คูมือ

การติดตั้งทอรอยสายไฟ Conduit

อารมณ ชางเผือก 487945 หคม-พ. กคร-พ. อกร

.
การติดตั้งทอรอยสายไฟ Conduit
Thermal Power Construction Division Electricity Generating Authority of Thailand
CIRRICULUM VITAE
Name Date of Birth Nationality Profession Year of Experience Present Position
Education : Mr. Arom Changperk : December 4, 1968 : Thai : Electrical Control and
Instrument engineer : 19 years : Technician Level 4 : Electronic Technician
Suphanburi

Experience Record Project Name, Type, MW, Location Mae Moh Thermal Power Plant
unit 8-9 300 MW per Unit

: Position Held / Responsibility Technician Instrument Control System - Ash

Monitoring - Sequence of Event Monitoring System - Sequence of Event Recorder -
Visual Annunciator Period 1989-1991

Bang Pakong Combined Technician Instrument Control System Cycle block 3&4 2 Unit @
- Sequence of Event Monitoring System GT 2 x 100 MW. + CC 100 - Sequence of Event
Recorder MW - Visual Annunciator Bang Pakong Thermal Plant Unit 3 – 4 2 Unit @ 600
MW. Bang Pakong,Chacheangsao ( TOSMAP Control ) Mae Moh Thermal Power Plant unit
10 -11 300 MW per Unit Technician Instrument Control System - Ash Monitoring -
Sequence of Event Monitoring System - Sequence of Event Recorder - Visual
Annunciator - Control loop system -

1991-1993

1993-1995
Mae Moh FGD unit 8 - 9 , Unit 10 - 11 Ratchburi Combined Cycle block 1 – 3 2 Unit
@ GT 2 x 100 MW. + CC 100 MW Krabi Thermal Power Plant Project. Unit 1 ( 1x300
MW ) Nam Pong Combined Cycle Power Plant Ratchburi FGD Plant Project. Unit 1

Supper Loop Control System - Control loop system Erection and Installation
Instrument, Conduit & Wiring Loop check Mark V control system Respond to install
and test the main plant control system (Boiler & Turbine) Erection and
Installation Cabinet and Wiring Erection and Installation Instrument, Conduit &
Wiring Loop check

1995-1998 1998-2003

2004-2006

2006-2007

Training Record

: Training Topics Venue

Training Categories

Power Plant System

Process Control (Boiler, Turbine) Closed Loop Control Data Communication and
Networks

EGAT EGAT EGAT

Management

Microsoft Office Project Management

Languages : Languages English

Speaking Good

Reading Good

Writing Fair
CONTENTS

ทอโลหะบาง ( Electrical Metallic Tubing )...............................3 ทอโลหะหนา

ปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit )............4 ทอโลหะหนา ( Rigid Steel
Conduit ).......................................5 ทอโลหะออน ( Flexible Metal
Conduit )...................................6
ทอโลหะออน ทอโลหะออนกันนํํา

อุปกรณที่ใชในการประกอบทอ...............................................8
คอนดูเลทแบบชนิดโอที ( Condulets Type OT ) คอนดูเลทแบบแอลแอล ( Condulets Type LL) คอนดูเลท
แบบแอลอาร ( Condulets Type LR ) คอนดูเลทแบบแอลบี ( Condulets Type LB ) Box กลมกันนํํา
Connector สําหรับทอโลหะออนกันนํํา Cable gland พุกตะกั่ว ( Fixer ) เกลียวลด Bushing Locknut

เครื่องมือที่ใชในการเดินทอและรอยสายไฟ..........................12
เครื่องดัดทอแบบฮิคกี้ ( Conduit Hichey ) เครื่องทําเกลียวทอดวยไฟฟาแบบอัตโนมัติ เครื่องดัดทอแบบ
หนา( Rigid Steel Conduit ) ดวยเครื่องดัดทอ hydraulic Hole Saw สําหรับเจาะรู เครื่องเจาะรูแบบ
hydraulic สําหรับนําทอเขา Box หรือ Tray ริจิทไปปคัดเตอร ( Rigid Cutter) ไปปเทรนเดอรทําเกลียวทอ

1
การดัดทอและติดตั้งทอรอยสายไฟ.....................................19
การดัดทอเปนมุม 45° การดัดทอเปนมุม 90° การดัดทอรูปตัวยู การดัดทอเพื่อ ยกระดับอยางงายๆ การดัดทอใหคืนตัว กฎ
เกี่ยวกับการดัดงอทอ EMT การจับยึดทอ การรอยสายไฟเขาทอเดินสาย

อุปสรรคที่พบบอยในงาน....................................................29
ขอเสนอแนะในการทําทอ

2
ทอในงานไฟฟา
การใชทอในงานไฟฟามีจุดประสงคเพื่อปองกันอันตรายที่อาจเกิดกับสายไฟ และให เหมาะสมกับการเดินสายในแตละพื้นที่
ทอที่นิยมใชแบงออกเปน 2 กลุมคือ ทอโลหะและ ทออโลหะ ซึ่งประกอบดวย ทอโลหะบาง ( Electrical Metallic
Tubing )

ทําดวยแผนเหล็กกลาชนิดรีดรอนหรือรีดเย็น หรือแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสี ผิวภายใน เคลือบดวยอีนาเมล ทําใหผิวทอ

เรียบทั้งภายใน และภายนอกทอ และมีความมันวาว ปลาย ทอเรียบทั้ง 2 ดานไมสามารถทําเกลียวได มาตรฐานกํา
หนดใหใชตัวอักษรสีเขียวระบุชนิด และขนาดของทอ เรียกกันทั่วไปวาทอ EMT ปจจุบันมีขนาดตั้งแต 1/2" - 2" และยาว
ทอน ละ 10 ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร ดังรูป

ทอ EMT ใชเดินลอยในอากาศ หรือฝงในผนังคอนกรีตได แตหามฝงดิน หรือฝงในพื้น คอนกรีต ในสถานที่อันตราย ระบบ

