ATATRK KLTR, DiL VE R H YKSEK KURUMU

TRK DiL KURUMU

.TB.KE-SIBPA

SOZLUK
HAZlRLAYANLAR
Prof. Dr. SLAVOLJUB DINDIC
Do. Dr. MIRJANA TEODOSIJEVIC -Prof. Dr. DARKO TANASKOV:IC
ANKARA, 1997
TRK DiL KURUMU YAYINI: 689 ..
SZLK VE UYGULAMA KOLU YAYINLARI
SZLKLER NU: 2
.
Inceleyen: Prof. Dr.
1997 .,:;; ,.,.
ISBN: 975- 16- 0900- 3
'
Atatrk Bulvan, Nu: 217. 06680 ANKARA
Tel: (03 12) 42 86 100- Belgegeer: 42 85 288
SADRZINA
PREDGOVOR ................................................................................................................ lll
BIBLIOGRAFIJA ............................................................................................................. VI
STRUKTURA RECNIKA 1 NJEGOVA UPOTREBA ....................................................... VII
TEHNICKE SKRACENICE ............................................................................................ XII
TURSKA AZBUKA ................................... . ... . ........ ............. ...... .. ......... ..................... XV
KRATKE ORTOGRAFSKE 1 FONETSKE NAPOMENE ............................................... XV
A ...................................................................................................................................... 1
B .................................................................................................................................... 96
c .................................................................................................................................. 178
......................................... : ........................................................................................ 197
D .................................................................................................................................. 239
E ................................................................................. , ................................................ 323
F .................................................................................................................................. 356
G .................................................................................................................................. 377
.................................................................................................................................. 432
H .............................................. : ......................................................... , ........................... 433
1 .................................................................................................................................... 479
.il.. .................................................................................................................................. 485
J ................................................................................................................................... 530
K .................................................................................................................................. 531
L ................................................................................................................................... 652
M .................................................................................................................................. 664
N .................................................................................................................................. 724
o .................................................... : ............................................................................. 739
......... : ........................................................................................................................ 756
p ................................................................................................................................... 771
R ... .-.............................................................................................................................. 804
s .................................................................................................................................. 81.8
.................................................................................................................................. 905
T .................................................................................................................................. 923
u .................................................................................................................................. 996
................................................................................................................................ 1008
V ................................................................................................................................ 1016
y .......................................................................... , ..................................................... 1029
z ................................................................................................................................ 1081
BOR GEORAFSKIH NAZIVA ................................................................................. 1095
PREGLED ................................................................................................................. 1104
'
PREDGOVOR
Tursko-srpski recnik, koji se evo, predaje na upotrebu i sud javnosti, bar delimicno ce
popuniti, uvereni smo, jednu veliku prazninu u jugoslovenskoj leksikografskoj literaturL
Rec je o delu cija ce primena svakako biti visestruka. lako jugoslovenska turkologija ko-
renovima seze prilicno duboko u proslost, na srpskom i hrvatskom jezickom podrucju
nase zemlje ne postoji, naime, nijedan recnik turskog jezika, izuzev nekolikih starih, obi-
mom nevelikih i zastarelih osmansko-srpskih koji danas predstavljaju bibliofilsku retkost,
a u praksi su potpuno neupotrebljivi (na primer, Djordje Puljevski, Recnik od eetiri je-
zika, Beograd, 1873, L. Simonovic, Mali srpsko-turski recnik, Beograd, 1899, Aleksa
Popovic-Sarajlija, Recnik srpsko - turski i tursko-srpski, Beograd, 1889, Ahmed Ka-
lender, Mali tursko-bosanski rjecnik, Monastir, 1912 i sL.) Ako izuzmemo nekoliko na-
menskih glosara i amaterski h pokusaja, za poslednjih osam. decenija nije se pojavio ni-
jedan ozbiljniji tursko-srpski leksikografski prirucnik.
Ovaj Renik ce, pre svega, korisno posluziti u praksi: priucenju turskog jezika u sko-
lama turske narodnosti u nas, a, naravno, i pri ucenju srpskog, zatim strucnim i naucnim
prevodiocima, sve brojnijim putnicima u Tursku, a bice, sva je prilika nezamenljiv pri-
rucnik u vise naucnih disciplina koje se bave izucavanjem turskog kulturnog nasledja i is-
lamske komponente u kulturi jugoslovenskih naroda uopste (na primer, istorija turskog
doba, etnologija, folkloristika, balkanologija, istorija umetnosti, uporedna filoloska i knji-
zevha istrazivanja, arhitektura). Recnik ce se svakako intenzivno koristiti u nastavi na
visim i visokim skolama u kojima se preda]e i izucava turski jezik sa knjizevnoscu i ne-
guje turkologija u sirem smislu (Beograd, Sarajevo, Pristina, Skoplje).
Turski jezik (u uzem oredjenju), cije savremeno stanje leksickog fonda ovaj Recnik
nastoji sto reprezentativnije prikazati, zvanicni je i knjizevni jezik Republike Turske. U os-
_mansko doba, pa i nesto kasnije, obicno je nazivan Tursko osmanski ili samo osmanski.
Genetski i tipolaski posmatrano, turski jezik pripada altajskom ogranku tzv. Uralsko-
altajske skupine jezika, zajedno sa svim ostalim turskim ("tursko-tatarskim", "turkijskim")
jezicima, ukljucujuci cuvaski, a zatim i sa udaljenijim mongolskim i mandzursko- tun-
guskim. Osmanski jezik razvio se i do XVI veka samostalno uoblicio iz jednog dijalekta
juzne,- tv. oguske grupe zapadnoturskih govora, u cemu je veoma srodan azer-
bajdzanskom i turkmenskom. Osmanski turski jezik pisao se neznatno prilagodjenim
arapskim alfabetom sve do 1928. godine, kada je, u sklopu jezicke komponente Ata-
turkove korenite drustvene reforme, ovo izrazito konsonantsko i za turski jezik nep-
rikladno pismo zamenjeno fonetski gotovo savrsenom turskom latinicom. Od toga doba
pocinje i najnovija, izrazito dinamicna faza razvoja savremenog turskog jezika.
Renik obuhvata reci i fraze iz savremenog knjizevnog, odnosno standardnog jezika,
kao i najvaznije tehnicke i strucne termin e, neophodne za citanje i prevodjenje strucne li-
terature iz razlicitih oblasti. )
U izboru leksike koju je trebalo uneti u Renik, pored uobicajenih leksikografskih tes-
koca, sretali smo se i sa nekim specificnim problemima. Turski jezik je, naime, skoro
kroz citav svoj razvoj, sticajem istorijsko-kulturnih okolnosti i usled interferencije sa je-
zicima drugih naroda, imao manje ili vise izrazen karakter mesanog jezika, narocito u do-
menu leksike. Ta se pojava posebno ocitovala u sferi visevekovnog islamskog ci-
vilizacijskog zajednistva i kulturnog sinkretizma, kada se osmanski jezik nalazio pod
snaznim uticajem arapskog (u domenu religije i nauke) i persijskog jezika, ciji se uticaj
prenosio, prevashodno, preko poezije i kicene umetnicke proze, tako da su cistoturske
lll
reC:i tokom duzeg perioda cinile svega izmedju 20 i 40% od ukupnog leksickog fonda os-
manskog jezika.
U periodu sveukupnih reformi Osmanskog carstva u drugoj polovini XIX veka (Tan-
zimat), nastalih iz zelje da se doslednim modernizovanjem svih sektora zivota obnovi vi-
talnost drustvenog sistema i iz potrebe da se zemlja i duhovno okrene idejama koje su
strujale sa Zapada, uticaj Evrope, a pre svega Francuske, pocinje da prodire u sve pore
zivota Osmanskog carstva. Taj se uticaj, prirodno, karakteristicno odrazio i na jezik i knji-
zevnost. Pisci toga perioda pocinju intenzivno da upotrebljavaju francuske reci i da se iz-
razavaju u francuskom duhu. je i indikativna jedna izjava Ahmeda Midhata,
plodnog turskog romanopisca toga vremena, koja plasticno oslikava sudbinu turskog je-
zika: "Mi smo postali prosjaci jezika. Kucajuci cas na vrata Arapa, cas Persijanaca, a
sada Evropljana, reci i pravila prosimo kao milostinju".
lako je i modernizovanje knjizevnojezickog izraza zapoceto krajem XIX
stoleca, prvom pravom etapom u razvoju savremenog turskog jezika smatra se razdoblje
od 1908. gadine do proglasenja Republike. Tek nakon raspada Osmanskog carstva i us-
postavljanja Republike (1923), u Turskoj su se stekli realni drustveni uslovi za delotvorno
sprovodjenje korenitih reformi u oblasti jezicke politike i planiranja jezika, koje su u turs-
koi nauci dobile ime Dil Devrimi ("jezicka revolucija"). Ova reforma je kao primarni za-
datak pastavila puristicko ciscenje jezika od svih stranih leksickih i frazeoloskih ele-
menata i kodifikovanje novih gramatickih i pravopisnih normi i pravila. Novi jezik se
doista za relativno kratko vreme oslobodio veeine arapskih i persijskih pozajmljenica.
Tako je osmanski prakticno postao mrtav jezik, a savremenom turskom, oslonjenom na
rekonstruisano i reafirmisano nacionalno kulturno nasledje, olvorili su se prostrani raz-
vojni horizonti modernog i fleksibilnog pisanog jezika.
S obzirom na to da se turski jezik, pocev od tridesetih gadina ovoga stoleca, odlikuje
uistinu nesvakidasnjim dinamizmarn leksickog razvoja, problem stoja neologizama pos-
taje jedno od najslozenijih pitanja u procesu izrade turskih recnika. Valja istaci da se
tokom poslednje decenije, uz jenjavanje i marginalizovanje puristicke euforije i katkad
nekriticne jezikoslovne ksenofobije, javlja i dosta snazna suprotno usmerena res-
tauratorska tendencija, ali i sve ucestaliji pozivi na umerenost, uravnotezenost i uva-
zavanje konumikacijske realnosti u drustvenoj upotrebi jezika. Konzervativne struje in-
sistiraju pak, sa svoje strane, na vracanju u opticaj arapske i persijske leksike, a to, ako/
kad se ostvari, dovodi do dvojstva u upotrebi leksickog fonda. Suoceni sa ovako fluidnim
i nesiabiinim stanjem, sastavljaC:i ovoga Recnika pristupili su ogranicenoj kvantitativnoj
analizi frekvencije neologizama na primerima znacajnijih novih knjizevnih dela, pub-
licistike i stampe, kao i jezika radija i televizije, kako bi sagledali stvarnu sliku upotrebe
neologizama u savremenom knjizevnom jeziku. Dobijeni rezultati umnogome os-
vetljavaju, ali na svoj nacin i komplikuju problem, jer upotreba neologizama varira od lista
do lista, od casopisa do casopisa, ad odredjenog kruga pisaca i intelektualaca do dru-
gog, a ta se razlika primecuje narocito u dvama najznaeajnijim kulturnim centrima, An-
kari i lstanbulu. lzvesno je da se sa sigurnoscu ne moze prognozirati sudbina .svih-
neologizama, a tesko je i uvek jasno razgrariiciti koja se rec jos uvek ima smatrati
neologizmom, a koja to vise nije, jer je stekla "pravo gradjanstva" u upotrebi. Paznato je,
isto tako, da samo neznatan broj novih reci, tokom pedesetak minulih godina, nije, bar u
ogranicenom opsegu i u odredjenim komunikacijskim registrima, usao u upotrebu. Iz
istog razloga, neologizmi u Recniku nisu oznaceni posebnom skracenicom, kao sto se
IV
to u prlienom broju novijih leksikografskih dela pralctikuje.
Uprkos tome sto turski jezik u pogledu jezieke norme predslavlja jednu celinu, on s
aspekta leksiekog fonda pokazuje promenljivu sliku. Kao osnovni orijentacioni kriterijum
u izboru aparsko-persijske pozajmljene i adaplirane leksike, neologizama, kao i ev-
ropskih, pretezno francuskih pozajmljenica, poluzio nam je dvolomni jednojezieki Trke
Szlk iz 1983. gadine (v.Bibliografiju), koji je, po nasem uverenju i najpouzdaniji od
svih raspolozivih leksikografskih izvora.
U pogledu strukture turski je lipieno sintetieki, a srpski analilieki jezik, te zbog toga
gramalieki olici i jezieka sredstva dvaju jezika pokazuju velike raziike u istoznaenim ili
znaeenjski bliskim iskazima. u Reeniku se, stoga nije mogao izbeci analilieki i pe-
rifrastieki naein iskazivanja i objasnjavanja razlieitih kategorija turskih reei. Kako na pri-
mer, u srpskom ne postoji uzroeni glagoeski lik (kauzaliv), u definicijama (to jest srpskom
delu reenika), nuzno bi bilo opisno objasnjavanje koje bi zauzimalo isuvise mnogo pros-
tora, pa su takvi glagoli oznaeavani samo skracenicom caus .. , bez srpskog ekvivaletna u
obradi. Slicno je postupljeno i sa pasivnim likom (skr. pass.), cija je upotreba, u odnosu
na srpski jezik u turskom veoma rasirena. Korisnik Recnikom sam ce najbolje na os-
novu konteksta u svakom datom slucaju utvrditi prevodni srpski ekvivalent.
Sastavljaei su, prirodno u nekim slucajevima odstupali od utvrdjene norme u izboru
leksike. Uvrsteni su, naime, manje-vise svi arhaizmi koji se odnose na osmanske ins-
titucije od znacaja za istoriju naseg naroda, folklor, narodna verovanja i narodni zivot
uopste, a koji nisu frekventni u savremenom turskom jeziku.
reci (pored arapskih i persijskih ) nasle su meslo u Recniku ako su u upotrebi
u stampi i, naroeito, u govornom jeziku. Njihova etimologija (uglavnom veoma trans-
parentna) nije saopstavana.
Ukoliko pojedine turske reei, kao pozajmljenice (turcizmi) cine deo leksickog fonda
sega jezika, radovno se daje, pored njihovih znacenja, i oblik koji su kao turcizmi pop-
rimle u nasem jeziku. Nisu, naravno, unete one reci koje se u sarernenam turskom vise
ne upotrebljavaju, a kod nas su jos uvek zive kao davno odomacene pozajmljenice. Na-
pomenimo jos da se u lumacenjima daje znacenje koje.imaju u lurskom, ane i
mereno ili promenjeno koje imaj u u nasem jeziku.
Vulgarne reci i izrazi iz argoa unoseni su ukoliko se sire upolrebljavaju u knjizevnom i
u govornom jeziku, a oznaceni su skracenicama vulg. i arg, Srpski ekvivalenti ovakvih
reci IraZeni su po pravilu u odgovarajucem funkcionalnom i slilsko-ekspresivnom re-
gistru.
Za bolanicke i zooloske nazive, pored najcesceg imena u nasem jeziku, u zagradama
se daju i njihovi naucni (lalinski) lermini, kako bi, prvenstveno slrucnjacima, ali i za-
inleresovanim laicima, bila omogucena njihova jednoznacna i precizna idenlifikacija. To
je, uoslalom, postupak koji se primenjuje u veeini opseznijih dvojezicnih prevodnih rec-
nika.
Vlastita imena su nasla mesto samo ukoliko se upotrebljavaju u sklopu izraza i pos-
lovica.
Sastavljaci ce uvazavati primedbe korisnika Recnikom koje bi se odnosile na even-
tualne propuste i manjkavosti.
Slavoljub DINDI C
,.
1
,1


,,
li
li
ll
\

BIBLIOGRAFIJA
Orhan, Halkbili'm terimleri TOK, Ankara, 1978.
Aksoy, mer Ataszleri ve Deyimler, TOK, Ankara, 1965.
Alpdndar, Remzi, Hukuk Istanbul, 1977,
Berke, Vardar, Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri TOK, Ankara, 1980.
Ferit, Ansiklopedik Lgat, Ankara, 1962.
Ferit, Trk Argosu, 6. lzmir, 1970.
Haber Dili TOK, Ankara, 1968.
Orhan, Islam Istanbul, 1982.
Trkisch"Deutsches Wrterbuch, Wiesbaden, 1962.
Xonos, B. M., cnosapb, MocKsa, 1968.
Hony, N.C. A Turkish English Dictionary, Oxford, 1957.
Seyit Kemal, Ansiklopedik Edebiyat Istanbul, 1983.
Karol, Sevin, Zooloji Terimleri TOK, Ankara, 1963.
IlA., cnosapb, MocKsa, 1945.
Moran, Vahit, Trke-lngilizce Szlk, Istanbul, 1945.
nder, Ali Yasa Dili TOK, Ankara, 1966.
zbalkan, Nuri, Teknik Terimler Trke-Ingilizce, Istanbul, 1970.
zdemir, Emin, Ataszleri Istanbul, 1981.
zen, Mustafa Nihat, Kelimeler Istanbul, 1962.
zen, Nejat, Sinema Terimleri TOK, Ankara, 1963.
Ali, z Trke Szlk, Ankara, 1975.
Redhouse Yeni Trke-lngilizce Szlk, Istanbul, 1974.
Resimli Trke Szlk, TOK, Ankara, 1977.
M. lbrahim, Trke Deyimler 2. Is-
tanbul, 1980.
Orhan, Fiziksel Kimya Terimleri Ankara, 1978.
Steuerwald, Karl, Trkisch-Deutsches Wrterbuch, Wiesbaden, 1972.
Pars, Iktisadi ve Hukuki Terimler ls-
1970.
Pars, Okyanus 20. Ansiklopedik Trke Szlk, Istanbul, 1971.
cnosapb, AKaAeMI-151 HayK CCCP, MocKBa, 1977.
pe4HI-1K, noA pbKOBOA. T051H 1962.
Trke Szlk, 7. TOK, Ankara, 1983.
Gornji spisak ogranicen je na najvise koriscena defa u radu na recniku i u njega nisu
uneti brojni recnici iz raznih oblasti.
VI
STRUKTURA RECNIKA 1 NJEGOVA UPOTREBA
1. Glavne odrednice su svrstane prema alfabetskom redu i sa relevantnim ma-
terijalom sacinjavaju recnicki clanak.
2. Odrednice, sintagme i izrazi na turskom jeziku stampani su polumasnim slovima, a
gramalieki pokazetelji koji se daju uz turske reci svetlim slovima.
3. Turske reci i izrazi prevode se na istocnu varijantu srskohrvatskog jezika, odnosno
na srpski.
4. U turskom delu recnika oznaceni su slede6i gramalieki pokazatelji:
1) ozvucavanje finaeni h bezvucnih konsonanata ( , k, p, t) ispred vokalnih nastavaka
(izuzev reci sa sufiksom (-lik, -luk, -lk) cije se k uvek umeksava u ):
kitap tenkit (-di).
2) promene reci u kojima se finaini konsonanti , k, p, t ne ozvucavaju-ispred vokalnih
nastavaka: ak demet (-ti), ip (-pi), millet (-ti), ok (-ku), sa
3) gubljenje okruglog vokala iz drugog sloga u dvosloznim imenicama u njihovoj pro-
meni: burun (-mu), gnl (-nl), isim (-smi), (-kli), (-hri)
4) udvajanje finalnih konsonanata u nekim arapskim imenicama u poziCiji ispred vo-
kalnih nastavaka: af hak hat s (-ss), zan
5} zadrzavanje hijata u padeznim sufiksima i sufiksima pripadnosti; mevki (-i), mevzi
(-i), mevzu (-u), sanayi (-i)
6) osnova (particip) aorista glagola sa jednosloznom osnovom almak basmak(-
ar), bulmak (-ur); (-ar), gelmek Hr), grmek (-r), inmek (-er), sokmak (-ar),
vermek (-ir), vurmak (-ur), (-ar)
U zagradama se navodi potpuna osnova cetiri glagola cije se t iz korena ozvucava u
d: ditmek (dider); etmek (eder), gitmek (gider) i gtmek (gder).
5. Redosled u sklopu jednog recnickog cianka ima slede6i izgled: osnovna odrednica,
osnovni pokazatelji (etimoloski, granski i uputni).
Ukoliko se odrednica u sklopu sintagme ili izraza ponavlja u neizmenjenom obliku,
ona se zamenjuje tildom (- ).
U imenicama kod kojih se javlja ozvucavanje finalnog konsonanta ili gubljenje vokala,
tilda zamenjuje rec u njenom fonetski izmenjeriom obliku; kitap ... ; bukvar;
gnl (-nl) ... ; - iskren, prostosrdacan; - bol stedar.
6. Sintagme u kojima je na prvoj poziciji osnovna odrednica, zamenjena tildom,
svrstavaju se prema alfabetskom redesiedu druge reci. Prema alfabetskom redu prve
reci rasporedjuju se sintagme i izrazi u kojima je odrednica na drugoj poziciji:
cir, apsces; - crveni i natekao deo ci ra; - 1) vrh c ira, ... 2) fig.
osetljiva stvar; ... kan - emi prist; - akutni apsces; - hronicni apsces.
7. Hornonimi se daju kao posebne odrednice koje se oznacavaju arapskim brojem u
indeksu:
VII
r
bahar 1 p 1. prolece; ct. ilkbahar 2. behar, list i evet vocke ...
bahar2 a zacin, mirodjija; pikantnesi (jela)
ay11. caj ...
ay2 recica, potok ...
8. u sklopu jednog recnickog clanka, vrste turskih reci odvajaju se rimskim brojevima,
a njihova leksicka znacenja arapskim brojevima sa tackom. Razna znacenja idiomatskog
i frazeoloskog materijala odvajaju se arapski m brojevima sa zagradom:
1 donji d eo; donja na; prostor ispod cega ... ll 1. donji, n izi... 2. nizak ... 3. jed-
nostavan, primilivan (po razvijenosti) 4. los (po kvalitetu) ... lll (ili - ya ) dole, nanize; nize
1 1 . epidemija, zaraza ... 2. najezda, navala, provala 3. po rez, dazbina, danak ll
1. epidemijski, zarazan; - zarazne bolesti 2. nasrtljiv, agresivan ...
9. Ukoliko se odrednica ne upotrebljava samostalno ili je neprevodiva izvan sintagme i
izraza, iza nje stoje dve tacke, a potom sa daje u sastavu sintagme:
- ungur onom. reskog zvuka: cangr!
kalplilik: iyi - dusevnosl, dobrodusnost
senli: - benli prisno, intimno ...
- - zuboreci, sa zuborom
1 O. ldiomalsko-frazeoloski izrazi i sintagme koje posebno ne odgovaraju nijednom
znacenju odrednice, lehnicki lermini, izreke i poslovice, uvrsteni su na kraju recnickog
cianka oznacenim rombom (0).
11. lmenice se navode u nominativu bez gramatickih oznaka, osim glagolskih
imenica koje se oznacuju kao gl. im. od:, .. ; kao i neke arapske imenice u pluralnom ob-
liku i u zenskom rodu.
12. Pridevi se daju bez ikakvih gramatickih oznaka .. Na srpskohrvatski se prevode u
obliku muskog roda, osim u slucajevima kada se iskljucivo odnose na zenski pol.
13. Prilozi se daju bez gramatickih oznaka.
14. U recnik se unose sve vrste zamenica bez gramatickih pokazatelja.
15. Glagoli se daju u formi opsteg infinitiva mak/rnek. S obzirom na to da se turskim
infinitivom ne iskazuje glagolski vid, glagoli se, po pravilu, prevode, nesvrsenim, redje
svrsenim, a ukoliko je potrebno ijednimi drugim vidom.
Uz turski glagol daje se rekcija:
ak. 1. poklanjati, darivati 2. prastati; ...
faydalanmak ab/. korisiili se cime; ct. yararlanmak
gvenmek dat. verovati, gajiti poverenje; uzdati se, oslanjali se, racunati
ak. dat. poruciti, naruciti
U frazeoloskom delu recnika, kao i kod sastavljenih glagola, znaci /-af, /-dal, /-dan/, /-
i /-la/ ukazuju na rekciju:
VIII
zamarati, dosadjivati, morili koga
ostvariti, postici; uspesno okoncati
/-la/ izaci nakraj s kime, savladati koga
!-al gz primetiti, opaziti, pasti u oci
!-dal gz kalmak 1) zudeti za ci me ..
/-dan/ etmek zaliti se, jadati se, ku kati
16. Glagolske imenice se daju kao odrednice samo ukoliko imaju leksikalizovano zna-
cenje ili ako ulaze u sastav sintagmi:
ayaklanma 1. gl. im. od ayaklanmak 2. ustanak, pobuna, bu nt; metez
basma 1 . gl. im. od basmak 2. basma, cic 3. stampana stvar, stampano delo; cf.
matbua ... ll stampan, tiskan
nleme gl. im. od nlemek; - tedbirleri preventivne mere; - voj. avion-
presretac
1. gl. im. od 2. agr. presadjivanje; rasadjivanje.
17. U recnik se unose kolicinski brojevi 1-1 O, desetine, sto, hiljadu, tnilion i milijarda.
18. Distributivni brjevi fungiraju kao odrednice u istom obimu kao i kolicinski.
19. Redni brojevi-isto kao kolicinski.
20. Raziomaeki brojevi daju se u sklopu odrednica kolicinskih brojeva;
1. tri; - te bir jedna trecina
21. Posebne odrednice cine sve vrste sveza.
22. c estice se unose zajedno sa objasnjenjima njihove upotrebe:
da ... 3. pri izratavanju omalovatavanja, nepoverenja, hvaljenja; pa, ta, ama; o da ne
oluyor ta, sta se on pravi? sta on predstavlja? syle de ta, reci vee!. ..
23. postpozicije su oznacene doticnim padezima:
beri ... lll post. sa ab/. od; vee; gnden - vee tri .dana; o gnden - od onog dana;
teden - odavno
24. Ukoliko ime poseduje funkciju sastavljene (izafetske) postpozicije, u recnickom
clanku se oznacuje rimskim brojem:
... lll funkciji sastavljenih postpozicija; - iza, pozadi; - za
(kime, cime); odmah (posle)
25. Uzvici nose oznaku uzv. Daju se njihovi moguci prevodi ili objasnjenja o upotrebi
(u zagradi)
ayol uzv. (od ay hej! cuj! (u govoru zena)
heyhat a uzv. kakva zalost! jao! avaj!
26. Onomatopejske reci i izrazi u recniku su predstavljeni na dva nacina:
1) Ukoliko u srpskom jeziku postoji ekvivalenat, daje se prevod i, kada je neophodno,
objasnjenje:
ak onom. metalnog zvuka, zveketa cin! cak! din!
IX
anam. tik-tak!
2) U odsustvu adekvatnog prevoda daje se objasnje:
- ungul anam. astrag i grubag zvuka (zveketa, klaparanja, tandrkanja)
anam. pucketanja, treska, udara
27. Poslovice i izreke daju se u sklopu recnickog cianka posle znaka romba (0). Naj-
cesce se daje srpski ekvivalenat bez obzira na leksicki sastav turske poslovice. Kada u
srpskom ne postoji odgovarajuca poslovica, daje se knjizevni prevod kao i objasnjenje o
upotrebi.
28. Prevodi znacenja pojedinih reci se,. po potrebi, blize objasnjavaju (u zagradama)
baran red (cokota, vocaka)
spavaonica; odelenje (bolnice, zatvora, kasarne)
put(a) (ab. za obedovanje)
1
29. Za najveci deo biljaka i zivotinja se, pored prevoda, daje i njihov latinski naziv:
zaaf. senica velika (parus maior)
bat. mrazovac, kacunak (Colchicum)
merotu (-nu) bat. hmelj (Humulus lupulus)
30. etimoloske oznake daju se samo za reci arapskog (a) i persijskog (p) porekla. Nji-
hovi derivati se ne oznacavaju.
31. Oznaka v. (vidi) upucuje s jedne ortografske varijante reci na drugu, kao i na si-
- nonimske idiome i izraze u okviru iednog recnickog clanka:
anma v. ama
dev. da

gnn geirmek v. gnn gn etmek
32. Oznaka ct. (sravni) upucuje na sinonimske ekvivalente kako turskih reci, tako i
arapskih i persijskih pozajmica:
izvoz; ct. ihra
a rasprava, diskusija, polemika; prepirka; ct.
reva a prodja potraznja, promet (robe); ct. geerlik, srm
zabit(-ti) a oficir; ct. subay
33. Reci koje prema alfabetu slede jedna za drugom, a jednake su po i eti-
mologiji, daju se u jednom clanku sa zajednickim prevodom.
slap, vodopad
aydan, cajnik
p prsten, alka
X
34. S obzirom na to da se veliki broj sintagmi u knji:evnom jeziku pise zajedno ili od-
vojeno, kao i na sve izrai:eniju tendenciju ka leksikalizovanju, u recniku su takve sin-
tagme izdvojene kao posebne odrednice bez upucivanja na njihove odvojeno pisane ob-
like:
(umesto kent)
komutan)
rol)


(hava
ikiyzl (iki yzl)
karakavak (kara kavak)
ynetim)
35. S obzirom na to da je kao poseban dodatak recniku uradjen fzbor geografkih na-
ziva, toponimi nisu dati kao odrednice, a srecu se samo u sastavu sintagmi i idioma. U
recniku su kao odrednice, dati nazivi pripadnika dri:ava i naroda.
Xl
r
f
1 TEHNicKE SKRACENICE
1
a arapska rec-Arapadan

abi. ablativ-ablatif, durumu
av. terimi
agr.
ak. akuzativ-ykleme durumu
anat. anatomija-anatomi terimi
a-p arapsko-persijska slozenica- arapa- farsa kelime
arg. argotizam, argo izraz-argo sz, argo deyimi
arh. arhaizam, zastarela rec-arkaizm
arheol. arheologija-arkeoloji terimi
arhit.
as tr. astronomija-gkbilim terimi
auto. automobilizam-otomobilcilik
bez bezlicni glagol-znesiz fiil.
bibl. bibliotekarstvo-ktphanecilik
biol. biologija-biyoloji terimi
b ot. botanika-botanik terimi
v. vidi
vet. veterina- veterinerlik,
voj. vjni termin- askerlik terimi

'
vulg. vulgarno- kaba sz, sz
1
gen. genitiv- jenitif, tamlayan durumu
geog. geografija- terimi
geol. geologija-jeoloji, yerbilim terimi

geometrija- geometri, hendese
t
geom.
lj
gl. glagol- fiil, eylem
i
'
gl. im. glagolska imenica- fiil ismi, eylem
gradj. gradjevinarstvo- terimi
gram. gramalieki termin- dilbilgisi terimi
d at. dativ- ynelme durumu
dem. deminutiv- kltme (ismi)
dijal. dijalektizam- diyalektizm
d ipi. diplomatija- diplomasi terimi
ek. ekonomija- ekonomi, iktisat

el. elektrika, elektronika-elektrik, eiE!ktronik
XII
rad.
razg.
re
refl.
rec.
sa st.
sin.
skr.
S lik.
soc.
sp.
tekst.
te h.
tip.
trg.
um et.
uzv.
fa rm.
fig.
fiz i ol.
fil.
fin.
fiz.
folk.
foto.
hem.
ca us.
cf.
eest.
salj.
sa h.
sk.
XIV
radio- radyo
(raz) govorni jezik, govorni izraz- dili, deyimi
religija- din
refleksiv- (eylem)
reciprok- (eylem)
sastavljen-
kinematografija-
skraceno, skracenica-
slikarstvo- resimeilik
sociologija- toplumbilim terimi
sport-spor terimi
tekstil, tekstilna industrija-
tehnika- teknik terimi
tipografija, stamparstvo-
trgovina, ticaret terimi
umetnost- sanat
uzvik- nida, nlem
farmacija-
figurativno- mecazi
fiziologija- fizyoloji terimi
filozofija- felsefe terimi
finansijski termin-'inaliye terimi
fizika- fizik terimi
folklor- folklor, halk bilgisi terimi
fotografija-
hemija- kimya terimi
kauzativ- etirgen (eylem)
sravni-
cestica-edat
saljivo- yollu
sahovski termin- satran terimi
skolski termin- okul terimi
TURSKA AZBUKA
A a R r
B b s s
c c J j

K k T
D d L u u
E e Mm
F N n V V
G g o o
y
y
G z z
H h
p p
KRATKE ORTOGRAFSKE 1 FONETSKE NAPOMENE
Turska ortografija se zasniva na fonematskom principu; znak oznacava odredjenu fo-
nemu, a ne njene fonetske varijante.
1. Pored 29 znakova za glasove, u turskom, kao ortografski znaci, postoje jos i apost-
raf i cirkumfleks.
1) Apostrof (') se upotrebljava:
-za odvajanje vlastitih imena ili nekih posebno naglasenih reci od njihovih gramatickih
nastavaka, a najcesce od padeznih sufikasa: (Adjinu), Avrupa'da (u Evropi),
Ankara'dan (iz Ankare), (Orhana).
-za oznacavanje izostavljenih slova kao u n'olur um. ne olur (molim vas).
um. ne (sta da radimo, sta mozemo).
-za ukazivanje na neznatan glotalni predah unutar nekih arapskih reci u nesto starijim
tekstovima: mes'ele (pitanje, problem), mer'i (validan, vazeci), te'sir (uticaj) i si.
-za odvajanje nastavaka koji slede iza brojeva: 1955'te, 1963'te, 1977'de, saat 8'de
itd.
2) Cirkumfleks (") se srece iskljucivo u pozajmljenicama arapskog, persijskog i fran-
cuskog porekla:
-uzvokale ai u da ukaze na palatalizovanost konsonanata g, k i koji im prethode:
hikaye (prica), gavur (nevernik, kaurin), lale (lala), laf (razgovor, rec), Latin (Latin),
lanet (kletva), lastik (guma), rzgar (vetar) i td.
-u homonimima: alem (zastava), alem (svet), adet (broj), adet (obicaj), hala (tetka),
hala Oos, i sada), pri cemu vokal, nosilac cirkumfleksa, postaje dug.
xv
r
1
1
i
J
-u relativnim pridevima, koji se grade od arapskih imenica; ferdi (individualni), milli
(nacionalni), resmi (zvanican), siyasi (politicki), tarihi (istorijski) i td.
2. Upotreba velikih slova. Navodimo samo slucajeve koji se razlikuju od pisanja u
nasem jeziku:
-velikim slovima pise se svaka rec u sastavu naziva ustanova i institucija: Anayasa
Mahkemesi (Ustavni sud), Trk Dil Kurumu (Tursko jezicko drustvo), Trkiye Ban-
(Turska polovna banka), Milli Gvenlik konseyi (Savet za nacionalnu bezbednost)
i td.
-velikiin slovima pisu se imena jezika: Arapa (arapski), ince (kineski),
(francuski), Ingilizce (engleski) Trke (turski).
-velikim slovima pisu se i glagoli izvedeni od naziva pripadnika odredjene nacije; Al-
(germanizovati se), (amerikanizovati),
(poturciti se) itd.
-imena religija i pripadnika odredjenih religija: Hristiyan (Hriscanin), Msliman (mus-
liman), Protestan (protestant), (hriscanstvo), Islam (islam), Budizm (bu-
dizam) itd.
-reci uz vlastita imena koje iskazuju postovanje, titule nadimke: Bay (gos-
podin Saradzoglu), Mehmet Bey (gospodin Mehmed), Seniha (gospodja Se-
niha), lsmet (lsmet-pasa), Fatih Sultan Mehmet (sultan Mehmed Osvajac) itd.
-svaka rec u nazivu knjiga i clanaka, izuzev sveza ve, de, ile, ya i upitne recce
(mi, mu, m), pise se velikim slovo Godo'yu Beklerken (Cekajuci Su ve
Ceza (Ziocin i kazna), Trk Dilinin zerine (O strukturi turskog jezika)
ve Yresi (Govori Nevsehira i okoline), itd.
i!,
3. Vokali i njihov izgovor. Sa svojih osam vokala i nekoliko realizacija, turski jezik se
ubraja u jezike sa veoma razvijenim vokalskim sistemom.
A Po izgovoru se razlikuje od srpskohrvatskog a po tome sto je nesto du biji.
E lma dve nijanse izgovora, zatvorenu i otvorenu, i pored toga sto standardnam je-
ziku ne postoje dve foneme. U dvosloznim recima, na poziciji u prvom slogu, izgovara se
nesto zatvorenije; eski (star), ekmek (hleb), gece (noc), (zelen) itd.
1 Moze se samo donekle porediti sa ruskim tvrdim nenaglasenimi. Tacnije, to je glas
izmedju srpskohrvatskih e i i. lzgovora se tako sto se. govorin organ podesi za izgovor
vokala e a izgovori se i: (zima), (devojka), (izaci), Slican kvalitet izgovora
oseca se u nekim nasim recima kao sto su rt, krs, krma.
1 lzgovara se kao nase i: iki (dva), istek (zelja), (igla).
O U recima turskog porekla nalazi se samo u prvom slogu. lzgovara se otvereno kao
i nase o: oda (soba), olta (udica), ordu (vojska). U recima se vokalima u i o drugom
slogu, izgovara se zatvorenije: omuz (rame), odun (drvo), oyun (igra), dokuz (devet).
U lzgovor mu je isti kao i naseg u: ulus (narod), bulmak (naci), buz (led).
U otvorenom slogu izgovara se kao francuski glas eu, a u satvorenom kao ne-
macki : gl ezero), l (pustinja), dev (zadatak), fke (ljutnja).
XVI
lma izgovor kao nemacko (ber) ili francusko u (prune): s (baza), rn (pro-
izvod), snger (sundjer), st (mleko), srmek (trajati).
4. Konsonanti i njihov izgovor. Turski konsonanti su b, 'c, , d, f, g, h, j, k, m, n, p,
r, s, t, v, y,
Reci turskog porekla, po pravilu, ne pocinju suglasnicima c, j, 1, m, n, r, t, z. lzuzetke
cine neki onomatopejski izrazi, upitna recca (mi, mu, m) i upitna zamenica ne.
Suglasnikom ne pocinje nijedna rec.
lzgovor konsonanata:
B kao sr. B.
C kao sr. DZ. samo nesto umeksanije.
kao sr. c, samo sa rneksim prizvkom.
D kao sr. D.
F kao sr. F.
G ima dva razlicita kvaliteta u zavisnosti od toga da li je pracen velarnim ili palatainim
vokalima.
Kada je u poziciji ispred vokala zadnjeg reda, izgovara se dublje, odnosno kao sr. g :
gam (tuga), gaga (kljun), (hrana), gurbet (tudjina) i si.
lspred uplatalnih vokala, glas g je umeksan, narocito ispred i : gn-gjn (dan),
gz-gjz (oko), gzel-gzel (lep) i si. U turcizmima se takvo g iz modela izgovara dj:
djuzel (od gzel), djozjluk (od gzlk), djoja (od gya) itd.
G (umeko G) izgovara se kao francuski aspirirani suglanik r: (usta), (aga),
(plakati). U intevokalskoj poziciji sa palatainim vokalima, se izgovara ka-
oslabo j: dejil (nije), ejer (ako). Na isti nacin se izgovara kada prethodi vo-
kalu : jle (podne).
Kada je u poziciji izmedju o i a ili o i u, se moze izgovarati kao slabo v. ili se, jed-
. nostavno, ne izgovara; (sin), (crni luk), (hladan), (bik) itd.
H kao sr. H.
J kao sr. z. Ne javlja se u turskim recima vee samo u psijskim i francuskim po-
zajmljenicama: jale (rosa), jri (zirikomisija), jeton (zeton), jerse (zersej)
K podleze uticaju vokala isto kao g i ima dva razlicita kvaliteta izgovora (ct. G). U tur-
cizmima u sh. jeziku, palatal zovani k izgovara se i pise kao c: eeten (od .keten),
C,elepir (od kelepir), citab (od kitap), C,emal (od Kemal), cup (od kp).
L u zavisnosti od prirode vokala koji ga okruzuju, ralikuje dva kvaliteta.
Sa vokalima zadnjeg reda. 1 odgovara sh. odnosno ima polarni prizvuk; yol (put),
(godina), kol (ruka)
Sa vokalima prednjeg reda 1 se palatalizuje; byle (ovakav), kelebek (leptir), el (ruka)
U arapskim, persijskim i francuskim pozajmljenicama, sa vokalima, nosiocima cir-
kumfleksa, 1 se takodje izgovara meko; la- ljale (!ala), (potreban), lavabo-
ljavabo (lavabo)
XVII
r

Blateralni u arapskim i francuskim recima ima prizvuk ruskog mekog 1: hal (stanje),
rol (uloga), suat (pitanje), kontrol (kontrola) i si.
M kao sr. m. kao sr. s.
N kao sr.
P kao sr.
R kao sr.
S kao sr.
n.
p.
r.
s.
T
V
y
z
kao sr. t.
kao sr. v.
kao sr. j.
kao sr. z.
5. Udvojeni konsonanti (geminate) ne postoje u korenu turskih reci. lzuzetak cini nez-
natan broj reci kao sto su anne (majka), elli (pedeset), (topao), ninni (uspavanka),
okka (oka, stara mera za tezinu).
Sve gemina te u. pozajmljenicama iz evropskih jezika uproscuju se u jedan konsonant
Pozajmljenice iz arapskog jezika civaju geminate: dikkat (paznja), hrriyet (sloboda),
tereddt (kolebanje), (zahvalnost) itd.
Pojedine asimilirane pozajmljenice kao sto su npr. evvel (pre) i amma (ali), imaju i
jednokonsonantsku varijantu (evel, ama).
Gerninale na kraju jednosloznih arapskih reci gube jedan konsonant koji se ispred vo-
kalnih nastavaka ponovo javlja:
hak (pravo}, (njegovo pravo); his (osecanje), hissim (moje osecanje) i si.
Gornje reci se u recniku oznacavaju na sledeci nacin: his(-ssi), s(-
ss).
6. Akcent. S obzirom na to da najveci broj reci, kako turskih tako i pozajmljenica, ima
akcent na poslednjem slogu, moze se reci da u turskom jeziku preovladjuje oksitoni ak-
cent: (sunce), baba (otac), pencere (prozor), (grad}, hrriyet (sloboda},
avukat (advokat), asit (kiselina).
Akcent na prvom slogu (baritoni) imaju prilozi, postpozucije, sveze i uzvici:
(sutra), (samo), belki (moze), sonra (posle), nce (pre), sanki (kao da), haydi
(hajde).
Baritani akcent imaju i neke imenice koje ukazuju na srostvo: abla (starija sestra),
amca (stric), teyze (tetka), yenge (snaha) itd.
XVIII
. . -A- .
a 1 uzv. 1 . ispred imena iskazuje prekor,
upozorenje, ironiju; ah! no! - be
ne ah, dete moje, sta si u radio? -
dostum, ne biim sen? ah, pri-
jatelju, kakav si ti covek? - ne-
redesin? ta, gde si kceri? 2. iskazuje us-
hicenje, dopadanje, ljutnju, iznenadjenje; -
bu ne gzel elbise! oh, kako je ovo lepa
haljina! - bunu ben mi ah,
zar sam to ja ucinio? - sen de mi burada
idin? oh, zar si i ti bio ovde? - yapma,
ben byle szlerden ah,
nemoj, takve reci mi se ne dopadaju
a2 cest. na kraju recenice kazuje nadu
govornika u nepogresivost pretpostavke;
bu, ondan iyi - ? to nije dobro od
njega, ha? ona - ? ljut si na
njega, ha? yeni geldiniz - ? tek ste stigli,
ha?
a3 cest. dodata na 2. lice kondicionala,
daje mu prirodu imperativa; alsanal uzmi,
de! gelsenize dodjite! iyi bir ay yapsana
spremi dobar caj!
aa, aah uzv. ne! aha! nikako! niposto!
ab p voda (samo u slozenicama)
aba 1 a 1. aba (gruba tkanina) 2. ogrtac
(od abe) o gstermek
fig. potajno pretiti; - atmak rasteretiti se
cega, odahnuti; - serrnek dugo ostati,
zasesti; cf. postu sermek; - yakmak
razg. zatjubiti se, zacopati se u koga; bir -
m var narda olsa u
cemu hodam u tome i spavam
aba2 dijal. 1. v. abla 2. tetka 3. svekrva
abadzija; - kebeci, sen neci?
sta ti imas s tim? sta se to tebe tice?
abajur abazur
abak 1. v. abakus 2. racunaljka 3.
silueta, nejasna slika, senka
abakus arhit. ploca, na
stubu
abah 1. u ogrtacu, s ogrtacem (od abe)
2. fig. slab, nemocan; bespomocan
abamak ak. dijal. odbiti, odbaciti
1 . ca us. od abanmak 2.
potoziti, baciti koga na kolena
abandone: - etmek sp. odustati od
borbe (u boksu)
abanma sp. oslanjanje, naslanjanje (u
boksu)
abanmak dat. 1 . oslanjati se, naslanjati
se o; nalakcivati se 2. arg. ziveti na tud-
jacun
abanoz p. 1. abonosovina 2. bot. (ili -
abonos, abonosovo drvo (Di-
ospyros ebenum); - gibi 1) cm kao abo-
nos, precrn 2) veoma tvrd; - kesitrnek fig.
oceliciti se; - yrekli tvrd, bezdusan
abartma preterivanje, pre-
uvelicavanje
abartmak ak. preterivati, pre-
uvelieavati, naduvati
preteran, preuvelican
mor. 1 . donji deo, donjiste; donji,
nizi; - gabya donje parno jedro (na jar-
bolu) 2. komanda "spustaj" (uzad, jedra)
abat p 1. napredan, cvetan; cf. ba-
marnur 2. veseo, srecan, spokojan
Abaza Abhazac
Abazaca abhaski jezik
abazan vulg. pozudan, "zagoreo" (sek-
sualno)
- yolcudur - dur-
maz niko ne moze zadrZati nekog ko
naumi da putuje
Abdal1 1. tursko pleme na severu Av-
ganistana 2. pripadnik polunomadskog
plemena u Anadoliji
abdal
abdal 1. lutajuci dervis; y-
rmezse, yrr pas/. ako breg nece Mu-
hamedu, muhamed Ce bregU 2. V. aptal
abdes, abdest v. aptes
abdlleziz a bat. 1 . kiki ri ki, arahis
(Arachis hypogaea) 2. slatki koren (Cype-
rus esculentus)
abdsselam (ili - otu ) a bat. mand-
ragora; cf. adamotu
abdsselatin a bat. ricinus, procist
(Croton tiglium)
abe uzv. hej! (u Trakiji)
abeci arg. glupak, tikvan, budak
aberasyon astr. aberacija; cf.
abes a 1. luckast, sasav; besmislen 2.
bespotreban, izlisan, uzaludan ll bes-
mislica, budalastina, ludorija; - le ge-
irmek dangubiti, provoditi vreme u ne-
radu
Abhaz v. Abaza
a-p zivotvorna voda, elik-
sir zivota; cf. bengisu; - krepak
bodar, cio (o coveku u poodmaklom dobu)
abiru p cast, dostojanstvo, ugled; cf.
yzsuyu; - dkmek moliti, preklinjati
abi razg.
abide a spomenik; cf. hrriyet -
si spomenik slobodi
ak. uciniti besmrtnim,
ovekoveciti
abidevi a velicanstven, ogroman, mo-
numentalan; cf.
abis geog. duboko more, pucina (preko
900 metara);ponor, ambis
abit (-bdi) a rob, suzanj; fig. bozji rob,
covek
abit (-di) a pobozan, bogobojazljiv
abla 1. starija sestra 2. -! uetivo ob-
ra6anje starijoj zeni ili devojci; Gler -
2
sestro Guler!
ablak a okrugao, bucmast (obraz, lice)
sestrinstvo, sestrinsko op-
hodjenje; /-af - etmek postupati kao sta-
rija sesira
abiasyon geog. ablacija, odnosenje;
otapanje (glecera)
ablatif gram. ablativ
abii mor. uze (za skupljanje jedara); -
yi (ili fig. izgubiti
kontrolu, zbuniti se, spetljati se
abluka blokada, opsada, okruzenje; -
ya almak (ili - etmek ) blokirati, sprovesti
blokadu; opsedati; - skinuti
blokadu, ukinuti opsadu; - yarmak pro-
biti blokadu; ekonomik - ekonomska blo-
kada
abone 1. pretplata; - etmek pretp-
latiti (novine i si.) - pretplatna cena;
- yi kesrnek obustaviti, prekinuti pretp-
latu; /-af - olmak pretplatiti se; - yi ye-
nilemek obnoviti pretplatu 2. pretplatnik,
abonent; telefon - si telefonski pretplatnik
abonman 1. pretplata 2. pretplatnicka
knjizica, karta; mevsim - sezonska
pretplatna karta
aborda mor. pristajanje (broda uz
brod), privezivanje (uz obalu); /-al -
etmek (ili olmak) pristati uz bok (drugom
brodu ili abali)
abortif 1 1. med. abortivan, kratkotrajan
(o bolesti) 2. biol. nerazvijen, zakrzljao
(organ, biljka) ll pobacajni, za pobacivanje
abortus med. pobacaj, abortus
abosa mor. stop! drZi! (komanda)
abra dija/. 1. preteg, teret (koji se stavl-
ja na !aksu stranu kod bazdarenja) 2.
pride, dodatak (pri razmeni)
abramak dijal. upravljati, krmaniti (bro-
dom)
a 1 . saren, pegav (koni) 2. bes-
pigmentan, bezbojan (deo lica ili listova) 3.
med. leprozan, gubav ll (svetle ili tamne)
mrlje (na tkanini, usled loseg bojenja)
med. lepra, guba
abse v. apse
absent v. apsent
absoltizm apsolutizam; cf.
absorbe: - etmek apsorbovati, upi(ja)ti
absorpsiyon apsorpcija, upijanje
abstraksiyon
trahovanje
apstrakcija, aps-
abstre apstraktan; - sanat apstraktna
umetnost
abuhava p-a klima, podneblje
abuk - sabuk nepovezan; prazan, bes-
mislen, bezvezan; - sabuk
govoriti besmislice
abuli psih. bezvoljnost, gubitak volje
abullabut neotesan, grub, pr.ostacki
abur: - cubur buckuris lose jelo ll
besmislen, budalast
abus a mrgodan, namrgodjen; nam-
corast, odbojan
abuzambak v. abuk sabuk
abuzettinbey arg. gizdavac, kicos,
snob; frajer
acaba a (afektivna recca za iskazivanje
radoznalosti, neizvesnosti, nedoumice);
mozda, zar? - ders bitti mi je li, mozda,
zavrsen cas? - misafirler gelecekler mi?
zar ce doci gosti?; - Sleymaniye camii
nerede? gde je Sulejmanija
acar 1. zestok, vatren; neobuzdan; ne-
ustrasiv 2. snazan, jak, energican 3. dija/.
nov.
vatrenost, zar, zestina; ne-
obuzdanost 2. snaga, energija 3.
odvaznost
acayip (-bi) a 11. cudan, neobican; fra-
acemi
pantan; cf. garip; - ine gitmek zacuditi se,
zapanjiti se 2. smesan, komican 11 uzv.
cudno, neverovatno! smesno!
acayiplik cudnovatost, neobicnost; ret-
kast
acelacayip a veoma cudno; veoma
smesno
acele a 1 1. zurba, uzurbanost, hitnja,
brzina; cf. istical, ivedi; - etmek 1) zuriti,
hitati 2) gubiti strpljenje, uzrujavati se; - m
yok ja ne zurim 2. naglost, nep-
romisljenost; - ye hitati, raditi na
brzu ruku; - ye gelmek lose uciniti, pre-
nagliti (u zurbi); - ye getirmek ob-
manuti koga (koristeci se njegovom zur-
bom) 3. nestrpljivost, usplahirenost,
uzrujanost; - ile 1) zurno, uzurbano 2)
usplahireno, uzrujano, nestrljivo 3) nep-
romisljeno, brzopleto ll 1. hitan, uzurban;
neodlozan, prek; - vaziyet vanredna si-
tuacija; - hitna, neodlozna pomoc
2. brzoplet, nagao, nepromisljen lll (ili - -
) hitro, zurno; - - okula gitti zurno otisao
u skolu
aceleci uzurban; nagao, nestrpljiv; cf.
evecen,
acelecilik uzurbanost, naglost, nep-
romisljenost; usplahirenost, nestrpljivost,
uzrujanost
Acem a Persijanac; - persijski
tepih O - lazni junak; - dvo-
sekli mac, mac sa dve ostrice; - gibi
fig. dvolican; prevrtljiv (covek); - m-
bezgranicno preterivanje
Acemce razg. persijski jezik
acemi a 1. pocetnik, novajlija; ben bu
- siyim ja sam pocetnik u ovom poslu
2. stranac, tudjin, dosljak (u nekom
mestu); o, bu - sidir on je tudjin
ovom gradu 3. (ili - er, - asker) voj. reg-
rut, novak; - ist. janicarski regrut ll
nevest, neiskusan, nespretan, neumesan;
osrednji; - bir yazar osrednji pisac o -
aylak zutokljunac; seprtlja, petljavina
3
acemice
acemice nespretno, neumesno, ne-
vesto
acemilik 1 . neukost, neumesnost,
nespretnost 2. zaziranje, bojazljivost, sne-
bivljivost 3. (ili - devri) regrutska obuka
acenta, acente 1. agencija, zas-
tupnistvo; vapur - brodska agencija 2.
drustvo, kompanija; filijala; petrol - pet-
ralejska kompanija 2. agent, zastupnik
1 . agencija; u red; seyahat -
putnicka agencija 2. agentura
acep v. acaba
1. go rak (ukus); - su 1) gorka
voda 2) tvrda voda 3) slana voda 2. uze-
gao, uzegnut (mas( ulje) 3. ljut, papren,
astar (o paprici) 4. gorak, tezak, bolan; za-
lostan, tuzan; - haber tuzna vest; -
gorka, bolna uspomena 5. astar, ljut,
surav, nepodnosljiv; - ljuta zima,
cica 6. jedak, zajedljiv, uvredljiv; prekoran;
- SZ prekor, pokuda 7. astar, prodoran;
piskav; - ses pradaran glas 8. bljiestav,
drececi, drecav (o boji); - drecavo
zelen ll (ili - - ) uvredljivo, jetko; zalosno,
tuzno, bolno; prodorno, uzasno; - - hay-
uzasno kriknuti; -
jetko govoriti lll 1. gorcina, gorak ukus 2.
bol (fizicki); - yitimi med. analgezija; 3.
bol, jad, patnja, muka, nevolja; - basmak
doziveti nesrecu; - stradalnik 4.
zalost, tuga 5. osveta o -
basmak (ili gmmek) trpeti, podnositi bol;
miriti si s patnjom; - ekmek bolovati, pa-
titi od cega; - ekmek stradati,
biti zrtva cega, ispastati; -
karmak 1) naknaditi, pakrili stetu 2) os-
vetiti se, obracunati se; - dindirrnek
otkloniti nevolje; - iine kmek ose-
cati jake bolove, tesko patili od cega; -dil
apor jezik, uvredljive reci; - bezv-
redna stvar; - almaz
pos/. nece gram u koprive
bol. gorkun, kvasija (Qu-
assia amara)
4
1 bol. gorak badem (Prunus
amygdalus) ll arg. lukav, prepreden
bol. vucji bob (Lupinus)
prilicno" gorak, nagorak
bot. kacun jesenji, mra-
zovac (Colchicum autumnale)
v.
bol. 1. divlja tikva, pasja tikva
(Citrullus colocynthis) 2. v.
1. bol, tuga, jad, patnja 2 .. za-
lost
bez/.
biti u zalosti, biti ucveljen
1. tuzan, zalostan; - haber tuzna
vest; - hikaye tuzna priea; - komedya
tragikomedija 2. ozaloscen, u .zalosti, uc-
veljen
ogladneti, oseeati glad; kar-
mm ogladneo sam
dal. ,dijal. rastuziti se, onec
raspoloziti se; obespokojiti se
1. ca us. od 2. izaz-
vati apetit
1. postali gorak;
uzeci se; prokisnuti; vino je
prokislo; maslo se uzeglo 2.
dijal. rasrditi se, razbesneti se, izgubiti
kontrolu
ljut, papren; zaljucen (o jelu)
tuzan, zalqstan, potisten, su-
moran, setan; - gzler setne oci; - yz
tuzno lice
1. gorcina 2. ostrina, zestina
1. gl. im. ad 2. sa-
zaljenje, saosecanje, samilost, milosrdje;
cf. merhamet
1 . bol eti; yararn boli me
rana 2. dat. zaliti, sazaljevati; saosecati
(sa kime); ailesine ok mnogo mi
je bilo zao njegove porodice 3. dat. zaliti,
stedeti, cuvati; emeklere ne
treba zaliti truda 4. gorcati, postajati gorak
(prokisao, uzegnut)
nemilosrdan, bez-
dusan
uzegnut, uzegao (o ulju, masti)
nagorak
dostajan sazaljenja, za zal-
jenje, jadan
ak. dat. izazivati sazaljenje
( saosecanje)
1. pass. ad 2. dat. za-
liti, sazaljevati koga, saosecati s kime cf.
teessf etmek, yerinmek
(-tu) bat. grkusa, konjogriz (picris)
v.
dat. arh. v.
bezbolan (lecenje zuba i si.)
ak. 1. nanositi bol; povrediti
(ranu) 2. zagorca(va)ti, dodati gorak ukus
acil a odlozen, odgodjen
acil a 1. hitan, neodlozan; - durum
vanredna situacija; - neodlozan posao;
- tedbirler hitne mere 2. brz; - di-
lemek pozeleti brzo ozdravljenje
acilen a hitno, zurno, brzo
acip a. neobican, cudan; cf. garip
acir a rentijer, zajmodavac
aciyo v. acyo
aciz (-czi) a 1. slabost, iznemoglost,
onemocalost; fig. bespomocnost; cf. ek-
sinlik 2. nevicnost, neumesnost, nesp-
retnost; cf. beceriksizlik 3. (ili - hali) jur.
neplateznost, insolventnost, nesposobnost
placanja; - dokumenat o in-
solventnosti
aciz a 1. slab, onemocao, iznemogao;
ct. gsz 2. nesposoban, neumesan, ne-
a
vest, nespretan; cf. beceriksiz; /-dan/ -
kalmak ne biti u stanju, ne moci sta ura-
dili; cevap vermekten - nisam bio
u stanju da odgovorim 3. jur. neplatezan,
insolventan 4. siromasan; jadan, bedan
acizane a-p ponizno, pokorno; -
m moja malenkost
acizleri Vas pokorni sluga (umesto
ben); - po misljenju Vaseg
pokornog sluge, po misljenju moje ma-
lenkosti
acul (-l) a nestrpljiv; zustar, naprasit,
plahovit
acun svemir, vaseljena, kosmos; cf.
ka inat
acur 1 bat. tikva-zemljaca, ruski kras-
tavac, jurgeta (Cucumis flexuosus)
acur2 v. ajur
acuze a starica, stara zena, pej. gadna
zena, baba; matora vestica
acyo trg. azija, pride
acyocu igrac na berzi, berzanski spe-
kulant
a 1 1. gladan; - ama na gladan
stomak, na gladno srce; - biila gladan i
ubog; - gladan i go, gladan i ubog;
- doyurmak nahraniti gladna, pomagati
uboga; - durmak postiti, ne jesti; - kar-
nma naste, na gladan stomak 2. si-
romasan, bedan, ubog; - gezmek ziveti u
bed i; - kalmak 1) ostati gladan 2) osi-
romasiti, pasti u bedu 3. nezasit, gramziv,
pohlepan 4. dat. gladan, zeljan; halk bil-
giye - narod je gladan znanja O -
halini tok bilmez post. sit gladnom ne ve-
ruje; - kurt aslana bile post. gla-
dan vuk i lava napada; - kurt gibi ha-
kao gladan vuk; - tavuk kendini
arpa post. gladna ko-
koska zamislja sebe u ambaru sa zitom;
sto je babi milo to joj se i snilo
a2 - lmek umirati
5

i
t
'
!

aacak
od gladi (i fig.); arg. siroke
ruke u siromastvu; ubog, a darezljiv
(covek)
aacak olvarac; konserve - ot-
varac za konzerve
aalya bot. azaleja (Azalea)
aan 1. anat. ekstenzor, rastezac
(misic) 2. osvajac, zavojevac 3. mat. ten-
zor
aar 1 . kljuc; cf. anahtar 2. dijal. pred-
jelo; aperitiv
agzl pohlepan, gramziv; halapljiv,
nezasit
agzllk pohlepa, gramzivost; ha-
lapljivost, prozdrljivost
1 . geom. ugao; cf. zaviye; - uzak-
astr. ugaona udaljenost; dar - ostar
ugao; dik - pravi ugao; - tup ugao
2. stanoviste, aspekt; glediste, tacka gle-
danja
1 koji otvara; koji otkriva; -
koji olvara apetit ll 1. carinski cinovnik,
kontrolar prtljaga 2. anat. misic rastezac,
ekstenzor
1 1. otvoren, otkriven; - pen-
. cere olvoren prozor 2. otvoren, nesmetan,
slobodan (prolaz, pruga, put); yol -
put nije slobodan 3. nag, go(lisav), ne-
pokriven; - gologlav 4. sirok, prost-
ran, ogroman; - meydan prostran, sirok
trg 5. slobodan, prazan, nepopunjen; -
memuriyet slobodno radno mesto 6. cist,
neispisan, nepopunjen; - yer kal-
nije ostalo neispisano mesto na pa-
piru 7. razmaknut (o vedjama); sirok, kru-
pan, dug (korak) 8. svetao, jasan, olvoren
(o bojama); - mavi svetloplav 9. bistar,
vedar, bez oblaka (dan, vreme) 1 O. jasan,
razumljiv; razgovetan; citak (rukopis); -
imza citak potpis 11. nepritvoran, iskren,
prostosrdai':an, prostodusan 12. povoljan,
podesan, pogodan; cf. msait, uygun; yo-
lunuz - olsun! srecan va m put! 13. ot-
6
voren, javan; - otvoreno pismo (u
novinama); - oturum otvorena, javna sed-
nica; - oylama javno glasanje 14. voj. ot-
voren, nebranjen, nezasticen (grad, tvrdja-
va); - kale olvorena tvrdjava 15. pej.
raskalasan, razuzdan (ob. o zenama) 16.
opscen, skaredan (film, knjiga i si.) 17. ne-
popunjen, blanko ll (ili - - ) sasvim ot-
voreno; potpuno jasno; - go-
voriti otvoreno, bez uvijanja lll 1. olvoren
prostor, olvoreno mesto 2. pucina, ot-
voreno more (ob. u pluralu); Karadeniz -
na pucini Crnog mora 3. mala
udaljenost (od cega); predgradje, zaseok;
otoban - geer auloput
prolazi nedaleko od grada 4. fin. deficit;
bte - deficit u budzetu, budzetski de-
ficit 5. slobodno, (radno
mesto); - lara kimse niko
se nece primali na upraznjena radna
mesta o - cista situacija; -
ciste savesti, casno; - castan, cestit,
posten; - arazi voj. olvoren, pristupacan
prostor; - ek. aukcija; - voj.
direkina vatra; - 1) gologlav 2) celav;
- bilet olvorena karta (avionska); - bono
fin. cek na donosioca; 1-a/ - bono vermek
dati siroka ovlascenja; - bulundurmak
drzati otvorenim, zadrzavati; - bulunmak
1) biti slobodan (o mestu i si.) 2) /-dan/
drzati se po strani, ne mesati se, iz-
begavati; - bte deficitaran budzet; -
ciro blanko indosament; - a 1)
izneti na videlo, otkri(va)ti, obelodaniti, ra-
zobliciti 2) otpustiti (sa posla, sluzbe); - a
izaci na videlo, razotkriti se, obe-
lodaniti se; razjasniti se; - deniz 1) ot-
voreno more, pucina 2) morski prostor
(izvan teritorijalnih voda), visoko more; -
durmak v. durmak; - eksiitme li-
citacija; - el fig. izdasnost, darezljivost; -
elli izdasan, darezljiv, stedar; - fikirli 1)
slobodouman 2) ostrouman, promisljen,
vispren; - gel! vulg. ne mazi! hajde, ot-
voreno! - gelmek 1) voj. dr2ati rastojanje
2) ne prilaziti; - hava 1) vedro vreme 2)
olvoren prostor; pod vedrim nebom; -
hava tiyatrosu pozoriste pod otvorenim
nebom; - itibar fin. nalog za isplatu bez
pokri6a; - 1) otvorena vrata (i fig.) 2)
gostoljublje, gostoprimljivost; -
rakmak ostaviti mogu6nost (za dalje de-
lovanje); - politika ot-
vorenih vrata; - kredi otvoren, blanko
kredit; - liman mor. sloboda luka; - lar li-
skitnica, probisvet, protuva; -
pola plate, umanjena plata; - okumak ci-
tali naglas; /-al - olmak 1) biti dobro priml-
jen 2) biti iskren, srdacan; - voj.
poljski log bivak; - seik jasan i citak; -
senet blanko menica; - szllk ot-
vorenost, iskrenost, prostodusnost; - te-
javna zahvalnost; - tutmak v. -
bulundurmak; - a vermek razglasiti, izbr-
bljati, istrtljati; - a vurmak 1) v. - a ver-
mek 2) izneti nacistac, obelodaniti, ra-
zobliciti; - yara otvorena rana; - yaraya
tuz ekmek sipati so na otvorenu ranu; -
yrekle iskreno, otvorena srca; - zaviye
geom. tup ugao
1. otvorena usta 2. fig.
prenerazenost, zapanjenost, zgranutost 3.
fig. brbljivac, blebetalo 4. bat. jeri-
jorgovan, jorgovance (Hesperis)
1. javno, otvoreno, bez uvijanja
2. jasno, razumljivo; - istinu govore6i
tacnije; fikrinizi - syleyin recite jasno
svoje misljenje 3. iskreno
berzanski senzal, mesetar, spe-
kulant na obaranju kursa
spretan, umesan; lukav,
prepreden ll prepredenjak, lisac, pre-
vejanac
v. 1
spretnost,
snalazljivost, domisljatost; lukavost, prep-
redenost
1. objasnjenje razjasnjenje,
tumacenje 2. saopstenje, izjava; - da bu-
lunmak (ili - yapmak) 1) objasniti, raz-
jasniti 2) izjaviti, dati zvanicnu izjavu

ak. 1 . objasnjavati, raz-
jasnjavati, tumaciti 2. saopstiti, izjaviti, dati
izjavu, osvetliti (problem)
pass. od
ak. osvetliti, otvoriti
(boju)
objasnjiv
koji objasnjava; dopunski,
dodatni; - bilgi iin
obrati6emo se ministarstvu za
dodatnu informaciju
- koyulu svetle i zatverene
boje, saren
1 . olvoren prostor, trg; ct. mey-
dan 2. sirina, prostranstvo 3. udaljenost,
rastojanje, razmak; ct. mesafe 4. jasnoca,
jasnost, razumljivost, razgovetnost 5. be-
zoblacnost, vedro vreme 6. nagost, ob-
nazenost, golisavost; ct. 7. ot-
vorenost, iskrenost, prostosrdacnost 8. fiz.
otvor, dijafragma (kamere); raspon
(mosta) 9. javnost, publicitet; ct. aleniyet
1 O. astr. azimut ct. semt 11. svetlina
(boje); svetli ton, svetla nijansa 12. ras-
pusnost, raskalasnost, razvratnost
1. poluobnazen, polunag,
razgoli6en 2. nepristojan, nedolican (rec,
sa la)
1. razgolicenost, nep-
rilicno odevanje 2. nepristojnost, nedolicno
ponasanje
i. na otvorenom, pod vedrim
nebom; daleko, u daljini; - durmak osta
(ja)ti po strani, ne mesati se; - kalmak (ili
olmak) 1) ostati bez posla 2) ostati bez
ku6e i ku6ista, ostati bez krova nad gla-
vom; - yatmak provesti no6 pod vedrim
nebom 2. bez posla, nezaposljen; -
rakmak 1) ostaviti bez posla 2) ostetiti,
prikratiti (pri deobi)
1. bez muke, bez truda; - p"ara
kazanmak zaradili novac bez truda, do6i
do novca bez muke 2. izdalje, izdaleka; -
7
r

almak zaobilaziti, zaobici;; o tehlikeli yeri
- morali smo da zaobidjemo
ono opasno mesto 3. otvoreno, javno (go-
verili); - sasvim otvoreno, bez uvi-
janja, bez ustezanja
1. sin. snimanje iz vise ugloita
(sa vise kamera) 2. voj. izvidjanje; cf.
ak. izvidjati; ispitivati, is-
ledjivati
astr. deklinacija, odstupanje,
skretanje; cf. inhiraf
- rasklopljiv, na skla-
panje (noz, sto, metar i si.); -
kpr pokretni most, most na rasklapanje
otkrivanje (spomenika); otvaranje
(kongresa, izlozbe i si.); pocetak (po-
zorisne sezone); - treni svecano ot-
varanje
1. gl. im. 2. voj. raz-
vijanje, razvrstavanje jedinica (pred borbu)
3. sin. postepeno pojavljivanje (slike,
kadra) 4. bot. pucanje, rasprskavanje
(ploda)
1. otvarati se, olVorili se;
Susam Sezama, otvori se!
vrata su se otvorila 2. oporaviti se, ozd-
raviti; hasta biraz bolesnik se malo
oporavio 3. razvedravati se; hava
razvedrilo se 4. osloboditi se, cpustili se,
otkraviti se, ohrabriti se 5. dat. poveravati
se, olvorili srce; herkese
ne treba se svakome poveravati 6. rasc-
vetati se, procvetati 7. otkri(va)ti se 8. po-
ceti, otpoceti (o pozorisnoj sezoni, skoli i
si.) 9. prestirali se, protezati se 10. raz-
maci se, (na) praviti mesto 11. olvorili se,
osloboditi se, uprazniti se (o mestu, po-
lozaju) 12. otploviti, otisnuti se, udaljiti se
(od pristanista); vapur brod se otis-
nuo 13. izlaziti na, gledali na (o sobi, pro-
zoru); penceremiz baheye nas
prozor gleda na vrt. 14. prekomerno trositi,
rasipati 15. postali svetliji (o boji)
slobodno se odevati (o ze-
8
nama); bahis - zapoceti (o raspravi);
gnl (ili ii) - razveseliti se, razgalili se;
yz gz - ohrabriti se, izgubiti stidl-
jivost
1. med. otvaranje, seciranje; au-
topsija; cf. 2. (svecano) otvaranje;
cf.
1. jur. komentar (zakona i
si.) 2. objasnjenje, tumacenje (knjizevnog
teksla i si.)
ak. 1. komentarisati (prav-
na akla) 2. objasnjavati, tumaciti
komentator; tumac
mat. razvijanje
ak. razvijati (u raznim zna-
cenjima); cf.
razvitak, razvoj; razvijanje; cf.

voj. izvidjanje
ak. izvidjati, otkrivati
voj. izvidjacki
izvidjanje, ispitivanje terena
ak. istrazivati, ispitivati
(!eren)
mat. biseklrisa; cf.
ugaoni; - ap ugaoni precnik; -
ugaona brzina
1. otvaranje 2. uvod, pocetak; -
uvodno izlaganje
arhit. 1. prostor izmedju dva
stuba 2. otvor, udubljenje (u zidu);
- lazni otvor, imitacija otvora
1. lak, politura, glazura; sjaj; cf.
cila 2. poliranje, glancanje; cf. perdah 3.
razvrtac, svrdlo 4. (svaka) sprava za ot-
varanje; otvarac, kljuc
lakirer; glacar; cf.
ak. polirati, lakirati, per-
dasili, glancati; cf. perdah etmek
gladak, uglacan, poliran
1 . glad; gladovanje; gladna go-
di na; - ekmek gladovati; - duymak og-
ladneti, osecati glad; - grevi strajk gladju;
- tan crkavati od gladi, biti
veoma gladan - tan lmek umirati . od
gladi (i tig.) 2. nemastina, oskudica, beda;
- tan netesi kokmak ziveti u nemastini;
gladovati
ama 1 . gl. im. od amak 2. agr. krce-
vi na; krcenje sume, obesumljavanje 3.
otvor, rupa; pukotina; ct. mentez 5. arhit.
olvor, prozorcic 6. otvor na nozi zivotinja
(za vesanje pri dranju) 7. kul. vrsta djev-
reka (bez susama)
amak (-ar) 1. ak. olvoriti, otvarati (pm-
zor, vrata i si.) 2. ak. prosiri(va)ti;
- prosiriti trg 3. ak. olvorili ,osnovati; uves-
ti; lokanta - olvorili restoran; niversite -
osnovati univerzitet 4. svecano otvoriti;
otkriti (spomenik) 5. ak. odvezati, adresili
(cvor); raspertlati (cipele) 6. ak. otpusiti,
otpusavati; boruyu - otpusiti za-
pusenu cev 7. ak. (ra)siriti (ruke); rask-
reciti (noge); - raskreciti svoje
noge 8. ak. otkriti, obn3Ziti (i tig.); pro-
tumaciti; - otkriti znacenje 9.
(is)kopati, busiti (bunar, jamu); kuyu - is-
kopati bu nar 1 O. ak. odmotavati; razvijati
(zastavu, razapeti, podici (jedra);
yelkenleri - razapeti jedra 11. zaostriti,
zarezati, zasiljiti (olovku) 12. ak. te-
lefonirati; pogresno ste
pozvali, pogresili ste broj 13. ak. upaliti,
ukljuciti, pustiti u rad; radyoyu - upaliti
radio; televizyonu - ukljuciti televizor 14.
osvetliti, olvorili (boju) 15. ak. olvoriti, ope-
risati; obdukovati; - ranu
16. ak. goditi, prijati; beni
yere gidelim ovde mi ne pnja, haj-
demo na drugo mesto 17. ak. olvoriti, iz-
roditi, zaceti; podstaci (apetit i si.) 18. ak.
osvojiti, osvajati; zauzeti; ct. fethetmek;
kaleyi - osvojiti lvrdjavu 19. ak. biti prik-
ladnim, pristajati, lepo stajati; ct. ya-
bu elbise sizi ova haljina
ad
vam je lepo legla 20. izvedriti se; hava
vreme se izvedrilo 21. ak. zapoceti,
zapocinjati; muharebe - zapoceti bitku,
zapodenuti boj 22. rascvetati se, proc-
vetati (o biljkama); drvece
cveta 23. (is) krcili (sumu) 24. ak. dat. otk-
riti, poveriti; bana poverio mi je
svoju tajnu 25. ak. razveseliti, razgaliti 26.
ak. povesti, pokrenuti, podneti (zahtev,
tuzbu i si.) ct. ikame etmek; dava - pod-
neti tuzbu (protiv koga) 27. otvoriti, probiti
otvor (za prozore, vrata); tnel - probiti
tunel 28. arg. gubiti se, tornjati se,
se"; a tornjaj sel 29. abi. ak. naceti
(temu), izneti, naceti razgovor o cemu, po-
vesti rec; depremden sz naceli
smo razgovor o zemljotresu; politikadan
sz amak povesti rec o palitici o a g-
zn aarlar gzn budi na oprezu! ot-
vori oci inace ce ti ih otvoriti; -
- ubrzati, pustiti korake; - govoriti;
avu - prositi, traziti pomoc; kitap - uciti;
yol - pripremiti teren; olvorili put (cemu)
sredstvo za ciscenje, pranje
(sapun, deterdzent, benzin)
amaz 1 zatvoren, ne!}ristupacan, re-
zervisan; uzdrzljiv, smotren ll 1. tezak po-
lozaj, corsokak; mat pozicija (u sahu) 2.
obmana, lukavstvo; dosetka, - a
mek (ili gelmek) 1) zapasli u teskoce,
doci u corsokak 2) nasesti, biti obmanut; /-
- a getirmek 1) dovesti u tezak polozaj
2) nasankati, nasamariti, obmanuti, na-
mestiti kome igru; - .yapmak arg. na-
sukati, nasankati
1. zatvorenost, rezervisanost;
uzdrzljivost, smotrenost 2. tajnovitost,
diskretnost; opreznost; cf. ketumiyet
ak. dat. caus. od amak; gz
ne dati priliku, ne pruziti mo-
gucnost
ad1 1. ime, naziv; ct. isim; - po
imenu; Adil - bir adam covek po
imenu Adil, covek koji se zove adil; -
almamak ne spominjati cije ime,
9



tl
,f'
;, ..fl ... .
1'
ad
ne uzimati koga u usta; - an-
mamak ne spominjati koga; - ba-
reci svoje ime; -
hocete li reci svoje' ime? Vase
ime, molim!; /-al - koymak dati ime; -
ne? kako se zoves? /-al - takmak dati na-
dimak; /-al - vermek dati ime, nazvati; -
vermek odati ime, potkazati, prijaviti
koga; z - licno ime, krsteno ime; takma
- pseudonim; nadimak 2. ugled, slava, re-
putacija; - almak steci slavu; - bat-
mak pasti u zaborav, ne spominjati se; -
njegova je slava polamnela; - be-
lirsiz nepoznat, neslavan; - bo-
zulmak izgubiti ugled, bili diskreditovan; /-
- ozloglasiti, izvikali
- izici na los glas, bili izvikan, oz-
loglasen; - kalmakostali u secanju,
ne pasti u zaborav; - san ugled, slava; -
sylemek preporuciti koga 3.
gram. imenica O - ma u ime .. ; halk-
u ime naroda; kanun - u ime zakona;
- ekme sp. zrebanje; - ekmek zrebati;
cf. kura ekmek; - geen gore spo-
menuti; - koymak utvrditi cenu; - s-
tnde kao sto mu ime kaze, ime vam sve
govori, - var 1) poznat, cuven 2) poznat
samo po imenu (bez slave); - yapmak
steci ime, postali poznat
ad2 (-ddi) a. brojanje; racunanje, racun
ada 1. ostrvo; Adalar Princevska ost-
rva (blizu lstanbula); - gibi ogroman (o
brodu); - yavrusu mali ribarski camac (na
Bosforu) 2. deo grada, blok, grupa kuca
zool. uljarka glavala; cf.

( -ti) pravila lepog po-
nasanja, bonton; cf. grg
ostrvce
bat. zalfija (Salvia of-
ficinalis)
adak zavet, zavetovanje, za-
ricanje; - adamak (ili etmek) zavelovati
se, dati obecanje, zareci se
10
verenica, zarucnica
adale a anat. misic; cf. kas; -
med. zapalenje misica
adaleli misicav, snazan
adalet (-ti) a 1. pravda, pravednost,
pravicnost; cf. !ze 2. pravosudje, suds-
tvo; - ministarstvo pravosudja;
- in penesine pasti u ruke
pravde; - palata pravde
adaletli pravedan, pravican
adaletsiz nepravedan, nepravican
adaletsizlik nepravda; - le nepravedno
ostravljanin, zitelj otoka
adali a misicni, muskulatorni
adam 1. covek, ljudsko bice 2. mus-
karac 3. sluga, momak; sluzbenik, na-
mestenik; -lar ljudstvo, posluga, radna
snaga 4. fin (ugledan, poslovan) covek; /-
-etmek 1) odgajili, napraviti
covekom, uljuditi 2) dobro negovali, starati
se o kome (cemu); - covek iz
dobre porodice, vaspitan, odgojen covek;
- olmak postali pravi covek; sleci uva-
zavanje 5. pristalica, pristasa, privrienik;
- ok protivnicka
ima mnogo pristalica 6. zastitnik, pok-
rovitelj; o, benim - on je moj zas-
titnik 7. javni radnik; poslenik, radnik; dev-
let - drzavnik; ilim - naucnik, naucni
radnik; - poslovan covek, biznismen 8.
umesto neodredjene zamenice covek,
neko; - gelir coveku dodje
da zaplace - almamak biti krcat (dupke
pun); - poglavi, po coveku; - be-
svakog polcenjivali, svakome
nalazili manu; - boyu visine coveka, ko-
liko covek; - klevetati, ogo-
varati, olrcavati; -a dnmek (ili ben-
zemek) poboljsali se, dobili pristojan
izgled (za renoviranu kucu i si.); - gibi ul-
judan, pametan, razuman, razborit; -
gre po zaslugama: - iine me-
sali se sa svelom, druziti se sa ljudinia; -
belli olur na vlasli se covek
poznaje; - oteti, kidnapovati; -
nedostatak ljudstva; - u
nedostatku sposobnijih; -
bilmek dobro se ophoditi sa personalem
(radnicima, poslugom i si.); - 1) v.
2) covek, predstavnik ljudskog
roda, ljudsko bice; - bir sz yeter
pametnom je dovoljno jednom red; -
olmaz nepopravljiv; beznadezan; - l-
drme ubistvo, umorstvo; - poz-
navalac ljudi; - dan saymak 1) pos-
tovati uvazavati 2) pridavati -
semek (pot) pomagati, biti naklonjen;
-sen de! (ili adam! adaaam!) cemu to?;
ne mari! pusti! nema veze! ne obracaj
paznju! - gemek (ili girmek)
pej. popeti se, se uvis, domo6i se
polozaja (za ljude bez vrednosti); -
erine koymak v. - dan saymak; -
yerine koymamak ne uvazavati; okrenuti
kome ledja; - glupan, klipan; -
kad nema boljih, u ne-
dostatku boljih. \
adamak ak. dat. 1. zareci se, za-
vetovati se 2. posvetiti (knjigu i si.); ha-
ilme - pasvetili zivot nauci
pravi, dobar, valjan, pas-
ten; - bir SZ prava rec; - bir
valjana kisa ll valjano, ljudski, dobro, pos-
teno; bugn - danas sam pos-
teno (dobro) radio; - yoruldum zdravo
sam se umario
adamca, 1. brojno, broj-
cano, u ljudstvu; - bizden
stndr nas je neprijatelj brojcano nad-
mocniji od nas
jadnik, kukavac, veselnik
coveculjak
pitom, pripitomljen, domaci (o
zivotinjama)
adam kk (-n) bat. v. adam otu
1. covecnost, covekoljublje,
plemenitost 2. uljudnost, pristojnost

adam otu (-nu) bat. mandragora
(Mandragora)
bez ljudstva; bez pomoci, bez
slugu
nedostatak ljudstva (per-
sonala, radnika)
adanmak, adamlmak bez/. pass. od
adamak
adap obicaji, tradicija; pravila po-

adaptasyon bial. /it. muz. adaptacija
adapte prilagodjen, adaptiran; - etmek
adaptirati
ada lbat. morski luk, nik-
sica (Scilla maritima)
1. imenjak 2. /ing. homonim
istoimenost, homonimija
ada zaa/. pitomi zec, kunic
(Oryctolagus cuniculus)
adatmak dat, ak. caus. od adamak
adavet (-ti) a mrznja, neprijateljstvo
aday kandidat, pretendent; - gs-
termek istaci, predloziti kandidata
kandidatura; - koymak kan-
didovati se, istaci soju kandidaturu
naminalist
fiil. neminalizam
addedilmek pass. od addetmek
addetmek ak. smatrati, misliti, drzati;
sizi addetmek vas ne smatram
tudjincem
addolunmak v. addedilmek
adedi a. brojcani, numericki; cf.
adem a. nepostojanje, odsustvo cega
dem arh. v. adam
Adem anat. jabucica
V.
11
ade se
adese a. 1. fiz. socivo, leca; 2. bot.
spora; 3. fiz. lupa; 4. foto objektiv
adet (-di) a. b roj; ct. 2 u funkciji nu-
merativa; komad; primerak
adet (-ti) a. 1. navika, navada; edin-
mek (ili etmek) steci naviku, navici se, na-
vaditi se; erken yatmak onun idir on je
navikao da rano leze 2. obicaj, adet; ct.
rf, ten hari neuobicajen; zere po
obicaju, kao i obicno; yerini bulsun
diye obicaja radi, radi formalnosti 3.
menstruacija; grmek imati mens-
truaciju; kesilmesi menopauza
adeta a. 1. skoro, gotovo, prosto,
umalo; abiarn moja starija sestra
je skoro zaplakala 2. obicno, uobicajeno 3.
korakom, polako (konjski hod)
adete po obicaju, kao i obicno
gram. zamenica
1. korak (i fig.) amak brzo
hodati, pustiti korak; - korak po korak,
lagano, postepeno; - takip etmek
slediti u stopu; aramamak 1) ne drza-
ti korak, ici u raskorak 2) fig. ne vladati
sobom; almak ici ukorak, uhvatiti
korak; (ili ver-
mek) ubrzati ko rak; atmak 1) koraknuti,
krociti 2) fig. uciniti prvi zapoceti;
nikuda ne pustati (iz kuce); -
svuda, na svakom koraku; -
denk (ili tek) almak oprezno postupati; ne
prenagliti; - geri almak odustati, dici
ruke (od zapocetog posla); /-a/ uy-
durmak prilagoditi se, ici ukorak s vre-
menom; uzatmak pruziti korake;
dev - larla dzinovskim koracima; ilk
prvi korak, pocetak; sert - voj. strojevi
korak; talim - i (ili uygun marsevski
korak; - atmak uciniti pogresan
korak 2. !it. stopa 3. korak (mera za du-
zinu, 75-80 cm.)
ak. 1. meriti, premeravati
koracima 2. tumarati, lutali bez cilja
o'd ... koraka; bir yer sas-
vim blizu, odmah tu
12
adi a. obican, normalan, svakodnevni;
pej. nizak, banalan, prostacki, vulgaran; -
normalan ko rak; bor jur. dug bez
garancije; - gn obican, radni dan; -
mektup obicno (nepreporuceno) pismo; -
su obicna voda
adil (-dli) a. pravosudje; pravda
adil a. pravedan, pravican
adilane a.p. pravedno, pravicno
postali prost, vulgarizovati
se, banalizovati se
adilik 1. osrednjost, prosecnost 2. vul-
garnost, banalnost, trivijalnost, otrcanost,
prostota
ak. davati ime, nazivati,
zvati
adianmak 1. zvati se, nazivati se 2.
pej. procuti se, proslaviti se, steci los glas
gram. substantivirati se, po-
imeniciti se; poimenicen
1. po imenu, nazvan; Oya - bir
devojka po imenu Oja; - svako po-
imence, otvoreno; - po njegovom
imenu, kako ga svako zna 2. poznat,
cuven; - slavan, znamenit
adli a pravosudni; sudski; ct. tzel; -
muamele sudski postupak; - sudska
medicina; - takibat sudsko, krivicno gon-
jenje; tasfiye sudsko poravnanje; - yar-
pravna pomoc
adiiye a. 1. pravosudje, sudstvo; prav-
da; 2. ministarstvo pravda 3. sud (nica);
palata pravde
adliyeci pravosudni radnik; pravnik
adres adresa; - koymak adresirati; -
.rehberi adresar; - sahibi adresant
1. anoniman, bezimen 2. ne-
poznat, neslavan 3. ozloglasen, zloglasan
parmak domali prst
aerodinamik aerodinamicki
af a. 1. izvinjenje, prastanje; jur.
pomilovanje, amnestija; - dilemek moliti
za izvinjenje; jur. traziti pomilovanje; - ka-
nunu zakon o pomilovanji; - umumi
opsta amnestija 2. otpust, otpustanje (sa
sluzbe, posla)
atacan nestasko, obesenjak, vragolan
(o detetu)
nestasluk, obesenjastvo
afaki a. 1. fi/. objektivan 2. prazan,
povrsan (razgovor)
afakilik, afakiyet 1. objektivnost, stvar-
nost 2. povrsnost
afal: - - zbunjeno, izgubljeno, za-
bezeknuto; - - bak!Jiak blenuti, gledati
zabezeknuto
nar. zapanjiti se, zbuniti se,
izgubiti se, smesti se
ak. zabezeknuti, pre-
neraziti, zapanjiti
afaroz v. aforoz
afatlamak 1. besneti 2. grditi, psovati,
proklijati
afatlamak nar. dovoditi do ludila
afazi med. psih. afazija, gubitak mo6i
govara
afekt psih. afekt
aferin p. uzv. bravo! odlicno! - almak
arh. dobiti pohvalu (u skoli); /-a/- okumak
hvaliti, uznositi
aferist ( -ti) aferas
afet (-ti) a. 1. tabii - prirodna ne-
pogoda, stihija 2. med. obolenje 3. fig. upi-
sana lepotica (zena ili devojka)
afetzede a-g. zrtva, stradalnik (u ne-
pogodi)
affedilmek pass. od affetmek
affetmek ak. 1. (o) prastati; opravda
(va) ti; affedersiniz! oprostite, izvinite! 2.
afsunlu
jur. pomilovati, amnestirati 3. udaljiti (sa
posla, sluzbe)
affolunmak v. affedilmek
affolunmaz neoprostiv
Afgan 1 Avganac ll avganski
Afganca avganski, puslu, jezik
Avganistanac, zitelj Av-
ganistana
afi arg. rasmetanje, sepurenje, "du-
vanje"; - kesmek (satmak, yapmak) raz-
metati se, "duvati se"
afif a cedan, cestit, neporocan
afili arg. hvalisav, razmetljiv
objava; oglas, plakata; - ten
inmek si6i sa scene (o drami)
. afiyet (-ti) a. zdravlje; - Inizel u vase
zdravlje! - ler olsun! nazdravlje! prijatno!
dobar apetit!
afoni med. afonija, gubitak glasa
aforizm, aforizma /it. aforizam
aforoz iskljucenje (iz crkve). eks-
komunikacija; anatema; - etmek (ili
okumak) 1. iskljuci, ekskomunicirati 2.
naljutiti se, ne hteti cuti (za koga)
aforozlamak ak. abi. 1 . iskljuciti (iz
crkve) 2. arg. "skartirati", isterali
aforozlu ekskominiciran; anatemisan
aforozname papska bula (o iskljucenju
iz crkve)
Afrikaoac
afrikanizm afrikanistika
afrodizyak afrodisizak
afsun p. magija; cini, bajanje, vracanje;
afsuncu carobnjak, madjionicar, vrac;
afsunlamak ak. opciniti, omadjijati, za-
carati
afsunlu zacaran, opcinjen; - za-
carani zamak
13

Atsari (turkmensko pleme u
lranu, Anadoliji i Avganistanu)
aft med. skorbul
aftos arg. zenska, svalerka; - piyos
beznecajan, nistavan; - piyos iki tavuk
bir horoz hokus-pokus
afur: - tafur nar. razmetanje, duvanje,
sepurenje
afyon p. opium; - bat. mak, afion
(Papaver somniferum); - ruhu tinktura
opiuma; - tiryakisi uzivalac opiuma - ba-
vurmak razbesneti se, razjariti se; /-
- unu patlatmak razbesneti, razjariti
koga
afyoncu pusac opiuma
p v. afyoncu
afyonlu 1. sa opiumom 2. opijen,
omamljen, osamucen
agah p. dat 1 . obavesten, upucen; -
etmek obavestiti, informisati; edebiyata -
upucen u knjizevnost 2. budan, oprezan
aganta mor. stoj! stop! (komanda)
agav bot. agava (Agave americana)
aglomera geol. aglomerat
agltinasyon biol. med. aglutinacija
agltinin biol. med. aglutinin
agnostisim til. agnosticizam
agnosi med. agnozija
agrafi afrafija (gubljenje sposobnosti.
pisanja)
agreman agreman
agu uzv. agu! {gukanje odojcadi kada
se raduju); - bebek povojce, dete u po-
voju; dojence
agucuk dojence
agulamak gukati (o dojencetu)
1. mreza (i fig); - atmak ili
rakmak baciti mrezu; - na-
mamiti u svoju klopku, uhvatiti u mrezu; -
14
gemisi mor. minopolagac; - gz petlja,
seput (mreze); - tutulmak (ili - da ya-
kalanmak) 1) pasti u mrezu 2. fig. upasti u
klopku; - ribarska mreza; tenis -
teniska mreza; yollar - putna mreza pu-
teva 2. anat. splet (zivaca) 3. umetak (na
pantalonama, haljini) 4. - lar, sp vrata,
gol; topu - lara takmak postici gol; poslati
loptu u mrezu
1, gospodar, gospodin, aga (os-
lovljavanje starijih i cenjenih ljudi); lsmet -
lsmet-aga 2. stariji brat; brat (u os-
lovljavanju, obracanju) 3. bogatas (se-
oski), kulak 4. ist. zvanje rukovode6ih lica
u Osmanskom carstvu): - ru-
kovodilac trznice 5. ist. rang srednjih ofi-
cira Uanicarskih} 6. gospodin (za os-
lovljavanje neobrazovanih ljudi}; -

1. obracanje ocu koji ima ti-
tulu "aga" 2. deda, dedica (najstariji mus-
karac u porodici)
(-i, -si) 1. stariji brat 2. u os-
lovljavanju brate!
polozaj starijeg brata; -
etmek (ili yapmak) ispoljavati bratska
osecanja; starati se o mladjem
1 1. drvo, stablo; -
smola; - bilgisi dendrologija; - budamak
kresati drvece; - dikmek sadili drvece; -
a tapma obozavaje, kult drveta; - tozu pil-
jevina, strugotina 2. drvo, drvena gradja; -
drvenarija; - kaplama furnir; - sa-
nayii drvna industrija 3. drva, ogrevno
drvo; 4. stap, palica; motka, greda; brvno;
jarbol ll drven, od drveta - boyu vrlo
visok; - a pabucu yerde kalmaz
veoma spretan (okretan, snalazljiv);- ebe
gmeci bot. veliki slez, stablovi slez (la-
vatera); - bot. pocist, carevac
(Euphorbia lathyris); - taze (ili iken
posl. drvo se savija do k je mlado
1. drvce, mala drvo 2.
grm, zbun
gajenje drveca
(-ni) bot. malina (Rubus
idaeus)
zool. detlic (Picus)
kavunu (-nu) bot. limun, limunovo
drvo (Citrus medica)
ak. saditi
drvece, posumljavati, ozelenjavati
pass. od
zasadjen drvecem; posumljen,
ozelenjen; - yol drvored, aleja
1 posumljen; sumovit, obrastao
drveeem lllug, gaj, dubrava
1. slican drvetu 2. drvni 3.
drven, od drveta
praviti se vazan,
umisljati, oholiti se
1. agaluk, polozaj age 2. ple-
menitost, velikodusnost; - etmek (ili yap-
mak) plemenito postupati; - vermekle, yi-
vurmakla izr. aga treba da je
plemenit, a hrabar
1. belieast, beo 2. sed
1. gl. im. od 2. svi-
tanje, osvit,
1. (po) beleti, postali beo (o
rublju i si.) 2. obeleti. osedeti (o kosi,
bradi) 3. svitati, svanjavati se; (ili
gn) svice, svanjiva se
1. belina, belica svetlost (u dal-
jini) 2. dijal. smok, mlecni proizvodi
1. beljenje (rublja, platna) 2.
hem. preciseavanje, rafinacija
ak. 1. belili 2. hem. pre-
ciseavati, rafinisali
bot. k. mrezica
pasta (za depilaciju). de-
pilator; - yapmak (ili mazati,
stavljati

zgusnjavati
se, zgusnuti se
1 . gust, zidak 2. /it. kitnjast, bom-
bastican; - slup kitnjast stil 3. zamrsen
ak. 1. zgusnuti; kon-
denzvati; zgrusati, usiriti 2. pretegnuti,
spustiti se na jednu stranu (o teretu na zi-
votinji)
otrov; cf. zehir; - gibi gorak kao
cemer
bot. V. zakkum
1 . tor, trlo, ovcara 2. astr. halo,
oreol, nimbus 3. stado
ak. 1. (o) trovati, (za) trovati;
2. agr. zaprasiv'ati (biljke, voce) 3. fig, pre-
variti, obmanuti
pass. ret/. od
otrovan; - bitkiler otrovne biljke; -
bcek zoo/. trculjak (Carabus)
ak. zatvarili u obor, utoriti
(ovce, koze)
1. pass. od 2.
astr. biti okruzen nimbusom (o mesecu,
suncu)
v.
splet, rist (noge)
s visakim ristom (noga)
valjati se (o konju i drugim zi-
votinjama)
otu bot. kukuta (Conium ma-
culatum)
1. tezak (na meri); gibi -
tezak kao olovo 2. fig. tegoban, naporan;
tezak, slozen; - durum teska, slozena si-
tuacija; - naporan posao; - sorun slo-
zen, tezak problem 3. tezak, ozbiljan; -
teska bolest 4. spor, fagan, trom;
- sporo kretanje, lagano hodanje
5. voj. tezak (po kalibru, dimenzijama); -
silah tesko oruzje; - toplar teski topavi 6.
vredan, skupocen; hediye vredan pok-
15
'9!1!


lon 7. ozbiljan, dostojanstven; castan, ces-
tit 8. tesko svarljiv, tezak (jelo, hrana) 9.
neprijatan, neugodan (miris; zadah); ne-
podnosljiv, tezak (dan, vreme) lo. za-
nosan, patetican (glas i si.) 11. uvredljiv,
jedak (rec) ll (ili - - ) sporo, la gano,
tromo; jednolicno, monotona - adam 1)
ravnodusan covek 2) tezak, nesimpatican
cstojanstven covek; - dan almak (bir
1) polako raditi, ne zuriti 2) fig. ne primali k'
srcu; - basmak 1) pretegnuti,
(u tezini) 2) vrsiti pritisak na koga 3) moriti,
pritiskati kao kosmar; - 1) trom,
pokretan, flegmatican, ravnodusan 2)
tezak, neprijatan (covek); - jur. stro-
ga kazna; - ceza mahkemesi porotni sud
- davranmak polako delovati, ne hitati, ra-
diti bez zara; - dilli ruznog jezika, pogr-
dan, skaredan, psovaci; - duymak biti
nagluv, biti tezak na uvu; - elli teske ruke,
jakog udarca; - ezgi makam salj.
bez zurbe, polako i sigurno; - gel! budi
oprezan! /-al - gelmek 1) tesko padati, ne
moci izdrzati 2) zalostiti, vredjati (o re-
cima); - ma gitmek uvrediti, vredjati
osecanja; - giyinmek skupo se oblaciti; -
hapis jur. strogi zatvor; - hava 1) tesko,
sparno vreme 2) nezdrava klima; - hi-
yanet veleizdaja; - ihmal v.- kusur; -
v. duymak: nemaran, rav-
nodusan; - vekili, tezak gubitak; -
kazan ge kaynar post. sto je brzo to je i
kuso (velike stvari se polako rade); -
kulak nagluv; - kusur jur. kaznjiva ne-
marnost (nehat); - lokma fig. veliki za-
logaj; krupan zalogaj; - ol! polako! - sa-
nayi teska industrija; - satmak praviti se
vazan, dizati nos; - siklet sp. teska ka-
tegorija; - sylemek izreci teske reci; -
sz 1) uvredljiva rec 2) grdnja, prekor; -
otmen, fin, plemin; - tutmak ne
zuriti ne hi!ati; - uyku cvrst, dubok san; -
vcut 1) krupan, korpulentan 2) teska,
bremenila (zena); - tesko ranjen,
tesko povredjen
ayak trudna, bremenita, u
drugom stanju
1R
1. ozbiljan; 2. dostojanstven,
cestit, vrli; cf. vakur
1. ozbiljnost 2. dos-
tojanstvo, cestitost
1. potezak, prilicno tezak 2. pri-
licno spor
kre geol. barisfera
1. gl. im. od 2. uz.
vesela melodija (za docek mladozenje ili
neveste) 3. /it. posveta (stihovi na kraju
pesme kojima se nekom iskazuje pos-
tovanje); posveta na kraju balada (u za-
padnim knjizevnostima)
ak. (u)gostiti,,pocastiti; lepo
primili (gosta)
1. pass. od 2. v.

1. otezati, postati tezak 2.
uozbiljiti se, postati ozbiljan;
gittike ucenici sve vise pos-
taju ozbiljni 3. (u)kvariti se (ohrani); st
mleko se ukvarilo 4. pogorsavati
se, pogorsavati se, pogorsati se;
durum bolesnikovo stanje se po-
gorsalo 5. fig. usporavati se; izdati, ot-
kazivati; noge me
izdaju, noge mi otkazuju 6. oteza(va)ti se,
komplikovati se; durum si-
tuacija se komplikuje
ak. 1. uciniti teskim
2.uciniti ozbiljnim 3. pogorsavati 4. (u) kva-
riti (hranu) 5. otezavati, komplikovati 6. fig.
usporavati; son olaylar ekonomik ge-
poslednji dogadjaji
su usporitili ekonomski razvoj
caus. od
sebepler jur. otezavajuce okolnosti
1. tezina; teret; fiz. tez; -
merkezi (ili 1) fiz. centar teze, te-
ziste, baricenlar 2) fig. teziste; - lleri
mere za tezinu; - fiz. sopstvena te-
zina; molekl - molekularna tezina; net
- neto tezina; zgl - specificna tezina;
safi - v. net - 2. fig teret, odgovornost,
breme 3. muka tegoba, neugodnost; cf.
4. kosmar, mora 5. vrednost, vaz-
nost, uticajnost 6. ozbiljnost, dos-
tojansvenost; plemenitost; cestitost
(zenska) 7. sporost, tromost, internost 8.
ravnodusnost, neosetljivost, apatija 9. voj.
ko mora, vuca, tren 1 O. voj. glavni udar;
glavnina snaga 11.otkupnina (oprema) za
nevestu 12. dragovenosti, dragulji, nakit
13. arhit. opterecenje (mosta i si.), no-
sivost 14. losa probava, teskoce u varenju
15. neuctivost, grubost, prestakluk 16.
skupocenost, vrednost (poklona)
bez tezine, bestezinski; -
durum bestezinsko stanje
bestezinsko stanje
ak. dijal. hladno primiti
su hem. teska voda
1. agrsak, prsljen (vre-
tena) 2. okrugla ili pljosnata stvar; koluti6,
disk; - okruglo crvenilo oko cira;
diz - anat. casica kolena; emzik - kru-
zic na cucli 3. bradavica (dojke)
bubreti, bujati (ode-
vojackim gru:lima)
1. isparavanje 2. penjanje, po-
dizanje
1. pogrebna pesma; zapevka,
naricanje; - etmek naricati, kukati; op-
lakivati (pokojnika) 2. /it. elegija, tuzbalica;
narikaca
posmrtno slovo
1. usta; gubica, njuska; cel-
just (zveri); kljun; - anat. usna
duplja; - usna harmonika; 2.
grlic, otyor (boce i si); tuljac, sisak (krcaga,
testije) 3. fig. usta, ukucanin (na hrani) 4.
otvor, ulaz, usta (peci, pecine, zaliva, rud-
nika i si.) 5. geol. krater 6. geog . . usce
(reke) 7. raskrsnica, raskrsce; 8. voj. usta
(cevi); zdrelo (topa) 9. oluk, Slivnik 1 O. kraj

(cega); pocetak (ulice, puta) 11. ostrica,
secivo (noza, sablje) 12. jezik, govor; di-
jalekat, idiom; zargon; Rumeli - ru-
melijski dijalekat; siyasi - politicki zargon;
Trabzon - trapezuntski govor 13. ton,
nacin izrazavanja; -
moras da promenis svoj ton 14. go-
vorkanja, tlapnja, rekla-kazala 15. dijal.
put (a); ava ayda - gidiyorum u lov
idem tri puta mesecno 16. muz. melodija
(odredjenog regiona); Adana - adans-
ke melodije 17. pero (kljuca) 18. fig. rub,
ivica (opasnosti); uurumun na
ivici ponora 19. vrh, siljak; kalem - vrh
pera 20. (ili - st) mlezivo, kolostrum -
1) otkriven, otvoren, bez poklopca 2)
zapanjen, zabezeknut 3) otvorena polica;
- ayran delisi tupavko, glupan;
- iznenaditi, zadiviti;
zapanjiti koga; - kalmak zadiviti se;
zapanjiti se, zaprepastiti se; - g-
zn yummak grditi, ruziti; - amak
1) otvoriti usta 2) progovarati, poceti go-
voriti 3) pej. stati grditi, poceti ruziti; -
amamak 1) cutati, ne izustiti ni reci 2)
precutati; zatvoriti oci; - a-
ne dati kome da dodje do reci,
ne dati usta otvoriti; - - a 1) lice u lice,
prisno (razgovarati) 2) pun puncijat (ocasi
i si.); - dan - a v. - dan - a
- - a dolu (ili - - prepun,
krcat, dupke pun; - - a kalmak ostati na-
same, ostati oci; - -
biti presrecan, biti na sedmom nebu; - - a
razgovarati u cetiri oka; - - a
vermek dosiaptavati se; - dan - aya-
siriti se, prenositi se od usta do
usta (o glasu); - a 1) nejestiv 2)
nepostojan, nedolican, ruzan (o recima); -
govorna navika; - dan almak
fig. izvuci, izmamiti, doznati; - al-
mamak ne spominjati; precutati; -
tesle almak govoriti o kome s pos"
tovanjem; - aramak doznati,
dokuciti (od koga); fig. ispipati, isterati
zeca iz grma; - arslan tutmak v. -
tutmak; - aya, gz aya bak-
17
lll'

mak biti nepa:Zijiv; sklepati sta, osfjariti; /-
- bakakalmak biti zapanjen, biti
UShicen Cijim recima; - rndan I
karmak otvoreno kazati,, izneti, otkriti
tajnu, progovoriti; - bakla
lanmamak ne cuvati tajnu; - bakla
var? ti nesto skrivas? - (bir)
bakla olmak) snebivati se, ustrucavati se
(kazati); - bakmak 1) pazljivo slu-
sati svaku rec, gledati u usta 2) slepo slu-
sati koga, potcinjavati se kome; - bak-
zanimljivo pricati, drzati paznju
(slusalaca); - bal akar iz
usta mu tece med, on slatko govori; -
beraber (pun) do ruba, do vrha; -
1) on uporno cuti 2)
veoma je potresen; - amamak
ne biti raspolozen za razgovor (od oca-
janja i si.); - bir jednoglasno, jed-
nodusno, zdusno, slozno; - bir p (ili
bir koymamak ne jesti, nista ne
stavljati u usta; - bir amak raz-
japiti usta, zinuti (od iznenadjenja, cud-
jenja); - bir kemik atmak baciti
kome kost, dati kome sta da bi ga ucut-
kao; - bir laf izbrbljati se,
izlanuti se; - bir parmak bal almak
obmanuti koga lepim recima, (po) vuci za
nos; v. - bozmak
psovati, ruziti; - bozuk pogana jezika,
skaredan, psovacki; - pogan
jezik, psovanje; - burnuna bu
pokvariti, upropastiti; izosljariti
(posao); - burnu yerinde 1) pristao, prik-
ladan 2) fig. ispravan, tacan, korektan; -
burnunu toplamak pravilno upot-
rebljavati (izraze, reci i si.); -
byk razmetljiv, hvalisav; - dijal
brbljiv, indiskretan; - brz
govor, brzanje; - var?
sta on klepece? - kreveljiti se,
kriviti usta (iz negodovanja); - ar
evirmek arg. razbiti
kome labrnju; - ellkli okoreli brbljivac; -
duymamak (ili
memek) nepromisljeno govoriti; -
omaci se (o nepromisljenoj reci);
18
- dnd usta su mu pos-
tala suva i gorka; - 1) pustiti
jezik, postali drzak, ici daleko 2) udariti po
ustima, razbiti kome zube; - pre-
pirka, raspra; - dataveresi uzajamno pso-
vanje; - raznovrsnost ishrane;
- dikmek cutati kao riba, cutati kao za-
liven; - dili zavezati se (o je-
ziku); - dili korumak govoriti do pro-
muklosti; - dil vermemek ne moci glasa
pustiti, ne moci rec izustiti (od bolesti, iz-
nemoglosti); - dili yok v. - var dili
yok; - dirhamle govoriti sa
zaviscu; - dolu do vrha (pun), prepun,
krcat; - dolusu na sva usta (psovati, grdi-
ti); puna usta; - dolusu kfr gadna
psovka; - n dklmek 1) govoriti
obazrivo, biti uzdrzljiv 2) biti jasno, videti
se, prepozmati se po regima (o !azi i si.); -
drt zapanjiti se, preneraziti se;
- drt olmak sirom razjapiti
usta, biti dobro raspolozen; -a
postali predmet razgovora; postali poznat;
- stalno pricati o
kome, ne ispustati koga iz usta; - d
zeltmek poceti uctivo razgovarati, uljuditi
se; ecel (ili crkao da-
bogda! djavo da te nosi! - etmek 1) izneti,
izjaviti 2) nagovoriti, nasukati 3) teatralno
govoriti; - gibi amak drsko odv-
racati; protiviti se, prigovarati; - teh.
visokopecni gas; - gibi nep-
romisljeno, nesmotreno (govoriti, reci); -
geleni sylemek 1) govoriti bez raz-
misljanja, birbljati, torokati 2) drsko go-
verili; - brbljiv, nepromisljen, in-
diskretan; - girecek gibi
(ili - girmek) veoma se pribliziti kome;
- girip burnundan na-
govarati, ubedjivati; ulagivati se, laskati; -
gre olmamak biti nedostistizan, ne-
dokuciv; - havada 1) uobrazen, nadmen,
razmetljiv 2) zabezeknut, zapanjen, zgra-
nut; - havaya (ili poyraza) amak os-
tali praznih saka, nista ne dobiti; -
hayra a ne govori o losim stvarima!;
- iine bakmak v. - bakmak; -
iine v. -
- kadar v. - dolu; - pej.
advokat, glasmogovornik; -
ta, zar si !i moj advokat? - ka-
brbljiv, indiskretan; -
bujica reci; - getirmek
zbuniti koga brbljanjem (bujicom reci);
- vermek osorno, gruba od-
biti; - kapamak (ili kapatmak) 1) za-
cutati 2) zapusiti kome usta, ucutkati; -
kara 1) zlurad, pakostan; zloslutan 2) ogo-
varac, klevetnik, intrigant; torokalo; -
olmamak ne biti nadlezan go-
varili o kome; - brbljivac, blebetalo;
- prepirka, raspra, zadjevica; -
kenetli1) uzdrzljiv, cutljiv, kolji drzi jezik za
zubima 2) zauzdan (koni); - kiraya
verdin? zasto cutis kao zaliven? reci
nesto! - kokusu 1) zadah iz usta 2) fig.
i':udljivost, musii':avost, hirovitost; -
kokusunu ekmek (ili dinlemek) po-
vinovati se cijim cudima, trpeti cije hirove;
- varmak razvuci usta do
usiju, biti veoma radostan; - kurusuni
jezik pregrizao! umukni! (kaze se onome
ko govari o zlim stvarima); - ile tut-
mak ui':initi nemoguce, skinuti zvezdu s
neba; - laf almak saznati, is-
pipati (iz razgovora); - laf
okolisiti; - laf izbrbljati
se, izlajati se (nenamerno); -
veoma ukusan (o jelu, hrani); -
dan almak uzeti kome zalogaj
iz usta, neopravdano oduzeti; - lokma
olmak pasti kome u sake; - mhrl s
katancem na ustima, cutljiv kao riba; - ni-
veridba na ree; - lsn
almak oparili se, opeci se (sa svoje go-
vorljivosti); /-al - lsn vermek
ukoriti, oi':itati kome lekciju; - peyim
ljubim !i usta! hvala! (govori se donosiocu
radosne vesti); - .ZVakaca
guma; - almak dobiti prekor
(grdnju); !-al - vermek v. -
lsn vermek; - pek koji
drzi tajnu; - pek tutmak cutaii, . drzati
jezik za zubima; !-al - perhizi ver-

rnek ucutkati (i fig.) - persengi stalno po-
navljana rec, postapalica; -
yok on svasta moze da prevali preko je-
zike; - pis opakog jezika, bes!idan, bes-
raman; - sakat bir sz
omaci se (o psovki), opsovati; -
predmet stalnog razgovora; - da
gibi ogovarati, otracavati, ola-
javati; - etmek uvek isto pri-
cati, pre.ZVakavati; stalno ponavljati; -
olmak biti predmet cijeg ogo-
varanja; - avlamak izvuci,
otkriti tajnu od koga; - salyalan
akmak ceznuti, zudeti; - satmak raz-
metati se, hvaliti se, "duvati se"; -
satmak navodit tudje misljenje kao svoje;
- seveyim v. - peyim; - v.
pek; - tutmak v. - pek tut-
mak; - silip oturmak 1) cinili kao da
se nista nije desila 2) predati se, pomiriti
se, nista ne reci; - sz almak
(almak, kapmak) v. laf almak; -
sz v. - laf
nemek; - sz v.
laf - sulanmak (ili - suyu
akmak) jako sta zeleti; - suyunu
pots!icati, podgrejavati ciju zelju;
- st kokan nezreo; zutokljunac. ba-
lavac; - st kokmak biti nezreo, mirisati
na mleko; - sala; podsmeh; -
1) mir, spokoj (nost) (u porodici, zajednici)
2) zadovoljstvo, uzitak; /-dan/ -
almak imati gorko iskustvo s cime; -
bilmek biti sladokusac, biti gurman;
- bozmak pakvarili po-
mutiti kome zadovoljstvo; -
muz. drombulja; - almak umi-
riti, utesiti (recima); - a on
uporno cuti; - a tat, feryat ukus-
no, ali oskudno (o jelu); - teneke
neosetljivog grla (na topla), "sa grlom od
lima"; - topla! zavezi! umukni! - top-
lamak zacutati, umuknuti; drzati jezik za
zubima; - torba var? zasto ne
govoris? hoces li reci nesto?; - tutmak
cutati, ne brbljati, dr:Zati jezik za zubima; -
kurumak osusiti se (o grlu-
10

od pricanja, ponavljanja); N ttn duvan
za zvakanje; N var dili yok krotak, po-
koran, "usta ima, jezik nema"; tih, 6utljiv; f-
al N varmamak ne mo6i sta prevaliti preko
jezika, ustrucavati se re6i; N var olsun!
drago mi je da to cujeml N ma
ne prilici ti da to kazes; /-dan/ N yanmak,
ope6i se; imati gorko iskustvo s kima (s
cime); N koji se opekao, nast-
radao; N yapmak ulagivati se, ulizivati se;
pretvarati se, postupati Ucemerno; N yay-
mak izbegavati olvoren razgovor, okolisiti,
uvijati; N yayvan brbljiv, blebetav; N
yel jezik pregrizao! N yok
tih, 6utljiv, suzdrian; N yoklamak
v. aramak; N yormak zamarati
jezik, beskorisno pricati, uzalud pricati; -
(ili syler posl.
kad je srce prepuno, usta ne mogu da
6ute; sen bu - yapi pricaj
li to drugome!
. jednodusnost, slaganje; do-
govor; - etmek slaziti se, se; do-
goitoriti se
oralno; - Ila almak uzimati
lekove oralno
ak. 1. teh. podesiti, uglavitl
(u otvor) 2. mor. dovesti brod do ulaza u
luku 3. nar. gristi (hranu)
bio/ anastomoza (spajanje
krvnih sudova, zivaca) \
spajati se, .preplitati se (o
krvnim sudovima, zivcima)
sa ... ustima (otvorom, ostricom,
vrhom i drugim znacenjima reci iki -
tfek dvocevka; kara - zloban, pakaslan
1. mustikla; pisak cigarete 2.
muz. pisak, dulac 3. korpa za njusku og-
rada 5. kais-prekonosnik (za konja) 6. voj.
stitnik cevi 6. dijal. levak
izradjivac mustikli
otu arh. potprasnik, paljak (topa)
gram. usneni labijalan (izgovor,
suglasnik)
20
fig. tih, miran; krotak; po ko ran,
ponizan
kepe meredov, mreza (za hvatanje
leptira, ptica)
1. plac, plakanje; du-
Zid placa (u Jerusalimu) 2. fig. ia-
dikovanje, jadanje, kukanje
1. plakati;
1) naricati, jadikovati 2) /-al oplakivati, pla-
kati (za kime) 2. vadati se, zaliti se;
lamayan meme vermezler posl.
dete dk ne zaplace ne dobije sisu 3. bot.
ispustati smolu, sok (o drvetu)
placljiv, cmizdrav; placan; -
bir sesle placnim glasoin
v. 1. v. 2. tuzan, za-
lostan; - hikaye tuzna prica
placan; natmuren, kiseo, zia-
voljan
zaliti se, jadati se, ja-
dikovati
1. plakati (o vise lica za-
jedno); birdenbire
zene su odjednom briznule u plac 2. jadati
se, zaliti se, vajkati se
poz. tragedija
ak. rasplakati, dovesti do
suza; ganuti; - zamarati, muciti,
kinjiti
(ili narikaca ll v.

1. plakanje, plac . 2. fig. ja-
dikovka, zalopojka
1. gl. im. od 2. meteorit
(-ar) dat. arh. 1. (po)dizati se (o
dimuprasini); penjati se 2. visili (o lozi), na-
ginjati se
1 v.
2 dija/. v. anlamak
1. bol, boljka; porodjajni bol; -
tutmak poceti (o porodjajnim bolovima); -
vermek ozlediti, povrediti 2. tig. bol, patn-
ja; kalp - ljubavni jadi, ljubavni bol
bolan, s bolovima
boleti, tistati (o zubu, glavi)
boli me zub
1 . bezbolan 2. tig. bezbrizan,
bez nevolja; - tig. (covek) bez briga i
nevolja; - mezarda olur nema co-
veka bez nevolje; covek tek u grobu nadje
m ir
ak. nanositi bol, pricinjavati
bol
mrezast, u obliku mreze
tabaka anat. mreznjace
v.
v.
avgust; - avgust mesec
1. zool. cvrcak, zri-
kavac (Cicada plebeja) 2. tig. brbljivac
ah 1 uzv. ljutnje, cudjenja, radosti, za-
dovoljstva, bola, ceznje; ah! o! oh! uh! ll
. jecaj; kletva, proklinjanje; - almak
biti proklet, pretrpeti kaznu; - ekmek uz-
disati; jecati; - ekmek ispastati,
placati dug (cijoj kletvi); - deme,
oh demesin ne kukaj da ne bi tvoj
neprijateli likovao! - deyip - biti
bespomo6an; - etmek 1) uzdisati, tu-
govati 2) proklinjati, kleti; - a gelmek
1) v. - almak 2) ispastati svoje grehe; izd-
ria:vati zasluzenu kaznu; - gklere
mak do neba dopirati (jecajima); - ile, vah
ile 1) jedva, tesko, mucno 2) uz velike bo-
love, bolno; - tutmak (ili -
yerde kalmamak) ostvariti se, ispuniti se,
(po)stici (o cijoj kletvi)
aha uzv. (prilikom ostvarenja oce-
kivanog) aha! eto!
ahali a. stanovnistvo, zivalj, populacija;
narod; Adana - si stanovnistvo Adane
ahenksizlik
impregnacija (papira);
(od stirka i pirincanog brasna)
aharlamak ak. apretirati (papir); imp-
regnirati
aharlanmak pass. od aharlamak
aharlatmak caus. od aharlamak
fino obradjen; imprengiran
ahbap a. 1. drug, prijatelj; - a-
biiski prijatelji 2. poznanik, znanac
ahbaba prijateljski; iskreno
1. prijateljstvo, drugarstvo; /-
la/ - etmek 1) se, prijateljevati 2.
tig. caskati, ceretati 2. poznanstvo; gz -
poznanstvo iz vidjenja
v.
v.
v.
ahdetmek dat. zareci se, zavetovati se;
obavezati se; zakleti se
ahdi a sporazuman; ugovorni, kont-
raktualni; - tarif ugovorna tarifa
Ahdiatik (-ki) Osm. Stari zavet
Ahdicedit (-di) Osm. Novi zavet
ahenk (-gi) p. 1. saglasnost, sloga, har-
monija; - kurmak sloziti se, saglasiti se; -
usaglasiti, ostvariti saglasnost
2. /ing. harmonija; ct. uyum 3. muzika,
koncert; zabava, zur; - dzrnek prlrectiti
zabavu s muzikom; -etmek prirediti za-
bavu; - muz. rezonator; - katmak
razveseliti (skup, drustvo)
dovesti u sklad, usag-
lasiti, koordinirati
ahenkli 1. uskladjen, slozan 2. har-
monican, milozvucan, melodican; ct.
uyumlu
ahenksiz neskladan; neharmonican;
nepovezan, rasplinut
ahenksizlik nesklad, disharmonija; ka-
kofonija; nesloga
21
"
'
1
'
'
i
1
l
!
aheste
aheste p. 1. spor, (po) lagan 2. tih,
miran 3. nezan, rnek 4. nizak (glas); - -
tiho; lagano
ahfat a. unuci, potomci, potomstvo
p. konjusnica, stala; - a ekmek
zatvarili u stali; - evirmek fig. pret-
voriti u stalu, zapustiti (prostoriju); -gibi
kao stala, (o mestu); - gbresi stajsko
djubre
ustojati se, izgubiti snagu;
olenjiti se (o dugog ostajanja u
s tali)
Ahi ist. pripadnik esnafa (u Os-
manskom carstvu)
Ahilik ist. zanatlijsko bratstvo, esnaf
ahir a. poslednji; - zaman 1. poslednje
vreme 2) fig. kraj sveta; - zaman pey-
gamberi poslednji prorok (Muhamed)
ahit (-hdi) a. f. zavet, zaricinje, obe-
6anje; -im olsun kunem se! dajem rec! 2.
sporazum, dogovor 3. arh. period, epoha
1. uzajamno obe6ati, dati
rec (jedan drugom) 2. sporazumeti se, do-
govoriti se
ahitname a.p. ugovor, konvencija; pakt
ahize a. 1. prijemnik 2. telefonska slu-
salica
ahkam a. 1 . misljenje, prosudjivanje;
sud, zaklucak; - 1) proricati,
predskazivati 2) iznositi neosnovane
tvrdnje; - geilmemek ne odstupati
od svog misljenje, ostati pri svome; - kes-
rnek dati kategorican sud 2. propisi; di-
rektive, instrukcije, naredjenja; rezolucije,
zakljucci 3. uslovi; norme
ahlaf a. potomci, potomstvo; naslednici
(na polozaju)
ahlak a. 1. moral, cudored, eticke
norme; - bozmak pakvarili se, izo-
paciti se; - moraina isk-
varenost, korumpiranost; -
amoralnost, pad morale, izopacenost; -
22
etmek moralisati, propovedati o
moralu; - bilimi etika; - kaldeleri eticke
norme, moraine regule 2. etika; 3. narav,
karakter, priroda, dusevno svojstvo; -
bozuk nepcisten, necastan 4. moralnost,
cudorednost, cestitost; - ve adab moral;
uljudnost, pristojnost
moralist, eticar
fil. moralizam
ahlak arnaralan
ahlak til. amoralizam
ahlak amoralnost; amoralizam
ahlaki moralan
moralnost, eticnost; pris-
tojnost, uljudnost
1. uljudan, pristojan; pasten 2.
s ... karakterom, s .. naravi; fena - bir
adam covek lose naravi: melek - bir
devojka andjeoske naravi
1. nemoralan, necastan; ne-
uljudan, nepristojan 2. beskarakteran, lose
naravi; bezobrazan
1. nemoralnost, nemoralno
ponasanje; - yapmak nemaraina se po-
nasati 2. los karakter, losa narav; cudl-
jivost
ahlamak uzdisati; jecati, stenjati; kukati
ahlat 1. bot. divlja kruska (Pirus pi-
raster); divlja kruska (plod) 2. arg. bukvan,
tikvan, zvekan
ahmak a. glupak, budala, idiot- -
bulur pos. nasla vreca zakrpu; - aldatan
pljusak, provala oblaka; - sitna
kisa, rominjanje
ahmaka glupo, budalasto
(o)glupaviti, (o) tupaviti
ak. zaglupljivati
1 . glupost, blesavost 2. lu-
dost, budalastina. ludorija
ahraz a. nar. nem, gluvonem
ahret a. onaj svet, zagrobni zivot; -
isposnik, pustinjak, usamljenik;
covek razocaran u ovaj svet; - boylamak
umreti, poci na onaj svet; - bilgisi es-
hatologija; - e gitmek preseliti se na onaj
svet, umreti; - smrt, putovanje
na onaj svet - v. usvojenik,
usvojen sin; - te on
olmak traziti od koga racuna na onom
svetu; - suali 1) dosadno, nepotrebno pi-
tanje 2) tesko, uznemirujuce pitanje; /-al -
suali sormak probiti kome glavu pi-
tanjima; ini yapmak (ili zen-
ciniti dobra dela
ahretlik 1 zagrobni, onosvetski ll us-
vojeno siroce; vaspitanik (sluzavka)
a. drven, od drveta (most,
kuca); - stolarstvo; tesarstvo, drvo-
deljstvo
ahtapot(-tu) 1. zoo/. hobotnica (oc-
topus vulgaris) 2. med. polip, otok 3. arg.
muktas, gotovan, prisipetlja; - gibi na-
metljiv, dosadan
ahu p. 1. zoot. gazela (Antilope dar-
cas); - gzl prelepih ociju, ociju kao u
gazele (a devojci) 2. fig. gazela (privlacna
devojka ili zena)
ahu dudu bot. malina (Rubus ideaus)
ahval(-li) a. stanje, situacija, polozaj;
dogadjaji, zbivanja; dnya - i situacija u
svetu; svetska zbivanja
ahzetmek ak. uzimati, dobijati, primati
ahz ita a.p. arh. kupopradaja, trgovina
ahzu kabz p-a. prisvajanje imovine
aidat a. 1. prihodi, dohoci, prinosi 2.
cianarina
aldiyet a. odnos, veza, bu bana -
i yok ja sa tim nemarn nikakve veze, to se
mene netice
aile a. 1. porodica, familija, celjad; -
dostu poradieni prijatelj; - clanovi
ajitasyon
porodice; - hukuku porodicno pravo; - i
smi prezime; - kurmak osnovati po-
rodicu; - devojka iz dobre porodice; -
sahibi otac porodice, domacin; -terbiyesi
porodicno vaspitanje; - porodicno
imanje; porodicno zavestanje; - yar-
jur. hranilac porodice; -
porodicno gnezdo 2. biol. familija (biljaka,
zivotinja) 3. jezicka familija 4. zena, sup-
ruga
ailece 1. sa celom familijom, po-
rodicom; yeni - kutlar, selam su-
sa poradicom vam cestitam novu
godinu i pozdravljam vas 2. kao porodica,
porodicna; po porodici, na porodicu
ailecek nar. v. ailece
ailelik 1 . za porodicu, po porodici; bir -
yemek obrok za jednu porodicu 2. v. ai levi
ailevi porodican, domaci
ait a. dat. koji se odnosi na; o, u vezi
sa .. ; koji pripada kome (cemu); koji setice
koga (cega); - olmak pripadati kome; ti-
cati se; odnositi se; bu, size -
ovo se vas ne tice; ovo se ne odnosi na
vas; kitaplar knjige koje
pripadaju nasoj biblioteci; siyasi g-
- belgeler dokumenta o po-
litickim razgovorima; ona - bir vazife nje-
gova duznost, duznost koja mu je pala u
deci
aitlik v. aidiyet
ajan 1. agent, predstavnik, zastupnik 2.
agent (policijski) 3. jur.dr:Zavni predstavnik,
zastupnik (u medjunarodnom sudu) 4. pri-
vatni detektiv
ajanda podsetnik, memorandum, be-
leznica, agenda
ajans 1. agencija (telegrafska, in-
formativna, trgovinska); 2. sediste agen-
cije, predstavnistvo; - haberleri agen-
cijske vesti 3. detektivski biro
ajitasyon .1. uzbudjenje, uzbudjenost 2.
med. nemir, uznemirenost
23

n
il
f
ajur-
ajur azur; rad sa supljikama; brosiran
povez
ajurlu azuriran, supljikav (rucni rad)
ak 1. beo, sed; - sakal bela brada 2.
fig. cist; neporocan, cestit; - yzle casno,
cestito; yz - castan, cestit 3. u sastavu
bot. i zoot. naziva - baba bot. mrtva
kopriva (lamium album); - zoot.
usara, sovuljaga (asio flameus); - am
bot. jela (Abies alba); - kuyruk sal-
layan zoot. pastirica bela (Motacilla arba);
- nilfer bot. lokvanj (Nymphaea alba); -
bot. poponac (Convolvolus); -
tilki zoot. polarna lisica (Aiopex lagopus) ll
1. bela mrlja; mrena (u oku) 2. (ili gzn -
beonjaca 3. belance (jajeta) 4. beline,
belila 5. sedina, seda kosa, sedine; /-af -
1) poceti sedeti (o kos i), bradj 2)
imati mrenu (leukom) - - kara be-
lolik i crnokos (kaze se za onog ko ima
sve valjano) - aka kara gn iindir post.
beli novac je za erne dane; - platina,
belo zlato; - Arap Arapin (za razlikovanje
od Crnca); - benizli bled; - derken
bokum demek arg. uprskati; padati iz
greske u gresku; - gzl urokljiv, zlo-
pogledja; okrutan, svirep; nizak, podao; -
belli olur post. na muci se
poznaju junaci; - karadan semek raz-
likovati dobro od loseg; - koyunu gren
ii dolu izgled vara coveka; -
koyunun kara kuzusu da olur u svakom
kukolju ima zita (i u bele ovce madje se
crno jagnje); - kpek kara kpek olos,
sljam, bagra; - sakaldan yok sakala gel-
mek potpuno oronuti, onemocati; - sakal
kara sakal svi; i veliko i malo; -
paklena vru6ina
aka dijat. v.
akabinde odmah, neposredno po
aka 1. odvodna cev; dren, slivnik 2.
kanal, jaz, vada
akaiama isusivanje, odvodnjavanje,
drenaza
24
akalamak ak. isusivati, drenirati
akademi 1. akademija (u raznim zna-
cenjima); Gzel Sanatlar - si akademija
umetnosti; 2. stik. akt; - yapmak raditi akt,
slikati obnazeno telo
akademik akademski
akademist akademac
akademisyen akademik; clan aka-
demije nauka
akademya v. akademi
ak ist. beli ev nuh (u harem u)
ak bot. breza (Betula alba)
akait (-di) a. 1. katehizam, 2. (ili
ilmi) teologija
akaju bot. mahagoni (Swietenia ma-
hagoni)
akak dijat. 1. korito; jaz, kanal,
vada 2. odvodna cev
ak ala vrsta turskog pamuka (Goss-
ypium hirsutum)
ak amber (siva) ambra
akarnet a. 1 . neplodnost, besplodnost;
sterilnost; 2. fig. neplodnost, jalovost
akan zvezda padalica, meteor;
akar 1 a. nekretnine, nepokretna imo-
vina
akar2 1. teku6i, protaeni 2. teean,
zidak ll tecnost, fluid; - yok yok u
najboljem redu, besprekorno, tip-top
akar amber bot. amber drvo, storaks
(Liquidanber orientalis)
akarca dijat. 1. teku6a voda; recica, po-
toci6 2. med. fistula 3. topao izvor, toplice;
4. nar. tuberkuloza kostiju
akar su 1. teku6a voda, reka 2. tok,
struja, bujica 2. niska od bisera; di-
jamantska ogrlica
akar tei:':no gorivo
ak asma bot. 1. bela loza, pavit (Cie-
matis vitalba) 2. divlja tikva (Br}lonia di-
oica)
akasya bot. 1. akacija (Acacia) 2. bag-
rem (Robinia pseudacacia)
akbaba 1. zoo/. sup, lesinar (Vultur mo-
nachus) fig. starac, starina; - ya dnmek
osedeti, posedeti
ak zoo/. klen (Leuciscus)
ak zoo/. bela caplja (Egretta
-.alba)
ak basma med. katarakt; cf. ak su
zoo/. morska guska (Bernicla)
ak beloglav; - yelve zool be-
. loglava strnadica (Emberizia le-
ucocephala)
ak benek med. leukom, mrena
anat. pluca; - pluc-
na arterija; bilimi pneumologija;
hilus pluca; - zapalenje
mehuric; - plucna vena; -
tberklozu (ili veremi) tuberkuloza
pluca; - plucna maramica, porebrica
aka 1 belicast, prilicno beo; - paka
belaputa i lepuskasta, (devojka)
aka2 1. arh. novac, para 2. ist. srebrni
novcic
aka bot. javor, klen (Acer)
aka kavak bot. bela topola (Populus
alba)
bogat, parajlija
aka yel jugoistocni vetar
ake v. aka2
1. belicast, belkast 2. izbledeo,
uvenuo
izbledeti,
uvenuti
ak pleme bot. cemerika (Veratrum
al bum)

ak da bot. proso (Panicum miliaceum)
ak demir kova no gvozdje
akdetmek ak. zakljuciti, sklopiti (ugo-
vor, sporazum i si.)
ak diken bot. pasdren (Rhamnus cat-
hartica)
ak zool. (sivi) soko (obucen za
lov) (Falco rusticolus)
ak gnlk 1 . tamjan 2. (ili - bot.
tamjanova drvo (Boswellia)
ak hardal bot. bela slacica (Sinapis
alba)
tok, tecenje: struja, bujica
a. 1 1. kraj, svrsetak 2. ishod, re-
zultat, posledica, plod 3. sudbina, udes na
kraju, napokan - ine doci u losu
situaciju
f tecan, zidak; - madde tecno
telo, tecnost 2. fig. lak, tecan (govor, stil);
- sessiz tekuci suglasnik, likvid
tecnost, lakoca, jasnost (go-
vora, stila); muz. blagozvucnost, har-
monicnost, melodicnost
a. 1. razum, um, pamet; mud-
rost, razboritost; - ludilo; - has-
tanesi psihijatrijska bolnica, ludnica; -
umobolnik; sla-
boumnost 2. pamcenje, secanje; ct. ha-
- defteri podsetnik, beleznica; -
kalmak (olmak, tutmak) ostati u se-
canju, pamtiti, u pameti 3. raz-
misljanje, rasudjivanje, prosudjivanje 4.
savet; /-dan/ - almak dobiti savet od
koga; /-al - savetovati se s
kime, konsultovati se; /-al - 1)
posavetovati, pou6iti, nagovoriti 2) uciti pa-
meti, popovati: /-a/ -vermek dati savet,
posavetovati, sugerisati - - dan stndr
ta kadar eeliri oka bolje vide nego
dva; - almak 1) shvatiti, razumeti 2)
poverovati; - almak uplasiti, zast-
rasiti koga; obezglaviti; - almaz ne-
25

verovatan; nepojmljiv, neshvatljiv, ne-
dokuciv; - razuman, pametan,
razborit; - almak opametiti se,
urazumiti se; osvestiti se; -
almak v. almak; - dev-
v. almak; -
gelmek 1) osvestiti se, doci k sebi, pribrati
se 2) urazumiti se oparnetili se; -
getirmek urazumiti koga; - ba-
gitmek izgubiti glavu, smesti se;
toplamak v.
almak; - ne driati do
cijeg misljenja; - bin halal ti
ideja (ironicno-za glupu ideju, zamisao); -
bir eksik (ili noksan) faii mu
jedna daska u glavi; - bakuna
vulg. utronjati se (od straha);
bozmak izgubiti razum, poludeti, po-
sasaveti (od posla, briga i si.) -
pomutiti kome razum; -
nepromisljen, lakouman, lakomislen;
almak zarko zainteresovati, za-
neti, ocarati (koga); - elrnek 1)
odvratiti, odgovoriti, odvraciti od cega 2)
navesti na los put, zavest1, sablazniti; -
isceznuti iz secanja, pasti u
zaborav; - izgubiti razum; -
predomisliti .se; -
dokunmak izbaciti, izvesti iz ravnoteze; -
durmak zbuniti se; spetljati se; -
dijal. pasti na um, prisetiti se
cega; /-al - erdirememek ne moci shva-
titi; /-al ermek razumeti, shvatiti; -
esmek pasti na pamet, sinuti (o ideji); du-
nuti u glavu; - etmek smisliti, dosetiti se;
dovijati se (kako raditi, postupati); evvel
veoma pametan; iron. pametnjakovic; -
fikri imtihanda on misli samo na ispit; -
fikri birbirine zbuniti se, zap-
resti se, pomesti se; - glupak,
idiot; - geirmek (po)razmisliti,
promozgati; - gemek doci, pasti
na pamet; - geleni yapmak nep-
romisljeno postupati, cinili sve sto padne
na pamet; gelmek pasti na pamet,
setili se, sinuti (misli); - a gelmez nesh-
vatljiv, neobjasnjiv, nepojmljiv; - ge-
26
tirrnek 1) podsetiti, podsecati
koga 2) setili se cega; - gitmek zbu-
niti se, smesti se; - hiffet getirmek
poludeti, skrenuti pame6u; - iron.
savetnik, mudrijas; - iin tarik (ili yol) bir-
dir post. za mudrog je samo jedan put; -
kabul etmek 1) shvatiti, razumeti 2)
predstaviti sebi, zamisliti; -
poludeti; - nerazuman; - ka-
zbuniti se, ne znati sta ciniti; -
kaybetme k 1) izgubiti glavu, raspametiti
se 2) izlapeti; kesrnek uveriti se u .. ;
shvatiti, pojmiti, formirati misljenje; -
koymak 1) nagovarati, navoditi; su-
gerisati 2) cvrsto resiti, postaviti cilj; -
(ili kutusu) 1) cudo od de-
teta, vunderkind 2) iron. mudra glava; -
oynamak (ili - oynatmak) poludeti; -
para ile parnet je urodjena, nak-
nadno se ne stice; - med. men-
taina higijena; - saplanmak stalno misiili
na odredjenu stvar, biti okupiran mislima o
cemu; - ne moci
-shvatiti, ne mo6i pojmiti; -a ne-
zamisliv, nepojmljiv, neshvatljiv; po
njegovom misljenju, on misli. .. ; - sin-
rnek urezati se u secanje; -
poludeti; - v. saplanmak; -
tepesinden rasejan; - te-
razisi bozulmak otupaviti, pobenaviti; -
tereleili sasav, eaknut, pomeren; -
turp ti 6es nesto da mi kazes! -
var (ili var sta je tu nejasno?
mu6ni malo glavu! - a prihvatljiv, ra-
zuman, razlozan (rec, misao i si.);-
post. parnet nije u starosti
vee u glavi; /-al - yatmak poverovati u
sta; uveriti se, ubediti se; - a yelken
etmek praviti gluposti, postupati nep-
romisljeno; - yolundan poludeti,
skrenuti pamecu; - zincirini koparmak
izgubiti razum; zoru var on je po-
benavio
1 umni, misaoni, duhovni ll fi/. ra-
cionalist
til. racionalizam
1. nerazuman 2. iracionalan
umnjak (zub)
ak. urazumiti
opametiti se, urazumiti se
pametan, uman, bistar, razborit; -
davranmak pametno postupati; -
man dosttan iyidir (ili pa-
metan neprijatelj je bolji od glupog pri-
jatelja; - geinmek praviti se pametan; -
kpry dek deli suyu
geer dak pametan trai:i most, lud predje
preko reke; - uslu trezven, razborit
razumno, razborito, trezveno
razumnost, mudrost, bistrina,
trezvenost, razboritost, promisljenost; -
etmek postupati razumno, (razborito, trez-
veno); - taslamak praviti se pametan;
mudrovati, mudrijasiti
nerazborit, nepromisljen; glup,
budalast, sasav; - ayak
eker pos/. ko nema u glavi ima u no-
gama
glupo, nerazborito, nep-
romisljeno
glupost, nerazboritost,. nep-
romisljenost; lakomislenost; - etmek pra-
viti gluposti, nepromisljeno postupati
1. tok, proticanje, 2. fiz. struja,
tok; - stalni tok 3. /it. arhit. ten-
dencija
akumulator
1. voj. napad, nalet; juris 2. (pljac-
kaski) pohod; upad 3. fig. potok, bujica; in-
vazija, navala, tiska; - - u grupama, ma-
sovno; /-af - etmek 1) napadati, jurisati 2)
slegati se, tiskati se (o svetini) 4. sp.
napad; bir - durdurmak (ili kesmek) za-
ustaviti (preseci) napad
1. pljackas, otimac; provalnik 2.
ist. akindi:ija (pripadnik jurisne konjice koja
je upadala u neprijateljske zemlje) 3. na-
pada<'; (u fudbalu)
akis
ist. upad, prepad (akindi:ija u
neprijateljske redove pre pocetka borbe)
dijal. smola
1. tok; struja; - nizvodno;
- ya (kendini) prepustiti se
toku dogadjaja; - ya krek ekmek fig.
traciti snagu, uzalud se truditi; -
uzvodno 2. med. fluks, odliv 3. arhit.
nagib, pad, kosina (krova)
miran, tih, stajaca (voda)
tecenje; tok (i fig); - uz-
vodno; tok dogadjaja
fiz. tecan, fluidan
fluidnost, i:itkost
1. gl. im. od -
teh. ispust, otvor visoke peci (za is-
pustanje topljenog metala); - demir liveno
gvoi:dje 2. beli belge, lisa, evet (na celu i:i-
votinje) 3. naziv poslastice (slicne kadaifu)
4. ukras na plafonu (od gipsa) 5. ogrlica
(od vise zlatnih lancica) 6. siroka zlatna
narukvica (sa motivima) 7. camova smola
ak. 1. tociti, sipati; prolivati, Iili
(suze, krv}; ukapati; iine - skrivati, ni-
kome ne pakazivali (tugu, suze i sf.) 2. liti,
izlivati (metal) 3. fig. rasipati, traciti, cer-
dati; spiskati (novac, imovinu)
s lisom, lisast (konj, vo)
akide a. 1. vera, veroispovest; - si
bozuk otpadnik 2. til. jur. dogma
akik (-!)i) a. min. ahat
akil a. uman, razuman, pametan
akilane a-p. v.
akim a. 1 .neplodan, sterilan, jalov; ne-
radan 2. bezuspesan, neuspesan, uza-
ludan; - kalmak 1) ostati bez dece, nep-
lodna (o zeni) 2) ostati bez rezultata, pasti
o vodu (zamisao, plan)
akis (-ksi) 1. odsjaj, odblesak, ref-
leksija; odsev; - kabiliyeti reverzibilnost
2. odjek, eho; - pobuditi,
27
ak it
naci odjek (u stampi i si.) 3. suprotnost,
oprecnost; ine nasuprot cemu; sup-
rotno od; - ini sylemek protivureciti,
suprotno govoriti 4. pretvaranje; pre-
inacavanje, preinaka; 5. log. konverzija 6.
refleks, reakcija
akit (-kdi) a. 1. ugovor, pogodba, spo-
razum; - yapma va'di jur. preliminarni
ugovor; ok - ler multilateralni ugo-
vori; iki - ler bilateralni ugovori 2.
brak,vencancje; -in 1) raskid
ugovora 2) raskid braka
akit (-di) a. ugovarac, ugovorna strana;
ak kan anat. limfa
ak zoo/. termit
ak kavak v. aka kavak
ak kefal zool. ukljeva, belica (Aiburnus)
ak kor usijan, uzaren;
ak korluk usijano stanje, belo usijanje
ak'kuyruk vrsta belog caja
aklama jur. rehabilitacija, oslobadjanje
od optuzbe
aklamak ak. 1. belili (rublje) 2. jur. op-
ravdati rehabilitovati
aklan 1. nagib, strana, 2. geog.
sliv
aklanmak 1. postali beo, pobeleti, ocis-
titi se (o rublju) 2. biti rehabilitovan 3. izaci
cist (iz afere)
(po)beleti, postali beo
aklen a. prema razumu, razumno
sa belim mrljama (tackicama, crta-
ma, prugama); - crno-beli; saren
1. belina, 2. bela mrlja 3. belilo,
bela sminka
a-p. zdrav razum; cf.
duyu
akli a. mentalni; umni; -
mentalne bolesti
28
akliyat a. znanje zasnovano na ra-
sudjivanju
akliye a. 1. dusevne bolesti 2. psi-
hijatrijska bolnica 2. fil. racionalizam
akliyeci psihijatar
ak madde anat. bela supstancija
mozga
akmak(-ar) 1. teci; liti, prolivati se 2.
prosipati se (o pesku, zitu) 3. curiti; kapali
4. pr9laziti, teci (o vremenu) 5. slivati se,
teci (nanize), isticati 6. spustati se, padati
(o zvezdama padalicama) 7. dat. pohrliti,
nagrnuti, pokuljati 8. iskrzati se, otrcati se
(o tkanini) 9. arg. strugnuti, kidnuti, uhvatiti
maglu 1 O. dijal. dat. gajiti simpatije, imati
natlonost akacak kan damarda durmaz
izr. niko ne moze pobeci od sudbine; sto
je sudjeno, to ce te snaci; akan sular
durdu vise nema sta da se kaze; nema
mesta prigovoru; akmasa da damlar bolji
je mali profil nego nikakav; ako ne tece
ono bar kaplje
ak mantar bot. bela pecurka (Agar-
cicus campestris)
akanitin far. otrovna materija od jedica;
koristi se u farmaciji
akont fin. akonto; rata
akordeon muz. harmonika 2. nabor,
plise
akordeoncu harmonikas
akort (-du) 1.muz. udesavanje, usk-
ladjivanje, stimovanje; - (ili e-
kici) kljuc za stimovanje; - u bozuk ras-
timavan (instrument); - u bozuk orkestra
gibi svako po svome; ko u cekic, ko u na-
kovanj
akortu stimer (klavira)
akortlamak ak. uskladjivati, stimovati
(muz. instrumente)
akortlu uskladjen, nastimovan
akraba a. 1 rodjak, srodnik; - lar rod-
bina, rodjaci, sojta; - smatrati se
za rodbinu, biti ubrajan medju rodjake;
- biizak rodjak ll srodan; jed-
norodan, istorodan; - diller srodni jezici
srodstvo; redbina
akran a. vrsnjak, skolski drug;
- geri kalmak zaosta (ja) ti od svo-
jih vrsnjaka - - dan azar izr. los primer
deluje zarazno
suvremenost
akreditif 1. akreditiv, kreditno pismo 2.
k red it
akrep (-bi) a. 1. zaaf. akrep, skorpija
(Scorpius); - gibi podmukao, zloban; -
bat. skorpijin rep (Scorpiurus) 2.
kazaljka nasatu
Akrep (-bi) astr. S-korpion (sazvezdje i
zodijacki znak)
akrobasi akrobacija, akrobatika
akrobat akrobata
akrobatik akrobatski
akromatik ahramatican, bezbojan
akromatin akromatin
akromatopsi slepilo za boje
akromegali med. akromegalija
akropol (-l) akropolj
if. akrostih
aks osovina
aksak 1. hrom, sepav 2. fig. slab, mli-
tav; vu/g. kilav; - yksek
pas/. bez alata nema zanata
ak sakal 1. starac, starina 2. staresina
sela, kmet
1. hromost, sepavost, hra-
manje 2. fig. nedostatak; propust, omaska
aksam a. delovi; yedek - rezervni de-
levi
aksamak 1. hramati, sepati 2. fig. za-
ostajati, hramati (o poslu)
aksan 1 . akcenat 2. nagl8sak
aksilik
aksata a. nar. trgovina; - etmek trgo-
vati
aksatmak ak. 1. odugovlaciti, otezati
sa cime; aksatmadan bez zastoja 2. ome-
tali, nanositi stetu
akselerometre akcelerometar
akseptans, aksaptasyon trg. akcept,
prihvatanje odgovornosti
aksesuar 1. teh. rezervni delovi; pribor
2. dodatni deo 3. paz. sin. rekviziti 4. putni
komplet (peskir, sapun, pribor)
aksesuarci paz. rekviziter
aksetmek 1. odjekivati, razlegati se,
oriti se (o glasu, zvuku) 2. dat. odbijati se,
prelamati se, odrazavati se (o svetlosti) 3.
fig. odjekivati; sirili se, prenositi se . (o
glasu, dogadjajima)
aksettirmek caus. od aksetmek
kijanje
- arg. odrtaveo,
oronu, bolesljiv
kijanje; - otu bat. rebrac, ki-
havica (Achillea pharmica)
caus. od
aksi a. 1. suprotan, oprecan, protivan;
obrnut, obratan; - suprotna struja; -.
delil protivdokaz, protivargument; - fikir
oprecno, suprotno misljenje; - halde u
suprotnom slucaju, inace; - tesir suprotan
efekat 2. nepovoljan, negativan; nesrecan;
- gibi na nesrecu, na zalost; kao za inat;
- netice negativan, nepovoljan rezultat; -
tesadf peh, udes, nesrecan slucaj 3.
tvrdoglav, zadrt; nezgodan, neprijatan, na-
opak (covek)
aksilenrnek protiviti se, prigovarati
naopako postupati, inatiti
se, ostajati pri svome
aksilik tvrdoglavost, svojeglavost,
zadrtost; - etmek protiviti se, inatili se, os-
tajati pri svome 2. nesreca, zia sreca;
29

aksine
smetnja, zapreka, poremecaj; teskoca; bir
- ako ne. iskrsne neka teskoca
(smetnja)
aksine a. obrnuto, obratno, suprotno,
naopako; - gitmek suprotno (naopako) ra-
diti, suprotno postupati
aksisedaa. eho, odjek, odziv; - ver-
mek odjekivati, odjeknuti (i fig.)
aksiyem mat. aksioma
aksiyon 1. fin. deonica, akcija 2. po/.
akcija, delovanje 3. poz. radnja, akcija; -
/it. jedinstvo radnje
aksiyener fin. akcionar
aksolunmak pass. od aksetmek
ak bot. bela vrba (Salix
alba)
ak su nar. med. ocna mrena, katarakt
akslamel a. reakcija; - yapmak re-
agovati
ak slmen hem. zivin sublimat
vece, vecer; - dan - a svake
veceri; iz veceiri u vece; - uvece, s
veceri; - bulmak (ili etmek) v. ak-
- harolsun! v. iyi - lar;
- vecernji sumrak, suton; -
vecernji sjaj, sjaj sunca na smiraju;
- vecernje rumenilo; - se-
renada; - vecernja molitva, ve-
cernje; - olmak nastati, nastupati (o ve-
ceri), smrkavati se; - zapadni
vetar, vecernji vetar; - st (ili zeri)
predvece; k veceri; - vakti vece, vecernji
sati; - v. yemek; - ve-
cernja zvezda, vecernjaca; ct. Zhre; iyi -
lar! dobro vece! ll uvece; br - prek-
sutra navece; - sutra uvece -
sabah nista ne zna osim da
jede i spava (o bezbriznom ili lenjom co-
veku); - demez sabah demez on nema
predstavu o vremenu; - dan kavur sa-
baha savur sve sto zaradi odmah potrosi;
- sabah danonocno, uvek, stalno; - a sa-
30
baha odmah, ocas, zacas; uskoro, svakog
casa; - dan sonra merhama! fig. sad je
sve kasno; sto nisi ranije rekao?; - ye-
sabaha unutmak biti veoma za-
boravan
1. aksamdzija (koji s veeeri re-
dovno pije) 2. nocni radnik, radniks nocne
smene 3. nocni strazar 4. onaj koji rano
leze
1. vecernja pijanka (rakija i
meze) 2. nocni rad; vecernja smena
1.sunce na smiraju (za-
lasku) 2. fig. suton, poslednje gadine zi-
vota 3. zutoridjasta boja
vecernji
1. omrknuti, ostati do ve-
ceri 2. provesti negde vece 3. kasno se
pojaviti, kasno izaci (o mesecu)
ak. zadr:Zati koga do ve-
ceri
uvece, navece
- danonocno, uvek,
svako jutro i vece
za vece, namenjen za vece;
vecernji (o odelu i si.) - uskoro,
svakog casa, samo sto nije;
v. gece
1. belicast 2. biol. albino
biol. albinizam
aktar a. travar, trgovac lekovitim tra-
vama 2. trgovac (radnja sa sitnem robom)
prepokrivac kuca, kro-
vopokrivac
aktanlmak pass. od aktarmak
v. aktarma
1. trgovina lekovitim travama 2.
lekovito bilje
aktarma 1 1. presedanje (iz jednog pre-
voznog sredstva u drugo) 2. pretovar 3;
prepokrivanje (krova) 4. pretakanje, pre-
sipanje 5. agr. preoravanje, drugo oranje
6. fin. transfer, prenos 8. tranzit, os-
lobodjenje od carine; - tranzitna
roba 9. prevrtanje, pretrazivanje 1 O. sp.
predavanje, prebacivanje (lopte) 11. sp.
transfer 12. zaplenjivanje (broda) 13. poz.
adaptacija, prerada; - yapmak 1) pre-
sedati; promeniti (voz) 2) prenositi, pre-
mestati; transportavali 3) fin. prenositi
aktarma2 prenet, preuzet, Gitiran (teks!,
podatak i si.)
aktarmak ak. 1. prenositi, premestati,
prevoziti 2. pretovarati (robu, teret) 3. pre-
pokrivati (krov) 4. pretakati, presipati (tec-
nost) 5. preoravati (polje) 6. fin. prenositi
7. prevrtati pretrazivati (dzep i si.) 8. sp.
predavati, dodavati, prebacivati (loptu) 9.
citirati, navoditi 1 O. preradjivati, adaptirati
(scenario, tekst) 11. muz. transponovati,
prevesti na drugi glas
s. presedanjem; - tren voz
sa presedanjem
bez presedanja, direktan
(voz, avion)
ak zool. pustinjski skocimis (Ja-
culus Jaculus)
aktif 1 aktivan; ll fin. aktiva
aktinyum hem. akliniyum
aktr glumac
ak tre moral; cf. ahlak
aktrlk glumacka delatnost, glumacka
profesija; - etmek fig. glumiti, pretvarati
se
aktris glumica
aktalite 1. stvarnost 2. aktuelnost, sa-
dasnjost; cf. gnvelik
aktalizm geol. fi/. aktualizam
aktel 1. aktuelan, savremen; sadasnji:
ct. gncel 2. stvarni, pravi
akupunktur v. akpnktr
ala
akustik H:!i) 1 1. akustika 2. akusticnost
ll akustican; - akusticna mina
akut med. akutni (o bolesti)
akuzatif gram akuzativ
ak akumulator
akmliitr el. akumulator
akpunktr akupunktura
avam a. arh narodi, plemena
akvarel slik. akvarel
akvaryum akvarijum
ak yel geog. jugozapadni vetar
ak mar. v. oban
ak yuvar tiziol. leukocit
1 alev, otvorenocrven, rumen, ru-
zicast; - at alat, ridjan (koni); - bayrak
aleva zastava (turska) ll 1.ruz za lice, kar-
min 2. rumen, rumenilo 4. porodiljska
groznica 5. ridj, (konj); - - moru
mor (ili - - moru moruna) 1) crven,
pocrveneo 2) uzbudjen, razdrazen; - el-
maya atan ok olur mnogo je za-
vidljivaca koji zele de naskode uspesnom;
- giymedim ki ja stim nemarn
nista, to se mene ne tice; nista nisam
zgresio da bih odgovarao; - gmlek giz-
lenemez post. ako koza laze, rog ne laze;
- kiraz stne kar sve se moze
desili
lukavstvo, podvala, prevara; ct. hile
al (-li) a. familija; vladarska loza, di-
nastija ll visok, uzvisen; uzoran; ugledan
ala 1 1. raznobojan, sa ren 2. pegav, s
pegama 3. svetlokestenjast
- - (hey)! uzv. kojim se pravi buka
prilikom zajednickih poslova; - - ya kalk-
mak galamiti, larmili
ala divan, prekrasan, adlijan ll lepo,
divno, prekrasno; ne - ! divno!
ala bacak konj sa belim pegama (na
nogama)
31
'
!i
ala
ala zoof. pastrmka (Salmo
trutta)
alabanda 1. mor. bok brbda 2. unut-
rasnji zid broda 3. ostro okretanje broda 4.
(ili - plotun s boka broda 5. arg. buk-
vica, vakela, grdnja; - vermek izgrditi na
pasja usta, ocitati vakelu; - yemek nar.
dobiti grdnju
ala dijaf. bot. keleraba (Brassica
oleracea gongylodes)
kolikogod je moguce, iz
sve snage; sto je moguce brie; pre-
komerno, neizmerno, maksimalno; -
mak besomucno trcati; gz - kolike pog-
led moze da dosegne
alabora mor. 1. prevrtanje, preturanje
2. podizanje jedara 3. podizanje vesaia (u
znak pozdrava) 4. izvlacehje mreze (s
etmek 1) prevrnuti (camac) 2.
dizali Oedra) 3. podici vesla (u znak pozd-
rava) 4. izvuci mrezu (s ulovom); - olmak
1) prevrnuti se 2) zbuniti se, pornesti se 5.
fig. poremecaj (poslova i si.)
"kao cetka" (kosa, frizura mus-
karca)
alaca1 1 1. V. ala 1 (1:'2.); - at CiJaS
(koni); - bulaca veoma saren; - glge
polusenka; - sumrak, suton, po-
lumrak 2. nestalan, kolebljiv; - dostluk la-
bavo prijateljstvo ll 1. fig. cud, narav, pri-
roda 2. sarenilo boja, sarolikost .3. dijaf.
raznobojl')a tkanina 4. pega, mrlja 5. ne-
postojanost cudi; podmuklost, podlost;
cudljivost 6. u sastavu bot. i. zoof. naziva;
- zoof. detlic sareni {dend-
rocopus major); - zool. sumska
sova (Strix aluco); - karga zoof. gacac,
poljska vrana (Corvus frugilegus); - kar-
gaya borlu fig. zaduzen preko glave; -
bot. dan-i-noc (Viola tricolor)
alaca2: - verece primopredaja
alaca akik min. oniks
alaca siva caplja (And-
reola ralloides)
32
alaca zoof. soko sivi (Falko pe-
regrinus)
alacak dug, potrazivanje;
tuzba za naplatu duga; - olan primalac
(pisma); - olsun (benden); platice mi
on; pokazacu mu ja; /-dan/ - var du-
guje mi, duzan mi je, potrazujem od ... ; -
karga neustrasiv
poverilac, a oklevajuci .duznik (kad se za-
duzuje-soko, a kada vraca - vrana)
ak. posudjivati, davati
u zajam; kreditirali
;;;ajmodavac, poverilac; kre-
ditor; :- bakiyesi kreditni saldo; - lar he-
yeti odbor kreditera
alacalamak ak. bojiti (raznim bojama)
alacalanmak 1. postali pegav 2. fig.
menjati boju lica; pobledeti, pocrveneti (od
uzbudjenja) 3. kalebati se, oklevati
alacalatmak ak. isarati; umrljati, popr-
skati; tetovirati
alaca h v. alaca 1 (1.2); -
veoma saren, drecav; - kum min. sa-
reni pescanik
1. sarenilo; fig. nepostojanost
(karaktera); dvolicnost; podlost; cudljivost
2. suton, sumrak
ala am bot. smrca (Picea excelsa)
dijaf. senica, venjak
alafranga alafranga, na evropski naCin;
evropski; - yemek evropsko jelo; - saat
evropsko vreme; - bebesi arg. ba-
lavac, zutokljunac
1. evrposki nacin zivota
(misljenja, odevanja) 2. snobizarn
ala geyik zool. sareni jelen, jelen lo-
patar (Dama dama)
ala gn dijaf. oblacan dan, tmurno
vreme (o letu)
alaimisema a. duga; cf. gk
alaka a. 1. veza, odnos; ucesce; 2. za-
nimanje, interesovanje; /-af - gstermek
pokazivati interesovanje, zanimati se za ... ;
- kesrnek 1) izgubiti zanimanje, in-
teresovanje 2) /-laf izgubiti, prekinuti vezu;
- pobuditi interesovanje,
paznja; - ederim hvala
vam na brizi (paznji); - grmek naici na
razumevanje 4. naklonost, simpatija
(prema kome) 5. hem. afinitet
a.p. zanimljiv, interesantan
alakadar a.p. zainteresovan; - etmek
zainteresovati, pobuditi interesovanje; /-laf
- olmak interesovati se, zanimati se; bri-
nuti se,
interesovati, zanimati
alakalanmak s ile. 1 . interesovati se,
zanimati se; ct. ilgilenmek 2. zaljubiti se
alakah 1. zainteresovan 2. povezan s
cime; umesan (u nesto) 3. zaljubljen 3.
nadlezan; - makamlar nadlezne iristance
4. saosecajan, boleciv, paZijiv
ala karga 1 zoo/. sojka, krestalica (Gar-
rulus glandarius) 2. nar. svraka
alakart alakart (obedovanje)
nezainteresovan; nepazljiv,
neosetljiv, ravnodusan
nezainteresovano; rav-
nodusno, hladno
nezainteresovanost; rav-
nodusnost, apatija
alakok meko kuvano, rovito (jaje)
alalamak ak. maskirati, kamuflirati
alalanmak pass. od alalamak
Alaman nar. v. Alman
alamanab 1 mor. ribarski brodic 2. (ili -
alov, mreza
alarnet (-ti) a. 1. znak, signal; 2. predz-
nak; simptom; -i simptom bolesti
3. simbol, marka; karakteristika, svojstvo;
alaturka
-i farika ek. zastitni znak, fabricki zig 4.
znak, oznaka, beleg 5. cudo nevidjeno, 6.
znamenje; predskazanje
alametifarika osm. 1. trg. zastitni znak
2. fig. posebno svojstvo
alamint brzo, trenutno, instant Gelo)
alan 1 1. (otvoren) prostor, polje 2. trg;
ct. meydan 3. fig. polje, oblast, domen,
sfera; plan; bilim - u oblasti nauke;
politik -da na politickom planu 4. (ili
orman - proplanak 5. geom. povrsina,
kvadratura; daire - povrsina kruga 6. fiz.
polje (magnetno i si.); 7. /ing. areal, zona
8. sp. igraliste, teren
alan2 kupac; - - a kupac do ku pea
alan3 - talan (ili taran) u potpunom ne-
redu, ispreturan, naglavce okrenut; ct. kar-
- - etmek napraviti nered,
naglavce okrenuti
alan topu sp. tenis
alarga 1 mor. otvoreno more, pucina; -.
ya ekilmek (ili otisnuti se na pu-
cinu; - durmak fig. ne mesati se, drZati se
podalje; - etmek 1) izaci na otvoren,o
more 2) arg. povuci se, strugnuti, zbrisati;
- da yatmak usidriti. se na pucini ll 1.
cuvaj se, ne prilazi! 2. gubi se!
alarm voj. uzbuna, alarm; - si-
rena za uzbunu; - alarmni signal; -
zili zvono za uzbunu
ala sulu dijal. 1. poluzreo, nedGzreo (o
vocu)2. nedokuvan
al etmek svrgnuti, ukloniti
2. oboriti, srusiti, svaliti
hem. smesa, legura (metala)
legurisati
ala tav nar. vlaznjikav (o zemljistu, tlu)
alaturka 1. alaturka, na turski nacin; -
mzik turska muzika; - yemekler turska
kuhinja, turska jela 2. fig. neuredan, nes-
redjen, bez reda
33

1. pevac uz tursku muziku 2.
ljubitelj alaturka muzike
ponazati se alaturka
turski nacin zivota; turski
caji, turske navike
alavere 1. zbrka, darmar, tarapana,
gu:Zva; cf. 2. iz ruke
u ruku (prilikom istovara, utovara i si.) 3.
preprodaja 4. transakcija, berzanska igra
- evirmek (ili yapmak) igrati prljavu igru,
praviti smicalice; - usisna
pum pa
alavereel spekulant, nakupac
alay 1 1. mnostvo ljudi, svetina, rulja;
jato; - - u gomilama; bir - mnostvo, ve-
lika kolicina, sijaset 2. povorka, svita,
pratnja; procesija, litija; - elbisesi uni-
forma 3. voj. puk - beyi ist. nacelnik zan-
darmerijskog puka; - pukovski
stab; - komandant puka 4. svi;
- svi mi; - sve su
nas pozvali; - malay svi zajedno; arg. sva
bagra, sav olos
alay2 ruganje, podsmeh, ismejavanje; 1
- a almak narugivati se, podsmevati se
kome; ismejavati koga; sprdati se s kime; 1
-la/ -etmek terati s kime segu; - gemek
arg. sprdati se, zezati se; - gibi gelmek
biti neverovatno; zvueati kao sala; - kes-
rnek v. - etmek; - olmak ne
shvatati ozbiljno, neozbiljno se odnositi
(prema poslu i si.); - nije
vreme za salu, sala nije ne mestu
alaybozan ist. fitiljno oruzje (puska,
top)
podrugljivo, podsmesljivo ll ru-
galo, podsmevac
zoo/. arnerieki drozd (Nimus
polyglottus)
podrugljivost, podsmesljivost;
zajedljivost
p. pej. izvestacenost, pa-
radiranje, lazno prikazivanje
34
1 1. podrugljiv, podsmesljiv; za-
jedljiv; - - podrugljivo, ironicno; pakosno
1. samouk 2. arh. oficir (pro-
istekao od vojnika - bez vojne skole)
alaz nar. plamen; cf. alev
alazlama 1. gl. im. od alaziamak 2.
med. eritem, crvenilo koze
alaziamak ak. 1. opaliti, opeci, oprziti;
osmuditi 2. izgoreti, sprziti (uzarenim
gvozdjem)
alazlanmak, 1. opeci se,
oprziti se 2. zapaliti se, osuti se crvenilom
(o kozi)
porodiljska groznica
albatr min. alabaster; cf. kaymak
albatros zoo/. albatros (Diomedea exu-
lans)
albay voj. pukovnik; kurmay - stabni
pukovnik
pukovnicki cin; - ykselrnek
biti unapradjen u cin pukovnika, postati
pukovnik
albeni privlacnost, draiest, sarm
albenili privlacan, sarmantan; cf.
albinos albino
albora, albura v. alabora
albm album
albmin biol. albumin, belancevina
albmnl koji sadrzi albumin
anizak
alak 1. nizak; - arazi nizina, ni-
zija; - nizak pritisak; - (ili
sahil) obala sa blagim nagibom; - su se-
viyesi nizak vodastaj; - brisuci let
(aviona) 2. (ili - boylu) rasta,
nizak, mali 3. fig. nizak (glas); muz dubok
(ton) - tan almak umirivati smirivati ljutog
(u razgovoru); korektno se drzati;
kim olsa biner posl. niskog magarca
svako jase; u dobre mome stomak do
zuba; - tan smireno, mirno
razgovarati, ne padati u vatru; - tan ko-
tiho govoriti
alaka 1. prilicno nisko, onisko, 2.
podlo, nitkovski
alak gnll skroman, umeren; jed-
nostavan, prost
alak gnlllk skromnost, ume-
renost; jednostavnost
v.
1. niskost, nizak polozaj cega;
nizak rast 2. fig. niskost, podlost, ne-
casnost
1. omalovazavanje 2. poruga,
s ramota
alalma 1. gl. im. od alalmak 2. fig.
ponizavanje, ponizenje 2. geog. pov-
lacenje (vode); sleganje (zemlje, terena);
3. degradacija
alalmak 1. spustati se, snizavati se 2.
geog. geol. slegati se; odronjavati se 3.
poniziti se, ponizavati se
ponizavajuci
alaltmak ak. 1. snizavati, spustati
2.fig. ponizavati, poniziti
alarak onizak, patuljast
min. gips, sadra - ya almak (ili
koymak) staviti u gips
gipsar
ak. (za)gipsovati
pass. od
sa gipsom; zagipsan, u gipsu
gipsani kamen, kalcijum sulfat
zamka, klopka (prek-
rivena travom
aldanma samoobmana, zab-
luda; greska
aldanmak 1. prevariti se, varati se; za-
alegorik
varavati se 2. dat. biti u zabludi; arg. na-
sesti 3. bot. provcetati, rascvetati se (pre
vremena) 4. razocarati se
varljiv, obmanljiv, lazan
pass. od aldatmak
aldatma 1. gl. im. od aldatmak
2. sp. varka, lukavstvo, majstorija
aldatmaca smicalica, podvala, trik;
zam ka
aldatmak ak. 1. obmanjivati, pod-
valjivati, varati 2. prevariti, varati (bracnog
druga) 3. zavarati, ublaziti (glad, zedj) 4.
slagati, ne odrzati rec 5. prevariti, zavesti
(devojku)
istinitost, istinoljublje; tac-
nost
aldehit (-di) hem. aldehid
obzir, p8Znja; - etmemek ne
obracati paznju, na pridavati znacaj, ne
obazirati se
ravnodusan, neosetljiv; ne-
hatan, bezbrizan
ravnodusnost, ne-
osetljivost, nehajnost
1. caus. od almak 2. dat. fig.
obracati paznju, pridavati znacaj 3. ak.
prebaciti, prevesti, povesti; Edir-
ne'den lstanbul'a povezao sam
ih iz Jedrana u Istanbul 4. ak. izvaditi, ods-
traniti (krajnike, kamen iz bubrega, slepo
crevo i si.); ocuk- izvrsiti kiretazu
dat. ne obracati paznju, ne
pridavati znacaj, ne obazirati se
ravnodusan, bezbrizan
ravnodusnost, bezbriznost,
nehajnost; -tan gelmek praviti se rav-
nodusnim
caus. od
alegori alegorija
alegorik alegoriean
35
aleksandrit
aleksandrit min. aleksandrit
aleksi med. aleksija, gubitak spo-
sobnosti za citanje
alelacele a. brzo, na brzu ruku
alelade a. obican, svakodnevni ll obic-
no, prosto, jednostavno
aleiiidelik uobicajenost, svakodn'evnost
alethesap a. trg. akonto
alelhusus a. narocito, specijalno
a. uopste, uglavnom
ale.lumum a. uopste, v. genel olarak
alelusul a. po pravilu, po obicaju; nor-
malno, pravilno
alem a. 1 . zastava, barjak, 2. po-
lumesec (na turskoj zastavi) 3. vrh mi-
nareta 4. znak, oznaka, simbol 5. ost-
roperac, nadzak
alem a. 1. svet; svemir; 2. svet prirode, .
prirodno carstvo; bitkiler - i biljno carstvo,
fauna; hayvanlar - i zivotinjsko carstvo,
flora 3. narod; ljudi; javnost; - e ne? to se
nikoga ne tiee! bu ne. der? sta ce na
to ljudi reci? 4. krug, sredina; ct. evre;
edebiyat- i knjizevni krugovi; siyaset - i
politicki krugovi 5. polo:Zaj, stanje; evlilik -
i bracno ne - desiniz? kako ste?
sta radite? 6. zabava, .;. etmek
(ili yapmak) prirediti zabavu (sedeljku); te-
. revenka - de 1) eh, kamo ... , da mi je; -
de onu grseydim eh,. da sam ga video
2) odrecnim recenicama; nikako, niposto,
ni za. ceo svet; - de bir daha oraya git-
mem vise ne idem tamo ni za ceo svet! -
in bir parmak bal olmak biti
predmet ogovaranja; - in
olmak biti predmet razgovora; - in
torba ki bzesin (ili bzlsn)
svetu se ne mogu zacepiti usta! - e sakat
fig. svakog uciti, svakome drzati
lekciju; - i var da li to prilici? ide
li to? kendi - inde povucen u: svoj svet,
nezainteresovan za spolnje stvari
36
alemdar a-p. stegonosa, zastavnik,
barjaktar; 2. fig. stegonosa, pobornik,
predvodnik
(-l) univerzalni; svetski
alenen a. otvoreno, javno
alengirli arg. kicoski, picanski
aleni a. otvoren, javan; - javna
prodaja
obelodaniti, uciniti opste
poznatim
alenilik javnost, publicitet; - e vurmak
razglasiti, razotkriti, dati u javnost
aleniyat a. v. alenilik
alerji med. alergija
aferjik med. alergiean (i fig.)
alessabah arh. odranog jutra
alesta mor. spreman! gotovl (ko manda)
- beklemek cekali spreman, stajati u prip-
ravnosti; :- durmak biti na oprezu; - fero!
. spreman za sidro!; - spreman
za zaokret!
alet a. 1. alat (ka), sprava, instrument;
orudje (i fig.); pribor, uredjaj; /-al - olmak
biti orudje u' cijim rukama; bir - gibi
kullanmak (is)koristiti koga kao orudje 2.
deo (masine) 3. organ, deo tela; tenasl -
i polni organ4. arg. "alat", penis
alev 1. plamen; - almak 1) planuti,
rasplamsati se, razbuktati se 2) fig. pla-
nuti, razbesneti se, razjariti se; - - rasp-
lamsan, razbuktan; - voj. bacac
plamena; - plamena pec; - ke-
silmek v. - almak 2. zastavica (na koplju)
3. fig. ljubavna vatra, sevdah - (ili
stanje je kriticno; nema
spasa, sve je kasno
alevcik 1. plamicak 2. fig. blesak,
sjaj
Alevi a. isi. alevi!, pripadnik alevizma
Alevilik alevizam (siitska sekta)
alevlendirmek ak. 1. zapaliti, upaliti,
potpaliti; alevlendirdik patpalili smo
vatru 2. fig. raspaljivati, raspirivati: pots-
ticati, podstrekavati 3. fig. ozivljavati, os-
vezavati (zaboravljeno)
alevlenme 1. raspaljivanje, rasp-
lamsavanje 2. fig. jarost
alevlenmek .1. razgoreti se, rasp-
lamsati se, razbuktati se 2. fig. raz-
buktavati se (o strasti si.) 3. planuti, raz-
besneti se, razjariti se
alevii 1. plameni, koji bukti (plamti) 2.
. fig. naprasit, plahovit, nagao; besan raz-
jaren
aleyh a. samo u dat. i fok.; - imize pro-
tiv nas; - te protiv, u opoziciji; - inde
bulunmak (ili olmak) biti protiv koga,
drZati protivnu stranu; - ine dnmek stati
protiv koga, okrenuti se protiv koga; - te
olmak biti protivan (u raspravi i si.); - inde
sylemek govoriti protiv koga
aleyhtar a-p. protivnik; oponent
protivnost; opozicija
aleykmseUim a. mir s vama! (odgovor
na pozdrav seliimn aleykm)
alfa 1 alfa; - dezentegrasyonu
raspadanje; - alfa-zraci; - par-
tikl (ili alfa-cestica
alfa2; - otu bot. alfa, africko kovilje
(Stipa tenacissima)
alfabe 1. alfabet, azbuka; -
po azbucnom redu; Mors - si morzeova
azbuka 2. (ili - bukvar 3. fig. po-
cetak, osnova
alfabetik azbucni, abecedni; -. katalog
bibl. azbucni katalog
alg bot. alga
algarina mor. plovni kran
dijal. kasika za skupljanje opijuma
psih. percepcija, zapazanje, shva-
tanje

ak. psih. opazati; shvatati,
poimati
fil. spoznatljiv, dostupan spoz-
naji
pass. od
koji ima moc zapazanja
- prehlada, nazeb
algorltma mat. algoritam
1. kupac, musterija, potrosac; cf.
2. e/. transformatar 3. ra-
dioprijemnik 4. slusalica (telefonska) 5. pri-
malac, adresant 6. sin. kamera; - y-
netmeni kamerman ll 1. prijemni,
prihvatni; - istasyon prijemna stanica 2.
teh. usisni; - tulumba reverzibilna pumpa
3. fig. opsen bajan; - gzyle bakmak
pazljivo; ispitivacki posmatrati; - lo-
vacka ptica, soko; - melek andjeo smrti; -
verici onaj ko vraca sto je poklonio
bot. pitomi glog (Crataegus
azarol us)
glupav, tup, blentav; - - glupo,
blentavo (gledati i si.) ll zig, znak (na ov-
cama, kozama)
dobiti glup
izraz, stajati zabezeknut
ak. preneraziti, zapanjiti;
osamutiti
tupavost, glupost, budarastina
1. ak. dat. ostaviti, zadrzati;
birini - zadrzati koga na
rucku 2. ak. ostaviti na stranu, (sa)cuvati,
pristedeti (novac) 3. ak. abi. suzbijati, ugu-
sivati, sprecavati (suze, smeh), potiskivali
(osecanja) 4. ak. zadrZavati koga; sizi ok
mnogo sam vas zadrzao 5. ak,
ab/. odbraniti, zastititi; spasiti, izbaviti
1. uzimanje, primanje 2. kupovina;
- kupovna cena; - ku-
poprodaja; trgovina 3. privlacnost, sarm 4.
kapacitet; domet, domasaj
37
poreznik; inkasant koji za dru-
gog skuplja potrazivanja
privlacan, sarmantan; cf. cazibeli
privlacnost, sarm
neprivlacan, nesimpatican
1. anat. celo; - ceona
kost 2. prednja strana, procelje; fasada 3.
fig. lice; - yz ak castan, cestit; ob-
razan; - ak neporocan, posten; -
besprekornost, neporocnost, postenje; -
atmak namrstiti se, namrgoditi se; -
(ili derisi) atlamak izgubiti svaki
stid; - davut derisi bestidan, bezocanr,
bezobrazan; - dzlemi geom. frontalan
plan; - 1) porok, bruka 2) nesreca,
peh; - kara zia sudbina, kob; -
pokazacu ja tebi! (pretnja);
samo to uradi (izazov); - pak cestit; -
teri trud, naporan rad; - teri dkmek ra-
dili tezak posao, naporno raditi, znojiti se;
- teriyle kazanmak ziveti od svog rada,
zaradjivati znojem lica; - gez-
mek hodati uzdignute glave; ponositi se
priznanica; cf. makbuz
preosetljiv, uvredljiv, koji sve
primaza zlo
preosetljivost
1 . sirokog cela 2. siroke fasade
(zgrada, kuca) 3. drzak, bezocan, be-
zobrazan
1. ukras za celo, dijadema 2.
arhit. ukras na fasadi 3. arhit. zabat, kal-
kan
1 . gl. im. od 2. /ing. po-
zajmlivanje
1. pass. od almak 2. dat. ab/.
primali za zlo, ljutiti se, vredjati se; (s-
tne) ne zameri! ne uzmi za zto!
/ing. pozajmljenica, pozajmica
sudbina; cf. kader
psih. prijemlijivost, receptivnost,
sposobnost shvatanja
38
1. gl. im. od almak; - ku-
povna (nabavna) cena 2. propust, otvor 3.
naplata, naplacivanje, ubiranje (poreza i
si.)
1. dat. naviknut, priviknut, vican
2. pitom; pripitomljen (o zivotinjama)
navika; vicnost, poznavanje
kao obicno, uobicajeno; cf.
bermutat
dat. bez/. od her
na sve se moze navici; covek
se na sve navikne
uobicajen, obican
v.
1 . navika, navada 2. upu-
cenost, dobro poznavanje
navika, obicaj
naviknut; vican, upucen
v.
1. gl. im. od 2. psih.
vezba, vezbanje
1. dat. navikavati se, naviknuti
se, privici se; havaya - aklimatizovati se
2. razgoreti se, rasplamsati se 3. pristajati,
lezati, pasovati 4. vezbati; trenirati 5. pri-
pitomiti se (o zivotinjama)
vezba(nje); treniranje
ak. dat. 1. navikavati, na-
viknuti, priviknuti; poducavati, upucivati 2.
uvezbavati, obucavati; trenirati 3. pri-
pitomiti, ukrotiti (zivotinju) 4. prilagoditi, po-
desiti, doterati 5. muz. podesavati, sti-
movati (instrument); haber
vermek oprezno saopstiti (neprijatnu vest)
1. trgovina; - yapmak trgo-
vati, kupovati 2. fig. odnos; - i kesrnek
prekinuti odnose
Ali: - vergisi poklon koji iziskuje
zamenu; ha - Vaii, ha Veli - nije sija
nego vrat; svejedno je
ali a. 1. visok: visi; - makam visa ins-
tancisa 2. postovan, cenjen
alicenap a. velikodusan, plemenit
velikodusnost, plemenitost
alil a. arh. bolestan, sakat
alim a. ucen; mudar; ret. sveznajuci
(epitet za
alim a. naucnik, ucenjak
alimallah a. kunem se, bog mi je sve-
dok: - gelmezsen seninle
kunem se da necu s tobom govoriti ako ne
dodjes
alimce uceno, znalacki, kompetentno
alimlik V. bilginlik
alivre: - prodaja na rok; - sat-
mak prodavati po ugovoru, prodavati na
ro k
alizarin hem. alizarin (materija za bo-
jenje)
alize meteor. pasat, pasatni vetar; -
pasatni vetrovi
alkali hem. lu:Zina, potasa, alkalij
alkalik, alkalili hem. alkalican, lu:Zni
alkalimetre hem. alkalimetar
alkaloit (-di) hem. alkaloid
alkallerv. alkalimetre
meteor. duga
odobravanje; pljeskanje, ap-
laudiranje: aplauz, ovacija; - burne
ovacije; - tutmak 1) tapsati, aplaudirati 2)
bodriti (uzvicima); - tutturmak izmamiti
aplauz
1. pljeskac, 2. pej. ulizica, ula-
givac, laskavac
ak. pljeskati, aplaudirati;
odobravati
pobrati aplauze, naici na
odobravanje
Allah
caus. od
alkol (-l) alkohol: saf - cist alkohal
al koli k alkoholicar
alkolizm alkoholizam
alkoll alkoholni, od alkohola
alkoller alkoholometar
alkolsz bezalkoholan: - ikiler be-
zalkoholna pica
Allah a. 1 1. Alah, Bog 2. kao odrediteli
izafeta pojacava znacenje odredjenog i
ima pridevsko obeleije; - po
ljutoj zimi; - notoma pijanica;
- okoreli tiranin ll uzv. ala!
bo:Ze moj! (za iznenadjenje, cudjenje i si.);
- ne de gzel hava ala je lepo vreme! -
ne de kokulu iek bo:Ze, kako je mirisan
evet!; - bo:Ze moj; - tan 1) hvala
bogu, srecom, dobro je sto ... 2) od nas-
tanka, od rodjenja; /-al - neka mu
bog pomogne; bog mu se smilovao! -
bo:Ze, postedi od vece
nevolje! /-al - versin! neka te (ga,
i h) bog urazumi!; - - 1) bo:Ze moj! sto mu
gromova! (uzv. nezadovoljstva, protesta,
cudjenja) 2) ala! ala! (jurisni poklic turskih
vojnika); - neka bog sacuva
od veceg zia (govori se onome ko se
jada); - za ljubav boga, za ime
bo:Zje, zaboga! je li to moguce? - ba-
neka ih bog sacuva! nek su :Zivi i
zdravi! (govori se kome pri pomenu dece
ili voljene osobe);- bo:Zja kazna,
bo:Zja kletva; - versin bog te kaz-
nio, bog te prokleo! - belerinden sak
(ili esirgesin)! neka bog sacuva od
goreg! - bilir 1) to samo bog zna; ko zna!
2) izgleda, cini se; - a bin bogu
hvala i slava! - bir kunem se! (sizi) - bir
zajedno docekali starost! (go-
vori se mladencima); - bir sz bir dajem
rec (obecanje); - tan bulsun nek od boga
nadje! bog ga kaznio! - byktr 1) po-
uzdajmo se u boga 2) bog je milostiv; -
bolje da sam umro! - ca-
39
i/
:1
Allah
bog te ubio! - versin
v. - versin; - gre kar
verir bog svakom daje po meri; - derim
ne znam sta da kazem, nemarn reci (za
nesto zamrseno); - dokuzda
sekizde almaz sudbina se ne moze prek-
rajati; - drt gzden boze, ne
ostavi ih bez roditelja (o deci); -
vermesin ne daj to, boze, ni
mom neprijatelju (kad je rec o velikom
zlu); - ecir versin! neka va m bog
da snage da izdrz;ite gubitak (forma sa-
ucesca); - eksik etmesin! bog mu
dobro dao! (pri spominjanju usluge koju je
neko ucinio) - gstermesin
hvala bogu sto je i tako; da nije goreg! - a
emanet bog ga (ih) sai':uvao! - emek-
lerini eline vermesin! ne daj, boze, da ti
propadne trud; - emri bozja volja; -
emriyle, peygamberin kavliyle povolji
boga i reci proroka (pri sklapanju braka); -
eylesin (ili hayreyleye)
neka bog da uspesan kraj! - esirgesin
boze, sacuvaj; boze sakloni! - etmesin ne
dao bog! - evi hram, bogomolja (dzamija,
crkva); - gani gani rahmet eylesin (ili
etsin) bog da mu prosti! vecna mu slava
(o pokojniku); - 1) bozja kazna
2) gresnik; - geleyim ki ubio
me bog ako sam .. ; /-al - gecinden ver-
sin! daleko je bilo! (pri spomenu smrti); -
gstermesini v. - etmesin; - gn
svaki bozji dan, bez prestanka; -
iin u ime boga, boga radi; - a havale
etmek prepustiti bogu (kaznu i si.) -
nut olsun! bog te blagoslovio! -
etsin! neka mu bog podari oporavak; - a
zbogom!- iin 1) radi boga 2)
zaista, stvarno; - ihmal eder, ihmal
etmez bog odlaze, ali ne propusta; - inan-
(seni) zbilja, zaista, bogami (zak-
letva); - bog najbolje
zna; - izniyle s bozjom pomoci, ako
bog dozvoli; - kabul etsin neka te bog
nagradi! (za dobro delo); -
(zelim) srecan povratak! (govori se onome
kome je neko od bliznjih otputovao); - ka-
40
gitmek otici na oprostaj (s
nekim ko odlazi na put); - kazadan
beladan neka bog sacuva od
svakoga zia; - kerim bog je milostiv; -
kimsenin getirmesin ne dao bog
nikome takvu nesrecu; - versin!
bog li pomogao! - tan kork! stidi se!
kakva sramota! - tan korkmaz bezdusan,
surov, okrutan; - korusun! boze, sacuvaj!
da bog sacuva! - kulu bozji rob, covek; -
(seni)! bog neka li je na pomoc!
(kaze se nekome ko je u nevolji); - la-
versin! 1) neka mu bog da zas-
luzenu kaznu 2) neka ga bog nagradi (za
dobro delo) - manda versin! salj.
bog mu dao bicje zdravlje! (onom ko
mnogo jede); - mbarek etsin! bog te
(ga) blagoslovio; - versin v.
- versin; - ne verdiyse sta je bog
dao, sta se nadje (za jelo); - mrler ver-
sin! ziv bio! neka ti bog da dug Zivot! (zah-
valjivanje); - de lep
(a) kao upis; /-al - versin laku
noc! - rahmet etsin (ili eylesin) pokoj mu
dusi! bog da mu dusu prosti! (pri spo-
minjanju pokojnika); - rahmetine ka-
preminuti, umreti; - olsun!
bog te (ga) blagoslovio! (zalvaljivanje); -
iin! za ime boga; molim vas! -
v. - esirgesin; - selamet versin
bog neka te i':uva! (zelja za sreean put); -
seversen za ljubav boga, boga radi
(molba); - a uzdati se samo u
boga; - son versin boze, podari
snagu za poslednje dane: - sylese ni
kada, niposto; - hvala bogu! - tak-
simi nesrazmerna raspodela; - tak-
affetsin bog neka nam oprosti
grehove; - kadar mr versin
neka mu bog da dug 2:vot; - alem v. -
bilir; - var dememek nicega se ne bojati,
ne bojati se boga; - vergisi talenat, bozji
dar; - versin! 1) daj bozel .2) bog ce dati
(kaze se prosjaku kada se ne da mi-
lostinja); - a yalvar se mo li! (kaze se
onome ko je stradao sbog sopstvene kri-
vice); - bozje delo, prirodna tvo-
revina; - dememek surova pos-
tupati; ne zaliti; - olsun bog
nek ti je na pomo6i, neka ti bog pomogne!
- bozsun ni za zivu glavu, ni-
zasta na svetu (kada se odbija cija
molba); - ziyade etsin! neka bog da vise!
hvala! (kaze gost posle obeda)
bezazlen, naivan, prostodusan,
dobricina
bezboznik, nevernik; tig. ne-
milosrdan, okrutan
bezboznistvo, bezverje, ale-
izarn
. allak 1 1. nepouzdan, nesiguran; prevrt-
ljiv 2. obmanljiv, prevaran; lukav, prep-
reden
allak2: - bullak 1. u neredu; - bul-
lak etmek 1. napraviti nered, sve isp-
returati 2. tig. sirili paniku, stvarati po-
metnju
allamak; - pullamak ukrasiti
allame a. 1. znalac, erudita 2. pej. to-
boznji ucenjak
alanmak: - pullanmak ukrasavati se,
kindjuriti se, pirlitati se
allegro muz. allegra
allem; - kallem etmek (ili - .etmek kal-
lem etmek) sluziti se svim lukavim sreds-
tvima (u cilju ubedjivanja ili prevare)
pomesan sa crvenim; obojen u
alevo; - pullu u odelu drecave boje; arg.
nalickan
1. crvena, aleva boja, rumenilo 2.
rumenilo, ruz
alma 1 dija/. v. elma
alma2 gl. im. od almak; - radio
prijemnik; - haberi izvestaj o prispe6u
(posiljke); - merkezi prihvatni centar, prih-
vatiliste
almak 1. ak. uzeti sa sobom; po-
neti 2. ak. primiti, dobiti; obezbediti; -
almak
dobiti posao 3. ak. kupovati, kupiti; ct.
almak 4. zapremati, hvatati; primati;
bu salon yz ova sala prima sto
ljudi 5. ak. uzeti za zenu, ozeniti, ozeniti
se; Orhan Orhan je uzeo
Ajsu. Orhan se ozenio Ajsom 6. ak. iz-
vaditi, odstraniti, otkloniti (slepo crevo,
kamen iz bubrega, metak i si.) 7. ak. otr-
gnuti; poneti, odneti; sel kpry bu-
jica je odnela most; rzgar
vetar je odneo slamu 8. ak. skloniti, od-
vojiti, skrenuti (pogled, oci); o gzel o-
cuktan gzm ne mogu da
odvojim oci od onog lepog deteta 9. ak.
obra6ati, privlaciti, skretati paznju na se;
zaneti; bu, zihnimi to me je zanelo
10. shvatiti, razumeti, pojmiti; ders kolay
ama ocuk lekcija je laka, ali je
dete nije shvatilo 11 . ak. propustati;
su camac propusta vodu 12. ak.
skra6ivati; smanjivati; ceketi boyundan -
skratiti sako 13. ak. spopasti, uhvatiti, obu-
zeti (o strahu, strepnji); bir kor-
kudur narod je obuzeo strah 14. ak.
dat. uzimati, primali za, shvatati kao; sz-
lerini tvoje reci sam uzeo
kao salu, tvoje sam reci shvatio kao salu
15. ak. osvajiti, zauzeti; ct. fethelrnek 16.
obaviti, zaogrnuti, prekriti, pokriti; ct. b-
rmek; ky sis magla je prekrila
selo 17. ak. utvrditi, odrediti; ly -
uzeti, utvrditi meru 18. ak. namestati; po-
merati, pomicati (sto, stolice);
sola almak pomaci kola ulevo;
ileri - pomeriti sto napred; 19. ak. gledati
na, izlaziti na; penceremiz denizi
nas prozor gleda na more 20. ak. ose6ati
(miris); burnum koku ne ose6am
miris 21. ak. navu6i, dobiti; izloziti se
cemu; pretrpeti, snaci; - navu6i
bolest; - prehladiti se 22. ak. ste6i,
zadobiti; nam - ste6i ime, postati poznat
23. ak. angazovati, uzeti u sluzbu; yeni.
bir memur primili smo novog sluz-
benika 24. ak. dat. prebaciti preko, ogr-
nuti, navuci (odecu); omuzuna
prebacio je sal preko ramena 25. naglo
41
Alman
poceti, udariti ( o kisi); podici se (o oluji);
biz sokakta iken bir
udarila je kisa dok smo bili na ulici 26. ak.
napradovati, prelaziti (put), ici napred; bu
tren otuz kilometre zor alabiliyor ovaj
voz jedva prelazi trideset kilometara 27.
ak. povesti, odvesti; da
al povedi i dete kada budes izlazio 28. po-
ceti govoriti, progovarati, stati govoriti (u
turskoj folklornoj knjizevnosti); ls-
mail progovara sah !smail; al, gle!
eto! al bir bela daha! eto jos jedne nes-
rece! al etmek oboriti, prevrnuti; al
benden de o kadar i ja sam u istoj, si-
tuaciji; i ja isto mislim; al birini, arp (ili
vur) tekine oba su podjednako losa; al
glm, ver glm usluga za uslugu; al
iskeleyi arg. tornjaj se! vuci se! al ka-
gir olan gocunsun!
post. ko zlo misli, docekace ga; al mek-
tup, ver mektup neprekidna prepiska; al
sana eto til satmamak ne obracati
paznju; al takke ver klah prisno, bez ce-
remonija /-la/ verememek dosadjivati,
dosaditi (kome); vermek 1) svadjati
se 2) gundjati, brundati 3) biti veoma uz-
budjen, osecati lupanje srca; y-
rmek dobro ici, napredovati (o poslu i
si.); /-dan/ kendini alamamak ne moci se
suzdrzati; ne moCi se obuzdati
Alman Nemac
almanak godisnjak
Almanca nemacki jezik; bunun - SI
nedir? kako se to kaze na nemackom je-
ziku? ll na nemackom, nemacki; - ki-
taplar knjige na nemackom
nar. turski radnik u Nemackoj
ak. germanizovati
Alman alpaka-srebro
1 . dijal. premestanje, menjanje:
alternacija; 2. til. alternativa
1. naizmenican 2. bot. spiralan
(list)
42
alna v. cephe
alo uzv. halo! (u telefonskom raz-
govoru)
alp arh. hrabar, smeo
alpaka 1 . zool. alpaka, juznoamericka
lama (Lama pacos) 2. alpaka (dlaka ili tka-
nina od juznoamericke lame)
alpinist alpinista, planinar
alpinizm alpinizam
arh. junastvo, herojizam
alhemija
alhemicar
alt donja strana; donji deo cega;
dno, dance; tencerenln - dno serpe 2.
pendzet, potplata (obuce) 3. zadnjica,
guza (deteta) 4. nastavak, produzetak
(clanka i si.); bu - var da li
ovaj napis ima nastavak? ll 1. donji; - du-
daklar donje usne; - kat prizemlje 2. dalji;
udaljen; avlunun - u udal-
jenom uglu dvorista lll u funkciji sas-
tav/jenih postpozicija - - -
pod; ispod;
koyunuz stavite noge pod sto; ayak-
- moje noge su
ispod stola; -
podigni svoju kasiku ispod stola! -
ta dole, ispod; - almak 1) po-
bediti, savladati (u rvanju i si.) 2) savili pod
sebe, podvuci (noge) 3) staviti, uzeti pod
(kontrolu i si.); - tan almak skromno se
ponasati; - alay st kalay post. spolja
gladac a iznutra jadac; - - a jedan ispod
drugog; - tan - a 1) skriveno, tajno, po-
tajno; podmuklo 2) izmedju redova, pos-
redno; - - st ste 1) grubo i surovo (ba-
renje) 2) u medvedjem zagrljaju, ukostac; 1
- vurmak oboriti, baciti na zeml-
ju; pobediti; - donja strana; -
blizu, pokraj cega; -
sa samog dna; - enesinden girip
st enesinden fig. obrlatiti; na-
govarati koga; - izmek podvuci,
podvlac ti; - etmek pobediti, savlada li;
- ebnek upoganiti se, upisati se u kre-
vetu; napuniti gace; - tan gelmek v. - tan
almak; - girip stnden
mak 1) rasipati, cerdati (novac) 2) nap-
raviti nered; potpuno poremetiti; - a git-
mek pretrpeti poraz, izgubiti borbu; -
havakre meteor. troposfera; -
latmak vulg. pustati pod sebe; napuniti
gace; - ne moci kontrolisali
mokrenje; kalmak nemati od-
govor, ostati bez odgovora; - ta kalmak
biti porazen, pretrpeti poraz; -
kalmamak ne ostaviti bez odgovora; ne
ostati duzan (i fig.); - kaval, st
neskladan, nakaradan (u odevanju); /-al -
olmak poraz, biti savladan; -
taraf 1) donja strana 2) ostatak, razlika 3)
na kraju; u najgorem slucaju: -
maz sokak nikuda ne vodi (o poslu i si.); -
tetik prednji nisan; - almak re-
petirati (pisto.j, pusku); - stne
getirmek ispreturati, ispremetati, napraviti
nered; - sokak v. -
sokak; - yz donja strana, donja
povrsina, naliCje
alt cins biol. podvrsta
alt ene anat. donja vilica
alternatif alternativni
alternatr el. alternator, generator na-
izmenicne struje
alt familya biol. podfamilija
alt geit (-di) podvoznjak
1. sest, - da bir jedna sesiina
yzde - sest odsto (6%) 2. sestica; -
almak arg. pritegnuti, prikljestiti
koga; - bebe ruhi dezmekast
covek, dozemak; - dan yemek puna
hrana, nedijetalna hrana (u bolnici)
geom. sestougao
log. implicitan, koji se pod-
razumeva
astr. Kasiopeja