แรงสูง หรือบริเวณ ที่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ ขนาดทอที่มีขายในทองตลาดคือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1
1/4" , 1 1/2" , 2" การดัดทอชนิดนี้ ใช bender ที่มีขนาดเทากับขนาดทอ สําหรับทอที่มีขนาดใหญ อาจ
ใชขอโคงสําเร็จรูป (Elbow) ที่วางขายทั่วไปไดเชน ขอโคง 90° ดังรูป

3
ตัวอยางขอมูลทอ EMT แสดงดังตาราง ( ของ NIPPON white conduit )

ทอโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit )

ทําดวยแผนเหล็กกลาชนิดรีดรอนหรือรีดเย็น หรือแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสี ผิวภายใน เคลือบดวยอีนาเมล ทําใหผิวทอ

เรียบทั้งภายใน และภายนอกทอ และมีความมันวาว มี ความหนากวาทอ EMT ปลายทอทําเกลียวไวทั้ง 2 ดาน มาตรฐาน
กําหนดใหใชตัวอัก ษรสี สม (บางครั้งอาจเห็นเปนสีแดง) ระบุชนิดและขนาดของทอ เรียกกันทั่วไปวาทอ IMC มี ขนาด
ตั้งแต 1/2" - 4" และยาวทอนละ 10 ฟุต หรือประมาณ 3 เมตร ดังรูป

ทอ IMC ใชเดินนอกอาคาร หรือฝงในผนัง-พื้นคอนกรีตได ขนาดทอที่มีขายในทองตลาด คือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1

1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" , 3 1/2" และ 4" การดัดทอ ชนิดนี้ใช hickey ที่มีขนาดเทากัน
สําหรับทอที่มีขนาดใหญ อาจใชขอโคงสําเร็จรูป ที่ วางขายทั่วไปไดเชน ขอโคง 90° ดังรูป

4
ตัวอยางขอมูลทอ IMC แสดงดังตาราง ( ของ NIPPON white conduit )

ทอโลหะหนา ( Rigid Steel Conduit )

ทําดวยแผนเหล็กกลาชนิดรีดรอนหรือรีดเย็น หรือแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสีทั้งผิว ภายนอกและภายใน ทําใหผิวทอเรียบทั้ง

ภายใน และภายนอกทอ แตผิวจะดานกวาและ หนากวาทอ EMT และ IMC ปลายทอทําเกลียวไวทั้ง 2 ดาน มาตรฐานกํา
หนดใหใช ตัวอักษรสีดํา ระบุชนิดและขนาดของทอ เรียกกันทั่วไปวาทอ RSC มีขนาดตั้งแต 1/2" 6" และยาวทอนละ 10
ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร ดังรูป

ทอ RSC ใชเดินนอกอาคาร หรือฝงในผนัง-พื้นคอนกรีตได ขนาดทอที่มีขายในทองตลาด คือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1

1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" , 3 1/2", 4" ,5" และ 6" การ ดัดทอชนิดนี้ใช hickey หรือ
เครื่องดัดทอ hydraulic ที่มีขนาดเทากัน สําหรับทอที่มีขนาด ใหญ อาจใชขอโคงสําเร็จรูปคลายกับขอโคงสําเร็จรูปของ
ทอ IMC ที่วางขายทั่วไปไดเชน ขอโคง 90° เปนตน ตัวอยางขอมูลทอ RSC แสดงดังตาราง (ของ NIPPON white
conduit )

5
-

ทอโลหะออน ( Flexible Metal Conduit )

ทําดวยแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสีทั้งผิวภายนอกและภายใน เปนทอที่มีความออนตัว โคงงอไปมาได เหมาะสําหรับตอเขา

กับดวงโคม มอเตอรหรือเครื่องจักรกลที่มีการ สั่นสะเทือน มีขนาดตั้งแต 1/2" - 4" ลักษณะของทอแสดงดังรูป

ทอโลหะออน ใชเดินในสถานที่แหงและ เขาถึงได หามใชเดินในสถานที่เปยก , ใน ชองขึ้นลง , ในหองเก็บแบตเตอรี่ ,

ใน สถานที่อันตราย , ฝงดินหรือฝงในคอนกรีต ขนาดทอที่มีขายในทองตลาดคือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1
1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" และ 4" ทอโลหะออนที่ใชตองมีขนาด ไมเล็กกวา 1/2" ยกเวนทอโลหะออนที่ ประกอบ
มากับขั้วหลอดไฟฟา และมีความยาวไมเกิน 180 เซนติเมตร การจับ ยึดทอชนิดนี้ตองมีระยะหางระหวางอุปกรณไมเกิน
1.50 เมตร และหางจาก กลองตอสาย ไมเกิน 30 เซนติเมตร และหามใชทอโลหะออนเปนตัวนํา แทน สายดิน -

6
ทอโลหะออนกันนํํา เปนทอโลหะออนที่มี เปลือก PVC หุมดานนอกเพื่อกันความชื้น ไมใหเขาไปภายในทอได ใชงานใน
บริเวณที่ ตองการความออนตัวของทอเพื่อปองกัน สายไฟฟา ชํารุด จากไอของเหลวหรือ ของแข็งหรือในที่อันตราย
หามใชในบริเวณที่ อุณหภูมิใชงานของ สายไฟฟาสูงมากจนทํา ใหทอเสียหายมีขนาดตั้งแต 1/2" - 4" การตัดทอชนิดนี้
ใชเลื่อยตัดเหล็ก ทั่วไปตัดตรงๆ โครงสรางภายในและขอมูลของทอโลหะออนกันนํําแสดงดังรูป ขางลาง -

Nominal size 3/8" 1/2" 3/4" 1" 1 1/4" 1 1/2" 2" 2 1/2" 3" 4"

Inner diameter min. max. mm mm 12.29 12.80 15.80 16.31 20.83 21.34 26.44 27.08
35.05 35.81 40.10 40.64 51.31 51.94 62.99 63.63 77.98 78.74 101.6 102.6 0 2

Outside Vinyl diameter Sheath min. max. Thickness mm mm mm 17.5 18.0 0.76 20.8
21.3 0.76 26.2 26.7 0.89 32.8 33.4 0.89 41.4 42.2 0.89 47.4 48.3 1.02 59.4 60.3
1.02 72.1 73.0 1.27 87.9 88.9 1.27 113.3 114.3 1.52

Min Length Bending of Each Radius Roll mm 61 83 108 165 203 229 283 375 445 609 m
60.0 60.0 30.0 30.0 15.0 15.0 15.0 7.5 7.5 7.5

7
อุปกรณที่ใชในการประกอบทอ

คอนดูเลทแบบชนิดโอที (Condulets Type OT)

Condulet OT เปนขอตอแยก 3 ทางใชสําหรับ ตอแยกทอ โลหะ ใชรวมกับทอโลหะทุกชนิด มี หลายขนาดตามขนาด

ของทอที่ใช ไดแก 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" , 4" , 5" และ 6"

คอนดูเลทแบบแอลแอล (Condulets Type LL)

Condulet LL เปนขอตอแยกทางซายใชสําหรับ ตอทอโลหะ เปนมุม 90 องศาแทนการดัดทอ เขามุมในที่แคบ ใชรว

มกับทอโลหะ ทุกชนิด มี หลายขนาดตามขนาด ของทอที่ใชไดแก 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2"
, 2 1/2" ,3" , 4" , 5" และ 6"

8
คอนดูเลทแบบแอลอาร (Condulets Type LR)

Condulet LR เปนขอตอแยกทางขวาใชสําหรับ ตอทอโลหะ เปนมุม 90 องศาแทนการดัดทอ เขามุมในที่แคบ ใชรว

มกับทอโลหะ ทุกชนิด มี หลายขนาดตามขนาด ของทอที่ใชไดแก 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2"
, 2 1/2" ,3" , 4" , 5" และ 6"

คอนดูเลทแบบแอลบี (Condulet Type LB ) Condulet LB เปนขอตอแยกดานหลังใชสําหรับ ตอทอ โลหะเปนมุม

90 องศาแทนการดัดทอเขา มุมในที่แคบ ใชรวมกับทอโลหะ ทุกชนิด มีหลาย ขนาดตามขนาด ของทอที่ใชไดแก 1/2" ,
3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" , 4" , 5" และ 6" Box กลมกันนํํา box กล
มกันนํําเปน box กลม ทําดวย อลูมิเนียมหลอ ระบุขนาดเสนผาศูนยกลางเปนนิ้ว ใช สําหรับเปนกลอง ตอสาย มีทั้งทาง
เดียว, 2 ทาง, 3 ทาง และ 4 ทาง เปนตน การสั่งซื้อ ควรระบุ ขนาดของรูเกลียวดวย เชน 1/2" หรือ 3/4"

9
Connector สําหรับทอโลหะออนกันนํํา Connector สําหรับทอโลหะออนกันนํํา เปนอุปกรณสําหรับ ตอทอโลหะออ
นกันนํํา เขากับ box ตางๆใชรวมกับ lock nut มีหลาย ขนาด ตามขนาดของทอโลหะออนกันนํํา

Cable gland เปน Connector สําหรับตอสายเขากับ box ชนิดตางๆ ใชกันมากกับระบบการเดินสายโดย ใชรองรับ

สายที่เดินเขาตูสวิทซบอรด ใชกับสายที่มีลักษณะกลมเทานั้นเชน สาย THW , NYY เปนตน ขนาดระบุเปนเสนผาศูนยลาง
ภายในของ Cable gland เชน PG-11 หมายถึง Cable gland ที่มีเสนผาศูนยกลางภายใน 11 มม. การเลือก
ขนาด Cable gland ให พิจารณาเสนผาศูนยกลางภายนอกของสายซึ่งสามารถดูไดจากตารางแสดงขนาดของ สายไฟ

พุกตะกั่ว ( Fixer ) พุกตะกั่ว ใชฝงในผนัง , เพดาน หรือพื้นคอนกรีต กอนใช nut ขันยึดอุปกรณใหแนน มักใช กับอุ
ปกรณ ที่มีขนาดใหญนํําหนักมาก มีหลายขนาดใหเลือกใช ขนาดจะเรียกตาม เสน ผาศูนยกลางของ nut เชน 1/4"
เปนตน การใสพุกตะกั่ว ตองใสดานที่มีเกลียวเขา ไปกอน เสมอ

10
เกลียวลด เกลียวลดมีลักษณะเปนขอตอเกลียวนอก - เกลียวใน ใชลดขนาดของรูกลองที่มีเสนผาศูนย กลางโตเกินไป
ใชรวมกับ box ที่ มี เกลียวใน หรือทําดวยอลูมิเนียมหลอเชน FS box , FSC box , FSCC box เปนตน โดยขัน
เกลียวลดเขาไปในรูกลอง แลวจึงใส Connector ตามปกติ มีหลายขนาดใหเลือกใช ไดแก 1" - 3/4" , 3/4" -
1/2" เปนตน

Bushing bushing ใชรวมกับ Connector โดยสวมทับ locknut ปองกันคมทอ ไมใหทําอันตรายแก สายไฟ ขนาด
ขึ้นอยูกับขนาดของ Connector

Locknut locknut ใชรวมกับ Connector ทอ EMT และ Connector ทอโลหะออน - ทอโลหะออนกัน นํํา
ขนาดของ locknut ขึ้นอยูกับขนาด ของ Connector