sestica (karta)
1 . koji sadrzi sest, od sest (je-
dinica i si.) 2. od sest (lira, dolara, dinara i
si.)
1 1. hem. zlato; - zlatna
zica; - ek. zlatni standard, zlatna
podloga; - ek. zlatna rezerva; -
zlatna poluga; - ispirac
zlata; saf - cisto zlato; - zlato po-
mesano sa srebrom 2. ziatan novcic, zlat-
nik 3. fig. bogatstvo, imetak, moc ll 1 . od
zlata, ziatan 2. fig. zlatan, krasan 3. u sas-
tavu bot. i zool. naziva; - bcek zoo/. bu-
bazlata (Cetonia aurata) - kartal zoo/.
carski orao (Aquila chrysaetus); - sinek
muva zlatica, zlatara (Lucilia caesar); -
etmek ocrniti koga, okaljati
kome obraz; - pul olmak steci los
glas, izgubiti ugled; - anahtar her kilidi
aar post. ziatan kljucic careva vrata ot-
vara; - insan mihnette belli olur-
post. zlato se u vatri poznaje, covek u ne-
volji; - fig. truli bogatas; krez; -
zlatni vek, zlatna era; - devri epoha
procvata, zlatna epoha; - eli kes-
mez s bogatim se ne moze nakraj izaci; -
zlatna groznica, zudnja za dobitom;
- gndz srecno vreme, lepi dani; -
kesrnek fig. praviti novac, bagatili se; -
kp v. - - madeni 1) rudnik
zlata 2) fig. ziatan majdan; - kan
kusmak ziveti u bedi pored velikog bo-
gatstva; - sa kosa zlatnozute boje; plava
kosa; 1) zlatast, tam-
nonarandzaste boje 2) plavusa; - fig.
zlatna klauzula; - tutsa toprak olur raz-
bio bi nos kad bi i na ledja pao kaze se za
maleroznog coveka); - topu gibi kao zlat-
na lopta (govori se za zdravo i lepo dete)
1 . pozlacena kupola, poz-
lacen vrh (cega) 2. vrsta dinje (iz egejske

sesli
1. sitan zlatnik 2. bot. bra-
tic, zuta rada (Calendula arvensis)
43

zlatast, sjajan kao zlato (o
boji)
pozlacivati, pozlatiti
pass. od
1. zlatonosan, koji sadrzi zlato 2.
pozlacen 3. bogat
oluk 1. tekst. vrsta prugaste.
tkanine 2. sirit od srme (na turbanu)
ordu ist. Zlatna horda
otu bot. zlatna paprat (Ceterach
officinarum)
suyu hem. carska voda
tabak: - bot (Ra-
nunculus acris)
top bot. greipfrut (Citrus de-
cumana)
parmak 1 sestoprsni ll 1. zool. tunja
(Thunnus thunnus) 2. tkanina u sest raz-
nobojnih pruga
revolver sa sest metaka
po sest; - paket sigara po p.et
pakla cigareta
altimetre meteor. visinomer, altimetar
alt log. (pojam)
alt komisyon pododbor; potkomisija
altlamak ak. log. subsumirati; podvesti
(pod siru kategoriju)
- .stl. i donji i gomji deo (suknja i
kostim); odozdo nagore
podupirac; podmetac, podloga
(posude, case); postava (sakoa, kaputa);
teh. trap; okov
sezdeset; - bezvredan
sezdesetsest (naziv kar-
taske igre); - ya vuci za
nos, zavaravati praznim obecanjima
po sezdeset
sezdeseti
44
1. sezdesetogodisnji, sez-
desetoletni 2. koji kosta sezdeset (lira, do-
lara i. si.) 3. od sezdeset Qedinica, ko-
mada i si.)
alto muz. 1. alt 2. viola
alt biol. potklasa, podrazred
alt pododeljak
alt bot. zool. podred
alt tr podvrsta
altuni zlatast, boje zlata
alt st ispreturan, ispremetan, u ne-
redu, u darmaru; - kul. piroska pe-
cena s obe strane; - etmek napraviti
nered, ispreturati, okrenuti naglavce; -
olmak pass. od - etmek
alt ek. baza; infrastruktura
alt 1 . fusnota 2. sin. titl
alt sin. sprava za titlovanje
filma
al.fte a. izbezumljen, zaludjen (od lju-
bavi) ll bludnica; drolja
alUmin aluminijumoksid; cista glina.
alminyum hem. aluininijum
alvyon geog. aluvijum, minos
al.vyonlu p. aluvijalni, nanosni
alveol (-l) anat. alveola; plucni me-
huric
alveoler anat. alveolami
alyans verenieki prsten
al yuvar fiziof. crveno krvno zmce, erit-
rocil
am vulg. stidnica, vulva
am a. 1. opsti; javni; reyi -
javno mnenje 2. obiean, prost
ama a. ali, no; ipak; -
yok! ne ma "ali", nikakvih "ali"; bu ocuk
iyi - tembel ovo dete je dobro, ali. lenjo ll
afektivni uzvik, obicno sa da: ama! - da
bunu ama (ta) neces to ura-
diti; - da zor ama tezak posao! lll ces-
tica za pojacenje (u sredini ili na kraju re-
cenice); gelmezsen - ako ne
dodjes naljuticu se, da znas; iyi, - iyi bir
kitap zaista dobra knjiga!
ama a. slep; ct. kr
ama 1. cilj; bu - la u tom cilju 2.
cilj, meta
amalamak ak. 1 . postaviti cilj, slediti
cilj; teziti, smerati 2. ciljati, nisaniti, gadjati
amalanmak pass. od amalamak
arnade p. spreman, gotov; ct.
(-li) a. arh. mn. delanje, rad
(-li) a. v. emel
amalgam hem. amalgam
slepilo; ct. krlk
aman a. uzv. (u trazenju pomoci) po-
mozi (te)! - Alla pomozi, boze! -
Allah zvati boga u pomoc; - ya
pomiluj, gospode! 2. uzv. div/jenja i
dopadanja; - ne gzel boze, lepe li
devojke! 3. uzv. srdibe i nestrp/jenja; -
beni! ta, pusti me! 4. uzv. mo/be,
preklinjanja, kajanja; - bir daha yapmam!
oprostite, nikada vise necu (to) uraditi! 5.
uzv. upozorenja; - iyi bak! aman,
dobro pazi na dete! - pencereden sark-
mal zaboga, ne naginji se kroz prozor! ll
milosrdje, samilost; sazaljenje, posteda; f-
al - vermemek ne dati predaha; -
bulmak spasiti se, osloboditi se, izvuci se;
- demek v. - dilemek; - derim! boze sa-
cuvaj! nikako! /-dan/- dilemek 1) moliti za
milost 2) predavati se, potcinjavati se; -
diyene kalkmaz post. ko se kaje,
prasta mu se; - a gelmek predati se, ne
izdrzati, klonuti; - getirmek prinuditi,
primorati, privoleti; - kesilmek izgubiti
svaku nadu; /-al - vermemek nemati sa-
zaljenje, biti bez samilosti; - vermez bes-
postedan, nemilosrdan; - zaman bil-
mernek (ili dinlememek) ne slusati
nikakve molbe (prigovore, proteste)
oh! ah!
amber
nemilosrdan, bespostedan;
zestok, okrutan
bespostedno; zestoko

milosrdnost
bespostednost,
amatr amater; diletant
ne-
amatrlk amaterizam; diletanUzam
amazon 1. amazonka 2. pej. mus-
kobanja, muskaraca
ambalaj pakovanje, amblaza; -
papir za pakovanje; - ' yapmak
(u)pakovati
paker
ambalajlamak ak. pakovati
arnbale oduzet, blokiran (mozak); -
olmak blokirati se, biti potpuno oduzet
ambar p. 1. skladiste, stovariste; -
etmek spremati u skladiste, skladistiti; -
memuru cuvar skladista; nadzornik sto-
varista 2. ambar, zitni magazin, zitnica 3.
mor. brodsko skladiste, tovarni prostor
broda; - otvor na palubi 4. mera, vre-
cica od 75 cm (za pesak, sljunak i si.) 5.
spediterska kompanija, speditersko pre-
duzece
magacioner, rukovodilac skfa-
dista
ambargo jur. mor. embargo; /-al -
koymak staviti ambargo
ambarlama skladistenje
ambarlamak ak. (u) skladistiti, spre-
mati u skladiste
amber 1. ambra 2. fig. miris, parfem
amber bot. amber-drvo (styrax
officinalis)
amber zool. uljarka, glavata riba
(Catodon macrocephalus)
45
amberbaris
amberbaris bot. zutika (Berberis vul-
garis)
amberbu, amberbuy p. krupnozrni mi-
risljavi pirinae (iz lndije i Persije)
arnberiye bot. ambrozija (Ambrosia
marili ma)
amberli 1. pomesan sa arnbrom 2. mi-
risan, mirisljav
amblem znak, amblem
amboli med. embolija
ambrosya mit. ambrozija
amblans 1. sanitetska kola, kola
hitne pomoci 2. ambulanta
amca 1. stric; - brat od strica 2.
stric, eika (u uetivom obracanju starijim lju-
dima); Akif - mla hepsinden
sit sam rodjaka!
1. srodstvo po stricu, strieeva
linija 2. nerodjeni stric
ca
amcazade brat od strica; od stri-
amel1 a. rad, delanje, posao; praksa
amel2 a. med. proliv, dijareja; -
lek protiv proliva; - olmak imati proliv
arnele a. radnik
arnelelik radnieko zanimanje
arneli a. 1 . praktiean 2. pogodan, po-
voljan; etikasan
arnelimanda a-p. nesposoban za rad,
invalid
ameliyat a . . 1. praktican rad, prak-
sa 2. med. operacija; - etmek operisati; -
operacioni sto
ameliyathane a-p. operadona sala,
sala za operacije
amellye a. operacija, proces, pro-
cedura; rad, akcija; kurtarma - si akcija
spasavanja
amelsiz nepreduzimljiv, neagilan
46
amenajman 1. eksploatacija suma 2.
eksploatacija ruda i prirodnih izvora 3. pla-
niranje rada
amenna a. dobro! u red u! vazi! slazem
se! - demek arg. aminovati
Amerikanac ll arnerieki
postali Amerikanac,
amerikanizevali se
Arnerikal
rikanizovati
ak. am e-
Amerikan Amerikanac ll amerieki; -
bar amerikan-bar; - bezi v. amerikan; -
arnerieki govor, arnerieka varijanta
engleskog; - arnerieka pomoc
amerikan tekst. amerikan (platno)
Amerikanca arnerieki engleski (govor)
amerikanolog
amerikyum, arnerisyum hem. ame-
ricijum
ametal nemetal
ametist min. ametist
amfi skr. od amfiteatr
arnfibi amfibija
amfibol (-l) min. amfibol
amfiteatr amfiteatar
amfizem med. emfizem
arnfor amfora
amibye zoo/. amebe (Amoebina)
amil1 a. 1. einilac, faktor; uzrok, motiv,
povod; /-da/ - olmak biti uzrok eega 2.
hem. agens 3. arh. fabrikant, izradjivac
ami12 a. 1. ist. upravnik vakufa 2. ist.
skupljae poreza
amin hem. amin
amin amin! neka bude tako!
amino hem. amino; - alkol ami-
noalkohol; - asitler aminekiseline
amip (-bi) zool. ameba;- ler v. amibye
amipli amebni; - dizanteri amebna di-
zanterija
amir a. 1. zapovednik 2. sef, staresina;
nacelnik (odeljenja); idare - i nacelnik up-
rave 3. voj. arh. komandant
amirat voj. admiral; ikinci - vice-
admiral
1 . ad miraiski cin 2. admiralitet
amirlik 1. polozaj nacelnika; - etmek
(ili taslamak) driati se nadmeno 2. za-
povednistvo, komandalura 3. uprava; em-
niyet - i uprava bezbednosti
amit (-di) hem. amid
amiyane a-p. prosto, narodski; pres-
taeki
amma v. ama
amme a. 1. opsti, sveopsti; javan,
drustven ll javnost, narod; drustvo; mase;
ct, kamu; - jur. javna tuzba;javno
gonjenje; - efkan javno mnenje; - hiz-
meti komunalna sluzba; - hukuku jur.
javno pravo; :... Idaresi javna uprava; -
letmeleri javni radc>vi; - menfaati drust-
veni interes; - javni poredak
amnezl med. amnezija
amonyak hem 1. amonijak 2. tecni ni-
sador
amonijacni
amonyum hem. amonijum; - nitrat
amonijumnitrat; - slfat amonijum sulfat
amoralizm til. amoralizam
amortl 1. isplata, amortizacija (duga i
si.) 2. najmanji dobitak {na lutriji); - etmek
isplatiti; otplatiti (dug, kredit)
amortisman ek. 1. amortizacija;- fonu
fond za amortizaciju 2. otplata duga s ka-
matama 3. teh. amortizacija, amor-
tizovanje
amortisor teh. amortizer; hava -
pneumaticni amortizer
arnper fiz. arnper
arnperler ampermetar
arnper saat fiz. arnpercas
ana
ampirik empirijski, iskustven; - metot
empirijski metod
ampirizm fiil. empirizam
amplifikatr el. pojacivac, pojacalo 2.
foto aparat sa uvelicavanje
amplitt ( -d) 1. fiz amplituda 2. me-
teor. godisnje kolebanje temperature
ampul (-l) 1. sijalica, zarulja 2. bocica
za ulje, ampula
amptasyon med. amputacija
amuden a. uspravno, vertikalno
amuefi a. uspravan, vertikalan
a. anat. kicmeni stub
amut (-du) a. 1. stub; stubac 2. mat.
vertikala; uspravna linija; /-al - Indirmek
spustiti, povuci vertikalu; - a kalkmak pra-
viti stoj na rukama; dubeti na glavi
amyant min. azbest
an 1 um, razum; svest; - kriza
svesti; - rasejanost; - .
umna ogranicenost
an2 a. treriutak, tren, casak; bir - da
zacas, za tren oka; bir - evvel {ili nce)
1) sto je moguce pre 2) upravo, ovog
casa; bir - evvel je izasao,
samo sto je izasao; her - svakog casa,
neprekidno, stalno
ana 1. majka; - am dragi
moj! 2. zool. zenka; matica; - pcelinja
matica 3. iza imena. iskazuje postovanje
za svete ili ugledne zene; Fatma Ana
majka Fatima edna .od zena proroka Mu-
hameda}; Meryem Ana bogorodica, sveta
deva Marija 4. dobrotvorka, zastitnica,
majka; yoksunlar - sirotinjska majka 5.
majka (u oslovljavanju starijih zena iz pos-
tovanja) 6. fin. kapital, glaynica ll glavni,
47
ana
osnovni, bazicni; - aka osnovni kapital; -
cadde glavna ulica; - izgi 1) glavna li-
nija, osnovna crta 2) fig. crvena nit; - hat-
lar 1) glavne linije (putevi, pruge) 2. fig.
osnovni principi; - kaide osnovno pravilo
O - majku mu! (skr. psovka); -
lamak biti u teskom polozaju, naci se u
nevolji; - muciti, kinjiti
koga; - atardamar anat. aorta; - am
avrat olsun! kunem se! veruj mi! - baba
bir od istog oca i majke; - baba bir kar-
rodjeni brat, sestra; -
pay veren bot. zevalica (An-
tirrhinum); - bak, al pos/. gle-
daj majku pa joj uzmi kcer; kakva majka
takva kcerka; - bellerimi volg. po-
kazacu mu ja! - bir od iste majke (po-
lubrat, polusestra) - maj-
cino dete, ista majka; - SI njegova
majka i ostala rodbina; - dan 1)
od rodjenja; urodjen 2) kao od majke rod-
. jen, potpuno nag; -
olmak osecati se vrlo jadno, zaliti
sto se doslo na svet; - dan
dnmek 1) ozdraviti, izleciti se, ponovo
stati na noge 2) fig. ponovo se roditi; -
st burnundan gelmek
imati vetike teskoce; - ko-
vu/g. neka ga djavo nosi! (kaze se
za posao ili coveka koga je dosadno slu-
sati); - gibi yar. olmaz, gibi diyar
olmaz izr. nema druga kao sto je majka,
niti mesta kao sto je Bagdad; -
gz lukav, prepreden; pokvaren; -
ilki olmaktan tilki olmak
dir izr. bolje je biti lisica u planinima nego
prvorodjence; - pazara
(ili - podlac,
nitkov; - ist. nadzornica u zenskom
hamamu; - gecesi
rodjen pod srecnom zvezdom, veoma sre-
can; - (krpe) kuzusu pej. majkin
sin, mamina maza; - materine
krilo, majcina nedra; materinska neznost;
- makinesi inkubator (za nedonoscad); -
isternek zaceniti, Irazili
veoma visoku cenu; - ver, baba sever
48
majka hvali otac voli; majka ispoljava
svoju ljubav, otac ne; -
vulg. bas me briga! boli me uvo! - n seni
bugn pekazi sta mozes;-
kendi gl-
on ne lici na roditelje; - ta-
s maji':ine strane, po majcinoj li-
niji (srodstvo); - n baban
demek moliti, preklinjati; - kao rod-
jena majka; - yerinde zena
koja mu vredi kao majka; - kal-
pos/. majka je stit junaka; - yol
glavni put, magistralni put
ana baba roditelji; - eline bakmak za-
visiti od roditelja, biti na roditeljskom izd-
rzavanju; - 1) drago, voljeno dete
2) razmazeno dete, mamina maza; gun-
gula, urnebes, darmar, haos; - sevgisi ro-
diteljska ljubav
.mamica, majcica
nar. veoma privrZen rriajci (o
deci)
ana 1. zreo; sposobna da nosi, spo_.
sobna da okoti (o zenkama zivotinja), plo-
dan, rodan, plodonosari (o biljkama) 2. od-
rastao, krupan 3. fig. iskusan;
analamak, sazreti; od-
rasti, porasli
1. zrelost 2. fig. prepredenost,
lukavost
ana deniz geog. okean
ana dil /ing. prajezik, prvobitni. jezik
ana dili maternji jezik
Anadalulu Anadolac
ana erki matrijarhat
ana erkil
anafor1 vrtlog, kovitlac; vihor
anafor2 arg. laka dobit, celepir, pljacka;
- dan mukte, dzabe, besplatno; 1-a/- dan
gelmek dobiti na mukte; - a konmak zi-
veti na tudj racun, prolaziti na mukte
anaforcu arg. muktas, muktadzija, gre-
bator
anaforculuk muktasenje, gotovanstvo
anaforlamak ak. arg. muktasiti, dobiti
bez rada
anahtar 1. kljuc (i fig.); -: pero klju-
ca; - rupa na bravi, kljucaonica; -
bakmak fig. krisom gledati;
vida - odvrtac, odvijac; Ingiliz - eng-
leski kljuc 3. muz. kljuc 4. otvarac (za
boce); 5. (ili elektrik- sklopka, prekidac
(struje) o - bulmak pronaci kljuc (prob-
lema i si.); - arhit. sredisnji' kamen
svoda; /-al - uydurmak napraviti, upot-
rebiti kalauz (u zamenu za kljuc)
kljucar
privesak; futrolica (za klju-
ceve)
ana kara geog. kontinent
anakonda zoo/. anakonda (Eunectes
marinus)
anakronik anahron
anakronizm
savremenost
anahronizam, ne-
1. materinstvo 2. materinska
osecanja, materinska ljubav 3. druga
majka, zena koja zamenjuje majku; /-al -
etmek (ili yapmak) zamenjivati kome
majku, biti kao majka 4. maceha
analitik analiticki, analitican; - diller
/ing. analilieki jezici; - geometri analiticka
geometrija; - kimya analilieka hemija
analiz hem. analiza; - etmek analizirati
analjezi med. analgezija
analjezik analgetik (sredstvo za umi-
renje bolova)
analoji analogija, slicnost
analojik analogijski
analojizm analogizam, zakljucak po
slicnosti
an be an
ana mal ek. kapital; - birikimi aku-
mulacija kapitala
ana kapitalista
ana kapitalizam
ananas ananas (Bromelia ananas)
anane a. 1. tradicija; - kabilinden po
tradiciji, tradicionalno 2. detalji, pod-
robnosti, pojedinosti; - siyle anlatmak
iscrpno opsirno pricati
ananet a. impotencija, polna nemoc
ananevi a. tradicionalan
ana okulu obdaniste, decj\ vrtic
anarhija, bezvlasce, bezakonje
anarhisticki
anarhista

ana metronomik, koji nosi pre-
zime po majci
anason bat. anason, anis (Pimpinella
anisum)
anatomi anatomija
anatomist anatomist
ana vatan postojbina, domovina
anayasa jur. ustav; - !llahkemesi us-
tavni sud
anayasal ustavni; - haklar ustavna
prava
ana yol 1 . veliki put _2. velika ulica, bu-
levar
ana yn strana sveta; - ler strane
sveta
ana yurt (-du}. domovina, otadzbina;
zavicaj, rodna gruda; - harbi otadzbinski
rat; - mzesi zavicajni muzej
anbar v. ambar
an be an a-p. iz casa u cas, svakog tre-
nutka; doktorun gelmesini - bekleniyor
49
anca
ocekuje se da lekar stigne svakog tra-
nutka
anca: - beraber, kanca beraber i u
dobru i u zlu (prijatelji); nerazdvojan, ne-
razluciv
ancak 1. samo, jedino; - saat
samo pola sata 2. najvise, jedva, uvrh
glave; bu kitap - yz lira eder ova knjiga
staje najvise sto lira; Orhan - yirmi ya-
Orhanu je tek 20 godina 3. ali,
medjutim, samo, no
anez zoo/. sledjica, brgljun, incun
(Engraulis encrasicholus)
anda dijal. 1. suvenir 2. (-lar) us-
pomehe
andante muz. andante, lagano
andantmo muz. tup, glup
andetmek dat. obavezati se, dati sebi
rec; zakleti se
nar. hijena
log. analogan, koji podseca
analogija; poredjenje
dvosmislenost
podsecati, naliciti jedno na
drugo
v.
1. ak. podseeati na, biti sli-
can 2. ak. dat. podseeati, opominjati koga
and bot .. Piatan
otu bot. oman, devesilje (lnula
helenium)
50
andokardit med. endokarditis
andokrlnoloji endoksinologija
andropoz andropauza
anakdot anegdota
anele mor. alka, prsten (na sidru)
anemi med. anemija
anemik med. anemican, malokrvan
anemon bot. breberina, sasa (Ane-
mone)
anemometre anememetar
aneroit aneroid (barometar)
anestezi med. anestezija; genel - to-
talna anestezija; yerel - lokalna anes-
tezija
anestezyoloji anesteziologija
anevrizma med. aneurizam
angaje: - etmek angazovati; zauzeti; -
olmak angazovati se
angajman 1. angazman 2. obaveza,
obavezivanje; - a girmek obavezati se,
prihvatiti obavezu
angarya 1 1. prinudni rad, kuluk 2. na-
poran posao, kuburenje, argatovanje 3.
zaplenjivanje, uzapcivanje (broda) 4. voj.
sluzba, zadatak (ciscenje' sobe, i
si.) .11 prinudno, prisilno
kulucar
dijal. poznat, slavan, cuven
1. zool. crvena guska, ka-
zarka (Casarca ferruginea) 2. fig. glupan,
budala
Anglikan Anglikanac; - kilisesi ang-
likanska crkva
Anglikanizm anglikanizam
Angiasakson Anglosaksonac
angudi crven, rumen, boje cigle (ptica)
angut (-du) V.
anha ininha a. priblizno, oko
secenje, uspomena; ct.
nar. spreman, pripravan, gotov
ak. spremati, pripremati;
hem. preparirati
hem. preparat
1. sposobnost, obdarenost 2.
spremnost, gotovost, pripravnost
1 . nesposobnost; neobdarenost
2. nespremnost
v.
1. pass. od anmak 2. ostati u
pamcenju po cemu, spominjati se kao ...
psih. nejasne uspomene;
podsecanje; remininscencija
ak. prise6iati se, nejasno
se secati cega
1. njakati (o magarcu) 2.
grubo se izrazavati
caus. od
caus. od
aluzija, ciljanje, smeranje
ak. aludirati, smerati, ciljati
bez okolisenja, bez uvi-
janja
spomenik
(-bri) mauzolej;
Ataturkov mauzolej (u Ankari)
1. monumentalan; velicanstven,
velelelepan
agr. strnjika, strn; strnjiste; - boz-
mak uzorati, pougariti strnjiste; - tarla
strnjiste
strnjiste, strn
ani a. 1 trenutan;. iznenadan, ne-
ocekivan; - lm n'aprasna smrt ne-
ocekivano, iznenada, iznebuha; - olarak
odjednom, iznenada
anide odmah, smesta, za tili cas
aniden odjednom, iznenada, ne-
ocekivano
anilik neocekivanost, iznenadnost
anilin hem. anilin; - boyalar anilinske
boje; - anilinsko trovarije
animizm til. animizarn
anlam
anjin med. angina; - i angina
pektoris
Anka a. mit. feniks; - gibi kao iz bajke,
legendaran; nestvaran
ankastre postavljen, instaliran (u udubl-
jenje
anket anketa; - yapmak sprovesti an-
ketu
anketi anketar
anketilik anketiranje
ankiloz med. ankiloza, iskrivljenje
anlak moc shvatanja, inteligencija
razuman, bistar: inteligentan
anlam znacenje, smisao; -
suprotan smisao; - gelmek imati zna-
cenje, znaciti, oznacavati; - ling.
pomeranje znacenja
anlama 1. gl. im. od anlamak 2. pish.
shvatanje, poimanje
anlamak 1. ak. razumeti, shvatiti; 2. ak.
saznati, razabrati, doznati 3 .. ak. ras-
poznati, razaznati 4 .. -abi. imati korist od
cega; bu kadar uyumaktan ne an-
kakvu korist imate od tolikog
spavanja? erken kalkmaktan da hibir
nemarn nikakve koristi
ni. od ranog 'ustajanja 5. ab/. razumeti se
u ... , poznavati; edebiyattan - razumeti se
u knjizevnost, poznavati knjizevnost;
den anlayan adam covek koji se razume
u svoj posao O Arap
nista nisam razurrieo! ka
bucak - izvuci pouku iz cega,
razocarati se; - iskusiti
svu tezinu nesrece
pogresno shvatanje,
neshvatanje; - tan gelmek praviti se ne-
vest, praviti se Tosa
anlamaz v. aptal
v.
anlam bilimi semantika
51

/ing. 1 sinonim; ll sinoniman,
sinanimican
1. sinonimija; sinonimnost
2. poz. dvosmislenost, dvoznacnost
ak. objasniti, pro-
tumaciti, interpretirati (smisao)
1. koji ima ... znacenje; _ok -
viseznacan 2. znacajan, izrazajan; sirnp-
tomalican
anlamsal /ing. samantieki
besmisiEm, beznacajan, ap-
surdan
besmislenost; besmislica,
apsurd
ne moci se dogovoriti;
sporili se, razmimoilaziti se
jasno, razume se, svakako
1. razumljiv, shvatljiv, pojmljiv,
jasan 2. razuman, racionalan
1 . pass. od 2.
izaci na videlo, obelodaniti se, ispostaviti
se; jasno! bundan ki iz
toga proizilazi da; ..
nerazumljiv, nejasan, nesh-
vatljiv
neshvatljivost, ne-
razumljivost, nepojmljivost
1. g/.im. od 2. sag-
lasnost, sporazum, dogovor; - ya varmak
sporazumeti se, saglasiti se 3. ugovor 4.
jur. konvencija
s ile 1. razumeti se 2. sag"
lasiti se, dogovoriti se
po ugovoru, na osnovu ugo-
vora; - hekim lekar po ugovoru (na od-
redjeno vreme)
1. nes-
porazum, pogresno razumevanje 2. raz-
mimoilazenje, neslaganje; razmirica, konf-
likt
52
1. izlaganje, iznosenje;
macenje, objasjenje 2. pricanje, pri-
povedanje, naracija
pripovedac
pripovedanje
v.
pass. od anlatmak
neiskaziv, neopisiv
1. izrazavanje, iskazivanje; -
bilimi slilistika - hrriyeti sloboda iz-
razavanja 2. izraz 3. v.
ekspresionista
/it. ekspresionizam
izrazajan
1. nacin izrazavanja, nacin pi-
sanja, stil; - a gre fetva verilir presuda
se donasi u skladu sa nacinom na koji se
stvar predstavi; rezultat zavisi od preds-
tavljanja slucaja 2. izraz; - vurgusu gram,
logicki akcenat
anlatmak ak. dat. 1. objasnjavati
(pro)tumacili; cf. izah etmek; anlatabildim
mi? da li sam jasan? 2. pricati, pri-
povedati, opisivati 3. obavestiti, izneti 4.
prekorili, ukoriti; pokazati: ben ona an-
pokazacu ja njemu! 5, aludirati,
ciljati
caus. od anlatmak
anlayan pametan, bislar, oslrouman; -
a sivrisinek saz, anlamayana davul
zurna az post. parnetnam je i nagovestaj
do voljan
1. sposobnost shvatanja ra-
zumevanje, obzir, popustljivost, to-
lerancija; - gstermek popustali, imati ra-
zumevanje; tolerisati 3. nacin misljenja,
mentalitel 4. pogled, nazor, shvatanje 5.
bistrina, ostroumnost, razboritosl, do-
setljivost, domisljatost, pronicljivost
1. blag, posutljiv, trpeljiv, to-
lerantan 2. bistar, ostrouman, inteligentan,
pronicljiv
1. nepopustljiv, strog; ne-
tolerantan 2. ogranicenost, tupost, glupost
2. nepopustljivost, bezobzirnost, netr-
peljivost, netolerantnost
- poznat, slavan
razum, intelekt
til. intelektualizam
anma 1. gl. im. od anmak 2. (ili - t-
reni) komemoracija
anmak (-ar) ak. spominjati, spomenuti;
anmamak ne spominjati koga, ne
govoriti o kome, ne uzimati u usta cije ime;
eski - istiyorum zelim da spo-
menem svoje stare prijatelje 2. zvati, na-
zivati; cf.
uspomena, suvenir (na pok-
lon)
anne majka; - ler gn dan majki u
Turskoj (od 1954)
anne anne baba, baka (po majci)
v. (Birine) - etmek
postupatikao majka (prema kome)
anofel zool. malarijski komarac (Anop-
heles)
anomali anomalija, nepravilnost, ods-
tupanje od normi
anonim anoniman; bezimen; - eser
delo nepoznatog pisca; - halk
anonimna narodna knjizevnost; - kah-
raman bezimeni junak; - ak-
cionarsko drustvo
anonse: - etmek oglasiti, objaviti
anorganik hem. neorganski; - kimya
neorganska hemija
anormal nepravilan; nenormalan
nepravilnost
anot (-du) fiz. anada; - anodni
zraci
ansefalit med. encefalitis, zapalenje
mozdane opne

1 1 iznenadan, neocekivan ll v.

dijal. vanbracno dete
neocekivano, iznenada
iznenadnost, neocekivanost
ansiklopedi sveznanje, enciklopedija;
Islam - si enciklopedija islama
ansiklopedik enciklopedijski
ant Ip. 1. zakletva, prisega; -
bozmak prekrsiti zakletvu; - etmek
(imek ili vermek) zaklinjati se, zakleti se;
- pobratim 2. obecanje; zavet
antagonist (-ti) 1 antagonist, pro-
tivnik, suparnik ll antagonisticki
antagonizm antagonizam
antant 1. saglasnost., sporazum 2.
savez, pakt 3. ist.
Antarktik geog: 1 antarktican ll An-
tarktik
anten antena; - ekmek (ili koymak)
pastavili antenu; kollektif - zajednicka
antena
antep v. am
anterit (-li} med. enteritis, zapalenje
creva
antet zaglavlje (knjige, novina)
antetli; - formular
antetsiz bez zaglavlja
anlifasizam
antifriz antifriz
antijen biol. antigen
antik anticki, drevni
antika 11. antikvitet, retka stvar 2. azur,
supljikav vez ll nar. cudan, cudnovat, sme-
san
antikvar
trgovina antikvitetima
53

1. retkost, starina 2. nar. cu-
dastvo, osobenjastvo
antikomnizm antikomuhizam
antikor biol. antitelo
antilop (-pu) zoo/. antilopa (Anthilopus)
antimon hem. antiman
antinomi antinomija, protivurecnost
antipati antipatija, nemarenje
antipatik antipatican
antisemitizm antisemitizam
antisepsi med. antisepsa
antitez til. antiteza
antitoksin antitoksin, protivotrov
ugovor, pakt; - mi-
rovni ugovor; - ugovor o
nenapadanju
s ile 1. dati obavezu, zakleti
se (uzajamno) 2. zakljuciti, sklopiti ugovor
(pakt)
zaklet; pod zakletvom
antoloji antologija
antolojik antologijski
antrakt poz. medjucin, pauza
antrasit (-ti) (ili - kmr) antracit, ka-
meni ugalj
antre antre, predsoblje
antenman vezbanje, obuka; trening
antrenr sp. trener
antrepo stovariste, skladiste; carinsko
skladiste
antrepocu skladistar
antropi fiz. entropija
antropoit antropoidan, covekolik (maj-
mun)
54
antropoloji antropologija
antropolojik antropoloski
antropomorf antrapomortan
antropomorfi antropomorfija
antropomorfizm antropomorfizam
antroponim /ing. antroponim
antroponimi antroponimija
anut (-du) a. arh. uporan, tvrdoglav
ans anat. anus, cmar
anzarot (-tu) a. 1. smola 2. arg. rakija,
brlja
aort anat. aorta
aortostenoz med. aortostenoza, su-
zavanje aorte
g:)rak kao pelin
sasvim jasan, jasan kao dan;
ocigledan, ocevidan
jasnost, ociglednost, oce-
vidnost
apak savrseno beo, beo kao sneg
apalak punacak, okrugao, bucmast (o
malom detetu); - topalak bucmast
apandis apendiks, slepo crevo
apandlsit med. zapalenje slepog creva
iznenadan, neocekivan ll od-
jednom, iznenada; naprasno
v. ll
apar: - topar brzo, na brzu ruku, nav-
rat-nanos
aparmak arg. 1. smotati, zdipiti 2. isun-
jati se
apartman stambena zgrada
apas apas, mangup, huligan
1. sasvim drugi, potpuno razlicit
2. zaseban, potpuno odvojen
apaz 1. pregrst, saka 2. dlan, podlanica
apazlama mor. usputan, povoljan
(vetar)
apazlamak 1. ak. zahvatati pregrstima
(sakama) 2. ploviti uz povoljan vetar 3. na-
duvati se (o jedrima) 4. ak. arg. drpiti, ca-
piti, zdipiti
aperatif aperitiv
1. prostor izmedju nogu; un-
hutrasnja strana butina; - amak rask-
reciti se, sedeti raskrecenih nogu; -
anat. medjica, perineum; - gez-
mek prilepiti se za koga, nametali se
ko me
1. rasirenih nogu (zi-
votinja - od umora) 2. premoren, iscrpljen,
posustao
umetak (na kosulji, haljini)
1. srusiti se, skljokati se od iz-
nurenosti (o zivotinji) 2. sedeti (stajati)
raskrecenih nogu 3. tig. predati se, pok-
leknuli; kalmak slajali kao ska-
menjen, ne znati sta cinili
ak. 1. izmoriti, iznuriti, iz-
muciti (konja) 2. mor. ukotvili, usidriti (dup-
lim.sidrom) 3. tig. preneraziti, zapanjiti
apiko 1. mor. spreman da se otisne (o
brodu) 2. tig. zustar, okretan, kao zapeta
puska; - beklemek biti spreman 3. arg.
nalickan, nacifran
ap lik (-rJ i) 1 . zidna lampa 2. ukras, u res
aplikasyon aplikacija (vez, pervaz i si.)
apiike (-ti) naramenica, epoleta
aport uzv. aportl (komando lovackom
psu)
aposteriori til. a posteriori
apostrof apostrof
apre tekst. apretura
apriori til. a priori
apse med. apces, gnojni cir
apsent mat. apsisa
v.
ar
aptal 1 glup, tup. blesav ll glupak,
tupoglavac, tikvan; - - glupo, tupavo (gle-
dati i si.)
aptalca glupo, tupavo
otupelost, osamucenost;
prenerazenost
oglupaviti, otupaviti
ak. zag-
lupiti 2. smutiti, smesti; preneraziti, zgra-
nuti
1 . gl u post, slaboumlje, og-
ranicenost, nedotupavost 2. budalastina,
lu dost
aptes p. 1 . abdest, ritualno pranje (pre
molitve); - almak uzimati abdest; - i
bozulmak narusiti abdes (nuzdpm, is-
pustanjem - tazelemek po-
noviti abdesi 2. tiziol. stolica, ciscenje,
nuzda; - bozmak (ili etmek) ici u zahod,
vrsiti nuzdu; - i gelmek morali ici u zahod;
byk - velika nuzda; kk - mala
nuzda - inden olmamak
imati cistu savest; /-al - vermek arg.
natrljati kome us i, ocitati vakelu
aptesbozan zool. panlljicara, tratulja
(Taenia saginata); - otu bot. dinjica (San-
guiserba minor)
apteshane p. zahod, klozet
aptasli pod abdestom, koji je uzeo ab-
des!
apteslik abdesluk (rnesto u kuci gde se
uzima abdest)
aptessiz koji nema abdest; fig. pok-
varen, izopacen, podao
apukurya poklade, mesojedje (pred ve-
liki post)
apul: - - dijal. 1. gegucav (o detetu); -
- yrmek gegati se u hodu (Q detetu
raskrecenih nogu) 2. debeljuskast
ar1 ar (1 00 m2)
ar2 a. sram, stid; stidljivost, sra-
55
ara
mezljivost, snebivljivost; - at-
lamak izgubiti osecanje stida; - etmek sti-
deti se; - namus tertemiz iron. necastan,
bez osecanja stida, bezocan; -
namusu kiraya !isen svakog ose-
canja stida: - kar interes
ispred stida (govori se za onog ko se li-
sava stida kada je u pitanju interes)
ara 1 1. rastojanje, odstojanje, razmak;
medjuvreme, interval; - - s vremena na,
povremeno; - anat. nosna pregrada;
- izgisi (ili geom. srednja li-
nija, sredisnjica; - istasyonu sporedna
stanica, postaja; - jur. preliminarna
odluka 2. odnos, veza; - njihovi
odnosi su losi (zategnuti);
oni su se zavadili; pakvarili su odnose; /-
- . pokvariti se (o od-
nosima); - bozuk oni su u losim od-
nosima; - bozmak zavadjati,
kvariti cije odn6se; unositi razdor; -
bozuldu v. - -
mak pomiriti (zavadjene); - buz-.
dan zmek fig. srusiti !edeni zid
izmedju njih: - dzeltmek po-
miriti, popraviti cije odnose; -
kan olmak biti krvno zavadjeni; -
kara gibi girmek pokvariti pri-
jateljstvo, odnose (izmedju dve osobe); /-
- kara kedi gemek zavaditi
se, omrznuti se; -
mesati se U cije odnose; -
gajiti iskrene odnose, biti (med-
jusobno) nerazdvojni 3. prekid, pauza;.-
verme 1) prekid 2) primirje; /-al - vermek
prekinuti, privremeno obustaviti (posao i
si.); dati pauzu 4. posredovanje, pos-
rednistvo; - bulmak posredovati 5. sp.
odmor, pauza (u tenisu-izmedju setova);
tajmaut (u kosarci); - sp. znak za
tajmaut ll medjuprostorni, sredisnji;
remen, provizoran: - bilano provizoran
bilans; - cmle umetnuta recenica; ..;.
vrata, prolaz (izmedju dve zgrade ili odel-
jenja) - kat medjusprat; - sokak pop-
recna ulica; - ton poluton; - rn nusp-
rodukt lll, u funkciji sastavljenih post
56
pozicija; - u, medju, ka; - iz-
medju; medju; - iz, kroz, preko;
(bizim) od nas, iz nase sre-
dine; (sizin) medju vama; iki
lke - mnasebetler odnosi iz-
medju dve zemlje; -
kroz resetku; iki nehir -
bulunuyor nas grad lezi izmedju dve
reke; yol, ormanlar - geiyor put
profazi kroz sume o - dan od tada, od tog
vremena; u medjuvremenu; - dan
geti od tada je proslo pet godina; -
almak 1) opkoliti, okrwziti 2) prih-
vatiti, dozvoliti kome da se prikljuci (drust-
vu, grupi); - da bir povremeno, ponekada,
s vremena na vreme; - dan
odmah zavrsiti neki posao (dati pni:ldnost
jednom poslu nad ostalim); - dan
1) povuci se, udaljiti se (od drustva) 2) fig.
prati ruke (od cega); prekinuti veze; -
girmek (ili - ya .. glrmek) 1 )mesati
se, zabadati nos 2) miriti, razvadjati; pos-
redovati 3) pojaviti se, iskrsnuti. (o smetn-
jama, poslu i si.); - ya gitmek propasti,
stradati (u gui:vi); nadrljati; -la/ -
olmamak 1) biti u losim odnosima s
kime; biti s kime na ratnoj nozi; - da kal-
mak biti uvucen (u lose delo, aferu); doci
u tezak polozaj; - ya kaynamak izgubiti
se, smugnuti, ispariti; - ya koymak 1)
uvuci, posluziti se s kime kao orudjem 2)
iskoristiti kao posrednika (uticajnu licnost);
- da ponekada, povreriieno; -
staviti u ladicu, odloziti na
neodredjeno vreme; - zah-
laditi, uciniti hfadnim (prijateljstvo, od-
nose); - ya preduzeti u
nezgodan cas, pokusati resiti nesto u nez-
godno vreme; - yapmak popraviti, izg-
laditi odnose; bir - jedno vreme, i:ZVesno
vreme; bir - da 1) zajedno, na istom
mestu 2) jednovremen, u isto vreme; bir -
ya gelmek okupiti se, sastati se; bir - da
vr olmak biti zajedno i u dobru i u zlu;
bir - ya toplamak sakupiti, spojiti, sje-
diniti; bu - da u to vreme, u tom trenutku;
iki - da kalmak naci se iimediu
vatre; naci se u skripcu; o - da tada, u
tom trenutku
ara2 ara (papagaj)
araba a. 1 . ko la, taljige, karuce; fijaker,
kocije; - zaprezni konj, konj za vucu; -
zdrepcanik; - dvorisna ka-
pija, kolski ulaz; - yolu 1) kolski put, se-
os ki put 2) kolovoz, cesta; at - konjska
kola; manda (ili kz) - volujska kola,
taljige 2. (kolski) tovar, teret; bir - kum
kola peska; iki - odun dvoja kola drva 3.
auto, automobil, kola; - kullanmak voziti
automobil; - autopark; - vapuru fe-
ribot; spor - sportski automobil; -
biindirani aulomobil 4. zeleznicka kola,
vagon; bagaj - furgon; tramvay -
tramvajska kola; yk - vagon 5.
kolica; ocuk - decja kolica; el -
rucna kolica (s jednim tockom) o - ek-
mek nar. izgubiti se, nestati, ispariti; -
devrilince (ili yol gsteren ok
olur post. kada se kola prevrnu (slome)
mnogi se nadju da pokazu put; -
dze prebroditi teskocu; -
upregnuti, zapregnuti u kola
(konja, volove); - tekerine koy-
mak stavljati klipove u tocak, bacati kli-
pove pod noge; bir - gomila, hrpa cega;
bir - yalan gomila, puna kola lazi; ek-
gubi se, tornjaj se! - arg. glupak,
budala
1. rabadzija, vozar; kocijas 2.
kol ar
1 . rabadziluk, zanimanje va-
zara 2. kolarski. zanat
s kolima; s kolicima; s ato-
mobilom; - hasta nepokretan bolesnik; -
hasta ve nakliye voj. es-
kadron za transport bolesnika i ranjenika
1. supa za kola 2. puna kola,
tovar (jednih kola)
arabesk(-ki) arabeska
ara beyin (-yni) anat. medjumozak
aralama k
Ara bi 1 arapski ll arapski jezik
ara bozan podbadac, smutljivac; sejac
razdora
ara smutnja, sejanje razdora;
- etmek zavadjati, sejati razdor
ara bulucu posrednik; mirotvorac, mi-
rilac
ara buluculuk posredovanje; - yap-
mak posredovati, miriti
mirilac, pomiritelj; posrednik
v. arabuluculuk; - pos-
redstvom, putem, pomocu
ara 1. sredstvo; pribor; -
nastavna sredstva; skolski pribor; re-
tim - sredstva za proizvbdnju 2. pre-
vozno sredstvo, vozilo; -
saobracajna sredstva; - lar voj. ok-
lopna vazila 3. fig. orudje, instrumenat; -
olmak biti orudje (u cijim rukama)
fi/. instrumentalizam
posredan, indirektan
neposredan, direktan
Araf a. is/. clstiliste
. Arafat Arafat (brezuljak kod Meke,
mesto hodocasca)
arak 1. rakija (od pirinca) 2. arg.
drpisanje, kradja
arg. lupez, lopov
arg. lopovluk, kradja
ara kesit geom. tacka preseka; pre-
secna linija, secica
a. derviska kapica (od jarece
dlake)
araklamak ak. arg. dici, smotati, drpiti,
zdipiti
aralama agr. proredjivanje drveca (kre-
sanjem grana ili vadjenjem)
aralamak ak. 1. otskrinuti (prozor,
vrata) 2. razmicati, razmaci, razvuci; per-
57
aralanmak
deyi - razgrnuti zavesu; sandalyeleri -
razmaci stolice; - razmaci re-
deve, napraviti prored (u kucanju) 3. razd-
vojiti, rastaviti (one koji se tuku, gusaju)
aralanmak 1. pass. od aralamak 2. po-
maci se, malo se udaljiti; katama top vur-
diye udaljio sam se da
me lopta ne bi pogodila u glavu 2. po-
kazati se, ukazati se, pojaviti se; annemin
glmseme na
usnama moje majke pojavio se osmeh 3.
arg. tornjati se, vuci se; buradan
gubi se odavde!
rastrkati se; razmaci se;
razrediti se (o okupljenom svetu)
caus. od
aralatmak caus. od aralamak
1 1. razmak, raStojanje, raz-
daljina; medjuprostor 2. otvor, rupa; pu-
kotina; prolom 3. medjuvreme, interval; -
- s vremena na vreme, ponekad; - bul-
mak izabrati vreme, naci pogodan tre-
nutak; bir - izvesno vreme, jedno vreme;
o - u to vreme, u tom trenutku 4. prekid,
pauza; /-af - vermek prekinuti, napraviti
pauzu 5. uzan prolaz, koridor 6. nuznik,
klozet 7. muz. interval; ll ots-
krinut; - (ili etmek) otskrinuti
(vrata, prozor); - devlet fig. tampon-
dri:ava; - ta kalmak skrivati se, ne po-
javljivati se; - otskrinuta vrata
(ili - decembar
1. rastavljen, razdvojen, odel-
jen; razmaknut 2. s intervalima; s pre-
kidima, s pauzama
neprekidan, naprestan
arama 1. gl. im. od aramak 2. jur. pret-
res, premetacina (stana, kuce) - m-
zekkeresi ovlascenje za pretres; - ta-
rama 1) detaljan pretres 2) mor: ciscenje
podvodnih mina; - tarama gemisi mor.
minolovac (brod)
aramak ak. 1. traziti; telefonla - traziti
58
telefonom 2. zahtevati; - zah-
tevati svoje pravo 3. pretresati; pret-
razivati, opipavati (dzepove); - taramak
dugo i pazljivo traziti; pretresati; pro-
cesljavati (teren) 4. zaliti, ceznuti (za pro-
teklim); nedostajati, faliti; bu arar-
sm zalices ovu priliku; imez oldum
hem hi vise ne pijem rakiju
i uopste mi ne nedostaje 5. zanimati se za
koga, posecivati koga; dostum beni ara-
maz oldu moj prijatelj je prestae da me
posecuje 6. mariti; pridavati znacaj; bunu
kim arar? ko za to mari, kome je stalo do
toga? hi ararnam uopste
ne pridajem znacaj ogovaranjima 7. mor,
loviti, cistiti (mine) 8. traziti nevolju, iza-
zivati; kavga - izazivati svadju O -
sormak raspitivati se, zanimati se za
koga; - yatmak neprekidno traziti
Ararnca aramejski jezik
ara muz. interludijum, med-
juigra
pass. od aranmak
aranjman aranzman
aranjr muz. aranzer
aranmak 1. pass. od aramak 2. nar.
traziti nevolju, stvarati teskoce, navlaciti
bedu; o adam adeta onaj covek
kao da sam trazi nevolju 3. trai:iti po svo-
jim dzepovima, pretrazivati dsepove
Arap a. Arapin; - arapski konj;
- dili ve arapski jezik i knji-
zevnost; - arapska civilizacija 2.
Crnac; felah 3. nar. foto negativ O -
gz konacno je shvatio
(ukopeao); benim - osmehnula mi
se sreca
Arapa 1 arapski jezik ll 1 . arapski 2.
nerazumljiv, nejasan; - ml?
uydur uydur syle! mozes govoriti sta
hoces kada te niko ne razume; bu, benim
iin - ne razumen ni reci
Arap sabunu mek, sabun, zelen
sap un
Arap 1. kovrdzava kosa 2. fig.
zbrka, zamrsenost; - na dnmek zamrsiti
se, zapetljati se, iskomplikovati se (o poslu
i si.); - - gibi zamrsen, zapleten, slozen
(posao, situacija i si.)
Arap gumiarabika
Arasat a. is/. sastajaliste mrtvih na
sudnji dan
ara s vremena na vreme, pov-
remeno; kad se ukaze prilika
stalno, neprestano, neprekidno
ara sz digresija, ekskurs
arasta p. red. niz radnji (iste trgovine)
bot. arahis, orasac (Arachis
hypogaea)
istrazivai':, naui':nik
pass. od
1. istrazivanje; - bu-
lunmak istrazivati, baviti se istrazivai':kim
radom; - merkezi istrazivai':ki centar, cen-
tar za istrazivanja; - metodu istrazivai':ki
metod 2. studija, rasprava 3. med. is-
pitivanje, analiza 4. voj. izvidjanje 5. geol.
ispitivanje
istrazivai':
ak. 1. pretrazivali, pret-
resati; prerivati 2. istrazivati, proui':avati 3.
ispitivati (teren i si.); voj. izvidjati
aratmak ca us. od aramak
caus. od aratmak
arav erme pauza, prekid (posla)
1. nadzornik, inspektor 2. (ili
gmrk - carinik, carinski inspektor 3.
astr. vizirni teleskop 4. istrazivai':, ispirai':
(zlata) 5. trazilac, koji trazi (izgubljeno)
trazenje, traganje; potraga
ara yn sporedna sveta ou-
gozapad, sevemistok i si.)
araz a. 1. med. simptom 2. slui':aj, slu-
i':ajnost 3. fig. propast, katastrofa
aren
arazi a. zemlja, zemljiste, tlo; teren;
parcela; - ama kri':enje zemlje; - beyi
zsemljoradnik, ratar; - ukuru udolina; -
dzeltimi ravnanje, niveliranje zemlje; -
hukuku jur. zemljisno pravo; - kabiliyetli
voj. opstepokretan; terenski (o vozilu); -
voj. izvidjanje terena; - manilan voj.
prirdne prepreke, prepreke na terenu; -
otomobili terensko vozilo; - lm pre-
meravanje zemlje; - kla-
sifikacija zemljista; - terki ustupanje zeml-
jista; sp. stipli':ez; nin
zehirlenmesi trovanje zemljista
arbedea. tui':a, melez, kavga
arbitraj arbitraza
ard v. art.
arda 1 1. kolac, stub (kao znak), pu-
tokaz 2. strugarski sekai': (noz)
arda2 ist. naslednik, potomak, sled-
benik
bot. kleka, smreka Ouniperus
communis); - klekovai':a; - suyu
dzin
zool. borovnjak (Turdus pi-
laris)
1 sledbenik ll sukcevisan, uzas-
topni
dat. 1. oslanjati se kome na
ledja 2. dosadjivati kome
- - (u) nazad, natraske; - - git-
mek ici natraske
iza, pozadi, za (kime), za pe-
lama; birbiri - jedan za drugim
uzastopni; neprekidan, nap-
restan
ardiye a. 1. stovariste, skladiste 2. (ili -
creti) lezarina 3. ambar, zitnica
arduaz min. skriljac, lisnac
arefe v. arife
aren v. arena
59
are na
arena arena (i fig.)
areometre areometar
arga tekst. potka, osnova; -
atmak v. argalamak
argalamak ak. potkati; satkati
argalanmak pass. od argalamak
argali zool. divlja ovca (Ovis
ammon)
v.
slab; iznemogao, posustao
slabost, iznemoglost, klonulost
klanac, tesnac, klisura, sut-
jeska
argo argo, zargon; satrevaeki jezik
argon hem. argon
Argonotlar mit. Argonauti
peela (Apis mellifica); - gibi (vre-
dan) kao peela; - zaoka; -
1) kosnica, trmka 2. bat. naprstak (Di-
gitalis purpurea); - srs roj peela; O -
gibi sokmak fig. naneti bol, ujesti za srce;
- dan korkan bal yemez post. ko se boji
vrabaca nek ne seje proso; -
osinnjak, zoljina gnezdo (i fig.); - yu-
sokmak (ili drtmek) dar-
nuti u osinjak; navuci na sebe nevolju
1 . eist 2. eist, nepomesan, pravi,
prirodan; - kan eistokrvan; - su des-
tilovana voda 3. bezgresan, nevin
beyi matica (peela)
peelar
peelarstvo
bat. pepeljusa (Cerinthe)
dijal. mrsav, tanak, slab
v.
kil min. kaolin
slabiti, mrsa-
viti, sahnuti; malaksati, klonuti
60
caus. od
mrsavost; istrosenost, iz-
nuranost
astr. kosnica, grupazvezda
iz raka
zoo/. peelarica zlatna (Merops
apiaster)
ak. oprostiti, sloboditi (od gre-
hova i si.); rehabilitovati
pass. od anlamak
oeistiti se (i fig.); osloboditi
se; Trke gnden gne turski
jezik se iz dana u dan oslobadja (tudjica,
pozajmica)
pass. od
/ing. eiscenje jezika (od
stranih primesa); - nurislieka struja
eistiti (jezik)
peelenik, kovanluk, peelinjak
1. eistoea, 2. eistota 3. nevinost,
bezgresnost
ak. (o) eistiti, osloboditi od
primesa 2. opravdati, rehabilitovati
oeistiti se, postali eist; fig.
izaci eist (iz eega)
p. 1. anat. podlaktica 2. !akat
(mera za duzinu, 0,5 m)
tekst. osnova
ruda, rukunica (taljiga)
zoo/. osojed, osiear (Pernis
apivorus)
preeiscavajuci ll deterdzent
hem. eiscenje, purifikacija
pass. od antmak
eiseenje rafiniranje
evi rafinerija
/ing. purizam, jezieko eis-
tunstvo
ak. preciscavati, rapinirati cf.
tasfiye etmek
1 a. iznenadan, slucajni; /-al -
olmak zadesiti, snaci, uhvatiti (o bolesti,
nesreci); grip - oldu mog
brata je uhvatio grip
a. 1. arh. neravnine, nabori (zeml-
jista); 2. kvar, neispravnost; defekt, lom,
ostecenje; povreda; - ya pretr-
peti havariju; imati udes (saobracajni) 3.
smetnja, zapreka, zackoljica 4.
neprilika, poremecaj 5. muz. znak pre-
6. nemoc,
imati kvar (o
mas ini)
1. neravan, ispresecan (!eren,
zemljiste); - arazi planinska 2. ne-
ispravan, ,defektan, u kvaru (motor i sL) 3,
tei:ak, tegoban 4, bolesljiv, slabunjav
1. ravan, gladak (!eren, zeml-
2. ispravan, bez kvara 3. ugodan,
udoban, fak
a. 1. slucajni, iznenadan 2.
nutan; prolazan, privremen; - bir dostluk
prolazno
ari a. 1. go; ogoljen, obnai:en 2. ab/.
bez.., !isen, oslobodjen
Ari 1 a, Arijevac ll arijevski
arif a. upucen, koji zna; pametan
arife a. predvecerje, dan uoci (cega); ..
- sinde uoci, u predvecerje; bayram -
sinde uoci praznika; devrim - sinde uoci
revolucije, u predvecerje revolucije;
- sinde uoci rata
aristokrasi
aristokrat aristokrat
1. aristokratizam 2, aris-
tokratija
aritmetik 1 aritmetika ll aritmeticki;
- vasat aritmeticka sredina
aritmetiksel aritmeticki, kojise odnosi
na
aritmetiki aritmeticar
aritmi med. (srca)
aritmik aritmican
arka
ariyet a. zajam; - almak
ariya mor, spustaj! (jedra, zastavu)
ariza a. pismena molba, predstavka;
peticija
Arjantinli Argentinac
ark kanal (za navodnjavanje), jaz,
va da
arka 1 1, ledja; - ranac 2, n as-
fon (klupe, stolice) 3, zadnji, strai:nji deo;
zadnja strana; - zadnja
zgrade 4. suprotna, obratna strana; hu-
dudun - granice 5.
prostor iza (cega), pozadina; cephenin -
pozadina fronta 6. fig. zaledjina, "ledja",
zastita, podrska; - olmak imati "ledja";
- var onun on ima "ledja"; /-al - ver-
mek podri:avati, 7. nastavak; -
var nastavice se, nastavak sledi; -
yok kraj (romana, serije) ll 1. zadnji,
- bacaklar zadnje noge (i:i-
- cep zadnji di:ep; - 1)
zadnja vrata, sporedan ulaz 2) zadnja
vrata (automobila); - plan zadnji plan, po-
zadina, fon; - plana atmak fig. po-
u zadnji plan; - voj. zadnja
vrsta; - taraf zadnja strana, obrnuta
na, nalicje 2. periferan, zabacen, zabit; -
mahalle zabacen kvart; - sokak zabita
ulica lll 1 , u funkciji sastavljenih post-
pozicija; - iza, pozadi; za (kim); 1
- iza pozadi; posle; -
dan za (kim, cime); posle; odmah, ne-
posredno po o - da pozadi, iza; - dan 1)
otpozadi, odostraga, iza ledja 2) odmah
za, neposredno za; za petama 3) iza toga,
zatim posle; - dakiler v. - da kalanlar; /-
- almak 1) uprtiti 2) uzeti na sebe
(obavezu, odgovornost i si.), svaliti na
svoja pleca; - almak dovrsiti (za-
poceto), dovesti do kraja; - - (ili -
- ya) jedan za drugim, redom; - dan - ya
61

iza ledja, potajno, krisom; - -
ralamak 1) nanizati 2) postrojiti: - - ya
vermek oslanjati se jedan na drugog, pru-
zati uzajamnu podrsku - ya atmak 1)
zabaciti natrag (kosu) 2. odlozili, odlagati;
odugovlacili; - bakmadan gitmek ici
bez osvrtanja; otici bez pozdrava; - beyin
anat. mali mozak; - ya os-
taviti za kasnije, odloziti; - da
rakmak 1) ostaviti za sobom, prestici,
nadmasiti 2) pregurati, preziveti (godine); 1
- ne ostavljati na
miru, progoniti, slediti; /-al - evirmek ok-
renuti kome ledja, izbegavati koga; /-al -
pomagati, stititi, izlaziti ususret; l-
a/ - dayamak oslanjati se, pouzdati
se (u koga); - nastojati
doci (do cega); - 1)
uporno se truditi, biti ustrajan (u cemu) 2)
proganjati, biti kome za petama; -
gelmek biti zavrsen, doci kraj (cemu);
- gelmernek ne okoncati se, biti pre-
kinut (o poslu i si.); - ge-
tirememek ne moci zavrsiti, ne moci do-
vesti do kraja; - getirmek
privesti kraju, zavrsiti; - gezmek v.
- - ya kamak bezali
na zatiljak (o kapi); - da kalanlar os-
tavljeni, napusteni, ucveljeni (bliski rodjaci
pokojnika) - da kalmak 1) ostati pozadi,
zaostati 2) zaostajati, manje se isticati, ne
napredov:ati; - kesitrnek zavrsti se,
prekinuti se; nestati, presahnuti (o izvoru,
vadi); - kesrnek obustaviti;
kinuti; - da koymak staviti za kasnije,
ostaviti za bolja vremena; - koy-
mak motriti, pratiti, uhoditikoga; - kuv-
vetli (ili mihrapta) koji ima podrsku, koji
ima "ledja"; - tragom, za pe-
lama; - gitmek ici kome za pe-
lama; - ukazivati pazn-
ju, laskati kome; umiljavati se; - dan (ili -
sylemek ogovarati, tracati;
- fig. nametali se, do-
sadjivati; prilepiti se (za koga); -
takip etmek slediti, progoniti; - sm-
dan teneke almak 1) pujdati (ps ena
62
divljac) 2) fig. izrazavati nezadovoljstvo,
negodovati; grditi; - st nauznak; -
st yatmak lezati nauznak; /-al -
vermek zaklanjati, stititi, protezirati koga; 1
- dan vurmak zadati udarac u ledja; iz-
dati, izneveriti; - yere gelmernek
ne podlegnuti, izdrzati sva iskusenja, ne
klonuti; - yere gelmez on je nesavladiv;
- yere getirmek savladati, po-
bediti; - yufka to je sve! dace bog vise
(kaze se za hranu na stolu); - yu-
murta kfesi yok ya! pej. on se povija
prema vetru; uyravlja se prema prilikama;
- zemin slik. pozadina, fon
dijal. v. hammal
arkad arhit. arkada, svod
drug, prijatelj; kolega; -
arka stetan drug (ne drug, vee kamen
na vratu): /-la/ - olmak prijateljovati, dru-
ziti se - prijateljica, drugarica; hayat -
zivotni saptnik; okul - skolski drug; yol
saputnik
prijateljski, drugarski
prijateljstvo, druzba; dru-
garstvo; - etmek prijateljevati, druziti se,
gajili prijateljske odnose; /-la/ - kurmak
sprijateljiti se, uspostaviti prijateljstvo
arkaik arhaican
arkaizm arhaizam
arkalamak ak. 1. natovariti, naprtiti 2.
dija/. stilili., podr:Zavati, podupirati
arkalanmak dat. oslanjati se; pouzdati
se u koga; naci podrsku u kome
1. s naslonom (stolica i si.) 2. si-
rokih ledja, plecat 3. koji ima "ledja", pro-
taziran
1. naslon (stolice, klupe) 2. part-
ljaznik (bicikla) 3. jelek, vesta
bez naslona (stolica)
1. bez naslona 2. fig. bez podr-
ske, bez "ledja"
arkeolog arheolog
arkeoloji arheologija
arkeolajik arheoloski
arketip ( -pi) til. arhetip
arkitekt arhitekta
arktik arktii':ki; - arktii':ki
pojas '
arianmak stideti se
arlanmaz bestidan, bezoi':an
stidljiv, snebivljiv
arma 1 1. grb 2. znamenje na grbu
arma2 mor. 1. ivrag, oprema broda
(uzad, koturai':e, jedra) - almak rasp-
remiti (brod). skinuti opremu; - budamak
prese6i, reskomadati (opremu nep-
rijateljskog broda-topovskom vatrom); -
budatmak v. - uurmak; - donatmak (ili
etmek) opremiti brod; - soymak v. -
almak; - uurmak izgubiti opremu (pod
snaznim vetrom); - yapmak - do-
natmak 2. arg. prekor, izbrus
bilimi heraldika, nauka o grbo-
vima
v. arma bilimi
armada armada, flota
armador mor. 1 . jedrar; monter 2. is-
kusan mornar, morski vuk
p. 1. poklon, dar;
Nobel - Nobelova nagrada; /-af - etmek
dodeliti nagradu; predati, urui':iti nagradu;
pokloniti 2. posve6ena knjiga (i':asopis,
zbornik)
armator, armatr brodovlasnik
armatur, armatr armatura
armoni harmonija, sklad
armonik harmonii':an, skladan, mi-
lozvui':an
armonika 1. harmonika 2. (ili -
usna harmonika
armoniki, armonist harmonikas
armonyum muz. harmonijum
arpa
armudi kruskast, kruskolik; - v.
armudiye
armudiye (zenska) zlatna amajlija (oko
vrata)
armut (-du) 1. kruska; - bot.
kruska (pirus communis); -
uzak pos/. iver ne pada daleko
od klade; kakav otac takav sin; -
sazri, krusko, padni mi u usta!
lezi, hlebe, da te jedem; boynu - sapma
dnmek jako oslabiti, postati kost i koza
2. arg. tikvan, budala; - gibi tup, og-
ranii':en
armuz mor. spoj, sastavak; sav, fuga
Arnavut (-du) Albanac, Arnautin, Siptar
O- badza, prozori':i6i.ispod strehe;
sobica na tavanu; - arnautska
besa, i':vrsta zakletva; - neravna
kaldrma; - petougla kocka, i':igra za
kockanje
Arnavut biberi ljuta aleva paprika
Arnavuta 1 albanski jezik, ll na al-
banskom
arnika bot. v. kz gz
aroma aroma
aromatik aromatii':an
arozz cisterna za polivanje ulica
arpa bot. jei':am (Hordeum vulgare);--
suyu arh. pivo;- maltoza O -
sz sylemek malo govoriti, retko uzimati
rei': (na skupovima);- az gelmek ne do-
biti zasluzenu kaznu (grdnju); - boyu
kadar gitmek vrfo malo pre6i, ne nap-
redovati; - ok gelmek razjariti se, raz-
besneti se; - ektim, sve mi je
krenulo naopako; -
musko ili zensko? decak ili devojcica? -
kmr svako bi6e
ima svojsto po kome se raspoznaje
63

1. trgovac jecmom, prodavac
jecma; - kumrusu pitomi golub, grivnjas,
dupljas; - kumrusu gibi pre-
misljati, duboko razmisljati 3. arg. hupez,
protuva, varalica
1. med. cmicak, jecmicak
(na ocnom kapku) 2. voj. musica, prednji
nisan 3. (ili - bot. arpadzik (AIIium
ce pa)
nar. divlji jecam
arpalama vet. zapaljenje kopita, ban-
gavost (konjska bolest)
arpalamak 1. nazobati se 2. razboleti
se od prejedanja jecmom ili od zapaljenja
kopila (o konju)
1. jecmiste, njiva pod jecmom
2. ambar za jecam 3. ist. naknada, plata
za muftije i kazaskere 4. feud, leno 5. kal-
jac, mrlja na zubima (po kojima se
redjuje starostkonja) 6. fig. sinekura, lak i
unosan posao (bez mnogo rada)
arsa a. parcela, gradjevinsko zemljiste,
plac
arsen hem. arsen, misomor
arsenik hem. arsenik
1. bestidan; bezobrazan, drzak 2.
dosadan, nametljiv 3. bezobrazan, ne-
vaspitan, razmazen (o detetu) 4. bujan
(korov, biljka)
caus. od
iz-
bezobraziti se, postali drzak; po'stati ne-
vaspitan (razmazen)
1. bestidnost, bezocnost,
drskost 2. nametljivost 3. razmazenost,
besobrazluk (dece)
arsin hem. arsin (AsH2)
arslan v. aslan
a. bozji presto "sedmo nebo" 2.
nisa, udubljenje u zidu
64
el. trola (tramvaja, elektricne le-
komotive)
voj. napred (mars)!
v.
muz. gudalo
arh. arsin, hvat (duzinska mera =
0,68 m); - - arsin po arsin, korak po
korak; - amak koracati (krupnim ko-
racima); - byk dugonog, krakat; - la
satmak prodavati na arsine (tkanine); - a
vurmak meriti arsinima; - trgo-
vacki arsin; mimar - gradjevinski arsin
(0,75 m.)
ak. 1. arh. meriti arsinom 2.
ici krupnim koracima, grabiti; prosisati
(oautu); - arg. "premeravati"
ulice, lutati
1. prodaja na arsin 2. duzine
od jednog arsina; - bez platno od tri ar-
sina
arhiepiskop
(-k) nadvojvoda
nadvojvodstvo
nadvojvotkinja
arhiv; devlet - i drzavni arhiv
arhivist
art 1 1. ledja 2. zadnji deo, zadnja
strana cega, pozadina 3. prostor iza cega
4. nastavak ll zadnji, stra.znji; - kafa anat.
zatiljak (glave); - zadnja vrata, zadnji
ulaz lll u funkciji sasastavljenih post-
pozicija; - iza, pazadi cega,
(koga); - iza, pozadi; posle,
potom; - za kime (cime);
odmah posle O - neposredno po;
posle toga; - sirom olvoren
(prozor i si.); - aradan zaobilazno, pos-
redno; fig. skriveno, potajno; - gel-
meyen beskonacan, beskrajan; -
kesilmeden neprestano, neprekidno; - -
ma jedno za drugim, uzastopno; - - a gel-
mek dolaziti jedno za drugim, neprekidno
dolaziti; - almak popuniti, upot-
puniti, kompletirati; - ge-
liyor? cemu tolika zurba; - a atmak
odloziti, odgoditi; - na-
pustiti, bataliti; odustati od cega; -
pratiti, goniti, iei kome za pe-
lama; - zadnja misao - elden
potajno, krisom, kradom: -
namaz ona je uzorno cestita (o zenj); /-
- getirmek upotpuniti; zavrsiti do-
vesti do kraja; - gezmek 1) pratiti, iei
za kim 2) fig. navaljivati, saletati (s ciljem
da se nesto, dobije); - kadar
sirom otvoren, razjapljen; -
mak pretrpeti neuspeh, ebrukati se, os-
ramotiti se; - kesilmek rastali se
od koga; - kesrnek prekinuti,
obustaviti; - juriti,
treali za kim; - a koymak odloziti, ostaviti
za kasnije; - nne naopako -
sapan juri kao strela; -
tragom, za petama; - do-
iei za petama, pratiti; - git-
mek iei jedan za drugim; -- sy-
pricati iza ledja, odgovarali,
panjkati; - yz kpek
kurt, kurt za dobrim konjem se
dize prasina
obilan, bogat, berieetan (pri-
nos, letina); blagodatan; cf, bereketli
izobilje, ebilan rod; bla-
gostanje; cf. bereket
arta kalmak abi. 1. preteei, preostati 2.
zaostajati, kasniti 3. preziveti, nadziveti
(savremenike)
artarn v. meziyet
artamak dijal. v. artakalmak
artan ostatak, pretek ll pretekao, (pre)
os ta o
art blge geog. zaledje (luke, grada)
1. voj. zastitnica 2. podrazavalac,
epigon (pisac, umetnik)
art damak anat. zadnje nepce; -
nsz gram. zadnjenepcani suglasnik

arter med. arterija
arteriyoskleroz arterioskleroza
artezyen (ili - kuyusu) arterski bunar
1 mat. plus, vise; - znak plus
(+);on- dese! plus pet ll mat. fiz. po-
zitivan; - kutup fiz. pozitivan pol; -
mat. pozitivan broj; - yn astr. smer ok-
retanja zemlje (suprotan od kazaljke na -
sa tu)
1 1 1. ostatak (i fig.), pretek,
(su) visak; - ostatak tkanine,
"resi"; retim - visak proizvodnje;
yemek - ostatak jela 2. otpadak, og-
rizine, otpaci; komina, drop; fabrika -
fabricki otpaci 3. hem. talog; ll preostao,
pretekao; - fiz. preostali
magnetizam; - mal ek. suvisna roba,
visak robe (na trzistu) o - mal gz
karmazpos/. od viska boli glava
od sada, ubuduee, vise; vee, na
kraju; konacno; - ocuk ti vise
nisi dete_! - ders ko-
nacno je poceo da uci; - eksik manje ili
vise: - evimize gelmez oldu konacno je
prestae da delazi k nama; - gidelim! haj-
demo vee! yeter - ! dosta vise
ek. visak vrednosti
gl geog. reliktno jetere
gn dodatni dan (29 februar u
prestupnoj godini)
prestupna godina
poveeanje, rast; prirastaj;
- prirastaj stanovnistva
koji bubri, narasla (pri kuvanju);
- pirin pirinac koji bubri
pass. od
stednja; stedljivost, cuvarnost
1. gl. im. od 2. javna
prodaja, drazba, licitacija; cebri - prodaja
aukcijom; mahdut - za-tvorena prodaja
(uz ucesee nekoliko lica)
65

1. ak. povecavati, umnozavati
2. ak. stedeti, ekonomisali 3. ak. (po) di-
zati, povisavati (cene, plate i. si.) 4. fig.
napredovati, daleko dogurati (u sluzbi,
nauci i si.); prosirivati, produbljivati (znanje
i si.)
povecanje, rast; prirastaj; retim
- rast proizvodnje
u hem. anoga
artist 1 . umetnik 2. glumac, glumica; -
gibi vrlo lepa (zena)
artistik umetnicki; majstorski, virtuozan
artma 1. povecanje, rast, porast; pri-
rastaj 2. visak (cega)
artmak (-ar) 1. povecavati se, rasti,
noziti se 2. rasti, podizati se (o cenama) 3.
pojacavati se; narastati, jacati 4. pre-
ostajati, preticati (o novcu i si.); yeter de
artar dostize i pretice
art oda anat. zadnja ocna komora
artrit (-ti) med. srtritis, zapalenje zglo-
bova
artroz med. artroza, zglobobolja
- stalno, neprekidno
v.
v.
art /ing. dijahronicni; - - dil
bilimi dijahronija
aruklamak v.
aruz a. /it. aruz (kvantitativna metrika)
arya muz. arija
Aryanizm re/. arijanizam
aryetta muz. arijeta
arz 1 a. zemlja; zemljina ko ra; - ek-
mesi zemljina teza, gravitacija
arz2 a. geog. sirina; - derecesi stepen
sirine
arz3 a. 1. pokazivanje, izlaganje, preds-
66
tavljanje (cega) 2. predavanje, pod-
nosenje; - hal v. arzuhal 3. ek. ponuda
4. saopstenje, izvestaj; - etmek 1)
pokazivati, predstavljati; izlagati 2) pod-
neti, predati (molbu i si.) 3. ek. (po) nuditi
4) izloziti; izraziti, objasniti; - ist.
salaza primanje (u sultanskoj palati); - ve
talep ek. ponuda i potraznja
arzan a. 1. po sirini 2. popreko
arzani a. arh. poprecni; - pop-
recna greda
v. arzuhal
arzi a. zemljin, zemaljski
arziye v. ardiye
arzu p. zelja, prohtev; zudnja ceznja;
culna pozuda, plotska zelja; - sunda bu-
lunmak v. - sunda olmak; -
imati zelju, osecati zelju; - duymak ose-
eati zelju, imati prohtev za cim; ceznuti,
zudeti; etmek zeleti, stremiti, te:Ziti; -
ya goreti od zelje; - sunda
olmak imati zelju, zeleti; - g!bi
po volji; - sunu yerine getirmek ispuniti
zelju; kendi - suyla po sopstvenoj zelji
arzuhal (-li) a. (pismena) molba; pe-
ticija, predstavka; - etmek obratiti se
mo.bom; - gibi (ili kadar) kao peticija,
predigo (o pismu); - sahibi podnosilac
molbe, molilac
arzuhalci pisar, sastavljac molbi (za
nepismene)
arzulamak ak. 1. zeleti, ceznuti, zudeti
za kime 2. osecati pozudu (pohotu)
arzulu zeljan; cesnutljiv; pozudan, po-
hotljiv
as 1 kec, as; fig. as, prvak
as2 1. dija/. zoo/. hermelin (Mustela er-
minea) 2. hermelinsko krzno
as3 a. bot. mirta (Myrtus communis)
as4 nizi, mladji, vice; assubay, as-
(v.)
asa a. stap, palica; skiptar
asaba v. akraba
asabi a. 1. nervni, zivcani; - has-
nervne bolesti; - sistem nervni
sistem 2. nervozan, razdrazljiv
(iz) nervirati se, kidati se,
razrdrazivati se
ak. ljutiti, kidati, ner-
virati
asabilik nervoza, razdrazljivost
asabiye a. 1 . nervne bolesti 2. ne-
urologija 3. neuroloska klinika
asabiyeci neurolog, neuropatolog
asabiyet (-ti) a. v. asabilik; - le ner-
vozno
asal osnovni, glavni
asalak parazit (i fig.); - bilimi pa-
razitologija
paraziUzam (i fig.)
asalet (-ti) a. 1. plemstvo, vlastelinstvo
2. licno pojavljivanje, prisustvo (na sudu)
3. /it. eufemizam
asaleten a. arh. u licno ime, licno (de-
lovati, nastupati)
asaletli plemicki, vlastelinski; plemenit,
otmen
asal prost broj
asamble asambleja, skupstina
asansr 1. lift, dizalo 2. uspinjaca ma-
sina za dizanje
asansrc liftboj
asap nerv, zivac; - do-
kunmak ici nerve, nervirati, iritirati; -
kuvvetli jakih zivaca, hladnokrvan
asar1 a. vekovi, stoleca
asar2 a. dela, tvorevine
a. drevna dela, arheoloske
iskopine; -:- alimi arheolog; - ilmi ar-
heologija
k
a. mir, sigurnost, bezbednost; -
i muhafaza etmek cuvati javni red; odr-
zavati sigurnost
bezbedan, miran
nemiran, nespokojan; ne si-
guran
1. nemir, vrenje, pometnja,
melez 2. nesigurnost; neizvesnost
asbest (-ti) min. azbest
asbestli azbestni, od azbesta
aselbent (-li) 1. bot. diviza, stiraks,
amber-drvo (Styrax officinalis) 2. farm. sto-
raks (aromaticna mast)
asenkron fiz. asinhron krun
asepsimedasepsa
aseptik med. asepticki
ases a. arh. nocni cuvar
asetat hem. acetat
asetilen hem. acetilen
aseton hem. aceton
asfalt asfalt ll asfaltni; asfaltiran;
- yol put, asfaltni put
asfaltlamak ak. asfaltirati
asfaltni; s asfaltom
asgari a. 1 minimalan, najmanji; - tarife
minimaina tarifa ll najmanje; bizde -
gn kod nas treba da os-
tanete najmanje pet dana lll mat. mi-
nimum; - ye(ili - hadde) indirmek sevsti
na minimum (na najmanju meru)
- da kalmak(ili olmak) fig. biti u
neizvesnosti, visiti, biti nerazresen (o prob-
lemuisl.)
v. cellat
1. obesen, okacen, izvesan 2.
mrgodan, namrsten, natmuren; zlovoljan,
namcorast; - surat namrgodjeno lice; -
yzl nadurenog lica
67

durenje, pucenje, mrgodjenje
a. 1. izvornik, original; - gi-
bidir verno originalu (o prepisu); bir bel-
genin - erginal dokumenta, izvorni do-
kumenat 2. bit, sustina; smisao; - u
sustini, uosnovi 3. osnova, temelj, baza4.
poreklo; soj, loza, rod; fig. pocetak, izvor
5. fig. istinitost, verodostojnost, po-
uzdanost ll 1. pravi, stvarni, istinski; -
kahraman pravi heroj; - istinski
borac 2. originalan, izvoran; autentican; -
metin eriginaini teks! 3. glavni, osnovni,
fundamentalni; - hata osnovna greska; -
ilimler fundamentalne nauke; - pren-
sipler osnovni principi; - sebepler glavni
razlozi; - taarruz voj. glavni napad lll up-
ravo, bas; ben - seni bas tebe
trazim; - je u
!ome moja greska O- u stvari, u sus-
tini - pravo stanje, prava slika
cega; . - olmamak biti ne-
osnovano, neistinito; - bakmak
Irazili sustinu; - pokazati se is-
tinitim, potvrditi se;- bez ikak-
ve osnove; besmisleno; - nesli bellisiz
nepoznatog porekla; - saklayan ha-
ramzadedir post. nije covek onaj ko po-
rice svoje poreklo; - var to je istina; -
yok neosnovan, neistinit; - yok ,
yok (ili - yok nesli yok) bez ikakve os-
nove; neistinit, lazan
zreo za vesala, dostojan ve-
. sa la; - suya post. sve biva
onako kako je sudjeno
abi. izvlaciti korist, profitirati
okacen, obesen; viseci
1. gl. im. od 2. fig. sa-
letanje, navaljivanje; nametljivost
poreklom, rodom; po na-
cionalnosti; Alman - Nemac poreklom
1. pass. od asmak 2. obesiti
se 3. dat. uhvatiti se za, ne pustati; ocuk
annesinin dete se uhvatilo
za majcinu suknju 4. dat. uporno moliti,
68
navaljivati; safetali koga 5. dat. fatili se,
dokopati se, masili se, zgrabiti; silaha -
zgrabiti oruzje 6. dat. nalegnuti, naleci, up-
reti, zapeti; hemen kreklere
ribar je odmah nalegao na vesla 7. iz-
duziti se, oklembesiti se, omrsaviti (olicu)
kais za drzanje (u tramvaju)
adam bat. smicak, jezikovac
(Loroglossum)
neosnovan, nerazlozan; ne-
islini!, izmisljen; - neistinit, !isen
svake osnove; - haberler glasine
neosnovanost,
argumentovanost, neuverljivost
fiz. hem. suspenzija
ne-
plemic, vlastelin; koljenovic
plemstvo, vlastelnstvo
- nar. dragocenosti, nakit.
adidjari
1. odlaganje, odugovlacenje (s
poslom); - ya (ili - da kalmak)
ostaviti za kasnije, odloziti; otezali, odu-
govlaciti 2. nemarnost, nehaj; aljkavost 3.
nevracen dug.
(-sn) a. stolece, vek; - larca ve-
kovima 2. doba, epoha, era
vekovni, stoletni; veoma star; -
stoletno drvece; - bir adam sto-
godisnjak, veoma star covek
asi a. 1 buntovan, nepomirljiv, ne-
pokoran ll buntovnik, pobunjenik
aside kul. Arapsko jelo od brasna,
mesa ibamje
asil a. 1. plemicki, vlastelinski 2. ple-
menit, velikodusan 3. plemenit, dragocen
(metal, gas i si.); - gazlar plemeniti ga-
sovi; - metal plemeniti metal 4. sa-
mostalan, sa posebnim ovlascenjima
(drzavni sluzbenik)
asilbent farm. benzoin, storaks
asilik pobuna, ustanak; melez, smutnja
asillik v. asalet
asilzade v.
asimetri asimetrija
asimetrik asimetrican
asimilasyon asimilacija
asistan asistent (univerziteta); asistent
(lekar); sin. asistent rezije
asit (-di) hem. kiselina; - askorbik as-
korbinska kiseline, C vitamin; - borik
borna kiselina; - nitrik azotna kiselina
asitlemek, asitlendirmek ak. zakiseliti,
ukiseliti
postali kiseo, ukiseliti se
ak. pretvoriti u kiselinu,
ukiseliti; zakiseiili
asitli zakiseljen, s kiselinom
asitlik hem. kiselost
asit ler kiselinomer
delovi mera (decilitar, mi-
limetar i si.)
asker a. 1 1. vojnik, pripadnik armije (od
redova do generala) 2. vojska, vojne
3. vojna sluzba: - almak regrutovati, uzi-
mati u vojsku; - e pozivati u
vojsku; - ekmek postrojavati vojsku; -
iskrcavati trupe; - gibi vojnicki,
disciplinovan; - dezerter; - den
kamak dezertirati; - rejimi(ili ynetimi)
militarizam ll 1. disciplinovan, od reda; -
adam disciplinovan covek 2. hrabar, he-
rojski; - millet hrabar narod
askerce vojnicki, po vojnicki
askeri a. vojni, vojnicki; ratni; - adalet
vojno pravosudje; - adli hajim voini su-
dija; clan prekog suda; - akademi vojna
akademija; - vojni izaslanik;
bando vojni orkestar; - ceza hukuku
vojno-krivicni zakon - devriye vojna pat-
rola; - fesat pobuna u vojsci, metez; -

harekat vojne operacije; - hava aka-
demisi vojno vazduhoplovna akademija; -
idare vojna administracija; - junta vojna
hunta: - vojne trupe: - makamlar
vojne vlast; - liman ratna luka; - lise
vojna gimnazija; - vojnicko drzanje;
- temyiz mahkemesi vrhovni vojni sud; -
akademisi vojno-medicinska aka-
demija; - vojni kasacioni sud; -
vojna policija; Yksek Askeri
Vrhovni vojni savet (u Turskoj)
askerlik vojna sluzba; vojnicki poziv;
vojna obaveza; - adliyesi vojno pra-
vosudje; - ten osloboditi od
vojne obaveze (sluzbe); - doba vojne
obaveze; - dairesi regrutni okrug; - fenni
vojna nauka o ratu; - hizmeti vojna sluz-
ba; - mkellefiyeti jur. vojna obaveza; -
le devii vojni obveznik; - reg-
rutno odeljenje, vojni odsek; - ten tecrit
jur. demilitarizacija; - kontrola,
smotra; - ten terhis etmek otpustiti iz
vojne sluzbe; - yapmak sluziti armiju
militarizacija
militarilizovati se
ak. militarizovati
ak. demilitarizovati
1. narameriice, uprte (za drzanje
pantalona); bretele; kombinezon - bre-
tela kombinezona 2. vesalica (za odelo);
kuka; civiluk; - ya geirmek staviti na ve-
salicu (odelo, haljinu) 3. objava, oglas (o
zenidbi i si.) 4. svezanj (voca); venac,
gronja (za susenje ili cuvanje) 5. visuljak,
privesak (ukras), zlatni lancic (oko vrata)
6. luster; granat secnjak 7. med. zavoj,
povoj 8. ubrusi (koji se, kao poklon majs-
torima, vesaju na krov nove kuce); ma-
terijal na vozilima svadbene povorke 9.
arhit. glavni stub, podupirac 1 o. arhit. sle-
menjaca (greda) 11 . ca ura svilene bu be
12. koliba, kosara 13. jur. suspenzija 14.
fig. odlaganje, odugovlacenje, otezanje;
neizvesnost; - da fig. u vazduhu, neresen,
69

neizvestan, sumnjiv; - ya almak 1) po-
dupirati, podupreti 2) podizati, izvlaciti (po-
tonuli ili nasukani brod) 3) .tig. odlagati,
odugovlaciti, otezati (s cime); - da
rakmak ostaviti neresenim; - ya
karmak 1) objaviti brak (o maticaru) 2) ob-
javiti licitaciju; - ya biti objavljen
(o zakljucenju braka i si.); - da durmak vi-
siti u vazduhu, biti u neizvesnosti; - da
kalmak ostati neresenim, ne ostvariti se
1. prodavac vesalica (za odecu)
2. dekarater nevestinskih soba 3. arg.
tezak na vracanju dugova
1. sa kukom (za vesanje); sa bre-
telama; sa naramenicama; - pantalon
pantalone sa uprtama 2. viseci; - yatak
hamak, visca postelja (mreza)
nar. povrce i voce za vesanja
(luk, paprika, grozdje i si.)
bot. mesinast; man-
tarlarmesinaste gljive, askomicete
asla a. nikako, niposto, ni u kom slu-
caju
aslan 1 zoo/. lav (Felis leo); fig. ju-
nacina, delija; - junace! -
olmak biti nedostupan, biti u lavljim cel-
justima: ;... bot. lavlja stopa (Leontice
leontopetalum); - gibi snazan; smeo, hra-
bar; - kesilmek postati snazan i hrabar
kao lav; - mrebbisi ukrotitelj, dreser la-
vova; - lavovski deo; - st
srean, hrabar; - tilkiye izaci
na kraj s jacim protivnikom; -
belli olur lav se poznaje prema jazbini
(govori se kao komplimenat vlasniku
dobre kuce); - yrekli hrabar, smeo, lavl-
jeg srca; Aslan Yrekli ist. Ricard
Lavlje Srce
Aslan astr. Lav
aslan 1. bot. zevalica (Antirrhinum
majus) 2. otvor, isteciste (u obliku lavlje
celjusti)
aslan bot. srdacica (Leonurus
70
cardiaca)
srcanost, smelost, hrabrost
aslan penesi bot. virak (Aichemilla
vulgaris)
aslen a. 1. poreklom, po poreklu 2. u
sustini, u stvari
asli a. osnovni, glavni, primarni; iz-
varan, originalan, autentican; - adet prost
broj; - aza istinski clan; - cmle glavna
recenica; - dava jur. glavni pretres; -
osnovna plata; - metin ariginaini
tekst; - nsha izvorni tekst, original, ua-
tograf; - vazife osnovna duznost, glavni
zadatak
asliye: - Mahkemesi jur. lprvostepeni
sud
asliyet 1. originalnost, izvornost, prvo-
bitnost 2. poreklo
asma 1 1. bot. povijusa, lijana (biljka) 2.
bot. vinova loza (Vitis vinifera); cokot,
gidza; - izdanak vinove loze, lozica;
- biti vinogradska vas, filoksera (Phyllo-
xera vastatrix) - senica, venjak
(od izdanaka loze); - mladica vi-
nove loze; - C:okot, gidza; - s-
v. - O - budamak govoriti glu-
posti, lupati; - dikmek arg. ne vratiti dug
asma2 1 gl. im. od asmak ll viseci; -
araba laka kocija; - iskele viseca skela
(za malterisanje fasade); - kat mezanin,
medjusprat; - kilit katanac; - kpr viseci
most; - merdiven brodske stepenice; -
ljuljaska; - yatak v. yatak
asmak (-ar) ak. 1. vesati, okacivati;
obesiti (koga) 2. arg. eskivirati vracanje
duga 3. arg. otarasiti se koga, otkaciti, ski-
nuti sa vrata; onu zorla jedva sam
ga otkacio, s mukom sam ga se otarasio
4. napustiti, ostaviti, bataliti (posao); izos-
tati sa duznosti (posla) O kesrnek
kinjiti, muciti, tiranisati (na poslu i si.); as-
kestik nikome ne po-
lagati racuna, biti svoj gaspadar (domacin
kuce, setuna poslu i si.) yzn - namr-
goditi se, natmuriti se, "obesiti" lice
asma bot. jurget, vrg, ajduk (La-
genaria vulgaris)
1. vinograd 2. vinogorje, vi-
nogradarsko podrucje
aspiratr aspirator, usisivac
aspirin aspirin
aspur 1. bot. safranika, divlji safran
(Carthamus tinctorius) 2. crvena boja (eks-
trat safrana)
asri a. moderan, savremen; cf.
modernizovati se, osav-
remeniti se
ak. modernizovati
asrilik savremenost; moderna shva-
tanja, moderni maniri
v. bilin
ast nizi (po rangu), potcinjen, mlad-
ji; pod
astar 1. postava (adece, haljina); - ge-
irmek staviti postavu 2. podloga; grunt,
osnovna boja; - osnovna boja,
grunt; - ekmek (ili vurmak) slik. grun-
tovati, premazivati osnovnom bojom
- etmek arg. obljubiti, "opaliti"; - y-
znden skuplja dara nego mera
astarlamak ak. 1. postaviti (odelo) 2.
gruntovati; zbukovati (zidove)
astarlanmak pass. od astarlamak
astarlatmak caus. od astarlamak
1 . postavljen, sa postavom 2.
gruntovan, sa gruntom
materijal za postavu
log. episilogizam, posredni
zakljucak
voj. potporucnik
med. astma, sipnja

astmatican
caus. od asmak
astigmatizm med. astigmatizam
astragan astragan
astrolog astrolog
astroloji astrologija
astrolojik astroloski
astronom astronom
astronomi astronomija
astronomik astronomski; - fiyat fig.
astronomska, basnoslovna cena
astropikal suptropski; - iklim supt-
ropska klima
astsubay voj. podoficir, mladji oficir
asude p. miran, spokojan, bezbrizan
asuman p. nebo, nebesa
Asuri Asirac
Asurca jezik
Azijat, zitelj Azije
as yn geog. sporedna strana sveta,
podstrana (jugozapad, jugoistok, se-
verozapad, severoistok)
jelo, hrana; - dijal. kuhinja; -
deliye gde se dvojica svadjaju,
treci koristi; - koyusunda,
brz u jelu, spor u poslu; - olsun
na zdravlje! prijatno! (govori se deci): - ta
tuzu bulunmak v. orbada tuzu b.u-
lunmak; ocakta - cemu tolika
zurba? - a su katmak kva-
riti posao (dodavati hladnu vodu kuvanom
jelu)
donji deo; donja strana, prostor
ispod cega; - da dole, ispod, nize; - da
imza edilen dole potpisani; - daki donji;
- dan odozdo, s donje strane; - dan yu-
odozgo na gore ll 1. donji, nizi;
Donji Egipat 2. nizak; - fiyat
niska cena; - tazyik teh. nizak pritisak 3.
71
1

i.
..
i


1

jednostavan, primilivan (po razvijenosti);
prost; - bitkiler pirimitivne biljke 4. los (po
kvalititu), n ize vrednosti; jadan, .kukavan; -
adam prost covek; - mal losa roba; - ta-
baka nizi stalez, nizi sloj (ljudi) lll (ili - ya)
nanize, dole; nize, manje; - pasti
(o kvalitetu); - vurmak smanjiti, oboriti,
sniziti (cenu) o almak porusiti, oboriti,
prevrnuti; spustiti, sneti; - dan almak 1)
smiriti, utisati 2) muz. sniziti (ton); -
atmak ponizavati, omalovazavati; ne ob-
racati paznju; - grmek gledati s vi-
sine, potcenjivati; - kalmamak ne za-
ostajati (za kime), ne dati se; - kesim
geog. donji tok (reke); /-dan/ - kurtarmaz
1) to je poslednja cena;. ne dam jevtinije!
2) on potcenjuje svakog nizeg od sebe;
- tutmak v. - grmek; - tkrsem sa-
tkrsem sve ide
naopako, kako god okrenem-ne valja; -
1) priblizno, oko; manje ili vise, tu i
tamo 2) samo, sve vreme (uz vlastito ime);
- , sve vreme "Ajsa,
Ajsa", samo Ajsa, uvek Ajsa; bir - bir yu-
dolegore, tamo amo (ici); en - (ili
najmanje; - prib-
lizno, oko
1. ponisko 2. prilicno prosto,
priprosto
koji sledi, dolepomenuti, donji
1. v. 2. padati,
opadati, snizavati se (o kvalitetu, ceni) 3.
ponizavati se, poniziti se
pass. refl. od
ak. 1 . snizavati, spustati,
obarati (cene, kvalitet i si.); 2. ponizavati,
omalovazavati,
- 1. donji i gornji; dole
i gore, potpuno; od partera do sprata
(kuca) 2. fig. bogati i bedni
1 niza vrednost, inferiornost;
osrednjost; - kompleksi kompleks in-
feriornosti, kompleks nize vrednosti ll in-
ferioran, losiii po vrednosti, nizi; los, mek-
valitetan; - mal nekvalitetna, los roba
72
ponizavanje, prezir (anje)
ak. ponizavati, oma-
lovazavati, potcenjivati
stepen; rang, cin; zvanje
a. ist. asar, desetak (porez na pol-
joprivredni prihod); cif.
ubirac desetka
a. mat. arh. decimalan; - kesir
decimalni razlomak; - usul metricki sis-
tem
1. kuvar, ascija; - kuvarica
2. (ili - ascinica, narodna ku-
hinja; - bradva, kuhinjska sekira; o
- ok yerde orba bozulur post.
mnogo babica-kilavo dete
1. glavni kuvar, sef kuhinje 2.
iskusan, vest kuvar
kuvarska vestina, gastronomija;
- etmek baviti se kuvanjem, raditi kao
kuvar; - okulu kuvarska skola
ermek ak. dat. 1. osecati odvratnost
prema kakvom jelu 2. imati jaku zelju za
kakvim jelom (o trudnicama)
evi 1. ascinica; narodna kuhinja 2.
(besplatna) menza za sirotinju
p. v. evi
1. agr. kalemljenje; - (ili ka
lemi) kalemarski noz; - yapmak kalemili
2. agr. kalem, navrtak, pelcer 3. med. vak-
cina; serum; - tutmak primili se (o ka-
lemu, vakcini) 4. vakcinacija, pelcovanje,
cepljenje; - potvrda o vakcinaciji; -
vurmak kalemiti; vakcinisati 5. agr. ves-
tacko oprasivanje
okerast, boje cigle
1 crveni oker (boja) ll boje
cigle
kalemar
1. (ili- anat. cukalji,
piljak, skocna kost 2. piljak, kocka (od
kosti); - kimse nepobediv
covek, covek s kojim se ne moze nad-
metati;- atmak 1) bacati kocku (u igri) 2)
/-la/ nadmetati se, odmeravati snagu (s
kime); - oynamak igrati piljke; - oyunu
igra piljaka 3. arhit. slemenjaca (greda) o -
cuk oturmak polaziti za rukom, ici od
ruke (o poslu)
1 zaljubljen (a); - olmak zal-
jubiti se, biti zaljubljen; - ve zal-
jubljeni ll 1 . zaljubljenik, obozavalac 2. lju-
bavnik 3. asug, narodni pesnik; bard,
trubadur 4. ozloglasen tip 5. druskan, pri-
jatelj (u oslovljavanju) O - a so-
rulmaz za zaljubljenog nista nije daleka
a-p. zaljubljeno
nar. zaljubljen; zaljubljenik; ben
bu - ja nisam odu-
sevljen ovom muzikom
. ljubav .
a-p. dragan; dragana, dama
srca, ljubav
ljubavna avantura, fler-
tovanje; - etmek flertovati
1 1. gl. im. od 2. ka-
lemljen vildan; ll 1. kalemljen 2. med. vak-
cinisan, cepljen 3. rashladjen, ohladjen
(pice i si.)
ak. 1. agr. kalemili 2. med.
vakcinisati, pelcovati 3. zaraziti, inficirati 4.
tig. "pelcovati", pobudjivati, ulivati 5. hla-
diti, rashladjivati (pice)
pass. od
caus. od
kalemljen; vakcinisan, cepljen
pass. od
neprohodan (teren, suma i si.)
1. gl. im. od 2.
geol. erozija; ct. itikal 3. med. abrazija
ak. 1. izlizati, iznositi, po-
habati 2. hem. razjedati, razjesti 3. pot-

kopavati (o reci); izdubiti, izlokati 4. iscr-
psti, istroiiiti
1. gl. im. od 2. geol.
erozija 3. habanje; amortizovanje; -
1) stepen amortizovanja 2. trg. amor-
tizacija; - otpisati, ras-
hodovati; amortizovati
1. istrositi se, pahabati se, iz-
lizati se; tig. onemocati, posustati 2. raz-
jedati se, razjesti se, korodirali 4. erodirati,
raznositi, skidati
izlizano, poderano mesto (na
odeci); izlokano mesto
a. citanje Kurana (prilikom re-
ligioznog obreda)
arg. drpisanje, kradja; 1
- etmek dici, zdipiti, smotati
1 prekomeran, preteran; po/. krajn-
ji, ekstreman; radikalan; ultra =; ct. mfrit;
- derecede prekomerno previse; pre-
teran, prekomeran; - gitmek preci sve
granice; prevrsiti svaku meru; - ult-
rakratki (talas); - sevgi preterana ljubav;
- solcu pot. ultralevicar; - retim su-
perprodukcija; - yk: preopterecenje ll
veoma mnogo, previse, prekomerno; -
sylemek dugo govoriti; - veoma
mnogo, previse lll u tunkciji postpozlcije; s
ona strane, iza, preko, trans =; deniz -
preko mora, s one strane mora; deniz -
lkeler prekomorske zemlje; gn - svaki
drugi dan; tepe - preko brezuljka
bellem izvanredno pamcenje
besi 1. biol. prehranjenost, hi-
pertrofija 2. prehranjivanje, kljukanje
ekstremista
preteranost, neumerenost 2.
v.
doyma tig. hem. prezasicenost
med. anafilaksija, pre-
osetljivost
fiz. pregrejanost
73

1. prekomernosl, preleranosl;
krajnosl; ct. ifral 2. radikalnesi - a ka-
mak ici u krajnosl, preterivati
pass. od
v.
1. gl. im. od 2. arhit.
slemenjaca 3. knjizevna kradja, plagiranje
4. sp. lob (ovanje) ll 1. preveden, pre-
bacen kroz 2. arg. dignut, smotan, uk-
raden O - voj. ubacna, strma valra; -
transmisic ni kais
plagijator
plagiranje, plagijat
1 . ak. ab/. prevesli, prebaciti
(preko cega); provesti, provoditi (kroz
sumu i si.) 2. ak. arg. drpiti, zdipiti, cormuti
3. ak. dat. uklonili, izneli, skloniti na si-
gurno mesto (pred opasnoscu) 4. ak. arg.
otresti se, otarisili se koga, otkaciti koga 5.
izbeci; bir tehlike - izbeci opasnost
arg. v.
pljacka, malverzacija; ulaja, pro-
nevera (novca)
. pi'oneverilac, utajivac; kradljivac
caus. od
1. med. nevakcinisan, ne-
pelcovan 2. agr. nekalemljen
1 moslic, brvno 2. planinski
prelaz, prevlaka
min. nepreradjen oker
p. jasan; otvoren, javan; oce-
vidan,. ocigledan; gn gibi - jasan kao
dan; - etmek objaviti, obsnaniti, izneti na
videlo; otkriti, razglasiti
jasno; javno, otvoreno; ocig-
ledno
Ahil; - Ahilova peta
p. 1 poznanik, znanac, prijatelj ll
upucen, obavesten
74
1. poznanstvo, prijaleljstvo; f-
al - etmek 1) sklapati poznanstvo (pri-
jateljstvo) 2) poklonili se, naklenili se (u
znak pozdrava); gz - poznanstvo iz
vidjenja
a. nomadsko pleme; - no-
madski zivol
a. 1. ljubav; - ljubavna valra;
- a dalmak izgubili se u ljubavi; - a
mek zaljubili se; - a gelmek sirasno se
zaljubili, goreti od ljubavi; - brak
iz ljubavi; - ljubavna avantura;
- Eros; - yapmak voleti se, voditi
ljubav; serbest - slobodna ljubav; ten -
telesna ljubav; mitsiz - beznadezna lju-
bav; vatan - ljubav prema domovini, ro-
doljublje 2. fig. revnost, odusevljenje, en-
tuzijazam; - la s revnoscu i
ljubavlju O - dert syletir pos/. lju-
bav cini coveka tuznim, a tuga pricljivim; -
olmaz bez odusevljenja
se nista ne moze postici (uraditi, nauciti)
etmek dat. udariti, opaliti, zviznuti;
ona bir tokat etti opalio mu je sarnar
1. nadmocan,. dominantan, is-
taknut; ak. preodoleo; prevalio; pregrmeo
2. ak. koji prelazi (odredjen broj); vise od,
preko; - bir adam covek koji je
prevalio sezdesetu godinu; eliiyi - kitap
preko pedeset knjiga 3. til. transcendentan
4; prekomeran, ekscesivan, preteran; - si-
gorta preterano obezbedjenje; -
preosetljiv, koji se lako uzbudjuje
v. ;
preteranost, neumerenost
pun ljubavi, s lubavlju
olsun! 1. bravo! sjajno! 2. to nije
lepo od tebe! grozno! fuj!
v.
y.
v.
dijal. namirnice, zalihe
(-ar) 1. ak. prolaziti kroz, pro-
bijati se; prevaljivati, savladjivati (prep-
reke); voj. forsirati: - preci preko pla-
nine, prejezditi planinu; yolu - prevaliti
put 2. ak. preskociti 3. ak. preci granice,
prevrsiti meru; prekoraciti (ovlascenje) 4.
ak. nadvisiti, nadmasiti 5. ak. premasivati
(brojcano), biti vise; biti su-
vise 6. prolaziti, proticati (o vremenu i si.)
7. dat. skociti, skakati na, opas (iv) ati (o
muzjaku zivotinje) 8. arg. ispariti, uhvatiti
maglu, kidnuti 9. abi. pentrati se, verati se,
prelaziti (preko plota)
v. - arg. svaler; sva-
lerka 2. asikovanje; (tajna) ljubavna veza,
svaleracija
v.
dijal. star, drevni; arhaican
v. evi
mor. urez, zljeb; - amak (ili yap-
mak) izljebiti, urezati
caus. od
a. isi. deseti dan mu-
harema (dan kada je stradao Ht.isejin kod
Kerbele)
a. 1. asure (poslastica od zrnevl-
ja i voca koja se sluzi na dan1 O mu-
harema); - mesec muharem; - gn
lo dan muharema 2. fig. mesavina; zbrka,
ne red
p. bludnica, ravcratnica
bludnicenje, razvrat
at 1. konj; zdrebac 2. sah: konj,
skakac; - v. - - a binrnek
(uz) jahati konja; - boynuna po-
leci na vrat konja; - 1) akrobata,
dzambaz 2) trgovac konjima 3) dreser
konja; - 1) trgovina konjima 2)
akrobatika; dresura konja; - atiatmak te-
rati konja do smrti, .obosti konja - donu
boja konja 2. ist. konjski oklop; - drt
nala poterati konja galopom; -
at
konjska dlaka; - v. - -
hipodrom, trkaliste; - pot-
kovica; - kadar salj. kao potkovica (o
ogromnom brosu); - konjusar; -
srmek 1) terati, mamuzati konja 2) na-
terati konja na koga; - konjski pri-
bor; - kopito; - v. -
- konjska trka; araba - v.
- binek - jahaci konj: - divalj,
neobuzdan konj; - zaprezni konj;
- trkacki konj O - alan
geti suvise je kasno (da bi se nesto ura-
dilo); - (ili ._ lar muskobanja;
vulg. kabila (o zeni); - la bo-
(ili zavadjati.,
sejati razdor (medju prijatelje); - ata-
post. musko dete je
delo oca, zensko majke; - konjska
hod; - beraber (ili bir) na istom
nivou; mrtva trka, rame uz . rame; -
beraber gitmek ici rame uz rame, ne za-
ostajati; fig. dr:Zati korak; - ara-
baya abieni poslovi padaju onima
bez srece; - bakan, bakmaz
ko svoga kqnja dobro pazi, na poteru se
ne osvrce; - binenin,
post. konj pripada onom ko ga jase sablja
onom ko je pase; - a binmeden ayak-
sallamak klati pod rep, raditi na-
opako; - bulunur meydan bulunmaz,
meydan bulunur - bulunmaz uvek nesto
fali; prilika se ne ukazuje kada je pot-
rebno; - sonra ka-
kapatmak posle tuce mahati pes-
nicama, posle kise japundze; - a deveye
ya! to je vrlo jevtino! - a dost gibi
gibi binmeli izr. konja
treba paziti kao druga, terati kao nep-
rijatelja; - elin, it elin nista ja ne znam;
nista me se ne tice; - kes-
kin lig. vest, iskusan,. okretan; - a et, ite
ot vermek(ili yedirmek) raditi sve na-
opako; - gibi kao kobila, drusla (zena); -
gibi kao konjokradica, provalnik; -
ile avratta konj i zena donose
srecu; - ile ne moze se
magarac utrkivati sa konjem; - tan inmek
75
at
binrnek pasti s konja na magarca;
- glup, tup; - bot. vitina (fe-
rula communis); - njis-
tanje; - kadar sirok, prostran
(prostor, trg i si.) - v. - oy-
natmak; - yer prostrano
mesto, sirok trg;- oynatmak 1) poigravati
na konju, propinjati se 2) pokazivati ves-
tine (majstorije); - lm arpadan
olsun neka konj crkne od jecma (govori
se posle dobrog jela ili uspesnog posla); -
lm itin (ili - lr itlere
bayram olur) posl. dok jednom ne
smrkne, drugom ne svane; -
.osurtmuyoruzl ne terama magarca
da prdi na konjskoj pijaci! (grub prekor
onome ko nepazljivo slusa dok mu se
prica); - sahibine gre kakav gos-
podar takvi i mladji; - tepmez itim
kapmaz deme (ili - tepmezi, itin kap-
olmaz) posl. nema konja koji se ne
cifta ni psa koji ne ujeda; nikome ne treba
verovati; -
nema koristi od strasljivog konja i plasl-
jivog coveka; - kendi yemini
izr. trud nikada ne ostaje bez nag-
rade; - zapt eden gemdir djem obuz-
dava konja
At (ili - astr. Pegaz
ata 1. predak, praotac; - lara
kult predaka 2. arh. otac; - buyruklu pat-
rijarhalan; - patrijarhat 3. skr.
odAtatrk
atabek, atabey ist. vaspitac seldzuckih
princeva
bio/. atavizam
ata erki patrijarhat
ata erkil patrijarhalan
atak 1 1. impulsivan, nagao, prek, nap-
rasit 2. smeo, odvazan; drzak 3. hvalisav,
razmetljiv
atak2 1. napad, atakovanje (u
boksu, fudbalu) 2. muz. upadanje (glasova
i instrumenata u hor i orkestar)
76
1. naglost, plahost, naprasitost
2. smelost, odvaznost, drskost 3. nep-
romisljenost, nesmotrenost
atalet a. 1 .. nerad, nedelatnost; inert-
nost, tromost, ucmalost 2. lenjost 3. fiz.
inercija; - momenat 'inercije; - ka-
nunu zakon inercije: - kuvveti snaga
inercija
1. ocinstvo; ocinska osecanja 2.
arh. star covek, starac
atamak ak. dat. imenovati, postaviti (na
duznost, funkciju)
ataman ist. ataman; hatman
atanma imenovanje, nominacija
atanmak pass. od atamak
ataraksiya dusevni mir, ataraksija
atar damar anat. arterija; - bilimi ar-
teriologija; - kirelenmesi zakrecenje ar-
terija
ata sz poslovica; izreka
dip/. atase; - si atase za
stampu; . deniz - si vojnopomorski atase;
hava - si vojnovazduhoplovni izaslanik;
kltr - si atase za kulturu; ticaret - si
trgovinski atase
izaslanstvo; zvanje atasea;
askeri - vojno izaslanstvo
Atatrk kemalista, pristalica Kemala
Ataturka
Atatrklk kemalizam, Ataturkova
politicka doktrina
atavik atavisticki
atavizm atavizam
at nar. v. su
1. uzgajivac konja 2. dreser, uk-
rotitelj konja
1. konjarstvo, gajenje konja 2.
konjicki sport
ate v. ateist
ateh a. senilnost, izlapelost; - ge-
tirmek poseniliti, izlapeti; ct. bunamak
ateist 1 ateista, bezboznik ll aleislieki
ateizm ateizam, bezboznistvo
atelye 1. atelje, studio 2. radnja, ra-
dionica (zanatska); demirci - si kovaeka
radnja, kovacnica ct. atlye
aterina zool. cipal, skaeun (Atherina
presbyter)
a. 1. vatra, oganj; - ognjiste,
kamin; - e (ili - gemez) vat-
rostalan, nezapaljiv; - e tapma ogn-
jopoklonstvo, obozavanje vatre; -
vatrostalna opeka /-al - vermek pod-
metnuti vatru, zapaliti; - vermek 1) sta-
viti u vatru, spaliti 2) obespokojavati, sejati
paniku 2. usijano telo 3. pazar; dn
- sinoe je u nasoj
zgradi izbio pazar 4. med. (visoka) tem-
peratura, groznica, vatra; - izgesi med.
krivulja temperature; - im spala mi
je temperatura 5. voj. vatra, paljba; - !
pali! - amak voj. otvoriti vatru; -
almak obasipati vatrom, osuti paljbu; - al-
bulundurmak dri:ati pod vatrom
(neprijateljski polozaj); - yapmak
pruzati vatrenu podrsku; - le des-
teklemek podrzavati vatrom; - etmek (o)
paliti, pucati; - grmek podvrgnuti se
vatri, pasti pod vatru; - vatreni po-
lozaj, vatrena linija; - himayesi vatrena
zastita; - idaresi upravljanje vatrom; -
prenositi vatru; - i kesrnek
prekZinuti paljbu; - menzili domasaj palj-
be; - perdesi vatrena zavesa; - ps-
krmek bljuvati vatru; - tanzimi yapmak
korigovati vatru; - teatisi puskaranje,
earka; - teksit etmek (ili toplamak) kon-
centrisati vatru; - e tutulmak pasti pod
vatru; - yapmak voditi paljbu pucati; baraj
- i barazna, zapreena vatra; - i iz-
nenadna vatra; abuk - brza paljba;
abuk - li tfek brzometna puska, brzo-
metka; dz - povrsinska vatra (koja kosi
povrhtla); makas - i unakrsna vatra; mn-

ferit - jedinacna paljba; tevkif - i zap-
reena vatra; - i plotunska paljba 6.
tig. zar, zanos, odusevljenje; - ini kay-
betmek izgubiti odusevljenje; 7. tig. pla-
hovitost, naprasitost, naglost; - kesilmek
planuti, zacrveneti se (u licu); - olmak
razjariti se, planuti, eksplodirati; - samak
(ili besneti, padati u jarost,
penusati se od besa 8. opasnost; rizik; - e
rizikovali zivot, ulaziti u rizik; - e
doci u opasnost; - le oynamak
igrati se vatrom, izlagati se opasnosti;
kendini - e atma! ne igraj se sa zivotom!
O - almak 1) zapaliti se, rasplamsati se 2)
tig. zaljubiti se 3) razjariti se, pasti u vatru
4) dobiti udarac (metka), naleteti na vatru; .
- almamak ne opaliti, otkazati, zatajiti
(opusci); - almaya geldin? zasto tako
zuris (govori se onom ko odlazi odmah po
dolasku); - stvar je postala
kritiena; dogorelo je do nokata; - basmak
1) imati groznicu 2) razjariti se; pocrveneti
(od besa, stida i si.); /-al - za-
paliti, usadili vatru (u srce, dusu); /-al -
tig. zapaliti se, usplamteti (o dusi,
srcu); - yeri yakar tig. vatra pali
mesto gde padne; - gecesi lvanjdansko
veee (24 juni, kada pravoslavci pale
vatre); - gibi 1) veoma topao, prevruc 2)
zivahan, agilan 3) pametan. promucuran;
- ten gmlek tig. nevolja, muka; nes-
nesno stanje, tesko iskusenje; - e gs-
termek drzati nad vatrom, zagrevati; - e
krkle gitmek nalivati ulje na vatru; - ol-
mayan yerden duman posl.
nema dima bez vatre; - veoma
skup, preskup; - nestasno, vra-
golasto dete; - v. -
- e yakmak dovesti u tezak po-
lozaj (bedu); - e yanmak doci u tezak, be-
zizlazan polozaj; - ine yanmak
dali tudjom krivicom, ispastati eije grehe;
iki - u teskarn polozaju, izmedju
dve vatre
zool. sardina (Ciupea pilc-
hardus)
77

a. 1. gutac vatre, akrobata s
vatrom
zool. svitac (Lampyris noc-
tiluca)
lozac (broda, lokomotive)
bot. vela kadulja (Salvia
splendens)
p. arh. hram ogn-
jopoklonika (zaratustre)
voj. prekid vatre; primirje
1 . gl. im. od 2. teh.
plajenje; - kontakini kljuc; - bu-
jisi svecica; - sistemi sistem paljenja
ak. 1. (u) paliti; pripaljivati,
loziti, potpaljivati; - zaloziti, upaliti
pec 2. zapaliti, izazvati pazar 3. olvorili
vatru, (pri) pucati (iz oruzja) 4. razbesneti,
razjariti
caus. od
1. zapaliti se, upaliti se,
rasplamsati se; izbiti (o pozaru) 2. fig. pla-
nuti, razbesneti se 3. fig. zapaliti se, zaneti
se, oduseviti se
caus. od
1. upaljac (eksplozivnog ma-
terijala) 2. fitilj, upaljac (fenjera)
1. vatren, ognjen 2. fig. vatren,
ognjevit; zivahan, zestok, zustar; plah,
naprasit 3. med. vruc, ognjicav, groznicav,
u temperaturi; ok - celo li je vrelo
4. strastven, vatren, temperamentan (ob.
o zenama); - bir vatrena devojka 5.
vatren (o oruzja); - silahlar vatrena oruzja
ognjiste, odzak, loziste; karnin
ll pogodan za lozenje potpaljivanje (ma-
terijal)
odusevljenje, zanos, polet,
zar
hladan; - silah hladno oruzje
atfen a. dat. shodno, saobrazno; po,
prema; pozivajuci se na (vesti, reci i si.)
78
atletrnek 1. dat. ak. pripisati, imputirati,
podmetnuti; kabahatini bana atfetti svoju
krivicu je meni pripisao 2. dat. ak. usmeriti,
upititi, uperiti (pogled i si.)
1 . strelac 2. sp. bacac (koplja, kla-
diva) 3. pej. razmetljivac, hvalisavac;
brbljivac
1. gadjanje, streljastvo 2. sp.
bacanje (diska, kladiva, kugle) 3. fig. raz-
metanje, hvalisanje, hvastanje
(-If a. 1. slanje, upucivanje, otp-
rema (nje); cf. gnderme; - yapmak upu-
titi, poslati, otpremiti 2. pripisivanje, im-
putiranje
srca
a. arh. 1 . dobrota, neznost, sa-
osecajnost 2. naklonost, privrzenost
bacen
dijal. buckalica (za maslac)
a. 1. lenj, neradan; besposlen 2.
inertan, nepokretan 3. napusten, os-
tavljen; - durmak (ili kalmak) 1) biti
dokon, slajali skrstenih ruku 2) izaci iz
upotrebe
1. smeo, odvazan; drzak 2) pre-
duzimljiv, poduzetan, vredan, snalazljiv,
dovitljiv
1. smelost, odvaznost:
drskost 2. preduzimljivost, poduzetnost,
snalazljivost, dovitljivost
1. nalet, juris; prepad 2.
sp. atakovanje, napad 3. pelet, elan;
zanos, zar, ushicenje, odusevljenje 4.
skok (i fig.)
1. pass. od atmak; ok
geri dnmez kocka je bacena; sada je
kasno 2. dat. prenagliti, zatrcati se, nep-
romisljeno reci 3. dat. baciti se; kidisati,
jurnuti; kpek bize pas je kidisao na
nas 4. dat. latiti se, prihvatiti se cega; pre-
duzeti, poduzeti; - latiti se posla, baciti
se na posao; yola - krenuti na put
1. pucanj (e), hitac, paljba tek -
jedinacna paljba 2. domet, domasaj (zrna,
granate) 3. naboj, punjenje (zrna); metak;
- promasaj; - podbacaj; uzun
- prebacaj; top - 1) artiljerijska paljba 2)
darnet topa
kolicina barula za jedno pun-
jenje; bir - barut barut ze jedno punjenje;
bir - barudu fig. on je pri kraju
snage
1. gl. im. od atmak 2. pulsiranje, lu-
panje, kucanje (srca, zila krvnih sudova)
3. izbacivanje, lansiranje (rakete, satelita)
4. fig. razmetanje, hvalisanje 5. gadjanje,
streljanje, pucanje; - bilgisi balistika; -
etmek pucati, gadjati; - poligon;
- yeri streljana, streliste; muharebe -
bojevo gadjanje
21 ak. s ile puskarati, voditi
carku 2. s ile svadjati se prepirati se, rasp-
ravljati se; ruziti se 3. s ile tuci se, gusati
se; se 4. mesati se, mrsiti se;
zaplitati se; rzgar eser, dallar
vetar duva, grane se preplicu 5. s ile du-
hovito odgovarati 6. (u decjem govoru)
razgovarati kao da se nista nije dogodilo
(o zavadjenoj aeci)
1. ak. s ile caus. od
2. ak. jesti ralapljivo; smazati pocistiti
(jelo); sruciti, prevrnuti (pice) 3. prokapati,
propustiti kaplje, prokapinjati (o kisi)
ati a. buducnost; - si var on ima bu-
ducnost; on obecava
atik 1 vest, okretan, spretan; - tetik
veoma spretan, hitar
atik2 a. drevni, davnasnji; starinski
atiklik brzina, okretnost, spretnost; sna-
lazljivost
at kestanesi bot. konjski kesten, divlji
kesten (Aesculus hippocastanum)
1. tekst. potka; 2. sal 3. dijal. agr.
vila 4. kaiscic (na zenskim cipelama ili
decjim patikama-u obliku mosta) 5. arhit.
atianmak
poprecnica, greda nosac; nadvratnik, dev-
ratak
ak. tekst. potkati, utkati
po tk u
at bot. konjstak, stavelj (Rumex
obtusifolius)
at 1. bat. rastavic (Equ-isetum
arvense) 2. konjski rep (o kosi mladih de-
vojaka)
atlama 1 . skok, odskok; skakanje, pres-
kakanje; - beygiri sp. konj (gimnasticka
sprava); - ipi kanap za preskakanje; -
v. - yapmak fig. is-
koristiti koga kao odskocnu dasku;
- sp. skok s motkom; suya - sp. skok u
vodu; uzun - skok udalj; yksek - skok
uvis 2. tip. izostavljanje (reci, recenica) 3.
zabluda, greska
atlamak 1. skakati, skociti, djipiti; yk-
sek - skakati uvis 2. ab/. preskakati (i fig.);
duvardan - preskocili preko zida; ko-
nudan konuya - skatiti sa teme na temu
3. uskociti (u vozilo) 4. ak. ispustiti, izos-
taviti (u pisanju, stampanju, racunanju); iki
cmle izostavio sam dve re-
cenice 5. propustiti dobru vest (u no-
vinarstvu) 6. fok. prevariti se, pogresiti; at-
gitti Gen Osman! sve je gotovo! s
time je savrseno 7. proci, minuti, proteci;
svrsiti se, prestati; kriz prosla je
kriza; tehlike opasnost je prosla O
- prekoraciti prag, (u kucu);
mania - prebroditi teskoce
atlamba preskakanje preko
glave, jarac, uskoc-kobila (decja igra)
1. ak. popeti koga na
konja, staviti na konja, dati kome da uz-
jase 2. dati, ustupiti konja
kamen za prelaz (preko
po to ka)
v. (1.)
atianmak i . pass. od atlamak 2. na-
baviti :(onja, snabdeti se konjem 3. uz-
jahati k--nja
79
1

"
atlas
atlas 1 tekst. atlas
atlas2 1 . geog. anat. zool. /ing. atlas 2.
anat. atlas, prvi vratni prsljen
atlas bot. kaktus (Cereus)
pass. od atlatmak;
kriza je prebrodjena
atiatma 1 . otklanjanje; odo-
levanje, savladjivanje (teskoca)
atiatmak 1 . caus. od atlamak 2. ak. otk-
loniti; savladati, prebroditi; engelleri - otk-
loniti smetnje; - prebrdoditi bo-
lesi 3. ak. izvuci se, izbaviti se; kurtalisali
se, otarasiti se 4. ak. obmanuti, prevariti 5.
ak. arg. skinuti s vrata, otkaciti (dosadnog
pratioca)
skakanje; skok
atlet (-ti) 1. atleticar 2. 3. (ili -fa-
majica 4. sporiski triko (za veslanje
i si.)
atietik atletski; atletiCarski
atletizm atletika
ath 1 konjanik, jahac; - kon-
jicka; ceta ll konjicki; - araba fi-
jaker; - birlikler . voj. konjicke jedinice; -
emir eri . (ili haberci) voj. ordonans na
konju, vesnik; - spor konjicki sportovi
1. vrteska, karusel 2. zoo/.
veliki mrav (Ponera grandis)
atma 1. gl. im. od atmak 2. arhit. pop-
recna greda, traverza 3. sliper, prag (ze-
leznicki)
atmaca zool. 1. kobac (Accipiter nisus)
2. jastreb (Accipiter gentilis) 3. pracka
atmak (-ar) 1. ak. bacati, baciti, hitnuti;
sp. bacati (kuglu, kladivo); kendini - baciti
se 2. ak. izbaciti, isterati; iskljuciti; dersten
- udaljiti sa casa; okuldan - iskljuciti iz
skole 3. ak. izbaci (va) ti (strano telo); iz-
lucivati 4. stavljati; dodavati; imza - potpis
(iv) ati, staviti potpis; tarih - staviti datum,
dalirati; biber (tuz) - zabiberili
80
(posoliti) jelo 5. ak. prosuti, baciti; p -
prosuti, izbaciti djubre 6. dat. ak. udariti;
zalepiti, opaliti; /-al tekme - udariti
nogom, sutnuti; tokat - opaliti sarnar 7.
ak. pucati; opaliti, ispaliti; ustreliti; ona
ispalio je u njega tri metka;
tfek - pucati iz puske 8. ak. dici, baciti u
vazduh, razneti, porusiti (eksplozivom);
kpry - porusiti most, 9. ak. odlozili,
odlagati, gelecek haftaya at-
odlozili su sastanak za iducu nedelju
1 O. dat. ak. (za) ogrnuti, metnuli na se,
prebaciti preko (sako, sal i si.) 11. abi. ak.
izbaciti, isterali iz kuce (slanara) 12. ak.
odbacili, ne nositi vise (odelo, haljinu) 13.
ak. smestati, skiadistili (zito u ambare);
stavljati (zimnicu, kupus) 14. pulsirati, ku-
cati, udarati (o srcu, bilu, krvnim su-
dovima) 15. ak. potegnuti, isprazniti, sru-
citi (koju casicu) 16. arg. hvalili se,
razmetati se, sepuriti se; gene atmaya
zar si opel poceo da se raz-
meces? 17. pobledeti, prebledeti; izb-
ledeti, izandjati (o haljini i si.); benzi
pobledeo; prebledeo; rengi 1) izb-
ledeo (od sunca); izgubio boju (od pranja)
2) pobledeo, izgubio boju lica (o coveku)
18. ak. izbaciti, lansirali (satelit i si.): uzay
gemisini - lansirali vasianski brod 19. ak.
prenositi, prevoziti 20. ak. cesljati (pamuk)
grebenati (vunu) 21. ak. dat. pripisati, sva-
liti (krivicu); bana na
mene su svalili krivicu, meni su pripisali
krivicu 22. ak. dat. zavuci, zadenuti; elini
cebine - zavuci ruku u dzep 23. ak. zba-
citi, smaCi, skinuti (sako, kaput) 24. svitati,
svanjivati; tan svice (o zori), svan-
jiva se 25. zapljuskivati (obalu, kopno o
moru) 26. smicati se, padati (o pan-
talonama) 27. sa reCima sz, laf;
dobacivati kome; dovikivati, uznemiravati;
izazivali, zadevali koga; o adama sz at-
onom coveku su dobacivali 28.
rasprsnuti se, puci, prsnuti; odlepiti se, ot-
kinuti se; bu gmlek abuk ben-
ziyor ova ce sa kosulja, izgleda, brzo ra-
sili; kerpi cigla se rasprsnula 29. sp.
pucati, sutirati; gol - zabiti, postkSi gol O
atsan satsan nista na
mozes ueiniti, prosto se ne mozes raskr-
stiti; at Debreli Hasan arg. ne
mazi! ne lazi! yerine
postici cilj, ostvariti nameru;
nak bile olmamak (ili ben-
zememek) ne vredeti ni za eiji mali nokat;
biti mnogo inferiorniji; tutmak 1) bun-
cati, trabunjati; hvalisati se 2) vredjati; at-
vurmak u svemu uspevati, uvek
postizati cilj; vurur, ko
on uvek dobija (postize) sto zeli; boy
- rasti; ene - roptati, biti u agoniji; hangi
rzgar bkoji je vetar dunuo? eemu
da zahvalim? (govori se za eiji ne-
oeekivani dolazak); laf - razgovarati cas-
kati; atmak ostaviti koga bez
kuce; - bojati se, plasiti se; -
pevati
. atmasyon arg. razmetanje, hvastanje,
"duvanje"
atmasyoncu arg. razmetljivac, "du-
vadzija"
atmasyonculuk arg. razmetljivost, hva-
lisavost
dijaf. biof. sperma
atmosfer 1 . meteor. atmosfera; cf.
hava kre; - atmosferski pritisak
2. fig. atmosfera Oedinica pritiska) 3. fig.
atmosfera, okolnosti, situacija
atmosferik atmosferski
atol (-10) geog. atol
atom atom; - atomska tezina;
- atomsko jezgro; - de-
nemeleri atomske probe
atomculuk v. atomizm
atomik atomski
atomizm fif. atamizarn
atlye v. atelye
atraksiyon atrakcija
avans
1. bez konja 2." pesak
at zoof. konjska muva (hip-
pobosca equina)
attar v. aktar
caus. od atmak
atu adut (u kartama)
aut sp. aut
av 1. lov, lovljenje; - avlamak loviti,
baviti se lovom; - a krenuti u lov;
- iftesi dvocevka; - 1) vreme po-
dogno za lov 2) zgodna prilika (za kradju i
si.); - hukuku zakon o lovu; - lo-
vaeki pas; - lovaeka puska; - ya-
zabrana lova 2. ulov, lovina (i fig.);
divljae; - aramak traziti tlivljae, slediti tra-
gove; - a 1) naiei na trag, naci
divljae 2) fig. naci dobar posao, naci zlatnu
zicu; - podiCi divljae (sa legla)
O - voj. Javaeki puk; - tav
sta je bilo bilo je; tu se vise
nista ne moze; - kpekleri astr. Lovaeki
psi (sazvezdje) - voj. lovac (avion);
- Javaeka avijacija
1. alatke (ruene) 2. kutija za
ala! 3. arh. zenski nakit
aval1 (-li) fin. 1. menieno jemstvo 2.
menieni jemac
aval2 arg. caknut, blesav; - - bakmak
tupo gledati, blenuti
avam a. 1. prost narod, svetina, puk; -
dili pueki jezik 2. olos, rulja o Avam Ka-
Donji dom (u engleskom par-
lamentu)
avanak naiveina, budala
naivnost, lakovernost
avangart avangardist; cf. nc
avans 1. predujam, avans, akontacija;
- olarak avansarn 2. davanje prednosti,
davanje fare (u igri) 3. sp. hendikep; /-a/-
vermek 1) dati avans 2. sp. hendikepfrati
3. arg. davati nadu pogledom, ohrabrivati
(o zeni, devojci)
81
ava n ta
avanta arg. 1. dobit, car; i':apalovina,
celepir 2. novac za cutanje (nagrada za
cutanje) 3. kradja, varanje (u igri)
arg. gotovan, badavadzija,
lokmas
gotovanluk, badavadzi luk
avantaj prednost, preimucstvo; sp.
prednost (u tenisu)
unosan, probitai':an; povoljan
avantr avantura, pustolovina
avantrizm avanturizam
avara 1 mor. otisnuce, udaljavanje od
obale (broda, i':amca) 2. teh. prazan hod;
- ya almak iskljui':iti (masinu, motor); -
kolu iskljui':na poluga, preklopka ll mor.
otiskuj se! (komanda)
avare p. 1 dokolii':ar; skitnica, probisvet;
- besposlii':iti, skitati, potucati
se; - etmek otpustiti s posla; - kalmak
ostati bez posla, naci se na ulici; - olmak
dokolii':iti, besposlii':iti ll 1. dokon, bes-
poslen; lenj 2. neodlui':an, kolebljiv
avarelik besposlii':enje, dokolica; skit-
nii':enje, skitaranje
a. 1. kvarovi, lom (automobila,
masine) 2. katastrofe, udesi 3. neravnine,
izboi':ine 4. ist. dodatni porez, narnet (u
Osmanskom carstvu)
avarya mor. havarija; fig. nezgoda, ne-
daca, nevolja
nehavarisan
avaz p. 1. vrisak, krik, vapaj; - - ba-
vikati iz sveg glasa; -
kadar iz sveg glasa (vikati, jaukati); bir -
yerde, bir - gkte ridati, ja-
ukati 2. glas, slava
avazir glasan, grlat, bui':an
1 1. lovac; - lovai':ki pas 2.
voj. strelac; - streljai':ka i':eta; -
ukuru streljai':ki zaklon (jedinai':an); - eri
strelac; - streljai':ka linija; -
82
streljai':ko gnezdo 3. (ili - lovac, lo-.
vai':ki avion; - lovac-bombarder
ll za lov, lovai':ki, kao lovac (o zivotinji); -
kedi mai':ka-lovac; - ptica-lovac, sivi
soko o - yolcu yolunda gerek
svako treba da radi svoj posao; lovac u
lovu, putnik na pulu
lovstvo, lovai':ka delatnost (kao
privredna grana); - ribolovstvo;
- lov na slavu
otu (-nu) bot. gorocvet, zei':jimak
(Adonis)
avdet a povratak, vracanje; - etmek
vracati se, vratiti se
avdeti povratnik (iz tudjine u zavicaj)
avdet name a-p. dip/. opoziv
avene a. saui':esnici
aven avenija
averaj prosecan, srednji
Avesta Avesta (sveta knjiga starih Per-
sijanaca)
p. nar. odvodna cev, od-
vodnica (u zidu)
avisto fin. a vista, po vidjenju (na me-
nicama)
avize p. luster
avlak loviste
avlamak ak. 1. loviti; - loviti ribu
2. fig. obmanjivati, varali 3. (na) mamiti (u
klopku)
avianmak 1. pass. od avlamak 2. za-
nimati se lovom, loviti, ici u lov;
her zaman bu ormanda moj sta-
riji brat uvek lovi u ovoj sumi 3. fig. upecati
se, zagristi udicu
avlu 1. dvoriste, avlija 2. atrijum
avniye a. arh. kisna kabanica sa ka-
puljai':om (u Turskoj XIX veka)
avrat a. nar. 1. zena 2. zena, sup-
ruga, ljuba; - la emanet verme! ni-
kome ne poveravaj zenu i konja! - bo-
razvesti se, napustiti zenu 3. (ili -
1) ist. pijaca robinja 2) zenska pi-
jaca (trznica) O - uzun olur,
duga kosa kratka parnet (o zeni)
avret a. 1 . stidna mesta, polni organ i
iskrivljenost, krivina (kicme
si.)
iskriviti se; poviti se
Evropljanin, Evropejac ll ev-
ropski
Evropeizacija
Evropeizovati se
Evropski duh, Evropejizam
v.
avu (-cu) 1. d lan, podlanica 2. pregrst;
- amak prositi milostinju; - - pregrstima,
izdasno; - dolusu 1) pun pregrst 2)
mnogo, u izobilju (novca i si.); - um gi-
(ili svrbe me dlanovi
(kao znak da ce se dobiti novac); -
mak razbesneti se, razjariti se; - unun
iine almak uzetiu svoje ruke, preuzeti
komandu, zagospodariti cime; - unun
ii gibi bilmek poznavati kao svoj dlan;
poznavati u dusu; - ii kadar mali; tesan
(o mestu i si.); - unun iinde tutmak
imati koga u sakama; - umu
ki .. otkud bih ja to znao; nisam gledao u
bob; - una saymak unapred platiti; - unu
yalamak ostati praznih saka; bir - toprak
olmak umreti; elde - ta bir kal-
mamak nista ne ostati (od imetka); ele- a
biti razuzdan
avulamak ak. uzimati, zahvatati pregr-
stima
avukat advokat; - tutmak uzeti
advokata branioca; -
advokatska kamora
advokatura; - yapmak baviti
se advokaturom; - yapmak zas-
tupati, braniti koga na sudu
ay
avun (-cu) uteha; cf. teselli
avundurmak ak. tesiti, ohrabrivati, uli-
vati nadu
avunmak 1. tesili se, nalaziti utehu 2.
razgaliti se 3. dijal. ostati noseca (stelna,
sprasna i si.)
avuntu uteha, razonada
avurt (-du) obrazna kesa; obraz; - u -
una (ili obrazi mu
upali, jako je oslabio, pretvorio se u kos!; -
(iz) batinati, istuci, izudarati; -
kesrnek brbljati, naklapati; razmetati se,
sepuriti se; - ttrmek arh. brbljati; - sat-
mak v. - kesmek; - naduvati ob-
raze; fig. dici nos, praviti se vazan; - u
brbljiv
avurtlamak praviti se vazan, dizali nos
avurtlu nadmen, naduven; razmetljiv,
hvalisav
1 Australijanac ll Aust-
ralijski
1 Austrijanac ll Austrijski
avutma uteha
avutmak ak. 1. (u) tesiti, smirivati, umi-
riti (dete) 2. obmanjivati, vuci zanos 3. za-
bavljati, razonoditi
avutturmak caus. od avutmak
avutucu utesiv; utesan, umirujuci
avutulmak pass. od avutmak
Avva astr. Govedar
ay 1 1. mesec; - mesecev nim-
bus, halo, svetao krug oko meseca; -
sasvim svetao; potpuno cist; -
hesap belli sve je jasno kao
dan; - (ili meseceva
svetlost, mesecina: - udario ga
mesec (govori se za mesecare); - dede
mesec (u decjem govoru); - dedeye mi-
safir olmak spavati pod vedrim nebom; -
izasao je mesec; - gibi lep kao
slika; - grmek traziti svoju srecu; - har-
83
a'y
oko meseca se javlja nimbus; -
mesecina; - slaba me-
secina; - on drd ustap, pun mesec;
- on drd gibi prekrasna, kao mesec
u ustapu (o lepotici); - lepotica; -
pomracenje meseca; -
polumesec i zvezda (turski amblem);-
meseceva godina 2. mesec; - da me-
secno; - da alemde bir veoma retko, s
mene pa na ustap; - da bir jednom me-
secno; - gn tamam oldu doslo je
vreme (za porodjaj i si.); - hali mens-
truacija; - koji je rdatum? - da
bir veoma retko
ay2 uzv. oh! ah! jao!
aya 1 anat. dlan, saka
aya2 sveti; Aya Sofya Aja Sofija
ayak noga, stopalo; sapa; ko-
pito; - - stne atmak prekrstiti noge,
prebaciti nogu preko noge; - giyrnek
obuti se 2. noga, nogar (stola, stolice i si.)
3. potporanj; stub (mosta) 4. geog. pritoka
5. vodovodni kanal, kanal za oticanje vode
(iz bazena) 6. osnova, podnozje, pi-
jedestal 7. stopa, cokla 8. stepenica, ba-
samak (stepenista) 9. precaga, parozak
(lestvica, merdevina) 1 O. d no, najnizi deo
(cega) 11. kopljaca; vratilo (razboja) 12.
brzina hodanja, tempo; ocuk - decji
tempo hodanja; bu - la eve
kadar ovim tempom necemo
inoci do veeeri da stignemo kuci 13.
korak; - sesi bat koraka 14. stopa (mera
za duzinu = 30,48 cm.) 15. /it. slik. rima (u
narodnoj poeziji) 16: pedala 17. arhit. po-
dupirac sigurnosni stub O - ta stojeci, usp-
ravan; fig. buntovan; - tan stoka za klanje;
/-dan/ - almamak 1) ne moci se suzd-
rzati od cega2) ne moci pomaci nogu (od
bola); - almak dijal. ogovarati; kle-
vetati; 1-a, - navaditi se ici
kuda, dosadjivati cestim posetama; -
podnogu, niz, dole; -
almak premlatiti, istuci, izgaziti
koga; - lar almak nipodastavati,
84
omalovazavati, ignorisati; -
uplitati se, mesati se (kome); -
kalmak biti izgazen; fig. trpeti ni-
podastavanja; - karpuz
koymak podmetati nogu; pa-
kostiti, dovoditi u nepriliku; - atmak 1) ho-
dati, koracati 2) stupiti u, na; /-al - at-
mamak ne ici, ne svracati, ne zalaziti
kuda; - - korak po korak; - - yrmek ici
lagano, oprezno; - 1) smetnja, prep-
reka (rodicna obaveza) 2) brak, bracni po-
zivot; - zmek razvesti
se (sa zenom); - vurmak (ili
- 1) svezati noge, sputiti
(konja) 2) ometati, sprecavati; vezati ruke;
- udata; - basacak yer yok ni igla
ne bi mogla da padne (dupke puno); -
basmak 1) /-al uci, stupiti 2. ne popustati,
ostajati pri svome, insistirati; - lar
oldu, - fig. obrnuta piramida; - bi
anat. glezanj, clanak; - braz-
letna za nogu (zenska); - burnu vrh sto-
pala; - dijal. nestabilan; -
abuk brz. hitar; okretan, snalazljiv; -
abuk tutmak 1) brzo ici 2) brzati, ne ok-
levati; /-dan/- ekmek vise ne odlaziti,
prestali ici, nekuda; odvici se (od kakvog
elrnek podmetati nogu,
praviti kome neprilike; -
izuti se, skinuti obucu; - voj.
menjati korak (u stroju); - demir
giyrnek krenuti na tezak put; - denk
almak biti na oprezu, biti oprezan; -
dikmek protegnuti noge; - diremek pro-
tiviti se, inatili se, joguniti se; - ist.
hitan savet (koji saziva sultan u vanrednim
prilikama); - dolanmak (ili
dejstvovati kao bumerang, vracati se kao
bumerang; - posrtati, posr-
nuti; - donu yok,
. takar bez gaca, a sa sesirom; razmece se
u bedi; - ta durmak stajati; - a
(za) pasti u nevolju, doci u skripac; -
ponizno moliti, preklinjati
koga - tan pasti s nogu, izgubiti
snagu; - dze basmak izaci iz teskoca; 1
- gelmek 1) doci ko me nanoge 2)
neocekivano doci (o sreci, uspehu); pasti
s neba; - geri geri gitmek nerado ici,
ici preko volje; - gitmek v. -
gelmek; - ile po svojoj zelji; - ile gel-
mek doci po sopstvenoj zelji; - ip
takmak (o) klevetati, ocrniti koga; -
trckaranje, obavljanje sitnih poslova; -
grmek trckarati, obavljati sitne poslove; 1
- kadar gelmek otiCi kome, po-
setom iskazati skromnost; - kademli koji
donosi srecu; - 1) podici na
noge 2) uzbuditi; uskomesati, uzbuniti,
alarmirati; - a kalkmak 1) usta (ja) li 2)
ozdraviti, oporaviti se, stati na noge 3)
(po) buniti se; - kapanmak v. -
- kara su inmek pasti s
nogu, ne driati se na nogama (od iz-
nurenosti); - sumnjivog morala
(zena); - skitnica, probisvet, pro-
tuva; -dan/ - namestili
kome igru (da izgubi posao); - kaymak
1) okliznuti se 2) izleteli s posla, izgubiti
sluzbu; /-dan/ - kesrnek 1) prestali od-
laziti kuda, vise nogom ne krociti 2) odvici
koga (da ne ide nekuda); - mus-
tuluk, nagrada za radosnu vest; - kke
naici na prepreku (smetnju); -
makinesi sivaca masina s pedalom; -
u nogama; - otu bot.
ostrika (Carex arenaria); - pmek ljubiti
noge, preklinjati; - peyim! ljubim
vam nogel preklinjem vas!; - pa-
bucunu giyrnek 1) ukazivati ne-
zasluzeno postovanje, uazavati osobu bez
vrednosti 2) udati se za nizeg od sebe; -
pabucu olamamak biti inferiorniji od
koga; ne biti kome do gleznja; -
1) su m koraka 2) fig. prazna pretnja;
- v. - kapanmak; - sa-
trgovac-torbar, pokuear; -
su dkmek radasno docekati koga; -
su mu dkelim, su mu?
cemu da zahvalimo? (govori se retkom po-
setiocu); - brz setac; - suya
ermek konacno shvatiti, osvestiti se, opa-
rnetili se; - srtmek tumarati, skitati,
svrljati, lanzati; - srrnek (ili s-

rndrmek) otezati, odugovlaciti, skan-
jerati se; - napraviti pogresan
korak, povuCi pogresan potez; -
ljudi sa dna, rulja, bagra, olos; - min.
plavac, plavucac (za ribanje peta); -
dokunmak naici na prepreke, suociti se
sa teskocama; - esirgememek
zrtvovati, ne zaliti; - tedavisi ambulantno
lecenje; - tek (ili tetik) almak v. -
denk almak; - tez v. - -
tozu ile pravo s puta, tek sto je stigao;
- ta tutmak 1) pustiti koga da stoji, ne po-
nuditi stolicu 2) osigurati produzetak cega;
- fig. uzrujavati se; ocajavati
zbog cega; - (gibi) uvidjavan, pris-
tojan; skroman; pokoran; -
preklinjem vas! kao boga vas
mo li m! /-al - uydurmak 1) ici u ko rak,
drzati korak (s cime) 2) prilagodjavati se; -
uzatmak 1) raspasti se; poderati se, po-
cepati se (o fotelji, duseku i si.) 2) drzati
se nemarno, biti aljkav; - varmak
v. - gelmek; - vurmak zuljati nogu
(o obuci); - yere basmamak1) voziti se,
uopste ne ici pesice 2) osecati se veoma
srecnim, ne dodirivati nogom to; - yor-
gre uzat posl. opruzi se koliko ti
guber dozvoljava; bir ..; ukurda jednom
nogom u grobu; bir - nce pre jednog tre-
nutka, malocas; el - ekilmek opusteti,
ni ko ne ostati; eli - kesilmek 1) ones-
vestili se, izgubiti svest 2) izgubiti glavu 3)
biti van sebe (od besa, srdzbe); eli - tut-
mamak ne biti u stanju raditi, ne biti ni za
kakav posao; - (lice) koje do-
laskom donosi nesrecu
ayak prometno mesto (ulica i si.)
- trosarina; taksa na
uvoz
ayakcak dijal. 1. hoklica 2. lestve,
male merdevine 3. podnoznica, pedala
1. potrckalo, potrcak, decak za
spoljne poslove 2. povremena sluzavka
pedala (na razboju)
85

obuca; cipela; ayak-
evirmek fig. pokazati kome
vrata, izbaciti iz kuci
obucar
obucarstvo, obucarski
zanat
ostava za obucu
ayaklamak ak. 1. premeravati ko-
racima 2. gaziti, tabali 3. hodati, koracati
ak. 1 (po) buniti, pod-
bunjivati, dizali na ustanak 2. pods-
trekavati, podbadati; huskati, (na) tutkati
ayaklanma 1 gl. im. od ayaklanmak 2.
ustanak, pobuna; bunt, melez
ayaklanmak 1. ustati, stati na noge;
oporavili se (o bolesniku) 2. dizali se, bu-
niti se; negodovati
1. s ... nogom =nog, = nozni;
lak - bosonog; drt - cetvoronzan 2. sa ...
(nogarom, stubom, po-
dupiracem); - bardak stolovata casa,
casa sa nazicom; - kpr most sa stu-
bovima; - tabak sud nasred stola (za
voce) 3. fig. pokretan, ziv; - canavar fig.
ne'stasno dete; - gazete veoma oba-
vesten covek, "zive novine"; - ktphane
fig. sveznalica, ziva enciklopedija
1. mesto za noge 2. podnoznik,
podnoznjak 3. gigalje, hodulje, stule 4.
podnoznica, pedala 5. postolje, pos-
tament, pijedestal
bez noge; bez nozica (stu-
bova)
drug, saputnik; pej. saucesnik,
kompanjon, pomagac (u losim delima)
ayak teri 1. napojnica; mustuluk (glas-
niku) 2. nagrada lekaru (za posetu bo-
lesniku u kuci)
ayak topu fudbal
ayak ucu 1. donji kraj postelje, "noge"
kreveta 2. astr. nadir, podnozna tacka
86
ayak st 1. na nogama, s nogu, sto-
jecke; - birer bira itik s nogu smo popili
po jedno pivo 2. brzo, u zurbi, na brzu
ruku; kratko; - biraz kratko smo
poprica li
ayak yolu nuznik, zahod, klozet
ayalamak ak. dijal. uhvatiti sakom,
uzeti pregrstom
ayan a. ocigledan, ocevidan; jasan,
razgovetan; - beyan jasan kao dan
ayan a. 1. pNak, ugledan COVek, ve-
likas 2. ist. ajan (funtcioner lokalne uprave
u Osmanskom carstvu) 3. senat; senatori;
- clan senata, senator; - meclisi
senat
ayar 1. regulator; - kolu regulaciona
poluga; - tertibati uredjaj za regulisanje,
regulacioni mehanizam 2. doterivanje, po-
desavanje, regulisanje; (masina, aparata,
satova); zigosanje, bazdarenje (mernih
aparata); - bozmak pokvariti (masinu,
aparat); - bulmak regulisati, do-
terati, podesiti; - dairesi ured za baz-
darenje, kontrola mera; - ga-
rantni zig (za zlato, srebro); - etmek
regulisati, doterivati; zigosati, bazdarili 3.
standard, pramera, etalon 4. finoca, cis-
toca (zlata, srebra), - a vurmak
meriti, proveravati (plemenitih me-
tala) 5. tacnost, preciznost (sata); fig.
svojstvo, karakter (coveka); - bozuk 1)
netacan, nedoteran (sat) 2) fig. pokvaren,
loseg karaktera 6. tacno vreme (od-
redjenog regiona), lokalno vreme; Belg-
rad - prema begoradskom vremenu
kontrotor mernih aparata
ayarlamak ak. 1. kontrolisati, bazdarili
(aparate) 2. podesavati, doterivati, re-
gulisati (casovnik, fotoaparat i si.) 3. tig.
srediti, urediti, udesiti 4. standardizovati, ti-
pizirati; (is) kalibrovati, podesavati po ka-
libru
ayarlanmak pass. od ayarlamak
ayariatmak caus. od ayartamak
1 regulacioni ll regulator
1. doteran, regulisan, podesen; -
bomba temperna bomba, bomba sa sat-
nim mehanizmom; - gnye uglomer 2.
testiran, kontrolisan, standardne cistoce (o
zlatu)
ayarmak dijal. 1 . skrenuti sa pravog
puta, pogresiti 2. ak. fig. nagovarati; pods-
trekavati, huskati; etmek
1. neregulisan, nedoteran; ne-
tacan (sat, vaga i si.) 2. bez odredjene fi-
noce, beskaraina (zlato, srebro)

uzalud cekali
v. ayazialmak
ayazlanmak ohladiti se kao led (o vadi,
picu)
ayazlatmak ak. 1. drzati na mrazu;
zamrzavati, rashladjivati (vodu i si.) 2.
zadrzavati koga na mrazu
hladan i vedar (dan, vreme)
dijal. veranda, trem
ay zoo/. riba-mesec (Mala mala)
ay 1 . pocetak meseca, prvidan
meseca 2. mesecno pranje, men-struacija;
nepreciznost, netacnost - grmek dobiti, imati menstruaciju; - ke-
(mernih aparata, sata) silmesi menopauza
pobuda, podsticaj, motiv
potstrekac
pass. od ayarlmak
ayartma vrbovanje, namamljivanje
ayartmak ak. 1. (za) vrbovati, privuci,
nagovoriti (na promenu sluzbe, tima i si.)
2. zavesti, navesti na los put, iskvariti;
sablazniti
ay ay zool. aj-aj, lenivac (Daubentonia
madagascariensis)
ayaz 1 1. vedro vreme (u zimskim no-
cima) 2. mraz, suvomrazica; studen; - a
ekmek hvatati (o mrazu); smrzavati se; -
da kalmak 1) ostati na mrazu, smrzavati
se, smrsznuti se 2) uzalud cekati; - kes-
rnek smrznuti se, skocanjiti se; Ayaz
kola (ili Ayaz kol ge-
ziyor) je hladno, mraz stipa za
nos; - smrznut, zaledjen ll opa-
san, los, mesto, stanje i si.) 2. arg. tezak,
(cas, lekcija); dersler -
sutrasnji casavi su strasni 3. celav; - kafa
arg. cela, "mesecina" O - almak ostati
praznih saka, dobiti sipak; - a kalmak pro-
pustiti priliku (zakasnivsi)
ayaziamak 1. zahladneti (o vremenu)
2. provesti noc na mrazu 3. arg. drezdati,
ay be ay iz meseca u mesec; svakog
meseca
aya mlad mesec, polumesec
ay bot. suncakret (Helianthus
annuus); cf. gn
aydemir 1 1. svetao, osvetljen, vidan;
bistar, cist, vedar; 2. fig. jasan, shvatljiv;
razgovetan; - bir jasan stil 3. sre-
can, radostan; - gnler srecni dani, srec-
no vreme; gzn (z) - ! srecno! ces-
titam! (govori se onome kome se
saopstava dobra vest); gzn - a gitmek
ici na cestitanje ll prosvecen covek; in-
telektualac; - lar inteligencija
1. ak. osvetliti, os-
vetljavati 2. v.
v.
1. osvetljenje 2. fig. os-
vetljavanje, tumacenje
(problema, pitanja) 3. (ili - devri) epoha
prosvetiteljstva
1. biti osvetljen; oda ay-
soba je osvetljena 2. fig. raz-
jasniti se, postali jasno 3. razveseliti se,
razgaliti se
1. svetleci, svetlosni; os-
87

vetljavajuci; - svetleca raketa; -
kule kula svetilja, svetionik 2. fig. koji baca
svetlo, koji osvetljava
pass. od
1. osvetlenje, iluminacija;
cf. tenvir; - signalni (svetleci) znak
2. fig. osvetljavanje, razjasnjenje, tu-
macenje
ak. 1. osvetliti, rasvetliti;
cf. tenvir etmek 2. osvetliti razjasniti, pro-
tumaciti 3. razveseliti, razgaliti; bu haber
gnlm ova vest mi je raz-
galila srce
1 1. svetao; osvetljen; jasan,
cist, vedar; - bir oda svetla soba 2. sre-
can; - gnler srecni dani ll 1. (dnevna)
svetlost, videlo; - a izaci na vi-
delo, obelodaniti se 2. jasnost, ra-
zumljivost, razgovetnost 3. radost, ve-
selost, dobro raspolozenje 4. arhit.
svetlarnik; mor. oduska, otvor za svetlost
ler svetlomer
ay mlad mesec
ayet a. ajet, stih Kurana
ay evi astr. halo, nimbus, krug oko me-
seca
- _1. iznuren, izmozden;
posustao 2. ceznjiv; lud od ljubavi
1. priplodni zdrebac, pastuv; -
gibi ogroman i snazan, kao pastuv, aj-
girski 2. fig. neotesan momak, grubijan,
dripac o Nil - nilski konj (Hippopotamus
amphibius)
1. grubost, naglost 2. za prip-
lod, priplodni (konj)
1. aparat, sprava, uredjaj; cf.
cihaz 2. bio/. pribor, fizioloski sistem; sin-
dirim - organi za varenje
1. zool. medved (Ursus); - beyaz -
v. kutup - boz - suri medved (Ursus
arctos); korkun - grizli (Ursus horribilis);
kutup - polarni (beli) medved (Ursus
88
maritimus); malaya - malajski medved
(Ursus malayanus) 2. fig. medved, gru-
bijan, trapavko; - gibi neotesan; nezg-
rapan, trapav (covek); - gruba, ne-
otesana sala 3. u sastavu bot. naziva; -
gl planinski bozur (Paeonia corallina) -
penesi medvedja stopa, matruna (Acan-
hus mollis); - cremos, med-
vedji luk (AIIium ursinum) O - ya
demek fig. umiljavati se, ulagivati se
kome; - ya kaval almak (ili dinletmek)
pakusavali glupome objasniti; -
trks var, hepsi ahlat stne fig. on
peva uvek istu pesmu; - vurmadan
postunu satmak post. praviti racun bez
krcmara
ay zool. foka, tuljan (Phoca)
ljudina, grmalj, ispolin
1. meckar 2. fig. prostak, grubijan,
neotesanac
1. trezan, otreznjen, istreznjen 2.
osvescen, dosao k svesti (nakon nes-
vestice) 3. fig. trezven, priseban, razlozan
1. ciscenje, prebiranje, trebl-
jenje; pirin - trebljenje, pirinca 2. agr.
potkresivanje filizenje; plevljenje 3. oda-
biranje
ak. 1. cistiti, prebirati, trebiti
(pirinac, pasulj i si.) 2. agr. potkresjvati, fi-
liziti (duvan, vinograd); pleviti (korov,
travu) 3. odabirati, odvajati O pi-
rincin sla sada? budi parnetan,
po pe! (o teskoi i zamrsenoj situaciji)
1. pass. od 2.
otrezniti se
caus. od
1. otreznjenje; otreznjenost os-
vescivanje, povratak k svesti 3. fig. trez-
venost, razloznost; prisebnost, hlad-
nokrvnost
bot. medvedje uvo (Primula
auriculata)
grubost, primitivnost
1. doci sebi, povratiti se, os-
vestiti se; prenuti se (iz rasejanosti) 2. ot-
rezniti se (ad pijanstva) 3. fig. otrezniti se,
osvestiti se, shvatiti istinu o ba-
1) zaljubiti se do usiju; bezumno
voleti 2) lose se osecati; onesvestiti se
marnurluk
ak. 1. osvestiti, povratiti; pre-
nuti (iz zamisljenosti) 2. otrezniti, rast-
rezniti
arg. 1 . svercovanje duvana 2.
svercovan, krijumcaren duvan
krijumcar duvana
a. 1 1. sram, stid, srakota,
pokor, bruka; - yerler stidna mesta 2. ne-
dostatak, mana, pogreska, kvar; - aramak
traziti manu, zakerati, sitnicariti ll bestidan,
nepristojan, neprilican, sramotan; opak,
pokvaren; - etmek (ili yapmak) nedolicno
se ponasati, cinili nepristojnosti; - sy-
lemesi (ili sylemesi) izvinite, sramota je
reci (izvinjenje za delikatne reci ili pitanje;
- sz ruzna rec, psovka, pogrda lll uzv.
fuj! sramota! - size! sram vas bilo!
ak. osudjivati, kritikovati;
grditi, huliti
pass. ad
caus. ad
1 . s nedostatkom, manjkav; ne-
savrsen; nepotpun 2. pogrdan, sramotan;
za osudu
1 . bez man e, bez mrlje, ne-
porocan, besprakoran 2. pristojan, uljlidan
hem. reagens
fiz. disperzivan, rasipan, ras-
turan
1 1. separator, izdvajac, razvr-
stavac 2. min. klasifikator, obijac rude (ad
jalovine) 3. agr. prosejivac 4. preciscavac,
tilter 5. el. prekidac, sklopka ll osoben, ka-

rakteristican; gram. distinktivan; - nitelik
(ili karakter) specificno svojstvo
1. odvajanje, razdvajanje, de-
lenje; - kuvveti moc biranja, selektivnost
(radioprijemnika) 2. razlika 3. el. is-
kopcavanje, iskljucivanje
1. osobeni znak, ka-
rakteristika; 2. zastitni znak, fabricka oz-
naka
ak. 1. odvajati, razdvajati, lu-
citi; izolovati, odstranjivati; cf. tecrit etmek;
anadan - odvojiti decu ad
majke 2. razvoditi (supruznike); ko-
- razvesti zenu ad njenog sup-
ruga 3. razlikovati, raspoznavati, ra-
zaznavati; cf. tefrik etmek; renkleri -
razlikovati boje; 4. praviti razliku, pod-
vajati, razlicito se ponasati; onu o-
ne odvajam ga ad
svoje dece 5. ostavljati na stranu, odvajati,
(sa) cuvati (novac i si.); kara gn-
ler iin - cuvati pare za erne dane dane
6. podeliti, raseci (na delove); cf. taksim
etmek; ikiya prepolovio
sam jabuku 7. odvojiti, nameniti, re-
zervisati (mesto, vreme i si.) 8. el. is-
kopcati, iskljuciti 9. odabrati, izabrati (iz-
medju vise stvari) 1 O. intervenisati, mesati
se, razvadjati; - razvadjati
kavgadzije 11. cesljati na razdeljak; or-
tadan - praviti razdeljak (ad sredine cela)
edilmek pass. ad etmek
etmek ak. abi. razlikovati cf. tem-
yiz etmek
nijansa, preliv, prelaz
caus. od
caus. ad
1. ped. ispitivac, exspert (na
ispitima)
ekspertiza; (na ispitima)
bot. konopljika (Vitex agnus-
castus)
89
w
1,
h

1. re6i, kazati 2. kazivati (sti-
hove), recitovati
zm bot. mecije grozdje (Arbutus
uva ursi)
ayin p. 1. obred, bogosluzenje, ritual
1. obrnut, suprotan, oprecan; -
bir oprecno misljenje 2. dat. pro-
tivan, suprotan, anti = ; cf. mugayir; /-al -
gitmek protiviti se, opirati se, prkositi
kome; /-al - gelmek protivureciti, pro-
tusloviti, ne slagati se; anayasaya - pro-
tivustavan 3. naopak, lose naravi (covek);
- olmak biti naopak 4. kos, nakrivljen 5.
ukrsten, unakrsan
ici precicom, odrojiti se od
ravnosputa
dat. prolivurecili; razilazili
se, ne slagati se
nesklad, nesaglasnosl, sup-
rotnost, oprecnost; razilazenje
ayla astr. halo, svelao krug, oreol (oko
planet e)
aylak besposlen, dokon, zaludan;
- - besposliciti, dokoliticiti; lu-
marati, skitali
nadnicar, radnik bez stalnog
po s la
1. nadnicenje 2. dokolicenje,
besposlicenje, skilanje
nerad, dokolica, besposlicenje
aylamak 1. cekali 2. trajali, naslavljali
bot. pajasen, kiselo drvo (Aii-
anlhus glanduloza)
aylanmak nar. vrteli se, ici okolo, tu-
marati
1. s mesecom; bayrak
zaslava sa zelenim mesecom 2. (noc) sa
mesecinom
1. (mesecna) plata; cf.
- alt jur. minimaini do-
i' 90
hodak, donji limil plate 2. (mesecna) isp-
lata (za nezaposlene); - od-
rediti mesecni iznos za nezaposlene (kao
socijalnu pomoc) ll mesecni, na mesec;
mesecni; - dergi mesecni casopis; -
rapor mesecni izvestaj; sekiz - ocuk os-
momesecno dete, dete od asam meseci
1. onaj ko zivi samo od plate 2.
ko radi na mesec
1 . mesecni, placan na mesec
(posao) 2. onaj ko radi na masecdana
aymak (-ar) 1. doci sebi; prenuti se 2.
fig. osveslili se, shvatiti istinu
aymaz neoprezan, nesmotren, ne-
obazriv; nebrizan
nebriga; nesmotrenost, ne-
opreznosl, neobazrivosl
ayn a. 1. arh. oko 2. izvornik, original; -
napraviti kopiju
ayna p. 1. ogledalo; - ya bakmak (o)
gledati se u ogledalu; ukur - korkavno
ogledalo; dev - konveksno ogledalo; el
- ogledalce, dzepno ogledalo; - gibi 1)
kao ogledalo, sjajan, bljestav, cisl 2) sve-
tao, jasan 3) isli, istovetan; - gibi parlak
blislav kao ogleda1o 2. ravna povrsina, og-
ledalo (reke, jezera) 3. reflektor 4. mor.
sekslanl, kvadranl 5. ploca, oplata; panel
6. mor. leleskop 7. anat. casica (konja) 8.
povrsina vrtloga 9. teh. stezac (na slrugu)
1 O. zavesa (u igri Karadjoza) ll
prima, super; - gz krupnih blistavih oclju
1. proizvodjac ogledala, 2. trgo-
vac ogledalima 3. fig. varalica, kaisar;
lup ez
1. s ogledalom; - dolap orman
sa ogledalom; salon, sala sa ogledalima;
kuca smeha 2. arg. lepuskasl, lep (u igri
sen ki)
mor. fara, zadnji dea broda (na
kome se pise ime brodaji luke ko-
jojpripada)
1 1. bez ogledala 2. arg. na-
opak, odvratan, grdan, gadan; - gitmek
naopako ici (o poslu) ll 1. arg. pandur,
zandarm 2. udesena kocka (za tavlu)
ruznoca; gnusoba, gadost
aynaz nar. mocvaran teren rukovodilac
seoskim igrama
aynen a. 1. doslovno, doslovce, od reci
do reCi, bez ikakve izmene; istovetno 2. u
naturi (placanje)
a. isti, jednak; istovetan, identican;
cf. - kullanmak govoriti istim
jezikom; isto misliti; - doci
do istog rezultata; - naisti nacin; -
telden almak duvati (svirati) u isti rog; -
zamanda u isto vreme
istovetnost, identicnost, pok-
lapanje, podudarnost
bot. divlji neven (Calendula
arvensis)
v. aynen
u naturi
ayni1 a. arh. ocni; vidni
ayni2 a. stvaran, konkretan, ma-
terijalan; - dava jur. stvarna sluzba; - hak
jur. stvarno pravo; - stvarna vred-
nost; - materijalna pomo6
ayni3 a. (arh) ocni
ayniyat a. 1 . imovina, imetak
ayniyet (-ti) a. v.
ayol UZV. (od ay hej! CUj! (U QO-
voru zena)
ayra zagrada; - amak otvoriti
zagradu
ayran 1. jogurt 2. mlacenica 3. surutka
O - (ili delisi) glupak, tu-
poglavac, budak; smetenjak, seprtlja; -
diyen olmaz post. svaki trgovac hvali
svoju robu; - gnll brzo zaljubljiv;
- kabarmak 1) razbesneti se, izgubiti
kontrolu 2) postali pozudan (pohotljiv)

prodavac jogurta
proizrodnja i prodaja jogurta
1. odvojen, zaseban, poseban, po-
jedinacan; cf. mnferit; - - odvojeno, za-
sebno, pojedinacno; - biti od-
vojen (razdvojen); - sulh separatni mir;
beraber misiniz - da li ste za-
wedno ili odvojeno? 2. drugi; drukciji, raz-
licit; cf. bu, - bir mesele to je
drugo pitanje 3. usamljen, sam, izolovan;
o ihtiyar bu - evde oturuyor onaj starac
zivi u ovoj usamljenoj kuci o - ek-
mek biti svoj gospodar, ici sopstvenim
putem; - bilmernek (ili - ol-
mamak) 1) imati sve zajednicko 2) ne pra-
viti razliku, ne podvajati; - sesi olmak po-
deliti se (po) delili (imovinu, akcije); - sei
yapmak razlikovati, praviti razliku; disk-
riminisati; - tutmak razlicito se po-
nasati, praviti razliku (izmedju), disk-
riminisali
separat, poseban otisak
1. posebno, odvojeno, po-
naosob, pojedinacno 2. pored toga, uz to,
osim toga, povrh toga 3. osobito, narocito
izuzetan, izniman
privilegija, povlascenost; cf.
imtiyaz
bez izuzetakra
cinsten raznorodan, heterogen
dijal. racvanje,odvajanje (pu-
teva); raskrsce
1. (siroko) rastavljen, raz-
maknut; raskrecen (o nogama); - gzler
razmaknute oci; - salar razdeljena kosa,
kosa na razdeljak 2. izuzetan, izniman 3.
rastavan, iskljucan, disjunktivan 4. gram.
rastavan; - rastavna sveza
(ili - otu) bot. pirevina (Ag-
ropyron repens)
1 . izuzetnost, osobitost, ne-
obicnost 2. astr. anomalija (nepravilnost Li
91
r
li,
p\
'

kretanju planete) 3. gram rastavljanje, dis-
junkcija
1. dijal. drukciji, razlicit 2. ek-
sentrican
cudan, nastrah, ekscentrican
bez izuzetka
1. razdvajati se, odvajati
se; izdvajati se 2. razilazili se, ne slagati
se (u misljenju)
odvojen, razdvojen, rastavljen
1. izdvajanje, odvajanje, razd-
vajanje 2. izolovanje, izolacija 3. razlika;
razilazenje, neslaganje (misljenja, gle-
dista) 4. rastanak, odlazak 5. jur. rastava,
razvod (braka); - brakorazvodna
parnica 6. odsustvo, odsutnost
odvajanje
1. gl. im. od 2. fiz. dis-
perzija, rasturanje
1. dat. pass. od 2.
abi. olputovati; babam dn Is-
tanbui'dan Ankara'ya moj otac je
sinoc olputovao iz lstanbula u Ankaru 3.
ab/. rastali se, napustiti; vazifesinden ay-
napustio je duznost 4. dat. podeliti se;
gruplara - podeliti se na grupe 5. raz-
likovati se, razilazili se (u misljenju i si.) 6.
ab/. jur. razvesti se,. rastali se;
razveo sam se sa suprugom
1. glava, poglavlje 2. razlika, di-
ferencija 3. razlikovanje, odvajanje, dis-
tinkcija
1. gl. im. od
2. razlikovanje, diferencijacija
razlikovati se, ne slagati
se, odstupati; diferencirati se
1. razlicit, razlican, drukciji; ct.
2. s poglavljima, podeljen na glave
(o knjizi)
diferencijalan; -
hem. frakciona destilacija; - hesap mat.
92
diferencijalni racun;
ferencijalna psihologija
psikoloji di-
ak. raslikovati, shvatili
pojedinosl, podrobnosl, delalj;
ct. teferruat; - lar detalji; - inmek
ulaziti u detalje
1 detaljan, podroban; ll pod-
robno, potanko, do sitnica
1. hem. razlozen, rastveren 2.
razlicit, raznovrslan
1. razlaganje, raslvaranje 2.
raznovrsnosl, razlicilosl; 3.
neslaganje, razmimoilazenje, razlika u
misljenju
hem. razlaganje, raslvaranje
hem. 1 . razlaganje, de-
kompozicija 2. hidroliza
hem. razlagati se, rastvarali
se
ak. 1. hem. razlagati, rast-
varali 2. fig. rasclanjivati, analizirali
geom. ivica, slrana, rub
aysar mesecar, somnabulisl
aysberk a. !edeni breg, ledeno brdo
ays fild ledeno polje
mracan, laman, bez mesecine (o
noci)
(ili - vrsla ukus-
nog pasulja
nar. 1. raspravljati se, dis-
kutovati 2. takmiciti se nadmetati se (o na-
rodnim pesnicima)
ayva bat. dunja (Cydonia vulgaris); -
gibi bled, bledunjav; bolesnog izgleda; -
gbekli (osoba) udubljenog pupka; -
tutmak nakresati se, podnapili se; -. ty
zule maljice, nezne malje (na licu); -
yemek nadrljali, nagrajisati, nagrabusiti,
obrati bostan
ayvadana bot. pelin (Artemisia)
dunjik, vocnjak od dunja
ayvaz a. ist. sluga u kuhinji (u ko-
nacima) 2. ist. pomocnik hirurga (na
brodu); - kasap hep bir hesap sve jedno,
nemaraziike
ayyar a. varalica, lupez, protuva
prepredenost, prefriganost; va-
ranje, obmanjivanje
a. pijanica, pijandura; sljemalo;
cf. bekri
pijancenje; med. dipsomanija,
strast za picem
ayyuk a. 1. astr. Kapela (najsjajnija
zvezda Kocijasa) 2. fig. najvisa tacka na
nebu; - a fig. do neba dizati;
- a 1) do neba se dizati (o glasu
kriku) 2) siriti se (o ogovanju, glasovima)
az 1 1. malo, neznatno 2. retko ll mali,
neznatan (u pogledu kolicine, cene i si.); -
miktarda u malim kolicinama, u malom iz-
nosu, neznatno O - - malo-pomalo, pos-
tepeno, polako; - dan - sasvim malo,
meoma malo; - bir nesto malo, samo
malo; - buuk malkice, malko; - bul-
mak nalaziti nedovoljnim, smatrati malim;
- bulunur redak; - buz to nije mala
stvar; to nije macji kasalj; - ok manje-
vise, skoro; - a bakmamak (ili -
ok dememek) biti zadevoljan malim, biti
umeren (skroman); - saymak (ili
tutmak) zadovoljiti se malim poklonom, ne
gledati ne vrednost poklona; - daha
skoro, zamalo, maltene; - lisac je
to! - gelmek biti nedovoljno, nedostajati;
- grmek v. - bulmak; - grnr v. - bu-
lunur; - gnn olmamak biti
veoma iskusan, proci sito i reseto; -
ek. gram. neproduktivan sufiks; - a ka-
naat etmek zadovoljavati se malim, ne
traziti mnogo; - (ili zamalo,
umalo; - maz manje-vise; - olsun z
olsun malo ali dobro (vredno); - a sor-
nereye,
azap
post. para na paru ide; - sylemek, ok
sylemekten post. govor je
srebro, cutanje je zlato; - veren candan,
ok veren maldan verir post. ko malo
daje, daje od srca, ko daje mnogo, daje od
imetka; gitti - mnogo proslo,
malo ostalo (govori se nekom da bi ist-
rajao u teskom poslu)
aza a. 1. clan (organizacije, drustva);
ct. ye 2. organ, deo tela
azade p. 1. slobodan 2. abi. oslobodjen
cega, !isen; nezavisan; -
!isen briga
v. yelik
azalma smanjivanje, smanjenje; sni-
zenje, opadanje
azalmak 1 . smanjivati se, umanjivati
se; opadati 2. slabiti, popustati; sinirivali
se, stisavati se (o bolovima nevremenu i
si.)
poz. prebacivac, regulator
svetla (na sceni)
pass. od azaltmak
azartma smanjivanje, opadanje
azaltmak ak. smanjivati, umanjivati;
snizavati, spustati (cene)
azarnet a. 1. velicina; velicanstvenost,
velelepnost; sjaj 2. ponositost, gordost;
oholost, nadmenost; - taslamak praviti se
vazan, uobrazavati, umisljati
azametli 1. velik; velicanstven, ve-
lelepan; raskosan, sjajan 2. gord, ponosit;
ohol, nadmen, uobrazen
azami a. najveci, najvisi, maksimalan;
- fiyat maksimalna cena; - mak-
simalna brzina ll maksimum; -
mat. maksimum, maksimalna vrednost
azap 1 a. mu ka, patnja, stradannje;
mucenje, kinjenje; - ekmek muciti se,
patiti, - etmek muciti, kinjiti; f-
al - vermek muciti, zadavati glavobolju,
stavljati na muke; vicdan - griza savesti
93
azap
azap2 1. sluga (na selu), nadniear
(u nekim krajevima Anadolije) 2. ist. voj-
nik, mornar (u janicarsko vreme); yaya -
pesadinac
mucan, mukotrpan; nesnosan,
bo lan
azar 1 p. grdnja, prekor, ukor, izbrus; -
dobiti ukor, dobiti preko nosa
azar2 (ili - - ) malo-pomalo, pos-
tepeno, postupno; mic po mic
azarlamak ak. (iz) grditi, (pre) koriti,
izbrusiti; cf. paylamak
azarlanmak pass. od azarlamak
azariatmak caus. od azarlamak
azat p. 1 1. oslobodjenje, pustanje
na slobodu 2. raspust, odmor (ucenika); -
vakti vreme raspusta, raspust; -
etmek' 1) osloboditi, pustiti na slobudu
(roba) 2) pustiti iz kaveza (pticu) 3) ras-
pustiti (ucenike) ll oslobodjen, pusten na
slobodu O - buzat, beni cennet ka-
gzeti !eti i cekaj me na vratima
raja! (govore deca kada oslobode pticu,
leptira i si.)
azatlamak v. azat etmek
1 oslobodjenik (rob) ll oslobodjen,
pusteii na slobodu; otpusten, razresen
oslobodjenje, sloboda
azca prilicno malo
razdrazivacki, razdrazljiv
pass. od
ak. 1. razgneviti, rasrditi, razl-
jutiti, razdraziti 2. zavoditi, sablainjavati 3.
iskvariti, razmaziti (decu) 4. ozlediti (ranu)
5. veoma uprljati, umastili (rublje)
Azerbejdzanac, zitelj
Azerbejdzana
Azeri p. Azerbejdzanac (turskog po-
rekla)
Azerice azeri jezik
94
az nerazvijen; - memleketler
(ili lkeler) nerazvijene zemlje
1. razjaren; nagao, prek; silovit,
pomaman; besan; - kpek besan pas 2.
divalj, svirep, surov 3. raspusten, ra-
zuzdan (o deci); 4. zagnojen (o rani, oz-
ledi)
1. razjariti se, razbesneti
se; pornamili se, uspaliti se (seksualno) 2.
uzjoguniti se 3. zapaliti se, zagnojiti se (o
ran i)
1. bes, gnev, jaros_t_gdzba;
naglost, plahovitost; - etmek besneti, zes-
. Iili se, srditi se 2. zestina, pornama (sek-
sualna) 3. raspustenost, nestasnost
(dece) cf.
anat. kutnjak (zub)
malkice, vrlo malo; -
posl. bolje je imati malo nego
se oseeati brizno; malo corbe, mirna glava
v.
1. hrana (za put), poputnina
2. hrana; namirnice
1 . opskrbiti se, snabdeti se
hranom 2. hraniti se
1. snabteven, opskrbljen (hra-
nom) 2. dija/. darezljiv, stedar (prema si-
rotinji)
1. hrana, provijanl, jestivo 2.
torba za h ran u
1. besan, neobuzdan; svirep,
surov; zloglasan, ozloglasen; - bir
ozloglaseni lopov 2. v. (divlji vepa
ne rast)
a. kost
ak. smatrati nedovoljnim,
nalaziti malim
- buzun arh. malo-pomalo, pos-
tepeno, lagano
manjina; - ta kalmak ostati, biti
u manjini; milli - lar nacionalne manjine
zaostravati se, zaostriti se;
raspaljivati se, rasplamsa (va) ti se (o
borbi, raspravi i si.)
ak. zaostravati (odnose,
krizu); raspaljivati, razbuktavati, rasp-
lamsavati (neprijateljstvo, mrznju, strast i
si.)
1. v. azmak 2. ak. dovoditi do
besa; razestiti, razjariti 3. ak. navesti na
pogresan put, dovesti u zabludu 4. pre-
laziti sve granice; preterivati; prekardasiti;
postati bezocan
azil (-zli) a. smenjivanje (sa polozaja),
otpust; opoziv
azi m 1 ( -zmi) a. 1. cvrsta odluka, ne-
pokolebljiva zamisao 2. odlucnost. re-
senost
azim2 a. arh. velik; ogroman; fig. uz-
visen, velicanstven
azimet a. odlazak (na put); - etmek
otici, otputovati
aziz a. 1. drag, mio, voljen; cf. sevgili; -
dost drag prijatelj 2. svet; cenjen, pes-
tovan
azizlik 1. svetost 2. fig. gruba sala,
sega, ismevanje; ct. muziplik; /-al - etmek
(ili yapmak) segaciti.se (sa kime)
azietmek ak. otpustiti s posla, dati
otkaz; opozvati
1. malobrojnost; manjkavost, os-
kudica, nestasica; mrsavost, tankost 2. v.

aziolmak pass. od azietmek
azma 1. gl. im. od azmak 2. melez, me-
sanac; hibrid (zivotinja) 3. pej. izo-
pacenost, nakaradnost, nakaznost
azmak (-ar) .1. besneti, zestiti se; raz-
jariti se, podivljati 2. nadoci, izli(va)ti se;
plaviti (o reci); besneti, hueati (o moru) 3.
pogorsati.se (o vremenu); razbesneti se (o
oluji) 4. zapaliti se, pogorsati se (o rani) 5.
uspaliti se, pomamiti se (seksualno) 6. ne-
azurit
dolicno (nepristojno, neprilicno) se po-
nasati (o deci) 7. izopacati se, iskvarili se
8. bujati, brzo rasti (o biljkama) 9. poci
stranputicom, zalutati, zabludeti 1 o. prevr-
siti svaku meru, preterati, prekardasiti 11.
oduseviti se, zaneti se; 12. abi. nastati ukr-
stanjem (o zivotinjama) 13.' zaprljati se,
zamastili se, zamazati se (o rublju)
azmak2 1. bujica, brzac, potok 2.
lokva, bara, barustina 3. kanal, jaz, vada
(za navodnjavanje); 4. isteciste (brane, us-
tave, bazena)
azman 1 1. ogroman, gorostasan, is-
polinski, divovski 2. dija/. kastriran, ust-
rojen ll 1. melez, mesanac; hibrid 2. bal-
van, klada; greda, brvno
dat. odluciti dase savladaju
teskoce (u poslu i si.)
azmi a. kostani
aznavur 1 . junak, heroj 2. ljudeskera,
grdosija;
azot azot
azotlamak pomesati ili sjediniti s azo-
tom
azotiyet hem. nitrat, so azotne kiseline
azotlu azotni; azotast
Azrail a. Azrail (andjeo smrti); - e bir
can borcu glmak nikome ne dugovati, os-
loboditi se svihdugova; - in elinden kur-
tulmak spasiti se od smrti; - le burun bu-
runa gelmek naci se oci sa smrcu
azurit min. azurit
95
i!