11
เครื่องมือที่ใชในการเดินทอและรอยสายไฟ
1. เครื่องมือตัดทอ เปนเครื่องมือที่ใชตัดทอโลหะทั่วๆ ไป ตั้งแตขนาดเล็กไปจนถึง ขนาดใหญ ไดแก เลื่อยตัดเหล็ก ที่ตัด
ทอ เครื่องตัดทอและทําเกลียวทอประปา 2. อุปกรณขจัดรอยแหลมคมของขอบทอ ไดแก รีมเมอร ( Reamer), ตะไบ,
คีม 3. เครื่องมือดัดทอ ใชโคงงอทอเปนมุมตางๆ ได 4. เครื่องมือในการดึงสายรอยทอภายในทอโลหะ เรียกวาฟชชิ่ง
เทป ( Fishing tape ) หรือ ถาไมมีอาจจะใชลวดสลิงเสนเล็กผูกเชือกนําเขาไปในทอกอน เมื่อเชือกโผล ใน
กลองตอสายที่ตองการ ก็เอาเชือกนั้นผูกกับสายไฟที่จะรอยเขาไปในทออีกครั้ง 5. เครื่องเจาะ เชน สวาน

เครื่องมือที่ใชในการขจัดรอยแหลมคมของขอบทอ

12
อี เอ็ม ที เบนเดอร (EMT Bender) เปนเครื่องมือดัดทอโลหะบาง

ริทจิด เบนเดอร (Rigid Bender) เปนเครื่องมือดัดทอโลหะหนา

การใชเครื่องดัดทอแบบฮิคกี้ ( Conduit Hichey ) ดัดทอ 90° 1. วัดระยะจากปลายทอจนถึงที่ ที่ตองการจะดัด เชน

12 นิ้ว ใชปากกาทําเครื่องหมายไว 2. หาระยะเทคอัฟโดยวัดจากระยะความยาวปลายสุด (เชน 12 นิ้ว) วัดถอยหลังกลับ
มา 5 นิ้วทําเครื่องหมายไว 3. นําปลาย Bender เกี่ยวกับจุดที่ทําเครื่องหมายเทคอัฟไวใหจุด mark ของ Bender
ตรงกับจุดเทคอัฟที่ทําเครื่องหมายไว 4. คอยๆทําการดัดใหตั้งฉาก 90° ขอควรระวัง 1. ระยะเทคอัฟตองวัดใหถูกตอง
2. ระยะเทคอัฟตองตรงกับจุด mark ของ Bender เสมอ ไมเชนนั้นจะไมไดระยะตามที่ ตองการ ขณะดันอยางเอียง
Bender ไปมา จะทําใหทอบี้ได

13
เครื่องทําเกลียวทอดวยไฟฟาแบบอัตโนมัติ ทําเกลียวทอได 2 แบบ คือ หยาบ และ ละเอียด ( เลือกเอา ) ทําเก
ลียวทอที่มีลักษณะทอ ตรงเทานั้น มีเครื่องมือที่ใชในการขจัดรอยแหลมคมของขอบทอ มีเครื่องมือตัดทออยูที่เครื่อง

Pipe vise ( ปากกาจับทอ ) ปากกาจับทอเปนเครื่องมือสําหรับจับทอ ใหแนนโดยเฉพาะ ทั้งทอโลหะหนาและทอโลหะ

บาง กอนที่จะตัดทอหรือลบคมทอ มีทั้งแบบสามขาและแบบ ยึดติดกับโตะงาน

14
เครื่องดัดทอแบบหนา ( Rigid Steel Conduit ) ดวยเครื่องดัดทอ hydraulic การใชเบนเดอร ( Bender )
ดัดทอ 90° 1. วัดระยะจากปลายทอจนถึงที่ที่ตองการจะดัด เชน 12 นิ้ว ใชปากกาทําเครื่องหมาย ไว 2. หาระยะเท
คอัฟโดยวัดจาก ระยะความยาวปลายสุดของงาน (เชน 12 นิ้ว) วัดถอย กลับมา 1.5 เทาของความหนาทอนั้นๆ ทํา
เครื่องหมายไว 3. นําทอสอดเขาไปที่จุดที่ทําเครื่องหมาย เทคอัฟไว ใหจุด mark ของเบนเดอร ( Bender ) ตรงกับ
จุดเทคอัฟที่ทําเครื่องหมายไว 4. คอยๆทําการดัดใหตั้งฉาก 90° ตามตารางที่ติดไวขางเครื่องดัดทอ Hydraulic นั้น
ขอควรระวัง 1. ระยะเทคอัฟตองวัดใหถูกตอง 2. ระยะเทคอัฟตองตรงกับจุด mark ตรงกลางของเบนเดอร
( Bender ) เสมอ ไมเชนนั้นจะไมไดระยะตามที่ตองการ 3. ทอตองเปนแบบหนา ( Rigid Steel Conduit )
และหนาปานกลางเทานั้น ไมเชนนั้น ทอบีแนๆ ํ้

Hole Saw และ Hole cutter สําหรับเจาะรู เปนเครื่องมือสําหรับเจาะรูเหล็กแผนบาง เชนเจาะฝาตูสวิทซบอรด

เพื่อติดตั้ง pilot lamp เปนตน ใชงานรวมกับสวานไฟฟา มีหลายขนาดใหเลือกใช ปกติแลวฟนของ hole cutter
จะหนาซึ่งแตกตางจาก hole saw ที่บางกวา - ใชกับสวานทั่วไป - ซึ่งมีหลายชนิดและหลายขนาด ใหเลือกซื้อตามทอง
ตลาดทั่วไป

15
Knock out punch เปนเครื่องมือสําหรับเจาะรูเหล็กแผนบางเหมือน hole cutter แตตองใชสวานเจาะรูแผน
เหล็กใหเทากับขนาด nut ของ knock out punch กอนแลวจึงแยก knock out ออกเปน 2 สวน ประกบกับแผน
เหล็กแลวใชประแจขันน็อต ของ knock out punch จนกระทั่งหัวกัด ของ knock out punch กัดจนแผนเหล็กขาด
จากกัน มีทั้งแบบใชมือหมุน และ ใช Hydraulic Pump มีหลายขนาดใหเลือกใช การใชงาน 1. ใชสวานเจาะตําแหนง
ที่จะนําทอขนาดตางๆเขาติดตั้ง โดยใช Hole Saw ขนาด 28 mm 2. เลือกขนาดลูก punch ของเครื่อง knock
out punch ใหตรงตามขนาดของทอ 3. ประกอบเครื่อง knock out punch โดยใหชิ้นงานที่จะเจาะอยูตรงกลาง
พอดี 4. ใช Hydraulic Pump หรือ ประแจเลื่อน ทําจนชิ้นงานขาด