- -B- ,
baba 1. otac; roditelj; - lar preci; - bir
braca po ocu; braca od jednog
oca; - ocinska kuca; nasledstvo
od oca; - - svirep otac,
neotac; - evi roditeljska kuca; - dan
grme tradicionalno, nasledjeno od pre-
daka; - dan od oca ka sinu; iz po-
kolenja u pokolenje; - pravi
ocev sin, pljunuti otac; - ocinska li-
nija, oceva (srodstva; - yurdu v. -
evi; ana - v. ana 2. fig. dobrocinitelj, dob-
rotvor; - sirotinjski otac,
otac sirotinje 3. sejh, glava derviskog
reda; Nur Baba Nur baba 4. osnivac, tvo-
rac, zacetnik; Atatrk yeni Trkiyenin -
Ataturk je tvorac nove Turske; He-
rodotos tarihin - Herodot je otac is-
torije, 5. arhit. krovna greda 6. jabuka,
obluk (stapa) 7. padavica, epilepsija o - m
1) izmedju -dva imperativa iskazuje trajnost
radnje; - m yol bitmez trci i trci
putu nigde kraja 2) u sluzbi cest, za po-
jacanje; - m on prica li
prica 3. u znak odob ravanja; ha - m! nap-
red! nastavi! - adam castan covek; dobar
covek; - iin boga radi (molba);
- iron. radi lepih ociju; - l-
drme oceubistvo; - rahmet otac
te blagoslovio! (zahvalnost); - tutmak
(ili - stnde olmak) se,
rasrditi se
baba anne baba (po ocu)
babaca 1. ocinski, kao otac 2. po ocu,
po ocevoj liniji
babacan 1. blagonaklon; dobrodusan,
dobra srca; - adam dobricina 2. ne-
izvestacen, neusiljen
tatica; - tatice!
veoma privrzen ocu
paternalizam
baba najstariji muzjak u kavezu
ll lig. krsan, krupan
96
babako nar. krupna i punacka zena,
debeljuca
babafingo mor. nastavak jarbola; - u-
gornji krst (na jarbolu) - yelkeni
gornje, trece jedro (na jarbolu)
zool. slepic, blavor (Anguis
fragilis)
babalanmak 1. rasrditi se, razbesneti
se 2. nar. ponasati se sledzijski
1. koji ima oca 2. rasdrazljiv,
plah, naprasit
1. ocinstvo; - tuzba za
dokazivanje ocinstv.a 2. ocinski odnps,
ocinsko ponasenje; /-al - etmek biti kome
drugi otac, brinuti se ocinski 3. poocim 4.
svekar 5. (u obracanju) cale, stari,
cica o - has ocev novac se
lako trosi
arh. patrijarhat
baba kul. vrsta kolaca (od
brasna, mleka, masla, jaja i secera u
prahu)
babayani 1. skroman, jednostavan, pri-
mdan 2. dobrodusan, ociriski; -
ocinsko ponasanje
babayanilik 1. skromnost, jed-
nostavnost, prirodnost, neusiljenost 3.
dobrodusnost
(-di) 1. snazan, jak, s ilan 2.
srcan, smeo, hrabar
1. muskost, zrelo doba,
doba pune muske snage 2. hrabrost, sme-
lost, odvaznost; - satmak praviti se hra-
bar
1. ist. Visoka porta (zgrada
Driavnog saveta i ministarstva unutrasnjih
i spoljnih pasiova Osmanskog carstva) 2.
vlada Osmanskog carstva; - caddesi
(sada Ankara caddesi) ulica u lstanbulu
(ukojoj je najveci broj izdavackih kuca i re-
dakcija listova); - efendisi ist. drzavni ci-
novnik; - efendisi gibi kitn-
jasto govoriti
Babilik babizam re/. doktrina koju je u
lranu, u XIX veku, zaceo Mirza Ali Mu-
hamed Bab
babuin zoo/. babun (Papio cyno-
cephalus)
baca p. 1. dimnjak, odzak; - gorn-
ja izbocina, glava dimnjaka; - ceketi oma-
tae dimnjaka; - poklopac dimn-
jaka; - mali ispust (s obe
dimnjaka); - sesir, zaklan na vrhu
dimnjaka; - deo dimnjaka iznad
krova; zidani dimnjak 2. sulundar, cev za
odvodjenje dima 3. otvor, prozorcic, edus-
ka 4. okno, vertikalni otvor (rudnika) 5.
krovni prozorcic, badza 6. dija/. ravan krov
o - ttmez olmak opusteti (o kuci); pro-
pasti (o porodici)
bacak 1. noga; - .... stne atmak
prebaciti nogu preko noge; - kalemi anat.
golenjaca; - srrnek (ili srklemek)
vuci jednu nogu; takma - vestacka noga
2. zandar, pub (karta) 3. vrsta lovackog
psa 4. muz. drZac nota O - kadar ma-
lecan, sicusan; - kopmak pasti s
nogu (od umora); - koptu pao sam
s nogu
1. koji ima ... no ge = nog; -
krivonog; gzel - lepih nogu 2. dugonog O
- krupan i Citljiv rukopis
1 1 . bez nogu 2. kratkonog
zdepast, nizak ll 1. klinac, svrca (o detetu)
2. obesenjak, sere!
1. odsustvo nogu 2. mali
rast; zdepastost 3. obesenjastvo. vra-
golanstvo, nestasluk
bacanak pasenog, pasanac
t. sestra; starija 2. zena,
supruga (u oslovljavanju); - m! zeno!
badana krecno mleko, krecni rastvor; /-
- etmek v. - vurmak; - mo-
badincan
lerska cetka; - vurmak (ili yapmak) kre-
citi,beliti
moler
zanimanje molera; mo-
lerski zanat
badanalamak ak. kreciti, malali
badanalanmak pass. od badanalamak
badanalatmak caus. od badanalamak
1. okrecan, omalan 2. fig. naf-
rakana (zena)
neokrecen, neomalan
badas zrnevlje na zemlji (posle vrsid-
be)
bade p. arh. vino
badem p. 1 badem; - bat. ba-
demovo drvo, badem (prunus amigdalus);
- ezmesi marcipan; - alva s ba-
demom; - 1) zaseceren badem 2)
arg. zrno (revolversko) ll bademast; -gz
bademasto oko; - dugacki nokti O -
krk lisicina, lisicja koza (za bunde)
bademcik anat. krajnik; -
(ili zapaljenje krajnika; - leri
almak (ili izvaditi, odstraniti
krajnike
bademi bademast, nalik na badem
bademli s bademarn (poslastica)
bademlik vrt sa bademima
bademsi bademast,slican bademu
baderna mor. omot uzeta
bot. mahuna, caura
badi nar. patka, plovka; - bacak krat-
konog, patkast; - - yrmek gegati se,
klatiti se (u hodu)
badik nar. 1 1. patka 2. geganje ll
kratkonog; nizak, mali
badikiemek gegati se
badincan, badingan v.
97
badiye
badiye a. pustinja; stepa
badya badanj, vedro, karlica
bagaj 1. prtljag; - deposu prtljaznica;
garderoba; - (ili makbuzu) priz-
nanica za predati prtljag; - muayenesi
pregled prtljaga; - vagonu prtljazni vagon
2. prtljaznik, mesto za prtljag (automobila)
1 p. vinograd; - aralamak pro-
redjivati cokote; - beliemek okopavati vi-
nograd; - bozmak brati grozdje; - bu-
damak podrezivati vinograd; -
vinova mladica, izdanak; - cokot,
gidza; - plamenjaca 2. vrt, vocnjak
3. u bot. i zool. nazivima; - kuduzu zoo/.
filoksera, loznavas (Phylloxera vastatrix);
- bot. bokvica (plantago major)
1. veza (vrpca, uzica, kanap);
- pertla, vezica 2. zavoj, ban-
daza 3. fig. odnos, veza; dostluk ve kar-
- prijateljske i bratske veze;
siyasi. - lar politicke veze 4. svezanj,
snop, naramak; ot - svezanj trave 5.
anat. tetiva, ligamenat 6. mor. cvor, splet
7. zavezljaj, zamotuljak, smotuljak 8. fig.
smetnja, prepreka; sana - olmak is-
temiyorum ne zelim da ti budem na
smetnji
1. lednji stit, koruba (komjace) 2.
kornjacevina ll od kornjacevina; - gzlk
naocare sa okvirima od roga; - tarak ce-
sali od kornjacevine
1. mrtvorodjence; 2. mrtvo
ojagnjeno jagnje; koza mrtvog ojagnjenog
jagnjeta, astragansko krzno
v. bahadur
bot. viiina kosa (Cuscuta)
bozumu (-nu) berba vinograda 2.
berba; jesen
98
vinogradar; - kosir
vezica, vrpca
vinogradarstvo
1. pregradni zid, pregrada (od
zbukovanih baskija) 2. uzana daska, bas-
kija (za pregrade i plafone)
ak. sp. podmetnuti nogu
(u rvanju i si.}
ak. 1. zamrsiti, isprepletati
2. prekstiti (noge), prebaciti nogu preko
noge 3. fig. dovesti u skripac
sedenje podvijenih nogu; "turs-
ko sedenje"; - kurmak sedeti podvijenih
nogu
saglasan, spreman na spo-
razum
saglasnost, sporazum;
sklad, harmonija; sloga
1. uzajamno razumevanje,
saglasnost; 2. po/. konsensus
1. s. ile 1 . saglasiti se,
spqrazumeti se, sloziti se 2. izabrati parn-
jaka (u decjim igrama); ct. tutmak 3. s
ile navici se, prilagoditi se, saziveti se 4.
dijal. sedeti podvijenih nogu
neuskladiv, neslozan, ne-
pomirljiv: neskladan, disharmonican
1 . neuskladjenost, nesk-
lad; nesloga; nesporazum, nesuglasice;
antagonizam
1. caus. od
2. spojiti, pomiriti (razlicita misljenja, sis-
teme i si.)
doku (-nu) anat. vezivno tkivo
fiil gram. gerundij, glagolski prilog
v.
1 1. carobnjak, mag 2. varalica,
ll caroban, bajan; zanosan, priv-
lacan
1. zavisan, uslovan 2. relativan,
odnosan; - mat. relativna vrednost;
- nemlilik relativna vlaznost
1. kais, remen (na ljul-
za zastitu dece od pada) 2. hi-
gijenski pojas, povez (za zene)
relativitet; - teorisi fiz. teorija
relativiteta
zavisnost (od cega), pot-
cinjenost; cf. tabiiyel
zavisan; potcinjen, podredjen;
- cmle zavisna recenica; - lkeler za-
visna zemlje
zavisnost, podredjenost, pot-
cinjenost
nezavisan, samaslalan
nezavisno, samostalno
osamostaljenje, de-
kolonijalizacija (zemlje)
nezavisnost, sa-
mostalnost; - ma steci ne-
zavisnost
1. odnos, veza 2. mat. pro-
porcija 3. til. veza, uslovljenost
til. relatvizam
1. odnosan, relativan 2. za-
visan, podredjen
relativitet
1 1. grudi, prsa; - bas-
mak 1) prigrliti 2) lig. brinuti s o kome 3)
prim ili, prihvatiti koga; - kk slab, upa-
lih grudi 2. unutrasnji organi, utroba; -
sesi dubok glas, glas iz grudi 3. sredisnja,
unutrasnja strana; - dubina
sume 4. srce; - delmek (ili ezmek)
ujesti za srce, jako uvrediti; -
ramal razdirati, kidati koga; -
lemek utuci, deprimirati; - kan
etmek naneti bol; - kara tuzan, utu-
cen,potisten; - kl olmak tugovati, patiti;
- kopmak izvuci se iz skripca, sav-
ladati teskoce; - basmak stisnuti
zube, trpeti bez roptanja; - tuzan,
bolan; - yanmak patiti, trpeti bol
dija/. zastitni pojas (pas-
lira)
v.

drecav, upadljiv; - renkler
drecave boje
krik, povik, jauk; dreka
1. vikati, derali se, urlati; ba-
derali se na sav glas 2.
dat. vikati na koga, grditi, korili
anat. crevo; drob; - as-
opornjak, mezenterijum; d-
zaplet creva; - slu-
zavo lucenje (kod obolenja debelog
creva); - biol. gastrulacija; -
med. zatvor; onikiparmak -
dvanaestopalacno
decja glista
(Ascaris lumbricoides)
vika, dreka; vrisak; graja, ga-
lama
drekavac, galamdzija, lar-
madzija
zoo/. patka-grogotovac
(Querquedula)
caus. od
1. dar, poklon 2. pomilovanje,
prastanje
davalac, darodavac
1. povlascen, privilegovan; os-
lobodjen (od poreza, carine i si.) cf. 2.
med. imun
1. oslobodjenje; gmrk -
oslobodjenje od carine 2. med. imunitet; -
kazanmak postali imun, steci imunitet
1. darivanje 2. prastanje,
pomilovanje 3. jur. ugovor o pakfonu (imo-
vine) 4. re/. prastanje grehova
ak. 1. poklanjati, darivati 2.
prastati; pomilovati, amnestirati; ct. af-
fetmek 3. stilili cuvati; Allah V.
Allah
pass. od
caus. od
99

1 darodavac, davalac ll op-
rostljiv, popustljiv
v.
1. poklonjen, darovan 2. po-
milovan, amnestiran
sporazum, ugovor
ugovorna strana, ugovarac
v. akdetmek
pass. od k
rec. od
1. (oba) vezan ugovorom 2.
zakljucen (ugovor, sporazum) 3. pre-
porucen (posiljka, pismo)
gram. sveza
dijal. svezanj, snop; smotuljak
1. spajanje, sastavljanje, ve-
zivanje; - borusu spojna cev; - kablosu
spojni kabao 2. podupirac, potporanj;
gvozdeni nosac 3. arhit. poprecna greda
4. baglama, sarka 5. napev, refren 6. muz.
vrsta tambure (od tri zice) o - gram.
sveza; - luka pripadnosti; - te-
mor. sidrisni uredjaji
1. ak. vezivati, privezivati;
boyun - vezati kravatu 2. spajati; pri-
kaci(va)ti; vagonu lokomotife - prikaciti
vagon za lokomotivu; 7 ekimi 8 ekime
gece noc 7/ 8 oktobra 3. ak. (u)
pakovati; - upakovati stvari 4. ob-
razovati, stvarati; kl vatra
stvara pepeo; st kaymak mleko
formira kajmak 5. ak. sputavati, vezivati;
paralisati, oduzeti; - lisiti
koga srece 6. ak. dat. odrediti, utvrditi,
naznaciti (platu, cenu i si.); /-al -
Odrediti kome platu 7. ak. zavrsiti, okon-
cati, zakljuciti; - prestali s
brbljanjem; szn - zavrsiti svoj govor 8.
ak. dat. obavez (iv) ati, zaduzi (va) ti koga
cime; beni buraya Iki saat bo-
bekletti obavezao me da dodjem
ovamo i dva sata sam uzalud cekao 9. ak.
100
dat. pridobiti, zadobiti, osvojiti; bu ha-
reketiniz beni size ovim vasim
gestom ste me pridobili 1 O. ak. zavijati,
previjati; - previti ranu 11. ak. zat-
varili, zakljucati (vrata); zajaziti, zaustaviti,
zagraditi (vodu, reku); yol - zatvoriti put
12. ak. okaciti, obesiti; pricvrstiti; -
pasati sablju 13. el. ukljuciti, spojiti 14.
muz. sastavljati, komponovati; beste - v.
beste 15. ak. dat. urediti, utvrditi;
mukaveleye - urediti poslove u skladu sa
ugovorom; - primeniti uslove, staviti
u zavisnost od uslova, usloviti
zool. droplja (Olis tarqa)
v.'
v.
spajanje, vezivanje, pricvr-
scivanje; teh. spojnica, kvacilo
gl. im. od -
nacin ukljucivanja
1. pass. od 2.
dat. fig. vezivati se za koga 3. dat. zavisiti,
biti zavisan 4. fatili se, prihvatiti se (posla i
si.)
1. veza; cf. irtibat; - kurmak
uspostaviti vezu; telefon - telefonska
veza 2. pripojene oblasti; predgradje 3. til.
veza, konekciJ'!l 4. teh. spojnica O - n-
ls spojni vokal
nevezan; po/. nesvrstan; -
lkeler nesvrstane zemlje; - lar nesvr-
stani; nesvrstane zemlje
pot. nesvrstanost; - ha-
reketi pakret nesvrstavanja; -
(ili nesvrstana politika
1. spojen, sastavljen 2. uje-
dinjen, udruzen
1. sloga, saglasnost 2.
sav ez
1. rec. od 2. uje-
diniti se, udruziti se
caus. od
spoini, vezivni; - madde ve-
zivni materijal (eement i si.) - nl spojni
vokal
dat. 1. vezan, privezan; -
kei o drvo vezana koza; - adam
covek vezan za posao 2. uslovljen; za-
visan, potcinjen; ekinierin
- bujanje useva zavisi od
kise; size - kako vi hocete 3. pri-
sajedinjen, pripojen; voj. pridodat; pod-
redjen; niversiteye - enstitler instituti
pri univerzitetu 4. zatvoren, pokriven; yol-
lar karla - putevi su pokriveni snegom
5. fig. ukocen, sputan, paralisan 6. odan,
privrzen; annem ve babam birbirlerine
ok - moji su roditelji veoma privr-
zeni jedno drugom 7. utvrdjen, odredjen,
ogranicen na; kanun hkmlerine - og-
ranicen na zakonske odredbe 8. im-
potentan O - poverljiv, indiskretan;
gz - fig. vezanih ociju, naivan
s vinogradom, koji ima vinograd
vinogradarsko mesto, vinogorje
1. til. uzajamni odnos, ko-
relaeija 2. soc. medjuzavisnost, uzajamna
zavisnost
1. (po) vezanost, zavisnost 2.
veza, odnos; cf. alaka, ilgi; lkemiz btn
devletlerle olan - srdrecektir nasa
zemlja ce svoje odnose sa svim
drzavama 3. fig. privr2:enost, odanost, pre-
danost; /-a/ - gstermek pokazivati
svoju privrzenost 4. postovanje, obzir; ya-
salara - postovanje zakona 5. korelaeija
1. v. 2. ak. Fig.
bah uzv. bal ah! pih!
baha v. paha
p. junak, vitez
junastvo, vitestvo
bahe
Sahailik re/. bahaizam (sekta ba-
baizma u lranu; rasirena je u Evropi i
Ameriei)
bahane p. motiv, izgovor, opravdanje;
- siyle pod izgovorom; - bulmak naci izo-
vor; - etmek izgovarati se, pravdati se
bahar 1 p. prolece; cf. ilkbahar; -
(ili oldu) doslo je, nastupilo je prolece;
Bahar praznik proleca; - de-
vinmesi astr. preeesija, prolecna rav-
nodnevniea; - astr. tacka pre-
eesije 2. behar, list i evet vocke; rnrn -
evet mladosti, mlade godine 3. fig. mla-
dost, doba mladosti O - vurdu
udarilo mu prolece u glavu (podrugljivo o
ono m koji se ponasa ka omladi; - gel-
meden blbl tmez pos/. slavuj ne peva
dok ne dodje prolece: - bot. su-
suljak, bela sapunjaca (Gypsophia re-
pens)
bahar2 a. zacin, mirodjija; pikantnost
(jela)
baharat a. zacini
prodavae zacina
bahariye a-p. /it. prolecna pesma, oda
prolecu (u osmanskoj poeziji)
baharlanmak otopliti; doci, nastupiti (o
prolecu); havalar bu erken
ove godine je rano otoplilo
ocarati, opciniti 3. ak. zavoditi, zavesti, zacinjen, zapapren; aro-
sablaznjavati matizovan
fanatik ll fanatican
fanatizam, zaslepljenost
zool. ervenperka sumska
(Saxico/a torquata)
rec. od
za prolece, prolecni (odelo i
si.)
bahe 1. basca, hasta, gradina, vrt; -
evi bastenska kuciea; - kanta za
polivanje baste; - ljubitelj vrta;
halk - si javni park; - si zimska hasta;
101
baheci
- si gradski park 2. (ili ocuk - si)
decji vrtic 3. u sastavu bot i zool. naziva;-
ada bot. kadulja (Salvia); - uha i-
bot. jaglika (Primula verls); - t-
zool. grmusa, plavka (Sylvia borin);
- bot. kalos, velikden (Anemone
coronaria); - teresi bot. grbastica, kre-
cava, salata (Yepidium sativum); - uyuk-
zool. bastenski puhac (Eiiomis qu-
ercinus)
baheci 1. bastovan, gradinar, vrtlar
bahecilik bastovanstvo, bastovanluk,
gradinarstvo
baheli sa bastom, koji ima bastu; -
gazino kazino sa bastom
bahelik pogodno za bastu (zemljiste)
p. v. baheci
v. bahecilik
bahir (-hsi) a. arh. more
bahis (-hsi) a. 1. pitanje, tema, predmet
rasprave; - konusu predmet razgovora; -
konusu olmak postali (biti) predmet raz-
govora; - tazelemek vratiti se temi, po-
novo razmatrati pitanje; - yrtmek dati
svoj sud, kazali svoje misljenje 2. raz-
govor, rasprava; - amak povesti, naceti,
zapoceti razgovor; geen go-
respomenuti 3. polemika, debata, pretres;
- e sokmak uvuci u polemiku 4. opk-
lada; - e kladiti se - i ka-
zanmak dobiti opkladu; /-la/ - koymak (ili
v. - e O - glava,
poglavlje (u knjizi)
bahname a. p. pornografija, por-
nografski spis
bahri zoo/. vodomar, kovac, sneznica
(A/cedo atthis)
bahri a. arh. pomorski
bahriye a. 1. pomorske, mornaricke
snage; ratna mornarica; - neferi mornar,
marinac
bahriyeli 1. pitomac, kadet (ratne mor-
102
naricke akademije) 2. mornar; mornaricki
oficir
bahsedilmek pass. od bahsetmek
bahsetmek 1. ab/. govoriti, razgovarati
2. abi. spominjati
bahsi a. til. diskurzivan
bahsolmak, bahsolunmak v. bah-
sedilmek
p. 1. poklon, dar 2. oprastanje,
oprostaj; - etmek darivati, poklanjati; da-
vali, ustupati 2) (o) prastati
p. baksis, napojnica, cast; pok-
lon, dar; - pos/. pok-
lonjenom konju se zubi ne gledaju
baht p. sreca; sudbina; -
srecan; - olsun srecno! zelim
vam srecu! - osmehnuti se
(o sreci); - osmehnula
mi se sreca; - stvar slucaja, slucaj;
rizik; - kara nesrecan, zle srece; -
ksmek jadikovati, vajkati se, kukati; -
yar olmak biti sreean, b ili miljenik srece
bahtiyar p. srecan; - etmek usreciti,
uciniti srecnim; - olmak biti srecan
sreca, blagostanje, nap-
redak
srecan; cf. talihli, mutlu
nesrecan, zlosrecan
nesrece, zia sudbina; bak-
suzluk, nedaca
Bahur astr. Veliki pas
bahusus p. a. narocito; uglavnom,
prvenstveno
baka nar. durbin, dvogled
bakalil ( -ti) bakelit
bakalorya matura, ispit zrelosti
bakarn v. bakkam
bakan ministar; Bakanlar Kurulu mi-
nistarski savet; devlet - drzavni ministar,
ministar bez portfelja; - ministar
rada
bakanak nar. 1. razdvojeno kopito
2. jastucic ispod prsta kamile
1. ministarski polozaj, mi-
nistarski rang 2. ministarstvo; cf. nezaret;
- ministarstvo inostranih pasiova
bakara bakara (vrsta kartaske igre)
bakar kr 1. med. slep (sa naizgled
normalnim ocima) 2) fig. odsutan, rasejan
bakaya a. 1. ostaci; ruine2. zaostaci
(dugova, poreza) 3. voj. regrut koji nije
pazvan u vojsku, "skart"
1 koji se brine, koji se stara o
kome ll 1. bolnicar (ka), negovateljica;
ocuk - vaspitac (ica) 3. vracara, ga
7
talica
1. negovanje, staranje, briga
2. gatanje, vracanje
1. pass. od bakmak; bez/. ne-
govati se, gajiti se; ocuklara iyi ba-
deca se dobro neguju; /-af ba-
sudeci po ...
1. pogled; glediste, tacka gle-
dista; - u pogledu, s tacke gledista,
sa aspekta; bir - a u jednom pogledu, s
jedne strane; her - dan u svakom pog-
ledu 2. briga, staranje; .; yurdu 1) do m
staraca 2) siraliste 3. nadgledanje; odr-
zavanje (puteva, objekata; masina); 4.
nadzor, kontrola
(dobro) negovan; odrfavan
(put, masina i si.)
evi 1. dispanzer 2. decja bol-
nica, 3. deeje jaslice
zapusten, zanemaren; ne-
kontrolisan; - ocuk besprizorno dete; -
yerler zapustena mesta; - yol zapusten,
neodrzavan put

pustenost;
prizornost
zanemarenost,
nekontrolisanost;
za-
bes-

nisan
uzv. nar. vidi ti! ma nemoj!
gledati okolo, osvrtati se, ok-
retati se, abazirali se; iki yana - gledati
ok o lo
1 1. bakar; - bakrotisk; -
(ili devri) bronzana doba; -
vestacka svila (od bakarnog sulfata) 2. ba-
karna posuda ll bakarni, od bakra; - boru
bakama cev; - kaplama bakarisanje,
presvlacenje bakrom; - para bakrenjak,
bakarni novac; - rdja bakarnog ok-
sida; - tel bakama zica o - almak (ili
olmak) zatrovati se (o hrani u ba-
karnoj posudi)
mala bakarna posuda
1. bakrar, kazandzija, kollar 2.
trgovac bakarnim posudjem
kazandziluk, . kazandzijski
zanat; trgovina bakarnim posudjem
ak. bakarisati, presvuci
bakrom
dobiti bakarnu boju
bakarni, bakronosan; - pirit ba-
karni pirit, halkopirit
min. malahit, karbonat
bakra
pogled; gledanje; - ugao
gledanja; - nacin gledanja (na stva-
ri); bir - ta jednim pogledom; - iza-
zivacki pogled; ilk - ta na prvi pogled; yan
- pogled iskosa; sumnjicav, nepoverljiv
pogled
v.
simetrija
simetrican
nesimetrican
nesimetricnost, asi-
metricnost
(po) gledati se (uzajamno)
103

baki
baki 1. preostao, ostao 2. vecan,
besmrtan; cf. - kalmak biti vecan
ll mat.
bakir a. 1. devicanski; cedan, nevin;
fig. nedirnut, netaknut; - orman prasuma
2. agr. neobradjen, neuzoran; - toprak
neuzorana ledina
bakire a. devica, nevina devojka; -
Hazreti Meryem sveta deva marija
bakirelik devicanstvo; nevinost, ced-
nost; - ini korumak cuvati svoju nevinost
bakiye a. 1. ostatak, preostali deo; mat.
ostatak, razlika; cf. 2. ostaci (po-
kojnika), posmrtni ostaci 3. fin. saldo
bakkal a. bakalin trgovac namirnicama;
- akkal bakalin i njemu slicni, bakalin i
kompanija; - defteri nije ti to ba-
kalski defter (govori se onom ko aljkavo
pise); - bakalnica; - pej.
papir za pakovanje, losa hartija O -
rakmak zavaravati praznim obe6ianjima
(u stilu "videcemo")
bakkaliye a. 1. bakaluk, kolonijalna
roba 2. kolonijalna radnja
bakalsko zanimanje, trgovina
kolonijalnom robom
bakkam a. 1. bot. kampesa-drvo (Ha-
ematoxylon campechianum) 2. ne-
postojana boja
bakla bat. bob (Vicia faba); - amak
(atmak ili dkmek) gatati, gledati u bob; -
progovoriti (nakon
dugog cutanja); izbrbljati tajnu; -
on ne moze nikakvu tajnu
da sacuva; - kadar velik krupan (o inace
sitnim stvarima)
bakla (-ni) prljavobelo sa zutom
nijansom; zuckasto
bakla pegavo siv, s belosivim pe-
gama (boja konja)
njiva sa bobom
slican bobu, u boba
104
baklan v.
bakiava bakla va; -biimi romboidan;
- brek fig. vrlo lako (u poredjenju sa ... );
- dilimi v. - biimi
bakiiyat a. mahunaste biljke, ma-
hunice
bakmak (-ar) dat. 1. (po) gledati;
- fig. pazljivo slusati; bana bile
cak me nije ni pogledao 2. (po) traziti; a-
resine - traziti izlaz;
acaba nereye gitti? brzo potrazi dete,
ku da li je otislo? 3. b ili okrenut ka ... gledati
na (o stvarima); pencereler ba-
prozori gledaju na ulicu (okrenuti su
ka ulici) 4. negovati, gledati (bolesnika);
gajiti (voce) 5. zavisiti; proje paraya
bakar projekat zavisi od novce 6. pro-
veravati, kontrolisati; probati; ta-
- probati ukus jela; hesaba sen
de bak proveri i ti taj racun 7. zanimati se,
raditi na cemu; pasaport polis ba-
policija radi na pasosima 8. (na) li-
citi, podsecati (o boji); bu bezin rengi sa-
boja ovog platna nalici
(naginje) na zuto 9. imati u vidu; obracati
paznju, pridavati znacaj; sen onun sy-
bakma! ne obracaj paznju na to
sto on kaze! 1 o. h ranili izdrZavati; herkes
svako
treba da izdrzava svoje roditelje 11 . ve-
rovati; onun bakma! ne veruj u
ono sto on kaze 12. posmatrati; drbnle
- posmatrati durbinarn O bak! gledaj! slu-
saj! cuj! bakakalmak zapanjiti se, pre-
neraziti se (od cudjenja, iznenadjenja); ba-
(ili no, haydel bakar
alo! cujte! (ob. kao poziv ko-
nobaru); bakarak prema, u poredjenju
sa ... ; lise, faklteye - kolay; u poredjenju
sa fakultetom, gimnazija je laka;
odjednom; al (bir de) -
uzmi kisni mantil, kisa
jednom moze padati: ne-
upadljive lepote; gznn bak-
mamak ne zaliti; yere bakan yrek
yakan post. ispod mi re devet vi re
bakra bakrac, bakarni kolao
bakteri bakterija
bakteridi med. bacil crnog prisla
bakterisit (-di) baklericid
bakteriyolog bakteriolog
bakteriyoloji bakteriologija
bakteriyolojik bakteriolaski
caus. od bakmak; ken-
disine - privuCi paznju
bal 1 1. med; - (med) samolok,
prvenac; - najcisliji med; medeni ser-
bel; - sace; - rengi boja meda; -
cedili, vadili med (iz saca); - z
nektar 2. smola (na vocnom drvecu) 3.
nektar 4. sladak sok (iz prezrelog voca) 5.
u sastavu bot. i zool. naziva; - zool.
pcela radilica, medarica (Apis mellifica); -
bot. likva-bujac (Cucurbila ma-
xima); fig. likvan, glupan; - otu bot. lre-
pusa, suzica (Melica nulans) ll fig. sladak,
meden O - alacak iek fig. 1) izvor pri-
hoda, krava muzara 2) unosan posao; -
alacak bilmek . (ili bulmak) na ci
kravu muzaru; - almak namamiti, pri-
mamiti; - demekle tatlanmaz samo
recima se nisla ne postize; same reci nisu
dovoljne; - dk te yala (ili dksen ya-
veoma cist, med da polizes s njega;
- gibi 1) sladak kao med, prijalan 2) val-
jan; umesan 3) lako, glatko; - olan yerde
sinek de olur gde ima meda, tu su i
muve; - tutan parmak yalar koiarn meda
laj lize prste
bala dijal. 1. dele 2. mladunce (zi-
vatinja)
bala p. arh. visok; visi, gornji; - da,
gore, vise
balaban 1 ogroman, krupan (lelom); ll
1. dresirani medved, medved koji igra 2.
muz. veliki bubanj 3. zoo/. jaslreb kokosar
(Accipiter gentil is)
balaban (-nu) zoo/. bukavac, vo-
denbika (Bolaurus stellaris)

balabanlamak, 1.
raskrupnjati se, razviti se 2. fig. tepali, za-
muckivati, mucati
balad balada
balak mladunce (specijalno: bi-
volce)
balalayka muz. balalajka (ruski narodni
inslrumeut
balans ravnoteza; cf. denge
balansiye teh. ozib, poluga (masine)
balar lanka daska, sindra
balast tucanik, sljunak
balata teh. obloga kocnice; -
transmisioni remen
bal medeni mesec;- seyahati
(ili svadbeno putovanje
1. pcelar 2. prodavac meda
pcelarstvo, proizvodnja meda
balak balcak, drzak sablje
(maca)
1. mulj, blato, glib 2. glina,
ilovaca: - dkm liv od ilovaca; iz-
radjevina od gline; - kalup od gline O
- (ili inciri) gnjecene urme
(smokve)
1. glinast, glinovit 2. glibovit,
blatnjav, kaljav
zoo/. cikov, brkica (riba)
(Misgurnus fossilis)
1. gnjat, golenica (noga od ko-
lena do stopala) 2. list (noge); -
anat. cevanica, golenjaca; - bacak ogol-
jenih nogu iznad kolena (o zeni); -
lak odrpanac, skitnica; siledzija, mangup;
- patiatan sp. zahvat u rvanju
1. donje deo pantalona 2.
donji deo kajasa za. sablju 3. nazuvci, uvi-
jaci; kamasne
(ili - otu) bot. kukuta (Conium
105

maculatum); - fig. mucno stecen
dobitak
bot. viiina smrdljiva (Ferula
assafoetida)
bot. viiine vlasi gaspina
vlasi (Adiantum capillus Veneris)
svastika
bal slatkoreciv
bale v. bale!
baleel v. baleli
balerin balerina
balet (-ti) bale!
baleti igrac (ica) baleta; balerina; ba-
letan
balgam a. slajm, iskasljaj; - atmak (ili
fig. 1) praviti pakosne aluzije 2)
panjkati, opadati; - (ili skmek)
izbacivati, iskasljavati slajm; - sktrc
med. sekretolitik, sredstvo za izbacivanje
sluzi (slajma)
balgam min. jaspis
bal gmecl (-ni) 1. sace (meda) 2.
sara, motiv (u obliku saca)
1. riba; - ribolovacka
mreza; - ribolov; - ribolovac; -
avlamak loviti ribu; - a ici u ri-
bolov; - riblja corba; -
period bura krajem oktobra; - pe-
raja; - 1) riblja kost 2) vrsta unakr-
snog boda, rebarca (vez); - zle od
dinstane ribe; susena riba; -
piliikisi zacinjena hladna riba (sa mas-
uljem, lukarn i limunom); - pulu
krljust; - suyu riblja corba; - prze-
na riba; - tutmak hvatati, loviti ribu; fig.
pecati, loviti; - ikra 2. astr.
Riba (sazvezdje) 3. u sastavu bot. i zool.
naziva;- bot. zevalica (Antirrhinum);
- zool. orao ribar, porecni orao
(Pandion halia etus) O - kokar
pos/. riba smrdi od glave; - bel ke-
bulmak otkriti sustinu stvari; -
106
etinde prikladna, ni mrsava ni debela
(zena); - istifi gibi kao sardine u konzervi
(o zbijenosti, mnostu); - vrsta igre
(slicna igri "slepog misa" -
nikada, kad na vrbi rodi grozdje;
(kad se riba uspenje uz topolu); - 1)
greben, hrbat 2) krivina, nagib 3) riblja
kast (dezen, parket) 4) dzombast, grbav
(put, pod i si.)
adam gnjurac; covek-Zajba
bilimi (-ni) ihtiologija
1. ribar, ribolovac, al as; - ka-
ribarski Camac; - V. 2.
trgovac ribom
zoo/. siva caplja (Ardea ci-
nerea)
zoo/. ribozder
ribarstvo, ribolovstvo; - hu-
kuku jur. pravo ribolova, ribarsko pravo
zool. morska lasta (Sterna hi-
rundo)
gz (-n) 1. metaini prsten (na
pojasu) 2. slika ispod lupe
skladiste, stovariste ribe;
riblja trznica; balukana
1. glavacke, naglavu (za-
roniti, skociti); - atlamak skakati glavacke
(u vodu) 2. navrat-nanos, panicno, uz-
rujano
bacakati se, pracjakati se
(kao riba)
v.
bogat ribom
otu bot. baluk, riblji otrov (Ana-
mirta cocculus)
riblje ulje, riblji zejtin
a. 1. zreo, odrastao, punoletan 2.
koji dostize, dopire (do); koji iznosi, dos-
tize (o sumi, racunu); - olmak 1) postati
punoletan 2) dostici, popeti se do; bor-
cumuz 5000 liraya - oldu nas dug we
dostigao 5000 lira
balina 1. zoo/. kit (Balaena); -
(ili kitov us 2. kitova kost
balistik voj. 1 balistika ll balisticki;
- rakkas (ili sarka) sprava za merenje
brzine zrna
balk dija/. sevanje bez grmljavine
(na susu), sijavica
balkan sumovit planinski lanac
Balkaniyat sp. Balkanijada
Balkanac
Balkanoloji Balkanologija
Balkar kipcacko pleme na Kavkazu
dijal. 1. svetleti, sijati; svet-
lucati 2. zigati; tistati, tupo boleti
dija/. 1. sjaj, svetlost; blesak 2.
munja; cf.
balkon balkon; terasa
balkonlu sa balkonarn (soba)
bal otvoreno zuta boja
ak. 1. zasladiti medom,
zamediti 2. fig. previse hvaliti, velicati do
neba; preterano ve-
licajuci 3. (o) odresiti kesu, davati kapom i
sa ko m
ballanmak 1. biti jako .zasladjen; pos-
tati sladak i gust kao med; zgusnuti se 2.
postati sladak, sazreti (o vocu)
s medom; meden; - brek ukusno
baoa bot.-mrtva kopriva (lamium)
nar. smokva
1. bot. mednik, mednica 2.
gljivicno oboljenje vinove loze
balmumcu voskar
bal mumu (-nu) vosak; pecatni vosak;
- mum vostana sveea, vostanica O - i"
bot vosak-cvet (Hoya carnosa); -
baltaburun
gibi erirnek mnogo oslabiti, istopiti se kao
sveca; - gibi sararmak izgubiti boju, pob-
ledeti kavo sveca; - ile davet etmek
srdacno pozivati, pozvati od sveg srca; -
mzesi muzej vostanih figura; /-af - ya-
u pameti, ne zaboraviti,
zapisati sebi za uvo; bu sze ben - ya-
ovu rec morarn da za-
pamtim
balneoloji balneologija
balo bal; - vermek prirediti bal; mas-
keli - bal pod maskama
balon 1. balon, aerostat; - voj.
prepreka od baraznih balona; - (ili
balonsko osmatranje; - sepeti
gondola balona 2. dirizabl, vazdusni brod
3. hem. staklena retorta 5. fig. probni
balon O - uurmak fig. pustiti patku
baloncu 1. aeronauticar, vaz-
duhoplovac 2. prodavac vazdusnih balona
baloneulu k aeronautika; aerostatika
balotaj balotaza, tajno glasanje (kug-
licama)
bal z (-n) nektar
bal zlk mednica, nektarnik
balsam balsam
medna rosa, medljika (nekih bil-
jaka)
balta seki ra; - ostrica sekire o 1
-af - asmak nar. dosadjivati, nametati se,
gnjaviti koga; -
orman prasuma; - ile yon-
grub, neotesan; /-af - olmak ne
dati mira, dosadjivati kome; - 1) se-
kiriste 2) fig. zastitnik, saveznik; -
vurmak izvaliti, bubnuti, napraviti gaf; doci
u nezgodan polozaj (zbog reci); - ile
grubo raditi
ist. mor. brod sa kljunom u
obliku sekire
baltaburun 1. v. 2. arg. no-
sonja, kukastog nosa
107

1. izradjivac sekira 2. drvoseca
3. pozarnik, vatrogasac (snabdeven se-
kirom) 4. voj. pionir, inzenjerac 5. ist. he-
lebardom naoruzan vojnik (na sultanovom
dvoru)
baltalama podrivanje, sabotaza; - dan
gitmek gruba nastupati; gruba se mesati
baltalamak ak. 1. seci sekirom 2. fig.
podrivati, minirati, sabotirati 3. rusiti, raz-
bijati, razarati, unistavati
podrivac, saboter; di-
verzant ll podrivacki
1. unistavanje sume;
seca bez reda 2. podrivanje, sabotaza
baltah opremljen _ sekirom; naoruzan
helebardam
1. cestar 2. drustvena suma
(odredjena za secu); - pravo na
s ecu
sekiricast, u obliku sekire
balya bala, svecanj; - bezi gruba plat-
no, sargija; - presi presa za pakovanje; /-
- yapmak upokavati u bale
balyalamak ak. (u) pakovati u bale
upakovan u bale
balye v. balya
balyemez ist. baljemez, veliki top (za
osvajanje tvrdjava)
balyos ist. tilula venecijanskih pos-
lanika kod Visoke porte
balyoz kovaeki cekic; malj; - gibi
tezak kao
bam: - bum onom. bam! bum! bup!
sasvim drugi; sasvim druk-
cije
bambu bot. bambus, bambusava trska
(Bambusa vulgaris)
bambul zoo/. zitna buba (Anisoplia
austriaca); - otu bot. posunac, lisajeva
trava (Heliotropium europaeum)
bam teli (-ni) 1. basovska (na zi-
108
canom instrimentu) 2. sifjata brada (ispod
donwe usne) 3. fig. bolno mesto, bolna
mesto, bolna tacka; - ne basmak (ili
dokunmak) pogoditi u bolno mesto, po-
goditi u slabu tacku
bamya bot. bamija (Hibiscus es-
culentis) O - arg. gnoblje
ban ist. ban
bana dat. od ben meni; - bak (sana)
1) hej! cuj! 2) kelner! - bakma! ne racunaj
na mene! - gelince po meni, sto se mene
tice; - gre hava to se mene ne !ice,
to nije moja briga! - dememek ne
pridavati vaznost, ne reagovati, ostati rav-
nodusan; - ne! sta me se tice!
banal banalan, obican, svakidasnji
bandaj 1. zavoj, utega 2. bandaz, me-
talni obruc
1. zastava zemlje; In-
giliz - engleska zastava 2. zastava koja
kazuje kojoj zemlji pripada brod
pod... zastavom; Sovyet -
bir gemi brod pod sovjetskom zastavom
vocni slatkis (od oraha, ba-
dema i grozdjanog soka)
v. banmak
traka; etiketa
bando orkestar
onom; - - vikati, ur-
lati, derali se
ljutito vikati, derati se
bani a. 1. graditelj 2. osnivac, tvorac;
cf. kurucu
bank 1. v. banka 2. klupa (na jav-
nom mestu) 3. pescani sloj, pescana nas-
laga 4. veslacka klupa
banka 1. banka; - karnesi bankovna
knjizica; - mdr direktor banke; - soy-
guncusu pljackas banke; ziraat - pol-
joprivredna banka 2. arg. javna kuca, kup-
leraj, burdelj
1. bankar, bankarski strucnjak
2. bankarski cinovnik
bankarstvo, bankarski
posao; - hukuku bankarsko pravo
banker 1. bankar, vlasnik banke 2. fig.
bogatas, parajlija
banket (-ti) klupa, sediste (u autobusu,
tramvaju)
bankiye bankar, koji drzi banku (u igri)
bankiz priobalni led
banknot (-tu) novcanica, banknota
banko 1. tezga za pakovanje (u radn-
jama) 2. "banka", pot (u hazardnim ig-
rama)
banliy predgradje; - treni lokalni voz
(za predgradje)
banmak (-ar) ak. dat. umakati, umociti
(u tecnost, saft i si.)
ban otu (-nu) bot. bunika (Hyoscyamus
niger)
bant traka (u raznim znacenjima)
banu p. arh. v. bayan
banyo kupanje; kada za kupanje; ku-
patilo; - almak (ili yapmak) (o) kupali se;
- kupatilo (u kuci); gmme - kada;
- su suncana banja
baobap bot. baobab, dzin-drvo
(Adansonia digitata)
bap a. 1. arh. vrata 2. glava, pog-
lavlje (knjige); 3. pitanje, tema, predmet; -
odnosno, sto se !ice, u pogledu ... ; bu
- ta u vezi sa ovim pitanjem 4. geog. tes-
nac, klanac 5. duhovni vodja mistika
bar 1 bar (narodna igra iz okoline Er-
zeruma)
bar2 1. !anak sloj, naslaga (na jeziku)
2. patina; prljavstina (na staklu)
bar3 1. bar; kabare; - barska
dama 2. bar, sank
bardak
bar4 fiz. bar (jedinica vazdusnog pri-
tiska)
bar5 geog. sprud, mangura
bar6 potez, crta
bar p. teret, breme (i fig.); kimseye -
olmak istemem ne zelem da ikom budem
na teretu
baraj zatvaranje; pregrada; brana, us-
tava, beni; - voj. zaprecna topovska
paljba; - balonu barazni aerostat; - gl
akumulaciono jezero; - koymak (ili tesis
etmek) uspostaviti vazdusni baraz o -
uspeti, poloziti ispit; - gemek
postici cilj
barak 1. dlakav, kosmat, runjav (o zi-
votinji) 2. plisast, cupav (cebe, peskir) ll
nar. vrsta lovackog psa
baraka 1. baraka, dascara 2. kucerak,
koliba, izba
baran 1. red (vocaka, cokota) 2. brazda
barata 1. bereta 2. bot. kurika (Enony-
mus europaeus)
barbar 1 varvarin ll varvarski, svirepo
barbarca na varvarski nacin, svirepo
varvarstvo, svirepost; ne-
civilizovanost; - etmek postupati varvarski
barbata parapet; ograda, balustrada
barbunya 1. zool. crveni barbun (Mul-
lus barbatus) 2. (ili - fasulyesi) vrsta sa-
renog graha 3. arg. novcanica od lo lira
barbut (-tu) barbut (vrsta igre)
1. barmen 2. barska dama
bara barka; camac
barak v. balak
barda bacvarski keser
vrsta smokve (iz okoline Iz-
mira)
bardak 1. C:asa; - podmetac
za case; - tacna 2. zdelica 3. dijal.
109

bardak, ibrik O - tan (ili
gibi) kisa pada kao iz
kabla; - taki fig. bura u casi vode;
- damla kap koja prevrsuje
casu (o strpljenju)
izradjivac casa; prodavac
casa
vitrina za case
bardo mazga, mula (Equus hinnus)
barem sistem placanja drzavnih ci-
novnika (po Barreme-u); - cetveli platni
spisak sluzbenika
barfika sp. vratilo
1 . dijal. skloniste 2. utvrdjenje
(opasano zidom)
dat. ucvrstiti se, utvrditi se
(u utvrdjenju)
ak. braniti, (za) stititi; skloniti
1. skloniste, utociste 2.
prebivaliste; fig. krov
smestaj, utociste
1. ak. /ok. primili dati uto-
ciste; jur. dati azil 2. stititi, cuvati
gl. im. od -
luka-sklaniste
1. fok. naci utociste 2. sla-
gati se, ziveti u slozi; saziveti se; gelin
kaynana bir evde snaha i
svekrva ne mogu zajedno u jednoj kuci 3.
skrivati se; ormanlarda
kiyalar razbojnici koji se skrivaju u su-
mama 4. stanovati, smestiti se
mir; - miravni ugo-
vor; - etmek (po) miriti se (s kime); -
olmak sklopiti mir, pomiriti se; -
iinde yan yana miroljubiva ko-
egzistencija; - borba za mir; -
apmak zakljuciti mir
miroljubiv; miran; -
zm miroljubivo resenje; - politika mi-
roljubiva politika; - lkeler miroljubive
zemlje
110
miroljubivost, pacifizam
1. pomiren, izmiren (sa kime);
pomirljiv 2. skladan, harmonican; - renk-
ler skladne boje
pomirenje, izmirenje; sloga,
saglasnost
mir, mirnodopsko vreme; ll
mirnodopski; miravni cf. hazari
izmirenje, pomirenje (za-
vadjenih, protivnika) 2. jur. mirenje (sup-
ruznika)
s ile 1. pomiriti se s kime 2.
sloziti se, saglasiti se; pomiriti se s cime;
bu durumla ne mogu da
se pomirin s ovim stanjem
nepomirljiv
miroljubiv
miroljubivost
ak. 1. (po) miriti 2. sloziti,
uskladiti (boje)
bari p. barem, makar; onda, u tom slu-
caju; bunu - sen yapma bar ti nemoj to
da cinis; onu - grseydim da sam ga bar
video; dostum gelmedi, - ben de gl-
deyim moj prijatelj nije dosao, idem onda i
ja
harika a. 1. blesak 2. sijavica, se vanje
na susu
barikat barikada; - la kapatmak
zatvarili barikadom; - kurmak (ili yap-
mak) napraviti barikadu
barikatlamak ak. (za) barikadirati
barikatlanmak pass. od borikatlamak
barister barisfera
barit (-ti), baritin min. barit
bariton bariton
bariz a. 1. jasan; 2. istaknut, mar-
kantan, upadljiv
bark kuca, obitavaliste, pre-
bivaliste; ev - v. ev
barkabarka
barkarol (-l) muz. barkarola (pesma
venecijanskih gondolijera)
barklanmak okuciti se, ozrMeniti se,
stvoriti porodicu
v. evli
v. evsiz
barlam zool. oslic (Merluccius vulgaris)
barmen barmen
baro advokatska komora, udruzenje
advokata
barograf barograf
barok (-ku) umet. barok; - tiyatrosu
barokno pozoriste; - slbu barokni stil
barometre barometar; - depresyonu
meteor. depresija, nizak vazdusni pritisak;
- visina
barometri barometrija
barometrik barometarski; - ba-
rometarski pritisak; - maksimum podrucje
visokog pritiska
baron baron
baronluk 1 . baronstvo, barona 2. ba-
ronija
barones baronica
baroskop baroskop
barsak v.
barsama bot. metvica (Mentha pule
gium)
barudi olovne boje, zatvorenosiv
barut (-tu) barut; - skladiste
baruta; - amuru barutna cadj;
- bezdimni barut; kara - crni barut O -
bot. pasdren, pasjakovina (Rham-
nus); - fig. bu re baruta; - gibi 1)
ostar, eksplozivan 2) plah, naprasit, oso-
ran 3) kiseo kao sirce; gorak kao pelin; -
kesilmek planuti, rasrditi se; - kokusu
gelmek fig. m irisali na barut: - olmak 1)

planuti, rasrditi se 2) biti veoma kiseo; biti
jako gorak; - la oynamak igrati se vatrom
barutu 1. prodavac barula 2. radnik u
fabrici barula
baruthane 1. barutana 2. fabrika ba-
ruta
barutluk 1. barutnica, rog sa barutom
2. barutana
baryum hem. barijum
bas v. basso
basamak 1. stepenica, basamak
(stepenista) 2. precaga, stepenica (na
lestvicama, stubama) 3. papuca (au-
tomobila) 4. stepen, stupanj 5. mat. red
(aritmeticki) 6. rang, polozaj, zvanje o 1-a/
- olmak posluziti kome kao odskocna
daska; - yapmak koristiti koga kao
odskocnu dasku (za napredovanje i si.)
basarnakli sa stepenicama; stepenast;
- damarlar bot. stepenasti sudovi, zile u
obliku stepenica; - tiyatro amfiteatar; -
vergi progresivan porez
basar a. vid
podnoznica; pedala (sivace
masine)
basari a. vidni; opticki
basarna dijal. dizalica; poluga
sasvim obican, vrlo jed-
nostavan; pej. prostacki
1. stampanje, tiskanje 2. izdanje
1 . stampar 2. izdavac
1. pljosnat, spljosnut; - burun
pljosnat nos 2. nizak; - nisko celo; -
ke niska potpetica 3. fig. tuzan, jadan;
oda ok - soba je veoma jadna 4. ne-
razgovetan, nerazumljiv (govor, rec)
1. spljostenost 2. spustenost,
niskost 3. nerazumljivost, nerazgovetnost
(reci, govora) 4. mat. razlika izmedju malih
i velikih osa elipse
111

1. stampan 2. izdat 3. zbijen,
stisnut; - hava kamprimiran vazduh
stampanje
pass. od basmak
1. stamparstvo, tipografija 2.
stampanje; - makinesi rotaciona masina,
stamparska masina; - taksimil
stampar; izdavac
stamparska delatnost; iz-
davastvo
evi (-ni) stamparija
stampa; - atase za
stampu; - (ili kon-
ferencija za stampu)
pritisak (i lig.); -
pad pritiska; atmosfer - atmosferski pri-
tisak; kan - krvni pritisak
zbijen; kamprimiran
barometar
manometar
osecati
moru, muciti se koilmarom
basil bacil
basiret (-li) a. pronicljivost, ost-
roumnost; obazrivost, opreznost; - i
lanmak prevideti, ne primetiti, biti zas-
lepljen
basiretli mudar, pronicljiv; smotren,
obazriv, oprezan
basiretsiz nerazuman; nesmotren, ne-
obazriv
basiretsizlik neopreznost, nes-
motrenost, neobazrivost
basit a. prost, jednostavan (u raznim
znacenjima); - cmle gram. prosta re-
cenica; - olarak prosto, jednostavno
uprostiti se, pojednostaviti
se
uprostiti, pojednostaviti
112
basitlik 1. jednostavnost, skromnost 2.
primitivizam
basketbol kosarka
basketbolc koilarkas
1. presa; - makinesi stamparska
masina 2. lig. prinuda, pritisak presija; -
tutmak drzati pod pritiskom, vrsiti
presiju; ugnjetavati; - yapmak vrsiti pri-
tisak 3. stampanje 4. izdanje; ikin-
ci - drugo izdanje knjige 5. !iraz; bu ga-
zetenin 100.000- var !iraz ovih nevina
je 100.000 6. sp. presing (u kosarci) 7.
opsiv, porub 7. kocnica 8. teh. nabijac 9.
foto otisak, pozitiv
1. stampar 2. utiskivac slike (na
tkanini) 3. kocnicar (na zeleznici) 4. lig. tla-
citelj, nasilnik, liranin
stepenik, lestva
ak. tlaciti, drzati pod pri-
tiskom; ugnjetavati, tiranisali
pritiskac (za pisma)
1 1. iznenadni napad, prepad;
najezda; - napad je najbolja
odbrana; ko prvi napada on pobedjuje; /-af
- yapmak izvrsiti prepad, iznenada na-
pasti; - razbojnicki prepad; su -
poplava, povodanj 2. jur. racija, upad; pre-
metacina; - etmek uhvatiti na delu; /-af
1) biti iznenada napadnut 2) biti
uhvacen na delu (u raciji)
1 .. abi. jak, snazan, premocan;
bugnk dnknden - danasnja
vrucina je jaca od jucerasnje; /-dan/ -
mak (ili gelmek) biti nadmocniji, biti jaci;
nadmasiti 2. bot. zoo/. deminantan (o vrsti)
1. bio1. dominacija 2. do-
minacija, vladavina, vlast
basklarnet muz. baskiarinet
basklvaga
basma 1 1. gl. im. od basmak 2. basma,
cic, pamucno platno 3. stampana stvar;
stampano delo 4. plavljenje, izlivanje, pop-
lava ll stampan, tiskan o - litografija
1. prodavac basme 2. stam-
par
1. proizvodnja cica, izrada
basme 2. stamparstvo
basmak (-ar) 1. dat. stupiti, koraknuti,
zgaziti; - hodati na
prste; imenlere zabranjeno
je gazili travu! 2. stampati knjige 3. iz-
nenada napasti, izvrsiti prepad 4. ak. uh-
vatiti na delu; izvrsiti raciju;
uhvatili su falsifikatore novca 5.
iznenada doci, banuti, nahrupiti; mi-
safirler banuli su gosti 6. ak. dat.
pritisnuti, sabiti u, zbiti; tenekeye -
sabiti maslo u limenku 7. prohodati (o
deci) 8. sleci se, slegati se; ponirati; ev bu
taraftan kuca se slegla sa ove
ne 9. dat. dostici, zaci u {odredjene go-
dine); dokuzuna moja kcerka
je zasla u devetu godinu 1 O. nastupiti,
nastati, pasti; pao je mrak
11 . ak. tlaciti, ugnjetavati 12. dat. pritisnuti,
navaliti; zile - pritisnuti zvonce 13. ak.
zahvatiti, spopasti (o groznici i si.) 14. pla-
viti, prodirati (o vodi); evleri su voda
je poplavila kuce 15. (u) tapkati (u) tabali
(nogama) 16. lezati na jajima (o kokosci)
17. arg. izgubiti se, nestati, ispariti, kidnuti;
bas buradan! brisi odavde! 18. arg. nadr-
ljati, nagrajisati 19. arg. preci se, prevariti
se 20. u stalnim izrazima; - krik-
nuti; - zalepiti sarnar o git-
mek ne pridavati znacaj, ne obracati pazn-
ju; yeri bilmernek 1) ne paziti gde
noga gazi 2) fig. biti ushicen
basma 1 kalup, klise (za
stampanje knjiga, tkanina i si.) ll ovestao,
otrcan, obican; - szler otrcane reci
baso v. basso
bason muz. fagot
basoncu, basonist fagotista
basso muz. 1. bas (glas) 2. bas (ins-
trumenat)
basurlu
basta mor. prekini! stoj!
bastard biol. bastard
kul. ragu od mlevenog mesa
povrca 2. culbastija (skr. od
kratkonog; krivonog
dijal. vocni zele, pasiiia
pass. od
prinuda; pritisak, presija
1. gl. im. od 2. ugu-
sivanje, suzbijanje (pobune) 3. suzd-
rzavanje, potiskivanje (osecanja) 4. ma-
saza {dlanovima ruku) 5. mor. Jznenadan
nalet vetra 5. kul. v.
1. caus. od basmak 2. ak.
ugusi (va) ti, suzbi (ja) ti (pobunu, pozar i
si.) 3. ak. dat. zbi (ja)ti, natrpati; potapati;
- strpati rublje u san-
duk 4. ak. iznenaditi {dolaskom); zateci;
prepasti; iznenaditi; dostumu bas-
veceras cu upasti prijatelju 5.
ak. nadmasrMiiti, nadvisiti koga; ostaviti u
senci 6. odmah stici, piskociti; imati spre-
man {odgovor, misljenje i si.); bas-
spremno je odgovorio 7. ak. utoliti,
ugasiti (glad, zedj) 8. ak. utisati, stisati (ga-
lamu) 9. ak. uhvatiti, snaci, spopasii (ovat-
ri, groznici) 1 O. nastupiti, izbiti; provaliti;
nastala je hladnoca, pri-
tisla je studen 11. ak. opsivati, porubljivati;
elbisenin eteklerini - opsiti skute haljine
bastiyon voj. grudobran; fig. bastion
bastiyonlu - tahkirnal voj. grudobransko
utvrdjenje
baston 1 . palica, stap 2. motka za pre-
cagu; - francuski hleb; - (yut-
gibi prav, uspravan; kao da je pro-
gutao oklagiju
basur a. hemoroidi, suljevi; - memesi
hemoroidna kvrga (otok); - di-
zanterija
basurlu koji pati od hemoroida, oboleo
od suljeva
113
,i
i
basur
basur otu (-nu) bot. zlatica, ledinjak
(Ranunculus ficaria)
basbadelmevt (-ti) a. 1. re/. uskr-
snuce iz mrtvih 2. fig. razvoj, uspon
1 1. anat. glava 2. glava, set, ru-
kovodilac; staresina; - gemek
do6i na celo, preuzeti vodjstvo; -
nadzornik, nadglednik; poslovodja; -
razredni slaresina 3. pocelak; -
na pocelku, pocelkom; hafta - po-
celkom nedelje 4. vrh. vis, sleme; -
vrh uzvisice 5. bot. lukovica (biljke); cima
6. glava, grumen (se6era) 7. glava, grlo,
brav (sloke); - koyun sest bravi
ovaca: yedi - sedarn grla govedi 8.
glavica, glavic (cavla, igle i si.); okruglasl
vrh; - vrh. cira; jabuka, obluk 9.
mor. pramac broda 1 O. krajnja tacka, kraj;
kprnn iki - oba krawa mosta 11.
izvor (reke) 12. osnova, lemelj; her
- zdravlje je osnova svega 13.
(neposredna) blizina, bliza okolina; ocak -
ognjisle, valriste 14. odeljak: paragraf,
pasus (knjige) 15. trg. azija, visak, men-
jacka laksa, provizija; ll stariji; glavni, vo-
deci: - asistan stariji asislent; - cerrah
glavni hirurg; - glavni sudija; -
yemek glavno jelo lll u funkciji sas-
lavljenih postpozicija; - - nda na
u, za pokraj, oko; masa - oturdular
seli su za sto; telefon pokraj te-
lefonona o - ta 1) na eel u 2) pre svega,
narocito, osobilo; - taki vodja; ru-
kovodilac; dr:Zavnik; - 1) gologlav 2)
javan; ocigledan, ocevidan 3. ne-
poristojan, bestidan; - yalan be-
zocna laz; - o6elaviti; - amak
prokleti, proklinjati; - amak 1) skinuti
kapu (narocito prilikom kletve i molitve) 2.
dati mig; - 1) glovobolja 2. fig. gla-
vobolja, nedaca, briga; - vermek
muciti, dosadjivati, uznemiravati: -
zamarati, dosadjivali, moriti; -
alamamak bili prezaposlen, ne di-
zati glavu; - - vermek vodili zesloku
borbu, borili se na zivot i smrt; -
114
gitmek srnugnuti, kidnuli, slrugnuti; -
1) biti upleten u ciju
zaveru 2) pojaviti se (iz) roditi se (o ideji i
si.);- 1) nadole, naopacke, tumbe 2)
u neredu; - potislen, snuzden,
pokunjien, skrusen; - gelmek 1) ne-
mali srecu, ne polaziti za rukom 2) pro-
pasli, upropaslili se; - gitmek lose
(naopako) ici (o poslu); slalno se po-
gorsavali; - kaynar sular
dklmek (ili - bir kova su
dklmek) pretrpeli sok, sokirali se; -
previse, preko glave (o pos-
lovima, brigama i si.); -
yakmak nanavuci kome bedu; -
yanmak izvuci deblji kraj; -
yanmak biti u velikoj nevolji; -
atmak otarisiti se, ralosiljali se; kurtalisali
se, spasili se: - bacadan ne udali
se, oslali usedelicom; - klasali
lo zilu, kukuruzu); - vezali
se za koga; izgubili slobodu (zenidbom);
posvelili se (poslu i si.); - 1) vezan,
spulan, lisen slobode 2) ozenjen; udala; -
- a 1) u eeliri o ka, nasamo 2) zajedno, za-
jednicki; - - a atmak cu6orili, polajno
se dogovarati; domundjavali se; - - a kal-
mak oslati udvoje; - - a olmak biti na-
same, u eeliri oka; - - a vermek 1) sa-
vetovati se, dogovarali se 2) pej.
dosaplavati se, domundjavati se 3) ud-
ruzivali se, solidarisali se; - - a ver-
meyince yerinden kalkmaz posl. u
slozi je spas; - beklemek 1)
dr.Zati pod prismotrom, motriti 2) bdeli nad
kime; - beklemek 1) posmatrati,
ne odvajati pogled 2) bdeti, ne odvajati se
(od delela, bolesnika); - nezgoda,
nevolje, neprilika 2) tezak, nezgodan
(covek); - bela getirmek unesreciti;
uvaliti u bedu; - bela olmak bili kome
na terelu; - bela sarmak (ili -
belaya sokmak) v. - bela getirmek; -
beraber vrlo rado! sa za-
dooljstvom!; - beyin kalmamak osetiti
jak zamor, premoriti se; - beyni yerine
gelmek odmorili se, izduvali se, povratili
se; - bezi naramica; - bir bela
amak natovarili sebi bedu; - bir hal
gelirse ako mu se nesto dogodi, ako
emru; - bir yere naci kome
posao, zbrinuti kga; - bitmek
navrzti se kome, dosadjivati, mervirati; -
bulmak ostvaiti zaradu, osigurati profil; -
buyruk slobodan, nezavisan, sa-
mostalan; - btn udata ozenjen; -
byk
ili prihvatiti se cega iznad sops-
tvenih mogucnosti; - byk laflar
sylemek QO\'Oriti, raspravljati O cemu sto
je nepoznato (nerazumljivo);-
byk yalan sylemek preterivati u la-
ganju; upetljati se u !azi -
doneti kome nesrecu, uvaliti u
bedu; - za dusu ti bilo! (go-
vori se kad se daje protiv volje); -
dija/. lobanja; - aresine bakmak
starati se o sebi, ne cekati tudju pomoc;
spasavati sopstvenu kozu; - ekmek 1 )
biti kolovodja (zavere) 2) voditi igru; biti
prvi (u igri i si.); /-dan/ - evirmek odreci
se cega; - a ostvariti, pos-
tici, uspesno okoncati; -
razmaziti, napustiti; /-la/ - a izaci
s kime nakraj, savladati koga; -
orap rmek praviti smicalice, podmetati
nogu; spletkariti; - dara gelmek zapasti
u nevolju, naci se u skripcu; - darda kal-
mak (ili olmak) biti u oskudici, naci se u
besparici; e-
virmek (ili dndrmek) dosadjivati, uz-
nemiravati, nervirati (galamam, bukom); /-
- dert amak (ili uvuci
u nevolju; - derde zapasti u
bedu; - derde sokmak (ili
1) dospeti u bed u 2) navuci bed u na koga;
- devlet konmak fig. osmehnuti
se o sreci i si.); - dik tutmak fig. dr:Zati
se uspravno; nemati se cega stideti; -
din miran, spokojan; - dinlenmek od-
marati se; - dolamak na-
tovariti, utrapiti (losu robu); - dndrc
vrtoglav, koji izaziva vrtoglavicu (o brzini i
si.); - dnmek oseeati vrtoglavicu, vrteti

se u glavi; - (ili - dnmek
obigravati oko koga; - dnmesi vrtog-
lavica, vertigo; - dumanil osamucen,
opijen; zaljubljen; - durmak v. -
beklemek; /-la/ - edememek ne moci
s kime nakraj; - 1) pognuti glavu
2) /-al fig. pokoriti se, potcinili se, pokloniti
se; - nepokoran, nepokolebljiv; /-
- (ili - biti kome na
teretu; dosadjivati (cestim posetama i si.);
- elde iken za zivota; - etini
yemek zanovetati, gnjaviti, dosadjivati; -
etmek 1) /-la/ izaci s kime nakraj 2)
zavrsiti, okoncati 3) /-al davati znak pak-
retom glave; - ezmek 1) isp-
rebijati, (is) tuci, premlatiti 2) otkloniti
opasnost, uciniti bezopasnim;
geirmek srusiti, porusiti; udariti po glavi;
dovesti u ocajanje; - gemek
doci na celo ciga, postali vodja; -
gemek dogoditi se, desili se, stre-
fiti; - a gelen ekilir pas/. od sudbine se
ne moze pobeci; - gelen ta-
gelmedi dogodila mu se
neverovatna stvar; - gelmek
snaci, zadeseti; dogoditi se, desiti se; - gi-
dince ayak payidar olmaz posl. kad
glava ade, noge ne dr:Ze; -
rnek (ili ermek) jako se radovati, biti na
sedmom nebu; - gstermek pokazati se,
pojaviti se, nastati, izbiti (o bolesti, vatri i
si.) - gzn yarmak 1) (iz) osl-
jariti, smandrljati; pokvariti, osakatiti 2) na-
tucati (neki jezik) - a 1) sp. bo-
rili se za naziv prvaka (u rvanju turskog
stila) 2) baviti se najtezim delom posta; /-
- hal gelmek naci se u nevolji,
dospeti u nepriliku; - havada nadmen,
ohol; - havalanmak izgubiti glavu (zbog
ljubavi); - 1) bezbrizan 2) pripit, cev-
lejisan; /-la/ - olmamak ne svidjati
se, ne biti po volji; - iin za ljubav
kome, radi koga; - a iletmek arh. zavrsiti,
postici; - indirmek 1) klimati glavom (u
znak potvrdjivanja) 2) /-al arh. pokoravati
se, potcinjavati se; - indirmek v.
- geirmek; - amak (ili
115

karmak) stvarati kome neprilike (nevolju);
- kakmak prebacivati kome,
prekorevati koga; natrljati kome ren pod
no s; - 1) ( -a (po) buniti
se protiv koga 2) oziveti, osvestiti se; /-
dan/ previse raditi, biti prezauzet poslom,
ne dizali glavu; - neka te
djavo nosi! zatrio li se, dabogda! (kletva
imovine, bogatstva); - karalar
lamak silno tigovati, oi.':ajavati; - ka-
eli (ili -
vakti olmamak) biti prezauzet, nemali
vremena glavu poi.':esati; - kavak
yelleri esmek mastati, ziveti u oblacima; -
rm kazan oldu glava mi je kao bubanj (od
buke, galame); - rm kel mi benim? sta
meni fali? sta vam se ne svidja na meni? -
kesrnek klanjati se, pokloniti se fu znak
pozdrava); - kesrnek odseci
glavu; obezglaviti; - kesrnek
(suyu) prekinuti, odlucno preseci; - tan
haber yok jedan ne zna sta radi
drugi; - vurma (ili yapma) mor. ljuf-
janje broda po duzini; - yakmak
slaviti pobedu, likovali, silno se radovali; -
v. - kesmek; - raz-
besneti se, razjariti se; -
almak rizikovali zivol, slavili gfavu u .
torbu; - korkmak bojati se za saps-
tveni zivot; strepeti za sopstvenu kozu; -
1) /-a/ cinili sta od sveg srca 2. /-
la/ utrkivati se, trkati se s kime; - koymak
1) poloziti glavu, dati zivot (za koga) 2) 1-a/
sloziti se, saglasiti se; pristati na; -
pocasno mesto, procelje stola; -
etmek zauzeti pocasno mesto (za
stolom); - kurtarmak spasiti zivot, iz-
vuci glavu; - nara yanmak ispastati
tudje grehe; opeci se, doziveti nep-
rijatnosti (zbog drugih); - nikah
gerriek biti ozenjen (udata); -
okutmak citati molitvu (bolesniku); - ol da
- ol uvek budi glava; budi staresina
makar magarcima; - olmak biti staresina
(glava), postali sef; - olmak osecati
sto i drugi; biti s kime u istom polozaju; -
ortaya koymak rizikovali zivot, iza-
zivati smrt; - oynamak igrati se zi-
votom; /-al - ukrotiti, zauzdati
(konja); - nnde skroman, smeran; krc-
tak; - patlamak zadesiti (o nes-
reci); - pek tvrdoglav, jogunast; -
saui.':esce; - dilemek izjaviti
saui.':esce; - olsun neka vam bog
poqari dug zivot; - gitmek po-
setiti koga radi izjave saucesca; !-al - sal-
lamak klimnuti glavom (u znak odob-
ravanja); - ma sarmak natovarili
kome, nabediti; - savmak v. -
atmak; - sert v. - pek; -
biti u skripcu; - imati
posla preko glave; - gemek
arg. izglupirati se, glupo se poneti; -
su dklmek biti skrhan iz-
nenadnim razoi.':aranjem; - sokacak
yer skloniste, utoi.':iste se; 1-a/ - sok-
mak smestiti se; - idol, kumir; -
ta etmek visoko ceniti, uvazavati; -
lobanja; - (ili gelmek)
imati gorko iskuslvo, mnogo preziveti; -
arpmak (ili vurmak) 1)
gorko se kajati, zaliti za cime 2) platiti is-
kustvo, oparnetili se; - vurmak
(po) kajati se, zaliti za cime; - toplamak
uredjivati glavu (o zenama); - toprak !
pokopali te dabogda! (kletva); - tor-
eksik nerazborit; nedotupav; ma-
garac; /-al - tutmak mor. drzati kurs; -
tutmak imati glavobolju, poludeti od gla-
vobolje; - stne! vrlo rado! sa za-
dovoljstom! - stnde (ili
tutmak) visoko ceniti, veoma uvazavati; /-
- stnde yeri olmak biti postovan;
biti voljen; - okupiti se oko
koga; - vermek 1) nici, hicati (o zi-
taricama, travi i si.) 2) pojaviti se, iskrsnuti,
izbiti 3) /-a/ dati zivot za koga 4) klasali (o
zitaricama) 5) isplakivati (rublje); -
instancija; - vurma obracanje, trazenje; l-
a! - vurmak v. -
vurmak udariti u glavu (o alkoholu); -
yapmak v. - toplamak; - g-
zn nagrditi, ubogaljiti, una-
kaziti; - yz grmemek nemali
ni trenutka predaha; oka ne sklopiti; - ya-
sudbina, fatum; -
olmak biti kome sudjeno (predodredjeno);
- yemek oterati koga u smrt; -
yerde opustene glave, pokunjen; - ye-
rine gelmek doci k sebi, pribrati se, os-
vestiti se; - ponosan, ohol; su-
jetan; - zindan etmek dovesti
u veliku nevolju, napraviti kome pakao;
adam - po glavi, po coveku; vay -
tesko meni! yeni - tan iznova, is-
pocetka
1 . ekvivalentan, jednake vred-
nosti; - (ili gelmek) 1) biti jednak
s kime; ne zaostajati 2) sah. remizirati, ig-
rati nereseno 2. fin. po nominalnoj vred-
nosti; - tan ispod nominalne vred-
nosti; - tan (ili fazla) iznad
neminaine vrednosti
1. bot. klas; - (ili
tutmak) klasati; - pleva 2. pa-
birak, paljetak; - etmek (ili toplamak) pa-
birciti, paljetkovati, kupili klasje
astr. Devica
pabircar, klaseber
paljetkovanje, pabircanje
paljetkovanje, skupljanje
klasja (posle zetve)
klasali
1. bot. bogat klasjem, klasat 2.
klasast, u obliku klasa
aktr 1 . glavni glumac, nosilac
glavne uloge 2. fig. glavni akter (u poslu,
aferi, dogadjaju)
(-ni) 1. sp. druga kategorija 2.
mor. medjupaluba (kabina za posadu)
uspeh; - lar dilemek (po) zeleti
uspeh; - elde etmek postici uspeh; -
gstermek pokazati uspeh, uspeti (u po-
duhvatu) - kazanmak postici uspeh
uspesan, srecan, uspeo, koji
us peva

uspesno se zavrsiti (o
poslu i si.)
neuspesan, bezuspesan; ne-
uspeo
neuspeh; bezuspesnost; -
a pretrpeti neuspeh
ak. uspeti; uspesno obaviti
cf. muvaffak olmak
dominanantan, pretezan,
nadmocan, glavni
dominacija, vladavina; - ya-
biol. prirodno odabiranje
dominirati; vladati, gas-
podarili
predsednik ministarskog sa-
veta, premijer, predsednik vlade; cf.
vekil
1 . glavnokomandujuci, ge-
ne ralisi m us 2. nacelnik izvidjaca
voj. stariji vodnik
1. poslovodja; palir 2. prodavac
glava (ovcjih, kozjih, govedjih)
bat. prasnik, prasnica
remek-delo
ist. baseskija (najstariji u sluzbi
na dvoru)
voj. nadnarednik, stariji vod-
nik
- etmek (o) zeniti, uda
(va)ti; - olmak ozeniti se, udati se
sp. glavni sudija
med. glavni lekar; cf.
tabip
med. glavna
1. bez vlasnika, bez gos-
podara, lutalica (o psu) 2. neukrocen, ne-
obuzdan; razuzdan 3. nekontrolisan, za-
pusten; napusten o detetul;
ili
117

napustiti, ostaviti samom sebi; - kalmak
biti slobodan, biti nezavisan
1. neobuzdanost, ra-
zuzdanost; sloboda 2. zapustenost, za-
parlozenost 3. rastrojenost: smetenost
1. civilni, gradjanski
2. neuredjen, neuredan; nesreddjen 3. voj.
neregularan; dobrovoljan {o trupama) ll 1.
ist. dobrovoljac {u osmanlijskoj vojsci) 2.
anarhista; - raspustena banda
neuredno, nesredjeno,
haoticno
nered, haoticnost; anar-
hicnost
1 . celav 2. obrijane glave
dijal. razuzdan, raspojasan
dijal. joguniti se, inatili se,
opirati se
{neko) drugi; drugi; drukciji,
razlicit; - drugi, ostali ljudi; - - 1) druk-
cije, razlicito 2) zasebno, odvojeno; - bir
okula gidiyoruz mi idemo u drugu skolu;
- bir zamanda u drugo vreme; - yok
mu? iron. zar nemas druga posla? - ka-
1) obratite se na druga vrata! 2) pri-
caj {te) to drugom! o - on je
drugi covek; - sada su drugi
uslovi; - trl drukcije, na drugi nacin; -
trl edemem ja ne mogu drukcije ll post,
sa ab/. osim, sem; izuzev; bunu senden
- herkes biliyor osim tebe, to svako zna;
ekmekten - neler sta ste kupili
sem hleba?
v.
altruist
altruizam, covekoljublje
!it. glavni junak
geof. metamorfizam
biol. metamorfoza, pre-
obrazaj
1. menjati se, preinaci
118
(va)ti se 2. lig. uznemiravati se; uzrujavati
se, usplahiriti se
ak. t. menjati, preinaci
{va)ti 2. promeniti {glas i si.) 3. uz-
nemiravati; uzrujavati
pobuna, bnut; cf. isyan
1. osobenost, svojstvenost 2.
oznaka 3. promena, menjanje; lig. pre-
okret
predsednik nacelnik; belediye
- predsednik opstine; devlet - set drza-
ve; kurmay - voj. nacelnik staba
1. predsednistvo; na-
celnistvo 2. vodjstvo (delegacije, misije i
si.) 3. rang predsednika
drugi; - ka-
ne mesaj se u tudja posla!
{-bi) dip!. prvi sekretar
{-ti) glavni grad, prestonica;
metropola
arhimandrit
Baskir
/it. glavni wunak (knjizevnog
defa)
glavnokomandujuci
generalni konzul
generalni konzulat
v.
v.
bat. kupus, broskva {Bra-
sica oleracea)
pocetak, pocinjanje; - fiili
gram. inkoativni glagol; - muz.
uvertira
1. dat. pocinjati zapoceti,
pristupiti cemu; - zapoceti posao, pris-
tupiti poslu 2. pocinjati; imtihanlar bugn
ispili pocinju danas; ne
pocinji! (u vezi sa necim neprijatnim)
1. pocetak; - ta u po-
cetku; - meridyeni geog. pocetni me-
ridijan; - mat. polazna tacka; -
fiz. pocetna brzina 2. uvod, pristup
pass. od
1 . pass. od 2. za-
okrugliti se, glavicati se, obrazovati glavicu
(o luku, kupusu i si.)
pass. od
caus. od
okula - dati dete u skolu
pocetnik,
(za) pocinjanje, pocetak; ot-
varanje
1. s glavom, s glavicem; - vida
zavrtanj s glavom; byk - glavat, gla-
vonja 2. glavni, osnovni 3. lig. panosit ohol
nezavisno, samostalno
vazan, bitan; glavni; - rol glav-
na uloga (i lig.)
zoo/. cefalotoraks
1 . kapa, klobuk; povezaca, ub-
radac 2. nevestinska kapa, kruna, venac
3. kapuljaca, kukuljaca 4. slem, kaciga 5.
oglav (konja); - prekonosnik og-
lava 6. vlast uprava, predsednistvo 7.
arhit, kapitel (stuba); basluk, obluk na
stubu 8. teh. glavcina (tocka) 9. teh.
kapak, poklopac 1 O. voj. bojeva glava (tor-
peda i si.); 11. naslov, zaglavlje; - atmak
(ili koymak) naci neslov; - nas-
lovna strana 12. teh. sastavak, zglob 13.
tip. matrica 14. otkupnina neveste
(novac koji mladozenja daje tastu); - ver-
mek dati otkupninu
kapar
1 . bez kap e, gologlav 2. bez
naslova 3. bez bojeve glave
ist. zapovednik sul-
tanskog dvora
basmak arh. pasmag, papuca

1. basmagdzija, papucar 2.
cuvar obuce u dzamiji
1 . ist. placanja sultanskoj
porodici 2. mesto za papuce (u dzamiji)
mal kapital; ct. sermaye
muharrir v.
generalni direktar
glavna direkcija
povezaca, zenska marama
parmak anat. palac
arhiepiskop
sin. glavna uloga
v.
drzavni (javni) tuzilac
javno tuzilastvo
1 . biol. acefalan, bez glave 2.
bez glave, bez vodje; - ordu vojska bez
komandanta 3. glup, ogranicen - dipsiz
sz besmislica
anarhizam
soc. anarhija
(-hri) v.
arhit. arhitrav
(-bi) v.
ponova, iznova, opet, iz po-
cetka; - potpuno, od glave do pete;
- szmek pazljivo odmeriti (pog-
ledom); - potpuno, sve, u celini;
- ( ili olmak) biti previse, od-
vise, preko mere (posla i si.) - atmak v.
atmak; - potpuno, sas-
vim, s kraja nakraj; - dijal. odlican,
izvrstan; - potpuno sve, uzduz i pop-
reko; - zavesti koga; navesti na
los put; - zabludeti, krenuti stran-
puticom; - defetmek izbaviti se, osloboditi
se cega; otarasiti se; - geen nevolja, ne-
daca, napast; - hkm vermek unapred
se odluciti; - inme neocekivano, kao grom
119

iz vedrag neba; - inmek naglo nastupiti (o
zimi i si.); muz. znak ponavljanja;
- kalma (ili upotrebljavan, nas-
ledjen od drugoga; - demirlernek
mar. usidriti, ukotviti (brod); - savma povr-
sno, ovlas; nehajno, nemarno; - savmak
v. savmak; - v. tepeden
- prekomerno, preterano,
neumereno
zool. senica velika (Parus
maior)
ucu (-nu) 1. uzglavlje; - nda
blizu, pokraj, tik uz; - nda pokraj
bolesnika 2. astr. zenit; - zenitna
udaljenost O - na dikilrnek popeti se
kome na glavu, neprekidno mui':iti
astr. zenitni
ekspert
metropola Qedne imperije)
(-ti) v.
v.
dat. obracati se kome; pri-
begavati cemu
glavni urednik
uvodnik, glavni clanak
prvi. sekretar
batak mocvara; barustina, glib,
kaljuga; - otu voduska, blatnica (U-
inosella aquatica); - a saplanmak fig.
zaglibiti se, uvaliti se u nevolju ll 1. moc-
varan; blatnjav, glibovit 2. propao, iz-
gubljen, beznadezan
1. nesavastan duznik 2. lopov,
prevarant, kalsar 3. rasipnik, raspikuca
bot. zool. mocvarne (biljke, zi-
votinje)
1. izvrdavanje duga 2. va-
ranje, kaisaranje, lupestvo
batakhane 1. jazbina, brlog (lopova) 2.
mrtvilo, stagnacija
120
moi':varan, baravit
1 1. moi':varno zemljiste, ba-
rustina 2. fig. opasno, ukleto mesto 3. u
sastavu bol. i zool. naziva; -
ioo/. barska senica (Parus pa-
lustris); - keteni bot. vetrogon (Eri-
ophorum); - samuru zaaf. evropski vizon
(Mustela lutreola); - yosunu bot. tre-
setnica barska (Sphagnum) ll mocvaran,
baravit
bataksal v.
batarda ustava, brana, gat
batarya 1. voj. baterija 2. el. baterija; -
baterijska lampa 2. topavi na pa-
lubi; borda - mor. topavi na palubi rat-
nag broda 4. prekar, apamena; -
yemek dobiti grdnju
1. geog. zapad; lkeleri za-
padne zemlje; gney - jugazapad;
kuzey - severozapad 2. mor. zapadni
vetar; - karayel severozapadni vetar 3.
astr. tacka zalaska sunca (na dan pro-
lecne ravnodnevnice, 22 mart) ll zapadni;
Almanya zapadna Nemacka
1. kaji sece, rezni; koji bade,
badljikav; - aletler rezni alati 2. fig. pec-
kav, uvredljiv
zapadnjastvo; aksidentalizam
1. patapljen, potanuo; - gemiler
patanuli brodovi 2. upao; ispijen; - gzl
upalih aciju
a. 1. lazan, nestvaran; neasnovan,
neodrziv; - itikat (ili inan) praznoverje,
sujeverje 2. nekaristan, uzaludan; bezv-
redan
1 1. zapadni; - devletler zapadne
driave 2. zapadnjacki arijentisan; nak-
lonjen zapadu ll zapadnjak, Evrapejac

ropeizavanje
evrapeizacija,
evrpeizovati se
ev-
1. zalazak sunca, sutan; gn -
zalazak sunca, smiraj dana 2. propast,
si om
a. 1. anat. abdomen, trbuh
2. vreme trudnoce; bir - da iki ocuk do-
ona je rodila dvojke 3. fig. koleno,
pokolenje, generacija
a. unutarnji, skriven; mislican
Batiniye a. Batiniti (sekta koja u kuranu
nalazi skriveni smisao)
v.
razarac; obijac
pass. od
1. ak. dat. potapati; zagn-
jurivati; gemiyi - potopiti brod 2. ak. dat.
zabadati, zabijati; zariti, zarinuti; kalemi
hakkaya - staviti pero u mastionicu 3. ak.
unistavati, upropascavati (poslovno), do-
voditi do bankrotstva 4. ak. omalovazavati,
nipodastavati 5. ak. rasipati, (novac,
imovinu)
1. gl. im. od batmak 2. potonuce
3. zalazak (i fig. ) 4. propast, slom; bank-

batis (t) tekst. batisi
bankrotstvo, padanje pod stecaj;
cf. iflas
1. potopljen, potonuo 2. za-
boden, zariven, zabijen 3. propao, bank-
rotirao 4. upao, ispijen (o obrazima,
ocima) 5. dijal. dubok, udubljen
1. propast, slom 2. bank-
rolsiva 3. udubljenje, jama
batma v.
batmak (-ar) 1. (po) tonuti, (u) tonuti (o
brodu i si.); suya - utopiti se, udaviti se 2.
zalaziti, zaCi, kloniti se zapadu (o suncu)
3. izgubiti se, nestati, isceznuti 4. bank-
rotirali 5. isprljati se (o odelu) stm
isprljalo mi se odelo 6. dat.
zabosti se, zariti se, prodreti (o bodlji, igli i
si.) 7. dat. obespokojavati, uznemiravati;

uzbudjivati; szlerin bana batmaz tvoje
me reci ne uzbudjuju 8. fig. zaneti se, za-
dubiti se (u misli) 9. dat. biti sav u necemu
zaglibiti se u dug; tere - biti sav u znoju,
kupali se u znoju 1 O. urasti, urasciva li
(npr. nokti u meso) O bata naporno,
tegobno, s mukom; bata gitmek
tesko se kretati yan gider sve
jedno, bilo ne bilo; gitmek up-
ropascavati se, propadati; yerin dibine -
jako su postideti, potonuti u zemlju od
st i da
batman batman (stara mera za tezinu-
izmedjiu 2. i 8. oka)
batonsale slani stapic
battal a. 1. bezvredan, neupotrebljiv,
batal, pokvaren, razvaljen; - etmek iz-
baciti iz upotrebe; ponistiti (kartu i si.); -
olmak postali neupotrebljiv, pakvarili se 2.
glomazan; krupan,
battaniye a. cebe
bav dresura za lov (pasa, sokolova)
dreser zivotinja (za lov)
1 dresiran ll namac, vabac (za
dresuru zivotinja)
ak. dresirati za lov
bavul kofer, torba
bay gospodin; Bay Selim gospodin
Selim
1 1. obican, normalan; jed-
nostavan, prost; vakidasnji; - gn abican
(radni) dan; - abican hod 2. vul-
garan, prostacki; banalan, otrcan 3. los;
nizak (o kvalititu); bu mal pek- ova roba
je vrlo losa; - dan veoma los (po
kvalititu); gadan, ogavan 4. u. sastavu bot.
i zoo/. naziva; - bot. smreka Qu-
niperus communis); - engerek zoo/. sarka
(Vipera berus); - kabak bot. bundeva (Cu-
curbita pepo); - servi bot. cempres
(Cypresus sempervirens) ll 1. dosta, znat-
no, prilicno; - yoruldum dobro sam se
121

umorio 2. zamalo, skoro, gotovo; - ba-
gibi oldum skoro sam se ones-
vestio 3. vrlo dobro, u redu O - kamak ne
priliciti, ne pristajati (o recima, pastupku i
si.)
kesir mat. prost razlomak
postali obican (jed-
nostavan); postali grub (vulgaran, ne-
otesan)


caus. od ba-
1. obicnost, osrednjost 2. vul-
garnost, banalnost, primitivnost, trivijalnost
3. niskost, pokvarenost
bayan gospodja; gospodjica; Bayan
Cemile gospodja Dzemila
bayat 1. bajat, ustajao, suv, tvrd; -
ekmek bajat, suv hleb; ukvaren, pokvaren
(o ribi i si.); izvetreo (o picu); uzezen, uze-
gao (o masti maslacu)2. fig. zastareo; ne-
savremen, zaostao (o mislenju, modi i si.)
bayatlamak, 1 . izgubiti
svezinu, ubajatiti se; ukvariti se; uzeci se;
izvetreti 2. fig. zastareti; izaci iz mode
bajatost, ukvarenost, uzeglost
1 . onesvescen, besvestan; -
pasti od umora 2. slab, ma-
laksao, obamro; sanjiv, cesnutljiv (o pog-
ledu) 3. dat. zaljubljen; ushicen; - - 1) ma-
laksalo 2) zaljubljeno 4. opojan, omamljiv;
- koku opojan miris 5. uvenuo, procvao (i
fig. ) 6. tih i nezan; - ses nezan glas
1. onesvestiti se 2. iz-
nemoci, malaksali 3. postali sanj[v, cez-
nutljiv (o pogledu)
1. nesvest (ica), ones-
vescenost; - geirmek pasti u nesvest,
onesvestiti se 2. slabost, nemoc, iz-
nemoglost, posustalost 3. ushicenje,
zanos 4. opojnost, omamljivost
1. v. - gelmek poz-
liti; - geldi bana pozlilo mi je 2. euforbija
122
(nesposobnost svilene bube da savija
ca uru)
v. baylan
1. onesvestiti se, izgubiti
svest, pasti u nesvest 2. dat. fig. us-
hicavati se, odusevljavati se, diviti se; bu
filme odusevljen sam ovim fil-
mom 3. venuti, uvenuti (o cvecu, povrcu)
4. ak. arg. odresiti kesu, izbrojati; "izlihtirati
se", izgubiti sav novac (na kocki)
1. opojan, omamljiv; za-
panjujuci 2. med. anestetican, narkolican
ak. 1. onesvestiti 2. anes-
tezirati, dali narkozu
v. baylan
napredan, razvijen; uredjen,
izgradjen; ct. mamur; - bir lke napredna
zemlja; - bir uredjen grad
raivijati se, nap-
redovati, cvetati; izgradjivati se
ak. razvijati, unap-
redjivati; izgradjivati
napredak, razvoj, procvat;
blagostanje; uredjivanje, izgradnja; Ba-
ministarstvo za javne
radove; - javni radovi
v.
1. padina, kosa 2. breg, uzvisica,
cuvik; - nizbrdo
(-nu) zool. crnoglavka
(Sylvia)
postali strm, uspinjati se
(o putu)
(o) bogatiti se
turpu (-nu) 1. bot. rotkva (Rap-
hanus) 2. fig. neotesanac, prostak
bayi (-i) a. prodavac; ttn - i pro-
davac duvana
bayilik prodaja, trgovina
zool. sova (Strix); - gibi zlos-
lutan, zlokoban (o onome ko donosi nes-
recu)
baylan nar. razmazen
1. bogatstvo 2. soc. plemstvo,
gospodstvo
bayonet (-ti) v. sng
bayrak 1. zastava, barjak; -
asmak (ili ekmek) podici zastavu; - di-
(ili gnderi) kopljaca, motka (zas-
tave); - indirmek spustiti zas-
tave na pola koplja; - signalna
zastavica, signalni barjacic; milli - na-
cionalna zastava 2. fig. celnik, perjanica; -
olmak biti na celu o - amak 1) skupljati
dobrovoljce 2) pobuniti se, dici ustanak; -
amak fig. drsko se ponasati; -
vojna sluzba; - dikmek pridavati sebi
vaznost; - gibi jasno, ocigledno; - in-
dirmek prestali sa grdnjom; - (ili
stafetna trka
v. bayraktar
bayrakit sa zastavom; pod zastavom
v.
bayraktar 1. barjaktar, stegonosa 2.
fig. avangardist 3. ist. komandant ne-
regularnih trupa
1. duznost berjaktara 2.
fig. avangardizam
bayram praznik, blagdan; - arifesi uoci
praznika; - mesec seval /arapskog ka-
lendara); - etmek praznovati, svetkovati;
- gn praznicni dan; - kutlamak ces-
titati praznik; - kutlu olsun! srecan
vam praznik! Cumhuriyet - Dan re-
publike (turski nacionalni praznik, 29 ok-
tobar); milli- nacionalni praznik O - dan -
a vrio retko, s mene pa na ustap; - kou
gibi neukusno odeven; - man-
gal anlamak sasvim pogresno ra-
zumeti; ramazan - ramazan (post)
(uzajamno) cestitanje
praznika; razmena cestitki za praznike
beceri
uzajamno cestitati
praznik, razmenjivati praznicne cestitke
1 praznicni, blagdanski; - el-
bise praznicno odelo ll praznicni poklon
dijal. star, drevni
drevnost
baysal dijal. tih; miran, spokojan
dijal. spokojstvo, mir
baysungur zool. bradan (vrsta sokola)
baytar a. veterinar
baytari a. veterinarski
veterina
baz 1. osnova, baza; 2. hem. kaza
bazal hem. bazican
bazalt geof. bazalt
bazen a. ponekad, katkad
1 neki; - - neki (ljudi) ll v.
bazen; - defa (ili kere) ponekad, katkad
bazalma. () dijal. presan hleb; lepinja
(ispod saca)2. bazlamaca, uljevusa (pita
od sira, jaja i brasna)
bazuka, bazoka voj. bazuka
be uzv. bre! hej! cuj! ne - ?
sta radis, bre?
bebe beba, odojce
bebecik bebica, novorodjence
bebek 1. v. bebe 2. (igracka)
o - gibi 1) detinjast 2) lutka (lepa zena);
- lepa, ali hladna (zena, devojka)
Beberuhi 1. lice iz Karadjoza 2. fig.
kepec, prca, pusa
bebir (-bri) p. zool. panter, leopard
(Panthera pardus)
bece nisa (u zidu)
s. ile prepirati se, svadjati
se
beceri 1. sposobnost, vestina, umece
123
wr becerikti
2. okretnost, gipkast (u gimnastici)
becerikli sposoban vest, umesan
beceriklilik sposobnost, umesnost,
vestina; okretnost
beceriksiz nesposoban, nevest, ne-
umesan; nespretan
mena cega; - olarak za, u
buna - (olarak) u zamenu za to, umesto
toga 3. otkup (ljenje), naknada (za vojnu
sluzbu); - tutmak iskupiti se za vojnu
sluzbu (placanjem zamene) 4. hodocasnik
za Meku (umesto drugog lica)
bedelsiz besplatan, bez naknade; bez
beceriksizlik nesposobnost, ne- naznacene cene
umesnost; nespretnost
becerilmek pass. od becermek
becermek ak. 1. uspeti, poci za rukom,
izaci nakraj sa cime 2. iron. udesiti, srediti,
upropastiti; ocuk elbisesini becerdi
dete je upropastilo .svoje odelo 3. arg. si-
lovati 4. arg. raditi o glavi, ugrazavati
becertmek caus. od becermek
becit (-di) dijal. hitan, neodlozan
bedahet (-ti) a. 1. jasnost; ociglednost,
ocevidnost 2. improvizacija
bedaheten a. improvizovano, bez prip-
reme
bedava p. besplatan; - dan (ili -
besplatno, badava; - dan ucuz budzasto,
u bescenje O - sirke baldan post.
besplatno sirce sladje je od meda
badavadzija, gotovan, muk-
tas
gotovanstvo; parazitizam
bedavet ( -ti) v. bedevilik
bedbaht p. nesrecan, zlosrecan
nesreca, zia sreca, maler;
sudbina, zia kob, udes u
bedbin p. pesimist ll pesimisticki; ct.
karamsar
bedbinlik pesimizam; cf.
beddua p.-a. kletva, prokletstvo;
almak dobiti kletvu, biti proklet; /-al -
etmek kleti, proklinjati
bedel a. 1. cena, vrednost 2. pro-
tivrednost, jednaka vrednost 3. dat. za-
124
beden a. 1. telo, trup; organizam; -
telesna mana; - jur. telesna
kazna; - metempsihoza, sel-
jenje dusa; - (ili terbiyesi) fizicko
vaspitanje, fiskultura; - mkellefiyeti pri-
nudni rad, kuluk 2. stablo, deblo (drveta)
3. voj. bedem (tvrdjave) 4. glavni deo,
glavnina; skelet (zgrade) 5. velicina, struk
(odela, haljine) 6. mor. Iabavi deo konopa
<> - inden vermek platiti iz svog dzepa
bedenen a. 1. fizicki; telesno 2. licno
bedeni a. fizicki, telesni, somatski; -
fizicki razvoj; - olgunluk fizicka
zrelost
bedensel v. bedeni
bedesten p. bezistan, pokriven bazar
bedevi a. 1 1. nomad, beduin 2. derviski
red (osnovao ga Abul Abas Sejid Ahmet
ei-Bedevi, 1200-1276) ll 1. pustinjski 2.
nomadski 3. brzonog (o arapskom konju)
bedevilik, bedeviyet (-li) 1. nomadski
zivot, namadizam 2. fig. necivilizovanost,
primitivizam
bedbah p. zloban, zlurad, pakostan; cf.
ktcl
zloba, pakost, zluradost
bedhuy Ip. zlocudan, lose naravi
bedi1 (-i) a. prekrasan, divan; redak
bedi2 (-i) a. stilistika, estetika reci
bedia a. umetnicko delo
bedihi a. jasan. ocigledan
bedii a. umetnicki; estetski
bediiyat a. estetika
bedir (-dri} a. pun mesec; cf. dolunay
bedmest p. mrtav pijan
begonya bat. begonija, zdravac (Be-
gonia)
pohvalan predgovor; po-
zitivna recenzija
(ili hnkar - ) kul. pire od pla-
vog patlidzana
caus. od
ukus (i fig.) cf. zevk
v. makbul
pass. od
dopadanje; odob-
ravanje, pohvala; dobar prijem; odziv
ak. 1. goditi, biti po volji, vo-
leti; svideti se, dopasli se; o ok be-
ona devojka mi se mnogo svidja;
kendini - biti samoljubiv 2. birati, izabrati,
odabrati; biraj sta gad
ti se svidja 3. prihvatati, odobravati; sag-
lasiti se; cf. tasvip etmek;
yolu ne odobravam put
koji ste izabrali O kk
versin posl. probirac nadjeotirac
neodobravanje, osuda;
zamerka
behet (-ti) a. arh. 1. lepota 2. radost 3.
ljubaznost
behemehal p. u svakom slucaju, sva-
kako, zacelo
beher p. 1 svaki; - gn svaki dan, sva-
kodnevno ll po na, za; - para po ko-
madu, na komad (placanje)
behey uzv. ljutnje, negodovanja; hej!
hej ti! - adam hej, covece!
behimi a. bestijalan, zivotinjski; grub
surov (postupak i si.)
behimilik, behimiyet (-ti) bestijalnost,
zverstvo; grubost,brutalnost
bekleme
( -ti) p. raj.
behre p. 1'. udeo, ucesce 2. sudbina
behresiz unesrecen; !isen cega; gu-
rurdan - lisen ponosa
beis (-e'si) a. 1. smetnja 2. steta, gu-
bitak; - grnnek pretrpeti stetu; imati tes-
koce; - yok! ne mari! nista!
bej bez boja
bek1 (-ki) sp. bek; desni bek
bek2 (-ki) gorionik, plamenik (gasni)
beka a. 1. trajanje, trajnost, du-
gotrajnost 2. vecnost, besmrtnost
bekar muz. bekar, povratilica
bekar a. 1. nezenja; neudata; - kalmak
(ili ostat1 neozenjen (neudata)
2. beli udovac
be ka ret ( -ti) a. 1. devicanstvo, ne-
vinost, cednost; - kemeri pojas nevinosti
2. fig. originalnost (u misljenju, poeziji i si.)
nezenjstvo, momacki zivot; -
momacki zivot je carski zivot
bekas zool. sumska sljuka (Scolopax
rusticola)
bekaya v. bakaya
beki strazar; cuvar; nocni cuvar; - k-
pas; - si cuvar polja,
poljak; - si pozarnik; - si gra-
nicar
bekilik 1 . strazarska sluzba,
zarenje, straza; cuvanje; - etmek stra-
zariti; cuvati
bekinmek uporno nastojati, na-
valjivati, insistirati; cf. inat etmek 2. zat-
voriti se, sepusiti se
bekit (-ti) fond (osnovan u dobrotvorne
svrhe); cf. evkaf
bekitmek ak. posvetiti, zavestati imo-
vinu, osnovati fond
bekleme gl. im. od beklemek; - ku-
125
""fl
!
beklemek
lbesi slrazara; - listesi lisla cekanja; -
(ili salonu) cekaonica
beklemek 1 . ak. ce ka li, oCekivali 2. ak.
cuvali, paziti; strazariti; - cuvati
stvari; - cuvali sumu 3. ak. ab/.
nadali se, oslanjali se na; racunali s kime.
(s cime); senden beklerim ra-
cunam na lvoju pomoc, oslanjam se na
tvoju pomoc; bekle cekaj
da na vrbi rodi grozdje
beklenilrnek v. beklenmek; bek-
lenilmeyen iznenadna bura
beklenmedik iznenadan, nepredvidjen,
neocekivan; olay iznenadan, ne-
ocekivan dogadjaj
beklenmek bez/. pass. od beklemek;
bu ondan beklenmezdi ovo se nije oce-
kivalo od njega; kar bekleniyor ocekuje
se sneg
beklenmezlik
nenadnosl
neocekivanosl, iz-
1. cekali se, sacekivali se;
zajedno cekali 2. bdeli kraj samrtnicke
postelje
bekletmek caus. od beklemek; at-
federsiniz,. sizi ok beklettim oprostite,
mnogo sle me cekali; beni ok bek-
letmeyinl nemojle me mnogo zadrzavati!
evimi ona beklettim njemu sam dao da
mi cuva kucu
. bekri a. bekrija, pijanica, pijandura; pro-
palica, mangup
bekrilik bekrijasenje, pijancenje, pi-
janstvo
1. bektasija ( dervis bek-
lasijskog reda) 2. arh. janicar o - slro-
ga tajna
(-nu) bot. ehinokaklus
(Echinocaclus)
Bektasije, Bektasizam (der-
viski red koji ji osnovao Hadzi Bektas Veli,
umro 1337. godine)
126
zm (-n) bot. ogrozd, ri-
bistla (Ribes grossularia)
bel1 1. anat. pojas, struk; slabine,
krsta; - probadi u krstima, lum-
bago; - blgesi lumbalni pojas; - omur-
slabinski prsljenovi 2. pojas (nica),
opasac; - opasac; - pojas
(za slabine) 3. geog. sedlo (brda) 4. geog.
tesnac, klanac, sutjeska 5. mor. prednji
deo brda 6. hrbat, rtenjaca, ledja (ii-
votinja) 7. biol. sperma; - gelmek eja-
kulirati; - polna nemoc, im-
potencija O - makrili poda se; f-
al - osloniti se, pouzdati se u
koga; - ini bkmek 1) pognuti se;
nakloniti se (radi pozdrava 2) slomili, uc-
veliti, ozalostiti; - i bklmek ostati bes-
pomocan; - i kmek pognuti se, pogrbiti
se; - ini pribrati se, oporaviti
se, doci k sebi; - ini fig. oboriti
glavu, pokunjiti se; - inden gelmek
voditi poreklo od, poticati od; - ine kadar
pocrveneti do usiju; - i
iznuriti se, iscrpsti se; - ini
osakatiti, onesposobiti koga; - vermek
ulegali se, ugnuti se (pod teretom)
bel2 dijal. v.
bel3 lopata, asov; - beliemek rili, riljali
bel4 fiz. decibel, jedinica jacine zvuka
bel5; - - bakmak blentavo gledati
bela a. 1. belaj, nevolja, nedaca, nes-
reca, beda; muka tegoba, patnja, bol, jad;
- aramak Irazili neprilike, zapodevati
sadjevicu; - ya bak ki.. (ili - gr ki) na
nesrecu; - ki.. nevolja je u
!ome sto ... ; - ya atmak gir-
mek, tutulmak (ili upasti u nep-
riliku, nagrajisati; - praviti nep-
rilike, izazivali svadju; - almak
Irazili neprilike, prizivati nevolju; - sav-
mak spasiti se bede; - ya sokmak
uvuci u neprilike 2. kazna; - bulmak
dobiti svoje (o kazni i si.) - ekmek
ispaslati (za nedela) 3. kletva, prokletstvo;
- okumak kleti, proklinjati o bin (g) -
ile s mukom, jedva, na jedvite jade; - var-
demez nevolja dolazi iznenada
belagat (-li) a. 1. recitost, elok\!encija 2.
v.
besednik, retoricar
besednistovo, retorika
recit, elokventan; fig. kras-
noreciv
belahat a. glupost, blesavost, tu-
poglavost
1. mucan, tegoban; neugodan,
neprijatan 2. svadjliv, dzandrljiv ll arg.
podvodac
belde a. grad; - i tayyibe Medina
beledi a. 1. gradski; opstinski 2. med.
endemski; - endemska bolesi 3.
domaci, savicajni
belediye a. opstina, grad; -
(ili reisi) predsednik opstine, gra-
donacelnik; - meclisi gradska skupstina;
gradski savet
belediyeci a. opstiinski civonnik, ops-
tinar
belediyecilik komunalna politika
belek dijal. 1. povoj 2. poklon 3.
znak, signal 4. bre:Zuljax, brdasce
belemek dija/. 1. ak. povijati (dete) 2.
mazati, packali 3. dat. ak. valjati (u bras-
nu)
belemir bot. razlicak (Centaurea cya-
nus)
belen dijal. geog. 1. sedlo 2. tesnac,
klanac
belenmek 1. pass. od belemek 2. val-
jati se (u prasini, pesku)
belermek zuriti, piljiti
belertrnek buljiti, beciti (oci)
a. arg. besplatno. d:Zabe; -
b elin
posl. poklonu se u zube
ne gleda
arg. muktas, gotovan, ba-
davadzija
belge dokumenat; svedocanstvo, uve-
renje; - filmi dokumentarni film;
- si radna knji:Zica; Ikametgah - si potv-
rda o boravku o - almak biti iskljucen iz
s kol e
belgeci sin. dokumantarisi
belgelemek, belgelendirmek ak. do-
kumentovati, potvrditi
belgelenrnek 1 . pass. od belgelemek
2. dokumentovati
belgeli 1. dokumentovan, dokazan 2.
iskljucen (iz skola); - iskljucen
ucenik
belgesel dokumentarni
belgi 1. znak, simbol 2. oznaka, obe-
le:Zje, osobenost
belgilemek ak. odredjivati, odrediti, us-
tanoviti; ct. tayin etmek
belgili odredjen, utvrdjen
belgin jasan, ocevidan
belginlik jasnost, odredjenost; eks-
plicitnost
belgisiz 1. neodredjen; nejasan, nep-
recizan 2. gram. neodredjen; - ne-
odredjeni pridevi
belgisizlik neodredjenost
belgit (-ti) 1 . potvrda, priznanica 2.
do kaz
belgitlemek ak.
gumentovati
beli p. dijal. da, tako je
a. v.
dokazati, ar-
belik dija/. pletenica, kika, kurjuk
belin dijal. v.
127
beliniemek
beliniemek pretrnuti od straha, pre-
neraziti se, skameniti se
se
belinietmek ak. prestrasili, preneraziti
belirgi v. belirginlik
belirgin vidljiv, istaknut, jasan; javan
postali jasno, razjasniti
belirginlik jasnost, jasnoca
belirimsizlik
razgovetnost
nejasnost, ne-
pojava, ispoljavanje (simptoma)
belirleme 1. til. odredjivanje, de-
terminisanje 2. ogranicenje
belirlemek ak. 1. odrediti, odredjivati 2.
ogranicavati, suzavati 3. specifikovati
belirlenim til. determinacija
belirlenirnci determinist
belirlenirncilik determinizam
belirlenmezlik neodredjenost
belirleyen 1. determinanta 2. gram. od-
reditelj, determinans
belirli odredjen, utvrdjen, izvestan; pre-
ciziran; - belirsiz nejasan; neodredjen; -
.sreli ugovor o radu na
odredjeno vreme; - zamanda u odredjeno
vreme
belirmek 1. pojaviti se; videti se, uka-
zati se ct. tebarz etmek 2. tig. razjasniti
se, iskristalisati se (o misljenju i si.) 3.
izaci na videlo, ispoljiti se
belirsiz 1. neodredjen; nejasan, mag-
lovit 2. !aman, zagasit (o slikarskim bo-
jama) 3. nepoznat
belirsizce neodredjeno,
belirsizlik neodredjenost, nejasnost
belirte (-ci) 1. gram. prilog 2. hem. re-
agens
belirgen gram. 1. atribut 2. odreditelj,
128
determinans
belirti 1. znak, oznaka, znamen 2.
med. simptom; - bilimi dijagnostika
belirtici odredben, koji odredjuje; - ni-
telik osobenost, karakteristika
belirtik odredjen, jasan, eksplicitan
belirtilen gram. determinatum, od-
redjeno
belirtili 1. odredjen; - tamlama gram.
odredjeni izafet, odredjeni genilivni odnos
2. simptomatican
belirtisiz neodredjen; - tamlama gram.
neodredjeni genilivni odnos, neodredjeni
izafet
belirtme 1. odredjenje, determinacija;
definicija 2. gram. odreditelj, determinans;
- grubu genilivni odnos; ct. tamlama; -
odredjeni pridev; - vurgusu logicki
akcenat
belirtmek ak. 1. ca us. od belirmek 2.
odrediti, rasjasniti; ustanoviti 3. mat. od-
rediti, oznaciti
belit (-ti) aksioma
belitsel aksiomski
bel (-ni) 1. anat. kicma, rtenjaca
2. tig. stozer
belki p. nozda, valjda, verovatno; - de
mozda cak 2. sta vise, cak, nego, no; o
iin - kendini korumak
iin ne da bi napao, nego je za-
uzeo stav da bi se branio
belkiJi 1. verovatan, mogu6 2. sumnjiv,
problemalican
belladonna bot. velebilje (Atropa)
bellek pamcenje, secanje; - bo-
(ili med. pa-
ramnezija; - yitimi gubljenje pamcenja,
amnezija
belleksel mnemotehnicki
bellem sposobnost pamcenja
belierne 1. gl. im. od beliemek 2. abaj-
lija, cebe ispod sedla
beliemek 1 1. ak. Su) pamtiti; uciti na-
pamat 2. misliti, smatrati
bellemek2 agr. kopati, riljati
bellenmek pass. od beliemek
belleten bilten; naucni zbornik
belietmek caus. od beliemek
belli1 1. poznat, izvestan; cf. malum 2.
jasan, ocevidan, ocigledan 3. odredjen; -
1) poznat, istaknut, ugledan; zna-
cajan 2) odredjen 3) glavni; - belirsiz ne-
jasan, neodredjen; - beyan ocigledan; -
etll)ek otkriti, pokazati; izneti, saopstiti; n
etmeden neprimetno, krisom, kradom -
olmak pass. od - etmek
belli2 sa... strhkom; ince - tananog
struka, vitak, stasit
bellilik 1. odredjenost 2. jasnost, ocig-
lednost, ocevidnost 3. dija/. znak, oznaka,
obelezje
bellisiz 1. nepoznat, neznan 2. ne-
odredjen, nejasan 3. slozen, zamrsen, ne-
jasan (o reci i si.); kitnjast (stil)
bellisizlik 1 . nepoznatost 2. ne-
odredjenost 3. nejasnost, nerazgovetnost
belsem v. balsam
bel (-nu) med. gonoreja, !ri-
per
bembeyaz beo belcat, beo kao sneg; -
etmek (o) beliti; - kesilmek (ili olmak)
prebledeti, biti bled kao krpa
bemol (-l) muz. znak snizenja
ben1 ja; - - demek misiili samo na
sebe, biti sebican; - ldkten sonra
stne posle mene potop!
- bu kadar severim vise od toga
ne mogu da se zrtvujem, vise nisam spo-
soban; - deki yara elde duvar
pas/. tudja ruka svrab ne cese; -
mojim godina, u mojim godinama; -
benim
1) ja nisam ovde, nema me 2)
nemarn nista s tim, ne racunajte na mene!
ben2 mladez; pega (na kozi)
ben3 dijal. mamac, meka (za ribe i si.)
benat a. - Havva zene, Evine
kceri
benbenci uobrazen, ohol, nadmen; sa-
moljubiv;
bence po meni, po mom misljenju
benci egoista, sebicnjak, samozivac
bencil sebican, samoziv; cf. hodbin
bencileyin kao ja, slicno meni
bencilik 1. egoizam, sebicnost 2. sa-
moljublje, egelizam
ben (-ci) bot. bunika (Hyoscyamus
niger)
bende p. sluga, rob; - niz vas pokorni
sluga, ja
bender p. 1. morska luka 2. trgovacki
grad, trgoviste 3. mor. sidriste, kotviste
benek mrlja, fleka, pecat; pega; -
- u mrljama, u flekama; u pegama, pegav
beneklemek ak. umrljati, uflekati
beneklenmek 1. pass. od beneklemek
2. isarati se pegama
refl. od beneklemek
benekli mrljav, flekav, poprskan;
pegav; - bat. mrtva kopriva (La-
mium maculatum); - zoo/. hijena
pegava (Hyaena crocuta); -
bot. kozlac (Arum maculatum)
bengilemek ak. ovekoveciti; ct. ebe-

bengilik 1 . vecnost; ct. ebediyet 2.
besmrtnost 3. beskrajnost, beskonacnost
bengi su (-yu) zivotvorna voda, voda
zivota
benim gen. od ben; - gibi kao ja; -
129
benimki
iin za mene; - le sa mnom
benimki moj (moja, moje); - ler moji
benimsernek ak. 1. prisvajati; prisvojiti
2. usvojiti, primiti, prihvatiti 3. polagati
pravo, pretendovati na . .4. identifikovati, iz-
jednacavati; asimilovati
bensinrnek pass. ad benimsernek
benimsetmek caus. od benimsernek
beniz (-nzi) boja lica, ten; - atmak
ili amak) pobledeti, prebledeti;
- i bozurmak v. - i solmak; - inde kan
kalmamak pobledeti kao krpa; ostati bez
kapi krvi (o licu): - i sararmak prebledeti,
izgubiti boju; - i solmak pobledeti, uvenuti
(od bolesti); - i umak v. - i atmak
benli1 sa pegama (na licu), pegav
v. senli -
benlik 1. licnost, individualnost, ka-
rakter (pojedinca); - inden pro-
meniti karakter, ne liciti na sebe; - Jki-
psih. deljenje (cepanje) licnosti; -
yitimi gubljenje licnosti, depersonilizacija;
- yitirmek izgubiti licnost (individualnost)
2. ponos, gordost; milli - nacionalni
ponos 3. pej. oholost, arogantnost; - da-
egoisticnost, egocentricnost; - da-
gden egocentrik; -
olmak ponasati se egocentricno
benliki egoista. sebicnjak; egocentrik
benlikilik egoizam; egotizam; ego-
centrizarn
bent (-di) p. 1. bent, ustava; brana, gat
2. arh. knjiga, sveska, svezak 3. arh. cvor,
uzao 4. sastavak, karika 5. arh. novinski
clanak 6. /it. strofa 7. arh. paragraf (za-
kona) 8. lanac, okovi 9. novi red, alineja
1 O. /it. distih (pes me)
benzemek dat. liciti, nalikovati, biti sli-
can, podsecati na ... ; bu, bir ben-
zemiyor ovo ni na sta ne lici; o,
benziyor on lici na oca; mit
benziyor cini se da je izgubio svaku nadu,
130
izgleda da je ocajan
benzer 1. mat. slican 2. slican, nalik
na ... ; - ini yapmak podrazavati, imitirali
(stil i si.); buna - slicno tome
benzerlik 1. slicnost; analogija 2. biol.
mimikrija
benzersiz jedinstven, necuven
analogan, slican
analogija, slicnost
slican po zvucnosti (o re-
cima)
slicnost
gram. asimilacija, jed-
nacenje; gerilek - regresivna asimilacija;
ilerlek - progresivna asimilacija
sliciti, naliciti (jedno na
drugo)
gram. disimilacija
benzeti 1. poredjenje, komparacija 2.
kopija, imitacija (u slikarstvu)
benzetilmek pass. od benzetrnek
benzetrnek 1. caus. od benzemek 2.
ak. dat. nalaziti slicnost s kime 3. ak. dat.
(po) brkati, zameniti (lica), mesati; onu
arncana benzettim pobrkao sam ga sa
tvojim stricem 4. dat. praviti imitaciju, pod-
razavati kome 5. ak. pokvariti, upropastiti,
unistiti; btn bebeklerini benzetti
moja devojcica je pakvarila sve svoje lutke
6. ak. arg. izmlatiti, izlemali
slicnost
benzin benzin; - upaljac na
benzin: - eki benzinski cek; - deposu 1)
benzinska stanica 2) rezervoar za benzin
(automobila); - istasyonu benzinska sta-
nica; - benzinska cisterna
benzinci prodavac benzina; radnik na
benzinskoj stanici
benzoi hem. benzel
beraat v. beraet
beraber p.-1 zajedno, u drustvu; - inde
sa sobom; u drustvu, u pratnji; - inde
almak poneti sa sobom; lstanbul'a son
- imde de prilikom
mog poslednjeg odlaska u Istanbul sa
mnom je bila i moja supruga; -
kalkmak zajedno ziveti; bununla - ipak, i
pored toga ll jednak, na istom nivou;
ravan; - e bitmek 1) zavrsiti se nereseno;
izjednaciti se (o rezultatu u igri) 2) zavrsiti
se u isto vreme; - kalmak sp. igrati ne-
reseno
beraberce zajedno, zajednicki, ko-
lektivno
berabere djus, izjednacenje (u tenisu)
beraberlik 1. zajednicko zivljenje, za-
jednistvo 2. solidarnost, uzajam'r:ia pomoc,
saradnja 3. sp. neresena igra; neresen
ishod; - le bitmek zavrsiti se nereseno
beraet (-ti) a. 1. jur. oslobodjenje od
optuzbe; - etmek biti oslobodjen, izaCi
cist; - jur. oslobadjanje, os-
lobadjajuca presuda; - kazanmak v. -
etmek 2. jur. nevinost, nepostojanje kri-
vice; - i zimmet oslobodjenje od od-
govornosti
berat a. 1. ist. dekret, ukaz (sul-
tanski) 2. povelja (o odlikovanju, patentu i
si.)
berbat p. 1. los, rdjav; ruzan; bugn
hava ok - danas je vreme veoma ruzno
2. razoren, unisten; zapusten 3. necist,
prljav, umazan; -etmek 1) zaprljati, uma-
zati 2)unistiti, razoriti, upropastiti; - olmak
pass. od - etmek
1 . necistoca, prljavstina 2. ra-
zorenost; pustos
berber berberin, brijac, vlasuljar; -
berbernica, brijacnica
Serberi Berber
berberice berberski jezik
beri
berberlik berberski zanat
bere 1 1. oziljak, brazgotina, ra ni ca 2.
modrica, masnica
bere2 bereta
bereket (-ti) a. 1. bericet, obilan rod,
izobilje, rodna godina; 2. sreca, bla-
gostanje; - versin! na zdravlje, bog vam
dao dobro! (govori prodavac kupcu pri pri-
manju novca) - versin ki srecom, na
srecu o - boynuzu arhit. rog izobilja; - de-
nizi astr. More plodnosti (prostrana rav-
nica na Mesecu)
bereketli 1 . plodan, rodan, izobilan; -
mahsul plodna letina 2. blagodatan, bla-
gotvoran; - blagodetna kisa; -
ola (ili olsun) 1) na zdravlje! neka je sa
srecom! 2) srecan bericet! dobru letinu!
(zelja koja se iskazuje pri skupljanju letine)
bereketsiz 1. neplodan, nerodan 2.
neblagotvoran
bereketsizlik 1. neplodnost, nerodnost
(zemlje) 2. neblagotvornost
berelemek ak. ogrepsti, napraviti braz-
gotinu (oziljak) 2. nagnjeciti, napvaviti
mas n i cu
berelenmek pass. od berelamek
bereli1 1. sa brazgotinom, oziljkom, ra-
nicom 2. s modricom (masnicom)
bereli2 s beretkom
bergamot (-tu) bot. bergamota (Citrus
bergamia); - bergamotsko ulje
bergzar p. suvenir, mali poklon; cf. ar-

berhane p. veliki han, karavansaray
berhava p.-a. - etmek dici u vazduh,
razneti; - olmak propasti; btn emekleri
- oldu svi njegovi napori su propali
beri 1 ova (bliza) ll s ove strane;
- gel pridji! dodji biizel suyun -
bliza obala reke lll post. sa abi. od, vee;
gnden - vee petdana; o gnden -
131
'\

beriberi
od onog dana; teden - odavno, od-
vajkada
beriberi med. beriberi (vrsta avi-
taminoze)
beriki (-ni) ovaj; blizi; -taraf ova (bliza)

beriljum hem. berilijum
berjer meka, postavljena stolica
ber1 (-ki) a. munja; ct.
ber2 cvrst, solidan, izdrzljiv; ct.
berkarar p-a. 1. odlucan 2. cvrst, pos-
tojan, stabilan, lrajan; - olmak trajati; pro-
duzavati, nastavljali se
berkelyum hem. berklijum
berkinmek dobiti snagu; ucvr-
stiti se, konsolidovati se
berkitmek ak. ojaea (va) ti, utvrditi,
ucvrstiti, konsolidovati
berklik 1. cl(rstina, jacina, izdrzljivost
bermutat p.-a. po obicaju; obicno, uo-
bicajeno
berrak a. t. cist, svetao, prozracan,
bistar; vedar (dan, i si.) duru,
2. cist, lep, prijatan (gias) 3. tig. jasan, cist;
iskricav
ROSiati cist (svetao,
prozracan), razbistritt se; razvedriti se
caus. od ber-

jasnos.t, prozracnost, pro-
vidnost, bistrina; sjaj
berri a. kopneni; kon-
tinentalan; cf. karasal
bersz muz. uspavanka
bertaraf p.-a. 1 sklonjen na stranu, od-
lozen; uklonjen, odstranjen; - etmek 1)
skloniti, odloziti 2) udaljiti, odstraniti; latife
- salu na stranu! - olmak pass. od -
etmek ll sem, osim, izuzev; iki lke -
132
os im dve tri :!emlje
bertik 1 udaren, povredjen ll v.
be,re1
bertilmek ret/. pass. od hertmek
bertmek (-er) ak. 1. iscasiti, uganuti 2.
(od hladnoce)
berut (-du) zool. som (Silurus glanis)
berzah a. 1. geog. zemljouz, prevlaka;
2. medjuvreme, interval 3. fig.
hezdan,procep; skripac
besbedava potpuno besplatno, ba-

besbelli jasno, svakako, bezbeli, na-
ravno, bez sumnje
besbeter sasvim los, najlosiji
beselernek v. eseremek
besermek v. eserrnek
besi 1. hranjenje, ishrana; tovljenje;
kljukanje; - ye ekmek (ili koymak) hra-
nrii'i; gojili, tovili; kljukati; - preh-
ranjivanje; preterano kljukanje 2.
punjenje (praznina izmedju dva
l<a:mena ili dve daske)
besi doku (-su) bot. endosperm
besili uhranjen; ugojen, utovljen
besin hrana; ct.
besinli hranljiv
besi r belancevina, albumin
suyu (-nu) bot. biljni sok
be.sleme 1. hranjenje, ishrana; izd-
negovanje; sosyal - drustvena
ishrana 2. vaspitanik, sticenik; posvojce,
posinak (pocerka) 3. teh. oslonac, podloga
4. teh. napajanje (masine) o - gibi (ili
aljkava, neuredna, lose odevena
(zena, d evojka)
besle rnek ak. 1. h ranili 2. gojili, tavili
(stoku); kljukati (zivinu) 3. izdrzavati;
Erdem nek ailesini besliyor
Erdem sam izdrzava porodicu 4. gajiti, ne-
govati; at - gajiti konje 5. fig. gajitu (u
sebi); negovati, pothranjivati; hayal -
pothranjivati mastu; kin - gajiti mrznju;
mit - gajiti nadu 6. teh. napajati (masinu)
7. teh. pojacavati, podupirati; nabijati; po-
puniti
beslenen psih. postojan, istrajan, ne,
pokolebljiv
beslenme hranjenje, ishrana
beslenmek pass. refl. od beslemek
besietmek caus. od beslemek
besleyici 1 1. hranljiv 2. probavni:
kanal probavni kanalll hranilac
nacin ishrane
besli v. besili
besmete a. is/. formula bis-
millahirrahmanirrahim (u ime milostivog i
milosrdnog Alaha); - ekmek (ili okumak)
izgovarati formulu besmete
besmetesiz nevaljalac, kopile (o lose
vaspitanoj deci)
bespaye p. bot. sladi6, slatka paprat
(Polypodium vulgare
beste p. muz. kompozicija; arija, me-
lodija; - kamponovali 2. tema,
motiv
besteel kompozitor
bestecilik umetnost komponovanja
bestekar p. v. besteci
bestelemek ak. 1. komponovati, pisati
muziku 2. prekomponovati, staviti u note,
uglazbiti (stihove)
bestelenrnek pass. od bestelemek
besteli kamponovan
1 . pet; - te bir jedna petina; - 1 bir
arada (ili - i bir yerde) v. -
duyguUar pet cula; yzde - pet posta
(5%) 2. broj pet, petica o - -

ruka ruci! dogovoreno! (nakon pogodbe);
- - gezmek hodati tamo-
amo, tumarati; - -
pogadjati se uz uzajamne ustupke; - -
dkmek tiho plakati, jecati; - on malo,
neznatno; - para sitnica, bagatela; - pa-
raya almamak ne pridavati vaznost, ne
davati pet para; - para etmez bezvredan,
ne vredi prebijene pare; -
etmek poni:Zavati, vredjati, sramotiti; -
parmak bir (ili olmaz) svijudi su raz-
liciti;ni pe( prstiju ruke ne mogu biti kao
jedan; arg. "peskir", ho-
moseksualac
(-li) a. 1. radosna vest, dobar
glas; ct. mjde 2. ruzna stvar, nakaza. ru-
goba
krupna musmula
po pet; - tane kitap po pet knji-

a. covek; ljudski rod, co-
vecanstvo; - ljudska prava; -
covek uvek moze da pogresi; ljuds-
ki je gresili
a. 1. anat. epiderm, pokozica 2.
bot. kutikula, kozasla opna
a. ljudski; antopoloski; - ilimler
humanisticke nauke
covecanstvo, ljudski rod
geom. petougao; petougaonik
pet zlatnika u niski (:Zenski
nakit)
k 1. kolevka, besika; fig. ko-
levka; - kemer arhit. svod, luk; -
(ili kertme zarucena jos u ko-
levci;- rt arhit. sedlast krov; -
ljuljaska; - sallamak fig. probdeti svu noc;
- ini sluzio sam mu od de-
tinjstva; - sandalye stolica za ljuljanje 2.
voj. Iate! topa 3. mor. gondola (broda)
izradjivac kolevki
peti; - kol peta kolona: -
sp. peta licna greska (u kosarci)
133
i
od pet delova, u pet delova; -
petokraki svecnjak
1. gl. im. od 2. muz.
kvintola
ak. 1. delili na pet delova 2.
upetostruciti
1 sastavljen od pet delova, od pet
komada ll 1. /it. narodna pesma sa
fama od pet stihova 2. petica (u kartama);
- si petica u hercu 3. muz. kvinta
1. petak (novac od pet jedinica)
2. eelina od pet delova 3. arg. peder, "pes
kir" o - sirnit gibi kurulmak (ili
razmelati se, pravili se vazan
p. 1. tkanina od pet raznobojnih
pruga 2. nogari lkackog razboja
parmak zoo/. morska zvezda
(Asterias vulgaris)
parmak otu bot. petoprstica (po-
tentilla reptans)
pene v. parmak
yzlk novcanica od SOO. TL.
bet1 (-ti): - beniz boja lica, ten, pt; -i
benzi (atmak ili umak) pob-
ledeti, prebledeti; - i benzi kalmamak iz-
gubiti boju; - i benzi kire (duvar) ke-
silmek pobledeti kao krpa; - i benzi kl
gibi olm<Jk pobledeli, posiveti (od uz-
budjenja); - i benzi limon gibi olmak po-
zuleti kao limun; - i benzi lye
dobio je mrtvacko bledilo
bet2 (-ti): - bereket izobilje, bla-
gostanje
bet3 v. bed
beta bela (grcko slovo) o - fiz.
bela-zraci; - partikl beta-ceslica
betatron fiz. betatron
beteremek v. etelemek. belelernek
beterrnek nar. drsko se ponasati. biti
grub
134
beter p. losiji, gori; - in - i najgori; - in
- i var od zlog ima goreg: - olmak po-
gorsa (va) ti se: Allah - inden esirgesin
neka bag sacuva od jos goreg!
beti 1. naCin 2. figura, oblik, linija (u sli-
karstvu i vajarstvu)
betik napisana stvar, pismo; knji-
ga; spis
belilernek ak. uobliciti, davati oblik 2.
ilustrovati. ukrasiti (tekst)
betili (o slikarstvu); me-
taforican; simbelican
betim opisivanje, slikanje, prikazivanje;
cf. tasvir
betimlemek ak. opisivati, slikati
betimsel opisan, deskriptivan
betisel slikovit, figurativan
beton beton; - mesalica
betona; - gibi veoma cvrst, etporan (o
stvarima) ll betonski, od betona; - direk
betonski stub; - levha betonska ploca; -
pist betonska pista; - betonska
konstrukeija
betonaj betoniranje
betonarme armirani beton
betonarmeci barmirac belona
betoncu belonirac
betoniyer betonjera, mesalica belona
bevliye a. 1. uroloske bolesti 2. uro-
logija
bevliyeci urolog
bey 1. gospodin; - im! (moj) gos-
podine! Ahmet Bey gospodin Ahmed 2.
gospodar, zapovednik, glava (plemena);
beg 3. as (u kartama); cf. birli v - armudu
kruska bergamota; - baba otac (i za os-
lovljavanje starijih ljudi); - gibi
ziveti u izobilju
beyaban p. pustinja; ct. l.
beyan a. 1 1 . objavljivanje, izlaganje, iz-
nosenje; saopstenje 2. izjava; deklaracija;
cf. bildiri; - da bulunmak dati (zvanicnu)
izvaju; - etmek izjaviti; izneti, objaviti, sa-
opstiti 3. jasnost, jasan stil ll jasan, ocig-
ledan, razgovetan.
beyanat a. izjava; avni) nastup,
govor; cf. deme; - ta bulunmak (ili -
yapmak) dati zvanicnu izjavu, dati sa-
opstenje
beyanname a.-p. 1. saopstenje, ko-
minike; deklaracija;manifest 2. carinska
deklaracija 3. proglas, objava; letak
beyaz a. beo; - adam belac, covek
bele rase; Evropljanin; - bela rasa;
Beyaz Saray bela kuca ll 1 . bela mesto;
gzn - beonjaca; - be-
lance 2. prepis ucitko; - a ekmek (ili -
etmek) prepisati ucitko, napraviti cistu ko-
piju 3. arg. heroin; - ekmek uzimati he-
roin 4. muz. polovina note; cf. ikilik O -
platina; - ban otu bot. bela bunika
(Hyoscyamus albus); - bayrak bela zas-
tava; - bayrak ekmek predati se, istaci
belu zastavu; - a re-
habilitovati, opravdati; - pleme bot. ce-
merika (Verl!ftrum album); - geceler bele
noci; - harp hladni rat; - kabul blanko ak-
cep!; - termit; - kitap "bela knji-
ga"; - yonca bot. bela detelina (Trifolium
repens); - zehir "beli otrov", marihuana; -
var, esmerio (var) crnka je
ljupkija od plavuse beyaz bele stvari,
bela tehnika
belicast, bel-
kast
beyazlanmak, (po) be-
leti, postali beo; beleti se, belasati se
ak. belili
beyazlatma hem. belenje, . pre-
ciscavanje, rafinisanje
beyaztatmak ak. beliti; hem. pre-
ciscavati, rafinisali
beyin
1 . belina, beloca 2. bela boja,
belilo; svetlost (dana, zore)
beyaz perde a.-p. ekran (filmski)
beyaz peynir (beli) ovcji sir
beyefendi gospodin (uctiv nacin ob-
racanja)
bey erki aristokratija; aristokratizam
beygir p. 1. konj; - nega konja;
- gc (ili kuvveti) fiz. konjska snaga 2.
uskopljen, ustrojen konj 3. komordzijski
konj 4. sp. konj (gimnasticka sprava) 5.
sah. skakac, konj
beygirci 1. uzgajivac konja 2. trgovac
konjima, dzambas 3. cuvar konja
beygircilik konjarstvo, gajenje konja
beyhude p. beskoristan, uzaludan ll
(ili - yere) uzalud, uzaman; cf.
beyin (-yni) 1. aoat. mozak; - bktm
mozdana vijuga; - gangliyonu anat. za-
paljenje mozga; - mozdana kora;
- izliv krvi u mozak; - ka-
anat. mozdane komorice, moz-
dane ventrikule; - omuritik tecnost
kicmene mozdine; - anat. moz-
dane peteljke; - potres mozga;
- sektesi med mozdani udar, mozdana
kap; - med. razmeksavanje
mozga; - kul. pecen mozak; - ya-
mozdane polulopte; -
mozdanica, mozdani omotac; -
med. meningitis, zapaljenje moz-
dane opne 2. fig. pamet, razum; raz-
boritost, inteligencija; - im almaz oldu
stao mi je mozak, nista mi ne ide u glavu;
- i oglupeti, pobenaviti; - im
durdu stao mi je mozak. nista ne shva-
tam; - ne girmernek ne shvatati, ne to-
kucivati: - e urezati se u
pamet. dobro zapamtiti O - atmak razjariti
se, rasrditi se; - i bulanmak 1) otupeti,
osamutiti se 2) predosecati zlo, slutiti; po-
dozrevati; - i delinmek pretrpeti sok, so-
kirati se; - edisi rad mozga; - patlamak
135
beyincik
razbijati glavu, naprezali se, razmisljati; - i
sulamak seniliti; (po)detinjiti; - i
v. - i bulanmak;- inden dn-
mek zgranuti se, zaprepastiti se
beyincik mali mozak
beyinli uman, pametan, razuman
beyinsiz fig. bez pameti, bez mozga,
glup, ogranicen
beyinsizlik ogranicenost, tupavost, tu-
poglavost
beyit (-yti) a. /it. dvostih, distih
beylerbeyi ist. beglerbeg (valije u Ru-
meliji i Anadoliji)
beylik 1. drzavni, erarski; - arazi
dr:Zavno dobro; - gemi 1) drzavni brod 2)
ist. ratni brod 2. stereotipan, sablonski,
konvencionalan; ll 1. begluk; kne:Zevina 2.
plemstvo, vlastelinstvo; - satmak izig-
ravati plemica; praviti se gospodinom 3.
maJo vojnicko cebe o - has
Jepo je ziveti na drzavnim jaslama;
vurmakla, - vermekle junak se postaje
borbom, plemic darivanjem
beyliki ist. sef sultanske kancelarije
beynamaz 1. (covek) koji ne klanja 2.
fig. nemaran, nehatan, aljkav; - zr ne-
ubedljiv izgovor, otrcano izvinjenje
beyneladale a. anat. intermuskularni,
medjumisicni
beyneimiJel a.
beynelmilelcilik v.
ak. in-
ternacionalizovati
beyzade plemic; aristokrat
beyzi a. ovalan
bez 1 1. platno; bez, pamucno platno;
Amerikan -:- i amerikan, grubo platno; gaz
- i gaza; yelken - i jedrenina 2. krpa,
komad platna; - top krpenjaca (Jopta); toz
- i krpa za brisanje prasine 3. pola, od-
rezak tkanine; - i
signalna zastavica ll platnen, od platna; -
bebek Jutka od platna; arg. danguba, bes-
poslicar; - pantalon platnene pantarone O
- i herkesin gre vermezler ne
moze svako po svojoj zelji da narusava
praliva
bez2 anat. zlezda; ct. gudde; -
leri podjezicne zlezde; ekzokrin - eg-
zokrina zlezda; endoksin - endokrina
zlezda; gz - i suzna zlezda; i -
leri zlezde s unutrasnjim Jucenjem; kalkan
- i tiroidna :Ziezda; - hipofiza;
ter - i znojna zlezda; tkrk - i plju-
vacna zlezda; - leri Jojne zlezde
bezci v. bezzaz
bezdirici dosadan, nametljiv, nasrtljiv
bezdirme vrsta pljosnatog hleba
bezdirrnek ak. abi. dosadjivati, gnjaviti,
zamara li
beze 1 1 . v. bez 1 2. o tok zlezde
beze2 1. okruglica testa 2. vrsta kolai':a
(od belaneeta i secera u prahu)
bezek ukras, ures; nakit
bezeki 1. dekcrater 2. arh. zena koja
oblaci i ukrasava neveste
bezekli ukrasen
beysbol (-10) bezbol bezelernek dijaf. v. alay etmek
beytullah a. 1. C,aba (u Meki) 2. meka bezelernek bot. grasak (Pisum sa-
beytlmal a. am. drzavana blagajna tivum)
beyyine a. jur. svedoi':anstvo, dokaz; bezemeci dekcrater
cf. delil; - klfeti jur. teret dokazivanja bezemek ak. ukrasavati, kititi; pej. (na)
beyza a. jaje kindjuriti
136
bazen ukrasavanje, doterivanje, ulep-
savanje
bezeornek pass. refl. od bezemek
bezesten v. bedesten
bezgin mrzovoljan, ner spolozen, utu-
cen; apatican
bezginlik mrzovolja, neraspolozenje,
utucenost; apatija
bezik darda (kartaska igra)
bezir (-zri) a. 1. arh. seme, zrno 2. (ili -
laneno ulje; - firnajsozl od-
lanenog ulja; - isi mrekkebi kvalitetno
masti! (za kaligrafe)
bezirgan p. 1. arh. bazerdjan, trgovac
2. jevrejski trgovac 3. ulicni prodavac 4.
lig. 6ifta, si6ardzija
6iftinski duh; gramzivost,
lakemost
bezrnek (-er) abi. smuciti se, razocarati
se, zasititi se cega; hayattan - zasititi se
zivota, smuciti se zivot, razocarati se u
zivot
bezzaz a. arh. manifakturista (pro-
izvodjac i prodavac manufakturne robe)
1. anat. kolence, cukalj, skocna
kos! 2. piljci (vrsta igre)
1 zagnojen, gnojav, nezaceliv
(o rani, povredi) ll vet. vlazni lisaj (bolest
konja)
teh. okrugla turpija, narezac
(za metale)
noz; - (ili yz) secivo
noza; - yatmak podvrgnuti se
operaciji; - atmak probosti, zariti noz; /-al
- ekmek potegnuti noz; - kini noznica,
kanija; - 1) tupa strana noza, teluce
2) opasno mesto; . opasno stanje; - yeri
oziljak, brazgotina (od noza); - ka-
lemarski naz; - nozi6 za brijanje;
zile! o - olmak biti u opasnom
stanju; - - a gelmek tu6i se nozevima; -

gibi ostar; - gibi kesrnek fig. nestati, brzo
pro6i (o rani i sf.); - gibi saplanmak iz-
nenada pojaviti, napasli (o bolu, pro-
badu); - gvenmek oslanjati se na
silu; - dayanmak biti na kraju
strpljenja; - kinini kesmez posl. vrana
vrani oci ne vadi; - kadar vrlo malo,
neznatno (o pulu vremenu i sf.); - silmek
fig. zavrsiti posao; - geer (onu-
lur), dil gemez (onulmaz) pos/.
rana.od noza zarasta, rana od reci ne za-
rasta
1. nozar 2. nozarski trgovac 3.
koljac, umica, krvnik
1. nozarski zanat, nozarstvo
2. nozarska trgovina, trgovine nozevima
ak. ranili nozem, probosti
pass. od
s nozem, naoruzan nozem; eli
- izgrednik, kavgadzija; - olmak biti
krvni neprijatelj
polica, kutija za kuhinjske no-
zeve
1. bickija, rucna testera; - tozu
piljevina, strugotina 2. saraeki no'z
testeras
evi strugara, pilana
v. evi
probisvet, !ola; mangup
1. kratak i debeo; - parmak kra-
tak i debeo prst 2. zdepast, dezmekast
(covek) 3. sitan (ob. za voce); - elma
sitna jabuka
ab/. bez/. pass. od
odvratnost; dosada, zlovolja
ca ma
umoran, sit zivota; zgadjen, de-
gutiran
dodijalost; odvratnost, gnu-
sanje, gadjenje; - vermek izazvati gnu-
137

sanje
(-ar) ab/. osecati odvratnost,
gnusati se; dodijati, dozlogrditl; fig. biti sit,
prezasiti se; senden sit sam te!
smucio si mi se
dosadan, nesnosan, nametljiv
ak. abi. izazivati odvratnost;
dosadjivati
(od bir prosle godine, lane
zoo/. prepelica (Coturnix co-
turnix) O - oluja s pocetka sep-
tembra; - gibi loptica (punacka zena); -
otu bot. jedic (Aconitum)
- - punacak, jedar, nabijen; - -
gegati se
- - 1. v. 2. sipak,
rastresit, rnek (puding i si.)
1 1. anat. meko teme (u
novorodjenceta) 2. punacak, debeljuskast
(ob. za dete, zenu} ll zivahan, bodar, ok-
retan
lako podrhtavati, lelujati
se, igrati
pass. od
primirje; cf.
sklopiti primirje
1. ak. dat. pustiti, ostaviti;
mektubu stne os-
tavite pismo na stolu 2. ak. dat. staviti,
smestiti; stne
stavi papir na moju torbu 3. ak. dat. od-
loziti, odgoditi; bugnk
rakma ne ostavljaj danasnji posao za
sutra 4. ak. pustati, negovati (brkove,
bradu) 5. ak. ostaviti, napustiti; prekinuti,
prestati; - ostaviti pusenje 6. raz-
vesti se, napustiti (bracnog druga); - ka-
- napustiti zenu 7. ak. dat. de-
ponovati; predati; mektubu postaya -
predati pismo na postu; bankaya -
uloziti novac u banku 8. dat. ak. ostaviti,
poveriti kome; sana
138
stvari cu poveriti !ebi 9. ak. ostaviti koga
da ponavlja razred;
ucitelj je !roje dece ostavio da po-
navljaju 1 O . . ak. dat. zavestati, ostaviti;
btn niversiteye citavu
svoju imovinu zavestao je univerzitetu 11.
ak. osloboditi, pustiti; serbest - pustiti na
slobodu, osloboditi 12. otpadati, od-
lepljivati se;
furnir stola se odlepio 13. ak. po-
pustati, davati slobodu; kk
gelmez ne valja napustati
malu decu o bir tarafa - ne pridavati zna-
caj; ne uzimati u obzir; geride - preci, pre-
vazici; meydan ne dati pri-
liku; yzst- zanemariti, napustiti
caus. od
1. brk(ovi); - (ili
salmak) pustati brkove; - teriemek iz-
bijati, (o brkovima) 2. bot. vitica,
vreza, rasljika o - potajno, kri-
som, kradimice; - glrnek kri-
som se smejati; - balta kesmez
olmak dizali nos, praviti se vazan; - bur-
mak (ili bkmek) 1) uvijati brkove 2) aro-
gantno se ponasati 3) udvarati se (de-
vojkama, zenama); - ele almak
sazreti, zamomeili se; - ile
olmak sukati brkove (razmisljajuci); -
glrnek smejati se kome u brk, praviti
smesnim, otvoreno se narugfivati; -
silmek dobiti brkove, postali brkat
s... brkovima, brkat; ranta -
sedih brkova, belobrk O - ya piyaz ver-
mek arg. biti u dobrim odnosima s plo-
icijom
zool. mrena (Bartus
fluviatilis)
bez brkova, cosac
muz. mala palica (za bubanj)
nar. klinac, klinja, svrca
a. anat. klitoris, drazica
biber bol. 1. biber (Paper nigrum); -
biberovo drvo (Schinus); /-al -
etmek zabiberiti, staviti biber; - tanesi
zrno bibera 2. paprika (Capsicum); - dol
kul. punjena paprika; - pap-
rika u tursiji; - ljuta paprika; -
aleva paprika
biberiya bot. ruzmarin (Rosmarinus of-
ficinalis)
biberiemek ak. 1 . zabiberiti 2. ak. dat.
fig. podstrekavati, nagovarati, podbadati
biberli 1. zabiberen, zacinjen biberom
2. fig. papren, preskup
biberon boca sa cuclom (za hranjenje
odojcadi)
bibi nar. 1. tetka (oi':eva sestra) 2.
zema, domacica
bibliyofil bibliofil
bibliyograf bibliograf
bibliyografi v. bibliyografya
bibliyografik bibliografski; - birlik bib-
liografska jedinica; - forma format; -
knye bibliografski opis, bibliografska
deskripcija
bibliyografya bibliografija
bibliyoman biblioman
bibliyomani bibliomanija
biblo sitan ukras, drangulija
biare p. jadan; sirot, ubog; bes-
pomocan; ct.
biarelik beda, bespomocnost, bez-
nadesnost
bier agr. (snopo) vezacica
bier arg. kombajn
biilmek pass. od birnek O
kaftan pogodan, dusu dao za .. ; bu
senin iin ovaj posao
je kao porui':en za tebe
biim 1 . rezanje, sei':enje 2. zetva;
vreme zetve 3. oblik, kroj (odela); ceketin
bidayet
- ini nije mi se dopao kroj
sakoa 4. oblik, forma; vid, nacin; stil; -
almak dobiti oblik, poprimiti vid; - e
koymak (ili sokmak) dati odredjen oblik,
urediti, uoblii':iti; - vermek uoblii':iti 5. til.
forma 6. gram. oblik; olumsuz - odrecni
oblik o - ine getirmek naci zgodnu pri-
liku, iskoristiti povoljan trenutak; bu ne -
kakav je to nai':ini! bu ne - kako
to?
biim bilimi biol. morfologija
biimci formalista
biim birim morfem
biimcilik til. formalizam
biimlendirmek ak. oblikovati, uoblii':iti
biimtenrnek oblikovati se, dobiti formu
biimli lepog oblika, prikladan, ukusan
- bacaklar lepe noga; - vcut lepo telo
biimsel 1: formain i; formalistii':ki 2.
geom. prizmatii':an
biimsiz 1. neprikladan, neskladan, be-
zoblii':an; lose skrojen 2. nemio, nep-
rijatan, los; - haber neprijatna vest; - sz-
ler ruzne rei':i
biimsizlik bezoblii':nost, amorfnost;
neskladnost
biki krojenje; kroj; - evi krojai':nica; -
yurdu skola krojenja i sivenja
bikici krojai':; krojai':ica, svalja
bime 1. gl. im. od birnek 2. geom.
prizma 3. kosidba 4. arhit. tesan grad-
jevinski kamen 5. rezana gradja (drvena)
birnek (-er) ak. 1. se6i, rezali 2. krojiti
3. zeti; kositi; fig. kosili (mitraljezom, ma-
sinkom) 4. postaviti, odrediti (cenu i si.)
bitirrnek caus. od birnek
bid'at (-ti) a. 1. novina, novotarija 2.
jeres, otpadnistvo, krivoverstvo
bidayet (-ti) a. pocetak; ct. -
mahkemesi jur. prvostepeni sud
139
ll
:P 'bidon
bidon bidon
bittek bittek
bigami bigamija
a. bespravno; nep-
ravedno
bigudi kovrdzaljka (za kosu)
bignah p. v.
b1haber p.-a v. habersiz
bihuzur p-a v. huzursuz
bikes p. 1. osamljen, sametan 2. bes-
pomocan
bikeslik 1. osamljenost, osama 2. bes-
pomocnost
bikini bikini
bikir (-kri) a. 1. devicanstvo, cednost,
cistota; - ini izale etmek lisiti ne-
vinosti 2. devica, nevina devojka
bilabel a. besplatno, bez nakmtde
a. neprekidno, neprestano
bilahara a. kasnije, docnije
bilaistisna a. bez izuzetka
bilakis a. obratno, suprotno; miprotiv
bilano bilans; - yapmak sastaviti,
napraviti bilans
bilardo bilijar; - bilijarski sto; -
tak, bilijarski stap
bilasebep a. v. sebepsiz
bilateral bilateralan
a. neposredno, direktno; cf.

bilcmle a. svi; sve; sasvim, potpuno u
eelini
bildik 1 poznat ll poznanik
bildirge 1. (pismeno) saopstenje; cir-
kular 2. proglas, obznana
bildiri 1. saopstenje, kominike; ortak -
zajednicko saopstenje 2. referat (naucno)
saopstenje; bilimsel - naucno saopstenje
140.
bildirilmek pass. od bildirmek
bildirim v. bildiri
komunikacija cf.
s ile obavestavati se (uza-
jamno)
bildirme gl. im. od bildirmek; -
gram. indikativ
bildirmek ak. dat. izvestavati, saops.
stavati; objaljivati; proglasiti, obznaniti; voj.
raportirali
bile 1 1. cak, sta vise; o beni -
on je cak i mene obmanuo 2. arh. za-
jedno; seninle - radicu za-
jedno s tobom
blle2; - - svesno, namerno; Ahmet
bunu - - Ahmed je to namerne uci-
nio
bilegija, brusilo; ostracke pribor;
- tocilo; - demiri kasapska ostrilica
nozeva; - brus, kamen za ostrenje
bilek 1. anat. koren sake, pred-
rucje, rucni zglob; - gc (ili kuvveti) 1.
snaga ruke 2) fig. snaga; - saati
rucni sat 2. zool. anat. putiste, kicica (kod
kopitara) - inde bilezik olmak
imati unosan posao; - gibi (kadar ili ka-
bujan (o kosi, vodi i si.); - ine
gvenmek uzdati se u sopstvene snage;
- yapmak obarati ruke (uz oslonjene lak-
tove)
bileklik rucni zastitnik (u sportu)
bilelik dija!. pratnja, svita
bilem dijal. v. bile 1
bilemek ak. (na) ostriti; brusiti; -
fig. ostriti zube, naostriti se
bilenrnek pass. od bilemek
fiz. komponenta
1 slozen, sastavljen; sdru-
zen; - faiz sfozeni interes, interes na in-
teres; - fill gram. sastavfjen glagol; - gz
biol. facetno, mrezasto oko; - kesir mat.
mesoviti razlomak ll hem. jedinjenje, spoj
se
hem. jedinjenje, spoj; cf. terkip
fiz. rezultanta cf. muhassala
hem. spajati se, sjedinjavati
mesalica; mutilica, mikser
ak. sastavljati, spajati; sje-
dinjavati
bilet (-ti) 1. karta, ulaznica; - bi-
letarnica; - kesrnek izdavati karte; -
mesei':na karta; tam - puna, cela karta;
uak - i avionska karta 2. (ili piyango - i)
loz, srecka
bileti 1. biletar 2. kondukter
biletmek caus. od bilemek
bileyici ostrai':
bilezik 1. narukvica, grivna 2. teh.
metaini prsten, muf; obrui':; kuyu - i bu-
narska ograda 3. arg. "narukvice", lisice
bilezikleme 1. stavljanje prstena na
nogu ptice 2. teh. stavljanje prstena, ob-
rui':avanje
bilfarz a. pretpostavimo; na primer
bilfiil a. u stvar_i; istina, de facto
bilge 1. mudrost 2. ucenost
bilgi 1 . mudar, pa metan 2. ui':en
bilgelik 1. znanje, obavestenost, upu-
cenost; - edinmek saznati, obavestiti se
2. nauka; anlam - si semantika ; harp -
si vojna nauka; tabiiyat - si prirodopis 3.
fil. spoznaja, saznanje; - epis-
temologija; gnoseologija 4. shvatanje, po-
imanje
bilgicilik sofizam
bilgi (-ci) 1. ui':en, potkovan 2. iron,
koji izigrava ui':enost, koji uobrazava da je
u ce n
bilgilik . ui':enost; potkovanost, oba-
bilinli
vestenost 2. lazna ui':enost, nadriui':enost;
- satmak (ili taslamak) izigravati ui':enst,
praviti se ui':enim
bilgilendirmek caus. od bilgilenrnek
bilgilenrnek sticati znanje
bilgili ui':en, obrazovan; obavesten
upucen; informisan
bilgilik 1. dijal. znak, oznaka, obelezje;
cf. 2. enciklopedija
bilgin ui':enjak, naui':nik
bilginlik ui':enost
bilgisiz neuk, neobrazovan; neupucen
bilgisizlik neznanje, neukost, ne-
obrazovanost, neupucenost
bilhassa a. naroi':ito, specijalno; cf.
zellikle
bili V. bilgi
bilik ostroumnost, inteligencija;
pronicljivost
bilim nauka, znanost, znanje; -
naui':nik, i':ovek od nauke; - (iki kolu)
naui':na grana; - leri prirodne
nauke; toplumsal - ler drustvene nauke
bilimcilik 1 . naui':nost, ucenost 2. fi/.
pozitivizam
bilimsel naui':ni; - naui':na
istrazivanja; - sosyalizm naui':ni so-
cijalizam
bilimsiz 1. nenaui':an; - bir metot ne-
naui':ni metod 2. nepismen, neobrazovan
bilimsizlik 1. nenaui':nost 2. ne-
pismenost, analfabetizam
bilin (-ci) psih. svest, razum; saz-
nanje, spoznaja
bilin psih. 1 podsvet ll pods-
vestan
bilin nesvestan, nehotii':an
bilinli hotimii':an, nameran;
razuman, razborit
141
bilinsiz
bilinsiz nesvestan; nehotican, na-
instiktivan
bilinsizce nesvesno, nehotice
bilindik mat. poznata vrednost
blllnemez fil. nespoznajan, nedostupan
cist, prozracan; - ses prijatan, (kristalno)
cist glas; - suyu hem. kristalisana voda; -
hem. kristalni oblik 2. kristal, kris-
talno staklo 3. min. gorski kristal, kremen;
cf. Necef ll kristalan, od kristala
a. 1. kristalan, biljuran 2. cist,
spoznaji prozracan, kao kristal
bilinernezel til. agnostik kristalizacija; - kris-
bllinemezcllik fil. agnosticizam; ct. talizator
laedriye
bilinen v. bilindik
fil. gnosticizam
bilinmedik mat. nepoznata velicina
(vrednost)
bilinmek pass. od bilmek
bilinmeyen v. bilinmedik
bilinmez nepoznat, neizvestan
bilinmezlik nepoznatost, neizvesnost
bilir znalac, poznavalac, strucnjak,
ekspert; specijalista; jur. vestak
bilir ekspertiza, vestacenje
billrlenmek ak. odavali utisak poz-
navaoca cega, C:i!"Jiti se znalcem
billsiz v. bilgisiz
billsizlik v. bilgisizlik
bilistisna a. ak.s izuzetkom, izuzev
bilistifade a. ab/. koristeci se; bu ve-
slleden - koristeci se ovom prilikom
1 . znanje, poznavanje, upu-
cenost; kompetentnost 2. poznanik; pri-
jatelj
s ile arh. upoznati se
billtifak a. arh. jednoglasno, jed-
nodusno
bilklliye a. sasvim, potpuno, u eelini
blllah, billahi a. tako mi boga! zaista!
zbilja!
billur a. 1. min. kristal, biljur; - gibi
142
kristalizovati se
ak. 1 . kristalizovati 2.
fig. iskristalisati
kristalan, kristalast; fig. bistar,
proziran
kristalast, kristaloidan, kris-
talne prirode; - mercek ocno socivo, leca
ll hem. kristaloid
bilmece zagonetka (i fig.), enigma;
gibi govoriti u enigmama
(-ir) ak. 1. znati; - bi-
liyorum ja znam vase ime; Trke biliyor
musunuz? da li znate turski? 2. seeali se
koga; prepoznati, raspoznati; o kim
bildin mi? da li si se setio ko je
ona devojka? 3. misliti, smatrati, verovati,
d..Zati za; onu dost biliyordum smatrao
sam ga za prijatelja; seni bi-
liyordum d..Zao sam da si ozenjen 4.
umeti, znati kako raditi; bilen bir
adam covek koji zna svoj posao 5. shva-
titi, razumeti; annemin zntsn yz
lfadesinden bildim nespokojstvo moje
majke shvatio sam po izrazu njenog lica 6.
pamtiti, se6iati se; kendimi gn-
den beri od dana kada znam za sebe; Iyi-
biliyorum pamtim vasu dobrotu 7.
pretpostavljati, naslucivati, nagadjati; evde
bir durum bildim
pretpostavio sam da je u kuci neobicna si-
tuacija 8. biti svestan cega;
bilir misin da li si svestan onog sta si uci-
nio? 9. ak. abi. smatrati, d..Zati od-
govornim; bu sizden biliyorlar vas
d..Ze odgovornim za ovaj posao 10. na-
lazili prikladnim, smatrati pogodnim; siz
bilirsiniz kako vi smatrate, kako vi hacete
11. sa prosirenom osnovom glagola (-a, -
ya) obrazuje posibilitiv; gelebilmek moci
doci; grebilirim mogu da vidim O bil-
raditi po svom, ni na
kog se ne obazirarit; okumak ra-
dili na svoju ruku, biti bandoglav;
yapmak terali po svom, nikoga ne slusati;
yedi mahalle bilmez ono sto on
zna, ne zna sedarn mahala (o prep-
redenom coveku); bilir bilmez ne znajuci
pouzdano; bilmeden, bilmeyerek nes-
vesno, nehotice; bilmem hangi neki, ne-
kakav; bilmem kim neko; bilmem
nekakav; bilmem ne nesto; nekakav; bil-
mem ne imao je nekakav
posao; haddini - v. had
bilmemezlik neznanje, neukost; - ten
gelmek (ili - vurmak) praviti se ne-
vest, praviti se neuk
bilmez neznalica, neuk covek
bilmezlemek ak. praviti koga nez-
nalicom, predstavljati neznalicom
bllmezlenmek ak. praviti se nez-
nalicom (neupucenim)
bilmezlik v. bilmemezlik
upucen, obavesten, potkovan;-
olmak biti obavesten (upu6en); ok -
lukav, snalazljiv
bUrnukabele a. 1. za, u zamenu; kao
odgovor; ct. olarak 2. i vama, ta-
kodje, na isti nacin (izrazava uzajamnost);
afiyetler olsun! - ! prijatno! i vama; ta-
kodje!
bllumum a. sve, u celini, odreda; uops-
te
a. posredstvom; posredno, in-
direktno
bilvesile a. uzgred, i ovom prilikom
bllye 1 . loptica; kuglica, kliker; 2. (ili -
oyunu) igra klikera 3. kugla (u kug-
bina
licnom lezaju i si.); kuglicni lezaj;
- valfi kuglicni ventil 4. bilijarska kugla
bilyeli sa kuglom (loptom); - ma.fsal 1)
teh. loptasti zglob 2) anat. jabueasti zglob,
cas ka
bilyon bilian
birnana p. -a. v.
birnarhane p. v. /
bin 1. hiljada; - lerce na hiljade 2. (ili -
bir) fig. veoma mnogo, bezbroj, ne-
izmerno, sijaset; - (ili gemek)
biti mnogo, preobilovati; - bir ayak bir
ayak stne mnostvo sveta, velika
guzva; - bir bela ile (ili glkle) s ve-
likom mukom, uz velike muke, na jedvite
jade; - bir paraya 1) obilan, obilat 2)
budzasto, u bescenje 3) bezvredan o - de
bir veoma retko; - can lle od sveg srca; -
dereden su getirmek navoditi bezbroj do-
kaza (u iiju opravdanja, ubedjivanja); -
gemle strogo zauzdati, og-
raniciti slobodu; - bir hiljad rad-
nika, jedna glava (svakim poslom neko
mora da rukovodi); - bir syle pos/.
hiljadu puta slusaj; kazi; rec je
srebro, 6utanje je zlato; - nasihatten bir
musibet posl. jedna rresre6a uci
boije od hiljadu saveta; - renge girmek
sluziti se svakovrsnim lukavstvima; - ta-
rakta bezi olmak latiti se (odjednom) hil-
jade poslova; - in eder
salj, nije vredno tolikog razmisljanja; dva i
dva su cetiri; - brava! ziveo hiljadu
godina!
bina a. 1. zgrada, gradjevina; gradnja,
gradjenje; - osnova, temelj (zgrade);
- ettiren graditelj; fig. osnivac; - rts
arhit. krovni materijal, pokrivka; - vergisi
porez na gradnju 2. fig. osnova, baza, te-
melj; - etmek 1) graditi, podizati 2) ba-
zirati, temeljiti, zasnivati na; tekiitinizi ne
stne - ediyorsunuz? na cemu zas-
nivate svoj predlog? 3. gram. glagolski
glagolski rod; cf. 4. arh. gramatika
143

i /'
' 1

1
binaen
arapskog jezika
binaen a. dat. sledstveno, shodno, na
osnovu .. , obzirom na; buna c- na osnovu
toga, stoga, sledstveno tome
binaenaleyh a. stoga, zbog toga, na to
binamaz v. beynamaz
major, komandant ba-
taljona; deniz - kapetan korvete
majorski cin; - a terfi etmek
unaprediti u cin majora
bin purpurni sornot (ukrasen
srebrnastim ili ziainim ukrasom)
bindi podupirac, P,Otporanj; cf. destek
bindirilmek pass. od bindirmek; bin-
(ili birlik) motorizovana je-
dinica
bindirme 1. gl. iin. ad b indirmek .2. utc)-
var, ukrcavanje; - istasyonu utovarna
stanica; - voj. luka ukrcavanja; -
tertibati ure'djaji za utovar 3. teh: prek-
lapanje 4. arhit. ispust, istureni dea zgra-
de; - balkonu istureni balkon 5. mor. za-
cepljivanje, zavranjivanje 6. sudar
(automobila, Vdzova i si.} O - atmak varali
'na kocki
1. ak. .da,t. popeti;
ata bindirdiler popeli su dete na konja 2.
ak. dat. utovariti, ukrcatL3. dat. sudarili se
(o vozilirna). 4. ak. preklapati, prek-
lopiti, preplitati 5. ak. arg. naruziti, izbrusiti,
okrpiti
binek 1. jahaca zivotinja; - (ili
beygiri) jaha6i konj 2. voznja, prevozno
sredsto; -

ka-
ruca; - otomobili laki putnicki aulomobil
binek binjektas, kamen sa
koga se uzjahuje
biner po hiljadu
bini dijal. 1. penjanje, . uz-
jahivanje; bu hayvan "" ye gelmez (ili ya-
ramaz) ova zivotinja nije pogodna za ja-
144
hanje 2. letva, lajsna; sipka (prozora, vrata
i si.)
binici binjedzija, jahac, konjanik
binicilik 1. jahanje, vestina jahanja; -
jaha6e odelo; - okulu skola ja-
hanja; - vestina, umece jahanja; -
talim ve terbiyesi obuka jahanja 2. ja-
hacki, konjicki sport
binihaye p.-a. arh. beskonacan, besk-
rajan, bezgranican
binilmek dal. pass. bez/. ad binrnek
bininci hiljaditi
1. penjanje: ukrcavanje 2. jahanje
3. arh. konjicka odora 4. sirok ogrtac, bin-
jis
rec. ad binrnek
bi nit ( -ti) 1. v. binek 2. dijal drveni kal up
(za hleb)
binlik 1. hiljadarka (novcanica ad 1000
T.L.) 2. boca (od tri litra)
binrnek (-er) dat. 1. penjati se, popeti
se, uspeti se na; ata - uzjahati konja; va-
pura - ukrcati se na brod; - u6i u
avion 2. pentrati se, verali se 3. poprimiti
nezeljen tok; fenaya (ili inada) bindi
stvar je krenula naopako 4. nalegati se,
preklapati se, naslanjati se 5. pove6avati
se, rasti (o cenama); kahveya yzde
bindi kafa je poskupela za 40 % O
kesrnek se6i granu na kojoj se sedi;
- zadirkivati, peckati; kplere - v.
kp
bin yaprak bot. hajducica, haj-
ducka trava (Achillea millefolium)
biperva p. neustrasiv, odvazan, smeo
bir 1. jedan 2. jedinica, broj jedan 3.
neki, jedan (neodredjen clan) 4. neko,
neki; gnn - inde jednog (lepog) dana;
jednom, nekad 5. sam, jedini,
Allah - dir bag je jedan 6. sjedinjen, ne-
razdvojan; jednodusan; hep - iz . ay-
stalno smo zajedno, ne razd-
vajamo se 7. jednak, isli, istovetan; bu va-
ikisi de - dir ove dve vaze su iste
8. opsti, zajednicki; ct. bizim
banyomuz - dir mi imamo zajednicko ku-
patilo 9. jedanput, jednom; cas ... cas;
sad... sad; - ona, - bana cas je
pogledao njega, cas mene 1 O. takav; ta ko;
- gzel ki tako lep da; - yoruldum ki
tako sam se umorio; ona - tuhaf
tako cudno ga je pogledao 11. samo, je-
dino; her bitti, - bu sve je go-
tovo, samo je ovo ostalo; - o yapabilir to
moze samo on da uradi o - abam var ata-
nerde olsa v. aba; -
od jednom, u isli mah; - u jedan
glas, u horu; fig. jednodusno, slozno; -
bin dile glas se
brzo iri; - ala potpun, kompletan; - alay
mnostvo, sijaset (poslova i si.);- an evvel
sto pre, sto je moguce brze; - ara (za)
nako vreme; - araba tusta i tma, sijaset;
hrpa; ..., arada zajedno, u isto vreme, u isli
mah, jednovremeno; - v. - ara; -
araya zajedno, skupno; - araya gelmek
okupiti se, sakupiti se; sastati se, sastajati
se, susretali se; .... araya getirmek sa-
kupljati, okupljati; sastavljati, zdruzivati -
arpa boyu yol gitmek veoma maJo preci,
maJo napredovati; - do-
svrljati, tmarati, ici tamo-amo; -
barutu olmak (ili kalmak) ostati vrlo
mala, ponestati (o sredstvima, novcu i si.);
- iki vurmak jednim udarcem ubiti
dve muve; - avu maJo, jedan pregrst; -
ukurda (ili mezarda) olmak jed-
nom nogom biti u grobu, zaci u duboku
starost; - ayak evvel v. - an ewel; -
ayak stnde bin yalan sylemek pre-
terano Iagati; - vrlo maJo, mrvica;
- baba dokuz besler, dokuz evlat
- beslemez jedan otac hrani de-
vetoro dece, devetoro dece ne hrani jed-
nog oca; - bat. monosimetrican,
nepravilan (o cvetu); - baltaya sap olmak
fig. zanimati se kakvim poslom; naci na-
mestenje; - bardak suda fig.
stradati zbag sitnice; - bardak suda
bir
bura u.casi vode; - (sasvim)
sam, bez icije pomoci; - od-
jedanput, odjedared; - - s
kraja na kraj. potpuno; - ben - (de) Allah
bilir samo bag i ja znamo; - e bin katmak
od komarca praviti magarca, pre-
uvelicavati; - e bin kazanmak steCi bas-
noslovnu imovinu, basnoslovno za-
radjivati; - - redom, jedno za drugim;
jedno po jedno; - - anlatmak pricati po
redu; - boy jednom, jedanput; - boyda
iste velicine; - bu eksikti samo je jos to
falilo!- 1) pod istim krovom 2)
istog polozaja 3) prisan, prijateljski; - e-
kirdek geri kalmamak ni u cemu ne za-
ostajati, biti isti; - 1) odjednom,
jednim potezom 2) vrlo brzo, za tili cas; -
iekle bahar (ili yaz) olmaz pasi. jedna
lasta ne cini prolece; - ift sz nekoliko
reci, par reci; - plkte iki horoz tmez.
pas/. gde je vise babica, tu su deca kilava;
na jednom bunjistu dva petla ne pevaju; -
uval ineiri berbat etmek 1) naciniti
kobnu gresku, sve pakvarili 2) osujetiti cije
planove; /-la/ - uvala girmek fig. duvati
u isti rog; ziveti u prijateljstvu; ;.. daha 1)
jos jednom, ponovo 2) nikada, niposto; -
daha yzne bakmamak okrenuti kome
ledja, prekinuti s kime odnose; - dalda .
durmamak fig. biti promenljiv; leteti (o co-
veku); - damla 1) vrlo mala, mrvica, kap'
2) sitan, majusan, jos i, kao i 2) sa
galime bakmak i grmek; iznenada, od-
jednom; - de ki.. odjednom sam
pogledao; - de ne greyim! i odjednom
ta vidim! - iki etmemek (ili
yapmamak) ne protivreciti, ne opirati se,
smesta ispunjavati cije zelje; cilali ciji pog-
led; - defa 1) jednom, jedanput 2) vee; -
defa bu ne to se vee
dogodilo, ta mozemo! 3) pre svega, u
prvom redu, najpre; - defa sen
yap, ondan sonra, istersen git najpre
uradi ta sam ti rekao, a posle idi ako
zelis; - derece (ili dereceye kadar) do-
nekle, do izvesnog stepena; - deri, -
kemik veoma mrsav, kost i koza; - dikili
145
bir
olmamak nemati kucu ni zemlju,
nemati ni kola ni vola; - dirhem mala,
neznatno; - dirhem et bin rter
mala punoce (obline) nije naodmet; - don
- gmlek poderan, otrcan; ubog; - d
ziye neprekidno, stafno; - el jedan
pucanj (iz oruzja); - el - eli iki el -
yz post. ruka ruku mije, obraz
obadvije; - eli balda, - eli u bo-
gatstvu, u izobilju; - elin sesi 1)
jedan se ne racuna (broji) 2) jur. neka se
cuje i druga strana! audiatur et altera pars!
- etmek 1) okupiti, okupljati, udruzivati
(ljude); ct. 2) ujednaciti, ujed-
nacavati: - eyyam izvesno vreme; - fin-
can kahvenin makar
i mala, dobrota se na zaboravlja; - gel-
mek postati jednak, izjednaciti, urav-
noteziti; - gmlek (stn) za ste-
pen nizi (visi) (pri poredjenju); ;.. gmlek
fazla (ili ziyade) olmak biti stariji
i iskusniji; - gmlekten sa-
radjivati. s kime, pomagati se; - gr-
mek meriti istim merilom, imati isti arsin,
smatrati istim; - gz (ili gz) glrnek i
plakati i smejati se; - gzeli ,biol. jed-
nocelicni; - gn jednom, jednog lepog
dana; - gn evvel v. - an evvel; - gnn
beyliktir bolje je uzivati makar i
jedan dan nego nikako;.makar i kratko, ali
da je lepo; - gzel valjano, posteno; - hal_
olmak 1) pretrpeti nesrecu, nastradati 2)
iznemoci, onemocati; - iron. na
cudan nacin, cudno; - olmak_ rastuziti
se, biti neraspolozen; - olmak
poremetiti se; - iim su fig. lepuskasta,
prikladna zena (devojka), puslica; - iim
suya gitmek prodavati vrlo jeftino; - iki
vrlo malo, nekoliko; - Iki demeden
odmah, smesta, ni easa ne caseci; - Iki
derken iznenada, neocekivano; - iki de-
ylnceye kadar dok si rekao britva, za tili
cas; - doldurmamak ne
vredeti ni dve pare; - oldu sta je tu
je, sta se desilo, desila se; - iyi valjano,
kako treba; - iyi olmak iron. podobriti se;
- e kadar svi do jednog, bez izuzetka; -
146
kalemde odjedared, u isti mah; -
na isto izaci, doci do istog re-
zultata; - kararda (ili karar zere) bez
promena, postojano; - beberuhi
kepec; - suda smrtno
mrzeti, pojiti u casi vade; - kazanda kay-
namak lepo se s kime slagati -
iki karpuz post. dve lubenice ne
mogu stati pod jednu misku; - kol engi
veseljak, saljivdzija; - trkom, brzo; -
- Ayvaz samo muz i zena (bez
dece); - ktnn yedi mahalleye
pos. jedna sugava ovca celo stado
osuga; - lokma, - jedan zalogaj,
jedna hrka (o onom ko se zadovoljava
malim); - nebze vrlo mala; - nefeste v. -
solukta; - nice dosta, dovoljno; - o
kadar jos toliko; - oldu ama pir oldu je-
danput, ali kako valja; - olmak 1) okupljati
se, udruzivati se 2) slagati se; podudarati
se 3) biti jedno, biti isto; - o yana, - bu
yana cas tamo, cas ovamo; - rnek istog
oblika; - para mala, neznatno; jedan tre-
nutak; - para bekleyin pricekajte mala;
- parmak bal fig. predmet ogovaranja; -
parmak bal olmak biti predmet ogo-
varanja; - pul etmemek ne vredeti pre-
bijenog grosa; - olmak
jedva se drzati, onemocati, iznemoci; -
raya jedno po jedno, redom; - solukta u
jednom dahu, odmah; odjednom; -
szn iki etmemek v. -
iki etmemek; - sr fig. gomila, rulja,
copor; - benzememek ni na sta ne
liciti, biti los; - - i tako
dalje; - takriple 1) za tren oka 2) u po-
voljnom trenutku; - tane jedinstven, ne-
ponovljiv; - tarafa ne uzimati u
obzir, apstrahovati; - tarafa koymak 1)
ostavljati na stranu, stedeti 2) ne pridavati
znacaj, ne obracati paznju; - Iki
vurmak odjednom uradili dva posla, jed-
nim udarcem ubiti dve muve; - tek jedan,
jedini; - teviye v. biteviye; - tutmak ne
praviti razliku, smatrati jednakim; - trl
1) istovrstan, iste vrste 2) lose, (ne valja)
ni tako ni onako; (bunu) yapsam - trl,
yapmasam - trl lose je ako to ucinim i
ako ne ucinim 3) nikako, ni na koji nacin (u
odrecnom obliku); - trl grernedim
onu nikako nisam mogao da ga vidim;.-
sve odjednom; - vakitler ne-
kada, negda, u ranija vremena; - var -
yok fig. prolazan, nepostojan, kratkog
veka; sreca je kao staklo! - - yok-
1) stereotipna formula u bajkama; bi o
jednom jedan ... 2) fig. kao bajka, ka o san;
kako doslo, tako proslo; - vurmakla (ili
devrilmaz post. dub
pada od jednog udara; - yana na stranu
(salu i si.); koymak ziveti u
braku; - kocamak imati dug
bracni zivot; zajedno ostariti (o sup-
ruznicima; - daha girmek suociti
se s necim neverovatnim, ne moci po-
verovati; - yere gelmek okupljati se, sas-
tajati se; - yere getirmek okupljati; us-
redsredjivati. koncentrisati;
mnostvo; hrpa, gomila; - yiyip, bin
retmek biti zadevoljan svojom sudbinom;
- yol jednom, - yola
izaci na isto; - zamanlar v. - vakitler
blra pivo; - pivski kvasac; -
pivska fla5a
pivar
pivarstvo
birader p. 1. brat 2. uzv. burazeru!
dragi moj!
biraderzade p. necak, necakinja, bra-
tanac, bratanica
birahane pivara; pivnica
biraz malo, neznatno; - da unekoliko,
donekle; - ewel malopre, malocas; -
sonra malo kasnije
uskoro, za koji trenutak
birbiri (-ni): - ne jedan drugome; - nin
girmek biti privrzeni, biti biiski
Oedan drugome); - nin tkrmek
]ovoriti jedno te isto; -
n jedan za drugim, redom, u

nizu; -ne mrzeti se; - ne d-
zavaditi, pokvariti odnose; - ne
gemek (ili girmek) 1. svadjati se;
(po)tuciti se 2. sapetljati se, zamrsiti se; -
nin gzn (ili oymak) tuci se
nasmrt, vaditi jedan drugome oci; - Iin
olmak razumevati s.er dobro se
slagati, biti kao stvoreni jedno za drugo; -
ni neslaganje, sukob, ne-
suglasice; - ini yemek ziveti u svadji, ne
podnositi se; - inden yoksul iki adam
dva coveka bedniji jedan od drugog
birci til. monist
bireilik til. monizam
bircinsten istorodan, istovrstan; ho-
mogen; cf. mtecanis
bircinstenlik istorodnost, istovrsnost;
homogenost
'
birok mnogo, dosta, vise; -
mnogi
birden 1. odjednom, jednovremeno; za-
jedno 2. neocekivano, iznenada, iznebuha
birdenbire iznenada, naglo, naprasno;
trden - durdu voz je naglo stao.
bire v. bre
birebir delotvoran, efikasan, koristan (o
leku); bu ila bana - geldi ovaj lek mi je
dobro dosao
birer po jedan; - - jedan po jedan,
jedan za drugim; odvojeno, posebno
1. fi/. log. sinteza 2. hem. spoj,
jedinjenje
sinteticki; - diller
/ing. sinteticki jezici; - neft sinteticka nafta
bir eveikil bot. monokotiledonski, jed-
nodoman
birey jedinka, individua
bireyci individualist
bireycilik individualizam
individualizacija; cf. fer-

147
!'

ak. individualizovati; cf.

bireylik individualnost, individualitet
birey biol. onlageneza
bireysel individualan, jedinacni, licni; -
psikoloji individualna psihologija
biri (-ni) 1. jedan od njih;- niz jedan od
vas 2. neko, neki; - sizi neko vas
je trazio
biricik jedinstven; jedini
birikim skupljanje, akumuliranje; ser-
maye - i akumulacija kapitala
birikinti 1. nagomilavanje; nanosenje;
nasipanje 2. gomila, hrpa; - geol.
aluvijalna ravnica
biol. aglutinacija
birikme skupljanje, akumulacija; kon-
centracija; - akumulacioni bazen;
- yeri zboriste, mesto okupljanja; sas-
tajaliste
birikme skupljati se, akumulirati se, go-
milati se, koncentrisati se (o trupama)
biriktirilmek pass. od birikiirmek
biriktirme 1. skupljanje, akumulacija 2.
stednja
birikiirmek ak. 1. skupljati 2. kon-
centrisati (trupe, vojsku) 3. sakupljati, pra-
viti kolekciju 4. cuvati, odvajati, stedeti
birim jedinica; para - i novcana je-
dinica; yzlm - i jedinica povrsine
birinci 1 1. prvi; - sp. prvi servis; -
balkon prva galerija; - dnya prvi
svetski rat; - zaman geol. paleozoik 2.
prima, prvoklasan, odlican; - kalite prima
kvalitet; - mal prvoklasna roba 3. pocetni,
osnovni ll prvak, sampion; - (ili
gelmek) biti prvi u klasi (razredu); -
olmak zauzeti prvo mesto; - prvi
ueenik u razredu
birincil prvobitan, pocetni; osnovni, pri-
148
maran; - toplum prvobitno drustvo; -
zaman v. birinci zaman
birincilik prvo mesto; prvenstvo, sam-
pionat; - i kazanmak osvojiti prvo mesto,
osvojiti prvenstvo; futbol - i sampionat u
fudbalu
birisi (-ni) v. biri
birka (-i} nekoliko, izvestan broj; -
defa nekoliko puta; - kitap nekoliko knjiga
biriemek ak. 1. objediniti 2. ujednaciti,
unificirati
anat. sastav, spoj
1. ujedinjen, sjedinjen; Ame-
rika Devletleri Sjedinjene ame-
ricke dzave 2. zajednicki, sastavljen, slo-
zen; - ad gram slozenica; - cmle
slozena recenica; - kaplar fiz. spojni su-
dovi; - makine kombinovana masina; -
sergi kolektivna izlozba
1. ujedinjenje, sjedinjenje;
savez; cf. ittihat 2. biol. sparivanje, pa-
renje; snosaj 3. zasedanje, saziv; cf. inikat
4. integracija, fuzija (preduzeea, firmi) 5.
teh. spoj, sastav
1 . gl. im. od ; - bo-
rusu teh. kolektor; - hem. valenca,
valentnost; - mat. tacka pre-
secanja, seeiste 2. biol. parenje, spa-
rivanje; snosaj 3. teh. spajanje, sas-
.tavljanje; spoj, sastav 4. astr. sizigija
1. ujedinjavati se, sje-
dinjavati se 2. spajati se, sastavljati se 3.
nalaziti se, sretati se; sastajati se 4. sla-
gati se; nagoditi se; saglasiti se (u misl-
jenju, stavovima)
ujedinjen; Mil-
letler Ujedinjene Nacije
1 spojni, kopulalvini; vezivni;
- kol spojna poluga, spajaca (lokomotive}
ll spoj, koniakl
pass. od
voj. koncentrisana
vatra
gl. im. od -
izgisi crtica, tire
ak. 1. spajati, sastavljati,
vezivati 2. ujediniti, sjediniti, objediniti 3.
dovoditi u sklad, uskladjivati, usaglasavati
birli 1. as, kec (karta) 2. kocka s jednim
poenom (u igri domina) 3. muz. prvi, os-
novni ton
birlik 1 1 . jedinstvo; jedinstvenost; ct.
vahdaniyet; - i jedinstvenost
boga 2. jedinstvo, sloga, nedeljivost, jed-
nodusnost; ct. vahdet; milli - nacionalno
jedinstvo 3. istovetnost, slicnost, jednakost
(po svojstvima); lk - i istovetnost ide-
ala; - i istovetnost pogleda 4. ud-
ruzenje, savez, liga, unija; mhendisler -
i savez inzenjera; Sovyetler Sev-
jetski Savez 5. voj. jedinica; kara - leri
kopnene jedinice; motrl - ler mo-
jedinice; - ler oklopne je-
dinicei 6. muz. ce la nota ll zajedno, slozno;
hepsi gittiler svi su otisli zajedno
birlikte 1. zajedno, u drustvu; slozno; -
zajedno raditi; - kalk-
mak zajedno ziveti; - kefalet jur. za-
jednicko jemstvo; - sigorta grupno osi-
guranje; - simbioza 2. sa, sa
sobom; - getirmek poneti sa sobom
birsam a. halucinacija, prividjanje; ct.

nekoliko, izvestan broj; - in-
sanlar nekoliko ljudi; - kitaplar nekoliko
knjiga
bir terimi i mat. 1 jednoclan ll mono m
birtrden v. bircinsten
bisiklet ( -ti) bicikl, velosiped; - e bin-
rnek voziti se na biciklu; - (ili
biciklisticka trka; motrl - moped
bisikleti biciklista
biskvi, biskvit biskvit; dvopek, pek-
simit
bismillah a. u ime Alaha (izgovara se
bitirim
pre pocetka posla); - demek fig. poceti
po sa o
bistro bistro, krcma
bisturi hirurski noz, lanceta
p-a. amorfan, bezabiican
bit (-ti) vaska, vas (Pediculus) - sirkesi
gnjida; bitki - biljna vas; yaprak - i lisna
vas o - i kanlamak (ili fig.
izvuci se, iskobeljati se (iz materijalnih tes-
koca), popraviti polozaj; obogatiti se; - ye-
ujed vaske 2) fig. sumnja, po-
dozrenje; bu bit - var u ovom
poslu ima nesto sumnjivo
bitap p. slab, iznemogao, one-
mocao; cf. yorgun, bitkin; - os-
labiti, onemocati, posustati
bitaraf p.-a. neutralan; cf. - l-
keler neutralne zemlje
po/. neutralnost; cf.
bitek dijal. plodan, plodonosan; cf.
mmbit
bitelge dijal. plodnost, rodnost (zemlje)
bitevi, biteviye neprestano, nep-
rekidno, stalno
biteviyelik neprekidnost, neprestanost,
stalno trajanje, kontinuitet
bitey bat. flora
bitik 1 1. iznemogao, iscrpljen, iznuren
2. los, rdjav
bitik2 argl. zacopan, zacoren, zal-
jubljen
bitim kraj; zavrsetak; XIX. -
inde krajem XIX veka
bitimli konacni, zavrsni, krajnji
bilimsiz beskrajan, beskanacan
bitirilmek pass. od bitmek
bitirim 1. prijatan, ugodan, dopadljiv
(o mestu, osobi) 2. arg. dosetljiv, prep-
reden, lukav ll kockarnica, katana (u kojoj
149
P .. .
!i!
'

bitirirnci
se igra barbut)
bitirirnci vlasnik kockarnice
bitirimhane arg. kockarska jazbina,
brlog
bitirme 1. gl. im. od bitirmek; - eylemi
gram. savrseni glagolski vid; -
zavrsni ispit
bitirmek ak. 1 . zavrsavati, zavr5iti,
okoncati, privesti kraju 2. fig. iznuri {va)ti,
iscrpljivati; umarati, zamarati 3. dotuci,
dokrajciti, unistiti 4. zadovoljiti; ganuti, dir-
nuti; nezaketiniz beni bitirdi vasa lju-
baznost me dirnula
nar. iskusan; spretan; lukav,
prepreden
kraj; - i kraj zivota
povezan, spojen; su-
sedan, dodiran, granican; pokrajni, ob-
liznji; srastao; - ikizler sijamski blizanci; -
sastavljene obrve; - masa su-
sedni, sto; - oda susedna soba ll
susedstvo, blizina; susedna vrata
blizina, susedstvo; doticanje,
granicenje
/ing. aglutinativan; - diller ag-
lutinativni jezici
1. srastao, spojen, povezan 2.
aglutinativan
dodirivati se, doticati se,
graniciti se; spajati se, srastati; cf. ittisal
atmak
caus. od
bitki biljka; - anatomisi anatomija bil-
jaka; - bahesi bolanieka basta; - bilimi
botanika; - evreni biljni svet, biljno cars-
tvo; - kmr biljni ugalj; -
gajenje biljaka
bitkimsi slican biljci, nalik na biljku
bitkin premoren, iscrpljen, iznuren, iz-
nemogao, loman; - pasti od
u mora
150
bitkinlik iscrpljenost, iznurenost,
nemoglost; posustalost, klonulost
bitkisel biljni, vegetativan; - beslenme
vegetarijanizam; - rt biljni pokrivac; -
lif biljno vlakno
bitlemek ak. 1. biskati, bistati, trebiti od
vasi 2. arg. izazivati svadju
bitlenmek 1 . dobiti vasi, postali vasljiv
2. biskati se, trebiti se od vasiju 3. arg.
oparili se, doci do love
billetmek caus. od billemek
bitli vasljiv, usljiv; - aljkava,
prljava zena
bitmek 1 {-er) 1. zavrsiti se, okoncati
se, svrsiti se; imtihanlar bitti ispiti su
zavrseni 2. nestati, iscrpsti se; para bitti
nestalo je para; bitmez tkenmez ne-
iscrpan, beskonaean, beskrajan 3. pre-
moriti se, iscrpsti se; iznemoci, posustati
4. dat. mnogo voleti; edusevili se; cf. ba-

bitmek2 {-er) {iz) rasti, izrastati {o bilj-
kama, travi, kosi); ot bitti trava je izrasla
bit otu {-nu) bot. krvosnica (Pe-
dicularis)
bit buvlja pijaca
los, bezvredan {o robi, stva-
rima)
bittabi a. naravno, sigurno
bltm bitumen; asfalt
bitmlemek prevuci bitumenom; as-
fallirati
bivefa p. neveran, veroloman; cf. ve-

nevernost, verolomstvo
blyel teh. radilica
biyograf biograf
biyografi biografija
biyografik biografski
biyokimya biohemija
biyolog biolog
biyoloji biologija; molekler mo-
lekularna biologija
biyolojik bioloski
biyopsi med. biopsija
blyosfer biostera
blyotit min. botit
biz 1 1. mi; ler svi mi: - e medju
nama 2. (pluralis modaestie) ja; - de
fiklrdeyiz i ja sam mistog misljenja
biz2 silo; - sara i saracko silo
Bizans Vizantija; Vi-
zantijska carstvo
Vizantinac
bizantolog vizantolog
blzantoloji vizantologija
blzantolojlk vizantoloski
bizar p. 1. nespokojan,uzrujan, uz-
nemiren 2. iscrpljen, izmucen,
etmek uznemiravati, dosadjivati; muciti,
kinjiti
blzatihi a. 1 .. sam od sebe, sam po
sebi; spontano; cf. 2. on
sam
blzlmkl 1 . nas; ler nasi 2. moj, moja
(govori se za bracnog druga)
blzmut (-tu) hem. bizmut
blzon zool. bizon (bison)
bizzat a. licno, sam; /-al
licno ucestvovati
blastula biol. blastula
blend (-di) min. blenda, sfalerit
blenorojl med. gonoreja
blok (-ku) blok (u raznim znacenjima);
arhit. blok gradjevina; blokovska
gradnja; askeri vojni blok; mermer u
bodoslamadan
merrnemi blok; siyasi lar politicki blo-
kovi; yrek u srcani blok
blokaj blokada, blokiranje
bloke; etmek blokirati, zaustaviti;
zabraniti; zamrznuti; hesap blokiran
racun
blokhavs voj. 1. skloniste, bunker 2.
komandna mesto (na oklopnim bro-
dovima)
bloknot (-tu) blok, beleznica
blf blef, varka, prevara; bir - e kur-
ban olmak nasesti na blef; - yapmak ble-
firati
blf blefer
bluz1 bluza
bluz2 muz. bluz
boa 1. (ili zoo/. boa (Boa cons-
trictor) 2. boa (trzneni okovratnik)
bobak zool. puh, stepski mrmot
(Marmota bobac)
bobin 1. kalem, bobina, kalem za
kabao; endkslyon i indukcioni kalem
boca v. poca
bocalamak 1 . mor. usmeriti se na po-
voljan vetar (o brodu) 2. fig. oklevati, ko-
. lebati se; zapinjati u govoru
bocuk 1 Bozic (hriseanski prnaz-
nik)
bocuk2 dijal. svinja, krmak;
klanje svinja, "svinjska daca"
bocurgat cekrk, vitao, dizalica;
yapmak arg. kopali nos
bocurum mor. straznje jedro; -.
krmeni jarbol
bodoslama 1. mor. osovina broda; sta-
tive; - pramcana osovina 2. arg.
no s
bodoslamadan s prednje strane, spre-
da
151
bpdrum
bodrum podrum; suteren, podzemni
sprat; - podzemni sprat
bodu (-cu) dijal. drveni krcag
bodur niskog rasta, kratak, kratkonog;
zakrzljao, patuljast (o biljkama); - adam
zdepast covek 2. u sastavu bat. naziva; -
hurma zumara, evropska palma
(Chamaeropus humilis; - luznjak
(Quercus robur); - nebatlar grmlje, sip-
razje, zbunje; - vrbica (Salix
herbacea) o - tavuk her gn (ili her dem)
pili k us petao pile dovijeka
bodurluk zdepastost, dezmekavost
bik; - gibi snazan kao bik; - d-
(ili borba bikova; - g-
borac s bikovima, toreador; O -
bat. buacak, busika (plantago
psyllium)
astr. Bik
v.
luzenje, potapanje rublja
nar. angina
mlad b ik, priplodni bik
1. pljusak, provala ob-
laka 2. oluja, bura; orkan
(-nu) bat. jedic (Aconitum)
postava (za kaftane)
1. anat. grlo, gusa, grkljan, zdre-
lo; - bol u grlu; - med. la-
ringitis, zapalenje grla; -.. olmak boleti (o
gri u) 2. grlo, grlic (boce, krcaga) 3. geog.
klisura, klanac, tesnac 4. geog. moreuz 5.
geog. rukavac u uscu reke 6. mor. vrat
kotve 7. lig. (gladna) usta, izdrzavano cel-
jade; bizim evde - var u nasoj kuci
ima pet izdri:avanih 8. jelo i pice, hrana;
izdrzavanje, staranje; - gur-
man, sladokusac; - bizden
mi izdrzavanio sluzbenike; -
misli samo na hranu 9. nar. gu-
sobolja o - dobiti apetit; -
amak rastresti, usitniti zemlju (oko stab-
152
la); - almak stipati, peci u grlu (o hrani); -
stedeti na hrani, otkidati
od usta; - brojati ko me
zalogaje, pakvarili uzivanje; - - a gelmek
ostro se svadjati; (po) gusati se; -
karmak zaradjivati samo za hranu; - der-
dine misiili na zalogaj hleba; bri-
nuti o nasusnom hlebu; - dizitmek
(durmadan) ne moci jesti, izgubiti apetit
(od brige i si.); - dokuz ispeci
pa reci, izgovorena rec ne da se vise uha-
vatiti; - doldurma agr. ogrtanje, ogrt; -
durmak zastati u gri u (od uz-
budjenja, straha); gusiti se; - durmaz!
dusa trazi da jede; covek mora jesti; -
gememek ne hteti zalogaj u usta
(usled zalosti i si.); - iine gndermek
sruciti u grlo, halapljivo (pro) gutati; -
kadar" borca girmek do grla se zaduziti,
grcati u dugovima; ,.. kalmak v. -
durmak; - borba za zivot,
borba za hleb; - olmak misiili
samo na jelo i pice; - kesrnek v. -
- promuknuti,
promuci; - kk (ili yanmak)
peci, grepsti u grlu; - kurudu grlo mi je
presahlo; - ola! nar. prijatno! - sa-
scepati koga za grlo; - tok 1) sit,
zasicen 2) skroman,. zadovoljan; ne-
halapljiv; - raditi
samo za hranu; - vikati na sav
glas, cepali grlo
obalska tvrdjava (za cu-
vanje moreuza)
ak prerezati grlo, zaklati
2. svirepo ubiti
pass. od
1. klanicki radnik, koljac
stoke 2. ubica, glavoseca, koljac
prozdrljiv, halapljiv
1. krznen okovratnik 2. hrana
bez apetita Ct.

caus. od
pass. od
1. gl. im. od 2. nar. sal-
vare
med. veliki kasalj
1 (-ar) 1. ak. udaviti, ugusiti 2.
ak.dat. udaviti, utopiti; potopiti; cf. gar-
ketmek 3. ak. fig. obmanuti, podvaliti (pri
prodaji) 4. dat. obasipati, zasuti pol-
jupcima 5. ak. pretrpa (va) li. preopteretiti,
preopterecivati (poslom i si.)
cvor, kvrga; sastav,
zglob; - - kvrgav, cvornovat; - kemikleri
anat. (prstiju)
bogmakh cvornovat, kvrgav
1. zagusljiv; - gaz zagusljivac,
zagusljiv gas 2. tezak, zaparan, sparan; -
hava sparno vreme; - sparina,
o morina
1. promukao, sipljiv (glas); - -
promuklo, sipljivo 2. prigusen, pridusen; -
ksrk mukljiv ka salj
promuknuti, dobiti mukl-
jiv glas
prigusiti, stisati (glas)
1. ugusenje, davljenje 2. fig.
potistenost, cama 3. stisavanje, snizenje
(glasa) 4. med. nesvestica, obamrlost, as-
fikcija
1. pass. od 2. tesko
disati, gusiti se, gubiti dah;
gibi olmak izgubiti dah 3. ab/. fig. camiti;
- umirati od dosade 4. arg. na-
sesli prevari, biti opeljesen
1. cvor, kvrga; zadebljanje
(drveta) 2. teh. prsten, karika, beocug;
- karike gusenice 3. sastav, spoj,
zglob 4. anat. ganglija; lenf - u limfna
ganglija; sinir - nervne ganglije 5. bot.
koleno, clanak (stabljike); - - kes-
rnek seci trsku po clancima o - a kalkmak
nicati (o usevu); - (ili vermek)
klasali
bo k
/ing. artikulacija
obrazovati se, formirati
se o (o kvrgama) prstenovima, clancima)
cvornovat, kvrgav: kolenast:
prstenast, clankovit, zglavkast
1 . gusenje, zagusivanje 2.
arg. prevara, kaisarenje 3. zelenastvo, lih-
varstvo: - ya getirmek arg. opeljesiti,
ocerupati
potmuo, mukao, prigusen
dijal. dusnik
tuca, gusanje
1. potuci se, uhvatiti se
ukostac, pogusati se 2. gurati se, tiskati se
caus. od
boha 1. bosca, zavezljaj 2. svezanj,
smotuljak; - pakovati se,
spremati se za put; - etmek skupiti stvari
u boscu (pred put) 3 cetvrstasta marama,
rubac 0- kul cetvorouglasta pi-
roska; - gndermek poslati svadbeni dar
(u bosci); - vermek is-
terati iz kuce; otpustiti sa sluzbe
1. (ulicna) prodavacica 2.
nosac manjih stvari
bohalamak ak. zavezati u cvor;
umota (va) ti, zavi (ja) ti
bohalanmak pass. od
bohem boem; - boemski zivot
bok (-ku) 1. izmet (ina), pogan, fekalija;
cf. 2. vulf. govno; - herif govno (o
coveku) 3. fig. teskoca, lose stanje; - a
batmak (ili zapasli u teskoce,
naci se u nezavidnom polozaju 4. (ili
maden - u) sljaka, zgura, troska o /-a/ -
atmak blatiti, klevatiti, panjkati;. - a bas-
mak nagrajisati, nadrljati; - basmak bir
adam samodopadljiv covek; - una
ekmek bez razloga se nervirati: -
prozdrljivac, zderonja: - u - una uzalud,
badava; - unda boklavat (ili boncuk)
153
baklamak
bulmak preterano hvaliti; ulizivati se, ula-
givati se kome; - zoo/. balegar
(Scarabaeus sacer); 1-a/- v.
- atmak; - olsun! proklet bio!
- unu ekmek imati neprijatnosti; -
unu v. - etmek; - u
mak otkriti se, obelodaniti se (o ruznim
stranama); - etmek pokvariti, uprskati
(posao i si.): -tan herif vu/g. govnar;- u
lle kavga etmek svadjati se zbog sitnica;
- unda inci aramak v. - unda boklavat
(boncuk) bulmak; - v. -
etmek; - tan fig. hvalisavac, raz-
metljivac; - u kurumak (glnde)
nasmrt se preplasiti; - tan knet bezv-
redan, beznecajan;. - a nlsbetle tezek
amberdir balega je prema govnu mi-
omiris; - psr 1) otpaci, turda; bofl 2.
besmislica, glupost; - un soyu djubre,
gad; - srmek v. - atmak; - a at-
mamak kloniti se neprijatnog sagovornika,
izbegavati neprijatnu osobu; - unu te-
mizlemek ispravljati ciju gresku; vaditi iz
govana; - tulumu mesina (o coveku); -
stne - prljav, gadan; - yedi (ili yedici)
onaj ko se u sve mesa, u svakoj
corbi mirodjija; - yemek upropastiti, pak-
varili, zabrljati, uprskati; /-al - yemek
mek nemati nikakvo pravo ni nadleznost;
-yemenin glpembesi neoprostiva gres-
ka, gruba greska; - yoluna gitmek ni za
sta izgubiti zivot; burnu - tan kalkmamak
ne naci izlaz iz, teske situacije her - a
maydanoz olmak biti svakoj corbi mi-
rodjija; karga - unu yemeden u rano
jutro, u oik zore
baklamak ak. arg. 1. uprljati, opoganiti;
zasrati 2. dovesti u tezak polozaj
boklanmak, 1. opoganiti
se, unerediti se 2. doci u tezak polozaj
boklatmak caus. od baklamak
boklu 1. prljav, pogan 2. min. koji sadr-
zi sljaku (zguru)
bokluk 1. gomila djubreta prljavo
mesto; djubriste, bunjiste 2. fig. gadost; o
154
bir - u var ima nesto gadno u
onom coveku
boks 1 sp. boks; - etmek (ili yapmak)
boksovati, baviti se boksom
boks2 1. boks (pregrada za konja) 2.
soba za jednog bolesnika (u bolnici)
boksit (-ti) min. baksit
boksr bakser
bol1 1. siroko, komotan, udoban; el-
bise siroko, komotno odelo; :.. gelmek biti
komotan (velik, sirok) 2. obilan, izdasan,
bogat; - - obilno, izdasno; - bolama (bo-
lamat ili bulama) u izobilju napretek, do
mile volje; - mahsul bogata Jetina O -
tutmak razmetati se, hva-
lisati se; - avurt hvalisavac, razmetljivac,
naduvenko; - birnek dobro proceniti,
pazljivo planirati; - traciti
novac; - keseden atmak (ili
davati prazna obeeanja; - paa prljav, alj-
kav, neuredan; - paadan atmak v. -
tutmak
bol2 (-l) 1. bola, easa (zemljana po-
suda za pice) 2. vocni punc (sa vinom, li-
kerom ili mineralnam vodom)
boJ3 (-l) sp. kuglanje
bola dijal strina; tetka
bolalmak dijal prosiriti se, postali sirok,
olabaviti se (o odelu, obuci)
bolero 1. bolero (spanska igra) 2. kral-
ka jakna (zenska)
bolie vulg. zdovka, jevrejska zena
bollanmak, 1. rasiriti se,
postali sirok 2. postali obilan; uvecati se
bolfatmak 1. prosiriti
(odelo) 2. uciniti abiinim
bolluk 11. sirina, presirokost, losa skro-
jenost (adece) 2. izobilje, izobilnost, bo-
gatstvo 3. blagostanje; procvat, prosperitet
ll izobilan, izdasan, bogat (o mestu, zeml-
ji)
polimorfan, mnogooblican
HJi) boljiievik ll boljiievicki
boljiievizam
bom uzv. bum! ll arg. laz, izmiiiljotina;
. atmak lagati, varati
bomba 1 1. bomba; (rucna) granata;
mina; - (ili topu) minobacac; -
bacanje bombi; - bombarder;
el - rucna bomba (granata); gaz -
hemijska bomba (granata); hidrojen -
hidrogenska bomba; - fugasna
(avionska) bomba; fugasna mina; roketli
- balisticka raketa; saatli - bomba sa sat-
nim mehanizmom; sis - dimna granata;
dimna mina; tanksavar - pro-
tivtenkovska granata; delme - pro-
tivoklopna bomba 2. veliko bure, ardov 3.
oksigenska bQca 4. fig. lepotica, seks
,bomba o- gibi zdrav, krepak; -gibi pat-
lamak 1) planuti, prasnuti, razbesneti se
2) puci, proneti se (o dogadjaju,vesti); -
patlatmak arg. ukrasti, smotati, zdipiti
bomba2 mor. duga motka za jedro
1. bombaii, bacac bombi 2.
bombarder (avion) 3. ribar koji iovi di-
namitom
ribolov pomocu dinamita
bombalamak ak. bombardovati
bombalanmak pass. od bombalamak
bombalatmak caus. od bombalamak
bombardovanje; ar-
tiljerijska vatra; - etmek (ili yapmak)
bombardovati; - bombarder; -
bombardovanje teskim bombarderima;
atomik - atomski udar; yksek - bom-
bardovanje s velike visine
bombardon muz. bombardon (limeni
duvacki instrumenat)
bombe izbocen, ispupceri
bombok vulg. gadan, odvratan
sasvim prazan
borazan
bonaa mor. bonaca, bezvetrica
banatire tip. imprimatur, odobrenje za
iitampu
bombon bombona, iiecerlema
bombeniyer bombonijera; kutija za
bombone
boncuk 1 . staklena kuglica; raz-
nobojni stakleni biseri, djindjuve; - dizisi
niska od staklenih bisera; - mavisi tir-
kizno plav 2. (ili nazar - u) amajlija od
uroka (perla plave boje koja se stavlja na
odelo ili kapu deteta) 3. arg. Crnac O -
gibi majuiian, sicuiian (o ocima); - illeti
med. decja spazmofilija; - - teriemek
znojiti se krupnim graiikama
bone (zenska) kapica
bonfile kul. komad bonfile
bono bon, cek; priznanica; /-al -
vermek dati kome neogranicenu nad-
leznost, dati odreiiene ruke
bopstil arg. kicoii, dendi; snob
bor 1 hem. bor.
bor2 1. ledina, utrina 2. talog
bora oluja, vihor, uragan; - po-
dici se (o oluji); - kopmak (ili patlamak)
provaliti, razbesneti se (o nepogodi); -
patlatmak arg. razbesneti se, biti van
sebe, razjariti se; - yemek pretrpeti ne-
pogodu, biti zahvacen olujom
borak suv, bezvodan; neplodan (pre-
deo)
boraks hem. boraks
olujni
boran v. buran
borani boranija elo od pirinca, ki-
selog mleka i povrca)
borat v. boraks
borazan 1 . trubac 2. truba; - almak 1)
svirati trubu. 2) fig. rastrubiti, razglasiti,
155


udarati na sva zvona; - gibi (ses) nizak
glas, bas
trubac; - trubac
bor (-cu) 1. dug, dugovanje; zajam; -
a na zajam; - almak uzeti na zajam
(novac), zaduziti se; - girmek za-
duziti se, napraviti dugove; - a batmak
uvaliti se u dug; - bini biti pre-
zaduzen; - grcati u du-
govima; - etmek zaduziti se; - har na
jedvite jade (sakupiti novac); - lar hukuku
jur. obligaciono pravo; ;.. v. -un ta-
- unu kapatmak, isplatiti, na-
miriti svoj dug; - akmak v. -
- un priz-
navanje duga; - vermek dati na zajam,
pozajmiti; - yemek ziveti od dugova, ziveti
na veresiju; - dug
podstice na bolji rad; - un yklenmesi
jur. primanje, preuzimanje duga 2c fig.
dug, obaveza; - bilmek smatrati dugom;
namus - u dug casti
ak. 1. caus. od bor-
lanmak 2. upisati u dug, uknjiziti pod "du-
guje"
borlanmak dat. zaduziti se uzajmiti
borlu dat. 1. zaduzen, size
bin dinar - yum duzan sam vam 2000 di-
nara; - nun za duz-
nika se mali njegov zajmodavac 2. fig.
(moralno) obavezan, zahvafan; size -
yum zahvafan sam vam, mnogo ste me
zaduzili
borsuz nezaduzen, bez duga
borsuzluk nezaduzenost
borda 1. mor. bok broda (iznad vade);
hajveca sirina broda; - ya almak ma-
nevrisati; - bocna vatra (sa broda);
- etmek v. bordalamak: - ya gelmek pris-
tati uz bok; - linija (poredak) bojnih
brodova; - iskelesi spofjasnje brodske
stepenice 2. bok, strana, ivica; - - bok uz
bok (sedenje);- ma gel! dodji ovamo!
156
bordalamak mor. 1. pristajati uz obalu
(o brodu} 2. ak. ukrcavati
bordo tamnocrvena boja, boja crnog
vi na
bordro 1. spisak, registar, popis; izvod
2. priznanica, potvrda prijema
borsa berza; - berzanski pos-
rednik, berzanski agent; - blteni ber-
zanskl izvestaj; - cetveli kursna fista; - fi-
berzanski kurs; - (ili
berzanske spekufacije; - mu-
ameleleri berzanske operacije; - ni-
zamnamesi berzanska uredba; - rayici
zvanicni berzanski kurs; - berza
rada; kara - crna ticaret - trgo-
vinska berza
berzijanac; kara - c:rno-
berzijanac
berzanski posao
boru 1. cev, !ula; vod; - ce-
vas! kljuc; - obod, prsten cevi; .:.
pofagati cevi; - ko-
sufjica, obmotac cevi; - cevoyod; -
spajanje cevi; - kelepesi okov,
karika cevi; - pucanje cevi; -
sistemi cevni sistem; - cevast,
u obliku cevi; - su gasovod;
petrol - su naftovod; su - su vodovodna
cev; vodovod 2. truba, signalni rog, signal;
-almak 1) svirati trubu (rog) 2) trubiti (o
automobilu}; - su signal;
yemek - su signaf za obed 3. anql. truba,
kanal; nefes - su dusnik; staki - su
mokracni kanal; yemek - su jednjak 4.
arg. besmislica, gfupost, sitnica; -
(ili - mu bu? to nije mala stvar; to nije za
potcenjivanje 5. arg. "truba", prazan, bes-
misfen o - sunu almak duvati s
kime u isli rog; povfadjivati, ugadjati kome;
- yu almak imati uspeh; cvetati, nap-
redovati; - suna ot zapusiti
kome usta; - su tmek biti uticajan, imati
autoritet, igrati znacajnu ulogu; - su t-
yar on je uticajan
borucu 1. manter cevi 2. izradjivac
cevi; prodavac cevi 3. trubac 4. arh. vat-
rogasac, pozarnik
borucuk cevcica; anat. kanatic
boru bat. 1. zvoncic (Cam-
panula) 2. tatula (Datura)
boru bot. vrsta duguljaste bun-
deve
borulu sa cevima; cevast; - kazan
parni kotao sa cevima
borumsu u obliku cevi, cevast; -
kemik cevasta, suplja kast
bostan p. 1. basta, gradina, povrtnjak;
- 1) strasilo, plasilo za ptice 2)
lig. nesposoban, ali arogantan covek; -
kuyusu bastenski bunar 2. bostan (za-
jednicki naziv za dinje i lubenice) 3. bos-
taniste O - beygiri gibi dnmek lig. vrteti
se u krug; tapkati u mestu
1 . vrtlar, bastovan 2. ist. pri-
padnik sultanske garde i gradske bez-
bednosti (u Osmanskom carstvu)
ist. komandant sultanske
garde
povrtlarstvo, bastovanstvo;
gajenje bostana
1. prazan, ispraznjen; - bardak
prazna casa; - kutu prazna kutija 2. ne-
useljen, prazan (stan, kuca) 3. slobodan,
nepopunjen (taksi, mesto, sediste) 4.
osamljen, pust; - sokak pusta ulica 5. ne-
obradjen, nezasejan (o zemljistu) 6. slo-
bodan, nezauzet; bugn .: musunuz? da
li ste danas slobodni? 7. nekoristan, nep-
lodan, neplodotvoran; - abalar nekorisni,
uzaludni napari 8. nestvaran, uobrazen 9.
fig . . prazan, tricav; besmislen, apsurdan;
besadri:ajan;_ - bir hayat besadrzajan
zivot; - laf besmislica, glupost 1 o. fig.
glup, supljoglav; - adam supljoglavac 11.
razvedena, slobodna (zena) 12. uzaludan,
13. besposlen O - alma uredjaj
za iskljucivanje; - a almak 1) podupirati 2)

teh. iskljuci (va) li (masinu, aparat); -
unu almak 1) zatezati (oprugu, kanap i
sL) 2) skracivati (teks!); - dolu tut-
mak biti rasejan, ne razlikovati; - a
karmak osujetiti (plan, nameru), izigrati; -
a propasti, ne uspeti, ne ostvariti
se, ne ispuniti se (o nadanju, ocekivanju);
- uval ayakta (ili dik) durmaz pos/. praz-
na vreca ne stoji uspravno (nesposoban
covek ne moze da uspe); - dnmek vratiti
se praznih ruku; - durmak biti besposlen,
besposliciti; plandovati; (-dan/ -
biti razvedana (o zeni); - gezenin - kal-
besposlicar, danguba, dangubnik; -
gezmek besposliciti, leneariti; tumarati,
skitati; - a gitmek 1) pokazati se uza-
ludnim 2) promasiti cilj; - inan praz-
noverje, sujeverje; predrasuda; -
prazan had (masine); - kafa praz-
noglavac, supljoglavac; - koymak lisiti
cega; - kp V. - kafa; - iluzija, praz-
no nadanje; - vakit v. - zaman; - vermek
dat. arg. ne pridavati vaznost, ne obracati
paznju; - yere beskorisno, uzalud; -
zaman slobodno vreme, dokolica
1. gl. im. od 2. is-
ticanje, curenje, odliv; - borusu odvodna
cev; - isteciste 3. el. praznjenje;
akmlatr - praznjenje akumulatora
1. (is) prazniti se, opusteti (o
ulici); evakuisati se 2. oticati, isticati, curiti;
kap delik, su posuda je pro-
busena, voda curi 3. osloboditi se; raz-
vezati se, odvezati se, otrgnuti se, otkinuti
se (o vezanim zivotinjama) 4. adresili se,
razvezati se (o kanapu), otkopcati se (o
dugmetu) 5. biti ispaljen, ispraznjen (o
oruzju) 6. rasklimatati se, razlabaviti se (o
opruzi, mehanizmu); stati (o satu) 7. fig.
(iz) jadati se, otvoriti dusu
vazdusni smrk
1. praznjenje;
evakuacija; napustanje 2. biol. izlucenje,
izbacivanje; - maddesi izlucina, eks-
trement; - sistemi sistem za izlucivanje
157

1. oslobadjanje
2. istevar 3. evakuacija 4. prosipanje; pre-
sipanje, pretakanje 5. ispustanje; ispust; -
borusu odlivna cev; - slivnik; -
drenazni bazen, bazen za od-
vodnjavanje
ak. 1. (is) prazniti; os-
loboditi; - isprazniti, osloboditi
sobu, 2. istovarati, rastovarati; vapuru -
istevarili brod 3. evakuisati (stanovnistvo)
4. prosuti; presipati, pretakati;
bir - presuti vino u drugu
bocu 5. ispaliti, ispucati, isprazniti (oruzje);
ispalio je svoj pistolj
6. rasciscavati (!eren za gradnju) 7. ola-
baviti, popustiti (oprugu, kanap) 8. el. isp-
razniti (akumulator, bateriju) 9. fig. iskaliti,
iskaljivati, dati oduska
ak. 1. razvesti se, ostaviti
(zenu) 2. arg. ne pridavati va.Znost, ne za-
rezivati
mak ca us. od
razvod; - jur. bra-
korazvodna parnica; ile -
sporazumni razvod
1. abi. razvoditi se, razvesti
se 2. istrgnuti se iz zaprege (o zi-
votinjama); odvojiti se (od stada), zalutati
3. popustiti, olabaviti se, osloboditi se,
odapeti se (o opruzi i si.) 4. obilno teci, Iili
(o kisi, kNi, suzama); bardak bo-
kisa lije kao
iz kabla; gzlerimden
briznula sam u plac 5. fig. izjadati se, ot-
varili srce 6. (slucajno) opaliti (o oruzju)
razveden (a)
pass. od
ak. abi. dati razvod, razvesti,
rastavit i
1 brbljiv, pricljiv ll brbljivac,
blebetalo
brbljanje, blebetanje, ce-
retanje; - etmek brbljati, blebetati, ceretati
158
ak. zanemarivati, pre-
nebregavati; omalovazavati, potcenjivati
pass. od
caus. od
1. praznina; supljina 2. fig. va-
kuum 3. anat. duplja, supljina; burun - u
nosna duplja; - u trbusna duplja 4.
slobodno . vreme, dokolica; - tan
dosadjujem se od dokolice 5.
prostranstvo; uzay - u kosmicko prost-
ranstvo 6. medjuvreme, inteNal 7. rupa,
prozorcic 8. teh. prorez, procep 9. fig. nis-
tavnost, bezvrednost
1. supljikast (mineral) 2. fig.
nedovoljan, nepotpun, manjkav
Bosanac; - gzeli le-
potica plave kose, rumenih obraza i pu-
nackog lica
1 besposlen, dokon; - gezmek
(kalmak ili oturmak) t) ostati bez posla,
izgubiti posao 2) besposliciti, leneariti, ski-
tali, turnarali ll teh. prazan hod (masine)
1 sasvim nepotrebno,
uzalud; ll beskoristan, uzaludan, jalov; -
gayretler uzaludni napari
uzalud, zabadava;
uzalud se truditi
bot1 (-tu) mor. motorni camac; karakol
- u patrolni camac
bot2 (-tu) cizma
botanik botanika; - bahesi bo-
tanicka basta
botaniki botanicar
botin v. polin
boy 1 1. rast, uz rast, stas; -
almak (ili atmak) rasti, izduziti se; - a
ekmek (ili yetmek) brzo (po) rasti, izd-
jikati (o deci); - u (- una, - unca) be-
raber istog rasta, iste visine (nar. otac
isin); - srmek v. -almak; diz - u do ko-
lena;iri - visok, krupan, stasit; - lu
nizak, omalen; servi - stasit, vitak, lepo
gradjen; uzun - lu visok; dugajlija 2. vi-
sina; minarenin - u visina minareta 3. ve-
licina, broj, format; razmer, opseg; - -
razne velicine; bir - da iste velicine; ap -
u velicina kalibra 4. duzina; dalga - u ta-
lasna duzina 5. obala, zalo, pribrezje
(vode, vodenog toka); nehir - unda ge-
zinti setnja pored reke 6. okolina, oblast,
podrucje (pogranicno i si.); - unda
sukobi u granicnoj oblasti O -
unda duz cega, pored, pokraj, uz; - dan -
a 1) celom duzinom 2) potpuno, u celosti;
- u - una, huyu huyuna veoma slican
isti, pljunuti (otac i sin, braca) - bos (te-
lesna) gradja, konstitucija; - u bosu dev-
riisini vu/g. crkao dabogda! -etmek sor-
tirati po velicini; - gstermek kocoperiti
se, sepuriti se; - unun lsn almak
opeci se, dobiti zasluzeno; /-la/ - l-
nadmetati se s kime; - vermek
1) biti iznad coveeje visine {o dubini vode)
2) sortirati po velicini 3) rasti, bujati {o bilj-
kama)
boy2 pleme; klan
boya 1. boja, farba; - almak primiti
boju, obojiti se; - osnovna boja,
grund; - ekmek bojiti, stavljati boju; -
fabrika boja; - tutmak 1) ne
pustati, driati boju 2) ne bledeti; /-al- vur-
mak stavljati, nanositi boju; sulu - ak-
varel; - masna boja 2. boja, kolorit;
- atmak gubiti boju, {iz)bledeti; - kalemi
bojica 3. pasta za obucu, lastilo, imalin 4.
crnilo mastilo, tinta 5. sminka 6. tig. lazni
sjaj O - maddesi pigment
1 . bojadzija, farbar; bojadisac,
cistac obuce; - radnja za bojenje
i ciscenje obuce; - 1) molerska
cetka 2) cetka za cipele; - kk bot. bro6
(Rubia tinctorum); - kp 1) lonac za boju
2) fig. decja igra; - kp ya! nije to
macji kasalj! 2. izradjivac boja; trgovac bo-
jama, farbarski trgovac O - kedisine ben-
zemek biti jako nafrakana, liciti na bo-
jadzijsku macku {o zeni)
boykotu
1. farbarstvo, bojadisarstvo
2. farbarska trgovina
boyahane bojadzinica; farbarnica
boyalamak ak. 1. bojiti 2. mazati, pac-
kati, mrljati
boyalanmak pass. od boyalamak
boyalatmak caus. od boyalamak
1. obojen, ofarban 2. obojen, u
boji; - obojen u zeleno, zelen
boyama 1 1. bojenje, farbanje 2. bojena
maramica, sarena marama ll obojen, bo-
jadisan, farban {o kosi i si.) 2. fig. lazan,
neprirodan, patvoren
boyamak 1. ak. farbati, bojiti; bezi ma-
viye - bojiti platno u plavo 2. sminkati
boyan v. meyan
boyana strainje veslo (camca); -
etmek (ili vurmak) terati eamac jednim
veslom, sijati
boyanmak 1. pass. refl. od boyamak 2.
sminkati se, mazati se
boyar ist. bojar, ruski plemi6
boyar madde pigment
1. neobojen, neofarban 2. bez-
bojan 3. bled 4. nenasminkana {zena, de-
vojka)
pass. od boyatmak
boyatmak caus. od boyamak
boyca 1. poodrastao, povelik 2. po ve-
licini {visini, duzini) 3. celom duzinom,
celim obimom; - gnaha girmek pociniti
veliki greh; - gnaha sokmak navesti na
veliki greh
1. istog rasta 2. vrsnjak
boykot (-tu) 1. bojkot 2. sp. zabrana ig-
ranja (klubu ili igracu); - etmek 1) boj-
kotovati 2) sp. zabraniti, izreci zabranu (ig-
ranja)
boykotu ucesnik u bojkotu
159
'1
ii
1.!
boylam
boylam astr. geog. duzina; - -
zapadna duzina
boylamak ak. 1. (iz) meriii duzinu (vi-
sinu) 2. hodati, prelaziti; (pro)krstariti; pre-
valjivati (put) 3; pasti nicice, "uhvatiti zeca"
4. uteci,. strugnuti, smugnuti; ct.
grnce ocuk evi vi-
devsi svoga oca, dete je smugnulo u kucu
5. nar. okoncati, svrsili; ahreti - umreti
boylanmak 1. rasti 2. nastaviti, pro-
duziti (put) 3. pass. od boylamak
boylu 1 ... rasta; - nizak 2. visok,
stasit, krupan; - boslu dobro gradjen, sta-
sit; - boyunca svom duzinom; - boyunca
yere opruzio se po zemlji koliko
je dug; o kadar uzun - ne idi toliko
daleko! ne preteruj!
boyluluk velicina; visina
boyna v. boyuna
boynalmak v. boynuna almak
boynuz 1 1. rog; - bot. rogac ro-
gacica (Cercis siliquastrum); - maddesi
keratin 2. zoo/. pipak (insekata) 3. med.
kupica; - ekmek staviti kupicu, uzimati
krv 4. signalni rog, truba ll rozast, od roga;
- tarak cesalj Od roga 0 - dikmek V. -
!akmak; - diktirrnek v. - - tak-
mak {ili biti varan, postali ro-
gonja; /-af - varati; nabiti ro-
gove;
boynuzcuk roscic, rozic
boynuzlamak ak. 1. probosti (ro-
govima) 2. varati, nabijati rogove
boynuzlanmak pass. od boynuzlamak
boynuzlcdmak dat. napraviti rogonjom,
nabiti rogove
boynuzlu 1. rogat,s rogovima 2. ro-
gonja, prevareni muz
boynuz otubot. kukurek (Helleborus)
boynuzcu (ili - tabaka) anat. roznjaea
(oka)
160
boynuzsuz 1. bez rogova, sul (o zi-
votinji); - koyun fig. 1) bezazi en covek,
"ovca" 2. bespomocan, slab
boy otu {-hu) bot. piskavica (Trigonella
foenum graecum)
boyskaut (-tu) izvidnik, izvidjac
boysuz nizak, zdepast
boyun (-ynu) 1. vrat, sija; gusa; - at-
sal; - kk anat. zatiljak; -
vratni prsljenovi; - anat.
vratna vena 2. grlic {boce) 3. geog. sedlo,
prevoj (planinski); - presediina 4.
fig. obaveza, odgovornost O - una
almak uzeti na sebe, obavezati se; - u al-
kalmak umreti, skoncati; - u armut
sapma kos! i koza;
una pasti kome oko vrata, obis-
nuti se o vrat; - una atmak natovarili
krivicu, nabediti koga; - una binrnek
popeti se kome na glavu, dosadjivati; -
borcu obaveza,. dug; - bkmek pokunjiti
se, oboriti glavu; pokoriti se, potcinili se; -
u bkk potisten, snuzden, skrusen, po-
kunjen; - eviren v. boyunburan; -
pokoravati se, povinovati se, slu-
sati; - u 1) pokoran, posfusan, po-
nizan 2) zahvalan 3) zalostan, tuzan;
jadan, kukavan; - una el
(ili geirmek) prisvojiti, utajiti; - kesrnek
1) pokoravati se, slusati 2) pokloniti se;
pozdraviti naklonom glave; - una
kesrnek obezglavili; - um ince 1)
glavu dajem, ovde sam najtanji (zakletva)
2) sve prihvatam; - 1) m irili se s
postojecim 2) v. - kesmek; - olmak jam-
citi, garantovati; - una (za)
grliti; - tutmak protiviti se, protivreciti
kome; - u tutulmak ukociti se (o vrat); -
um tutuldu ukocio mi se vrat; - unu uzat-
mak (ili vermek) pokoravati se, predavati
se, potcinjavati se; - unu vurmak od-
seci glavu; obezglaviti
boyuna 1 u duzinu, po duzinu; duz
cega ll uzduzan, duzinski; - akarsu lon-
gitudinalan tok (struja)
boyuna2 nar. neprekidno, neprestano
- bezi anat. grudna zlezda,
tim us
kravata
boyunburan zoo/. vijoglava (Junx tor-
quilla)
boyunca 1. (uz) duz; sahil - duz obale
2. u !oku, tokom; aylar - mesecima,
tokom mnogih meseci; btn -
tokom citavog mog zivota; sahil - duz
obale
1. jaram; zaprega 2.
fig. jaram, ugnjetavanje, ropstvo; -
almak podjarmljivati, porobljivati, ugn-
jetavati; - girmek biti ugnjetavan
(porobljavan, podjarmljivan); - a vur-
mak podjarmljivati, ugnjetavati; - zinciri
okov
boyunduruku izradjivac jarmova; pro-
davac jarmova
boyunluk 1. ogrlica, niska, djerdan 2.
okovratnik, sal
boyut (-tu) 1. mat. dimenzija 2. ve-
licina, razmera
boz 1. siv, sur; pepeljast; - suri
medved (ursus arctos) 2. neobradjen, ne-
uzoran (tlo, zemlja)
boza boza; - gibi gust i mutan (o tec-
nosti); - olmak v. bozum olmak
bozadzija
bozarmak 1. posiveti 2. prebledeti (od
ljutine, i si.)
boz bakkal zoo/. sivi drozd, borovnjak
(Turdus pilaris)
bozca sivkast, zutobled ll utrina, ne-
obradjeno zemljiste
boz 1. buzdovan, topuz (ses-
toperni) 2. zoo/. patuljast soko, zurica
(Falco aesalon)
bozdurmak 1. caus. od bozmak 2. usit-
niti novac
bozmak
bozgun 1 1. slom, rasulo, poraz; - a
pretrpeti poraz; - a
naneti poraz, porazati; - vermek (ili
yemek) v. - a 2. panika, obezg-
lavljenost; pometnja, rastojstvo ll porazen
bozguncu panicar; defetist ll de-
fetisticki; panicarski
bozgunculuk defetizam, malodusnost
bozgunluk 1. v. bozgun (1, 2) 2. us-
panicenost
1 stepa; - koyunu stepska ovca
(Ovis vignei) ll bledosiv (koni)
zool. stepska lunja (Cir-
cus macrourus)
bozlamak dijal. 1. revati, rikati (o ka-
mili) 2. derali se, vikati, urlati
bozma 1 1. gl. im. od bozmak 2. izv-
rtanje, izopacavanje (reci u si.) 3. jur. uki-
danje, ponistenje (presude); kasacija ll 1.
razvratan, izopacen 2. napravljen od sta-
rog materijala
starinar
boz madde anat. siva materija (moza)
bozmak (-ar) ak. 1. (po) kvariti, up-
ropastiti; rusiti, razarati 2. narusavati, na-
rusiti; skutu - narusiti tisinu 3. ostetiti,
skoditi, nauditi; deterjan deriyi bozar de-
terdzent ostecuje kozu 4. ometati, smetati;
poremetiti; bu iki radyo istasyonu bir-
birine bozar ove dve radio stanice ome-
taju jedna drugu; plan - poremetiti plan 5.
(u) sitniti, razmenjivati (novac) 6. brati;
- brati grozdje; pathcan - brati pat-
lidzan 7. poraziti, razbiti; - po-
raziti neprijatelja 8. pogorsavati se, kvariti
se (vremenu) 9. dovoditi u nepriliku, iz-
lagati neprilici 1 O. poludeti, izgubiti pamet,
izbezumiti se 11. deflorisati, oduzeti ne-
vinost 12. raskinuti (ugovor, veridbu) 13.
ak. dat.okretati na; - okrenuti na
salu 14. s ile biti zaludjen, biti zaslepljen
cime; biti cime opsednut; spor ile boz-
zaludjen sportom
161
bozrak
bozrak sivkast
bozucu razoran, rusilacki; destruktivan;
poguban
bozuk1 1 1. slomljen, razbijen 2.
pokvaren, neispravan, ostecen; - makine
neispravna masina 3. iskvaran (govor,
izraz) 4. sitan, usitnjen (novac); - para sit-
nina, sitan novac 5. fig. pokvaren, porocan
(covek) 6. los, rdjav; - notlar lose ocene;
- yol los put 7. pokvaren ukvaren (o na-
mirnicama): - st ukvareno mleko; - yu-
murta mucak jaje; ll neispravnost, kvar,
ostecenje
bozuk2 muz. vrsta saza (sa devet
struna)
bozuk dzen 1. neuredan, nesredjen,
porernecan 2. razdrazen, uzrujan, usp-
lahiren
bozukluk 1. kvar, defekt, ostecenje 2.
mana, nedostatak 3. porocnost 4. sitan
novac, sitnina 5. propast, slom
bozulamak 1. rikati (o zivotinjama) 2.
ridati, glasno plakati
bozulmak 1 . pass. refl. od bozmak; et
bozuldu meso se ukvarilo 2. oslabiti, omr-
saveti 3. zbuniti se, smesti se; bozulup
bzlmek potpuno se pomesti
-
bozulmaz 1. nepokvarljiv 2. fig. in-
diferentan; - denge indiferentna
bozultmak caus. od bozulmak
bozum 1. rusenje, razaranje, up-
ropascivanje 2. berba; - u berba
grozdja 3. novcane neprilike, kuburenje s
novcem 4. zbunjenost, smetenost; brka
(nje) ; - etmek postideti, obrukati; - ha-
pometnja; zbunjenost; /-al -
almak arg. sprdati se s kime; sramotiti,
brukati; - olmak zbuniti se, izgubiti se
bozuntu 1. rusevine, krhotine, olupine;
otpaci 2. pometnja, uzrujanost, usp-
lahirenost; obezglavljenost, panika 3. nar.
karikatura; parodija; filozof - su nazovi fi-
162
lozof; - su karikatura od pesnika 4.
bagra, olos, sljam; - su raz-
bojnicka bagra; o - ya vermeden kao da
nista nije bilo; - ya vermemek praviti se
nevest
s ile (po) svadjati se, za-
vaditi se, pokarabasiti se
ak. zavaditi, pozavadjati
zavadjen, posvadjan
svadja, rasprava; razdor
bbrek anat. bubreg; -
med. nefrektomija, vadjenje bubrega; -
bubrena karlica; - za-
palenje bubrega, nefritis; - v. -
- kamen u bubregu, bub-
rezni kamen; - st bezi nadbubrezna
zlezda
bbreksi bubrezat
bbr zoo/. leopard (Hyrax syriensis)
bbrlenmek razmetati se, duvati, se,
prsiti se
bcek 1. insekt,buba, ku ka c; - bi-
limi entomologija; - gibi (ocuk) bubica,
garvako (o malom detetu) 2. v. ipek b-
- gajiti svilenu bubu
bcek isf. sef odeljenja tajne
policije (u Osmanskom carstvu)
bcek bilimi 1. entomolog 2. uzgajivac
svilene bube
bcekil bot. zool. bubojedi, bubozderi
bceklllk 1. entomologija, nauka o in-
sektima 2. svilarstvo, gajenje svilene bube
bcekhane v. bceklik
bcek (-nu) ljubicasto zelene
boje s metaliziranom nijansom
bceklenmek 1. pojaviti se, vrveti (o in-
sektima) 2. ucrvljati se, ucrvotociti se)
bcekli napadnut insektima; crvljiv,
pun crvi
bceklik odgajaliste svilene bu be
bcekylyen v. bcekil
bc bauk; strasilo, plasilo
bcl: - - bakmak skakati (pog-
ledom), gledati na sve
v. brlce
(-l:jr) 1. strana, bok, krilo 2.
anat. slabina; - - ne upalih
slabina, mrsav
rikati, revati; bul<ali, mukali
(o zivotinjama)
1 . bot. kupina (Rubus fru-
ticosus) 2. arg. bljuvanje, povracanje; -
karmak povracati
caus. od bl:jrmek
rikanje, revanje; mukanwe
bke dijal. 1. junak, 2. sp. sampion,
prvak
bldrrnek caus. od blmek
ble dijal. rodjak, rodjaka (braca i sesi-
re)
blen mat. deliteli
blge 1. oblast, predeo, kraj; segment,
sektor; podrucje, zona pojas; cf.
- komandant oblasti; - sa-
sp. zonska odbrana (u kosarci);
- tiyatrosu regionalno pozoriste; deprem
- si trusno podrucje 2. anat. predeo; bel -
si predeo krstiju
blgeeilik regionalizam, partikularizam
blgesel regionalni, oblasni; reonski;
mesni, lokalni; - anestezi lokalna anas-
tezija
blme 1. gl. im. od blmek 2. mat. de-
lenje; - znak delenja 3. (dascana)
pregrada, zid od dasaka 4. mor. vo-
donepropusna prostorija 5. odelenje;
kupe, kabina 6. is/. odaja za ritualno pran-
je 7. pregradak 8. anat. pregrada, di-
jafragma
blt
blmek (-er) ak. 1. odvajati, razdvajati,
rastavljati; odeljivati, pregradjivati 2. mat.
delili
blmeli pregradjen, odvojen
bl 1. mat. podeljen sa .. 20 - 4 dva-
deset podeljeno sa 4; 2. otplata, rata; cvf.
taksit
blc 1 1. separator (aparat) 2. pot se-
para list ll separatisticki
blclk po/. separatizam
blk (-l:j) 1. deo; - prk u de-
lovima, na komade 2. voj. ceta; baterija;
eskadron 3. buljuk, grupa (ljudi), grdan
svet 4. mat. red 5. pletenica, kika, kurjuk
6. prostorija, odeljenje (kuce) 7. ist. odred,
grupa; - buljubasa, janicarski ka-
petan
blkl iz delova
blm 1. deo; - izgisi povlaka, tire 2.
mat. kolicnik 3. biol. klasa, razred, ka-
tegorija 4. odeljenje, odsek 5. glava, odel-
jak (knjige) 6. nastavak cf. tefrika 7. poz.
cin 8. epoha, era, period; cf. devir
blmleme klasifikacija
blmiemek ak. svrstavati, klasifikovati
blnebilme mai. deljivost
blnen mat. deljenik
blnme 1. biol. segmentacija 2. hem.
hidroliza
blnme k pass. refl. od blmek
blnmez nedeljiv
blnt 1. pregrada, prezid (odeljenje
odvojeno od sobe) 2. sekcija, odeljenje
v. blnme
ak. s. ile deliti medju sobom
caus. od
1. delilac 2. gram. deoni,
distributivni (broj)
blt (-t) zool. clanak, segment
163
bltlenme
bltlenme zoo/. metamerija, seg-
mentacija
bn glup, tup, blesav; - -. bakmak tupo
gledati, blenuti
bnce glupa, budalasto
bnlk tupavost, glupavost, blesavost
poblesariti, olupeti ct. ap-

brek burek, pita
breki buregdzija
brk (-k) dija/. marama za glavu
brkenek 1. zool. kapura (mre-
zasti zeludac kod prezivara) 2. kapuljaea
(za kisu)
brtmek (-er) dijat. prokuvati se, biti po-
luskuvan (prodinstan, propr:Zen)
brttrmek ak. lako prokuvati (pro-
dinstati, propr:Ziti)
brt; - bcek insekti; tig. gamad
brlce bot. kineski pasulj, crni grah
(Vigna sinensis)
bsmek (-er) dijat. eksplodirati
byle takav, te sorte, slican; - ler
takvi (ljudi); - - olur
kakav gazda, takav sluga; - olur mu?
da li je tako nesto moguce ll tako, na taj
naCin; - ise u tom slucaju, ako je tako;
bundan - od sada, ubuduce lll u upitnim
recenicama sa ne, nereye, kim i st.
izraiava nestaganje; bunlar kim - ? ko su
pa ovi? nereye - ? kuda to
bylece 1. bas tako; - sylemelisin
bas tako treba da kazes 2. tako, na taj
na cin
bylecene v. bylece
bylelikle tako, na taj nacin
bylemesine v. bu biimde, bu yolda
bylesine takav; slican; Ahmet - bir
Ahmed !razi takav posao ll tako,
164
toliko, do te mere; - zar
se tako radi
Brahman -Braman
ret. bra-
manizam
branda mor. viseci krevet; - bezi plat-
no za jedra; satorsko platno
grana, ogranak; polje, struka,
disciplina; ct. dal, kol
brasa, brasya mor. praca (uze za vo-
doravno pokretanje krstova)
bravo uzv. brava!
bre 1. bre! hej! 2. vidi! gle! oho! - ne
gzel ev! gle,kako je lepa kuca! 3. iz-
medju dva imperativa ukazuje na trajnost
radnje; yle uzun bir hikaye oku ,.. oku,
bitmez tako duga prica, citaj, citaj, nema
kraja!
Brehmen v. Brahman
bresa, prodor, prolom
brezilya bot. varzilo, varzilovo drvo
(Caesalpina echinata)
bri (-ci) 1. bridz (igra karata) 2.
(za zube)
brika bricka (laka, polupokrivena kola)
brifing 1. voj. upucivanje, instrukcija 2.
skraceno obavestenje o odrectenoj temi
brik (-ki) mor. brik, jedrenjak sa dva jar-
bola
briket (-ti) 1. briket, zbijen ugalj 2. bri-
ketna cigla, briket
briketlemek ak. briketovati
briyantin brilijantin
brizbiz stora, draperja, kratka pro-
zorska zavesa
brom 1 hem. brom
brom2 bot. ovsika, klasaca (Bromus
secalinus)
bromr hem. bromid
bromrl bromiran
anat. bronhija, dusnica
anat. bronhiola
(-ti) med. bronhitis, zapalenje
bronhija
bronz 1 bronza; ct. tun; - bron-
zane doba ll bronzan; - madalya bron-
zana medalja
dobiti bronzannboju
bros zapinjaca
brosura
brovnik (-ki) brauning (oruzje)
brve diploma, svedocanstvo; certifikat
brlr teh. plamenik, gorionik
brt bruto; - bruto tezina; -
gelir bruto dohodak; - tonaj bruto re-
gistrovana tonaza
bu (-mu) ovaj (ova, ovo); - anlarda u
ovim trenucima; - arada v. ara; - da bir
mi? sta to opel znaci? Q - nunla be-
raber (ili birlikte) ipak; - kar
sta se tu moze? (zar moze sneg
odoleti ovoj vrucini)
bucak1 1. ugao, kul; zabaceno
mesto, budzak; - - svuda, na sve strane; 1
- - aramak svuda traziti, pazljivo pret-
razivati; /-dan/ - - kamak (ili sak-
lanmak) skriti se pred kime, izbeci koga;
2. kraj, strana; yurdun her- po celoj
zemlji
bucak2 budzak, nahija (ad-
ministrativna: jedinica u Turskoj)
bucurdak, bucurgat v. bocurgat
bu (-cu) dijal. kraw, konac; granica,
li mit
buuk pola, po; bir - jedan i po; -
tri i po; saat yedi - sedarn i po, pola osam
(sali)
buuklu sitan, usitnjen; - para sitan
novac, sitnis
budu n
buukluk 1. nepotpunost, polovicnost
2. od pota (novac); iki - novac od dve i po
li re
budak 1. grana 2 . .'cvor, kvrga (na
drvetu); rupa od cvora (na dasci) Q
gzn - tan esirgememek (ili sa-
ni pred kim ne uzmicati, biti
veoma hrabar
budaklanmak 1. pustati grane, razg-
ranati se; drvo se razg-
ranalo 2. fig. zamrsiti se, zaptesti se, is-
komplikovati se
1. zargranat 2. cvornovat,
kvrgav 3. fig. slozen, zamrsen, kornp-
likovan
budala 1 budala, glupak, likvan ll 1.
glup, tupav, blesav. 2. fig. lud za cime;
kitap - lud za knjigom; moda - lud
za modom; sppr - zaludjen sportom
budalaca budalasto, luckasto
oglupaveti, otupaveti
budalastina, glupost; idi-
otizam; - etmek budaliti, praviti gluposti
budama podrezivanje, sasecanje; kre-
sanje (drveca); - vrtlarske ma-
kaze; - vakti vreme podrezivanja
budamak ak. 1. podrezivati; kresati 2.
fig. kresati, umanjivati; skracivati; ma-
- smanjiti plate 3. fig. prorediti, de-
setkovati
budanmak 1. pass. od budamak 2. dat.
fig. ozbiljno prionuti; revnosno pristupiti
(postu, ucenju i si.)
budatmak caus. od budamak
kresac, obrezivac; rasadnicar,
vrtlar
Buddhist budista
Buddhizm Sudizam
buduar budaor
budun narod, nacija .
budun betimi etnografija; cf. etnografi
165

i''
n
,,
1
budu n
budun bilimi etnologija
budun bilimci etnolog
budun bilimsel etnolosku
budunsal etnicki
bufa zool. (riba) zmijuljica (Pet-
romyzon)
bugn sadasnjot, danasnjica ll danas;
- bana ise, da sana! ono sto danas
snadje mene, sutra moze tebe! - e - si-
gurno, nesumnjivo; - den tezi yok
odmah, ovog casa; - yokum
danas me ima, sutra me nema; danas
jesam, sutra nisam (ljudi su smrtni); -
(ili - den danas-sutra, us-
koro
bugnk sadasnji; danasnji; - ya-
sto mozes danas uraditi ne
ostavljaj za sutra; - tavuk kazdan
iyidir (ili - yumurta tavuktan Iyi-
dir) post. bolje vrabac u ruci nego soko u
planini; bolje je danas jaje nego sutra ko-
koska
bugnlk za danas, za danasnji dan; -
bu kadar yeter za danas je dosta toliko; -
danas-sutra, uskoro
1. psenica (Triticum); -
ambar, zitnica; - strniste; - benizll
crnoputas (ten, koza); - gvesi zitni mol-
jac (Tinea granella); - rengi braon, sur 2.
gran (apotekarska mera, 0,08 grama)
bot. glota, zecje uho
(Aegilops ovata)
v. bugda rengi
zrnast, u obliku zrna
kamil (muzjak); dvogrba kamila
vodena para; - za-
magliti se (o prozorskom staklu); - ban-
yosu parno kupatilo, hamam; -
kul. pirjaniti, tusiti
evi 1. zavod za dezinfekciju 2.
hemijsko cisenje
166
1. isparavanje 2. kul. jelo
peceno na paru
ak. pariti, naparivali
caus. od
zamagliti se, orositi se (o
staklu, casi); bardak sasa se
zamaglila
isparavati se, ispariti se
isparivac, evaporator
ak. pretvoriti u paru, va-
porizovati, isparivati
1. zasicen parom, naparen 2.
zamagljen, orosen
dijal. v. bugra
buhar a. vodena para; - gemisi pa-
robrod; - makinesi parna masina; - mik-
manometar; -
zasi6ena (nezasi6ena) para
isparavanje, isparenje; -
fiz. toplota isparavanja
isparavati se
ak. pretvarati u paru,
vaporizovati
1. s parom, zasi6en parom 2.
orosen, zamagljen (parom); 3. koji radi na
paru, parni; - parno grejanje; -
makine parna masina; - vin parni kran
buhran a. 1. kriza; - geirmek pre-
ziveti krizu; - fiz. kriticna tacka;
hkmet - kriza vlade; Iktisadi - eko-
nomska kriza 2. nestasica, oskudica; i-
mento - nestasica cementa; -
oskudica u gorivu 3. med. napad, nastup
(bolesti), samrtna muka
krizni; kritican; - vaziyet kriz-
na situacija, krizno stanje
buhur a. tamjan
buhurdan, v. buhurluk
buhurlamak ak. kaditi
buhurlanmak pass. od buhurlanmak
buhurluk kadionica
buhurumeryem a. bot. skrz, kolutka,
menegled (Cyclamen europaeum)
buji svecica (automobila)
1. bukagije, okovi (za noge) 2.
puta (za sapinjanje konja); - vurmak v.

ak. 1. okovati, staviti
okove 2. sapeti, sputati (konja)
pass. od
1. okovan, bai':en u okove 2.
sputan, sapet (koni) 3. s belim putistem
(koni)
putiste (konja)
bukalemun a. zool. kameleon (Cha-
meleon vulgaris) 2. fig. prevrtljiv, nestalan
i':ovek
buket buket
bukle lokna, uvojak, kovrdza; - - lok-
nast, u kovrdzama
buklet ( -ti) 1. loknica, kovrdzica 21 .
bukle (tkanina)
bukran a. otpaci, odresci (sedlarsko-
sarai':kih radova)
bula nar. strina, ujna
bulada ( sestomesei':no) pile
bulak izvor, vrelo, zdenac; - otu
bot. potoi':arka, krstovnik (Nasturtium of-
ficinale)
bulama 1. gl. im. od bulamak 2. vocni,
prva muza (krave, ovce)
bulama 1. kasa; - slatka
kasa 2. fig. zbrka
bulamak 1. ak. dat. premazivati; po-
valjati, uvaljati; eti una - uvaljati meso u
brasno 2. ak. dat. mrljati, packali 3. arh.
(pro) muckati
1. izaziva muku 2. fig. odv-

ratan
ak. 1. mutiti (vodu i si.) 2.
izazivati gadjenje, izazivati mucninu 3. (iz)
grditi, (na)ruziti; fig. stvarati nered o mide
- v. mide; - pravi,, smutnju; stva-
rati pometnju
1. mutan, zamucen; - su
mutna voda; - suda avlamak loviti
(ribu) u mutnom 2. tmuran, oblacan (o vre-
menu) 3. buran, nemiran (o stiuacijr, vre-
menu) 4. neodredjen, newasan, ne-
razgovetan (glas, slika, crtez i si.) 5. fig.
zbunjen, smeten
1. mutnost, mutnoca 2. ob-
lacnost 3. nejasnost, nerazgovetnost 4.
fig. smutnja; nemir, metez
bulanmak 1. pass. od bulamak 2. dat.
umazati se, (u) prljati se, packati se 3. (za)
mutiti se; su voda se zamutila 4.
fig. pomutiti se; zihni pomutio mu
se razum 5. (na) oblai':iti se, postali tmur-
nim; ha,va oblai':i se 6. oseeati
mui':ninu (gadjenje); kalbi pozlilo
muje
1. muka, gadjenje 2. fig. smutn-
ja; pometnja, nered
zarazan, infektivan
1 1. uprljan, zamazan,
upai':kan (o suctu) 2. namazan, premazan;
uvaljan (u brasno) 3. nei':astan, neposten,
prljav (sovet) ll prljavo posudje; - bezi ku-
hinjska krpa, krpa za sudove; - suyu po-
mije, splai':ina; - makinesi ma-
sina za pranje sudova O - deniz more
ugrozeno minama; - gemi kontaminiran
brod
sudopera, sudopralja
- etmek (ili yapmak) prati
sudove
pass. od
1. lepljiv, prilepljiv; - amur
lepljivo blato 2. zarazan, prijemi':iv
167

1. gl. im. od 2. za-
raza, epidemija 3. fiz. ozracenje (ra-
dioaktivnim zracima)
dat. 1. zaprljati se, zamazati
se; amura - zamazati se blatom 2. (za)
lepiti se 3. prenositi se (o bolesti) 4. me-
sali se, petljati se; buna da
bak! ne mesaj se u ovo i gledaj
svoja posla! 5. prosiriti se na, zahvatiti;
her tarafa pozar se pro-
sirio na sve strane 6. posadjivati kome, uz-
nemiravati 7. zapoceti, preduzeti (posao i
si.) 8. zaraziti se, infidrali se o. ne kokar
ne ni smrdi ni mirise (o osobi ne-
odredjenog drzanja)
caus. od o y-
zne gzne - v. yz
uldatmaca: - aldatmaca prevara, ob-
mana
buldek buldog
buldozer buldozer
buldumcuk: - olmak biti van sebe od
radosti, poludeti od radoskti
buldurmak caus. od bulmak
Bulgar Bugarin
Bulgarca bugaJski jezik ll na bu-
garskom
bulgari muz. tambura sa eeliri strne
bulgu otkrice, pronalazak, izum
bulgur 1. psenicna krupa 2. kul. tucena
i kuvana psenica; kasa; - pilav od
psenicne krupe o ebe - u sugradica, ci-
gancici
bulgurcuk sitni podeoci (na Sun-
cevoj povrsini)
bulgusal heuristicki, pronalazacki, alk-
rivaeki
bulmaca ukrstene reci; zagonetka,
enigma
bulmak (-ur) ak. 1. naci, nalaziti; yi-
168
buldum nasla sam torbu
koju sam bila izgubila 2. nalaziti, smatrati,
misliti; bu buluyorsun?
sta mislis o ovoj kosulji 3. otkriti, izumeti,
pronaci; ct: icat etmek 4. otkrivati, otkriti;
ct. Kolombo
buldu Kolumbo je otkrio ameriku 5. pris-
tici, doci do cega; dosegnuti, domasiti; iz-
bijati, otkucavati (osatu) premasiti (broj,
sumu); evi bulduk stigli
smo kuci razgovarajuci; saat on ikiyi bu-
luyor otkucava dvanaest 'Sali;
nfusu elli bini buldu nas grad je pre-
masio pedeset hiljada stanovnika; yet-
bulmak doziveti osdamdesetu go-
dinu 7. pogadjati; bilmeceyi - odgonetnuti
zagonetku 8. (iz) birati, izabrati; bu kadar
iek bunu mu buldun? zar si
medju talikim evetavima ovaj izabrao? 9.
dobiti svoje, dobiti zasluzenu kaznu 1 O.
dat. ak. pripisati kome, prebaciti na koga,
natovarili kome (krivicu i si.); bana ka-
bulma nemoj meni da pripisujes
svoju krivicu 11. mor. nasesti, nasukati se
(o brodu) 12. u sluzbi pomocnog glagola;
son - v. son; - v. O bulduka bu-
namak nikada ne bili zadovoljan, uvek Ira-
zili vise; da buna m 1) sto vise
ima to vise !razi 2) nas o pa zas'o; bulup
pribavljati, pribirati; bulup
pronaci, otkriti
bulucu 1. otkrivalac, pronalazac (novih
zemalja) 2. fiz. detektor
a. zrelost
buluna k dijal. cest, koje se cesto srece
bulundurmak ak. drZali spremno, imati
u pripravnosti; drZali (vojsku); raspolagati;
yedekte - drZali u rezervi; para evde -
drzati novac u kuci 2. dobavljati; nabaviti
bulundurulmak pass: od bulundurmak;
bugn dkkanlar saat ona kadar
bOlundurulacak danas ce radnje biti ot-
vorene do dese! sali
bulunmak 1. pass. od bulmak; bu-
nadjene stvari 2. nalaziti se;
naci se, zateci se; biti prisutan, pri-
sustvovati 3. postojati, imati; nalaziti se;
bu sokakta bir sinema bulunur mu? ima
li bioskop u ovoj ulici? 4. pomagati, po-
moci, biti kome od pomoci, naci se; Orhan
herkese bulunur Orhan svakome po-
maze, orhan se svakome nadje 5. u zluibi
pomochog glagola biti; - biti ra-
sejan; fkeli - biti ljut 6. u sluibi po-
mocnog glagola sa im. u fok. ciniti, raditi;
tekiifte - predlagati; - po-
magati; ziyarette - posecivati
bulunmaz 1. redak, neobican, koji se
retko javlja 2. nenabavljiv, tesko nabavljiv
o bu, - Hint ya! iron. jaka
stvar! velika retkost!
buluntu 1. nalaziste (arheolosko) 2. na-
hoce
bulunulmak pass. od bulunmak; tu-
mzakerede bu-
raspravljalo se o mojim sta-
vovima
1 . pronalazak, otkrice 2. do-
misljatost, dosetljivost, promucurnost
dijal. sastajaliste
susret, vidjenje, sastanak
s ile 1. sastajati se, sretati
se; vidjati se, nalaziti se;
sutra cemo se videti 2. slagati se, delili
misljenje
caus. od
bulut (-tu) oblak; - sloj ob-
laka; kmls - kumulusi O - gibi
tresten pijan, pijan kao klen; - ke-
silmek arg. opiti se kao majka; - tan nem
almak (ili kapmak) 1) biti preosetljiv 2) biti
smnjicav; - unu vermek v. - kesilmek
bulutlanmak (na) oblaciti se, natmuriti
se; hava oblaci se
bulutlu oblacan, tmuran; maglovit
bulutsu astr. nebula, maglina
bunca
bulutsuz vedar, bez oblaka; fig. ne-
pomucen
bulvar bulevar, avenija
bum ek. bum, nagli ekonomski procvat
bumbar 1. debelo crevo zivotinja 2. kul.
mesnjaca (sa dzigericom i pirincem) 3.
zaptivaci od vate (za prozore i vrata)
kul. nadev, punjenje
potpuno mutan, mutan kao
oranje
jako izguzvan; mnogo
naboran, sav u borama; zbrckan, sme-
zuran
bumbuz veoma hladan, leden; bira -
pivo je ledeno
bu n 1 . nevolja, beda 2. kriza, teskoca
buna dat. od bu; - binaen prema tome;
iz tog razloga; - gelince sto se toga tice;
- mukabil nasuprot tome; s druge
bunak senilan, izlapeo; slabouman,
umno poremecen
bunakhk senilnost, ostarelost; po-
detinjalost
kriza; ekonomik - eko-
nomska kriza
bunalmak 1. biti zadihan; biti osa-
mucen 2. propasti, zaglaviti, umirati (od
zege, zedji i si.); gusiti se (od kaslja; bu
biraz
ugusio sam se u ovom sobicku, malo cu
izaci
muka; dosada, cama; dep-
resija; klonulost
zagusljiv; tezak, sparan (dan,
vreme); - zapara, sparina
bunaltmak caus. od bunalmak
bunama izlapelost, demencija
bunamak poseniliti, izlapeti, podetinjiti
bunca mnogo; toliko mnogo, tako
169
bunda
dugo; - sizi grmedim tako
dugo vas nisam video ll tako velik, toliki; -
yol yrdk toliki put smo presli
bunda /ok. od bu; - bir var ima
nesto u tome
bundan abi. od bu; - byle v. byle; -
zbog toga, stoga; - iyi can
bolje od ovoga nema; od ovoga je samo
sdravlje bolje
bungun jadan, tuzan, potisten, pog-
ruzen
bunlu krizni; kritican; - durum kriticno
stanje
bunluk kriza; cf.
(-ar) dijal. postati nezasit; ze-
leti vise od postojeceg
bunsuz bez ovog, bez toga
bunun gen. od bu; - nar. bas
ovde; - zerine na to, odmah zatim; - s-
tne su i! pisi propalo
bura ovo mesto; ova tacka; - larda
ovde, u ovim mestima; - ok
konukseverdir odvasnji ljudi su veoma
gostoljubivi
jako blizu, odmah ovde
burada ovde, na ovom mestu; -
diye fig. padati u oci
buradaki ovdasnji
buradan odavde; - git! gubi se odav-
de! tornjaj se!
vihor, oluja, bura
Burak Burak (Muhamedov koni)
ovdasnji, mesni
buram: - - onom. obilja intenziteta i
si.; - -duman dim kulja; - - kar
sneg sipa u velikim pahuljicama;
- - kokmak silno mirisati; - - teriemek
kupati se u znoju; - -
kisa pljusti
170
buranca (ili - otu) bot. divizma (Ver-
bascum thapsus)
burani v. borani
ovo mesto; ovde; - Istanbul
radyosu ovde radio Istanbul; - neresi
koje je ovo mesto? gde smo?
buraya ovamo; ovuda
burcu nar. ugodan miris, miomiris; - -
miomirisno
burcumak nar. prijatno mirisati
bur 1 (-cu) 1. kula, zamak, tvrdjava; 2.
astr. zodijacki znak 3. astr. sazvezdje,
konstelacija; - lar astr. zo-
dijacko sazve.Zdje; zodijacki znak; Yenge
- u znak raka, rak
bur2 (-cu) bot. imel? (Viscum)
burak bot. graorica (Vicia ervilia;
- - uvijen, kudrav (kosa i si.)
burdurmak caus. od burmak
burga 1. vir, vrtlog, djerdap; 2.
vihor ll 1. uvijen, uvrnut, upreden; izvijen,
savijen 2. fig. zbrkan, konfuzan (govor i
si.)
burgalamak uvijati, upredati
burgata mor. jedinica mere za debljinu
uzeta (2, 54 cm.)
burgu 1. burgija, svrdlo; - makinesi
bormasina 2. vadicep
burgulamak ak. busiti, vrteti svrdlom
burgulanmak pass. od bugulamak
burgulatmak caus. od bugrulamak
burhan a. dokaz, argumenat; cf.
burina mor. vetrolovka (u.Ze za za-
tezanje jedra prema vetru)
burinata mor. gornja vetrolovka, gornji
pasrijak
burjuva burzuj; - oyunu burzoaska
d rama
burjuvazi burzoazija; kk - sitna
burzoazija
burkmak (-ar) 1. ak. vrteti; sukati, up-
redati 2. ak. uganuti, usinuti, iscasiti
burkulma 1. uganuce, usinuce; isa-
senje, luksacija 2. uganutost, usinutost
burkulmak 1. pass. od burkmak (1.2)
burkuldu iscasila mi se noga 2.
naginjati se 3. fig. raztuziti se, razalostiti
se; kalbirn burkuluyor srce me tisti
uganut, iscasen; uvrnut,
upreden, usukan
burkulu uvijen, uvrnut; iscasen uganut;
iskrivljen
burkutmak caus. od burkmak
burlota mor. brod-spaljivac (za paljenje
neprijateljskih brodova)
burma 1 1. gl. im. od burmak 2. zavr-
tanj, spirala 3. ostar bol, kolika (u sto-
maku, crevima) 4. (zlatna) grivna, na-
rukvica 5. skopljenje, kastracija, uvijanje 6.
slavina; lula 7. arhit. usasta opsivnica,
motiv nalikna konopac 8. sajtov, vranj (na
bureti) 9. arhit. stub u obliku uzeta ll 1. za-
vijen, spiralan, prepleten; upreden, usukan
(o brkovima) - turban sa gustim
uvojcima 2. uskopljen, kastriran; - at kast-
riran konj
burmak (-ar) ak. 1. vrteti, obrtati, ok-
retati; uvijati, sukati (brkove); cediti (rublje)
2. skopiti, kastrirati, strojiti 3. skupljati usta
(o kiselom vocu) 4. probadati, tistati, tupo
boleti (u unutrasnjim organima)
sa spiralom, spiralan; sa griv-
nom; sa narukvicom; uvijen, upreden, usu-
kan
burnaz nosat, s orlovskim nosom
burs stipendija
burslu sa stipendijom; - talebe sti-
pendist
burtlak sljunkovito mesto
burun
burtulmak dijal. naborati se, izborati se
buru 1. nar. ostar bol. kolika 2. naponi,
trudovi, porodjajni bolavi
buruk (-!;ju) 1 1. (pre) savijen; savijen,
zasukan; upreden, usukan; prepleten, uvr-
nul 2. opar kiseo (dunja, vino i si.) 3. us-
kopljen, kasiriran 4. skupljen (usta od opo-
rog voca ili pica) 5. fig. preosetljiv,
povredljiv ll 1. iscasenje, uganuce 2. us-
kopljenik, kasiriran muzjak
burukluk 1. oporosl, lrpkost 2. (pre)
osetljivost, uvredljivost
buruksu kiselkast
burulma 1. gl. im. od burulmak 2. fiz.
uvrtanje, sila uvrtanja; - zaviyesi ugao
uvrtanja (uvijanja); - terazisi kantar
burulmak 1. pass. od burmak 2. uvijati,
boleti ( o slomaku i si.) 3. dat. fig. vredjati
se, ljutili se
uvijen, uvrnul; upreden, usukan
burum : - - koparmak silno cupali;
- - buruluyor creva mi se
uvijaju od bolova
burun (-rnu) 1. anat. nos; - cu-
renje iz nosa; - nosna duplja; -
nozdrva; - nosna pregrada;
- ingini kijavica; - krvarenje iz
nosa; - nozdrve; -nu ka-
kopali nos; - perdesi nosna
pregrada; - sesi gram nazal; - silmek bri-
sati nos 2. njuska, gubica; - maskesi
korpa za njusku (psa), nagubac 3. kljun,
pramac (broda); vrh, siljak, vrsak (obuce)
4. geog. rt; greben; pobrdje, predgorje 5.
fig. nadmenost, oholost, arogantnost O /-al
- burmak omalovazavali, prezirali; dizati
nos na koga; - - a licem u lice, vrlo blizu; 1
-la/ - - a gelmek naci se s kime licem u
lice, sudarili se; /-al - bkmek prezirali,
omalovazavati, potcenjivati; - u bir
uobrazen; - u byk nadmen; -
u byrnek dizali nos, oholiti se; - unu
ekmek 1) smrcati, smrkati 2. osiromasiti,
171
burunduruk
oslati bez icega; - una biti
nesnosan, biti nepodnosljiv; - unun di-
binde blizu, pod samim - unun
dikine gitmek terali po svom, inatiti se; -
unun ugusili se (od nep-
rijalnog zadaha); - unun
tig. patiti, muciti se, slradali; - unun
rusundan (ili - unun
rusuna gitmek) bili tvrdoglav, nioka ne
slusali; - undan bir para olur
veoma lose raspolozeen, u najcrnjem ras-
polozenju; - undan isli,
pljuniti; kopija; - undan (fitil fitil) gelmek
izaci na nos; pokvarili se (o raspolozenju,
zadovoljstvu); - una gelmek v. - una
- undan getirmek osvetiti
se, vraliti milo za drago; - una girmek na-
metati se, uvlaciti se;- una gtrmek (o)
mirisali, njusiti; - u havada umisljen, uob-
razen, naduven; - unu havaya dikmek di-
zali nos, oholiti se; - unu kabarmak uob-
razili se; - nu kat nadmen, ohol;
- undan kan kadar a-
raditi do iscrpljenja; - u ka-
namadan lako, bez truda; .- unu ka-
namamak izvuci se, ne slradati; - u
keskin ostrog njuha; - ndan 'al-
1) biti nadmen, oholiti se 2) ni
zadlaku ne popustati; - (na) mrsti-
ti se, (na) mrgoditi se; - unu
ponizili, omalovaziti; /-al - unu
prezirati, nipodastavati; - unda kokmak v.
- unda ttmek; - unu
vrlo je ojadjen (ozaloscen); /-al- unu sok-
mak nesati se u tudje slvari, zabadati nos;
- undan solumak biti razdrazen; - unu
srtmek ponizavati, omalovazavati; - unu
dizali nos; - u nda ttmek cez-
nuti, zudeti; - unun ucunda pred nosom,
blizu; - unun ucunu grmemek nista ne
videti (o pijanima; - unun ucundan ile-
risini grmemek ne videti dalje od nosa; 1
- undan yakalamak uhvatiti u !azi; -
yapmak dici nos; - unun yeli harman sa-
vuruyor pravi se vazan, duva se
burunduruk procep, pritezac za
nos (konja)
172
burunlu 1. s ... nosem 2. fig. nadmen,
oh ol
burunluk v. burunsak, blokej, metaina
plocica (za obucu)
burun otu (-nu) burmut
burunsak nagubac, korpa (za
telad, jagnjad)
nagubac, korpa (za telad,
jagnjad); prekonosnica (uzde)
buruntu ostar bol, kolika
- - sav u borama; smezuran,
zbrckan; - - b sav se naborati
1. borali se, nabirati se; guz-
vali se 2. izborati se; smezurati se, zbrcka-
ti se 3. skupljati se (o ustima-od oporog
ukusa) 4. mrgoditi se, mrstiti se
koji se ne guzva (o tkanini,
kravati)
ak. 1. nabirati, guzvali 2.
skupljati oporosti, trpkosti} 3. mrgo-
diti, mrstiti (lice, celo}
1. nabran; izguZ.Van 2. sme-
zuran, naboran, zorckan 3. namrsten,
namrgodjen
1. nabranost; izguZ.Vanost
2. smezuranost, zbrckanost, naboranost
3. mrgodnost, namrgodjenost
buse p. poljubac; - almak ukrasti pol-
jubac
but (-du) anat. butina, stegno; -
butna kost
butlan a 1. neispravnost, pogresnost;
jur. neosnovanost, neodrzivost;
jur. zalba za ponistenje presude 2. po-
nistenje
buut (-du) 1. mat. dimenzija; ct. boyut
2. udaljenost, razdaljina
buymak (-ar} dijal. smrznuti se, sko-
canjiti se
buyot (-tu) boca za zagrevanje, gre-
jalica za postelju
buyruk 1. zapovest, naredba, na-
redjenje; - tutmak slusati naredjenja, pot-
cinjavati se; - pismena naredba 2.
voj. komanda
buyrulmak pass. od buyurmak
buyrultu ist. bujuruldija, pismena na-
redba (visokih vlasti)
buyur nar. molim? kako, molim?; -
etmek nuditi kupce da udju u radnju)
buyurmak 1 . naredjivati, zapovedati 2.
re6i, kazati (kao uciiva rec); bir mi
buyurdunuz? nesto ste rekli?; buna ne
buyurur sunuz? sta kazete na to? 3. dal.
ak. (kao uctiva rec) ukazati cast, izvoleti
(do6i, uzeti, u6i i si.) buyurun (uz)! iz-
volite! ieriye buyurunuz izvolite unutra!
4. kao pomocni g/agOt, umesto gl. etmek,
iskazuje uctivost; - izvoleti posetiti,
ukazati cast O buyurun cenaze na-
nazdravlje! (govori se kad se
nesto neocekivano dogodi)
buyurtmak caus. od buyurmak
buyuru v. buyruk
buyurucu dijal. zapovednik; na-
redbodavac
buz led; - santa; - le-
dena struja, !edeni tok; - led-
jenje, zaledjivanje; . smrzavanje; -
lamak zalediti se, uhvatiti se (o ledu) -
bulutu cirostratus; - bol. ledeno
cve6e, ledena trava (Mesembryanthemum
crystallinum); - zm topljenje leda;
fig. odledjivanje (zahladjenih odnosa) -
zoo/. polarni gnjurac (Columbus
glacialis); - devri geo/. ledeno doba; -
uredjaj za odledjivanje; - ktlesi le-
dena stena; - rts !edeni pokrivac; n
!edeni blok; - sisi ledena magla;
- tekkesi v. - rts ; - tutmak hvatati se
(o ledu), Jetidi se; - ledena kisa
o - gibi 1) veoma hladan, leden 2) pro-
pisan, pravi (za negativna svojstva); - gibi
bfe
pravi, okoreli lopov 3) svez, cist
(npr. sir, meso /-dan/- gibi pot-
puno se ohladiti prema kome; - kesilmek
zmrznuti se, zalediti se; fig. slediti se, uko-
citi se (od hladno6e); - stne yaz-
mak uzalud se truditi; pisati na ledu
(sisance)
oteliti se
buz !edeni breg
buz frizider, hladnjak
buzhane 1. fabrika leda, 2. prostor za
hladjenje; hladionik, hladnjaca
buzkar v. buzul kar
mor. ledolomac (brod)
caus. od buzlanmak
buzlanmak (za) lediti se
buzlu 1. zaledjen, zamrznut 2. sa
ledom, pomesan sa ledom; -
dena kisa 3. mutan, matiran, neproziran; -
cam matirano staklo, mutno staklo
nar. brdo pod veeitim sne-
gom
buzluk 1. v. buzhane 2. hladnjak, friz
(deo frizidera) 3. dija/. ledenjaca, ledara (o
hladnoj prostoriji) 4. ledenica, pe6ina is-
punjena ledom
buzul geol. glecer; - ledeno, gla-
cijalno doba; - seli glacijalna bujica; - ya-
geol. glecersko korite
buzul kar lanjski (stari) sneg; snezanik,
sneg-celac
buzul geog. glecerski sto
buzul geol. morena
bcr sitan, mali, patuljast
bcrlk mali rast; dezmekavost, zde-
pastost
Bd v. Edi
bfe bife (u raznim znacenjima);
- hladna zakuska
173
bteci
bfeci bifedzija
v. bve
ak. dijal. ustaVIjati, zajiti, za-
gatiti (vodu, reku)
(-ti) dijal. jezerce (nakupljena
voda)
muz. lovacki rog.
v. -
V. by
bhtan v. iftira
bk (-k) 1. sikara, siprazje (pored
reke) 2. kupina 3. krivina, okuka, vijuga
bken anat. fleksor, misic pregibac
bklm 1. vijuga, krivina, pregib; uvo-
jak; beyin - mozdana vijuga 2. nabor;
bora; - - sav u naborima; kovrdzav,
ukovrcen; iki - presavijen, presamicen;
pogrbljen, poguran; iki - olmak svinuti
ledja, presamititi se
bkme 1. gl. im. od bkmek 2. upreden
konac; gajtan, sirit 3. tekst. krepon
bkmek (-er) ak. 1. upresti, upredati,
usukati 2. savi (ja)ti (u kotur), presavijati,
smota (va) ti; haliyi - smotati tepih 3. sa-
vijati, sagibati (koleno, ruku)
bktrrnek caus. od bkmek
bkc 1. prelja; prelac 2. v. bken
bkk 1. nagnut; savijen, poguren 2.
upreden, usukan
bklgen /ing. promenljiv, flektivan
bklme savijanje, pregib; -. fiz.
momenat savijanja; - mukavemet! otpor
savijanja
bklmek pass. od bkmek; b-
iplik predja; - ulizivati se,
ulagivati se
bkl 1. upreden, usukan 2. savijen,
smotan; sklopljen 3. poguren, pogrbljen
bkm 1. nabor, bora 2. pregib; isk-
174
rivljenje; savijutak, zavoj, okuka 3. uvi-
janje; uvojak 4. tekst. predja
bkmhane predionica
bkmc prelja, prelac
bkn /ing. fleksija
bkngen, bknl v. bklgen
bknmek uvijati se, grciti se (od bo-
lova)
bknt 1. nabor,bora 2. pregib; kri-
vina, zavoj (puta) 3. cvor, uzao 4. sirit 5.
rub, porub, opsiv 6. kolika, ostar bol
savijanje; pregibanje
blbl p. 1. slavuj {Luscinia me-
garhyncos); - gibi sicusan, ma-
jusan {o posudi, casi) - n dilinin
sve nevolje dalaze od jezika {slavuj
od svog jezika); - gibi
raspricati se, rasceretati se; - gibi ko-
sve reci, nista ne precutati; - gibi
veselo caskati 2. prorok (jedan
od muhamedovih epiteta) 3. mor. kuka ko-
loturnika {vitla)
blbl kul. slavujevo gnez-
do (kolac sli?an bakla vi)
blent p. 1. visok 2. grohotan, gromak
(glas)
blten 1. bilten 2. saopstenje, oglas; -
oglasna tabla
pubertet, polna zrelost, pu-
noletnost; cf. erinlik; - a ermek sazreti,
stasati, postati punoletan
bngalov bungalov
bngldek dijal. vrutak, vrelo (koje
izbija mlazom)
bngldemek dijal. sikljati, kuljati ispod
zemlje (o vodi, nafti)
bnye a. 1. sklop, sastav, ustrojstvo,
struktura 2. telesna gradja, konstitucija 3.
gram. konstrukcija; struktura ct.
bnyevi a. 1. telesni 2. strukturalni
br v. bur
brg dija/. 1. veo, plast, marama (na-
rocito kod arapskih zena); povezaca 2.
tanka zavesa 3. bot. !atica, cvetni listic
brgck bot. palist, priperak
brhan v. burhan
brkan v.
bro 1. kancelarija, ured; avukat - su
advokatska kancelarija 2. odeljenje, odsek
3. pisaci sto
brokrasi birokratija
brokrat birokrata
brokratik birokratski
brokratizm birokratizam
brudet (-ti) a. hladnoca; fig. zah-
ladjenje
brlce v. brlce
brl 1. obmotan, zavijen; obavijen,
zaogrnut 3. zasukan; zavrnut (rukav, no-
gavice)
brm 1. svitak, truba; 2. bot. omatae
3. sloj, naslaga; premaz
brmcek 1. svezanj, deme, ru-
kovet 2. caura (svilene bube)
brmek ak. zavijati, obavijati; obmota
(va)ti, (za) ogrnuti; fig. pokrivati, prekrivati
brnck v. brmck
brndrmek caus. od brnmek
brnmek dat. 1. uvijati se, umotati se;
ogrnuti se 2. prekriti se, obaviti se 3. fig.
predati se cemu; utonuti (u misli); biti ebu-
zet cime; yasa - tugovati; pasti u ocajanje
bsbtn sasvim, potpuno, u eelini
bst (-t) bista
btan hem. butan
bte 1 . budzet; - budzetski
manjak; - encmeni budzetska komisija;
- tahmini predracun budzeta; - bud-
byc
zetska godina; askeri - vojni budzet;
katma - dodatni budzet 2. imovno stanje;
dohodak, prihod
btn ceo, sav, citav; - bir ekmek
yedim pojeo sam Citav hleb ll svi; - o-
. cuklar geldi sva deca su dosla; - mas-
raflar svi torskovi lll 1. zbir, svota, suma,
iznos; 21 . celina, zajednica; jedinstvo
btncl pot. totalitaran, sa-
movladalacki; - rejim totalitarni rezim
btnclk til. integraUzam
btnleme 1. gl. im. od btnlemek 2.
(ili - popravni ispit; - ye kalmak
imati popravni ispit, ostati za popravni ispit
btnlemek ak. dopunjavati, komp-
letirati; popravljati
btnlemeli ucenik koji ide na pop
ravni ispit
btnlenmek pass. od btnlemek
btnler dopunski, dodatni, naknadni
soc. integracija (do-
seljenika sa lokalnim zivljem jedne zemlje)
btnleyin u celini, potpuno, sasvim
btnlk calovitost, medeljivost, in-
tegritet; toprak - teritorijalni integritet
btnsel celokupan, ukupan; potpun
bve, bvelek Hli) zool. obad (Hypo-
derma Govis)
bvet 1 (-di) v.
bvet2 (-ti) bife
bye, byelek v. bve, bvelek
by 1. magija; carolija, cini, vradz-
bina; - bozmak skinuti cini, osloboditi se
zacaranog kruga; - etmek v. - yapmak; -
otu bot. kuznjak tatula (Datura stra-
monium); - yapmak zacarati, opciniti,
omadjijati 2. car, sarm
bycek povelik, oveci
byc carobnjak, mag; vracar
175
1
i
byclk
byclk bajanje, vracanje; carolije,
cini
byk 1. velik, krupan; ogroman, sirok,
prostran; - arsa velika parcela; - atar-
damar anat. aorta; - birlik voj. velika je-
dinica; - geog. slap, katarak!; -
veliko kalibarski; - apta u velikom
obimu; - sanayi krupna industrija 2. stariji;
- stariji sin; o benden iki - tr
on je dve gadine stariji od mene 3. od-
rastao, star; kkler - lerini
mladi treba da postuju svoje stare 4. velik,
visok, znacajan, mocan istaknut; - ler ve-
likani, veliki ljudi; - adam velik covek; -
duka veliki knez; - gn znacajan dan;
Byk lskender Aleksandar Veliki;
Byk Millet Meclisi v. millet 5. glavni; -
ikramiye glavni zgoditak; - voj.
glavnina, glavni deo; - voj.
glavna komanda; - yol magistralni put,
magistrala 6. u sastavu bat. i zool. nizavi;
- bot. traskot (Cynodon dac-
tilon); - camgz zool. gorostasna
ajkula (Cetorhinus maximus); -
bot. zvoncic bastenski {Campanula me-
dium); - lekli semizotu bat. prkos (Por-
tulaca grandiflora); - uhan bot. ja-
gorcevina (Primula); - dulavrat otu bot.
cicak veliki (Lappa major); - ebem g-
meci bot. crni slez, guscija trava (Malva
silvestris);- zool. veliki mra-
vojed (Myrmecophaga tridactila); - rm-
. cek zoo/. svracak veli ki (Lanius ex-
cubitor); - papatya bot. zablja trava
(Anthemus arvensis); - su bat.
zenski rogoz (Typha latifolia); - toy
zoo/. droplja (Otis larda) O - abdest 1. ret.
veliko pranje 2. tiziol. stolica; -
kk yer (ili yutar) post;
ribe male prozdiru; jaci tlaci; -
(ili derdi) byk olur post! veca glava
vise glavobolje; - pametan, uman; -
bilmek v. - grmek; - le - , kkle
kk sa svakim se znati ophoditi; -
evren makrokozam; - gelim geog. si-
zigijska plima; - grmek visoko ceniti,
uvazavati; - v. - -
176
v. - su dkmek; - lokma ye -
sz syleme! ne budi previse siguran u
sebe! - mevlt treci mesec lunarnog
kalendara (u kome jfl rodjen Muhamed); -
oynamak kockati se u velike sume; -
nerme log. prvi sud; - szler vi-
sokoparne reci, bombasticne fraze; -
(sz) sylemek hvalisati se; - su dk-
mek vrsiti veliku nuzdu; - terim log. veci
clan (pojam koji je predikat zakljucka); -
tutmak v. - grmek: - velika,
grdna steta
byk am i ral admiral flote
byk anne baba, baka
Byk astr. Veliki medved; ct. Ye-
digir
byk baba deda, ded
byk bat. velika kukute (Co-
nium maculatum)
byk krupna stoka (goveda konji)
byke oveci, prilicno velik
byk eli ambasador
byk elilik 1. ambasada 2. rang am-
basadora
byk bat. velika _kopriva (Ur-
tice dioica)
byktendirrnek ak. uzdizati, velieati,
uznositi, hvaliti
bykfenrnek praviti se vazan, umisl-
jati; hvalisati se, razmetati se
bykletmek v. byklendirmek
bykl; - kkl i veliko i malo;
staro i mlado; svi
byklk 1. velicina; masivnost, og-
romnost 2. velicina, broj; format (papira,
knjige i si.); - nde bir inci biser
velicine lesnika 3. velikodusnost, ple-
menitost, blagorodnost;llarezljivost, sted-
rost; - gstermek biti velikodusan 4. pej.
nadmenost, kiceljivost, arogantnost; - ku-
runtusu megalomanija; - satmak praviti
se vai:an, umisljati 5. vai:nost, znacaj
byks dijal. zreo, starmali (o detetu)
bylemek ak. opciniti, ocarati, omad-
jijati; fig. sarmirati, oduseviti, fascinirati
bylenmek pass. od bylemek
. byleyici caroban; drai:esan, bajan,
sarmantan
bylte aparat za uvelicavanje (fo-
tografija, snimaka)
byitme uvecanje, povecanje; uve-
licavanje (fotografije)
byltmek ak. 1. uveca (va) ti, uvelica
(va)ti 2. fig. preuvelicavati, preterivati
uvecan, uvelican (sni-
mak)
byl 1 . opcinjen, zacaran, omadjijan
2. magican, caroban
byrnek 1. jacati; povecavati se; raz-
vijati se; siriti se; bymeden
sndrld poi:ar je ugasen pre nego sto
se prosiro 2. (po)rasti (o licima); ocuk
byd dete je porasla 3. ostariti;
retmenimiz byd nas ucitelj je ostario
O de (gibi) prerano
sazreo, odrastao (o detetu koje se panasa
kao odrasli); elinde - rasti uz koga
byte (-ci) uvelicavajuce staklo,
lupa; cf.
bytken; - doku bot. kambijum drve-
ta
bytme 1 . gl. im. od bytmek 2. vas-
pitanik, odgajenik; posvojce, usvojenik
bytmek ak. 1 . povecavati, uve-
licavati; prosiri (va)ti, siriti; razvijati; -
siriti svoje poslove; - razvijati pol-
joprivredu 2. preterivati, preuvelicavati; cf.
abartmak 3. podizati, negovati, gajiti
(decu)
bytlmek pass. od bytmek
bz p. propust za vodu, kanal

bzdk dijal. 1 neposoban ll zadn-
jica, strai:njica
bzdrmek caus. od bzmek
bzgen skupljanje, nabiranje; nabor
bzgl s naborima, naboran; - etek
faltirana suknja
bzme gl. im. od bzmek ll skupljen i
sui:en (o tkanini), koji se zatvara za-
tezanjem (o torbi, kesi)
bzmek (-er) skupljati, zatezati, zbijati;
stesnjavati; nabirati, naborati
bzk skupljen, sui:en, stesnjen,
nabran, naboran ll 1 . vu/g. zadnjica,
straznjica 2. arg. "petlja", hrabrost
arg. istomisljenik, kom-
panjon
skupljanje (tkanine)
bzlmek 1. skupiti se, stegnuti se;
zgrciti se; smanjivati se, skracivati se;
skupljati se (o tkanini) 2. pritajiti se, scu-
curiti se, zavuci se; skupiti se kao dve
pare u kesi; oturmak sedeti
zgrcen; ezllip - postideti se; pokunjiti se
177
. -C- :
caba 1. dzabe, besplatno, badava; cf.
bedava 2. povrh toga, jos i; o da - iron.
jos i to!
v.
cabadan besplatno
salata od krastavaca i ki-
selog mleka O senden - bile olmaz ti nisi
ni za sta
cadalvz svodljiva, opaka zena, guja,
vestica
biti svadljiv, opako se
ponasati
cadalozluk pakost, pizma, inat
cadde a. 1. bulevar, ulica; - yi tutmak
1) preseci ulicu; zatvoriti put 2) arg. uh-
vatiti dzadu, smugnuti, uteci; - ave-
nija 2. drum, magistrala
p. 1. vestica; fig. stara vestica (o
zeni) 2. vampir 3. zia i ruzna zena o - ka-
jazbina intriga, "kuhinja"
cini, carolije, vradzbine
sprgesi bot. vesticina metla
(Taphrina cerasi)
cafcaf p. 1. sjaj, raskos, pompa; ct.
tafat 2. brbljanje; - etmek brbljati, nak-
lapati
pompezan, raskosan; vi-
sokoparan; - szler visokoparne reci; pre-
tenciozan (stil i si.)
cafcuf v. cafcaf
Caferi a. ret. dzafer1 Qedna siitska
sekta), pripadnik Dzaferi sekte
1 1. resetka; balustrada 2. paocnica
(tocka)
velika torba

cahil a. 1. nepismen, neobrazovan,
178
neuk; kara - potpuna neznalica 2. ne-
iskusan, nezreo, neupucen
cahilane a. p. neznalacki, glupo, ne-
kulturno
cahilce v. cahilane
cahiliyet (-ti) a. ist. predislamski period
arapske istorije
cahillik 1. neznanje; ogranicenost, glu-
post; - etmek praviti gluposti 2. ne-
iskustvo, nezrelost, neupucenost 3. v. ca-
hiliyet
caiz a. 1. re/. dozvoljen 2.
moguc, dozvoljen; - olmak biti dopusteno,
biti moguce; tabir - se ako je dopuSteno
tako reci
caize a. 1. dar, nagrada pesniku (od
Jica koje je velicao) 2. znak za ponavljanje
(koji zamenjuje iste reci u spiskovima, ta-
belama)
caka arg. hvalisanje, razmetanje, se-
purenje; - satmak praviti se vazan, raz-
metati se, sepuriti se
arg. razmetljivac, hvalisavac; ct.

razmetljivost, hvalisavost
arg. hvalisav, naduven, uob-
razen
cali a. izvestacen, Jazan; Jicemeran,
pritvoran
calip (-bi) a. privlacan, koji privlaci
(paznju i si.)
cam 1 p. 1 1 staklo; /-al - geirmek (ili
takmak) zastakliti; - staklara,
fabrika stakla; hedef - objektiv: 2. okno
(prozorsko) 3. foto fotografska ploca ll
staklen; - staklarija, stakleni pro-
izvodi O - gibi 1) providan, pozracan 2)
bezivotan, staklast (pogled, oci)
cam2 p. arh. casa, pehar, krcag
camadan 1 d zamadan (vrsta jeleka op-
sivenog srmom)
camadan2 mor. podvezani C:vor jedra
cambaz p. 1 1. akrobata, igrac na zici 2.
dzambas, preprodavac konja; dreser
konja 3. iskusan C:ovek, majstor svoga
posla 4. prepredenjak, prevejanac, va-
ralica, hulja ll prepreden, prevejan, lukav
cambazhane p. cirkus; cf. sirk
1 . zanimanje akrobate; ak-
robatika 2. trgovina konjima; dresura konja
3. lukavstvo, prepredenost
cambul: - cumbul zidak, vodnjikav (o
jel u)
dzamdzija, staklar (proizvodjac i
trgovac) 2. staklorezac; - macunu git 3.
fig. prepredenjak, prevejanac
1. staklarstvo 2. arg. vo-
ajerstvo
camekan p. 1) izlog, vitrina 2. stakleni
deo (vrata); staklena pregrada 3. stak-
lenik, staklena basta 3. svlacionica (u ha-
mamima) 5. arg. "prozori". naocari
1 . zastakljen 2. arg. s "pro-
zorima", s naocarima
cam (-ni) zelenkast, tam-
nozelen
camgz 1 . vestacko oko 2. covek s
vestackim okom 3. (ili - zoo/. mors-
ki pas ll pohlepan, gramziv
cam gzeli bat. vrbica, lepi covek (lm-
patiens balsamina)
cami (-i, -si) a. dzamija O -
ama, yerinde dzamija se srusila,
ali je mihrab na mestu (kaze se za stariju
zenu koja je sacuvala lepotu)
camia a. 1. soc. zajednica, komuna; cf.
topluluk; Trk - Turska kiparska
zajednica 2. udruzenje
camit (-di) a. 1. neziv; neorganski 2.
fig. mrtav, bezivotan
can
camlamak ak. zastakliti
camlanmak pass. od camlama k
vitrifikacija, postakljenje,
pretvaranje u staklo
camiatmak caus. od camlamak
zastakljen; sa staklom; - dolap
vitrina; - staklena vrata
1. zastakljen ulaz, terasa; iek
- oranzerija 2. staklena pregrada, vitrina
3. staklenik, staklena basta
staklast, nalik na staklo
cam suyu zitko staklo
cam yn staklena vuna
can p. 1. dusa 2. zivot 3. zdravlje; -
gelir zdravlje ulazi na usta; -
her stn zdravlje je iznad svega
4. snaga, moc; energija (zivotna) 5. !ice,
individua, covek 6. re/. brat, prijatelj; sled-
benik (verske sekte) ll 1. osecajan, du-
sevan, prijatan 2. iskren 3. mio, drag O -
m 1) duso moja! mili moj! zivote moj! 2) za
izrazavanje nezadovoljistva, nedoumice i
s/.; yok - nije moguce! kako to? 3) u
tunkciji atributa divan, prekrasan; o -
ocuk ono divno dete; - lar! prijatelji! dru-
govi! - jak, ostar bol; - 1)
smrknuti se pred ocima (od bola ili u afek-
tu) 2) /-af jako zaliti; - pri-
ciniti ko me bol; - gelmek 1) po-
sustati 2) mnogo se uplasiti, prestraviti se;
- alacak yer (ili nokta) bitna strana; zi-
votno pitanje; - andjeo smrti; zlo-
cinac, dusevadnik; - - vermek muciti
se, biti u agoniji; - almak 1) ubiti
2) silno obratovati; /-af - atmak strasno
zeleti, uporno zahtevati; - la srcem i
dusom, nesebicno; -
1) prestrasio sam se, dusa mi je sisla u
pete 2) razbesneo sam se; - beslemek
uzivati u jelu, biti sladokusac; -
bezrnek (ili bakmak) dozlogrditi, dodijati (o
zivotu) - jednodusnost; -
gelmek 1) izmuciti se, iznuriti se 2) do-
179

1

ll
ca nan
dijati, dozlogrditi; burnuna gelmek v.
gelmek; a svako o
svojoj nevolji; a katmak bodriti, davati
polet; - - obespokojiti se,
izgubiti spokojstvo; - cehenneme gn-
dermek poslati na onaj svet; - cmleden
azizdir zivot je drai:i od svega; - e-
kilmek osecati posustalost; obamreti, uko-
citi se (o telu}; - muciti se, stra-
dati; borit! se sa zivotom (u agoniji}; -
dosadjivati, muciti;
crkao dabogda! - do pos-
lednjeg daha; - 1) ispustiti dusu,
umreti 2} namuciti se, iznuriti se 3} iznositi
se, pahabati se (o 1)
centar, najvai:nija tacka cega 2) slabo,
bolno mesto; - basmak (ili do-
kunmak) dodirnuti bolno mesto, pogoditi
osetljivu tacku; !-al - dayanmamak ne
izdri:ati; ne podnositi; - 1) do-
padati se, biti po ukusu 2) spominjati (po-
kojnike) po dobrim delima;
pokoj mu dusi! - derdine borili
se za i:ivot; - 1) muz. zvucni stub
(u violini); 2) oslonac, potpora; -
takmak rizikovati; - dostu iskren, privri:en
prijatalj; - zakleti neprijatelj; -
feda etmek i:rtvovati svoj i:ivot; -
gemek dosadjivati, nervirati; uz-
nemiravati; - dan gemek ispustiti dusu,
umreti; - gelmek doci k sebi, oporaviti
se, oi:iveti; - gzyle bakmak pai:ljiva
posmatrati; - havliyle 1) u smrtnom stra-
hu 2) iz sve snage; - ii! duso moja!
i:ivote moj! - iine ne trpeti,
ne podnositi; - iine gel-
mek obo.i:avati, mnogo voleti koga; Is-
ternek (po) zeleti, imati prohtev za cime;-
isterse ako hoces! - dir-
nuti u bolno mesto; - kar etmek doz-
logrditi, dodijati; - a pokusaj ubistva;
- kastetmek raditi o glavi, pripremati
ubistvo; - briga (borba) za zivot; -
bespostadna ubijati; -
lle dinlemek 1) sav se pretvoriti u uho,
pa.i:ljivo slusati; - dusa; - min-
net! sta bolje pazeletil sta ces boljel -
180
a minnet bilmek (ili saymak) smatrati
cascu; - osetljivo mesto; -
okumak unistiti, razoriti, upropastiti; -
olmak umreti, stradati; - oyunu
igra zivotom; opasna igra; - pitanje
zivota i smrti; - pek izdri:ljiv,zilav; -
rahat olmak smiriti se, uspokojiti se; -
zdravlje; - dosadan, na-
metljiv; - 1) dosadjivati se, umi-
rati od dosade; biti potisten, utucen 2) /-al
rastuziti se, razalostiti se, oneraspoloziti
se, razalostiti se, oneraspoloziti se, sne-
veseliti se; - dosada, cama; po-
tistenost, utucenost; neraspolozenje; 1-a/ -
vermek ulivati camu; rastuzivati;
oneraspoloziti; - do-
sadjivati, gnjaviti; obespokojavati; - soh-
beti srdacan, prisan razgovor; - su-
samak 1} zeleti umreti, traziti svoju
pogibiju 2) biti zedan cije krvi, zeleti
ciju smrt; - tak demek (ili etmek} doz-
logrditi, postali nepodnosljiv; - me-
kusac, maza; - tez nestrpljiv, nervozan; 1
- (argo} izrazava
srdzbu; - usanmak dozlogrditi (o
zivotu}, razocarati se u zivot; - dan ve dil-
den (gnlden ili yrekten} od sveg srca,
iskreno; - vermek 1) umreti 2) dati zivot,
umirati za cim, mnogo zeleti 3) /-al odu-
sevljavati; ushititi; raspaljivati 4) udahnuti
.i:ivot, povratiti u zivot; - vermek 1)
zrtvovati se 2) biti lakom, pohlepan; - vu-
rulmak zaljubiti se, zacopati se; a
prijatan, mio, simpatican; ganutljiv; -
yakmak muciti, kinjiti; nanositi stetu;
- ma arg. prokleto, vraski (iz-
razava divljenje, ushicenje); - yanmak 1)
boleti 2) /-dan/ dosaditi, dozlogrditi
3) mnogo zaliti; - 1) mnogo mi
je tesko 2) mnogo mi je zao; - yatma k
svideti se, dopasli se; - yerine gelmek
doci k sebi, povratiti se (od i si.); -
yetmek namuciti, izmuciti; biti ne-
podnosljiv; - 1) iskren drug 2) zi-
votni drug (suprug, supruga}
canan p. voljena, mila, draga (zena)
r
canavar p. 1 zver ll zverski, svirep, zao;
- kesilmek podivljati, pomahnitati O - d-
sirena
canavarca, 1 zverski,
zestok, svirep; - i gd zverski instikt ll
svirepo, okrutno, opako
podivljati, pomahnitati
svirepost, surovost, okruto
nst; divljastvo
canavar otu (-nu) bot. vodnjaca, vo-
lovod (Orobanche)
- dragi moj! duso moja!
- isterse kako hoce (prekorno)
can 1 (ili - kuzu prisan,
blizak, intiman (prijatelj) ll biizak drug, in-
timus
candan 1 1. od sveg srca, iskreno,
srdacno; - yrekten dusom i srcem, od
sveg srca 2. rado, sa zadovoljstvom ll isk-
ren, srdacan; en - dilekler najiskrenije
zelje
candarma v. jandarma
blizak, iskren prijatelj
can bot. dzanarika (Prunus ce-
rasifera)
can evi (-ni) dijal. 1. srce 2. osetljivo
mesto, bolna tacka; - inden yakalamak
dirnuti u osetljivo mesto
canfes p. tekst. taft ll od tafta, laftan O
- gibi yaprak tanki mladi listovi (vinove
loze, duda)
- cungul onom. din-don! ll
zvonjenje, zvonjava
p. arh. strasan, uzasan (krik,
sum i si.); birdenbire bir- duyuldu
odjednom se cuo prodoran krik
cani a. prestupnik; zlocinac, ubica
canilik prestup; zlocin, ubistvo
canip (-bi) a. strana, bok; voj. krilo

cankurtaran 1. sredstvo za spa-
savanje; pojas za spasavanje; -
kola hitne pomoci; - alarmna si-
rena; - ekibi spasilacka ekipa; - kemeri
pojas za spasavanje; - camac za
spasavanje 2. vrsta jedrenjaka 3. fig. iz-
bavitelj, spasilac
sin. animator
arhit. rekonstrukcija (ob-
jekta, zgrade)
1. ozivljavanje; med. re-
animacija 2. sin. animacija; - filmi ani-
mirani film
ak. 1 . ozivljavati; unositi
zivost 2. med. reanimirati 3. sin. animirati
canlanmak 1. oziveti; preporoditi se;
fabrika kasaba ka-
saba je ozivela cim je napravljena fabrika;
sonra ekinler usevi
su oziveli posle kise 2. oporaviti se, skupiti
snagu (posle bolesti i si.) 3. povratiti se,
doci sebi
1 1. ziv; - hedef voj. ziv cilj; -
model slik. model; - tabiat ziva priroda 2.
ziv, zivahan; bodar, cio 3. fig. ziv jak, iz-
razi!; - voj. intenzivna vatra; - renk-
ler zive, jarke boje 4. ziv, prometan; - ti-
caret ziva trgovina ll u funkciji
determinatuma neodredjenog izafeta lju-
bitelj; pohlepan, gramziv OCUk - SI ce-
doljubiv; mal - gramzljivac; para -
srebroljubac, srebroljubiv O - bebek
veoma lepa, kao lutka (o zeni); - cenaze
zivi les, kost do koze
zivo bice, zivi organizam; - lar
kresi geog. biostera
til. psih. animizarn
1. zivost, zivahnost, pok-
retljivost, nestasnost 2. fig. ozivljavanje,
animacija 3. fig. blistavost, izrazajnost; -
la zivo, poletno
1 1. mrtav, bezivotan, neziv 2.
slab, mlitav, onemocao 3. fig. bled, . be-
181

(stil, pripovedanje i si.) 4. za-
ostao, u zastoju (posao, trgovina) O - ko-
yundan st i petlovi mu nose jaja (i
mrtvu oveu muze); - tabiat slik. mrtva pri-
roda
mrtvo bice, neorganska ma-
terija
med. umrtvljenje
1. bezivotnost 2. slabost,
nemoc; inertnost, nepokretnost
cansiparane p. samopoi:rtvovano, ne-
sebieno
cantiyane bot. lineura (Gentiana)
vrlo ziv, zivahan, pun zivota
car1 earsav, zar (pokrivalo za i:ene)
car2 dijal. poklik; poziv (te-
lala); -etmek vikati, klieati; posi.ati
car3: - - onom. pok/ika, klicanja, po-
vika;- - tmek toro kati, praskati
carcar brbljiv, prieljiv, blebetav; -
etmek brbljati blebetati, torokati
dijal. telal, objavljivae
carcur1 v.
carcur2: - etmek brbljati, prieati ko-
jesta
carcur3 patentni zatvarae, rajsferslus
cari a. 1. tekuci; - hesap tekuci raeun;
- . tekuca gadina 2. tekuci, protaeni 3.
vazeci, na snazi, aktuelan; - olmak biti na
sna.::i (o zakonu, u red bi i. si.); - kanun
zakon koji je na snazi; - para vazeci
nova e
cariye a. 1. ist. robinja 2. naloi:nica
cariyelik naloznistvo, konkubinat
carlamak dijal. 1. bueno prieati 2. ak.
objavati, oglasiti 3. ak. rastrubiti; izbrbljati
cart tresak, prasak, prstanje; -
diye rasparati uz prstanje O - -
tmek hvaliti se, razmetati se; - curt
182
etmek ljutito govoriti, pretiti; - kaba
arg. ne duvaj se! (govori se onome ko se
razmece)
ca rta arg .. vetrovi, gasovi; - yt ekmek
2) otegnuti papke, umreti
cartadak, cartadan bueno, s treskom;
- zatvorio je vrata s tres-
karn
cascavlak 1. go golcat; potpuno ogol-
jen; potpuno celav; - etmek potpuno ogo-
liti; fig. opeljesiti, ostaviti bez icega 2. bez
novca; - kalmak ostati bez ieega
casus a. spijun, uhoda; ct. gzc
O - auto. retrovizor
casusluk spijunai:a; - etmek (ili yap-
mak) spijunirati, uhoditi, baviti se spi-
junazom; - a korunma kont-
raspijunai:a
cavalacoz arg. 1. nistavan, t>ezvredan
(eovek) 2) los, sklepan; - bir ev sklepana
kuca; - osljaren posao
cavlak nar. go, nag; goluzdrav; opipan
O - ekmek otegnuti papkf'
1. nagota, obnazenost 2. ce-
lavost
cavlamak dijal. umreti
cavmak (-ar) razg. 1. obnaziti se 2.
ocelaviti 3. skrenuti od cilja; prebaciti
(metu) 4. arg. otegnuti papke
otu (-nu) bat. korenica
(Opopanax ehironium)
ak. ab/. odvratiti, odvracati,
odgovoriti od eega
- - onom. pucketanja vatre, ce-
panja, paranja; - .:. pocepati, raz-
derati uz prstanje
pueketati, evreali (pri go-
renju); prstati (pri cepanju)
astar zvuk, tresak, skripa; -
basmak (ili koparmak) kriknuti, razderati
se, proderati se; - vermek zastrasiti,
prestrasiti (krikom)
caylak v. cavlak
cayma odustajanje, odricanje (od na-
mere, reci i si.)
caymak (-ar) abi. odreci se, odustati
sznden - odreci se svoje reci
caz,ca?bantmuzdzez, dzezbend
dzezista
- - onom, pucketanja, prstanja
(pri gorenju), kfjucanja
pucketati, prstati (o vatri);
kljucati, klokatati (pri kuvanju)
pucketanje, prstanje; cvrcanje;
kljucanje, klokotanje
cazibe a. 1. privlacnost, atraktivnost 2.
fiz. sila teze, gravitacija; cf. ekim; - kuv-
veti sila gravitacije
cazibeli privlacan; drazesan, zanosan
cazip {-be) a. 1. privlacan, zanosan; cf.
ekici 2. primamljiv, dopadljiv; - bir neri
primamljiv predlog
ce uzv. agu! (za zabavljanje beba); -
demek 1) govoriti 2) fig. svratiti nak-
ratko, skoknuti; - demeye mi geldin?
kuda tako zuris? {govori se posetiocu' koji
se kratko zadrZao)
cebbar a. 1 nasilnik, tiranin, despot ll 1.
despotski, tiranski 2. silan, mocan 3. spo-
sobna umesna, okretna (zena)
1 . tiranija, despotizam 2.
moc, sila
cebe p. 1) oklop, pancir 2. oruzje
cebecl 1. ist. oklopnik 2. oruzar
cebeli a. 1. oklopnik 2. pripadnik i-;on-
jicke zandarmerije
cebellezi arg. prisvajanje (nezakonito),
otimanje; - etmek arg. smotati, zdipiti,
drpiti
cebellokum min. ametist

ceberut {-tu). a. 1. moc 2. svemoc
{bozja) 3. nadmenost 4. bezoseeajnost,
bezdusnost ll bezosecajan, nemilosrdan,
okrutan
ce bir 1 {-b ri) a. 1. nasilje, prinuda, pri-
moravanje; - ile nasilno, prinudno; - kul-
lanmak primeniti silu, prinuditi 2. jur. pri-
nuda, kompulzivna sila
cebir2 {-bri) a. algebra; -denklemi al-
gebarska jednacina; - dizgisi algebarski
niz; - ifadesi algebarski izraz; lineer - li-
nearna algebra
cebire a. 1. med. sina, udlaga 2. teh.
preklopac, spojnica
cebirsel algebarski; al-
gebarska vrednost; - fonksiyon al-
gebarska funkcija; - algebarski broj
cebren a na silu, nasilno; prinudno
cebretmek ak. dat. prinudjivati; pri-
siljavati; cf. zorlamak
cebri1 a. nasilan, prinudan; -
voj. forsiran mars
cebri2 v. cebirsel
cebrinefis {-fsi) a. samosavla djivanje,
suzdrZavanje; - etmek savladjivati se,
suzdrZavati se
cebriye a. fil. fatalizam; cf. kadercilik
cedel a. arh. 1. rasprava, diskusija 2.
til. dijalektika; cf.
Cedi a. astr. Jarac; cf.
cedre a. med. gusa; cf.
cefa a. mucenje, muka; cf. zg; - ek-
mek {ili grmek) muciti se, stradati; /-al -
etmek muciti, zlostavljati
cetakar a. p. 1 . mucitelj, zlostavljac 2.
v.
mucenistvo
a. p. mucenik, stradalnik
1. mucitelj 2. mucenik
183
cefcaf
cefcaf a. cafcaf
ceffelkalem a. arh. odmah, smesta,
bez razmisljanja
cehalet (-li) a. 1. neznanje, neukost 2.
nepismenost
cehennem a. pakao (i fig.) O -
paklena (nepodnosljiva) muka; - i boy-
lamak skapati, umreti, olici u pakao (za
omrznute osobe); - in zabito, za-
baceno mesto; - e evirmek pretvoriti u
pakao; - in dibi v. - in - in dibine
gndermek poslati k vragu; - gibi kao u
paklu; veoma topla; - okoreli, ne-
popravljiv gresnik; - olmak gubili se, cistili
se, tornjali se; - zebanisi mucitelj, satana
cehennemi a. pakleni; satanski (i fig.)
cehennemlik 1. dostajan pakla (covek)
2. laziste u hamamu; cf. klhan
cehennem hem. lapis, srebrni nit-
rat
cehil (-hli) a. neznanje, neukost, ne-
upucenost
cehre a. vreteno; motavilo; cf.
celepi v. celep
celeplik trgovina stokom za klanje
celi a. arh. jasan; ocevidan
celil a. arh. velik; poznat, slavan
cellat a. 1. dzelat 2. fig. krvnik, zli-
kovac
celp (-bi) a. 1. privlacenje 2. P<?Ziv (na
sud) 3. voj. poziv (za regrutaciju); - etmek
1) privuci, privlacili 2) pozivati 3) sazivali
celpname a. -p. pozivnica
celse a. zasetlanje, sesija, sednica; cf.
olurum; - yi amak olvorili sednicu; - yi
tatil etmek prekinuti sednicu (ili
aleni) - otvorena sednica; fevkalade -
vanredna sednica; gizli - zatvorena sed-
nica
cemaat (-ti) a. 1. skup; drustvo, grupa
ljudi 2. (verska, etnicka) zajednica; Ya-
hudi - ti jevrejska opstina 3. dzemat (pod-
rucje jedne dzamije ili jednog imama) o -
ye uymak postupati kao svi ostali
cemal (-li) a. arh. lepota, privlacnost; cf.
gzellik
cehri bot. pasdren (Rhamnus) ceman a. zajedno, ukupno; - yekn
ceht (-di) a. napor, trud, staranje; cf. zajedno; sveukupno
aba; - etmek truditi se, starati se
ceket (-ti) 1. sako, kratak kaput 2. jelek
(zenski)
eeladet (-ti) a. hrabrost, smelost, ne-
ustrasivost cf.
celal (-li) a. arh. 1. moc; velicina 2.
gnev, srdzba
celallendirmek ak. rasrditi, razjariti
eelalienrnek razjariti se, razgnevili se
celalli ostar, gnevan, ljutit
celbe lovacka torba, jandzik
celep (-bi) a. stoke za klanje;
trgovac stokom, marveni trgovac; gonic
stok e
184
a. sesli mesec me-
secevog kalendara
cemaziylevvel peti mesec me-
secevog kalendara o - ini bilmek
znati koga u dusu
cembiye a. kindzal
cemek teh. bagerska viljuska
cemetmek ak. 1. sakupljali; slagati 2.
mat. sabirati
cemi1 (-i) a. arh. sabiranje 2. gram.
mnozina
cemi2 sav, ceo, citav; svi
cemile a. ljubaznost, predusrelljivost
cemiyet (-ti) a. 1. drustvo; savez, aso-
cijacija 2. zajednica, naseobina 3. skup,
sabor (praznicni) 4. svadba, svadbeno ve-
selje
cemiyetli tacan; besprekoran
cemre a. 1. otopljavanje (pretprolecno);
otopliti 2. zar, zeravica
cenabet (-ti) a. 1 1. re/. oskfnavljenje 2.
gadost, pogan ll 1. re/. necist, pogan; -
olmak 1) re/. oskrnaviti se 2) tizio/. po-
lucirati
cenah a. 1. krilo (ptice, vrata, prozora i
si.) 2. voj. krilo, bok; - hcumu bocni
napad
cenap a. upotrebljava se .za is-
kazivanje postovanja, iako joj je osnovno
snacenje "strana"; Hak Svevisni
Bog; - sefir - njegova ekselencija
arnbasadar
cenaze a. 1. pokojnik; posmrtni ostaci;
- (yi) 1) sprovod, iznosenje tela
2) sahrana, pogreb O - gibi bled kao smrt,
bez kapi krvi; - gibi durmak stajati kao
kip buyurun - v. buyurmak
cendere p. 1 presa; su - si hidraulicna
presa 2. fig. pritisak 3. tig. tesnac, skripac;
- ye sokmak dovesti u skripac; pritesniti
Cenevizli ist. Mlecanin ll 1. mletacki
2. tig. lukav, promucuran
cengaver p. 1 borac, ratnik ll ratoboran
cengaverlik borbenost, borbeni duh,
ratobornost
cengel p. dzungla
cenin a. -plod, zametak, e:mbrion; ct.
blt; - i sakit pobacaj; mrtvorodjence
cenk (-gi) p. 1) borba, bitka, boj; ct.
2. fig. napor, borba, trud;
cenki borac, ratnik ll ratnicki; vojnicki
s ile 1. borili se, vojevati
2. svadjati se, prepirati se
cennet (-ti) a. 1. raj; 2. tig. raj na zemlji,
c er
prelepo mesto O - gibi rajski, predivan; -
kz prostodusan, naivan
cennet (-nu) 1. zool. bregunica
(Apus) 2. mit. rajska ptica
cennetlik re/. bezgresan, svet, dos-
tojan raja (o pokojniku)
cennetmekan a. re/. blazene pameti
dostajan raja
centilmen dzentlmen
centilmence dzentlmenski, kako do-
likuje dzentlmenu
centilmenlik dzentlmenstvo
cenubi a. juzni
cenup (-bu) a. 1 jug; ct. gney; -
unda juzno od ... ll juzni; - arz geog. juzna
sirina
cep (-bi) a. 1. dzep; - dzepna
knjiga; - dzepni recnik; - i
zadnji dzep 2. voj. uklinjivanje 3. bot. zoo/.
kesa <> - e atmak strpati u dzep,smotati; /-
- inden tig. zataci koga za
pojas; biti veoma nadmocan, nadmasiti
koga - i delik siromasan, bedan; -
zanesi prirucna apoteka; - dze-
parac; - e indirmek v. - e atmak - i para
grmek zaradili mnogo novca, oparili se
cephane a-p. 1. municija 2. arsenal
skladiste oruzja 3. arg. opijum
cephanelik voj. skladiste municije
a. 1. arhit. fasada 2. voj. front; -
gerisi pozadina fronta; - den hcum fron-
talni napad; milli :- si front na-
cionalnog oslobodjenja 3. fig. osobina,
<> - den hcuma gemek kri-
tikovati bez uvijanja, govoriti konkretno; l-
a! - almak istupati protiv (us) pro-
tiviti se
konfrontirati se
cepken cepken (kratki kaftan sa dugim
razrezanim rukavima)
cer (-rri) a. vucenje, teglenje; - kam-
185
ce rahat
yonu tegljac
cerahat {-ti) a. gnoj, sukrvica; ct. irin
cerehatlenmek (za) gnojiti se; cf. irin-
Iemek
cerahatli gnojni, zagnojen
cerbeze a. slatkorecivost 2. do-
vidljivost, snalazljivost 3. prepredenost, lu-
kavstvo
cerbezeli 1. slatkoreciv 2. snalazljiv,
dovitljiv 3. prepreden, prevejan, lukav
cereme a. arh. naknada stete; globa,
novcana kazna; - sini ekmek platiti
tudju kazn.u
ceren dijal. v. ceylan
cereyan a. 1 . tok; strujanje; kan -
krvotok; su - vodeni tok 2. kretanje, od-
vijanje, hod; kendi - ma
pustimo da se stvar odvija sama po sebi;
neka slvari idu svojim tokom 3. el. struja; -
amak ukljuciti struju; - pre-
kidac; - etmek 1) leci, slrujali 2) odvijati
se, dogadjati se; - mvellidi generator; -
elektricno polje; - aku-
mulalor; yksek gerilimli - struja visokog
napona
naponski, voltazni; yksek -
visokog napona, visokovoltazni
cerh a. 1. ranjavanje, ozledjivanje, 2.
neprihvatanje, opovrgavanje, pobijanje;
jur. izuzimanje, izuzece {sudije, svedoka);
-etmek 1) ranjavali, raniti, ozlediti 2) opo-
vignuti, pobiti 3) izuzimati, izuzeli
cerha v. ceriha
cerlde a. arh. 1. novine 2. knjiga, re-
gistar, popis
cerlha a. rana, povreda, ozleda
cerime v. cereme
Cermen ist. Tevtonac, German; - dil-
leri germanski jezici
cerrah a. hirurg, operalor; - hi-
186
rurski noz; - operacioni slo; -
skalpel
cerrahi a. hirurski; - mdahale hi-
rurska inlervencija
cerrahiye a. 1. hirurgija 2. hirursko
odeljenje {u bolnici)
1. profesija hirurga 2. hi-
rurgija
cerrar a. arh. 1. ucenjivac 2. prosjak
cerre a. dijal. glineni krcag
cesamet {-li) a. velicina; korpulenlnosl
cesametli ogroman, krupan, kor-
pulentan
cesaret {-li) a. smelosl, hrabrost, od-
vaznosl, srcanosl, neuslrasivost; - almak
(ili bulmak) osmeliti se, skupiti hrabrosl,
smognuli hrabrosl; !al - etmek osmeWi
se, drznuli se; - e gelmek okuraiili se, os-
melili se; - gstermek hrabro se drzali,
pokazali hrabrost; - obeshrabrujuci;
- i obeshrabriti se, izgubiti pri-
sustvo duha; - ini obesh-
rabrili, demoralisali; - ini toplamak v. -
almak /-al - vermek bodriti, sokoliti, uli-
vati hrabrost
cesaretlendirrnek ak. hrabrili, bodriti,
so kolili
cesaretleornek osmelili se, drznuli se
cesaretli smeo, hrabar, srcan, odvazan
cesaretsiz bojazljiv, strasljiv, ne-
odlucan
cesaretsizlik bojazljivosl, plasljivost;
neodlucnost
ceset (-di) a. les, mrtvo telo
cesim a. velik, ogroman; kwpan
ceste p. - - malo-f)omalo, deo po deo
cesur a. hrabar, smeo, srcan
cesurluk hrabrost, smelost, odvaznosl
cet (-ddi) a. deda; predak O - becet iz
pokolenja u pokolenje; - ine lanet! (Ili
yedi - ine lanet!) Iriput proklet bio! - ine
rahmet bravo! cestitam!
cetvel a. 1. tablica; ct. izelge; puan -
i sp. tabela 2. spisak, popis, lista; - e ge-
irmek uneti u spisak; - i
stamparske greske 3. lenjir, ravnalo; - ka-
lemi pero za tehnicko crtanje 4. kanal, jaz
(za navodnjavanje)
cevaben a. dat. kao odgovor na, u od-
govoru na .. ; - mektubunuza - kao od-
govor na vase pismo
cevabi a. uzvratan; - nota uzvratna
n ota
cevahir a. drago kamenje, dragulji O -
yumurtlamak govoriti besmislice, brbljati
gluposti
cevahirci draguljar; juvelir
cevahircilik draguljarstvo
cevap a. odgovor; ct. -
bulunmak odgovoriti: - dikmek v.
- /-af - vermek ojgovoriti,
dati odgovor 2. pristati, sloziti se, odazvati
se, udovoljiti; - ispaliti, iz-
valiti odgovor (bez razmisljanja); ret -
negativan odgovor, odbijanje
ak. odgovarati, davati
odgovore; sorunuzu ce-
ne mogu da od-
govorim na vase pitanje
s odgovoron, povratni; - telg-
raf telegram s placenim odgovorom; su-
alli - u obliku pitanja i odgovora
bez odgovora; -
rakmak ostaviti bez odgovora
cevap a. arh. dozvola, dopustenje; /-af
- vermek dozvoliti, dopustiti
cevelan a. kruzenje, kruzno kretanje;
obrtanje; setanje; - etmek (ili yapmak)
kruziti, vrteti se, cirkulisati; setali se
cevher a. 1. til. supstancija 2. dragulj,
dragi kamen 3. tig. talenat, biser 4. til. sus-
ceza
!ina, bit, srz 5. ruda, mineral
cevherci 1. draguljar, juvelir 2. til. sups-
tancijalist
cevhercilik til. supstancijalizam
cevherli 1 . ukrasen dragosenim ka-
menom 2. tig. brilijantan, talentovan
cevir (-vri) a. mucenje, ugnjetavanje; l-
a!- etmek ugnjetavati, muciti
ceviz a. i orah; - bot. orah, ora-
hovo drvo (Juglans); - orahova
ljuska; etin - 1) tvrd orah, orah sa
tvrdom ljuskom 2) tig. tvrd, orah ll orahov,
od orahova drveta; - mobilya orahov na-
mestaj o - sokmak dovesti u
tezak polozaj; stegnuti; prikljestiti;
- bini (ili praviti gresku za
greskom (glupost za gluposcu)
cevizlik orasje
cevval (-li) a. ziv, zivahan, pokretljiv;
en ergican
Cevza a. str. Blizanci ct. ikizler
ceylan zool. gazela (Gazella dorcas) -
sanjivog, ceznjivog - gibi
stasit, kao gazela
ceza a. 1 . kazna; jur. sankcija; -
sebepler otezavajuce okolnosti;
- ekmek izdrzavati kaznu; - geri
odlaganje kazne; gr-
meksizin nekaznjeno; - hafifletici se-
bepler olaksavajuce okolnisti; - hukuku
krivicno pravo; - ukinuti
kaz, u; - kanunu krivicni zakonik; - ya
dobiti kaznu, biti kaznjen; -
kazna strogog zatvora; hizmet - voj.
disciplinska kazna; idam (ili lm) -
smrtna kazna 2. novcana kazna, globa,
penal; - birnek (ili vermek) odrezati
globu; - ya kazniti, oglobiti; -
yemek dobiti kaznu, biti kaznjen 3. sp.
kazna; - izgisi kaznena linija; -
kazneni prostor; - kazneni uda-
rac, penaltik 4. zasluzena kazna, od-
mazda; - ekmek platiti; dobiti
187
ceza evi
zasluzeno; grmek biti kaznjen, platiti
ceza evi zatvor; lamnica


pass. o d ce-
ak. kaznili, kaznjavali
cezatanmak bili kaznjen, oglobljen
kaznjen, oglobljen
1. (ili nekaznjen 2. ne-
kaznjiv
Cezairli Alzirac ll alzirski
cezbe a. ekslaza; pomama, mahnilosl
ye gelmek (ili tutulmak) pasli u ekslazu
cezbelenmek ushilili se; pomahnilali,
pornamili se
cezbetmek ak. 1. privlacili 2. upijali,
usisavati
ce zir 1 ( -zri) a. mat. bi ol. gram. ren
ini almak (ili izvlacili koren
(-zri) a. geog. oseka
cezp (-bi) a. 1. privlacenje 2. upijanje,
usisavanje
cezri a. korenil, radikalan; cf. kkten;
olarak radikalno, korenito
cezve a. dzezva
dijal. go, nag; obnazen
(-M; poderali se, po-
cepati se, iznosili se; fig. izmucili se, iscr-
psti se, isiresili se; pohaban, iz-
nosen; fig. iscrpljen, iznuren
greben (na konjskom
vratu)
v. sigara
v.
- - onom, pticjeg cvrkutanja; - -
tmek cvrkutati
v.
1. slab, nejak, nemocan; oronuo; -
188
yapraklar uvelo lisce 2. fig. slab, bezv-
redan, slur (dela i si.)
slabili; venuli 2. fig. gubiti
vrednost
1. slabosl; uvelosl 2. fig. bezv-
rednosl (umelnickog dela i si.)
pokvaren; uzegao; gnjio; - yu-
murta ukvareno jaje 2. gnojav, zagnojen;
- etmek zagnojili O - pokazati se
uzaludnim (o trudu i si.)
subara (od koze vucjeg ili li-
sicjeg zaliljka)
(is) truliti, uk-
varili se ( o namirnicama)
uzeglosl, ukvarenost
zalezac (na tkackom razboju)
1. pincela; masice 2. fig. za-
jedljivosl, jetkosl
ak. 1. vadili, izvlaciti pin-
cetom 2. fig. zajedali, narugivati se, is-
mejavali
dijal. slaklarija, slakleno po-
sudje; cf. zcaciye
- onom cvrcanja, zrikanja in-
sekata; - tmek cvrcati, zrikali; fig. ble-
belali, brbljati 2. cicali, derali se (o deletu)
1. zool. puslinjski mis (Dipus
aegyplius) 2. fig. krzljavac, slabasno dele
1. cegrtaljka (igracka) 2. fig.
brbljivac, blebetalo, ceketale 3. teh. svrdlo,
busilica ll brbljiv
(-ni) zoo/. cvrcak kucni
(Gryllus domesticus)
brbljivost
1. cvrcati, zrikali (o in-
sektima) 2. fig. brbljati, blebetati
1. cvrcanje, zrika 2. fig. ble-
belanje, naklapanje
1 1. zool. cvrcak, popac
ll 1. krestav, piskav (glas) 2.
upadljiv, dreeav (boja, odelo)
1. krestati, pistati; skieati, evi-
Ieli (o psu) 2. fig. brbljati, blebetati, torokati
caus. od
zool. svraeak (Lanius)
dijal. v.
kandza
otvor za ispustanje vode (na
istavama)
onom. cepanja papira ili tkanine
rasprsnut, gnjio, prezreo
(o vocu) ll 1. piska, krestanje, eika 2. fig.
galamdzija, hvalisavae
1. sustati, pucketati (pri ee-
panju papira) 2. prskali, rasprskavali se (o
zrelom vocu)
1 . go golcal 2. bedan, ubog
v. civa
mor. kosnik, jarbol (na prameu
broda) - bastonu mor. flok, poluga
v.
klin, eivija; zavrtanj; -
teh. malieni kljue; - somunu maliea vijka
slezali zavrtnjima
1. lepljiv, zidak (lesto, blato i
si.) 2. fig. drzak, neukusan (u sali); - - ne-
ukusno
ak. 1 . razblazili, razredili 2.
neukusno se ponasali, praviti neukusne
sa le
1. razredili se, postali
zidak 2. postali neukusan (salama)
1. razvodnjenosl, zilkost, lepl-
jivosl 2. fig. bljulavosl, neukus; napadnosl
- - 1. evrkulavo (pevanje pliea) 2.
zivo, lemperamenlno 3. bueno, zagorno,
zamorno

evrkutali, eurlikali, pijukali;
cucorili
rec. od
cvrkutanje, curlikanje, pijukanje
(pilica)
1. postali lepljiv, zidak 2. fig.
razneziti se, raskraviti se 3. fig. pokvariti
se, krenuti naopako (o poslu i si.);
nas posao je krenuo naopako 4. fig.
izopaeiti se, postali nesnosan, napadan (u
picu i si.)
1. caus. od 2. v.
3. ak. lupati, govoriti gluposli
kreslanje; - -
vristati, krieati, prodorno vikati
krestati; vristali, derali se,
cieati
1. v. 2. prstati,
sustali (o eepanju papira ili tkanine)
zvuk eepanja (papira, li<anine)
1. u decjem jeziku valra! pee! 2.
onom. cvrcanja masti; - etmek 1 ) evreali
2) fig. zadrhtali, stegnuti, strecnuti (o
sreu); bunun zerine etti na
to mi se sleglo sree
peeeno na raznju (meso); -
kfte cufte na raznju
arg. beg, tulanj; - ekmek (ili
- etmek) kidnuli, nestali, isparili
v. ekmek
1. v. izgi 2. trag
dija/. v.
v.
v.
v.
- - 1. onom, cvrcanja mesa koje
se pece 2. onom. skripanja pera, secenja
stakla i sf.
1. evreati; sistali 2. skripati;
189
:i

skrgutati (zubima); karlar al-
sneg skripi pod nogama
caus. od
1. cvrcanje (mesa) 2. skripanje
(pera i si.)
1. cvrcav, koji cvrCi 2. skripav,
koji stvara skripu
v.
1. v. (1.) 2. tistati,
stezati se (o srcu)
(-ar) dijal. v. izmek
(-ni) zoo/. obad, strkalj; cf.
bvelek
cibilllyet (-li) a. priroda, karakter,
narav, cud
cibilliyetsiz 1. beskarakteran; nizak,
prostacki 2. skrt, tvrdicav
cibinlik mreza (protiv komaraca)
cibre dzibra, komina
cici1 1 lep, prijatan, mio (u decjem go-
voru) ll lepa stvar, nesto lepo, igracka; gel
sana - vereyim dodji da ti dam nesto lepo
O .; m! mili moj! cedo moje! - baba arg.
5ale; - bey kicos; - el desna ruka (u dec-
em - mama arg. druzbenica
nladica, "mamica"
cici2; - bici sitnice, drangulije
cici anne baka, bakica (za os-
lovljavanje svojih baka i starijih zena iz po-
rodice)
cicik dijal. sisa
cicili: - bicili 1. nakicen, ukrasen, isa-
ran 2. drecav (haljina i si.)
cicim tanak cilim (sluzi kao prekrivac ili
zastor)
cicoz uzv. 1. arg. sipak! nema nista!
bende para -ja sam svorc 2. Cisti se!
brisi! - u zbrisati, strugnuti, smug-
nuti
190
cicozlamak arg. ispariti, nestati, uh-
vatiti tutanj
cidal (-li) a. arh. 1. borba, bitka 2. pre-
pirka, svadja; razdor
cidar a. arh. 1. zid, duvar 2. anat. zid,
pregrada (bubrega i drugih organa)
ciddi a. 1 1 . ozbiljan; - bir adam oz-
biljan covek; - surette ozbiljno 2. ozbiljan,
tezak, opasan; - bir teska, oz-
biljna bolest 3. solidan, pouzdan; - bir a-
selidan rad; - bir esasa
stvar treba pastavili na cvrstu
osnovu 4. pravi, istinski; - bir sevgi is-
tinska ljubav 5: vazan, znacajan; sizinle -
bir konudan bahsetmek istiyorum zelim
da s vama razgovaram o vaznem pitanju ll
ozbiljno O - ye almak uzimati za oz-
biljno, pridavati znacaj; /-/ - ye almamak
ne uzimati za ozbiljno, ne pridavati znacaj
postali ozbiljno, is-
komplikovati se, otezati se; durum cid
situacija je postala ozbiljna
ciddilik v. ciddiyet
ciddiyet (-ti) a. ozbiljnost; -le ozbiljno
cife a. 1. les, strvina 2. lig. gadost
cigara v. sigara
p. 1. pluca, bela dzigerica; ct. ak-
2. jetra, crna dzigerica ct. kara
3. (ili - drob, iznutrica 4. fig. srce,
dusa O - im! duso! mili moj! - bol za
izgubljenim detetom: - i gelmek
prestraviti se, jako se - e
doziveti nesrecu, pretpreti bol; - 1
para etmez nistavan eovek, sitna
dusa; - ini (ili
cepati, razdirati kome srce; - ine ge-
mek (ili ujesti koga za srce; - i
kebap olmak v. - i yanmak; - imin k-
mili moj, zivote moj! cedo moje milo!
/-in/ - ini okumak citati cije misli, po-
gadjati cije misli; - mezimce, vol-
jeno dete; - i tugovati; boleti (o
srcu) - ini skmek muciti, kinjiti, cu-
pati srce; - ini yakmak v. - ini
lamak; ini yanmak duboko patili
dzigericar; prodavac iznutrica
p. dusa, srce; -
kadar fig. ujesti koga za srce
v.
otu (-nu) bat. isiandski lisaj (Cet-
raria)
p. mio, drag
cihan p. svet; vaseljena, univerzum; cf.
dnya, evren; - alem bilmek sve znati,
biti u sve upucen
cihangir p. osvajac sveta, zavojevac
cihangirlik osvanjanje, pokoravanje
sveta
cihannma p. 1. karta sveta 2. arhit. vi-
dikovac, terasa sa sirakim pogledom

verzalan
sveobuhvatan,
cihar p. cetiri (u igri tavle)
u ni-
p. cetiri: dva (u igri tavle)
p. cetiri: tri (polozaj kockica u
tav li)
p. cetiri: jedan (u tavli)
cihat a. re/. dzihad, sveti rat, rat za
veru
ci haz a. 1 . aparat; aparatura; telsiz -
radiostanica; ynetim - administrativni
aparat 2. anat. sistem; organ; -
sistem za varenje; solunum - disajni
aparat 3. miraz; cf. eyiz
ak. snabdeti, opremiti
(priborom, aparaturom) 2. opremiti mi-
razom (devojku)
cihet (-ti) a. strana, pravac, smer; cf.
yan, yn; - tayini voj. orijentacija 2. raz-
log, uzrok; motiv 3. tacka gledista, aspekt;
bu - ten s te tacke gledista
cila a. 1. lak, politura 2. g!ai':anje, po-
cil ve
liranje 3. sjaj glazura, blistavost; fig. spoljni
sjaj, gladac
lakirer; glacar
cilalama 1. poliranje; lakiranje; gla-
canje 2. fig. lakirovka, ulepsavanje
cilalamak ak. lakirati; polirati; lastiti 3.
fig. dati spoljni sjaj
ciliiiatmak caus. od cilalamak
poliran; lakiran; glaziran; -
satiniran papir O - devri neolit, ne-
olitska epoha
ellasun hrabar, srcan; sposoban, ok-
retan O - gibi stasit, krsan
cilbent p. arh. korice (za spise), mapa,
dosije
cildiye a. 1. kozne bolesti 2. der-
matologija; dermatoloska klinika
cildiyeci dermatolog
cilt (-di) a. 1. koza; -rengi telesna boja
2. povez (ivanje), koricenje (knjiga) 3.
sveska, tom (knjige)
cllti knjigovezac; cf. mcellit
ciltilik knjigovezacki zanat
ciltevi (-ni) knjigoveznica
ciltlemek povezivati, koriciti
ciltlenmek pass. od ciltlemek
ciltletmek caus. od ciltlemek
ciltli 1. povezan, u povezu 2. = tomni;
drt - kitap cetvorotomna knjiga
ciltlik 1. (materijal) za povez; - mu-
kavva karton za povez 2. =tomni; iki -
kitap dvotomna knjiga
ciltsiz bez poveza, nepovezana (knji-
ga)
cilve a. 1. koketnost, koketerija; cf.
- dkmek (etmek, satmak) ko-
ketirati; - kutusu koketa; - yapmak pre-
nemagati se, afektirati 2. fig. cudljivost,
varljivost; sudbina; kaderin - si ironija
1 ! ) ;
l 1
11 cilvelenmek

,.

sudbine; - si cudljivost prirode
cilvelenmek koketirati; afektirati
s ile 1. flertovati 2. za-
dirkivati se, peckati se
cilveli 1. koketna; - koketa, ka-
ciperka 2. ljubak, drazestan
cim a. dzim, slovo arapskog alfabela o
- bir nokta potpuna neznalica
elma (-i) a. arh. koitus, snosaj
cimbakuka tazg. nezgrapan, lose grad-
jen covek, sukleta
cimcime vrsta sitne slatke lubenice ll
sitna ljupka (zena); ne - ljupke li
zene!
cimnastik v. jimnastik
cimnastiki v. jimnastiki
cimri p. skrt, tvrdicav; dzimrija, tvrdica
postali skrt; cicijasili
Cimrilik skr!OS!, Tdicluk, cicijasluk; -
etmek tvrdiciti, skrtariti, cicijasiti
(-mni) a. 1. dzin, zao duh, dernon
2. nevaljalac; prepredenjak, prevejanac; -
lukav prepreden, prevejan 3. vra-
golan, sere! (dete) o - atma binrnek biti
veom uzbudjen; - leri kalkmak iz-
nervirati se; - leri toplamak (ili
razbesneti se, rasrditi se; -
dnmek naci se u skripcu; - tl-
kirli pametan; promucuran; lukav, pre-
vejan; - gibi ostrouman, razborit; - ifrit
kesilmek (ili olmak) razbesneti se raz-
jariti se; /-da/ - ler top (ili cirit) oynuyor
nenaseljen, nenastanjen, pust (mesto,
kuca i si.); (sokakta) - ler top oynuyor
na ulici nema zive duse; - tutmak po-
ludeti, izgubiti razum; - i tutmak razvikati
se, razgalamiti se (o deci)
dzin (pice)
cinai a. kriminalni, zlocinacki; krivicni,
prestupnicki
192
cinas a. 1. igra reci, kalambur 2. pa-
ronomazija
dosetljivac, domisljan; sajivcina
domisljat, dosetljiv, dovitljiv; du-
hovit
cinayet a. prestup; kriminal, krivicno
delo; zlocin, ubistvo; - pociniti kri-
vicno delo; izvrsiti zlocin; - yeri mesto zlo-
cina; siyasi - palilieki preslup
cinci carobnjak, vrac; - hoca isterivac
necastivih
cineilik dijal. isterivanje djavola
cin v. cin
cingil sitan grozd (od samo nekoliko
zrna)
cin gz 1. snalazljiv, spretan; prep-
reden, lukav, prevejan
cinli 1. uklet (kuca, zamak) 2. fig.
besan, izbezumljen
cin misirac, sitnozrni kukuruz
cinnet (-li) a. ludilo, bezumlje; -
aliimeti simptom ludila; - getirmek iz-
gubiti razum, poludeti
cinni a. satanski, dernonski
cins a. 1 rod, vrsta, sorta, tip; - - raz-
novrstan, raznorodan; bir - ten istorodan,
istovrstan; homogen 2. biol. rod, porodica;
poreklo; - i bozulma degeneracija 4.
gram. rod; - zenski rod; erli - muski
rod 5. pol; erkek - muski pal 6. lif. rod,
zanr, vrsta ll 1. rasan, cistokrvni (zivotinja)
2. kvaliletan, sorini (seme i si.) o - - e
eker pos/. iver ne pada daleka od klade;
- - e eser eylemek posl. vrana vrani oci
ne vadi
cin bot. viiina kosica (Cus-
cuta)
biol. podvrsta
cinsel polni, seksualni; - ataraksi im-
potencija, polna - ve-
nericna bolest; - v. - temas; - ol-
gunluk polna zrelost; - polne
devijacije; - sevki tabii libido; - temas
seksualni odnos, snosaj
cinsellik seksualnost
cinsi a. polni, seksualni; - cazibe
polna, seksualna privlacnost; m-
nasebet seksualni odnos; - terbiye sek-
sualni odgoj
cinsiyet ( -ti) a. 1. biol. pol; - has-
venericne bolesti 2. seksualnost;
ct. cinsellik
cinsiyetli: ifte - hermafrodit
ifte - hermafroditizam
cinsli v. cinsiyet; - perhizi seksualna
apstinencija
cinslik bilim seksologija
cinsliksiz biol. bespolan; vegetativan;
- bespolno razmnozavanje
cip ( -pi) dzip
ciranta ziran!, indosant
cirim (-rmi) a. 1. telo; gk - i nebesko
telo 2. velicina, obim; ct.
cirit (-di) dzirit, kratko koplje (za ba-
canje); - atma bacanje koplja O /-da/ -
atmak vrveti; vrsljati; fareler evde -
misevi vrsljaju po kuci
ciro fin. prenos, indosament (menice)
(ili beyaz) - blanko indesameni
c:islm (-smi) 1. fiz. hem. materija, sups-
tancija; organik - ler organske materije,
jedinjenja; 2. telo; -
strano telo 3. stvar, predmet
telasce, cestica
ci.simlendirmek ak. slik. retusirati
(sliku)
otelotvoriti se, ovaplotiti
se; se; objektivizovati se,
konkn3tizovati se
cizvitlik
cismani a. 1. telesni, fizicki; - ceza te-
lesna kazna; - zarar telesna povreda 2.
materijalan; svetovan
cismen a. telesno, lizieki
civa p. hem. ziva; - aleti libela; - mel-
hemi zivina mast ll arg. nov novcijat
zivin, od zive; - barometre (ili
zivin barometar
civan p. lep muskarac; lepa zena;
mlad i pristojan; - bir lepa i pristojna
devojka
civan stabljicni sav (vrsta si-
venja)
civanmert p. velikodusan, plemenit;
hrabar
civanmertlik
menitost; hrabrost
velikodusnost, ple-
civan peremi (-ni) bot. hajducka
trava, hajducica (Achllea millefolium)
civar a. 1 1. okolina; predgradje, pe-
riferija 2. susedstvo, blizina; - 1)
okolo, blizu 2) priblizno, oko ll blizak; su-
sedni; - blisko sarodstvo; -
sokak susedna ulica
civciv 1. pile (nce), ptic; - iz-
voditi pilice 2. pijukanje, pistanje
civcivli sa rei':ima koje iskazuju vreme
zestok, napregnut, ziv, uzbudljiv; bucan;
esaretin en - gnleri najtezi dani za-
robljenistva; en - najzesci
trenuci borbe
civelek zivahan, zustar; veseo ll
1. ist. mlad janicar 2. sluga, nadnicar (na
sel u)
civeleklik zivahnost, zustrina
cizvit (-ti) 1. jezuit 2. fig. podbadac,
smutljivac ll 1. jezuitski 2. fig. podao, pod-
mukao; pritvoran
cizvitlik 1. jezuitizam 2. fig. pritvornost;
dvolicnost
193
,,
1
r
cizye
cizye a. ist. dzizja, glavarina (porez za
nemuslimanski zivalj u Osmanskom cars-
tvu)
geografski; - arz geografska si-
rina; - boylam geografska duzina: -
durum geografski polozaj; - nsaniyet to-
ponimija, toponomastika
geografija, zemljopis; - en-
lemi geografska sirina; bitki - fi-
togeografija dilbilimsel - lingvisticka ge-
ografija; (ili fiziksel) - fizicka
geografija; hayvan - zoogeografija; si-
yasal - politicki geografija
geograf
cokey dzokej
conta teh. umetak, podmetac; spoj,
zglob
cop (-pu) palica; pendrek (policijski)
coplamak ak. batinati, udarati pend-
rekom
coplanmak pass. od coplamak
corum jato (riba)
1. zanos, zar, polet, odu-
sevljenje 2. uzbudjenost, uzrujanost
1. odusevljen, ushicen, razd-
ragan 2. zivahan, vatren, plamen 3. buran,
uzburkan, zestok; - deniz uzburkano, ne-
mirno more 4. uzbudjen; uznemiren, uz-
rujan
1. burno; uzbudljivo, uz-
rujano 2. odusevljeno, zanosno, vatreno
1. odusevljenje, ushicenost;
zanos; zestina, zar 2. uzbudjenost, uz-
rujanost, razdrazljivost 3. uzburkanost
(mora)
(-ar) 1. uzbudjivati se, uz-
rujavati se; uznemiriti se, razdraziti se 2.
ushicivati se, odusevljavati se, padati u
zanos 3. besneti, pojacavati se (o pri-
rodnim pojavama); deniz more se
razbesnelo; nehir reka je podivljala
194
(reka se iziila iz korita)
caus. od
uzbudljiv; potresan; za-
nosan
cmert p. 1. stedar, darezljiv; ve-
likodusan 2. plodan, radan (zemlja, lle)
cmerte darezljivo, stedro; ve-
likodusno
cmertlik 1. darezljivost, stedrost 2.
plodnost, rodnost
cnk (-k) 1. zbornik narodnih pesama,
pes ma rica 2. arh. ladja sa velikim jedrima
cudam dijal. neiskusan, nespretan,
nesposoban; seprtlja, nespretnjakovic
cudo sp. dzudo
cudocu dzudista
cuk: - oturmak ici kao pod-
mazano (o poslu i si.)
cuma a. petak; - petkom O bir -
eksik fa li mu jedna daska; caknut, sasav
cumartesi (-yi) subota O- arg.
kopile; - kibari gibi sslenmek nagizdati
se kao lakrdijas
cumba arhit. istureni deo zgrade, zat-
vareni balkan; zastakljen otvor (u krovu)
cumbadak onom. pljus! buc! (pri pa-
danju o vodu); fig. iznenada, iznebuha
cumbalak prevrtanje, preturanje
naglavacke O - atmak odapeti, otegnuti
papke
cumbul: - - 1. onom klokotanja, grgo-
renja vode 2. zidak, vodnjikav i si.)
cumbuldamak klokotati, grgoriti (o tec-
nosti u posudi)
cumbultu klokotanje, grgorenje, pljus-
kanje (vode)
cumburdamak v. cumbuldamak
cumburlop onom. buC! pljus!
cumburtu v. cumbultu
cumhur a. arh. 1. narod 2. zajednica,
drustvo; publika 3. republika
predsednik re-
publike
1. polozaj
predsednika republike 2. rezidencija pred-
sednika republike
cumhurcu v. cumhuriyeti
cumhuriyet (-ti) a. republika; Cum-
huriyet Dan republike u Turskoj
(29 oktobar); Cumhuriyet Senatosu
senat (u turskoj); demokratik - de-
mokratska republika; sosyalist - so-
cijalisticka republika
cumhuriyeti republikanac
cumhuriyetilik republikanizam; re-
publikanski sistem
cumhurluk v. cumhuriyet
cumhurreisi (-ni) predsednik republike
cunda mor. pik (oblica iza jarbola za
pricvrscivanje jedra)
cunta 1 v. conta
cunta2 hunta; askeri - vojna hunta
clan hunte
cup onom. pljus! buc! - diye suya
tm bucnuo sam se u vodu
cuppadak v. cumbadak
cura 1 1 . zicani instrumenat slican tam-
bu ri 2. vrsta sitnog jastreba 3. zura, mali,
nerazvijen covek
cura2 arg. poslednji dim, poslednji cug
(cigarete)
curcuna 1 . brzi tempo (alaturka mu-
zike) 2. zagor, galama, larma; - ya e-
virmek (ili dndrmek) dici galamu; -
koparmak vikati, kricati
curnal v. jrnal
curnata doletanje, povratak prepelica
cmlecik
cbbe v. cppe
cce 1 kepec, patuljak ll mali, nizak, pa-
tuljast; - patuljasto drvece; - ba-
laban zoo/. mali bukac (lxobrychus mi-
nutus); - zoo/. mali galeb (Larus
minutus); - astr. patuljaste zvez-
de
ccelik zakrzljalost, nizak rast
ccemsi patuljast, poput patuljka
cck 1. biol. zametak, klica 2.
pupoljak, izdanak 3. srcevina, jedro (luka,
salate) 4. pile, ptic ll nezan, krhak
ccklenmek pupoljiti; klijati
cctmek ak. zasladiti, zasladjivati
cda p. odvojen, dalek (od porodice,
zavicaja)
cls a. stupanje na presto, us-
tolicenje; - etmek (ili eylemek) stupiti na
presto
cmbr : - cemaat skupno, svi za-
jedno
p. 1. zabava, veselje; - yap-
mak zabavljati se, veseliti se 2. muz. saz
sa metainim telom
veseo, zabavan, zivahan
cmle 1 a. 1. recenica; - vurgusu fra-
zeoloski akcent; - zavisna re-
cenica; - glavna recenica; basit
- prosta recenica; - slozena re-
cenica; - zavisno-slozena re-
cenica; yan - V. - 2. sistem; Sinir
- si nervni sistem O bir - ile ukratko,
recju; bu - den izmedju ostalog; bu - den
olarak narocito, osobito
a. sav, ceo; sve; svi; - si svi; -
alem svi, ceo svet o - glavni ulaz,
glavna kapija; - mizin kara top-
raklar svi smo mi smrtni, svi cemo u grob
cmlecik recenica (kao deo slo-
zene recenice); temel - glavna recenica;
yan - zavisna recenica
195
r
,il',
\'i
,,
il
l'
'ij
1'
cmleten
cmleten a. 1. sve zajedno 2. potpuno,
u celosti
cmudiye a. glecer; ledeno brdo; - ler
devri ledeno doba
cnha a. jur. prekrsaj, preslup
cnhakar jur. prestupnik, prekrsilac
cnun a. arh. ludilo, dusevna po-
remecenost
cppe a. dzube, ogrtac; mantija; - gibi
veoma sirok i dugacek (o odelu}; hakim -
si sudijski plast
cret (-ti} a. 1. smelost, hrabrost, od-
vaznost; - etmek odvaziti se, osmeliti se
2. neopreznost, nepromisljenost; la-
komislenost
cretkar a-p. 1. smeo, hrabar, odvazan
2. nepromisljen, nagao, usijan
1. hrabrost, smelost, od-
vaznost 2. neopreznost, nepromisljenost
cretlendirmek ak. bodriti, sokoliti,
h rabrili
cretlenmek osmeliti se, odvaziti se;
drznuti se
cretli hrabar, smeo, odvazan
cruf a. sljaka, troska (metalna); -
engell zarac
crm (-rm) a. 1. prestup, prekrsaj,
krivica; - stne atmak
svaliti krivicu na drugoga 2. jur. prestup,
povreda zakona; - delili dokaz,
corpus delieti - halinde ya-
kalanmak biti uhvacen na mestu pres-
tupa; - saucesnik (u prestupu); -
saucesnistvo; - yapmak nap-
raviti
csse a. 1. tel o; figura 2. punoca, go-
jaznost
csseli 1. krupan, ogroman, kor-
pulentan (eovek) 2. pun, debeo, ugojen
cz a. 1. deo; udeo 2. deo, svezak,
196
(knjige, casopisa} 3. jedan od trideset de-
lova Kurana 4. cestica; atom; alfa - alfa
cestica
czam a. med. lepra, guba
leprozan, 'gubav
czdan 1. novcanik, lisnica 2. dosije,
mapa, korice (za papir i si.) 3. isprava,
knjizica (bankovna, vojna i si.); evleome -
vecanica; nfus (hviyet ili kimlik) -
licna karta, legitimacija
czi a. 1 1. malo, neznatno ll delimican
2. neznatan, beznacajan 3. fiz. ele-
mentaran
aba trud, napor; ct. gayret; - gs-
termek truditi se; - harcamak (ili sar-
fetmek) ulagati napore; pomuciti se
abalama nastojanje, trud
abalamak ulagati napore; truditi se;
borili se; naprezali se, upinjati se;
yere - uzalud se truditi
abalanmak batrgati se, muciti se, na-
tezati se, petljati
abalatmak caus. od abalamak
1 . brzo i lako 2. v. abucak
abucak vrlo brzo; za tren oka, zatili
cas; - geldi zacas je stigao
abuk p. 1 brzo, hitro; - - vrlo brzo;
zurno, na brzu ruku; - ! (ili - ol!) brzo!; -
okumak brzo i tecno citati; - yrmek
hodati mmkn kadar - sto
je moguce brze ll brz; - vaj. brza
paljba; - paz. brza promena
(scene); - kpr pantonski most O -
layan placljiv, cmizdrav; - parlayan, -
sner pas/. sto je brzo to je i kuso; kako
doslo, tako proslo
abuka prilicno brzo, pobrzo; za kral-
ko vreme; Erdal -
Erdal je dosta brzo naucio traneski jezik
abuklanmak zuriti (se)
ubrza(va)ti se, dobijati
brzinu; (po) zuriti, hitati
ak. ubrzati, pospesi
(va)ti; pozurivati
abukluk brzina; - la brzo; el - u v. el
aa 1. iskusan mornar, "morski vuk" 2.
v. aa 3. arg. "mama", vlasnica
burdelja
aa zaa/. sardela, sardina
(Ciupea sprattus)
aaa ca-ca-ca (ples)
aaron pricljiv, brbljiv, blebetav
aaronluk pricljivost, brbljivost
sator, cador, jurta; -
1) sloziti, smotati sator 2) fig. pokupiti se,
ispariti, smugnuti; - kurmak razapeti, pos-
taviti sator; bivakovati; hasta - sa-
nitetski sator
izradjivac satora; prodavac sa-
tora
(-ni) bat. ladolez, poponac
(Convlvulus arvensis)
sa satorima; satorski; -
ordugah vaj. logor pod satorima, sa-
toriste, kamp
bir - yer vrlo mali pr0stor,
mesto za jedan sator
1. trenutak, vreme (dana, noci) 2.
godine, doba zivota, uzrast; ocukluk -
godine detinjstva; erginlik zrelost,
doba zrelosti; - starost; okul
ncesi - predskolsko doba, predskolski
uzrast 3. epoha, vek, era; - amak otvoriti
novu epohu; - a uygun nov, moderan;
atom - atomska era; ist.
epoha preporoda, Renesansa 4. pogodan
trenutak, pravi trenutak
dija/. dete, beba
v.
zaal. rakovica obalska (Car-
cinus maenas)
starouzbecki, cagatajski
jezik ll na cagatajskom
savremen, moderan
modernizacija, osav-
remenjivanje
osavremeniti se, mo-
dernizovati se
ak. osavremeniti, mo-
dernizovati
197

umet. modernizam
1 savremenik ll savremen, mo-
deran; cf.
modernizovati se
ak. osavremeniti, mo-
v.
dijal. snazan; krepak, zdrav
(-ar) dat. grejati, obasjavati;
padati, prodirati (o suncanim zracima);
oraya tamo sunce ne
dernizovati prodire
savremenost muz. kastanjete
1. nesavremen, zastareo, sta- biol. tecnost (oko za-
romodan 2. voj. neregrutovan metka)
- - onom. iuborenja;- - akmak
teci zuborom, zuboriti
zuboriti
zubor (enje)
v.
1. dozivanje, dovikivanje; pok-
lic; - zili pozivno zvonce 2. poziv; mah-
kemeye - poziv nasud 3. saziv (skups-
tine)
1. ak. zvati (po imenu); po-
zivati; dovikivati 2. dat. ak. pozivati, zvati;
cf. davet etmek; - pozvati na
svadbu; geri - opozvati; - po-
zivati na borbu 3. dat . . ak. sazivati;
- sazivati narod na skup 4. pe-
vati
poklic; zov
1 . mamac; patka kao mamac
2. potrckalo, teklic
telal, dobosar
caus. od
zeleni kosticasti plodovi (badem,
sljiva, kajsija i si.); - bademi zeleni badem
zuborenje, romorenje
zuboriti, sumiti (o vodi); klju-
cati, peniti se (o vodopadu) o
atlamak izigravati zrelost (pre nego se
dostignu zrele godine)
vodopad, slap
topao izvor, vrelo; kljuc,
gejzir
198
1. poziv 2. apel; - da bulunmak
apelovati 3. gram. vokativ
pozivar
1 pozvan ll zvanica; - si
olarak kao gost, u svojstvu cijeg gosta
pozivnica (karta)
1. poziv(anje); geri - opoziv
(anje) 2. poziv(za vojsku) 3. saziv(anje);
- sazivanje sednice
dat. pass. od
domasaj glasa, daljina cujnosti;
bir iki - tede bir kulbe var nedaleko
odavde nalazi se jedna koliba
1. bez poziva 2. nezvan. ne-
pozvan
psih. asocijacija; cf. tedai; /-al
- vermek asocirati
fil. asocijacionizam
s ile 1. devikivali se, do-
zivati se 2) zagoriti, galamiti, vikati (za-
jedno)
ak. 1. asocirati 2. pod-
setiti; dovesti u secanje
ak 1 arh. sve do, cak; - do-
uspeo se na sam vrh pla-
nine, izasao je cak do vrha planine; -
gln doplivao je cak
do sredine jezera
ak2 onom. metalnog zvuka, zveketa;
cin! cik! din!
akal 1. zool. sakal (Canis aureus) 2.
arg. lupez, hulja, prevarant
akal (-ni) bot. gloginja, trnjina
(Prunus spinoza)
akaloz ist. 1. lak top (na malim ratnim
brodovima) 2. top za izbacivanje kamenih
djuladi
akar 1. velika ribarska merza 2. mali
fenjeri na obali ili pucini mora
akar almaz 1 star, zardjao pistolj ll
star, bezvredan (aparat i. si.)
cakija, dzepni noz o - gibi vest,
spretan, okretan
izradjivac cakija, nozar
sljunak, oblutak; soder; /-al - d-
posipati sljunkom; - sloj
sljunka o - pidesi kul. lepinja (pecena na
vrelim oblucima)
1. ceketalo
2. cegrtaljka, zvrk (igracka) 3. fig. brblji-
vac, blebetalo
skripati, rskati (o sljunku);
tandrkati, kloparati, klepetati
pricvrscen, prikovan
geol. konglomerat
arhit. posljuncavanje (zidova
i si.)
sljunkovit; - dip sljunkovito dno
(mora)
1. sljunkovito mesto 2. sljun-
kom poplocano mesto
1. dat. pass. od akmak 2.
dat. useci se; zabosti se, zariti se;
duvara metak se zario u zidu O -
kalmak (ili gibi durmak)
stajati nepomicno, stajati kao ukopan
hrskanje, pucketanje (sljunka);
kloparanje, tandrkanje
1. iskra 2. munja
akmak
1. v. 2. arg. pijanka, te-
revenka
smedj, sivosmedj (o ocima); -
gzl smedjih ociju, sivook
arh. vino
- ukur onom. mljackanja; -
ukur zvakati mljackajuci
ist. sokolar (u lovu ptica)
diken bot. bela boca, vetrovalj,
ovcji cicak (Arctium tomentosum)
zool. jastreb, kokosar (Ac-
cipiter gentilis)
kanat zool. divlja patka, krza
(Anas crecca)
podnapit, cevleisan
pene gramziv, lakom
udar(anje)
geom. podudaran, kongruentan
(ugao)
s ile 1 . vezati se, zakaciti se;
spojiti se, sjediniti se 2. takmiciti se, nad-
metati se (recima) 3. geom. podudarati se
1. nar. pijanciti, terevenciti,
bekrijati 2. caus. od
akma 1 . gl. im. od akmak; -
sevanje munje 2. utiskivanje zig(osan-
je); - graviranje; erkek - reljefno rez-
barenje
akmak1 1. ognjilo, kremen 2.
upaljac (za cigarete) 3. teh. upaljac, fitilj
akmak2 med. krasta, krastica
(kod dece)
akmak3 (-ar) 1. ak. dat. zakuca (va)ti,
zab(va)ti; baheye - zabadati kolac
(u basti) 2. ak. dat. ucvrscivati, pricvr-
scivati 3. privezati, privezivati; ka-
- privezati kravu za kolac 4. kresati,
kresnuti (sibicu, upaljac); kibrit - kresnuti
sibicu 5. ak. arg. utrapiti, podmetnuti; !-al
kalp - utrapiti lazan novac 6. ak.
199
r
1
j

dat. arg. zalepiti, opali!i (samar) 7. ak. abi.
arg. ukapirati, ukop'1ti; - ukapirati u
cemu je stvar; o her akar on sve
kopca 8. arg. iskapiti, prevrnuti (pice);
birer tane da gucnemo po jednu
9. fok. abi. tresnuti, okinuti (na ispitu); iki
dersten tresnuo sam iz dva pred-
meta 1 O. s imenima obrazuje stalne iz-
raze; gz - namigivati; imza - pot-
pisati; sevali (o munji)
1 . izradjivac i prodavac ogn-
jila (kresila, kremena) 2. oruzar, puskar
arh. puska kremenjaca
za kresanje; za paljenje; -
benzin benzin za upaljace
akmak kremen
1 . caksire (siroke muske pan-
talone) 2. kicica (kosmato perje na no-
gama ptica)
1. sa caksirama, u caksirama
2. kosmatih nogu (ptica)
1. ca us. od akmak 2. arg.
istrtljati, izbrbljati, razglasiti, odati
1 slik. siv, pepeljastosiv ll vrh pla-
nine
- vurmak peckati, zajedati
ala 1 1 . tre nu tak 2. dijal. puta; ct. defa;
- pet puta
ala2 dijal. star, iznosen, izandjao
alacak nar. maja za kiselo mleko
alilk p. arh. ziv, okretan; snalazljiv;
promucuran, dovitljiv
ala kalem: - yazmak brzo napisiti,
naskrabati
ala - gitmek juriti, leteti; -
vurmak neprekidno sibati
ala : - yemek (ili
smazati, halapljivo pojesti
ala - yrmek 1. ici zveckajuci
sabljom (ponosito) 2. krciti put sabljom
200
ala krek: - (ili ekmek)
ostro veslati
alap Alah, gospod bog; yoktur
tapacak, .- ancak nema boga osim
Alahal
ala paa gurajuci, vukuci (koga)
alapala svom snagom, iz sve snage
alar 1 koji izbija (zvoni); - saat 1) bu-
dilnik 2) casovnik koji izbija sate ll me-
hanizam izbijanja (zvonjenja); - bozuk
saat casovnik sa neispravnim me-
hanizmom izbijanja
alene brbljiv, pricljiv; brbljivac, cegr-
taljka, blebetalo
alenelik pricljivost, brbljivost
caus. od almak
1. muzicki instrumenat; nefesli -
duvacki instrumenat 2. svirka, muzika; -
almak svirati; - ljubitelj mu-
zike; - tutmak 1) naruciti muziku 2) unaj-
miti muziku 3. (ili - muzicki an-
sambl, muzicki sastav 4. metla o -
veselje, zabava; - ve-
selo, bucno; - agr. kosa
astr. Lira (sazvezdje)
1. calgidzija, svirac, muzikant 2.
prodavac muzickih instrumenata
muzicka profesija
otu bot. osak, oranj (Sisym-
brium)
muz. trzalica, trzaljka ct.
tezene
s muzikom; - restoran restoran
s muzikom
1. grm, zbun, bokor 2. sikara, sip-
rag 3. suvo granje, pruce; "' suve
grancice (za potpalu) - agr. vrzina; og-
rada; - sprgesi metla od pruca) O -
cekinjasti brkovi; - dan - ya
ramak skakati s teme na temu (u
razgovoru); - gibi ostar i gust (o bradi i
kosi); her- dan palaz pos/. u sva-
kom grmu ne lezi zec
blbl zoo/. siva grmusa (Sylvia
communis)
dikeni bot. trnjina (Prunus spi-
nosa); cf. kara
fasulyesi (-ni) bot. turski bob, sa-
reni grah, cucavac (Phaseolus multiflorus)
horozu (-nu) zoo/. tetreb (Tetrao
urogallus)
1. iskrivljen, kriv, ukosen;
. burnu - iskrivljenog lica 2. ne-
normalan; uvrnut, pomeren; , - adam cak-
nu! covek; - luckast, neuravnotezen
3. hirovit, cudljiv, jogunast; - at jogunast
konj 4. izbrisan, precrtan (sa spiska, iz
knjige) 5. sa oziljcima, brazgotinama (lice)
ll 1. oziljak, trag (cira i si.) 2. vet. suga (ov-
cija)
kavak bot. bekva, popletnica,
crna vrba (Salix viminalis)
(-nu) zoo/. caric cubasti
(Troglodytes troglodytes)
zarastao grmljem (sibljem)
sibljak, sikara; cestar, sumarica
1. pozerstvo, naduvenost, oho-
lost, arogancija, uobrazenost; - etmek (ili
satmak) razmetati se, praviti se vazan,
oholiti se; sert - gruba ophodjenje, ne-
takticnost; 2. ostrica, secivica (sablje,
maca) 3. sp. finta, dribling (u fudbalu); -
yapmak napraviti fintu, izvesti dribling 4.
mor. pasnjak broda O - getirmek is-
koristiti povolju priliku, naci pravi trenutak
razmetljivac, pozer, hvalisavac
k 1 . iskaristili povoljnu priliku
2. napraviti fintu, predriblovati
arogantan, nadmen, razmetljiv:
- - nadmeno, oholo, arogantno; - - gl-
rnek ceriti se nadmeno
nadmenost, oholost, aro-
gantnost
alkalamak
bez/. pass. od almak; a-
mallar ukradena roba; antam a-
ukradena mi je torba
ukradena stvar; /it. plagijat
udaranje, kucanje
bez/. od fab-
ok u nasoj fabrici
se mnogo rarfi.
radan, vredan, marljiv pril-
jezan
radinost, marljivost, vred-
noca
1. rad, trud; Ba-
ministarstvo rada; - pravo
na rad; - ya koyulmak prionuti na rad 2.
delatnost; rad; ilmi- lar naucna delatnost
3. proizvod, rad, delo; tarih zerinde a-
radovi iz istorije 4. trening, vez-
banje
1. raditi, truditi se (u raznim
znacenjima); memur olarak - raditi kao
sluzbenik 2. raditi, funkcionisati (o apa-
ratu, masini i si.) 3. dat. zanimati se, biti
zauzet cime, raditi na cemu; o
rafyaya on se bavi geografijom
4. truditi se, starati se, nastojati; arzunuzu
yerine getirmeye trudim se
da vam ispunim zelju
sp. trener
pass. od
gl. im. od - ce-
kazna na prinudni rad
1 . ca us. od 2. ak.
uposliti, zapasiili (radnike) 3. pustiti u rad
(motor, masinu) 4. rukovoditi, upravljati,
voditi; messeseyi - voditi ustanovu, ru-
h. .. voditi ustanova m 5. ak. sp. trenirati 6.
arg. terali s kime segu, sprdati se s kime,
ismevati
nar. v. alkar
alkalamak ak. 1. isp(i)rati, proprati;
isplaknuti; jileti - isprati zile!; 2. pro-
201
i
alkalanmak
muckati; ila almadan al-
pre uzimanja leka, dobro pro-
muckajte bocicu! 3. mesati, mutiti (tecnost,
jaje) 4. ispirati; grgljati (grlo, usta);
- ispirati usta 5. talasati, ljuljati, njihati,
tresti, prevrtati; deniz gemii
more je zaljuljalo brod 6. tresti, njihati, za-
bacivati (deo tela pri orijentalnom plesu);
gbek - zabacivati stomak 7. vejati (zito,
pasulj); proseja(va)ti (brasno) 8. skoditi,
smetati (zdravlju); st
mleko je naskodilo deci 9. pekvarili jaje le-
zanjem (o kvocki)
alkalanmak 1. pass. od alkalamak 2.
pljuskati se, buckati se (u vodi) 3. talasati
se, besneti (o moru) 4. borili se s talasima
(o brodu) 5. ljuljati se, njihati se (o brodu
na vetru) 6. sirili se, kruziti (o vestima,
ogovaranju, glasinama) 7. s. ile fig. us-
talasati se, uzbuniti se, uznemiriti se;
btn lke bu olayla cela
se zemlja uznemirila ovim dogadjajem
1. promuckan; izlupan (o
tecnosti, jajetu) 2. propran, ispran; isp-
laknut
alkalatmak caus. od alkalamak
alkama 1 1. gl. im. od alkamak ll
muckan, mlacen; - ayran mlacen jogurt
alkamak v. alkalamak
alkanmak v. alkalanmak
1. talasanje (mora) 2. mla-
6ena, mucena stvar; yumurta - mu-
6ena, izlupano jaje 3. osevine; trice 4. fig.
talasanje, gibanje; uzbudjenje, uz-
budjenost 5. fig. zamrseno stanje; nered,
me tez
alkar (veliko) retko resete
alkatmak caus. od alkamak
alma 1 1. gl. im. od almak 2. kradja 3.
sviranje, svirka 4. calma, !urban 5. pris-
luskivanje 6. sin. zvucna reprodukcija 7.
kul. kajgana ll 1. ukraden; - uk-
radene stvari 2. graviran 3. mucen,
202
mesan, mlacen
graver, rezac
almak (-ar) 1. ak. krasti;
mak krasti sve redom 2. ak. udarati, tuci;
kucati; - kucati na vrata 3. ak. osi-
nuti, sibati, bicevati; - udarati
bicem, osinuti bicem 4. ak. dat. bacati,
udarati o, obarati; yere - udarati o zemlju,
baciti na zemlju 5. ak. dal. dodati,
(po)mesati; 6. svirati; piano - svirati na
klaviru 7. zvucati, zvoniti; svirati (o muz.
instrumentu); svira muzika;
- v. 8. ak. (na)mazati, bojiti 9.
dat. biti slican, podsecati na, naginjati ka,
vuci na; imati nijansu (boje); dili Farsaya
on goveri s persijskim akcentom;
maviye - imati nijansu plavog; -
kisniti 10. ak. ostetiti, pokvariti;
slana je ostetila patlidzan
11. ak. koso iseci, iskriviti secenjem 12.
ak. cistiti, otirati; tozu - otresti prasinu 13.
ak. gravirati 14. ak. tesali (kamen) 15.
prisluskivati (telefonske razgovore i si.) O
al gelmek doci, upasti nepozvan; /-
kesrnek prerezati, prekinuti;
alma elin alarlar ne
kopaj drugom jamu, sam 6es u nju upasti;
almadan oynamak 1) biti vrlo ras-
polozen i veseo 2) biti cvrsto resen;
veoma stremiti cemu; almadan oynama,
ol ne raduj se pre veremena
alpara p. 1. kastanjete 2. teh. disk
1. s kastanjetama 2. teh. s
diskom
alyaka: - etmek scepati za vrat
am bol. bor (Pinus); - borova
sisarka; ak - beli bor (Pinus strobus);
- pitomi bor, pinjel (Pinus pinea);
kara - crni bor (Pinus nigra); kumsal -
primorski bor (Pinus maritima) O - de-
virmek 1) bubnuti, izvaliti (glupost) 2) nap-
raviti gaf, nesmotreno postupiti; -
oban pastirov poklon je bo-
reva smola; mali poklon (govori se pri-
likom davanja poklona licu, za koji se zna
da je nedostojan njegove vrednosti, ali da
su mogucnosti davaoca skromne); - yar-
gibi krsan covek; dugajlija, grdosija
p. 1. rublje, ves; -
promeniti ves; - cediti
rublje: - garnitura rublja 2. pranje;
dan pranja; - makinesi masina za pranje
rublja; - teknesi korito za pranje; - tozu
prasak za pranje
(ili - pralja
zanimanje pralje; - etmek
baviti se pranjem, raditi kao pralja
perionica, vesernica
1. v. 2. ma-
terijal za ves
arnca v. arncak 1
amak 1. vedro 2. drvena po-
suda (za vodu)
amak, camak obilato, u izobilju
am plod pinije, jezgra sisarke
pitomog bora
borov; obrastao borovima
borik, borovnjak
am borova smola O -
oban v. am
amur 1. blato, glib; /-af - atmak 1)
ukaljati, ublatiti 2) fig. blatiti, (o)klevetati; -
a basmak 1) gacati po blatu 2) fig. upasti
u nepriliku; - a bulamak oklevetati, ba-
citi ljagu; - a uprljati se; fig:
umesati se u prljave poslov.e; -
neprolazno blato, more od blata; - a
mek fig. pasti u bedu; /-af k v.
- atmak 2. lekovito blato 3. talog, mulj 4.
fig. gad, djubre, olos (o coveku) ll nizak,
podao, necastan (o coveku) o - du-
gacka ribarska mreza (za lov u plicacima);
- u burnunda v.
burnunda, amuru - a
atmak izazvati agresivnog coveka; - a
yatmak arg. 1. izvrda(va)ti dug 2) biti pod

gasom
amurcuk zool. nos-riba (Chond-
rostoma nasus)
amurcun zoo/. krza, divlja patka
(Anas)
amurlamak ak. 1 . kaljati, blatiti, pac-
kali 2. fig. blatiti, crniti, osramotiti
amurlanmak pass. od amurlamak
1. pretvoriti se u blato 2.
fig. izazivati, nasrtati; postali nasrtljiv
arnuriatmak caus. od amurlamak
amurlu blatnjav; prljav; muljevit,
veoma mutan
amurluk 1. blatiste, blatnjak, kaljuga
2. blatobran (automobila) 3. kamasne 4.
otirac (ispred vrata) 5. strugac (za ciscenje
cipela od blata)
an zvono; - almak zvoniti; fig. uda-
rati na sva zvona, siriti glasine; -
(elektricno) zvonce; - dili v. - tok-
- dkmhanesi zvonolivnica; -
kulesi zvonik, toranj; - brence,
zvecak; tehlike - zvono za uzbunu o
- ot zapusiti kome usta, ucut-
kali koga
anak 1. canak, (glinena) posuda,
zdela; - mlek 1) glinene posude, grnca-
rija 2) kuhinjska posuda, kuhinjski pribor 2.
bot. casica (cveta) 3. anat. casica (bub-
4. teh. casica 5. geog. kotlina, udo-
lina 6. legen, lavor; umivaonik O - amak
v. - tutmak; - 1) velikih usta, s us-
tima do usiju 2) indiskretan, brbljiv; - gibi
(ili kadar) ogroman (o ustima ili posudi); -
ne o posl.
kako udrobis, onako ces i kusati; /-af - tut-
mak 1) prositi, prosjaciti 2) izazvati nep-
rijatnost (svadju); - yalamak ulizivati se,
ulagivati se; - ulizica; cankolizac
grncar, loncar
grncarstvo, grncarski zanat;
loncarstvo
203

mor. korpa, kos (na jarbolu);
vrh jarbola
anaksi bot. casicast, u obliku casice
anak bot. casicni listic
1. zvonar 2. izradjivac zvona
anan brbljivac, blebetalo; - etmek
brbljati, blebetati
an (-ni) bot. zvoncic (Cam-
panula)
- ungul onom. ostrog i grubog
zvka (zveketa, kfoparanja, tandrkanja)
- ungur onom. reskog zvuka;
cangr!
zvecanje, zveka (metala),
brujanje
zvoniti; zveckati; brujati,
jeeati
zveka, zveket(anje); brujanje,
jecanje
se
zvon(jenje)
anlamak odzvanjati, jecati, razlegati
sa zvonom, opremljen zvonom
zvonik
anta torba, tasna; kofer; arka -
ranac, ruksak; cepane (ili - fi-
seklija; yol - putna torba Q -da keklik
macka u dzaku
tasner
tasnerstvo
anta bot. papucica (Calceolaria
integ rifolia)
ap 1. mat. precnik; .ct. kutur 2.
voj. kalibar; - lmek izmeriti kalibar;
(ili byk) - veliki kalibar; kk - mali
kalibar; orta - ta srednjeg kalibra, sredn-
jekalibarski; top - kalibar topa 3. ve-
liCina, obim; dimenzija; byk - ta u ve-
likoj meri; byk - ta projeler veliki
204
projekti; dnya - u svetskim rez-
merama 4. plan kuce; plan placa 5. fig
vrednost, znacaj; ve a-
bir eser delo poput "Ra ta i mira" o 1
- getirmek stvoriti povoljne uslove
za ... - tan fig. onemocati, "cab-
rirati"
apa 1. motika; saban - raonik 2.
sidro, kotva; - almak podici sidro; -
atmak baciti sidro

apaul prljav, aljkav, zapusten; -
olmak zapustiti se
apaulluk neurednost, aljkavost, za-
pustenost
apa k 1 1. krmelj, drlja 2. metaina
sljaka; ljuspice 3. neravnina, hrapavost
(metala), okalina Q - sileyim derken gz
uciniti medvedju uslugu
apak2 (ili - zoof. deverika
(Abramis brama)
apaklanmak krmeljati (o oku)
krmeljiv; - gz krmeljivo oko
apalamak ak. kopati, riljati
apalanmak pass. od apalamak
aparatmak caus. od apalamak
apanak dijaf. krijumcarena roba ;
(-nu) beda, nevolja; nep-
rijatnost; - iskrsnuti (o nevolji); -
nun aptes suyu gibi bljutav, neukusan,
razvodnjen (onapitku, picu)
apar 1 kurir, glasnik, glasonosa ll 1.
pegav; saren (o zivotinjama, biljkama) 2.
bezbojan; albinos
apar2 nar. camac, barkica
apari udica (sa vise igala)
p. teskoca; smetnja, zapreka;
prepreka; /-al - getirmek namamiti, uvuci
u klopku; - vermek pravati smetnje, ome-
tali
slozenost, zamrsenost, za-
petljanost; tezak polozaj
apavul voj. pljackas, kradljivac (na bo-
jistu)
pass. od apmak
dijal. napad, nalet; pljacka
dijal. 1. goniti konja (ga-
lopom) 2. jurisati, napadati; pljackati
1. zenskaros, nestasko, vra-
golan (o detetu) ll pohotljiv pogled
postali razvratan (ras-
pusan)
1. raskalasnost, raspusnost
2. nevaljalstvo 3. nestasnost, obe-
senjastvo (dece); - etmek (ili yapmak) 1)
ziveti raskalasno, bekrijati 2) praviti nes-
tasluke, biti nestasan
apla rezac (za graviranje); (metalno)
dleto
aplamak ak. meriti, proveravati kalibar
aplanmak pass. od aplamak
apiatmak caus. od aplamak
1. sa kalibrom, kalibarski; -
velikog kalibra; hafif (ili kk) - ma-
lokalibarski; orta - srednjeg kalibra 2. og-
roman, velik
apmak (-ar) 1. ak. goniti, terali (konja)
2. juriti, leteti 3. dat. jurisati, napadati
aprak abajlija, konjski pokrivac
ispod sedla
zamrsen, nejasan, ne-
razumljiv; ct. - bir mesele zamr-
seno pitanje
zamrsiti se, zapetljati
se, iskomplikovati se
nejasnoca; slozenost,
zamrsenost (pitanje, problema)
1. ukrstati se, seci se 2. za-
petljati se, zamrsiti se 3. v.
apunamak
ak. zapetljati, zamrsiti, is-
komplikovati
apraz 1. poprecan, ukrsten, unakr-
stan; - voj. unakrsna vatra; - ka-
fiyeler /it. unakrsne rime 2. dijagonalan 3.
dvoredan, na dva reda; - ceket
sako na dva reda dugmadi ll unakrst,
unakrsno lll 1 . presek, tacka presecanja 2.
skretnica 3. dijagonala 4. sp. rvacki zahvat
5. stezac; kopca
aprazgaga, zool.
krstokljun (loxia curvirostra)
aprazlama 1 poprecan, unakrstan; di-
jagonalan ll 1. presek, presecanje 2. biol.
ukrstanje 3. arhit. potporne grede
aprazlamak ak. 1. ukrstati; prekrstiti
(ruke) 2. biol. ukrstati
unakrst, unakrsno,
poprecno
aprazianma 1. ukrstanje; presecanje
2. biol. ukrstanje, mesanje
aprazlanmak ukrstiti se, ukrstati se;
presecati se
1. otezavanje, za-
petljavanje 2. ukrstanje, presecanje; prep-
litanje; - preplitanje dogadjaja
1. zamrsiti se, zapetljati
se 2. ukrstati se, presecati se; preplitati se
1 . sa kopcama, sa kukama 2.
ukrsten, unakrstan; - bilmece ukrstene
reci
ukrstenost (puteva i si.)
aprazvari unakrstan; krstast
apul 1. pljacka, grabez, jagma; -
etmek pljackati, otimati, grabiti; ct.
etmek
apulcu pljackas, otimac; bandit
apulculuk otimacina, pohara, grabez;
banditizam, razbojnistvo
apullamak ak. pljackati, otimati
205
1
1:
j,
f

'
apullanmak
apullanmak pass. refl. ad ap u Ilamak
aput (-tu) 1. dranjci, tipe, prnje; starez;
- olmak iznasiti se, pahabati se 2. dijal.
platna
ar car
arabuk vrla brza, munjevita; za tili
cas
arur nepatrebna trosenje, ra-
sipnistva, raspikucstva; - etmek rasipati,
razbacivati, cerdati
ardak p. 1. drvared sa svadam;
2. hadnik na svad, arkada 3. hladnjak,
venjak, senica (u vrtu); asma - senica ad
vinave taze, cardaklija
are p. lek, sredstva, nacin; mera, izlaz
(iz kakvag palazaja), put (kacemu); -
sine bakmak traziti izlaz, traziti resenje;
preduzimati mere; /-al - bulmak naci tek;
naci izlaz; - yok nema drugag iz-
laza; son - olarak kaa poslednje sredstva
O her derdin bir - si var iz svake nevalje
ima izlaz; ne - ! sta se maze! sta da se
ra di!
aresiz 1 1. neizleciv; bezizlazan; -
durum bezizlazna situacija 2. nesrecan,
bespamacan; - kalmak biti bespamacan,
daci u bezizlazan pala:Zaj ll haces-neces,
htea ne htea, protiv valje, nevaljka, ne-
rada; - oldum nevaljko sam pristaa
aresizlik bezizlazan palazaj, car-
sokak; bespomocnost, beznadje
arevi carevic
argiih p. 1. nota "do" u turskoj muzici
2. cetiri strane sveta; svet
1. sandale; opanak (od si-
rove koze); - ekmek obuti sandale; fig.
krenuti na put 2. papucica za kocenje 3.
arg. budjelar, "torba" za navac O - rk
truo, gnjio
opancar; izradjivac sandata od
sirove koi:e
1. u opancima; geak, gedza 2. s
206
papucicom (kola) o - harp prep-
reden gedza
arie carica
ark1 p. 1. tocak (masine);-
- zupcast tocak; hareket - zamajac;
vapur - kormilo broda 2. tacila; brus;
- a ektirrnek (tutmak, vermek) taciti, ost-
riti. na tacilu 3. sud bina, sreca, ka lo srece o
etmek pokvariti (plan i si.) nas-
koditi; upropastiti, nagrditi; - ist.
nabijanje na toi':ak (kazna); oku-
mak v. - etmek; devlet - drzavni
ap arat
ark2 p. voj. 1. krilno, boi':no za-
obilai:enje, zahadjenje; - mihveri osa za-
obilazenja; - tai':ka zahodjenja,
zahodiste
ark3 p. nebesa, nebo
arka v. arha
1. masinist (na brodu) 2. ostrai':

brodu)
prvi masinist (na
1. zanimanje masiniste 2. ost-
rai':ka profesija
1. bot. pasiflora, Hris-
tovo cvece (Passiflora coerulca) 2. vat-
romet 3. fig. sudbina, sreca
s toi':kom; - vapur brod
sa kotai':ima
ist. 1. carizam; Rus - Rusko
carstva 2. carstvo
arliston i':arlston (ples)
p. ist. krst (za raspece, u sta-
rom Rimu); - a gerilme Raspece Hristovo
(slika); a germek raspeti na krst
p. 1. mor. i':elicno uze (za
drzanje jarbola) 2. v.
arnaar p. hoces-neces, hteo-ne hteo
arpan mat. mnozitelj; ortak - za-
jednicki mnozitelj
_ arpara v. alpara
1. znak mnozenja (x), puta 2.
grub malter, zbuka
1 . v. arpan 2. fig. delotvoran,
etektan
1. kriv, iskrivljen; izvijen, na-
heren; kukast (o nosu); - kri-
vonog; - burun kukast nos; - urpuk isk-
rivljen, deformisan; - keler izlizane
potpetice 2. ukocen, oduzet, paralizovan
3. koban, zlosrecan 4. fig. nastran,
opak, sasav, caknut, udaren
iskriviti se, izviti se na-
heriti se
ak. iskriviti, izviti
iskrivljenost, naherenost
mat. mnozenik
1. pass. od arpmak 2. isk-
riviti se, iskositi se; iskrivila
mu se usta 3. srditi se, ljutiti se, vredjati se
4. arg. zacopati se 5. zapanjiti se, pre-
neraziti se; bu haberi
zapanjio sam se kada sam cuo ovu vest
mat. proizvod; - tablosu tab-
lica mnozenja
1. talasanje, gibanje 2. uz-
rujavanje; trzanje (bolesnika)
1. (us)komesati se, drhtati,
podrhtavati 2. muciti se, upinjati se baktali
se, naprezali se 3. usplahiriti se, uzrujati
se
1. titraj, treptaj; udaranje
(srca); yrek - tahikardija; pulsacija 2.
lagano talasanje (mora, vode)
uzbudjen, uzrujan, usp-
lahiren; - sesle uzbudjenim glasom
izukrstan, isprepleten; fig.
zamrsen, slozen
pass. od
1. suctar (vozova i si.) 2. voj.