ประแจเลื่อน ขอควรระวัง 1. ตรวจดูวาชิ้นงานหนาเกินไปหรือไม ไมเชนนั้น ลูก punch อาจจะเสียหาย 2. ตรวจสอบ

ใหแนใจวาขนาด ลูก punch ของเครื่อง Hydraulic Pump ตรงกับขนาด ของทอ

16
ไปปเทรนเดอรทําเกลียวทอ เปนเครื่องมือสําหรับทําเกลียวนอก ทอโลหะหนาและทอโลหะหนาปานกลางเพื่อ ตอเขากับ
กลองตอสายตางๆ หรือตอทอเขา ดวยกัน เนื่องจากทอชนิดนี้ตองทําเกลียวที่ ปลายทอ มิฉะนั้นจะไมสามารถตอถึงกันได

การใชไปปเทรนเดอรทําเกลียวทอ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. นําไปปเทรนเดอรใสเขาไปในทอที่จะทําเกลียว
ปรับลูกศรการทําเกลียวไปตามเข็มนาฬิกา ทําการหมุนไปปเทรนเดอรไปตามเข็มนาฬิกาสักระยะหนึ่ง ทําการสลับลูก
ศรใหทิศทางเกลียวทวนเข็มนาฬิกา ทําการหมุนไปปเทรนเดอรทวนเข็มนาฬิกาเพื่อใหเกลียวคมขึ้น แลวหมุนลูกศรกลับ
มาใหทิศทางตามเข็มนาฬิกาเหมือนเดิม ทําการหมุนทําเกลียวไปเรื่อยๆ จนไดระยะที่ตองการ ในระหวางหมุนทําเกลียวตอง
หยอดนํ้ามันหลอลื่นอยูเรื่อยๆ เมื่อเสร็จนําไปปเทรนเดอรออกจากทอ

ขอควรระวัง 1. ในการปรับลูกศรตําแหนงเกลียวตามเข็มนาฬิกาอยาหมุนไปปเทรนเดอรทวนเข็มจะ ทําใหเกลียวเสีย 2.

และในขณะปรับลูกศรตําแหนงเกลียวทวนเข็มนาฬิกาอยาหมุนไปปเทรนเดอรตาม เข็มนาฬิกาจะทําใหเกลียวเสียเชนกัน 3.
ในขณะที่หมุนทําเกลียวตองหยอดนํํามันหลอลื่นอยูเปนระยะ 4. ในการหมุนทําเกลียวตองหมุนดวยจังหวะพอดีๆตอเนื่องกัน (
อยาเรง )

17
ริทจิดคัดเตอร (Rigid Cutter)

ริทจิดคัดเตอร ใชในการตัดทอโลหะหนา

เปนเครื่องมือสําหรับ ตัดทอโลหะ ทั้งทอโลหะหนา และทอโลหะบาง ไมสามารถใชตัด ทอโลหะออนได ขนาดของ cutter

จะระบุไว อยางชัดเจนวา สามารถใชกับทอขนาด เทาใด เชน 1" - 3" เปนตน ใบมีดของ cutter สามารถถอด
เปลี่ยนได หากมีการแตกบิ่น หรือหมดคม การใช cutter ตัดทอจะทําใหทอมีคมที่ เกิดจากรอยตัด ซึ่งอาจทําอันตราย กับ
สายไฟ ในทอได จึงตองลบคมทุกครั้งที่ตัดทอ ขั้นตอนการใชริจิทไปปคัดเตอร ( Rigid Cutter) ตัดทอโลหะหนา 1.
2. 3. 4. 5. 6. วัดขนาดทอใชปากกาทํารอยที่จะตัด หมุนปุมคลายเกลียวใบมีดเลื่อนออกมาพอที่จะตัด นํา Rigid
Cutter ใสเขาไปใหตรงตามรอยที่จะตัด หมุนปุมเลื่อนใบมีดเขาไปใหติดกับผิวทอพอแนน ทําการหมุน Rigid Cutter
ไปตามเข็มนาฬิกาไปเรื่อยๆ พรอมคอยๆปรับปุมเลื่อนใบมีดใหกินเนื้อเหล็กตลอดเวลาจนกวาทอจะขาดออก จากกัน

ขอควรระวัง 1. ระหวางที่ตัดระวังใบมีดโดนนิ้วมือ 2. อยานํามือลูบคมมีด 3. อยาหมุนเลื่อนใบมีดใหแนนเกินไป

จะทําใหตัดยากและใบมีดอาจชํารุดได

18
การดัดทอและติดตั้งทอรอยสายไฟ
การเลือกซื้อทอ EMT ปกติทอ EMT จะขายเปนมัด มัดละ 10 เสน เสนหนึ่งจะยาว ประมาณ 3 เมตร รานขายเครื่องอุปก
รณไฟฟานั้นจะมีทอเดินสายขนาดตางๆ ชนิดตางๆ ไว จําหนายเปนจํานวนมาก ขนาดของทอ EMT นี้มีตั้งแตขนาด 1/2 นิ้ว
ถึงขนาด 4 นิ้ว ขนาด ของทอ EMT ที่มีขายอยูตามทองตลาด นั้นแสดงขนาดและจํานวนสายไฟฟาที่สามารถรอย เขาไปภาย
ในทอ (ดูรายละเอียดเกี่ยวกับจํานวนของสายไฟฟาในทอและขนาดของทอจาก NEC)