okrsaj. bitka, boj; - borba
prsa u prsa; hava - borba u vazduhu
1. sudarili se; iki araba ar-
sudarita su se dva automobila 2. s ile
borili se; fig. sukobljavati se;
njihovi interesi su se sukobili
caus. od
pass. od
ak. 1. iskriviti, iskrivljivati;
deformisati (lice i si.) 2. fig. iskrivljivati (is-
tinu)
arpma 1 1. gl. im. od arpmak 2. udar;
elektrik - elektricni udar; -
suncani udar; - toplotni udar 2.
voj. udar; sudar, sukob; - kuvveti udarna
snaga 3. mat. mnozenje; - znak
mnozenja 4. malterski lep; premaz; na-
bacivanje maltera ll mucen, mlacen,
tucen; - pekmez mlacen pekmez
arpmak (-ar) 1. ak. dat. udariti o, lu-
piti, kucnuti; naleteti; aratla
kota su naletela na drvo; ocuk
duvara dete je, dok je trcalo,
rilo u zid 2. ak. udariti, zalupiti; -
zalupili vratima 3. ak. dat. baciti, oborili,
srusiti; udariti o; yere - oboriti na zemlju;
fig. unistiti, sravnili sa zemljom; yzne -
1) udariti po licu 2) fig. skresati u !ice (pre-
kor i si.) 4. ak. dat. udariti, pogoditi, za-
desiti; moju sestru je
zadesio suncani udar 5. ak. dat. mnozili;
- pomnoziti pet sa pet 6. drhta-
ti, treperiti; biti, udarati (o srcu) 7. arg.
smotati, dici, zdipiti; btn arp-
zdipili su mi sav novac 8. kul. ulupati,
umutili, mlatiti (krem, jaje, jogurt) 9. ak.
dat. brzo nabacivati (malter, gips i si.) 1 O.
udariti u glavu, izazvati glavobolju; bu
bana ovo vino mi je udarilo u
glavu
caus. od arpmak
p. 1. (krevetski) carsaf, plahta
2. casraf, veo, koprena, zar (muslimanskih
zena); - a girmek poceti nositi veo (u od-
207
1
1 i


govarajucem uzrastu) O - gibi miran, tih,
bes talasa (o moru, jezeru}; - kadar og-
roman (o, inace, malim stvarima}; - kadar
bir mendil ogromna maramica
k 1 o ak. presvuci carsafom
(jorgan} 2. arg. nagrajisati, nadrljati
1 . pass. od
2. nositi veo (o muslimanskim zenama}
1 o presvucen carsafom, sa car-
safom (jorgan} 2. sa zarom, sa velom
materijal za carsafe; -
tkanina za carsaf
p. sreda; - gn 1) sreda 2}
u sredu; - gnleri sredom O -
(gibi) (kao} vestica, zia zena, cupavica; /-
- evirmek isprebijati, pretuci;
dokuz - bir araya geldi sve nevolje
su odjednom dosle
p. carsija, trgovacka cetvrt; trzni-
ca, bazar; pasaz; - pokrivena car-
sija, pokriven bazar
1. (mesto) sa trznicom 2. car-
sinlija, carsijski trgovac
arter: - ugovor o zakupu
b roda
asar cesar, imperator
ak. dat. spijunirati, uhoditi;
odavati
spijunaza; dostavljanje, pro-
kazivanje; cf. casusluk; - etmek spi-
junirati, uhoditi; prokazivati
at 1 ( 1 . mesto sastavljanja dveju
reka; presek dva puta; raskrsnica 2. spoj,
sastavak
at2 onom. lomljenja otrog predmeta
ili treska od sudara dvaju te/a; - - etmek
v. atetmek; - iznenadno kucanje u
vrata; - bir misafir geldi odjednom
kucanje i stize jedan gost O - pat 1 ) po-
malo, lose; - pat Trke pomalo
govori turski 2} ponekada, retko; dostum
- pat tiyatroya gider moj prijatelj retko
208
ide u pozoriste 3) u nezgodno vreme
atak 1 1. geog. sedlo, prevoj
atak2 zamrsen, zapetljan; ne-
jasan; - bir inesele zamrseno pitanje ll 1.
blizanac, paran plod (voca) 2. svadjalica,
kavgadzija
atal 1 1. viljuska; - stoni pribor
2. agr. vile, racve 3. teh. viljuska, utikac 4.
racva; krak; - bifurkacija; yol -
raskrsce 5. zubac; harpun
sa tri zupca ll racvast, razgranat; rakljast;
- eki cekic sa procepom (za vadjenje
eksera}; - dal rakljasta grana 2. dvostran;
- anahtar dvostran kljuc 3. slozen, zamr-
sen, zapetljan; - utal veoma zamrsen; -
zapetijan slucaj; - slozena si-
tuacija; zackoljica o - avu pregrst; - gr-
mek duplo videti; - matal 1) neravan, hra-
pav 2) vrsta decje igre; - ses hripljiv glas;
- sz dvosmislena rec; - yrek snazan;
hrabar
atal geog. delta
racvast; vilast; viljuskast
caus. od alallanmak
atallanma 1. racvanje; grananje;
geog. bifurkacia 2. fig. zapetljavanje;
komplikacija, zaplet
alallanmak 1. racvati se, odvajati se;
yolumuz bir kilometre tede a-
jedan kilometar podalje, nas se
put racva 2. zapetljati se, iskomplikovati
se; gittike stvar se sve
vise komplikuje
v. alallanmak
1. racvast, rakljast; razgranat 2.
slozen, zamrsen, komplikovan 3. necist,
promukao, hripav (glas)
mesto, pregrada za viljuske
1. racvastost 2. racvanje,
razdvajanje (puta) 3. fig. slozenost, komp-
leksnost
atapat zabica, praskava bombica
(igracka}
v.
1. skelet, kostur, okosnica (grad-
jevine) 2. krov; fig. krov nad glavom, uto-
ciste; - (ili mansarda, potkrovlje;
- nadstresnica 3. sleme (krova) -
oku slemenjaca (greda} 4. fig. osnova,
okosnica 5. anat. stidnjaca, preponjaca; -
stidnjaca, stidna kos! 6. gram. lik,
rod (glagolski) 7. piramida (pusaka)
1. spojen, sastavljen, povezan; -
tfekler puske u pirarnidi 2. namrgodjen,
mrgodan, natmuren; - yz (ili ehre) lju-
tito, srdito, mrgodno lice
1. srasle obrve 2. covek sras-
lih obrva 3. fig. namrgodjeno lice
(na) mrgoditi se, mrstiti se
1. natmurenost, namrgodjenost
2. bora (na licu)
pass. od almak
- - 1. onom, pucketanja, treska,
udara; - - atiatmak udariti s treskom 2.
na silu, nasilno; - syletmek naterati
koga da govori 3. bez ustrucavanja, slo-
bodno, lako; o Trke - - on
bez ustrucavanja govori turski 4. hteo-ne
hteo, hoces-neces
- utur v. (1.}
1. pucketati, praskati,
prsnuti, krckati; skripati 2. fig. slabiti, po-
pustati; propadati
pucketanje, prasak; krckanje,
skripa
bez kuce, bez krova nad gla-
vom
oprecan, protivrecan; ct. m-
birka - neri nekoliko pro-
tivrecnih predloga
pass. od
antinomija, protivrecnost (dvaju
sudova ili zakona)
1 . gl. im. od 2.
atlama k
sukob; konflikt; - lar oruzani sukobi
3. zastoj, zakrcenost (saobracaja) 4. okr-
saj, carka
s ile 1 . sudarili se 2. sukobiti
se; doci u konflikt; konfrontirati se 3. biti
protivrecnim; protivreciti; ct. 4.
prepirati se, raspravljati se, svadjati se 5.
spajati se, sastajati se (u odredjenoj tacki);
padati (u isto vreme) 6. parili se (o psima i
kamilama)
caus. od
1. gomila, hrpa 2. voj. piramida
(oruzja); tfek - piramida pusaka 3.
povez za glavu (za zene) 4. stalak, stativ;
ct. sehpa 5. kostur, skelet (zgrade) 6.
konstukcija
jaram (za par volova)
ljubimac, miljenik; sticenik ll
namrgodjen, natmuren; ljutit; - yz namr-
godjeno lice
natmurenost, mrgodnost,
namrstenost, razdrazljivost
atlak 1 1. ispucao, napukao; ras-
cepljen; - cam napuklo, naprslo staklo; -
eller ispucale ruke 2. razbijen (talas) 3.
fig. luckast, caknut, sasav 4. sipljiv, pro-
zukao, hripav (glas) ll 1 . pukotina, ras-
puklina, naprslina; rascep, procep 2. bot.
prskanje, rasprsnuce (ploda) 3. arg. plasl-
jivac, "strina"
1. napuklost; ispucalost 2.
caknutost, udanerost, sasavost
atlama 1 . gl. im. od atlama k 2. bot.
pucanje, prskanje (ploda) 3. razbijanje ta-
lasa ( o obalu); dizanje talasa (pod uti-
cajem vetra)
atlamak 1. pucati, ispucati, raspr-
skavati se; toprak zemlja je is-
pucala 2. razbijati se (o talasima) 3. fig.
puci, prsnuti (od mnogo jela); umirati; can
- umirati od dosade;
puci ce od zavisti;
meraktan - goreti, umirati od radoznalosti
O da (patlasa da) makar i crkao!
209
atlamak
atiatmak ak. 1. caus. od atlamak 2.
dovoditi do besa, razjariti, razbesneti 3.
zaludeti, dovesti do ludila
pucanje, rasprskivanje
atma 1. gl. im. od almak 2. napad,
vredjanje, uznemiravanje 3. izrezani deo
adece (za probu), prosav, privremeni sav
4. sudar brodova 5. arhit. temenjaca
(greda) 6. vrsta (za prostiranje
poda, patosa) O - sastavljene, srasle
obrve
atmak (-ar) 1. ak. udariti, lupiti; kuc-
nuti 2. ak. sastaviti, sagraditi, napraviti;
iti saatte podigli su ogradu
za pet sati 3. ak. sloziti, naslagati (puske u
piramidu i si.) 4. ak. privremeno prositi,
prihvatiti (delove odece) 5. ak. natovarili
(konja, kamilu) 6. ak. dat. povezati glavu
(maramom) 7. dat. steci ciju naklonost,
. u milili se (laskanjem, ulizivanjem) 8. dat.
napadati vredjati, uznemiravati 9. mrstiti,
mrgoditi (!ice, obrve); - nabrati obrve
1 O. dat. nabasati, natrapati, naleteti; za-
desiti, snaci; belaya - upasti u nevolju,
naci se .u nevolji 11. pribliziti se, nastati,
nastupiti; nahrupiti; ilkyaz geldi
puklo je prolece; kara gnler geldi
nastali su crni dani; geldi nastala
je zima, stigla je zima
atra: - patra lose, nepravilno, ne-
tacno; - patra lose govoriti
(strani jezik); Ingilizce - patra
on lose govari angieski jezik
caus. od atmak
av 1 1 . glas; zvuk 2. arh. novost, vest
av2 dija/. muski organ (krupnih zi-
votinja)
avalye korpa s poklopcem (za ulovl-
jenu ribu)
avdar bot. raz (Secale cereale); - ek-
razan hleb
avdar mahmuzu glavnica, snet (Cia-
viceps purpurea)
210
avlan vodopad, slap; cf.
avlanmak 1. sumiti, hucati (o vo-
dopadu) 2. fig. doci na los glas, steci losu
reputaciju; cf: dillere
sokolic, mlad soko (neobucen za
lov)
avmak (-ar) dat. 1 . skretati, udaljavati
se (od teme i si.) 2. sirili se (o mirisu, top-
loti i si.); padati, udarati (o suncevim zra-
cima)
otu (-nu) bot. korenica
(Opopanax chironium)
1 . ist. ca us (!ice koje objavljuje
naredbe i odluke) 2. adjutant, ordonans 3.
voj. narednik, vodnik 4. nadzornik poslova,
poslovodja; - u palir 5. prvi u klasi (u
vojnim skolama)
(-nu) zool. pupavac
(Upupa epops)
1 . narednicki cin 2. duznost
nadzornika pasiova
zm (-n) vrsta belog grozdja
ay 1 1 . caj; - (ili bot. ca-
jevo trvo (Thea sinensis);- demiemek pa-
rili caj; - slab caj; (ili koyu) -
jak, gust caj; dernil - dobro
zaparen caj 2. cajanka, caj partija
ay2 recica, potok; - gzleri izvori reke
O - dan geip derede post.
preci reku udaviti se u potocicu; - gr-
meden ne povrci no-
gavice dok ne vidis reku!
1. cajdzija, prodavac caja 2. uz-
gajivac caja 3. ljubitelj caja
gajenje caja; trgovina cajem
aydan, cajnik
ay evi cajdzinica
ayhane v. ay evi
1. livada, travnjak, pasnjak, cajir
sulak - vodoplavna livada, livada za na-
vodnjavanje 2. livadska trava ; - bier ko-
silica; - birnek kositi travu; - a
karmak (ili satmak) pustiti na ispasu
(stoku); - bot. krasuljak (Bellis)
zool. eja, lunja (Cir-
cus pygargus)
(-ni) zool. stepska
guja, ridjusa (Vipera ursini)
gzeli bot. livadska trava, rosulja
(Agrostis major)
(-nu) zool. poljska seva; v.
tarla
1. v. 2. raz-
boleti se od trave (o stoci)
pasti, napasati se (o
stoci)
ak. izgoniti na pasu
(stoku)
1. pasnjak, pasiste; prerija 2.
travarina, popasa ll livadski; - bal livadski
med
mantan bot. pecurka, vrganj
(Agaricus)
melikesi bot. vetiki korov (Spi-
raea)
nergisi bot. zelenkada, rumeni
narcis (Narcissus pseudonarcissus)
otu (-nu) bot. popino prase (Phle-
um pratense)
peyniri vrsta punomasnog sira
sedefi bot. ocobojka (Thalictrum)
tirfili bot. livadska detelina, kravl-
jaea
bot. ovsenica, rajsgrajs
(Arrhenatherum)
aylak zoot. lunja crna (Falco mil-
vus) ll 1. arg. "balav", zelen, neiskusan 2.
gramziv, pohlepan, nezajazljiv
aylakhk nezrelost, neiskustvo
ekecek
namenjeno za caj; - secer
za caj
e (-ci) p. gomila zrna 2. krupno re-
seto
ee (ili - zoo/. ce-ce muva
(Giossina palpalis)
een Cecenac (pripadnik jednog kav-
kaskog naroda)
eence cecenski jezik ll na ce-
censkom
edene nar. konopljano seme
edik arh. zute papuce (nosile se
preko mestvi)
ehre p. 1 . lice; fig. izgled, lik; kyn -
si izmenio se lik sela 2. izraz lica,
grimasa; - asmak (ili atmak) (na) mrstiti
se, duriti se, puciti se; - yi nap-
raviti kiselo lice; - etmek mrstiti se; praviti
grimase; - natmureno lice - si
kesilmek zaplamteti se, razjariti se; - si
atmak pobledeti, posiveti; -
ruzan, na lik na strasilo
ehreli s ... licem; ablak - okruglo'g iica;
- namrsten, naduren; - su-
moran, mracan
ehresiz ruzan, nakazan
ek (-ki) fin. cek; - cekovna
knjizica; izgili - barirani cek; izgisiz -
obican cek; hamiline - cek na do-
nosioca
ek (-ki) Ceh
eke ceski jezik ll na ceskom
ekek rucna kolica (na cetiri
tocka)
ekek dijal. malo pristaniste (za
camce i barke)
ekecek kasika za obucu; - i
olmak imati velike teskoce; o adamla e-
var imam teskoce sa onim co-
vekom
211

ekel 1. moticica 2. strugalica (za cis-
cenje sina i si.)
ekelez dijal. veverica; v. sincap
ekernernek ak. 1. fig. ne moci pod-
nositi 2. zavideti, biti ljubomoran
ekememezlik, ekemezlik 1. netr-
peljivost 2. zavist; - etmek (ili gstermek)
zavideti
eken muz. dominanta .
eker 1 teh. tonaza, nosivost (broda) ll
vucni; - g (ili kuvvet) vucna snaga
eki 1. tezina, teret; - beygiri tovarni
konj 2. mera za tezinu (250 kg., sluzi kao
teg) 3. arh. poredak, ustrojstvo 4. briga,
sekiracija O - ye gelmek prilagoditi se; -
ye gelmez O nepopravljiv 2) neumesan,
nepromisljen (o reci i si.); - gibi tezak i ne-
pokretan; - ye uymak biti povodljiv
ekici 1. vucni, tegleci (o vozilu, zi-
votiriji) 2. fig. privlacan ll tegljac, remorker
ekicilik 1. privlacnost, sarm 2. fiz.
snaga privlacnosti (magneta)
eki (-ci) 1. cekic; cuk; hava
- pneumaticki cekic; orakla - s rp i cekic
2. sp. kladivo; - atma bacanje kladiva
ekihane kovacnica; kovaeki pogon
(u fabrici)
eki anat. usna kast
ekiiemek ak. 1. kovati 2. ukucavati
ekilanrnek pass. od ekiiemek
ekiietmek caus. od ekiiemek
eki dzen red, urednost; tac:nost; /-al
- vermek dovesti u red, urediti
eklk 1. istegnut; produzen; spusten;
spusten stomak; - yz dugacko
lice 2. uvucen, upao; - gzler upale oci o
- deniz geog. oseka; - su nizak vodostaj,
najniza voda
ekilir podnosljiv, snosljiv; - gibi
nepodnosljivo; bu durum - gibi
212
ova situacija je vise nepodnosljiva
1. gl. im. od ekilmek 2. voj.
odstupanje, povlacenje 3. vucenje, izv-
lacenje (lutrije)
ekilme 1. gl. im. od ekilmek 2. geog.
regresija, opadanje (vade) 2. voj. ods-
tupanje, povlacenje 4. povlacenje; os-
tavka; otkaz; sahneden - adlazak sa
see ne
ekilmek 1. pass. od ekmek 2. ras-
tezati se (o gumi i si.); pruzati se, istezati
se (o uzetu) 2. dat. odlaziti; udaljavati se
3. povuci se, osamiti se 4. voj. odstupati,
povlaciti se; ekildi neprijatelj se
povukao 5. povlaciti se, opadati (o vadi) 6.
abi. pomeriti se, pomaci se, skloniti se,
udaljiti se; ekil gzmden! skiani mi se s
ociju! yoldan ekil! skiani se s puta! 7.
otici, sici (sa scene); izaci (iz organizacije);
oyundan - fig. izaci iz igre; sahneden -
sici sa scene 8. podneti ostavku,
se s polozaja 9. skupljati se (o materijalu,
haljini); bu elbise ekilmez ova haljina se
ne skuplja 1 o. fotografisati se, snimati se
11. gram. menjati se, korijugirati se 12.
nestati, smanjiti se; suyu e-
kildi voda iz slavine se smanjila 13. stis-
nuti se, stegnuti se, suziti se; gzleri e-
kildi zaskiljio je ocima
ekilmez nepodnosljiv, nesnosan; -
olmak postati nesnosan; o ocuk- oldu
ono dete je postala nesnosljivo
ekilmezlik nepodnosljivost, nes-
nosljivost
ekim 1. gl. im. od ekmek 2. sraz-
mera, proporcija 3. fiz. teza, sila teze; astr.
gravitacija 4. privlacnost, sarm, car 5.
gram. konjugacija; deklinacija, promena 6.
fotografisanje, snimanje 7. sin. deo filma,
plan, slika
ekimiemek ak. 1. fiz. privlaciti 2.
gram. menjati, deklinirati, konjugirati
ekimli 1. gravitacijski, gravitacioni; fig.
privlacan 2. gram. promenljiv
ekimsernek abi. uzdrzavati se; iz-
begavati; odustajati, odricati se
ekimser uzdrzan; - oy vermek uzd-
rzati se od glasanja
ekimserlik uzdrzanost; uzdrzavanje,
apstinencija; izbegavanje
ekimsiz 1 . neprivlacan 2. gram. nep-
romenjiv
ekimsizlik bestezinsko stanje
ekince opreznost; rezerva, ograda; -
ile oprezno, s rezervom, uz ogradu
ekindirmek caus. od ekinmek
ekinecek smetnja, zapreka; rizi k,
opasnost
ekingen plasljiv, bojazljiv, snebivljiv;
oprezan, suzdr2an
ekingence bojazljivo, snebivljivo; ne-
odlucno; oprezno
postali bojazljiv
ekingenlik bojazljivost, stidljivost,
snebivljiv?_st; opreznost
ekinik bio/. recesivan; - karakt,er re-
cesivan karakter
ekinilrnek bez. pass. od ekilmek
ekinme snebivanje, ustrucavanje
bez snebivanja, slobodno,
bez snebivanja
ekinmek 1. ab/. usturcavati se, sne-
bivati se, ustezati se; ekine ekine bo-
jazljivo, stidljivo; benden mi e-
kiniyorsun? zar se od mene snebivas? 2.
abi. izbegavati, kloniti se; ikiden e-
kiniyorum izbegavam pice, klonim se
pica: kavgadan - kloniti se svadje 3. ma-
zati se cime; srmeler bir
surnam namazana devojka
ekinmezlik smelost, odvaznost
ekinti neodlucnost, kolebljivost
ekirdecik biol. jezgrica

ekirdek 1. kostica, jezgro; se-
menka, srcevina (ploda); biol. nukleus,
jezgro celije 2. fiz. (atomsko) jezgro; - fi-
nuklearna fizika 3. voj. kadar, eliine
trupe, jezgro vojske; - ordusu kadrovska
vojska 4. fig. sustina, bit ll zrnast, u zrnu;
- biber biber u zrnu; - kahve kafa u zrnu
O - ten odgajan od malih nogu
ekirdeklenmek pojavljivati se, ob-
razovati se (o kostici, semenki, plodu)
ekirdekli (o plodu, vocu)
ekirdeksel nuklearan; cf. nkleer; -
silah nuklearno oruzje
ekirdeksiz bez jezgra; bez kostice, -
zm grozdje bez kastice
ekirge zoo/. skakavac (Acridium); -
najezda skakavaca; - srs
oblak skakavaca; ocak - si kucni cvrcak,
popac (Gryllus domesticus)
ekirge (-nu) zool. cvarak
1. gl. im. od ekmek 2. vuca 3.
snaga (masine), potisak; - av. po-
tisak za poletanje
1. gl. im. od 2. rasp-
rava prepirka, svadja, trvenje
s ile 1. vuci (jedan drugog),
potezati se (uzajamno) 2. svadjati se, pre-
pirati se 3. dugo raspravljati, natezati se,
preganjati se;
etmek dugo se cenjkati 4. potezati (noz,
oruzje) 5. vuci (kocku)
sporan, konfliktan; ostar, tvrd
opadac, klevetnik
ogovaranje, opadanje; otr-
cavanje, olajavanje
1 . ak. vuci na dve strane,
istezati, rastezati 2. ak. cimati, cupati,
cesljati 3. ak. ogovarati, klevetali 4. ak.
vuci, potezati (dim cigarete) 5. podbadati,
huskati (jedne na druge)
213
..
i
ekki
ekki reza, zasun, prevornica
ekkin odvojen, osamljen, povucen,
nezainteresovan
ekme 1 1. gl. im. od ekmek; - gc
1) privlacna snaga 2) s ila teze 2. ladica,
fioka (kase) 3. skupljanje (tkanine) 4. radni
kombinezon 5. dijal. cizme 6. vrtlarski noz
ll 1. pravilan, srazmeran, lep; - burun pra-
vilan nos 2. valjan, lisnat, u sipkama
(metal); - demir valjano gvozdje 3. muz.
zican (instrumenat)
ekmece 1. fioka, ladica (stola) 2. ku-
tija (za nakit) 3. mali zaton, uvala; mala
luka za pristajanje 4. pokretni most (za di-
zanje i spustanje)
ekmek (-er) 1. ak. vuci, tegliti; araba -
vuci kola 2. ak. natezati, zatezati, za-
pinjati, razvlaciti; ipi - zatezati kanap 3.
ak. VUCi, izvlaciti; kura - V. kura; piyango
- vuci lutriju 4. ak. odvesti, izvesti; povuci,
pomeriti, sklonili; kenara - skloniti na
nu 5. ak. prevozili, prebacivati (robu, teret
i si.); ekini - prevoziti useve; kum ek-
mek prevoziti pesak 6. ak. usisavati; upi-
jati; uvlaciti, udisati; iine - udahnuti; si-
gara - . uvlaciti dim cigarete;
snger su ekiyor sundjer upija vodu 7.
ak. povuci; opozvati; bykeliyi - opoz-
vati ambasadora; orduyu - povuci vojsku
8. ak. potezati (oruzje, noz);
rnek potegnuli noz 9. ak. prosecati,
sirali (put) 1 O. udarati, biti; krek - (za)
veslati; - sutirati 11. ak. podnositi,
snositi (troskove); btn
ben ektim ja sam podneo sve njegove
troskove 12. dat. navlaciti (odelo,
obucu) 13. ak. trpeti, podnositi; iskusiti,
doziveli; hasretini - tugovati, ceznuti
za kime; - pretrpeti stetu 14. meriti,
(iz)vagati; teziti, biti tezak; odun - meriti
drva 15. ak. dat. ogradjivati, podizati og-
radu; duvar - podici zid; set - 1) podici
branu 2) praviti smetnju 16. ak. podizati,
uzimati (npr. novac iz banke) 17. ak. dat.
mazati, stavljati (sminku i si.) 18. ak. ve-
214
sali, kaciti; perde - okaciti zavesu 19. ak.
povlaciti (liniju) 20. prepisivati, pre-
kuvacati; temize - prepisati napis
ucisto 21. ak. destilisati, ped; - peci
rakiju 22. ak. abi. odvikavati, oducavati;
odvracati od cega; ikiden - odvracati od
pica 23. ak. gram. konjugirati, menjati (gla-
gole) 24. ak. mleti; kahve - mleti kafu 25.
ak. poslati, uputiti (telegram, cek, protest i
si.) protesto - uputiti protest; telgraf -
uputiti telegram 26. ak. privlaciti, izazivati;
ilgiyi - privuci interesovanje 27. dat. liciti,
nalikovati; ocuk annesine ekti dete se
bacilo na svoju majku 28. ak. dat. podv-
rgavati, podvrgnuti; sorguya - podvr-
gnuti isirazi 29. ak. arg. cimati, piti; slje-
mati; - potezati rakiju 30. ak. ab/.
vuci, cimati; - povuci, za
uvo, natrljati usi; o beni elimden ekti on
me povukao za ruku 31. ak. podneti, izd-
rzati (tezinu); bu araba o kadar yk ek-
mez ova kola ne mogu podneti toliki !erel
32. ak. dat protumaciti, shvatiti, dali smi-
sao szm ktye ekti lose je shvatio
moje reci 33. trajati, protezati se; bu yol
saat eker ovaj put traje tri sata 34.
ak. dat. sparivati (zivotinje); 35. ak. pustati
glas (zvuk); ah (lar) - uzdisati 36. davati,
priredjivati (prijem, banket, gozbu); bir zi-
yafet - dati, prirediti gozbu 37. driali
(govor); sylev - iron. drzati govor 38. vo-
zili, terati; ek! vozi polako! 39. ak.
postavljati; kablo - postaviti kabel 40.
skupljati se (o tkanini) elbise
ekti haljina sa skupila kada se oprala 41.
ak. otociti, odliti (tecnost) 42. ak. snimati;
film - snimati film; fotograf - fotografisati
43. ak. zlostavljati, maliretirali 44. s ime-
nima obrazuje stalne sintagme; sap - ve-
zivati snopove; /-al yuf - prezirati, odnositi
se s prezrenjem O ek cisti se!
tornjaj se! ekip spletkariti;
ekip evirmek voditi, upravljati (kucom);
ekip iskorenjivati; ekip git-
mek isunjati se; ekiver pusti!
ne obracaj paznju! krek - v.
naza- koketirati
ekme kat najvisi sprat zgrade (sluzi
kao terasa, zastakljena veranda)
ekmen dijal. 1. v. epken 2. kisna ka-
banica 3. siroke salvare 4. biol. sisaljka,
pipak (biljaka, insekata) 5. med. kupica,
precistac (stakena posuda)
Cehoslovak 11 ce-
hoslovacki
ektiri arh. mor. brod na vesla; galija
ektirilmek pass. od ektirrnek
ektirme 1. gl. im. od ektirrnek 2. v.
ektiri 3. veliki camac; galija
ektirrnek caus. od ekmek
ekl fiz. visak; - vertikala
elebi 1 vaspitan, uljudan; ugladjen ll 1.
arh. gospodin 2. celebija (staresina bek-
tasijskog i mevlevijskog derviskog reda)
elebilik uljudnost; ugladjenost; gos-
podstvo
elen ( -cQ sp. 1. prelazni kup 2. nad-
metanje za prelazni kup 3. izazivanje, iza-
zov
elenk 1. venac; - koymak po-
loziti venac 2. arh. dijadema (ukras za
glavu zena)
elik 1 c elik; - i (ili
sulama) kaljenje celika; dvme - kovani
celik; - liven celik; ham - sirov
celik; paslanmaz - nerdjajuci celik ll ce-
lican, od celika; - sa celicni list, lisnati
celik; - celicni oklop o - gibi celican,
cvrst (o telu); - irade nepokolebljivost, ce-
licna volja; - kesilmek fig. ocvrsnuti, pos-
tali tvrd kao celik
eJik2 1. kratko odsecena grana,
prut, siba 2. agr. poloznica; mladica,
(pre)sadnica. rasad 3. mor. kljuna (za ob-
matanje konopa)
elik omak klis (decja igra)
elikhane celicana, celicni zavod
eltik
elikierne 1. rasadjivanje, pre-
sadjivanje 2. kaljenje (metala)
kaliti se
ak. 1.kaliti 2. fig. (o) ce-
liciti
elim drzanje, slav; (lelesna) gradja,
konstilucija
elimli lepo gradjen, stasit, naocit
elimsiz lose gradjen, nakaradan;
zakrzljao, slabacak, zaoslao
elimsizlik losa gradja, nakaradnost,
nakaznost; slabasnost, zakrzljalost
protivrecan
protivrecnost, protuslovlje
v.
v.
v.
protivrecnost; suprotnost;
- leri klasne prolivrecnosli
s ile biti u protivrecnosti s
kime (cime), bili protivrecan; ct.
olmaz.
elme 1. tl. im. od elrnek 2. saplitanje,
podmelanje (noge); /al - atmak (ili tak-
mak) podmetnuli nogu, saplesti; tig. pod-
metati nogu; bojkotovali 3. trouglasta ma-
rama, povezaca
elrnek (-er) 1 . ak. skrelati s puta, skre-
nuli u slranu; preseci put (lopti i si.) 2. sap-
lesli, saplitati; oborili (podmetanjem noge)
3. povezati (maramu i si.) 4. udarati; kucali
5. ak. rezali unakrsno 6. ak. narusavati,
remelili; ct. selbelrnek 7. ak. odvracati, od-
govarati od cega 8. ak. opovrgavati, po-
nistavali; bu fikriniz geenkil'li eliyor
ova vase misljenje opovrgava proslo 9.
protivreciti, protusloviti
elmelemek ak. podmelatinogu (i tig.)
eltik 1. (neljusten, neociscen) pi-
rinac; 2. (ili - pirineana polje
215
eltiki
eltiki uzgajivac pirinca
eltikilik gajenje pirinca
eltiklik pirineana polje
embek 1. geom. krug 2. obruc; /-al -
geirmek stavljati obruc 3. voj. okruzenje,
opkoljavanje; - iine almak okruziti,
opkoliti (neprijatelja); opsedati (tvrdjavu); -
i yarmak probiti obruc (okruzenje) 4. ma-
rama (za glavu) ll okrugao, obao; - sakal
okrugla brada; - yrnge astr. kruzna or-
bita
emberierne 1. gl. im. od emberiemek
2. stezanje obrucem 3. voj. okruzenje, op-
koljavanje, opsedanje; - zaprecna
vatra
emberiemek ak. 1. obrucati, stavljati
obruc 2. okruzivati, opkaljati
emberlenmek pass. od emberiemek
emberietmek ca us. od emberiemek
emberli s obrucom; stegnut obrucom
emen 1 1. bot. kim (Cuminum cymi-
num) 2. zacin za pastrmu (od semena
kima, aleve paprike i belog luka) O - otu
bot. bozja travica, kozji rog (Trigonella fo-
enum graecum)
emen2 v. imen
emkirmek dija/. drsko odgovoriti, odb-
rusiti
emremek ak. 1.zadici, pokupiti (hal-
jinu); zasukati (rukave) 2. sastaviti niti
c ega
emrenmek 1. pass. od emremek 2.
fig. prionuti, zasukati rukave
enber v. ember
ene 1 . vilica, brada; celjust; - si
atmak drhtati, podrhtavati (o vilici); - u-
kuru jamica na bradi 2. fig. brbljivost, pricl-
jivost 3. teh. hvataljka O - si raz-
vezati se (o jeziku); - almak popricati,
procaskati; - (neprestano) ze-
vati; - sini amamak cutati kao za-
216
liven, ne otvarati usta; - si durmamak go-
voriti bez prestanka; - si brbljiv; -
si brbljiv, lajav, koji ne cuva tajne;
- si kapanmamak ne zatvarali usta; -
sini kapatmak zapusiti kome usta; - si
kuvvetli pricljiv, govorljiv; - si oynamak
zvakati, jesti; - satmak brbljati, blebetati;
- yi uzatmak pustiti jezik; /-la/ - ya-
nadgovarati se; prepirati se, pre-
ganjati se (recima); - yormak uzalud pri-
cati
ene 1. anat. podbradak 2. pod-
valjak; - bezi podvilicna zlezda
enebaz brbljiv ll brbljivac, blebetalo,
ceketalo; torokusa
pricljivost, brbljivost
enek 1. bot. koliledon 2. anat.
nadkljuvlje; podkljuvlje (ptica)
eneli 1. s ... viiicom 2. fig. brbljiv, pricl-
jiv
enet (-ti) ljuska, kora (ploda)
engel p. 1 . kuka, caklja, cengela;
- e asmak 1 ) okaciti o kuku 2) nabiti na
caklju; - i kvaka 2. znak paragrafa
() 3. zool. kandza 4. sp. zahvat noge (u
pelivanskom rvanju) ll kukast, u obliku
kuke; - burun kukast nos <> -
maticni kljuc; - atmak v. - takmak; - bey-
giri zaprezni konj; - e dnmek pogrbiti
se, iskriviti se (od starosti); - e gelmek
dospeti na vesala, biti obesen; - de kok-
etim yok! moja kcerka nije jos za
udaju; !al- takmak 1. gnjaviti, dosadjivati
2) obmanjivati, nasamari (va) ti, vrteti oko
prsta
engellemek ak. staviti na kuku; oka-
citi, zakaciti
engeltenrnek 1. pass. od en-
gellamek 2. fig. zastati, zapeti
engelli sa kukom, sa kopcom; kukast
engelli pribadaca, ziherica
engel zvakaca guma
engi p. arh. igracica, cengija
enilemek zavijati, cvileti (o psu)
enk p. 1. cang (muz. instrumenat
slican harfi) 2. ruka; sapa 3) fig. ruka, vlast
entik 1 1. zarez, zasek, rez: ink-
rustacija 2. geogl. usek, klanac 3. zljeb ll
narezan, nazubljen, zupcast (noz i si.)
entiklemek ak. narezati, zaseCi, na-
zubiti
entiklenmek v. entilmek
entikli zarezan, nazubljen; zupcast
entilmek pass. od entmek
entme 1. gl. im. od entmek 2. zarez,
zasek
entmek (-er) ak. 1. v. entiklemek 2.
seckati, rezati, drobiti (luk, hleb)
enttirmek caus. od entmek
epevre svuda, okolo, sa svih
epel p . . 1 1. prljav, zaprljan; zagadjen
2. pomesan, s primesama cega ll ne-
cistoca, smece, otpaci
epellernek ak. prljati; zagadjivati
epeilenrnek 1. pass. od epellernek 2.
postali odvratan, neprijatan
eper 1. ograda, zid 2. ustava vode (od
granja i si.) 3. anat. pregrada 4. vinova
loza 4. basta, povrtnjak
epin moticica (bastenska)
epken v. cepken
er v. erden
ereve p. 1. okvir, ram; /-al - ge-
irmek (ili - iine almak) uramiti; gz-
lk - si okvir za naocare 2. okvir (prozora,
vrata) 3. fig. okvir, granice; - sinde u sklo-
pu, u okviru cega: - sinden iz-
laziti iz okvira; - sine girmek ulaziti u
okvir cega, odnositi se na ... 4. obruc, obod
5. sp. vratilo (gimnastickog razboja)
ereveci 1. izradjivac ramova 2.

uramljivac (slika, portreta)
erevelemek ak. 1. stavljati u okvir,
uramljivati 2. fig. obuhvatati, ukljucivati
erevelenmek pass. o d er-
evelernek
ereveletmek caus. od erevelemek
ereveli uramljen, uokviren
eri sitan trgovac, torbar
erilik sitna trgovina, torbarenje
er p (-p) 1. grancice, sucke 2. ot-
paci; lom, krs
erden: - pten slab, trosan; krhak
erez 1 . meze, hadna zakuska uz pice
(sir, masline) 2. suvo meze, "grickalice"
(pistaci, lesnici, kikiriki)
erezci prodavac suvog voca
erezlenmek 1. meziti, prezalogajiti,
zaloziti se 2. uloviti koji zalogaj, "ogrebati
se"
erezlik 1. mezeluk, ono sto se sluzi za
meze; ponuda za meze
erge 1. sator; kiosk, baracica 2. ci-
ganska satra 3. ist. sveean, saren
ergeci ist. janicar, cuvar sultanskog
sa to ra
e ri ist. 1 . vojnik; yeni - janiear 2. vojs-
ka; vojna jedinica
1. ist. zapovednik zan-
darmerijskog puka; 2. ciganski predvodnik
erkez Gerkez o - kul. ko-
koska punjena orahom
erkezce cerkeski jezik ll na cer-
keskom
ermik vreli izvor, banja; cf. kap-
lica
p. 1. (ili - topljena mast; loj
2. socan deo jela, sos
(-di) p. vrsta, rod; -
217

mak sortirati; - - raznovrstan 2. biol.
podvrsta, varijetet 3. asortiman, izbor, raz-
novrsnost ll razni, raznolik;. her - raz-
novrstan
geom. raznostrani; - gen
raznostrani trougao
1 . gl. im. od 2.
muz. varijacija
ak. 1 . sortirati, odabirali 2.
menjati, unositi promene
promenljiv, varijabilan
ak. menjati, cinili raz-
novrsnim
menjati se, varirati
raznovrstan, svakojaki; razlicit,
raznolik; raznorodan
raznovrosnost; razlicitost; raz-
nolikost; raznorodnost
p. cesma; izvor o - ye gitse -
kuruyacak on je veliki baksuz; ako bi oti-
sao na izvor, izvor bi presusio
staklarija na pruge (ne-
kada je izradjivana. u istanbulskom kvartu
ubuklu)
p. 1. ukus (jela, pica) 2. proba; /-
- sine bakmak probati, degustirati 3.
zacin, zaprska; - vermek zaciniti, zaprziti
1. ist. degustator (u sarajima i
konacima) 2. arh. kontrolar zlata i srebra
3. kontrolar kvaliteta duvana
1. glavni degustator 2. fig.
muskarac koji cesto menja zene
caus. od
dobili prijatan ukus, pos-
tali ukusnim (o jelu)
kul. zacinjenost
ete 1. ceta, neregularna trupa; grupa
buntovnika; - harbi (ili geriiski rat,
partizanski rat 2. pej. banda, razbojnicka
218
druzina; - reisi vodja bande
eteci 1. buntovnik, odmetnik 2. bandit,
pljackas, razbojnik
etecilik 1. odmetnistvo, buntovnistvo
2. razbojnistvo banditizam
etele dascica za racunanje; rabos (za
nepismene); - ekmek (ili tutmak) ra-
cunati na rabosu 2. urez, zasek, braz-
gotina; - ye dnmek biti u brazgotinama,
biti izbrazdan (o licu)
etin 1. uporan, svojeglav, tvrdoglav; -
adam tezak, tvrdoglav covek 2. strm, nep-
rohodan, tezak; - strma planina; -
yol tezak, naporan put 3. tezak, slozen; -
durum tesko stanje; - mesele slozeno pi-
tanje; .:. sorun tezak, neresiv problem 4.
tvrd; cvrst; - ceviz tvrd orah (i fig.) 5. zes-
tok, surov tezak; - zestok okr-
saj
1. oteza(va)ti se, zapetljati
se (o stanju i si.) 2. postali tvrdoglav, uz-
joguniti se 3. otvrdnuti, ocvrstnuti
caus. od
etinlik 1. svojeglavost, tvrdoglavost 2.
teskoca; slozenost, zamrsenost (stanja, pi-
tanja i si.) 3. tvrdoca, cvrstina, krutost
etrefil 1. tezak, slozen, zamrsen; ne-
jasan; - bir ifade slozena formulacija; ne-
jasan izraz 2. nepravilan, iskraven, los
(jezik); - sylemek natucati (neki jezik);
Trkesi pek - njegov turski je vrlo los;
on natuca turski
etrefilce potezak, prilicno nejasan
postali slozen, zapetljati
se, (is)komplikovati se .
etrefilli nejasan, zamrsen; -
nejasno pripovedanje
evgan, evgen p. 1 . palica, stap 2.
sp. (ili - oyunu) polo
evik hitar, pokretljiv, okretan, spretan,
vest; - birlikler voj. pokretljive, brze je-
dinice
eviklik spretnost, okretnost, zi-
vahnost; pokretljivost
eviren v. evirmen
evirge (-ci) el. prekidac; komutatar
eviri prevodjenje; prevod
evirici 1. prevodilac; tumac 2. el. ko-
mutator
evirim 1 . okret, obrt 2. sin. snimanje;
- gn dan snimanja; - senaryosu tekst
pisan za snimanje, finaini scenario
evirme 1 1 . okretanje, obrtanje; 2. pe-
cenje na raznju; kuzu - si jagnje na razn-
ju 3. el. komutacija 4. voj. zaobilazenje,
opkoljavanje, obruc 5. prevod (na drugi
jezik) ll preveden; prevodni; Almancadan
- bir eser delo prevedeno s nemackog
evirmek 1. ak. okretati, obrtati, obr-
nuti; - okrenuti svoja ledja; ki-
- prelistavati knjigu,
okretati listove knjige 2. ak. vrteti, kovitiati;
cf. tedvir etmek; ember - vrteti obruc;
topa - vrteti zvrk 3. ak. okretati, prevrtati
(odelo) 4. ak. poslati natrag; vracati, vratiti;
bana evirdim pos-
lao sam natrag novac koji si mi poslao;
polis evirdi policija ih je
vratila sa granice 5. ak. upravljati, ru-
kovoditi, voditi; cf. idare etmek; lsmet
btn eviriyer rukovodi
svim poslovima 5. ak. izvrtati, iskrivljivati
(smisao), nepravilno tumaciti; sz
gibi evirdi izvrnuo je rec kako
njemu odgovara 7. ak. abi. odvratiti, spre-
citi; kt yoldan - usmeriti na pravi
put 8. ak. snimati (film) 9. ak. dat. pre-
voditi; cf. tercme etmek; Trke'den Al-
manca'ya - prevoditi s turskog na ne-
macki jezik 1 o. praviti, plesti (negativne
stvari); dalavere - praviti smicalice 11. ak.
povuci, ponistiti; cf. nakzetmek; an-
- ponistiti sporazum ak. s ile
okruzivati, ogradjivati, opasivati; baheyi
duvarla - ograditi bastu zidom 13. ak. s
ile voj. opkoljavati, opsedati; kaleyi as-
evresel
kerle evirmek opsedati, opkoliti tvrdjavu
vojskom 14. ak. dat. pretvoriti, preobratiti;
daireye - pretvoriti radnju u stan
15. ak. dat. dovesti u lose stanje, pretvoriti
u ... ; paavraya - pretvoriti u krpu, nap-
raviti o d koga krpu 16. arg. "okretati", igrati
(poker) o evir sa/j. ok-
reni gusku da ne izgori (govori se onome
ko pokusava da promeni temu razgovora)
evirmen prevodilac
evirmenlik prevodilastvo; - yapmak
baviti se prevodilastvom
evirtmek caus. od evirmek
evre 1 1 . okolina, okolni predeo;
predgradje, palilula; - si oko-
lina Ankara 2. obim, opseg, periferija; or-
bita; - si meseceva orbita; ekvator
-si ekvatorijalna linija; - si obim
grudi 3. fil. sredina, ambijent, milje, me-
dijum 4. biol. sredina, okolina 5. fig. krug,
svet cega; edebiyat - leri knjizevni kru-
govi; ilim - leri naucni krugovi; .siyasal -
ler politicki krugovi 6. srmom opsivena
maramica ll u funkciji izafetskih post-
pozicija; - sinde, - sine oko, okolo
cega - mizde oko nas; evin - sinde
okolo kuce
evre geom. opisani ugao
evre bilimi ekologija
evre bilimi ekologija
evre bilimci ekalog
evre bilimsel ekoloski
evreiemek ak. 1. okruzivati, op-
koljavati; evreleyen priroda
koja okruzije coveka 2. ogranicavati, su-
zavati (zakon, kompetencije i si.) 3. naz-
naciti, odvojiti, nameniti
evrelenmek pass, od evreiemek
evren vidik, horizont
evresel periferan, marginalan; - sinir
sistemi periferni sistem
219


wt
,
(1 1
1. :
: r
i i

Id
1
f')vre
evre teker bot. pericikl
evri1 vrtlog, djerdap, kovitlac; hava -
si vihor; bura, ciklon; su - si Vodeni vrtlog
evri2 izvrtanje, iskrivljivanje (smisla i
si.)
evrik 1 . okruzen, ogradjen 2. dat. ok-
renut; cf. dnk 3. vrtlozan, kovitlav
evrilemek ak. izvrtati, iskrivljivati (smi-
sao, istinu)
evrili okruzen, ogradjen Cime
evrilme 1 . gl. im. od evrifrnek 2. op-
sada, opkoljavanje, obruc
evrilmek 1. pass. od evirmek 2. ok-
renuti se, okretati se
evrim ciklus, krug, period; stadij
evrimli spretan, vest (u poslu)
evrimsel fiz. hem. ciklican, pe-
riodican; cf. devri
evrinmek kruziti, ici ok<?lo, lutali
evrinti 1. kruzenje 2. okretanje, ro-
tacija 3. vrtlog; vihor 4. zrnevlje, mesavina
zrna
/ing. transkripcija
eyiz a. miraz, devojcina sprema -
emen savrsena, kompletna sprema; -
dzrnek spremiti miraz
eyizlemek ak. darivati, davati miraz
eyizlenmek snabdeti se spremom,
opremiti se mirazom
eyizll sa spremom, s mirazom; -
mirazdzika
eyizlik za miraz; stvari namenjene za
miraz; - neler vereceksiniz? sta
cete dati svojoj kceri za miraz
eyrek p. 1. cetvrtina, cetvrt; -
final sp. 2. cetvrt casa, pet-
naesi minuta; - var (ili cet-
vert do pet
eyreklemek ak. savijati, razgibavati
220
(ruke i noge odojceta)
cir, apsces; - crven
natekao deo ci ra; - 1) vrh ci ra, mesto
koje treba da se provali 2. fig. osetljiva
stvar; - koparmak fig. stvoriti,
izroditi ozbiljan problem; - iskociti,
pojaviti se (o ciru); - delinmek provaliti se
(o ciru); - dkmek osuti se (cirevima);
kan - crni prist; - akutni apsces;
- hronicni apsces
dijal. strpljenje; ct.
dat. podnositi, trpeti, tolerisati
strpljiv; izdrzljiv
Civutin (pogrdan naziv za
Jevrejina); fig. sa ma/im prevarant, va-
ralica o - (gibi) nered, zbrka,
haos, krkljanac; - orucu otezanje, odu-
govlacenje (s poslovima)
1. civutluk 2. fig. lukavstvo pre-
vara, podvala; - etmek podvaljivati
1. lavina, usov; odron; kar - snez-
na lavina; - kameni odron 2. visoka
ograda (od trske, sevara i si.) 3. nar. preg-
rada, paravan 4. buka, galama O - gibi
byrnek odjednom se rasiriti (o pojavi)
1 (ili - zoo/. keiga (Aci-
penser ruthenus)
najduze pero u repu (petla, rajs-
ke ptice)
1. zadizati se, zabacivati
se (o konjskom repu) 2. fig. kocoperiti se
1. bukanje, mukanje (goveda),
njiskanje (konja); krestanje, kukurikanje
(kokosi) 2. galama, graja, dernjava, vika
1. prtina, utaban put u snegu 2.
brazda, trag (lavine) 3. staza, puteljak 4.
fig. put, pravac, metod; - amak otvoriti
novi put, prokrciti put, zaceti novi metod; -
skrenuti s pravog puta; -
koymak dovesti u red, urediti
1. v. 2. v.
ak. dijal. 1. v. 2. pe-
vali
vika, dernjava, vriska, cika
1. v. 2.
javni objavljivac, telal 3. tig. panegiricar
1. gl. im. od 2. mala
svirala, frula
frulas
uzvikiavac, telal
v.
krik, jauk, vapaj; ct. feryat,
figan; - atmak v. - koparmak; - basmak
kriknuti, zavapiti; - - kricuci, jaucici; - ko-
parmak vristati, zapomagati, jaukati
V.
s. ile vriskati, zapomagati (o
vise lica odjednom)
1. ubrus (koji se daje na izlazu
iz hamama) 2. covek koji se moze ravnati
s kime; jednak; ravan kome bu ona -
kimse yok u ovome poslu mu nema
iznenada se pojaviti, iskr-
snuti
1. izlaz ct. mahre 2. gram.
tacka artikulacije (glasova)
arhit. tajni izlaz (u tvrdjavama,
sarajima i si.)
1 1 . korist, interes; cf. menfaat; -
bakan koristoljubiv eovek, interezdzija
2. tig. nacin, sredstvo; izlaz (iz teskog po-
lozaja) ll jedino moguc, pravi; -..yol. pravi
put, izlaz (iz skripca); pravo resenje; - yol
bulmak naci izlaz; naci resenje
(ili mermi) - voj.
izbacivac, izbijac
1 koristoljubiv, koji gleda samo
svoje interese ll materijalista, interezdzija
koristoljublje; gramzivost
1. pass. od 2. sp.

biti diskvalifikovan (u boksu)
1. log. zakljucak 2. muz. emi-
sija 3. voj. desant
1. gl. im. od asker -
iskrcavanje vojske; - otpustanje s
posla; kanun - izdavanje zakona 2. mat.
oduzimanje; - yapmak oduzimati 3. voj.
desant; - birlikleri desantne jedinice; -
blgesi oblast iskrcavanja, desanta; -
operacija; - yeri mesto
iskrcavanja; denizden - pomorski desant;
havadan - vazdusni desant
1. ak. abi. izvoditi; izvlaciti,
vaditi, iznositi 2. ak. izvaditi, iscupati, istr-
gnuti; - izvaditi zub; kknden - is-
cupati s korenem 3. ak. ab/. skidati
(odecu, obucu) 4. ak. ab/. mat. oduzimati
5. istovarati, iskrcavati; asker - iskrcavati
vojsku 6. ak. dat. pokazivati, iznositi; iz-
loziti; bez pokazati
kupcu platno 7. ak. dat. izneti, izloziti;. pi-
yasaya mal izneti robu na pijacu 8. ak.
pomoliti, ispruziti (glavu) isplaziti ezik) 9.
ak. abi. odstraniti, udaljiti; prognati, is-
tarati; - isterali s posla; okuldan -
izbaciti iz skole; sahadan - udaljiti, iz-
baciti sa terena (sportistu, igraca) 1 O. ak.
izdavati, publikovati, stampati (knjige, no-
vine) 11. ak. dat. iznositi, podizati; mo-
nc kata izneli su
nameslaj na treei sprat 12. ak. proizvoditi,
dobijati; bu fabrika 50.000 oto-
mobil ova fabrika proizvodi
50.000 automobila godisnje 13. ak. iz-
voditi, gajlti (pilice, mladuncad) 14. ak. abi.
zaradjivati, sticati (novac); izvlaciti (korist);
nadoknaditi, pokriti (troskove);
- pokriti svoj tresak 15. ak. izvoditi, izvesti;
izmisliti, pronaci bir forml - pronaci for-
mulu 16. razumeti, shvatiti, razabrati; bu
ovaj rukopis ne
mogu da razaberem 17. ak. docekati; dos-
peti do, preziveti; bu para ile
sa ovim nevcem necemo
moci do kraja meseca; dedem
moj deda nije mogao da prezivi
221
.
karsama
zimu 18. ak. odgonetnuti, (raz)resiti, de-
sifrovati; bilmeceyi - odgonetnuti za-
gonetKu 19. ak. fiziol. izbacJvati, izlucivati
20. abi. ak. izlivati, iskaljivati {bes, gnev);
fkenizi niin benden
zasto na mene iskaljujete svoj gnev; 21 .
ak. objaviti, proglasiti za ... ; sulu - prog-
lasiti krivim, okriviti; - dokazati
laz; uhvatiti u lazi 22. ak. (pri) setili se; cf.
syleme, kendim
nemoj reci, sam cu se setili
23. predstavljati; pokazati; cf. takdim
etmek 24. izazvati, prouzrokovati, izroditi;
glk - izazvati teskocu 25. ak. snimati,
kopirati; suretini - napraviti kopiju {do-
kumenta)
log. zakljucak, dedukcija
koristoljubiv, materijalista
1. stolica, izmet 2. izlucivanje,
lucenje
pass. od
1. gl. im. od 2.
preslikac 3. reprodukcija (slike)
caus. od
bosca, zavezljaj
iscasen, uganut 2. izbocen, iza-
sao (napred, izvan); - izboceno celo
ll iseasenje, uganuce (kosti)
koji namesta uganutu ruku
(nogu)
namestanje uganutih kostiju
uvezivati u cvor (boscu)
bez/. od iinden
bezizlazan; neresiv (problem i si.);
byle po ovak-
voJ hladnoci se ne iziazi
zavezljaj, smotuljak; - etmek
napraviti zavezljaj; staviti u zavezljaj
ak. zavezati u cvor
1. izbocina 2. marginaine za-
beleske, margi.nalije 3. arg. "pljuga", ci-
222
gareta 4. geog. greben
izbocen, ispupcen, isturen; -
girintili neravan; krivudav, vijugav
potpuno ravan
V.
1. izlazenje, izlazak; -
izlazni broj 2. izlaz 2. av. poletanje, uz-
letanje 3. voj. proboj, izlazak iz opsade 4.
pojava, izbijanje; - pojava bo-
lesti 5. uzvisica, uspon; cf. 6. sp.
start, polazni polozaj 7. grdnja, prekor; za-
merka 8. istupanje, istup; demagojik - lar
demagoska istupanja
svrseni (ucenik); diplomirani
(student); cf. mezun
odelo za izlaske
prekor; grdnja
1. dat. grditi, korili koga 2. biti
dovoljno, dostizati (o novcu i si.) 3. s ile
nadmetati se, odmeravati snagu s kime
ak. obezbediti dovoljno
(novca, materijala i si.)
v.
1 1. gl. im. od 2. po-
javljivanje, izbijanje; pocetak cega;
- izbijanje pozara 3. arhit. istureni deo
. zgrade, ispust; nadstresnica 4. marginaine
zabeleske 5. ubrus, pribor za brisanje (na
izlazu iz hamama ll isturen, izbocen o -
d'urumu gram. ablativ
(-ar) 1. ab/. dat. izlaziti, iza6i;
- 1) iza6i vani 2) otputovati u inost-
ranstvo, izaci iz zemlje 3) razg. i6i "na-
polje", vrsiti nuzdu 2. ab/. napustiti (posao,
zanimanje, duznost); vazifeden - na-
pustiti duznost 3. dat. ak. iza6i na, popeti
se; uspinjati se; tepesine - uspeti
se na vrh planine; kursye - popeti se na
tribinu; merdiveni - penjati se uz ste-
penice 4. iza6i. pojaviti se (o suncu, me-
secu) 5. izlaziti, izbi(ja)ti (o ospama i si.) 6.
nicati, klijati; ekinler usevi su nikli 7.
izaci iz stampe, publikovati se; izdavati se;
bayram gazetesi da li su izasle
praznice novine; yeni kanun izasao
je novi zakon 8. dat. uputiti se, krenuti;
turneye - krenuti na turneju; yola - kre-
nuti na put, otputovati 9. dat. voditi (kuda);
izlaziti na; bu yol denize ovaj put
vadi na mo re 1 O. ab/. odreci se, odricati
se; dinden - odreci se vere 11. predstaviti
se; yeni rektre predstavio sam se
novom rektoru 12. ab/. zavrsiti (skolu) cf.
mezun olmak; orta okuldan
moj sin je zavrsio srednju skolu 13. iskr-
snuti, iznenada se pojaviti 14. ab/. pro-
isticati, proizlaziti, slediti; an-
prepirka je proistekla.iz
nesporazuma 15. dat. suprotstavljati se;
nadmetati se, meriti se s kime;
kimse ona s njim se u kritici niko
ne moze meriti (ravnati) 16. rasti, po-
vecavati se (o cenama); fiyatlar
cene su porasle 17. abi. poticati; ponici,
nastati; nl yazar halk
slavni pisac je potekao iz naroda 18. do-
goditi se, izbiti; ukazati se, pruziti se; bir
rezalet izbio je skandal;
buknuo je rat; izbio je pazar;
Zeki'ye yine yol Zekiju se ponovo
ukazalo putovanje 19. dat. pojaviti se pred
kime; izaci pred, javiti se; mahkemeye -
izaci na sud, pojaviti se pred sudom 20.
dat. dospeti, izdici se do (u karijeri); genel
. mdre - dospeti do generalnog di-
rektora. bakana- dogurati do 21.
stajati, vredeti, kostati; bu otomobil yirmi
bin doiara ovaj automobil je izasao
na 25 hiljada dolara 22. abi. dobijati se,
proizvoditi se; zmden od
grozdja se dobija vino 23. dat. igrati kakvu
ulogu (u drami); Hamlet'e - igrati Hamieta
24. siriti se (o mirisu, glasu i si.) 25. zavr-
siti se; proci (o vremenu); feb-
ruar se zavrsio; yaz eeto je proslo
26. abi. (po)trositi; ok paradan pot-
rosic je mnogo novca 27. dogoditi se;
potvrditi se, pokazati se, ostvariti se; de-
ostvarilo se ono sto sam

rekao; - pokazati se ispravnim 28.
naci se (u kakvom polozaju); izaci kao ... ;
birinci- biti biti u dobitku;
onlar akraba oni su ispali rodjaci;
pokazalo se da su oni rodjaci; sulu - is-
pasti kriv 29. povisiti (glas), jace pevati 30.
dat. doziveti; docekati; sabaha - docekati
jutro (o bolesniku) selamete . - doziveti
srecan kraj 31. ab/. dat: preseliti se, preci
u; ben yeni daireye preselicu se
u nov stan 32. dogoditi se, naici, izbiti;
st predvece je izbila
bura 33. ukloniti se, otreti se, izgubiti se (o
mrlji, boji i si.); - elbisenin rengi
haljina je izbledela; leke ta
mrlja se nije izgubila 34. iscasiti se, uga-
nuti se; odvojiti se, iskidati se, otpasti; ki-
korice knjige su otpale;
kolum ruka mi se iscasila 35. is-
kociti, izleteti, ispasti; otkinuti se; puci (o
zici); odvaliti se (o drsci);
dugme se otkinulo 36. biti dovoljno, dos-
tiCi; bezden bir gmlek da li
je to platno dovoljno za jednu kosulju?
canda mit izr. dok je zi-
vota ima i nade
1. slepa ulica, corsokak 2. fig.
corsokak, bezizlazan polozaj; - a girmek
doci u corsokak ll 1. bezizlazan, slep; -
beznadezna stvar; - sokak 1 ) slepa ulica
2. fig. corsokak, bezizlazan polozaj; - vadi
geog. ' slepa dalina O - son ar-
salj. o kukovu letu, nikada
psih. log. aporija, bes-
ppmocnost
gust siprag, cestar, siblje
sumarica
1. vodenicni !ocak 2. cekrk,
vitao; djeram 3. tekst. motovilo, kolovrat
izradjivac cekrka; prodavac
cekrka
bot. cicimak (Zizyphus jujuba)
223
Yf .. . .
,, i
; ,:
1t
;',i;
'.
t .
'i'
: t

1 kul. jelo od jaja, kiselog m le ka i
belog luka
uze lanac (za ular)
. - - 1. zivahno, zivo; ocuk - -
dete zivo gleda 2. sjajno, svet-
lucavo, blestavo
veoma mnogo, bezumno,
ludo; - sevmek ludo voleti, voleti do
bezumlja
1. poludeti, pomeriti pamecu;
izgubiti glavu, postupati nepromisljeno 2.
razbesneti se 3. zacopati se, zacoriti se
t. zapanjujuci, nevidjen, ne-
verovatan; - bir gzellik neverovatna le-
pota 2. izbezumljen od besa, jarostan
ak. 1. izbezumiti, sluditi, lisiti
uma 2. dovesti do besa, razbesneti, raz-
jariti
1 1. bezuman, sumanut, lud 2.
besan, mahnit 3. fig. cudan; cudljiv, nast-
ran ll ludak, bezumnik; - a dnmek iz-
bezumiti se
1
. izgubiti glavu
1. bezumno, ludo. 2. bes no,
pomamno
1. bezumlje, ludilo 2. jarost,
gnev,bes
mor. uze, konopac (za pri-
. vezivanje broda); - atmak (ili vermek) ba-
citi uze
radnik na pristanistu (koji pri-
vezuje brodove)
v.
izmet (ptica)
opoganiti se (o ptici)
1 nar. pravi, islinit O - sabah u rano
jutro, cim svane; - tutmak potvrditi, potk-
repiti (istinu)
- - onom. metalnog zvuka cin
cin! ding-dong! - - tmek zvoniti; zvecati;
- - tyor zvoni mi u uvu
224
p. bot. platan (Piatanus)
arg. svadja, prepirka; -
karmak zapodenuti svadju
nar. 1. iskra 2. mrvica, truncica 2 .
(metalni) vrc
mali redak grozd
- - onom. meta/nog zvuka ili
lomljenja stakla; cin!cin! cangr!
(-M zvonce; -almak zvoniti
(o zvoncetu) O- ekmek otegnuti papke
1. sa zvoncetom, koji ima
zvonce; - saat budilnik 2. zvonak, zvucan,
sn aza n
zool. zvecarka (Cro-
talus horridus)
1. V. 2. zvecka,
cegrtaljka (igracka)
zvoniti, zvecati
caus. od
zvonjava, zveket
zvonjenje, zvecanje
1. zvoniti; zvecati; ku-
zvoni mi u usiina2. odz-
vanjati, odjekivati, razlegati se (o glasu)
caus. od
zvonjenje, zvecanje
- - buckanje, kupanje (u decjem
govoru)
- - buc! buc! (prilikom kupanja)
nag, golisav (o malj deci)
1 1. nag, go (i fig.); - bo-
sonog; - hakikat gola istina 2. celav 3. ne-
namesten, neopremljen; oda ne-
namestena soba 4. bez drveca,
neposumljen; - tepeler goli vrhovi O -
gzle golim okom; - maden min. cista
ruda; - model slik. akt.
1. nudist 2. s/ik. slika ob-
nazenog tela
razgolititi se, obnaziti se;
ogoleti (o drvecu i si.)
ak. ogoliti, obnaziti
1 . nagota, go lota, golotinja;
ogoljenost, obnazenost 2. nudizam, na-
turizam O btn - iyle sa svom nagotom,
otvoreno i iskreno
v.
ak. ogoliti, obnaziti
zool. som (Silurus glanis)
- - preneraziti se obez-
naniti se, izgubiti glavu
luc, borovina; dijal. lampa
p. sveca; svetiljka, kandilo; lam-
pica 2. svetlost
1 p. 1. segrt, ucenik (na za-
natu) 2. pomocnik, teklic (u trgovini) 3.
arh. lice. koje je .steklo penziju za sluzbu
na dvoru i si.; - (ili etmek)
obezbediti sredstva za zivot
v.
1. ucenicko doba, segrtovanje;
etmek segrtovati 2. segrtska plata
1. postolje za
lampu 2. svecnjak (veliki) 3. ribarska vatra
(za osvetljavanje obale)
ak. 1. raspaliti vatru (lucom)
2. fig. razbuktati, raspiri(va)ti (svadju i si.)
smolast
potpuno nag, go golcal
1. grebenaljka, masina za cis-
cenje pamuka 2. fzvoric 3. v.
4. brbljivac
cistiti pamuk (od semena)
v.
ist. vrsta camca (sa pljos-
natim kljunom i krmom)
1. (isecena) grana, sucka 2. obe-
lezavanje crte zatezanjem obojenog ka-
k
napa (radi secenja ili rendisanja
gradje) 3. linija (obelezena kanapom); -
vurmak obeleziti liniju ( kanapom) O -
dan preci granicu (dozvoljenog),
prevrsiti meru; ici suvise daleko; - ya
getirmek poredjati, poravnati; - gibi
veoma tanak, slab (o rukama i nogama);
bir - da u jednom zamahu, odjednom
1. valjar (sukna) 2. ispirac tka-
nina (u morskoj vodi, da bi odrzale boju); -
kamen o koji se udara oprano rublje
pass. od
1. drhtanje, udaranje (srca) 2.
grcenje, spazam
1. podrhtavati, treperiti; lu-
pati, udarati (o srcu) 2. grciti se (o mi-
sicima); cf. ihtila etmek 3. uzruja(va)ti se,
uznemiriti se, usplahiriti se 4. pracakati se,
koprcati se, bacakati se (o ulovljenim ri-
bama); fig. batrgati se, muciti se, upinjati
se 5. lako se (za)talasati (o moru)
1. v. (1. i 2.) 2. uz-
budjenje, uzrujanost, usplahirenost, nemir
3. talasanje (vode)
lako ustalasan (o moru, je-
zeru)
mahati, udarati krilima, prha-
ti, prhnuti, leprsati (o pticana)
pass. od
1 gl. im. od ll
na brzu ruku uradjen, osljarin, sklepan
ak. 1. lako udarati, lupkati
(tankim stapom) 2. nemarno uraditi, skle-
pati; osljariti, fusariti
1. gl. im. od 2. supl-
jikav porub (vrsta sica)
(-ar) ak. 1. tresti, protresti, ot-
resati (tepih i si.) 2. lako udariti; potapsati;
el - tapsati; 3. podrez(iv)ati, obrezivati,
kresati (grane) 4. ispirati, isprati; isplaknuti
5. arg. smotati, zdipiti 6. obelezavati, pov-
laciti liniju (namocenim kanapom)
225

caus. od
dolap (za navodnjavanje)
onom. krckanja; pucketanja; krc!
bardak - diye casa se polomila uz
krckanje; - sasvim tiho, ni glasa
ne puslajuci; - nisla se cuti;
- etmek krcnuti, krckati, pucketati; - yok
mrtva tisina
dascica, letvica
1. stran, tudj, tudjin 2. prost,
grub, neotesan; koji lose govori 3. kav-
gadzija, svadljivac 4. dijal. gorstak, drvo-
seca (koji zivi od prodaje drva) 5. Citak
(naziv za Balkanske Turke (posebno za al-
banske i makedonske)
kopca, spona, driker
ak. zakopcati
- mali i ljubak; - bir
ljupka devojka
- - onom. pucketanja pri gorenju i
lomljenju suvih granCica: - - etmek v.
- - mnogo pricati,
govoriti kao navijen; - 1) cavrljanje,
cvrkutanje (dece) 2) v.
pucketati, praskati, prstati
pucketanje, krckanje,
prstanje, praskanje
1 1. nezan, tanan, krhak,
slab 2. preosetljiv 3. nemuzevan, fe-
minizovan ll razmazenko, maza, mekusac
1. neznost, slabasnost,
krhkost 2. preosetljivost
1. pucketati, praskati (o vatri,
grancicama); vatra pucketa
ak. lomiti, krsiti, pucketati;
- pucati, pucketati prstima 2.
ak. dat. ciljati, aludirati, davati mig, na-
govestavati
zabica, praskava bombica
(igracka)
226
zaprezni (vo, koni)
dijal. susnezica
dijal. izbijati mlazom, sikljati
(o vodi)
(-ar) 1. dijal. skakati, pos-
kakivati 2. skrenuti, odskociti (priudaru)
zool. stonoga (Scolopendra) <> -
gibi fig. zlurad, nesimpatican (o ridjem co-
veku)
bat. srcenjak, trava od
srdobolje (Polygonum bistorta)
zluradost, zloba, pakost
otu (-nu) bat. sladic, slatka pap-
rat (Polypodium vulgare)
v. izikiirmek
iek 1 1. evet; - ler cvece; -
amak (pro)cvetati; - eveini med; -
peteljka; - tozu polen, cvetni prah;
yapma - ler vestacko cvece 2. sara (na
tkanini), ukras 3. hem. eveini kristal (pro-
izvod sublimacije) 4. fig. "cvecka", pre-
liarant 5. arg. kokeia 6. zena lakog po-
nasanja, vetrenjasta zena <> - i burnunda
(amuru svez, nov, poslednji
(o vesti dogadjaju i sf.); - gibi prelep;
veoma cist; - gibi rascvetati se,
prolepsati se; - olan yerde bal da olur
post. gde je evet tu je i med; bir - le yaz
olmaz post. jedna !asla ne cini prolece
iek2 med. velike boginje;-
vakcina protiv variole; - raz-
boleti se od velikih boginja; - dkmek
osuti se; - velike boginje, variola
iek boginjav, rosav ll ozil-
jak od boginja, rupica
ieki cvecar; ljubitelj cveca; -
cve6arka, prodavacica cve6a
iekilik cve6arstvo, gajenje cve6a
ieklenme k cvetati, rascvetati se
iekli s cvecem, u cvecu; ukrasen
cve6em; cvetonosan; - bitkiler bat. evet-
nice; - sareni tepisi
iekilik 1 . vaza 2. cvecnjak; zas-
takljen vrt 3. nisa za ukrase (u starinskim
kucama) 4. bot. plodnica
ieksime 1 . med. osipanje, kozni os ip
2. hem. cvetanje, osipanje (kristalima)
ieksimek 1. med. osipati se, osuti se
2. hem. (pro)cvetati, osuti se (kristalima)
ieksiz bescvetni; - bitkiler bot. besc-
vetnice, kriptogame
iek bot. priperak, palist
ift (-ti) p. 1 1. parni; - parna
zaprega; 2. s imenima na i parno,
dvo=; - anahtar dvostrani kljuc; -
dvoredni (saka i si.) -
dvokrilni (prozor, vrata) 3. dvojni, dupli; -
dip duplo dna (dance) 4. dvojaki: - ma-
nail dvosmislen ll 1. par; bir -
par cipela; bir - orap par carapa; bir -
okz par volova (zapreznih) 2. agr. oran-
je; - srmek orati, obradjivati zemlju 3.
klesta; pinceta - ubuk seosko do-
macinstvo (zemlja, masine i sve pot-
repstine); - meclis sistemi dvodomi sis-
tem (parlamenta); - mi tek mi? par ili
nepar? - mi tek mi oynamak igrati par-ne
par bir - sz nekoliko reci
ifti zemljoradnik, ratar, tezak
iftilik zemljoradnja, ratarstvo;
etmek (ili yapmak) baviti se zeml-
joradnjom
ifte p. 1 parni; dvojni, dupli; - sigorta
dvojno osiguranje ll 1. par predmeta (u
jednoj celini); - - u parovima, po dva 2.
dvocevka (puska) 3. cifta, ritanje (konja,
magarca); - atmak bacati cifta, ciftati se
lll s imenima na i dvo=; - minareli
sa dva mi nareta - 1) vrsta
tvrdog sitnog ratluka 2) dvostruk 3) veoma
iskusan, "kuvan i pecen" 4. arg. v. if-
- kumrular nerazdvojni prijatelji,
"Bozic i Badnji dan"
ifte arg. sk. ponavljac

iftehane p. pticarnik, mesto za dr2:an-
je ptica
ifte dupla vrata
iftelemek 1. ak. bacati cifta, udarati
straznjim nogama 2. mor. baciti drugo
si d ro
s ile ciftati se
ifteli 1. koji baca cifte, cudljiv, jo-
gunast (koni) 2. (zivotinja) sa parnim eve-
tom na celu 3. svadljiv, cangrizav
ifte muz. talambas
ifter: - - po dva, u parovima
ifteteili ciftetelli (naziv orijentalnog
plesa i njegove melodije)
ift dupla vrata
iftiemek ak. sparivati, parili (zivotinje)
iftlendirmek ak. sparivati
iftlenmek 1. pass. od iftiemek 2. ud-
vojiti se, sjediniti se u par
1. udvajanje, slaganje udvoje
2. biol. sparivanje, parenje (zivotinja); -
period parenja
1. udvojiti se, udvajati se 2.
pariti se (o zivotinjama)
ak. 1 . udvajati 2. s ile
sparivati (zivotinje)
iftlik 1. citluk, imanje, gazdinstvo; -
sahibi farmer 2. parnost 3. komad zemlje,
parcela (20-30 akri)
ift pencere dupli prozor, okno s dup-
lim okvirom
ift parni broj
ift teker bicikl, tocak
ift tekerci sp. biciklista
ift tekereilik sp. biciklizam
ift astr. dupla, binama zvezda
1 1. nekuvan, nepecan (o hrani); -
et nepeceno meso 2. nezreo, zelen (o
227


[!

1
1
1
1
1
u

vocu, povrcu); - sebze zeleno povrce 3.
fig. grub, sirov, neotesan 4. neumesan;
prenagljen (o pustupku, reci. i si.) 5. dre-
cav, sjajan (o boji) o - drecati, biti
previse svetao; - toprak tvrdo zemljiste
(za obradjivanje); - yernedim ki
nisam kriv da bih se bojao
V. iy1
V.
bot. cicimak (Zizyphus sativa)
bot. mrazovac, kacunak (Colc-
hicum)
nar. rame
nar. obramica
(-di) semenka (tikve, lubenice, pa-
muka)
1. drecati, padati u oci (o
boji, svetlosti) 2. drsko se ponasati
1. ne(doz)relost 2. neiskustvo 3.
grubost, drskost; - etmek (ili yapmak)
drsko se ponasati 4. drecavost, upadljivost
brzo, s nqgu; usput, uzgred
zalogaj
ak. 1. 2vakati; prezivati 2.
gaziti, pregaziti fig. pogaziti, narusiti, pov-
rediti (zakon i si.) O gemek pre-
nebregavati, ignorisati
sazvakana hrana
v.
1. zvakanje 2. gazenje; na-
rusavanje, povreda 3. nepostovanje, pre-
nebregavanje
pass. od ek
caus. od
zvakanje, prezivanje
renkilik slik. fovizam (slikar ski
pravac s pocetka XX veka)
iklet ( -ti) 2vakaca guma, zvaka
228
ikolata cokolada
i11 zool. lestarka, sumska jarebica
(Tetrastes bonasia) O - yavrusu gibi da-
rasprsiti se na sve
iJ2 1 1. pega (na licu) 2. mrlja (na og-
ledalu) 3. sara, tacka (na perju ptica) 4.
dlacica (na korenu) ll pirgav, ilaren (o pti-
cama i zivotinjama) 2. nov, sjajan (metalni
novac); suskav, hrustav (papirnati novac);
- para nov, nepresavijen novac
ile1 1. cile, klupko, kanura, struka
(svile) 2. tetiva
ile2 p. 1. isi. lisavanje (40 dnevni pe-
riod tokom kojeg se dervisi lisavaju svega
ovozemjljskog) 2. fig. stradanje, muka,
patnja - ekmek patiti, stradati; -
karmak (ili doldurmak) sapatnik O -
den jako naljutiti, izvesti koga iz
ravnoteze; - den izgubiti strpljen-
je, biti van sebe, razbesneti se
'ilecilik asketizam, isposnistvo
ilek bot. jagoda (Fragaria); -
i sumska jagoda (Fragaria vesca)
ileki uzgajivac jagoda, jagodar
p. mucenik, pacenik, stradalnik
ileklik jagodnjak, mesto gde rastu ja-
gode
ileli 1. namucen, napacen 2. mucan,
tegoban, zamoran
ilernek dijal. 1. pevati (o slavuju) 2. ro-
minjati (o kisi)
ilingir 1. bravar; - atelyesi bravarska
radionica 2. arg. "bravar", provalnik, obijac
O - sofra sa mezetom i picem; -
kurmak pijanciti, terevenciti
ilingirlik bravarstvo, bravarski zanat
il (-nu) zoo/. jarebica crna (Fran-
colinus francolinus)
illenmek prekriti se pegama (mrljama,
flekama); uflekati se
illi 1. pegav; u mrljama 2. saren, pir-
gav (o zivini)
im 1 bot. vrtoglavica, vrat, ljulj (Lolium)
im2: - - nerado, protiv volje, nevoljko;
- - raditi preko volje
imek nar. sitan vrabac
imdik 1. stipanje; cupanje 2.
prstovet, prstohvat; bir - tuz prstohvat sali
3. jetkost, zajedljivost: - atmak (ili bas-
mak) v. imdiklemek; - yemek v. im-
diklenmek
imdiklemek ak. stipati; fig. zajedati,
peckati
imdiklenmek pass. od imdiklemek
imecek dijal. mesto za kupanje,
kupatilo; hamam
imen p. 1. busen 2. trava, zelenilo
imenlik 1 1. utrina, tratina 2. travnjak ll
livadski
imento 1 cement; - sanayii industrija
cementa; - vurmak cementirati ll ce-
mentni
imentolamak ak. cementirati
imentolanmak
mentolamak
pass. o d ci-
imentolu 1. sa cementom, cementni
2. cementiran
imlendirmek caus. od imlenmek
imlenme 1. klijanje; nicanje (trave) 2.
fig. nastanak, radjanje
1. klijati (o semenu); nicati
(o travi) 2. (za)zeleneti se 3. ab/. prig-
rabljivati za sebe, "grebati se" 4. abi. jesti
pomalo, sirpkati
imrnek (-er) uroniti, zagnjuriti se
in anasonu bot. badijan (lllicium ani-
satum)
ince 1 kineski jezik ll na kineskarn
ingene 1 Ciganin <> - borcu sitan dug;

(bir yerde) - alar, Krt oynar gde
je potpuni nered; gde se ne zna ni ko pije
ni ko placa; - ergesi prljavo mesto, ci-
ganska satra; - bucan skup; -
pembesi (ili drecava crvena (ili
zuta) boja
ingene2 fig. 1. bezobrazan, bestidan
2. veoma skrt
ingenece 1 ciganski jezik ll 1 . na ci-
ganskom 2. na ciganski nacin, po ciganski
cicijasiti; ciganciti
ingenelik ciganluk
in gl v. kamelya
ini p. 1. keramicka plocica (za ob-
laganje) 2. fajans; porculan ll od ke-
ramickih plocica, poplocan; porculisan; -
soba kaljeva pec <> - mavisi kobaltna
boja; - mrekkebi tus
inici keramicar
inicilik keramika; loncarstvo; pro-
izvdnja fajansa
inili oblozen keramickum plocicama;
porculisan; gledjosan
inko 1 cink; - ile kaplamak po-
cinkovati ll cinkov, cinkan; (po)cinkovan; -
levha cinkova plocica; - sa cinkov li m
inko2 debitak na tombeli
inkograf cinkograf
inkografi cinkografija
inkografik cinkografski
inkalamak ak. (po)cinkovati
inkolu cinkonosan, bogat cinkom
inli 1 Kinez ll kineski
intiyan nar. zenske salvare
ipi11. krrneljiv, lepljiv, zapaljen (o oku)
2. prljav, necist, zagadjen
ipilti rominjanje, sipljenje (kise)
zapaliti se, zakrmeljati se
229
ipo
(o oku)
ipo mor. ruda kotve (sidra)
ipura zool. zlatva, lovrata (Aurata, au-
rafa)
ir suseno voce
p. ciris, lepilo o - gibi (ili -
gibi) lepljiv i gorak (o ustima)
ak. lepiti cirisem
pass. od
caus. od
1. zalepljen, premazan cirisem 2.
tekst. ukrucen, apretiran (o tkanini, stofu)
otu bat. capljan (Asphodelus)
irkef p.l 1. ustajala, necista voda;
smece 2. fig. djubre, gad (o coveku) ll 1.
prljav, necist 2. fig. odvratan, gadan, gnu-
san (o coveku, postu i sf.) o - e atmak
(ili - i zerine traziti nevolju,
natovarili na vrat gadnog coveka
irkin 1. ruzan 2. ruzan, neprilican,
grub (postupak, rec i si.); - grmek ne
odobravati, osudjivati
irkince 1 prilicno ruzan ll nepristojno,
nedolicno, skaredno
irkinlemek 1. v. 2. ak.
unakazivati, nagrdjivati 3. ak. opadati,
panjkati, kuditi
irkinlenmek, postati
ruzan, poruzneti
irkinJetrnek caus. od
irkinlemek
irkinlik 1. ruznoca 2. gadost, odv-
ratnost, gnusnost
irkinsemek ak. smatrati ruznim
iroz 1. susena skusa (nakon bacanja
ikre) 2. "saraga", mrsav covek
ise sitna kisa, kisica, potkoznjaca
iselemek, isemek sipiti, rominjati (o
kisi)
230
isenti v. ise
iskin pokvasen kisicom, orosen ll v.
i se
mokraca (u decjem govoru); -
etmek piskiti
nar. zecic, mladunce zeca
upisken (o detetu)
it1 (-ti) ograda; plot; - ekmek og-
radjivati; - ziva ograda
it2 (-ti) 1. tekst. cic, pamucna basma
2. povezaca, marama (za glavu)
itari (ili - zool. vrsta deverike
(Box salpa)
itelemek, itemek dijal. ak. stopati,
krpiti (carape)
iten dijal. korpa, kotarica; kosir (za
slamu)
iti gl. im. od itrnek o - yapmak 1)
rascesljavati kosu 2) V. itilernek
itilernek ak. trljati (rublje)
zamrsiti se (o vuni, kosi)
itili 1. istrljan (o rublju) 2, izlizan,
rosen (o obuci i sf.)
itilmek pass. od itrnek
itimek ak. zakrpiti, zastopovati
ispreplitati se, mrsiti se (o
kosi, vuni)
caus. od
itlembik bot. koprivic, koscela
(Celtis) O - gibi krasna, ljupka (o devojci)
itlernek ak. zagradjivati, ogradjivati,
praviti ogradu
itli ogradjen, sa ogradom (o basti i sf.)
itlik 1. materijal za ogradu (kolje, ka-
menje i sf.) 2. ogradjeno mesto
itrnek (-er) ak. 1. spajati, sjedinjavati
2. krpiti, stopati 3. trljati (rublje pri pranju)
itmik 1. granciea grozda, evenka,
veza 2. prstohvat (soli i si.)
it bot. poponae (Con-
volvulus arvensis)
ivi civija, klin; ekser, klinae; -
glava klinea; - akmak zabiti klin; za-
kueati ekser O - si nenormalan, uvr-
nut; - iviyi sker posl. klin se klinom iz-
bija; - gibi 1) cvrst, snazan 2) veoma
hladan; - gibi olmak promrznuti, ukociti
se od hladnoce, skocanjiti se (o rukama,
nogama, prstima); - kesrnek smrzavati
se, drhtati od hladnoce
ivici izradjivac (prodavae) eksera;
kovac 2. sp. smecer
ividi boje indiga, tamnosiv
ivileme 1. gl. im. od ivilemek 2. sp.
vertikalni skok u vodu 3. sp. zakucavanje
ivilemek 1 . ak. dat. ucvrstiti, zakueati
ekserom 2. ak. dat. sp. vertikalno skakati
(u vodu) 3. probosti (nozem) 4. sp. sme-
covati, zakueati
ivilenmek 1. pass. od ivilemek 2.
stajati kao ukopan
iviletmek caus. od ivilemek
ivit (-di) civit, plavilo za rublje, vesplav
ivitrernek ak. modriti, plaviti (rublje)
ivitli zaplavljen (o rublju)
ivit otu bot. civit, indigo (lndigofera
tinetoria)
ivitsiz bez civita, neplavljen (o rublju)
ivi klinasto pismo
ivmek (-er) nar. odustati (od namere,
eilja)
iy meteor. rosa
iyli rosan, orosen
izdirrnek caus. od izmek
izelge formular, grafikon, tabela; spi-
sak, lista
izmek
izge grafikon; dijagram
izgeli graficki
izgi 1. linija, erta; - povlaka,
tire; aut - si sp. aut linija; dik - vertikala;
dz - prava linija; hudut - si pogranicna
linija, graniea; kesik - isprekidana linija;
taekasla linija; ufuk - si linija horizonta;
stva - si ekvator 2. (ili saban - si) agr.
brazda 3. fig. linija, pravae; ana - os-
novna, generalna linija 3. fig. erta, obe-
lezje, osobina; 4. bora; yz - leri bore na
lieu 5. sav (na carapi)
izgiiemek ak. povlaciti linije, linirati;
isertavali
izgili 1. u linijama, liniran; prugast 2.
sa savom (carape)
izgilik tabla (za tehnicko ertanje)
izgisel mat. linearan
izgisiz 1. bez linija; - defter sveska
bez lif)ija 2. bez sava (carapa)
izi 1. v. izgi 2. agr. brazda 3. fig. stav,
drzanje
izici crtac; dizajner
izik 1 v. izgi ll 1.izliniran, isertan
2. izgreban, izbrazdan
izikli v. izik
iziktirmek (na) svrljati, naskrabati
izili izliniran; isertan
izilmek pass. od izmek
izim geom. konstrukeija
izinti ogrebotina, brazgotina
izme 1 gl. im. od izmek
izme2 cizma o - ile girmek
grubo postupati; - den
mesati se u stvari u koje se ne razume
izmeci Cizmar
izmek (-er) ak. 1. povlaciti linije, ertati;
- poterta(va)ti 2. preertavati, brisati;
cmleyi iziniz preertajte tu recenieu
231
lzmeli
3. ertali 4. grepsti, parali
izmeli u cizmama, obuven u cizme
oban p. 1. pastir, cobanin 2. fig. ne-
otesan covek, prestak O - am
v. am; - kulbesinde r-
grmek zidati zamak u vazduhu;
sanjati carske snove u cobanskoj kolibi
obanaldatan zool. kozodoj, mracnjak
(Caprimulgus europaeus)
oban bot. tarcuzak,
hocu-necu (Capsella bursa pastoris)
oban bot. kravlja trava
(Thlaspi)
oban bot. troskot (Poly-
gonum aviculare)
oban bot. kopitnjak (Asarum
europaeum)
oban bot. iglica, ziva trava
(Erodium cicutarium)
obanlama !it. pasforala
1. cobanstvo, pastirs!vo; -
etmek raditi kao pastir 2. pastirska nag-
rada, pastireva plata
oban pskl bot. cesvina, zelenika
(llex aquifolium)
oban szgeci bot. ivanjsko, cvece,
ivandance (Galium)
oban bot. cesljika, cesljuga
(Scandix)
oban bot. zutika, turska loza
(Berberis vulgaris)
v. ocuksu
ocuk 1. dete; - abor-
tirati; - bahesi decji vrtic; - nega
dece; - bezi pelena; - dili decji jezik; -
dnyaya getirmek doneti dete na svet,
roditi; - pobaciti; abortirati; -
felci med. decja paraliza; - pe-
dijatrija; - islahevi decji popravni dom; -
u memeden kesrnek odbiti dete od do-
232
- peydahlamak zatrudneti . (izvan
braka); - decje jaslice; -
decji dodatak; - lar besprizorna
deca; eksik. - nedonosce; el - u
tudje dete; harika - cudo od deteta, vun-
derkind; st - u odojce; z - lar trojke;
vey - posinak, pocerka 2. decak, mladic;
- lar drugari! deco! O - tan al haberi oba-
vesti se od deteta; dete govori istinu; - b-
ytmek kemirmek podizati decu je
isto sto i kamen gristi
ocuk bilimi pedologija
ocuk bilimci pedolog
ocuk bilimsel pedoloski
jadno dete, sirota
ocuka detinjasto, naivno, nezrelo
detinjasto se ponasati;
podetinjiti
ocuklu s decom, koji ima dece; -
anne majka troje dece
ocukluk 1 . detinjs!vo 2. detinjasto po-
nasanje, detinjarija; - etmek ponasati se
detinjasto, praviti detinjarije
ocuksu kao dete, detinjasto; naivno
ocuksuluk detinjasto ponasanje
ocuksuz bez dece; - bezdetka
ocuksuzluk bezdetnost
1. povecavanje, porast, rast
2. biol. rasplodjavanje, oplodjavanje, mno-
zenje
1. povecavati se, um-
nozavati se; rasti (brojcano) 2. biol. rasp-
lodjavati se, razmnozavati se
pass. od
1 . gl. im. od 2.
umnozavanje (dokumenata, rukopisa); -
makinesi aparat za umnozavanje, hek-
tograf
veliki deo, vecina; - in-
sanlar veeina ljudi ll vise puta, cesto; -
kez (ili zaman) vrlo cesto, skoro uvek
gram. mnozina; - eki sufiks
mnozine (-lar, -ler)
fil. pluralist
pluralizam
ak. graditi mnozinu, staviti
u mnozinu
graditi mnozinu (reci)
ak. nalaziti da je mnogo;
smatrati suvisnim
1 v. ll maksimum
vise puta, cesto, ve6inom
vecina; - kazanmak dobiti
vecinu (glasova i sf.); ezici - ogromna ve-
cina; mevsuf - prosta vecina; mutlak -
apsolutna vecina; oy - u ile vecinom gla-
sova
vise puta, cesto; vecinom;
cf. ekseriyetle
zool. cvarak abieni
(Sturnus vulgaris)
ok 1. mnogo; - defa mnogo
puta; - misafir geldi doslo je mnogo gos-
tiju 2. sa imenima vise=, mnogo=, - ma-
nail viseznacni; - milletli bir devlet vi-
senacionalna drzava: 3. veoma, jako; - az
veoma malo; - dalgalar ultra kratki
lafasi O - - najvise, maksimalno; kon-
ferans -- saat srecek pre-
davanje ce trajati najvise pola sata; ..., ge-
meden uskoro, posle kratkog vremena;
(bir - gelmek 1) izgledati, (b ili) pre-
vise 2) biti neizdrzljivo; -al- grmek 1)
smatrati suvisnim 2) zavideti 3. iskusiti;
stradati; - olmak prelaziti granice, ici da-
leko, prevrsiti meru; - cudno! ne-
verovatno! - hvala bogu! az -
manje-vise; en - najvise; pek - vrlo
mnogo
oka 1 zoo/. keciga (Acipenser rut-
henus)
ok seslilik
oka2 v. uha
ist. pancir, zicana kosulja
okal2 glazirana posuda
qk /ing. viseznacan
ok /ing. polisemija, vi-
seznacnost
ok zool. mnogonosci
lukav, prepreden
oka poprilicno, povise
oku pluralist
okuluk pluralizam
ok dzlernil geom. poliedarski (ugao)
ok poligamican
ok poligamija, mnogozenstvo
ok el. visefazni
okgen mnogougaonik; opisani
mrogougaonik; i - upisani mnogougaonik
ok gzeli v. ok hcre li
ok heceli polisilabican
ok hcreli biol. visecelijski
ok poligamican
ok poligamija, mnogozenstvo
ok poliandrija, mnogomustvo
okluk 1. mnostvo, obilje 2. veeina 3.
raznovrsnost ll vise puta, cesto; ben si-
nemaya - gitmem ja ne idem cesto u bi-
oskop
okmak v. omak
jak izvor, kljuc
okramak sikljati, klucati, klokotati
oksamak ak. smatrati suvisnim, smat-
rati preteranim
ok sesli 1.muz. viseglasan, mno-
gozvucan 2. /ing. polifon
ok seslilik muz. /ing. polifonija
233
l
ll
....
l.i.

l
ll.!l.: .. '.
i


oktan
oktan (oktanberi, odav-
no
ok mnogobozac; politeist
ok mnogobostvo, po-
liteizam, paganizam
ok visestran, multilateralan; -
multilateralni sporazum
ok log. polisilogizam
ok terimli mat. viseclan (algebarski
izraz)
ok uluslu multinacionalan (o kom-
paniji, trgovini i si.)
ok visegodisnji (o biljkama)
ok yzl geom. polisdarski
olak sakat, jednoruk; sa usahlom
rukom
sakatest (ruku)
olpa p. 1. sakale noge; kljast 2. fig.
neumesan, nespretan, nevesi
1. kljastost, sakatest nogu 2.
fig. neumesnost, nespretnost
olpan v. ulpan
oluk: - ocuk porodica, zena i deca,
ukucani; - postali otac
porodice, osnovati porodicu
omak stap, palica; topuz
omar pas-cuvar, ovearski pas
opra 1. riblja kos! 2. cestar, sikara,
siprag
opra zoo/. cikov, brkica
(Cobitis barbatula)
opul dijal. bazen, rezervoar, udolina
(za skupljanje kisnice)
opur ospicav, rosav, sa bo-
ginja
opurina zool. jaz, riba-udovica (ldus
melanotus)
osuti se
234
or arh. 1. bolesi 2. nar. govedja kuga
orak 1 1. suv, neplodan (o zemlji)
2. gorak, slan (o vodi) ll 1. glinovaca
(zemlja) 23, slatina, slana zemlja
postali neplodan (o zeml-
ji, tlu)
1. neplodnost (zemlje) 2. sla-
nost, gorak ukus (vode)
orap p. carapa; - pod-
vezica; - kamak pobeci (o zici na ca-
rapi); - izvucena petlja carape o -
rmek v. orap rmek; -
gibi gitmek (ili gelmek) ici kao po koncu,
lako se odvijati (o poslu i si.)
arapar (ka)
1. izrada carapa 2. trgovina
arapama
orba p. corba; supa 2. fig. zbrka,
nered, urnebes; - ya dnmek (ili - olmak
zamrsiti se, zapetljati se O - gibi vrlo
zidak, kao voda (o jelu); - imeye a-
pozvati na obed; - da tuzu bu-
lunmak dati mali doprinos, uciniti malu
pomoc; - ttmek biti dobrog zdravlja;
- ttyor moj otac se dobro

1 . prodavac corbe 2. corbar,
ljubitelj corbe 3. corbadzija, gospodin,
gazda (u oslovljavanju uglednih hriscana)
4. arg. bos, gazda 5. ist. janicarski ka-
petan
1. posuda za corbu, corbaluk
2. posuda za kuvanje corbe; - et meso iz
s up e
orlu nar. bolestan; bolesljiv, slabunjav
orman v. karman
otra drvena posuda za vodu; cutura
otuk koren stabla (iznad zemlje)
2. panj 3. gidza, cokot
mokriti; cf.
v. venotu
(-er) dijal. spustati se; padati
na zemlju (o bacenoj stvari)
nar. odskocna daska
klatiti se, ljuljati se
1 muz. cogur (instrumenat slican
tamburi)
oot. verovalj, kotrljan (Ery-
ngium)
kek 1. udubljenje, uvala 2. moc-
vara, barustina
kel talog
kelek 1. grusevina, usireno
mleko 2. v. kel
kelge nar. blatustina, mocvarno
zemljiste
kelmek (na) taloziti se
kelti talozenje, talog
keltmek ak. (na) taloziti
kermek v. kertmek
kertl mulj, glib
kertme 1 1. gl. im. od kertmek 2.
voj. uklinjavanje
kertme2 ribarska mreza (za lov na
m oru)
ker):mek 1 . caus. od kmek 2. fig.
baciti na kolena 3. voj. uklinjavati se (u li-
niju odbrane) 4. fig. oneraspoloziti, utuci,
demoralisati 5. fig. unistiti, unistavati, pod-
rivati, slabiti; iki i lkeyi -
kertti dvogodisnji gradjanski rat je iznurio
zemlju
kkn onemocao, slab, oronuo; psih.
utucen, potisten, deprimiran
kknlk potistenost,
kme 1 . sleganje, spustanje (tla, zgra-
de i si.) 2. odronjavanje; rusenje 3. fig.
pad, raspad, krah
kmek (-er) 1. legati se, spustati se 2.
rusili se, odronjavati se, stropostavati se
mez
(o kuci, mostu i si.) 3. spustati.se na ko-
lena, klecati; diz - klecati 4. nastupiti, nas-
tati, spustiti se; kt spustio se
mrak, pao je mrak; sessizlik kt nas-
tala je tisina 5. upasti (o obrazima, ocima);
spustiti se, padati, visiti (o ramenima);
gzleri k.f: oci su mu upale 6. zadesiti,
pogoditi, snaci, postici (o nesreci i si.);
ona hzn kt pritisla ga tuga 7. sla-
biti, stareti, propadati
v. kk
ktrmek caus. od kmek
kk upao, spusten; - gzler upale
oci; - omuzlar spustena ramena
kklk upalost; udubina
knt 1 . ta log, sediment 2. ruine, ru-
sevine 3. udubljenje, udubina; uvala 4. fig.
pad, raspad, krah 5. potistenost, utu-
cenost, depresija 6. slabljenje, podrivanje,
unistavanje
1. rusenje, odronjavanje 2. spus-
tanje, prizemljivanje 3. fig. pad, opadanje;
slabljenje; propast
dat. 1. sletati (sa svih stra-
na), sjatiti se; tarlaya
ptice su sletele na njivu 2. klecati (za-
jedno)
l pustinja; - e dnmek fig. opusteti;
- polupustinja O - (ili faresi)
zool. skocimis (Dipus sagitta)
pretvoriti se u pustinju
(usled erozija)
llk 1. koji obiluje pustinjom, pus-
tinjski; - bir blge pustinjska oblast 2.
neplodan; susan
me varjaca (drvena)
melmek 1. sedeti povijenih nogu 2.
dat. spustiti se, sesti
meltmek caus. od melmek
mez 1. arh. ucenik medrese (koji
sluzi ucitelja) 2. fig. ucenik, sledbenik
235
mezlik
mezlik 1. arh. gadine ucenja (u med-
resi) 2. ulagivanje, dodvoravanje
mlek (zemljani) lonac O - he-
prost racun, racunanje na prste
mleki loncar, grncar
mlekilik grncarstvo; grncarija
ngl nar. (malo) blatnjavo jezero, rit
p ( -p) 1. strucak, slabljika; grancica;
drvce (sibice); slamka; saman - slamka
2. djubre, smece; olpaci; - djub-
retarska kola; - sepeti korpa za otpatke O
- atlamamak bili veoma pazljiv; - at-
lamaz preterano precizan, minuciozan; -
gibi slab, kao biljcica (o coveku);-
kul. vrsta saslika (silno seekana meso
koje se sprema u glinenom loncu)
patan provodadzija
provodadzisanje
p cislac (ulica), djubrelar
plk melenje ulica
pleme bat. kukurek (Helleborus)
plenmek 1. pokljucali, pograbiti 2.
tvrdicili, cicijasiti
pl 1. mesan sa slamom 2. zaprljan
3. sa stabljikom
plk smetliste, djubrisle, bunjiste <> -
horozu poklonik uzivanja !isen ukusa
psz: - zm fig. 1. veoma dobra,
besprekorna slvar 2. bez rodbine, bez
bliznjih (o osobi)
r ep v. er p
rek 1. zemicka, kolacic (od bras-
na, maslaca i jaja) 2. disk
reki kolacar
reklenmek 1. skiupcili se (o zmiji) 2.
fig. zasedeli se, dugo oslali (o gostima,
posetiocima) 3. usadili se, ne izlazili iz
glave (o mislima)
rek otu bot. mackov brk (Nigella cia-
236
mascena)
rk racunaljka
rten nar. zleb; oluk; - gibi bujno, kao
oluk
rt nar. levak-skakutac (vodenice)
ven 1. v. evgan, evgen 2. v. -
venotu
venotu bot. belonoga, sapunjaca
(Saponaria officinalis)
z nar. loj (skembeta i debelog creva)
zdrrnek caus. od zmek
zg tekst. osnova, polka
zgn 1. odvezan, odresen; otkopcan;
razmrsen 2. razmeksan, rnek (sneg,led) ll
razlaganje; raspadanje, rasturanje
zgnlk v. zgn ll
zme 1. razvezivanje, odvezivanje; ot-
kopcavanje 2. mat. resenje 3. resenje
(problema i si.) 4. tanko platno (za jor-
ganske car8afe)
zmek (-er) ak. 1. razvez(iv)ati, dre-
siti; raskopca(va)li; razmrsivati; dgmeyi
- otkopcali dugme 2. resili, odgonetnuti
(zagonelku, problem i sl.)3. mat:resiti, re-
savati (probleme, zadatke) 4. hem. raz-
lagati, rastvarali 5. rascesljali, razmrsiti
(kosu)
zc hem. rastvarac
zk 1. razvezan; odresen; otkopcan,
razmrsen 2. razresen, odgonetnut, shva-
cen; desifrovan 3. rastveren 4: omeksao,
rnek (sneg) 5. fig. klimav, labav
zlme 1. gl: im. od zlmek 2. voj.
odvajanje (od neprijatelja); povlacenje
(lrupa) 3. raspadanje 4. olkravljivanje
(leda)
zlmek 1 . pass. od zmek 2. kop-
niti (o snegu); kravili se (o ledu) 3. arg.
kidnuti, strugnuti, umaci 4. voj. povlaciti se
zlmez ne (raz) resiv; - dgm Gor-
dijev cvor
zlm 1. hem. razlaganje; ras-
padanje 2. psih. rastrojstvo (dusevno) 3.
voj. poraz; bekstvo, rasulo
1 . razvezivanje, ras-
kopcavanje 2. kopnenje; otapanje 3. fig.
raspad, propast 4. voj. rasulo 5. fig. ishod,
rezultat 6. !it. poz. epilog
zm 1. (raz) resenje (problema i si.)
2. mat. resenje 3. kopnenje, kravljenje;
otapanje
zmleme fi/. gram. hem. !it. analiza;
cf. tahlil
zmiemek ak. analizovati, ana-
lizirati; cf. tahlil etmek
zmlemeli analiticki; - diller /ing.
analilieki jezici
zmlenmek pass. od zmiemek
zmleyici v. zmsel
zmsel analiticki; - geometri ana-
lilieka geometrija
zndrrnek ak. hem. rastvarali
znrnek rastvarali se
znmez nerastvorljiv
znt 1. zamrsen konac 2. komad
leda koji pliva ( na reci); kretanje leda
znr rastvorljiv
znrlk hem. rastvorljivost
razlaganje, disocijacija
razlagati se, raspadati se
ubuk 1. prut; sipka (metalna),
stangla; letva, pritka 2. prut, mlada grana;
loza; - u vinova loza 3. cibuk; lula 4.
pruga (na tkanini) 4. mor. pokretni pro-
duzetak jarbola O - unu tttrmek la-
gedno, bezbrizno ziveti
ubuku 1. eibugdzija, izradjivac i pro-
davac eibuka 2. ist. eibugdzija (sluga koji
je pripremao eibuke na dvoru i u ko-
nacima)
Ul
ubuklamak ak. isiresali palicom (pra-
sinu); - isiresali lepih
ubuklu 1. prugast malerijal, lkanina);
u linijama; - papir u linijama
ubukluk cibukluk, polica za drzanje ei-
buka
uha p. tekst. eoja, eoha
cohadzija, eohar
uha bot. jaglika, jagorcevina
(Primula veris)
uhadar p. arh. raznosac, kurir (ureda)
uhuh voz (u decjem govoru)
ukur 1. udubljenje, ulegnuce; jama;
jarak; - amak kopali jamu; - unu
kazmak fig. kopali kome jamu; - u
anat. alveola; gz - u ocna supljina 2.
anat. jamica, rupica (na obrazu, bradi);
ene - u jamica na bradi; yanak - u ja-
mica na obrazu 3. (ili pislik - u) zahodska
jama 4. geog. klanac; udolina 5. fig. raka,
grob; bir ukurda jednom nogom u
grobu (o slarom eoveku) ll 1. nizinski 2.
ugnut, udubljen; - ayna konkavno og-
ledalo 2. upao; - gzler upale oci
ukurcuk rupica; jamica '(na obrazu
si.)
ukur el geog. nizina, depresija
ukurlanmak, 1. pro-
dubljivali se, postajati dublji; ulegnuti se;
upadati 2. upasti (o ocima i si.); spustiti se
ukurlatmak ak. produbljivati, dubiti
(jamu, varak i si.)
ukurlu 1. izriven, izrovan, iziokan (o
pulu) 2. u jamacama (o ob-
razima, bradi)
ukurluk 1. izrovano mesto 2. udubl-
jenje, udubina 3. geog. uvala; nizija, dep-
resija
ul 1. gruba tkanina od dlake 2. konjski
pokrivac, abaj!ija 3. odeca, prnje o -
uput 1) iznoseno odelo, dronjici 2)
odeca; - rtmek zasedeli se, dugo os"
237
ul ha
tati (o gostu, posetiocu); - u dzrnek (ili
dzeltmek obnoviti garderobu, ponoviti
se; - tutmaz rasipnik, raspiku6a
ulha p. tkac (na rucnom razboju)
ulha (-nu) zool. senica bela
(Parus pendulinus)
arh. tkacki zanat, posao tkaca
ullama kul. meso zapeceno u testu;
hindi - 6urka u testu; kaz - guska u
testu
ullamak ak. 1. pokriti abajlijom (konja)
2. kul. pirjaniti, tusiti
ullanmak 1 . pass. refl. od ullamak 2.
nasloniti se, osloniti se; navaliti se na koga
3. fig. dosadjivati
ulluk zool. sumska sljuka (Scolopax
rusticola)
ulsuz odrpanac, gola6
nar. asa, abaja (pokrivka za
stoku)
uval 1. vre6a; dzak; - bezl tkanina za
vre6e 2. arg. nespretnjakovi6, seprtlja, "ve-
zena vre6a" O- gibi 1) grub (o tkanini) 2)
izguzvan (o odelu); bir - ineiri berbat
etmek upropastili, pokvariti
vre6ica
. drveni siljak (za vezivanje
dzakova) 2. silo
uvallamak 1. sipati u ver6u 2. argl.
propasti, doziveti neuspeh
C-uvas turskog ple-
mena na obali Volge)
cuvaski jezik ll na cuvaskom
k pisa (u decjem govoru)
kndr dijal. cvekla
nki, nk posto, jer, zato sto
rk 1. truo, gnjio, ukvaren; -
meyva trulo vo6e; - yumurta ukvareno
jaje 2. slab, loman, krhak; - demir loml-
jivo, krto gvozdje 3. neosnovan, ne-
opravdan; - dava neosnovana tuzba; -
238
iddia neosnovana tvrdnja 4. osporen, od-
bacen; - biti opovrgnut; sobnim; ll
modrica (od udara, nagnjecenja) <> -
1) propao onemocao (od starosti 2)
povrsan, los; - tahtaya upustiti
se u avanturu, preduzeti rizik; -
boje trule visnje
bot. saprofit
1. trulost, gnjilost 2. slabost,
lomnost, krhkost 3. neosnovanost 4. nes-
posobnost (za vojnu sluzbu); - e
odbaciti, skartirati (regruta) 5. smetliste,
djubriste 6. fig. groblje
rmek 1. truliti, gnjiliti (i fig.) hapiste
- truliti u zatvoru 2. postali trosan (loman)
3. oboleti od karijesa (o zubu) 4. ukvariti
se, pakvarili se (o namirnicama) 5. po-
habati se, izlizati se 6. istrositi se, oronuti
(od starosti 7. biti opovrgnut (pobijen) 8.
izgubiti znacaj (o misli, tvrdnji i si.)
truo, gnjio
rtmek ak. 1. caus. od rmek 2.
susili (meso) 3. osporavati, opovrgavati;
odbiti, ponistiti; - opovrgnuti op-
tuzbe 4. kiseliti, potapati (konoplju, lan) <>
dirsek - fig. mnogo uciti, trljati laktove
pass. od rtmek
trulenje, gnjilenje
1. 6us! (uzvik za zaustavljanje ma-
garca) 2. vulg. glupace! prostacino!
. -D- . .
da, de i, takodje; adnan da gelecek i
adnan ce doci; bir ikolata da
kupio sam i jednu cokoladu; o da
Landa'da bulundu i on je bio u Londonu
2. a; ali, pak; bazan bazen de
ponekad radi; ponekad, pak,
ne radi 3. pri izrazavanju oma/ovazavanja,
ne poverenja, hvaljenja i sf.; pa, ta, ama; o
da ne oluyor ta, sta se on pravi, sta on
predstavlja! syle de ta, reci vee!
sus, sen de! cuti pa li! 4. izmedju dv e
iste reCi iskazuje intenzivnost, mnostvo;
dkkan da dkkan sve same radnje,
radnja do radnje; elbisesi gzel de gzel
njena je haljina prelepa; gzleri siyah da
siyah njene oci su veoma erne; o ko-
da on prica li prica,
on prica bez preslanka 5. iza ponov/jenog
glagolskog oblika izrazava trajnost;
durdu durdu da vurdu lovac je
dugo cekao i ubio zeca; Orhan bize gel-
mez gelmez de birden gelir Orhan nam
dugo ne dolazi, a onda odjednom dodje 6.
i; abuk da gel trci brzo i vrati se; pa-
al da sakla uzmi novac i sakrij ga; ye
de i jedi i pij! 7. otuda, stoga, zato; dakle
da sordum nisam razumeo,
zato sam pitao; sizi okulda grmedim de
buraya geldim nisam vas video u skoli,
zato sam dosao ovamo 8. vee, nego;
niin de sdnra? zasto ne
sada, nego posle? da
bunu nisam uzeo to, vee ovo 9.
cak, stavise; . seni de ge-
ja cu te stici, cak cu te prestici;
sylemekle yetinmedim, da
nisam se zadovoljio samo time sto sam
rekao, cak sam i napisao 1 O. iako, mada,
no, ipak; beni grd de selam vermedi
iako me je video, nije me pozdravio, video
me je, a ipak me nije pozdravio 11 . brzo,
odmah; suya da neka za-
roni i odmah izadje <> /-sa/ da iako, prem-
da, makar i, cak i da .. bunu yaparsa da
yok nema koristi cak i da to ucini;
onu grsem de ne bih ga
poznao cak i kad bih ga video; da ... da i
... i: ben de, Emine de, Nezihe de, he-
pimiz nesle olduk i ja i Emina i Neziha,
svi smo se prehladili; da ondan stoga,
zato; niin o kadar ge gece
ge vakit da ondan zasto si tako
kasno ustao? zato sto sam radio do kasno
u noc
v. dadaist
dadaist dadaist
dadaizm /it. dadaizam
dadamak nar. mamiti, primamljivati,
postavljati mamac (o lovu)
mamac, vab (ac)
ak. dat: 1. namamiti, na-
mamljivati 2. nauciti, navici, navikavati
dadanmak dat. 1. navici se, privici se;
pej. navaditi se; ikolataya - naviCi se na
cokoladu 2. cesto posecivati: ucestati s
posetama (dolascima); lokantalara - ne
izbivati iz restarana
1. brat 2. mladic 3. drugar; bu-
razer, brajko (pri oslovljavanju); - bu-
razeru!
p. dadilja; dojilja
posao dadilje; - etmek pazili
decu, starati se o deci
1 1. planina, go ra; - 1) pla-
ninac, gorstak 2) grubijan, neotesanac; -
krater; ct. krater; - druga
planine; - iza planine; - 1)
planinski vrh 2) strasno, pusto mesto; -
voj. brdska baterija; -
gore i brda; - bilgisi orografija; - birlikleri
voj. planinske jedinice; - klanac,
tesnac: - a 1) popeti se, uspenjati
se na planinu 2) odmetnuti se; skrivati se
(na planini); - najvisi vrh planine;
- podnozje planine; - geidi pla-
239

ninski prevoj; - .gl planinsko jezero;
- a oteti, odvesti na planinu;
odvuci; kidnapovati; - osulina;
klizanje (brda); - kitlesi planinski masiv; -
kolu geog. ogranak planine; - pla-
ninski pasnjak; - planinski greben; -
sporu alpinizam, planinarstvo; - topusu
voj. brdska artiljerija; - nagib, ko-
sina; - yurdu planinarski dom; planinsko
konaciste 2. u sastavu bat. i zoo/. naziva;
- bat. sandarak-drvo (Callitris qu-
adrivalvis); - zoo/. drac, vu-
kodrzica, planinska zeba (Tringilla mon-
tifringilla; - bat. planinski bor, krivulj
(Pinus montana); - kara bot. pla-
ninski brest montana); - koyunu
zaaf. muflon, divlji ovan (Ovis ammon mu-
simon); - mersini bat. borovnica (Vac-
cinium myrtillus); - seresi zaaf. poljski
vrabac (Passer montanus); - zoo/.
mrmot (marmota marmota); -
zaaf. tetreb (Tetrao urogalis o - lar
veoma krupna zena; - trapavko,
nespretnjak; neotesanac, zvekan, klipan;
- da var, - varizr.
bogatstvo ne lisava brigil.; imetak donosi
brigu; - da v. - - a
dz aramaz post. ko se u kolo
hvata u noge se uzda; kad se cega prih-
vatis, ne govori da ne mozes; - - a ka-
insan insana ras-
tavljeni se jednom mogu sresti; - lar
dayanmaz to je nepodnosljivo! - deviren
nezgrapan, nespretan, nevest, neumesan;
- bir fare
tresla se gora rodio se mis; - lara
mek tumarati, skitati, lunjati; - dan gelip
kovmak zapovedati u tudjoj
kuci; - gelin (ili 1)
medved 2) medvedasta, nezgrapna zena;
- gibi 1) snazan, jak 2) ogroman, kao od
brda odvaljen - lar kadar 1) ogroman 2)
veoma mnogo; - lar kadar fark var pos-
toji ogromna razlika; - misafir
mevsim salj. leto; - gibi krupan
covek, ljudeskara; - 1) med-
ved (saljivo) 2) grub, neotesan (covek); -
240
f
1) veoma mnogo, mnostvo (cega) 2)
sve okolo, daleko, dokle oci mogu videti; -
lara dalje ga bilo od nas! spasi
nas, boze (pri spominjanju kakve nes-
rece); - ve tutmak biti krcato pun,
nemali gde igla da padne; - yrmzse
abdal yrr post. ako breg nece mu-
hamedu, Muhamed mora bregu
p. 1. zig; /-al - basmak (ili vur-
mak) udariti zig, zigosati; - yakmak V. -
basmak 2. med. gorenje, paljenje, sa-
gorevanje (rane), kauterizacija 3. fig. bol,
stradanje, jadi (ljubavni)
1. glinena posuda (sa sirakim ot-
vorom) 2. v. 3. arh. velika merica
(za zito)
1. kozna torbica 2. fig.
znanje, pamet; - iz-
loziti svoje misljenje; - ykl upucen;
potkovan (znanjem); - ta bir kal-
mamak fig. sve potrositi, iscrpsti do kraja
planinar, alpinist
planinarstvo, alpinizam
a. zagor, galama, graja 2. fig.
Uzbuljenje, usplahirenost; nespokojstvo,
nem ir
1. bucan, suman, hucan 2.
fig. nemiran, nespokojan, brizan
1. psih. rastrojstvo, delenje lic-
nosti 2. hem. fiz. razlaganje, disocijacija;
dizperzija 3. ek. raspodela; gelir - ras-
podela dohotka 4. psih. asocijacija; cf.
5. /ing. distribucija
1. raspodela, distribucija 2.
geog. rasprostranjenost, rasirenost, raz-
mestaj (faune, flore, voda i si.) 3. raspad,
rasulo (vojske) 4. pad, propast; Roma Im-
- propast Aimskog
carstva
1. gl. im. od 2. voj.
rasporedjivanje, razmestaj (borbenih je-
dinica) 3. voj. rasipanje, rasturanje (zrna,
granata) 4. fiz. disperzija, rasipanje (svet-
losti) 5. hem. rastvaranje, razlaganje
1. raziCi se; rasturiti se, rast-
rkati se; raspustiti se, raspustati se; raz-
livati se, rasplinjavati se; rasuti se, rasp-
rsiti se; bulutlar oblaci su se
razisli; meclis skupstina je ras-
pustena; mrekkep to mas-
tilo se razliva; da-
ucesnici skupa su se raziilli 2. rasuti
se, razbarusiti se (o kosi) 3. skrhati se,
slomiti se, polupati se; raspasti se (o na-
mestaju, stolicama i si.) 4. hem. razlagati
se, rastvarali se 5. narusiti se (o redu);
postali neuredan; napraviti se o neredu);
oda soba je u neredu 6. raznositi
se, delili se (o posti); posta posta
je razdeljena; yemek bir saat sonra da-
hrana ce se delili za jedan sat 7.
voj. razdeliti se; razmaci se (o redovima)
razmestiti se (o jedinicama) 8. povuci se,
udaljiti se 9. fig. razilazili se, ne slagati se;
dedenin lmnden sonra aile
posle depine smrti nastala je nesloga u
poredici 10. fig. ugasiti se, ukinuti se (o
drustvu, ustanovi)
1. rasut, razbacan, rasturen,
rastrkan; kymzn evleri ok - kuce
naseg sela su veoma rastrkane 2. rasut,
razbarusen; - sa razbarusena, ras-
cupana kosa 3. neuredan, u neredu (o
kuci, sobi i si.) 4. nemaran, aljkav;
bir aljkava zena 5. rasejan, rast-
rojen (mislima); bugn zihnim - danas
sam rasejan 6. voj. razmaknut, rasclanjen
(o stroju, formaciji); - dzen razmaknut
stroj; rasclanjen borbeni poredak 7. raz-
bijen; - ordu razbijena vojska 8. rastresit,
sipak (o zemlji, snegu i si.)
1. razbacanost,
2. razbarusenost, rascupanost (kose) 3.
neurednost, nered 4. nemarnost, aljkavost
5. rasejanosi 6. rastresitost, sipkost
Dagestanac
1. postar, pismonosa; cf. m-
vezzi 2. teh. rasporedjivac razdeljivac ll

fig. rusilacki, razbijacki; koji narusava (mir,
red, jedinstvo i si.)
dostavljanje, raspodela; dist-
ribucija
pass. od da-
voj. razbijene trupe: mec-
lis skupstina je raspustena; mek-
tuplar pisma su razdeljena;
yemek hrana je podeljena
1. razdavanje, delenje; kitap -
izdavanje knjiga; yemek - podela, iz-
davanje obroka 2. raspodela; gelir - ras-
podela dohotka 3. distribucija; film - dist-
ribucija filmova; evi distributerska
kompanija
sin. distributer
v.
gl. im. od - yeri voj.
punkt za snabdevanje 2. isporuka, dos-
tava, raznosenje (poste)
ak. 1. deliti, rasporedjivati
(hranu, novac, dohodak); 2. rasuti, razbac
(iv) ali, raseja(va)ti; (na) praviti nered; evi
- napraviti nered u kuci; - raz-
bacati papire 3. raznositi, dostavljati, is-
porucivati (postu, pisma) 4. rasprsivati;
razgoniti, rasterivali (oblake, maglu);
- razagnati, potuci neprijatelja; ke-
deri - odagnati tugu; rzgar da-
vetar we rasterao oblake;
- rasprsiti sumnje 5. razneti,. razmrskati,
polupati, razbiti; tren voz
je razmrskao aulomobil 6. rasturiti (skup,
zbor); raspustiti (skupstinu) 7. rasformirati,
zatvoriti, ukinuti (organizaciju, drustvo, us-
tanovu)
caus. od
keisi zool. divokoza (Rupicarpa)
p. zig, gvozdje za kauterizaciju
lalesi bat. breberina, sasa (Ane-
mone)
ak. 1. zigosati, stavljati zig 2.
241

med. paliti, tusirati, kauterizovati (ranu) 3.
tig. peci; stipati (o hladnoci, toploti, ostrom
picu, vrucini);
rakija mi pece nepca;
hladnoca mi stipa usi 4. tig. na-
nositi bol, muciti, zalostiti; sneveseliti; bu
olay hepimizi ovaj dogadjaj nas .
je sve razalostio
pass. od
caus. od
1 1. brdjanin, gorstak 2. nar. gru-
bijan, neotesanac
1. sa zigom, ziasan (o zivotinji)
2. tig. tuzan, ojadjen, ucveljen
vrsta ukrstene ovce (u Turskoj)
1 brdovit; planinski ll planinsko,
brdovito mesto
geo/. obrazovanje planina,
orogeneza
servisi kedar; ct. sedir
dah v. deh
daha 1 1. jos, do sada (s odrecnim gla-
golima) jos, jednako; - kimse gelmedi jos
niko nije stigao; - saat jos
nije proslo pola sata; Ekrem bu otelde -
Ekrem jos stanuje u ovom hotelu
2. vise, jos (kao dodatak postojecem); bir
- 1) jos jednom 2) vise, odsad (sa od-
recnim glagolom); - oraya gitme! nemoj
vise ici tamo! biraz - jos malo; iki saat -
ders treba da ucim jos dva
safa 3. vee, jos; - dn geldim jos juce
sam stigao 4. kao cestica za gradjenje
komparativa; - byk . veci; - ok vise;
tacnije; .,. fazla v. - ok; - iyi
bolji; bolje; - iyi ya! utoliko bolje, tim bolje;
ben senden - ja sam stariji od
tebe ll mat. plus, vise; iki - sekiz eder
dva plus ses! su osam o - neler svasta!
kojesta!; - var to nije sve, ima jos; az -
zamalo, umalo, skoro
dahdah, dehdeh dji! djiha! (u decjem
242
gov oru)
dahi i, takodje; ni (sa odrecnim gla-
golom); cf. da
dahi a. genije
dahice poput genija, ingeniozno; - bir
genijalni izum
dahil a.l unutrasnjost, unutrasnji deo; -
ine unutar, u. unutrasnjost; - inde unutra,
u unutrasnjost cega; - inden iznutra, iz; u
granicama ll 1. unutrasnji 2. koji ulazi, koji
stupa u; - etmek uvesti, ukljuciti; /-al -
olmak 1) ulaziti (u sastav cega) 2) ucest-
vovati, uzeti ucesce (u igri, ratu i si.) lll ukl-
jucujuci i, racunajuci i; zakljucno sa; ben
bugn - geleli on gn oldu racunajuci i
danas, ima deset dana od kako sam
dosao; on kadar, on
de - do petnaestog januara, ukljucujuci i
petnaesti; vergi - ukljucujuci i porez;
yemek - ukljucujuci i hranu, zajednci sa
hranom O - olarak (ili olmak zere) za-
jedno sa, ukljucujuci i. ..
dahilen a. 1 . iznutra, unutra; - kul-
ila med. lek koji se pije
dahili a. umutrasnji, unutarnji; ct. isel;
- deniz unutrasnje, sredozemno more; -
harp gredjanski rat; - interne
bolesti; - kan unutrasnje krva-
renje; - seyrsefer unutrasnja plovidba; -
siyaset unutrasnja politika; - ticaret unut-
rasnja trgovina
dahilik genijalnost
dahiliye a. 1. arh. unutrasnji poslovi; ct.
- nezareti ministarstvo unutrasnjih
poslova 2. med. interne bolesti; - m-
internista, specijalista za interne
bolesti 3. interno odeljenje (u bolnici, kli-
nici)
dahiliyeci 1 . sluzbenik ministarstva
unutrasnjih poslova; pripadnik sluzbe
unutrasnjih poslova 2. internista, spe-
cijalista za interne bolesti
dahiyane a-p. arh. v. dahice
dahietmek dat. mesati se, uplitati se,
zabadati nos; ct.
daim a. arh. stalan, trajan; - etmek
nastavljati, produzavati; uciniti trajnim; -
olmak nastavljati se, trajati
daima a. uvek, stalno
daimi a. dug, trajan, dugovecan; sta-
lan, postojan, permanentan; cf. -
hareket fiz. perpetum mobile; - kadro
stalni kadar; - komite stalni komitet; -
ordu stalni vojni kadar, regularna vojska
daimilik trajnost, postojanost; vecnost
dair a. post. sa dat. o, u vezi sa; cf.
bana - o meni, u vezi
sa mnom; sanata - bir raz-
govor o umetnosti
daire a. 1 . krug, kolut, ko lo; geom.
povrsina kruga; - evresi geom. kruznica,
obim, opseg; - izmek opisivati krug; -
kesmesi isecak, sektor kruga; -
(ili sathi) odsecak, segment kruga; -
linde kruzni; - polukrug 2. ured,
biro, nadlestvo; uprava; gvenlik - si up-
rava bezbednosti; bulma - si biro za
zaposljavanje; tapu - si katastarska up-
rava; vergi - si poreska uprava 3. odel-
jenje, odsek (ustanove); hukuk - si
odelenje pravne sluzbe; askerlik - si vojni
odsek; dviz - si devizno odeljenje
(banke); muhasebe - si knjigovodstvo,
knjigovodstveno odeljenje; pasaport - si
pasosko odeljenje; personel - si per-
sonaina odeljenje; 4. odelenje, odeljak, ka-
bina; bagaj - si prtljaznica; dmen - si
mor. kormilarska kabina; kazan - si kot-
larnica; makine - si masinsko odeljenje 5.
stan; kaleriferli - stan sa parnim gre-
janjem; - stan za izdavanje 6. nad-
leznost, kompetencija; jurisdikcija; bu
belediye - sindedir
ovi poslovi su u nadleznosti opstinskih or-
gana 7. oblast, podrucje; okrug; belediye
- si opstinsko podrucje; seim - si iz-
borni okrug 8. muz. daire 9. fig. krug; sre-
dal
dina, drustvo; cf. evre; aile - sinde u
krugu porodice; dost - si krug prijatelja
1 O. okvir, granice; belirli - sinde u
okviru odredjenih uslova; konu - sinde u
okviru teme; olanaklar - sinde u gra-
nicama mogucnosti
daireli od ... stanova; on - bir apart-
rnan stambena zgrada od deset stanova
dairesel kruzni; krugolik; - hareket fiz.
kruzno kretanje; - testere cirkular, cir-
kularna testera
dairevi a. v. dairesel
dakik a. 1. fin, suptilan, delikatan 2.
tacan, ispravan, precizan 3. podroban, de-
taljan, iscrpan; - rapor iscrpan izvestaj
dakika a. 1 . minuta; - dan - ya iz mi-
nute u minutu; - - tacno u minut; -
- uymaz neuravnotezen (o co-
veku) 2. mat. minula (600-ti deo stepena)
daktilo 1. daktilograf; - bayan (ili
daktilografkinja 2. kucanje; - ya ek-
mek (ili - makinesi) pisaca masina
daktilograf v. daktilo (1.)
daktilografi daktilografija
daktiloloji daktilologija, govor pomocu
prstiju
daktiloskopija daktiloskopija
1. bat. grana 2. fig. grana, og-
ranak, struka; - budak salmak (ili ver-
mek) 1) (raz) granati se, pustati grane 2)
fig. granati se, sirili se, razjivati se; bilim -
naucna disciplina; sanayi - industrijska
grana O - dan - a atlamak skakati s teme
na temu; - dan - a konmak kolebati se,
biti neodlucan; .-gibi 1) mrsav, slab, suv
2) vitak; bir - da durmamak biti nes-
tabflan (nepostojan, vetropirast)
dal2 nar. 1 . ledja, pleca 2. zatiljak o /-
- basmak ljutiti, razdrazivati; -
binrnek peti se kome na glavu, do-
sadjivati; - vermek oslanjati se, naslanjati
se
243
dal
nar. isprde reCi sa vremenskim is-
kazom pojacava njihovo znacenje; - gn-
dz usred belog dana; - tacnou
po d ne
dalak anat. 1. slezina;- olmak bo-
lovati, patili od slezine; - oticanje
jetre 2. sat meda, sace
dalak otu bot. dubacac (Teucrium cha-
maedrys)
dalalet a. zabluda, pogreska; cf. sa-
- e pasti u zabludu, pog-
resiti
dalamak ak. 1. ujesti, ugristi (o psu,
vuku i si.) 2. ubosli, ujesli (o inseklu);
ope6i, ozeci (o koprivi) 3. fig. ujesti, naneti
bol 4. fiziol. nadraziti
dalan p. arh. predvorje, hol, foaje
dalap vreme uspaljenosli, vreme
parenja (o zenki. zivotinja); - a gelmek us-
paliti se; parili se
svadja, prepirka, zadjevica; cf.
kavga
s ile 1. ujedati se (o psima)
2. svadjati se, prepirati se
caus. od
dalavere podvala, smicalica; smutnja,
spletka; - evirmek (ili dndrmek)
manjivati, praviti smicalice; spletkariti
dalavereci prevarant, varalica, lupez
dalda v. dulda
pass. od
1. ak. dat. zagnjurili, uroniti,
potopiti, zamociti, umociti; suya - potopiti
u vodu 2. ak. dat. zavlaciti, zavuci gurnuti
(ruke u dzepove i si.) 3. arg. rasadjivati,
polagati umno- zavati polaganjem 4. fig.
zamisiili se, zadubiti se u misli
dalga 1. talas, val (i fig.); -
almak 1) ploviti uz talase 2) izloziti se
opasnosti, uhvatiti bika za rogove; - boyu
fiz. talasna duzina, duzina talasa; -
244
gisi talasna linija; - - 1) u talasima, ta-
lasast (o kosi) 2) neravnomeran; u pru-
gama, prugast (premaz, krecenje i si.) -
dizisi serija talasa; - hareketi fiz. talasno
kretanje; - v. - boyu; -
lar kratki talasi (radija); ses - zvucni
talas; - topao talas, otopljenje 2.
arg. obmana. lukavstvo, smicalica; cf. da-
lavere; - akmak 1) osetiti, naslutiti
prevaru 3. arg. rasejanost, odsutnost; - ya
1) biti rasejan 2) arg. nasesti, biti
obmanut; - gemek 1) biti rasejan 2) is-
mejavati, terali segu 3) zasnovati prolaznu
ljubavnu vezu; - ya getirmek navesti, pre-
variti 4. arg. osamu6enost, omamljenost
(od droge) 5. prolazna (ljubavna) veza, lju-
bavna avantura; /-la/ - olmak imati lju-
bavnu aferu O - gibi gelmek navalili,
nagrnuti, (po) hrliti; - saymak lencariti,
brojati bogu dane; -
kvariti kome posao, podmetati kome kli-
peve u tockove
1 1. arg. prevarant, varalica;
smutljivac 2. oklevalo, skanjeralo ll 1. ra-
sejan, nepazljiv 2. nepostojan, vetropirast
talasi6
lukobran, mol
ak. (us) talasali, uz-
burkati, uskomesati
dalgalanmak 1. talasati se (i fig.);
deniz more se talasa, more
ja valovito; masa
se talasa 2. lelujati se, leprsati se (o zas-
tavi, kosi i si.)
1. talasast, valovit, buran (o
moru) 2. neravnomeran razlicitog tona (o
boji) 3. talasast, brezuljkast, neravan
(!eren, zemljiste); rebn3st (lim, gvozdje); -
arazi neravno zemljiste; - teneke rebrast,
talasast tim 4. tekuci, leteci (dugovi) 5. ta-
lasni; - kratkotalasni; orta - sredn-
jetalasni 6. s prelivima, moariran (o tka-
nini); - moare, svila s prelivima; cf.
7. fig. rasejan O - fiz. na-
izmenicna struja; - retici fiz. al-
ternator
rasejanost, zamisljenost, od-
sutnost; cf. gaflet
ronilac gnjurac; -
ronilacko zvono; - elbisesi gnjuracko
odelo
(-nu) zaaf. gnjurac (Co-
lumbus)
ronilastvo, zanimanje ronioca
1 . rasejan, odsutan; - - ra-
sejano; zamisljeno 2. bez svesti, obamro,
ukocen
rasejano; zamisljeno
postali rasejan
1. rasejanost, zaboravnost;
zamisljenost, odsutnost 2. uspavanost,
obamrlost, letargija; - gelmek biti ra-
sejan, ne primecivati; ne paziti; - ge-
tirmek ubediti, nagovoriti (koristeci se
cijam rasejanoscu)
nar. 1. lako talasanje, mreskanje
(mora, jezera) 2. talasasti preliv (na tka-
nini, papiru, gvozdju)
1. poniranje, uronjavanje 2. av.
obrusavanje, pikiranje; - yapmak 1) za-
roniti, uroniti 2. obrusavati se, pikirati 3.
sp. bacanje, plivanje kroz vazduh (u fud-
balu, rukometu)
daliz v. dehliz
dalkavuk 1. laskavac, ulagivac;
ulizica 2. ist. dvorska budala, lakrdijas 3.
nar. gotovan, muktas, mufljuz
dalkavukluk 1 . laskanje, dodvoravanje,
ulagivanje, ulizivanje 2. nar. muktasenje,
gotovanstvo ba davadziluk
dal 1 golom sabljom, isukanom
sabljom ll fig. hvalisavac razmetljivac
ak. 1. razgranati 2. fig.
otezati, oslozniti, iskomplikovati
dam
dallanmak 1. granati se, pustati grane
2. fig. (pro) sirili se, razviti se 3. fig. ra-
petljati se, zamrsiti se, iskomplikovati se;
hudaklamak iskomplikovati se
1. razgranat (o stablu); - budakir
fig. sloien, zamrsen, komplikovan 2.
saren, sa sarama (o tkanini); - basma
basma sa sarama; - gll ziv, upadljiv (o
boji)
daima sp. zahvat ispod kolena (u rvan-
ju)
dalmak (-ar) 1. dat. uroniti, zagnjuriti
se; suya ocuklara kadar yzd
zaronio je i doplivao do dece 2. dat. prod-
reti, uvuCi se; uleteti, upasti, provaliti;
stadyuma biletsiz upao je u stadian
bez karte; zeyir vurmadan
Uzeir je uleteo bez kucanja 3. dat. sav se
predati, posvetiti se, odati se cemu;
lenceye - predati se zabavi; hulyaya -
mastati, predati se masti; - sav se pre-
dati poslu 4. dat. udubljivati se, udubiti se;
utonuti; kitaba - udubiti se u knjigu S. (ili
uykuya - ) zaspati, utonuti u san 6. ones-
vestili se, pasti u nesvest (obelesniku) 7.
sp. zahvatiti ispod kolena (u rvanju) 8. vaj.
uklinjavati se, ukliniti se O dala uz ve-
like teskoce, tesko, naporno; gitmek
mnogo razmisljati lupali glavu, naprezali
misli
dal taban 1 bos, bosonog ll pej. skit-
nica, bitanga
daltonizm med. daltanizam
dal uyku nar. dubok san
dalya bat. georgina (Dahlia); v.

dalyan stacionirane mreze, loviste (za
ribe); - iine girmek upasti u mrezu
(oribi); - mesto za razapinjanje
mreza o - gibi stasit, lepo gradjen
dal yarak arg. klipan, zvekan
dam 1 1. krov; - aktarmak prepokrivati
krov; - potkrovnica, soba na tavanu;
245
dam
nadstresnica 2. kucerak, krovinjara, pot-
leusica 3. staja; tor; obor 4. arg. buvara,
bajbokana, corka; - a atmak baciti u
bajbokanu, corkirati o - dan at-
lamak skakati s teme na temu; - a
mak prirediti histerii':nu scenu; postali his-
terii':an; - dan (ili - dan
gibi) neumesno, u nevreme, iz-
(reci); - dan - dan d-
halini bilir post. nastradalog ra-
zume samo onaj ko je i sam stradao; -
(lar)da gezmek vucarati se, bludnii':iti (o
zenama); - stnde vur be-
line kojesta! gluposti!
dam2 1. dama, partnerka u plesu 2.
dama (karta)
dama 1. igra dama; - tabla za
igru dama 2. dama (u igri dama) o -
demek 1) umoriti se, izgubiti snagu 2)
iscrpsti se, nestati (o novcu i si.) -
gibi oynatmak premestati, prebacivati s
mesta na mesto; pomerati kao figure
(dame)
damacana (velika) opletena boca
igrai': dame
damak 1. anat. nepce; -
nepi':ani veo; - kemeri nepi':ani - ke-
nepi':ana kost;.- sessizi (ili nsz)
nepi':ani, palataini suglasnik 2. kuka, za-
kai':ka, jezii':ak (udice) 3. nar. zapalenje
nepca O - a gelmek biti po ukusu, od-
govarati; - umiriti
nasmrt preplasenog; - kurumak osecati
veliku zedj
1. s nepcima 2. s kukicom
(iglom), bodljikav; zubalo, stavljeni
zubi; - udica sa kukicom
/ing. nepi':ani, palatalni; art -
zadnjenepi':ani; n - prednjenepi':ani
/ing. palatalizacija
kockast, kariran; - etek ka-
rirana suknja
damar 1 . anat. bat. sud; zila, ve na; -
246
atmak pulsirali (o veni); - kesrnek
preseci sebi vene; - ar-
terioskleroza; kan - krvni sud 2. damar,
zila (u u kamenu, drvetu); :Zilica (ispod
koze) 3. geo/. :Zila; - zlatondsna zila
4. fig. priroda, narav, cud; - bozuk lose
naravi, svadljiv; nepristupai':an; /-n/ -
basmak naljutiti, rasrditi; - bul-
mak naCi kome slabo mesto; - atlak
drzak, bezoi':an; - ekmek nas-
lediti (narav, cud; - dokunmak V. - na
basmak; - na girmek biti kome po
volji, zadobiti koga, podvuci se kome; -
bestidan; - tutmak 1) uzjoguniti se,
kapricirati se 2) razljutiti se, razbesneti se
5. fig. zica, sklonost ka i':emu, dar;
- pesnii':ka zica
damar bilimi angiologija, nauka o
krvnim sudovima
1. arterijica 2. lanka
rudna :Zila
damardaraltan fiziol. koji suzava su-
dave
fiziol. koji siri sudove
bot. zool. splet :Zilica (na
listu, kod insekata)
damarianma vaskularizacija, stvaranje
krvnih sudova; protkanost krvnim su-
dovima
1 . s oteklim, prosirenim ve-
nama; - el ruka s nabreklim 2. sa
zilama, zilii':ast (o drvetu, kamenu); - mer-
mer zilii':ast mermer 3. fig. svojeglav,
tvrdoglav; cudljiv, hirovit
1. bez :Zila (drvo, list) 2. fig.
bestidan,
damasko 1 tekst. damast, damaska
svila ll od damasla
damat p. 1. zet, 2. ist. damat, sul-
tanski zet
damdazlak potpuno i':elav
damga 1. :lig, pei':at, stambilj 2. danga,
sprava za zigosanje 3. znak, fabricka
marka; - pulu taksena marka 4. plomba
(carinska i si.) 5. fig. zig, pecat, obelezje,
"crna" mrlja; - vurmak 1) udarati zig, pe-
catiti 2) plombirati 3) fig. zigosati, obeleziti
1. pecatorezac 2. cinovnik
koji stavlja pecate; radnik na plombiranju
rob e
damgalamak ak. 1. stavljati zig (pecat);
stavljati fabricki znak; - stavljati zig
na zlato. (za oznaku finoce) 2. stavljati
plombu, plombirati (robu) 3. fig. obeleziti,
zigosati
damgalanmak pass. od damgalamak
damgaiatmak caus. od damgalamak
1. oznacen, obelezen (o rublju
i si.) 2. zigosan; bazdaren 3. plombiran, sa
plombom (o robi) 4. fig. zigosan, obe-
lezen; ozloglasen
1. bez znaka; bez ziga (o
zlatu, srebru) 2. bez plombe, naplambiran
(o robi)
1 destilatar destilator, des-
tilacioni aparat
hem. destilisan; - su des-
tilovana voda
destilacija
ak. destllisati
1 ferment, kvasac, siriste
agr. sortni, semeni, za setvu (o biljkama);
- semena psenica 2. zaaf. prip-
lodan, rasplodan; - pastuv; -
priplodni bik
dam bat. jaric (Sedum acre)
damla 1. kap, kaplja 2. farm. kapljice,
kapi; burun kapi za nos; gz kapi
za oci 3. med. kap, srcani udar, apop-
leksija; /-al n inmek pretrpeti srcani udar,
zadesiti kap; - dan lmek umreti od srca-
nog udara 4. nar. veoma malo, kapljica,
truncica; - - kap po kap, malo-pomalo; iki
- pale su dve kapi kise 5.

med. kostobolja o bir - ocuk sicusno
d ete
1. kapljica 2. fig. mrvica,
truncica; veoma mala
1 . kapaljka, pipeta 2. oluk 3.'
med. mrojac kapi
damlamak 1 . kapali, kanuti; elbiseme
kanulo mi je vino na odelo
2. teci, isticati, curiti (o slavini, kofi, vedru)
3. dat. fig. upasti, uci nepozvan O damlaya
damlaya gl olur pasi. zrno pozrno-
pogaca; kap po kap-moraca
damla kvalitetna smola
1. dragi kamen (u obliku
kapljice) 2. talog u pei':inama (naprav!fen
podzemnim vodama)
pass. od damlatmak
damlatmak ak. 1. caus. od damlamak
2. prokapati, prokapinjati, pokapati; med.
ukapavati kapi (u nos, oci)
dammak (-ar) dijal. dat. 1. iznenada
doci, sinuti (o misli); sinula
mi misao
damper 1. teh. prigusivac, prigusnica
treperenja (masine) 2. automatski is-
tovarivac (kamiona)
damping ek. damping; - niska
ce na
dan: - - (ili - dun) tras! bum! dum!
dana tele; - eti teletina: -
telece pecenje o - lar gibi (ili
bgrmek) vikati na sav glas, derati se; -
kopmak desiti se nezeljeno,
dogoditi se najgore
dana bat. kozlac (Arum ma-
culatum)
dana burnu bat. divlja zevalica (An-
tirrhinum orontium) 2. zaaf. rovac (Gryllo-
talpa vulgaris)
otu bat. kaluzdjarka (Epi-
pactis)
247
Danea
Danea danski jezik
dandini uzv. hop! (pri tepanju maloj
deci); - yavruma hopala hop, hop, cedo
moje! - - dastana buji, paji! ll u neredu,
razbacan, rasturen O - bebek 1) raz-
mazen 2) infantilan (o coveku)
dane O tane
dang med. denga, tropska groz-
nica
dangalak budala, bena, zvekan
tupoglavost, ogranicenost,
zatucanost
v.
- dungul 1 grub, neotesan; -
dungul bir adam neotesan covek ll grubo
(postupati, govoriti)
- dungur v. tungur
glasno govoriti, vikati,
derati se
savetovanje; konsultacija; ct. m-

1. v. 2. pogodba;
tajni dogovor
prividan, lazan; pritvoran,
vajni; - toboznja borba; fig. na-
mestena stvar
gl. im. od - b-
rosu biro za informacije; - kurulu sa-
vetodavni odbor, savetodavna komisija
1. dat. ak. savetevali se, pi-
tati za savet, obratiti se kome za savet; bu
sorunu kime s kime da se
posavetujem o ovom problemu? 2. ak.
pretresati, raztnatrati, vecati, savetevali se
savetodavac, savetnik
drzavni savet (Turske re-
publike)
Danimarkah Danac, stanovnik Danske
daniska nar. 1 najbolje; najbolji, prima,
248
super; yemekierin - najbolje jelo ll sus-
tina, srz; o, bu - bilir on se od-
licno razume u to, on je majstor u tome
p. arh. znanje; nauka, znanost
dan k 1: (beynine ili na) -
demek (ili etmek) razabrati, konacno
shvatiti
dank2 v. dang
dans ples, igra; - dzeneisi koreograf;
- dzeni koreografija; - a (ili
davet etmek) pozvati na ples; - yapmak
igrati, plesati
plesac, igrac
darisli s plesom (vece, priredba)
dansr v.
dansz plesacica
dantel, dantela cipka, cipkani rad
dantelli s cipkama, cipkast;
uksarsen cipkama
danya danski pas, danac
veoma uzan, pretesan
dar 1 1. uzan, uzak; tesan, teskoban; -
tesna obuca; - elbise tesna hal-
jina; - ev teskobna kucja; - hat us-
kotracna pruga, pruga uzanog_koloseka; -
sokak uzana ulica 2. oskudan, stur, sku-
cen, ogranicen, neznatan; - gelirli ag-
ranicenih prihoda; - zaman kratko, og-
raniceno vreme 3. fig. ogranicen, borniran
(duhom, pamecu); ..: ogranicen,
priglup; - skucenih pogleda; -
imkanlar ogranicene mogucnosti 4. gram.
zatvoren; - sesli zatveren vokal (u turs-
kom i, u, ) 5. geom. ostar; - ai ostar
ugao ll fig. teskoca, skripae, prpa; a
1) (is)koristiti ciju teskecu 2) pri-
siljavati, vrsiti teskecu 2) prisiljavati, vrsiti
pritisak; - da bulunmak biti u oskudici,
kuburiti s novcem; - a doci u
besparicu (noveanu krizu); "" a ge-
lememek ne podlegati pritisku; - a gel-
mek 1) doci u vremenski skripac 2)
biti prinudjen (uciniti sto); a getirmek
1) dovesti u tezak polozaj 2) pozurivati, te-
rati; - da kalmak 1) naci se u skripcu 2)
ostati bez novca lll s mukom, jedva, na
jedvite jade; - a - (ili - - jedva, jed-
vice; - atmak (kendini ) jedva se cega
domoci; pobeci, izvuci se; - kamak jedva
se izvuci, izbaviti se od; trene -
jedva sam stigao na voz, zamalo nisam iz-
gubio voz
dara dara, odbitak od tezine anibalaze;
- almak (ili oqbiti
daru, neto tezinu - ya atmak
(ili tig. ne pridavati znacaj, ne
obazirati se
k veoma uzan (tesan
dara dar jedva, s mukom; - ye-
jedva smo stigli na avion
dar vesala; - ekilmek biti
obesen
daralma 1 . gl. im. od daralmak 2. med.
stenoza, suzavanje (krvnih sudova)
daralmak 1 . suzavati se, suziti se; pos-
tali tesan, stesniti se; smanjivati se, skupl-
jati se 2. tig. otezavati se; nefesim
disanje mi je otezano 3. tig. pritiskivati,
muciti, pritesnjavati
pass. od daraltmak
daraltmak caus. od daralmak
darbe a. 1. udarac, udar; - indirmek
(ili . vurrriak) udariti; tig. naneti udarac; -
yemek dobiti udarac 2. voj. udar; napad
juris; cephe - si frontalni udar; esas -
glavni udar; - protivudar, pro-
tivnapad 3. udar, prevrat, puc; hkmet -
si daavni udar; hkmet - si yapmak
izvrsiti drzavni udar; hkmet - si te-
pokusaj drzavnog udara 4. tig.
nesreca, propast, katastrofa; bir -
teska nesreca, katastrofa
darbeel 1. pucista 2. arh. lazan, bezv-
redan novcic
danlmak
darbelemek ak. 1. udarati, udariti 2. tig.
naneti udar, unesre6iti 3. tig. podrivati, ro-
varili, sabotirati
darbelenrnek pass. od darbelemek
darbetmek 1 . ak. udarati, udariti 2. ak.
kovati (novac) 3. ak. mat. mnoziti; ct. arp-
mak 4. ak. med. raseci, operisati (cir,
tumor i si.) 5. udarati, lupati, biti, strecati (o
s re u)
p-a. poslovica; ct. ata sz
dijal. vlaznost (zemlje)
dijal. vlazan (o tlu)
darbuka muz. darbuka (orijentalni rucni
bubanj)
bubnjar, svirac na darbuki
darca potesan, pouzak
v.
u neredu, razbacan, ras-
turen, pasutren, rasut <i - bot. divlje
proso (Millium effusum); !-al - sa-
mak zeleti kome zlo, proklinjati
nered
dardar v. daradar
ljut, srdit; bbana
da li ste ljuti na mene?
ljutnja, srdzba, gnev
1. bot. proso (Panicum) 2. dija/. ku-
kuruz <> - i ja vama zelim
(srecu, zdravlje)
dandnya p-a. ovaj svet, prolazan
svet; ct. dnya
osetljiv, uvredljiv, koji prima
sve za zlo, koji je na kraju srca
preosetljivost, zamerljivost
- yok nema ljutnje, bez
ljutnje
danlmak dat. 1. ljutiti se, srditi se; da-
nemojte se ljutiti! 2. za-
merati, prebacivati 3. (iz) grditi, (pre) koriti;
249

argl. izribati, izbrusiti, ocitati bukvicu
ak. (na) ljutiti, rasrditi
dar ogranicen, priglup
ogranicenost (duha, ra-
zuma)
darlanmak, v. daralmak
v. daraltmak
tesnac; klanac, klisura 2.
teskoba, teskobnost, stesnjenost 3. ne-
dostatak, pomanjkanje, oskudica, og-
ranicenje; zaman - vremenska stiska,
ogranicenost vremena 4. teskoca, tezak
polozaj, skripac; - ekmek trpeti, muciti
se, patiti; - a doci u novcanu
krizu, dospeti u besparicu 5. fig. muka, ne-
volja 6. fig. ogranicenost, borniranost
(uma, misljenja)
raz-
bacan, u neredu; cf. tarumar; - etmek
napraviti nered
darmaduman zamrsen, zapleten; slo-
zen, tezak; - etmek dovesti u tezak po-
lozaj
darp a. 1. udaranje, udar 2. ko-
vanje (novca) 3. mat. mnozenje; cf. arp-
ma 4. muz. takt
darphane a-p.' kovnica novca
darhiceze a. sirotinjski dom, dom za
u bo ge
darlfnun a. arh. universitet
Darvincilik darvinizam
dasitan v. destan
dasitani epski; legendaran
datif gram. dativ
a. nostalgija; cf. yurtsama
nostalgican
dav zool. africka zebra (Hippotigris
burchelli)
dava a. 1. jur. sudski proces, spor par-
250
nica; /-a/ - amak podneti tuzbu, povesti
parnicu; - dinlenmesi sudska rasp-
rava, sudski pretres; - v. -
skutu; - eden podnosilac tuzbe, tu-
zilac; - edilen tuzenik; - etmek V. -
amak; - pravo na tuzbu; - ikame
etmek v. - amak; - reddi od-
bacivanje, odbijanje tuzbe; - sukutu
abustava postupka 2. jur. sudjenje, sudski
pretres, raciste 3. polaganje prava, pre-
tenzija; teznja; o, byk bir bilgin olmak
- on pretenduje da postane veli ki
naucnik; kendi - vazgemez on
ne odustaje od svoje pretenzije 4. !eza,
stav, tvrdnja 5. pitanje, problem; delo; dil
- problem jezika; - problem
obrazovanja 6. mat. problem 7. postavka,
teorema
tuzilac, tuzitelj; - taraf tuzilaeka
strana
1. tuzenik, okrivljeni 2. parnicar
ll 1. parnicarski, u sporu 2. pretenciozan;
neskroman, uobrazen 3. problemski; -
roman v. tezli roman
(op) tuzljiv, za sud, koji iziskuje
sudjenje
davar sitna rogata stoka (ovce i koze);
- srs stado (ovaca, koza)
dava vekili (-ni) zastupnik, adkovat (na
sudjenju)
davet (-ti) a. 1. poziv; cf. -etmek
1) pozivati, pozvati (na sud, prijem i si.) 2.
pobuditi, izazvati, provocirati, navuci (bo-
lest, sumnju, svadju, opasnost i si.) 3)
apelovati 2. prijem, banket, za:kuska; -
yapmak prirediti prijem (banket, zakusku)
daveti koji poziva, koji salje poziv ll
pozivar; dostaljac poziva
davetiye a. 1 . pozivnica 2. jur. sudski
poziv
davetkar a-p. fig. moleciv, preklinjujuci
(pogled, glas i si.); primamljiv, privlacan,
zavodljiv 'osmeh i si.)
davetli zvanica, gost
davetsiz ne (po) zvan; - misafir ne-
pozvan gost
davlumbaz 1 . mor. sanduk (nad toc-
kom parobroda) 2. poklopac dimnjaka 3.
vratanca peci 4. argl. zadnjica, straznjica
5. arh. bubanj, talambas
caus. od davranmak
1 . ponasanje, ophodjenje,
vladanje; bize - ok
prema nama se drzao krajnje hladno 2.
stav, postupak, cin
psih. beheviorizam
davranmak 1. raditi, delati; postupati;
nazik - ljubazno postupati; sert - biti
strog, strogo postupati; - hladno se
drzati 2. dat. pokusavati, ogledati se; po-
duhvatiti se, latiti se cega; preduzeti; ta-
bancaya - posegnuti za pistoljem; zor bir
- latiti se teskog posla, ogladati se u
teskarn poslu 3. vladati . se, ponasati se;
beni grmyor gibi ne-
rpojte se praviti da me ne vidite 4. micati
se, mrdati, pomerati se, pokretati se; cf.
davranma! ne mici se! ne
mrdaj!
davudi a. pun glas, bas
. davul 1 . bubanj, veliki dobos 2. arg.
zadnjica, prkno O - u biz
(ili el) mi smo svirali, a
prilog su drugi ubrali; - almak 1) udarati
u bubanj 2) fig. udariti na sva zvona, rast-
rubiti 3) objasniti, razjasniti; - a dvmek v.
- almak; - etmek razljutiti, razbesneti,
rasrditi; - gibi 1) gluv, nagluv 2) naduven,
nabrekao, otekao; - dan gelen zurnaya
gider pas/. lako ste9eno lako i ode; -
onun omuzunda omak (ili tokmak)
elinde on je samo figura, drugi
drzi konce; - un sesi uzaktan gelir
nepoznato se uvek cini lepim; - zurna ile
fig. raskosno, s pompom
bubnjar, dobosar

davulga bat. maginja, planika (Arbutus
unedo)
davya zubarska klesta
dayak 1. batine, udarci; /-al -
atmak istuci, premlatiti; izlemati; -
oguglao na batine, drzak (o detetu); -
yemek dobiti batine 2. potpora, podupirac,
poduporanj 3. teh. nosac; oslonac; - taz-
yiki fiz. pritisak asionca O - cennetten
batina je iz raja izasla; -
kn (ili koji zasluzuje batine, za
kim place batina; - a arg. onaj
koga svrbi koza, koji trazi batine
dayaklamak ak. podupirati, podupreti
materijal za podupiranje
dat. prislonjen, naslonjen, os-
lonjen; podupret; duvara - oslonjen o zid
O - v. -
dayama 1. gl. im. od dayamak; - mer-
diven lestve, stube 2. nar. vrsta pljos-
natog hleba 3. nar. kredit 4. nar. tor, ov-
cara
dayamak 1. ak. dat. osloniti, prisloniti,
nasloniti; merdiveni duvara - prisloniti
merdevine na zid 2. ak. dat. podupirati,
koluna - podupreti
glavu rukama 3. ak dat. gruba dati, gur-
nuti, tutnuti; elime tutnuo
mi je novac u ruku 4. ak. odmah, bez od-
laganja dati; smesta je
podneo ostavku; teklifi odmah je
dao predlog 5. ak. nar. sirarn otvoriti (pro-
zor, vrata) O (ili - imati os-
lonac, imati podrsku
dayanak 1. podupirac, potporanj;
cf. mesnet; - fiz. tacka oslonca 2.
voj. podrska 3. osnova temelj, fundament
4. fil. osnova, supstrat 5. fig. oslonac,
podrska, zastita
caus. od dayanmak
1. cvrst, jak, salidan 2. zilav,
otporan, izdrzljiv; postojan, trajan
251

li
li

1'
li
li
li

1. cvrstoca, jacina, so-
lidnost 2. izdrzljivost, otpornost, zilavost
1. slab, trosan, nesolidan 2.
neizdrzljiv 3. nepostojan; hem.
isparljiv
1. slabost, nejakost; tros-
nost 2. neizdrzljivost, neotpornost 3. ne-
postojanost
dat. pass. od dayanmak i
da ya mak
1. neizdrzljiv, nepodnosljiv
2. neodoljiv (o zelji i si.)
v. diren
v. diren
solidaran
uzajamna pomoc, so-
lidarnost
solidarist, pristalica so-
lidarizma
solidarizam
s ile solidarisali se s kime
dayanma g. im. od. dayanmak; - du-
arhit. potporni zid; - hareketi pokret
otpora; - mddeti vek trajanja (stvari,
aparata i st); - fiz. tacka otpora
dayanmak dat. 1. oslanjati. se, nas-
lanjati se, prislanjati se; nalakcivati se; du-
vara da se
nisam oslonio o zid pao bih 2. fig. oslanjati
se, pouzdati se, racunati na koga; buna
. dayanabilirsiniz na to mozete racunati;
mozete se na to oslonitl 3. drzati se, odo-
levati, odupirati se; izdrzati, istrajati; cf.
mukavemet etmek; bu gemi iyi
ovaj brod dobro odoleva buri;
btn - odolevati svim pi-
ritiscima 4. trpeti, podnositi, . izdrzavati
(glad, hladnocu, bol, uvrede i si.); hak-
dayanamamak ne moci trpeti
nepravde 5. pristici, prispeti, stici; doci do,
dospeti; Belgrad'a stigao je u
Beograd, prispeo we uBeograd 6. pribliziti
252
se; nastupiti, nastati (o vremenu);
merdiveni on se priblizio sez-
desetoj godini; zima
je na pragu 7. naleci, nalegnuti, navaliti
se; gaza sofer je nalegao
na gas, sofer je dao gas 8. se, na-
valiti na; yemeye - navaliti na jelo 9. nar.
svaliti se, pasti na; bu bize dayanacak
ovaj ce se pasao svaliti na nas 1 O. gurati,
zapeti; arabaya arkandan - gurati kola ot-
pozadi
nar. podupirac, potporanj
pass. od dayatmak
dayatmak 1. caus. od dayamak 2. ust-
rajati, ne popustati, ostajati pri 3. opirati
se, odbijati
1. ujak 2. striko! ciko! (u os-
lovljavanju) 3. fig. zastitnik;
protekcija, "ledja"; - dmende on ima
protekciju 4. arg. "pajkan", "pandur" 5. (ili
Cezayir - ist. dej (vrhOvni namesnik,
guverner u Alziru); Cezayir - gibi ku-
rulmak praviti se vazan 6. kabadahija, hu-
ligan,apas
nar. hrabar, junax
1. polozaj ujaka; ujcevina 2. fig.
zastita, protekcija
ujcevic, brat od ujaka;
odjuaka,
daz nar. 1. 2. geog. go-
lija; pustinjska ravnica ll nar. 1. celav 2.
bez vegetacije, golo (o zemljistu, tlu)
dazar: - - (ili - a hitro, zurno,
naglo (otici, uraditi i si.)
dazlak celav;- olmak (o) celaviti

dazlamak ak. nar. nalaziti manu, ma-
nisati, traziti dlaku u jajetu; dazlayan daza
kel post. probirac
nadje otirac
dev. da
1
!
debarkman iskrcavanje (trupa); - te-
voj. pokusaj iskrcavanja
debbe a. dija/. sirok bakarni krcag
debboy vojno skladiste (oruzja, ma-
terijala, odece)
debdebe a. sjaj, raskos, velelepnost,
pompa; ct. grkem
debdebeli raskosan, velelepan, pom-
pezan
debe dijal. 1. med. kila
debelenmek dijal. 1. grciti se, previjati
se (od bolova) 2. fig. uzalud se trudili, ne-
potrebno se zamarati
debil debilan, slab, nerazvijen
debiilik debilnost, slabost, nejakost
debriyaj spajanje, vezivanje; spoj;
-pedali pedala kvacila (automobila)
Deccal a. is/. Dedzal, lazni mesija; 2.
arg. varalica (s malim d)
dede 1. ded, deda 2. predak 3. is/.
dede (sejh derviskog reda) <> - si koruk
yer torununun
pos/. roditeljske grehe is-
pastaju deca
dedektif v. detektif
dedikodu ogovaranje, opadanje, ola-
javanje, otrcavanje; - yapmak ogovarati,
. opadati, otrcavati, olajavati
dedikoducu spletkar; opadac; torokalo;
torokusa, alapaca
dedikoduculuk spletkarenje; ogo-
varanje, opadanje, panjkanje, olajavanje
dedirmek, dedirtmek caus. od demek
dedksiyon log. dedukcija
def v. tef
defa a. put (a); - larca vise puta, cesto;
bir - jedanput, jednom; her - svaki
put; iki - byk dva puta veci; ilk - prvati
put; br - drugi put, drugom prilikom
defans sp. odbrana
defansif sp. odbrambeni, defanzivan; -
defter
futbol oynamak igrali defanzivan fudbal
defaten a. odjednom, najedanput
defedilmek pass. od deletmek
defetizm deletizam
defetmek ak. 1. oterati,izbaciti, isterati,
najuriti; prognati, proterati; fig. otkloniti
(smetnje, bol i si.) 2. fiz. odgurnuti, otisnuti
3. odbiti, parirati (udarac); voj. odbiti, od-
baciti (neprijateljski napad)
defile modna revija
defin (-Ini) a. 1 sahrana, pogreb ll sah-
ranjen pokopan
define a. (zakopano, skriveno) blago (i
fig.); - tragaci zakopanog
blaga; bilgi - si fig. riznica znanja (o co-
veku)
defineci trazilac blaga; kopac zlata
definecilik traganje za blagom
demisyon fin. deflacija
deflasyoncu, deflasyonist fin. def-
latorni; - siyaset deflatorna politika
deflemek nar. v. deletmek
defne bot. lovor, lovorovo drvo (Laurus
nobilis); - elenk lovorov venac; -
fig. lovorike, slava; lovorov list
defnetmek ak. sahraniti, pokopati
defolmak vulg. (iz) gubiti se (od)vuci
se, tornjati se; defol! gubi se! tornjaj se!
deforme: - etmek izobliciti, izopaciti,
deformisati
defter a. 1. sveska; izgili - sveska u
linijama; kareli - sveska u kockama 2.
trgovacka knjiga, defter; registar; spisak,
popis; - e geirmek uneti u knjigu, za-
pisati; - etmek 1) zapisati, oznaciti 2)
fig. zapamtiti, zapisati sebi u uvo; - tut-
mak 1) voditi spisak 2) voditi knji-
govodstvene poslove; cep (ili el) defteri
beleznica, notes; - i dnevnik;
album; resim - i blok za crtanje <> -
amak 1) olvorili spisak 2) skupljati prilog
3) skupljati dobrovoljce; - ini drrnek
253
defterdar
ubiti; - i drlmek 1) umreti, sklopiti oci 2)
ne uspeti; - emini ist. nacelnik ka-
tastarske uprave; - i Hakani ist. glavna
katastarska uprava (u Osmanskom vars-
tvu); - i kabartmak fig. opteretiti se; pre-
ceniti svoje snage; - i kapamak prestali
zanimati se cime
defterdar a-p. 1. ist. ministar finansija
(Osmanskog cars!va od XV-XIX veka); -
ministarstvo finansija 2. direktor fi-
nansija (vilajeta)
polozaj direktora finansija
(vilajeta)
defterhane a-p. ist. katastarska uprava
degaje; - etmek sp. degazirati, izbaciti
loptu u polje
degajman sp. degazman, degaziranje
(lopte); - yapmak degazirati
ak. dat. 1) ca us. od
mek1 2) zadirkivati, zadevati; peckati,
vredjati; o sana - istedi tim re-
elma je hteo tebe da vredja
1 1. cena; vrednost; cf. fiyat;
met; /-al - birnek odrediti, staviti cenu; -
bilgisi v. - - de-
valvacija; - hkm sac. psih. sud vred-
nosti, vrednosni sud; - vrednosni
papir; - koymak v. - bimek; - til.
aksiologija; - paha jur. prihvatljiva, ra-
zumna cena; - v. - hkm 2. fig.
vrednost, znacaj, vaznost; /-al - vermek
ceniti, uvazavati, pridavati znacaj 3. spo-
sobnost, obdarenost, dar; - sahibi ob-
daren, talentovan covek 4. ugled, prestiz;
o - var onaj covek uziva ugled
5. mat. velicina, vrednost ll dat. vredan,
dostojan, zasluzan; - bir adam
covek vredan postovanja; zahmete - bir
posao vredan truda
koji ceni (postuje, uvazava);
zahvalan
koji ne zna da ceni (pos-
tuje); nezahvalan
nepostovanje, ne-
uvazavanje; nezahvalnost
254
ocena; procena; du-
rumun - si procena situacije
pass. od de-

ocena, procena; olay-
- ocena dogadjaja
ak. 1. caus. od de-
2. ceniti, procenjivati 3. pret-
voriti u gotov novac; unovciti
1. steci vrednost, postali
vredan; povecati se (o vrednosti) 2. za-
dobiti postovanje
1. vrednosan; skupocen, dra-
gocen; - vrednosni papiri 2. fig.
cenjen, uvazen, postovan; - dostum! cen-
jeni prijatelju (u pismima) 3. sposoban, da-
rovit; ugledan, vidjen
hem. valencija
hem. valentan; drt - cet-
vorovalentan
1. bezvredan; nistavan 2.
sitan, tricav, nevazan 3. nesposoban, ne-
obdaren
dat. koji se odnosi, koji se tice,
u vezi sa, o; cf. ait, dair
odnos, veza
1. nije; o, hasta - (dir) on nije bo-
lestan; o memnun - ona devojka nije
zadovoljna 2. ne; sen - , ben syledim
ne ti, ja sam rekao; sinemaya -, tiyatroya
gittim isao sam u pozoriste, ne u bioskop;
Sinop'ta - Samsun'da bulundum bio
sam u Samsunu, ne u Sinopu <> -
nije stvar u, nije rec o .. ; - im
ne zanima me njegov novac; - den ge-
liyor 1) on se pravi kao da nista nije bilo
2) pravi se da to nije on; - mi ki ukoliko,
ako, posto, kako; - mi ki gelirim dedi,
mutlaka gelir posto je rekao da ce doci,
svakako ce doci; - .. bile (ili dahi)
ne samo ... vee i; - seni (ili seni - ), dos-
tunu bile ziyaret poseticu ne
samo tebe, vee i tvog prijatelja
1. zasluga 2. sposobnost, na-
darenost; - sahibi sposoban, nadaren
1. zasluzan, dostajan 2. spo-
soban, nadaren

rina, pola (tkanine), kvadrat
ak.1. zaokrugliti, nap-
raviti okruglim 2. dati oblik kvadrata (tka-
nini)
1. nedostojan 2. nes- pos-
posoban, nevesi tali okruglim, zaokrugliti se
1 . nedostojnost, ne-
zasluzenost 2. nesposobnost, nespretnost
1 post, sa dat. do; cf. kadar; bu
ana - do ovog trenutka; sabaha - do
jutra; - do sada
veverica; cf. sincap
dodir, doticaj, kontakt; fig.
osvrt
1 . s ile biti s kime u vezi,
odr2avati vezu; dopisivali se 2. dat. dotaci
se, doticati se cega; spomenuti, osvrnuti
se (u razgovoru); siyasi olaylara - osv-
rnuti se na politicke dogadjaje
1. v. 2. nar. iz-
vestiti, obavestiti
rnlin, vodenica; - vo-
denicni ujam; - mlinarski
momak (sluga); - yolu vodenicni jaz;
kahve - i mlin za kafu; su - i vodenica;
yel - i vetrenjaca 2. arg. "ceketalo", lukac
(starinski dzepni sat) O - de sakal
mak (ili - de v. sakal; -
in suyu nereden geliyor ko ce sve to pla-
titi? odakle novac za toliki trosak?
mlinar, vodenicar
mlif!arstvo
1. zito za meljanje, mlivo
2. voda dovoljna za pokretanje vo-
denicnog kamena 3. mesto sa mnogo vo-
denica
1. vodenicni kamen,
zrvanj 2. geol. grit, krupnozrni pescar (za
zrvnje)
1 okrugao; cf. yuvarlak; - sakal
lepezasta brada; - yz okruglo lice ll si-
caus. od
1. okruglost, zaobljenost 2.
kvadratni oblik (tkanine)
1. promena, zamena, izmena 2.
razmena; trampa; cf. mbadele; -
razmena (trgovinska); - yapmak
menjati se, vrsiti razmenu
promenljiv; - devim (ili ha-
reket) fiz. nejednako kretanje
promenljiv, nepostojan, nes-
talan, kolebljiv
1. promenjen, izmenjen, pre-
inacen; drugi, nov 2. razlicit, raznolik, raz-
novrstan, svakojak; - razlicita
misljenja 3. zamenjen (cime); - mobilya
obnovljen, zamenjen 4. pro-
menljiv, nestalan; - hava promenljivo
vreme 5. razmenjen, trampljen 6. abi.
drukciji; senden ok - bir gen sasvim
drukciji mladic od tebe 7. zaostao, zakrz-
ljao (o detetu)
1. promena, izmena, pre-
inacavanje; - yapmak menjati, vrsiti pro-
mene 2. raznovrsnost, raznorodnost, raz-
licitost 3. novotarija, novina, preobrazaj;
toplumsal - drustveni preobrazaj 4. jur.
arnandman 5. zaostalost, zakrzljalost (u
telesnom razvoju deteta)
1. promena, menjanje 2. mat.
varijacija 3. biol. mutacija 4. ek. razmena
5. muz. alteracija 6. meteor. promena
pravca vetra
mutacija
promenljiv, nestalan, varilabilan
biol. modifikacija, preinacenje
255
'1,

preihacen, modifikovan
v.
izmenjen, preinacen, mo-
difikovan
1. promena, izmena; dev-
rimci - ler revolucionarne promene 2. raz-
mena; cf. mbadele 3. menjanje, presv-
lacenje (rublja, posteljine7
1. menjati se, promeniti se;
cf. tahavvl etmek; hava vreme se
promenilo; son on dilimiz ok de-
nas jezik se mnogo promenio za pos-
lednjih dese! gadina 2. smenjivati se, biti
smenjen iki bakan smenjena su
dva ministra; genel mdr
smenjen je generalni direktar nase
fabrike; film zamenjen je film 3.
ak. s ile menjati se, trampiti se; onunla
saatlerimizi s njim sam trampio
sat 4. ak. menjati, promeniti, presvuci; a-
- promeniti rublje; stm de-
presvukao sam se, promenio sam
odelo 5. ak. dal. fig. (u odrecnom obliku)
veoma ceniti, ni za sta ne menjati; bunu
dnyaya ovo ne menjam za
citav svet
nepromenljiv, konstantan; -
miktar mat. konstanta, nepromenljiva ve-
licina
jur. arnandman
(-ci) fiz. hem. pretvarac,
konvertor; enerji - i konvertar energije
1. el. transformatar 2. pre-
obracavac
pass. od
1. gl. im. od 2.
jur. amandman, predlog za promenu za-
kona 3. voj. smena, zamena jedinica (na
frontu)
ak. 1. menjati (misljenje,
gledista, nacin zivota i si.) 2. smenjivati,
smeniti (strazu, dezurstvo) 3. zamenjivati,
256
zameniti, trampiti (stan i si.) 4. menjati,
promeniti (odecu, rublje, namestej) 5.
smeniti, smenjivati (sa polozaja); genel
mdr smenili su ge-
neralnog direktara
caus. od
luma fakltesini naterao
sam sina da promeni fakultet
me 1 dodir, doticaj, kontakt; cf.
temas; - dodirna tacka, tacka do-
dira; - yz povrsina dodira, dodirna
ra van
svaki, bilo koji, ma ko; os-
rednji, obican, prosecan; cf. -
adam bunu yapamaz ne moze to svako
da ucini; bu - to
ne moze abican covek, to nije u moci obic-
nog coveka
1 (-er) 1. dat. dodirivati, do-
ticati, dotaci; fig. spomenuti, osvrnuti se (u
razgovoru) 2. dat. prispeti, doci stici do; cf.
mektup elime nije mi
stiglo pismo; pismo mi nije doslo do ruku
3. dat. pogoditi, zgoditi udariti; he-
defe zrno je pogodilo cilj; fig. za-
desiti snaci (o nesreci i si.) 4. voj. doci u
dodir (s neprijateljem) 5. biti po ukusu, pri-
jati, goditi; bu iki ovo
pice je zalsta prijalo; ovo pice je dobro
leglo O gitsin! bolje ne pitaj!
keyfine! divno, izvrsno! brava!
(-er) stajati, kostati, vredeti (i
fig.), isplatiti se; ne vredi, ne isp-
lati se; bu yzk yirmi bin lira
ovaj prsten staje dvadeset pet hiljada lira;
bu, zahmete to je vredno truda
1. stap; motka, balina; pa-
lica; sipka; - cennetten pas/.
batina je iz raja izasla; - i skijaski
stap; koltuk - i staka 2. batine, cutek; -
yemek dobiti batine - gibi !anak kao pa-
llca (o nogama); - ili kavas kavgadzija)
1. cuvar (vazila, camaca) 2.
nadglednik, poslovodja (ib. na gradjevini)
ak. udarati stapom, ba-
tinati
ist. vratar, kucepazitelj
v. daire
okrugao, u obliku kruga
biol. mutacionizam
deh uzv. dji! djiha! (pri teranju konja)
deha a. 1. genije 2. genijalnost: ct.
dahilik
dehalet ( -ti) a. pribeziste, utoi':iste,
skroviste; ct. /-a/- etmek skloniti
se, naci utociste
dehdeh v. dahdah
dehlemek ak. 1. terali konja (uz-
vikivanjem "deh") 2. tig. oterati, najuriti,
poslati koga do djavola
dehliz hodnik; predsoblje; trem
a. 1 strah, uzas, prest-
ravljenost; ct. /-al - samak (ili /-/ -
e salmak) sejati strah, zastrasivati ll
divno! sjajno!
1. stras?n, uzasan, uza-
savajuci 2. tig. strasan, izvanredan, ve-
licanstven 3. ogroman, grdan; - bir
mur grdna, strasna kisa
dejenerasyon degerieracija; ct. soy-

dejenere izrod, degenerik; - olmak de-
generisati se
v. dejenerasyon
izroditi se, izopaciti se
dek1 (-ki) nar. obmana, prevara
dek2 (-ki) post. sa dat. do; ct. kadar,
do veeeri
dekadan dekadent
dekadans dekadencija
dekagram dekagram
dekalitre decilitar
delegasya n
dekametre dekametar; - kare kvad-
ratni dekametar
dekan dekan: - prodekan
1. dekanstvo, polozaj dekana
2. dekanat
til. dekartizam, kar-
tezijanizam, Dekartova ucenje
dekation sp. desetoboj
deklarasyon deklaracija: manilesi
deklare: - etmek 1. ispuniti deklaraciju
(carinsku) 2. saopstiti
dekolte 1 dekolte, duboki izrez ll de-
koltiran; tig. slobodan, neprilican, nep-
ristojan; - nepristojno raz-
govarati
dekont (-tu) tin. odbitak, odbijanje
dekor 1. dekor (kuce zgrade) 2. po-
zorisni dekor, dekoracija bine
dekorasyon dekoracija, ukrasavanje
dekoratif dekorativan, ukrasan; - sa-
natlar dekorativne umetnosti
dekoratr, dekorcu dekarater (sta-
nova, izloga) 2. scenograf, slikar dekara
(pozorisnih)
de kore: - etmek dekorisa li, ukrasavati
dekovil uskotracnica, uzani kolosek; -
pruga uzanog koloseka
dekre dekret
dekstrin hem. dekstrin
dekstroz dekstroza, grozdjani secer
delalet ( -ti) a. 1 . vodjenje, pokazivanje
puta; upucivanje 2. tig. indicija; znak,
simptom; ct. iz, 3. do kaz; /-al - etmek _1)
pakazivali put, voditi 2) ukazivati; znaciti,
govoriti o
deldirrnek caus. od delmek
delecek nar. zumba
delegasyon delegacija
257

delege delegat
delegelik 1. delegiranje 2. misija, izas-
lanstvo
delfin 1. zoo/. dellin (Delphinus delphis
2. astr. Dellin (sazvezdje)
delgi svrdlo; burgija; busilica
delge (-ci) perforator; zumba
deli 1. lud, umobolan, umno po-
remecen, sumanut; - ler yurdu ludnica 2.
fig. nastran, cudnovat, ekscentrican 3. !uc-
kast, sasav, budalast 4. fig. lud za cime,
preterano sklon cemu; je izgubio glavu
(od ljubavi i si.); amak strasno
se zaljubiti, izgubiti glavu (od ljubavi); -di-
vaneye dnmek poludeti, izgubiti glavu
za Cime; - ye dnmek izbezumiti se, po-
ludeti (od srece, radosti i si.); - etmek
dovesti do ludila, zaludeti; - olmak 1) po-
ludeti, pomeriti pamecu 2) fig. biti lud, po-
ludeti za cime 3) posasaviti; ocuk - si
lud za decom; tutbol - si zaludjen fud-
balom; mzik - si opsednut muzikom 5.
zestok, bujan, neobuzdan; buran, silovit; -
bujno drvo; - nabujala, ne-
obuzdana reka; - orman neprohodna
suma, tamna suma; - silna kisa,
pljusak 6. hrabar, junacan, neustrasiv O -
saren, raznobojan (o tkanini) -
gibi drecave boje; - bal zatrovan
med; - olmaz ya! on je
. potpuno sasav! - samovoljan, svo-
jeglav, luda glava; - deliden
imam lden lud se raduje ludom, imam
pokojniku, svako trazi svoje zadovoljstvo;
- nin eline vermek ludoma dati
stap; pustiti vuka u tor; - ye her gn bay-
ram ludom je svaki dan praznik; -
eyizi gibi u potpunom neredu; los ukus,
nedostatak ukusa; - luda kuca,
pakfena galama, ludnica; Deli Petro Petar
Veliki; - psteki sayar gibi uzaludan trud,
Sizilov posao; - Raziye 1) luda Nasta 2)
vetropirasta devojka; - bes-
mislica, glupost; - gibi besmislica,
glupost; - gibi neuksno odeven
258
deli balta despot, tiranin
vet. vrtoglavica (konja, govedi)
deli bozuk neuravnotezen; nestalan
deli bozukluk neuravnotezenost, cudl-
jivost cudljiv; ovakav, cas onakav
delice 1 luckasko, budalasto, sasavo;
nastrano ll 1. bezuman, nerazuman, ne-
normalan 2. neobuzdan, neukrotiv (o vodi,
reci i si.) 3. zool. grabljiv, krvolocan; -
soko-lastavicar (Falco subbuteo)
delice2 bat. vrat, ljulj (lolium te-
mulentum)
delicesine bezumno ludo (voleti i si.)
delici 1. koji busi, probija; - koji
probija oklop 2. fig. prodoran; - pro-
doran pogled
deli dolu napromisljen, nerazborit; la-
komislen
deli duman 1. zestok, neobuzdan, go-
ropadan 2. drzak, bezecan 3. poremecen,
lud
deli nepromisljen, lakomislen,
vetropirast
deli k lakomislenost, lakoumnost
delik 1. rupa, otvor, supljina; pu-
kotina; - amak probusiti, provrteti, nap-
raviti rupu; - kapamak zapusiti rupu
(otvor); - svrdlo; - testeresi tes-
tera za rupe; - demiri probojac,
gvozdje za busenje; gzetierne - i otvor
promatranje (na tenku_); - i igleno
uvo; - i zmijska rupa 2. arg. "rupa",
bajbokana, buvara, apsana; - e
kamak strpati u buvaru ll probusen, iz-
busen; rupicast, supljikav; - pro-
busene, poderane ci pele; - 1) sav u
rupama; izbusen kao reseta 2) poderan,
pocepan (o odelu); - etmek izbusiti
kao reseto, izresetati (vatrenim oruzjem) o
- aramak pretraziti svaki ugao; -
byk, yama kk velika rupa, mala
zakrpa; velike potrebe, male mogucnosti
1. mladi6, mlad covek 2. uzv.
mladi6u!
1. mladi6stvo, mladi6ke go-
dine 2. zar mladosti, mladalacka hrabrost
delikli 1 . izbusen, rupicast; supljikav; -
rupicasta cigla 2. anat. poraza n, ne-
vidljivo supljikav (o zilama, tetivama)
deliksiz 1 . bez rupa, bez supljina; ne-
izbusen 2. fig. neprestan, neprekidan; ne-
narusavan, miran, spokojan; - uyku
dubok, cvrst san, san bez budjenja
delil a. 1. dokaz; cf. - getirmek
(ili gstermek) podneti dokaz, dokazati; -
in tesbiti jur. utvrdjivanje dokaza; - ye-
jur. nedostatak dakaza 2. in-
dicija, znak; argumenat; cf. emare 3. pu-
tovodja, vodic
delilik 1. ludilo, bezumlje, umna po-
reme6enost; - nbeti nastup ludila; - tas-
lamak praviti se lud; izigravati budalu;
- e vurmak simulirati (posaci i si.) 2. lu-
dost, ludorija, budalastina; - etmek (ili
yapmak) praviti gluposti, budaiili
delimsi luckast,sasav
delinmek 1 . pass. od delmek 2. izbusiti
se, probusiti se, pojaviti se (o rupama);
tencere lonac se probusio
deli otu (-nu) bot. zumenica (Aiyssum)
delirmek 1. poludeti, poremelili pa-
me6u; 2. fig. izgubiti glavu, ludovati za
cime-kime; zacopati se, za6oriti se
delirtmek caus. od delirmek
deliryum delirijum, nahnitost, pornama
nastran; luckast, 6aknut
luckasto, nastrano
nastranost; 6aknutost, uvr-
nutost
delk (-ki) a. 1. fiz. trenje; cf. srtnme;
- kolu! za trenje, frikcioni kolut 2.
trljanje; masiranje
dem e
delme 1 1. gl. im. od delmek; - kudreti
(ili kabiliyetil probojna mo6 (zrna, gra-
nate) 2. nar. jelek, prsnik, prsluk ll pro-
busen, probijen, provr6en
delmek (-er) ak. 1. busiti, probijati, pra-
viti rupe; svrdliti 2. voj. probi (ja) ti (nep-
rijateljske redove)
delta 1. delta (grcko slovo); - madeni
teh. delta-metal; - delta zraci 2.
geog. delta (reke)
delta anat. rameni misi6
dem 1 a. 1. krv 2. nar. menstruacija; -
gelmek imati menstruaciju
dem2 p. 1. dah 2. vreme; tren, tre-
nutak, cas; genlik - lerimde u mojim
mladim godinama; her - svakog trenutka,
svakog casa, neprekidno; her - svakog
casa, neprekidno; her - taze 1)
2) zimzelen 3. (alkoholne) pi6e; cf. iki 4.
zakuvavanje, parenje (caja); - i gelmek
odstojati, napariti se (o caju) O - ekmek
1) cvrkutati, pevati (o pticama) 2) potezati,
potegnuti (pi6e); /-al- tutmak muz. pratiti;
/-dan/ - vurmak razgovarati o cemu, cas-
kati, 6eretati
demagog demagog
demagogluk v. demagoji
demagoji demagogija; - yapmak baviti
se demagogijom, demageski postupati
demagejik demagoski
demars; korak, inicijativa; ob-
ra6anje; pokusaj
demaske: - etmek demaskirati, ra-
zotkri (va) ti; raskrinkati
deme 1 . gl. im. od demek; - m o -
nisam to hteo da kazem; - m
ki ... ho6u re6i da ... ; onun - sine bak-
ne gledajte na to sto on kaze 2.
znacenje, smisao; cf. mana; "muvakkat"
kelimesi, "geici" - sindedir rec "mu-
vakkat3 znaci "geici" (sinonimi)
deme (-ci) izjava (nadleznog lica); cf.
259
1
! ,,
'
i i
demek
beyanat; - vermek dati izjavu (za stampu
i si.)
demek1 (-er) 1. reci, kaza li; ben bir
demedim ja nisam nista rekao; buna
yok nemarn sta da kazem na
to; Orhan "bir para .otur" dedi Orhan je
rekao: "Sedimalo"; senin pekala
vrlo dobro sam razumeo sto si
rekao; Zafer dedi ki ... Zafer je re k la da ...
2. dat. nazivati, zvati, imenovati; buna ne
c;lerler? kako se zove ovo? Trke
ne derler? kako se to zove na turskom?
3. dat. misliti, smatrati, ceniti; buna ne di-
yorsun? sta mislis o ovome? bu rezalete
herkes ne der? sta ce svi da misle (kazu)
o ovom skandalu? ka dersiniz?
sta mislite, koliko mu je godina?
kadar gelir mi dersiniz? mislite li da ce
doci do podne? 4. doci, dolaziti (o vre-
menu); saat on dedi mi ja lezem
cim bude deset sati 5. (odrecni oblik) ne
obracati paznju, ne pridavati znacaj; kar
demedi yola krenuo je na
put ne obaziruci se na kisu i sneg; yaz
demez, demez svejedno mu je, leto ili
zima; on ne haje ni za leto ni za zimu 6.
znaciti, oznacavati; svedociti, govoriti o
cemu; bu ne - tir? sta ovo znaci? . d-
- mislim, znaci pos-
tojim; cogito, ergo sum; tiyatro onun iin
hayat - tir pozoriste za njega znaci zivot o
nazvan, vajni; dost
byle vajni prijatelj se tako po-
nasa; deme! nemoj reci! stvarno? nije,
valjda? demeden nije proslo ni. .. (o vre-
menu); deme gitsin neverovatno; divno;
demeye getirmek aludirati, praviti aluzije,
okolisno govoriti, smerati; demeye kal-
mamak odjednom, odmah, smesta dok
kazes britva; der demez odmah, u istom
trenutku; desen .. desen i.... i; cesaret
desen onda, namusluk desen onda on
je i hrabar i cestit; deyip de gemek ne
pridavati znacaj, ne obracati paznju; di-
yelim ki .. recimo, pretpostavimo; ne
dedin de sta si mislio kada... zasto?
cem u?
260
demek2 onda, dakle, znaci; - sen
bunu znaci ti si ovo uradio; - siz
tiyatroya gitmiyeceksiniz znaci vi neCete
ici u pozoriste; - (oluyor) ki ... znaci, to
ce reci
demet (-ti) 1. buket (cveca) 2. deme,
svezanj, zavezljaj; snop; rukovet; -
lamak 1) napraviti bu ket 2) vezati u sno-
pove (psenicu i si.); - - u sveznjevima; u
buketima; sa - i pramen kose 2. fiz. snop
- i snop zrakova 3. naramak, breme,
denjak; ot - i naramak sena 4. gronja,
evenka (grozdja); bat. evet, snopic,
grozd 5. anat. snop (zivaca, misica)
demetlernek ak. vezivati u snopove
praviti bukete
demetleornek pass. od denetiemek
demetletmek ca us. od demetiemek
demevi a. 1. punokrvan 2. sangvinican,
plah
demevilik 1. punokrvnost 2. sang-
vinican temperamenat
demin malopre, malocas; - gitti ma-
locas je otisao
demincek, demincik upravo malocas,
bas pre jednog trenutka (pojacanje za
demin)
deminden v. demin
deminde na vreme, u pravi cas, u zgo-
dan cas, bas kad treba
deminki malopredjasnji, nedavni
demir 1 1. gvozdje; - boku gvozdena
sljaka; - cevheri gvozdena ruda; - elik
sanayii crna metalurgija; - dkm 1) li-
venje gvozdja 2) liveno gvozdje; - filizi v.
- cevheri; - staro gvozdje; -
strugotine, opiljci; - madeni rudnik
gvozdja, zeleznik; - gvozreni
proizvodi, gvozdjarija; - topionica
gvozdja; - ocak visokopecni gas; -
oksidi oksid gvozdja; - 1) rdja
gvozdja 2) ridj, boje rdje; - v. -
boku; - rengi siv, kao gvozdje; -
sulfat gvozdja; - mininijum, crve-
ni gvozdeni oksid; - tozu gvozdeni opiljci,
gvozdena prasina; - (ve) elik
metalurski zavod; ak. kovano gvozdje; k-
- ugaono gvozdje 2. gvozdeni deo
eega; - i kvaka; pencere - i pro-
zorska resetka 3. mor. sidro, kotva; cf.
apa; - almak dici sidro, otploviti; fig. ot-
pirnuti, suknuti, odleteti; - atmak 1) usidriti
se, baciti kotvu 2) skrasiti se, ostati dugo
na jednom mestu; - usidriti se,
okutviti se; - dici sidro; - resmi
taksa za sidrenje; - kotvina
bova; - taramak degliti sidro; - zerinde ,
skinut sa sidra, spreman za plovidbu (o
brodu); - zerinde yatmak (ili bulunmak)
biti spreman za plovidbu (o brodu); - yeri
sidriste, kotviste 4. arh. okovi; e vur-
mak baciti u okove, okovati ll od gvozdja,
gvozden; - gvozdena legura; -
ubuk gvozdena sipka; - kama gvozdeni
klin; - kasa gvozdeni sel; -
gvozdena resetka; - gvozdeni obrue
O - bozan arh. antimon; surma; - diken
bat. babin zub (Tribulus terrestris); - devri
gvozdeno doba; - gibi 1) fig. evrst, gvoz-
den 2) ukoeen, ukrucen; sledjen, obamro
(o nogama, rukama); - siv (o boji
konja), - leblebi fig. tvrd orah, tezak za-
datak; - perde po/. Gvozdena zavesa; -
dilber pas/. sve u svoje
vreme, sve ima svoje vreme; -
dvlr pas/. gvozdje se kuje dok je
vruce
demir bat. gvozdeno drvo si-
deroksilon (Sideroxylon)
1 inventar ll 1. inventraski; in-
ventarisan; neotudjiv; - alet inventarisan
pribor 2. neprikosnoven, trajan, ne-
povrediv (o rezervi i si.); - erzak voj. gvoz-
dena rezerva, rezervne namirnice 3. fig.
nepromenljiv, postojan, stalan (o stvarima,
ljudima) 4. fig. jogunast
demirel 1. kovae (i fig.); - ko-
vaeka klesta; - kovaeki mehovi; -
demir
kovaeka ognjiste, viganj; - rs na-
kovanj 2. trgovac gvozdjurijom
demircilik kovaeki zanat
demirhane kovaenica; - kmr ko-
vaeki ugalj, cumur
demirhindi bat. demirindi, indijska
urma (Tamarindus indica)
demir kapan magnet
demir 1. stenovito mesto (u plov-
noj reci) 2. tesnac (utvrdjen klanac)
Demir astr. Polarna zvezda; ct.
Kutup
demirlernek ak. 1. okovati, okivati, ob-
lagati gvozdjem 2. spustiti rezu, zasuniti;
- zamandalili vrata, staviti rezu 3.
usidriti, ukotviti (brod), baciti sidro
demirlenmek pass. od demiriemek
1. doci u stanje gvozdja
2. fig. ocelieiti se
demirli J. koji sadrzi gvozdje zelezast;
kao gvozdje; n beton armirani beton 2.
ukotvljen, usidren (o brodu); - bulunmak
(ili durmak) biti ukotvljen stajati usidren (o
brodu)
demir yolcu zelezniear, zeleznieki rad-

demir yolculuk zelezniearski posao 2.
gradnja zeleznica
demir yolu zeleznica; zeleznieka
pruga; - bekisi euvar pruge; -
zeleznieki evor; - geidi ze-
leznieki prelaz; - zeleznieki nasip;
- zeleznieki promet; eks-
ploatacija zeleznica; - kolu krak ze-
leznieki pruge; - skretnica; - ma-
skretniear; - zeleznieki
transport; - zeleznieki kolosek; -
bekesi zeleznieka mreza; - ze-
leznieka kompanija; - st geidi nad-
voznjak, vijadukt; zemin geidi
podvoznjak; ift - ; pruga sa duplim
kolosekom
261
demiurgos
demiurgos fil. demiurg, tvorac sveta
(prema Platonu)
demiemek , demlendirmek napari (va)
ti (caj)
demlenmek 1. (na) parili se (o caju) 2.
nalivati se, pijanciti, banciti
demli naparen; - ay jak caj
demlik posuda za parenje caja
demode zastareo, izasao iz mode
demograf demograf
demografi demografija
demografik demografski
denemek ak. ispitivati, isprobavati, pro-
veravati; probati, kusati
denen(il)mek pass. od denemek
proveren, oproban; iskusan;
- bir oproban borac
denet (-ti) kontrola nadzor cf.
deneti kontrolar nadzornik
denetilmekpass. od denetmek
denetim kontrola; - kurulu kontraina
komisija; bir- stroga kontrola
denetirnci v. deneti
denetlernek ak. nadgledati nadzirati,
demokrasi demokratija; - kontrolisali
ustavna monarhija
demokrat 1 demokrata ll de-
mokratski
demokratik demokratski
demokratizm demokratizam
demokratizovati
caus. od de-

demokratizacija
v. demokrasi
demonstrasyon demonstriranje, de-
monstracija; cf. gsteri
demonte: - etmek demontirati raz-
montirati
denaet (-ti) a. arh. niskost, al-

denden znak za ponavljanje(")
denetlenmek pass. od denetiemek
denetleyici 1. kontrolar 2. cenzor
denetmek caus. od denemek
deney fiz. hem. ogled, opit, eks-
perimenat; cf. tecrbe; - tb epruveta; -
yapmakvrsiti ogled
deneyci 1. eksperimen!alist 2. fil. em-
pirist
deneyeilik 1 . eksperimentalizam 2. fil.
empirizam; cf. grgclk
deneyim iskustvo; - kazanmak steci
iskustvo
deneyimli iskusan
deneyimsiz neiskusan
deneyimsizlik neiskustvo
deney kap hem. ogledno s!aklo,
epruveta
denek 1. isproban, ispitan, proveren 2. deneylemek izvoditi oglede
1
eks-
ogledni, eksperimentalan perimentisati
denek probni kamen (u zlatarstv)
deneme 1. ogled, opit; proba; nklear
- ler nuklearne probe 2. /it. ogled, esej
denemeci !it esejista, pisaj eseja
denemecilik esejistika
262
deneyli ogledni, eksperimentalni; -
sesbilgisi eksperimentalna fonetika
deney tesi v. deney st
deneysel eksperimentalan, zasnovan
na eksperimentu
deneyselcilik fil. eksperimentalizam;
empirizam
deney st transcedentalan; na-
diskustven; nadculan
deney stclk fil. trans-
ce ndentalizam
denge ravnoteza (i fig.); - yi bozmak
narusiti ravnotezu; - ye getirmek urav-
noteziti; - sini kaybetmek izgubiti rav-
notezu; - tacka ravnoteze; -
anat. otolit; ekonomik - ekonomska rav-
noteza; ruhsal - psihicka stabilnost; si-
yasal - politicka ravnoteza
dengelemek ak. uravnotezavati, urav-
noteziti; drzati u ravnotezi
dengelenrnek pass. od dengelemek
uravnoteziti se, doCi u
ravnotezu
dengeleyici auto stabilizator
dengeli uravnotezen (i fig.}, iz-
balansiran
dengesiz
izbalansiran
neuravnotezen; ne-
dengesizlik neuravnotezenost (i fig.)
denilmek pass. od demek; denilen
nazvani
deniz 1. more; - pomorska
- e otploviti, otisnuti se
pucinu; - akademisi pomorska aka-
demija; - voj. kapetan bojnog
oroda; - v. - veliki
priliv, viseka plima; - geol. trasg-
resija; prekoracenje (mora); - bilimi oke-
anografija; - kapetan korvete; -
bindirrnek iznenada se razbesneti (o
moru), podici se (o oluji na moru);.-
mprnaricka jedinica; - blgesi primorje,
pribrezje; - talasanje, valjanje
mora, udaranje talasa; - uzburkati
se; - e v. - e - e dk-
mek baciti u more; - e dklmek ulivati
se u more (o reci); - durmak (ili
deniz
smiriti se, stisati se (o moru posle bure); -
plovnost, moreplovnost; - fe-
neri svetionik, kula svetilja; - e girmek ku-
pati se u moru; - hakimiyeti prevlast na
moru; - gusarstvo, piratstvo;
hukuku pomorsko pravo; h-
v.- hakimiyeti; - e indirmek
porinuti (brod); - navoz,
spust; skele; - loc, kormilar,
sprovodnik; - kulb jahtklub - mevsimi
sezona kupanja; - mili nauticka milja
(1852 metra) - mzesi pomorski muzej; -
nakliyat brodska kompanija; -
dnc trg. bodmeraj (uzimanje zajma na
brod ili teret); - rasat merkezi pomorska
meteoroloska stanica; - seviyesi nivo
mora, morska povrsina; - sporu jedrenje;
- takvimi nauticki kalendar; - ss voj-
nopomorska baza; - kapetan fre-
gate; n yz povrsina mora; -
pomorska policija; - otvoreno more;
- nemirno, uzburkano more; durgun
- mirno more; inik - najnizi vodostaj,
more pri oseki; - najvisi vodostaj
mora, more pri plimi 2. talasanje, bura na
moru; bugn - var danas je jako ta-
lasanje; - morska bolesi 3. fig.
more, mnostvo, sijaset, masa; iek - i
more cveca 4. fig. okean, ogromno prost-
ranstvo; - i okean zelenila 5. u
sastavu bot. i zool. naziva; - (ili
zool. morski konjic (Hippocampus bre-
virostris); - fili zoo/. morski slon (Mac-
rorhinus leonina);. - gl zoo/. morska
kopriva (Actinia); - v. fok; - me-
mesi v. deniz - zm bot. met-
lina, gulibradina (Ephedra); - mors-
ka zmija (Hydrophis) o - den bir damla (ili
bir katre) gibi kap u moru; - den
dnmek ose6iali se kao riba na
suvom; - derya ayak sve je vidl-
jivo kao na dlanu; - e
pos/. davljenik se za slamku hvata; - den
geip ayda (ili derede) preci
more i udaviti se u potoku; - de kum,
onda para on ima para kao blata; - kurdu
morski vuk, iskusan mornar; - su g-
263


trrnek (ili fig. sipati vodu u
more; dati sitan poklon bagatom coveku
1 podmornica ll 1. podmorski;
- podmorska istrazivanja; -
podmorski vulkani 2. ne-
zasticen, izlozen talasima
podmornicar
deniz zoo/. meduza (Aurelia)
prekomorski; - lkeler pre-
komorske zemlje
deniz zool. morski medved (Arc-
tocephalus ursinus)
denizci 1. mornar, moreplovac 2. bro-
dovlasnik
denizcilik 1. plovidba, moreplovstvo 2.
mornarica 3. sport na vodi
deniz zool. morska skoljka u ob-
liku drske brijaca (Solen)
deniz zool. morski jednorog
(Monodon monoceros)
deniz zoo/. morski krastavac
(Holothuria)
deniz zoo/. igla-riba (Sying-
nathus acus)
deniz zoo/. morska krava (Hydro-
damalis gigas)
deniz bat. morska alga (Aiaria
esculenta)
deniz zoot. morska
kornjaca (Chelonia)
deniz zool. morska guska cf.
ak
deniz kedisi zool. morska macka (Chi-
maera monstroza)
deniz kestanesi zool. morski jez (Ec-
hinus)
deniz zool. morska lasta
deniz mit. sirena, rusalta
deniz zool. kupasli puz
264
(Conus)
deniz min. morska pena, pla-
vac; ct. lle
deniz 1. zool. morsko uvo (Ha-
liotis) 2. geog. laguna
denizlik 1. mor. stil od falasa (na cam-
cima) 2. prozorski banak, kosa prozorska
daska (za odbijanje kisnih kapi)
deniz rezenesi (-ni) bat. motrika (Crith-
mum maritimum)
deniz yolu morski pul; pomorska linija
denk 1. protivteza, preteg (po-
lovina konjskog tereta i si.) 2. denjak, bala,
svezanj; - upakovati u bale;
- etmek 1) upakovali, upakivati (namestaj
i si.) 2) udenjciti, upakovati u bale; - ka-
prtljazni kais 3. ravnoteza (i fig.); - ge-
tirmek uravnoteziti; ujednaciti; - olmak 1)
biti jednak (potezini) 2) biti slican, od-
govarati jedan drugom, bili par O - gelmek
odgovorati, pasovati, lezati: - ine
getirmek 1) ucinili na vreme, izabrati po-
voljan trenutek 2) iskaristili povoljnu pri-
liku; - iyle fig. vratiti istom
merom, vratiti milo za drago ll 1. jednak
(po tezini, velicini); uravnotezen, iz-
balansiran; - bte izbalansiran budzet 2.
fiz. ekvivalentan, iste snage (jacine) 3. fig.
jednak, ravan, isli; istovetan, identican; -
durum simetrija
denklem mat. jednacina; - in kk
koren jednacine; - ler sistemi sistem jed-
nacina
denklemek ak. 1. uvezati u bale, udenj-
Citi, upakovali 2. dovesti u ravnotezu,
uravnoteziti 3. ujednaciti (po tezini i si.)
denklenmek pass. od denklemek
s ile 1. uravnoteziti se, iz-
balansirati se 2. ujednaciti se 3. od-
govarati, postali slican
ca us. od
denklik 1. srazmernost, pro-
porcionalnost 2. uravnotezenost; rav-
noteza 3. jednakost, istovetnost, iden-
ticnost
denksiz neuravnotezen; nejednak, ne-
ujednacen, neuskladjen
denksizlik neuravnotezenost (i fig.);
neujednacenost, neuskladjenost
1 jednak, ravan, isli ll
nar. par
denli1 tako, toliko, do te mere; cf.
kadar; bu - toliko, tako; bu - korktum ki
tak o sam se uplasio da ...
denli2 odmeren, taktican, pun takta;
ozbiljan O - densiz sz sylemek govoriti
nepristojnosti
denlilik takt (icnost); odmerenost, ose-
canje mere
denmek (ir) 1. dat. nazivati se, zvati se;
buna ne denir 1) ka ko se to zove? 2) sta
reci na to? 2. smatrati se, racunati se, ce-
niti se, govoriti se; sen o zaman ocuk
denecek bir ti si onda bio,
moze se red, dete
densiz netaktican; neodmeren; drzak -
bir adam netaktican covek; - bir
nepristojno drzanje
densizleornek v. densizlik etmek
densizlik netakticnost, odsustvo takta,
neodmerenost, nepristojnost; - etmek ne-
dolicno (drsko) se ponasati
ak. hem. fiz. izmeniti prip-
rirodu, denaturisati; cf. etmek
deontoloji deontologija, nauka o duz-
nostima (moralnim obavezama)
depar sp. v.
deplasman sp. 1 . promene mesta ig-
raca (u kolektivnim sportovima) 2. gos-
tovanje, igranje na tudjem terenu; - a
mak (ili gitmek) gostovati;
pazar gn - gidiyor Besiklas u nedelju
gostuje
depo 1. skladiste, spremiste, depo; ma-
gazin; silah - su skladiste oruzja, arsenal
2. rezervoar; tank; benzin - su benzinski
dere
rezervoar; - etmek skladistiti; cuvati u re-
zervi
depor fin. pad, snizavanje kursa
depozito fin. depozit
deppoy v. debboy
deprem zemljotras, trus; ct. zelzele; -
blgesi trusno podrucje; - trusna
skala; - (ili epicentar zeml-
jotresa
deprem bilimi seizmologija
depremiilik seizmicnost, trusnost
depremyazar seizmograf
deprenrnek nar. !resti se, podrhtavati,
micati se
depresyon 1 . psih. utucenost, po-
tistenost 2. meteor. pad pritiska
ponoviti se, povratiti se (o
bolesti i si.)
caus. od
der p. arh. vrata; Deri Saadet 1. Is-
tanbul 2. Visoka porta
derekap p-a. odmah, smesta; ne-
posredno po ...
derbeder p. 1 skitnica, probisvet, bes-
kucnik ll nemaran, nehatan; neuredan, alj-
kav
derbederlik 1. skitnja, skitalastvo 2. ne-
neurednost, aljkavost
derbent (-di) p. 1. tesnac, klanac; pre-
voj, bogaz 2. arh. tvrdjava u klancu
derbenti ist. derbendzija, cuvar klan-
ca
der .(-ci) a. arh. stavljanje u, unosenje,
ukljucivanje (u novine); /-/ - etmek uneti,
ukljuciti, ubaciti (clanak i si.)
derdest p. arh. hvatanje, hapsenje; -
bulunmak pasti kome u ruke, dolijati; -
etmek uhvatiti, zatvoriti, uhapsiti
dere 1. potok, potocic; jarak, vada 2.
dolina; jaruga 3. oluk, slivnik 4. u sastavu
bot i zool. naziva; - zool. grge;
cf. kalinos; - zoo/. krkusa (Gobio);
- kumrusu zool. kumrija, gugutka (Strep-
topelia decaocto); - zool. kovac, vo-
265
derebeyi
domor; - pisisi riba-iverak (Fiesus vul-
garis) o - gibi akmak sikljati, teci u po-
tocima (o krvi i si.); - yi grmeden pa-
alan posl. podvrnuti nogavice
ne videci potok; - tepe (ili do-
prevaliti dug put; - tepe de-
memek ne obracati paznju na taskoce; -
den tepeden govoriti ne-
povezano, govoriti s brda s dola
derebeyi 1. feudalac, vlastelin 2. des-
pot, tiranin; - kesilmek despotski se po-
nasati, postali liranin
derebeylik 1. feudalizam 2. feud, leno,
po sed
derece a. 1. stepen (u raznim zna-
cenjima); - gram. stepen po-
redjenja (prideva); acelelik - si v. ivedilik
- si; bir - ye kadar do izvesnog stepena,
u izvesnoj meri; - si gram. ekvativ,
stepen jednakosti; gizlilik - si stepen po-
verljivosti; ivedilik - si stepen hitnosti;
- de u dovoljnoj meri; ne - de? do
kog stepena? u kojoj meri? o - (de) tako,
toliko (mnogo); radyasyon- si stepen ra-
dijacije; son - veoma, do poslednjeg ste-
pana, krajnje; stnlk - si gram. su-
perlativ 2. rang, klasa; ikinci - de
yazarlar pisci drugog reda; ikinci - de
beler drugostepena odeljenja 3. mat. ste-
pen (360-ti deo kruga) 4. stepen, stupanj
(kao mera cega); arz - si geog. stapen si-
rine 5. termometar, toplomer; - koymak
staviti toplomer, meriti temperaturu 6. al-
koholometar, grad; 7. sp. razred, rang tak-
micenja; kategorija o - almak 1) dobiti
nagradu (za umetnicko delo) 2. sp. dobiti
kategoriju; - sini bilmez drzak, bezocan,
bestidan; - - postepeno, lagano, malo po-
mala
dereeelemek ak. 1. podeliti na stepene
2. razvrstavati, klasifikovati
derecelendirmek 1. ocerijivati, pro-
cenjivati (kod dodela nagrada); rangirali 2.
muz. postepeno pojacavati-smanjivati
(prelaze)
266
dereceli 1. sa ... stepenom, stepeni; bir
- seimler direktni izbori; iki - seimler
posredni, dvostepeni izbori 2. sa... ran-
gom; orta - memurlar sluzbenici srednjeg
ranga; yksek - yneticiler rukovodioci
visokog ranga 3. postepen, postupan 4.
graduiran; kalibrisan; - deneykap gra-
duirana menzura, menzura sa obelezenim
stepenima
derecesiz veoma mnogo, prekomerno,
suvise
derecik 1. potocic 2. dolinica, uva-
lica
dereke a. arh. nizak, nizi stepen
dere otu bot. mirodjija (Anethum gra-
veolens)
dergah p. tekija, dervisko prebivaliste
dergi casopis, magazin, revija
derhal p. odmah, smesta, ovog casa
deri 1. koza; kr2no; cf. cilt; -
biol. linjanje; svlaka; menjanje kosuljice
(zmija); perusanje (ptica); -
kozne bolesti; - solunumu biol. kozno di-
sanje; - yzme deranje koze o -
lamak zarasti (o rani); - si ya-
v. bir - bir kemik; - sine
biti uobrazen, biti naduven; (-
sini soymak (ili yzmek) fig. 1) kinjiti,
mrcvariti 2) odrati, opeljesiti; bir - bir
kemik veoma mrsav, kost i koza 2. ko-
zura, kora; ljuska (ploda); koruba
deri potkozni
derici kazar, kazarski radnik; kazarski
trgovac
dericilik kozarstvo; kazarski zanat
v.
derili s... kozom; presvucen kozom;
- crvenokozac; lndijanac; - zute
rase
derilmek pass. od derrnek
derin 1 dubok (i fig.); jak, snazan, isc-
rpan; precizan; - bir etki snazan utisak; -
bir nehir duboka raka; - - duboko, jako; -
- dalmak duboko se zamisliti, zadubiti se
(u misli) - duboko raz-
misljati o cemu; -
moje osobito postovanje; - sevgi jaka,
iskrena ljubav; - uyku dubok san ll du-
bina; - e geog. vertikalna erozija
derince podubok, prilicno dubok
derinden 1. iz dubine, izdaleka; - ses-
ler geliyor izdaleka dopiru glasovi 2. pod-
robno, potanko, do taneina; dostumu -
svog prijatelja do taneina poz-
najem 3. iskreno, srdaeno; - den - e
svestrano; potanko, do taneina
derinlemesine, do detalja,
podrobno, potanka
produbiti se, postali
dubok; fig. udubiti se, udubljivati se (u raz-
govor knjigu i si.)
ak. produbiti, udubiti
(otvor, kanal) 2. fig. produbiti, prosiriti; bil-
gisini - produbiti svoje
derinletmek ak. produbuti, ueiniti dubl-
jim; fig. produbiti, produbljivati (snanje i
sliena)
derinlik dubina (i fig.); - almak voj. po-
deliti se, razmestiti se po dubini; - ine da-
voj. rasturanje po dubini (kod gad-
janja); - voj. zona dubine; - tesiri
voj. dubinsko dejstvo, dejstvo po dubini;
savunma - i dubina odbrane
derinti nar. 1. starudija, starez, prnje,
tralje 2. grupa, rulja (ljudi)
derisi dikenliler zoo/. bodljokosci
hem. zasi6en
1. gl. im. od 2. hem.
koncentracija
1. usredsredjivati se, kon-
centrisati se, skupiti se, zbiti se; ct. te-
merkz etmek 2. hem. zasi6ivati se, zasiti
ti se, saturisati se; cf. tekasf etmek
derivasyon derivacija
deril
derk (ki) a. arh. shvatanje, ra-
zumevanje, poimanje; zapazanje; - etmek
shvatiti, razumeti, poimati, pojmiti
derken 1. mada, premda, iako; ak-
kadar - ancak gece ya-
varabiidik iako je trebala da stignemo
pre veeeri, stigli smo tek u pono6 2. bas
kada, !aman sto, tek sto; yemek yi-
yordum, - geldi moj drug je
dosao bas kad sam jeo 3. u trenutku ku
kad, dak (sa optativom); biraz rahat ede-
yim - bir grlt koptu u trenutku kada
sam hteo da se mala odmorim, digla se
neka graja; - az
zamala se nisam svalio
dak sam pogledao gore 4. u tom trenutku,
odmah, na to
derkenar p. marginalije, beleske, na-
pomene (na marginama); v. -
etmek beleziti na marginama, praviti na-
pomene
derlem zbirka, kolekcija
derlernci kolekcionar
derlemeilik kolekcionarstvo
derleme 1. sakupljanje, skupljanje; -
dergisi zbirka raznih clanaka 2. zbornik;
zbirka ll sakupljen, sabran; - kelimeler
sakupljene reei
deriemek ak. skupljati, sakupljati, pri-
kupljati; derleyip toparlamak (ili top-
lamak) sakupiti, dovesti u red, srediti
derlenmek pass. refl. od deriemek
derleyen sastavljae (citanke, reenika i
si.)
derleyici skupljae, kolekcionar
derli; - toplu 1 sredjen, uredjen; -
toplu bir oda pospremljena soba ll sred-
jeno, uredno; - toplu uredno zi-
veti
267
derman
derman p. 1. snaga, cvrstina (tela); /-
- kesilmek ponestati snage, pasti od
umora; bu bitirmeye .- yoktu
nisam imao snage da zavrsim ovaj posao
2. lek 3. tig. lek, sredstvo, izlaz; ct. are
1. iznemogao, nemocan,
posustao; ct. bitkin 2. neizleCiv, neisceliv
3. tig. bespomocan
ostati bez snage,
onemocati, iznemoCi, posustati
1. slabost, iznemoglost,
nemoc 2. tig. bespomocnost
dermetolog dermatolog
dermatoloji dermatologija
derme 1 1 . gl. im. od derme k 2. gomila,
hrpa ll sakupljen, sabran; - atma 1) raz-
novrstan, mesan, sarenolik (o drustvu,
stvarima) 2) improvizovan, sklepan, osl-
jaren; - atma bir masa sklepan sto
derrnek (-er) nar. sakupljati, brati, ubi-
rali (cvece, voce, letinu); erik - brati sljive
dermeyan p. arh. (stavljen) na raz-
matranje (pretresanje, resavanje); -
etmek staviti na razmatranje (predlog i sf.)
dermit (-ti) med. dermatitis, zapaljenje
koz e
dernek 1. savez, asocijacija; ud-
ruzenje; 2. poselo, sedeljka zabava
nar. v. derli toplu
p. - etmek predvidjati; imati
u vidu, uzeti u obzir, voditi racuna; v. n-
grmek; btn - etmek uzeti u
obzir sve uslove, ima li u vidu sve uslove
ders a. 1 . lekcija, zadatak; cas; tig.
pouka, nauk, naravoucenije; poucan pri-
mer; /-dan/ - almak 1) uzimati casove 2)
iskusiti, izvuci pouku 3) tig. dobiti lekciju; -
i asmak propu'stiti cas; bezali sa casova;
- uciti, spremati lekcije; /-dan/ -
v. - almak 3. - etmek v. - a-
/-dan/ - grmek uzimati casove
- e pitati, ispitivati (ucenike); -
268
udzbenik; - okutmak uciti, po-
ducavati; drzati casove; - skolska go-
dina 2. fig. ukor, grdnja, pridika, "bukciva";
/-al - vermek 1) davati casove, po-
ducavatu 2) fig. nauciti koga pameti, oci-
tati kome lekciju
dershane a-p. ucionica, razred
derslam a. isi. 1. javna propoved (u
dzamiji) 2. muderis, profeser medrese
(koji drze javne propovedi)
dert (-di) p. 1. dert, patnja, muka, bol
(dusevni); -ini anlatmak v. - ini dkmek;
- ini ekmek patiti; tugovati; - ini
emek patili zbog koga; - ini dkmek iz-
jadati se, iziili dusu; - ine biti
potpuno okupiran cime; - yanmak ja-
dikovati; jadati se 2. nesreca, nevolja, nez-
goda; briga, sekiracija; /-al - ini amak iz-
neti svoju nevolju; - e atmak pasti u
nepriliku, uleteti u nevolju; - to nije
za brigu, to nije strasno; - - e katmak go-
milati nevolju na nevolju; - ini
mek povrediti cije stare rane; - e
uvaliti se u nevolju; - e girmek v. - e al-
mak; - kazanmak navuci bedu; -
drug u nesreci; sapatnik; .... e sokmak
uvuci u nevolju; - ine yanmak tu-
govati (nad cijom nesrecom); - yz gr-
memek ne znati ni za kakvu nevolju;
- e pasti u nevolju, doci u tezak
polozaj; - e sokmak navuci nes-
recu (bedu7 3. teska, neizleciva bolest,
patnja; - e derman (ili deva) lek, lekovito
sredstvo, lekarija 4. nar. izrastaj, guka,
kvrga; ct. ur; - pojaviti se, izaci (o
kvrgi, guki) O - i gn jedina briga,
opsesija; - in gnn spor tvoja je jedina
briga spor!; - ini Marko anlat!
zali se ti svom ocu! (nikog se ne tice tvoja
nevolja); - ini saklayan derman bulamaz
post. dok dete ne zaplace, mali ga se ne
se ca
dertlenmek 1 . zlopatiti se; tugovati za
kime, ucveliti se 2. brinuti, sekirati se
s ile jadati se (uzajamno),
zaliti se, vajkati se (jedan drugome)
dertli 1. jadan, cemeran; tuzan 2. bri-
zan 3. bolestan, slab, nemocan
dertop: - bzlmek (ili olmak) skiup-
cili se, skvrciti se; najeziti se; - etmek
prikupiti (na gomilu); uviti u kotur (u trubu);
udenjciti, spakovati u denjak
dertsiz 1. bezbrizan, spokojan, miran;
- dert almak navuCi na sebe bedu
2. zdrav
dertsizlik bezbriznost, spokojstvo; ve-
selost
deruhte p-a. - etmek obavezati se,
uzeti na sebe obavezu
derun p. arh. unutrasnjost, unutarnji
deo; - nde unutar cega u 2. srce,
d usa
p. 1. dervis 2. siromah, ubog
covek 3. fig. ponizan, smeran covek <> - in
fikri ne ise, zikri de odur post. sta koga
boli, on o tome govori; koga tisti on i vristi
p. 1. derviski 2. bedno,
ubogo 3. ponizno, smerno
ponizno, smer-
no, snishodljivo
derya p. 1. arh. more 2.fig. ucen covek,
veli ki znalac; - gibi 1) veoma ucen 2)
veoma rnnogo
deryadil veoma prijatan; jako strpljiv
derz a. sav, spoj. sastavak
desen 1. sara, mustra (tep;ha, tkanina)
2. skica, crtez
deseniemek ak. dezenirati (tkaninu)
desenli dezeniran sa dezenom (sarom)
desibel decibel
desigram decigram
desilitre decilitar
desimetre decimetar
desinatr tehnicki crtac; crtacskica
destekli
desise a. spletka, intriga; lukavstvo,
prevara
despot (-tu) 1. despot, tiranin, diktatar
2. despot, mitropolit (hriscanske crkve)
despota despotski, tiranski
despotizm despotizam, tiranstvo; na-
silnicka vladavina, diktatura
despotluk 1. v. despotizm 2. vla-
dicanstvo, biskupstvo; rang biskupa
dessas spletkar, intriqant, prevarant,
prevejanac
destan p. /it. destan, epska poema;
epopeja () - gibi dugacko pismo, cilava
poema; dillere - olmak v. dil; - yaratmak
pokazati izvanrednu hrabrost
pisac destana, epicar
destani epski; - epska pesma
slican epu, poput epa
deste p. 1. svezanj; snop; buket, bokor
2. spil karata 3. drska, rucka (noza, sablje
i si.); - uzorak (na paketu sa robom);
- - u sveznjevima (buketima, snopovima)
destek p. podupirac, poduporanj;
cf. dayanak; /-al - koymak (ili vurmak)
podupirati, podupreti; ucvrstiti potpornim
gredama 2. nosac, oslonac; arhit. kont-
rafor 3. fig. oslonac podrska, potpora;
- i voj. vatrena podrska 4. postolje, stalak
desteke arhit. modijon, glava ispod
krovnog venca (kao ukras)
destek doku biol. vezivno tkivo
destekleme 1. gl. im. od desteklemek
2. novcana potpora, subvencija 3. voj.
podrska; - jedinica za podrsku
desteklemek ak. 1. podupirati, po-
dupreti, ucvrstiti podupiracem (zid i si.) 2.
podrzavati, pruzati podrsku
desteklenmek pass. od desteklemek
destekli s podupiracem: podupret
269
destelemek
destelemek ak. vezati, svezivati (u
sveznjeve); (u) pakovati
destilasyon destilacija
destreyer mor. razarac (brod)
destur p. dozvola, dopustanje; -
almak dobiti dozvolu; /-al - vermek doz-
voliti, dopustiti ll dozvolite! 2. cuvaj! pazi!
oprezno!
destursuz bez dozvole, bez do-
pustanja; - gireni sopa lle kovarlar
nepristojno je uci bilo gde bez odobrenja
desturun nar. oprostite! izvinite! (kaza
se pre pominjnanja cega sto se smatra
nepristojnim)
1. praznjenje (baterije, aku-
mulatora); ispaljivanje 5oruzja) 2. ras-
terecenje; oslobodjenje, prastanje (du-
gova, poreza)
ak. 1. (iz) riti 2. fig. pret-
razivati, riskati
pass. od
- etmek desifrovati; fig. od-
gonetnuti; - olmak obelodaniti se, izaci na
videlo (o aferi, tajni)
sifrant
probusen, izbusen, pro-
bijen ll rupa, rascep, pukotina
1 . pass. od 2. otvoriti
se; puci, provaliti se (o ciru); rasprsnuti se
(-er) ak. 1. probusiti, probosti,
provaliti; zaseci, razrazati; rasparati;
- raseci cir; - grepsti po rani
(i fig.) 2. fig. naceti, spomenuti, nabaciti,
dotaci (temu, pitanje); bu nemli me-
seleyi da se osvrnemo na ovo
vazno pitanje
detant pot. delant
detay detalj, pojedinost; ct.
- inmek ulaziti u detalje cega
detektif detektiv
270
deteksiyon voj. fiz. detekcija
dedektr dedektor
deterjan deterdzent, prasak za pranje
determinant mat. biot. determinanta
determinist 1 fil. determinista ll de-
terministicki
determinizm fil. determinizam, ucenje
o neslobodi volje
dev p. 1 1. dzin, div, zao duh, dernon (iz
bajki); - 1) divkinja, ljudozderka 2)
fig. muskobanja; - gigantizam
(bolest) 2. gigant, div, gorostas, ispolin; -
ilerlemek napraviti gigantski
progres ll ogroman, gigantski; -
dzinovsko drvece; - gkada dzinovska
galaksija; - veliki grad, velegrad,
metropola
deva a. lek, lekarija, lekovito sredstvo
devalorizasyon devalorizacija, obezv-
redjenje
devalorize: - etmek devalorizovati
devalasyon ek.devalvacija
devale: - etmek devalvirati
devam a. 1. trajanje; nastavljanje; nas-
tavak; - ! dalje, nastavi! - var nastavice
se, sledi nastavak 2. stalnost, nep-
rekidnost, postojanost, (dugo) trajnost;
kontinuitet; - mddeti rok trajanja, traj-
nost) 3. dat. (redovno) posecivanje (ca-
sova, skole); - defteri dnevnik, knjiga za
evidenciju prisustva; - etmek 1) nas-
tavljati se, produzavati se 2) /-al nastavljati
sa cim, nastavljati raditi; o, sy-
lemeye - ediyor on nastavlja da peva, on
nastavlja sa pesmom 3) /-al dolaziti, po-
secivati; derslere - etmek dolaziti na ca-
sove, posecivati nastavu
1. trajan, stalan, neprekidan,
neprestan; - olarak stalno, neprestano 2.
redovan, ustrajan, priljezan (posetilac, slu-
salac, ucenik)
1. trajnost, postojanost 2.
redovnost, ustrajnost, marljivost, revnost
1. isprekidan 2. ne-
redovan (na poslu, casovima) 3. krat-
kotrajan, prolazan, efemeran
1. nestalnost, ne-
postojanost 2. neredovnost; izostajanje,
neposecivanje (casova i si.)
neizleciv, neisceljiv; lig. bes-
pomoean
dev uvecavajuce ogledalo; ken-
dini - nda grmek oholiti se, praviti se
vazan, duvati se
deve kamila, deva; - mladunce
kamile; iki rgl - dvogrba kamila; tek
rgl - jednogrba kamila O - ile
sporo, lagano; - nin glupost! bes-
mislical - ye binrnek arg. drogirati se, fik-
sati se; - akeye - bin akeye kad nema
novca ne kupuju se ni bagaleine stvari,
kad ga ima ne pita sa za cenu; - den
byk fil var post. i nad popom ima popa;
uvek se nadje jos jaci; n ot-
rombotjenih usana (o covekl)); - yi dze
lig. savladati teskocu; -
bot. rogac, roscic (Ceratonia siliqua); -
etmek v. - yapmak; - gibi visok i nezg-
rapan, glomazan; - hamuru teska hrana;
- yi hamudu ile yutmak zgrabiti, pred
svima ukrasti; na neposten nacin uzeti; -
ye hendek pokusati uciniti ne-
moguce; naterati kamilu da preskoci jan-
dek; - kini zestoka mrzanja; - kini tut-
mak zestoko, mrzeti; - kinli
osvetoljubiv; kivan, zloban; - de kulak
mali, neznatan (kolicinski); kap u moru; -
nin v. - ; - nalbanda bakar
gibi bakmak gledati kao tele u sarena
vrata; - olmak isceznuti, ispariti, nestati (o
utajenom novcu); - yapmak 17 zgrabiti,
prisvojiti (tudju imovinu, stvari) 2. kradom
jesti, krisom kusati, strpkati; - yrekli
plasljiv, strasljiv; - spor, ali nep-
rekidan rad
devrim
deve boynu (-nu) cev u obliku s ili u
deveci 1. kamilar, gonic kamila 2. vlas-
nik kamila, trgovac kamilama O - ile g-
yksek fig. ko zeli
visok polozaj, treba da ima na umu i zrtve
koje taj polozaj iziskuse
deveellik gajenje kamila
deve dikeni bot. gujina trava (Silybum
marianum)
deve dili bot. divizma (Verbascum)
deve (-ni) krupnozrnast (o psenici,
naru i si.)
deve vitak, s malim trbuhom (o
konja)
deve bot. vetrovalj, bela
boca (Eryngium)
deve bot. milogled (Sanicula)
deve (-nu) zoo/. noj (Struthio ca-
melus); Avustralya - kazuar (Casuarus
emeu) o -: hikayesi izgovor, izvlacenje,
izvrdavanje; - siyaseti nojeva politika, po-
litika negledanja otvorenih ociju u opas-
nost
deveran a. 1 . astr. revolucija, obi-
lazenje, kretanje oko nekog tela 2. biol.
cirkulacija, kruzenje; - etmek 1) obilaziti,
okretati se oko 2) cirkulisati, kruziti; kan -
cirkulacija krvi
deve 1. sirok taban 2. bot.
podbel (Tussilago farfara) 3. ogroman
korak, "korak od sedarn milja"
deve na brzu ruku uradjen, skle-
pan, osljaren; - osljaren posao
deve ty 1. od kamilje dlake (iz-
radjevina) 2. boje kamilje dlake, zuc-
kastosmedj, bez boje
devim fiz. bio/. kretanje
devim bilimi fiz. dinamika
devrim bilimci strucnjak za dinamiku,
dinamiear
271
devimsel
devimsel dinamicki
devimsel dinamican, dinamicki
devimselcilik. ifil. dinarnizarn
devindirmek ak. dijal. pokretati, pustati
u pokret
devin duyumu psih. kinestezija
devin duyumsal kinesteticki
devingen pokretan, pokretljiv, mobilan;
- kpr pokretan most
devingenlik pokretljivost, mobilnost
devinim v. devim
devinmek 1. pokretati se, (po) micati
se 2. fiz. kretati se
devir (-vri) a. 1. epoha, era; doba, pe-
riod; - amak zapoceti novu eru (u is-
toriji); genlik - i doba mladosti;
- i epoha Krstasa; - i period Os-
manskog carstva 2. etapa, faza; stadijum;
zatrrenin - i zapaljenje pluca
ima tri taze 3. prenosenje, prebacivanje,
transport (robe i si.) 4. premestaj (ucenika
iz jedne u drugu kolu, sluzbenika sa duz-
nosti i si.) 5. jur. ustupanje, prenos (prava
ili imovine); - i mmkn olmayan jur. bez
prava prenosa (drugom licu) 6. predaja
(poslova i si.); - ve teslim primopredaja
(r.obe inventara) - teslim raporu izvestaj
o primopredaji 7. obilazak (straze, bo-
lesnika i si.) 8. obrtanje, kruzenje, kruzno
kretanje, rotacija; pun krug, ciklus; obrtaj,
period; cf. evrim; - adedi v. - - i
gezisi (ili seyahat) put oko sveta; - i
daim makinesi perpetum mobile; - is-
tikameti pravac obrtanja, smer okretanja;
- merkezi stozer; obrtna, tacka, obrtiste;
- mihveri rotadona obrtna osovina; -
mddeti period, vreme obrtanja, obi-
lazenja; - lme saati brojac obrtaja, ta-
hometar; - broj obrtaja 9. obrt, pro-
met, prodja 1 O. pogresan zakljucak,
bezizlazan polozaj, circlus vitiosus
devirli periodicki; ciklicki; b-
272
yklkler mat. periodicne velicine -
fonksiyon periodicka funkcija; -
periodicna vibracija
devirmek ak. 1. oboriti, obarati, rusiti;
preturiti, prevrnuti; svaliti, strovaliti,
strmoglaviti 2. svrgnuti, oboriti (ministra,
vladu) 3. nar. prevrnuti, ispiti nadusak 4.
nagnuti na stranu, nakriviti (kapu, sesir)
devirtmek ca us. od devirmek
devitken motorni; pokretni, pogonski;
pokretacki
devitmek ak. pokrenuti, pakretali pus-
tati u pogon
deviz v. dviz
1. med. akromegalija, ne-
normalna uvecanost (ruku, nogu, glave) 2.
fig. preteran razvoj
mnogo porasti; jako se raz-
viti ucoma razviti
devlet a.1. dr:Zava; - drzavnik;
politicar; Devleti Aliye arh. Osmansko
carstvo; - ler medjunarodni; med-
judrzavni; - ler hukuk v. - ler umumi
hukuku; - ler idareler hukuku med-
junatodno upravno pravo; - ler ti-
caret hukuku medjunarodno trgovinsko
pravo; - baba nar. drzava; - sef
drzave; - dr:Zavni dugovi; - de-
drzavne zleznice; - emniyeti
drzavna bezbednost; - hazinesi drzavna
blagajna; - ler hususi hukuku jur. med-
junarodno privatno pravo; - oba-
vezan primerak (knjige, casopisa); - reisi
v. - - ricali drzavnici, ve-
likodostojnici; - drzavna tajna; - in
aleyhine sular pres-
tupi protiv autoriteta dr:Zave; veleizdaja;
Devlet drzavni savet (u Turskoj); -
dr:Zavne obligacije; - in ta-
jur. prizna (va) nje drzave; - ler
umumi hukuku medjunarodno javno
- vekili ministar bez portfelja;
- ler nesvrstane zemlje; bitaraf -
ler neutralne zemlje 2. fig. sreca, bla-
gostanje; ne - ! kakv sre6ia! O - adama
gelmez pos/. sreca sama ne do-
lazi; - koji je znao za bolje dane;
- ten lisiti se blagostanja; -
ikbal ile! sve najlepse! - fig. iz-
nenadna sreca, neocekivani dobitak; ya -
ya kuzgun lee sve ili nista
devleti etatista, pristalica etatizma
devletilik etatizam
devlethane a-p. - niz Vasa srecna
kuca! (kaze se u znak osobitog postovanja
umesto eviniz)
nacionalizovati se, pos-
tali drzavnom imovinom
ak. nacionalizovati
devletli, devletlu arh. 1. ekselencija,
ilustrisimus (titula pasa i vezira u Os-
manskom carstvu) 2. sreean; ne - adam!
srecna li coveka!
devletsiz 1. bez dr:Zave; - halklar na-
redi bez (sopstvene) dr:Zave 2. nesrecan
devralmak abi. ak. preuzeti, primili
(posao, du:Znost)
devran 1 v. deveran
devran2 a. kolo srece; sudbina
devre a. 1. period, razdoblje, doba;
faza, stadijum; harp ncesi - si predratni
period; intihap - si izborni period; intikai
- si prelazni period 2. fiz. obrtaj, krug, cik-
lus; cf. evrim; - broj obrtaja 3. fiz.
strujno kolo; - . el. ukljucenje
(struje); - el. menjac, komutator;
prekidac; - zatverene kolo 4. sp.
poluvreme; birinci - prvo poluvreme
devredilrnek pass. od uevretmek
devren a. jur. s prenosom, s pravom na
prenos; - dat na podzakup
devretmek 1. okretati se, obrtati se,
vrteti se, kruziti 2.ak. dat. prenositi, pre-
voziti; prebacivati; premestati; prelivati,
presipati 3. ak. dat. prenositi, predavati
de yi
(imovinu, pravo i si.) 4. ak. nadgledati,
nadzirati
devri a. 1. v. devirli 2. kruzni, rotacioni,
obrtni 3. povremen, periodican
devrik 1. okrenut natraske, prevrnut,
izvrnut; posuvracen; - yaka posuvracen
okovratnik 2. srusen, prevrnut, oboren 3.
fig. svrgnut, oboren (s vlasti); -
svrgnuti premijer O - cmle (ili tmce) in-
versivna recenica, recenica s obrnutim
redarn reci
devriirnek 1. pass. od devirmek 2.
prevrnuti se, preturiti se; stropostati se,
survali se 3. okretati se, prevrtati se
devrim 1 1. krivina; prevoj 2. okrugli sto
devrim2 1. reforma; inovacija; harf - i
reforma pisma; iktisadi - privredna re-
forma 2. revolucija; cf. ihtilhal; sosyalist -
socijalisticka revolucija
devrimci
valueianarn i
revolucia nar
devrimcilik revolucionarnost
devrimsel revolucionaran
ll re-
devrisi nar. sledeci, naredni - gn sle-
decidan
devriye a. patrola; - gemisi patrolni
brod; - gezmek 1) patrolirati 2) mor. krsta-
riti; - av. patrolni let
devrolmak pass. od devretmek
pass. od
1. branje, berba (voca) 2. rod,
letina
skupljen, slozen
razbacan, rasut, rasturen
1. gl. im. od 2. voj.
regrutacija 3. ist. devsirma (skupljanje
dece za janicarsku vojsku) 4. ist. dete
uzeto u janicarski red
deyi 1 . izraz, rec; sredstvo,
govor 2. logos; bozja rec
273
deyim
deyim izraz; izreka; - yerinde ise ako
se moze tako izraziti (reci); bir - le
drugim recima
dobiti svojstro izraza
1 . izgovor 2. izraz, iskaz; iz-
laganje; ct. ifade 3. stil
deyyus rogonja, prevaren muz
dezavantaj smetnja, prepreka; teskoca
dezenfeksiyon dezinfekcija
dezenfekte: - etmek
dezenfektr dezinfektor
raclav, koji izgovara r na "fran-
cuski" nacin
nar. klitoris, drazica, sekilj
1 . potpuno go, go golcal 2.
potpuno 6elav 3. arg. go kao pistolj,
nsvorc'*
v.
1. gundjanje, groktanje, brun-
danje, cantranje; - etmek gundjati, brun-
dati, eantrati
gundjalo, brundalo,
eantrafa
prepirati se, gloziti se
v.
1. v. 2. prepirka, rasprava,
zadjevica, svadja; - izazivati
svadju
gundjati, brundati, mumlati
s lle prepirati se, gloziti se,
svadjati se
1. spoljni deo cega, spoljna
na; - izaci iz okvira cega,
pre6i granice; - kalmak ostati
izvan okvira cega; biti ukljucen; bu bi-
ii - gzel ova zgrada je
lepsa iznutra nego spolja 2. spoljasnost;
spoljni izgled; - kirli
jasnost case je prljava; casa je prljava
274
spolja 3. inostranstvo; proterati preko gra-
nice; yurt - otputovati u inost-
ranstvo ll 1. spoljasnji, spoljni; - spol-
jasnji ugao; -. alem 1) okolina; medijum;
milje 2) spoljni svet; - deniz otvoreno
more; okean; - duvar spoljasnji zid; -
spoljna vrata; glavni ulaz; - karakol
spoljasnja straza; - lastik spoljasnja
guma - liman otvorena (od vetra) ne-
zasti6ena luka; - merkez epicentar (zeml-
jotresa); - anat. perikard 2.
ni, inostran; - bor dug; -
haberler vesti iz inostranstva; - hat
rana linija (avionska) - v. -
pazar inostrano trziste; - siyaset spoljna
politika; - etmek; - ticaret spoljna
trgovina; - ticaret spoljnotrgovinska
komora; - ulaganja lll kao
determinatum izafeta van; ne; - ne-
razuman, nerazborit; evlilik - vanbracan; 1
kanun - etmek staviti van zakona;
- nelogican; memleket - hak-
lar eksteritorijalna prava IV u funkciji sas-
tavljenih postpozicija; - van, vani;
avlunun - ne iziazi van dvo-
rista, ne iziazi iz dvorista; - 1)
izvan, van, napolju; 2) osim, sem; bunun
- osim toga; lkemizin -
nemli olaylar oldu van nase zemlje
odigrali su se vazni dogadjaji; - tan spolja,
izvana O - demek glasno re6i; -
eli yakar, ii beni yakar post. spoljni izg-
led je varljiv; nije zlato sve sto sija; - ka-
- veoma dalek rodjak; - a
vurmak ispoljavati, ispoljiti
dnk psih. ekstravertan
dnklk psih. ekstravertnost
uvoz
uvoznik
1 1. prostor izvan (cega, spoljni,
vanjski prostor; napolju; - akma borusu
odvodna cev; - almak izvu6i, izvlai':iti; -
atmak izbaciti, najuriti; /-dan/ -
1) isturiti, pomoliti (glavu i si.); izbacivati
(gasove); - 1) izlaziti, izi6i 2) nar.
ici "napolje", iii u WC; - ni-
kuda ne izlaziti (iz kuce); ne izlaziti iz ok-
vira i':ega; - kamak umaci, pobeci; -
sarkmak naginjati se (kroz prozor); -
ramak pokuljati, nagrnuti (o svetini); -
vurmak pojavili se, izbiti (o bolesti) 2. nar.
provincija; o gene - ya gn-
oncg ui':itelja su ponovo poslali
u provinciju 3. nar. inostranstvo; - dan
almak kupili u inostranstvu; - ya gitmek
otici u inostranstvo ll u funkciji sastavljenih
postpozicija; - - - sm-
dan van, vani; izvan; - izvan
grada
1. napolju, vani; - evirim sin.
eksterijerno sr,imanje 2. u inostranstvu
spolja, izvana; - sesler ge-
liyor izvana dopiru glasovi
v.
naoolju, vani; - napolju
je hladno
provincija; cf.
provincijalac ll provincijski
asalak zoo/. spoljni parazit, ek-
toparazit
vurum ekspresija
vurumcu ekspresionizam
geol. egzomorfizam
bkey ispupcen, konveksan (o og-
ledalu, lupi); - ayna konveksno ogledalo
bkeylik konveksnost
deri biol. ektoderm
hem. teh. sljaka
til. spoljasnji, spoljni
spoljni poslovi; - v.

izmet, fekalije; balega
ar.at. kloaka
kutsal profan, svetovni
didinmek
ak. ab/. til. iskljuciti, ostaviti
po sirani
ak. v. vurmak
V. ili-
plazma ektoplazma
til. egzoterican; opstedostupan
til. egzoterizam
spoljni, spoljasnji
izvoz
izvoznik; cf.
yz spoljasnji izgled, spoljasnjost
:- - daleki rodjak
arg. lupez, bitanga; kail;ar
kaisarenje, dzeparenje
dija/. ogroman, gorostasan
diba brokat
dibace a.arh. 1. uvod, predgovor; pro-
log 2. preambula
dibek stupa, avan; pirin- i stupa
za prinac
didaktik 1 didaktika ll didaktii':an,
po u can
didaktika v. didaktik
didik: - - 1. cesljan, (o) grebenan (o
lanu, vunj) 2. rasparan, raskomadan, ras-
pari':an, iseokan 3. izlizan, iskrzan, po-
haban; - - raskomadati (na
sitne delove) iseckati, izreckati; - - etmek
v. didiklemek
didiklemek ak. 1. (is) cupati, skubeti;
cerupati 2. trliti (konoplju, lan) grebenati
(vunu) 3. (i) seekati (ras), komadati 4. klju-
niti, kljucati 5. fig. svestrano razmatrati
(problem i si.); temeljno istrazi (va) ti
didiklenmek pass. od didiklemek
didilmek pass. od dilrnek
didinmek tesko raditi, naprezali se,
275
1
[

mucili se; dirinciti, erneili
eristika, umece polemike
svadljiv; palemican
svadja, prepirka; rasprava, po-

1. svadjati se, gloziti se, pre-
pirati se; raspravljati se, poJemisali 2. tig.
dirineili grbacili, erneili
didon 1. narodni naziv za Franeuza 2.
arg. snob
diferansiyel 1 1. difereneijal 2. mat. di-
fereneijal ll mat. difereneijalni; - geometri
difereneijalna geomelrija; - hesap di-
fereneijalni racun
difraksiyon fiz. difrakeija, prelamanje
(svetlosti)
difteri med. diflerija; ct.
diftong gram.diflong
difzyon fiz. hem. difuzija
p. (neki) drugi; ct. br; -
biri neko drugi; - taraftan s druge strane;
biri - ini eker jedno (za
sobom) povlaci drugo
p. altruist; ct. zgeei
altruizam; ct. zgeeilik
dihliz v. dehliz
dijitalin digitalin (otrov od biljke napr-
stak)
dik (-ki) 1 1. prav, vertikalan;
mat. perpendikularan; - izgi vertikala;
normala; - kesik vertikalni presek; - yaka
uspravan okovratnik 2. geam. : pra-
vougaoni; - prav ugao; - drtgen pra-
vougaonik; - gen pravougli trougao 3.
strm (eni!), okomit; vrletan; - kaya strma
stena, litiea; - mahrekle vaj. strma,
ubaena vatra; - yama strmina, strma ko-
sina 4. ostar, rezak, prodoran; odsecan; -
cevap odsecan odgovor; - ses prodoran
glas; - szl odresit, bez dlake na jeziku
276
(o osobi) 5. fig. tvrd, krut; ostar, osoran,
prek; - ostar pogled; -
tvrdoglav, svojeglav, jogunast, sa-
movoljan; - tvrdoglavost, sa-
movolja, neposlusnost; - huy tvrdoglav
karakter; - tvrdoglav, tvrdokoran,
nepopustlijv; - tvrdoglavost, ne-
popustljivost; - rzgar suprotan vetar ll
pravo, ravno; neposredno; - bakmak net-
remiee, uporno gledati; -. - ostro, strogo;
uporno; prodorno; - - bakmak gledati
pravo u oci; - - cevap vermek ostro od-
govoriti O - fig. vrhunae (u
gativnom smislu); krajnji (o drskosti, pod-
losti i si.); - duvara biti veoma
nestasan, penjati se na glavu (o detetu)
dikelmek nar. 1. uspraviti se 2. cekati,
nepomicno .stajati; ukiptiti se, ukrutiti se 3.
dat. ispizmiti se; vi kati, .grditi
dikeltmek ak. uspraviti, dovesti u usp-
ravan polozaj
diken 1. bodlja, bodljika; gl - i bodlja
ruze 2. trn; trnje, drac 3. bodlja, igla; kir-
pinin - i jezeva bodlja 4. riblja kos!, igliea
5. zalac, zaoka (i fig.) 6. fig. smetnja, zap-
reka, teskoca; - - olmak nakostresiti se,
dici se uvis (o kosi); najeziti se (od hlad-
noce i si.) O - stne oturmak (ili olmak)
sedeti kao na iglama
dikence zaaf. zet-riba (Gasterosteus
pungitius)
dikencik bodljica; trni6
diken dutu kupina
dikenli 1. bodljikav, bodljikast 2. trnovit
(i fig.); - bir yol trnovit put; - tel bodl-
jikava zica; - tel iti ograda od bodljikave
zice 2. fig. zajedljiv, jedak, podrugljiv 3. u
sastavu bat. i zaaf. naziva; - v. di-
kence; - dlger riba-kovac (Zeus
faber pungio); - bat. sli-
povac, stipovica (Uiex); - salyangoz zaaf.
ribavolak (murex)
dikenlik trnovito mesto
dikensi lrnolik, lrnasl; - anat.
spinalni izrastaj (processus spinalis)
dikensiz bez bodlji (iglica, lrnja); - gl
olmaz post. nema ruze bez bodlji; bez
muke nema nauke
dikey uspravan, vertikalan; per-
pendikularan; n olarak vertikalno
dikgen pravougaoni, ortogonalni
diki geom. normala, verlikala
d ikici 1 . krpac obuce 2. sivac; svalja
(kod krojaca) 3. agr. sadilac, zasadjivac;
odgajivac sadnica
dikili 1. poboden, zabijen (kolac, zas-
lava i si.) 2. posadjen, zasadjen 3. po-
dignul, sagradjen (nar. spomenik) 4. sa-
siven; zasiven, prisiven; zakrpljen (o
obuci) O - olmamak nemali ni kuce
ni kucisla; yok on nema nista,
nema ni kuce ni kucisla
dikili obelisk
dikilrnek 1 . pass. od dikmek 2. v. di-
kelmek 3. slajali ucuna - slajali u
uzglavlje, biti tik uz koga; heykel gibi -
stajati kao kip; ne dikilip du-
ruyorsun! slocmi strcis pred ocima! 3. po-
javiti se, iskrsnuti; birdenbire
bir adam dikildi pred nas je odjednom
iskrsnuo neki covek 4. opirati se, protiviti
se, suprolstavljati se 5. fiziol. docii u erek-
ciju, nadici se, ukrutiti se
dikim 1. sivenje 2. sadjenje, za-
sadjivanje
dikim evi kkojacka radnja, krojacnica
dikimhane arh. krojacnica
dikine uspravno, okomito, vertikalno 2.
fig. prkosno, inadzijski; - gitmek opi-
rati se, protiviti se; inatili se; - etmek
fig. ici kome uz dlaku, prkositi, naopako ra-
dili 2) zamarati, umarati 3) lagati, ob-
manjivati (laskanjem) 4) brbljati, trtljati; otr-
cavati diki. - za inat, u inat
1. sivanje, sice; - dikmek siti; -
dikkat
sivaca igla; - sivaci konac; -
makinesi sevaca masina; - 1) do-
dalak, prepust (na savu) 2. fig. ustupak, .Si-
ro ko polje; - yurdu skola sivenja 2. sav; -
ler savavi su popucali 3.
med. teh. sav; saslavak, spoj; kaynak - i
sav vara; - ceoni spoj O -
umalo, zamalo; -
umalo se nisam onesvestio; - tut-
turamamak 1) ne moci se zadrzali na jed-
nom mestu (poslu) 2) bili u pokretu, ne
moCi sedeti; hi nikako
me ne drzi meslo, ne mogu da sedim
sivac; svalja
sa savom; prosiven, zasiven
bez sava; - orap carapa bez
sava
dikit (-li) geol. stalagmil
dikiz arg. vrebanje, uhodjenje; - ay-
auto. retrovizor; - etmek (ili ge-
mek) arg. zurili, piljiti, netremice gledati O
-! motri!
dikizci 1. vrebac, uhoda 2. voajer
dikizeilik uhodjenje, vrebanje
dikizlemek v. dikiz etmek
dikkat (-ti) a. paznja; fig. briga, nak-
lonost, interesovanje; - ! paznja! pozor! -
le pazljivo, s paznjom; brizljivo, pomno,
savesno; - e almak uzimati u obzir,
imali u vidu; - e arz etmek v. - ine sun-
mak; /-al - i ekmek privuci paznju, pasti
u oci; - etmek paziti, motriti, biti oprezan
2) opazati, zapazati, primecivati; ct. far-
varmak; /-al - gstermek ukazivati
paznju, poklanjati - inden
kamak ispustiti iz vida, ne primetiti; - ke-
silmek pazljivo slusati, naprezali paznju,
sav se pretvorili u uho; - ine sunmak
obratiti kome paznju; - e vredan
paznje; - psih. koncenlracija; -
i pobuditi pazlju; - ini ver-
mek pazljivo slusati, sav se koncentrisati;
- e almak v. - e almak
277
dikkatli
dikkatli 1. pazljiv; - dinleyici pazljiv
slusalac; - pazljiv ucenik 2. brizl-
jiv, tacan, savestan
dikkatlilik pazljivost; obazrivost, smot-
renost, promisljenost
dikkatsiz nepazljiv; neoprezan, ne-
obazriv, nesmotren, nepromisljen
dikkatsizlik nepaznja; nemarnost, neb-
rizljivost; nesmotrenost, neopreznost, nep-
romisljenost; - etmek biti nepazljiv; ne-
oprezno (nesmotreno, nepromisljeno)
postupati
dikleme, diklemesine uspravno, ver-
tikalno
diklenmek, 1. dizali se,
post tajati strm; yol birdenbire
put je odjednom postao strm 2. fig. opirati
se, suprotstavljati se, grubo postupati
diklik strmost, strmenitost; strmina,
strmen, vrlet
dikme 1. gl. im. od dikmek 2. geom.
vertikala, normala 3. agr. sadnica, mladica
4. stub, podupirac, potporani 5. poluga di-
zalice 6. derik (konstrukcija nad izvorom
nafte)
dikmek 1 (-er) ak. dat. 1. postaviti, usp-
raviti, uzdici; staviti, metnuti; pobosti, za-
bosti; sancak - pobosti zastavu;
dana mum - staviti svecu u svecnjak;
yere direk - postaviti stub u zemlju 2. sa-
dili; rasadjivati 3. podizati, graditi (spo-
menike, kuce); - podizati spo-
menike 4. postaviti, postavljati (strazu) 5.
uperiti (pogled) 6. arg. prevrnuti, iskapiti
(pice)
dikmek2 (-er) ak. siti zasivati; opsivati,
porubljivati; - siti; giysi - siti odelo
dikmelik bot. rasadnik; orman - i ra-
sadnik sumskog drveca
dikmen dija/. arhit. vrsak, siljak
dikse motka, stap sa priborom (za lov
ptica)
278
dikta po/. diktat; - rejimi diktatorski
rezim
diktator
diktafon diktafon
diktatr diktator, despot
diktatrlk diktatura; askeri - vojna
diktatura; proletarya - diktatura pro-
letarijata
dikte diktiranje, diktat /-af - etmek 1)
diktirali (tekst) 2. fig. diktirati, nametati, na-
turati
diktirrnek caus. od dikmek 1.2
dil1 anat. jezik; - felci med. paraliza je-
zika; - bezi jezicna zlezda; - za-
palenje jezika; - ranica na jeziku;
- anat. jezicnjaca jezicna kost 2.
jezik; govor; - ailesi jezicka familija; - ak-
jezicka srodnost; - ling-
visticki atlas; - bilmez onaj ko ne zna turs-
ki; - zargon; - duygusu
jezicko oseeanje, osecanje za jezik; -
ist. tumac (u ambasadi); - pelesengi
rec parazit, "postapalica" (u turskom; efen-
dim, i si.); - i govorni jezik;
l - mrtav jezik; - ler zivi jezici;
- i pisani jezik 3. teh. jezicac (vage);
pero (kljuca); sponac 4. muz. jezicak,
pisak (oboe, zurle) 5. geog. kopneni jezik,
rt, punta (u moru) 6. geog. predgorje,
podbrdje 7. jezik, uska, uvo (na cipeli) 8.
voj. ratni zarodbljenik (uhvacen radi do-
bijanja podataka) - almak (ili tutmak) uh-
vatiti neprijateljskog vojnika (oficira) O - i
1) poceti govoriti, progovoriti 2)
raspricati se, postali govorljiv; razvetati se
(o jeziku); - i 1) mucav 2) teskog je-
zika (o knjizevnom dela); - i
poceti tesko govoriti, zaplitati jezikom (o
bolesnom coveku); - vermemek ne
moci govoriti, ne moci rec izustiti; - e
maz nepristojan, nedolican (o recima); - i
cesto upotrebljavati odredjenu
rec (u govoru); e almak 1) poceti raz-
govor, raspricati se o cemu 2) uzeti na
jezik, ogovarati koga; - e almamak v.
almamak; - inin bir var
hteo bi nesto da kaze, svrbi ga jezik; -
inin kazali
sto nepromisljeno; - in evirmek
evirmek skanjerati se, skanjivati se, ne
moci kazati; - spijun, uhoda; -
ini ucutkati koga - i 1)
cutljiv, tih 2. ucutkan, zavezana jezika; -
inin bulmak (ili ekmek) stradati
zbog svog (odresenog) jezika; - i bir
bezobrazan, drzak; - i bir
jako se umoriti, isplaziti jezik
(od trcanja, vrucine i si.); - bozmak go-
varili nepristojnosti; - i almak govoriti s
akcentom; - inden ekmek (po) vuci za
jezik; /-al - plaziti se, narugivati
se; - i zlmek v. - i -
v. - damak dijal. slatkoreciv;
- im veoma sam
zedan, jezik mi se za nepca zalepio; -
lere destan olmak postali poznat, biti
predmet razgovora; - i za-
dihati se, brektati (od iscrpljenosti); - den
- e v. - e - ine
dolamak ponavljati jedno te isto (reci,
pesmu); - i on mrmlja, mumla;
- (ler)de postali predmet ogo-
varanja; !-al - (ler) dkmek pridobijati las-
kanjem; umiljavati se, ulagivati se; - i
kadar iz petnih zila, koliko god
je moguce (objasnjavati, govoriti); - i dn-
mernek 1) ne moci pravilno izgovariti 2)
ne moci ni reci prosloviti; - (ler) e
1) postali predmet ogovaranja 2) doci na
los glas; - inden ne si-
laziti s jezika, stalno govaritil o kome,
cemu; - ebesi brbljivac, blebetalo; to-
rokusa, alapaca; - i ensesinden ekilsini
jezik mu iscupali dabogda! - ini
soksunl jezik pregrizao! - ini fare (kedi)
mi yedi? sto cutis kao zaliven? - e gel-
mek 1) v. - e 2) poceti govoriti;
progovoriti; - e gelmez neopisiv; - e
getirmek 1) poceti, naceti razgovor o
kome, cemu 2) razvezati kome jezik; -
(ler) de gezmek v. - (ler)e - i
dil
her dnmek uvek govoriti lose o
drugima; - ini izgubiti govor, za-
nemeti; ugristi se za jezik, ucutati; - i ile
sokmak ujesti, uvrediti, povrediti (o recju);
- inden kamak omaci se, omaknuti se (o
recz); - svadja, prepirka; - kay-
omaska, greska jezika, lapsus lin-
guae; - in yok svako kaze sta
hoce, svako razlicito prica; - ini kesrnek
ucutati, zacutati, umuknuti; - ine do-
nemali dlake na jeziku; - ini
otur! umukni! cuti!; - e kolay lako je
reci (ali tesko uraditi); - koymak mesati
se u razgovor; - inden on
te nece ostaviti na miru, cuvaj se njegova
jezika; - i kurumak 1) jako ozedniti 2)
umarili se od pricanja; - in kurusuni jezik
ti se osusio! - otu dija/. brbljivac,
torokalo; - i pabu kadar on ima grozan
jezik; - e perhiz etmek cutati, drzati jezik
za zubima; cuvati tajnu; - ine
olmak 1) biti uzdrzljiv (smotren, poverljiv,
diskretan) 2) ne pustati jezik, pazili na
svoje reci; - ine jezik ti se poz-
latio! hvala na lepim recima! - i sar-
preplitati jezikom; vrcati; - sat-
mak prenemagati se, afektirati (u govoru);
- srmesi v. - kaymas - lerle tarif olu-
namaz neiskaziv, neizreciv; - ini tutmak
precutati; - i tutuk mucav; -
med. anartrija, poremecaj govora; - i tu-
tulmak oduzeti se (o jeziku); - im tu-
oduzeo mi se jezik; - iyle tu-
tulmak biti uhvacen za rec; - in tutulsun!
jezik ti se oduzeo! - inde ty bitmek
dodijati, popeti se na glavu (ponavljanjem
istog); - imin ucuna geldi navrh jezika mi
je, ne mogu da se setim; - inin ucunda
olmak biti navrh jezika; - i on je
pustio jezik; /-al - uzatmak ogovarati,
panjkati, opadati; - i uzun poganog jezike;
- i varmak osmeliti se, ohrabriti se, usu-
ditit se kazati; - im ne usud-
jujem se reci; - e vermek izbrbljati,
razglasiti; - fig. uvreda, bol (od
reci); - savet, pomoc (recju); - in
kadar v. - i kadar; - ini
279
dil
yutmak fig. zanemeti, izgubiti moc govara
(od zaprepascenja, iznenadjenja, i
si.); - i zifir zao na jezikU; nepristojan,
skaredan; ortak bir - bulmak naci za-
jednicki jezik, sporazumeti se; - 1)
slatke, prijatne reci 2) iron. praznoslov
di12 p. srce, dusa
dil anat. podjezicni; - vezica
pod jezikom; - sinir podjezicna
ganglija
dil pipa (bolest pticjeg jezika)
dil zool. tabinja, tabinjas (Solea
vulgaris)
dilbasan med. lopaticica (za pritiskanje
jezika pri pregledu grla)
dilbaz p. pricljiv, brbljiv; slatkoreciv
dilber p.l lepa, zanosna,
(zena, devojka) ll dragana, voljena zena
dilber kul. kolac od slatkog
testa (u obliku usne)
t. .
dll bilgisi gramatika; kuramsal - nor-
mativna gramatika; tarihi - istorijska gra-
matika
dil bilimi lingvistika; grevsel - funk-
cionalna lingvistika; - strukturalna
lingvistika
dil bilimci lingvista
dil bilimsel lingvisticki
dilci v. dil bilimci
dilcik 1. anat. glasnica bot. vezica
4. pipa (pticja bolest) 5. nar. anat. resica
dilcilik zanimanje jezickim pitanjima,
lingvisticka istrazivanja
(svaki) govornik istog jezika
dilek zelja; molba;- kipi gram. op-
tativ; - ini yerine getirmek ispuniti
ciju zelju; odazvati se molmi; sizden bir -
im var imam jednu molbu za vas
dileke (pismena) molba; peticija,
280
predstavka
dileki molilac, podnosilac molbe
dilemek ak. 1. zeleti, hteti 2.- moliti, tra-
ziti, zahtevati; dile benden ne dilersen
trazi od mene sve sto zelis; af - moliti op-
rostaj
dienci prosjak, bozjak o - gibi
purio svega i svacega, kao prosjacka
torba; - dnmek jako oslabiti,
veoma smraviti; - ye de
diye post. dali slepcu
kobasicu, on rekao da je kriva; - nin tor-
dolmaz prosjaku je uvek malo; u tu-
kare oci nezasite; - vapuru brod koji pris-
taje u svakom pristanistu
dilencilik 1. prosjastvo, bozjastvo;
prosjacenje 2. fig. drskost, bezocnost; -
etmek 1) prosjaciti 2. drsko se vladati, be-
zocno se ponasati
dilendirrnek 1. caus. od dilenrnek 2.
ak. dovesti do prosjackog stapa
dilenrnek 1 . pass. od dilemek 2. prositi,
prosjacili; moljakati, kamciti
diletmek caus. od dilemek
dileyici molilac
dilim 1. komad; kriska (hleba, lu-
benice); rezanj (mesa); - - kesrnek iseci
na komade,, istranzirati 2. re b ro radijatora
3. arhit prozorski luk 4. zona, sektor
dilimiemek ak. iseci na komade, ras-
komadati; istranzirati
dilimlenmek pass. od dilimiemek
dilimietmek caus. od dilimiemek
dilimli 1. isecan, izrezan na komade 2.
podeljen na sektore
dilinim geo/. slojevitost; naslaga
dilinmek pass. od dilrnek
dillendirrnek caus. od dillenmek
dilleornek 1. progovoriti (o detetu) 2.
raspricati se, postali govorljiv 3. postali
predmet ogovaranja
s ile prijateljski razgovarati,
caskati
dilli 1. govorljiv, pricljiv, brbljiv (ob. o
deci i zenama); - bir ocuk pricljivo dete;
kt, ogovaracki, intrigantski 2. sajezikom,
piskom, perom) 3. na ... jeziku; -
na francuskom jeziku
dilli ddk ( 1. svirala od trske 2.
nar. bdbljivac, blebetalo; torokusa; -
etmek izbrbljati, istrtljati; rastrubiti
dilma tumac, prevodilac; cf. ter-
cman
1 . zanimanje tumaca 2. tu-
macenje
dilrnek (-er) ak. razrezati na delove (ko-
made); iseci na trake (gvozdje)
dil peyniri (-ni) mlad ovcji sir
dilsiz 1. nem, mutav 2. cutljiv, skrt na
recima
dilsizlik 1 . nemost, mutavost 2. cutl-
jivost, skrtost na recima
dilviyum geol. diluvijum
a. 1. anat. mozak; cf. beyin 2.
um, razum, moc shvatanja
a. 1. mozdani, cerebralni 2. du-
hovni, umni; - umni rad
dimdik 1. prav kao sveca, prav kao bor
2. veoma strm, vrletan O /-al - bakmak
gledati ukocenim pogledom; - ayakta dur-
mak stajati nepomicno, stajati kao ukocen
dimi tekst. grubi porhet, flanel
din 1 fiz. din
din2 a. 1. religija, veroispovest, vera; -
duhovnik, duhovno lice, svestenik;
- i btn pobozan, smeran, predan veri
(islamu); - devleti teokratija; - hrriyeti
sloboda veroispovesti; - v. din-
- sosyolojisi sociologija religije; gizli
- skrivati religiozna ubedjenja;
dindar
tajno ispovedati veru; tek - mo-
noteizam 2. ideal; cvrsto uverenje O -
inden dner dnmez on bi
se pre odrekao vere nego svog misljenja;
- gibi bilmek vrlo dobro znati (poznavati);
- im iin casti mi! - ime,
tako mi svete - den imandan
karmak veoma iznervirati, rezbesneti, raz-
jariti; - den imandan razbesneti
se, biti van sebe; - ini seversen boga radi
(molba); (hay) - ine prokleti co-
vece! bir - de durmamak biti nepostojan
(nestalan, kolebljiv)
din3: - tepesi (ili veoma da-
leke, bogu iza ledja, gde je vrag rekao
laku noc
dinamik 1 dinamika ll dinamican;
temperamentan, energican
dinarnit (-ti) dinarnit
dinamiti miner, pionirac
dinarnitiemek ak. minirati, unistiti di-
namitom
dinamizm 1. fi/. dinarnizarn 2. dinamika
(rada, zbivanja) 3. energija, snaga
dinamo dinama (masina)
dinamametre fiz. dinarnametar
dinar dinar (novcana jedinica Ju-
goslavcije, lraka i Kuvajta)
dineelrnek nar. postali krepak, akrepili
se, povratiti snagu (posle bolesti)
dineeltmek caus. od dineelrnek
dinci teakrala
dinci erki v. din erki
din krepak, zdrav; bodar, cio; cf. ten-
drst; - bir ihtiyar krepak starac
v. dineelrnek
v. dineeltmek
dinlik krepkost, cilost, badrast
dindar a-p. pobozan, religiozan, bi-
gotan
281

poboznost, religioznost
pripadnik iste vere, jednoverac,
jednovernik
dindirrnek ak. 1. zaustaviti (suze, krva-
renje) 2. olaksati, ublaziti, stisati (bol);
ugusivati, suzdrzavati (gnev, uzbudjenje)
3. umiriti, stisati; utoliti (zedj. glad) utrnuti
(svetlost)
dinelmek dijaf. 1. slajali 2. ustati, podici
se 3. dat. pojaviti se, iskrsnuti 4. protiviti
se, opirati se
dinen a. po religiji, u pogledu religije
dineri karo (boja u kartama)
dinerkilik klerikalizam
din erki (ni) teokratija
dingi laki camac (sa dva vesla)
dingil osovina (tocka, valjka)
dingildek lelujav, koji se klati
dingildemek 1. njihati se, klatiti se; kli-
mati se; kloparati (o tocku) 2. drhtati (od
straha)
dingildetmek caus. od dingildernek
dingin 1. posustao, iznuren, premoren;
- bir at premoren, iznuren konj 2. miran,
nepomican, nepokretan; ugasen (vulkan)
4. hem. pasivan, indiferentan
dinginlik 1. iznurenost, iscrpljenost,
premorenost 2. mirovanje, nepomicnost; -
bilim statika 3. hem. pasivnost
dingo zoof. dingo (Canis dingo)
dini a. v. dinsel
di nk tekst. valjaonica, valjara
dinki valjar (sukna)
dinklemek ak. valjati (sukno)
dinleme gl. im. od dinlemek; - aleti (ili
1) voj. prislusni aparat ( elekt-
ronski) 2) med. stetoskop; - hizmeti voj.
prislusna sluzba; - de kalmak raditi na
prijemu, prisluskivati; - merkezi prislusni
282
centar; - salonu auditorijum, dvorana za
predavanja (koncerte); - yapmak v. - de
kalmak
dinlemek ak. 1. slusati, saslusati, cuti;
mzik - slusati muziku; konferans - slu-
sati predavanje 2. prisluskivati, osluskivati
3. slusati, biti poslusan, pokoravati se; ct.
itaat etmek 4. (do) cuti, saznati O (ili
- odmoriti se; kendini - brinuti
se o svom zdravlju
dinlemernek ak. ne obracati, paznju,
ne pridavati znacaj
dinlendirici umirujuci, ublazavajuci;
med. sedativ, sredstvo za u mirenje
odstojao, odlezan; -
staro vino; - tarla pougarena, pod
ugarom ostavljena njiva
dinlendirrnek ak. 2. caus. od din-
lenmek2; biraz dinlendirdim malo
sam predahnuo 2. ostaviti da odstoji (vino)
3. ostaviti pod ugarom (zemlju, njivu) 4.
ugasiti, utrnuti (svetlost, vatru); ct. sn-
drmek
dinlenme odmor; pocinak, . predah,
odusak; - jur. pravo na odmor; -
yeri odmaraliste (klimatsko)
dinlenmek 1 pass. od dinlemek;
tm nisu poslusali moj savet
dinlenmek2 odmarati se, odmoriti se;
otpocinuti
dinlenmelik odmoriste (na ste-
penicama)
dinietme audicija
dinletmek caus. od dinlemek; kendini
- dr:Zati paznju (slusalaca)
dinleyici 1. slusalac 2. slusalac, po-
laznik; student 3. voj. prisluskivac
dinrnek (-er) 1. presta Oa) li (o kisi,
vetru); dinmeden neprestano, bez pres-
lanka; dindi kisa je prestala 2.
smiriti se, oslabiti, smanjiti se, stisati se (o
bolovma); dindi bol je uminuo 3. za-
cutati, utisati se, utihnuti (o glasu, muzici,
pesmi); mzik birdenbire dindi muzika
se odjednom utisala
dinazor zool. dinosaurus
din ncesi (-ni) prereligijski, do-
religijski; prereligijska epoha
dinsel verski, religijski; - cemiyet vers-
ka zajednica; - hukuk serijatsko pravo,
serijat; - meseleler verska pitanja; -
tren verski ritval (obred)
dinsiz ateista, bezboznik; ll 1 . ate-
isticki, bezboznicki; bezbozan, nepobozan
2. fig. svirep, okrutan, grozan, ne-
milosrdan O - in gelir
post. prema svecu i tropar
dinsizlik 1. ateizam, bezboznistvo,
bezboznost 2. fig. okrutnost, svirepost, ne-
milosrdost
dioksit (-di) hem. dioksid
dip (-bi) 1 1. dno; dance (bureta, lonca);
podnozje, cega; "": ten budamak
1) seci iz osnove 2) ugusiti u zacetku; -
ini bulmak naci dno (pi"i. merenju dubine
viskom); - ini bulmak fig. iscrpsti; - e
kmek slegati se, (na) taloziti se (o
mulju, kafi I sl.);./-m/ - ine ekmek 1)
isprazniti do dna, iscrpsti 2) sve potrositi,
spiskati;. - doruk pun do vrha (o posudi,
easi) - e gitmek (po) tonuti (o brodu,
camcU); i grnmek isprazniti se (o
zdeli, loncu); - gstermek (ili smrmek)
ispiti do dna, iskapiti; - voj. lezisni
detonator; - teh. paprica, stozerno
leziste; deniz - i morsko dno 2. koren,
donji deo, osnova; sa - i koren kose;
nak - i koren nokta 3. pozadina, dno, du-
bina; sahnenin - inde u pozadini po-
zornice; salonun - inde u dno sale 4.
vulg. zadnjica, straznjica, donjica ll u funk-
ciji sastavljenih postpozicija; - inde, -
ine pod; pokraj, uz; burnun - inde pod
samim nosem; - inden ispod; kurt
- inden vuk je izasao ispod
drveta o - beygir sp. konj; - ten
dipsiz
potpuno, od glave do pete; - ine gelmek
(ili inmek) smanjivati se, nestajati; - i
balmumu ile seni ya!
uostalom, nisam te molio da dodjes;
nisam te zvao s buklijom! - ini tutmak za-
goreti (o jelu); yerin - ine gemek jako se
postideti, potoputi u zemlju od stida
dipik kundak (puske); - darbesi
udarac kundakom; - le vurmak udariti
kundakom
dipiklemek ak. udariti kundakom
dipdiri pun zivota, vitalan; savrseno
zdrav
dip kontrolni deo, isecak
(uputnice, ceka)
dipleme nar. trg. glavna knjiga
diplemek arg. 1. iscupati; 2. ispiti
diploma diploma; svedocanstvo; - da-
treni svecana predaja diploma;
lise - gimnazijska diploma
diplomiran; - hukuku dip-
lomirani pravnik
diplomasi diplomatija (i fig.); - do-
diplomatski imunitet; -
kileri diplomatski odnosi; - mahvilleri dip-
lomatski krugovi; - masuniyeti v. -
- temsilcileri diplomatski
predstavnici; yoluyla diplomatskim
put em
dlplomat diplomata
diplomatik diplomatski; - anta dip-
lomatska valiza; - kesilmesi
prekid diplomatskih odnosa; - kurye dip-
lomatski kurir; - misyon diplomatska mi:
sija
v. diplomasi
dipnot (-tu) fusnota, beleska (na dnu
stranice)
dipsiz 1. bez dna, bez danceta; fig. ne-
izrnerno dubol<, beskrajan 2. fig. ne-
osnovan; bezrazlozan (dokaz, zakljueak);
283
i
dipsizlik
- iddia neosnovana tvrdnja - kile
ambar (ili - tencere, pencere) 1)
rasipnik, raspikuca 2) uzaludan, bes-
koristan, beznadezan (napor,' posao); -
testi rasipnik
dipsizlik 1. neizmerna dubina; besk-
rajnost 2. fig. neosnovanost, ne-
zasnovanost
dirahmi drahma (grcka novcana je-
dinica)
dirayet (-li) a. 1. sposobnost, vestina,
spretnost, okretnost 2. ostroumnost, pro-
nicljivost
dirayetli 1. sposoban, vest, spretan 2.
ostrouman, pronicljiv
dirayetsiz 1. nesposoban, nevest,
nespretan 2. nepronicljiv, neinteligentan
dirayetsizlik 1. nesposobnost, nesp-
retnost 2. nepronicljivost
direk 1. direk, greda,
stub; - glava stuba, kapitel; - dik-
mek pastavili stub (telegrafski, telefonski i
si.); mermer - mermerni stub 2. fig. stub,
temelj; evimizin - i stub nase kuce 3.
mor. katarka, jarbol 4. kopljiste, kopljaca
(koplja, zastave) sancak- i motka za zas-
tavu 5. sp. greda, stativa (gola); - e arp-
mak udariti u stativu; - ten dnmek od-
biti se ad stative-(o lopti) - -
vikati iz sveg glasa, kricati; - gibi krupan,
visok, kao stub
direkli sa stubovima, sa jarbolima; iki -
gemi brod sa dvema katarkama
direksiyon upravljac, volan (vozila); -
za volanom; - sallamak arg. te-
rati, voziti (motorno vozilo); - u sola
mak okrenuti upravljac ulevo
direkt 1 prav, ravan; direktan, ne-
posredan; - voj. nepopredna vatra; -
olarak pravo, izravno, neposredno, di-
rektno ll sp. direkt (udarac u boksu)
direktif direktiva, instkrukcija, uputstvo,
284
smernica; ynerge; /-af - vermek dati di-
rektivu
direktr direktor, upravnik, rukovodilac
direktrlk 1. direkcija, uprava 2. di-
rektorski polozaj
diremek 1. ak. dat. uspravljati nas-
lanjati; podupirati; upreti; duvara
- upreti nogama o zid 2. fig. opirati se,
protiviti se, suprotstavljati se
diren agr. dvokraka vila (za prevrtanje
sena)
diren (-ci) fiz. alpar
direnli otporan, rezistentan
direngen uporan, nepopustljiv; tvrdog-
lav, svojeglav
direngenlik upornost; tvrdoglavost,
svojeglavost; ct.
direnim tvrdoglavost, svojeglavost;
cudljivost
v. direnme
direniemek ak. okretati, prevrtati (seno
i si.)
direnme v. direnim
direnmek fok. 1. ostajati pri svome; jo-
guniti se, inatili se; 2. protiviti se, opirati
se, suprotstavljati se
istrajan, nepopustljiv' zilav;
nepokolebljiv
ne popustati, ostajati pri
svome
diretmek opirati se, inatili se, joguniti
se, kapricirati se
direy zoo/. zivotinjski svet, fauna
dirgen v. diren
dirhem a. 1. dram (3, 1 grama; ce-
tiristoti dea oke) 2. drahma (srebreni
novac iz doba halifata) 3. fig. kap,
doza; - kadar veoma mala, mrvica, trun-
cica - satmak prenemagati se, pret-
varali se, afektirati; iki - bir ekirdek ele-
gantno obucen, veoma sik odeven
diri 1. ziv, u zivotu; - ya da l ziv ili
mrtav; bu diri mi yoksa
mi? da li ste ovu kokosku kupili
zivu ili zaklanu? 2. svez, neuveo (o cvecu,
vocu, povrcu) 3. nedokuvan, nedopecen
(o jelu, mesu) 4. ostar, strog (o recima,
prekoru si.) 5. fig. pun zivota, vitalan, cio,
zivahan; - bir adam viialan covek o - -
ziv, za zivota; - gmmek zivog sah-
raniti; - - zivi su izgoreli
dirice prilicno strogo, ostro
p. 1. zaljenje, sazaljevanje 2. od-
bijanje, neprihvatanje, -dan/ - etmek
odbiti, odbijati; bu benden - et-
mezsiniz necete mi odbiti ovu molbu ll ah!
avaj! jao!
dirije dirigovan; cf. gdml
dirik v. diri
diriksel 1. prirodan, urodjen; - te-
lesna, ,toplota, sopstvena toplota 2. zi-
votinjski, koji se odnosi na faunu
diri11 v. diriksel
diri12 tekst. dusecno platno, trojnik, tro-
zicno sareno platno
dirilmek 1. oziveti (i fig.); vaskrsnuti,
uskrsnuti 2. preboleti, oporaviti se, isceliti
se 3. oziveti, povratiti se (o cvecu, biljci) 4.
poncvo se ohrabriti, povratiti hrabrost
diriltmek ak. 1. povratiti u zivot; oziviti;
ozivljavati, obnoviti; vaskrsavati, ponovo
uvoditi 2. ozivotvoriti
dirim zivot
dirim bilimi biologija
dirimil ziv, koji zivi, u zivotu
dirimlik 1. zivotni, vitalni; cf. dirimsel 2.
dozivotni
dirimsel zivotni, vitalni
dirimselcilik fi/. viializam
disiplin
dirlik 1. spokoj, mir; sreca, za-
dovoljstvo; blagostanje; ct. erin; f-al _
vermemek ne dati mira, ne ostaviti na
miru; - yz grmemek nikako nemati
mira 2. zivot, zivljenje; zivotni troskovi, izd-
rzavanje; - imden lm bana
bolja mi je smrt, nego takav zivot 3. sloga,
saglasnost; -dzenlik sloga, mir, dobri
odnosi (u porodici, preduzecu i si.); _
etmek slagati se, ziveti u slozi
dirliksiz nedrustven, nedruzeljubiv;
svadljiv, dzandrljiv; ct. geimsiz
dirliksizlik nedruzeljubivost, ned-
rustvenost; svadljivost
dirsek 1. anat. lakat; - la-
katna kost, lakatnjaca; - naslon za
ruku, jastuk za pod lakat 2. krivina, okuka,
zavoj (puta); vijuga, krivudanje (reke) 4.
teh. obrtaljka, obrtusa, poluga na lakat 5.
koleno, lakat (cevi) 6. arhit. greda, nosac,
konzola O /-al - evirmek prekinuti od-
nose, okrenuti kome ledja, otudjiti se od
koga; - rtmek sav se predatl ucenju,
trljati laktove; - i dnmek zaviti, zaci za
ugao
dirsekiemek ak. gurati laktovma; uda-
rati laktovima
dirseklenmek 1. pass. od dirsekiemek
2. savili se u obliku lakta, obrazovati lakat
dirsekli kolenast (o vratilu i si.); sa-
vijen, zavinut; - boru kolenasta cev; -
astr. teleskop na lakat (pregib);
- viljuska, raslja za veslo; - mil
kolenasta poluga, obrtaljka; vratilo na
la kat
dirseklik 1. oklop, stit za lakat 2. nas-
lon za laktove (na foteljama 3. narukavlje,
rukavac (na sakou ili dzemperu)
disiplin 1. disciplina, stega; -
disciplinska kazna; - i korumak odrzavati
disciplinu; - suu disciplinski prekrsaj;
askeri - vojna disciplina; parti - i par-
tijska disciplina 2. d iseipi ina, grana,
fen - leri naucne discipline
285
disiplinli
disiplinli disciplinovan
disiplinsiz nedisciplinovan
disiplinsizlik nedisciplina, odsustvo
reda
disk (-ki) 1. sp. disk; - atma bacanje
diska 2. anat. disk, prsljen; - dis-
kitis, zapalenje prsljenova 3. gramofonska
ploca
diskalifiye: - etmek sp. diskvalifikovati
diskotek diskoteka
diskriminant mat. diskriminanta
dispanser dispanzer
dispe (-ci) mor. dispec (pravila o gu-
bicima i steti izmedju pomorskog osi-
guravajuceg drustva i osiguranika)
dispei dispecer, strucnjak za dispec
disprosyum hem. disprozijum
distribtor distributer (u raznim zna-
cenjima)
distrofi med. distrofija
dislft hem. disulfid
1. zub; - zubobolja; - ba-
nega zuba; - cvo-
kotanje zuba; - ekmek izvaditi, iscupati
zub; - iscupati zub; - ini .
(iz) vaditi kome zub; - iz-
bijanje, nicanje zuba; - ukuru anat. al-
veola; - zubni karijes; - doktoru
v. - hekimi; - doldurmak plombirati zub;
- dolusu zubna plomba; - leri dklmek
izgubiti zube; ostariti; - cetkica za
zube; - skrgutati zubima; -
hekimi zubni lekar, stomatolog; - he-
stomatologija; - zubnjaca,
zubna kast; - macunu zubna pasta; - mi-
nesi zubna gledj; - v. - macunu;
- zubna kruna; - proteza; - ta-
staviti, namestili zube; - zubni
kamenac; - i tutmak (za)-boleti (o zubu);
pakvareni zubi; takma-
vestacki zub; vestacka vilica; yirmi - i
286
umnjak 2. teh. zubac (tocka, testere, cesl-
ja i si.); zarez, usek, loza; cf. entik, kertik;
- ama makinesi masina za rezanje za-
voja; - amak narezati lozu (uvojak); -
korak loze; korak zubaca; -
medjuzavojna udubina; - asma na-
zupcavanje; narezivanje loze; - - na"
rezan, nazupcen; zupcast; - kesrnek na-
zupciti, narezati (uvojke, loze) 3. cesanj
(beloga luka); rezanj, kriska (po-
morandze); karanfilic 4. pero (kljuca) 5.
dirka (klavira) O - ten artar artmaz
post. bolje je stedeti nego juriti za vecom
zaradom; - ten stedeti, otkidati
od usta; /-al - bilemek ostriti zube, biti
kivan na koga; /-dan/, - ine da-
yanmak stoii':ki podnositi (nedace, sud-
binu); - ine biti nedovoljno (o
jelu); ne biti dovoljno ni za jedan supalj
zub; - e - zub za zub, osveta; - e do-
kunur vredan, znaeajan,. vazan; /-al - ge-
irememek ne moci kome nauditi, ne
moci se s kime meriti; - geirmek 1) ug-
risti,. ujesti 2) fig. sprovesti svoju volju; - e
gelir lak plen; - ine gre 1) po svom
ukusu; kao naruceno 2) koliko je ko u
stanju, koliko je kadar; - (lerini) gs-
termek pokazati zube, zapretiti; - inin ko-
bile gitmemek (ili - in
doldurmamak) v. - ine - ini
stisnuti zube, pretrpeti; - ini
skmek fig. izbiti kome zube, obezvrediti
koga; - inden
veoma stedeti, otkidati od usta; - ini
takmak upotrebiti svu snagu, ra-
dili svim silama
badem bot. badem mekusac (Pru-
nus amygdalus var, fragilis)
budak bot. beli jasen (Pra-
xinus excelsior)
1. krupnozrna psenica 2.
svecanost povodom prvog zuba u
deleta 3. slatko jelo od p'senice (sluzi se
povodom nicanja prvog zuba u deteta)
1. zubni lekar, zubar, stomatolog;
- kerpeteni klesta za vadjenje zuba; -
okulu zubotehnicka skola 2. arg. "zubar",
trgovac ziatom sa zuba pokojnika)
zubarstvo, stomatologija
nar. 1 . klesarski cekic 2. zupcast
cekic (za zrvnja)
nar. izvaditi zub
eti anat. desni; - krva-
renje desni; - nsz gram. alveolar
1 . zena, zensko; zool. zenka; -
iek bot. zenski cvetl; - geyik kosuta; -
kaplan tigrica; - kpek kuja, kucka; -
bot. tucak, pestic 2. supljina, otvor,
rupa; teh. usica, prstencic; navrtka, mat-
rica, kalup; - amak (iz) dupsti ll 1. zens-
ki; zenstven; - zenski osmeh 2. teh.
spregnut; vezan; supalj, "zenski"; - anah-
tar supalj kljuc; - burma zenski navrtanj;
- e/. utikacka kutija; - kopa 1) druker
2) petlja, zamka 3. rnek (i fig.); - demir
meko gvozdje; - blag razgovor
o - erkek teminiziran muskarac; - kpek
erkek kpek
pos/. dok kuja repom ne
mahne, pas nece za njom potrcati; -
bot. bozur, zenski bozur (Paeonia
officinalis)
zenski ll gram. zenski rod
feminizirati se; postupati
kao zena
- erkekli (ili erkekli -) zene i
muskarci, musko i zensko; muzjaci i zenke
zenski pol; fig. zeni svojstveno
ponasanje, zensko ponasanje
ak. gram. staviti u zenski
ro d
nar. ular, nagubac;
korpa; brnjica
organ bot. tucak
karanfil bot. karanfilic klincic (Eu-
genia caryophyllata)
divan
1. sa isturenim zubima 2. fig. uti-
cajan, mocan
1. gl. im. od 2. teh.
zupcanje, narezivanje zubaca
1 . gristi, ugristi; ujesti, ujedati
2. teh. nazupcati, nazubiti 3. fig. uz-
nemiravati, dosadjivati
d 1. pass. od 2. pos-
tali uticajan
caus. od
1 1. sa .. zubima; -zub 2. fig. zubat,
ostra jezika; - 1) uporan, tvrdog-
lav, samevoljan 2) osoran, bahat, ag-
resivan 3. sa zupcima, sa lozama (uvoj-
cima); zupcast, nazubljen reckast; -
elvata klin sa uvojcima; - ark zupeast
tocak; - ubuk zubcasta sipka, zup-
canica; - ray sina sa zupcanicima 4. fig.
vidjen, ugledan; uticajan 5. u sastavu bot. i
zool. naziva; - gvercin zupcastokljuni
golub (didunculus); - tirsi zoo/.
sledj, haringa (Ciupea pontica) ll zup-
canik; - dzeni pogon na zupcanike; def-
ransiyal - si zupcanik poluosovine, di-
ferencijel
otu (-nu) bot. blitvina, vranemil
(plumbago europaea)
z zubna pulpa
zubni; gram. dentalni (kon-
sonanti), dentali
1. bez zuba, bezub 2. ravan, gla-
dak, nenazubljen; bez loze (uvojaka)
anat. zubna duplja, alveola
dltiramp /it. ditiramb
ditmek (dider) ak. 1. cimkati, cupkati
(predju) 2. grebenati; cesljati,
(vunu, pamuk, svilu) 3. rastrzati, razdirati;
seckati, komadati rasparcavati
dival (-li) p. srebrni vez (na kartonu ili
skupocenoj odeci)
divan 1 p. divan, sofa, kauc
287
divan
divan2 p. 1 . ist. ministarsko vece,
drzavni savet; kruhski savet Hu-
mayun visoki sa vet (na . sultanovnm
dvoru) 2. jur. sud; Adalet arbitrazni
sud; - haysiyet (ili haysiyet - sud
casti; harp - vojni sud O - durmak stajati
u pozi postovanja prema kome (skrstenih
ruku); ayak - leteca sednica saveta,
hitno sazvan savet
divan3 p. /it. divan (sabrani stihovi jed-
nog pesnika), zbirka pesama; -
Divanska knjizevnost (Kiasicna osmanska
knjizevnost (XIII-XIX veka); - di-
vanski pesnici
divane /it. manja pesnicka zbirka (jed-
nog pesnika)
divane p. 1 lud, sumanut, bezuman;
nar. budala, glupak; - olmak poludeti, po-
mahnitati ll slab na nesto, lakom; veoma
sklon cemu; - si olmak izgubiti glavu
za cime, ludovati za kime
divanelik ludilo, bezumlje; ludost, bu-
dalastina, glupost
divanhane p. arh. 1. sirok, hodnik 2.
prijemna soba
p-a. arh. vrhovni sud
(-bi) p-a. arh. vojni sud
muhasebat p-a. arh. glavna
finansijska kontrola; cf.
divani p. divani (vrsta rukopisa kajim
su pisani sultanski fermani i berati)
divik zoo/. termit (Termes)
divil: - - dijal. stalno, bez prestanka,
neprekidno
divit (-ti) a. ist. divit (pernica sa mas-
tionicom)
diviti ist. 1. prodavac divita 2. sekretar
ve zira
divlek dijal. 1. vrsta sitne dinje 2.
nezrela, zelena dinja
diyabet (-ti) med. secerna bolest, di-
288
jabetis; ct.
diyabetik dijabeticar, seceras
diyafram 1. fiz. pregrada; blenda 2.
anat. dijafragma
diyagonall dijagonala ll dijagonalan
diyafram dijagram
diyakroni dijahronija ct. art
diyakromik dijahronijski, dijahronican
ct. art
diyalekt (-ti) dijalekat
diyalektik 1 dijalektika ll di-
jalekticki; - yntem dijalekticki metod
diyalektolog Elijalektologija
dijalektolog dijalektolog
diyalel log. pogresan zakljucak circulus
vitiosus
diyaliz hem. dijaliza
diyalog dijalog
diyanet (-ti) a. 1. poboznost, bo-
gobojazljivost, religioznost 2. religija, vera;
- jur. verski poslovi; - m-
direkcija za verske poslove
diyanetli pobozav, bogobojazljiv, re-
ligiozan
diyapazon dijapazon (u raznim zna-
cenjima)
diyapozitif (-vi) dijapositiv, slajd
diyar a. zemlja; kraj
diyastol (-l) fiziol. dijastola
diyatomik hem. dvovalentan
diye 1 gerundij od demek ll za grad-
jenje direktnog govora; dur - on
je povikao: "Stoj!"; bana burada ne
yorsunuz - sordu upitao me je: "Sta tra-
zite ovde?" lll misleci, pretpostavljajuci
da ... po d izgovorom; pod pretpostavkom ...
u uverenju; misafir geliyor - evde
ostao sam kod kuce misfeci da ce
uvece doci gost; telefon edersiniz - bir
saatten fazla bekledim cekao sam vise
od jednog sata nadajuci se da cete te-
lefonirati IV pas/e glagola u imperativu ili
optativu; da, da bi, kako bi; sizi greyim -
geldim dosao sam da vas vidim; sigara
- gnderdim poslao sam ga
da kupi cigarete V posto, kako, jer; ge
- hemen odmah smo ustali
posto smo zakasoili VI kao, za; radi; bunu
mi - da li si to ucinio
radi zabave? - yerli mal-
lar domaca roba koja se prodaje kao
na VII po imenu, zvani; ct. Ahmet -
bir. ucenik po imenu Ahmet;
"lmden sonra" - bir kitap okuyorum
citam knjifu koja se zove "Posle smrti"
diyecek - i olmamak nemali sta
reci; buna - im yok nemam sta da kazem
na to
diyet1 (-li) a. otkup, cena za krv ubi-
jenog (po islamskom pravu)
diyet2 (-ti) med. dijeta; - yapmak drza-
ti dijetu
diyetetik dijetalan
diyetisyen dijeteticar, strucnjak za di-
jetu
diyez muz. povisilica, znak za po-
visenje, krst
diyoptri dioptrija
diyorit (-li) min. diorit
diyot (-du) dioda (radija)
diz 1. koleno; - v.
- lerinin zlmek preseci
se od (o nogama); jedva stojati na
nogama; - boyu do kolena (visok, dubok);
- k! na kolena! klekni! (komanda); -
kmek klecati, klemnuti; fig. pokleknuti;
pokoriti se, predati se; /-al - ktrmek
naterati koga da kleci; potciniti, pokoriti; -
rtmek v. dirsek rtmek; - i di-
binde, uz, pokraj. pored (sedeti, raditi i si.);
- - e vrlo blizu, koleno uz koleno; - ini
dizginli
dvmek gorko se kajati, zaliti za cim; - e
gelmek 1) baciti se na kol e na (pred kime)
2) poniziti se, ponizavati se; - e ge-
tirmek poniziti, naterati koga da kleci;
- lerine kapanmak v. - e gelmek; - leri
kesilmek v. - lerinin zlmek; - le-
rini selam vermek pokloniti se,
previti koleno (pri pozdravljanju); - pmek
baciti se pred noge, usrdno moliti, prek-
linjati; - st na kolena (pasti, kleknuti); -
e varmak v. - e gelmek. 2. (dizler) krilo;
anne - lerine oturttu majka je
stavila dete u krilo
dizanteri med. dizenterija
diz 1 . anat. tetiva kolena 2. pod-
vezica
dizdar p. ist. zapovednik tvrdjave
dizdirrnek caus. od dizmek
dize /it. polustih
dizel dizel; - motr dizelmotor
dizem /it. muz. ritam
dizge 1 sistem (filozofski); pravac,
skola, doktrina, teorija
dizge2 arh. koji doseze do kolena; -
orap dokolenice ll podvezice (carapa)
dizgi 1. tip. slog, slaganje; -
stamparske greske 2. poredak, sistem
dizgici tip. slovoslagac
dizgin dizgin, kajas, kaisevi za up-
ravljanje zapregom; n ekmek zategnuti
dizgine, pritegnuti uzde; - ini ekmek
fig. obuzdati, drzati na uzdi; - leri ele
almak uzeti uzde u svoje ruke, za-
gospodariti; - leri (ele) vermek popustiti
uzde, dati vise slobode, razuzdati; - leri
olabaviti popustiti dizgine; fig.
razuzdati, osloboditi stege; - ini
mak v. - ini ekmek; - e vurmak za-
uzdati (i fig.)
dizginlemek ak. zauzdati; fig. obuzdati
dizginli 1. s uzdom, zauzdan 2. fig.
289
dizginsiz
obuzdan
dizginsiz 1. razuzdan 2. fig. ne-
obuzdan, zestok, pornaman
dizi 1. linija, red; niz; - - u nizu, u po-
vorci; iki - dva reda drveca 2. niska;
bir - inci niska 3. voj. red, vrsta,
stroj 4. _mat. progresija; aritmetik - arit-
meticka progresija hendesi ge-
ometrijska progresija 5. muz. skala, lest-
vica 6. fig. serija, niz (dogadjaja, pojava i
si.); olaylar- si niz dogadjaja 7. /ing. pa-
radigma
dizici v. dizgici
dizilernek ak. 1. poredjati, svrstati 2.
nanizati
dizili 1. rasporedjen, razvrstan, po-
redjan 2. nanizan 3. tip. slozen (tekst)
dizitmek 1. pass. od dizrnek 2. ras-
porediti se, razvrstati se, postrojiti se 3.
nanizati se
dizim 1. razmestaj; grupisanje, razvr-
stavanje 2. tip. slaganje, slog
dizim indeks; spisak
diz 1. anat. prednji deo kolena;
- casica 2. stitnik za koleno
dizlik 1. stitnik za kolena (golmana) 2.
sorts, kratke pantalone
dizme 1. gl. im. od dizrnek tip. sla-
ganje; - makinesi slagacnica
dizrnek (-er) 1. ak. dat. poredjati, raz-
mestiti; postrojiti; razvrstati, rasporediti 2.
nanizati 3. tip. slagati, sloziti
dizmen v. dizgici
do muz. do (nota
do muz. kljuc "do"
dobra dobra iskren, otvoren, pros-
tosrdacan; cestit, posten; - - otvoreno,
bez okolisenja; - - sylemek otvoreno
kazati
doent (-ti) docent
290
doentlik 1. docentsko zvanje 2 .. do-
centura
dogma dogma; cf. inak
i dogmatik ll dogmatski
dogmatizam
ak. dogmatizovati
dogmatik v.
dogmatizm dogmatizam
1. priroda; - bilgisi poznavanje
prirode, prirodopis; - bilimleri prirodne
nauke; - yasa91 zakon prirode, prirodni
zakon 2. priroda; karakter, narav, cud;
- priroda kamena; suyun - pri-
mdna svojstva vode
naturalista
naturalizam
1. nadahnuce, inspiracija 2.
improvizacija
bez pripreme, improvizovano
(govoriti, recitovati, glumiti i si.)
protivprirodan, neprirodan
prirodan, naturalan; -
prirodno odabiranje; - billmler prirodne .
nauke; - fizicka geografija; -
gzellikler prirodne lepote; - hal hem. pri-
rodno stanje; - seim (ili seleksiyo,n) v. -
- tozlanma bot. prirodno op-
rasivanje; - zenginlikler prirodna bo-
gatstva 2. neizvestacen 3. pravi, istinski,
nepatvoren; - jur. fizicko lice
naturalista
naturalizam
prirodnost
zoo/. 1. soko (Falco) 2. sivi soko
(Falco peregrinus)
sokolar, lovac sa sokolovima
lov sa sokolovima
tesi metafizika ll metafizicki
st natprirodan; - gler natp-
rirodne sile
stclk natprirodnost; su-
pernaturalizam
caus. od
1. gl. im. od 2. izlazak,
radjanje (sunca, meseca) 2. ab/. rodjen,
rodom iz .. poreklom; - byme 1) rodjen i
odrastao u .... ; pravi; - byme istanbullu
rodjen i odrastao u lstanbulu, pravi Stam-
bolija 2. tig. od pocetka
urodjen; od rodjenja
(-ar) 1. roditi se, radjati se;
yer mesto njegovog rodjenja;
nerede gde ste rodjeni? 2. iz-
laziti, radjati se (o suncu, mesecu); gn
sunce je izaslo 3. fig. nastati, po-
javiti se; izroditi se, zametnuti se; zaceti
se; ct. meydana gelmek ; son za-
manlarda yeni bir u pos-
lednje vreme se pojavila nova kritika; sos-
yal farklardan sorunlar problemi
koji nastaju iz socijalnih razlika 4. dat.
pasti na pamet, sinuti (o misli); bu fikir
sana nereden odakteli je pala na
parnet ta misao O kaf-
tan biilmez izr. jos ne rodjeno detetu se
ne kroji kaftan; sve u svoje vreme;
utucen, umoran od zi-
vota, razocaran u zivot;
man olmak razocarati se u zivot, 'biti sit
zivota
v. 1 .
nar. odrezan komad; odrezak;
- - u komadima, na komade
1. gl. im. od 2. te-
sarski radovi (ramovi, vrata, prozori)
dogramadzija, tesar; drvo-
delja
tesarski zanat; tesarstvo,
drvodeljstvo
ak. 1. rezati na komade;

drobiti, seckati; - seekati luk; ste
ekmek - (na) drobiti hleb u mleko 2. del-
jati, tesati, rezali (drvo); rezbarili
pass. od
caus. od
1 1. prav; - geom. prav ugao;
- izgi (ili hat) prava linija; - yol prav put;
fig. pravi put 2. ravan; - duvar ravan zid
3. istinit, stvaran, pouzdan; tacan; - haber
istinita vest; - hesap tacan racun; - ya-
- pouzdani, tacni odgovori 4. pravilan,
ispravan, valjan; - hareket pravilan pos-
tupak; - imla pravilno pisanje; - karar isp-
ravna odluka; - olmayan nepravilan 5.
pravican, ispravan, posten, cestit; - bir
adam ispravan Ciovek ll 1. geom. prava; -
geom. dOz; - bes-
konacna prava 2. istina; ispravnost, pra-
vilnost; - mu bu? je li to istina? da li je to
tacno (pavilno)?; - sunu Istersen ako
hoces da znas istinu ... lll 1. pravo, ravno;
direktno, izravno; - durmak 1. stajati 2)
stajati (sedeti) mirno (o detetu); - otur
mak sedeti mirno; yol - oraya gider
ovaj put direktno vodi tamo 2. pravilno,
ispravno, tacno; - drst sasvim pravilno,
bez greske, nepogresLvo govoriti,
znati jezik); - drst Almanca on
bez greske pise na nemackom -
mu syledim?dali sam tacno kazao? o,
metni - okudu on je tacno procitao teks!
3. valjano; posteno, cestito; -
ispravno ste paslupili IV post. sa dat. 1.
ka, prema, u pravcu; - ka vratima;
parka - gittiler otisli su ka parku; -
prema gradu 2. blizu, ka, oko, pred (za
vreme); - predvece; -
oko podne; - pred zimu; saat ona -
oko dese! sati V u funkciji uvodne reci is-
tina, uistinu, zaista, zbilja; - ben o anda
odamda istina, ja u tom tre-
nutku nisam bio u svojoj sobi O - dan - ya
1) pravo; direktno, neposredno 2) di-
rektan, neposredan; - dan - ya dava jur.
neposredna optuzba; - dan - ya m-
tenasip direktno proporcionalan; - su isi-
291

: '1'
i'

1 l

'
'
1 1
i;
'1
''
''
! 1

tini za volju, iskreno govoreci; - su, ben
bunu hi beklemezdim iskreno govoreci,
ovo uopste nisam ocekivao; .:. el.
jednosmerna struja; - barsak anat. rek-
tum, zadnje crevo; - potvrditi se;
pokasati se, ispostaviti se (o islini); - git-
mek posteno, cestito postupati; - sy-
lemek reci istinu; - (yu) syleyeni dokuz
kyden kovarlar post. istina se nikome
ne dopada; onoga ko govori istinu, gone iz
devet sela; - sz posl. istina je
cesto gorka; - sze can kurban (ili -
sze ne denir) isiina je dragocena cak i
kada vredja
pravo; direktno, neposredno
otvoren, iskren, cestit, posten
1. istinoljubivost; iskrenost,
cestitost, valjanost 2. /it. verizam
1. tvrdnja, iskaz 2. pro-
veravanje, utvrdjivanje, verifikacija
ak. potvrditi, potkrepiti;
proveriti, utvrditi; overili (potpis, prepis)
pass. rec. od
rulamak
1. ispraviti se; postali prav
2. uspraviti se; dici se, ustati 3. fig. isp-
ravi!i se, popraviti se, korigovati se; hesap
racun je ispravljen 4. dat. uputi!i
se, krenuti ka; ct. ynelmek; okula
ruldu uputio se ka skoli 5. oporaviti se,
ponovo stati na noge
el. ispravljac, us-
merivac
ak. 1. ispravljati, korigovati
2. upraviti, usmeriti, uperiti 3. el. pretvarati,
ispravljati (struju) 4. nar. zaradjivati, za-
raditi, steci (novac); ayda yz bin lira
zaradjujem pet stotina hil-
jada lira mesecno
mat. direktrisa, linija vo-
dilja
1 . pravac, smer 2. put koji se
sledi, Usmerenost
292
el. usmerivac, permutator
pravolinijski; - devrim prac
volinijsko kretanje
1. pravtok, ravnina 2. pra-
vilnost, istinitost; tacnost, preciznost;
- u voj. preciznost, tacnost po-
godaka 3. iskrenost, otvorenost, cestitost
biol. tropizam
1 . v. 2. mat. linearan;
- denklem lineama jednacina
islini za volju, istina je da ..
1 1. istok; - gney (ili gney-) ju-
goistok; - kuzey (ili kuzey - )severoistok;
- kresi geog. istocna polulopta 2.
lstok, Orijent; - lkeleri istocne zemlje;
Orta Srednji istok; Uzak Da-
leki istok ll istocni; - Anadolu istocna
Anadolija; - istocna Srbija
bilimi orijentalistika
bilimci orijentalist
istocni; istocnjacki ll istocnjak
istocnjastvo; fig. priv..Zenost
lstaku
1. rodjenje; radjanje, natalitet;
- porast nataliteta; - bel-
gesi rodni list, krstenica, izvod iz knjige
rodjenih; - gn rodjendan; - v. -
belgesi; - maticna knjiga rodjenih;
- kontrol ogranicenje nataliteta; kontrola
racljanja - tarihi datum rodjenja; - yeri
mesto rodjenja 2. (ili - godina rod-
jenja 3. porodjaj; - (ili
porodjajni bolovi; pos-
leporodjajni; - yapmak poradjati se, rad-
jati 4. izlazak, radjanje (sunca, meseca) 5.
hem. oslobadjanje, desorpcija
evi porodiliste, akuserska kli-
nika
rodjen... godine; 1967 - lar
askere rodjeni 1967. gadine poz-
vani su u vojsku
odrotenja urodjen (o bolesti i
si.)
zool. zivorodan, viviparan (o
zivotinjama)
plodan (i tig.); ok - bir
yazar veoma plodan pisac
plodnost; tig. stvaralacka
moc; produktivnost
ak. 1. roditi, doneti na svet
2. tig. izroditi, stvoriti, zaceti, prouzrokovati
O dokuz - nestrpljivo cekati, ocekivati sa
interesovanjem; sedeti kao na iglama
ak. 1. poroditi, poradjati, u
kazivati pomoc pri porodja-babiciti 2. op-
loditi, oplodjivati; (kobilu), mrkati
(ovcu); bir ko elli koyuna kadar do-
jedan ovan moze da oplodi
(mrce) oko 50 ovaca
til. majeutika, Sokratov
metod
v.
1. rodjenje 2. nas-
tanak; geneza 3. izlazak (sunca, meseca);
- u izlazak sunca
plemicki, vlastelinski; plemenit
od rodjenja, urodjen; -
gluv od rodjenja
til. nativista
til. nativizam
doj ist. duzd (mletacki)
dok (-ku) 1. mor. dok; yzer - ploveci
dok 2. skladiste, depo (u luci)
doksan devedeset
doksanar po devedeset
devedeseti
od. devedeset (komada, je-
dinica i si.)
1. od devedeset jedinica;
koji kosta devedeset (lira, dolara, dinara i
si.); od devedeset kilograma 2. de-
vedesetogodisnji;
vedesetogodisnji

bir ihtiyar de-
doktor 1. lekar, doktor; askeri - vojni
le kar; - (ili bayan -) lekarka 2. dok-
tor nauka; - (ili olmak) 1) postali
lekar 2) doktorirati, steci doktorsku tilulu
doktora 1. doktora!, doktorski stepen 2.
(ili - tezi) doktorska disertacija; -
yapmak doktorirati, odbraniti doktorsku
tez u
sa doktoratom
doktorlu arg. markiran, oznacen (o
karti u kocki)
doktorluk 1. zanimanje lekara, le-
karska profesija; - etmek raditi kao lekar,
leeili 2. svanje doktora nauka
doktrin doktrina, ucenje, ideologija
doktrinci 1 doktrinaran, doktrinarski ll
doktrinar, doktrinarac
doku biol. tkivo; ct. nesic; - trans-
platacija tkiva; - kltr kultura tkiva;
- masno tkivo
doku bilimi histologija
doku bilimsel histoloski
dokuma 1. tekstil; - sanayii tekstilna
industrija 2. tkanina za tapaciranje 3. tkan-
je;
1. tkac tkalja 2. prodavac
tkanina
1. tkacki zanat, 2. teks-
liina industrija
dokumahane tkacnica
dokumak ak. 1. !kati 2. mlatiti, !resti
(plodove sa drveca)
dokuna zoo/. pipak
1. dirljiv, ganutljiv (o govoru,
pesmi) 2. uvredljiv, pogrdan 3. jak, ostar;
prodoran; - iki zestoko pice; - koku
ostar miris; - rzgar snazan vetar; -
ttn jak, ljut duvan
293
k
dakunakhk muz. klavijatura
dokunca steta, ustrb
stetan, skodljiv
dakundurmak 1. caus. od dokunmak
2. ak. fig. smerati, aludirati;
bana - istedi onim sto je rekao ciljao je
na mene; svojim recima je aludirao na
men e
dokunma 1. gl. im. od dokunmak 2.
dodir, doticaj kontakt; cf. temas 3. opip, pi-
panje; - duyusu cilo pipanja
dokunmak1 dat. 1. dodirivati, dodirnuti,
doticati, dotaci; pipati; kimse
neka mi niko ne dira papire!
tablolara zabranjeno je do-
dirivati slike! 2. mesati se, pacati, se 3. ne
prijati, stetiti, skoditi; uticati na zdravlje;
bana dakunuyor vino mi skodi;
ttn ona ok dakunuyor duvan mu
mnogo smeta 4. gurnuti; udariti; zakaciti;
srahiye dokunup zakacio je bo-
kali slomio ga 5. uznemiravati, dirati, sme-
tati, muciti; bu
ne dirajte ovog jadnog coveka 6. fig. kos-
nuti, darnuti, ganuti; rastuziti, potresti;
onun szleri bana dokunmaz njegove
me reci ne uzbudjuju; Selim sinirierime
dakunuyor Selim mi ide na zivce 7. vred-
jati, povrediti; namusa - povrediti cas!; 8.
fig. osvrnuti se na, spomenuti (u raz-
govoru) 9. odnositi se na; cf. olmak;
tiyatro tarihine dokunan bir makale cla-
nak koji se odnosi na istoriju pozorista 1 O.
kao pomocni g/agol sa reCima iyilik, k-
tlk i si.; ciniti, pruziti, dati; biti; bana ok
dokundu ucinio mi je mnogo dobra;
onun, bize her zaman do-
kunuyor on nam uvek pomaze O dakunu
dakunu vermek arg. isprebijati, premlatiti
dokunmak2 pass. od dokumak
dokunsa! biol. dodirni, za pipanje; -
duyu culo pipanja
dakunulmak dat. pass. od dokunmak;
bu konuya hi ova pitanje
nije uopste spomenuto
294
dokunulmaz neprikosnoven; ne-
povrediv; imun
neprikosnovenost; imu-
nitet; konut nepovredivost stana
dokunum biol. culo piP,anja
1. dodir, doticaj, kontakt; 2.
muz. stavljanje prstiju (pri sviranju) 3. /it.
kompozicija, sklop; - u kom-
pozicija romana
dokurcun 1. agr. plast (sena), kamara
(slame), stog; krstina (snopova 2. v. dokuz

dokutmak caus. od dokumak
dokuyucu nar. tkac, tkalja
dokuz 1. devet; - da bir jedna de-
vetina; - buuk devet i po; yzde - devet
odsto 2. devetka 3. deveti (dan u me-
secu); bu - unda develog ovog me-
seca O - bir araya gel-
mek nagomiliti se, sve odjednom se svaliti
(o poslovima, teskocama);- kopile,
dete nepoznatog oca; - zdrav, ot-
paran; - v. -
ispod devet brava, brizl-
jivo cuvan (novac); - krn bir
jedini hranilac velike porodice; ._ kyden
odasvud proteran, iz mnogih
mesta izbacen (zbog svadljivosti i si.) -
yorgan eskitmek dugo proziveti
dokuzar po devet
dokuzlu 1 (sastavljen) iz devet delova ll
devetka (karta)
dokuzluk 1. devetogodisnji 2. od devet
Oedinica, kilograma); koji staje devet (lira,
dolara)
dokuz mica, mice (igra); - oy-
namak igrati mice
dokuzuncu deveti
dokman dokument; ct. belge
dokmantasyon dokumentacija;
merkezi dokumentacioni centar, centar za
dokumentaciju
dokmanter dokumentaran; ct. bel-
gesel
dolak uvijaci (za noge)
dolam obmotaj; zavrt, krug (zavoja, tur-
bana)
dolama 1 . gl. im. od dolamak 2. med.
prist na prstu 3. dolama (vrsta kaftana)
dolamak ak. dat. 1. omota (va) ti, za-
vijati, opasivati; - omotati sal
oko glave 2. fig. natovariti, nabediti
dolama otu bot. zanoktika (Pa-
ronyehia)
dolamba 1. krivina, zavoj, okuka; ser-
pentina 2. anat. usna zavojnica, lavirint.
1. vijugav, krivudav (npr.
put, reka) 2. zavojit, spiralan 3. fig. zamr-
sen, zapetljan, slozen, tezak (zadatak,
posao i si.); - deyim zapetijan izraz O -
yollardan gitmek izvrdavati, izgovarati se
1. bez krivina (vijuga,
okuka, meandera) 2. tig. jasan, ne-
posredan; - jasno pripovedanje
klopka, zamka, mreza
dolan (ili yalan -) lukavstvo, prevara;
ujdurma, smicalica
varalica, prevarant; lupez,
protuva
odmana, prevara,
vala; lopovluk, - yapmak ob-
manjivati, podvaljivati, kaisariti
pass. od
ak. 1. okruziti, opkoliti;
obaviti; beline - obaviti opasac oko
pojasa, opasati se 2. podvaljivati, ob-
manjivati, kaisariti 3. v.
nevaljao, lopovski, obmanljiv
ek. opticaj, cirkulacija, spleten,
nesredjen
dotanma 1. gl. im. od dolanmak 2. obr-
taj, obrt (anje); astr. revolucija, kruzenje; -
stresi astr. period, trajanje revolucije

dolanmak 1.dat. omotavati se, obavijati
se oko cega 2. /ok. kruziti, kolati; sabaha
kadar hastanenin do
jutra je kruzio oko bolnice; haber
btn lkede tragicna vest je ob-
letela celu zemlju 3. spotaci se; zapeti, za-
kaciti se saplestise (o nozi) 4. dat. ak. za-
obilaziti, zaobici 5. siriti se, pronositi se (o
glasovima) 6. skitati, tumarati, svrljati, ba-
zati
dolan min. dalerit
dolap 1. orman (za odelo, knjige);
plakar; komoda, skrinja; - orman
sa ogleaalom; duvar - plakar; giysi -
orman za odelo 2. dolap. tocak na vodi (za
navodnjavanje); - beygiri konj koji okrece
dolap 3. obrtni krst, okretaljka 4. ducancic,
radnjica (u kapali Carsiji) 5. vrteska ka-
rusel 6. kutija (za muzicke instrumente,
satni mehanizam i si.) 7. fig. spletka, smi-
calica; podvala, lukavstvo; ct. hile; - e-
virmek (ili dndrmek) postavljati zamku;
uhvatiti u klopku; - dnyor kuje se za-
vera; - pasti u klopku, nasankati
se, zagristi udicu; - a sokmak uhvatiti
u mrezu o - bozuldu krenulo mu je na-
opako (o poslu i si.); --beygiri gibi dnp
durmak vrteti se ukrug, raditi sve isto
1. izradjivac ormana 2. vlasnik
karusela 3 .. fig. spletkar, kaisar, protuva,
probisvet
1. s ormanom; s komodom 2. s
dolapom; - kuyu bunar sa cekrkom 3. fig.
1) kaisarski, varalieki 2) vrtoglav, koji iza-
ziva vrtoglavicu
dolar dolar
1 . krivina, vijuga, okuka 2.
smetnja, prepreka, zapreka 3. v.
1. vijugav, krivudav; ct.
2. upleten, zapetljan, zamrsen, raz-
barusen (konac, kosa i si.) 3. tig. zamrsen,
slozen, tezak; - durum slozena situacija;
- tezak posao 4. tig. uvijen, okolisan
(odgovor, rec)
295

1. krivudavost, vijugavost 2.
zamrsenost, zapetljanost 3. fig. slozenost,
komplikovanost 4. fig. uvijenost, nejasnost
neodredjenost (izrazavanja)
bez krivina, prav
pass. bez/. od
her yer sve su obisli, sve je
razgledano
kruzenje, kolanje, cirkulisanje;
cf. deveran; kan cirkulacija krvi
1. setali se, setati; tumarati,
putovati, obilaziti; Avrupa'da-putavali po
Evropi: bahede - setali po vrtu; so-
kaklarda - lutali ulicama 2. zaobilazili,
(za) obici; bu yol ok ovaj put
je veoma zaobilazan; bu yoldan gitme,
ok nemoj ici ovim putem,
mnogo ces zaobilazili 3. kruziti, cirkulisati
(o krvi) 4. zamrsili se, zapelljali se; raz-
barusiti se (o kosi); fig. zapetljali se, zap-
lesli se; dili zaplice mu se jezik;
iplikler konci su se zamrsili 5.
fig. sirili se, pronositi se (o glasovima, ves-
tima); byle haberler
takvi se glasovi brzo pronose 6. ak. obi-
laziti; mzeleri - ebilazili muzeje; -
obilaziti, razgledali grad 7. ak. nadgledali,
konlrolisati; askeri birlikleri - kontrolisali
vojne jedinice 8. fig. pokazali se, ukazali
se; annemin yznde bir glmseme
. na licu moje majke pojavio se
os me h
pass. od
ak. 1.pokazivati, vodili;
bana ile btn
pokazao mi je grad i sve njegove spo-
menike; o bana her yeri sve.mi
je pokazao, svuda me je proveo 2. zap-
resti, zamrsili, razbarusili (kosu); fig. za-
petljali, otezali, iskomplikovali
dolay okolina, okolica; cf. evre 2. kri-
vina, okuka
1 v. dolay ll post. sa ab/; usled,
zbog; bundan - da li sle
296
zbog loga ljuti? harpten - usled rala
1 posredno, posrednim
pulem; posredstvom, potnocu, putem,
preko; o bir dostum -
onog coveka poznajem posrdestvom jed-
nog svog prijalelja ll 1. stoga; zalo, otuda,
zahvaljujuci (kao uvodna rec) 2. povodom,
u povodu; milli bayram - novadem na-
cionalnog praznika
dolay kutupsal astr. okolo pola, po-
larni; - Polarna zvezda, Pelara
dolayiama /it. perifraza
perifrastican
posredan, indirektan; -
gram. indirektan govor; - tmle in-
direktan objekal
neposredan, direktan; - an-
direktan govor; - log. direktan
do kaz
doldurma 1 1. gl. im. od doldurmak 2.
el. punjenje, sar:Ziranje 3. voj. naboj, pun-
jenje 4. kul. fil. nadev 5. plombiranje
(zuba) ll napunjen
doldurmak ak. 1. (na) punili (casu,
lulu, lorbu i si.) 2. zatrpa (va) ti (zemljom);
kuyuyu - zatrpati bunar 3: voj. (na) puniti,
nabijati (pusku, top) 4. el. puniti, sar:Zirali
(akumulator i si.) 5. kul. nadevali, puniti
(patlidzan, curku) 6. popuniti, popunjavati
(cek, .formular, upilnik) 7. med. plombirati
(zub) 8. popuniti, nadoknaditi; -
popuniti prazninu 9. napuniti, navrsiti (go-
dinu); elli doldurdu on je napunio
pedesel gadina 1 O. fig. nagovoriti, navesti,
zapaliti
doldurtmak caus. od doldurmak
doldururmak pass. od doldurmak
dolgu 1. punjenje 2. plomba (zubna);
yapmak plombirati
dolgulu napunjen; plombiran
dolgun 1. pun, napunjen, prepunjen; -
bardak puna casa; - havuz pun bazen; -
nabijen jastuk 2. pun, debeljuskast;
- punacka zena 3. visok .( do-
hotku, zaradi; - fiyatlar visoke cene; -
visoka plata 4. fig. napet, razdrazljiv
(o osabi) 5. svestrano obrazovan, pun
znanja
dolgunca debeljuskast, punacak
odebljati, zaokrugliti se,
dobiti na telesnaf tezini
dolgunluk 1. ispunjenost; pre-
punjenost, prenatrpanost 2. punoca, go-
jaznost 3. razdrazljivost, jarost, gnev, bes
ugojiti se, popuniti se
dolikosefal biol. dolihocefalan, duge lo-
banje
do lma 1 . gl. im. od dolmak; havuzun
- punjenje bazena 2. kul. punjeno jelo,
nadev; biber - punjene paprike; pat-
- punjeni patlidzan 3. arg. ob-
mana, smicalica, "namestaljka" 4. zemljani
nasip ll 1. zasipan, nasut, zatrpan (zeml-
jom, kamenjem); meliorisan (o terenu,
zemljistu) 2. kul. punjen, nadeven, filovan
<> - gibi naduven, nabrekao; - gibi cz-
dan nabrekao novcanik
1. prodavac punjenih jela 2.
arg. varalica, lupez, lopuza
dolmak (-ar) 1. napuniti se; havuz
doldu bazen se napunio; otobs doldu
autobus se napunio 2. navrsiti se, isteci,
proteci (o veremenu, roku); mddet
doldu istekao je rok; - zeredir godina
je na izmaku; zaman dolmadan ma ke-
sildi utakmica je prekinuta pre isieka ve-
remena 3. fig. razbesneti se, planuti, pasti
u vatru 4. dat. ispuniti se cime; bir
rzgar odaya doldu hladan vetar je is-
punio sobu, soba se ispunila hladnim vet-
rom
dolma kalem naliv-pero, penkalo
(pogodno) za punjenje (nar.
patlidzan, paprika)
do malmak
dolmus (marsrutni taksi) - yap-
mak prevoziti dolmusom; korisiili dolmus
vozac dalmusa
posaoo ozaca delmusa
dolomit min. dolarnit
dolu 1 grad, tuca; - fze pro-
tivgradna raketa; - oluja sa gra-
dom, gradonosna oluja; - ya si-
gorta osiguranje od grada; - tanesi zrno
grada; - pada grad O
kaarken - ya tutulmak pasti sa zia na
gore; pasti s konja na magarca
dolu2 1. napunjen, pun; bira ile - bar-
dak casa puna piva 2. napunjen, nabijen
(o oruzju); - tfenk napunjena puska 3.
pun, nabreknut (dzep, novcanik) 4. za-
uzet; bugn - yum danas sam zauzet 5.
osecajan, pun ... osecanja; - pun ra-
dosti; zlem - pun 'ceznje, ceznjiv o - su
puna mera, sadrzaj cega; bir - su
puna boca raklje; bi"r tencere - su
yemek pun lonac jela; - ya koydum ol-
koydum kako gad
okrenes-ne valja; sve ide naopako; -
tfek fig. kolerik, razdrazljiv covek, "za-
peta puska"
dolu3 u izobilju, izobilan; ot - u
polju ima trave u izobilju; dolapta kitap -
orman je pun knjiga, u ormanu ima mnogo
knjiga
dolu dizgin u galopu, najvecom brzi-
nom (jahati); - gitmek juriti kao lud, leteti
dolukmak nar. ovlaziti se, napuniti se
suzarna (o ocima)
doluluk punoca
dolum punjenje
dolun ay pun mesec
domalan bat. trifa, gomoljika (Tuber
melanosporum
domalmak 1. nar. izbociti se, ispupciti
se 2. kleknuti; sagnuti se, zguriti se scu-
6uriti se
297
dqmaltmak
damaltmak caus. od demalmak
domates bot. paradajz (Solanum lyco-
persicum); - sos od paradajza; -
suyu - so k od paradajza
domatesli s paradajzom, na paradajzu
Uelo)
domino 1. domino (igra); -
kocke domina 2. domino (kostim za bal)
dominocu igrac domina
darninyon domin.ion, zemlja Ko-
monvelta
domuz 1. svinja; fig. svinja, odvratan,
gadan; tvrdoglav, jogunast (o coveku); -
eti svinjsko meso, svinjetina; - un
vet. crveni vetar (bolest svinja) -
yavrusu prase 2. u sastavu bot. i zool. na-
ziva; - bot. zubaca, troskot (Cyno-
don dactylon) - (ili bat. 1)
skrz, menegled (Cyclamen europaeum) 2)
v. domalan; - bat. siljevina (Pe-
ucedanum officinale); - zoa/.
pantljicara svinska O - rucna ko-
lica (za prevozenje tereta); - gibi zloban;
podao, podm!Jkao, potuljen; - un gok de.
yer bogu iza leddja, gde je vrag rekao
laku noc; - dan (bir) ekmek (ili ko-
parmak) fig. od suvage. ovce bar pramen
vune (izmamii od cicije); - ne bilir cev-
herin post. znami svinja sta je
dinja
domuz 1. kljusa, klopka 2. bot.
babin zub (Tribulus tarrestris) 3. klesta (za
vadjenje metaka iz cevi) 4. vaj. zicani je
domuz zool. morska svinja (Pho-
caena communis)
domuz svinjac kocina
domuzlan zool. bombarderbuba (Brac-
hinus crepitans)
nar. inatili se, joguniti se
domuzluk 1. svinjac 2. tvrdoglavost,
- etmek 1) pravitl svinjarije 2) Jo-
guniti se, inatili se
298
domuz 1. caklja motka s kukom
2. poluga, cuskija
don 1 hladnoca, studen, mraz; - a ek-
mek stegnuti, pucati (o mrazu); udariti (o
zimi); - lar zlyor led se kravi, mraz
popusta; - mraz, studeno vreme
don2 gace; - una doldurmak (etmek,
ili napuniti gace (od straha i
si.); oneredili se O - una girmek pretvoriti
se u, primiti oboblik cega (u bajkama);
- una devojka se pretvorila
u zeca
don3 boja dlake (konja); benim
- u dorudur moj je konj doratast, boja
moga konja je doratasta
donakalmak zapanjiti se, preneraziti
se, skameniti se, slediti se
donama ukrasavanje
donamak ak. ukrasavati
1. mor. takelaza, snast, op-
rema broda 2. uredjaj, instalacija 3. sp.
(gimnasticke) sprave
donanma 1: gl. im. od donanmak 2.
flota; - ratna flota; ticaret -
trgovacka flota 3. svecano osvetljavanje,
iluminacija; - raketa za os-
vetljavanje
donanmak 1. doterati se, udesiti se,
nakitili se, nagizdati se 2. osvetliti se, ilu:
minirati se (o gradu, povodom svecanosti;
- grad je osvetljen 3. op-
remiti se snabdeti se (opremom, ured-
jajima); gemi brod je opremljen
4. fig. dobiti grdnju (prekor) 5. prekriti se,
okititi se; ieklerle
drvece se okitilo cvetovima, drvece je
prekriveno cvetovima
oprema
donatilmak pass. od donatmak
1. voj. borbena oprema 2. uk-
rasi, ornamenti 3. oprema (broda, fabrike)
4. paz. rekviziti
paz. rekviziter
donatma 1. gl. im. od donatmak 2. op-
rema broda
donatmak ak. 1. obuci, odenuti, na-
gizdati (devojku, mladu); ukrasiti, de-
korisati (sobu) 2. osvetliti, iluminirati (grad)
3. opremiti, snabdeti cf. tehiz etmek 4.
fig. grditi (iz)-brusiti, ocitati vakelu
caus. od donatmak
dondura hladnjak, zamrzivac
dondurma 1 1. gl. im. od dondurmak 2.
sladoled; - makinesi masina za pravljenje
sladoleda; limonlu - sladoled sa li-
munom; - vocni sladoled
sladoledzija
zanimanje sladoledzije
dondurmak ak. zamrzavati, zamrznuti,
zaledjivati; fig. zaleditl; zamrznuti;
- zarrirznuti cene; - zamrznuti
plate
dondurucu leden (o vetru, kisi), hladan
kaoled
dondurulmak pass.od dondurmak;
et zamrznuto meso
donzuanstvo
donkihotizam
donma gl. im. od donmak; -
tacka mr2njenja
donmak (-ar) 1. zamrzavati se, mrznu-
ti, zalediti se; ptvrdnuti; dondu
se stegla 2. smrzavatl se, umirati od stu-
den 3. hem. stvrdnuti se, ocvrsnuti; i-
mento abuk donar cemeni se brzo
stvrdnjava 4. fig. slediti se, zanemeti;
donup kalmak v. donakalmak
zaledjen, smrznut; fig. zamr-
znut; - toprak geog. zaledjeno lle (blizu
alova); - ledena kisa
donra 1. peru!, ljuspa 2. sl6j prljavstine
(na telu)
dost
donsuz 1 1 . bez gaca 2. fig. ubog, si-
romasan ll nar. golac, odrpanac
donuk 1. zaledjen smrznut; zamrznut
2. bez sjaja, mutan, !aman, mat (o boji); -
bir salaba svetlost 3. fig.
ucmao, iznemogao, slab; bezizrazan (o
pogledu, ocima); - adam turoban covek; -
gzler bezizrazne oci 4. neproziran, nep-
rovidan; - cam 1) neprovidno staklo 2) za-
magljeno staklo
donuklanmak, 1. tam-
neli (i fig.); postali mutan, bledeti, gubiti
sjaj 2. slabiti, mlitaviti, gubiti zivotnost 3.
zamagljivati se (o staklu)
caus. od
donukluk 1. zaledjenost, zamrznutost
2. tamnost, mutnost; bledoca (i fig.) 3. be-
ucmalost; slabost, iznemoglost
4. neprozirnost; zamagljenost (stakla)
don 1 salo, loj; ll fig. ne-
simpatican (covek) o - gibi kao kip (o cutl-
jivom coveku); - ile pekmez kao pas i
ma eka
dopdolu pun puncat, prepun
doping doping
doru crvenkastosmedj, .doratast; - at
do rat
doruk 1. vrh (planine, drveta i si.)
2. fig. vrhunac; /-m/ - una dostici
vrhunac cega 3. po/. vrh; - sas-
tanak na vrhu, sami!
doruklamak ak. napuniti do vrha, nalili
do vrha; doruklarnal ne pre-
punjaj case!
doruklu 1. vrske pun 2. sa vrhom
dorum dijal. kamilce, mladunce kamile
dosa (ili - mor. brodske ste-
penice, stube
1 sasvim pravilan (tacan) ll
pravo, ravno (ici)
dost (-tu) p.l 1. prijatelj; - edinmek
299
,1''
dostane
steci prijatelje, okruziti se prijateljima; /-la/
- olmak gajiti prijateljstvo, biti s kime pri-
jatelj, prijateljevati; - stari pri-
jatelj, srdacni prijatelj 2. ljubavnik; lju-
bavnica, prijateljica; tutmak imati
ljubavnika (ljubavnicu) 3. zaljubljenik, lju-
bitelj; zastitnik, pristasa; ocuk - u pri-
jatelj dece; sulh - u pristalica mira; ti-
yatro - u zaljubljenik u pozoriste ll
prijateljski; naklonjen, predusretljiv; - dev-
let prijateljska zemlja; - -
srdacno primiti; (ili m-
nasebetler) prijateljski odnosi O -
gldrr pos/. prijatelj govari
bolnu istinu, neprijatelj laska; - lar
grsn diye forme radi, izgleda
radi; - un yarmaz pri-
jateljska grdnja ne vredja; kamen koji pri-
jatelj ne razbija glavu; -
bakar pos/. prijatelj gleda u . lice,
neprijatelj u noge; - a
javno, pred svima; - kara gnde belli
olur pos/. u nevolji se drug poznaje; - la
ye i, etme sa prijateljem jedi i
pij, ali ne posluj; ne mesaj posao s pri-
jateljstvom
dostane p. prijateljski, srdacno, pre-
dusretljivo
dosta v. dostane
dostluk prijateljstvo, drugarstvo;
etmek biti u prijateljskim odnosima, pri-
jateljevati; - kurmak sklopiti prijateljstvo;
- yapmak v. - etmek O - kantarla,
miskalla (ili -
prijateljstvo je jedno, posao drugo;
posao je posao
dosya 1. dosije, akta o jednom pred-
metu; - amak otvoriti dosije; - tutmak
voditi dosije 2. dosije kosuljica, fascikla
dosyalamak ak. staviti u dosije (spise)
doya: - - obilato izobilno, do mile
volje, napretek; - - seyrettiler siti
su se nagledali utakmice
doygu sredstva za zivot, nasusni hleb
300
doygun 1. zadovoljen, udovoljen; na-
miren, obezbedjen 2. hem. zasicen; - bi-
zasicena jedinjenja
doygunluk 1. udovoljenost, za-
dovoljenost; obesbedjenost 2. za-
dovoljstvo 3. fiz. hem. zasii':enost, sa-
turacija
doyma 1. gl. im. od doymak 2. hem.
zasicemost, zasicenje; - derecesi stepen
-
doymak (-ar) 1. nasititi se, zasititi se (i
fig.); najesti se; doydu najeo sam
se 2. hem. zasititi se 3. dat. uzivati u
cemu, nasladjivati se cime;
- uzivati u sopstvenoj sreci 4. do-
yamamak dat. ne moci se zasititi i':ime;
bakmaya ne mogu da se
nagledam; o, paraya ne
moze da. se. zasiti 5. abi. pej. biti
svega sit; bundan doydum! sit sam toga,
dosta mi je toga; ondan doydum
vee sam sit njega
hem. nezasicen
doymaz nezasit; gramziv, pohlepan
nezasitost; gramzivost, poh-
lepnost; ct. a gzllk
1. sit 2. hem. zasicen 3. za-
dovoljen, namiren
doyulmak dat. bez/. od doymak; gzel
manzaralara doyulinaz covek se ne
moze zasititi lepih panorama
doyum 1. udovijenost; zadovoljstvo 2.
uzivanje, uzitak 3. sitost, zasicenost; /-al -
olmamak ne biti dosta, ne dosaditi; gzel
- olmaz nemoguce je zasititi se
lepim stvarima; lepe stvari nikada ne
mogu da dosade
doyum evi mali, skroman restoran
doyumluk 1. dovoljan za (o
kolicini) 2. nar. grabez, jagma
doyunmak r.efl. od doymak
doyuran zasicujuci, koji zasicuje; sa-
turater
doyurma hem. zasicenje, saturacija
doyurmak 1. ak. dat. zasititi, utoliti 2.
ak. dat. hem. sasicavali, saturisati 3. ak.
udovoljiti, namiriti; zadovoljiti; 4. ak. hra-
niti, ev - izdrzavati cel-
jad 5. ak. fig. podmititi, podmazali
doyurucu 1. zadovoljavajuci; dovoljan;
ct. tatminkar 2. hranljiv 3. fig. uverljiv,
ubedljiv
doyururmak pass. od doyurmak
doz doza (u raznim znacenjima) -
u predozirati, prekoraciti dozu)
dozaj doziranje
dozer v. buldozer
dozimetre dozimetar
v. dven
v. dvme
dkmek v. dvmek
v. dv
v.
v.
dkme 1 1. gl. im. od dkmek 2. liv, li-
venje; - elik celicni liv, celicni odlivak ll
1. liven; - demir belo liveno gvozdje lll
nabacano, nagomilano bez reda; u ra-
sutom stanju, neupakovano; n satmak
prodavati neupakovano (na gomile, bez-
merenja)
dkmeci v. dkmc
dkmecilik v. dkmclk
dkmek (-er) ak. 1. prolivati (pro) si-
pati, usuti, (na) tocili; ieklere su - po-
livati cvece; - prolivati roniti suze,
gorko plakati 2. teh. liti, -izlivati (metal, ce-
men!, gips); harf- izlivati slova; top- izliti
top 3. prosuti, prosipati; zasipati, nasipati,
presipali; razbacivati, rasipati;
ambara - sipati psenicu u ambar; kum
dklmek
dkmek sipati pesak; tavuklara yem -
baciti kokoskama hranu 4. isprazniti, iz-
baciti, istresti; sepetini - isprazniti
korpu za papir; - istresti pepeljaru
5. gubiti, prorediti, lisce, cvece,
boju); etirali se, bledeti;
dkt drvo je ostalo bez lisca; lisce je
opalo s drveta; kanarya tylerini d-
kyor kanarioac se perusa 6. med. esipali
se, osuti se; pojaviti se, izbijati (o ospama)
7. kul. przili, peci (na tiganju); gzleme -
prziti ustipke 8. skupljati. gomilati. kon-
centrisati; asker - gomilati vojsku
na granici 9. voj. polagali (mine) 1 O. po-
obarati, oboriti u velikom broju (na ispitu);
matematikten hemen hemen btn
dkmler iz matematike su oborili
skoro ceo razred 11. promenili, dati druk-
ciji tok (razgovoru, poslu); - ok-
renuti stvar na salu; kavgaya
pretvorili su razgovor u svadju
12. mrestiti se, polagati ikru (o ribama) 13.
fig. izneti izloziti; derdini - izneti svoje ne-
volje; iini - otvoriti dusu, poveriti svoje
tajne; - staviti na papir, zapisati
14. cvetati; roditi (o biljkama) O dkp
samak nemlilee trositi, rasturati
dktrrnek 1. caus. od dkmek 2. arg.
brzo i vesto raditi; lako i vesto govoriti (pi-
sati, igrati); biti maher
dkk spusten obesen, koji visi (o tka-
nini); raspusten, razbaruzen (o kosi); -
razbarusen, cupav; - v.
dklmek 1. pass. bez/. od dkmek 2.
opedeti (o liscu, vocu); ispadati (o zu-
bima); dklmeye zubi
su poceli da ispadaju; yapraklar d-
klyor lisce opada 3. opadati, pro-
redjivati se (o kosi) 4. otpadati, kruniti se,
ljustiti se (o zbuci, malteru, boji) 5. izlivati
se, liti se (o metalu, gipsu) 6. postareti, po-
habati se, izlizati se, otrcati se, izandjati;
elbisesi dkld njena se haljina izlizala;
eski evimiz dkryor nasa stara kuca
se raspada (rusi) 7. dat. pojuriti, pohrliti,
nagrnuti; navaliti, jurnit (o mnostvu ljudi);
301
dkm
herkes dkld svi su pohrlili Uur-
nuli na zlato); herkes dkld svi
su pohrlili u polje; -, nagrnuti na
ulicu 8. dat. geog. ulivati se, ulitcati, l!Vi-
rati; Tuna Karadeniz'e dklmeidedir
Dunav se uliva u C.rno more 9. pasti od
umora, iznuriti se; bugn dklyorum
danas sam mrtav umaran 1 O. dobro sloc
jati, lezati, biti podesan (o odelu, stofu) 11.
padati, rie slajali pravo (o kosi, tkanini) 12,
dat. rnenjati se, promeniti se, dobiti druk-
eiji, poslu) 13. fig. biti oeevidno, jasno se
videti; gzlerinden dklyor
pohlepa muse vidi iz oeiju <> dklp sa-
1) lako se odenuti, razgolititi se 2)
rasipati, traciti, nemilice trositi 3) pod-
robno, dotaneina prieati
dkm 1. opadanje lisca, listopad;
jesen 2; livenje, liv; odlivak; -
grnearska glina; - dairesi Jivnica, pogon
za livenje; - eki livni sav, na livu; -
(ili kalup za livenje; - kep-
esi livaeki lonac; - kuinu pesak za mo-
delovanje 3. podrobno nabrajanje (iz-
laganje) - predraeun 4. sin.
pazTMiliiva analiza (pre poeetka snimanja
filma) 5. arg. "gabor", ruzna zena (de-
vojka)
dkmc teh. livac
dkmclk 1. zanimanje livca 2. li-
venje
dkm evi v. dkmhane
dkmhane livnica
dkml podesan, pogodan (o odelu)
dknmek 1 . ret/. od dkmek 2. po-
sipati se, polivati se
dknt 1. otpaci, ostaci; mrvice, tros-
ke; ogrizine; treske, cepke, iverje
golina 2. ostatak, pretek, "resi" (tkanine) 3.
fig. olos, sljam (drustveni) 4. med. osip,
ospa (kao simptom bolesti) 5. geog. osu-
lina, plazina, 6. greben, stena (u vodi);
litica, hridi 7. mol, kamena brana (u luci).8.
voj. vojska zaostala na frontu; - erler za-
302
ostali vojnici, pljaekasi
dl 1. seme, sperma, oplodna celija 2.
fetus, plod, zametak, embrion; bot. klica,
zametak; - tutmak zaeeti, ostati noseca
(o zivolinji) 3. pleme, rod, loza; narastaj,
pokolenje; potomstvo, potomci, podm-
ladak; - almak opas (iv) ali kobilu, dobiti
potomstvo od plemenite zivotinje; - al-
(ili biol. izmenjivanje ge-
neracija, smenjivanje potomstva; -
potomstvo, potomci; - vermek ploditi se,
razmnozavati se (o zivotinjama); - yap-
mak stvarati potomstvo
dlek dijal. v. divlek ll ozbiljan;
promisljen, razborit
dl nar. posteljica, placenta
dlleme oplodjenje
dllemek ak. 1 . oploditi, osemeniti 2.
bot. oprasivati, oploditi peludom
dllenmek pass. od dllemek
dlt (-d) plod, zaeetak
dl anat. materica, uterus
dl yolu (-nu) anat. materieni kanal, va-
gina
dmifinal (-li) sp. polufinale
dmifinalist sp. polufinalista
dmisezon polusezona; polusezo-nska
odeca
dmivole sp. poluvolej
dnbaba bot. ziva trava (Erodium)
dndrmek 1 . ca us. od dnmek 2.
vrteti, obrtati, okretati 3. vracati, vratiti,
poslati natrag; beni yoldan dn-
drdler vratili su me sa pola puta 4. pre-
okrenuti, prevrnuti; prevrtati (odelo) 5. fig.
pretvoriti u, preobratiti, preobraziti 6. nar.
oboriti na godinu, ostaviti u razredu (uee-
nika) 7. upravljati, voditi; o, btn
dndryor on vodi sve poslove <>
- zaludeti, pomesti
dndr(ilmek pass. od dndrmek .
dne (-ci) fiz. rotor
dnek 1 prevrtljiv, nepostojan; mart ha-
gibi - prevrtljiv kao martovsko vreme
ll ponavljac, ponovac
dneklik prevrtljivost, nepostoja-nost,
nestalnost
dnel kruzni, obrtni, rotacioni; - ha-
reket rotaciono kretanje
dnelmek smanjivati se, opadati, sla-
biti
dnem 1. period; cumhuriyet - i re-
publikanski period (u Turskoj); - i
period procvata 2. saziv, sesija (skupstine-
izmedju dva izbora} 3. semestar; - i
zimski semestar 4. sp. runda
dneme (-ci} 1. zavoj, okuka, krivina;
cf. viraj; sert - ostra krivina 2. fig. pre-
okret, prekretnica
dnence geog. povratnik; - si
povratnik kozoroga; Yenge - si povratnik
ra ka
dneneel tropski; - bitkiler tropske bilj-
ke; - tropske bolesti; -
tropska vrucina; - tropska go-
dina
dner1 1. koji se okrece, vrti; obrtni; -
ayna obrtno ogledalo; - kuvvet obrtna
sila; - merdiven spiralne stepenice 2. ek.
obrtni; - sermaye obrtni kapital
dner2 (Kebap) cevap na vertikalnom
obrtnom raznju
dnerel cevabdzija (koji sprema
dner)
dngel nar. bot.
dnme 1. gl. im. od dnmek 2. rotacija;
- teh. rotacije; - dolap 1}
karusel, vrteska 2} vodenicni !ocak, vo-
denicno kolo; - istikameti smer obrtanja;
- mihveri osa okretanja; - broj obr-
taja; - astr. vreme revolucije,
dnm
vreme obilazenja planete 3 .. preobracenik
(u Islam} 4. otpadnik, renegat
dnmek (-er) 1. okretati se, vrteti se;
dnyor vrti mi se u glavi; bu gn-
lerde dnen glasine koje ovih
dana kruze; topa dnyor zvrk se ok-
rece 2. dat. vratiti se, vracati se; An-
kara'dan ne zaman dndn? kada si se
vratio iz Ankare? 3. menjati se, promeniti
se; hava dnd vreme se promenilo; za-
manlar dnyor vrerriena se manjaju 4 ..
dat. obrnuti okrenuti se kome; obratiti
se; bana dnerek ok-
renuvsi se meni poceo je da vice 5. abi.
ak. skrenuti, zaobici, zaobilaziti;
(ili dndler skrenuli su za ugao
6. dat. postati slican cemu, pretvoriti se u;
cennete dnd njegov vocnjak
se pretvorio u raj; Nihat deliye dnd
Nihat je sasvim poludeo 7. obratiti se,
preci u drugu veru; dininden "' promeniti
svoju veru 8. nar. ponavljati razred 9. ab/.
odreci se (nazora}, poreci, pogaziti rec;
odustati (od namere}; ne os-
tali pri svojoj odluci, pekelebati se; s-
znden - pogaziti .rec, odreci se svoje reci
1 o. kruziti, setati; iinde - setali
se .po sobi, kruziti po sobi; dne
(ili dnp dugo setali dnp
konacno, nazjad, na kraju; dnp
odmah smesta
dnk 1. okrenut ledjima, okrenut 2.
ukosen, kos (o ocima} 3. fig. okrenut, upu-
cen, orijentisan; halka - bir ordu narodu
okrenuta armija
dnm 1. okretanje, obrtanje; kruzenje,
opticaj, cirkulacija; fig. preokret, prek-
retnica; - fiz. obrtni momenat; - nok-
prelomna tacka, obrt, preokret 2. pov-
ratak 3. astr. periodicni povratak,
povratiste, vreme sunovrata (zimskog i
letnjeg); gn - v. gn dnm 4 .. d unu m
(mera za povrsinu, 1 o ari} 5. put, mah,
navrat; saka - su getirdi vodonosa je
iz pet navrata doneo vodu
303
dnmlk
dnmlk od... dunuma; - arazi
komad zemlje od pet dunuma; -
tohum seme za tri dunuma
1 . povratak; vracanje 2. ok-
retanje, obrt; - poluokret
gram. povratni, refleksivni; -
refleksiv, povratni glagolski rod; -
eylem (ili fiil) povratni glagol
1. promena, preobrazaj 2.
gram. dekompozicija, distrakcija (sug-
lasnika)
1. dat. menjati se, pre-
obrazavati se; ct. tahavvl etmek; iyiye -
izmeniti se nabolje 2. izlaziti nakraj (s
malo novca), sastavljati kraj sa krajem, do-
vijati se; az para ile kako
izaci nakraj s malo novca?
ak. dat. preinaeavati,
menjati; preobrazavati, transformisali
transformatar
pass. od
toplumun preobrazaj
drustva
m
formacija
preobrazaj; trans-
promena, . preobrazaj; trans-
formacija, pretvaranje; - /ing.
transformadana gramatika
1 transformacioni, trans-
formacijski; - sistem transformacioni sis-
tem ll biol. transformist, pristalica
formazima
biol. transformizam
drder po eeliri
drdl 1. nar. kvadrat 2. /it. katren
drdn astr. mladmesec; polumesec,
meseeeva eetvrt; drdnc (ili son) -
poslednja eetvrt; ilk - prva eetvrt
drdnc eetvrti
drdz eetvorke (odjednom rodjene
304
eetvoro dece)
drdzierne /it. tetralogija
drdzl eetvorodelan, iz eeliri dela
drt ( -d) 1. eetiri; - m z n as eetvoro;
-te bir (jedna) eetvrtina; - mat. ee-
tiri radnje; - kat (ili misli) eetvorostruko,
eeliri puta vise; - kitap eeliri svete knjige
(Pentateuh, Psalmi, Jevandjelje i Kuran);
- kutuplu el. eetvoropolan; -
motorlar eetvorotaktni motori; yzde -
eeliri odsto (4%) 2. cetvorka (brojka,
ocena, karta); kimyadan - dobio
sam eetvorku iz hemije 3. sve svaki; - bir
(ili - taraftan) sa svih strana; - bir
svudo okolo, na sve strane; - kuv-
vetle iz sve snage, iz petnih zila; dn-
- sa svih krajeva
sveta 4. cetvrti (u datiranju); - ocak eetvrti
januar; ders eylln - nde
layacak skolska gadina ce poeeti eetvrtog
septembra O - bir yere getirmek
biti veoma revnostan; - ayak stne
mek imati srecu, vesto se izvuci iz tes-
koca; - marnur savrsen, besp-
rekoran, nepogresiv; - blk olmak
razbiti se, smrskati se, polupati se; - dir-
hem bir ekirdek nakindjuren, nalickan; -
(ili dnmek) 1) pretrazivati,
svuda traziti 2) biti u skripcu, groznieavo
traziti izlaz; - duvar kalmak se-
deii u eeliri zida, nikuda ne izlaziti; ,:af -
elle (ili prionuti na,
zalepiti se za koga; sav se predati cem u; -
gz nar. covek sa naoearima; - gzle
beklemek budno pratiti, otvoriti cetvere
oci, napregnuto eekati; - gz bir evlat
iin detetu je potrebna briga obaju ro-
ditelja; - kelime ile ukratko, u nekoliko
reei; - kollu mrtvacki sanduk; - kolluya
binrnek (ili arg. otegnuti papke,
odapeti; - olmak uzivati, nasladjivati
se cime; - ucunu (ili ko-
yuvermek) napustiti, dici ruke od eega; -
st v. - mamur; - st murat st
uspesan, napradan (u poslu); -
deniz kesllmek doci u corsokak; naci se u
skripcu
drt ayak cetvoronozan ll cet-
voronoske; yrmek hodati cet-
voronoske; bauljati
drt cetvoronozac; cetvoronzni
drtgen geom. cetvorougaonik;
kenar - romb ll cetvrougaoni, kvadratni;
- bime cetvorougaona prizma
drt 1 (golobradi) mladi6 ll gustih
obrva
drt kenar v. drtgen
drt v. drtgen 1, ll; - tekerlek
fig. beskoristan posao, uzaludan poduhvat
drt cetvorougaoni
drtleme 1. gl. im. od drtlemek 2. /it.
tetralogija
drtlemek ak. uetvorostruciti; cetiri
puta raditi
drtl sastavljen iz eeliri defa (ko-
mada, jedinice) ll 1. cetvorka, kare (u kar-
lama) 2. muz. kvartet 3. sp. cetverac
(camac)
drtlk sastavljen iz eeliri je dinice
(defa i si.) ll 1. muz. cetvrtina note 2. /it.
katren 3. arg. fi6firi6
drt nal galop
drt nala galopom, u galop, najvecom
brzinom; - gitmek galopirati; - kal-
poterati konja galopom; -
trcati galopom
drt yol: raskrsnica eeliri puta
drt yzl geom. tetraedar
nar. 1. grudi, prsa 2. slabina
1. dusek, madrac; - e
mek razboleti se, pasti u postelju; - esiri
olmak biti prikovan za postelju; -
1) prikovan za postelju, tezak bolesnik 2)
spavalica, lenstina, knjavalo 2. nar. pi-
rincano polje (od foo dunuma); 3. tanak
sloj, prevlaka (peska, cementa i si.); kum

- pescani sloj; imento - cementni slaj 4.
mor. podnice (broda) 5. mor. obluk rebra
(egije)
1. cvrst, stabilan 2. mor. sta-
bilan, koji odriava ravnotezu (o camcu)
materijal za duseke (vata, tka-
nina) 2. sanduk za posteljinu
1. prekriven (tepihom, cilimam i
si.); - bir oda soba prekrivena te-
pihom 2. poplocan 3. namesten, mebliran;
- odlicno opremljen, potpuno meb-
liran
uredjaj, postrojenje, instalacija;
montiranje, ugradjivanje, instaliranje;
elektrik - elektricna instalacija; gaz -
gasna instalacija; lme - merni uredjaj
instalater, manter
1. gl. im. od 2. pod,
patos; plocnik; mermer - si merrnemi pod
3. namestaj, pokucstvo; cf. 4.
voj. platforma; postolje, stalak (mitraljeza);
top - si topovska platforma 5. presvlaka,
tapeta (fotelje)
1. tapetar 2. parketar 3. trgo-
vac mekim namestajem 4. dekarater
1. tapetarstvo, tapetarski
zanat 2. tapiserija 3. trgovina mekim na- .
mestajem
ak. 1. staviti, rasiriti, (ras)
prostreti (tepih, cilim, musemu, stolnjak) 2.
poploca (va) ti, kaldrmisati (ulicu); pa-
tosati, parketovati, stavljati parket; mer-
mer - poplocati mermerom 3. opremati,
namestati, meblirati (stan); cf. etmek;
dayamak potpuno opremiti 4. po-
lagati, stavljati (cevi, mine, bodljikavu zicu
i si.); - polagati mine; 5. provoditi,
sprovesti; telefon - sprovesti te-
lefonsku liniju 6. presvlaciti, opsivati, ta-
pacirati (namestaj)
v.
1. materijal za presvlacenje,
305

tapaciranje. 2. materijal sapoplocavanje
(patosanje, kaldrmisanje); - levha plocica;
- linoleum; - tahta daska za
patosanje
1. pass. ret/ . . od
ev kuca je meblirana 2. dat. izg-
rditi, naruziti koga; ct. azarlamak 3. nar.
ra?boleti se, pasti u postelju 4. pisati na-
dugacko i nasiroko, raspisati se 5. dat.
razglasiti se, rastrubiti se (o vesti, tajni)
dat. pass. od
caus. od
monter, instalater
dteryum hem. deuterijum; teski hid-
rogen
dvd 1. cekic 2. potiljak, zadnji deo
(sekire, kesera)
dvdrmek ciws. od
dvdrlmek -'at. pass. od dvdrmek
dve (-ci) nar. drveni avan (stupa)
dven v. dven
dviz 1. deviza; valuta; .- de-
vizna - krijumcarenje
- protivvrednost deviza;
- devizno trziste _

dvme 1 . gl. im. od dvmek 2. te-
toviranje 3 . .Zig 4. dijal. obljustena psenica
ll kovan; nabijen; - beton nabijeni beton;
- demir kovano gvozdje; - demir
gvozdjarija
dvmeci onaj ko betovira,
dvmek (-er) ak. 1. tuci, biti, udarati
(coveka, zivotinju) 2. tuci, tucati, drobiti (s)
mrviti; mleti; kahve - mleti kafu; tuz - is-
fucati so (krusac) 3. mlatiti; vrseti 4. kovati;
demir - kovati gvozdje 5. lupati,mutiti
Qaja) 6. zasipati vatrom, bombardavali (iz
aviona, topova). 7. udarati, tuci; kucati; ka-
birka defa dvd, bekledi pokucao
je nekoliko puta i cekao 8. tetovirati
dvmeli (is) tetoviran
dvlgen kovan, kovni, lak za kovanje
306
(o metalu)
dvlgenlik kovnost (metala)
dvlmek pass. od dvmek; biber ha-
vanda dvlr paprika se tuca u avanu;
o kale gece ona tvrdjava je
bombardovana Iri noci
dvnmek 1. udarati se, tuci se (u za-
losti, nesreci) 2. kidati se, patiti, tugovati,
ocajavati
tugovanje, ocajavanje
1. tuca tucnjava, gusanje 2.
borba, okrsaj 3. sp. borba, takmicenje
borben; ratoboran; svadljiv;
pej. kavgadzija
borbenost, ratobornost;
sklonost ka tuci; svadljivost
s ile 1 . tuci se, boriti se;
svadjati se 2. voj. borili se, voditi borbu;
sukobiti se, sudarili se 3. boksovati se,
pesnicati se
s ile caus. od
dragon1 mit. drakon, azdaja
dragon2 1. voj. ist. laki konjanik 2. arg.
golja, golac, gulanfer
drahmi drahma (grcka nevcana je-
dinica)
drahoma miraz, prcija (kod hriscana)
draje drazeja
dram 1. /it. drama; - dramaticar,
dramski pisac 2. fig. uzbudljiv dogadjaj,
drama; - haline getirmek fig. dra-
matizovati (dogadjaj i si.) 3. tragedija, nes-
reca
dramatik 1. dramski 2. fig. dramatiean,
uzbudljiv 3. fig. tuzan, bolan
dramatizasyon v.
dramatize: - etmek dramatizovati (i
fig.)
dramaturg dramaturg
dramaturgi, dramaturji dramaturgija
dramatizacija; fig. dra-
matizovanje
ak. dramatizovati (i fig.)
draperi
drenaj med. teh. drenaza
dretnot (-tu) mor. dretnot, linijski brod
drezin zat. dresina
dua a. moliiva, dova; - almak do-
biti ciji blagoslov; - etmek (ili okumak) 1)
moliti se, Irazili blagoslov od boga 2) moliti
se za koga
koji sa moli bogu, bogomoljac
duayen dipl. doajen
duba 1. penisa, dereglija 2.
ponton, pontonski most; - gibi zdepast,
d ezmekast
dubar zool. cipal (Mugil cephalis)
dubara p. 1. rupla dva (u igri tavle) 2.
arg. smutnja, spletka, dvostruka igra
arg. smutljivac, spletkar
ciublaj sin. sinhronizacija (film)
sinhronizator
duble dupli; bir viski dupli viski; -
etmek duplirati
dublr dubler (u filinu)
dublrlk zanimanje dublera; - yap-
mak dublirati
duar p. dat. zahvacen, podvrgnut;
obuzet; pretrpeo, nastradao; /-al olmak
podvrci se cemu; stradati; -
olmak razboleti se
dudak 1. anat. usna; - ruz
. za usne, karmin; - bkmek iskriviti
usta (pred plakanje); - atlamak ispucati
(o usnama) - ukuru jamica (na gornjoj
usni); - - usta u usta; blizu; - - a gelmek
(ili ljubiti se u' usta; - tiryakisi
pusac koji ne uvlaci dim; - v. tav-
alt - donja usna 2. fig. ivica,
duman
rub, kraj; - ne napuniti do
ivice (casu i si.) o - bkmek durili se, pu-
citi se; negodovati; - zgranuti
se, preneraziti se, zapanjiti se; -
kan damlamak biti zdrav kao dren; - sar-
v. - bkmek; - sessizleri gram;
labijalni suglasnici; bir - yerde, bir - r
gkte ogromnih usana (o crncu u turskim
bajkama)
gram. labijalan, usni
labijalizacija
dudu p. arh. 1. gospodja, dama; Nu-
riye - gospodja Nurija 2. jermenska sta-
rica o - dilli slatkoreciva, pricljiva zena;
pej. alapaca, torokusa
duetto muz. duet
duhuliye a. arh. 1. uzalnina, taksa za
ulaz 2. ulaznica
duka 1. v. d k 2. dukat (venecijanski)
vojvodstvo
dul 1 udovac; udovica; - kalmak ostati
udovac (udovica); - brblijivica,
blebetusa (o devojei); gelin - u rano os-
tala udovica ll udovicki
dul aptal otu bot. vucja lika (Daphne
mezere'um)
dul avrat otu (-nu) bot. cicak (Arctium
tomentosum)
dulda nar. zaklon, stit, zastor, zavetrina
(od kise, sunca, vetra)
duldatamak ak. stititi, zaklanjati (od
kise, sunca)
se
duldalanmak dat. skloniti se, saklanjati
dulluk udovistvo
duma, dijal. nazeb, prehlada
duluk nar. 1. !ice 2. slepoo6nica
duman 1 1. dim; - bulutu dimni oblak;
- dimiti, dimiti se; - zat-
varac dimnjaka; vratasca peci; n da
307
dumanlamak
kurutmak dimiti,susiti na dimu (meso,
ribu); - mermisi dimna granata; - per-
desi voj. dimna zavesa; - rengi tamnosiv,
boje - a tutmak drzati na dimu,
cadjiti (bul, sunku); -yolu teh. dimovod 2.
magla, izmaglica; para (na casi sa hlad-
nom tecnoscu); - almak 1) zamaglili se
prekriti be maglom 2) uvlaciti dim (pri pu-
senju); - kyor magla se spusta 3.
oblak prasine; tozu - a (ili
katmak) V. toz 4. masak, pepeljak (na
vocu); - stnde tek ubran, sasvim svez
(o plodu vocke) 5. arg. droga; hasis, ma-
rihuana; - olmak biti pad uticajem ha-
sisa (na mestu gde se pusi) ll arg. los,
gadan (o stanju, prllikama); durumu - on
je u gadnoj situaciji O /-a/ - arg.
kinjiti, terarisati, ne ostavljati na miru; -
vurmak razbesneti se, razjariti se;
- etmek arg. 1) praviti nered, razbacivati
2) razbiti, rasturiti, pobediti; - vermek
arg. unositi pometnju mutiti; - yapmak
arg. zgrnuti novac; s mala novca napraviti
velik posao
dumanlamak ak. 1. zadimljivati; pos-
tavljati dimnu zavesu 2. dimiti, susili na
dimu, (za) cadjili 3. fig. zamangljivati; uci-
niti nejasnim (misao i si.); kafam du-
zamutilo mi se u glavi
caus. od du-
manlanmak
dumanlanmak 1. pass. od du-
manlamak 2. se, zadimiti se 3.
prekriti se dimnom zavesom 4. za-
magljivati se (o staklu) 4. (po) mutiti se (o
glavi, misli); zbuniti se, pomesti se; kafam
zamutilo mi se u glavi
dumanil 1. dimni; zadimljen; - barut
dimni barut 2. prekriven maglom, maglovit;
- hava maglovito vreme 3. dimljen, susen
nadimu (o mesu, ribi) 4. nar. mutan, pod-
napit, cevleisan
zadimljen, zamagljen; pun
smoga (o mestu)
308
duman rengi baje dima
bez dima; bezdimni; - barut
bezdimni barut
dumdum: - {ili mermisi)
dumdum-metak
durnur a. bio/. atrofija; ct. krelme; - a
atrafirati, zakr2:1jati
du n p. arh. 1 . nizak 2. donji, n izi
dupduru sasvim cisl, potpuno pro-
vidan, prozracan
dur p. arh. dalek, udaljen ll daleka
dura 1 zool. v. tura
dura2 nar. osnova, postolje; pi-
jedestal (i fig.)
1 . nepomican, nepokretan;
pricvrscen, fiksiran; - zvezda nek-
retnica 2. fig. neefikasan, nerazvijen
nepokretnost, nepomicnast
postali neaktivan (ne-
efikasan)
durak 1. stanica (autobuska, tram-
vajska) son - zadnja stanica 2. prekid,
pauza; - yeri 1) autobuska (tramvajska)
stanica 2) pauza (u citanju) 3. lif. pauza;
cezura 4. arh. tacka
duraklama 1. gl. im. od duraklamak 2.
zastoj; dekadencija, opadanje - dnemi
ist. period dekadencije (Osmanskag cars-
tva) 3. kolebanje, oklevanje 4. voj. zastoj,
zatisje (na frontu), prekid vatre
duraklamak 1. zastati, zaustavitise (u
hodu}; zastajkivati 2. zapinjati u govoru;
zastati u reci, zacutati 3. kalebati se
duraklatmak caus. od duraklamak
1. stacionaran, nepakretan; sta-
lan; fiz. statican 2. sa stanicom, koji ima
stanicu
duraksama kolebanje, oklevanja
duraksamak kalebati se, oklevati; ka-
niti se, skanjivati se; cf. tereddt etmek
kolebljiv, neodlucan
odlucan, nepokolebljiv
dural statican, staticki, miran
duralamak v. duraklamak
staticnost; mirnoca
duralminyum duraluminijum
durdurma zaustavljanje; prekid; -
reti znak za zaustavljanje; - kolu poluga
za zaustavljanje
durdurmak ak. 1. zaustavljati, za-
ustaviti (automobil, prolaznike, rad masine
i si.) 2. prekinuti, abustavili (isplatu,
probu); voj. prekinuti (paljbu)
durdurlmak caus. od durdurmak
durdurulmak pass. od durdurmak
zaustavljanje
p. obazriv, oprezan, smotren;
vidovit, pronicljiv; ct. n grl
durgu .1. kratak prekid, pauza; ct. sekte
2. /it. pauza, cezura 3. muz. kadenca
durgun 1. stajaci, nepomican; - su sta-
jaca voda 2. miran, tih; - deniz mirno
more; - hava tiho vreme (bez vetra) 3. tig.
u zastoju, traljav; mrtav (o poslu, trgovini i
si.); - mevsim mrtva sezona 4. iscrpljen,
iznuren, istrosen 5. fig. utucen, potisten,
neraspolozen 6. spor, trom, mlitav
1. smiriti se, primirili se,
utisati se; deniz more se smi-
rilo; rzgar vetar se utisao 2.
oneraspoloziti se, biti utucen 3. nar. pres-
tali misliti, stati (o mozgu); katarn dur-
steo mi je mozak
caus. od dur-

durgunluk 1. nepomicnost; mir; zastoj,
stagnacija; obustava, prekid; sanayi - u
industrijska stagnacija 2. posustalosl, ma-
leksalost, umor
durmak
durma 1. gl. im. od durmak 2. zastoj,
prekid
durmadan neprekidno, neprestano,
stalno
durmak (-ur) 1. stajati, ne micati se 2.
stati, zaustaviti se; prestali araba birden
durdu aulomobil je odjednom stao; -
nista ne raditi, slajali besposlen; saat
durdu sat je stao; durdu kisa je
prestala 3. postojati, trajati, opstojavati; ki
duruyor mu?' da li vam jos
traju knjige? 4. stanovati, boraviti, pre-
bivati; bu sokakta duruyoruro
sada stanujem u ovoj ulici 5. stajati, ce-
kati; nnde iki saat durdum
dva sata sam cekao isprde kapije 6. ziveti;
deden duruyor mu da li li je deda ziv? 7.
spokojno sedeti, strpljivo cekati; se;
biraz durun! pricekajte! strpite se!
ne mogu vise da cekam,
ne drzi me mesto 8. imati, postojati; bu
kadar dururken sinemaya gl-
deyim? kako da idem u bioskop dok
imam toliko poslova? 9. ostati, zadrzati,
se, provesti; Ankara'da ok u
Ankari nismo dugo ostali; uak hava li
saat durdu avion se
zadrzao pola sata na aerodromu; yollarda
saatlerce durdum satima sam ostao na
pulu 1 O. biti (u kakvom stanju); - biti
bez posla; meyus - biti ocajan; rahat -
biti spokojan 11. nar. zapanjiti se; zbuniti
se, smesti se; o haberi duyunca durdu
zaprepastio se kad je cuo onu vest 12. sa
odrecnim glagolima; ne prestajati, nep-
rekidno raditi; sabahtan beri hi dur-
od jutra nisam stao 13. drzati se,
ponasati se; bize ok durdu
prema nama se drzao veoma hladno, pri-
mio nas je veoma hladno 14. ze-
rinde - nahvatiti se, nataloziti se; ma-
zerinde toz na stolu se
nahvatala prasina 15. sa gerundijom na -
ip ili -a iskazuje trajnost radnje; baka (ili
- stalno, jednako gledati; -
stalno raditi; syleyip - neprekidno prieati
309
i!

o dur durak nije vreme za
zabavu; durdu durdu da . . . ce ka o je i
cekao, dugo je cekao; durdu durdu da en
iyisini bufdu cekao je i cekao i najbolje
dobio; yerde 1) bez napcra 2.
bez potrebe; durmadan, dinlenmeden
bez odmora; neprikidno,
stalno; fig. zreo, is-
kusan; zrelost, is-
kustvo; dur otur yok nema odmora;
durup dinlenmeden neprekidno, bez cd-
mora; durup durup 1) s vremena na
vreme 2) cesto; durup dururken 1) bez
razloga, bez potrebe 2. odjednom, iz-
nenada; stnde (ili zerinde) - 1) pok-
loniti paznju, govoriti; razgovarati; konut
meselesinin stnde ok durdular
mnogo su govorili o stambenom pitanju 2)
insistirati, nastojati
ustajao, ukvaren (o mesu,
h ran i)
d uru 1 . cist, prozracan, jasan; - su
cista voda 2. gladak (o tenu) 3. fig. jasan,
cist (o jeziku, stilu)
duruk teh. stator ll fiz. statican,
nepomican
durukluk staticnost
duruksamak, duruksimak v. du-
raksamak
je)
duruksun kolebljiv, neodlucan
durulama ispiranje, isplakivanje
durulamak ak. isplakivati, ispirati (rubl-
durulanmak 1. ispirati se, isplakivati se
(o rublju) 2. izbistriti se( otecnosti)
postali prozracan
durutma gl. im. od durulmak - havuzu
bazen za talozenje, faloznik; rezervoar za
odlezavanje, skladisni rezervoar
durutma k 1 1. pass. od durmak 2. smi-
riti se, ulisali se, prestali (o galami, vetru,
oluji i si.)
310
durulmak2 1. ocistiti se, postali proz-
racan 2. taloziti se; izbistriti se
durultmak caus. od durulmak2
duruluk bistrina, providnost, proz-
racnost; jasnost (jezika i si.)
durum 1. polozaj, pozicija; stanje, okol-
nosti; situacija; - u pro-
cenjivati, ocenjivati situaciju; - a sok-
mak staviti, dovesti u kakav polozaj;
- geografski polozaj; genel -
opste stanje; hava - u stanje vremena,
meteoroloske - slozena si-
tuacija; komik - komicna situacija;
- u zdravstveno stanje; ne - da? u kak-
vom stanju? 2. jur. legalni polozaj, status
(u drustvu) 3. gram. padez; - no-
minativ 4. vid, oblik; drZanje, stav, poza;
cf. - almak 1) poprimiti kakav vid 2)
zauzeti stav prema ...
1. gl. im. od durmak 2. drZanje,
polozaj, stav (tela) 3. voj. stav; esas - .
stav "mirno" 4. poza
jur. sudska rasprava, pretres;
sudski proces
tus; - almak (ili yapmak) tusirati
se; - kabini (ili kabina za tus;
- hladan tus (i fig.)
dut (-du, -tu) 1 1. dudinjka; bot. dud
(morus) ll argl. tresten pijan, mrtav pijan; -
gibi olmak 1) biti mrtav pijan 2) izbrukati
se O - blbie dnmek zacutati,
umuknuti, zanemeti
dutuluk gajenje dudova
dutluk dudinjak, dudinjar
duvak 1. duvak, nevestinski veo; -
doyamamak 1) umreti odmah po
svadbi (o nevesti) 2) brzo se razvesti od
supruga); - mlada udovica 2.
veo, !anka tkanina (za pokrivanje glave
novorodjenceta) 3. nar. glineni, kameni
poklopac (cupa, krcaga)
duvaklamak ak. 1. s tavili duvak 2. po k-
riti velom (novorodjence)
duvaklanmak pass. od duvaklamak
s vetom, zaogrnuta velom (o
nevesti)
duvar p. 1. duvar, zid, pregrada; zidina;
- zidna vesalica; - osnova,
temelj zida; - ekmek zidati, podizati zid; 1
-al - evirmek okruziti zidom; -
potporanj zida; - gazetesi zidne novine; -
tapeta; - rmek v. - ekmek; - pa-
bucu v. - - resmi freska; - serneri
kapa zidane ograde; - yapmak zidati; -
yz !ice zida 2. ograda (bastenska, dvo-
risna); bahe - bastenska ograda 3.
pregrada, barijera; ses - zvucni zid; sis
- dimna zavesa 4. lig. zid, jaz, prepreka;
bir - var izmedju njih
je nepremostiv jaz 5. sp. blok (u odbojci)
6. u sastavu boti i zool. naziva; -
bot. popina prase (Hordeum mirinum); -
bot. pepeljuga mala (Che-
nopodium mrale); - kertenkelesi zoo/.
guster zidni (lacerta muralis); -
bot. brsljan (hedera helix);- bot.
zuti seboj (Cheiranthus cheiri); - yosnu
bot. mahovina (Bryum) - gibi 1) gtuv
kao top 2) veoma cvrst, stamen; - a ya-
zapamti moje reci! jednom ces
videti da sam pravu! .
1. zidar
zidarstvo, zidarski zanat; zi-
darski radovi
zidrii, za zid; - tezyinat zidni
ukras, ukras za zid
duy e/. patrona, fasung, driac (osi-
guraca, sijalice); teh. kosuljica, tutjak
duyar osetljiv, senzibilan
. duyarga zoo/. pipak, rog (insekta)
duyar kat emutzija (za film)
osetljiv (naspoljne uticaje)
osetljivost, senzibilnost; - l-
m senzitometrija
duygusuzlul<
neosetljiv
postati neosetljiv
ak. uciniti ne-
osetljivim
. neosetljivost
duydurmak v. duyurmak
duygu 1. osecanje; osecaj; - larla
ranmak postupati prema osecanjima, biti
pod uticajem osecanja; - po-
buditi osecanje; i<orku - su osecjanje
straha; utan - su oseeanje stida 2.
0
set,
culni osecaj; ct. hasse; - orgarii
cula 3. predosecanje; ct. nsezi 4. utisak;
buradan en iyi - larla odav-
de odlazim s najlepsim utiscima
1. saosecajan, ispunjen sa
osecanjem 2. naklonjen, koji simpatise
anat. psih. simpaticni (npr.
nerv)
1. saosecanje; sa-
osecajnost 2. simpatija, naktonost
duygulamak ak. 1. uticati; izazivati; po-
budjivati osecanje; proizvesti, ostaviti uti-
sak 2. dirnuti, ganuti tronuti
osecanje, osecaj; utisak
duygulanmak biti ganut;
ok veoma sam ganut
vasom dobrotom
duygulu 1. osetljiv, senzibilan 2. ose-
cajan, pazljiv, delikatan
duygululuk 1. osetljivost, senzibilnost
2. osecajnost, delikatnost
duygun.v. duygulu, duyar
duyguoluk v.
duygusal culni, osecajni; ct. hissi
culnost
duygusuz 1. neosetljiv, ravnodusan 2.
bezosecajan, bezdusan
duygusuzluk 1. neosetljivost, rav-
311
duymak
2. bezosecajnost, bezdusnost
duymak (-ar) ak. 1. osecati, osetiti; pri-
metiti, opaziti; maalesef bunu duy-
dl!.lrn to sam, na zalost, vee osetio 2. cuti;
beni duyuyor musun? da li me cujes?
kendi duydum cuo sam saps-
tvenim usima 3. saznati, doznati, cuti; dn
duydum cuo sam da ste juce
dosli 5. osetiti, iskusiti, doziveti; gurur -
osecati ponos; keder - osetiti tugu; zevk
- osecati zadovoljstvo
duymazltk: - tan gel-
mek praviti se ne cuti; o, sorumu - tan
geliyor on se pravi da ne cuje moje pi-
tanje
duynak v. toynak
duysal CSulan, senzorni, osecajni
duyu culo, oset; grme - su culo vida;
- su culo sluha; tatma - su culo
u k usa
duyulmak 1. pass. bez/. od duymak;
hi bir duyulmuyor nista se ni cuje:
sesin duyulmuyor ne cuje ti se glas; 2.
postali nopzant (slavan), procutise; onun
duyuldu on j epostao slavan; ime mu
se proculo
duyumsamazltk neosetljivost, rav-
nodusnost, apatija
duyumsatmak caus. od duyurnsamak
duyumsuz neosetljiv
d uyumsuzluk neosetljivost
duyurmak 1. caus. od duymak 2. oba-
vestiti, saopstiti, sirili glasove; istrtljati,
izbrbljati; bunu sana sylyorum, kim-
seye duyurmal ovo tebi kazem, nemoj ni-
kome da izbrbljas!
duyuru obavestenje; objava, oglas
duyurucu izvestilac, saopstavac
duyurulmak pass. od duyurmak
duyusal 1 . v. d uysal 2. osetljiv
1. gl. im. od duymak 2. utisak,
dojam 3. lig. osecanje; osecaj, opazaj; -
vurgusu v. vurgu
dalist dualiste
dalizm li/. dualizam
Dbbasgar a. astr. Mali medved; cl.