ตารางแสดงพื้นที่ภาคตัดขวางภายในของทอรอยสายไฟฟาที่ผลิตตาม มอก. 770-2531

19
ตารางแสดงจํานวนสูงสุดของสายไฟฟาหุมฉนวนแกนเดียว (THW) ที่มีขนาดเทากันทุกเสน

ทอ EMT และทอหนาจะขายเปนมัด มัดละ 10 เสนขนาดของทอ EMT ที่มีขายอยูตาม ทองตลาดและขนาดสายที่ใชเดินภาย

ในทอขนาดตางกัน

1. การ ตัด ทอ EMT ทอ EMT สามารถใชเลื่อยเหล็กตัดใหขาดได เมื่อตัด แลวทอจะปรากฏมีรอยตัดที่แหลมคม เศษโลหะ
โผลออกมาเต็มไปหมด จึงจําเปนตองมีการขจัดสิ่งเหลานี้ออกไปดวยการใชอุปกรณขจัดรอย แหลมคมของขอบทอ ไดแก รีม
เมอร ตะไบ

20
รูปการตัดทออีเอ็มที

2. การ ดัด ทอ EMT การดัดทอเดินสายไฟนี้จะตองมีความระมัดระวังและ ใชความชํานาญอาศัยเทคนิค พรอมเครื่องมือที่

ใชในการดัดทอใหโคงงอ เปนไปในลักษณะตางๆ เครื่องดัดทอแบบฮิคกี้ (Conduit Hichey)

อี เอ็ม ที เบนเดอร (EMT Bender) เปนเครื่องมือดัดทอโลหะบาง

ริทจิด เบนเดอร (Rigid Bender) เปนเครื่องมือดัดทอโลหะหนา

เปนเครื่องมือดัดทอดวยมือ เครื่องดัดทอชนิดนี้บางทีเรียกกันวา ฮิคกี้ ( Hichey ) เครื่องมือนี้จะมีขอบผนังสูงพอที่จะยึด

บังคับทอไวปองกัน ไมใหเกิดการกดทับทอใหแบนตัวลง หรือทําใหทอเกิดการบิดงอ และยัง มีขอบที่โคงยาวสําหรับการ
โคงงอทอเปนมุม 90° โดยไมตองขยับเลื่อน ที่ดัดงอไปยังตําแหนงใหม

การดัดทอเปนมุม 45°

21
-

การดัดทอเปนมุม 45° มีหลักการทําดังนี้

นําเครื่องมือดัดทอเขาไปคลองจับทอที่จะดัด แลวก็เริ่มตนเครื่องมือไปดาน ที่เราตองการจะงอนั้นจนกระทั่งดามมือจับนั้นตั้ง

ฉากกับพื้น หรืออยูในแนวดิ่งก็เอา เครื่องมือออก เราก็จะไดทอที่งอไป 45° ตามตองการ ดูวิธีการตามรายละเอียด หนา
13

การดัดทอเปนมุม 90°

ตรวจสอบทอโคงเปนมุม 90° ดวยระดับนํํา

การดัดทอเปนมุม 90° ทอดัด 90° ใชในกรณีที่มีการเลี้ยวหักสายไฟเปนมุม ฉาก หรือกรณีทอโผลขึ้นจากพื้นตอวงจรไฟกับ

วงจรไฟวงจรอื่นๆ แสดงการวาง ทอเพื่อดัดงอเปนมุม 90° ตามระยะที่กะไว ใหสังเกตวาระยะที่กะ และทํา เครื่องหมาย
ไวบนทอนั้นจะตองเปนระยะที่รวมถึงระยะที่เครื่องมือนั้นทาบไปชน ทอนั้นดวย หากวางเครื่องมือไปชนทอในระยะที่ถูกตอง
รอยโคงงอที่เกิดขึ้นก็จะ ถูกตองตามที่ตองการดวยสําหรับผูเริ่มฝกหัดควรตรวจเช็คมุมที่เกิดขึ้นดวยระดับ นํํา ดังในรูปกา
รดัดทอเปนมุม 90°

22
การดัดทอรูปตัวยู การดัดทอรูปตัวยู เปนการดัดทอเพื่อจะเดินสายไฟจากกลองตอสายหนึ่งไปยัง อีกกลองหนึ่ง ซึ่งจําเปนตอง
ดัดปลายทอเดินสายไฟทั้งสองดานใหเปนมุม 90° เขาหากันเปนรูปตัวยู เราเรียกการดัดทอแบบนี้วา การดัดทอรูปตัวยู
( back-toback bends ) ดังนั้น ขั้นแรกจะทําการดัดทอเปนมุม 90° ดังแบบการดัดทอตาม รูปการดัดทอรูปตัวยู ที่
ปลายทอดานหนึ่งกอน ขั้นที่สองใหกะระยะระหวางกลอง ตอสายทั้งสองลงบนทอ ซึ่งเปนระยะหาง = D แลววางเครื่องมือ
ดัดทอลงบนทอ ที่จะดัดในทิศทางกลับกัน และใหจุด A บนเครื่องมือดัดทอนี้ตรงอยูบนจุดระยะ D พอดี แลวจึงโยกดามถือ
เครื่องมือไปในทิศทางที่จะดัด โดยเทาจะตองเหยียบ บนที่เหยียบของเครื่องมือฮิคกี้ ( Hichey ) จนทําใหทอโคงเปนมุม
90° และ ตรวจดูวาทอที่จะดัดเปนรูปตัวยูนั้นทั้งขางขนานกันตลอดทอหรือไม ถาไมขนาน กันตองมีการดัดคืนตัวหรือดัดเพิ่มขึ้น
อีก

การดัดทอเพื่อ ยกระดับอยางงายๆ ในการเดินสายไฟดวยระบบเดินทอนั้น ไมใชวาจะมีแตตองงอทอดวยมุม 45° และ 90°