Dbbekber a. astr. Veliki medved; cl.
Byk
necuven, neobican p. duplo pet (polozaj kocki u igri
duyulur osetan, koji se prima culima; - . tavle)
duyulmaz slab, jedva cujan (glas) dden geog. raselina, vrtlo, grotlo
duyum 1. v. duygu 2. ose6aj, opazaj
svest o cemu; - najnizi stestepen
svesti; - sinestezija, saoset, sa-
osecaj; - yitimi anestezija; - u
osecaj toplote; yorgunluk - u osecaj
u mora
duyumcu lif. senzualista
duyumculuk 1. li/. senzualizam 2. sen-
zualnost, culnost
duyumler esteziometar
duyumsal culni, senzoran, osetni
duyurnsamak primali culima
312
ddk 1. duduk, svirala, frula;
zvizdaljka, pistaljka; rog; - ttrmek svi-
rati na fruli 2. auto. sirena, truba; cl. korna;
- almak 1) trubiti, davati znak sirenom 2)
svirati na fruli 3. dugacka suplja cev; lula,
lusa 4. arg . . duduk, klipan, zvekan O -
almak imati uspeh, polaziti za rukom; -
on ima uspeha, palazi mu za
rukom,. hoce mu se; - gibi rezak, pro-
doran (glas); - gibi kalmak ostatr sam
samcat; - gibi tesno odelo, "svi-
rajka"; - dugai':ka kost (ruke,
noge); - 1) suplji makaroni 2)
supljoglavac, likvan
ddk 1. frulas, svirac na duduku 2.
izradjivac frula
ddklemek ak. arg. 1. taslaciti "tucati"
2. arg. varali
ddkl sa sirenom; s trubom; - ten-
cere kul. ekspres-lonac
dello 1 . dvoboj; - ya davet etmek
izazvati na dvoboj; - sekundant 2.
fig. duel, rasprava, prepucavanje
det (-ti) muz. duet
1 . dugme puce; - deli rupica
za .dugme 2. el. dugme (radija, televizora);
- si dugme za biranje stanica (na
radio aparatu); regulator jacine zvuka 3.
taster 4. bubuljica 5. dijal. pupoljak 6. (ok-
rugli) vrsak, spic; meme - si bradavica;
sisa (na vimenu zivotinja)
dugmetar, izradjivac dugmadi
izrada i trgovina dug-
madima
(-er) ak. nar. vezati, zavezati
(u cvor)
ak. zakopca (va)ti (na
dugme)
pass. od
caus. od
1. sa dugmadima, na dugmad
2.zakopcan
nar. 1. (oljusten) pirinac 2. prek-
rupa od sitnozrne psenice
1. cvor, uzao (u raznim zna-
cenjima); - amak razvezati, razdresiti
cvor; - istasyonu zel. cvor, raskrsnica 2.
fig. cvor, presudan trenutak, kriticna tacka;
- cvorna tacka, osnovno pitanje
3. mor. cvor, (mera za brzinu broda) 4. fiz.
snop, mlaz, steciste (zrakova i si.); -
svetlosni snop 5. bot. izraslina, clan, ko-
lence 6. anat. ganglija, nervni splet 7. /it.
zaplet O - n zmek razresiti, razjasniti
(problem); - stne atmak (ili vurmak)
d k
tvrdiciti, skrtariti, cicijasiti
ak. zavezati u cvor; nap-
raviti cvor (petlju, seput)
1 . gl. im. od d-
- si zapetljaj creva
2. /it. nejasno izlaganje
1. pass. od d-
2. fig. zapeti, zastati u grlu;
szler hep
reci mu stalno zastaju u grlu
caus. od
1. cvornovat, kvrgav (o drve-
tu) 2. zavezan u cvor 3. nejasan, zamrsen
(o stilu)
1. svadba, vencanje; svadbeno
veselje; - elbisesi vencana haljina; svad-
beno odelo; - gn dan vencanja, svad-
beni dan; - kurmak praviti svadbu, svad-
bovati; - salonu salon za svadbe (za
iznajmljivanje); - svadbena ve-
selja 2. (ili snnet - ) svecanost ob-
rezivanja sunet o - bayram prainik, svet-
kovina veselje; - bayram etmek slaviti,
praznovati; veseliti se; - dernek zabava,
veselje, praznik; - dernek hep bir rnek
sve jedno te isto; - evi fig. bucno mesto; -
evini bilmez, anak mlek docuo
je nesto, ali ne zna sta; - e gider gibi ra-
dosno, veselo; - e gider zurna be-
hamama gider kurna be-
cangrizav covek, cangrizalo; -
pilaviyle dost eastili (ugostiti)
koga na tudj racun; gizliyi - evinde oku
mak rastrubiti tajnu
1. damacin svadbe 2. pozivar
na svadbu 3. svat, svadbar
(-ni) bot. ljuti6 (Ra-
nunculus)
svadbena supa
svadbeni, za svadbu; - el
bise haljina (odelo) za svadbu
dk (-k) vojvoda, herceg
313
'
!i
d k kan
dkkan a. 1. ducan, prodavnica, radn-
ja; - amak otvoriti ducan; -
tezga; manav - piljarnica 2. radionica,
zanatska radnja; - tutmak drzati radnju;
ilingir - bravarska radionica; -
strugarska, tokarska radionica 3. ured,
pisarnica; avukat - advokatska kan-
celarija 4. arg. "radnja", kockarnica
1. ducandzija, sitan trgovac
2. vlasnik radionice
d kl k vojvodina
dldl a. 1. Duldul (mazga koju je Mu-
hamed poklonio Aliju) 2. los konj, raga 3.
nar. krntija, staro vozilo
dlger dundjerin, tesar, stolar
dlger zool. riba-kovac
(Zeus faber)
dlgerlik dundjerski, tesarski zanat
dmbelek 1. dumbelek, mali
dobos 2. zvekan, likvan
dmbeleki dobosar
dmdar p. voj. zastitnica; ct.
dmdz 1 1. sasvim ravan, gladak (put
i si.) 2. prost, jednostavan, bez ukrasa (o
odelu i si.) 3. fig. prost, ogranicen, uskih
vidika ll (sasvim) pravo
dmen 1. dumen, krma, kormilo; av.
kormilo pravca (aviona); - glavni
deo kormila; - upravljac kormila; - i
evirmek 1) krmaniti 2) fig. dati drugi tok
(razgovoru i si.); - dinlemek pokoravati
se, povinovati se kormilu (o brodu); - do-
!ocak kormila; - kormilar, na-
vigator; - evi kormilarska kabina; pilotska
kabine; - menjati kurs; - kolu ko-
mandna rucica (aviona); - makinesi kor-
milarska masina; - suyu 1) brazda, trag
broda 2) plovni put (reke); -tutmak krma-
niti; - yekesi poluga, drzak kormila 2. fig.
kormilo, upravljanje, rukovodjenje; - i ele
almak upravljati, rukovoditi; - e gemek
preuzeti kormilo, doci na kormilo (vlast) 3.
314
podvala, lukavstvo, marifetluk; - evirmek
posluziti se lukavstvom; - lere girmek lu-
kavo postupati; - kullanmak lukavo voditi
posao; - yapmak varati, obmanjivati o -
ine bakmak gledati samo svoj interes; - i
gegav, teturav (o hodu); - i
arg. izvuci se kradomie, isunjati se; -
suyundan gitmek fig. ici pocijem tragu, u .
svemu oponasati
dmend 1 kormilar 2. arg. poslednji,
najgori ucenik 3. arg. varalica, lupez, pro-
bisvet
dmenellik 1. kormilarenje, navigacija
2. lopovluk, prevaranstvo
dn 1. juce; - sinoc; - e kadar
do juce 2. jucerasnji dan, (nedavna) pros-
lost, jucerasnjica; bugn anlamak iin -
bilmek gerek da bi se shvatila sadasnjost
treba znati proslost O - bir, bugn iki
veoma brzo; tako brzo! kako je proletelo
vreme!
dnden 1. od juce; - kalma od
juce preostali poslovi 2. rado, drage volje,
od sveg srca; ben bu - . od
srca prihvatam ovaw posao O - bugne
za kratko vreme, veoma brzo; -
voljan, rad, spreman (da un-
radi, prihvati i si.); - bezvoljan za
posao
.dnk 1. jucerasnji; - olaylar ju-
cerasnji dogadjaji 2. nedavni, raniji, minuli
3. nov, neiskusan (o radniku, sluzbeniku);
- ocuk balavac, zutokljunac
dnr 1. prijatelj; prija (roditelji bracnog
para) 2. provodadzija; provodadcika; -
(bir provodadzisati, traziti
devojku; - gezmek prositi devojku (za dru-
goga)
dnrc provodadzinica; ct. grc
s ile oprijateljiti se, oroditi
se (po liniji zenidbe i udaje)
dnrlk 1. svojta, rodbina po braku 2.
provodadzisanje; (posredna) prosidba
dnya a. 1. svet; zemlja (planeta),
kugla; - svetsko mnenje; -
seyahat put o ko sveta; - g-
. dner zemlja se okrece
oko sunca; - harbi v. - -
svetsko trziste; - rekoru svetski rekord; n
svetski rat; - prvak
sveta 2. svet, ljudi, svako; - alem svi, ceo
svet; - nnde pred svima, pred celim
svetom 3. drustvo (zemlje sa istem ide-
ologijom); svet; - zapadnjacko
drustvo, zapadni svet; kapitalist - ka-
pitalisticko drustvo; sosyalist - so-
cijalisticko drustvo 4. krug, sredina, drust-
vo, svet cega; edebiyat - svet
knjizevnosti; - radnicki svet; sanat
- sr umetnicki svet 5. kontinent; Eski
Dnya Stari svet; Yeni Dnya novi svet
(Amerika); Kolomb yeni bir - buldu Ko-
lumbo je otkrio novi svet 6. fig. svet; ses-
sizlik - svet tiSine; - svet
samoce 7. zivot; - anlamak shvatati
zivot, biti zreo 8. mnostvo, masa, sijaset; -
obilja novca O - da (sa od-
recnim g/agolima), nikako, niposto, ni za
sta na svetu; - da sylemem necu ni po
koju cenu; :... dar olmak (ili gel-
mek) doci u beznadezan polozaj; - ba-
pasti u veliku nevolju; iz-
gubiti svaku nadu; - zindan
etmek dovesti u skripac; - zin-
dan kesildi svet mi je postao tamnica; -
lar benim oldu ceo svet je moj, presrecan
sam; - bir araya gelse fig. ni u kom slu-
caju, niakar se ceo svet prevrnuo; - bir
karada durmak sve se menja, sve se
moze promeniti; - ivisi svet
je poludeo; - durduka vecito, dok je
sveta i veka; - dan el ekmek povuci se
iz javnog zivota, ne mesati se sa svetom,
izgubiti svako interesovanje; - evi brak; -
evine girmek stupiti u brak, ozeniti se
(udati se); - dan gemek povuCi se iz zi-
vota, osamiti se; - ya gelmek roditi se,
doci na svet; - ya getirmek doneti na
svet, roditi dete; - pogled na svet;
- ya gzlerini kapamak sklopiti oci, um-

reti; - gz ile za zivota; - gz ile
(gzyle) grmek videti koga pre nego
sto um re, poslednji put videti; - gllk
grmek videti zivot sa ru-
zicaste strane, gledati ruzicasto na zivot; -
gzeli 1) zanosna lepotica 2) kraljica le-
pote, mis sveta; -dan haber olmamak 1)
ne znati sta se radi, nista ne primecivati 2)
biti neiskusan; - dan haberi yok 1) on
nista ne primecuje, nisna ne zna 2) on je
toliko neiskusan (naivan); - ka
bucak ona gsteririmi po-
kazacu na njemu! - kadar mnostvo; go-
mila, hrpa; - ya akacak ya i
on ce umreti jednog dana; ni on nije besm-
rtan; - ya kakmak doziveti duboku
starost, dugo ziveti; - etmedi nije
otvorio usta; ni reci nije proslovio; - krul-
beri od nastanka sveta, otkako
je sveta; - - da niko ne
nosi sa sobom imetak na onaj svet; -
br ucu kraj sveta, bogu ize ledja; -
penceresi dijal. oci; - yi toz pembe gr-
mek gledati vedro i u najtezem polozaju; -
tutmak zahvatiti ceo svet, rasiriti se po
celom svetu; - ucu uzundur zivot je
pun iskusenja; u zivotu je sve moguce; -
unutmak zaboraviti sve na svetu; -
uygun imucan; - sada je dobro!
(izraz olaksanja); -
sve mu je dozlogrdilo, sit je svega; - ya
ravnodusnost prema zivotu,
bezvoljnost; - yedi svuda,
na sve sveta; - kos-
mopolit; - kosmopolitizam; -
yz grmemek nikuda ne izlaziti; ostati
medju eeliri zida; /-al - zindan olmak biti
u teskom polozaju; kendi - g-
mlmek utonuti u sopstveni svet; br -
onaj svet, zagrobni zivot; br - boy-
lamak prolazan svet; nc - treci svet;
nc - lkeleri zemlje treceg sveta
fil. sekularizam
1. imetak, bogatstvo, novac,
zivotna dobra; - steci do-
voljno novca kroz zivot; 2. arg. lova ll ze-
315
,,_:
dnyevi
maljski, svetski; svetovni
dnyev1 a. ovozemaljski, svetski; sve-
tovni
dpdz, dpedz 1 1. prost, jed-
nostavan 2. pravi, potpun; - ahmak prava
budala ll 1. dibiduz, potpuno 2: neuvijeno,
otvoreno iskreno
drbn p. dvogled; durbin; teleskop;
- opticki nisan; opera - oparski
dvogled o /-al - n tersiyle bakmak ne
pridavati vaznost, potcenjivati, oma-
lovazavati
drbnl s optickim nisanom; - tfek
puska s optickim nisanarn
drdane p. arh. perla, biser
drme 1. gl. im. od drrnek 2. nar.
kupus 3. kul. palacinka sa sirom
drrnek (-er) ak. 1. uvitiu trubu (tepih,
papir i si.) 2. presaviti, sklopiti
drtmek (-er) ak. 1. bosti, bockati (ost-
rim predmetom); podbadati, terati (stoku)
2: dodirivati, doticati rukom 3. lig. pods-
ticati, podstrekavati, terati na; 4. fig. opo-
minjati, upozoravati; cf. uyarmak
drt pokretacka snaga, pokretac, im-
puls; stimulans pobuda
drtc 1 1. bodjikav, koji bode 2. pok-
retacki, podsticajan, impulsivan ll pej. pod-
badac,huskac
drtklamek ak. 1. stalno bockati 2.
podsticati, podstrekavati; podbadati
drtlmek pass. od drtmek
1. udaranje, guranje 2. pods-
trek, pobuda, motiv
v. drtklamek
s ile gurati se, tiskati se
ak. 1. gurati (u raz-
macima) 2. terati (stoku) 3. podstrekavati
dr dijal. 1. svitak, smotuljak 2. poklon
(od domacina svadbe) 3. nevestin miraz
316
drlmek pass. od drrnek
drl smotan, (pre) savijen
drm 1. svitak; truba, rolna 2. nabor,
bora; kovrdza, uvojak 3. nabor, plise (na
odeci); - - naboran, plisiran 4. sloj, nas-
laga; premaz; bir - kaymak premaz kaj-
maka
drmlemek obmotati, svaiti, sklopiti
drst (-t) p. 1. tacan, pravilan, isp-
ravan (izraz, govor); - v. 2.
cestit, castan, posten
drstlk 1. pravilnost, tacnost, ne-
pogresivost 2. postenje, cestitost, val-
janost
(-t) p. arh. 1. tvrd 2. fig. os tar,
osoran, bahat (o ponasanju, postupku
si.)
Drz1 a. Druz (u Siriji i Libanu)
drz vu/g. podlac, nitkov
dse p. duplo Iri (u tavli)
dstur a. 1. zbornik zakona 2. hem.
mat. formula 3. pravilo, norma; princip, na-
celo
san,. sanjanje, snavanje; fig. san,
masta (nje); - fiziol. polucija; -
azmak polucirati, imati poluciju; - grmek
sanjati, snevati; fig. sanjariti, mastati; -
nde grmek usniti, sanjati; - yormak tu-
maciti, odgonetati san
dijal. deo nas-
ledstva, nasledje
vojvotkinja
p. 1. duplo sest (u igri tavle) 2.
sreean slucaj, neocekivan uspeh
geom. uspravan, okomit, ver-
tikalan; - dzlem vertikalna ravan; - iz
vertikalan presek
umalo ne pasti; posrnuti,
spotaci se, saplesti se
okomitost, vertikalnost
hobi
1. dat. sklon, predan cemu,
odusievljen, zanet strastan, okoreo; i-
kiye - sklon picu; kumara - akareli koc-
kar; paraya - srebroljubac 2. dat. pej. za-
copan, zacoren, zaludjen; -
bir i:ena zaludjena svojom decom
3. siromasan, bedan; jadan, kukavan, nes-
recan 4. slab, oronuo, onemocao; sakat,
unakai:en; - ler evi staracki dam; dam za
invalide posrnula i:ena, prostitutka; - mal
losa roba; kalitece - nekva
1 . dat. oduseviti se, za-
neti se, zapaliti se; pej. zacopati se, za-
coriti se 2. osiromasiti, postali bedan 3.
oslabiti, onemocati, iznemoci
1. odusevljenje, zanos,
strast, sklonost (ka cemu); manija, sla-
bost; mevki - kariyerizam; sanata
- ljubav prema umetnosti 2. si-
romastvo; .osirornasenje 3. iznuresonst, iz-
moi:denost
snirati
p. 1. dusmanin, neprijatelj;
protivnik, protivnicka strana; - kle-
veta; - voj. neprijateljska vatra; -
daleka od nas bilo! na dus-
maninovu glavu! - gzyle bakmak
smatrati neprijateljom, gledati koga nep-
rijateljski; - la saradnja sa nep-
rijateljom; - oyalamak zadri:avati, spu-
tavati neprijatelja; - pskrtrnek odbaciti
protivnika; - a sokulmak priblii:iti se nep-
rijatelju; - gemek preci na nep-
rijateljsku stranu; - smrtni nep-
rijatelj; can - zakleti neprijatelj 2. nar. koji
mnogo trosi; ljubitelj (cega); ekmek (ili
- koji mnogo jede hleb, hle-
boi:der; pilav - ljubitelj pilava O - at-
Jamak razljutiti, rasrditi; - - a gazel (ili
yasin) okumaz post. od neprijatelja se
dobro ne ocekuje; - - halini anlamaz
neprijatelj ne saoseca sa neprijateljem; -
ise, sen fil farzet nikada ne
potcenjuj neprijatelja; ako je tvoj neprijatelj
mrav, drzi ga za slona
neprijateljski


zloba
neprijateljstvo; mrznja,
1. gl. im. od 2. fiz. pa-
danje; - brzina padanja; - yk
visina padanja; - podbacaj
(granate); serbest - slobodno padanje;
uzun - prebacaj (granate) 3. mor. za-
nosenje, skretanje (vetrom, strujom) 4.
pad, propast; nazadovanje, dekadencija; -
devri period dekadencije 5. /ing. gubljenje,
elizija
(er) 1. padati, pasti sukut
etmek 2. pasti (u hodu), prevrnuti se, stro-
valiti se, strmeknuti se; ocuklar
yere deca cesto padaju 3. pa-
dati (o atmosferskim padavinama); . c(.
bu ay avog
meseca nije pala kisa 4. srusiti se (o avi-
onu, helikopteru) 5. voj. pasti, dospeti (u
neprijateljske ruke); predati se;
dn sinoc je pao nas grad
6. padati, srozavati se (o sirokoj odeci);
pantolonum ikide bir svaki
cas su mi padale pantarone 7. slabiti, jen-
javati, stisavati se, smirivati se (o vrucini,
hladnoci, vetru i si.); rzgar vetar
se stisao; vrucina jenjava 8.
(o) slabiti, omrsaviti; vcuttan - oslabiti
(telesno); bir ayda kilo za
jedan mesec sam oslabio tri kila 9. padati,
gubiti vrednost, snizavati se; fiyatlar
cene lagano pa-
daju; ok kukuruz je veoma
pao 1 O. fig. (iz) gubiti ugled (autoritet, po-
. verenje i si.); itibardan - izgubiti ugled 11.
siromasiti, padati u nemastinu, propadati;
bir adam propao covek (ma-
terijalno); toplum asiromasene
drustvo 12. pasti (moralno), posrnuti, og-
reznuti u porok 13. prevremeno se roditi
(o detetu) 14. ukazati se, pruziti se (o pri-
lici i si.); ako se ukaze pri-
lika; yolum gelirim doci cu ako
317
i
1
i

mi iskrsne put 15. desili se, dogoditi se,
zbiti se; bazen yle ponekada se
tako dogadja, ponekada biva; gn
ki az olur desi se da nekog dana
bude malo posla 16. se, lezati;
evim soluna moja se
kuca nalazi s leve reke 17. po/.
podneti ostavku; hkmet
pala je vlada; iki bakan pala su dva
18. dat. (u lose
arg. gurbete - naci se u tudjini;
hapishaneye - u zatvor;
marhaneye dospeti u ludnicu 19.
dat. udariti, pogoditi (o gromu);
bir okula grom je udario u jednu
skolu 20. dat. posvetiti se, predati se
cemu, zaneti se cime; son gnlerde bu
ok u poslednje vreme sam
se sav predao ovome poslu 21. pripasti,
pasti kome u deo (kao nasledje); baba mi-
bana iki tarla od oceve
zaostavstine pripale su mi dve njive 22.
dat. predati se, podvrgnuti se, podleci
cemu; pasti (u nesto neugodno); cf. ka-
belaya - pasti u nevolju;
- doci u tezak polozaj;
- poceti sumnjati, podozrevati; mit-
- pasli u ocajanje 23. dat. pripadali
kome (u duznost, zadalak, posao, nad-
leznost); bana
bilo mi je oslalo samo da odern; bu
bana ovo nije moj posao;
temizlemek bana ciscenje soba
nije moj posao 24. nedostajali, falili; bili
izoslavljeno, ispu leno; birka
u vasem rukopisu je izos-
tavljeno nekoliko redova 25. dat. od-
govarali, slagali se, pristajali; prilicili, do-
likovati; bu ayna buraya iyi ovo
ogledalo lepo stoji ovde; byle
size mi? da li vam prilici da lako
govorile? 26. iznenada se pojavili, iskr-
snuli, izroniti, obresli se; siz buraya ne-
reden kako sle se vi obreli
ovde? 27. dolazili, padali (u odredjeno
vreme); Cumhuriyet gn
Dan repubklike pada u sredu 28.
318
oduzimali, odbi (ja) ti, zadrzati; yz-
den yz yz kada
se od ses! stotina oduzmu Iri slotine os-
laju Iri stotine; hesaptan - skinuti sa ra-
cuna 29. jurnuli, navaliti, po-
kuljati; halk sokaklara narod je
pohrlio na ulice 30. dat. Irazili zastitu (uto-
ciste); - v. ayak; -
traziti zastitu 31. padati, rasuli se (o kosi);
kasa mu pada na
celo 32. mor. skretati, zanositi se (vetrom,
slrujom-o brodu) 33. dat. slediti, ici iza
koga; (ili - ici za kime;
herkes arkama svi su krenuli za
mnom; - v. nne - ici isp-
red koga 34. u funkciji pomocnog glagola;
postati, biti; doci u nepovoljan polozaj;
fakir - osiromasiti; hasta - razboleti se;
yorgun - umarili se; - oslabiti; ()
kalka tesko, s mukom;
dostu olmaz pos/. retki su prijatelji u ne-
volji; kalkmaz bir Allah nema
coveka bez nevolje
uobrazen, imaginaran, fiktivan,
bez sna
1. spuslen, oboren,
ugnut; ispao; - mide spusten stomak; -
omuzlar spustena ramena 2. nizak (nivo,
pritisak, dohodak i si.); - snizena
temperatura; - meteor. nizak pri-
tisak; - fiyatlarla satmak prodavati po
niskim cenama, - tansiyon nizak krvni pri-
tisak; - yevmiye niska dnevnica 3. manj-
kav, nepravilan, nekorektan (izraz, stil,
govor); - cmle rogobatna recenica 4.
svrgnut; bivsi; - iktidar bivsa vlast; - kral
svrgnuti kralj 5. fig. nizak (moralno); -
niska, posrnula zena ll pobacaj,
abortus; yapmak abortirati <> -
etek sljampava, aljkava zena; - para
obezvredjen novac
1. spuslenost (stomaka, ra-
mena) 2. snizenje, pad (cena, tem-
perature, nivoa i si.) 3. meteor. nizak pri-
tisak, depresija 4. blud, razvrat (nost);
porocnost; ahlak - moraini pad 5. nep-
ravilnost, nekorektnost (stila i si.) 6. geog.
kotlina, udolina, vrtaca 7. fig. osrednjost,
prosecnost; banalnost;
1 . misao, ideja; misljenje; cf.
fikir; /-af - sini amak izneti svoje misl-
jenje; otkriti svoje misli; - raz-
mena misljenja; - ye dalmak utonuti u
misli, duboko razmisljati; - razlika u
misljenju; - hrriyeti (ili 'slo-
boda misljenja; art - zadnja misao; bu ko-
nudaki - niz nedir? kakvo je vase misl-
jenje o ovoj temi? 2. misljenje, shvatanje,
pogled, stanoviste; 3. namera, nakana;
plan; evlenmek - sindedir moj
brat namerava da se ozeni 4. fig. briga,
zebnja, nespokojstvo; - almak brinuti,
uzrujavati se; - beynini kemirmek utonuti
u erne misli, brizno razmisljati
til. idealist
til. idealizam; ct. idealizm
apstraktan, spekulativan
psih. ideacija, formiranje
ideja i predstava
1. razborit, promisljen, smot-
ren 2. zamisljen, zadubljen u misli 3. zab-
rinut, brizan
1. razboritost, pro-
misljenost, smotrenost 2. zamizljenost 3.
zabrinutost, briznost
spekulativnost
1. nerazborit, nepromisljen
2. lakomislen, bezbrizan, nehatan
dncesizlik 1. nerazboritost, nep-
romisljenost, nesmotrenost 2. lakoumnost,
lakomislenost,bezbriznost
istomisljenik
ak. 1. podsticati na raz-
misljanje 2. uznemiravati, obes-
pokojavati
1. koji pokrece na raz-
misljanje; - bir vaka dogadjaj koji pods-

tice na razmisljanje 2. tig. uznemiravajuci,
koji donasi nemir, obespokojavajuci
1. gl. im. od 2.
razmisljanje, promisljanje; rasudjivanje 3.
obespokojenje, uznemirenje
ak. 1. misliti na koga; seni
mislio sam na tebe 2. raz-
misljati, promisljati; rasudjivati 3. smisljati;
izmisljati; bu hileyi sen ovo
kavstvo si te smislio 4. nameravati, pla-
nirati, spremati se za sto; lzmir'e gitmeyi
nameravao sam da idem u
5. brinuti se, interesovati se, misliti
na; uci-
telj brine o deci; sen kendini d-
ti se brines samo o sebi;
mislis samo na sebe 6. uzrujavati se, bri-
nuti, obespokojavati se; zalostiti se; o
kadar ocuk iyilecek ne-
mojte se toliko ko brinuti, dete ce se opo-
raviti O prouciti pilanje
sa svih aspekata, srestrano razmotriti
misaoni, duhovni; umni, in-
telektualni
pass. od
nezamisliv, neshvatljiv,
nevidjen
misao, ideja
1. mislilac
1. misljenje, nacin misljenja
2. mentalitel
1. ak. ispustiti (nehotice), is-
pustiti iz ruku; Selma
Selma je. ispustila svoju torbu 2. ak. ab/.
oboriti, srusiti; zbacivati, skidati, svaljivati;
- mlatiti plodove sa drveta
3. ak. zbaciti, svrgnuti, oboriti; kabineyi -
oboriti vladu; - svrgnuti kralja 4. ak.
snizavati, obarati (cene, kamate i si.); fi-
- sniziti cene 5. odbacivati, iz-
bacivati, oslobadjati; ocuk - prevremeno
roditi; pobaciti dete; kum - izbaciti pesak
(iz zucne kese); solucan - izbaciti gliste
319

6. abi. ak. jevtino kupiti, uzeti po povoljnoj
ceni; bu ucuza
jevtino sam kupio ovaj frizider 7. (bir-
birine) zavaditi
caus. od
snizavaju6i, koji snizava;
- med. antipiritik
pass. od
1 . pad, padanje; - zaviyesi
ugao padanja 2. voj. mesto pada zrna;
odskok zrna; - voj. mesto pada,
tacka udara 3. sre6na okolnost, slu-
cajnost; byle - her zaman olmaz ovak-
va prilika se ne ukazuje uvek
(-t) nar. v.
dttr cudno, nakaradno odeven ll
kratka i tesna ode6a - Leyla lako i
cudno odevena zena
dve junica
dven agr. mlatilica; vrsalica
dvesimek uspaliti se, traziti zenku (o
bi ku)
dyun a. dugovi; Dyunu Umumiye
ist. dri:avni dugovi (Osmanskog carstva)
dz 1 1 1. ravan, gladak; pljosnat; -
ayna ravno ogledalo;- pabu cipela bez
potpetica, ravna cipela; - tahta ravna
daska 2. prav; - barsak anat. guzno
crevo, rektum; - izgi prava linija; - git-
mek i6i pravo; - hareket pravolinijsko kre-
tanje; - sa prava kosa 3. jednobojan (o
tkanini, materijalu) 4. otvoren, iskren, cas-
tan ll ravnica /-i/ "" nefes etmek iza6i s
kime nakraj; - sesli ravan suglasnik (a, e,
i); - tmle gram. direkini objekat; -
trka bez prepona
dz2 lozovaca, rakija od grozdja
dz ayak 1. ravan, bez uspona i nizb-
rdica (put, predeo) 2. prizeman, bez ste-
penica, ravan sa tlom (o zrgadi, ku6i)
dz tip. ofset
320
dzce 1. prilicno ravan, poravan 2.
prost, jednostavan, bez ukrasa (o tkanini)
ll otvoreno, iskreno, bez okolisenja
dz otvoreno, neuvijeno
dze hem. doza
dze (-ci) libela
dzeleme nivelisanje, nivetacija
dzetme poboljsanje
dzelmek 1. v. 2. srediti se,
urediti se; oda dzeldi soba je dovedena
u red 3. poboljsati se, popraviti se, krenuti
na bolje (o poslu, zdravlju i si.); hava d-
zeliyor vreme se poboljsava;
biraz dzeldi zdravlje mi se malo pop-
ravilo
dzelti 1. ispravljanje; popravka 2.
retus 3. tip. korekiura (teksta)
dzeltici 1 koreklor ll koji uredjuje (re-
gulise)
d zeltilrnek pass. od dzelirnek
dzettim promena, preustrojstvo, re-
forma; ispravka, korekcija
dzeltme gl. im. od dzeltmek; -
reti cirkumfleks (A)
dzeltmek ak. 1. sredjivati, uredjivati,
dovoditi u red; priredjivati, organizovati 2.
popravljati, opravljati; 3. ispravljati, ko-
rigovati (tekst); ispravljati greske (u pis-
menom zadatku)
dzeltmen v. dzeltici (1.)
dzeltmenlik koreklorski posao, ko-
rigovanje
dzem 1. hem. doziranje 2. muz. ka-
denca
dzemek ak. hem. dozirati
dzen 1. red; poredak, sistem, ust-
rojstvo; - i bozmak narusiti red; n e
koymak (ili sokmak) dovesti u red, ure-
diti, uskladiti; ok partili - visepartijski sis-
tem; toplumsal - drustveni sistem 2. voj.
borbeni poredak, formacija, stroj; mu-
harebe - i borbeni poredak 3. po/. rezim,
uprava, upravljanje; - protivnik
rezima 4. teh. mehanizam, sistem, uredjaj;
- sistem za osvetljavanje 5.
muz. akord, harmonija 6. fig. lukavstvo;
smicalica, trik; /-al - kurmak praviti smi-
calice, podvaljivati
dzenbaz v. dzenci
dzence disciplina
dzenel varalica, lupez; spletkar,
smutljivac
dzeneilik obmana, podvala; splet-
karenje
dzenek nar. mehanizam
dzenleme 1. uredjivanje, regulisanje
2. muz. aranzman, prerada
dzenlemek ak. 1. uredjivati, sredjivati,
dovoditi u red; organizovati, prirediti, prip-
remiti; tezahrat - organizovati de-
monstracije 2. muz. aranzirali
dzenlenmek pass. od dzenlemek
1. uskladjen, usaglasen 2.
jednak, ravan, ravnopravan
dzenleyici 1 . regulator 2. muz. stimer
dzenli 1. ureden, tacan; regularan,
stalan, sistemalican 2. udesen, nas-
timovan (instrument)
dzenlik v. dirlik -
dzenlilik 1. pravilnost; urednost, re-
dovnost; regularnost; seimin - i re-
gularnost izbora
dzensiz 1. nesredjen, neuredan; ne-
redovan 2. nesisternalican 3. rastimovan,
neuskladjen (muzicki instrumenat)
dzensizlik 1. nered, neurednost; po-
metnja, rastrojsiva 2. nesredjenost 3. ne-
sistematicnost, neredovnost 4. dis-
harmonija, nesklad
dzen teker teh. (tocak) zamajac
dzey nivo (i fig.)
dzg pravilo, norma
dz le m
dzgl normalan, pravilan, stan-
dardan
dzgn 1 1. ravan, gladak, uglacan; -
yol ravan put 2. uredjen, uredan, valjan;
tacan, pravilan, cist, pesprekoran; - bir
ifade korektno izrazavanje; - burun pra-
vilan nos; - uredno odeven;
onun Trkesi - njegov turski je ko-
rektan; on korektno govari turski 3. geom.
pravilan; okyzl pravilan mno-
gougaonik 4. fiz. ujednacen, podjednak,
ravnomeran; - devinim (ili hareket) rav-
nomerno kretanje
dzgn2 arh. belilo, sminka; - srmek
mazati se belilom, frakali se
dzgnc arh. 1. prodavac belila 2.
zena koja doteruje i sminka mladu
dzgnl arh. nafrakana, nasminkana
(zena)
dzgnlk 1. glatkost, glatkoca 2. isp-
ravnost, korektnost, tacnost, pravilnost 3.
arh. kutija za belilo, kozmeticka kutija
dzgsel normativan; - gramer nor-
mativna gramatika
dzgsz nenormalan; nepravilan
dzine 1 . tuce; - ile na tuce; bir - kib-
rit tuce sibica 2. fig. mnogo
dziye v. bir -
dzlem 1 ravan; pljosnat; - geometri
planimetrija ll geom. ravan, povrsina;
dikey - strma ravan; yatay - horizontalna
ra van
dzleme ravnanje, glacanje, ni-
velisanje; - ekici ceki6 za spljostavanje;
- srgs drveni valjak
dzlemek ak. ravnati, nivelisati; ren-
disati, glacati
dzlem .kre geog. planiste ra
321
dzlenmek
dzfenrnek pass. od dzfernek
izravnati se, poravnati se;
postali gfatkirn
1. strugar 2. ravnjaca, ma-
sina za ravnanje
v. dzfetrnek
dzletilmek pass. od dzfetrnek
dzfetrnek ak. (iz) ravnati, (u) gfacati
dzlk 1. glatkost (povrsine) 2. ravnica,
ravnina
dzme 1 gl. im. od dzrnek ll 1. fazan,
krivotvoran; vestacki, patveren cf. sahte 2.
izrnisljen, fazan (o vesti, reci i si.)
dzmece v. dzrne ll (1. i 2)
dzmeci falsifikator, krivotvoritelj, kri-
votvorac; cf. sahtekar
dzmecilik falsifikovanje, krivotvorenje
dzrnek (-er) ak. 1. dovoditi u red,
uredjivati, regufisati; priprernati, or-
ganizovati 2. obrazovati, forrnirati; stvarati,
praviti 3. raditi, ciniti, vrsiti 4. sprernati,
priprernati; eyiz - sprernati rniraz 5. iron.
kovati, klepati (stihove) 6. izrnisljati, srnisl-
jati; skrojiti; yalan - izrnisliti laz 7. sas-
tavljati, pisati (knjizevno delo); korn-
panovali (rnuziku) 8. vulg. silovati,
obescastiti 9. podesavati, stirnovati (klavir
i si.)
dz taban 1 1. ravno stopalo. dustaban
2. dustabanlija, sa ravnirn stopaforn ll fig.
zlokoban, zloslutan; nesrecan
dz ravno stopalo, dustaban
dz tmle (-ci) gram. neodredjeni in-
direktni objekat
dzlmek 1. pass. od dzrnek 2. dat.
dati se na ... , prionuti poceti; cf. koyulrnak;
yola - krenuti na put, otputovati
dzne v. dzine
dz /it. proza
322
- . -E-
e uzv. e! no! oh da! - mi? moze?
ebabil a zool. gorska !asla (puffimus
puffimus)
ebat a mere, dimenzije (duzina, si-
rina, visina dubina); razmer
ebcek (-eli) a mnemolehnii':ka formula,
skupni naziv za slova arapskog alfabela
prema njihovoj numerickoj vrednosli; - he-
izrazavanje brojne vrednosli; slovima
arapskog alfabela
ebe 1. babica, primalja; - hekim (lekar)
akuser; - iskemiesi slo za porodjaje,
prodjajni slo 2. predvodnik (ucdei':jim ig-
rama) - nar. pelinja) malica
ebe bulguru 1. prsic, krupa 2. snezna
krupa, sugradica, cigani':ici
ebedi a vei':ni; beskrajni, beskonacni;
besmrtni
ovekovei':ili se. bili ove-
kovei':en ak. ovekovei':ili
ebeciilik vei':nosl; beskraj (nosl), bes-
konai':nosl
ebediyen a 1. zauvek, za svagda;
vei':no; - elveda zbogom zauvek 2. u od-
recnim iskazima nikada
ebediyet (-li) av. ebedilik
ebe gmeci bot. crni slez (Malva
sylveslris); - bot. vetiki slez (La-
valera arbdrea)
ebe dQga ct. alaimisema
akuserstvo, porodiljstvo, primaljslvo
ebet (di) a beskraj (nost)
ebeveyn a olac i majka, roditelji
ebleh a arh. blesav, budalasl, (pri)-
glup;
poblesavili
ebonit (-ti) ebonil
ebru p mramorasla hartija; - - pocr-
veneo (o obrazu, licu i si.)
ebrulamak ak. mramorisali (hartiju i si.)
ebrulu mramorisan, sa raznim bojama
(kan ina)
ebucehil karpuzu bot. gorka likvica,
kolokvintina (Cilrullus colocynthis)
Ebussuud: -, efendinin gelini fig. po-
boznjak, zalucani vernik, okoreli kon-
zervalivac, nazadnjak
ecdat a (pra) dedovi, preci, slari
ece lepa zena, kraljica lepote
ecel a smrtni cas, sudnji cas, smrt; -
den aman bulursak ako budemo zivi i
zdravi; - na samrti; - kaza
prouzrokovana nesrecnim slui':ajem;-
iyle lmek umreli prirodnom smrcu - be-
1) opasan planinski prevoj, tes ko pro-
hodna klisura; opasan rei':ni gaz 2) viseca
korpa (za radnika) 3) vrteska, ringispil 4)
opasna vozila; - teri dkmek na smrt
prepasli, biti obliven hladnim znojem
ecjnni a nar. dzin, zao duh; (bir yerde)
- ler top oynuyor potpuno prazno bez
igde ikoga
ecir 1 (- eri) a 1. nagrada, davanje 2.
nadnica, plala 3. arh. dobroi':inslvo, dobro
de lo;
ecir 2 a nadnii':ar, najamni radnik
-, iskrivljen; izoblicen, de-
formisan; - svrljoline, skra-
boline
ecnebi a 1 slranac; ludjin (ac) ll slrani,
inostrani; tudji; nepoznat; ct.
ecnebilik tadjina
ecza (-i) a hemijski saslojci; lekarija,
farmaceulski malerijal; - prirui':na
apo le ka
apotekar; farmaceut

2.farmaklogija
1. apotekarstvo
323
eczahane
eczahane apoteka
pripremljen sa he mikalijama
ehel a potpuna neznalica, ignorant
eda 1 a nacin ponasanja drzanje; ma-
niri; labali bir - odvise slobodno, bahato
ponasanje; sevimli bir - lepo ponasanje,
prijatno drzanje, dobri maniri
eda 2 a 1 . placanje, isplata, otplata 2.
odrzanje, ispunjenje (obecanja i si.) -
etmek 1) platiti, isplatiti, otplatiti; jur. izv-
rsiti placanje 2) ispuniti, odrzati (obecanje,
rec i si.); izvrsiti (obavezi) 3. klanjati, mo-
litise
prijatan, ugladjen sarmantan
edat a gram. recca, postpozicija;
ede nar. straiji brat
edebi a knjizevni, literarni
edebiyat a knjizevonst, literatura; -
bilimi (ili ilmi) nauka o knjizevnosti; - ce-
dide nova literatura (pokret i razdoblje u
razvoju turske knjizevnosti); hekimlik -
medicinska literatura yapmak vi-
sokoparno se izrazavati, mudrovati
1. knjizevnik, literata
2. izucavalac knjizevnosti, istoricar knji-
zevnosti
edememek ne moci; ben sensiz ede-
mem ne mogu bez tebe;
edemem ne mogu bez rada, ne mogu da
ne radim rada, ne mogu da ne radim
edep (-bi) a lepo vaspitanje, u6tivost,
pristojnost, skromonst; dobri obicaji, red;/
-al - gstermek uciti lepom ponasanju;/ -
al - gstermek uciti lepom ponasanju;/ -
al - 1) uciti lepom ponasanju 2)
izgrditi, ocitati bukvicu; - tir sylemesi
nar. lzvinite na izrazu - etmek stideti se,
ustezati se, snebivati se; - yeri stidna,
mesta, sramota (deo tela koji se pokriva i
ne pokazuje); - yolu arh. nuznik, toalet
edeplenmek vasplanrnek vacipti se
324
edepli lepo vaspitan, uctiv, pristojan;
skroman, smeran
edepsiz nevaspitan, neuctiv, nep-
ristojan, drzak; neuljudan; bezocan
neuctivo se ponasati
edepsizce neuctivo, nepristojno
edepsizlik nevaspitanje, neuctivost,
nepristojenost, drskost, neuljudnost; be-
zocnost, bestidnost
eder cena; cf. fiyat,
edevat a orudje, instrumenti, pri-
bor; oprema, inventar gizleme --- voj
sredstva za maskiranje
edib v. edip
edik meka sarena polucizma (koja
se nosi uglavnom po kuci)
edilgen gram. pasivni rod (glagolal;
pas iv
edilgi til. pasivno stanje, pasivna mo-
gucnost stvaranja
edilgin til. biol. pasivni, trpni;
edilmek pass. od etmek; - iz-
gubiti posao
edim 1. delovanje, akcija, rad 2. delo 3.
til. akt, cin; cinjenica, stvarnost
edimsel 1. stvaran, realan, cinjenicki 2.
ostvaren, realizevan
edin (-ci) tekovina, tecevina; dobitak;
postignuce
edinim zarada, sticanje
edinmek ak. steci; snabdeti se, opsk-
rbiti se; adet - steci naviku, privici se, na-
vici se; fikir - steci predstavu o cemu;
usvojiti, posiniti
edinti stecena stvar
edip (-bi) a pisac, knjizevnik ll arh.
lepo vaspitan, ugladjen, etmen; plemenit
edisyon v.
editr:
editrlk v.
edvar a 1 . doba, vekovi, epohe; raz-
doblja 2. muz. teorijski spisi o tra-
dicionalnoj turskoj muzici, - musikisi ala-
turka muzika
efe 1. dijal. stariji brat 2. junak, delija;
seoska junacina (posebno u Zapadnoj
Anadoliji); - ye gelmek junaciti se, praviti
se hrabar 3. kabadahija, siledzija
efektif 1. raspolo'ziv; - para gotov
novac, gotovina 2. fin efektivan
efelek (- nar bot. stavelj. konjstak
(Rumex obtusifolius)
efendi 1 1. gospodin 2. gospodar,
gazda' ll gospodstven, uljudan, otmen -
den bir adam ozbiljan,vaspitan covek -
gibi ziveti V izobilju - kapiSI ist.
janicarska pisarnika; --- me syliyeyim
sta sam ono hteo da kazem, ovaj - i
(postapalica u govoru keda se ne moze
naci prava rec ili se izgubi nit u kazivanju);
- m nerede, ben nerede ja sve jedno go-
vorim, vi sve drugo razumete
egzoz
sudbina - - e ser ekmek visoko leteti,
dici se do neba
eflatun, eflatuni svetloljubicast, boje
jorgovana
efrat a 1.pojedinci, lica, osobe 2.
arh. vojnici, redovi
efriz v. triz
efsane p. 1. legenda, mit, prica; bajka
2. pej. izmisljotina
postali legendaran, uci
u legendu
efsanevi 1. legendarni, mitski; baj-
koslovan 2. izmisljen,nestvaran
efsun p. madjija, carolija; vradzbina ef-
sunlamak madjijati
madjijati
ege staratelj, tutor; ct. veli ege
etten pften sklepan, osyaren (npr.
most, kuca)
egemen 1. vrhovni, suveren; vladajuci
2. daminantan
egemenlik 1. gospodstvo, dominacija,
prevlast, hegemonija; deniz -i prevlast na
efen d ice
ladjeno,otmeno
gospodstveno,
ug- moru; hava -i prevlast u vazduhu 2. jur.
suverenitet; - suverena prava
efendilik uljudno, ponasanje, pris- eglog /it. ekloga. pastirska pesma ego-
tojnost; otmenost ist (-ti)
efendim 1. da! ja! moliin! (kao odgovor
na poziv) 2. molim? , izvinite, sta ste rekli?
(uctiva molba da se ponovi receno) 3.
dakle, elem, no ( konvencionalni nacin za
pocinjaje razgovora, posebno kod pos-
tavaljanja pitanja)
efkar a 1 . misli, ideje; misljenje, mnenje
2. arg. teske misli, brige; seta, tuga;
efkaruumumiye a javno mnenje
efkarlanmak biti zabrinut, biti uz-
nemiren, biti turobno raspolozen
zabrinut; potisten
(-ki) 1. nebesa, svod 2.fig. sreca,
egoist, sebicnjak
egoizm egoizam,
egosantrizm egocentrizam
egzama med. ekcem, egzem
egzersis vezbanje; trening
egzistansiyalist egzistencijalista
egzistansiyalizm egzistencijalizam
egzotik egzotican
egzoz (- tu ) teh. izduv, ispuh; iz-
duvavanje, ispustanje ( gasova ): - bo-
rusu izduvna cev, auspuh; - iz-
duvni gasovi
325
'
'
egzozcu
egzozcu majstor za popravku auspuha
ak. saviti, pregnuti, sagnuti
1 anat. rebro
2 jege, turpija, raspa; /-al - vur-
mak (is) turpijati; --- pulukruzno
zaobljena turpija; fare --- obla
konusna turpija
ak. (is) turpijati, (i) strugati
(turpijom), jegetom
1. nagnutost, ukosenost; padina,
nizbrdica; - nagibni ugao; -
rusu kasa linija 2. previjanje, pregibanje;
pregib
ler klinometar
1. pleca, ledja; nar. grbaca
2. telo
nagnut, iskosen, nakrivljen, na-
heren
anat. 1 medjurebarni pros- dat . prikljanjati se; biti sklon,
tor ll medjurebarni osecati naklonost;
p ako (bi), kad (bi) u slucaju da (u
pogodbenim recenicama); - vaktim olur-
sa, maa giderim ako budem imao vre-
mena ici cu na utakmicu
(-ci) narmotka sa kukom ( za mla-
cenje plodova)
kos, iskosen, nagnut, naheren;
iskrivljen, kriv; - kos ugao; - dzlem
strma ravan
1. nagib, nagnutost; kosina pa-
dina 2. astr. inklinacija
nagnut, iskosen, nakrivljen; sa-
vijen
1. nagib, nagnutost; kosina, pa-
dina, nizbrdica 2. tendencija; sklonost,
naklonost;
1 . s nagibom 2. s tendencijom;
koji je sklon cemu
me 1. gl. im. od 2. mat.
ukosenost,
1. gl. im. od 2. mat.
ukosenost, iskosenot (naprimer kod kose
linije) 3. fiz. skretanje, odstupanje, ink-
linacija
1 . pass. od 2. sagnuti
se, savili se, pognuti se; poviriovati se,
potcinili se o 3. biti sklon ce mu b-
klmek prenemagati se; ispresaniicivati
se; kreveljiti se
v.
326
naropiljci (gvozdja i si.)
predenje; - makinesi predilica,
masina za izradu i obradu predje
ak. presti, upredati, sukati
vreteno, motovilo
caus .. od
1 . saginjanje, povijanje, sagibanje;
- 1) naklon 2) pokornost
vaspitac , pedagog
1. vaspitanje, odgoj; ob-
razovanje; - enstits pedagoski institut;
- grmek steci obrazovanje; uciti, obu-
cavati se; - skolski avion; okul n-
cesi - i predskolsko vaspitanje i ob-
razovanje; srekli permenentno
obrazovanje 2. dresiranje, dresura, (zi-
votinja)
bilimi pedagogija
vaspitac, pedagog
1. vaspitni, obrazovni 2. od-
gojen, vaspitan 3. dresiran
vaspitno-obrazovni, pe-
dogoski
ak. 1. vaspitavati; obrazovati;
odgajati 2. dresirati;
vasbitac, pedagog; kucni uci-
telj; instruktor
1. odmoriste 2. plandiste 3.
han, konak
ak. 1. zadrza (va) ti, odlagati
2. zabavljali, razonodjivali
1. zabava, razonoda; veselje;
provod 2. sve slo izaziva dobro ras-
polozenje, slo zabavlja i razonodjuje 3. za-
bava, parti, bankel o - olmak 1. bili
racka u cijim rukama
zabavan; ugodan, prijalan;
ve s eo
1 . predmel zabave (pods-
mevanja i si.) 2. "suvo meze" za grickanje,
"grickalije" (kikiriki, bademi, pislaci i si.)
humor, sala
zabavan, veseo; rek-
realivan
ak .. v.
1. zabavljali se, razonoditi
se; veseliti se; provodili se 2. s ile salili se,
podsmevati se, rugati se, narugati se, 3.
zadr2ati se; zabaviti se; proboraviti, ostati
ne ko vreme nekom mestu)
zaoava (priredba, sedeljka, izlet
i si.)
prebivalac, stanovnik, zitelj;
nastanjen, sa stanom u;
2. prebivati, (stalno) boraviti,
ziveti, stanovati; 1. zadrzati se, proboraviti;
cf. ( 3. )
(-ci) luk, polukrug, sve sto ima
oblik luka;
s lukom; lui':ni
(-er) ak. nagnuti, iskriviti, is-
kesiti, iskrenuti 2. saviti, svinuli, previti
otu bot. navala (As-
pidum filix mas); - paprat, bujad
(pteridium aquilinum)
1 . prolazan; privremen, - almak
uzeti zajam; uzeli na privremenu upot-
rebu; 1-a 1 - vermek pozajmiti, uzajmiti 2.
neodgovarajuci, nepodesan,neprikladan 3.
privremen; provizoran 4. lazni, kri-
ehemniyet
votvoreni, falsifikovan; vestacki, sintelieki
- bacak ll veslacka noga, (nozna) pro-
teza; - gz veslacko oko; - ss veslacki
ukras 5. neprii':vrscen, nenalego; ten-
cerenin - duruyor poklopac
serpe nije nalegao o - ye almak po-
dupreti, potkoi':iti, podboi':iti
/it. metafora;
1 1. krivina, iskrivljenost, zak-
rivljenost; okuka; cik-cak (linija); kri-
vudanje 2. krivulja (na dijagramu) 3. mat .
kriva (linija) 4. dijal. ku ka ll 1. kriv, zak-
rivljen; savijen, povijen; - sav isk-
rivljen, izuvijan; izvitoperen 2. nagnul, nak-
rivljen, naheren 3.fig . neposlen, neiskren;
lazljiv; zianameran O - bacak krivonog; -
bakmak popreko gledati; - ehre nat-
mureno, mrgodno lice; - si
geldi sve se (na kraju) sredilo; - ll
loksodroma; - gitmek skrenuti s pravca,
odstupiti od kursa; - otur syle
krivo sedi, pravo govari
malo kriv, nakriv
mat. krivolinijski
1. iskrivljenost, savijenosl; za-
vojitost, vijugavosl 2. fig . smicalice, lu-
kavstine; nepostenost, necasnost
(is) kriviti se, savili se, pog-
nuti se, povili se
ak. iskriviti, saviti, sagibati
vir, vrtlog
ak. iskiviti, savili O
ehre - napraviti, kiseo izraz lica
eh uzv. 1. e, pa dobro; u redu, onda;
hajde, neka bude; (izraiava slaganje sa
neCim, ali bez narocitog odusev/jenja) 2.
hajde, hajde ! izraiavanje nestrpljenja
ehem : - uhum etmek hmkati, hmknu-
tizgovarti ''hm"
ehemniyet. a vaznost, znai':aj ; cf.
nem - almak postali (veoma) znacajan: 1
-a 1 - vermek pridavati vaznost
327
ehemmiyetli
ehemmiyetli vazan, znacajan; ct.
nemli
ehemmiyetsiz nevazan,' beznacajan
of. nemsiz ehemmiyetsizlik nevaznost,
beznacajnost; ct. nemsiziilik
ehil (-hli) a 1. ljudi, zajednica, drust-
vena grupa 2. ljudi od ... (neke struke, za-
nata i si.); ll znalci, strucnjaci, specijalisti;
- i kalem ljudi od pera; - i adam
majstor svog zanata 3. nar. bracni drug,
supruznik, "polovina" 4. posednik, sops-
tvenik, vlasnik; ct. sahip; servet - i bo-
gatas, imucan covek 5. nosilac kakvog
svojstva, ospbine; - i fesat 1) buntovnik,
meteznik 2) spletkar, intrigant O - i kitap
rel . zajednice svetih knjiga (muslimani,
jevreji i hriscani pripadnici triju velikih mo-
noteistickih verskih zajednica
ehli a. domaci, odomacen 2. pitom, pri-
pitomljen; ct. evcil; - hayvanlar domace
zivotinje
ehlibeyt (-ti)a isi. muhamedova, pro-
dica, rod
ehlidil a -p 1. dobrodusan, dobrucudan
i plemenit covek 2. ret . bozji covek, p-
boznjak
ehlihibre a arh. znalac, ekspert;cf. bilir

ehliyet (-ti ) a. 1. sposobnost, umes-
nost; osposobljenost, kvalifikovanost 2.
jur. pravna sposobnost; - i vozacka
dozvola
ehliyetli 1. sposoban, umesan; kva-
lifikovan 2. jur. pravno sposoban
ehliyetname a -p. potvrda ( sve-
docanstvo) o strucnoj osposobljenosti;
uverenje o sticanju nekog prava
ehliyetsiz nesposoban, neumesan;
nekvalifikovan
ehliyetsizlik
umesnost
nesposobnost,
ehram a. piramida
328
ne-
ehrami a piramidalan
ehven bolji, povoljniji, prihvatljiviji (od
dveju ne narocito povoljnih alternativa);
lm klelikten - dir bolje grob nego rob
o 2. tefkin - kurtulmak jeftino proci
a -p manje zlo; od dva zia
manje
ejder, ejderha p azdaja, zmaj; neman O
- kesilmek razgoropaditi se, razbesneti
se
ek (- ki ) 1 1 . dodatak, dopuna; 2. gram .
nastavak, afiks; iyelik - i sufiks pri-
padnosti; - i licni nastavak 3. anat .
privezak, apendiks 4. jur. dodatak, dopuna
( zakona ) ll dodatni, dopunski; - ceza do-
datna kazna ; - denek dodatna uplata O
- ini belli etmemek ne odavali se, prik-
rivati pravo stanje stvari; - bent olmak
nar. zanemeti (od zaprepascenja isi.); -
olmak nar. dosadjivati, gnjaviti; -
ten pkten skrpljen, skupljen s konca i .ko-
nopca; - yeri spoj, spojiste, sav
ekabir a. ljudi iz visih, uticajnih kru-
gova; uglednici; mocnici; velikodostojnici
ekalliyet (-ti )a manjina; ct. -
ler nacionalne manjine
ekanimiselase a re/. sveta trojica
ekenek obradiva zemlija; zitnica
ek eylem gram . zajednicki naziv za ob-
like pomocnog glagola imek, koji se upot-
rebljavaju kao sufiksalni elementi pri grad-
jenju razlicitih glagolskih oblika
ek fiil v. ekeylem
ekici poljoprivrednik, ratar, tezak
ekili zasejan; - dikili topraklar ob-
radivo zemljiste; obradive povrsine
ekilmek ll paas. bez/. od ekmek
ekim 1.(ili - ) oktobar 2. setva, se-
janje; - makinesi agr. sejacica; - m-
navesi agr . plodored; - setva,
vreme setve
ekin 1. setva, sejande 2. usevi 3.(hleb-
no) zito; - demeti snop; - ekmek sejati
zito; - dizati, ubirati letinu 4.
obradjivanje, kultivisanje (zemljista) 5. u
sastavu zool. naziva; - glogovnjaca
(Anser fabalis);- yelvesi paticvrk, strna-
dica siva (Emberiza calandra) O - iti gibi
uvek budan .. stalno na oprezu (o krajnje
predostroznom coveku )
ekinci nar sejac; ra tar, zemljoradnik
ekincilik ratarstvo
ekin zool. gacac (Corvus fru-
gilegus)
ekinokok ehinokokus
ekinoks astr. ravnodnevnica, ekvinocij
(um)
ekip (-pi) ll ekipa, grupa; posada ; bri-
gada,smena; sp. tim. ekipa; imdat (ili kur-
tarma ) - i spasilacka ekipa; - halinde
raditi u tri grupe
eklatr fiz .. varnicnik
eklektik (-ki ) 1 eklektika,eklekticnost ll
ekiektiean
eklektizm eklektizam, eklekticizam; ct.
semecilik
eklem anat. zglob, zglavak, sas-
tavak,spoj, ll ct. mafsal; - ligamenti;
- kapsl zglobna casica; oynamaz -
nepokretni zglob; oynar - pokretni zglob
eklem zoo/. zglavkari cian-
konosd
ekleme 1.gf im. od eklemek 2. do-
datak, dopuna; nastavak O - otubot. ras-
tavic ( Equisetum arvense )
eklemek 1.ak. dat. dodati, dopuniti, pri-
dodati 2.ak. nastaviti, nadovezati, spojiti,
pripojiti 3.sastaviti, spojiti, udruziti ( novac i
si.)
ekiemiemek dat. ak. uzglobiti 2. po-
vezati, nadovezati, spojiti
eklemlenmek zglobno se povezati,
ekmek
uzglobiti se
eklemliler v.
eklenmek 1. pass. od eklemek 2. spo-
jiti se, pripojiti se, prikljuciti se, nadovezati
se
eklenti 1 . dodatak, dopuna; - ler do-
daci, aneksi, ono sto je dogradjeno
2.gram. ll ( nenaglaseni ) sufiks
ekler patent-zatvarac
ekietmek caus. od eklemek
ekli ll. s dodacima,dopunjen; nas-
tavljen; produzen O - pkl krpljen i
prekrpljen, zakrpa na zakrpu
ekliplik astr. ekliptika
eklz ustava
ekme 1 .gl . im. od ekmek 2.sejanje,
setva o - den biilmez bez setve nema
zetve
ekmek 1 (-er) 1. ak. zasejati, obraditi
(zemlju) 2. sejati, posejati; - po-
sejati psenicu 3. ak. dat. posuti, po-
sipati,zasuti; biber - zabiberiti; tuz - pa-
soliti 4.ak. arg. (pro)-6erdati, uludo trositi,
rasipati ( novac i si.) 5. ll. arg. umaci, klis-
nuti (od koga) 6.ak. arg. izgubiti, upustiti,
posejati O yerde biter raste
gde nije posejan (ob. o dosadnoj o sobi );
ne ekersen onu biersin post. sto po-
sejes, to 6es i poznjeti
ekmek1 ) 1.hleb; - ii sredina
hleba; - kora hleba; - hleb-
ne mrvice; has - beli hleb, psenici hleb;
- dobro pecen hleb; yufka - i le-
pinja 2. hleb nasusni, osnovna sredstva za
zivot; - ini izdrzavati se, ish-
ranjivati se; - ini kazanmak zaradjivati za
zivot, zaradjivati svoj hleb; - novac
(koli ko) za hleb; - ini suyunu vermek izd-
rzavati, hraniti i pojiti koga O -
dabogda se hlebom zadavio (ako lazem)!
- i dizinde nezahvalan; - elden su gl-
den na tudj racun (ziveti); - ini kana
329
ekmek
ramak biti na velikoi muci, biti pred stras-
nim iskusenjima; - radno mesto
gde se zaradjuje za zivot; - ine
almak ( ili srmek) ici kome naruku,
ugadjati, povladjivati
ekmek bot. heebno drvo (Ar-
tocarpus incisa)
ekmek bat. vrsta socne dunje
ekmeki pekar, hlebar; - kolu voj. pok-
retna poljska pekara
ekmekilik pekarski zanat; pekarija,
hlebarstvo
ekmek ) ekmek-kadaif,
vrsta orijentalne poslastice
ekmeklik 1 pogodan ili namenjen za
pravljenje hleba; - un hlebno brasno ll 1.
nar. posao od kojeg se moze ziveti 2. arg."
bogate jasle "(posao na kome se moze
bez truda dobro zaraditi) 3. arg . "mus-
terija" ( onaj ko stalno gubi u nekoj drust-
venoj igri, posebno u kartama i na kocki)
ekol skola, pravac, ucenje
ekolali psih. eholalija; cf.
ekoloji ekologija; cf. bilimi
ekonomi 1. ekonomika, privreda, priv-
redjivanje; cf. iktisat 2. ekonomija; gos-
podarstvo; cf. tutum 3. ekonomija (nauka);
- politik politicka ekonomija
ekonomik 1. ekonomski, priv-
redni,gospodarstveni; abluka eko-
nomska blokada; - ekonomski,
privredni rast 2. ekonomican, stedljiv
. ekopraksi med. ehopraksija
ekran ekran
eksantrik 1.mat. ekscentrican, vans-
redisnji; cf. merkezli 2.fig. eks-
centrican, neuravnotezen, cudnovat, nast-
ran;cf.
ekselans ekselencija, uvazenost, pre-
uzvisenost (titula)
330
eksen 1. osa, osovina; cf. mihver; yer
- i zemljina osa 2. osovina;
vratilo 3. mat. beskrajna prava
ekser1 nar. gvozdeni klin; veliki ekser
(cavao)
ekser2 a. najveci deo, vecina; cf.
ekseri a. v. ekser2
ekseriya a najcesce, ponajvise, ve-
cinom
ekseriyet (-ti) a. vecina; cf. -
i mutlaka aspolutna vecina; yeter - pot-
rebna vecina, dovoljna veeina (glasova na
izborima)
eksi1 1 mat. manje, minus (znak za
oduzimanje) ll 1.mat. fiz .. negativan; cf.
negatif; - kutup negativni pol 2. ispod
nule (o temperaturi);
eksi2 ugarak; glavnja
eksibe a . duna, dina
eksik 1 1. nedostatak, nestasica,
(po) manjkanje, nedovoljnost; deficit; -
doldurmak popuniti prazninu 2. mana, ne-
dostatak, falinka; - gedik sitni nedostaci;
- i yok bez nedostatka, bez mane;
- i ne? sta ima lose u tome? ll 1. ne-
potpun, necelovit, manjkav, nekompletan;
- gelmek biti nedovoljan; - gndelik
bedna (nedovoljna) nadnica; - tutulma
astr. delimicno; pomracenje 2. s manom, s
nedostatkom, falican, defektan; -
slabouman 3. odsutan, koji nije prisutan;
iki - dva ucenika su odsutna -
ocuk nedonosce; - roditi se pre
vremena; - etek nar. zena, "baba"; - et-
memek 1) uvek imati (pri sebi, na licu
mesta) 2) ne prekidati, ne napustati, ne
zanemarivati (navike, obaveze i si.); -
olma! ziv bio! hvala! vrlo si ljubazan! (kod
izrazavanja zadovoljstva, zahvaljivanja i
si.); - olsun! bolje ne! ne treba!
eksikli 1. potrebit; 2. s manom, s de-
fektom 2. nar. zena
eksiklik 1.nedostatak, nedovoljnost,
oskudica, pomanjkanje 2. nedostatak,
mana; praznina; - ve kusurlar mane i ne-
dostaci
eksiksiz 1 . potpun, celovit, savrsen
2.bez mane, besprekoran
eksilme 1.gl.im. o d eksilmek
2.umanjenje, smanjenje; snizenje, opa-
danje (nivo i si.) 3.mat. razlika
eksilmek 1. umanjiti se, smanjiti se,
opasti; gubiti se, nestajati 2.ab/. od-
sustvovati, ne nalaziti se
eksiitme 1.g/. im. od eksiltmek 2. po-
gadjanje, licitacija, javno nadmetanje kroz
obaranje pocetne cene
etsiltmek ak. umanjiti, smanjiti; oboriti,
sniziti (cenu); redukovati; eksin hem. ani-
jon
eksi u hem. 1. katoda 2. elekiroda
ekskavatr teh. ekskavator; cf. kazma
eksperimantalizm eksperimentalizam
eksper ekspert, strucnjak, vestak;
ekspres ll ekspres, ekspresni voz
ekspresyonizm ekspresionizam
ekspropriye; - etmek eksproprisati
ekstra ekstra, poseban, narocit, iz-
vanredan
ekstrem-eksreman, krajnji
1.kiseo 2.fig. nezadovoljan, ne-
raspolo.Zen, mrzovoljan; - surat kiseo
izraz (lica)
kiselkast, nakiseo
kiselina, kiselost; nakiselost
1. ukiseliti se, ukisnuti; pro-
kisnuti, zakisnuti, prozuknuti; prevreti 2.
uskisnuti, nadoci (o testu) 3. pokvariti se (
o stomaku) 4.fig. skiselili se (o licu, usled
loseg raspolozenja) 5.arg. zbuniti se,
smesti se, naci se u nebranom gro.Zdju
mlad postan sir, urda
nakiseo, kiselkast
kisel(k)ast, koji blago kisi
pass. ozl
v.
el
ak. 1. kiseliti, za-
kiseliti,ukiseliti; staviti maju, potkvasiti
2.arg. zbuniti, smesti; naterati da pocrveni
ekti dijal. 1. gotovan, trut, dembel, pa-
razi!; - pktler gotovani, muktasi, can-
kolisci ll lakom, pohlepan, nezasit; za-
vidljiv
ektilik 1. gotovanstvo, muktastvo 2. la-
komost, pohlepnost, halapljivost
ektirmek caus. od ekmek
ekvator geog. astr. ekvator, polutar
ekvatoral 1 astr. ekvatorijalan, ek-
vatorski, politarski ll ekvatorijal (pa-
ralakticki intrumen)
1. ruka, saka; - bezi rucnik, ubrus
za ruke; - rucni zglob, zapesce; -
kantar; - mengenesi rucne (bra-
varske) mengele; - stegnuti ruku;
- rukovati se; - rucni pri-
bor; - anat. metakarpijum, doruce,
sacna grana, saka; - tazelemek promeniti
ruku, odmoriti ruku (kada sa nesto nosi);
zameniti umornog odmornim; -
probojac, silo; dleto 2. predje noge (kod .Zi-
votinja) 3. moc, mogucnost, posredovanje,
pomoc 4. jednokratno dejstvo; partija; de-
lenje; ruka (u igri kartama); bir - (ili
iskambil) oynamak odigrati partiju karata;
pucanj, hitac (iz vatrenog oru.Zja); iki -
etmek ispaliti dva hica, dva puta opa-
liti 5. potez; - kimde? ko je na potezu? ko
sad igra? - de u posedu; moci, u vlasti;
u postupku, u toku; - deki raspolo.Ziv na
raspolaganju, .Ziv na raspolaganju; pos-
tojeci; - de mi? zar je (to) moguce? - den
1) rukom (npr. o pismu); 2) gotovinom
(plaeanje); 3) neposredno, bez pos-
331
el
rednika; - i siroke ruke, darezljiv, sle-
dar,velikodusan; - amak prosili, Irazili
miloslinju; - i 1) leske ruke, s leskom
rukom 2) spor,nevesl, nesprelan (u poslu)
3) neuredan,nemaran, aljkav (u placju); -
e u dobrom slanju, upolrebljiv; /-
dan/ - almak 1) re/. b ili od sirane sejha ru-
kopolozen za samoslalnog duhovnog uci-
lelja, poklonika derviskog reda 2) dobili
majstorsko pismo; - e almak 1) prihvatiti
se cega; zapoceti (posao); uzeli u svoje
ruke, preuzeti (na sebe) 2) uzeti u pos-
tupak, uzeti u razmatranje; /-1/ - inden
almak oteli nesto; lisiti cega; - i (ili - inin)
1) na raspolaganju, pod rukom,
nadohvat, u domasaju 2) (biti) u moci 3)
pod upravom, pod rukovodstvom; - al-
ispod ruke, tajno, krisom; /-al -
atmak 1) pruziti ruku, posegnuti, masili se
2) mesati se, petljati se u 3) pekazivali in-
teresovanje; nastojati na; cf. 4)
spustiti ruku (sapu), docepali se, zgrabiti;
- e avuca oteli se iz ruku, iz-
micati konlroli; - ayak ekilmek opusteti,
zamreti; /-dan/ - ini ekmek (ili
kesrnek odustati, napusliti, prekinuti sa;
povuci se, odstupili; - e
usrdno i ponizno molili, preklinjali, pasti
pred koga - i tutmak biti u snazi,
bili u ( punoj) formi; - skrstiti se
hiromantijom; - kosir, kosijer; -
basmak poloziti zakletvu (stavljajuci pri-
tom ruku na neku svetinju ); - i
buntovan, ratoboran, prgav; - i 1)
praznih saka, praznih ruku 2) bez posla,
nezaposlen 3) bez igde icega; - Inde bu
lunmak biti u posedu, biti u vlasti, biti na
raspolaganju; - i abuk brze ruke, spre-
tan, vest, hilar; - ini ekmek v. - ini aya-
ekmek; /-1/- den 1) pre-
dati, preneti (u ciji posed ili nadleznost 2)
osloboditi se, otarasiti se; - den
izgubili se, iskliznuti iz ruku; - i dar (ili
darda) (biti) bez sredslava, u besparici,
oskudan; - ici iz ruke u ruku,
(ceslo) menjati vlasnika; - i naci
vremena i mogucnosti (da se nesto uradi)
332
biti u povoljnoj siluaciji (za obavljanje
posla); - netaknul, nedirnul,
neupotrebljavari; - ine roditi se i
odrasli pred necijim ocima, bili poznat od
rodjenja; - den dobar pazar, jef-
tino kupljena polovna, ali jos uvek kva-
litetna roba; - den drmemek ne ispustati
iz ruku, ne odvajali se od; - -e (ruku) pod
ruku; - - den stndr ima sile nad
silom; postoji i nad popom pop; - -e ver-
mek udruziti saradjivati; -
1) manuel ni rad, fizicki rad, "ruke" 2) nak-
nada za manuelni rad, novac za "ruke"; -
etek ekilmek v. - ayak ekilmek; - ine
ispravan, cist, cedan, ne-
porocan, castan ( ob. o zeni); - etek
pmek 1) moliti, preklinjati 2) laskati, uli-
zivati se; - temiz v. - ine
- etmek 1) dali znak rukom, mah-
nuli 2) pozvati (rukom); -de etmek 1) za-
dobiti, steci, pribavili; domoci se, polucili
2) privuci sebi, sklonili; - e geirmek 1)
uhvalili, zadriati 2) uzeli, ovladati, osvojiti,
zauzeti; - den geirmek razmotriti, is-
pilati, izucili, istrazili, pregledati; - e ge-
mek 1) pasti u ruke, doci u sake 2) b ili
(pre) uzet, preci u cije vlasnistvo; -e ge-
mez 1) redak, nevidjen 2) neuhvatljiv; - e
gelmek 1) biti uhvacen, pasti saka 2) do-
rasti za nosenje u narucju (o bebi); -den
gelmek 1) b ili u cijoj moci, bili u stanju 2)
arg. izduziti se, prostrti se (pri davanju
novca); - lnden gelmek v. - den gelmek;
- i velikodusan, sirokogrud; -i ge-
doci do novca, bili pri parama;
-de (ili -lerde) gezmek uzivali opste priz-
nanje, imati veliki uspeh, biti popularan,
biti u modi; -den gitmek bili izgubljen, biti
ispusten; izmaci, oteli se; -glgesi pis-
mena preporuka; - i hafif lake ruke (o zu-
baru i si.); - ile tutulur opipljiv, dodirljiv; -
(po) dici ruku na koga; - i
kalem tutar vican peru; - de kalmak pre-
ostati, preteci; 1 -al - katmak (u) mesali
se, imati udela, uzeti ucesca; /-dan! - (ili -
i) kesrnek odustati, oslavili, ispusliti, pre-
kinuti; - i izvesliti se, izvezbati
se, steCi rutinu; - ini kolunu saliaya sal-
Iaya gelmek doci praznih ruku (u posetu i
si.); /-a/ - koymak 1) prihvatiti se, latiti se
(posla), uzeti u postupak, uzeti u ruke,
preuzeti, preduzeti 2) zapleniti, kon-
fiskovati; - in (in) kr vo/g. u muknil
muci zavezi! - i olmak upravo
nastupati, neposredno predstojati; - inde
olmadan (ili olmayarak) preko volje, bez-
voljno, nevoljko; /-dan/ - i olmak umesati
prste u, imati udela; - ini oynatmak e ste-
deti, ne zaliti pare; razbacivati, rasipati
(novac); - i skrt, stedljiv; - sokmak
(u) mesati se; - i kavgadzija; /-al -
srmek dirati, dodirivati, doticati, pipati; /-
de tutmak upravljati, raspolagati; -
inden tutmak brinuti se, starati se; paziti,
stititi; - 1) pomocnik 2) uredjaj, spra-
va; - i uz vest, spretan, umesan; /-al -
uzatmak pruziti pomoci; - uzun dugoprst,
sklon kradji; lopov; - stnde tutmak
pazili kao mala vade a dlanu; - i var-
mamak nemali volje (za); /-af - vermek
pomoci, pruziti ruku pomoci; - ever-
mek izdati, odati, predati; - vurmamak ni
prstom ne maknuti; - i vest, uvez-
ban, rutin i ran; - 1) rukopis, 2) ru-
kopisan; - rukopis, manuskript; -
pipanje bit - den istovremeno,
odjednom; drt - le potpuno se
predati, sav se posvetiti cemu
1. narod, pleme, rod, zajednica 2.
tudjin (ac), stranac, inorodac; drugi, svet;
- tudja kuca; - stranac, neko
drugi, ma ko, neko sa 3. zemlja,
kraj o - gn svi - e gne 1) pred
svima, pred svetom 2) protiv svih, svima u
brk; - - in covek je coveku og-
ledalo; - iin kuyu kazsa evvela kendi
post. ko drugome jamu kopa sam u
nju pada; - den vefa, zehirden od
tudjina veru, isto je sto i od otrova zdravlje
cekali elai boje lesnika, zuckastosmedj (o
ocima)
elailem a svi (ljudi), ceo svet; bu -
ne der? sta ce ljudi na to red?
eleki
eleman a uzv. dosta, pobogu! zaboga!
e, ovo je vee suvise (izrazava odvratnost,
ocajanje, krajnju nervnu prenapregnutost i
si.); - ekmek besneti; ocajavati; gnusati
se
elan a arh. 1. sada, danas, u ovom tre-
nutku 2. jos uvek, jos i sada, jednako
elaistik, elaistiki elastican, savitljiv,
gibak; ct. esnek
elastikiyet (- ti) elasticonst, savitljivost,
gipkost; ct. esneklik elbet, elbette a sva-
kako, naravno; nesumnjivo, sigurno
el bezi plan o za brisanje ruku, rucnik
el saradnja, radno udruzivanje;
moba
elbise odelo, odeca; haljina
elbiselik tkanina za odelo; materijal za
haljinu
eli 1 . izaslanik, poslanik, ambasador;
byk - (izvanredni i opunomoceni) am-
basador; 2. opunomoceni ministar; sa-
vetnik 3. poslanik, delegat 4. prorok
elilik 1. izaslanstvo, poslanstvo; orta
- misija 2. polozaj ili duznost ambasadora
ili poslanika
eldeci gazda, vlasnik
eldiven rukavica, rukavice; korunma -
leri zastitne rukavice; krkl - kazne ru-
kavice krkl - kozne rukavice
eldivencilik rukavicarstvo, izrada ru-
kavica
1. predvodnik, vodja
(osobito u decjim igrama) 2. kolovodja,
pokretac (u losim poslovima)
maj! osm. nar. duiga;
elek (- sito; reseto; - ten geirmek
1) prosejali, propustili kroz reseto; pro-
resetati, probrati, procistiti 2) pomno pre-
ispitati, strogo proveriti
eleki 1. sitar; resetar 2. arg. sokacara,
ulii':arka, 3. narciganin
333
i
'j 1
elektrifikasyon
elektrifikasyon elektrifikacija
elektrik elektrika, ele,ktricna struja,
elektricna energija; - i amak upaliti svet-
'lo; ukljuciti struju; elektricni pre-
kidac - i kesrnek ugasiti svetlo; iskljuciti
struju; - sprgesi usisivac za prasinu; -
elektricni IQk, varnicenje
elektriki elektricar
elektrikilik elektricarski zanat; poziv
elektrotehnicara
elektrikiemek ak. 1. elektrisati, na-
elektrisati 2. elektrifikovati
elektriklendirme v. elektrifikasyon
elektriklendirmek ak. elektrifikovati,
uvesti elektricnu struju
elektriklenmek naelektrisati se, postati
naelektrisan
elektrikli 1. elektricni; - saha elektricno
polje; - sandaye elektricna stolica; - tren
elektricni vaz 2. naelektrisan (fig.) O -
zoo/ elektricni sam. trnovka (Ma-
lopterurus electricus)
elektrolit (- ti) fiz. hem. elektrolit
elektroliz fiz. hem. elektroliza; - etmek
vrsiti elektrolizu
elektromanyetik elektromagnetni; -
dalgalar elektromagetni talasi; - g
elektromagnetna sila
elektromanyetizma elekt-
romagnetizam; cf.
elektrometalurji elektrometalurgija
fiz. elektromagnet; -
elektromagnetno polje

romagnetizam
fiz.
elektromotor elektromotor
elektron fiz. elektron
elekt-
elektronegatif fiz. elektronegativan
elektronik elektronika ll elekt-
334
ronski; - beyin elektronski mozak, ra-
cunar, kompjuter; cf. bigisayar
elektropozitif elektropozitivan
elektroskop (-pu) elektroskop
elektrostatik 1 elektrostatika ll
elektrostaticki
elektrot (-ti) elektroda;
elem a 1. bol, gorcina, cemer 2. tuga,
briga, zalost; - ekmek tugovati, biti ojad-
jen; - vermek rastuziti, ozalostiti, ojaditi,
zadati bol
eleman 1. elemenat; unsur 2. personal,
kadar; strucnjaci
eleme 1 1. gl. im. od elernek 2. eli-
minacije; - eliminacioni mecevi
(utakmice); predispit, eli-
minacioni, perdispitni kolokvijum ll pro-
sejan; odabran,probran, selekcioniran
elernek ak. 1. sejati, prosejati; klasirati
2.izabrati, probrati, odabrati 3. sp. eli-
minisali 4. nar. namatali (u klupko)
element hem. elemenat
Elen Jelin, Grk
Elenika novogrc ki jezik O /- in/ - sini
bilmek poznavati do tancina, suvereno
vladati
elenrnek pass. ad elernek
elenti nar. prosejano zito
el erki soc. demokratija; demokratizam;
demokraticnost
kriticki
kritika;
kriticar ll kriticki
1. kritika 2. zanimanje kri-
ticara 3. fil. kriticizam
pass. ad
kritika, kritikovanje
v.
kritika, kritikovanje;
krilicar
ak. 1 . kritikova li 2. kriticki
razmatrati i ocenjivati, recenzirati;
kriticki
1. kriticar 2. recenzent
v.
el ezer sadista
el ezerlik sadizam
elfatiha a isi. 1. Fatiha (pocetna sura
Kurana) 2. arg. amin, basta,
elgin stranac, ludjin
el gn ludjini
elhamdlillah a hvala bogu!
a 1. ukratko, jednom recju 2. na
kraju krajeva
elif a elif (ime prvog slova arapskog al-
fabeta) O - i - ine tacno (u minut, u se-
kund, u dlaku), punktum; -i bilmez ne-
pismen; - ini bilmernek nemali pojma, ne
znati ama bas nista (o nekoj stvari); - gibi
uspravan i visok; -i grse mertek
neznalica- ten yeye kadar od "a" do "s",
od pocetka do kraja
elifba v. elifbe
elifbe a 1. (arapski) alfabel 2. az-
bucnica, bukvar
elik nar. brdska koza, divokoza
elim a bolan, tuzan, potresan
elindelik fil. slobodna volja
elips mat. elipsoidan
elipsait (-ti) elipsaid
eliptik mat. eliptican
eli selek stedar, velikodusan
eli lvrdica, dzimrija
rucni rad
elierne 1 gl. im. od eliemek ll probran,
odabran, "rukom biran", prvoklasan ugalj

el fig. mlada, nevesta, supruga
ellernek dodirivati, dolicali, pipali
ellenmek pass. od ellernek o
na losem glasu (o zeni)
s ile 1. dohvatiti se (rukama),
rvati se 2. saketati se, muvati se, koskati
se 3. rukovati se, stisnuti jedan drugome
ruku 4. dodijavati, zadevati, spopadati
koga 5.nar. potpomagati se, uzajamno se
pomagati
elli pedeset o - razg. samar, cuska;
- dirhem otuz arg. tresten pijan, mrtav
pijan
ellik nar. rukavica
ellilik 1 . pedestica, iznos u visini pe-
dese! novcanih jedinica 2.celina od pe-
dese! datih jedinica; - defter sveska od
pedeset listova 3. pedesetogodisnji
ellinci pedeseti
po pedeset
elma jabuka (drvo i plod); - ja-
bukovaca (blago alkoholno pice od prev-
relog jabukovog soka) o - gibi rumen (kao
jabuka); - o, bu (slicni)
kao jaje jajetu
zoo/. gegula, cubasti gnjurac
(Podiceps cristatus)
jagodica; - ja-
godicna kost
jabucnjak, jabukar
elmas a 1. dijamant, brilijant 2. di-
jamantski, staklorezacki noz ll dijamantski,
brilijantan O - gibi sjajan, izvanredan; -
zlato moje!
elmasil ukrasen dijamantima, dragim
kamenjem
elmasiye (vocni) zele
a-p 1. brusac dragog ka-
menja 2. dijamantski, staklorezacki noz 3.
kristal, bruseno staklo ll 1. brusen, sli-
fovan 2. kristalan
335
elma
elma usecerena jabuka
el 1 . stranac, tudjin (ac) 2.fig. zet.
elpen nar. guster
elti jetrva
el topu sp. rukomet
emaye emajliran, gedjosan; - etmek
emajlirati, gledjosati
emaylamak ak. emajlirati, gledjosati
embriyoloji embriologija
embriyon biol. embrion, zametak
emcek emcik sisa;
el 1. pomocnik 2. posluzitelj emdirmek ak. dat. dati da sisa (detetu);
elvan a arh. 1 boje ll raznobojan, saren . (po) dojiti
O-- raznovrstan eme (-ci) bot. 1. micelijum, gljivaca,
elveda! ll a uzv. zbogom!
povoljan, zgodan;
pogodnost, povoljnost
nepovoljan, nezgodan, ne-
pogodan

pogodnost
nepovoljnost, ne-
elvermek dat. 1. biti dovoljan, dostajati;
bu bana elverir meni je ovoliko
dovoljno 2. odgovarati, pogodovati; onun
tekifi bana elvermez njegov mi predlog
ne odgovara O elverir ki dovoljno je, dosta'
je
elvermemek biti nepovoljan, ne od-
govarati
elyaf a vlakna, niti
elzem a neophodan, neizostavan
em nar. lek, medicina O - e seme ya-
ramamak ni za sta ne biti, biti potpuno ne-
koristan
emanet (-ti) a 1. amanet, zavet 2. pred-
met koji se ostavlja u amanet, polog; -
rakmak ostaviii na cuvanje, poveriti
emaneti depozitor, cuvar, pohranitelj
emaneten a na cuvanje, kao depozit 2.
po nalogu
emare a 1. znak, beleg, trag 2. indicija
3.dokaz
emaret (-ti) v. emirlik
emay emajl, gledj
336
(gl]ivina) steljka 2. sisaljka
emek 1. rad, trud, napor; - ek-
mek silno se truditi, izgarati (naposlu); -
vermek truditi se, ulagati trud 2. plata
emeki 1 radnik, trudbenik ll radan,
ra d ni
emekilik radinost
erneklemek 1. puzati, bauljati (o de-
tetu) 2.fig. ciniti prve (neveste) korake (u
kakvom poslu).
emekli 1. tezak, naporan 2. pen-
zionisan, umirovljen; - olmak biti pen-
zionisan; - ye (ili otici u
penziju; - penzioni fond
emeklilik penzionisanje; penzija; - di-
lekesi zahtev za odlazak u penziju
emeksiz lak, lako stecen, nenaporan O
- evlat pastorak
emektar 1. iskusan, "pecen" (u poslu)
2. izrabljen, istrosen; - bir araba dotrajala
ko la
drug na poslu, saradnik; ko-
lega
emel a arh nada, ocekivanje 2. zelja,
teznja; - e (ili - etmek) zudeti;
teziti, stremiti; - e ermek ostvariti; - ine
ermek ostvariti zelju
emen nar. rupa (za rasadjivanje povr-
ca)
emici 1. usisni, onaj koji usisava 2.
onaj koji apsorbuje, apsorbent
emik nar 1. crveni pecat na kozi
(od SiSanja), sklopac 2. V. imik
emilmek pass. od emmek
emin a 1 1. pouzdan, siguran, ve-
rodostojan, poverjiv; - kaynaklardan
nan haberler obavestenja iz pouzdanih iz-
vora 2. siguran u, uveren; /-dan/ - olmak
biti siguran ll ist. arh. nacelnik, upravitelj; -
i hazine (carski) riznicar
emir 1 (-m ri) a naredba, naredjenje,
nalog; - (iy) le po naredjenju, po nalogu;
- buyurmak v. - vermek; - kipi gram.
zapovedni nacin, imperativ; - kulu pot-
cinjen, podredjen; - voj. adjutant;
- vermek narediti, izdati narebdu O - e
muharrer (ili senet lin. bankavni
cek; - sizin po vasoj zelji, kako vi kazete
(naredite)
emir2 a 1. emir, poglavar, zapovednik,
gospodar, knez (vladarska tilula u nekim
arapskim zemljama) 2. princ
emirber a-p arh. posilni
emircik zoo/. vodomar, zimorod
(Aicedo atthis, Alcedo ispida)
emirlik emirat
emirname ap pismena naredba, u kaz
emisyon emisija
emlak (-ki) a nekretnine, nepokretnosti;
miri - ist. drzavna zemlja, drzavni posed
trgovac nekretninama
trgovina nekretninama
emiemek ak. nar. leciti, vidati (le-
kovima, melemima)
emme gl. im. od emmek; - gc moc
apsorpcije, apsorptivnost; - teh.
usisni ventil; basma tulumba usisna i po-
tisna pumpa, univerzalna pumpa
emme (-ci) 1. sisaljka 2. teh. usisna
pumpa, aspiratar
emmek (-er) ak. 1. sisati 2. usisati; uv-
laciti (u sebe) 3. upijati, apsorbovati 4. arg.
(iz) musti, (iz) cediti, (beskrupulozno) is-
koriscavati, cika (u oslovljavanju starijih);
em retmek
emmi a nar. 1.stric 2. cika (u os-
lovljavanju starijih);
emhiyet (-ti) a 1. bezbednost, be-
zopasnost, sigurnost; - almak uzeti
u zastitu; - voj . linija sigurnosti; -
kemeri sigurnosni pojas; - teh. si-
gurnosni ventil; - tedbirleri mere bez-
bednosti, mere predostroznosti 2. po-
verenje, pouzda (va) nje; /-/ - getirmek
ulivati poverenje; ini kazanmak za-
dobiti, steci cije poverenje 3. organi sluzbe
(drzavne) bezbednosti, policija; - m-
uprava policije, prefektura; - ne-
zaretinde pod policijskim nadzorom
emniyetli 1. bezbedan, bezopasan, si-
guran 2. pouzdan
emniyetsiz 1. nesiguran 2. nepouzdan
emniyetsizlik 1. nesigurnost 2. ne-
pouzdanost
emoroit (- ti) med. hemoroidi, suljevi;
ct. basur
emperyalist (-ti) 1 imperijalist ll im-
perijalisticki
emperyalizm imperijalizam
empoze: - etmek nametnuti, naturiti
emprenye: - etmek impregnirati
empresyon impresija, utisak, dojam;
ct. intiba, izienim
emperyonist impresionist
empresyonizm umet. impresionizam
emprezaryo umet. impresario, me-
nadzer
emprime 1. nastampavanje obojene
mustre na tkaninu, "drukovanje" tekstila 2.
stampani tekstil (ob. svila);- bu moda
ove gadine je stampani tekstil u modi
emraz a arh. bolesti, obolenja; - ak-
liye v. akliye; - dahiliye v. dahiliye; -
zhreviye venericne bolesti
emretmek ak. dat. narediti, nalo:Ziti O
337
em.reylemek
emretti patrik efendi! samo ti naredi, ja
vee trcim! (ironicno)
emreylemek zapovediti, narediti
emrihak a arh. bozja volja (upot-
rebljava se eufemisticki umesto reci smrt)
o - vaki olmak preminuti
emrivaki (-i) a svrseni cin; ct. olup-bitti;
- staviti pred svrse-
ni cin
emsal (-li) a 1. slicni, podobni, po-
dudarni (pojave, stvari, ljudi) 2. ravni, jed-
naki; vrsnici; onun - i yok njemu nema
ravna; - i henz silah
njegovi vrsnici (ispisnici) jos nisu pozvani
u vojsku; mevkice - ler (ljudi) ravnopravni
po polozaju 3. primer, presedan; - i g-
besprimeran 4. mat. arh. ko-
eficijetn; cf. kat
emsalsiz besprimeran, jedinstven, ne-
uporediv
emtia a arh. roba
emval (-li) a arh. imovina, imetak,
dobra; gayrimenkul - nekretnine, ne-
pokretnosti; menkul - pokretna imovina
emzlk 1. bradavica (na dojci) 2.
cucla (varalica); bocica s mlekom za hran-
jenje odojceta 3. sisak, nosac, lulic (na
testiji, ibriku, cajniku i sf.) 4. nar. ll mus-
tikla, usnik, pisak
emzikli sve sto se odnosi na emzik; -
ocuk dojence; - dojilja
emzirilmek pass. od emzirmek
emzirmek al(. dojiti
emzirtmek ak dat. caus. od emzirmek
en 1 sirina; - i sirina stofa o -
ine boyuna 1 ) stasit i naocit 2) uzduz i
popreko, nadugacko i nasiroko
en2 nar. zig (za obelezavanje grla
stoke)
en3 naj (oznaka najviseg stepena pri-
devskog i priloskog zacenja); - naj-
338
manje, bar; - az najmanje, minimalno; -
ok najvise, maksimalno; - son najzad,
nakraju krajeva o - pre svega; - y-
rekten dilek najiskrenija zelja
enayi arg. glup, naivan, "ovca" O -
duduk nad duducima
enayililk blesavost, naivnost, glupost
en beri astr. periastrum
encam arh. 1. kraj, zavrsetak; - bul-
mak (ili - a ermek) zavrsiti se, okoncati se
en cik, en cek nar. v. eni k
enelklemek v. eniklemek
encmen p. arh. komisija, komitet,
savet; - i arh. akademija nauka;
Byk Millet Meclisi Maliye - i Fi-
nansijska komisija Velike narodne skups-
tine
endam p stas, rast, figura; - ll
veliko, "krojacko" ogledalo endamiti statis
endaze p arh. 1. mera za duzinu (cca
65 cm.), arsin, !akat 2. mera (uopste) 3.
razmer, proporcija
endazesiz fig. bez mere, neodmereno
endeksindeks
ender a 1 veoma redak, zanemarljiv,
neznatan ll veoma retko, izuzetno; - ola-
rak sasvim izuzetno
enderun p ist. 1 . unutrasnje odaje cars-
ke palale 2. prostorije u palali osmanskih
sullana namenjene zenama i smestaju riz-
nice)
p. 1. briga, nespokojstvo, zab-
rinutost, zebnja 2. razmisljanje
brinuti
zabrinut, nespokojan
bezbrizan spokojan
endokrinoloji endokrinologija
endksiyon indukcija
endstri industrija
industrijalizovati se
ak. industrijalizovati
enek uskopljen, kastriran; ustrojen
enemek ak. uskopiti, kastrirati; ustrojiti
enemek pass. od enemek
enerji energija, sila; - toplotna energija;
nve - si nuklearna energija
enerjik 1. erergelski 2. energican
enez, eneze razg. slab, nejak, ne-
mocan
oslabiti, onemeali
enfarkts med. infarki
enfeksiyon infekcija
enfes a arh. izvrstan, sjajan, adlican
ehfiye a 1 . burmut; - ekmek smrkati
burmut; - kutusu burmutica 2. lek u prahu
enflasyon inflacija
enflanza mad. grip
enformasyon informacija
enfraruj infracrveni; cf. tesi
infrastruktura; cf. alt
enfsi arh. subjektivan; cf. znel
engebe geog. reljef tla, valovitost tla
engebeli neravan, valovit (tereni si.)
engebelik geog. reljefnost, valovitost
engel 1. smetnja, prepreka, zareka; -
savladati prepreku; -
ukloniti prepreku; gmrk-leri carinske
barijere 2. prepreka, pregrada, prepona
engelleme 1. gl. im. od engellemek 2.
opstrukcija
engellemek ak. 1. sprecavati, ometati,
otei:avati 2. zaprecavati, preprecavati
3.sp. blokirali
engeli oteian, s preprekama; -
sp. trka s preponama
ense
engererek zoo/. (zmija) otrovnica,
ljutica, aspida (Vipera aspis)
engerek otu bot. zmijska trava, lisicji
rep (Echium vulgare)
engin 1 1. sirok, prostran, opsezan 2.
neizmeran, nedogledan, beskrajan ll pu-
cina (mora); -e isploviti na ot-
voreno more, otisnuti se na pucinu
engin2 nar. 1 . bezvredan, nekvalitetan,
slab, los 2. jetlin 3. nizak, donji
enginar bot. articoka (Cynara scoly-
mus)
enginlik sirina, prostranstvo
engizisyon ist. inkvizicija
enik mlado, mladunce (psa,
macke i si.)
eniklemek nar, okotiti se
eni konu podrobno, potanko; temeljno,
solidno; - yorulmak propisno se umarili
enine poprecan; - dalgaar fiz. pop-
reeni talasi
enir bot. kostrika, simsirka (Ruscus
aculeatus)
zet (muz sestre ili neke druge
bliske rodjake)
enjeksiyon med. vakcinacija
enjektr med. spric, igla (na injekciji)
enkaz a 1. rusevine, razvaline 2. olu-
pine
enlem geog. (geografska) sirina
enli sirok
enlilik sirina
ense anat. 1. zatiljak, potiljak 2.
arg. zadnjica, strai:njica O - sine binrnek
zajasiti koga, ne dati mu mira; -
sinde boza iznurivati, bezocno
izrabljivati; - si (covek) s jakim led-
jima, mocan, uticajan; kulak yerinde og-
roman (o muskarcu) - yapmak dokoliciti,
339
:\
,,

1
1


H
fl
enselemek
lagodno i bezbrizno ziveti; - sine ya-
uhvatiti za siju, stegnuti za gusu
enselemek ak. arg. scepati (za vrat),
dograbiti (za siju)
enser nar ekser, cavao;
ensiz uzak, uzan, skucen
ensizlik skucenost
enstantane 1 momentalan, trenutan ll
trenutan snimak, trenutna fotografija
enstit institut; Trkiyat - s Tur-
koleski institut
enstrman muz. instrument
enslin med. insulin
entari a 1 . anterija, gornja haljina 2. si-
roka i laka arapsko muska haljina, vrsta
prsluka
entarilik tkanina za izradu anterija
entelektel intelektualac; ct. ll
intelektualan, misaon
enteresan interesantan, zanimjiv; cf. il-
gin
zanimljivost
enternasyonal 1 internacionala ll in-
ternacionalan, medjunarodni
enternasyonalizm internacionalizam
enterne pot. interniran; - etmek in-
ternirati
entertip tip. intertip
entimem log. entimem, skracen zakl-
jucak
entipften azg. bezvredan, nistavan,
tricav; - szler (is) prazne reci
entrika intriga; - evirmek intrigirati,
rovariti
intrigant, smulljivac
intrigasenje, smutnja
enva (-i) a vrste, sorte ; - i trl raz-
novrsni, raznorodni
envanter trg. inventar
340
envestisman v.
enzim bio/ . ferment
epe mac
eosen geo/. eozen
epey, epeyce prilicno, znatno
epidemi epidemija
epiderm epiderm
ep ik epski
epikurejizam
epilog epilog
epistemoloji epistemologija
epitel epitelym epitel
epkem a nem, mutav
eprimek 1. nar rastvarili se, rastopiti
se, razloziti se; cf. erirnek 2. raspasti se,
izandjati se 3. unjkati, govoriti kroz nos
er1 1. muskarac 2. obican vojnik,
redov, borac 3. junak, heroj; - -
pravi junak, junak nad junacima 4. znalac,
majstor (svog zanata), strucnjak 5. covek;
sanat- leri ljudi od umetnosti; sz(nn)
- i covek od reci 6. nar muz; - e gitmek
(ili varmak) udati se O - meydan "arena
hrabrih", rvaliste
er2 nar rano; - ge pre ili kasnije, kad-
tad
erat a voj. arh. redovi; redovni sas-
tav, vojnici i podoficiri
erbain a 1. cetrdeset 2. period od cetr-
deset dana zime (22. decembar- 30. ja-
nuar) 3. is/. cetrdesetodnevni iskusenicki
post dervisa
erbap a strucnjaci, znalci, majstori,
eksperti; - kalem ljudi od pera, spisatelji;
- meslek profesionalci; - namus casni
ljudi
voj. podoficir, mladji oficir
cin vodnika
er bezi anat. testis, jaje
erbiyum hem. erbijum
erdem vrlina, krepost
erdemli vrli, pun vrlina, krepostan
erden 1 devica ll devicanski, ne (do) dir-
nut, netaknut
erdenlik devicanstvo, cednost
erdirmek caus. od ermek
er biol. dvopolni, hemafroditski
er dvopolnost
erek cilj
erek bilimi til. finalizam
ereklilik celishodnost, svrsishodnost
ereksel 1. celishodan, svrsishodan 2.
konacni, krajnji; finalni; - neden fil. svrha,
krajnji cilj
eren is/. sveti covek, mistik posvecen u
tajnu bozanske istine (pocasna titula u
derviskim redovima);
Erendiz astr. jupiter
erg 1 fiz. erg (jedinica rada)
erg2 geog. erg (podrucje pescanih dina
u sahari sipina)
erganun muz. orgulje
ergen 1 . sazreo, odrastao (za zenidbu i
si.) 2. nezenja, momak O - e bo-
kolay nezenji je lako razvesti se
(kada neko neobavezno pametuje)
ergene nalaziiste rude
sazreti, stasati
ergenlik 1. momacka soba 2. pubertet
3. akna, (pubertetska) bubuljica
ergi postignuce, dostignuce, uspeh
ergirnek verirnek
ergin 1. zreo 2. punoletan
erginlemek ak. dat. 1. primiti, prihvatiti
2. uputiti, razjasniti, objasniti
erir
erginlenmek dat. nauciti se, presvetili
se
(sa) zreti, dozreti
erginik 1. zrelost, stasalost 2. mla-
denastvo, devojastvo 3. punoletnost, pu-
noletstvo
ergitmek v. eritmek
erguvan p 1 . bot. judino drvo, smrdlji-
ka, rogac (Cercis siliguastrum) 2. purpur;
grimiz
erguvani purpuran, grimizan; -
zool. cadja, ridja caplja (Adrea purpurea)
erigen lako topljiv, koji se brzo topi
erik 1. bot. sljiva (Prunus do-
mestica) 2. sljiva (plod)
eriklik sljivik
erit gram. roda
eri m 1 rastojanje (dejstva), domasaj,
doseg, domet; gz - i vidokrug; -
i demet hica
erim2 dobar (pred) znak, dobra vest,
dobar glas
erime gl. im. od erimek; -
tacka topljenja; - derecesi tern-
peratura topljenja
erirnek rastverili se, rastopiti se 2.
otopiti se, rastopiti se; buz eridi led se is-
topic 3. istanjiti se, smanjiti se, nesta (ja) ti
3. fig. sahnuti, slabiti, propadati 4. po-
habati se (o tkanini) O erim erim - silno
oslabiti
erimez nerastopljiv, nerastvorljiv
erin polno zreo, dorastao za zenidbu
evincek nar. lenj
erin (-ci) mir, spokoj (stvo), blazenstvo
erinlik polna zrelost, muzevnost
erinrnek raditi lenjo kao od bede, len-
cariti
erir rastvorljiv
341
erirlik
erirlik rastvorljivost
eristik til. eristika
nedostupan, nedostizan, ne-
dokuciv
1. stizanje, dospevanje, do-
sezanje 2. veza, saobracaj, komunikacija
1. stasao, odrastao 2. (pot-
puno) razvijen, sazreo
1 . stasalost 2. zrelost, raz-
vijenost
1. dat. stiCi, dostici, dosegnuti;
dohvatiti 2. dozreti, uzreti (o vocu) 3. nas-
tupiti, otpoceti; bahar nastupilo je
prolece; vakit doslo je vreme, nas-
tupio je cas
p rezanci, fida
ak. dat. caus.
eriten rastvarac
eritci v. eriten
eritilrnek pass. od eritmek
eritme gl. im. od eritmek; - (ili
topionicarska pec; - peynir topljeni
sir; - mali, laboratorijski talionik;
posuda za zarenje
eritmek ak. 1. topiti, taliti 2. rastvarali 2.
straciti, procerdati (novac): para - spiskati
novac 3. fig iznuriti, iscrpsti, iscediti
eritrosit eritrocit
eriyik rastvor, otopina
erk (-ki) 1. sila, moc, sposobnost 2. uti-
caj. autoritet
erkan a 1. prvaci, celnici, vodje, up-
ravljaci; - devlet drzavni velikodostojnici;
saray - dvorska vrhuska 2. voj. arh. vi-
seki oficiri, generalitel 3. voj, stab; - har-
biyei umumiye generalstab, glavni stab;
cf. genel kurmay 4. necela, principi, pra-
vila (ponasanja i organizovanja) 5. arh. os-
nove, temelji
342
erke fiz. energija, elektrik - si elekt-
ricna energija; - toplotna energija
erke (-ci) jarac O - bol.' vetiki
korov, medunika (Spiraea)
erkek muzjak, zivo bice muskog
roda; - trut; - ocuk decak; - kedi
macak; - kpek pas 2. muskarac 3. nar.
suprug, muz ll 1. biol. muski; - gze
muska celija 2. muzevan, snazan 2. cvrst,
tvrd; - demir tvrdo gvozdje O - - e kao
muskarac s_muskarcem (govoriti)
erkeke muzevno, muski, hrabro
erkekil slaba prema muckarcima
(zena)
1. zamomeili se (o de-
caku) 2. ispoljavati muske manire (o de-
vojci, zeni)
erkeklik 1.muskost 2. muzevnost, od-
vaznost; cojstvo 3. muska polna moc; -
muski polni organ; - sende kal-
ponasaj se gospodski (uljudno)
erkeksi nalik na muskarca; -
muskobanjasta zena, muskaraca
erken1. rano 2. ranije; - prev-
remeno rodjen (o nedonoscadi); - ye-
prevremena zrelost
erkence 1. rano 2. prilicno rano
erkenci (rano) ranilac
erkenden vrlo rano, cim svane, u cik
zore
erkete arg. osmatranje iz, gledanje,
oprez, cuvanje
erketeci arg. osmatrac, strazar, koji
javlja o dolasku policije i st. (prilikom krad-
je, provale)
erkin nezavisan, samostalan, slobodan
(od svake zavisnosti); - meslekler slo-
bodna zanimanja, slobodne profesije; -
slobodan umetnik
erkinci 1 liberal ll 1 . liberalan 2. li-
beralisticki
erkincilik ek. pal. fil. iberalizarn
erkincilik nezavisnost, sarnostalnost,
sloboda
erkli rnocan, uticajan, autoritativan
erkizlik bezvlasce, anarhija, nered, ras-
pustenost:
erlik 1. rnuskost 2. rnuzevnost, od-
vaznost, junastvo, cojstvo
ermek (-er) 1. dat. stici, dosegnuti; doh-
vatiti, dokopati se, zadobiti; -
ostvariti :Zelju; sona- 1) zavrsiti se, okon-
cati se 2) skoncati, propasti 2. sazreti,
dozreti O buna ermiyor rneni to ne
ide u glavu, ja to ne rnogu da shvatirn
Ermeni 1 Jerrnenin ll Jerrnenski
Ermenice Jerrnenski jezik
ermin herrnelin, herrnelinska koza
1. sazreo, odrastao 2. re/. pos-
vecen bogu koji zaslu:Zuje bozju naklonost
eroin heroin
eroinci proizvodjac, prodavac heroina
erosal erotski, plotski, puten
erosu erotski, erotican
erosuluk erotizarn
erotizm 1 . erotizarn 2. uspaljenost
erselik
rnafroditizarn
biol. dvopolnost, her-
ersiz bez rnuza, neudata zena (udovica
ili usedelica)
ersizlik 1. stanje u korne se nalazi
zena bez rnuza, neudatost 2. udovistvo,
udovstvo
er suyu biol sperrna, sernena
erte vrerne koje sledi odrnah posle is-
teka odredjenog vrernenskog odsecka;
bayram - si poslepraznicni dani, odrnah
nakon praznika; - si posleratno
vrerne; - si prekosutra O - gece dan
i noc, danonocno

ertelernek 1 . ostati za sutra 2. ak. od-
loziti, odgoditi, porneriti (u vrernenu), pro-
longirati
ertelenrnek pass. ertelernek ertesi na-
redni, iduci, sledeci; - gn sutradan, idu-
ceg dana; - hafta 1) iduca nedelja 2)
iduca, naredne nedelje
ervah a arh. 1. duhovi 2. duse urnrulih;
- habise zli dusi O - yuf olsun! proklet
bi o!
erzak a zivezne narnirnice, preh-
rarnbeni artikli na zaliharna, provijant;
gnlk - dnevno sledovanje hrane
es muz. notni znak za pauzu O /-i/ -
gemek ne zadr:Zavati se oko koga
(cega), produziti ne zadrzavajci se na
cernu, preskocili
esami a arh. O - si okunmaz s njirn se
ne racuna, on se ne uzirna u obzir
esans 1. rnirisni biljni ekstrak!, etericno
ulje 2. biljna esencija
esaret ( -ti) a 1 . ropstvo, robovanje, po-
robljenost, podjarrnljenost 2. za-
robljenistvo, suzanjstvo
esas a 1 osnova, ternelj, baza, fun-
darneni 2. sustina, prava istina ll osnovni,
terneljini, glavni; - glavna misao,
sredisnja rnisao o - itibariyle u osnovi; u
nacelu, u principu
esasen a 1. nacelno, principijelno, u
osnovi 2. od pocetka 3. zapravo, u sustini,
pravo receno, ako cerno pravo 4. u sva-
korn slucaju, i onako, i inace
esasi a osnovni, terneljni, bazieni
ak. 1. osnovati, ute-
rneljiti, postaviti 2. osigurati, obezbediti
esaslanmak 1 . biti osnovan, biti ute-
rneljen 2. biti osiguran (obezbedjen)
1. kapitalan, fundarnentalan, te-
rneljan 2. cvrst, izdrzljiv 3. pouzdan, si-
guran, verodostojan; - bir haber. ve-
rodostojna vest 4. osnovni, glavni; -
343

noktalar glavne tacke - olarak uglavnom,
u osnovi u principu
1. neosnovan, neutemeljen, ne-
fundiran 2. netacan, lazan; - haber lazna
ve st
esatir a 1. mitovi, mitoloske price le-
gende; mitologija
esbap a 1. razlozi, motivi, uzroci; -
mucibe arh. jur. argumenti presude; ct.
gereke; - muhaffite jur. olaksavajuce
okolnosti; - jur. otezavajuce
okolnosti 2. sredstva, orudje, oprema 3. v.
esvap
eset a zaljenje, saosecanje - le sa zal-
jenjem, na zalost; - etmek zaliti, sa-
zaljevati
eseflenmek zalostiti se, tugovati
eselemek: - beselernek dugo i uporno
nagovariti, ubedjivati, skoliti, zaokupiti,
spopasti
eseme nar. v.
esen 1. zdrav; ve - ostajte
zdravo i veselo! (pozdrav na rastanku) 2.
uman, razuman 3. cist, neiskvaren
esenlemek ak. pozdraviti, pozdravljati;
esim nar. duvanje, dah (vetra)
esin 1 nar. jutarnji povetarac, lahor
esin2 nadahnuce, inspiracija; /-dan/ -
almak nadahhuti se, inspirisati se; - ver-
mek nadahnuti, inspirisati, podstaci
esindirrnek ak. nadahnuti, inspirisati
esinlanrnek nadahnuti se, inspirisati se
esinti povetarac, vetri6
esir 1 etar, eter
esir2 a zarobljenik - pasti u
ropstvo
3.fig. poklonik, privrzenik
esirci ist. trgovac robljem
esirgemek ak 1. stititi, cuvati, paziti;
Allah esirgesin! sacuvaj boze! 2. stedeti,
zaliti, uzdrzati se od cega
esgirgemezlik pozrtvovanost, sa-
mopregor, samoodricanje
esirgenrnek pass. od esirgemek
esirgeyici zastitnik
esirlik 1.zarobljenstvo 2. ropstvo 3.fig.
zavisnost, poklonistvo
pozdravljati se; oprastati esirrnek nar. biti pijan, izgubiti glavu,
se poludeti
esenlik 1. (dobro) zdravlje i ras-
polozenje, blagostanje 2. cilost, bodrost
(narocito prilikom oporavljanja od kakve
teske bolesti)
eser a delo, radn (nja), ostvarenje;
edebi - knjizevno delo; sanat - leri umet-
nicka defa 2. trag, ostatak 3. znak, beleg,
obelezje 4. spomenik 5. muz. opus
esericedit (-di) am.: - papir za
pisanje (velikog formata)
eserrnek ak. nar. podizati, gajiti, ne-
govati o - besermek predano, usrdno ci-
niti, sviti se oko cega
esham a tin. arh. akcije, deonice, vred-
nosni papiri, hartije od vrednosti
344
eskatologya til. eshatologija
eski 1. star 2. istrosen, pohaban 3. sta-
rinski, zastareo, prevazidjen, staromodan
4. prosli, predjasnji, bivsi; - mdr bivsi
direktar 5. davnasnji, star; - dostuk staro
prijateljstvo 6. drevan, starinski; - adetler
drevni obicaji O - ler stari, preci, -
stari vek; - defterleri (ili yok-
lamak) pretresati dogadjaje iz proslosti; -
dost olmaz post. stari neprijatelj
ne moze postali prijatelj; - gz
stara ljubav; - hale getirmek vratiti u
prvobitno stanje; - staromodan,
(covek) zastarelih nazora; - kurt 1) is-
tinski majstor, veliki znalac (u poslu) 2)
stari lisac; - psk starudija, starez - top-
rak stara kvrga (za vitalnog starca ili sta-
ricu)
eskici 1. starinar, staretinar (trgovac
starim stvarima) 2. krpac obuce
eskicilik zanimanje starinara
eskiden ranije, davno, svojevremeno,
ne ka d
Eski Dnya Stari svet (Evropa, Azija i
Afrika)
v. eskirnek
eskilik 1 . starost 2. zastarelost, pre-
vazidjenost 3. drevnost, davnina;
eskirnek 1. ostariti 2. istrositi se, po-
habati se 3. zastariti 4. postali hronican (o
bolesti)
1. star 2. iznosen, pohaban 3.
zastareo
Eskimo 1 Eskim ll eskimski
v. Lle
eskitmek ak. 1. pohabati, iznositi 2.
uciniti starim (starcem)
eskiz skica, nacrt;
eskrim sp. macevanje;
eskrimci macevalac
eslaf a predji, preci, stari, dedovi
eslek nar. poslusan, pokoran
esleklik poslusnost, pokornost
esiemek ak. nar. pridavati znacaj, pok-
lanjati paznju, postovati
esma a arh. imena O - stne
ratmak sam sebi stvarati neprilike, sam
sebe uvaljivati u neprilike
esmek (-er) 1. duvati, puhati (o vetru)
2. razg. dunuti u glavu, pasti na pamet;
eseni sylyor on kaze (sve) sto
mu padne na parnet O esen havaya gre
dnmek okretati se kako vetar duva; esip
savurmak 1) dici, zavitlati prasinu 2) pras-
kati, besneti

esmer a 1. kestenjast, crnomanjast,
"garav" 2. tamnosmedj, crnobraon; -
ekmek crni hleb; - kmr lignit
esmerce crnpurast, smedjkast
v. esmerce
(po) tamneti, pocrneti
potamniti, pocrniti
esmerik ernfgutastost, garavost, tam-
nost
esnaf a 1. esnafi, drustva zanatlija i sit-
nih trgovaca u carsiji 2. arg. posrnula
zena, prostitutka
esna a 1 1. vreme, razdoblje, period 2.
trenutak, momenat ll u funkciji sastavljenih
postpozicija; - za verme, tokom;
harp - za vreme rata
esnek elestican, gibak, savitljiv; flek-
sibilan
postali elastican, gibak
esneklik elasticnost, gipkost, sa-
vitljivost; fleksibilnost
esnemek 1. savili se, izviti se, poviti se
2. rastegnuti se, razvuci se 3. zevati
esnetmek ak 1. saviti, izviti, poviti, isk-
riviti 2. razvuci, rastegnuti, nategnuti 3. do-
sadjivati, gnjaviti,
espas tip. razmak (izmedju slova)
Esperanto esperanto
esperi zool. soko grlas (Falco sab-
buteo)
espri 1. sala, vic 2. humor; - yapmak
salili se
esprili duhovit, domisljat, ostrouman
esrar 1 a tajne, misterije; devlet -
drzavi tajne o - zagonetna
licnost
esrar2 hasis, droga; - ekmek pusiti
hasis; - tekkesi (tajna) pusionica hasisa
narkoman; trgovac drogom
345
-1
1 (
esrarengiz
esrarengiz a-p tajanstven, zagonetan,
misteriozan
esrarengizlik
janstvenost
misterioznost, ta-
a-p uzivalac hasisa, nar-
koman
narkomanija, uzivanje
d ro ge
tajanstven, zagonetan
esre v. kesre
esriklik 1. pijanstvo, opijenost 2. uz-
budjenost, razdrazenost, razbesnjenost
esirrnek 1 . opiti se, napili se 2. uzbuditi
se, razdraziti se, pasti u zanos (ekstazu)
3. onesvestiti se, obeznaniti se
esritmek ak 1. opi (ja) ti, napiti 2. uz-
buditi, razdraziti, razjariti
essah a nar. tacno, istinito, stvarno
(upotrebljava se za potvrdjivanje tacnosti
necijeg iskaza i si.}
a molim! nema na cemu!
(uctiv odgovor na zahvaljivanje ili izrecenu
pohvalu)
estamp estampa, bakrorez
estek - kstek etmek (ili - etmek,
kstek etmek) izvlaciti se na sve moguce
nacine, vrdati, izbegavati, odugovlaciti; -
etti, kstek etti, yapmadan
gitti natezao se, natezao, pa se digao i
otisao ne obavivsi posao
ester 1 p arh. mazga, m ula;
ester2 hem. eter
estetik estetika ll 1. esteticki 2.
estetski O - plasticna hirurgija
estetiki 1 . esteticar 2. esteta
estetikilik esteticizam
estetlik estetizam
estirmek ak raspiri (va) ti
estomp (-pu) s/ik. brisalica, rastrljivac
346
esvap a arh. ruha, odeca; roba,
s tv ari
1 . par, parnjak; - tutmak naci
(sebi) par 2. bracni drug, suprug (a), jedno
od dvoje supruznika 3. dvojnik 4. drug
(ar), prijatelj 5. nar. anat. posteljica, pla-
centa ll 1. jednak, identican 2. slican,
ravan, podudaran O - dost prijatelji, znan-
ci
anlam gram. sinenim
1. v anlam 2. sinoniman,
istoznacan; - kelimeler sinanimi
gram. sinonimija
esarpa (sirok paradni ofi-
cirski pojas ili marama u obliku sala)
kopredsednik
biim hem. geol. izomorf
geog. izobara
biimli hem, geol. izomorfan, is-
tooblican
biimiilik hem. geo/. izmorfija, izo-
morfizam, istooblicnost
cinsel homoseksualan
es ekvivalentan, jednakovredan
ekvivalentnost, jed-
nakovrednost
1. magarac, tovar; yabani -
zool. divlji magarac (Equus onager) 2. fig.
neotesan, prost i tvrdoglav covek o -
ni ko i nista; - cenneti arg. 1) onaj svet 2)
buvara, zatvor; - derisi gibi debelokozac;
- ne anlar sta zna magarac sta
je kompot; ta zna svinja sta je dinja; - ka-
nedotupavan; nedokazan, bandoglav;
- sudan gelinceye kadar dvmek prebiti
(kao magare); - glupa sala, prost-
cka sala
zoo/. strsljen (Vespa crabro}
gonic magaraca, oslar, os-
logonja
mat. Pitagorina teorema
(pons asinorum)
dikeni bat. divlja articoka, spans-
ka articoka (Cynara cardunculus)
bot. divlji krastavac, divlja
dinja (Ecballium elaterium)
bat. udovica, semetljika
(Knautia arvensis)
1. nedotupavost, glupost, ig-
norancija, "magareca posla"
marulu (-nu) bat. gorcica (Sonc-
hus oleraceus)
maydanozu bot. krbuljica velika
(Anthriscus silvestris)
otu bat. esparzeta, turska de-
telina (Onobrychis)
arhit. sedlast krov
ogrizak (jabuke, kruske i
si.); srce ploda sa semenkama koje se ne
jede
ogrizak (jabuke, kruske i
si.); srce ploda sa semenkama koje se ne
jede
ak. 1. ceprkati, dzarati, razg-
rtati, kopkati 2. fig, istrazivati, iznaCi, is-
ceprkati, razotkriti
pass od
pol; cf. cins
biol. 1. polno obelezen 2. polni
polnost, seksualnost
polni, seksualni
bio/. bespolnost
gdm koordinacija, uskladjivanje
gdmc koordinator
gdml koordiniran
a arh. licnosti, lica
1. prag 2. predvorje (u dvoru
ili konaku) 3. fig. pocetak, pocetna !aza,

prvi deo 4. muz. kobilica (na gudackim ins-
trumentima) O - ini obijati
ciji prag; - ine yz srmek ponizno moliti,
ljubiti prag
1.g/. im. od 2. od-
ronjavanje, osipanje
pass. od
1. kopati, rovati, riti zemlju (o
zivotinjama) 2. biti, tuCi (kopitom o tle)
(-ti) 1. jednak, ravan 2. rav-
nopravan; - ravnopravan -
ravnopravnost O iki - paraya blmek po-
deliti na dve ravne casti
fil. po/. 1. egalitarist ll. ega-
litaristicki
fi/. egalitarizam
ak. izjednaciti, poravnati, iz-
ravnati
postali jednak, izjednaciti
se, izravnati se
1. jednakost; - derecesi gram.
ekvativ 2. ravnopravnost
1. nejednak 2. neravnopravan
1. nejednakost 2. ne-
ravnopravnost
(-li) a arh. 1. oblici, forme, flgure
2. vidovi, nacini 3. izgled, spoljasnjost
zoo/. jednokrilci (ho-
momptera)
kenar geom. ravnostran; - drtgen
kvadrat; - gen ravnostrani trougao
a 1. razbojnici, banditi 2. raz-
bojnik, bandit
razbojnistvo, banditizam
kin 1 . la k kas, kratak galop 2. u
lakom kasu, u kratkom galopu
kasac (ki) brz, trkac (ki) (o
konju)
koma mnogobostvo, politeizam;
347

(-M astr. ekvator, polutar; cf. ek-
vator
ekvatorijalan
kopija
1. gl. im. od 2. sinh-
ronizovanje, sinhronizacija
ak. 1. spari (va) ti, upariti 2.
sastaviti, spojiti (u par)
sin. sinhronizovan (film)
mat. spojen, povezan
pass. od
1. izjednaciti se, poistovetiti
se 2. spariti se, udvojiti se
ak. 1. izjednaciti, po-
istovetiti 2. spariti, udvojiti
1. slicnost, podudarnost, par-
nost 2. muz. pratnja; - etmek pratiti
1 . gl. im. od 2. mali zde-
nac, plitko vrelo vode (izdubljeno) u pes-
canom.tlu
1 (-er) ak. 1. razgrtati, kopati, riti,
(iz)dupsti 2. fig. istrazivati, prekopavati,
(is)ceprkati, iznalaziti
(-er)1. galopirati, trcati (o
konju) 2. hitati, zuriti, leteti
merkezli geom. koncentrican
sp. 1. zagrevanje; - yapmak
zagrevati se (pred utakmicu) 2. trenerka,
trenirka
a najblagorodniji, najplemenitiji,
najbolji o - saat srecan cas, dobar cas; -
saatte rodio se pod srecnom
zvezdom
sesli gram. homonim (an); - ke-
limeler hornonimi
geog. izoterma
1. bez para, bez druga, sam 2.
jedinstven, besprimeran, neuporediv, nes-
ravnjiv besprimernost, neuporedivost
a 1. stvari, predmeti; ss - uk-
rasni predmeti; - licne stvari 2. na-
mestaj, pokucstvo
sin. koprodukcija roba
ykselti geog. izohipsa
fiz. geog. 1. izohron 2. sinh-
ron, istovremen. istodoban
sinhronija
et 1 , meso; - makinesi ma-
sina za mlevenje; - pecenje; -
suyu bistra supa od mesa; dana - i te-
letina; - i govedina; -
usoljeno meso 2. put, telo 3. meso, jestivi
deo plodova o - 1) ugojiti se,
udebljati se 2) zarasti, zaceliti se, zam-
ladili se (o rani); - beni mladez - but tut-
mak popraviti se, dobiti na tezini; - inde
hissetmek iskusiti na sops-
tvenoj kozi; - omak cvrsto se drzati
zajedno (o clanovima porodice); - tutmak
ugojiti se, popraviti se; -le gibi ne-
razdvojan; - med. sal-
monelaoza
etajer etazera, polica, stalak s po-
licama
eteton etalon, pra mera
etamin tekst. grubi muslin (najcesce
sluzi za pravljenje zavesa)
etap sp. etapa, deonica
etci nar. mesar,
etil zool. mesozder
etek 1. skut, pes (haljine, kaputa i
si.); - lerini beine sokmak podaviti skute
2. suknja 3. kraj (carsafa, pokrivaca i si.}
4. podnozje (planine, brda) 5. limeni
odvod (na krovu, prozoru i si.) o - i be-
linde energicna i otresita zena; - bezi tro-
uglasta pelena; - dolusu u izobilju,
mnogo; - dolusu para mnogo para;
- ine (ili preklinjati,
usrdno moliti; - i zarozana, slajm-
pava, neuredna (zena), prljavusa; - gs-
termez skromna, uredna i cestita (zena);
- pmek ljubiti skute; - (ili kiri)
sramna, nedostojna (polna) veza; /-dan -
silkmek prati ruke od cega, odustajati; -
ine priviti se, pribiti se uz skute
(trazeci zastitu ili milost); - leri zil almak
biti van sebe od radosti
eteklemek ak. 1. ljubiti cije skute, pa-
dati na kolena (pred kime) 2. laskati, po-
dilaziti
eteklik 1 . suknja 2. podsuknja 3. ma-
terijal za suknje 4. podnozje, osnova, donji
deo, postarneni
etelemek; - betelemek ak. nur. biti
neprijatan, ruzno se ponasati
etan nar. 1. v. etene 2. meso, jestivi
deo (ploda)
etene 1 . anat. posteljica, placenta 2.
bot. semenik, placenta
elenelenme placentacija
eteneli mesnat, socan (o plodovima); s
placentom
etenesiz bez placente
eter hem. etar, eter
eterlemek ak. opiti etrom, dati etarsku
narkozu
eterizovati se
eterizova li se
eterli etarski, eterican
Eti Hitit
etik etika ll etieki
etiket (-ti) 1. etiketa, nalepnica, oznaka;
- koymak staviti, zalepiti etiketu 2. eti-
keta, etikecija, ceremonijal; - bozmak og-
resiti se o etikeciju, narusiti ceremonijal; -
e ok riayet eden bir adam covek koji
strogo vodi racuna o etikeciji
etiketiemek ak. staviti, zalepiti etiketu
(nalepnicu )
etikettenrnek pas. ad etiketlernek
etil hem. etil
etilalkol (-l) etilaikohal
etimolog etimolog
etimoloji etimologija
etimotojik !ing. etimoloski
etioloji etiologija
Etiopljanin
etkinlik
etkanat zool. vrsta krupnog slepog
misa (Noctulina altivolans)
etken 1. cinilac, faktar 2.hem . agens
ll gram. aktivan; - eglemler aktivni glagoli
etkenlik 1 . aktivnost, delovanje 2. de-
lotvornost, efikasnost
et kesimi re/. mesopust, mesne pak-
Iade (poslednjii dani mesojedja)
et v. et kesimi
etki 1 . uticaj, dejstvo; cf. tesir; - si
girmek (ili - sine ka-
potpasti pod ciji uticaj; -
medjudejstvo, interakcija 2. utisak, dojam;
cf. izienim 3. efekat, rezultat 4. fig. akcija
etkilemek ak. uticati, delovati, dejs-
tvovati
etkilenmek 1. pass: od etkilemek 2. biti
pod utiskom, biti pod dejstvom
uzajamno dejstvo
etkili delotvorno, efikasan; -
delotvorno, efikasno
etkililik efektivnost, efikasnost
etkirnek dat. hem. fiz. uticati dejstvovati
etkin 1 1. log. subjekat 2. gram. pod-
met, subjekat ll 1 . hem. aklivan 2. dec
loivoran, uticajan
etkinci. fiil. aktivist, pristalica aktivizme
etkincilik fi/. aktivizam
hem. postali aklivan
etkinlik 1. aktivnost 2. delotvornost, efi-
kasnost 3. uticajnost
349
etkisiz
etkisiz bez uticaja, bez dejstva
etkinrnek podvrci se dejstvu, biti pod
dejstvom
etlenmek ugojiti se, udebljati se
etli 1. s mesom, mesnat; -
brek burek s mesom; - pilav pilav s
mesom 2. mesnat, pun, jedar, socan; -
dudaklar pune, debele, mesnate usne; -
meyve krupan, socan; plod o - butlu na-
bijen; krupan, korpulentan, uhranjen; -
zdrav kao dren, snazan, krupan; kre-
pak; - ye stlye ni u sta se
ne mesati, ne petljati se ni u sta
etlik 1 . tovljenik 2. mesto u hladnjaku
za drzanje mesa
etme gl. im. od etmek O - bulma dn-
post. ko zlo cini doceka ga; - ey-
leme; nemoj(te) (kod kuznog postupka)
etmek (eder) 1. ciniti, raditi, vrsiti,
obavljati; - izvrsiti napad, napasti,
navaliti; iyilik - uciniti dobro (delo) 2. uci-
niti, postupati (na odredjeni nacin), uraditi;
iyi ettinizde geldiniz dobro ste ucinili sto
ste dosli 3. stajati, kostati, vredeti; bu
gmlek bin lira eder ova kosulja kosta
tri hiljade lira 4. ciniti, iznositi, biti; iki
yedi eder dva plus pet su sedam;
kere dokuz eder tri puta tri su devet 5.
ak. ab/. lisiti, ostaviti bez; onu et-
tiler lisili su ga posla, ostavili su ga bez
posla 6. kao pomocni glagol sluii za grad-
jenje sloienih glagola; alay - zadirkivati,
ismevati, podsmevati se, terati segu;
- otvoriti vatru, pucati (iz vatrenog oruzja);
berbat - unistiti, pokvariti; - po-
moci O etme! nemoj! pusti! ne trebal et-
bulmak dobiti po zasluzi;
kalmak ostati sam sa svojom sramotom
(zbog nameravanog loseg postupka); ak-
- nesto ciniti (pricati, sedeti i si.) do
veceri; - nesto ciniti do jutra, do-
cekati jutro nesto radeci; etme
gelir post. ko drugome jamu kopa
sam ce u nju pasti
350
etmen faktor, cinilac
etnik etnicki
etnografya etnografija
etnoiog etnolog
etnoloji etnologija
etnolojik etnoloski
et oburlar zool. mesozderi
etol (-l) stola, boa (krzneni okovratnik
koji se nosi na ramenima, preko haljine)
etraf a 1 . strane, krajevi 2. okolina, oko-
lis 3. (ljudsko) okruzenje, sredina (u kojoj
covek zivi) ll u funkciji sastav/jenih post-
pozicija; - oko, okolo cega, u
okolini cega O - almak okruziti,
okupiti se oko koga (cega); -
drt dnmek saletati, navrsti se na koga
1 . potpun, svestran, celovit 2.
podroban, iscrpan
1 . potpuno, celovito, svest-
rano 2. podrobno, iscrpno
et (-ni) zoo/. siva muva, breculja
(Sarcophaga carnaria)
etsiz 1. bezmesan, bez mesa; - yemek
jelo bez mesa 2. suv, mrsav, slabo telesan
o - kost i koza
et vrsta breskve (Prunus per-
sica duracina)
ettirgen gram. kauzativan, faktitivan, -
kauzativ, faktitiv; - fiiller kauzativni
glagoli
ettirmek caus. od etmek
ett (-d) 1. studija, (naucni) rad 2.
nacrt, skica 3. istrazivanje, izucavanje; is-
pitivanje
etv sterilizator
etyaran nar. podnoktica, kukac, pa-
naricijum
et yemez 1 vegeterijanac ll ve-
getarijanski
et yemezlik vegetarijanstvo
ev 1. ku6a, dom; - izba (u starim
seoskim ku6ama), prizemlje (namanjeno
za ostavu ili staju); - doma6i hleb;
- celjad doma6e zi-
votinje; - ku6ni poslovi; - 1)
doma6ica 2) ku6na pomo6nica; - de kal-
mak pro6i vreme za udaju - sahibi do-
ma6in, gazda; - e teslim isporuka na
ku6nu adresu; kltr - i dom kulture 2.
porodica, doma6e ognjiste; - ce po-
rodicno, s citavom porodicom; - amak 1)
u6i u novi dom 2) zasnovati porodicu; -
covek vezan za porodicu, po-
rodican covek; - bark doma6e ognjiste,
dom (ocinstvo); - bark sahibi otac po-
rodice; - bozmak (ili razoriti, ras-
turiti porodicu O - basmak uzurpirati ku6u,
provaliti u ku6u; - stub porodice; -
de usedelica, neudata de-
vojka; - lerden {ili uzak ) daleko mu
lepa ku6a! ne daj boze; - i omuzunda (ili
besku6nik, skitnica; - lere
lik! v. - lerden
evci pitomac internata koji vikende pro-
vodi kod ku6e
evcil doma6i, pitom (o zivotinji); - hay-
vanlar doma6e zivotinje
odoma6iti se, pripitomiti
se
ak. pripitomiti
evcimen 1 . porodican, privrzen po-
rodici (domu) 2. vican ku6nim poslovima
ev (-ci) a arh. 1. vrh, vrhunac 2. astr.
apogej (u odnosu na zemlju), afel (u od-
nosu na sunce) 3. v. evi
evdemonizm fil. eudemonizani
nar onaj koji zivi s nekim u istoj
kuci (uku6anin, supruznik, sustanar, sused
i si.)
evecen nar. v. ivecen
evecenlik v. ivecenlik
evirtik
evegen dijal. 1. uzurban, hitaju6i 2.
uvek u zurbi, nestrpljiv 3. brzog toka, brze
progresije, galopiraju6i (o bolesti)
evelemek; - gevelemek mrmljati, ne-
rozgovetno govoriti
evermek ak. nar. udati, ozeniti
evet da, jest (e), - efendim! da, gos-
podine! dobro! vazi u redu! (izraz odob-
ravanja sagovornikovih reci) - efendirnci
klimoglavac, covek koji sve odobrava,
poltron; - efendimeilik poltronstvo, ser-
vilnost
evgin nar. arh. hitan, neodlozan
evham a 1. strahovanja, podozrenja,
sumnje, zebnje; - a (ili ge-
tirmek) podle6i sumnjama, postali (bez-
razlozno) sumnjicav ili podozriv, zazirati
(bez pravog razloga) 2. hipohondrija
evhamlanmak podozrevati, zazirati,
sumnjati
1. sumnjicav, nepoverljiv, po-
dozriv 2. hipohondrican
ev i ( -vci) muz. naziv jednog makama
u tradicionalnoj turskoj muzici
evin nar. 1. jezgro, srz, srce 2. zrno,
seme (nka);
evinlenmek nar. sazreti (o zitaricama
evinli pun, nabubreo, naliven (o zrnevl-
ju)
evinsiz prazan supalj (o zrnu, plodu)
evirgen nar. suveren (u nekom poslu),
proracunat, praktican, delatan
evirme 1. pretvaranje, preobra6anje,
menjanje 2. log. konverzija
evirmek ak. pretvoriti, preobratiti, pro-
meniti O - e evire kako valja, kako treba,
propisno; evirip evirmek pomno, svest-
rano razmotriti, podrobno ispitati
evirtik fiz. hem. mat. obrnut, okrenut,
izmenjenog redosleda, invertovan
351

evirtim (pre) okretanje, promena re-
dosleda, inverzija
evirtmek ak. preobraziti, pretvoriti, pro-
meniti, invertovati (promeniti redosled)
eviye sudopera
evkaf a is/. 1. vakufi, verske zaduzbine,
dobra zavestana u verske svrhe 2. va-
kufsa uprava
evla a 1 bolji, podobniji, primereniii ll
bolje, pogodnije, primerenije, korisnije
eviadiyelik stvari koje se nasledjuju,
porodicna dragocenost
evlat a deca, potomci, porod; -ve
ehfat potomstvo, rod 2. dete (sin ili cerka)
3. izdanak, potamak 4. - sinko, kceri!
cero! (nacin obracanja starijih mladima) o
- edinmek usvojiti, usiniti dete; - gibi
marljivo, priljezno
1. usvojenje, posinovljenje 2.
usvojenik, usvojeno dete; - almak (ili - a
almak) usvojiti;
nar. 1. brazda; - ekmek
uzorati brazdu, obrazditi 2. meraza povr-
sinu zemljista, 1/4 dunuma 3. arik, kanal
(za navodnjavanje i odvodnjavanve njive)
4. arh. arg. papirna novcanica od deset
lira
evlendirilmek pass. oo evlendirrnek
evlendirrnek ak. ozenti, udati
evlenma 1. gl. im. od evlenmek
2.sklapanje braka, vencanje, zenidba,
udaja; - (ili izvod iz ma-
ticne knjige vencanih, vencanica; - tellah
provodadzija, posrednik u sklapanju
braka; - treni ceremonija vencanja
evlenmek sklopiti brak, stupiti u brak,
ozeniti se, udati se O - barklanmak sklo-
piti brak i zasnovati porodicu (dom)
evli 1. ozenjen, udata, porodican; -
ozenjen, udata, porodican, skucen
3. v. evlik o - evine, kyl kyne post.
svako neka gleda svoja posla, svako neka
se okrene svome poslu
352
evlik od (sa) ... kuca; drt yz - bir
ky selo sa eeliri stotine kuca (domova)
evlilik porodicna situacija; bracno stan-
je; - 1) bracna zadjednica 2) uza
porodica; - bracni zivot
evlilik vanbracni, nezakonit; -
) ocuk vanbracno dete
evliya a 1. sveti ljudi, bogougodnici
2.sveti covek, bogougodnik, podviznik; o -
devesi zool. mokrica, babura (oniscus
morarius);- gibi veoma moralan covek
svetost, svetastvo, bo-
gougodnistvo, podviznistvo
evliya otu bot. medenica, slatkovina
(Hedysarum)
evmek v. ivmek
evrak (-ki) a 1. listavi hartije 2. do-
kumenti, papiri; - hazinesi arhiv(a); - ka"
lemi registratura; nakdi - banknote, pa-
pirne novcanice; resmi sluzbeni
do kumenli
evrat a is/. skup molitvi koje se iz-
govaraju u odredjenim prilikama
evre faza, stadijum, period, razdoblje
evren 1 1. kosmos, vaseljena, vasiona,
svemir; - kosmonautika . 2.
zemlja, svet 5. covecanstvo, ljudski rod
evren bilimi kosmologija
evren bilimsel kosmalaski
evren kosmogonija
evren pulu geo/. liskun, tinja
evrensel 1. kosmici, svemirski, va-
seljenski 2. svetski, opsti, univerzalni
univerzalizovati se
ak. univerzalizovati
evrensellik ekumenizam
evrik obrnut, inverzan
evrilir log. reverzibilan, obratljiv, pov-
ratan
evrim razvoj. evolucija
evrimci 1 evolucionist ll evolucionisticki
evrimcilik til. evolucionizam
log. konverzija
evropiyum her.
evsaf a. arh. svojstva, osobine, ka-
rakteristike
evsemek zaliti za rodnim krajem, tu-
govati za domom, osecati nostalgiju
evsin ceka ( lovacki zaklan )
ev zool. domaca muva (Musca
domestica)
evvel a 1. prvo, ranije, s pocetka, na
pocetku; daha - jos ranije; en - na sarnon
pocetku, najranije ll post. sa ab/. pre; ct.
nce; bir hafta - pre nedelju dana; bun-
dan - pre toga; (bundan) iki saat - pre
dva sata; her - pre svega lll 1.
prvi, pocetni 2. predjasnji, prosli davni; -
zamanda u davno vreme <> - Allah! neka
nam je prvo bog na pomoci; - emirde pre
svega, prvo i prvo; - ve na pocetku i
na kraju, prvo i poslednje; - selam sonra
kelam prvo pozdravi pa onda reci
evvela a. prvo, pre svega
evvelce 1. pre, ranije, prethodno 2. jed-
nom davno, u davna vremena, u staro
vreme
evvelden ranije, nekad, davno
evveli 1. nar. v. evvelki 2. ranije, davno
evveliyat ) a arh. poceci, prvi koraci
(u nekom poslu ), pocetna faza
evvelki, evvelsi 1. prvi, pocetni, ini-
cijalni 2. prethodni, prosli 3. pretprosli,
pretposlednji; - gn prekjuce; - pretp-
rosla gadina
ey uzv. 1.(h) ej! hej druze! 2.
cuj (te)! - mrninleri slusajte vernici! 3.
(upitno) dakle? elem? pa?
eyalet (-ti ) a 1. ist. ejalet (najveca ad-
eyll
ministrativna jedinica u Osmanskom cars-
tvu do 1864. godine) 2. provicija, oblast 3.
(federalna) jedinica, drzava (ob. za drzave
Amerike)
eyer1 sedlo; /-1/- den iz-
biti, izbaciti iz sedla; - drveni kos-
tur sedla; - prednje oblucje sedla, ja-
buka; - konjska oprema, ham; /-al
- vurmak osedlati (zivotinju)
eyer 2 v.
eyerci sedlar, izradjivac sedla
eyercilik sedlarstvo, sedlarski zanat
eyerlemek ak. osedlati (konja)
eyerlenmek pass. od eyerlemek; atlar
eyerlendi konji su osedlani
eyerli osedlan
eyersiz neosedlan
eyitmek dat. arh.. reci, kazali
eylem 1. radnja, akcija; delo, cin, pos-
tupak 2. rad, aktivnost, delovanje 3. gram.
glagol; - ekimi konjugacija; - g'vdesi
glagolska osnova; - ismi glagolska ime-
nica
eylemci aktivist, covek od akcije
eylemcilik til. aktivizam
eylemek arh. ciniti, raditi; neyleyim?
sta da radim? sta ja tu mogu?
eylemli radan, delatan, poslen, aktivan;
delotvoran, etikasan
eylemlik gram. infinitiv, masdar; ct.
mastar
eylemsi zajednicki naziv za glagolske
imanica, participe i gerundive (u turskom
jeziku)
eylemsiz neaktivan, pasivan, inertan
eylemsizlik 1. neaktivnost, pasivnost,
inertnost 2. fiz. inercija; - kuvveti sila iner-
cije
eyll (-l) a septembar
353
eytam
eytam a arh. sirocad, siracici
til. dijalektika
dijalekticki; - zdekilik di-
jalekticki materijalizam
eyvah uzv. avaj! jao! tesko meni! - lar
olsun! zao mi je!
eyvallah a 1. svakako, naravno; u
redu! vazi! 2. do vidjenja! zbogom! 3.
hvala! O /-af - demek slagati se, prihvatati,
ne protusloviti, ne prigovarati; /-af - et-
memek ne ugadjati, ne biti zahvalan
eyvan p arh. salon, trem, predvorje (u
istocnjackim ku6ama)
eyyam a arh. 1. dani, vreme; bir - ne-
kada, jednom; genlik - dani mladosti,
mladalacko doba 2. sre6na vremena; -
(covek) koji je proziveo srecne
dane 3. mor. povoljan vetar; - ola! (zelim)
povoljan vetar! (govori se pasadi ili put-
nicimana brodu koji se otiskujena pucinu)
O - efendisi oportunist, "zavetrinac"
eza a mucenje, tortura, nasilje
ezan a ezan poziv na molitvu; - oku-
mak 1) pozivati na molitvu, oglasavati mo-
litvu 2) arg. mnogo pricati, gnjaviti pri-
cama; zanovetati
ezani: - saat vreme ezana
ezber p 1. napamet, naizust; dersi -
etmek nauciti lekciju napamet 2. bubanje,
gruvanje; - etmek nabubati, nagruvati
ezberci koji uci napamet; bubalica,

ezberciik ucenje napamet, bubanje
ezberden v. ezbere
ezbere 1. v. ezber; - e bilmek znati
napamet 2. fig. povrsno, nepouzdana,
lose; - grmek povrsno uraditi, skle-
pati, izosljariti
ezberlemek ak. nauciti napamet; na-
bubati
354
ezberlenmek pass. od ezberlemek
ezberletmek caus. od ezberlemek
ezcmle p-a arh. 1. ukratko, recju 2. iz-
medju ostalog 3. tako, na primer 4. ug-
lavnom, u principu
ezdirmek caus. od ezmek
ezel a arh. vecnost, davnina, iskon; cf.
ncesizlik; - den beri od iskona, od aj-
kada
ezeli vecan, iskonski; - dav-
nasnji, stari neprijatelj
ezeliyet (-ti) a vecnost, iskon
ezgi1 1. muz. melodija, arija 2. fig.
nacin, tempo o - makam tiho,
necujno; lagano, bez zurbe
ezgi2 nar mu ka, patnja
ezgili muz. melodican
ezgin 1. zgnjecen, zdrobljen, smrvljen,
razbijen, slupan 2. fig. umoran, iznuren,
smozden
ezg.inlik 1. umor, lomnost 2. muka,
patnja 3_. v. ezinti
ezici 1. tezak, mucan, iscrpljujuci; -
teska tuga 2. pretezan, ogroman -
ogromna vecina; - stnlk
ogromna prednost 3. zamoran, tegoban (o
postu i si.)
ezik 1. smrvljen, zgnjecen, zdrobljen;
spljosten; razbijen; - bzk ubiven, zgnje-
cen (o vocu pri transportovanju) 2. fig.
preplasen, zastresen 3.fig. utucen, ne-
raspolozen polisten
eziklik 1 . smrvljenost, zdrobljenost,
zgnjecenost 2. izmozdenost, iscrpljenost,
lomnost (u telu)
ezilgen lako drobljiv (lomljiv)
ezili zgnjecen, smrvljen, zdrobljen
ezilmek 1. pass. od ezmek 2. uz-
nemiriti se, osecati tegobu, mucninu (sa
recima i, mide, yrek); iim eziliyor
muka mi je; midem eziliyor muci me ze-
ludac (od gladi) o ezilip bzlmek zbuniti
se, smesti se
ezim: - - ezmek jako se umoriti, pre-
moriti se
ezim evi uljara, fabrika ulja
ezin (-ci) jak bol, muka; agonija
ezinmek osecati mucinu (od gladi);
miden eziniyor boli me ispod rebara (od
gladi)
ezinti muka, zlo (od osecanja gladi)
eziyet (-ti) a muka, patnja, stradanje; -
ekmek muciti se, patiti; /-al - vermek
muciti, zadavati muku
eziyetli tezak, zamoran, mucan
Ez ra il
ezkaza p-a slucajno;
ezme 1. gl. im. od ezmek 2. pire, pasta;
b l k - si riblja pasta; meyve - si mar-
melada; patates - si pire od krompira
ezmek (-er) ak. 1. zgnjeciti, smrviti;
spljostiti; slupati 2. prignjecti (prst, nogu i
si.) 3. satreti, smlaviti, potuci (neprijatelja i
si.) 4. pregaziti, zgaziti (o vozu, au-
tomobilu); tren iki k i i ezdi voz je pre-
gazio dva coveka (osobe) 5. rastpiti, rast-
varili, razblaziti (u vodi); boya - rastvarili
boju 6. fig. iznuriti, izmrcvariti, jako za-
moriti 7. muciti, kinjiti; obespokojavati 8:
fig. pritiskati, tlaciti, ugnjetavati 9. arg. pro-
cerdati, spiskati (lako stecenu imovinu ili
novac).
Ezrail v Azrail
355
1
. -F-
fa muz. fa (nota)
faal (-li) a 1. vredan, priljezan; agilan,
aktivan; cf. aktif; - olarak aktivno, zivo,
energii':no 2. aktivan, u stanju rada; -
nfus aktivna populacija; - ak-
tivan vulkan
faaliyet (-ti) a radinost, marljivost; ak-
tivnost, agilnost, energii':nost 2. dejstvo,
delatnost; - e 1) b ili pusten u
pogon (o objektu) 2) voj. zapoi':eti ratne
operacije; - e geirmek pustiti u rad, sta-
viti u pogon (fabriku, industrijski objekat);
- e gemek v. - e - gs-
termek 1. raditi, razviti, aktivnost 2) dejs-
tvovati, funkcionisati; baltalama - i pod-
rivai':ka delatnost; gizli ilegalna
delatnost; toplumsal - drustvena de-
latnost zihni - umni rad.
fabrika fabrika, zavod; kombinat; -
fabrii':ki zig; - (ili maliyeti)
fabrii':ka cena; - fabrii':ki znak
fabrikant
fabrikasyon proizvodnja, izrada
fabrikatr v.
facia a 1 . nesreca, tragii':an slui':aj, pro-
past 2. lif. tragedija
tragii':an
faa arg. 1. njuska, faca 2. najdonja
karta u spilu
taeta faseta, brusena (dragog
kamena, kristala)
brusen (kristal)
tauna mor. obavijanje konopa (na os-
tecenim mestima)
fagosit (-ti) fagocit, leukocit
fagositoz fagocitoza (svojstva celija da
unistavaju mikrobe)
fagot (-tu) muz. fagot, tilula kineskih
356
vladara 2. izradjevine od kineskog por-
culana (tanjiri, i':inije)
od kineskog porculana
a 1. prekomeran, pretenin 2. nep-
ristojan, nemaralan
a bludnica, razvratnica, drolja;
bludnicenje, prostitucija
fahrenhayt (-tt) fiz. Farenhajtova skala
tahri a pocasni (clan, predsednik i si.)
cf. onursal; - pocasni predsednik;
- konsolos pocasni konzul
fahriye a !it. poema samopohvale (u
kojoj su stari pesnici hvalili svoj talenat)
tahura hvalisav, nadmen, razmetljiv
faik a nadmocan; odlican, izvrstan;
faikiyet ( -ti) a nadmoc, prevaga, pre-
imucstvo;
fail a 1. izvrsilac, akter 2. jur. poi':inilac,
vinovnik, prestupnik 3. bio/. faktor 4. gram.
subjekat
faiz a 1. ek. kamata, interes; cf. rem; -
kamatna stopa; - e vermek po-
zajmljivati novac uz kamatu; - slo-
zen interes, interes a interes
faizci lihvar, zelenas;
faizeilik lihvarstvo, zelenastvo
faizlendirrnek ak. darali novac na in-
teres
faizli (novac) s ka ma tom
faizsiz beskamatni; - dn bes-
kamatni zajam
fak ) a arh. zamka, klopka, - a bas-
mak pasti u klopku; - a na-
samariti, prevariti, obmanuti
fakat ) a ali, medjutim, no; - ma-
yok bez izgovora; nema nikakvih "ali "
)a beda, nemastina, sirotinja
fakih a is/. poznavalac serijata
fakir a 1. siromasan, ubog, bedan 2.
jadan, nesre6an 3. fig. ja (iz skromnosti );
- sizleri bir trl ja vas ni-
kako nisam mogao na6i 4. fakir, indijski is-
posnik
fakirhane a-p 1. sirotiste, dom za
uboge 2. fig. (moja) ku6a (iz skromnosti)
fakirizm fakirizam (indijsko isposnistvo
ubijanjem telesnosti u cilju razvijanja natp-
rirodne snage)
(o) siromasiti, padati u
b edu
ak. osiromasiti, domesti
b edu
fakirlik 1. beda, nemasiina
2. neplodnost (zemljista)
faksirnil faksirnil
faktitif gram faktitiv, kauzativ
faktr faktor, cinilac; ct. etken
fakltatif fakultativan, neobavezan
faklte fakultet; felsefe - si filozofski
fa kultel
faklteli student, fakultetlija
fal a gatanje, bajanje; - amak (ili bak-
mak gatati, predskazivati; - bak-
mak predskazivati kome sudbinu; -
kamenci6 za gatanje
falaka a falaka (stara naprava za ba-
tinanje ucenika po tabanima) 2. batinanje
falakom (kazna); - ya ekmek (ya-
ili vurmak batinati fa-
lakom po tabanima 3. teh. stezac
falan a 1 taj i taj (kada se upotrebi
umesto licnog imena); bana - geldi dosao
mi je jedan 2. uz reCi koje oznacavaju
vreme, mesto, /ice, sluzi za iskazivanje
stvari koje se ne zele ponavljati neki; - ta-
rihte nekog datuma; - yerde na nekom
fa ni
mestu ll (ili - - , - filan, - - fes-
tekiz) i slicno, i drugo (s prizvukom oma-
lovazavanja); o, ekmek, peyir - filan
yiyor on jede hleba sira i slicno lll tako
nesto, priblizno, oko; saat - bilo je
oka pet sali; yz liram - imao sam
oko sto lira
falancav. falan 1
nekakav, neki, n. n.
falanj1 anat clanak (prsta)
falanj2 1. falanga, jedinica kopljanika
(u staroj Grckoj) 2. falanga, spanska fa-
sisticka
falanjist falangista
gatar, pogadjac; - gatalica
- - ya fendetmez post. vrana vrani oci
ne vadi.
gatanje, proricanje
faleta, falete obu6arski noz
(-yn)a dobar predznak
falso 1. muz. pogresan ton, falset 2.
omaska, propust; gaf; - yapmak 1) po g-
res no svirati 2) pogresiti
falsolu pogresan, disonantan (ton,
nota)
talya voj. arh. falja, faljica (upaljac na
starim pusl<ama i topovima): - otvor
za paljenje
familya 1. porodica 2. biol. familija, po-
rodica 3. vulg. baba, zena (o supruzi)
fanatik 1 fanatik ll fanatican, zaslepljen
fanatizm fanatizam, zaslepljenost
tantan nar. susketav, suskav, vrskav (o
govoru)
tanfar muz. 1. duvacki orkestar 2. tan-
fare, tus
fanfin: - etmek nar. govoriti stranim,
nerazumljivim jezikom
tani a prolazan, smrtan; - dnya pro-
lazan svet
357
tanila flanel 2. pletena majica; pot-
kosulja ll flanelski, od flanela
tanilik prolaznost, nepostojanost, efe-
memost
galis) arvensis 2. dusica, vranicova trava
(Origattum vulgare)
farenjit (-ti) med. faringitis, zapalenje
zdrela
fanta zool. plava, mocvama senica farfara 1. galamdzija, brbljivac 2. hva-
(Parus caeruleus) lisavac, razmetljivac
fantasma psih. opsena, prividjenje, tan- razmetljivac hvalisavac, fan-
tazma faron
fantastik nestvaran, fantastican
fantazmagori fantazmagorija, utvara,
carolija
fantezi 1 masta, uobrazilja; muz. fan-
tazija ll ukrasen, kitnjast (namestaj, tka-
nina i si.)
fantezicilik mastanje, fantaziranje
fantezist (o piscu, umetniku)
fanti zandar, pub (karta)
fanus 1. ukrasni fenjer 2. mor svetionik
3. stakleni poklopac (posude, lampe, mik-
roskopa i si)
fanya ribarska mreza (krupno pletena)
far 1 1 . aulo far
farsenkaza oci (razlicite boje)
farad2 fiz. farad
djubrovnik O - gibi (ili kadar) og-
roman (o ustima)
faraza a uzmimo, pretpostavimo da ...
recim o da ...
farazi a pretpostavljen, uslovan, hi-
potetican
faraziye pretpostavka, hipoteza; ct. var-

farba, farbala kamer, volan (na haljini)
fare a zool. mis; tarla - si poljski mis O
- (bir yer) potpuno
prazno (mesto); - geer yol olur nista ne
ostaje bez traga
fare bat. vidovcica (Ana-
358
hvalisavost, razmetljivost;
brbljivost
1. umoriti se, posustati 2. pos-
tariti, iznositi se, izandjati (o odelm) 3. os-
tareti 4. odustati 5. nar. ostariti
a. arh. 1. koji se povukao; odus-
tao 2. jur. koji ustupa, prenosi (imovinu) 3.
slobodan, miran, lisen briga; -olmak 1) /-
dan/ odreci se (imovine), ustupiti drugome
2) osloboditi se (posla i si); prekinuti sa
cime; dici ruke od cega
farika a posebno obelezje, osobeni
znak; ct.
faringit v. farenjit
Farisi p v. farsa
fariza a neizbezna obaveza, sveti dug
fark a 1. razlika; - etmek 1) videti,
raspozna (va) ti 2) shvatiti, razumeti 3)
razlikovati, videti razliku; 4) menjati se -
etmez nije vazno, ne menja stvar; -
olmak primetiti, shvatiti, osetiti;
- olmamak ne razumeti, ne shvatati
(u ce mu je stvar); - varmak 1)
opaziti, primetiti 2) shvatiti; osetiti, naslutiti
- raziike u gledistima; saat -
vremenska razlika 2. podvajanje, disk-
riminacija; - gzetmek podvajati, deliti,
praviti razliku
farkedilmek pass. od fark etmek
1. razlicit, drukCiji, koji se raz-
likuje; cf. - s neznatnom
razlikom; - olmak razlikovati se, biti raz-
licit 2. diskriminacioni; - tutmak podvajati,
praviti razliku, diskriminisati
malo razlicit, s neznatnom raz-
likom
razlikovati se, postali raz-
licit; diferencirati se
diferencijacija
ak. diferencirati, raz-
Iikevali
razlicitost
1 . isti, bez raziike 2. nep-
rimetan, nejasan
gubiti razlicita svojstva,
postati jednc.k
farmakodinamik farmakodinamika
istovetnost, jednakost (po
osobinama)
farmakolog farmakolog
farmakoloji farmakologija
farmason 1. mason 2. nar. bezboznik,
nevernik
farmasonluk masonstvo, masonerija
fars paz. farsa, komedija
Farsa 1 persijska jezik ll na persijskom
tart: - furt hvalisanje, razmetanje; -
furt etmek hvaliti se, razmetati se
farta: - olmamak nep-
romisljeno govoriti, netakticno postupati; -
yok netaktican
farz 1 a re/. obavezan verski propis; fig.
dug,obaveza
farz2 a. pretpostavka; nagadjanje, nas-
. lucivanje; - etmek pretpostavljati
fasa: - iiso arg. glupost, budalastina,
besmislica (o stvari, reci)
fasarya besmislica; tricarija
faseta v. taeta
a 1. glava, poglavlje (knjige)
2. odeljak, deo 3. sezona, godisnje doba
4. poz. cin 5. muz. partitura 6. splet-
karenje, ogovaranje
fatiha
a 1. interval, medjuvreme 2. pre-
kid, pauza; - vermek dati pauzu, prekinuti
isprekidan, s prekidima; pe-
riodican cf.
neprekidan, kontinuiran
fasih a pravilan, jasan (jezik, govor)
fasikl svezak, deo (izdanja)
fasile a. arh. biol. familija, porodica
fasit a. 1. porocan, pokvaren 2. smutni,
huskacki; buntovnicki; o - daire be-
zizlazan polozaj, vrzino kolo
faska povez preko pupka odojceta
fasla; - - mestimicno, tu i tamo
tasietmek ak. 1. resavati (spor, prob-
lem i si.) 2. deliti, odvajati
Marokanac
fason kroj
Fasone dezeniran (stof)
fasulye bot. pasulj obicni (Phaseolus
vulgaris) O - gibi kendisini nimetten say-
mak pridavati sebi znacaj, imati o sebi vi-
soko misljenje; - gibi kao pritka,
mrsav i visok (govori se podrugljivo)
fas p obnarodovan, razglasen; - etmek
razglasiti, rastrubiti (tajnu i si.)
- - onam. p/justanja ili klokotanja
vade; - - akmak obilno teci
pljus)<anje, zapljuskivanje (vode)
(-ti) fasista; pristaica fasizma
v.
v.
fasizam fasistoidan, naklonjen
fasizmu
fatalizm fatalizam
fatih a osvajac, zavojevac
fatiha a re/. prva sura Kurana; /-al -
okumak fig. izgubiti nadu, oprostiti se od
c ega
359
tatura
fatura trg. taktura; - (birine)
karmak prebsaciti odgovornost na drugog
- napisati takturu; fakturisati
faturalamak ak. takturisati
faul sp. taul
fauna tauna; cf. direy
tava pire od boba
favori 1. zalistak, zuluf 2.sp. taverit 3.
ljubimac, mezimac
favul v. taul, prekrsaj
tay geol. pomeranje, prekid (zemljanih
slojeva)
fayans tajans
fayda a korist, dobit; ct. yarar; - do-
kunmak (ili - etmek) koristiti, pomagati,
bit i od koristi; - grmek 1) izvuci
korisi 2) /-da/ smatrati korisnim, videti u
cemu korist; - olmak biti koristan, po-
magati; - vermemek ne koristiti, ne biti od
koristi
til. utilitaristicki ll utilitarist
til. utilitarizam
faydalanmak abi. korisiili se cime, oko-
ristiti se; ct. yararlanmak
koristan (u raznim znacenjima);
ct. - bulmak smatrati korisnim; -
takat teh. koeticijenat korisnog
dejstva; - yk av. korisna nosivost; pla-
ceni teret
nekoristan, beskoristan, uza-
ludan
nekorisnost
fayrap mor. pojacaj vatru! daj paru! (ko-
manda); - etmek 1) mor. pojacati vatru 2)
ubrzati, pespesili (posao i si.)
tayton taeton (laka otvorena kola na
eeliri tocka)
faytoncu vozar taetona
faz faza
360
a arh. castan, cestit, posten; cf. er-
demli
fazilet (-ti) a vrlina:cast, dostojanstvo;
ct. erdem
faziletli v.
faziletsiz necastan, neposten; ne-
dostojan
fazla a 1 suvisan, prekomeran, pre-
teran; dodatni; - suvisna tezina; -
bagaj av. tezina prtljaga preko dozvoljene;
- jur. prekovremeni rad; - yatak
dodatni lezaj; - gelmek (gitmek ili ka-
mak) preci granicu, pokaziti se suvisnim
(prekomernim); - grmek smatrati su-
visnim ll su) visak, pretek; izobilje; -
napretek, u izobilju, obilno, veoma mnogo
i - mutluyum veoma sam sreean;
retim - visak proizvodnje lll 1. abi, vise
od, preko; - vise nego sto je
potrebno 2. suvise, mnogo; - dan previse,
obilato; - olarak 1) povrh toga, uz to; sta-
vise IV ispred glagola odgovara srpskohr-
vatskom prefiksu pre=; - doldurmak pre-
puniti; ykletmek pretovariti,
preopteretiti o - mal gz post.
od viska ne boli glava
fazlaca vise od potrebnog
povecati se, umnoziti se,
uvecati se (b rojcana )
preteranost, prekomernost, su-
visnost; izobilje
fecaat ) a beda; tragedija, ka-
tastrofa
feci a zalostan; tragican, bolan
fecir (-eri) a zora, osvit, praskozorje;
kuzey - i polarna svetlost
fecrikazip (-bi) a lazno svitanje (pre
svanuca)
a svitanje, osvit (pre iz-
laska sunca)
feda a zrtva, zrtvovanje; - etmek zrtvo-
vati, podneti zrtvu; - olsun! neka bude!
nije steta!
feda i a 1 . neustrasiv covek, nebojsa;
usijana glava 2. revolucionar, prevratnik 3.
cuvar (kakvog mesta, objekta ili licnosti)
fedailik samopozrtvovanje
fedakar a-p pozrtvovan, odan; rev-
nostan; ct. zverili
fedakarca pozrtvovano, odano, ne-
sebicno
pozrtvovanje, samopregor,
nesebicnost; odanost, predanost; - etmek
(ili yapmak) zrtvovati se; posvetiti se, pre-
dati se
federal federalni, savezni
federalizm federalizam
federasyon 1. federacija 2. savez, fe-
deracija; Futbol Fe-
derasyonu Medjunarodna fudbalska fe-
deracija
federatif federativan; Savezna Re-
publika Yugoslavija
federe federalan
fehamet (-ti) a arh. velicina; slava,
ugled; uvazavanje
fehametlu ist. visocanstvo, pre-
uzvisenost, svetlost (titula uz imena velikih
vezira i princeva u Osmanskom carstvu)
fehva a arh. znacenje, smisao; -
u skladu sa, shodno, u smislu ...
fekl skrob, stirak
felah a arh. izbavljenje, spas; - bumak
spasiti se, izbaviti se
felaket (-ti) a 1 nesreca, zia kob; ka-
tastrofa, elementama nepogoda; - e
ramak pretrpeti nesrecu ll los, uzasan,
jeziv, grozan; - bir kitap grozna knjiga
felaketli katastrofalan, porazan
felaketzede a-p n ik
fel a med. paraliza; apopleksija; ct.
inme; - e paralizovati se, biti pa-
ralizovan (i fig.)
felli paralizovan, oboleo od paralize
(-li) feldmarsal
feldspat min. feldspat
fen
felek 1 ) a 1. nebo, nebesa; ct. gk
2. svemir, kosmos, vaseljena 3. sudbina,
kob, udes; - ten bir gn (ili al-
mak) provesti prijatan dan; - in em-
berinden iskusan; prepreden,
lukav; stari lisac; - ten kam almak pro-
vesti prijatno vreme (trenutke); - e ks-
mek biti nezadovoljan sudbinom,. .oca-
javati; - in s illesine (ili sitlesini
yemek) trpeti udarce sudbine; patiti; pre-
ziveti teska iskusenja; - yar olursa uko-
liko nesto lose ne iskrsne, ako budu po-
voljni uslovi
felek2 v. filenk
felekiyat a arh. astronomija; ct. gk
bilimi
Felemenke halandski jezik
Felemenkli Holandjanin
Felfelek 1. vrsta malog leptira 2. bot.
katehu-palma (Areca catechu)
felfellemek 1. pasti od zamara (o ptici )
2. gubiti brzinu (o telu koje se vrti ) 3. zbu-
niti se, izgubiti glavu
tellah a 1. felah, egipatski seljak 2. fig.
tamnoput covek, crnac
fellik, fellik; - - usplahireno, uzrujano,
nervozno, groznicavo; - - basmak unez-
vereno gledati; - - nervozno
setali
felsefe a filozofirati, mudrovati
felsefe a. filozofija, - ler yapmak iron.
mudrovati
felsefeci nastavnik (profesor) filozofije
felsefi filozofski
feminist (-ti) feminist
feminizm teminizam
fen (-nni ) a 1. prirodne nauke; - fa-
kltesi prirodno-matematicki fakultet 2.
tehnika 3. nauka
36.1
'i
fena
fena 1 a 1 . los, rdjav; - hava lose
vreme; - huy losa cud 2. neprijatan; - ko-
kulu smrdljiv ll (ili - -) lose, rdjavo; !-af -
bakmak mrko gledati; lose postupati; /-1/
- etmek lose postupati s kime; - halde
veoma jako, silno, posteno, valjano lll
mnogo, jako, silno, strasno; - ya-
kisa silno pada O - prilicno
dobar; - gelmek skoditi (o leku i si.) -
gitmek vredjati, ljutiti, nervirati -
haber tez duyulur post. los glas se brzo
procuje; - ya sarmak ici na gore (o poslu,
stanju) - yerine vurmak pogoditi u slabo
m es to
fena2 a: - bulmak nestati, umreti
fenaca prilicno los
pogorsanje
pogorsati se, pakvarili se
(o poslu, vremenu, stanju 2. slositi se, lose
se osecati
ak. pogorsa (va) li
1. zlo; - etmek (ili yapmak) ci-
niti zlo; pakostiti 2. muka, nesvestica; klo-
nulost; - geirmek (ili gelmek) onesvestiti
se; klonuti
fener 1. fenjer, lamba 2. mor. svetionik
3. posluzavnik za kafu (s rucicom na vrhu)
4. arhit. kube; zastakljen otvor u krovu;
zatvoren balkon O - bakljada, ilu-
minacija; - ekmek fig. pokrenuti, or-
ganizovati, biti kolovodja (nerede i si.) - i
nerede sndrdn? sa/j. gde si se zadr-
zao? gde si ugasio fenjer (govori se onom
ko ujutro dodje kuci
fener zoo/. morski djavo, riba-
pecac (Lophius piscatorius)
fener zool. svitac (Lampyris
noctiluca)
fenerci 1. fenjerdzija 2. cuvar sve-
tionika
Fenikeli lst. fenicanin
fenlenmek znati vise nego sto pristaje
uzrastu (ob. o devojci)
362
fenni a 1. naucni 2. tehnicki
fenol hem. fenol
fenomen fenomen, pojava; dogadjaj
fenomenizm fi/. fenomenalizam; cf.

fenomenoloji fenomenologija
fent (-di) p podvala, doskocica, trik
feudalan
feudalizam
ter p 1. sjaj, svetlost 2. zivost,
(ociju); gznn- i oci su mu po-
tamnele (izgubile sjaj)
ferace a feredza, zar
feraceli u feredzi, pod feredzom
feracelik tkanina pogodna za feredzu
feragat (-ti) a odricanje, odustajanje
(od svog prava); - etmek 1) odreci se,
odustati, povuci se (u korisi drugog) 2) os-
loboditi se, sahibi nesebican
a 1. povlacenje (s posla i si.) 2.
jur. prenosenje, ustupanje (imovine)
terah 1 p 1. prostran, veli k, sirok; - bir
ev prostrana kuca; - - 1) izobilno, nap-
retek, do mile volje 2) najmanje, minimum
ferah2 a radost, sreca; veselost, bezb-
riznost; ii - veseo, radostan, raspolozen;
kalbini - tut! budi veseo! ne tuguj!
terahi p arh. 1. policijska plocica (u ob-
liku polumeseca, nosena o vratu) 2. ist.
metaina plocica za pricvrscivanje kicanke
na fesu (u doba sullana Mahmuda ll)
ferahlamak, terahlanmak 1. postali
sirok, otvoriti se 2. razveseliti se, ras-
poloziti se; laknuti (bolesniku)
ak. caus. od fe-
rahlanmak
koji razveseljava, koji daje
vedrinu (raspolozenje); - bir haber ve-
sela, prijatna vest
ferahlatmak ak. razveseliti, uliti ras-
polozenje, oraspoloziti
1. sirina, prostranost 2. radost,
veselost; raspolozenje
teraset (-ti) a arh. ostroumnost, do-
vitljivost, bistrina
ferasetli ostrouman, dovitljiv, bistar
ferc otu bat. smrdljiva pepeljuga (Che-
nopodium vulvaria)
fer (-ci) a anat. stidnica, vulva
ferda p 1 . sledeci, naredni dan; -
gn sutradan, sledeceg dana; sutra 2. bu-
ducnost, sutrasnjica
ferde nar. svitak, smotuljak; svezanj;
denjak
ferdi a licni, individualni; - olarak in-
dividualno; - licna inicijativa
ferdiyeti individualista
ferdiyetilik individualizam; cf. bi-
reycilik
ferhat a. arh. veselje
teri a. arh. drugstepen, sekundaran
feribot (-tu) trajekt, feribot
ferih a radostan, veseo, vedar O -
tah ur 1) u izobilju 2) udobno, komforno,
lagodno
teri k 1 p 1. pile, ptic (seve, jarebice
i si.) 2. petlic 3. vrsta krte jabuke
terik2 (-ki) a arh. voj. ge-
neralpotpukovnik; generalpukovnik; bi-
rinci - generalpukovnik; ikinci - ge-
neralpotpukovnik
feriklik cin generalpukovnika ili ge-
ne:ralpotpukovnika
ferma stav vrebanja psa-tragaca (kad
opazi divljac); - durmak vrebati
ferman p ist. ferman; sultanski ukaz; -
izdati ferman O - dinlemernek
ne priznavati ni zakone ni pravila; - sizin
kako vi hocete
fesahat
1. ist. lice za koje je izdat fer-
man (o kazni, pogubljenju) 2. fig. svo-
jeglav, drzak covek
fermantasyon fermentacija
fermene arh. termen (prsluk od coje ili
kadife, ukrasen gajtanom )
fermeneci izradjivac fermena
ferment (-ti) ferment
fermiyum hem. fermijum
fermuar patent-kopea
fersah a arh. 1. mera za duzinu (5 km.)
2. fig. velika daljina, bestragija O - -
mnogo, veoma mnogo, obilno
tersiz slab, mracan (o svetlosti); be-
zivotan, bezizrazan - gzler bezizrazne
o ci
oslabiti (o svetlosti); os-
tati bez sjaja, postati bezizrazan
tersude p arh. postario, iznosen, po-
haban, otrcan
fert (-di) a 1. jedinka, individua; cf. birey
ferti individualist;
fertilik individualizam
fertlik i ekmek (ili arg.
strugnuti, kidnuti, zbrisati
feryat p krik, jauk, vapaj, za-
pomaganje; ct. - basmak vikati,
krieati, zapomagati; - etmek 1) vi kati 2)
fig. vapiti; patiti, trpeti; - figan vikanje, kri-
canje
ferz p arh. sah. kraljica, dama; -
karmak igrati bez kraljice (sa slabim ig-
racem); - izaci na poslednje i pos-
tati polje kraljica (o pionu)
tes fes; - pskl kicanka na fesu; -
ini havaya atmak v. havaya
atmak
fesahat (-ti) a recitost; cistota, jasnoca
stifa
363
fes at
fesat a 1 1. poremecaj, rastrojstvo;
cf. bozukluk; sinir - nervno rastrojsiva 2.
nered, melez, smutna; - iza-
zivati nered 3. spletka, intriga, ogovaranje;
- spletkariti, plesti intrige; -
spletkar, intrigant, smutljivac
ll 1. sumnjicav, podozriv; - bir adam
sumnjicav covek 2. intrigantski, smutljivicki
spletka; smutljivac, huskac,
podbadac
spletkarenje; smutnja, hus-
kanje, podbadanje
feshedilmek pass. od feshetmek
feshetmek ak. 1. ukinuti, ponistiti; ras-
kinuti (ugovor, veridbu) 2. raspustiti
(skupstinu i si.)
fesih (-shi) a 1. ukidanje; ponistenje;
nikah - i raskid braka; 2. raspustanje;
meclisin - i raspustanje skupstine
bot. bosiljak (Ocimum ba-
silicum)
fes rengi 1 tamnocrvena boja ll tam-
nocrven, bordo
es bot. cesljuga (Dipsacus)
festekiz v. falan festekiz
festival (-li) 1. festival 2. arg. zagor,
buka, galama
fesuphanallah a uzv. o, boze! to je ne-
moguce!
fetha a 1. arh. anat. otvor, grlic 2. fatha
(dijakriticki znak arapskog alfabela za raz-
likovanje glasova (a, e)
fethetmek ak. osvajati, pokoravati
fetih (-thi) a osvojenje, pokoravanje -
harbi osvajacki rat
1. fetis (i fig); kumir 2. amulet,
amajlija
fetisist
fetret (-ti)a 1. medjuvlasce, medjuvlada
(izmedju dva vladara ) 2. razdoblje (iz-
medju dva dogadjaja )
364
fettan a spletkar; smutljivac, huskac ll
sarmantan, drazestan, zanosan, bajan
spletkarenje, smutnja
fetva a re/. fetva (resenje koje donesi
muftija u vezi sa islamskim pravom); -
karmak (ili vermek) 1) izdati fetvu 2) au-
toritativno govoriti, ne dozvoljavati pri-
govor
fetvahane a-p rezidencija sejh ul-
islama
fev a: - - u gomilama, i ruljama
feveran a 1. sikljanje, kuljanje (vode) 2.
kiptanje, ceptanje (od gneva); - etmek 1)
sikljati, kuljati 2) planuti, razjariti se
fevk - ki) a 1 gornji deo, vrh ll visi,
stariji (po polozaju, rangu); - -
inde iznad, vise, povrh (cega)
fevkalade a. neobican, izuzetan, ne-
vidjen; (iz) vanredan, poseban; - -. mah-
keme vanredni sud; - vaziyet vanredna
situacija; ll neobicno, vrlo, veoma; dos-
tum - zengin moj prijatelj je neobicno
bogat
fevkaladelik neobicnost, narocitost,
osobitost; izuzetnost; jedinstvenost
a 1 natcovek, supermen ll
natcovecanski, nad judski
fevkalgaye a neobicno; veoma, krajnje;
prekomerno
fevri a iznenadan, neocekivan; im-
pulsivan
fevrilik neocekivanost, iznenadnost
fevt (-ti) a 1. propust, propustanje; gu-
bitak 2. umiranje, smrt; - etmek izgubiti,
propustiti (priliku, mogucnost) - olmak 1)
pass od - etmek 2) umereti
feyezan a 1. poplava, povodanj 2. fig.
izobilje
feyiz (-yzi) a plodnost; obilje, izobilje 2.
procvat, napredak, progres
feyizli plodan, izobilan
teylosot arh. filozof
teyyaz a. izobilan, veoma plodan
feza a arh. kosmos, svemir
tezleke a zakljueak, rezime; ct. zet
1. baeva, bure; - soljena riba
u buretu; - pivo iz bureta; -
vinska baeva
baevar, pinter
baevarski zanat
ak. puniti burad, toeili u
bu ra d
v. lukara
a arh. odsustvo, pomanjkanje;
oskudica, nemasiina
a serijatsko pravo, mus-
limanski kodeks
- - 1 onpm. kipljenja ili k/okotanja
vade ll fig. vetrenjasl, kokelan; - - bir
vetrenjasta zena o - - kaynamak
vrveti
fig. kokelna, kaciperna (o
zeni)
1. kljueali, vreti; klokolati;
besneli, hueali (o moru) 3. kokelirali, pre-
nemagati se
rec. od (3.)
kipljenje, klokotanje
a 1. anegdola 2. hronika (no-
vinska) 3. jur. slav (paragraf) 4. pasus;
pasaz (teksla) 5. arh. anai. prsljen;
1. pripovedae, kazivae anegdota
2. pisac novinskih hronika
kiselili se; vreli, previrali;
- - brzo, kolulavo; - - bakmak
kolulali, sarali (oeima)
lesnik; - leska (Cory-
lus avellana); - zoo/. sumska ja-

rebica, lesiarka (Terastes bonasia) o - al-
mala i vredna stvar; - dol-
durmaz veoma malo, neznatno; - kurdu
gibi sitna i punaeka zena
1. uzgajivae, prodavac lesnika
2. nar. koketna zena
1. uzgajanje lesnika ili trgo-
vina lesnikom 2. nar. koketerija
faresi zoo/. puh, puhac (Mus-
cardinus avellanarius)
boje lesnika
krckalica (za lesnike)
leskar, leskovik
v. faresi
onom. brzog okretanja, hoda; -
dnmek vrteti se, kruzili oko saletati,
spopadati
arg. kopile
1. eelka; - eetkica za
zube; elbise - eelka za odelo 2. slik ki-
eica, kist a - gibi ostar kao eekinja, ee-
kinjast (o' kosi, bradi)
eelkar
eetkarslvo (proizvodnja i tro-
govina)
t
ak. 1. eistili eelkom, eelkati
2. fig. izbrusiti, izribati, izgrditi
pass. od
caus. od
eetkanje
svuda okolo, sa svih slrana, u
krug
1. teh. obrtni prsten; zglobni
spoj 2. kockarska eigra (od bronze) 3. fig.
prevrtljivac;
kamer, volan (na haljini)
sa karnerom (suknja)
- - v. 1
365

k 1. zvrk, i':igra (igracka) 2.
ventilator 3. vetrokaz 4. fig. obmana, pre-
vara, tukavstvo; - evirmek ili dn-
drmek obmanjivati, varali - gibi prevrt-
ljiv, koji ne drzi do reci
1. prodavac zvrkova 2. fig.
varalica, prevarant, probisvet
v.
vrteti se, okretati se
ak. vrteti, okretati
neprekidno i brzo se okrecuci
furuna, pec; pekara; -
plinski stednjak; maden - visoka pec;
mutfak - kuhinjska pec, O kadar) -
ekmek yemesi jos mnogo treba da
radi; jos nije dorastao; - gibi veoma topto,
topto kao u furuni
pass. od
tarlatma 1. izbacivanje, lansiranje; (ra-
kete, vestai':kog satelita i si.) 2. ka-
tapultiranje (sedista iz aviona)
ak. hitnuti, izbaciti, lansirali
1. uztetanje 2. fig. skok (cena)
a prilika, zgoda mogucnost,
sansa; - beklemek cekali povoljnu pritiku;
- bulmak bulmak naci pogodno vreme
(priliku) - koji koristi svaku pri-
liku; prepredenjak; - ele geirmek uloviti
povoljnu priliku; - bu - najzgodnije vreme;
to je prava prilika; - gzetmek vrebati po-
voljnu priliku - koristiti po-
voljnu priliku, ne propustati priliku; - kol-
lamak v, - gzetmek - vermek dati
priliku; - yoksulu ztonameran u ko-
riscenju sanse
1. pecar, furundzija 2. pekar koji koristi svaku priliku; pre-
1. furundzijski zanat 2. pe- vejanac, prepredenjak
karskizanat gutljaj; cug (pica, cigarete)
ak. 1. staviti u pec; peci; 2.
susiti u peci 3. peci ciglu
pass. od
caus. od
a arh. 1. grupa (ljudi) 2. voj. di-
zivija; cf. tmen 3. partija, stranka; mu-
halefet - opoziciona stranka
pristalica, privrzenik (odredjene
stranke)
privrzenost, odanost (stranci)
mor. fregata
izbocen, ispupcen, isturen, iz-
bacen;- gzl buljav, buljook
1. gl. im. od 2. arg ko-
pile 3. arg. nevaspitan, bestidan
1. izeleteti, odleteti, odjuriti 2.
iskociti, ispasti (o ocima, kosti, zglobu i si.)
3. skociti (o cenama)
teh. izbacivac, ejektor; mermi -
izbacivac zrna
366
- - stalno, neprestano (menjati
mesto):-- girip stalno utaziti i iz-
laziti; muvati se
1. oluja, nepogoda, nevreme;
bura; - dici se, razbesneti se (o
oluji, buri); - gibi 1) odjednom, brzo 2)
usplahiren, uzrujan, nespokojan; - kop-
mak (ili patlamak) 1) razbesneti se (o
buri) 2) fig. izbiti (o svadji) kar - snezna
oluja, mecava; kum - pescana oluja (u
pustinji) 2. fig. bura 3. mecava; kum ne-
volja, tezak polozaj 4. metez
zoo/. burnica (Procellaria)
olujan, buran; fig. nemiran,
buran (zivot, dogadjaji i si.)
poludeti, izgubiti parnet
onom. sapata, 6u6orenja; - - ko-
razgovarati sapatom, dosaptavati
se
rasprskivac, rasprasivac (tec-
nosti, parfema, leka)
- - sapatom; - - sa-
putati; - - razgovarati sa-
patom
sapulanje; suskanje
ak. dat. sapulali
s ile ak. dosaplavali se
sapa!, suskanje
1. - - onom. pucketanja vatre
sustanja vode; - - duvati
(kroz nos)2. lajno, krisom
1. pucketali (o valri) 2. sus-
tali (o vodi iz slavine)
duvanje, sislanje (nosom); puc-
ketanje; suslanje
a vodoskok, fontana
ak. dat. 1. v. 2. pot-
kazivati, dostavljati
pass. od
p pistac, pislacija; -
bot. lrislja (Pistacia vera) o - gibi 1) zi-
vahan i uhranjen 2) fig veoma lep -
v. - gibi 1) pun, uhranjen 2)
arg. prelepa, veoma lepa zena
1. uzgajivac ili prodavac pis-
lacija
gajemje pistacija; lrgovina pis-
lacijama
1 olvoreno zelena boja ll ot-
voreno zelen O - makam sporo, lagano,
tromo
vrt pislacija, mesto koje obiluje

v.
v.

- - onom. sustanja tkanine, lakog
pljuskanja vode (pri pranju); - - etmek 1)
sustali (o tkanini) 2) lako pljuskati (o vodi)
1. sustali 2. lako pljuskali,
fiber
buckali (o vodi)
caus. od
1. sustanje, susanj (tkanine) 2.
pljuskanje, brckanje, buckanje
sikljati, prstati, izbijati
(konjska) balega
1. ak. arg. djubrili, gnojili 2.
balegati (o konju)
arg. nadjubren
djubriste, bunjiste
izdanak, mladica (drveta)
strcaljka, spricboca
teh prskalica, ejektor
1. gl. im. od 2. astr.
protuberanca (sunceva)
1. izbijati mlazom, sikljati,
kuljati (o vodi, nafti) 2. izbijati, bujati, brzo
rasli (o usevima, biljkama)
sistanje (pare) pistanje (ventila)
ak 1. izbacivati vodu (o vo-
doskoku) 2. fiziol. ejakulirati
kiseliti se; vreli, previrati; c{

caus. od
v. nar.
a med. kila, hernija, cf.
- preponska kila; - olmak fig.
imati velike nevolje
kilav, sa kilom
otu bot. sipanica, trava od kile
(Herniaria glabra)
a priroda, cud, narav
a urodjen, prirodan
a arh. fil. nativizam
v.
fiber fibra (papir ili ploca od biljnih vla-
kana) ll od fibre;


fiberglas fiberglas
fibrin biol. tibrin
fiidan izdanak, mladica; sadnica, rasad
o - boylu (ili gibi) stasit, vitak, naocit
agr. rasadnik
fide rasad
fideci uzgajivac i prodavac rasada
fidecilik gajenje rasad, til. pravac "ciste
ve re"
fidelemek ak. rasadjivati, presadjivati
fidelik agr. rasadiste; staklenik za
rasad ll rasadni, za rasad
fidye, fidyeinecat a otkup, os-
lobadjanje(novcem)
titre frula, svira
figan pla. jauk, krik, vapaj; cf.
figr figura (u raznim znacenjima );
serbest - ler sp. slobodan sastav
figran sin. statista
statiranje;- yapmakstatirati
figrin figurica, statueta
figrist portretist
bot. grahorica (Vicia sativa)
fihrist (-ti) a indeks; sadrzaj (knjige); re-
gistar, katalog (biblioteke, muzeja)
fiil a radnja, operacija; proces; cin, pos-
tupak; cf. eylem, 2. gram. glagol; cf.
eylem; - cmlesi glagolska recenica; -
glagolski lik, glagolski rod; - ekimi
konjugacija; - grnm glagolski vid; -
gvdesi glagolska osnova; - kipi gla-
golski nacin; - i inkoativni vid
glagola; bitirme - i rezultativni vid gla-
gola; - glagol povratnog lika;
edilgen - glagol pasivnog lika; ettirgen -
glagol uzrocnog lika, kauzativ; -
prelazan glagol; - neprelazni gla-
gol; - i glagol reciprocnog lika;
sreklilik - i glagol nesvrsenog vida; s-
368
reksizlik - i glagol svrsenog vida; yar-
- pomocni glagol; yeterlik - i po-
sibilitiiv
fiilen a stvarno, de facto, zaista
fiili a stvarno, aktualan, fakticki; ct. ey-
lemli; - hizmet voj. aktivna sluzba
fiilimsi gram. glagolske forme (par-
ticipi. gerundivi, glagolske imenice)
fiiliyat adela, delovanje, postupci
fikir (-kri) a misljenje, rasudjivanje;
misao, ideja; ct. - imce po mom
misljenju, po meni; /-mak/ - iyle s na-
merom da ... ; - mislilac; - ini
almak konsultovati koga, koristiti se. cijim
misljenjem; /-1/ - inden ra-
zuveriti, odgovoriti; - edinmek dobiti
predstavu o - mcadelesi borba misl-
jenja; - ini deliti cije misl-
jenje; - teatisi razmena misljenja; - ver-
mek 1) savetovati 2) dati misljenje; -
yormak zainarati mozak; - yrtmek is-
kazati misao
fikirce umno, intelektualno
fikirli s ... misljenjem; dar-;.. organicen,
borniran; ileri - napredan, progresivan
fikirsiz bez ideja, bez pogleda
fikirsizlik bezidejnost
fikri a misaoni, idejni, umni, in-
telektualni; - faaliyet umni rad
fikrisabit a fiksna ideja
fiksaj foto fiksaza
fiksiyon fikcija
til a slon (Eiephans) 2. sah. lovac, la-
ufer; - med. elefantijazis Oako
oticanje nogu)
filan v. falan
.filanca v. falanca
v.
filantrop (-pu) tilantrep
'1
!
filantropi filantropija
filariz .trlica (za lan i konoplju)
fUarizlemek ak. trliti
filarmoni filharmonija
filarmonik filharmonijski; - orkestra fil-
harmonijski orkestar
filateli filatelija
filatelist filatelista
filbahar, tilbahri bot. divlji yasmin (Phi-
ladelphus)
fil burnu bot. udika, udikovina (Vi-
burnum lantana)
fildekoz pamueni konac
fil 1 . s lo nova kast, slonovaca;
predmet od slonovace 2. anat. dentin,
zubna kast, zubnina ll 1. od slonove kosti;
- tarak cesalj od slonovace 2. boje slo-
novace, mutno beo, zagasito beo (o tenu)
file 1 1. mreza, torba 2. mrezica (za
kosu)
file2 kul. file, ribic, pecenica; - si
govedji ribic
filenk mor. saonice, klizac
filet (-ti) mor. vodena povrsina iste du-
bine
fileto v. file2
til faresi zool. skocimis (Macroscelides
proboscidens)
fil hakika a stvarno, zaista, doista; cf.
gerekten
filibit v. flebit
filigram vodeni zig (na papiru)
s vodenim zigom
filik tekst. fini moher (od angorske
koze)
tilika mor. salupa, brodski camac; can-
kurtaran - camac za spasavanje
tilint (-li) kremen
filogenez
filinta lovacka puska; karabin o - gibi
vitak, lep, privlacan
Filipinli Filipinac
filiskin bot. metvica (Mentha pulegium)
Filistinli Palestinac
filiz 1 izdanak, mladica; - gibi vitak,
tanak, lepo gradjen
tiliz2 a ruda, rudaca; demir - i gvoz-
dena ruda
tilizi 1 svetlozelena boja ll svetlozelen
olujni vetar (sredinom maja)
filiziemek ak. kresati, potkresivati
(mlade izdanke); filiziti, cistiti od zaperaka
(duvan); podrezivati (vinograd)
filizlenmek 1. pustati, isterivati (iz-
danke) 2. fig. poceti rasti, razvijati se
filizli1 sa izdancima (mladicama)
filizli2 bogat rudom, rudonosan
film 1. sin. foto. film, traka 2. film, film-
ska predstava; /-1/ - e ekmek ek-
ranizovati (knjizevno delo); -evirmek 1)
snimati film 2. arg. razmetati se, sepuriti
se, praviti predstavu; - hilesi filmski trik,
specijalan efekt; - filmski festival;
- filmska zvezda; - ynetmeni re-
ziser; belge - i dokumentarni film; bi-
limsel - naucni film; blkl - serijski
film; - i animirani film: do-
kamenter - v. belge - i; sesiz - nemi
film; uzun - dugometrazni film
tilmci filmski radnik, filmadzija
filmeilik kinematografija, filmska in-
dustrija
filmlik pogodan za film (materijal,
tema)
filo 1 mor. eskadra, flotila; av. eskadrila;
- etmek skupiti, skinuti jedra; ticaret - su
trgovinska fiatila
filogenez biol. filogeneza
369
filoksera
filoksera zaaf. filoksera, vinogradska
vas (Phylloxera)
filolog filolog
filoloji filologija
tilolojik filoloski
filotilla flotila (torpedna)
Fince 1 finski jezik ll na finskom
fingir: - - koketno; - - fingirdemek
preterano koketirati
fingirdek koketa, kaciperka ll ko-
ketna; vetrenjasta, lakomislena(zena, de-
vojka)
fingirdeklik kaCiperstvo, koketnost; la-
filoz mor. plovak, bova (ribarske komislenost
,mreze)
filozof filozof
filozofa filozofski
filozofik filozofski
filtre filler; - filler- papir
tiltreli s filterom; filtriran; - sigara ci-
gareta s fiilerom
filvaki a zaista, odista, stvarno; - ...
ama premda, iako ... ali; - syledi, ama
iyi premda je rekao, dobro
objasnio
Fin Finac; - dili finski jezik; -
sa una
final (-li) 1. sp. finale; -e kalmak uci u
finale, plasirati se u finale; eyrek - cetvr-
tfinale 2. muz. finale
finalist (-ti) sp. finalista
finalizm til. v. erkekilik
finanse - etmek finansirati, kreditirali
(projekat, izgradnju)
finansiye finansijer
finansman ek. finansiranje; kredi!
fincan a. 1. solja, soljica; fildzan 2. el.
porculanski izolator O - gibi razrogacen,
iskolacen (o oku)
prodavac solja, porculana i
staklarije O - rktrnek navuci
sebi nepotrebnu bedu (nepromisljenim
postupkom prema kome)
ad ... solja (mera); iki -
kahve kafa za dve soljice; - cezve
dzezva za tri soljice
370
koketirati
s ile koketirati s kime;
flertovati
sp. finis; - e gemek finisirati; - e
kalkmak povecati brzinu (pred ciljem)
fink: - atmak 1. koketirati, flertovati 2.
zabavljati se, uzivati
Finac, zitelj Finske
fino psetance-(sa dugom dlakom)
firak a arh. rastanak;
firakiye a /it. elegija (koja oplakuje ras-
tanak sa dragom)
zalostan, dirljiv; tuzan, potresan
(o pesmi, prici, filmu)
firar a bezanje, bekstvo; - etmek be-
zati; dezertirati; - pokusaj
bekstva o - a kadem basmak bezali
tirari a. begunac; dezerter
firavun 1 . ist. faraon 2. despot O - gibi
surov, okrutan (covek) - krajnja svo-
jeglavost; -tepesi (egipatska) piramida
firavun faresi zool. ihneumon, misirski
pacov (Herpestes ichneumon)
firavun ineiri ll v. frenk ineiri
postali surov (okrutan)
firavunluk 1. faraonska tilula 2. fig.
svojeglavost, tvrdoglavost; nadmenost
fire gubitak tezine, kaliranje (robe); -
vermek kalirati, smanjiti se
firez nar. 1. usev 2. strnjika;
firfiri a 1 purpurna boja ll purpuran, gri-
mizan
fi.rik nar. nedozrela psenica 2. pe-
cena psenica (kao meze)
tirkat ( -ti) a arh. rastanak
firkateyn arh. mor. vrsta ratnog broda
sa jednim jedrom
firkete ukosnica u obliku U.
tirketelernek ak. skupiti ukosnicom
firma firma, preduzece
firuze p. tirkiz; - rengi tirkizna boja
fisebilillah a. besplatno, bez naknade
fiske 1 . zvrcka, udarac prstom; kvrcan-
je 2. prstovet, prstohvat; bir - tuz prstoh-
vat soli 3. potkozni mehur, plik; - - ka-
barmak prekriti se polikovima <> /-al -
dokundurmamak (ili kondurmamak) sti-
titi, paziti, maziti
tiskeiernek ak. 1 . udariti prstima; uda-
riti zvrcku 2. (u) koriti, (po)-karati, izgrditi
fiskos sapa!, saputanje; cucorenie; -
etmek saputati; cucoriti
fistan 1. fistan, suknja 2. skotska sukn-
ia (muska)
u suknii; sa fistanom
fisto 1. sirit (kao ukras za vreme praz-
nika) 2. resa, ukras, ris, sara 3.
slicna dantelu
fistl med. fistula
1. kolac, sip 2. bibl. fisa, kartica 3.
zeton 4. el. utikac
p. 1. naboj, patron; metak,
kursum; - caura; manevra - i ma-
nevarski metak, corak 2. vatromet; raketa;
- atmak 1) izbacivati rakete; prirediti vat-
romet 2) arg. "opaliti"; - i os-
vetliavaiuca raketa 3. fisek, papirnata kesa
levkastog oblika <> - gibi eksplozivan, koji
brzo plane, nagao, prek (covek); - sa-
uzbunjivati, sejati smutniu
fitilsiz
fisekciia, izradjivac ili prodavac
fiseka
p radionica liseka
k fiseklija; nabojnjaca
ak. ispisivati lise. unositi u
kartice; voditi kartoteku
naCi se u policijskoj kar-
toteci; imati dosije u policiji
zapisan na fiSi; registrovan u po-
liciii
kartotecna kutija; kutuja za lise
m1 (-ti) podbadanje, huskanie /-al -
vermek (ili sokmak) podbadati, huskati;
zavaditi
fit2 (-ti); - olmak razracunati se s kime,
izmiriti racune; - olduk sada smo
kvit!
fit3 (-ti); fit (engleska mera za duzinu)
kime, ll izmirti - olduk sada
smo kvit!
fiti huskac, podbadac; smutljivac;
fitilik huskanje, podbadanie
fitil a. 1 . fitili 2. med. vrpca, provlaka
(za ciscenie rane) 3. cepic, supozitorij 4. li-
tilj, upaljac (za mine i si.) 5. pervaz, optok,
sirit (na uniforni, odelu) 6. arg. pijan kao
cuskiia o - i almak uznemiriti se; planuti,
prasnuti; - - burnundan gelmek is-
pastati, iskajati, ne nos izaci; - gibi mrtav
pijan; /-al - olmak biti mria.v pijan /-al -
vermek 1.) razdraziti, naljutiti, dovesti do
besa 2) huskati, podbadati, raspaliivati
fitilci 1. izradjivac ili prodavac fitilja 2.
tig. huskac
fitiliemek ak. 1. zapaliti fitili 2. nar.
razdraziti, dovesti do besa 3. podbadati,
h us kati
fitilli s fitiljem; s upaljacem; - akmak
upaljac s fitiliem
fitilsiz bez fitilja
371
fitlemek
titlemek ak. 1. huskati, podbadati, (na)
tutkati
fitlenmek pass. od fitlemek
fitleyici huskac, podbadac; smutljivac
fitne a. 1. nered, metez, pometnja,
smutnja 2. smutljivac; spletkar; - fcur ve-
li ki smutljivac; - sokmak zavadjavati, se-
jati razdor
fitneci smutljivac, sejac razdora; splet-
kar, intrigant
fitnecilik podbadanje, huskanje; splet-
karenje
fitnelemek ak. 1. ogovarati, govoriti
kome iza ledja, ocrniti koga 2. lzazivati
smutnju; sejati razdor
fitnecilik v. fitnecilik
fitoloji fitogija
fitopatoloji fitopatologija
titre a. milostinja (koja se daje o Ra-
mazanu)
fitret v. fetret
fiyaka arg. kocoperenje, kerebecenje,
razmetanje; - bozmak "spustiti"
na zemlju; potkresati kome krila; - satmak
prsiti se, sepuriti se, kocoperiti se
hvalisavac, razmetljivac
hvalisav, razmetljiv; upadljiv; -
bir elbise upadljivo odelo
fiyasko fijasko, krah, slom; - vermek
neslavno se zavrsiti (o poslu i si.)
fiyat a cena; - blmek odrediti.
cenu; - dondurmak. ek. zamrznuti
cene; - indirimi popust, snizenje cene; -
sniziti, ubiti cenu (kod kupovine);
maktu - lar utvrdjene, stalrie cene; top-
tan - cena na veliko, gresislieka cena;
yok - u bescenje
fiyatlanmak poskupiti, podici (o ce-
nama)
ak. odrediti utvrditi cene
372
fiyonk (-gu) cvor, petlja; masnica
fijort (-du) geog. fjord
fizik fizika; - fizicke po-
jave; ekirdek - i nuklearna fizika; ma-
tematik - i matemalieka fizika ll fizicki (u
raznim znacenjima)
fiziki fizicar
fiziki v. fiziksel
fizikokimya fizicka hemija
fizikoterapi fizioterapija
fizik tesi 1 ll metafizicki
fiziksel fizicki; - fizicka ge-
ografija; - durum fizicko stanje; - kimya
fizicka hemija;- zellikler fizicka svojstva
fizyolog fiziolog
fizyoloji fiziologija
fizyolojik fizioloski
fizyolojist v. fizyolog
fizyonomi fizionomija
fizyoterapi fizioterapija
1. signalna zastavica, barjacic 2.
teh. letva za niveliranje ili merenje
signalizator (zastavicama)
Flaman Flamanac
Flamanca namanski jezik
flaman flamingo zoo/. flamingo
(Phoenicopterus ruber)
flandra zastava na jarbolu
flanel tekst. flanel
blic
flavta v. flt
flebit med. flebitis, zapalenje vena
flegmon .med. flegmone, zapalenje ve-
zivnog tkiva
fleol (-l) bat. p6pino prase, timotijeva
trava (Phleum pratense)
flit (-ti) tecnost za unistavanje insekata,
fut
filitlemek flitati, strcati
flok (-ku) mor. precka, prednje tro-
uglasto jedro
flora bot. geog. flora; ct. bitey
floresans v. floresans
florin florin (holandska novcana je-
dinica)
1 vestacka svila
fles (boja u pokeru)
flotila mor. fiatila
flre floret, rapir
flrt (-t) flert, udvaranje, koketiranje; /-
la/ - etmek (ili yapmak) flertovati, ko-
ketirati
flurcun zool. tresnjar, botokljun (Coc-
cothraustes)
flurya zool. zeleniarka (Chloris chloris)
flor hem. fluor
floresan fluorescentan
floresans fluorescencija
fiz. fluorescencija
fluorescentan
florit min. fluorit
flt (-t) muz. flauta
flt flautista
fob trg. franko brod
fobi fobija, preteran strah
fodla a lepinja od krupnog brasna (ne-
kada se delile po dobrotvornim us-
tanovama)
1. !ice koje je delila lepinje 2.
fig. gotovan, badavadzija
gotovanstvo, muktastvo
fodra cvisna (kruto platno izmedju pos-
tave i stofa)
fonksiyonel
fodul a uobrazen, nadmen, su-
jetan hem kel hem - "i celav i uobrazen"
(govori se za onog ko tezi necemu sto je
izvan njegovih mogucnosti): i jadan i nad-
men
foduica nadmeno uobrazeno
fodulluk uobrazenost, nadmenost; su-
jeta, tastina
fok (-ku) zool. foka (Phoca)
fokstrot fokstrot (ples)
fokur: - - onom kljucanja, kip/jenja klo-
kotanja; klok! klok! - - fokurdamak klju-
cati, klokotati
fokurdamak kljucati; kipeti, klokotati,
fokurtu klokotanje tecnosti (prilikom
kljucanja)
fol polog, nasad Qaje koje se stavlja u
gnezdo da bi kokos ponovo snela; jaja na
koja se nasadjuje kvocka <> - yok, yu-
murta yok nema nista; nema razloga (za
raspravu i si.)
folklor falklor
folklorcu folklorist
folluk kokosije gnezdo (za nosenje
jaja)
fon 1 fo nd; kapital, zaliha; dner - lar
obrtni fondovi; yedek - rezervni fond
fon2 fon; osnovna boja; osnova po-
zadine slike
fonda mor. bacaj sidro! - etmek baciti
si d ro
fondan kul. fondan
fonem gram. fonema
fonetik (-!;ji) 1 fonetika ll fonetski
fonetiki foneticar
fonksiyon biol. jur. mat. funkcija
fonksiyonel funkcionalan; - denklem
funkcionalna jednacina; - psikozlar funk-
cionalne psihoze
373
r
'.. fonograf

fonograf fonograf
fonogragi fonografija
fonoloji fonologija
fora mor. dizi! (komanda);- yelken dizi
jedra! - etmek razviti, podici (jedra, zas-
tavu) arg. uteci, zbrisati
form 1. oblik, forma; bilgi - u formular
2. forma, pripremljenost; - da olmak biti u
form i
forma 1. v. form 2. uniforma 3. sp. dres
4. !abak; - broj tabaka
o d ... tabaka; yirmi - bir kitap
knjiga od dvadeset tabaka
formalin hem. formalin
formalist (-ti) formalista
formalite formalnost, formalnosti; for-
malizam
formaliteci v. formalisi
formalizm formalizam
forml 1. hem. formula 2. jur. for-
mulacija
formle: /-1/ - etmek formulisiti, izo-
zoziti, izloziti
formler 1. formular 2. zbornik formula
foroz ulov ribe (jednim bacanjem
mreze); - camac za izvlacanje ribe
fors 1 1. zastava na brodu (stavlja se
na brod kada je na njemu sef drzave)
fors2 uticaj, ugled, prestiz; - satmak
razmetati se, hvalisati se
forsa ist. rob na galiji
forslu ugledan, uvazavan, uticajan
forsmajr visa si la;
forte muz. forte
fortepyano muz. forte piano
fortissimo muz. fortisimo
forum forum
374
forvet sp. napadac; cf.
fos arg. 1. parazan, fals; los, nistavan
2. djubre, gad
fosfat hem. fosfat
fosfor hem. fosfor
fosfaresan fosforescentan
fosforescencija
v. fosfaresan
fosforlu fosforan
fosgen fazgen
fosili fosilli fosilan, okamenjen (i fig.)
1. okameniti se 2. fig. zas-
tareti
foslamak arg. pakvarili se (o poslu)
fosur: - - onom. puktanja, puckanja,
izbacivanja dima (pri pusenju): - - sigara
imek odbijati dimove puckanjem
fosurdamak puktati, puckati (puseci)
fosurdalmak odbijati dimove (pri pu-
senju)
fota ardov, bacva (za pravljenje vina)
fotin v. polin
foto fotowafija, fotografski snimak
fotocu fotograf
sp. foto finis
fotografija; fotografisanje 2.
snimak; - amak (ili ekmek) fo-
tografisati, snimati; - makinesi fotografski
aparat
fotograf
fotografija; fotografsko za-
nimanje
evi fotoatelje
fotojenik fotogenican
fotokopi fotokopija
fotometre fotometar, svetlomer
fotometri fotometrija
fotomodel fotomodel
fotomontaj foto montaza
fotoroman fotoroman
fotosfer astr. fotosfera
fototek fototeka
fototropizm biol. fototropizam
foya metaina folija (podloga za dragi
kamen) - meydana
razobliciti, raskrinkati; - meydana
biti razoblicen; - vermek na-
pustitii, dici ruke
ftr 1 filc ll filcan, od filca; - til-
can sesir
fyton feljton
frak frak
fraksiyon frakcija
fraksiyoncu frakcionas
fraksiyonculuk frakcionastvo
francala baget, francuski heb
frank franak (francuska novcana je-
dinica)
franmason v. farmason
trancuz
1 francuski jezik ll na fran-
cuskom
pofrancuziti se
frazeoloji frazeologija
frekans fiz. frekvencija
fren kocnica; - yapmak kociti; - yolu
trag kocenje; ayak - i nozna kocnica
trenci zel. kocnicar
frengi1 med. sifilis; - korkusu si-
filofobija
frengi2 mor otvor na brodu (za iz-
bacivanje vode), izlivnica
frengili sifilisticar
frikik
Frenk arh. Evropljanin; Francuz
- ringlovka (sljiva); - bot. kra-
suljak (Bellis); - bot. zucanica,
endivija-salata (Cichorium endivia)
frenk bot. divlja vinova loza
(Ampelopsis)
Frenke evropski, francuski (jezik)
frenk bol . jagoda (vrtna), kitn-
jaca (Fragaria sativa)
frenk (-ni) stirkana, kruta ko-
sulja
frenk ineiri bot. sikomora (Fikus syco-
morus)
frenk bot. kelj (Brassica ole-
racea sabauda)
frenk maydanozu bot. krabljika, trstika
(Chaerophyllum)
frenk bot. jerijorgovan
(Hesperis)
frek zm bot. ribizla (Ribes rubrum)
frenleme kocenje; fig. smetnja, teskoca
freniemek ak. kociti; fig. kociti, zadr-
zavati; - kociti razvoj
freniemek pass. od freniemek
frenleyici fig. kocnicar (razvoja)
frenologija frenologija, nauka o lobanji
fresk (-ki) freska
frenski fresko-slikar
freze teh. glodalica, freza; - etmek fre-
zovati
frezeci frezac, metaloglodac
trezelemek ak. frezovati, glodati
fribord mor. nadvodni deo broda
frigo sladoled na stapicu
frigorifik rashladni, koji rashladjuje
frijider frizider, hladnjak; cf.
frikik sp. slobodan udarac
375


,.
1
:;
:.
)i
i
friksiyon
friksiyon med. masaza, trljanje
friska mor. tak vetar
frktoz hem. fruktoza, vo6ni secer
fuar sajam
organizovanje sajmova
fuaye foaje
a razvrat, raspusnost;
prostitucija
fujer v. otu
fokara a 1 . siromasan, 2.
jadan, nesrecan ll dervis - dob-
rotvor, sirotinjska majka
sirotinja, nemastina, beda
fukus bot. bracic morska mahovina
(Fucus)
ful (-l) a vrsta sitnog pasulja 2. bot.
indijski jasmin (Jasminum sambac) 3. ful
(u pokeru)
fular tekst. tu lar (vrsta svile)
fulya bot. zelenkada, luzanj (Narcissus
jonguilla)
fulya zool. radja, raza (Myli-
obatis aguila)
funda bot. vres, crnjusa (Erica)
sibljak, sikara, cestar
funya upaljac (za topove)
furgon furgon
furta v. farta
furya obilje, masa - jato ptica
futa 1 a arh. frotir
futa2 sp. skif, trkacki camac
futbol (-lu) fudbal; - fudbalski
tim
futbolcu fudbaler
fuzuli a neumesan
376
fcceten a iznenada, neocekivano; -
gitmek iznenada umreti
fcur 1. razvrat 2. incest
fg muz. fuga
fls a. arh. bakarni novcic; - ah-
mere muhta olmak nemali prebijenog
grosa
fme 1 1. dimljen, susen na dimu (o ribi
i si.) 2. boje dima, pepeljastosiv ll boja
dima, pepeljastosiva boja
tmerol (-l) geol. fumorola
fru (-u) a 1. detalji, pojedinosti 2.
deca, potomci
fsun p carolije, cini; cari
p caroban, magican
ftuhat a pobede, osvajanja, za-
vojevanja
ftur klonulost, iznemoglost; po-
tistenost, utucenost, tuga; ct. bezginlik; <> -
etmemek ne pridavati znacaj, preci preko
cega; - getirmek razocarati se, izgubiti
odusevljenje
ftursuz ravnodusan, nezainteresovan
ftursuzca
zainteresovano
ravnodusno,
ftrst ( -ti) futurista
ftrizm futurizam
ftroloji futurologija
ne-
fze raketa; - ss raketna baza; g-
dml - dirigovana raketa
fzeatar lansirni uredjaj; oruzje za lan-
siranje raketa
fzen ugljen (za crtanje); olovka od ugl-
jena
fzesavar protivraketni
fzyometre fuziometar
fzyon fuzija
-G-
gabardin 1. tekst. gabarden 2. pe-
lerina, ogrtac (od nepromocive tkanine)
gabari 1. teh. gabarit, kalup, sablon,
model 2. zel. tovarni profil
gabavet (-ti) a arh. tupoglavost, tupost,
umna ogranicenost cf.
gabi a tup, tupoglav, glup
gabilik v. gabavet
gabin (-bni) a arh. prevara, zakidanje
na meri (u trgovini);
gabro geo. gabro (eruptivne stene nas-
tale ocvrscavanjem magme)
gabya mor. drugo jedro na jarbolu; -
pokretan produzetak jarbola
- - ,- gucur 1. onom. cmok-
tanje, mljackanja, pljeskanje; - gucur
nernek mljackati, pljeskati (pri jelu) 2. v.

v.
gaco arg. svalerka, "zenska" o - oskisi
funta sterlinga (sa likom kraljice Viktorije)
v.
gaddar a nemilosrdan, svirep, okrutan;
- olmak okrutno se ponasati
gaddarca, gaddareasma zestoko, ok-
rutno, svirepo
okrutnost, svirepost; tiranija;
- etmek (ili yapmak) zlostavljati, tiranisali
gadir (-dri) a v. /-11 - e
ratmak zlostavljati, tiranisali
gadirlik nar. v.
gadalioyum hem. gadolinijum(Gd.)
gadretmek dat. okrutno se ponasati,
zlostavljati
gadrolunmak pass. od gadretmek
gaf gaf, omaska, nepromisljen pos-
tupak; - (ili yapmak) napravati
gaf, pogresiti, nesmotreno postupiti
netaktii':an i':ovek; smetenjak,
nespretnjakovic
gafil a arh. nemaran, nebrizljiv; nep-
romisljen, nepazljiv; - aviama voj. prepad;
- avlamak 1.) voj. izvrsiti prepad, iz-
nenada napasli 2) iznedati; zateci; - dav-
ranmak postupiti nepromisljeno; - olmak
(ili bulunmak) biti nepa.Zijiv (nesmotren,
nepromisljen)
gafillik v. gaflet
gaflet a 1 . nepaznja, nebriga; nep-
romisljenost, nesmotrenost; 2. pospanost,
dremljivost; - basmak 1) biti rasejan (ne-
pazljiv) 2 biti pospan; - etmek propustiti
nepaznjom, prevideti
gafleten a 1. nehotice; nepromisljeno,
nesmotreno 2. iznenada, neoi':ekivano
gaga 1. kljun; - ya vermek dodirivati
se kljunom (o pticama) 2. mor. kljun sidra
3. arg. kljun (usta); - kapatmak
zapusiti kome usta O /-1/ - ya-
kalamak fig. priterati koga do zida
gaga burun (-rnu) s kukastim, or-
lovskim .nosom
gagacan zool. zviidovka (Charadrius)
gagalamak 1. kljuvati, kljucati; udarati
kljunom 2. fig. grditi, izbrusiti;
gagalanmak pass. od gagalamak
s ile 1. kljucati se (o pti-
cama) 2. ljubiti se (o golubovima) 3. lju-
bakati se, cmakati se
1 1. s .. . kljunom, kljunast 2. s
kljunom, koji ima kljun; - gemi ladja s klju-
nom
mor. mali jedrenjak sa visokim
pramcem (u Crnom moru)
memeli zool. kljunar, kljunatica
(Ornithorhynshus anatinus)
kljunast, u obliku kljuna
377