ตลอดเวลาก็หาไม อันที่จริง แลวในทางปฏิบัติเราจะพบมีสิ่งกอสรางกีดขวางเดินทอ และไมอาจงอทอใหเปน มุม 90°
ไดตลอดทาง ขอใหพิจารณาดูรูป แสดงการงอทอหลีกสิ่งกีดขวางโดย การดัดทอจากระดับหนึ่งไปสูอีกระดับหนึ่งนั้น
จะตองใชวิธีการลากเสนเปนแนว ไวบนพื้นหองหรือพื้นที่ผิวเรียบๆ เขาชวยเมื่อดัดทอแลวก็ทําการตรวจระยะให แนนอน
และตองมองเห็นลักษณะการดัดทอนี้ไดอยางชัดเจนตลอดจนสามารถ กําหนดการโคงงอของทอไดถูกตอง

23
การงอทอครั้งที่ 2 บนแนวเดียวกันสามารถหาไดงายดวยการเขียนเสนขนานลง บนพื้นหองโดยใชแนวเสนตรงเปนเกณฑ

สลับทิศทางการดัดทอใหม เพื่อใหการดัดทอของโคงที่ 2 ไดตามแนวที่ตองการ อยางไดผลและแสดงวิธีการตรวจสอบความ

ถูกตองของทอที่ดัดแลว

การตรวจสอบทอที่ดัดแลวดวยระดับนํํา

การดัดทอขามสิ่งกีดขวาง เมื่อมีสิ่งกีดขวางจําเปนตองดัดทอเปนรูปสะพานขาม สิ่งกีดขวางนั้นดังรูป

การดัดทอขามสิ่งกีดขวาง

24
ลําดับขั้นตอนการดัดทอขามสิ่งกีดขวาง

ใชเสนขนานขีดไวทั้งสองดานของทอ ชวยทําใหสังเกตความเบี่ยงเบนไปจากแนว เสนตรงได

การดัดทอขามสิ่งกีดขวางอีกวิธีหนึ่ง ใหสังเกตดูวาการดัดทอดังกลาวนี้อาศัยการ กําหนดแนวเสนขนานไวและเราจะตองขีด

เสนขนานบนดานขางทั้ง 2 ดานของทอ เพื่อชวยเปนแนวทางไมใหเกิดการเบี่ยงเบนไปจากแนวตรงกลางและแสดงวิธีการ
ดัดทอขามสิ่งกีดขวาง การดัดทอใหคืนตัว ตอนแรกๆ ที่ฝกหัดดัดทอใหมๆ นั้น อาจจะดัดทอผิดตําแหนง ไปบาง ซึ่งเรา
สามารถจะดัดรอยโคงงอนั้นคืนตัวใหตรงไดใหม โดยไมจําเปนตองทิ้ง ทอที่เสียนั้นไป จากรูปแสดงวิธีการดัดทอใหคืนตัวกลับ
ใหตรงเหมือนเดินอีกวิธีหนึ่ง โดยใชทอโลหะหนา ( Rigid conduit ) ที่ขนาดโตกวาทออีเอ็มที สวมใสที่ปลาย ทอ
แลวดัดทออีเอ็มทีกลับใหตรงคงเดิมได

25
การดัดทอที่ดัดเสียใหคืนตัวกลับไปอยางเดิม กฎเกี่ยวกับการดัดงอทอ EMT ในหนังสือ NEC ไดกลาวไววา “ การดัดงอทอ
เดินสายไฟนั้นตองไมทําใหทอเดินสายไฟไดรับความเสียหายและ เสนผาน ศูนยกลางภายในทอตองไมลดลงกวาเดิมดวย ”
นอกจากนี้ยังไดกลาวไวอีกวา “ ใน การเดินทอสายไฟที่ทําดวยโลหะระหวางกลองตอสายไฟ 2 กลอง หรือระหวางดวง
ไฟกับดวงไฟ หรือระหวางดวงไฟกับกลองตอสายจะตองมีมุมที่โคงงอของทอ รวมกันไมเกิน 4 มุมฉาก ( 360° ) ทั้งนี้
รวมไปถึงมุมโคงงอที่จุดเขากลองตอสาย หรือดวงไฟดวย ” หรือจะพูดไดวาไมควรเกิน 4 โคง เพราะวาจะรอยสายไฟ
เขาไป ในทอลําบาก ในหนังสือ NEC จะระบุไวในตารางถึงการยอมรับรัศมีความโคงงอที่ตํา สุดของทอบางขนาดตางๆ กัน

การจับยึดทอ ไดกําหนดไววาจะตองติดตั้งทอ EMT ใหเปนระบบที่สมบูรณและ ตองมีการยึดทออยางนอยที่สุดทุกๆ ระยะ 10

ฟุต

แบบจับ Channel strap ใชยึดติดกับผนัง , เพดานหรือพื้นใหแนน ใชรวม กันไดทั้งทอ EMT , IMC , RSC มีความ
แข็งแรงสูง Channel strap ตองใชงานรวม กับราง strap เหมาะสําหรับยึดทอเรียงกันจํานวนมาก ขนาดของ
strap และรางจะมี ความสัมพันธกัน

26
แบบจับรูเดียว ( one – hold - strap )

แบบสองรู ( double – hold - strap ) รูปการจับยึดทอ

การติดตั้งทอโลหะหนา การดัดทอโลหะหนาตองใชทักษะมากกวาทอโลหะ บางทั้งนี้เนื่องจากทอแบบนี้หนักกวาและแข็งแรง

ยากแกการโคงงอ นอกจากนี้ หลังจากตัดทอแลวตองทําเกลียวที่ปลายทอดวย โดยใชเครื่องมือทําเกลียวมี นํําหนักมากและ
ราคาแพง อยางไรก็ตามในการเดินสายไฟภายในอาคารนั้นมีความ จําเปนที่จะใชทอโลหะหนามากนอยมาก กลาวคือสวน
ใหญเราจะใชทอชนิดเฉพาะ เพื่อเปนทอรับไฟเขา และใชในการเดินสายใตดิน ทอแบบนี้หาซื้อไดตามรานคา อุปกณไฟฟา
ทั่วไป ซึ่งทอโลหะหนานี้จะมีเกลียวที่ปลายอยูพรอม มีหลายขนาดและ ความยาวตางๆ กันจําหนาย ตามแตความตองการของ
ผูซื้อ ขณะเดียวกันก็มักจะมี ทอโคง 90° และทอโคง ทอตอ ไวจําหนาย

การรอยสายไฟเขาทอเดินสาย การเดินสายไฟฟาเขาไปในทอโลหะสําหรับ เดินสายไฟนั้นเรามักเรียกกันวา ฟชชิ่ง

( Fishing ) หรือการดึงสายไฟรอยผานไป ในทอ การใชที่ดึงสาย ( Fish tape ) ดึงสายไฟรอยผานจากดานหนึ่ง
ไปสูอีกดาน หนึ่งที่ตองการ ซึ่งสามารถรอยผานทอที่มีความโคงรวมไมเกิน 4 มุมฉาก เมื่อ สายไฟถึงที่ตองการแลวก็ปลด
เทปออก การดึงสายไฟในทอนั้น ทอจะตองลื่นโดย ใสสารลดความฝดของทอ เชน กราไฟต หรือสารอื่นที่ไมทําอันตรายกับ
ฉนวน และ ทอตองเรียบเพื่อสายไฟจะเคลื่อนผานทอไดสะดวก การทํางานรอยสายไฟนี้ปกติ ควรมีอยางนอยสองคน คนหนึ่ง
ดึงสายไฟอีกคนหนึ่งคอยสงสายไฟ

วิธีการดึงสายลอดทอ ซึ่งจะตองผูกสายใหแนนและแข็งแรง

27
ฟชเทปชนิดตางๆ Fish tape เปนเครื่องมือสําหรับรอยสายไฟฟาภายในทอ โดยการสอดลวดโลหะเขาทอ ให ปลายโผลอี
กดานหนึ่งของทอแลวมัดสายที่ตองการเขากับปลาย fish tape แลวออก แรงดึง อยางสมํําเสมอใหสายรอยเขาในทอ
โดยระวังไมใหสายขูดกับทอจนฉนวนเสียหาย อาจใชงานรวมกับตาขายดึงสาย ( Cable grip ) ก็ได

การใชฟชเทปดึงสาย และวัสดุหลอลื่น

Cable grip

Cable grip หรือตาขายดึงสาย เปนเครื่องมือสําหรับชวยดึงสายในทอ โดยใชงานรวมกับ fish tape มีขอดีคือไมตอง

มัดปลายสายทําใหไมเกิดปมสาย ซึ่งจะทําใหดึงสายไดงายขึ้น โดยตาขายจะรัดสายใหแนนเอง เพียงแคดึงที่หูตาขายเทานั้น
มีหลายขนาดใหเลือกเพื่อ เหมาะสมกับขนาดของทอ และชิ้นงาน

28
ขอเสนอแนะในการทําทอ 1. ศึกษาเครื่องมือที่มีใชใหมีความรูและความชํานาญตลอดจนวิธีการซอมบํารุงรักษา เครื่องมือ
เบื้องตนรวมถึงการใชอุปกรณ ปองกัน เชน ถุงมือ แวน ใหเขาใจกอน 2. อานแบบใหเปน เชน PI-Diagram , k-
1000 และอื่นๆ หรือ ใชทางลัด ใหศึกษา จากผูรู 3. ศึกษาวิธีการของอุปกรณที่ใชประกอบทอและอุปกรณที่ใชรวมพิเศษใน
การประกอบ วาใชอะไรบางโดยเริ่มตนจากตัว Instrument ไปถึง Box หรือ Tray โดยอางอิงจาก แบบไฟฟาที่
ใชงานจริงขณะนั้น 4. วิธีการวัดชิ้นงาน ถาเครื่องมือที่ใช มีหนวยใชงานเปน “ นิ้ว “ ก็ใหวัดชิ้นงานเปน “ นิ้ว “
เนื่องจากการคํานวณในการ ตัด หรือ ดัด ทอจะทําไดงายและลดเวลาลง ไดมาก ความรูที่ตองมีเพิ่มเติม 1. ใชเครื่อง
เชื่อมไฟฟา หรือ เชื่อมแกส ได 2. ใชเครื่องเจียร ลม หรือ ไฟฟา ได อุปสรรคที่พบบอยในงาน ( ทําใหงานลาชา )
1. แบบติดตั้งทอไมชัดเจน 2. เปลี่ยนที่หรือยายอุปกรณ (Instrument) โดยไมแจงใหทราบ 3. เปลี่ยนแบบบอย 4.
Instrument ผิดรุนผิดแบบ 5. Instrument ติดตั้งลาชามาก 6. ผูรวมงานมีความคิดไมตรงกัน 7. ผูรวมงานปกปด
ความสามารถของตัวเอง 8. มีการรายงานของงาน เกินความเปนจริง 9. สภาพความพรอมการใชงานของเครื่องมือหมด
10. เครื่องมือและอุปกรณไมเพียงพอตอการทํางาน 11. พื้นที่ทํางานเปนพื้นที่เสี่ยงตออันตราย 12. สภาพของผูปฏิบัติงาน
ไมมีความพรอม ไมวาสาเหตุใดๆ สรุปไดวาการดัดทอ เพื่อการติดตั้งทอรอยสายไฟนั้น มีแคกําลังอยางเดียวไมพอ จําเปน
จะตองมีจินตนาการดังนี้ - มีความสวยงามไมขวางอุปกรณหลัก เวลาซอมบํารุง - หลบ ทอรอนหรือเคมี - ประหยัดทอและ
สายไฟ - ดึงสายไฟงายไมสับสน - สะดวกในการแกไขและดูแลรักษา

ขอบคุณมากครับ ที่อานถึงตรงนี้ อารมณ ชางเผือก หคม-พ. กคร-พ. อกร tel. 02-4361259 31 มีนาคม 2552
29
.