Gagavuz Gagauz (naziv za Turke hris-
canske pravoslavne vere na Balkanu, u
Besarabiji i Ukrajini)
Gagavuzca gagauski turski jezik (pod
uticajem slovenskih jezika)
gah p. v. kah
gaile a 1 . nevolja, tuga, briga, nes-
pokojistvo 2) teskoca, teret, glavoblja
gaileli 1. nespokojan, potisten, utucen
2. mucan, 2. tegoban (posao i si.)
gailesiz 1. bezbrizan, lak (zivot )2. spo-
kojan, miran, bez nevolja O - olmaz
nema coveka bez briga
gailesizlik bezbriznost; spokojstvo
gaip 1 1. odsutan 2. nestao, iscezao 111 .
jur. odsutno lice; - lerin muhakemesi jur.
sudjenje u odsustvu, in contumaciam 2.
gram. arh. trece iice 3. nevidljiv svet;- ten-
haber vermek proricati, predskazivati
gaiplik 1. odsustvo 2. nesianak
gaj fota; - oyunu igranje fote
gak glas vrane, gak
gaklama gakanje
gaklamak gakati, gaktati (o vranama,
guskama)
gala 1 . banket, svecani prijem 2. gala
predstava 3. paradna odelo; svecana uni-
forma
galaksi astr. galaksija;
galaktz hem. galaktoza
galalit (-ti) galalit (vrsta plasticne mase)
galan 1. galantan; ugladjen, otmen 2.
arg. imucan, pun para (ob. o kockaru)
galat arh. greska (u govoru)
lazni osecaj; iluzija, sa-
moobmana, varka
ovestala greska
378
- guldur onom. konjskog to-
pota, /upe, tutnjave
galebe a 1. pobeda, trijumf; /-al - al-
mak (ili etmek) pobediti, slaviti pobedu,
trijumfovati 2. nadmoc, preimucstvo'
galenit (-ti) min. galenit
galeri 1. arhit. red, niz; kat 2. paz. ga-
lerija 3. umet. sain, galerija; resim - si
slikarska galerija 4. potkop, hodnik (u rud-
niku)
galeta galeta (pecivoi
galeyan a 1 . vrenje, kljucanje; - nok-
tacka kljucanja 2. fig. uskipelost,
uzavrelost; bes, jarost, gnev; - etmek klju-
cati, vreti; fig. besneti, praskati; - a gel-
mek fig. planuti, razbesneti se; 1 - a ge-
tirmek razjariti, razbesniti, dovesti do
be sa
buran, nemiran (o vremenu,
eposi)
gali a mor. galija
galiba a verovatno, mozda; izgleda;
ocito, bez sumnje; - misafir gelmeyecek
izgleda da gost nece doci
galibarda ljubicastocrven, skerletan
galibiyet (-ti) a pobeda, trijumf; ct.
yengi
galip (-bi) a. 1. pobednicki, po-
bedonosan; - devletler pobednicke drZa-
ve 2. nadmocan, jaci 3. verovatan, ve-
rovatniji; bir ihtimal verovatnvka
pretpostavka; !-al - gelmek (ili olmak) po-
bediti, savladati; nadmasiti, nadvisiti ll po-
bednik
galiplik v. galibiyel
galiz a 1. grub, nepristojan, vulgaran
(postupak ponasanje) 2. gust, zbijen (o
blatu, oblaku si.)
galon 1. galon 2. cisterna (za prevoz
go riva)
kaljaca
galsama a. zool. skrge; cf. solunga
galvanik galvanski; - pil galvanska ba-
terija; - teressp hem. galvanski talog
galvanizasyon galvanizacija
galvanize - etmek galvanizovati
galvanizlemek ak. galvanizovati, gal-
vanizirati
galvanizli galvanizovan, galvaniziran
galvanizm galvanizam
galvanizmeli 1 . galvanizovan 2. po-
cinkovan
galvano, galvanotip tip. galvanski
k lise
galvanometre galvanometar
galvanoplasti galvnoplastika
galyum hem. galijum
a briga; tuga, jad, nevolja;
cf. tasa, - ekmek brinuti; tugovati,
zalostiti se; - kasavet jad i tuga; - yemek
v. - ekmek; - yememek ne tugovati; ne
brinuti
gam2 muz. skala
gama gama; - fiz. gama-zraci
gamagloblin biol.
- ha kukasti krst
gambot (-tu) mor. topovnjaca (ratni
brod sa nekaliko topova)
gambrik mor. brik (velik jedrenjak
sa dva jarbola)
gamet (-ti) biol. polna celija
gamlanmak dat. zalostiti se, tugovati
brizan; tuzan, potisten, snuzden
gamma v. gama
gammaz a 1. klevetnik, opadac, splet-
kar 2. potkazivac, dostavljac, dousnik, de-
nuncijant; cf. kovcu
gammazlamak ak. dat. 1 . klevetati, na-
bediti, opanjkati, opadati 2. potkazivati,
dostavljati, denuncirati
garam
gammazlatmak caus. od gam-
mazlamak
1. spletkarenje, klevetanje,
intrigasenje 2. dostavljanje, potkazivanje,
denunciranje; - etmek (ili yapmak) 1)
spletkariti, klevetati, 2) potkazivati, de-
nuncirati
gamsele kisni mantil, kisna kabanica
bezbrizan; veseo
bezbriznost; bezbrizan, lak
zivot
gamze a 1. jamica (na obrazu, bradi) 2.
arh. zmirkanje; skiljenje
gangliyon anat. ganglija; serebral -
cerebralna ganglija
gangren med. gangrena
gangrenli gangrenozan
gangster gangster
gangsterlik gangsterstvo
gani a arh. bogat o - gnll stedar;
velikodusan; cf. cmert - si olmak za-
dovoljiti se s onim sto se iina, ne traziti
mnogo, biti skroman
ganlmet (-ti) a 1. ralni plen, trofej 2.
srecna okolnost; neocekivana sreca; - bil-
mek ne ispustiti sansu
ganyan'1. konj-pobednik (u trci) 2. do-
bitni broj, dobitna karta
gar zeleznicka stanica; deniz - pris-
tanisna zgrada; tranzsit - tranzitna sta-
nica
garabet (-li) a cudnost, cudnovatost,
neobicnost;
garaip (-bi) cudne stvari, necuveni do-
gadjaji
garaipten voma cudan, neobican, je-
dinstven
garaj garaza
garam a 1 . patnja (ljubavna), ljubavni
jadi 2. silna zelja, pasija
379
garami
garami a /it. emocionalan; lirski (o knji-
zevnom delu)
garanti garancija. jemstvo; -
almak (ili - ekmek) garantovati, jamciti; -
mektubu garantno pismo ll garantovano;
pouzdano
garantilernek ak. garantovati
garantili 1. (za) garantovan. zajemcen
2. s garancijom, koji ima garanciju; -
cihaz aparat s garancijom 3. fig. siguran,
pouzdan
garantr garant (lice, institucija, drza-
va)
garaz a 1. cilj; namera; cf. erek 2.
zloba, pizma, manja, neprijateljstvo; /-al -
gajiti mrznju (neprijateljstvo) f-
al - beslemek biti kivan na koga; /-al -
olmak gajiti manju, biti na koga kivan,
(iz)-pizmiti se na koga; benim kimseye -
yok ja nikog ne mrzim
garazkar a-p 1. kivan, pakostan, zao;
zlurad 2. maliciozan, zlonameran
v. garazkar
nesebican; nepristrasan;
ronameran; - bir nesebicna
pomo6 - nesebicno; iskreno, dob-
ronamarno; bez zadnjih misli
garbi a arh. zapadni; evropski, za-
padnjacki; cf.
gard sp. gard (u boksu, macevanju)
gardenpar tiprijem, zabava u vrtu
gardenya bot. gardenija
zel. kocnicar
(-bu) 1. garderoba, ostava za
odelo 2. orman za odela 3. garderoba,
ode6a
garderober
gardiyan zatvorski cuvar
posao zatvorskog cuvara
garez v. garaz.
380
gargara 1. grgotanje, grgljanje, is-
piranje grla; - etmek grgljati, grgotati 2.
sredstvo za ispiranje grla
garibe a arh. cudovisnost; cudo pri-
rode; hilkat - si cudoviste, monstrum,
grdosija
gariban jadan, bez ikoga
garip (-bi) a 1 1. arh. stranac, tudjin
(ac); 2. usamljenik; lutalica; ct. elgin ll 1.
cudan, neobican, redak, bizaran; ct. ya-
- cudno izgledati; -
ine gitmek izgledati, cinili se cudnim (ne-
obicnim, smesnim); - i ki... cudno
je to sto ... 3. nesrecan, jadan, sirot o - in
boynu bkk olur lutalica je uvek nes-
re6an; - Allah yapar
bespomocnom bag pomaze
gariplik 1. cudnovatost, retkost; cf. ya-
2. osamljenost, osama; - ekmek
osecati se samotnim garipsemek 1. ose-
cati se napustenim (osamljenim); tugovati
(za zavieajem, ku6om) 2. ak. nalaziti cud-
nim, smatrati neobicnim; cf.
gark a arh. 1. potapanje, potonu6e
2. poniranje, uronjavanje; fig udubljivanje
3. zasipanje (poklonima), stedro darivanje
gark etmek ak. dat 1. potopiti, utopiti;
zagnjuriti 2. darivati, zasipati poklonima 3.
fig. preplaviti (taiste i si.);
karpuzlara garkettiler prodavaci su prep-
Javili pijacu Jubenicama
gark olmak pass. od garketmek
garneta garneta (duvacki muzicki ins-
trument)
garnitr 1. kul. garnir, garnirung 2.
ukras (na haljini), cipka 3. tip. garnitura
(slova)
garnitrl garniran; ukrasen
garnizqn garnizon
garb a zapad; cf.
zapadno od; - zapadno
od Konje
zapadnjak, pristalica za-
padnjacke kulture
prozapadnjastvo
1 zapadni; evropski ll Evropljanin
zapadnjak cf.
evropeizirati se
ak. evropeizovati, ev-
ropeizirati
zapadnjastvo
garson konobar, kelner
garsoniyer garsonjera
gasbetmek ak. otimati, prigrabljivati,
uzurpirati
gasbolmak pass. od gasbetmek
gaseyan a 1. muka, mucnina 2. pov-
racanje; - etmek 1) osecati mucninu 2.
povracati; cf. kusmak
a uzurpator, otimac, pljackas;
gasil (-sli) a pranje pokojnika
gasletmek ak. prati (pokojnika)
gaspetmek v. gasbetmek
gassal (-li) a lice koje pere pokojnika
gastrit (-ti) med. gastritis,zapalenje ze-
luca
gastroenterelog gastroenierolog
gastroenteroloji 1. gastroenterologija
2. gastroenterolosko odeljenje (pri bolnici)
gastronomi gastronomija
gastrula biol. gastrula
a arh. nesvestica, ones-
vescivanje; fig. zanos, ushicenost
onesvestiti se, izgubiti
svest;
gato slatkis, kolac
gauss fiz. gaus Uedinica snage mag-
netskog polja)
gavur 1 . djaur, hriscanin, nem us liman
2. bezboznik, nevernik ll nemilosrdan,
gayr
bezdusan, okrutan () - bozuntusu mu-
canje, zamuckivanje; mucavac; - etmek
rasipati, cerdati (novac); - gibi inat etmek
joguniti se, biti tvrdoglav kao magarac; -
evropski, zapadnjacki izum; -
svojeglavost, tvrdoglavost; - tutmak
jako se inatiti; - a oru yemek (ili
bozmak) nauditi sebi ljuteCi se na drugog;
- orucu gibi uzamak otezati se, odu-
govlaciti se (kao hriscanski post) - ls
gibi tezak, spor, trom
gavurca evropski, hriscanski jezik ll
okrutno, svirepo, bezdusno
poceti se okrutno po-
nasati
gavurluk 1. bezboznistvo, ateizam 2.
hriscanski lanalizam 3. nevera, ve-
rolomstvo 4. bezdusnot, okrutnost
gayakol farm. gvajakol (tecnost od
smole gvajak-drveta)
gayubet ( -ti) a odsustvo, odsutnost; ne-
postojanje; nestajanje; - etmek od-
sustvovati, biti odsutan; nestati, izgubiti se
gayda muz. gajde
gajdas
gaye a 1. cilj, svrha; /-1/ - edinmek
pastavili za cilj; bir - gtmek slediti cilj; -
ye postici cilj 2. arh. kraj; ct. son
gayecilik til. linalizam
gayesiz besciljan; besrnislen
gayesizlik besciljnost; besmislenost
gayet veoma, vrlo, sasvim, potpuno; -
tabii sasvim normalno
gayelle nar. suvise, preterano
piskav, prodoran (o zvuku du-
vackog instrumenta)
Gayger: - fiz. Gajgerov brojac
gayr (-i) a drugi, neko drugi; - e muh
ta olmamak nemali potrebu ni za kime;
o - e muhta njemu niko nije pot-
reban
381

gayret a arh. 1 . trud, staranje; napor,
naprezanje; - le vredno, marljivo, usrdno;
- etmek truditi se, starati se, naprezali se
- e gelmek 1) truditi se, starati se 2) pri-
onuti, latiti se, prihvatiti se (posla isi.); /-11-
e getirmek ohrabriti; podsticati, pokrenuti;
- harcamak (ili sarf etmek) ulagati na-
pore; insanst - ler nat-covecanski na-
pari; - ler stvaralacki napari 2.
revnost, usrdnost, odusevljenje, pre-
danost; - zemljacka privr-
zenost, zavicajna predanost 3. upornost,
istrajnst, nepokolebljivost, cvrstina; - i
elden ne gubiti prisebnost; /-
da/ - gstermek biti istrajan, biti uporan
(u cemu) 4. snaga, energija; zivahnost,
bodrost; odusevljenje; entuzijazam;
almak ohrabriti se, osokolili se; dobiti
snagu; - ten izgubiti snagu, klo-
nuti; - i kesilmek obeshrabriti se, klonuti
duhom, izgubiti volju; - vermek 1) pods-
ticati, ohrabrivati 2) (u) tesili O - ini
ekmek (pri) stati uz koga, driati ciju
nu; - treba raditi ozbiljnije
(priljeznije); taj posao zavisi od vas; - ine
dokunmak dodirnuti bolno mesto; - ini
gtmek v. - ini ekmek
a-p marljiv, vredan, priljezan
2. kome, koji drzi ciju stranu
1. marljivost, priljeznost,
trudoljubivost 2. privrzenost; duh
gayretlenmek provredniti se, postali
marljiv (priljezan)
gayretli 1. vredan, marljiv, priljezan;
, revnostan, energican 2. smeo, hrabar;
-marljivost, priljeznost
gayretsiz 1. nemarljiv, ravnodusan 2.
bojazljiv, neodlucan, malodusan
a nar. od sada, vise, . dalje; cf.
- bunu vise to necu
ciniti; oraya gitmeyeceksin - tamo neces
vise ici
a 1 drugi; drugo, ostalo; cf.
bu, - bir to je nesto drugo; on talebe
382
geldi, - namevcut doslo je pet stu-
denata, ostali se odsutni ll post. sa ab/.
osim, sem; benden - osim mene; bir ab-
lamdan - kimsem yok nemarn nikog sem
jedne starije sestre
gayri a ne=, bez=, a=, de=; - ahlaki
nemoralan; - akli iracionalan; - ihtiyari
nenameran, nehotican, mahinalan; - ilmi
nenaucni; - kabil nemoguc, neostvarljiv; -
kafi nedovoljan; - kanuni nezakonit, pro-
tivzakonit; - malum nepoznat; -
nenaseljen, pust; memnun ne-
zadovoljan; - mesul neodgovoran; -
mmbit besplodan, neplodan; - mmkn
nemoguc; msavi nejednak, ne-
ravnopravan; - tabi neprirodan; - varit
neverovatan, nestvaran; - vazih nejasan,
nerazumljiv, neshvatljiv
gayur a arh. veoma vredan, vrlo marljiv
gayya a is/. mit. pakao, pakleno grotlo
O - kuyusu fig. corsokak, vrzino kolo, be-
zizlazan polozaj
gayz a arh. bes, jarost, srdzba
gayzer gejzir
gayzerit geo/. gejzirit
gaz 1 gaza; - bezi zavoj materijal, gaza
gaz2 ll gas; - voj. hemijski
napad; - gas- bomba; - ge-
irmez nepropustiv za gas; do-
gasogenerator;
gasna instalacija; - hali fiz. gasno stanje;
- petrolejka; - maskesi gas-
maska; - hemijsko oruzje; - te-
mizleme degazacija; - praskav
plin o - a basmak dati gas, povecati brzi-
nu - kesrnek 1) ispustiti gas 2) oduzeti
gas, smanjiti brzinu
gaza a isi. gazavat, sveti rat, rat za
veru (protiv nevernika, nemuslimana); -
etmek voditi sveti rat
gazal (-li) a gazela;
gazap a gnev, srdzba, ljutnja; - a
gelmek razbesneti se, rasrditi se, razg-
neviti se; /- 1 - a getirmek razjariti, dovesti
do besa; - a navuci na sebe
gnev, pasti u nemilost
ak. rasrditi, raz-
besneti,
gazaplanmak razbesneti se rasrditi se
srdit, besan
gazel1 a. 1 /it. gazel (lirska pesma) 2.
muz. odlomak pesme koji se peva uz
pratnju saza; - okumak 1) citati (peva li)
gazel 2) fig. pricati bajke, govoriti prazne
reci (radi ubedjivanja)
c; suvo lisce, opalo lisce; - vakti
listopad
gazelhan a-p pevac, recitator gazela
gazeliyat a /it. odeljak gazela (u di-
vanu jednog pesnika) gazelleome 1. i:u-
teti, venuti (o liscu) 2. opadati
gazete novine; - izdavati no-
vine; - kapamak zabraniti novine; - mu-
habiri dopisnik; - toplatmak uzaptiti, zap-
leniti izdanje (broj) novina; -
i:urnalist, novinar; - si glasilo, list
(preduzeca ustanove); resimli - ilust-
rovani list
gazteci 1. novinar, i:urnalista, reporter;
- dili nvinarski jezik 2. izdavac novina,
vlasnik lista 3. prodavac novina, kolporter;
-.kulbesi noviski kiosk
gazetecilik novinarstvo, i:urnalistika; -
enstits institut za novinarstvo
gazetelik stalak za novine
gazhane plinara
fiz. luminescencija
luminescentan
gazi a 1. is/. borac za veru 2. gazija
(zvanje Gazi Mustafa
Kemal gazija Mustafa Kemal (Atatrk) 3.
ratni veteran
gebermek
gazilik 1. tilula gazije 2. herojstvo
gazino kazina
gazinocu vlasnik kazina
gazlamak ak. 1. pretvoriti u gas, ga-
zirati 2. otrovati bojnim otrovom 3. dati
gas, povecati brzinu 4. arg. zbrisati, kid-
nuti, smugnuti O gazla! gubi se! tornjaj se!
gazlanmak pass. od gazlamak
ak. pretvoriti u gas
1. koji sadri:i gas; gasovit; gasni,
plinski; - bomba gasna bomba 2. otrovan,
zatrovan gasom
gazojen teh. gasni generator 2. sa-
turator, aparat za gaziranje (napitaka)
gazolin gazolin, plinski etar
gazometre 1. gasomer, plinomer 2. re-
zervoar za gas
gazozgazoz
gazozcu izradjivac gazeza
gazler gasomer
gazve a 1 arh. borba izmedju arapskih
plemena 2. borba za veru
gaz kerozin; - primus
gaz atmosfera
gebe 1. bremenita, trudna (i:ena); 2.
skotna (i:ivotinja); - (ili etmek)
oploditi; - kalmak zaceti, ostati u drugom
stanju; ostati skotna (o i:ivotinji) O - zar
arg. makirana karta (za varanje)
gebelik 1. trudnoca, bremenitost; - i
nleyici hap pilula protiv zaceca; ra-
- vanmatericna trudncica 2. skot-
nost
geberesiye do smrti, na smrt, smrtno;
- dvmek istuci na mrtvo ime; - kor-
kutmak nasmrt preplasiti
geberik nuo uginuo, krepao, crkao
gebermek uginuti, krepati, crknuti, ska-
pati
383
gebertilinek
gebertilmek pass. od gebertmek
gebertmek ak. 1 . ca us. od gebe rm ek
2. pretuci, premtatiti
1 . zdepast, dezmekast 2. nesp-
retan, smeten 3. arg. tupoglav; blesav
arg. tikvan, bukvan
tupoglavost, blesavost
gebre 1 djebra (kesa od kozje d lake za
timarenje konja)
gebre2 bot. kabra, mirodjija (Capparis
spinosa)
gebrelemek ak. tirnarili djebrom, djeb-
rati
gebrelenmek pass. od gebrelemek
gebre otu (-nu) v. gebre2
gece 1. no6, kasno vece; -
nocni napad, nocni prepad; - basmak
nastati, pasti (o noci); - grmemesi
nocno, kokosije stepilo; - gndz danju i
nocu, danonocno; neprekidno, stalno; -
1) nocni rad 2) arg, provala, obi-
janje; - arg. provalnik, obijac; kr-
V. - grmemesi; - kulb nocni
klub; - 1) sova, buljina; nar. slepi
mis 2) fig. nocna ptica, nocobdija; - n-
beti nocno dezurstvo (ob. za apoteke); -
oyunu nocna predstava; - tarruzu voj.
nocni napad; - 1) ponoc 2) u
pohoc; - zabrana nocnih izlazaka
(za vreme vanrednog stanja); - ko-
nacenje, nocenje (u gostimS:); ak - ler
bele noci; kutup - si polarna no6;
(ili sessiz) - gluva no6; 2. vecernje po-
selo; vece, sedeljka; - si vece poezije
ll nocu, obno6 o - gz kr gz dobar
rad !razi svetlost dana; - gndz de-
memek ne gledajuci na vreme, bez obzira
na doba dana; - yi gndze katmak da-
nonocno raditi; - yi sabah etmek probdeti
noc; - gndz tig. lice
koje vodi dvostruki zivot; iyi (ili -
ler! laku noc!
384
gececi radnik u nocnoj smeni; nocni
cuvar (strazar)
geeeki nocni; dn - sinocna
zabava
gecekondu stracara, potleusica, ud-
zerica (ob. bespravno napravljena) ll skte-
pan, skrpljen, osljaren
gecekonducu 1. stanak 2.
zidar ili prodavac stracara
geeelernek 1. nocevati, nociti, konaciti;
havada - prenociti pod vedrim
nebom 2. probdeti, provesti besanu no6
geceleyin nocu, po noci
geceli: - gndzl danonocno, nep-
rekidno; - gndzl okumak cilali i danju
i nocu
gecelik 1 nocni, za no6; -
odeto za vece ll spavacica, nocna kosulja;
nocni ogrtac; - nocna kapa (za spa-
vanje); - anlat! pricaj to nekom
drugom!
gece bot. nceurak (Mirabilis ja-
lappa)
gece med. osip koze (ob. lica i
ruku)
gecikme zakasnjenje, docnjenje; zadr-
zavanje, zastoj; - den bez zakasnjenja;
trenin dakika - si var voz kasni pet
minula
gecikmek zakasniti, zadocniti; otezati
se; usporavati se
gecikmeli usporen; - madde
eksploziv sa usporenim dejstvom
geciktirim odugovlacenje; odlaganje
(pocetka predstave i si.)
geciktirmeden bez odlaganja, odmah
geciktirmek ak. odlagati, odloziti;
ge 1 kasno, dockan; - kalmak za-
kasnili, zadocniti ll kasni, pozni, po-
odmakao; - saatlerde u kasne sate O -
var u svakom zlu ima i dobra; -
olsun da g bolje ikad nego
nikad; polako, ali sigurno
gee 1 za oznacavanje vremena u ... i. ..
saat onu on - u dese! i dese!; saat ye-
diyi eyrek - u sedarn i cetvrt
gee2 nar. strana; s obe sirane
geek nar. 1. prolaz, prelaz; gaz,
brod; trasa, linija; telgraf - i telegrafska li-
nija 2. mostic, brvno (preko potoka)
geen 1. prosli, protekli, minuli; ne-
davni, skorasnji, onomadnji, ono-
madnasnji; - ay prosli mesec; proslog me-
seca; gn nedavno, tu skoro,
onomadne; - sene prosle godine; - se-
neki proslogodisnji 2. koji prolazi, koji pro-
tice; iinden - otoban auloput koji
prolazi kroz grad
geende, geenlerde nedavno, skoro,
pre kratkog vremena
geenek koridor
geer 1 . vaze6i, u upotrebi, u opticaju;
- kanun zakon na snazi, vazeci zakon; -
mal roba sa prodjom, trazena roba; - para
vazeti novac u opticaju 2. prolazan, pro-
hodan, utrven; omiljen, opsteprihvacen; -
ake fig. vredna, trazena stvar; - d-
opsteprihvaceno misljenje
geerli 1. vazeci, valjan, na snazi; -
olmak vredeti, biti u upotrebi; biti na snazi
2. fig. omiljen, voljen, prihvacen
geerlik 1. prodja, potraznja (robe); cf.
reva 2. opticaj; kotiranje novca; -
ten povuci novac iz opticaja 3.
vaznost, snaga (zakona, . propisa); bu
kanun hala - tedir ovaj zakon je jos na
snazi
geersiz 1. nekurentan, bez prodje 2.
nevazeci, van snage (o zakonu, do-
kumentu) 3. van opticaja (novac)
geersizlik jur. nevaznost, nevaljanost
(ugovora i si.); cf. hkmszlk
geindirmek
geici 1. prolazan, kratkotrajan; - ilgi
prolazno zanimanje; - krat-
kotranaj kisa 2. privremen; palijativan; -
hkmet privremena vlada; - tedbirler
palijativne mere 3. med. zarazan, pre-
lazan; cf. - zarazne
bolesti 4. u prolazu, tranzitni; - bir yolcu
tranzitni putnik
geicilik prolaznost; - i pro-
laznost zivota
geilir prohodan; utrt, utaban (put)
geilmek ab/. bez/. 1. prolaziti, pre-
laziti; buradan geilmez ovuda je zab-
ranjen prolaz, ovuda se ne prolazi 2. os-
taviti, napustiti; odreci se;
zor geilir covek se tesko odrice navike o
geilmemek abi. obilovati, biti u izobilju;
caddelerde turistlerden geilmiyar na
ulicama vrvi od turista;
geilmiyar u Kapali carsiji je
mnostvo kupaca
geilmez neprohodan
geim 1. sredstva za zivot, zivotni tros-
kovi; zivot, opstanak; - ini za-
radjivati za zivot, zaradjivati nasusni hleb;
- derdi zivotna patnja; briga za nasusni
hleb; - endeksi indeks zivotnih troskova;
bobra za zivot 2. spo-
razumevanje, sloga; - - yok
medju nama nema sloge O - dnyasi bu
sta da se radi; mora se ziveti
geimli druzeljubiv, druzevan; pris-
tupacan; prilagodljiv
geimlik novac za hranu,
geimiilik druzeljubivost, druzevnost
geimsiz nedruzevan, nedruzeljubiv;
odbojan, svadljiv
ponasati se odbojno,
biti nedruzeljubiv
geimsizlik nedruzevnost; odbojnost,
nepristupacnost
geindirmek ak. nraniti, izdrzavati (po-
rodicu, decu)
385
geinecek
geinecek sredstva za zivot
geinilmek pass. bez/. od geinmek
geinim zivot, zivljenje, opstanak
geinmek 1. s ile ziveti od ... ; prolaziti
sa ... ; kendi - ziveti od svoga
rada; peynir ekmekle - ziveti na hlebu i
siru 2. ab/. dat. ziveti na ciji racun; ziveti
na tudjoj grbaci; - ziveti na
ciji racun 3. s ile ziveti u slozi, slagati se s
kime 4. u funkciji pomocnog glagola; iz-
davati se za, smatrati sebe za, smatrati
sebe za, praviti se; bilgin - smatrati sebe
za naucnika; - izdavati se za pesnika
5. nar. umreti O geinip gitmek zivotariti,
tavoriti
geinmezlik v. geimsizlik
geirgen propustljiv, probojan; pro-
mociv
geirgenlik propustljivost; promocivost
provodljivost
geiritmek dat. pass. od geirmek
geirimli v. geirgen
geirimlilik v. geirgenlik
geirimsiz nepropustliiv; nepromociv;
neprobojan
geirimsizlik nepropustljivost; nep-
romocivost; neprobojnost
geirme 1. gl. im. od geirmek 2. precr-
tavanje kroz providan papir; -
paus-papir
geirmek 1. ak. ab/. dat. prevesti, pre-
voditi preko; prenositi, prebacivati; pre-
voziti; kprden - prevesti kola
preko mosta; odaya ge-
irdik stvari smo preneli u drugu sobu 2.
ak. ispratiti, ispracati; dostumu hava ala-
gelrdim ispratio sam prijatelja na
aerodrom 3. ak. provodati, provesti
(vreme); proziveti; vaktini ge-
iriyorsun? kako provodis svoje slobodno
vreme; Istanbul'da gnler geirdik
u lstanbulu smo proveli prijatne dane 4.
386
ak. dat. uvoditi, unositi; provlaciti, provuci;
udenuti (konac); - udenuti
konac u iglu 5. ak. ab/. odvracati, odvratiti;
odgovoriti; oduciti; huyundan - pre-
vaspitati; kendisini o niyetten geirmeli
treba ga odvratiti od te namere 6. ak. izd-
rzati, preziveti, pregrmeti, preboleti (bo-
lesi, brigu, nesrecu); bir - pre-
ziveti, preboleti bolest; bir kriz - prebroditi
krizu 7. zaustaviti, stisati, umiriti, ublaziti
(bol i si.); potisnuti, suzbiti, odstraniti; uto-
liti, ugasiti (glad, zed); - utoliti glad
8. ak. dat. postavljati, namestati; pen-
cereye cam - zastakliti prozor; resmi er-
eveye - uramili sliku;
- staviti prsten na prst 9. unositi, uvesti (u
spisak); upisivati; registrovati; (u) knjiziti;
deftere - uneti, upisati u knjigu (svesku);
zimmete - 1) knjiziti pod "duguje" 2) pro-
neveriti, prisvojiti 1 O. ak. dat. navlaciti, na-
vuci; oblaciti; orap - navuci ca-
rape; eket - obuci sako; yorgana -
navuci navlaku na jorgan 11. umota(va)ti;
zavia)ti (svesku i si.); opsiti (postavu) 12.
prektiti, prevuci (preko cega) 13.ak. dat.
zabadati, zabijati, zariti; birinin
etine- ugristi, ujesti koga 14.ak. dat. pus-
tati u pogon, pokretati; sprovoditi (u zivot);
ostvariti, izvrsiti; harekete - pokrenuti,
pustiti u rad; hayata - sprovesti u zivot,
ozivotvoriti 15. ak. abi. podvrgnuti, podv-
rgavati; imtihandan - podvrgnuti ispitu, is-
pitivati; - podvrci mucenju;
- poseci, rubiti (sabljom) 16. ak.
propustiti, propustati (dati prolaz); pro-
pustiti (na ispitu); fig. proturiti, progurati;
kalp geirdin kako si pro-
turio lazan novac? 17. ak. obljubiti, izvrsiti
obljubu 18. ak. dat. preneti, prenositi (bo-
Jest) 19. sp. dodati, preneti (loptu) 20. ak.
dat. pestavili (u sluzbu), unaprediti;
- postaviti za nacelnika
geirmez nepropustljiv; - nep-
rozracan, koji ne propusta svetlost
geirtmek caus. od geirmek
prelazenje; prolaz; prelaz - devri
')
1
prelazni period; - kontrolu tel. kontrola
prolazaka; - auto. prednost
(pravo) prolaza; - yeri mesto prelaza, pre-
laziste
gram. prelazan, tranzitivan (gla-
gol)
1. gl. im. od 2. fiz.
osmoza
s ile (iz)mesati se, spajati se,
prozimati se,
fiz. asmaski
gram. neprelazan, int-
ranzitivan (glagol)
pass. od
ak. izbeci, spasiti se, preb-
roditi; trafik - izbeci saobracajni
udes; tehlikeyi - prebroditi opasnost
geit (-di) 1. prolazak, prolaz; prelaz; -
yerden! zaobilazenje (znak); -
drumarina, putarina; - vermez nep-
. rohodan; alt - v. - i; piyade (ili
yaya) - i pesacki prelaz; - i pod-
zemni prolaz 2. gaz, brod, plicak; - ver-
mek imati gaz (o reci); - yeri mesto pre-
laza; gaz 3. planinski prelaz, prevoj,
klanac 4. moreuz, tesnac 5. plovni kanal,
matica (reke) 6. otvor, rupa, bresa (u na-
sipu, bedemu) 7. voj. defile, parada; - t-
reni parada; resmi - parada, defile O -
havuzu ustava, brana; - zel.
ram pa
gekin 1. (po)stariji, u godinama;
poodmakle godine, 2. prevalio, presao
(odredjene godine); - bir
adam covek koji je prevalio sedamdesetu
3. prezreo (o vocu); precvetao, uvenuo (o
cvecu); - bir karpuz prezrela lubenica
gekinlik 1. ostarelost, duboka starost
2. prezrelost; uvenulost
geme 1 1. prolazenje, prelazenje; pro-
ticanje; ileri - preticanje 2. prelazak; pre-
obracanje, pretvaranje; buhar haline -
gemek
prelazak u paru, isparavanje; yedek
- prelazak u rezervu (iz aktivne
vojne sluzbe); yerine - 1. zamenjivanje,
zamena 2. mat. substitucija 3. teh. spa-
janje, uglavljivanje; preklapanje ll na skla-
panje, na izvlacenje; - drbn dvogled na
rasklapanje; - masa sto na rasklapanje
(izvlacenje)
gemek (-er) 1. abi. preci, prelaziti
(preko, pored); teci, proticati (o reci); ay-
dan (ili getik presli smo preko po-
toka; hududu - preci preko granice; ky
- proci kroz selo; Tuna Belgrad'tan
geer Dunav protice pored Beograda; t-
nelden - proci kroz tunel 2. abi. provuci
se, protnuti se; gmrk kontrolnden -
provuci se kroz carinsku kontrolu 3. biti
podvrgnut cemu, proci kroz;
- biti mucen 4. abi. odreci se odustati; cf.
vazgemek; - odreci se
svojih prava 5. ab/. prastati gnahtan -
oprostiti greh 6. ab/. dat. prelaziti, sirili se
(o bolesti); bu sana kimden
geti od koga ti je presla ova bolest? 7 .
dat. pristupiti cemu, zapoceti, preci na; ha-
rekete - pristupiti akciji, poceti delovati;
taaruz - preci u ofanzivu 8. dat. preci u
stariji razred; poloziti razred; Ahmed bu
geti Ahmed je ove gadine pre-
sao U peti (razred) 9. dat. preei U, primili
(drugo drzavljanstvo); o, Frasa uy-
geti on je primio francusko
dr:Zavljanstvo 1 O. abi. dat. seliti se, pre-
seljavati se; premestati se, prelaziti; be-
nimkiler yeni eve geiyorlar moji se sele
u novu kucu; sen bu sandalyeye ge
predji na ovu stolica! 11. nestati, sakrili se,
kao u zemlju potonuti; yere (ili yerin di-
bine) - potonuti u zemlju (od stida i si.)
12. dat. prodirati, probijati se, dopirati;
(ili kemiklerime) geti
hladnoea mi je do kostiju prodrela 13. dat.
uticati, delovati; benim szm ona geer
moje reci deluju na njega 14. dat.
(uz)napredovati, uspeti se (na polozaj);
preuzeti (duznost); - pos-
tali car; - postali direktar 15.
387
gemelik
dat. pasti; ele - v. el 16. ak. preci, pre-
koraciti; kanunu - prekoraciti zakon, og-
resiti se o zakon 17. ak. preteci, nad-
masiti, nadvisiti; prestici; bizim
vapuru geti nas je camac prestigao
brod; gider geliri geti rashod je pre-
masio prihod; geti
ucenik je nadmasio svog ucitelja 18. sp.
preci, predriblovati (protivnickog igraca 19.
ak. zaobilaziti, ne spominjati, preci preko
cega; bu meseleyi geelim! ostavimo to
pitanje! 20. ak. muz. izvoditi; odsvirati, ot-
pevati (melodiju) 21. ab/. ak. -spremati se,
uciti od koga; vezbati (pod cijim vodjs-
tvom); bu kimden getiniz? od
koga ste naucili ovu pesmu? 22. ak. dat.
ogovarati, opadati, panjkati, otrcavati;
mdre opanjkao je
direktoru svog kolegu 23. ak. dat. pre-
nositi, kazivati, pricati; herkese ge mi
dedik sana? zar smo ti rekli da svakome
ispricas? 24. prolaziti, proticati; minuti,
prohujati (o vremenu); nestati, isceznuti,
prestati; geti mi? da li li
je prestala glavobolja? genlik abuk
geer mladost brzo prolazi; geti zima
je prosla 25. dosro ici, imati dobru prodju
(o robi); bu gmlekler ok iyi geiyor
ove kosulje vrlo dobro idu (imaju dobru
prodju) 26. vaziti, vredeti, biti u opticaju (o
novcu); para gemiyor taj novac
vise ne vazi 27. spominjati se, biti govora;
senin da geecek na
sednici ce se spomenuti i tvoje i me 28. do-
gadjati se se, zbijati se; hadise dn geti
dogadjaj se juce odigrao 29. biti izvodjen,
igrati se (o komadu, drami); bu piyes
Bursa'da geer ovaj komad se igra u
Bursi 30. prestariti, jako ostariti (o co-
veku); prezreti (o vocu) 31. izvuci se (iz
neplike) izbavati se; bir grmedim
dedi geti izvukao se rekavsi da nije nista
video 32. abi. ne biti u snazi, nemali vise
snage za .. ; beden geti, byle
lere nemarn vise snage da se
prihvatam takvih poslova 33. arg. sa
nekim imenima gradi stalne izrane; alay -
388
ismejavati; dalga - v. dalga; - v.
34. ugasiti se; soba pec se uga-
sila O ge! (ili ge efendim!) pusti! mani!
nema veze! geme namert kprsnden
ko su seni bolje da te voda od-
nese nego da se koristis uslugama nit-
kova; geti Bor'un sr
kasno je da se bilo sta ucini;
dockan Janko na Kosova stize; getim
kamoli, nekamoli; getim, bir ka
olsun ne moze da na-
pise ni nekoliko redova, a nekamoli knjigu;
getim olsun! neka bude! nemarn nista
protiv! ok gemeden uskoro, nakon kra-
ceg vremena
gemelik taksa za prolaz, drumarina,
putarina; cf. mruriye
gemez 1. bez prodje, netrazen ne-
kurentan (proizvod, roba) 2. nevazeci, iz-
bacen iz orticaja (novac) 3. neizleciv 4.
nepropustljiv; - neprobojan; su -
saat nepromociv casovnik
gemezlik jur. pravna nevaznost
1 1. prosli, protekli, minuli; ra-
niji, bivsi; - gnler minuli dani; -
protekle godine; - zaman proslo vreme 2.
gram. prosli; - zaman proslo vreme, od-
redjeni perfekat; 3. prezreo, gnjio (o vocu);
- armut gnjila kruska ll 1. proslost; - e ka-
pasti u zaborav, nestati; uzak -
daleka proslost bir - te u bliskoj
prosloti 2. svadja, zavadja; mrznja; /-la/- i
olmak biti u zavadji Gndz'le bir - in
var da li imas neku razmiricu sa Gin-
dizem? 3. - ler pokojni rodjaci; - le-
rini govoriti ruzno o cijim po-
kojnim rodjacima, psovati cije pretke o -
kandili (ili nar. nitkov, podlac; -
ola! 1) otislo u nepovrat! pisi propalo! (o
propustenoj prilici) 2) v. - olsun; - olsun!
zelim vam oporavak! ne ponovilo se vise!
(govori se nekom kada je bolestan, ili
kada mu se dogodi bilo kakva nezgoda); l-
a/ - olsuna gitme!:< pohoditi, posecivati
(bolesnog ili unesrecenog); - ine yan-
v. - i kandili
recidivist;
geda p. arh. 1. prosjak 2. puki siromah
gedik 1. pukotina, naprslina; otvor,
rupa; voj. bresa, proboj; - amak voj nap-
raviti bresu, probiti (neprijateljski polozaj);
- kapamak podmiriti sitne potrebe; po-
puniti rupe (fig.) 2. klanac, klisura, sut-
jeska 3. fig. praznina 4. fig. tezak polozaj,
skripac;- doCi u skripac; - leri
otkloniti teskoce 5. ist. pov-
lascenost, privilegija; cf. imtiyaz 6. voj.
bresa 7. krezubotina; - leri spe-
citi teskoce; tunus - i unosan posao,
unosna radnja
gedikli 1. napukao, naprsnuo 2. kre-
zub, 3. manjkav, !alican, defektan 4. voj.
aktivan, kadrovski; - narednik, vod-
nik; - podoficirski sastav 5. re-
dovan, stalan; - stalni kupac; -
ziyareti redovan posetilac 6. vatren,
strastan (o navijacu si.)
gedilmek fass. od gedmek
gedmek (-er) ak. napraviti otvor; pro-
biti, probusiti; teh. nazubiti
podrigivati
podrigivanje, riganje
anat. lazna rebra, vitka
rebra; - bolovi, probadi sa strane
porebrica
gelberi zarac; - etmek arg. smotati,
zdipiti
gele 1 prazno bacanje (u tavli) ll pos-
tepeno, malo-pomala
gelecek sledeci, naredni, iduci: -
iduca godina; iduce godine; - zaman
gram. futur, buduce vreme ll buducnost; o
- varsa de var ko zlo cini, zlo
ce mu se i vrati
gelecek bilimi futurologija
geleceki futurista
gelecekilik futurizam
gelin
geog. pritoka (reka)
gelen koji je dosao, dosavsi; koji dalazi
O - geen prolaznici, putnici; - e
gidene za svakog rec velicanja
(kaze se za onog ko se dodvorava i biv-
sem i sadasnjem sefu)
gelenek tradicija, predanje
geleneki tradicionalist
gelenekilik tradicionalizam
postali tradicionalnim
caus. od ge-

gelenekli sa tradicijom, koji se zasniva
na tradiciji
geleneksel tradicionalan, tradicijski;
geleni nar poljski mis, veli ki mis
gelge nestalan, neredovan; pov-
remen: - bir ziyareti povremen, ne-
redovan posetilac
gelgel nar. 1. privlacnost 2. zlatna ili di-
jamantska igla (za kosu)
gelgelelim 1. i tako, i eto; -
yola i tako su tri pa-
disahova sina krenula na put 2. ali, ipak; o
zengin - , mutlu bir on
nije bogat. ali je srecan covek
gelgelli privlacan
gelgit (-ti) 1. geog. plima i oseka; 2.
uzaludno trckaranje, potucanje (radi obavl-
janja kakvog posla)
gel im plima; visok vodostaj
gelin 1. mlada, nevesta; - abla jencta
- svadbena povorka; - dulu mlada
udovica; - nevestinski veo; -
etmek udati kcerku; /-al - gitmek udati
se, poci za koga; - olmak udati se, stupiti
u brak 2. snaha, snaja; - le kaynana ok
defa geinemezler snaha i svekrva se
retko slazu 3. mlada devojka, za udaju O
(kendi kendine) - gvey olmak zavaravati
389
n
se nadama, unapred se nadati, gajiti ilu-
zije; - nar. dga; - gibi
veoma cista i uredna soba; -otu bat. ljos-
kavac, civutska tresnja (Physalis al-
kekengi); - nevestin rod, prijatelji; -
teli lazno zlato, mladina kosa
vrsta divlje kruske
gelin zaaf. bubamara, bozja ov-
cica (Coccinella septempunctata)
gelince 1 gerundiv od gelmek ll u funk-
ciji post. sa sto se tice, u pogledu ... ;
bana - sto se mene !ice bu soruna - sto
se !ice ovog problema, u vezi sa ovim
problemarn
gelincik 1. bat. bulka, turcinak
(Papaver rhoeas) 2. zaaf. lasica, navestica
(Mustella nivalis) 3. (ili - illeti) nar. med.
vodena bolest, hidropsija
gelin bat. carska kruna; tugisak,
pasini tugovi (Fritillaria imperialis)
gelin mirno more; lako ta-
lasanje
gelin v. gk
gelin zaaf. vrsta poljske seve
(Otocoris pencillatus)
gelinlik 1. nevestinstvo 2. vencana hal-
jina 3. zrelost za udaju; - bir devojka
za udaju, udavaca 4. nevestinski ukras
gelinliki krojac vencanih haljina
gelinmek bez!. od gelmek; bu saatte
gelinir mi? zar se u ovo vreme dolazi?
buraya gelinir? kako se dalazi
ovamo?
gelin otu v. gvey feneri
gelin damski prsti (vrsta
grozdja dugih zrna)
gelin bat. viiina kosica (Cuscuta
epithymum)
gelir prinos, prihod; dododak; - da-
raspodela nacionalnog dohotka; -
gider prihodi i rashodi; - vergisi porez na
390
dohodak; gayrisafi - bruto dohodak; milli
- nacionalni dohodak; safi - cist dohodak;
- licni dohodak
gelirli s ... prihodom; bol - s vekili m pri-
hodom, bogat
1. dolazak; - bileti povratna
karta, karta za oba pravca 2. tok, razvoj
1 nemarno, nehajno, alj-
kavo; na brzu ruku, povrsno; nasumce na
srecu ll bilo koji, ma koji, kojigod; slucajni
1. rast (telesni), napredak 2.
razvoj, razvitak;
razvijen (o drustvu, ekonomiji,
industriji)
1. razvoj (u raznim zna-
cenjima); bedeni - telesni razvoj; eko-
nomik - ekonomski razvoj 2. - ler do-
gadjaji, zbivanja; Afrika'da son - ler
poslednji dogadjaji u Africi 3. rasplet;
ishod; beklenilmeyen bir -
ukoliko ne dodje do neocekivanog ishoda
1. rasti, razvijati se; sazrevati
2. razvijati se, napredovati; fig. razmahnuti
se; olan memleketler (ili -
yolunda memleketler) zemlje u razvoju;
memleketler nerazvijene
zemlje 3. nar. ugojiti se
razvijen; - .lkeler razvijene
zemlje
razvijanje, razvoj; milli kl-
trn - si razvoj nacionalne kulture
pass. od
sin. trelman
ak. razvijati; usavrsavati
gelme 1 1. gl. im. od gelmek 2. dolazak;
cf. 3. fiz. prodiranje padanje 4. po-
tomak, izdanak ll 1. koji potice iz ... ; rodom
iz ... ; poreklom; iyi aileden - ocuk dete iz
dobre porodice; dillerden - ke-
limeler !ing. pozajmice, tudjice 2. koji je
dosao, stigao, prispeo; pridoslica; Ja-
ponya'dan - oyuncaklar igracke (koje su
stigle) iz Japana gelmek (-ir) 1. ab/. dat.
dolaziti, doci; stici; size gelirim
veceras dolazim k vama; bugn posta
gelmedi danas posta nije stigla 2. ab/.
dat. dopirati, dolaziti (o glasu, zvuku);
uzaktan sesler geliyor iz daljine dopiru
glasovi 3. s ile praviti drustvo; krenuti s
kime; benimle gelir misiniz? hocete li
poci sa mnom? 4. abi. ici, teci; bur-
numdan kan geliyor ide mi krv iz nosa;
gzlerimden gelidi potekle su mi
suze 5. abi. dat. pretvarati se, praviti se,
izgiedati kao da ... ; bilmemezlikten - pra-
viti se nevest; niin beni gr-
memezlikten geliyorsun? zasto se pra-
vis da me ne vidis? o seni
(ili geldi napravio se
kao da te ne poznaje 6. dat. nalaziti se;
benim evim bu yolun soluna geliyor
moja kuca je s leve ovog puta 7.
dat. biti u srodstvu s kime, dozaliti, padati;
o adam bana akraba geliyor onaj covek
mi je rodjak; 8. dat. pripadati, padati u
deo; her birimize yzer dinar geliyor
svakom od nas pripada po sto dinara 9.
prodirati, probijati se (o svetlosti); odama
hi gelmiyor u moju sobu uopste ne
prodire svetlost 10. dat. dostizati, dosezati
do; priblizavati se, stizati; saat on ikiye
geliyor skoro ce dvanaest sati 11. izg-
ledati, cinili se; pokazati se; bana yle ge-
liyor meni se tako cini; sana gerek gibi
geliyor tebi se cini da je to istine 12.dat.
biti, izgledati, ispasti; bu, bana ok geldi
ovo mi je mnogo (ispalo); elbise size
uzun geliyor haljina vam je duga 13. dat.
valjati, odgovarati, pristajati; her
benim geliyor sve mi odgovara,
sve mi ide naruku 14. abi. poticati, pro-
izlaziti; byle teklifler her zaman ondan
geliyor ovakvi predlozi uvek dolaze od
njega; kimden gelmeli? od
koga treba da potekne inicijativa? 15. dat.
podnositi, trpeti, izdrzavati; annem bi-
gelmiyor, hemen has-
moja majka ne podnosi ni naj-
manju hladnocu, odmah se razboli; o
gelme
adam gelmez onaj covek ne trpi
salu 16. dat. pokazati se, delovati, uticati;
ila bana iyi geldi lek mi se dobro po-
kazao; ekine iyi geldi kisa je
dobro delovala na useve 17. dat. stajati,
kostati; bunun kilosu kaa geliyor? ko-
liko kosta kilo ovoga? ucuza - jeftino sta-
jati 18. dat. prihvatiti, sloziti se, saglasiti
se, dati <:a pravo; geldiniz mi?
slazete li se s onim sto sam rekao? 19.
dat. uhvatiti, spopasti, obuzeti (o kakvom
osecanju); dostuma fke geldi mog pri-
jatelja je spopao bes; ona geldi
njega je obuzela sumnja 20. dat. pogoditi,
zadesiti, erdeme bir musibet geldi Er-
dama je zadesila nesreca 21 . dat. arg. pil-
jiti, blenuti; gelme! ne pilji u de-
vojke! 22. nastati, nastupiti, doci, poceti;
gelip atmak iznenada doci (nastupiti, po-
ceti); ilkbahar gelip puklo je prolece;
geldi nastalo je nase vreme
23. dat. pristupiti, prihvatiti se, latiti se; ge-
lelim meseleye! pristupimo glavnom
pitanju 24. s oblicima- gradi
sintagme kojima se iskazuju neophodnost,
si/na te/ja; geldi doslo mi
da zaplacem; geliyor dotazi mi
da vicem; seni ok gresim geliyor
zudim da te vidim; geliyor
smeje mi se, dodje mi da se smejem 25.
sa gerundivom na -(y) a gradi frekventan
ili durativni glagolski aspekt; okunagelen
kitaplar knjige koje se stalno citaju; ola-
gelmek stalno se dogadjati 26. s ime-
nicama u dat. gradi idiome; meydana - v.
meydan; yola- v. yol 27. imperativ sa im-
perativom drugog g/agola kazuje savet,
preporuku; gel, uzatmal daj, ne odu-
govlaci!, gelsin inattan vazgesin yoksa
iyi olmaz neka se mane inata,
inace ce za njega biti lose o gel de, gelsin
de ako je moguce, pokusaj, neka pokusa;
gel de pokusaj da ne vices,
nemoj vikati; gelsin de, bunu
neka proba da ovo uradi, neka ovo uradi
ako je moguce; gel keyfim gel; oh, kako
je lepo! kako je prijatno! gel zaman git
391

zaman posle dugog vremena (formula u
narodnim pricama, bajkama}; gelsin ...
gelsin (ili gelsin ... gitsin) stalno,
neprekidno; svuda; gelsin mzik, gelsin
televizyon, ders yok! samo mu-
zika i televizija, od ucenja nista
gelmi (-ci} sitna kost (krupne ribe}
gem 1. djem, zvale; - almak 1} primili
uzdu (o konju} 2) fig. leci na uzdu; -
almaz 1} cudljiv, hirovil (koni) 2) fig.
tvrdoglav, samovoljan; - den anlamayan
arum (konj}; - i almak 1) pojuriti,
popfasili se (o konju) 2} fig. raspuslili se,
ne slusati; - dizgini povodac sa djemom;
- ini 1} slaviti djem 2) fig. ukrotiti,
zauzdati; /-al - takmak (ili vurmak) 1) za-
uzdati (konja) 2). anat. vezica, resa (ispod
jezika}
gemcikH)i} v. gem (2)
gemi brod, ladja; - brodari,
ladjari; - ye almak primili na brod; - as-
1) pramcana figura 2} ffg. punjena
lutka; - ye binrnek ukrcati se na borda; -
bok,strana broda - borda
brodska dokumentacija; - demiri sidro,
kotva;. - jarbol, katarka; - do-
oprema broda, takelaza; - en-
v. - - hamulesi nosivost broda;
- indirmek porinuti brod; - bro-
dogradnja;- atelyesi bro-
dogradiliste; - izi brazda, trag broda u
pokretu; - brodski dnevnik, pa-
lubna beleznica; - kafilesi konvoj bro-
dova; - karaya oturmak nasukati se (o
brodu); - lazila, saonice, navoz; -
pilot, sprovodnik broda; -
olupina broda; - mahmuzu kljun, pramac
(starih brodova); - muosu brodski
decak, malisan - brodska po-
sada; - sahibi brodovlasnik; - yi sa-
promenili kurs broda; - de teslim
trg. franko brod; - sidriste; - yi y-
rtmek upravljati brodom; ... -
brod pod... zastavom; buhar - si pa-
robrod; - ledolomac; apul - si
392
gusarski brod; - si desantni
brod; - si podvodni cbrod, pod-
mornica; devrie - si kosmicki brod;
tarama - si minolovac; nakliyat - si tarn-
sporini brod; okul - si skolski brod; petrol
(ili tank) - si !anker; uak - si nosac avi-
ona; uzay - si v. feza - si; yk - si teretni
brod o - si oturmak krenuli sve
naopako, naci se u neprilici; - sini kur-
taran kaptan kospasi svoj brod on je ka-
patan; Karadeniz'de - lerin mi zar
su ti potonule ladje u Crnom moru? Zaslo
si zabrinut?
gemici brodar, mornar, moreplovac;
brodovlasnik O - neugasiva sve.-
tiljka u staklenoj lopti; - nuru vatra svetog
Elmsa
gemicilik 1 . pomorstvo, moreplovstvo
2. brodogradnja 3. zanimanje mornara;
mornarski zivot
gemilik brodogradiliste;cf. tersane
gemiemek ak. 1 . zauzdati (konja) 2.
fig. obuzdati, ukrotiti
gen 1 1. sirok, prostran 2. neobradjen
(otlu, zemlji, njivi); - toprak neobradjena
zemlja
gen2 biol. gen
geneacik vrlo mlad, mladjan
geneelmek v.
gen (-ci} mlad; - adam mlad covek;
ll mladic, momak; - ler mladjarija, mladi
ljudi O - irisi koji puca od zdravlja, zdrav
kao dren
biol. podmladjivanje
podmladjivati se; ob-
navljati se
podmladjen
ak. 1. podmladjivati; bu-
iklimi ovdasnja
klima podmladjuje coveka 2. podmladiti
(organizaciju, instituciju}
genlik 1. mla.dost; ine doymak um-
reti mlad 2. omladina, mladez; - rgt
omladinska organizacija; Genlik ve Spor
Praznik omladine i sparta (u
Turskoj)
gene 1. opel, ponovo, iznova; jos jed-
nom; - vidimo se ponovo; do
vidjenja! 2. ipak, i pored toga, uprkos
to me; o doktor - de onaj lekar je
ipak dobar 3. (ili - de) iako, premda,
mada; vaat etti, - de gelmedi iako je obe-
cao, nije dosao <> - nakarat! opet ista
pesma!
genealoji genealogija
genel 1. opsti; - opste ob-
razovanje; - grev generalni strajk; - oy
javno mnenje; - seimler opsti izbori; -
seferberlik sveopsta mobilizacija; - tarih
opsta istorija 2. glavni, generalni; - kon-
solosluk generalni konzulat; - sekreter
generalni sekretar <> - javna zena,
prostitutka; olarak po pravilu, uglavnom,
uopste
geneleme pleonazam
genel ev javna kuca;
genelge cirkularno pismo, cirkular;
kurmay voj. generalstab; -
nacelnik generalstaba; - ikinci
komandant glavnog staba
genelierne uopstavanje, generalizacija
genellernek ak. uopstavati
primili opsti karakter, ge-
neralizovati se
pass. od ge-

ak. uopstavati
genellik opstost, univerzalnost; ukup-
nost;
genellikle uopste, uglavnom; obicno,
po pravilu
genelmek nar. rasiriti se, presirili se
ge niz
general (-li) general
generallik generalstvo, generalski cin
generatr generator; dinarno-masina
genetik genetikall genetski, nas-
ledni
1. sirek; prostran; - bilgili eru-
dita; - ev prostrana kuca; - ller almak
poprimiti siroke razmere; - sesliler ot-
vereni sakoglasnici 2. nepregledan, besk-
rajan; - nepregledne stepe 3.
razvijen, rasiren, presiren; - pre-
sirena sednica 4. trpeljiv, tolerantan 5.
geom. lup; - lup ugao <> - gnll ve-
likodusan, plemenit; - mezhepli trpeljiv,
tolerantan; - nefes almak (slobodno)
odahnuti, predahnuti; - yrekli neosetljiv,
ravnodusan, bezbrizan; - zaman gram.
aorist; - zaman partidp aorista
geom. tupougaoni
posirek, prilicno sirek
sirenje (i fiz); - kuvveti fiz.
sila sirenja
postali
sirek; sirili se; fig. sirili se, protezati se (o
vesti, glasu, slavi i si.)
rasiren; prosiren; rasp-
restranjen
gen pass. od
sirili, presirivali
1. sirina; prestranost; boru
precnik cevi, kalibar cevi 2. fig. punoca,
opseg; zamah 3. izobilje, blagostanje,
dobrobit 4. muz. obim glasa, djapazon
genitif gram. genitiv
geniz (-nzi) anat. nosna supljina;
nosno-grkljanska supljina; - e kamak za-
pasti (o hrani); zagrcnuti se; -
govoriti kroz nos, unjkati; - sesi nazal; - i
imati zapusen nos; - ini yak-
mak palili nos, gusiti (o zadahu, dimu i si.)
393
ge nizsel
genizsel nazalni; - sessiz nazalni sug-
lasnik
nazalizacija
fiz. sirenje, rastezanje
fiz. sirili se (o telima, (pod
uticajem toplote)
caus. od
genlik 1 . nar. imucnost, bogatstvo; izo-
bilje, blagostanje; 2. sirina 3. fiz. amplituda
genosit v. jenosit
gensoru interpelacija, pitanje (u par-
lamentu)
genzek dijal. unjkav
genzel v. genizsel
geofizik geofizika
geometri geometrija
geometrik geometrijski; - dizi ge-
ometrijska progresija; - oran geometrijska
proporcija
geomorfoloji geomorfologija
geopolitik 1 geepolitika ll ge-
opoliticki
geosantrik: - sistem geocentricni sis-
tem
geotropizm bat. geotropizam
gepgen vrlo mlad, mlad kao rosa
beskrajan, bezgranican
gerek 1 1. istinit, stvaran; ct. hakik
2. pravi, istinski; prirodan; - asker pravi
vojnik; - inci prirodni biser ll 1. stvarnost,
realnost, 2. istina, cinjenica; - i inkar
etmek poricati istinu lll stvarno, zbilja, is-
tina
gereki 1 1. islini!; slvaran, realan; -
bir politik realna politika 2. istinoljubiv ll re-
alista
gerekilik 1. lit. realizm; ct. realizm;
sosyalist - socijalisticki realizam; yeni -
neorealizam 2. realnost,
394
gerek irealan, nesivaran
gerek nestvarnost
gerekierne polvrdjivanje, verifikacija
gerekiemek ak. dokaz (iv) ali, potvr-
djivati
ostvarenje, ispunjenje,
realizacija
1. obistiniti se, potvrditi
se (o vesti, prognozi i si.) 2. oslvariti se,
realizovati se; ispuniti se
pass. refl. od ger-

nas plan je ostvaren
ak. ispuniti, ostvariti,
realizovati, sprovesti u zivot
gerekli siguran, pouzdan, izvestan
gereklik realnost, istinitost, ve-
rodostojnost; tacnost, pouzdanost
gerekten zaista, istina, stvarno;
gerak st nadrealnost
gerak stc 1 nadrealista ll nad-
realesticki
gerek stclk nadrealizam;
geri slvarno, doduse, istina
gerdan 1. vrat, sija 2. podvaljak (kod
debelih osoba) 3. zatiljak, vrat (meso) O-
1. graciozno se pokloniti 2) ko-
ketirati, afektirati; prenemagati se
gerdan 1. konj koji posrce 2. ko-
keta
ogrlica, djerdan; medaljon
gerdek p. bracna soba, loznica; -
gecesi svadbena noc, prva bracna noc; -
e girmek uci u loznicu (o novom bracnom
paru)
gerdel vedro, kabao, kova (od drveta ili
koz e
gerdirilmek pass. od gerdirrnek
gerdirrnek ak. dat. od germek
l
gere (-ci) materijal, oprema; ct. mal-
zeme; - vatrostalni ma-
terijal
shodno, u skladu sa, prema,
po; kanun - u skladu sa zakonom; son
karar - u skladu sa poslednjom odlukom
gerek 1 1 1. treba, potrebno je; ct.
- se ako treba; ll potreban, nuzan lll
potreba, nuzda, neophodnost; ct. icap,
lzum; - yok nema potrebe IV sa ko-
dicionalom glagola (-sa, -se) iskazuje pret-
postavku ili verovatnocu; bilse - vervatno
zna; olsa - verovatno, mora biti, svakako;
o adam bakan olsa - onaj covek je ve-
rovatno ministar o - i gibi kao sto treba,
kako treba; - ini kadar koliko je potrebno,
koliko je dovoljno; i kadar a-
li ne radis koliko je potrebno
gerek2; - ... - (se) kako ... tako i; ili ... ili
; bilo ... bilo; bu - bizi - (se) sizi il
gitendiriyor ovaj posao zanima i nas i
vas;- sen- (se) o bilo ti, bilo on
gereke 1 . pobuda, motiv 2. ob-
razlozenje 2. log. zakljucak
gerekli osnovan, obrazlozen, ar-
gumentovan
gerekesiz neargumentovan, ne-
osnovan
gereken potreban, neophodan, nuzan;
- nlemler preduzete su ne-
ophodne mere
gerekirci til. deterministicki ll de-
terminist
gerekircilik til. determinizam
gerekli neophodan, nuzan; -
nuzne formalnosti gereklik nuznost, ne-
ophodnost; -kipi gram. necesitativ
gerekmek dat. biti potrebno; cf. icap
etmek, iktiza etmek; gerekirse aka treba;
sylemek gerekirse ako
treba reci istinu
gerekseme, gereksinme potreba,
nuzda
geri
gereksernek gereksinrnek ak. imati
potrebu, osecati potrebu za cime
gereksiz nepotreban, suvisan, izlisan;
- yere bez potrebe, bez nuzde
gereksizlik nepotrebnost. izlisnost
gerektirim determinacija
gerektirrnek ak. 1. zahtevati , iziskivali
3. prouzrokovati, izazivati
gerelti nar. smetnja, zapreka; ct. engel
geren glinovita zemlja, ilovaca
gergedan p zool. nosorog {Rhinoceros
inducus)
gergef p djerdjef, okvir za vezenje; -
vesti na djerdjefu
gergi 1. zatezac; - ye germek istezati,
natezati (kozu i si.) 2. nar. zavesa, zastor
3. arhit. vezivna greda, temenjaca
gergin 1. nategnut, zategnut; -
nategnuta tetiva 2. tig. napet, napregnut;
zategnut, zaostren; - dikkat napregnuta
paznja; - durum napeta situacija; - m-
nasebetler zategnuti odnosi
zaostravanje, po-
gorsavanje (stanja, odnosa)
1 . zateza li se, ra-
zapinjati se; naprezali se 2. fig. po-
gorsavati se, zaosravati se; durum gn-
den gne situacija se
zaostrava iz dana u dan
ak. pogorsati, za-
ostriti, dovesti u zategnutu situaciju
gerginlik 1. zategnutost, nategnutost
(koze, konopca) 2. napregnutost, na-
petost; sinir - i nervna napetost 3. tig. za-
tegnutost, zaostrenost (odnosa, stanja)
geri pozadi, nazad; /-11- ye almak 1)
povratiti, uzeti nazad; povuci (rec) 2) ot-
kazati (posetu, sednicu) 3) ponovo za-
uzeli, povratiti (teritoriju); /-1/ - ye atmak
voj. odbaciti, odbiti (neprijatelja); - bas
mak ici natraske (o konju); ici u rikverc (o
vozilu); - ostaviti za sobom,
395
gerici
prestici; - opozvati; - ekilme
voj. povlacenje, odustupanje; - (ye) e-
kilmek 1) odstupati, povlaciti se 2) pov-
laciti se, opadati (o vodi) 3) ne 'mesati se,
ostati po strani; /-ll - ye ekmek 1) vracati
nazad; povlaciti (vojsku) 2) opoz(i)vati
(ambasadora, delegata); /-1/- evirmik 1)
vratiti, poslati natrag 2) odbiti, ne prihvatiti,
odbaciti; - ye dn! levo krug! (komando);
- dnmek 1) okretati se, okrenuti se
(nazad) 2) vratiti se 3) voj. okrenuti se na
levo krug; - durmak izbegavati, uzd-
rzavati se; - durmamak ne propustati, ne
izostajati; - gelmek 1) vracati se 2) ici u
suprotnom pravcu; - ye giden yol pov-
ratak; - gitmek 1) uzmicati, odstupati 2)
fig. nazadovati, propadati; - gndermek
vratiti nazad, poslati nazad, povratiti
(novac, posiljku); - hizmet voj. po-
zadinska sluzba; - isternek traziti pov-
racaj; - kalan 1) zaostao zakasneo 2) os-
tatak; - kalmak 1) zaostati. (i fig.) 2)
odloziti se 3) kasniti; zaostajati (o satu) 4)
uzdrzati se, odustati; /-dan/ - kalmamak
1) ne propustati 2) ne zaostajati za kime,
ne dati se, ne popustati; - koymak od-
lagati, odgadjati; - demek vratiti dug; -
almak otkupljivati, prekupljivati; -
(ye) tepmek 1) odbijati, trzati (o oruzju) 2)
/1/ odbiti, odbaciti - (ye) vermek vracati,
vratiti ll 1. mesto, prostor iza cega; bi-
- sinde iza nase zgrade 2.
straznjica; trtica (ptice) 3. voj. pozadina; -
pozadinske trupe; cephe - si po-
zadina fronta 4. produzetak, nastavak; -
si var sledi nastavak, nastavice se 5. os-
tatak; ostalo; - si nista
drugo me ne interesuje; hakikat budur -
si masal istina je ovo, ostalo su price 6.
ishod, posledica; - .sini sen o is-
hodu ti razmisljaj lll 1 . zadnji, straznji; - u
zadnji kraj 2. obrnut, suprotan; - Is-
tikarnet suprotan smer 3. voj. pozadinski;
- irtibat pozadinska veza; - mevziler
pozadinski polozaji 4. zaostao, nerazvijen;
nazadan; - zaostalih pogleda
(covek); ogranicen; - lkeler ne-
396
razvijene zemlje IV post. sa ab/. od; O -
sini almak zavrsiti preostalo; - den - ye
potajno, krisom
gerici1 reakcionar, nazadnjak ll re-
akcionaran
gerici
2
anat. zatezac (misic)
gericilik 1. reakcionarnost 2. reakcija;
geride pozadi, straga, iza; -
prestici, preteci; - de kalmak zaostati, biti
u zaostatku; - otur sed i pazadi
geriden otpozadi, izdalje; - bakmak
biti svedok cega
gerilek 1. retrospektivan 2. regresivan ,
obratan; - gram. regresivna
asimilacija
gerileme 1. gl. im. od gerilernek 2. ZE!-
ostajanje, nazadovanje; opadanje, de-
kadencija; - devri period dekadencije 3.
bio/. atavizam 4. voj. povlacenje, ods-
tupanje
gerilernek 1. ici nazad, uzmicati 2. voj.
povlaciti se, odstupati 3. povlaciti se, is-
cezaviti (o bolesti) 4. zaostajati, na-
zadovati;.opadati 5. fig. povuci se, odustati
(od stava i si.)
geriletmek ak. 1) caus. od gerilernek 2.
vratiti, doterati unazad (sat)
gerili zategnut, razapet
gerilik 1. zaostajanje, zaostalost; eko-
nomik - ekonomska zaostalost; zeka - i
umna zaostalost 2. odocn-
jenje
gerilim 1. zatezanje, rastezanje; za-
pinjanje (konopa, zice) 2. napregnutost,
napetost, tenzija 3. el. napon, voltaza 4.
fiz. otpornost 5. zategnutost (odnosa)
gerilimli zategnut; napregnut, napet;
naponski, voltazni; yksek - visokog na-
pona; - beton prenapregnut beton
gerilimler voltmetar
zatezanje, rastezanje; ra-
zapinjanje, raspece
gerilla 1 . geri la, partizansko ratovanje
2. gerilac, partizan; - mfrezesi par-
tizanski odred
gerilac
gerilme 1 . rastezanje; natezanje 2. fiz.
n apon
gerilmek pass. bez/. od germek
gerilti rastezanje, natezanje; napinjanje
protezanje
gerinmek protezati se; gerine gerine
lezao je protezuci se
gerisingeri, gerisingeriye nar. nazad,
natraske
nar. greben, gornji deo (planine,
brda)
geriz p. 1. odvodna, kanalizaciona cev
2. septicka jama; O - e atmak v. ir-
kefe atmak
Germanist
Germanistik gerrnanistika
germanyum germanijum
germe 1 1 . zatezanje; istezanje; - kuv-
veti opruzna sila, elasticnost; - testeresi
stolarska testera (s lukom) 2. napon ll ras-
tegnut; fig. nategnu1, usiljen
germek (-er) ak. zatezati Oedra); za-
pinjati, pritezati; - zategnuti luk 2. ak.
dat. razvlaciti (konop, zicu); navlaciti 3.
ak.naprezati, upinjati (oci, pogled i si.) 4.
opruziti, ispruziti (noge, ruke)
geren 1 biol. celije za razmnozavanje
geren2 tvrdjava
bot. sviba, drenika (Cor-
nus sanguinea)
gerundium gram. gerundiv
getiri kamata
getirilme 1. postavljenje, imenovanje;
- postavljenje na polzaj mi-
nistra; - postavljenje
na polozaj glavnokomandujuceg 2. pret-
varanje, preobracanje
ge vi
getirmek dat. pass. od getirmek
getirmek 1. ak. abi. dat. donositi; do-
vesti; dovoziti, dopremati; provoditi; ar-
size getirdim doveo sam vam
svog prijatelja; bir araya - okupiti, sas-
taviti; suyu kye getirdiler pr"""
veli su vodu sa planine u selo 2. ak. do-
neti, dati (prinos, rezultat); bu tarla
yz bin lira getirir ova njiva donasi sto
hiljada lira godisnje 3. ak. dat. dovesti (do
kakvog stanja); kl haline - pretvorili u
pepeo; tahsilini sonuna - privesti kraju
svoje studije, zavrsili studije 4. ak. dat.
postaviti, imenovati (na duznost); ms-
- pastavili na duznost savetnika
5. ak. docekati doziveti zimu 2) i - do-
cekati, doziveti zimu 6. iznositi, izneti, is-
ticati, navoditi; delil - navesti dokaz;
rnek - izneti primer 7. donositi; radjati,
izazivati, zadavati; buhran - izazvati
krizu; halel - 1) pricinjavali stetu 2) uz-
nemiravati; zamar - nanositi stetu 8. pre-
neti, saopstiti (vest, pozdrav) selam - pre-
neti pozdrav; sa imenima gradi sta/ne
izraze; merak - biti potisten; meydana -
v. meydan; nedamet - kajati se
getirilmek pas. od getirtmek
getirmek ca us. od getirmek
getto geto
gevelemek ak. 1. (sa) zvakati, gristi 2.
nerazgovetno govoriti, mrmljati
geven bot. kozinac (Astragalus)
geveze 1 brbljiv, govorljiv ll brbljivac,
blebtalo; alapaca, tarakusa
gevezelenmek brbljati, torokati, ble-
betati.
gevezelik govorljivost, brbljivost; prek-
lapanje, nagvazdanje; - etmek (ili yap-
mak) 1) caskati, ceretati; brbljati, blebetati,
nagvazdati
gevher v. cevher
zvakanje; prezivanje; - getirmek
397

1) prezivati (o zivotinjama) 2) fig. prez-
vakavati, mleti uvek jedno te isto
getirenler zool. prezivari
gevmek (-er) zvakati; prezivati
gevrek 1 1. lomljiv, krt; ljut (o metalu);
rvkav (o pecivu) 2. fig. krhak, slab, nezan
3. veseo (o smehu); - glrnek kikotati se
ll simit; djevrek ll biskvit O - bot.
krta vrba (Salix fragilis)
gevreki djevrekcija, simidzija
gevreklik krtost, lomljivost
gevremek 1. postali lomljiv (krt) 2. arh.
(o) slabiti 3. nar. mnogo ogladneti, preg-
ladneti
gevretilmek pass. od gevretmek
gevretmek caus. od gevremek
1. labav, razlabavljen, klimatav;
- labav cvor 2. mlitav' trom;
mekan, mlohav 3. bezvoljan; ravnodusan
4. rnek, nezan (o stofu, tkanini); -
meka, nezna tkanina O - brbljiv, ble-
betav; - - preko volje, nevoljko, nerado
slabo; mlitavo, tromo; bez-
voljno
1. labavost, klimavost, rask-
limatanost 2. mlitavost, mlohavost; ma-
laksalost 3. bezvoljnost, ravnodusnost
1. slabljenje; smanjivanje, po-
pustanje (napetosti i si.); 2. fizio/. dijastola,
sirenje srca pri radu srcanog misica 3. feh.
tolerancija, dopusteno odstupanje
1 . olabaviti se, rasklimatati
se 2. oslabili, popustiti; stisati se; rzgar
vetar je oslabio 3. malaksati, iz-
nemoci 4. omlitaviti, postali mlohav 5.
opustiti se, relaksirati se (o telu) 6. postali
bezvoljan
pass. od
ak. olabaviti, popustiti; ub-
laziti, smanjiti; stisati; kemeri - popustiti
kais; - popustiti kolane
398
geyik 1. zoo/. jelen (Cervus e-
laphus) 2. arg. podvodac, peza o etine
girmek stasati, sazreti (o devojci); - lar
nikada, na kukovo leto, kad na
vrbi rodi grozdje
geyik zool. jelenak. rogljas (lu-
canus cervus)
geyik dikeni bot. pasdren (Rhamnus
cathartica)
geyik dili bot. jelenski jezik, jezicak
(Scolopendrium vulgare)
geyik bot. srebrna pilica (Ju-
rinea pinnatisecta)
geyik otu bot. jesenak (Distamnus
albus)
gejsa, japanska igracica .. za-
bavljacica
gez 1 1. zarez (na donjem del u strele)
2. prorez nisana; - e almak nanisaniti,
uperili na cilj; - voj. puskarnica
gez2 p 1 . kanap sa cvorovima (za me-
renje zemljista) 2. ll visak; cf. ekl; - e
vurmak 1) izmeriti 2) poravnati, doterati
gez3 v. kez
gezdirilmek pass. od gezdirmek
gezdirmek 1. ak. prosetati, voditi u
setnju (dete) 2. ak. dat. pokazivati, (pro)
voditi (kroz kucu, grad); misafirimize bah-
eyi gezdirdik pokazali smo gostu bastu
3. ak. fok. povlaciti, prelaziti preko cega;
elini gezdirdi rukom je pog-
ladio bradu 4. dat. ak. nakapati (kapljice);
nacediti (kap po kap); salalaya sirke -
nakapati sirce u salalu
gezegen astr. planeta
medjuplanetarni
gezegen v. gezenti
gezelemek setati; bazati, lanzati, tu-
marati
gezenti nad koji provodi vreme u setnji,
slrastven selac
gezer 1. koji hoda, koji moze hodati -
hasta pokretan bolesnik 2. pokretljiv, mo-
bilan; - fze voj. krstareca raketa; - kal-
pokretna dizalica
gezge dijal. patrola, straza; ct. devriye
gezgin 1 1. putujuci; pokretan; poljski; -
hastahane poljska bolnica; - mutfak pok-
retna kuhinja; - putujuci trgovac;
ulicni prodavac ll turist;
gezginci nar. v. gezgin (1.) ll ulicni
trgovac, pokucar, torbar; - tccar trgo-
vacki putnik
gezi1 1 . putovanje, obilazenje; - ye
krenuti na put; tetkik - si stu-
dijsko putovanja 2. setnja, setanje 3. se-
taliste
gezi2 p. tekst. moare (tkanina od svile i
pamu ka)
gezici 1. putujuci; lutalacki; - topluluk
putujuca trupa 2. pokretan; poljski ll izletik;
turist
gezicilik 1. torbaranje, zanimanje pu-
tujuceg prodavca 2. putovanje
gezilmek 1 . bez/. setali se, kretati se,
hodati; bu saatte sokakta gezilmez u ovo
se vreme ne seta po ulicama 2. razgledati
se; bu gn mzeler gezildi danas su
razgledani muzeji
gezim putovaje, turizam
gezimcilik fi/. peripatetizam, Aris-
totelova skola
gezinme 1. gl. im. od gezinmek 2. setn-
ja; izle!:
gezinmek 1. (pro) stati se 2. svrljati, lu-
tali, turnarali 3. muz. improvizovati
gezinti 1. setnja; izlet, ekskurzija; - to-
zuntu izlet, putovanje; - yapmak setati,
ici na izle! 2. uzani put (koji povezuje kule
unutar tvrdjave) 3. hodnik 4. muz. imp-
rovizacija 4. nar. balkon
gezlemek ak. 1. meriti, premeravati

(zemljiste) 2. ciljati, nisniti, nisaniti, uzeti
na nisan
gezlenmek pass. od gezlemek
gezletmek caus. od gezlemek
gezlik ostrica, secivo (sablje)
gezmek (-er) 1. hodati, kretati se;
hasta gezmeye bo-
lesnik je poceo lagano da hoda 2. pu-
tovati; obilaziti, posecivati; o adam btn
onaj covek je obisao ceo
svet 3. prosetati se, izaci u setnju; hep
birlikte gezmeye svi su zajedno
otiSii u setnju 4. ak. razgledati; Eti m-
zesini iki defa gezdim dva puta sam
razgledao Hetitski muzej 5. skitati, tu-
marati, lanzati, vucarati se <> gezip toz-
mak 1) mnogo putovati; tumarati, muvati
se; banciti, bekrijati; ne gezer! otkud!
kakvi! bende para ne gezer! otkud meni
nova c!
gezmen v. gezgin
1. golicanje, grebanje u grlu,
nadrazaj na kasalj; - i tutmak grebati u
grlu; /-al - vermek grebati u grlu, izazivati
kasali 2. arg. koji nervira, dosadjuje; -
almak (kapmak ili olmak) arg. nerviraiti;
etmek arg. nervirati
ak. 1. draziti izazivati ka-
salj, grepsti u grlu 2. fig. podozrevati,
sumnjiciti; obespokojavati 3. fig. pobuditi
seksualnu zelju
bez/. od bo-
grebe me u grlu
otu bot. udovica, udovicica (Sca-
biosa)
zariti, peci (o koprivi);
gan elimi kopriva mi je opekla
ruku
1 masa sarsapile (tetivke) za zva-
kace gume <> - bkme 1) brz, prenagljen
(o reci si.) 2) usiljen, izvestacen (o os-
mehu, ljubaznosti 3) odmah, smesta; ki-
399.

- bkme geri ver smesta mi vrati
moju knjigu
; - - onom. skripanja, skrgu-
tanja (zuba); suskanja; pucketanja; mer-
diven - - tyordu ste-
penice su snazno skripale ll potpuno nov,
novcat; - - elbise nova novcata haljina lll
savrseno cisto
skripati; skrgutati (o zu-
bima); vrata skripe; yeni
moje nove cipele
skripe
caus. od ka-
ne skirpi vratima!
otu bot. sarsapila, tetivka (Smilax
aspera)
skripa, skripanje; skrgutanje
skripav
i a. hrana; namirnice; -
nestasica hrane; oskudica u hrani; - mad-
deleri prehrambeni proizvodi; zivotne na-
mirnice; maddeleri sanayii preh-
rambena industrija
a. prehrambeni; - maddeler zi-
votne nemirnice; prehrambeni proizvodi
kokodakanje, kokotanje;
ko-ko-ko-dak!
1. kokodakati 2. nar. to-
rokati, blebetati
kokodakanje
ak. hraniti; prehranjivati
hraniti se
hranljiv, vitaminski
1 . bez hrane 2. nehranljiv
nestasica hrane, oskudica u
h ra ni
golicanje, skakljanje; -
almak biti neose!ljiv na golicanje; - tan
korkmak biti skakljiv 2. podbradak (dece)
400
1. v. 2. golicati
3. fig. zagolicati, zaintrigirati
pass. od
golicav, skakljiv; - bir me-
sele skakljivo pitanje
podbrak (u decjem jeziku)
/-al - dedirtmek, dosaditi, dodijati,
dozlogrditi; ici na zivce; /-al - dedirtmek
ne dati kome da pisne; ne trpeti prigovor;
- demek 1) pisnuti, zucnuti 2) /-dan/ za-
sititi se umoriti se; - dememek ni rec ne
zucnuti, ne pisnuti; /-dan/ - gelmek zasititi
se cega, biti sit, dozlogrditi, dodijati
- - onom. tutnjave, buke; ma-
kine - - masina radi uz tutnjavu
(brujanje)
potajna mrznja; zia namera
zianameran
a arh. bogatstvo, imucnost, izo-
bilje 2. prezasicenost cime; gadjenje, gnu-
sanje; /-dan/ - gelmek dosaditi, prezasititi
se, ogaditi se; /-dan/ - getirmek ogaditi
a zavist, ljubomora; - edil-
miyecek bir durum nezavidan polozaj; l-
a! - etmek osecati zavist, zavideti; cf. im-
renmek
arg. 1. torokanje, trac, ogovaranje 2.
smicalica, ujdurma, laz - atmak torokati,
brbljati, ogovariti; - gemek 1. biti ad-
sulan, ne paziti, ne slusati 2) brbljati, to-
rokati; - - gemek rugati se, narugivati
se, ismejavati; - - a getirmek narugivati
se
1. do dan, monoton (ton, govor);
blebetanje, kvocanje) 2. v. gargar 3. pa-
tentni zatvarac, rajsferslus 4. velika ri-
barska mreza 5. aspiratar (za ciscenje te-
piha) 6. svadja, raspra 7. mali motorni
eamac O - a almak narugivati se, is-
mevati, segaciti se
cistiti aspiratarom
nar. 1. jako, iz sve snage 2. obi-
lato, izdasno 3. neprekidno, neprestano,
jednako; - gitmek 1) du go trajati 2) ra-
sipati se, trositi se
v. garneta
onom. tkripanja, krcanje, rskanja
1. anat. grkljan, grlo, gusa;
- v. - kemigi; - anat.
Adamova jabucica; - laringitis, za-
palenje grla; - v. - 2. fig.
hrana, jelo i pice; - derdi briga o stomaku
(jelu); - gurman, sladokusac;
- kesrnek stedeti na hrani, odvajati
ad usta O - basmak uhvatiti za
gusu, pritegnuti koga; - a (ili gel-
mek, olmak) zestoko se zavaditi, pogusati
se - kadar bor iinde olmak biti do
grla; zaduzen - patlatmak vikati, derati
se, urlati; - daviti, gusiti;
fig. navaljivati, uporno traziti
ak. daviti, gusiti
pass. od
gusati se; svadjati se,
prepirati se
caus. ad
gram. grlen glas
v.
a 1. u odsustvu; jur. in con-
tumaciam; - hkm giydi on je osudjen u
odsuslvu 2. po imenu, po cuvenju; /-1/ -
poznavati po cuvenju, znati koga
po imenu
a sto sa radi u odsustvu, ucin-
jeno u odsustvu; - hkm (ili karar) jur.
presuda u odsustvu; - tevkif mazakkerisi
jur. polernica
a. odsustvo, odsustnosl; -
u cijem odsuslvu; bunlar,
ova je ui':injeno u mom
odsustvu
a arh. splelkarenje, klevelanje,
ogovaranje, panjkanje; - etmek klevetati,
ogovarati, panjkati
gider
klevetnik, opadac; spletkar
gibi 1 post. 1. kao, poput, na lik na;
aslan - bir adam odvazan covek; benim
- kao ja; bu (ili bunun)- takav, slican; bu
- insanlar; takvi ljudi; blbl - ko-
lepo, lako govoriti; pevati kao sla-
vuj; sizin - kao vi; - kao sto
sam kazao 2. sa oblikom na cim,
kako, tek sto; - cim sam sligao;
haber - yola otputovao je cim
je dobio vest 3. posle glago/a kao, kao da,
cini se da; - duruyor stoji
kao da ne razume; bir - kao
da se nista nije dogodilo; o adam
- yryor onaj covek hoda kao
da ce se srusiti; Selma gider -
giyindi Selma se obukla kao da ide na
svadbu ll slican; isti, jednak; benim - ler
meni slicni; bu - ler takvi, slicni; bu - ler
den takvih se treba cuvati;
bunun - sini hi tim nikada
nisam video nesto slicno tome; ne - ?
kakav, koje vrste lll (ili ... de ... - ); ben de
Orhan - ja, kao i Orhan O - lerden da
kaze, kao nacin ce reci; lakoreci, na neki
nacin; iyi ettin - lerden gz na-
mignuo je kao da kaze 'dobro si ucinio"; -
gelmek v. - grnmek; -- sine gelmek
nar. cinili se, pricinjavali, izgledali, davali
ulisak; yle - me geliyor ki cini mi se da;
- sine getirmek nar. nagovestavali, alu-
dirati, ciljati; bunu - sine
getirdi nagoveslio je da mu se ova ne do-
pada; szlerini - sine
getirdi odavao je utisak da moje reci ne
smatra islinilim; - grnmek cinili se,
odavali ulisak
nar. svrbeti, osecali svrab
odliv, reka (iz jezera)
gider izdatak, trosak; rashod; - mad-
desi fin. stavaka rashoda; ilave - dodalni
lroskovi
gider ayak na odlasku, u trenutku od-
laska; pred sam polazak
401
gi,derek
giderek postepeno, malo-pomalo; sve
vise; havalar - vreme se pos-
tepeno prolepsava
giderici koji odstranjuje, otklanja; koji
smiruje; leke - madde odstranjvac mrlja;
- ila lek koji smiruje bol
gidermek ak. ab/. odstraniti, otkloniti
(smetnje, teskoce); umiriti, stisati, ublaziti
(bol); utoliti; ugasiti (glad; zedj); namiriti,
nadoknaditi; - namirili potrebe
O gideren alan magnetsko polje
gidermek caus. od gidermek
gidi uzv. prekora, safe, grdnje, ial-
jenja ah, eh! hey - bizim
gde je nasa mladost! seni - seni ah, ti!
seni - yaramaz! ah, ti, nevaljalce! ll pod-
vodac; hulja, lupez, vucibati
gidici 1. koji je na odlasku koji uskoro
odlazi 2. na smrti (o bolesniku)
gidilmek dat. bez/. od gitmek; bu yol-
dan gidilmezovim putem se ne ide; zab-
ranjeno je ici ovim putem; lzmir'e gi-
dilir kako se ide za tiyatroya
gidilir sutra se ide u pozoriste
gidimli log. diskurzivan
1. odlazak 2. hod, kretanje, put
. (ovanje); tempo; - iyle
hodom kornjace 3. figi. vladanje, drzanje,
ponasanje; nacin zivota; - ve hal vladanje
(ucenika): bu - le ovim tokom (tempom);
na ovaj nacin; lkenin politika - i politicki
kurs zemlje 4. tok, razvoj (dogadjaja i si.) O
- o - otisao i kao da je u zemlju propao!
1. tok (dogaljaja); razvoj
(stvari) 2. stav, drzanje, postupanje
1. odlazak i povratak; pu-
tovanje ; - bileti povratna karta 2. sa-
obracajni propis
1. svrbeti, osecati svrab;
avucum svrbi me dlan 2. ici
jedan drugome, posecivati se
gidon 1. upravljac (bicikla) 2. mor. zas-
tavica, barjacic (na brodu)
402
gilaburu bot. kartop (Viburnum opulus)
giray ist. giraj (titula krimskih hanova)
girdap 1. djerdap, vrtlog, brzac 2.
provalija, ponor, bezdan; - a (ili
yakalanmak) upasti u vrtlog; fig. pasti u
b edu
girdi: - (ili - s ii 1) biiski
odnosi; sizinle - miz yok s vama
nemamo nista, nemamo veze s vama 2)
detalji, pojedinosti, podrobnosti; me-
selenin - sini bilmiyorum ne
znam pojednosti problema 3) mehanizam,
ustrojstvo (masine i si.); bu makinenin -
sini bilmem ne poznajem me-
hanizam ove masine
giren nar. mala oblacno, maglovito
girdirrnek 1. caus. od girmek 2. uvuci,
utaknuti; ugurati, ugnati
gireniemek nar. naoblaciti se
girgin predusretljiv, komunikativan
girginlik 1. predusretljivost, usluznost,
komunikativnost
girift 1 p 1. zamrsen, zapleten, upleten;
fig. zamrsen, slozen; nejasan; ok - bir
meseleveoma slozeno pitanje 2. zbijen (o
rukopisu, pismu)
giritt2 (-ti) p 1. hvatanje; hapsenje 2.
muz. vrsta malog neja
girittar p 1. uhvacen; pritvoren, uhap-
sen 2. dat. zahvacen, napadnut (bolescu);
- olmak biti zahvacen bolescu
girilmek dat. bez/. od girmek; buradan
girilir da li se odavde ulazi? ieriye gi-
rilmez zabrajen ulaz! ne ulazi se!
girimlik ulaznica;
girinti udubljenje, ulegnuce, ugnuce;
jama, supljina
girintili ugnut, ulegnut, udubljen; -
1) neravan, hrapav; dzombast 2)
reckav, izreckan; - yapmak iz-
reckati, nareckati
1. u azak, ulazenje; - bileti ulaz-
nica; - ulazni ventil; - yolu pri-
lazni put 2. ulaz, kapija; - pred-
soblje 3. uvod; prolog; preambula
(ugovora) 4. muz. uvertira, preludijum 5.
voj. upad; prolom, proboj (linije fronta) 6.
polaza-<, stupanje (u skolu); - imtihani pri-
jemni i3pit 7. uvod (u neku nauku); dil bi-
limine- uvod u lingvistiku
v. girit!
dat. bez/. od
1. fiz. interferencija 2. po-
duhvat pothvat; inicijativa; ct.
podstrekac zacetnik, inicijator
interferometar
aktivan, poduzetan, ini-
djalivan

duzimlj vost
poduzetnost, pre-
1. sa ulazom; iki - ev kuca sa
dva ulaza 2. 3a uvodom, (prologom, uver-
tirom) v - pokretan, klizeci, gladak
(o vratila i si.)
1. ulaznina, novac za ulazak 2.
uvod, pradgovor; uvertira
dat. 1. umesati se, stupiti u,
ucestvcvati u cemu; sze - stupiti u raz-
govor 2. zapoceti, zametnuti, zapodenuti;
kavgaya zapodenuti svadju; mu-
harebeye - zapoceti borbu 3. poduzeti,
preduzeti; pristupiti; latiti se, prihvatiti se;
ben yle ja se ne prih-
vatam takvih pasiova 4. birbirine - za-
petljati; si, za-nrsiti se (o kosi); potuci se,
posvadjati se, pogusati se
Girit bot. jelenska trava (Ori-
ganum dictarrnus)
girland venac, girlanda
girme 1. gL im. od girmek 2. voj. proboj
- yapmak upasti, provaliti
girmek (-er) 1. ulaziti, uci; upadati, pro-
gitmek
dirati; - leci u postelju 2. smestiti
se, stati; ct. elim bu eldivene gir-
miyor moja ruka ne moze stati u ovu ru-
kavicu 3. stupiti, ukljuciti se u; greve- stu-
piti u strajk; yeni yasa girdi
novi zakon je stupio na snagu 4. voj. uk-
linjavati se; mevziine - ukliniti se
u neprijateljski polozaj 5. pocinjati, nas-
tupati, dolaziti; girdi pocela je, nas-
tupila je zima; sonbahar giriyor pocinje
jesen 6. zaraziti(se); askerlere tifs girdi
vojnici su se zarazili tifusom 7. pazljivo is-
pitivati, ulaziti u detalje; konunun ay-
girmek istemiyorum ne zelim
da ulazim u detalje predmeta 8. birbirine
- zavaditi se; potuci se; iki gen birbirine
dva mladica su se potukla o girip
akmak 1) navratiti na kratko, skoknuti do
koga 2) cesto posecivati, stalno abilazali
v. girimlik
1. salter 2. kasa, blagajna
gitar gitara
gitarist gitarista
gitgel izgovor, izvrdavanje
gitgide postepeno, malo-po malo, sve
vise; havalar - vreme sve vise
postaje topla
gitmek (gider) 1. otici, odlaziti; 2. ot-
putovati, uputiti se 3. dat. ici, voditi, izlaziti;
bu yol nereye gider kuda vodi ovaj put?
4. (pri) stajati, lepo stajati, odgovarati;
elbise sana pek iyi gitmiyor ta li haljina
ne stoji bas lepo 6. prolaziti, proci; pro-
hujati, minuti (o vremenu); gitti ilk-
bahar geldi prosla je zima, doslo je pro-
lece 5. ici, imati prodju, dobro se prodvati;
elma ok iyi gider jabuke se vrlo dobro
prodaju 7. dat. (po) trositi se; bu kadar
para nereye gitti? gde je potrosen toliki
novac? 8. dat. poslati (pismo, robu); pus-
titi, pustati (u promet); haber daha git-
medi vest jos nije poslata (pustena); mek-
tup postaya gitti pismo je odneto na
postu 9. dat. dostajati, biti dovoljno, na-
403
gitsin
mirili; on kilo un bize bir ay gider dese!
kila brasna nam je dovoljno za mesec
dana 1 O. trajati, izdrzati; bu elbise
gider ovo odelo traje tri godine 11. proci,
zavrsiti se; gitti mnogo
proslo su ona vremena 12. odvijati se, ici
(o poslu i si.) iyi gidiyor poslovi
dobro idu 13. propasti, nestati; umreti;
nl yazar giderse ako slavni
pisac umre, ostaje mu ime 14. pribegavati,
pribeci; ct. boykota - pribeci
bojkotu; greve- pribeci strajku 15. sa ge-
rudivom na ili -a obrazuje durativni as-
pekt; bazan saatlerce gi-
diyordu ponekada je satima razgovarao
16. sa imenima u dat. gradi stalne israze;
araya - nastradati, propasti; -
dopadati se, svidjati se O gide gele tu-
marajuci, trckarajuci; gide gide v. gitgide;
gitti de geldi iscupao se, iskrsnuo iz
mrtvih (govori se kada ozdravi tesko obo-
leli); gitti bezzaz geldi kazzaz sjasi Kurta
da uzjase Murta; gitti gider zauvek, oti-
sao otisao u nepovrat
gitsin uzv. posle imperativa pusti! nek
ide! no!; bu verelim, - 1 no, dajmo
ovaj novac; deme (ili sorma) - to je ne-
verovatno! nezamislivo!
gitti posle drugog glago/a u petfektu; 1 .
najzad, napokon, naposletku; bunu grd
m, - kad je to video, napokon se
naljutio; paraya ok dedi, ver-
dim - rekao je "mnogo mi je potreban
novac", i napokoan sam mu ga dao 2. na
zalost; ne vredi; doktor
kadar adam ld - dok je lekar stigao,
covek je um ro
gittike postepeno, sve vise
giydirici paz. kostimograf, garderober
giydirilmek dat. pass. od giydirmek
giydirmek 1. caus. od giyrnek (1) 2. ak.
oblaciti, odevati 3. ak. lig. izgrditi, naruziti;
izribati, ocitati vakelu; onu yle giydirdim
ki tak o sam ga izgrdio ...
giyecek odelo, odeca
404
giyilmek pass. bez/. od giymek; byle
elbise giyilmez takva haljina se ne nosi
giyim 1. odelu, odeca; - inden zengin
po njegovqm odelu
se videlo da je bogat; - odevni
predmeti, garderoba,; - 1) odeca,
nosnja 2) svecano odelo 2. presvlaka,
komplet (rublja); bir - garnitura
rublja, ves za jedno presvlacenje - biti
bela vas (Pediculus vestimenti); - gvesi
moljac (Tineola biseliella)
giyim evi prodavnica odece, kon-
fekcijska radnja
giyimli s ... odecom; odeven; -
lepo odeven
giyini k odeven, obucen
giyindirmek ak. oblaciti, odevati
odevanje, nacin odevanja
giyinmek 1. oblaciti se, odevati se; gi-
yinip doterivali se, gizdati se
2. dat. precutno se ljutiti, ljutiti se bez rop-
tanja (prilikom grdnje); otrpeti
giyinti odelo, odeca
giyit (-di) nar. odelo
giyrnek (-er) 1. ak. dat. oblaciti, obuci
2. nositi (odecu, obucu) 3. tig. otrpeti, pro-
gutati (grdnju, prekor)
giyotin giljotina
giysi odelo, odeca; garderoba; poz.
kostim
giysilik garderoba;
giz1 tajna;
giz2 mor. soherica, sosnjak; - yelkeni
sosno jedro
gizem til. nedokuciva tajna; misterija
gizemci mistik
gizemcilik misticizam; ct. tasavvuf
gizemli misteriozan, tajanstven, za-
gonetan
gizemsel misticno
gizil fiz. latentan, potencijalan
gizil g fiz. til. potencijal
gizleme 1 . gl. im. od gizlemek 2. voj.
maskiranje; - maskirna mreza - mal-
zemesi maskimi materijal
gizlemek 1. ak. abi. skrivati, kriti, tajiti
2. voj. ak. maskirati, kamuflirati
gizlenilmek pass. od gizlenmek
skrivanje, nacin skrivanja
gizlenmek 1. dal. skrivati se, kriti se;
ocuk gizlendi dete se
sakrilo iza zida 2. abi. pass. od gizlemek
gizletmek caus. od gizlemek
gizli 1 . skriven; potajan, pririkriven;
tajni, poverljiv (izvestaj, saopstenje i sf.); -
cep skriven dzep; celse tajna, zatvorena
sednica; - ev bordelj, javna kuca; - ka-
skriven, potajan; nejasan, mutan; -
mani voj. skrivena prepreka; - mrekkep
nevidljivo mastilo - olarak tajno, po-
verljivo; krisom, kradimice; - oylama tajno
glasanje; - denek tajni fond, crni fond; /-
1/ - tutmak drzati u tajnosti, skrivati; -
kriptogram, tajnopis 2. voj. maskiran,
kamufliran 3. fiz. med. latentan; - la-
tenta toplota; - 1) latentna malarija
2) fig. podmuklost, pritvorstvo O - den -
ye potajno, krisom, kradomice; - din ta-
skrivati svoju veru i poglede
gizlice skriveno; tajno, poverljivo; kri-
som, kradom
gizlilik tajnost; poverljivost, kons-
pirativnost; - derecesi stepen poverljivosti
gladyatr gladijator
glase (ili - deri ) 1 glase-koza, lakovana
koza ll lakovan; - iskarpin lakovane ci-
pele
glayl bot. gladiola;
glikojen hem. glikogen
glikoz glukoza
gbek
gliserin glicerin
global globalan, ukupan, eelokupan
globlin globulin
glokom med. glaukom;
glokoni min. glaukonit
glten biol. glutin, lepak ( u zitu); - ek-
belancevinasti hleb (za dijabeticare)
gnays min. gnajs
goblen goblen
gocuk kozuh, opaklija
gocundurmak v. kocundurmak
gocunmak v. kocunmak
gol (-l) sp. gol; - atmak ( kaydetmek
ili yapmak) dati, postici gol; - pri-
lika za gol; - olmak pasti (o golu); - po-
zisyonuna girmek naci se u poziciji za
gol; - yemek primili gol
golc golgeter
golf golf; - pantolon
golfstrim geog. golfska struja
gonca pupoljan
gondol (-l) gondola
gondolc gondolijer
gongorizm /it. gongorizam, kitnjast stil
gonk (-gu) gong; - vurmak udariti u
gong
gonokok mikrob gonoreje
Gordys; - Gordijev cvor
goril zool. gorila (Gorilla)
gotik gotski; - sanat gotska umetnost;
- gotica, gotsko pismo
goygoycu 1. arh. prosjak milostinje (u
mesecu muharemu) 2. fig. prosjak; cf. di-
lenci
gbek 1. anat. pupak; pupcana
vrpca; - atlamak dobiti pupcanu kilu, is-
kilaviti se; fig. iskidati se, namuciti se; - 1
405
gbek
s kilo m, kilav; - i 1) do-
biti pupcanu kilo 2) otkinuti se, otpasti (o
pupcanoj vrpci); - (ili pup-
cana kila, hernija; - kordonu pupcanica,
pupcana vrpa 2. veliki stomak, trbusina; -
(ili pustiti stomak,
ugojiti se 3. srednji deo, sredina, centar;
meso, srcevina (voca); karpuzun - i srce-
vina lubenice; - i centar grada 4.
med. hilus, vratnice 5. sredisnja sara (ci-
lima, tanjira i si.) 6. teh. glavcina (di-
namomasine); sipka; - i sipka
magneta 7. pokolenje, koleno, generacija;
cf. onlar - tenberi ticarelle
oni se vee kroz pet kolena
bave trgovinom O - ime koje se daje
detetu prilikom secenja pupcane vrpce; -
atmak 1) igrati trbusni ples 2) poludeti od
radosti; - i beraber (ili biriyle
nerazdvojni (drugovi); al-
kalamak (ili alkamak) v. atmak; - inden
arg. zariti kome noz, proburaziti;
- bat. smrcak {Morchella es-
culenta); - i sokakta ulicarka,
skitara; - i sklrnek starati se svim si-
lama, ulagati velike napore; - sre-
disnja klupa u hamamu (sa frotirima); -
ttn () duan iz sredine bale
gbek pupeana vrpca 2. bat. fu-
nikul, deo organa u vidu vrpce
gbeklenmek 1. pustiti stomak, ugojiti
se, nagojiti se 2. bat. glavicati se (o ku-
pusu, salati); zavezati, zametati plod (o
vocu)
gbekli 1. trbusast, debeo 2. bat. gla-
vicast (luk, kupus) 3. sa sararn u sredini
(cilim, tanjir)
gbel nar. 1. vanbracno dete, kopile 2.
besprizorno dete 3. humkice, oznake za
medju {na poljima)
gbelek nar. jestiva pecurka
gbelez psetance, kucence
gce nar. oljustena psenica 2. corba od
oljustene psenice
406
gcen nar. 1. zecic 2. mace; kucence;
3. prase
g 1 . seoba, migracija 2. seljakanje,
lutanje {nomada) 3. selidba, preseljenje (iz
kuce u kucu); cf. 4. zaaf. seoba
(ptica, riba, jelena i si.) 5. pokretna imo-
vina, pokucstvo (selilaca) 6. smrt, pre-
seljenje (na drugi svet); - etmek 1) selili
se, iseljavati se, migrirati 2) preseljavati se
3) selili se (o pticama, zivotinjama) 4. um-
reti, preseliti se na onaj svet
gebe nomadski, selilacki; -
ptice selice ll 1 . nomad 2. lutalica
gebelik 1. nomadstvo, nomadski
zivot 2. fig. lutanje, stranstvovanje, po-
tucanje
gelge nar. mesto u koje se seli; no-
madsko staniste
ger v. gebe
geri nemiran covek, odan strans-
tvovanju
ger konar v. gebe
germek ak. dat. 1. prenositi, pre-
davati, pebacivati; cf. devretmek; mes-
bana gerdi moj kolega
je svoj posao predao meni 2. agr. pre-
sadjivati, rasadjivati (biljke)
gertmek ak. probiti (zid); provaliti
(vrata), razbijati; rusiti; obarati
gken 1. v. gcen
gkn 1. star, trosan, rusevan; - bir
ev trosna kuca 2. slab, iznemogao
grnek (-er) 1. dat. ab!. seljakati se;
lutali 2. selili se, iseljavati se 3. (pre) selili
se (iz kuce u kucu) 4. zaaf. migrirati, selili
se (o pticama, ribama i si.) 5. rusili se, pro-
padati; cf. kmek; duvar - zeredir zid
samo sto se nije srusio 6. fig. umreti; nes-
tati; geip gitmek fig. umreti
gmen 1. iseljenik, doseljenik; imig-
rant; izbeglica, emigrant; cf. muhacir 2. se-
lica (o zivotinjama)
gmenlik migracija; imigracija, emig-
racija
g nar. osulina, odron; klizanje (te-
rena, tla)
gc selica (zivotinja)
gk (-g) prolom, odron; ruine, ru-
sevine
gm biol. taksis (kretanje od izvora
ili ka izvoru nadrazaja)
grmek 1. caus. od grnek 2. ak.
dat. uputiti, doznaciti; prenositi, ustupiti; ct.
havale etmek 3. ak. dat. zabijati, pobijati
(kolje i si.) 4. ak. slistiti, pocistiti, smazati
(jelo) 5. ak. nar. presadjivati (biljke)
grtmek caus. od grmek
grlmek dat. pass. od grmek
gram. metaleza
gden, gden 1. rektum 2.
stomak, skembe 3. zeludac
ugojen, uhranjen
nar. zelenkastoljubisast
v. gvermek
nar. 1. v. gverti medrica (na
telu, licu)
modrikast, plavicast
1. grudi, prsa; poprsje;
nedra; - anjini angina pektoris; -
1) otkopcano, razdrljeno 2) s velikim
izrezom, s dubokim dekolteom; -
anat. grudna supljina; - ukuru srcana
udubina; - astma; - (ili il-
leti) tuberkuloza, jektika; - ingini za-
palenje gornjih disajnih organa; nazeb, ki-
javica, prehlada; - katesi grudni kos; -
grudna kost; kobilica (u ptica); -
v. - - gu-
senje, sipnja; - yzgeci peraja
(riba); - anat. plucna. maramica, p.o-
rebrica 2. grudna zlezda, mlecna zlezda; -
med. mastitis 3. prednji deo; mor.
pramac <> - dvmek udarati se u prsa, ja-
dikovati, kukati; - geirmek uzdisati; -
gk e
n gere gere ponosno; smelo sa-
mouvereno; - germek supro tstaviti se,
odupreti se, pruziti otpor (neprijatelju); - -
e prsa u prsa; licem u lice; - - e gelmek
borili se prsa u prsa; - kabarmak prsiti
se, ponositi se,
ak. 1. pritisnuti, navaliti
grudima 2. fig. suprorstaviti se, odupreti
se; odoleti
1. prsat, snaznih grudi 2. ve-
likih grudi, dojki (o zeni)
1. pregaca; portikla (za
decu) 2. oklop za grudi
gk 1 nebo, nebeski svod; - ek-
seni astr. nebesna osa - grlemek grme-
ti; - grlemesi (ili grlts) grmljavina;
- kubbesi nebesni svod; mavisi ne-
besno plavetnilo <> /-11 - te ararken yerde
bulmak neocekivano naci (dugo lrazeno);
/-1/- lere uzdizali do neba, ko-
vali u zvezde; - lere 1) visoko uz-
leleli 2) biti na sedmom nebu; - n mus-
nebo se otvorilo (o jakom
pljusku); - lere uurmak v. - lere
karmak; - le yer kalmak bili ni
na nebu ni na zemlji, biti u neizvesnom po-
lozaju; - ten zembille inmek 1) pojavili se
samo od sebe 2) biti savrsen, nemali ni-
kakav nedoslatak
gk2 nebesnoplav, zelenkastoplav,
azuran; - gzl 1) plavook 2) opasan,
zao, urokljiv (covek zelenkasto plavih
ociju); - kubbe plavi svod (neba) <> gk
dere Mlecni put; - kandil mrtav pijan; -
yakut 1) safir 2) tamnomodar, zat-
vorenoplav
gk ada astr. galaksija
gk bilimi! astronomija
gk bilimci astronom
gk c ismi astr. nebesko telo
gke 1. v. gk2 2. nebesni; 3, lep; pri-
jalan
407
gkek
gkek nar. lep; prijatan (covek)
gke knjizevnost, beletristika,
lepa knjizevnost
gkl 1. plavicast, modrikast 2. ne-
besni, nebeski
gkdelen oblakoder, neboder
gk evi planetarijum
gk karga zool. gacac (Corvus fru-
gilegus)
gk siv, misje boje (o konju)
gk
gk kresi astr. nebeska sfera
gk astronomska mehanika
gkmen nar. plav i plavooki covek
gksel nebeski
gk 1. astr. meteorit, bolid 2. min.
tirkiz
gk Trkler Gkturci (naziv za sta-
roturska altajska plemena)
gk yz nebo, nebesni svod; - ha-
karta nebeske sfere; - nebo
je tmurno; oblacno je
gk zmrd (-n) min. beril
gl jezero; - evleri sojenice (kuce na
kolju); - bot. cistac barski
(Stachys palustris) - kestanesi bot. vra-
golic, vodeni arasak (Trapa natans); - otu
bot. zuti lokvanj (Nuphar luteum)
gl zool. pastrmka jezerska
(salma lacustris)
gl geog. otoka (reka koja istice
iz jezera)
gl pritoka jezera
gl bilimi limnologija
glck jezerce; lokva, bara; ribn-
jak, vestacko jezerce
glcl jezerski (rastinje, zivotinje)
glek nar. jezerce; bara
glermek nar. skupljatii se (o vodi), ob-
razovati se (o jezercetu, bari)
408
glet (-ti) nar. ll 1. jezerce, vestacko je-
zero 2. kameni bazen (za namakanje si-
rove koze)
glge 1. senka, sen; /-al -
1) zasenjivati, sakrivati od svetlosti 2) fig.
baciti sumnju na koga, sumnjiciti; -
senovita 2. s/ik. senka, osencenje
3. silueta 4. fig. zastita, okrilje, pok-
roviteljstvo - sine k naci zas-
titu biti pod cijom zastitom; /-al - olmak
brinuti se o kome, stititi koga; - yapmak
(ili etmek) 1) davati hlad, bacati senku 2)
osenciti (sliku) 3) lig. smetati, ometati, pra-
viti smetnje 0/-1/ - de ostaviti u
senci, nadmasiti; - gibi neprimetno, kao
senka; - de kalmak ostati u senci, ostati
neprimecen; - sinden korkmak bojati se
sopstvene senke, biti veoma plasljiv; - ti-
yatrosu pozoriste senki
glge zoo/. lipen, lipljan (Thymal-
lus thyumallus)
glgecil bot. koji voli hlad, koji raste u
senci (o rastinju)
glgelemek ak. 1. zaklanjati (od svet-
losti, sunca) 2. (o) seneili 3. pokvariti, po-
mutiti
glgelendirmek ak. 1. zaklanjati od
svetlosti; zamracivati 2. fig. pokvariti, po-
mutiti
glgelenrnek ak. 1 . zaklanjati od svet-
losti; zamraiivati 2. fig. pokvariti, pomutiti,
baciti senku
glgelenrnek 1 . postali senovit 2. od-
marati se u hladovini, hladovati
glgeli 1. hladovit, senovit 2. osencen
glgelik 1. hlad, senovito mesto 2. se-
nica, hladnjak, cardaklija
gl kestanesi bot. vragolic (Trapa na-
tans)
glge olay fil. epifenomen, propratna
po java
glge fil. epifenomenalizam
gllenmek nar. skupljati se (o vodi),
obrazovati se (o bari, jezercetu)
glk nar. vucna, jahaca zivotinja
(konj, magarac, mazga)
gme v. gme
gmgk sasvim plav
gmlek 1. kosulja; beli mantil (le-
karski); gecelik - pidzama; i - i pot-
kosulja 2. futrola, navlaka, kosuljica; teh.
obruc, muf, prsten; anat. kosuljica 3. po-
kolenje, generacija 4. stepen, stupanj; cf.
derece; bir - malo, nesto; halim
eskisinden bir - iyidir sadasnje stanje mi
je nesto bolje od ranijeg 5. zmijska ko-
suljica 6. runo 7. korice za akla, fascikla,
mapa 8. sloj, naslaga (boje) 9. biol. opna,
maramica O - 1) menjati ko-
suljicu (o zmiji) 2) tig. promeniti cud; pro-
meniti misljenje; - eskitmek dugo ziveti; /-
11 - inden geirmek usvojiti dete, usiniti; -
ten geme usvojen, usinjen; - i imu-
can; - kul. jagnjeca dzigerica sa
pirincom; - kattandan svak je
sebi najblizi, kosulja je bliza od kafiana
gmleki izradjivac ili prodavac kosulja
gmleklik materijal za kosulje
gmme 1 pokop, sahrana ll 1. pokopan,
sahranjen 3. udubljen; - dolap orman u
zidu 4. skriven, tajni; - podzemno
skloniste
gmmek (-er) ak. dat. 1. sahranjivati,
pokopa (va) ti 2. ukopati, zakopati 3. na-
mestiti, uglaviti; iyi g-
kamen je dobro uglavljen u
prsten
gm zakopano blago;
gmk pokopan, sahranjen
gmldrk 1. klin Garma), pa-
lica 2. grudni kais (konjske opreme)
gmlge grob
gmlmek dat. 1 . pass. od gmmek 2.
zaroniti, utonuti; tig. zaglibiti se, uvaliti se
gnendirrnek
(u dug i si.); ky gmld selo
je utonulo u mrak 3. upasti (i fig.) gzleri
ukura njegove oci su upale
gmlt lovacka jama, ceka
gml dat. 1. sahranjen, pokopan 2.
zakopan, ukopan 3. skriven, prikriven 4.
utonuo, zaglibljen, uvaljen ( i fig.); borca -
zapao u dug
sahranjivanje, zakopavanje
gmt (-t) grob; ct. mezar, kabir
gmtlk groblje;
gn stavljena koza o - yufka yerinden
delinir gde je tanko, tu se kida
gnc nar. 1. sarac, sedlar 2. krpac
obuce
gn nar. imucan, bogat
glk bogatsvo
gnder 1. kopljaca; jarbol za zastavu 2.
stap (za teranje volova)
gnderen posiljalac, adresant
gnderi 1. nar. ispracaj; ct.
2. posiljka, doznaka
gnderilen primalac (robe i si. ); - yer
odrediste
gnderilmek pass. od gndermek
gnderme slanje, otpremanje, eks-
redicija; - propratno pismo
gndermek ak. dat. 1. slati, upucivati;
otpremati para - poslati novac 2. otp-
remiti, ispratiti (na put, u vojsku)O br
dnyaya - poslati na onaj svet
gndertmek caus. od gndermek
gnen nar. vlaga, vlaznost; ll vlazan;
gnen (-ci) dobrobit, sreca; bla-
gostanje, prosperitet;
gnenli imucan; ugodan, lagodan
gnendirilmek pass. od gnendirrnek
gnendirrnek ak. dijal. 1 . uciniti bo-
gatim, poboljsati stanje 2. usreciti
409
gnenrnek
gnenrnek 1 . obezbediti ugodan zivot
2. biti zadovoljan; radavali se
gnl (-nl) 1. srce; dusa; 2.osecanje;
onda gnl yoktur on je bez osecanja,
on nema osecanja 3. ljubav, neznost; nak-
lonost, privrzenost 4. fig. zelja;
- n var da li zelis da radis? 5. srca-
nost, hrabrost; O - den iskreno, od srca; -
nce po svome, prema srcu, po volji; -
dusevne muke; ljubavni jadi; -
razveseljavajuci, koji daje vedrinu, koji ok-
repljuje; - otvoren, iskren; -
veselje, radost, raspolozenje; -
mak razveselliti se, raspoloziti se; -
amak razveseliti, raspoloziti; /-al -
akmak odusevljavati se, ne biti rav-
nodusan; - alak skroman; tih, smiren;
- skromnost; krotkost, blagost; f-
al - n zaljubiti se - almak
razveseliti, obradovati, zadovoljiti; -
n almak 1) osvojiti cije srce 2) utesiti,
(o) raspoloziti; - zavodnik, osvajac
srca; - avlamak zavoditi, osvajati srca; -
ljubav, ljubavna veza; /-al -
lamak zaljubiti se, zavoleti; - dert
ljubavne muke, ljubavni jadi; -
obostrana ljubav; saglasnost, sloga; -
bol stedar, darezljiv; - stedrost,
darezljivost; - borcu zahvalnost (za dob-
rotu); - borlusu zahvalan; -
nesrecan u ljubave, beznadezno zal-
jubljen; - n 1) izazvati
mucninu 2) sumnjiciti, podozrevati; - bu-
1) muka, mucnina 2) podzrenje,
sumnjicavost; - ekici privlacan; - ek-
mek biti zaljubljen; /-1/ - ekmek
no zeleti, zudeti; - n elrnek odu-
seviti, ocarati; /-1/ - nden
izbaciti iz srca, zaboraviti, ne spominjati; -
kmek pasti duhom, pokleknuti; -
kk potisten, utucen; - po-
tistenost, utucenost; klonulost; - ne da-
razmisliti, promisliti; -
tuga, patnja, potistenost; -
menjati dragane; - delisi zaslepljen lju-
bavlju; - dilencisi prosjak ljubavi (onaj
koji trpi svako ponizenje od voljene
410
osobe); ne imati pre-
dosecanje, predosecati; -
prisecati se, prebirati po pameti; - nn
dmeni bozuk nar. nestalan, vetropirast
(u ljubavi); - 1) zabava, ra-
zonoda 2) flert; koketiranje;
lendirmek zabavljati se, razonoditi se, uzi-
vati; - eri veseljak; /-al - etmek zeleti
kome zlo ili do b ro; - n etmek 1)
zadovoljti, ispuniti zelju 2) uskladiti, po-
miriti; - nden geirmek planirati, na-
meravati, kaniti. pomisljati; - nden ge-
mek pasti na um, doci na pamet; -
stedar; velikodusan; - gezdirmek
v. - - gz pronicljivost; -
gz razveseliti se, odahnuti, lak-
nuti; - n etmek obradovati
koga, uciniti kome zadovoljstvo; - n
tutmak drzati se, ne klonuti duhom; -
ile sa zadovoljstvom, drage
volje; /-al- v. - - in-
dirmek udostojiti paznje, ljubazno pris-
tupiti; - kalmak 1) /-da/ ne moci za-
boraviti, ceznuti, zudeti 2) /-al ljutiti se,
vredjati se; - kanmak smiriti se, prestali
tugovati; - n zaljubiti
se, - kara zao, opak, pokastan; - ka-
rarmak izgubiti volju za zivotom; - kay-
mak neocekivano se zaljubiti; -
tuzan neveseo, brizan; osetljiv, sklon Jjutn-
ji; - ljutiti se, vredjati se; - den
kopmak (ili - nden kopmak) dati od
srca; - slepo zaljubljen, koji je
izgubio glavu od ljubavi; - Jju-
bazno postupati; - olmak 1) /-da/ zu-
deti, ceznuti, voleti 2) /-a/ pristati, saglasiti
se sa; - n pazara pokloniti
ljubav nedostojnoj osobi; - rahat miran,
spokojan, ciste savesti; - rahat etmek
postali spokojan, naci dusevni mir; - ra-
dusevni mir, lagodnost; - ta-
v. biti ocaran - U tok umeren, za-
dovoljan malim; - yufka meka srca,
dobrodusan, boleciv; her - de bir arslan
yatar posl. u svakom srcu lezi lav
srodne duse; istomisljenici,
istog osecanja
gnllenmek ljutiti se, srditi se
gnll 1 dobrovoljan; - asker dob-
rovoljac; - olarak dobrovoljno ll 1. ljubitelj;
satran - s ljubitelj saha 2. dobrovoljac
3. dragan, ljubavnik
gnlllk 1. dobrovoljnost, dra-
govoljnost 2. zaljubljenost
gnlsz protiv volje, nevoljko, nerado
O - namaz molitva preko
volje ne stize do neba; rad na silu ne daje
rezultate
gnlszce nevoljko, nerado
gnlszlk 1. skromnost 2. nev-
voljkost
gnye ugaonik s naslonom (kod te-
sara, zidara, crtaca); - sinde olmak biti
pod pravim uglom
gnyemetre uglomer
grdrrnek caus. od grmek
gre 1 post. sa dat. saglasno, u skladu
sa; prema, po; s obzirom na; bana - 1) po
meni, po mom misljenju 2) prema meni, za
mene; - kolike ja znam, prema
onome sto ja znam; bir - u jed-
nom pogledu; - s obzirom na
ono sto sam cuo; kanuna - u skladu sa
zakonom, po zakonu; -
prema onome sto se prica; - po
mom misljenju ll fil. odnosan, relativan; f-
al- olmak 1) priliciti, pristajati, odgovarati;
bu elbise tam size - dir ovo odelo vam
potpuno odgovara 2) ticali se, odnositi se
na; bu yasak size - ova zabrana se
ne odnosi na vas
grence fil. relativan; mutluluk - bir
sreca je relativna stvar
grececi fil. relativist
greeecilik fil. relativizam
grecelik, grecilik v. greeecilik
greli relativan
grelik veza, odnos;
greseveilik
grelilik relativnost; relativitet
grenek obicaj navika; rutina
greneki koji robuje navikama; rutiner
grenekli (covek) od navika
greneksel uobicajen, presao u na-
viku, obicajni
gresi: - gelmek zazeleti se, osecati
ceznju za kime (cime); annemi - m geldi
zazeleo sam se majke;
gresirnek ak. ceznuti, zudeti za kim;
grev 1. duznost, sluzba; polozaj; /-1/ -
e almak imenovati, pestavili na duznost; /-
1/ - den almak (ili smeniti sa
duznosti, otpustiti sa sluzbe; - i ktye
kullanmak zloupotrebljavati sluzbeni po-
lozaj 2. duznost, obaveza, zadatak; - ini
yapmak izvrsiti svoj zadatak 3. funkcija (u
raznim znacenjima) 4. uloga, misija
greveilik funkcionalizam
1. koji obavlja istu funkciju 2.
fiziol. sinergetican, koji zajedno deluje
sinergija, zajednicko de-
lovanje
grevlendirilmek pass. od g-
revlendirmek
grevlendirmek ak. s ile obavezati: po-
verili, naloziti, opunomociti; beni mi-
safirleri grevlendirdiler
meni su nalozili ispracaj gostiju
grevlenmek uzeti obavezu, obavezati
se
grevli 1. obavezan, duzan 2. na duz-
nosti; sa funkcijom; nadlezan; opu-
nomocen za; iktisat -
potpredsednik vlade, zamenik
premijera (oppunomocen) za ekonomske
poslove ll sluzbeno lice; funkcioner
grevlilik duznost, polozaj; funkcija
grevsel funkcional
greseveilik funkcionalizam
411
grg
grg 1. opazanje, vidjenje; -
(ili ocevidac; - ifadesi iz-
java ocevica 2. iskustvo, znanje; ct. ter-
cbe 3. lepo ponasanje, etikecija, bonton
4. duhovni horizont; - sn pro-
siriti svoj duhovni horizont
grgc til. empirik
grgclk til. empirizam
grglenrnek steci iskustvo, postati is-
kusan
grgl 1. iskusan, upucen, vican 2.
uljudan, vaspitan
grglce uljudno
grgsz 1. neiskusan, nevican 2. ne-
uljudan, nevaspitan
grgszce neuljudno, nevaspitano
grgszlk 1. neiskstvo, ne-
upucenost 2. neuljudnost, neuctivost
grk nar. lepota
grkem nar. sjaj, raskos, velelepnost;
grkemli 1. velelepan, raskosan; 2.
stasit, visok, krupan
grkl nar. lep, privlacan
grme 1. vidjenje 2. vid; - vidno
polje, vidik; - organ vida; -
anat. ocno dna; - kratkovidost
3. posmatranje gledanje - bilgisi optika;
- voj. vizuelni znak; sonradan - v.
sonradan
grmece pod uslovom vidjenja; po vid-
jenju (robe pri kupovini) 2. odoka; naizgled
3. bez merenja, sve ukupno;
grmedik nevidjen, neverovatan, ne-
cuven
grmek (-r) 1. ak. videti; pimetiti, uo-
citi; nceden - predvideti 2. shvatiti, utv-
rditi, ustanoviti; onun hilesini hemen gr-
dm odmah sam shvatio njegovo
lukavstvo 3. ak. posetiti, posecivati;
dostumu veceras cu
posetiti svog prijatelja 4. ak. smatrati, na-
412
laziti, ceniti, drzati; durumu iyi gr-
myorum ne smatram da je stanje dobro
S. doziveti, iskusiti; pretrpeti, preturiti
preko glave; grp geirmek mnogo
pretrpeti (iskusiti, doziveti); neler grdk
neler! sta smo sve preziveli! 6.abl. ak. vi-
deli, doziveti od ... ; senden ok iyilik gr-
dm od tebe sam video (doziveo) mnogo
dobra; sevgi - doziveti ljubav; 7. ciniti,
obavljati, ispunjavati hizmet - sluziti; mas-
raf - potrositi, napraviti trosak; ne g-
ryorsunuz? cime se bavite? kakav
posao radite? 8. uzimati, dobijati; /-den/
ders - uzimati casove 9. izlaziti na, gledati
na, biti okrenut ka; ev gryor
osuncana kuca 1 o. prisustvovati; bitii pop-
ristem; bu blge ok grd ovo
podrucje je bilo popriste mnogih borbi o
gr (ili grrsn) videces li. .. (pretnja); /-
1/ gelmek zeleti videti; ceznuti
za kim; - m geliyor ceznem za
svojim bratom, zazeleo sam se brata; g-
reyim seni pakazi se! da vidim sta ces ti;
grme veoma, mnogo; osobito; o
- ona devojka je veoma lepa;
(ili dnmek pov-
ratiti se u zivot,potpuno se oporaviti (o bo-
lesniku); veoma is-
kusan, koji je prosao sito i reseto; grp
(rahmet) bu! to je sve sto on
moze dobiti! /-1/ grp gzetiemek stititi
koga, brinuti se o kome
grmelik sin. spektakl
1. neobrazovan, ne-
kultivisan; neotesan 2. skorojevi6 O - in
kn
nasla se vila u cem nije bila
skorojevicstvo
grmezlik slepilo;
upoznavanje, poznanstvo;
onu - m var odnekuda ga znam; sizi -
m var mora da sam vas nekada video;
Trkiye'nin birok - m var
video sam (poznajem) mnoge gradove
Turske; - duygusu med. paramnezija, po-
remecaj pamcenja
grsel vidni, vizuelni; -
audiovizuelna asocijacija; - ma-
haret vizuelna sposobnost
grsn: /-maya/ - samo neka pokusa;
ne dao bog; gelmeye - ne dao bog da
dodje! bunu bir kere daha yapmaya
-neka samo pakusa da to jos jednom
ucini!
gr 1 . sposobnost vidjenja, vizuelni
kapacitet 2. panorama; prizor, spetakl
grc provodadzija, provodadzika; -
pokazati se provodadziji (o de-
vojci); - ye gitmek ici na gledanje (de-
vojke)
grclk provodadziluk; - e gitmek
ici u provodaziluk; ici na gledanje devojke
grlmek pass. od grmek;
to je nevidjeno! lzum g-
takdirde u slucaju nuzde, ukoliko
je neophodno
nevidjen, necuven, ne-
zamisliv
grm vid, mo6 vida; cula vida
grrnce zaova, muzevljeva
grmcelik: - yapmak (ili etmek)
ruzno postupati prema snahi (o zaovi)
grmlk 1. za gledanje, za razg-
ledanje fuardaki kitaplar -
tr knjige sajmu nisu za prodaju vee za
razgledanje 2. naknada, novac za gle-
danje
grng fil. fenomen, pojava
grng bilimi fenomenologija
grngclk fil. fenomenizam
grnmek 1. pokazati se, pojaviti se;
pornalili se, nazreti se; ay grnd
mesec se pojavio 2. izgledati, cinili se; g-
rnyor ki. izgleda, cini se da ... 3. pret-
varati se, praviti se, izigravati; sen - is-
kadar iyi nisi toliko
dobar kolike zelis da se pokazes 4. dat.

ukoriti, izgrditi, ocitati bukvicu; ocuklara
biraz grnmeli decu treba malo ukoriti O
grnen ky istemez! to je toliko
jasno! grnd eto sta
smo doziveli!
grnmez nevidljiv; neocekivan - kaza
nenadan udes; olmak 1) ne vidjati se, ne
pojavljivati se 2) nestati, isceznuti
grnt 1. prividjenje, utvara, sablast
2. slika, odraz (u ogledalu, vadi i si.) 3. sin.
slika, kadar (filma, TV)
grntlk sin. ekran
grnm 1. izgled, spoljasnjost; eks-
terijer 2. formal na cega 3. gram. as-
pek! (glagolski)
grnml sa ... izgledom
grnr 1. vidljiv 2. fig. jasan, ocig-
ledan
grnrde 1. po spoljnom jzgledu,
spolja gledano; naizgled, prividno; -
yok ama, harp devam edi-
yor prividno rata nema, ali se hladan rat
nastavlja 2. u odrecnim recenicama oko,
okolo, na vidiku; - kimse yok nema nikog
na vidiku
grnrlerde okolo, u blizini (okolini)
grnrlk primetnost, vidljivost
1. izgled, spoljasnost, spoljni
oblik; - e gre prema izgledu 2. pogled,
panorama; cf. manzara 3. gram. glagolski
vid; aspekt
naizgled, prema izgledu; -
iyi bir adam naizgled do bar covek
1. vid, pogled; opazanje; -
(ili vidokrug,vidno polje; - kes-
ostrina vida; 2. pogled, glediste,
misljenje, nazor; - tacka gledista;
ugao gledanja; - razlika u gle-
distima, razlicitost pogleda; - po-
dudarnost pogleda, jednodusnost; -
ne deliti cije misljenje; dnyya
v. dnya 3. fig. vidik, horizont; -
duhovna ogranicenost, zatucanost
413

: dar - ogranicenih, uskih pog-
leda; - sirokih pogleda
1. vidjenje, susr'et, razgovor
2. razgovor, rasprava, debata; cf. m-
zakere - ler pregovori; - lerde bulunmak
voditi pregovore; - leri pregovori
o prekidu vatre; - leri prgo-
vori o razoruzanju;
1. posetilac (u bolnici, zat-
voru i si.) 2. pregovarac
1 . s ile vidjati se. sastajatiti
se; zere! do vidjenja! 2. s. ile
razgovarati; kiminle s
kime govorim? (u telefonskom razgovoru)
3. ak. raspravljati, voditi debatu; raz-
matrati, pretresati; sorunu bir daha g-
treba jos jednom da raz-
motrimo problem
ak. s ile organizovati vid-
jenje (susret, sastanak); predstaviti, upoz-
nati
pass. od
1 .pass. od 2. s
ile raspravljati, razmatrati gsteren akus-
ticni znak ,oblik reci
gsterge 1. znak, oznaka; istikamet -
si oznaka smera 2. mat. indeks, po-
kazatelj stepena; koeficijenat 3. fiz. po-
kazatelj, indikatar
gsteri 1 . pokazivanje, demonstriranje;
smotra; leri de-
monstracija fetova aviona 2. sin. pro-
jekcija, prikazivanje (filma); ll predstava,
izvodjenje, sou 3. manifistacija; de-
monstracija; - yapmak 1) javno po-
kazivati, manifestovati 2) demonstrirati; -
demonstracija, demonstrativni
mars
gsterici 1.demonstrator; pokazivac 2.
demonstrant, ucesnik u demonstraciji; 3.
pokazatelj, indikator; su seviyesi - si vo-
domer, pokazatelj nivoa vode 4. (kino)
projeklor
414
gsterilmek pass. od gstermek; film
gsterilmeye film je poceo
da se prikazuje
gsterim 1. projekcija; - ka-
bina za projekciju; - sresi trajanje pro-
jekcije 2. predstava (filmska,pozorisna i
si.)
1. demostriranje, pokazivanje;
voj. demonstracija; - mevzii lazan po-
lozaj; - taarruzu lazan napad 2. draz,
sarm, privlacnost; sjaj, raskos; bu
hi - yok ova vila nema nikakvog sarma
3. razmetanje; opsena, blef, is-
vestacenost; - yapmak 1) demonstrirati,
pokazivati 2) kocaperili se, razmetati se,
sepuriti se
opsenar, blefer; razmetljivac
razmetljivost; op-
senarstvo
1. naocit, privlacan, stasit;
raskosan, pompezan 2. razmetljiv, na-
duven, pokondiren
1. jednostavan, neupadljiv
2. prirodan, neusiljen, neizvestacen
1. jednostavnost, ne-
upadljivost 2. prirodnost, neusiljenost
gsterme 1. gl. im. od gstermek; - za-
miri pokazna zamenica; - pokazni
prilog
gstermecilik psih. bolest pokazivanja
polnih organa
gstermek 1. ak. dat. pokazivati, de-
monstrirati, iznositi; sana yeni elbisemi
gstereyim da ti pokazem svoju novu hal-
jinu 2. pokazivati, ispoljavati, ocitovati; an-
- pokazati razumevanje; - is-
poljavati postovanje; tepki - reagovati 3.
ak. dat. ukazivati, obracati paznju, upu-
civati 4. ak. dat. dokazivati, svedociti, go-
voriti o ... ; bu sz onun iyi niyetini gs-
teriyor ovaj govor svedoci o njegovoj
dobroj nameri 5. ak. istaci, isticati (kan-
didaturu), predstaviti; aday- istaci za kan-
didata 6.ak. dat. podvrgnuti, izloziti (uticaju
cega); aleve - izloziti plamenu;
-izloziti suncu 7. izgledati, cinili se; cf. g-
rnmek otuzdan fazla gsteriyor izgleda
kao da mu vise od trideset godina 8. dat.
ak. uciti koga, poducavati, upucivati, ob-
jasnjavati; birine ders gstermek po-
kazivati kome lekciju, poducavati 9. od-
redjivati, naloziti, obavezati (posao,
zadatak i si.); sana ne gsterdiler sta
su ti dal i da radis? 1 O. dat. pokazati (us-
mislu pretnje); ben sana gsteririmi po-
kazacu ja tebi! zapamtices me ti! 11. u
funkciji pomocnog glagola ciniti, raditi;
itaat - slusati, pokoravati se, - bri-
nuti se; mukavemet - opirati se
gstermelik 1. uzorak, mustra 2. nep-
rirodnost, izvestacenost
gstermek caus. od gstermek
gt (-t) 1. zadnji deo cega; vulg. zadn-
jica, dupe; 2. dno, dance (posude) 3.
zadnjak cevi (topa) 4. fig. petlja, hrabrost,
smelost O - 1) podrpan, pocepan (o
odelu) 2) odrpanac, gologuz; - ten bacak
(ili kratkonog, niskodupast; -
st oturmak smeti se, zbuniti se; naci se
u skripcu; - n yakmak isprasiti, iz-
lemati
gtn - - natraske, unazad; - - git-
mek ici natraske, uzmicati
gtrmek 1. ak. (od) nositi, odneti; od-
vesti, odvoditi,; seni evine kadar g-
odvescu te do tvoje kuce 2.
abi. dat. prenositi, dopremati; predavati,
urucivati; Selim'den ona selam g-
trdm preneo sam mu pozdrav od Se-
lima 3.fig. odneti, otrgnuti; ok
insan gtrd bolest je odnela mnogo
ljudi; makine kolunu gtrd masina mu
je otrgla ruku 4. hvatati, primali u se; bu
srahi litre gtrr ovaj bokal hvata
tiri litra 5. podnositi, trpeti, izdrzravati;
babam gtrmez moj otac ne pod-
nasi salu
gynk
gtrtmek caus. od gtrmek
gtr djuture, zajedno, pausalno
(bez merenja, brojanja); - ku-
povina (prodaja) na veliko, djuture ll ve-
leprodajni; ugovorni rad
gtrlmak pass. od gtrmek
gtrm trpljenje, podnosenje;
gtrrnl strpljiv, izdrzljiv
gtrmsz netrpeljiv
gvde 1. glavni sastojak; korpus, telo;
bomba - si telo bombe; uak - si trup
(ina) 3. bot. stablo, deblo (drveta); stabl-
jika, struk (trave, biljke) 4. trup (zaklane i
ociscene) zivotinje; bir :... koyun zaklana
ovca 5. muz. glava note; 6. gram. koren,
osnova 6. tip. visina slova, kegel O /-1/-
ye atmak (ili (po) zderati,
smazati; - sinde yok nar. neosetljiv,
ravnodusan; gsterisi po/. de-
monstracija sile; - ye indirmek v. - ye
atmak
gvdelenmek 1. postali snazan (kru-
pan, korpulentan), raskrucati se 2. razviti
se (o stablu drveta)
gvdeli 1 krupan, razvijen, korpulentan
2. nar. trudna, bremenila
gvek zelena ko ra oraha
gvem vrsta krupne muve
gvem bot v. ak diken
gveri zelen, povrce;
gvermek 1. zazeleniti; ozeleniti 2. po-
modreti, poplaveti ellerim g-
ruke su mi pomodrele odhladnoce
gverti zelen, povrce
gydrmek caus. od gymek
gymek (-er) ak. (za) paliti, spaljivati
gynk 1 ( 1. krcag, posuda (za
m le ko, jogurt) 2. kesa, dzakcic (za jecam)
gynk2 nar 1. spaljen, izgoreo 2.
415
gynrmek
preplanuo, pocrneo (od sunca) 3. zreo (o
vocu) 4. tuzan, zalostan
gynmek 1. nar. rastuziti se, ra-
zalostiti se 2. sazreti, uzreti (o vocu) 3. (iz)
goreti
gyk 1 izgoreo; opaljen, opecen
ll vrucica, groznica;
gynmek v. gynmek
gz 1. oko; - 1) olvorili se,
olvarali se (o ocimo) 2) fig. opametiti se;
uvideli; - akmak iscuriti (o ranjenom
oku); -n (ili- n
kadar) koliko pogled moze da dosegne; -
n saha daljina vidljivosti, vi-
dokrug; - vidokrug, polje vidljivosti;
- opticka varka; - v. -
- n podocnjak; - leri renk-
li ociju razlicite boje; -lerini belertrnek is-
kolaciti, razrogaciti oci; - n
karmak 1) izbiti oko, oslepiti 2) fig. naneti
stetu, nauditi; - izgubiti
oko; - rad koji iziskuje naprezanje
vida; - leri buljook, buljav; -
buljavost, buljookost; -, hekimi
ocni lekar, oftalmolog; - ingini med. kon-
juktivitis; - den kamak prevideti, ispustiti,
rie videti; - lerini (ili - n ) kapamak zat-
varili oci, usnuti; fig. sklopiti oci, umreti; -
lerini kapamamak ne oci, ne spa-
vati; - keskin ostrog vida; -
zmirkati, treptati; namigivati, namignuti; -
krajicak, ugao oka; - lekesi
med. ocna mrena; - anat. ocno
socivo; - (ili - leri ) snmek 1 )oslepeti
2) fig. potamneti, izgubiti sjaj (o ocima) -
leri v. - leri renkli;
rasplakati se; pustiti suze; -
1 )suzavac (gas) 2) dirljiv, ganutljiv; - ya-
rasplakati, izazvati suze; - !e-
rinden getirmek dovesli koga do
suza; - yormak 1) zamarati oci 2) fig. uza-
lud se truditi; - n yummak zazmureti;
fig. umreti; - ocna duplja
anat. roznjaca; patlak - buljava oko; yan
- le bakmak gledati popreko 2. zle oci,
416
urak; - perla (od uroka); /-al -
(ili gelmek) biti urecen, omad-
jijan; - da nije urokal 3. izvor,
vrelo 4. otvor, supljina, prorez; usica (igle);
petlja, seput (u pletivu, mrezi) 5. ladica
(stola); pregrada (dzepa, torbe) 6. tas
(vage) 7. odelenje, proslorija (kuce) 8. stu-
bac, rubrika 9. prolaz, propust; svod, luk
(mosta); svetlarnik lo. okce, pupoljak (bilj-
ke) 11. celija (u sacu meda) o - m! mili
moj! dragi! - a pohlepan, gramziv,
lakom; /-dan/ - aamamak nemali mira
od koga; - prepreden, lukav, pre-
vejan; - gitmek umreti razocaran,
umreli ne postigavsi zeljeno; -
budnost, opreznost; -
kadar dok okom trepnes, za Iili cas; -
amak 1) olvorili oci, probuditi se 2) prib-
rati se, osvestiti se; - n (ili - lerini)
amak 1) probuditi se 2) olvorili kome
oci 3) uvideti, prozreti, shvatiti 4) fig. biti
pazljiv, olvorili cetvore oci 5) imati prvi
snosaj (o zeni); /-al - ne dati
oka otvoriti, ne dati mira; -
izostrenost vida; - almak zaslepiti; za-
seniti; - e almak 1) odvaziti se, usuditi
se; rizikovali 2) imati u vidu uzeti u obzir; -
n almak 1) udarati u oci ( o' svetlosti,
suncu) 2) ocaravati, pleniti; -
gitmek v. - gitmek; - (ili
arkada) kalmak biti u mislima za os-
tavljenim, umreti ne ispunivsi zelju; - ar-
kada kalmak paziti, ne skidati oci, net-
remice posmatrati; - poznartstvo
iz vidjenja /-al - atmak 1) baciti pogled,
preleteti ocima 2) ceznuti, zeleti, baciti
oko; - n (z) cestitam! - n
gitmek ici kome na cestitanje, po-
setiti radi cestitanja; - n
probuditi se 2) olvorili kome oci 3) uvi-
deti, prozreti, shvatiti 4) fig. biti pazljiv, ot-
varili cetvore oci 5) imati prvi snosaj (o
zeni); /-al - ne dati oka ot-
varili, ne dati mira; - izost-
renost vida; - almak zaslepiti; zaseniti; /-1/
e almak 1) odvaziti se, usuditi se; ri-
zikovati 2) ocaravati, pleniti; -
(ili arkada) kalmak biti u mislima za os-
tavljenim, umreti ne ispunivsi zelju; - ar-
kada kalmak paziti, ne skidati oci, net-
remice posmatrati; - poznanstvo
iz vidjenja /-a/ - atmak 1 )baciti pogled,
preleteti ocima 2) ceznuli, zeleli, baciti
oko; - n (z) cestitam! - n
gitmek iCi kome na cestilanje, po-
setiti radi cestilanja; - ne
1) prevariti, obmanuli 2) zaslepiti, omad-
jijati; ocarati; - nepazljiv, ne-
sumnjicav, nepromisljen; - ne bakmak
v. - nn iine bakmak; - e bakmak pa-
dati u oci, privlaciti paznju; bosti oci; - leri
1) sklapali se (o ocima ) 2) pos-
tali pohotan; /-1/- nn gibi ko-
rumak cuvati kao zenicu svoga oka;
drhtati nad kime; /-1/ - nn gibi
sevmek mnogo voleti kao zenicu svoga
oka; - boyamak fig. bacati prasinu u oci,
zamazati oci, pridobiti (poklonom); - bo-
yamak iin da se zamazu oci; - leri bu-
(ili bulutlanmak ) zamutiti se,
zamagliti se, (o ocima); - bulanmak po-
mutiti se, potamneti (o ocima) - nde b-
ymek porasli u cijim ocima; - nn a-
silmeden jos ne protrljavsi oci;
odmah po budjenju; - e arpan primetan,
upadljiv; - e arpmak padati u oci, priv-
laciti paznju; /-1/- den 1) zrtvo-
vati 2) biti darezljiv;. - den pasti u
nemilost; izgubiti naklonost; - n daldan
budaktan (ili pten) esirgememek (ili
nicega se ne bojati, biti ne-
ustrasiv - dalmak zagledati se u upreti
pogled, gledati u jednu tacku; /-al - lerini
devirmek ljutili, besno pogledati prevruti
oci na koga; - e diken olmak biti trn u
oku, izazivati ciju zavist; /-al - dikmek zu-
deti, polakomiti se; baciti oko; gledati sa
zaviscu; /-al - lerini (ili - n) dikmek
uperiti pogled, ne skidati pogled; - ne di
zine dursun!neka je proklet! (kletva ne-
zahvalnom coveku); - leri doldurmak
razdragati, odusevili; - doldurucu do-
padljiv, privlacan, drazesan;- leri dolmak
(ili dolu dolu olmak) biti ganut, dirnul;
gz
razneziti se; - doymak zasititi se, za-
dovoljili se; - doymaz nezasil, halapljiiv;
- leri doyurmak v. - leri doldurmak; - leri
( ili - ) dnmek razbesneti se, raz-
goropadati se, pornamili se; -
razjaren, izbezumljen, pomahnitao; - le-
rini (ili - n) drt amak budno motriti,
otvoriti cetvore oci; - dumanlanmak)
nar. razbesneti se, pomahnitati; - du-
pobelelih ociju (od gneva);- dn-
grmemek veoma se radovati; -
den pasti u cijim ocima; izgubiti
naklonost, pasti u nemilost; -den d
lisiti ugleda, diskredilovati; !-al -
etmek davati znake ocima, namigivati
kome; - fal gibi amak raz-
rogaciti oci (od zaprepascenja); /-1/- den
geirmek pazljivo pregledati; proveriti;
razgledati; !-al - gezdirmek letimicno
pregledati, preleleli pogledom; /-1/ -
gibi sevmek voleti kao oci, obozavati; /-
- ne girmek steci ciju naklonost (lju-
bav, postovanje); dopasli se kome; /-al -
gitmek slucajno primetiti, ugledati koga;
- gnl razveseliti se, razgaliti
se; - gre (ili gre gre) 1) otvoreno,
javno; bezocno, drsko 2) namerno,
no, smisljeno; - grmemek biti slep, ne
videti; - le grlebilir vidljiv; uocl-
jiv,primetan; - e grnmek privlaciti pazn-
ju, isticati se; pokazivati se, eksponirati se;.
- e grnmez oldu on se vise ne po-
javljuje, vise se na vidja; /-1/ - - e oci u
oci; u eeliri oka; - ler - lere dikilrnek piljiti
jedan u drugog; beciti se jedan na drugog;
- - e gelmek 1) susresti se pogledom, uh-
vatiti ciji pogled 2) sudarili se; - - e g-
razgovarati u eeliri oka; - -
grmemek ne videli ni prst pred okom; -
hapsi 1) motrenje, nadzor 2) voj. kucni
pritvor; /-11- hapsine almak ne odvajati
pogled, budno motriti na ... ; /-1/ - hap-
sinde bulundurmak ne ispustati iz vida,
drzati pod prismotrom; - lerini hayata ka-
pamak (ili yummak) umreti, sklopiti oci; -
den olmak biti daleko od cijih ociju; /-
1/ - cinili se poznat, izgledati
417
gz
poznat; - m sizi odnekuda ste
mi poznati; - nn iine bakmak 1)
brizljivo negovati; drhtati nad kime, biti
kome na usluzi 3) gledati molecivo; - le-
rinin iine kadar pocrveneti do
usiju; !-al - ile bakmak 1) gledati (kak-
vim, cijim) ocima, gledati kao ... 2) gledati
kao na ... smatrati za ... ; /-1/- ile grmek
gledati kao na, smatrati za ... ; - e
pasti u oci; /-al - primetiti, opa-
ziti; /-1/ - den ispustiti iz vida,
prevideti; - lerini skrenuti pog-
led, skrivati oci; 1-11 - (n) den ka-
ne ispustati iz vida; ne odvajati
oci od koga; - den kamak ne biti pri-
mecen; /-da/ - kalmak 1) :Zudeti za ci me
2) zavideti, gledati sa zaviscu; - ka-
zaslepiti se (od sunca, svetlosti);
- zaslepljujuci; fig. zanosan,
bajan; - zaslepiti (od sunca,
svetlosti); fig. ocarati, zadiviti; pleniti; -
n kan brmek (ili - leri kan
dnmek ) zakrvaviti ocima, razbeneti se;
- 1) bez razmisljanja, naslepo
2)neobavesten, neupucen, neiskusan; -
olarak sigurno, uverljivo, :Zmu-
recke: - 1) koji ocekuje povaljan
trenutak da ode 2) koji nestrpljivo ocekuje
(ciji dolazak); od oka , pribli:Zno; - ka-
rarmak 1) osecati nesvesticu; smrknuti se
pred ocima; osetiti umor u ocima 2) iz-
gubiti kontrolu nad sobom, razbesneti se; 1
- - n karartmak dovesti do besa;
-le za tren oka, za tili cas; f-
al - oynatmak namigivati; flertovati s
kime; /-al - kaymak 1) nehotice pog-
ledati 2) gledati ispod oka; - kesilmek
budno gledati, sav se pretvoriti u oko; /-1/
- kesrnek osmeliti se, odvaziti se; /-1/-
ne kestirrnek 1) smatrati sebe kadri m,
verovati u svoju snagu 2) odrediti, na-
meriti, izabrati; baciti oko ; - voj. iz-
vidjanje (vizuelno); - n
okom ne trepnuvsi - razbesneti
se, razgariti se; /-dan/ - korkmak up-
lasiti se prepasti se; - n kor-
418
kutmak zaplasiti, zastrasiti; /- al koymak
baciti oko, zeleti posedovati; - kr
olsun (ili kr proklet bio ! - kulak
kesilmek sav se pretvoriti u oko i uvo;
napregnuto gledati i slusati; -
bakmak gledati krajickom oka; krisom
(po) gledati; - leri kuyuda upalih, duboko
usadjenih ociju; - leri musluk gibi akmak
gorko plakati; - n uru 1) moc vidjenja 2) v.
- - mn nuru! dragi (draga)! mili
moj! m ila moja! - nuru dkmek kvariti vid;
zamarati oci, naprezali oci (radom); - ne
ur gelmek progledati, povratiti vid; /-da/ -
olmak zudeti za cim, silno zeleti; pucati
na ... , pretendovati; nde olmak izg-
ledati, biti kakav u 6ijim ocima; - nde ol-
mamak dozlogrditi, dodijati; /-11 - nnde
bulundurmak (ili tutmak) imati u vidu,
uzimati u obzir; - nn nne bakmak
oprezno postupati; /- 11 - nn nne ge-
tirmek 1) zamisliti, predstaviti 2) pret-
postavljati; - (ili - nn ) nne serilmek
pokazati se, oktriti se (pogledu); - in (iz)
den perim! srdacni pozdrav! (u pismu
mladjoj osobi); - leri parlamak zablislali
od srece - pencerede v. - -
perdesi med. - pla-
tonska ljubav; - n sevda brmek iz-
gubili glavu, biti slep od ljubavi; - n
mili moj! mila moja! - n se-
veyim nar. molim! budi ljubazan!- si-
dikli v. - sulu; - ne sokmak gurnuti
pod nos (onome ko nije mogao da nesto
nadje); - sulu placljivac, cmizdravac; -
den srmeyi almak (ili ekmek) biti vesl
lopov, ukrasli jaje ispod kokoske; /-al -
szmek gledati ceznulljivo (zaljubljeno,
zanosno); - leri szlmek biti pospan,
zatvarali se (o ocima); - tahmini; pribli:Zna
mera, procena odoka; - le tahmin etmek
proceniti, odrediti odoka; /-al -
zadr:Zati pogled na kome; piljiti u koga; /-1/
- tok zadovoljen zasicen; -
bakmak biti jednom nogom u grobu; /-11
tutmak 1) dopasli se, oslaviti utisak
2)usuditi se, odva:Ziti se; /-1/ tutmak
smatrati pogodnim, dobrim; - nde tt-
mek 1) tugovati, ceznuti za kime 2)
no zeleti, stremiti; /-al- ucuyla bakmak v.
- ile bakmak; - lerini uyku tut-
mamak ne moci spavati, ne moci oka
sklopiti; /-1/ - uzak tutmamak ne is-
pustati iz vida; drzati na oku, vrebati, mot-
riti; /-al - nn stnde var de-
memek ne protivreciti, ne prigovarati, ne
opirati se; - zeride olmak braniti,
stititi; /-al - ve kulak dikmek pomno gle-
dati i slusati; - leri velfecir okumak lu-
kavo gledati; /-1/- le yemek 1)J3rozdirati
pogledom; pozudno gledati; /-1/ - ye-
memek ne usuditi se, ne odvaziti se;
- n v. - n korkutmak; /-
dan/ - v. - korkmak; /-yacak! -
yok on nece, ne namerava, ne zeli da ... ;
- leri yollarda kalmak cekati, ocekivati
nestrpljivo; /-al - yummak zatvarali oci;
gledati kroz prste; - n yumup
eaya kadar v. - n kapamadan; -
yumulunca bilinir coveka po-
cinju da cene posle smrti
gz ljubav, voljena osoba; ilk -
prva ljubav
gz ll anat. beonjaca
gz 1. upadljiv, drecav (o boji); od-
secan, snazan (o glasu) 2. privlacan,
bajan
gz 1. nadzor, prismotra 2. in-
ternacija, interniranje; /-1/ - na almak (ili
etmek) staviti pod prismotru; internirati; /-
1/ - nda bulundurmak drzati pod pris-
rnotrom
gz med. oftalmoskop, ocno
ogledalo (za ispitivanje unutrasnjosti oka)
gz iluzionist
gz iluzionizam
gz 1. ocni povez 2. opsenarstvo;
carolije, madjije
gz 1. anat. zenica 2. tig. vol-
gzetim
jena osoba, ljubav, zenica oka;- gibi sev-
mek voleti kao zenicu o ka
gz bilimi oftalmologija
gzc 1. posmatrac, promatrac; voj.
osmatrac, izvidjac; - kulesi osmatracnica,
toranj za osmatranje; - izvidjacki
avion 2. strazar, cuvar 3. spijun, uhoda; ct.
casus 4. ocni lekar, oflalmolog
gzclk 1. osmatranje; izvidjanje;
hava - vazdusno osmatranje 2. spi-
junaza, uhodjenje 3. nadziranje, nadg-
ledanje 4. oflalmologija; ocno lekarstvo
gz zastrasivanje, pretnja; - ver-
mek zastrasivati, pretiti
gzde 1 1.1jubimac, miljenik 2. mi-
losnica, naloznica; metresa (vladara, sul-
lana) lomiljen, popularan; - po-
pularne pesme
gz demiri mor. sidro pramca
gz omiljeno zanimanje; pasija
gz anat. ocnjak(zub)
gze 1. biol. celija; bir - Iller jed-
nocelijski (organizmi) 2. vrelo, zdenac, stu-
denac
gze bilimi citologija
gzeli celijasti
gzemek ak. 1. (za) krpiti 2. (iz) vezti
gzene nar. pcelarska kapa, maska
(protiv ujeda pcela)
gzenek 1. pora; ct. mesame 2.
prozorcic, otvor (na brodu, tenku) 3. petlja
(mreze) 4. supljikav porub 5. pcelarska
mas ka
gzenekli s porama
gzer reseto sa krupnim rupama
gz erimi horizont, vidokrug
gzetici nadglednik, nadzornik
gzetilrnek pass. od gzetmek
gzetim nadgledanje, nadzor, kontrola
419
ii
l
i,l,.i
'
'
'
1
gzetle me
gzetierne promatranje; voj. os-
matranje; - ogledalo za os-
matranje; - okance, spijunka (na
vratima); - osmatraci; - iz-
vidjacki avion; - yeri osmatracko mesto;
hava - si vazdusno osmatranje (iz-
vidjanje); yen (ili kara) - si osmatranje sa
zemlje
gzetiemek ak. paziti, motriti; nadzirati,
nadgledati; spijunirati, uhoditi; cf. tecesss
etmek
gzetrenrnek pass. od gzetiemek
gzetleyici osmatrac, izvidjac; uhoda
gzetiemek ak. 1. paziti, motriti; cuvati,
nadgledati, bdeti nad kime 2. nadzirati,
kontrolisali 3. cuvati, postavali
(obicaje, tradiciju); disiplin - odrzavati
disciplinu 4. cekati, ocekivati; vrebati;
sat - cekali (povoljnu) priliku 5. opazati,
primecivati; voditi racuna, imati u vidu;
fark - opaziti, praviti razliku
gzetiirmek caus. od gzetmek
gz evi v gz
gzg nar. ogledalo
gz ocni kapak
nar. 1. osmatracnica 2. za-
seda, ceka (u lovu)
gzlem promatranje; opazanje; os-
matranje; - gc sposobnost opazanja; -
yapmak promatrati; zapazati, opazati
gzlemci promatrac; osmatrac; po/.
posmatrac (na kongresu, konferenciji)
gzleme 1 1 . astr. posmatranje, ob-
servacija; 2. voj. osmatranje, izvidjanje; -
linija osmatranja 3. ocekivanja, is-
cekivanje; vrebanje
gzleme2 kul. ustipak
gzlernek ak. 1. ocekivati, iscekivati;
prizeljkivati; annemin gelmesini gz-
lyoruro ocekujem majcin dolazak 2. pro-
matrati; pratiti, slediti; pratiti (pogledom),
420
razgledati; gzlemeye
poceo je da prati kola
gzlem evi astr. opservatorija;
gzlemlemek ak. 1. v. gzlernek 2.
opazati, zapazati
gzlenmek pass. od gzlernek
gzleyici posmatrac; osmatrac
gzl 1.s ... ocima; = ok; badem - ba-
demastih ociju; drt - arg. "sa pro-
zorima"; s naocarima; kara - crnook;
mavi - plavook 2. sa pregradama; sa ot-
vorima; iri - kalbur retko sito; - masa
sto sa tri ladice; yedi - ev kuca sa sedarn
odelenja
gzlk 1. naocari; - kullanmak
nositi naocare; - naocari za
sunce; tek - manoki 2. zazirak, naocnjak
(za konje)
gzlk opticar
gzlkl 1. s naocarima 2. s na-
ocnjacima
gzlkl 1. s naocarka, kobra
(Naja tripudians)
gzlk otu bot. vidac (Euphrasia)
gz pencere ovaini prozorcic u pok-
rovlju
gz unutrasnji ugao oka
gzsz 1. bez oka; slep 2. bez preg-
rada; bez ladica; - masa sto bez ladica
gz plavi kamen, bakarni sulfat
gzkmek 1. videti se, se,
nazirati se; pojaviti se 2. izgledati, cinili se
gz suza; - dkmek Iili suze; -
yolu suzni kanal; tutmak
zadrzavati suze
gz anat. ocna dt.iplja
grado 1. hem. grad, stepen alkohola 2.
fig. stepen; cf. derece
grafik 1 grafika; crtez ll
grafit ( -ti) min. grafit
grafoloji grafologija
gratometre uglomer, grafomer
gram gram
gramer gramatika; - i trans-
formativna gramatika; -
uporedna gramatika
gramerel gramaticar
gram kalori fiz. gram-kalorija
gram kuvvet fiz. gram-sila
gramofon gramofon
gram santimetre fiz. gram-santimetar
grandi mor. velejarbol, glavni jarbol
grandk ist. veliki knez (u carskoj Ru-
siji)
velika kneginja
granit (-ti) 1 granit ll granitni
granl granula
gravimetri 1 . gravimetrija 2. hem. gra-
vimetrijska analiza
gravitasyon fiz. gravitacija
gravr gravira
gravyer svajcarski sir
gre min. pescar, pescanik
Grek stari Grk; - mitolojisi grcka mi-
tologija
Greke starogrcki jezik
ak. helenizirati, he-
lenizovati
grekoromen grcko-rimski; -
rvac grcko-rimskog stila
grena geol. grenat
grenadin tekst. grenadin
gres mazivo, tovatna mast
grev strajk, abustava rada; - bozucu
strajkbreher; - yapmak strajkovati; genel
- generalni strajk
grevci strajkac
greyder teh. grejder. bager
greyptrut greipfrut (Citrus hystrix)
gulet
gri siv, pepeljast; - zoo/.
zunja siva (Picus kanus)
grip (-bi) grip; - e tutulmak oboleti od
gri pa
gripli gripozan
grizu rudnicki gas, zapaljivi gas
grosa 1. ukupan iznos 2. 12. tuceta
grotesk(-ki) 1. /it. groteska ll groteskni
grup (-bu) 1. grupa; sekcija; - lar ha-
line u grupama; - voj. grupna vatra;
- grupno osiguranje; - yapmak
grupisati; kan - u krvna grupa 2. gru-
pacija; frakcija; - lara grupasenje
3. voj. grupa (avijacijska)
ak. grupisati, skupljati;
yeniden - pregrupisa (va) ti
grupisati se, skupljati se u
grup e
guano guano, pticje djubre
gvas
guatr gusa; gusavost
gudde a anat. zlezda;
gudruf a anat. rskavica
gudubet (-ti)a nakaza, rugoba, strasilo
gufran a isi. milosrdje, bozja milost
gugu bot. usac, duvance,
(Lychnis)
guguk zoo/. kukavica (Cuculus
canorus) O - gibi kalmak ziveti osamljen;
;_ yapmak fig. terati, segu, segaciti se
guguklu saat sat s kukavicom
gulden gulden (holandska novcana je-
dinica) florin
gulet (-ti) skuna, skuner Gedrilica s sa
dva jarbola)
421
gulyabani
gulyabani a-p demon. zao du h
gurbet (-ti) a. tudjina, tudja zemlja; -
ekmek patili u tudjini; - (ili eli)
tudja zemlja, tudjina; - te gezmek ziveti,
potucati se u tudjini
gurbeti gurbedzija, pecalbar
gurbetilik stranstvovanje
gurbetlik nar. v. gurbet
gurk (-ku) 1. kvocka; - - etmek kvo-
cati, dozivati pilice 2. curan, puran; - a
yatmak lezati na radi izvodjenja pi-
liea
gurklamak 1 . kvocati 2. puckati, iz-
voditi glasove "puc, puc", kaukati (o cu-
ranu)
gurlamak v. guruldamak
guruldamak krcali (o crevima)
gurultu krcanje
gurultu 1 (-bu) a. zalazak (su nca, me-
seca); - etmek zaci, zalaziti; ct. batmak
gurup2v. grup
gurur a 1. ponos, gerdost 2. pej. oho-
lost, nadmenost, uobrazenost; /-al - gel-
mek oholiti se, drzati se nadmeno; - unu
hvaliti, faskati cijoj nadmenosti
3. cast; cf. onur
gururlanmak oholiti se, razmetati se,
naduvati se
gururlu 1. ponosan, gord 2. ohol, nad-
men, uobrazen
gururluca ponosno; oholo,
gusletmek obavljati obredno pranje
gusto ukus;
gusl (-sl) a isi. pranje, umivanje (ri-
tualno);- aptesi almak uzimati abdest
med. gusa; ct. guatr;
guvernr
gbre djubre; djubrivo, gnojivo; - b-
422
zoo/. balegar (Onitis) - serpmek (na)
djubriti; - osocina, gnojnica; - ver-
mek v. - serpmek; suni (ili yapma) - ler
vestacka djubriva
gbrelemek ak. (na) djubriti; prih-
ranjivati
gbretenrnek pass. od gbrelemek
gbreli nadjubren, nagnojen; prih-
ranjen
gbrelelik djubriste
gbresiz nenadjubren
gcendirici uvredljiv (ton, govor)
gcendirmekak. 1 . vredjati, ponizavati;
bunu beni
olursunuz uvredicete me ako to ne uci-
nite 2. naljutiti, rasrditi
gcenik uvredjen, povredjen; ljut
gceniklik uvreda; uvredljivost; ljutnja
gcenilrnek dat. pass . bez!. od g-
cenmek; sebepsiz gcenilir mi? zar se
treba vredjati bez razloga?
gcenmek dat. vredjati se; ljutiti se;
niin bana gceniyorsunuz zasto se lju-
tite n mene?
gc tekst. brdo (na tkackom razboju)
gck kratak; kus, bezrep O - ay feb-
ruar
gcmsemek ak smatrati teskim, raditi
bez volje
gcn 1 . tesko, jedva, s mukom 2.
silom, protiv volje
g 1 (-c) 1. s ila, snaga, m oc; fiz. s ila,
snaga; cf. kuvvet, !akat; birimi fiz. jenica
sile; - kalmamak oslabiti, iznemoci;
- voj. vatrena moc; beygir - fiz.
konjska snaga; irade - snaga volje;
olanca - ile iz sve snage 2. spo-
sobnost; mogucnost; teh. kapacitet; a-
- radna sposobnost; kafa -
umna sposobnost; deme - platna spo-
sobnost; alma - kupovna moc O -
koalicija; - - yetene po zakonu
dzungle, po pravu jaceg; - n yenmek
savladati se, suzdrzati se; - yetmek biti
kadar, biti u stanju; - kadar iz
sve snage
g2 (-c) tezak, naporan; tegoban,
mucan; - durama sokmak dovesti u
tezak polozaj; - gelmek tesko padati; -
iinde u teskim uslovima ll tes-
koca, tegoba, muka; - le tesko, s mukom;
na silu: - lerden ekilmek izbegavati tes-
koce lll tesko, tegobno, naporno O -
etmek jedva docekati; tesko se domoci
cega; - ne gitmek vredjati, ljutiti koga; -
- ne (ili - halle) jedva, jedvice; - sar-
mak otezati se, iskomplikovati se
g bela jedva, s mukom, na jedvite
jade
glendirme
- jacanje uzajamnih
odansa
glendirmek v.
glenmek, 1. otezati se,
postali napornim; ct. 2. ucvrstiti
se, osnaziti se, dobiti snagu; ct. kuv-
vetlanrnek
ak. jacati, ucvrscivati 2.
oteza (va) ti, komplikovati
gl snazan, jak; mocan; -
osnaziti ojacati; uciniti mocnim; - kuvvetli
veoma jak, izdrZijiv
glk 1. teskoca; nevolja, muka;
smetnja; ct. zahmet, engel; - ekmek
osecati teskoce; muciti se, patiti; f-al -
karmak stvarati, pricinjavati teskoce; -
leri yenmek savladati, prebroditi teskoce
gsz slab, nemocan, iznemogao; -
onemocati, ostati bez snage; -
kuvvetsiz veoma slab
gszlk slabost, nemoc, iz-
nemoglost
gl
gdek cilj, svrha;
gdelemek ak. nar. goniti, terati, pro-
goniti; ct. kovalamak
gderi jelenska koza (obradjena)
gderici trogovac jelenskom kozom
gd 1. motiv; povod; 2. cilj; meta 3.
nar. stado
gdc pastir; gonic stoke
gdk 1. manjkav, nezavrsen 2. bez
repa, kus - kalmak ostati nezavrsen (ne-
dovrsen); - tavuk kokos bez repa i perja;
tig. nistak, bednik, jado
gdkleme /ing kataleksa
gdlenme podsticanje, motivacija
gdlmek pass. od gtmek
gdm vodjenje; upravljanje; diri go-
vanje; av. navodjenje
gdm bilimi kibernetika;
gdmclk dirigovana privreda
Gedne zemlje)
gdml navodjen; dirigovan; - fze
dirigovana raketa; - iktisat dirigovana,
planska ekonomija - sanat dirigovana
umetnost
gfte p. reci (pesme); libreto
gfteci pisac teksta (za pesmu); pisac
libreta
zool. caura, kukuljica, kokon
djugum (bakrena posuda};
krcag, ibrik
gherile p. salitra
gl p. 1 . bot. ruza (Rosa); - bahesi
ruzicnjak; - ruzin pupoljak; tig.
lepa i mlada devojka; - pembe ruzicasta
boja, boja ruze; - rumen obraz,
rumenih obraza 2. rozeta, rondela 3. arhit.
ruza, ispupcen ukras na svodu 4. cifarnik
(kompasa) 5. muz. zvucna rupa (na gitari i
si.) 6. u sastavu bot. naziva; -
423

jamboza, ruzina jabuka (Jambosa vul-
garis); aksu - barska ruza, lokvanj
(Nymphaea alba) O - ne bak
al gledaj majku kada uzimas devojku; -
gibi 1) prelep 2) ve,.oma cist; - gibi bak-
mak lepo negovali; drzali cislo (decu); -
gibi 'geinmek (ili lepo ziveti,
slagali se; - glstan fig. raj zemaljski; l-
a/ - glstan grmek gledali ruzicaslo; -
seven dikenine de posl. ko vali
ruzu, lrpi i njenu bodlju; - stne- kok-
lamak bili ne bili postajan u
ljubavi
g Iabdan p. bocica za ruzinu vodu
glbank p. horska
p. slatko od ruza
gl biti ll ruzina vas(Aphis rozae)
gldeste p. /it. antologija
gldr; - - onom. brzog toka, suma,
hucanja reke; - - reka huci
gldrrnek ak. dat. izazivati smeh, zas-
mejavati; razonoditi, uveseljavati
na
gldrtmek caus. od gldrrnek
gldr komedija; farsa
gldrc smesan, komican; zaba\an
gldrclk komicncist, komicna
gle; - - srecno! sve najbolje! do vid-
jenja! (onome ko odlazi); - - giyiniz! u
zdravlju nosili! (za nova odelo); - - kul-
srecno vam sluzilo! (za kupljene
stvari); - - oturunuz! srecno stanovali!
(za novi stan, kucu)
gle (uvek) nasmejan, veseo; prijalan
glelik nasmejanost, veselost
gler nasmejan; raspolozen;
nar. ljubazan
gler zool. galeb-smejac (La-
rusribidundus)
424
gler yz ljubaznost, pristupacnost; f-
al - gstermek ljubazno postupati, biti lju-
bazan
gler yzl 1. nasmejan, veseo 2. lju-
bazan, srdacan, prijatan
gler yzllk 1. zivotna radost, ved-
rina 2. ljubaznost, srdacnost, toplina
glhatmi bat. pitomi slez, lrandovilje
(Aithaea rosea)
glistan p. ruzicnjak; fig. raj
glizar p. rumenih obraza (o devojci)
gllabi, gllabici arh. sluzitelj u domu
umobolnih

glta p. 1. kul. poslastica od ob-
landi (punjenih araham i zacinjenih ru-
zinom vodom) 2. farm. kapsula
glle 1. djule; granala 2. sp. kugla; -
atmak bacati kuglu 3. sp. tegovi; - kal-
dizali tegove o - gibi 1) tezak kao
2) tezak, uvredljiv (o recima i si.)
glleci sp. 1. bacac kugle 2 .. dizac te-
gova
gll s ruzama ukrasen
gllk ruzicnjak; - fig. raj
na zemlji
glme smeh, kikot; /-1/ -
almak obuzeti, spopasti, spopasti (o
smehu); - den atlamak puci, umirali ad
smeha; - si tutmak uhvatili, spopasli; -
tutku spopao me smeh; - sini tu-
tamamak ne moci se suzdriati ad smeha
glmece humor
glrnek (-er) 1. smejati se; gleyim
bari! mnogo je smesno! (kaze se za ne-
umesne primedbe); - ten (ba-
ili umirali od smeha; ten
yerlere sepilmek (ili yatmak) valjali se od
smeha; gel de glme! kako da se ne
smejes! (neumesnom); kahkaha ile - gro-
hotom se smejati; - prasnuli u
smeh; sinsi, sinsi - zajedljivo se smejati
2. dat. podsmevati se, narugivati se, is-
mejavati; size glerler podsmevaju vam
se 3. veseliti se; zabavliati se, razonoditi
se ismejavati size glerler podsmevaju
vam se 3. veseliti se; zabavljati se, ra-
zonoditi se;gle oynaya veselo, radosno;
glp oynamak uzivati, razonoditi se o
gler misin, ne znam da li
da se smejem ili da se ljutim! glme ko-
gelir ne smej se tudjoj nes-
reci, moze i tebe zadesiti
glmez natmuren, mrgodan, strog
gl suyu ruzina voda (parfem)
glck osmeh, smesak (deteta)
glk curka
glmseme osmeh, smesak
glmsemek dat. osmehivati se, sme-
siti se; cf. tebessm etmek
glmsetrnek caus. od glmsemek
gln smesan, komican; - bir du-
ruma doci u smesnu situaciju /-1/
- bir duruma sokmak dovesti u komicnu
situaciju; /-1/- yapmak napraviti smesnim
postali komican
dovesti u komicnu si-
tuaciju
glnl komican (o komadu, prici); -
opera komicna opera
glnlk komicnost
glnrnek dat. pass. bez/. od glmek;
buna glnmez! to nija za smeh!
smeh, nacin smejanja
izmenjivati osmeh, smejati
se (zajedno); salili se
pass . od
glt sin. poz. geg; - yaratmak praviti
gegove, improvizovati
glt sin. poz. izvodjac iQegova
ruzino ulje
gmrkleme
gm onom. tutnjave, praskanja; oren-
ja, raz/eganja bum! bup! tras! - - etmek
tutnjati; razlegati se; - diye
vrata su se s treskom zatvarila ll podvala,
smicalica, laz; - atmak podvaljivati, lagati
o - e gitmek 1) neduzan stradati, pro-
pasti, otici dovraga 2) ni za sta umreti, um-
reti na pravdi boga
gmbedek 1. bucno, sumno 2. iz-
nenada, iznebuha
gmbr: - - onom. buke, gruvanja,
tutnjave; - - gmbrdemek tutnjati, tres-
kati, gruvati
gmbrdemek 1.gruvati, grmeti, tutn-
jati, hucati 2. nar. odapeti, umreti
gmbrdetmek caus. od gm-
brdemek
gmbrt tutnjava, brujanje; lomnjava,
prasak, tresak
gme (-ci) sace, celije u sacu -
med u sacu
gmele 1. lovacka. koliba u bostanistu
gmlemek 1. tutnjati, brujati; prastkati,
grmeti 2. v. gme gitmek 3. O gmleyip
gitmek iznenada, naprasno umreti
gmletmek caus. od gmlemek;
- zalupiti vratima
gmrah p pun, bujan, gust (o kosi i si.)
izobilje; borjnost
gmrk 1. carinarnica; - for-
maliteleri carinske formalnosti; - g-
revlisi (ili memuru) carinski sluzbenik, ca-
rinik; - muayenesi carinska kontrola; -
tarifesi carinska tarifa 2. carina, carinska
taksa; - almak uzeti carinu; - resminden
muaf oslobodjen carinske takse: - e tabi
podlozan carini, koji placa carinu
gmrk carinik, carinski sluzbenik
gi.imrklk 1.carinska sluzba 2. cac
rinska taksa
gmrkleme carinjenje
gmrklemek
gmrklemek ak. cariniti
gmrkfenrnek pass od gmrklemek
gmrkl 1. podlozan carinskoj taksi
2. ocarinjen
gmrksz oslobodjen carine
gmrt 1. dijal. v. gmbrt 2. rika,
urlanje
1 srebro; - srebra; -
cevheri ruda srebra; - srebrni ser-
vis; - pozlaceno srebro ll srebrn,
od srebra; - gerdan srebrna ogrlica; -
kaplama srebrna prevlaka; - tabak srebrn
tanjir lll u sastavu bot. i zoot. naziva; - ba-
zoot. snetak (Atherina presbyter) - di-
keni bot. bodalj, stricak (Carduus); -
zoot. galeb srebrnasti (Larus ar-
gentatis); - otu bot. steza (Potentilla an-
serina) O - olsun, gide
post. bolji je svracak u ruci nego soko u
planini
srebrnar
srebrnarija, srebrni radovi
ak. posrebri (va) ti, ob-
lagati srebrom
caus. od
posrebren
servi odblesak, odsjaj meseca
na vodi
suyu prozracna, kristalno cista
voda
srebrnast, nalik na srbro
srebnast, siv; - tilki
srebrnasta lisica
dobiti
srebrnastu boju
gn 1 . sunce, sunceva svetlost; -
mak svitati, rudeti (o zori); -
praskozorje; - halo; - batmak za-
laziti, zaci (o suncu); - zalazak
sunca; - suncani udar; -
426
treperenje vazduha iznad vrelog tla (za
vreme vrucine); - dikilmesi podne; -
iza6i (o suncu); - gemesi v. -
- grmedik yer nesuncano
mesto, mesto kuda su nce ne prodire; -
za6i, smiriti se (o suncu); - tu-
pomracenje sunca; astr.
ekliptika; - opekotina od sunca 2.
dan (24 sata); - lerden bir - (ili - n bi-
rinde) 1) jednog lepog dana, jednom 2)
ranijie ili kasnije, kad -tad; - getike sva-
kim danom, sve vise; bir- e atmak
ostaviti za drugi dan, odloziti; bir - 1)
jedan dan; 2) jednom, nekada; birka -
var ki vee nekoliko dana; pre nekoliko
dana; ertesi - sutradan, narednog dana;
evvelsi (ili evvelki ) - prekjuce; geen -
1) prosli dan 2) neki dan, nedavno; - tn
ravnodnevnica 3. dan, obdanica; -
ler eksiliyor dani kracaju; - dnevna
svetlost; - u podne, usred
belog dana 4. vreme; rok; period, epoha; -
nde na vreme, u roku; - n doldurmak
zavrsiti u odredjenom roku; - - ne na
vreme, u roku; - var ima vremena, jos
nije vreme; - yetmek do6i, nastupiti (o
smrtnom casu); - yitirmek gubiti vreme;
bu cami Fatih Sultan Mehmet 'in. g-
nnde ova dzamija je sag-
radjena u eposi sultana Mehmeda Os-
vajaca; kara - ler teska vremena 5.
praznik, znacajan dan; Cumhuriyet -
dan (praznik) republike; ingilizierin -
praznik Engleza; zafer - Dan pobede 6.
datum; ct. tarih; /-al - koymak 1) datirati
2) odrediti rok; - datum (dan)
rodjenja 7. sre6no vreme, sre6ni dani; -
geirmek (ili grmek) provesti sre6an
zivot; proziveti sre6ne dane; - grmemek
tesko ziveti u bedi; - 1) kji je
lepo proziveo 2) iskusan O -
svemu dodje kraj; sve ima svoj kraj; - at-
lamamak ne propustiti povoljnu. priliku; -
bugn sad je vreme! bas je prilika! -
maktan sylenemez post. ne
hvali dan preveceri - neler
jutro je mudrije od veceri; pres-
1
i
pavaj, pa odluci; - n - etmek ziveti u
zadovoljstvu; - leri gece olmak biti
veoma tuzan, jako se rastuziti; - gibi
jasno je kao dan; - n grmek
lose zavrsiti, videti svoga boga; - n g-
rrsn ! videces svoga boga! platiees
za to! - grmez covekomrzac,
pakosnik; - - (ili - den - e) iz dana u dan,
sve vise i vise; - e pos-
tali srecan, naci svoju srecu; - - ne
uymamak imati nepostojani karakter,
imati nestalnu prirodu; - n - var cekaj
doci ce i taj dan; - n geirmek V. -
n etmek; - vurmak obelodaniti,
izneti na cistac; - leri olmak biti
(kome) izbrojani dani; - sektirmeden iz
dana u dan, svakodnevno; - yn juzna
pravac; - yz grmek pojaviti se, ug-
ledati svet (o knjizi); ele - e javno,
pred svima; iyi - nde olmak biti u dob-
rom raspolozenju; ne - lere sta
smo docekali! o - bugn otada do da-
nasnjeg dana; br - preksutra; te -
onomadne, nedavno
gnah p. re/. greh; grehota, ogresenje,
krivica; - oprostenje grehova; /-
- almak nepravedno okriviti - ben-
den gitsin! savest mi je cista! neka drugi
odgovara! - boynuna on je odgovoran
za to; - ekmek ispastati cije gre-
hove; - re/. ispovedati grehe (o
hriscanima); - gemek op-
rostiti, preci preko cije krivice; - a girmek
ogresiti se, pocnii greh; 1- girmek
v. - almak - pociniti greh;
zgresiti, skriviti; - a sokma uvuci koga u
greh; dovesti u iskusenje O
mernek lig. ne vredeti cijeg malog prsta; -
kadar sevmemek gnusati se, zgrazavati
se; - zerinden atmak skinuti od-
govornost sa sebe; - vermez veoma
skrt (ne da ni svoj greh)
gnahkar p. gresnik; vinovnik, krivac
gresan
bezgresan
gn
bezgresnost
svaki drugi dan, jednom u dva
dana; - moj brat radi
svaki drugi dan
do b ro jutro! do bar dan!
nar. grozdjani sok (kon-
denzovan izlaganjem suncu)
gn zalazak sunca
gn zapad
gn beri astr. perigej
gnce dnevnik
grcek nar. suncobran; kisobran
gncel aktuelan; savrernen
gneelik dnevnik, spomenar
aktualizovati se, postati
aktualan
ak. aktuelizovati, uci-
niti aktuelnim
gncellik aktuelnost, savremenost; -
ini yitirmek izgubiti svoju aktualnost
gn bot. suncakret (Helianthus)
gndelik 1. svakonevni, svakidasnji; -
hayat svatkodnevni zivot 2. dnevni, koji iz-
lazi svakog dana; - gazete dnevni list ll
nadnica, dnevnica, dnevna zarada
gndeliki 1. nadnicar 2. sluga nad-
nicar (na selu); - bedinerka, spre-
macica
gndelikilik 1. nadnicenje .2. be-
dinovanje
gndelikli 1. nadnicar 2. nadnicarski
posao, posao uz nadnicu
gndem dnevni red ( skupstine, sed-
nice ); /- 1/ - e almak staviti na dnevni
red; - e gemek preci na dnevni red; /-1/
- e getirmek 1 )predloziti za raspravu (pi-
tanje, temu) 2) aktuelizovati (temu, pi-
tanje)
gn 1. istok 2. istocni vetar
427
gndnd
gndnd v. ay
gn dnm ravnodnevnica
gndz 1 obdanica, vreme 'od jutra do
veceri; - hizmeti dnevna sluzba, - nbeti
dnevno dezurstvo; - oyunu matine; dnev-
na predstava; - treni dnevni voz ll danju;
- leri danju, u dnevno vreme; gece -
danju i noci, danonocno o - gzyle
danju, za videla; - klabii gece fig.
vuk u ovcijoj kozi
gndzc lice koje ima dnevnu sluzbu
2. ucenik dnevne smene 3.arg. koji pije od
ranog jutra
gndzl 1) geeeli - v. geeeli 2. eks-
terni ucenik (koji .ne stanuje u internatu)
gndzlk dnevno odelo, odelo za dan
gndz bot. poponac (Con-
volvulus)
gndzn danju
gnebakan v. ay
gne nar. prisojna (suncana)
gne bot. fototropizam
bot. zucanica (Cichorium en-
divia)
sunce, sunceva svetlost; -
amak pojaviti se, pomoliti se iz oblaka (o
suncu); postali suncano; in po-
rnaljanje sunca (iz oblaka); - in na
pripeci; - banyosu suncanje; - banyosu
yapmak suncati se; - batmak :ialaziti,
smirivati se, sedali (o suncu);
_zalazak, smiraj sunca; - arpmak 1) pri-
peci, prziti (o suncu) 2) /-a/ dobiti suncani
udar; - suncani udar; -
(ili izlaziti, radjati se (o suncu); -
izlazak sunca; - gemek v. -
arpmak; - grmek biti suncan, osvetljen
(o prostorijama, sobama); /-1/ - e gs
termek izloziti suncu, susiti na suncu; -
gn dan sunceve godine; - lekeleri astr.
sunceve pege; - manzumesi suncev sis-
tem: - senesi sunceva godina; - sistemi
428
solarni sistem; :... sistem; -
astr. suncana kruna; - pom-
racenje sunca; - var sunce sija, suncano
je; - v. - ope-
kotina od sunta; - te yanmak preplanuti;
izgoreti (na suncu) - v. - senesi O -
istina uvek izadje na
videlo; Dil Teorisi Suncana teorija
o jeziku (ponikla u Turskoj ranih 1930. ih
godina) - harfleri sunceva slova (araps-
kog alfabeta); - e emek vulg. pi-
sati uz vetar, biti drzak; - keneviri bot.
bengalska konoplja (Crotaria Juncea);
Kral "Kralj sunce" (Luj XIV)
gl bot. rosulja (Drosera ro-
fundifolia)
suncati se
ak. izlagati suncu; susili
na suncu
suncan; bugn hava - danas
je suncano
1. suncobran, stit (na kapi) 2.
fotoblenda
suncani, koji se odnosi na
su nce
gney jug; juzna - azi-
mut; - kutbu juzni pol; Gney k-
resi juzna polulopta ll juzni;
1 jugozapad ll jugozapadni
1 jugoistok 1 jugoistocni
gneyil juznjak
gnindi nar; zapad
gnk dnevni; geen - prekjucerasnji;
her - 1) svakodnevni 2) obican, sva-
kidasnji
gnl datiran; ct. tarihli; 20 Ekim 1985
- mektubunuz vase pismo od 20. oktobra
1985. godine
gnlk1 1 1. dnevni ; jednodnevni; -
emir voj. dnevna zapovest;- harlar
dnevni troskovi; - rapor dnevni izvestaj
2.= dnevni; na dan; bir - jednodnevni; bu
- na danasnji dan; on - desetodnevni
posao; on - gezi petnaestodnevno
putovanje 3. dnevni, svakodnevni, koji iz-
lazi svakog dana; - belleten dnevni bilten;
- gazete dnevni list 4. svakidasnji, obican;
jednolican; koji se ponavlja iz dana u dan;
- hayat obican, svakidasnji zivot ll 1.
dnevnik 2. dnevnica, nadnica, jed-
nodnevna zarada 3. dnevni red; - n
nc maddesi treca tacka dnevnoga
reda 4. !it. memeari
gnlk2 mirisljava smola, tamjan;
- bat. ambra stiraks (Styrax)
gnlk1 memoarist, pisac memeara
gnlk2 v. gndeliki
gn merkezli astr. heliocentrican
gn te astr. apogej, afel
gn nar. zavist, ljubomora
gn birlik, gn u toku
dana, tokom dana (bez nocenja); ce-
lodnevni; - ine gitmek ici kome u
dnevnu posetu (bez nocenja)
gnc nar. zavidljiv, ljubomoran;
gnclk zavist, ljubomora
gnlemek ak. zavideti, osecati zavist,
biti ljubomoran
gpegndz usred bela dana
gpgzel veoma lep
gr 1. obilan, obilat; bujan, gust; - sa-
lar bujna kosa; - su obilna voda 2. sna-
zan, gromoglasan, bucan; - kahkaha
grohtan smeh; - sesle gromoglasno
grbz snazan, robustan, korpulentan
razviti se, postali ro-
bustan (snazan)
grbzlk cvrstina, snaga, robusnost
Grc Gruzijanac
Grcce 1 gruzijski jezik ll na gru-
zijskom
grlt
gre 1 1. zdrebe (izmedju jedne i tri go-
din e) 2. kobila ili magarica koja trazi muz-
jaka
gre2 fig. 1. snazan, krepak, zdrav 2.
povucen, plasljiv, snebivljiv
grecilik til. dinarnizarn
1. rvanje; serbest - rvanje slo-
bodnim stilom
rvac
gresilmek sp. rvanje
bez/. od
s ile 1. rvati se 2. borili se (o
ovnovima, bikovima, petlovima)
caus. od bo-
- pobosti bikove
grgen bat. grab (Carpinus betulus)
grleme tresak, tutnjava; gk - si
grmljavina
grlek fontana, slap
grlemek 1. grmeti; tutnjati gruvati;
brujati; gk grlyor grmi; toprak grledi
zemlja je zatutnjala; rzgar grlyor
vetar huce (besni) 3.fig. vikati, grmeti, ur-
lati; razbesneti se, razjariti se 4. fig. stra-
dati, propasti; grleyip gitmek iznenada
umreti
grlk 1. obilatost, izobilje 2. bujnost,
raskosnost (kose) 3. prodornost, jacina
(glasa)
g ruh p pej. banda, rulja; bag ra
grl; - - anam. klakatanja, sikljanja,
hujanja, p/juskanja; - :.. akmak hucati,
brzo teci; - - okumak glasno citati; - -
pljustati (o kisi); - - yanmak go-
reti uz pucketanje
grldemek sumeti, hujati, hucati; sikl-
jati, pljuskati
grlt 1. galama, larma, graja; buka,
tutnjava; gruvanje; brujanje; /-1/- ye
mak zaglusiti; gk - s grmljavina; top -
429
grltc
s gruvanje, kananada topova 2. svadja,
prepirka, razmirica; - (etmek ili
yapmak ) 1) galamiti, larm ili, praviti bu ku,
zagoriti 2) izazvati svadju (prepirku); svad-
jati se; - uce-
nici su se posvadjali 3. nemir, vrenje,
metez <> - ye gelmek smesti se, zbuniti
se; uzrujati se; - ye getirmek uzrujati, uz-
buditi, uzbuniti; - ye gitmek postali zrtva
nemira, neduzno stradati; - ye pabu
rakmamak ne bojati se nikakvih pretnji
gvenceli sa garancijom; garantovan
gvencesiz bez garancije
gven (-ci) poverenje
gvenilir verodostojan, pouzdan; -
adam pouzdan covek, covek koji uliva po-
verenje; kaynak pouzdan izvor
gvenilrnek dat. bez/. pouzdati se, os-
loniti se na koga; onlara gvenilmez na
njih se ne moze racunati
grltc larmadzija, galamdzija, gvenli pouzdan, siguran, koji uliva po-
bukac verenje
grltl bucan, glasan (razgovor i
si.); - veoma bucan i buran 2.
buran, nemiran; bir hayat buran zivot
grltsz besuman, tih, miran
grz p gvozdena palica (za borbu);
perni buzdovan
gtaperka gutaperka; - bot. gu-
taperka-drvo (Palaguim gutta)
gtmek (gder) ak. 1. terati, goniti; iz-
goniti, terali na ispasu 2. tig. odr2avati, vo-
diti, ostati veran, slediti {ideju, cilj, politiku);
siyaseti - slediti nesvr-
stanu politiku; pridrzavati se nesvrstane
politike; hedef - slediti cilj; kin - gajiti
mrznju 3. tig. upravljati, dirigovali
gve zool. moljac (Tinea pellionela)
gve (-ci) 1. djuvec, djuvece (glinena
posuda za pripremanje hrane) 2. kul. dju-
vec
gven 1 . poverenje, ve ra; ct. itimat; 1-a/
- beslemek gajiti poverenje, verovati;
- ini kazanmak steci cije poverenje; - i
ktye kullanmak zloupotrebiti po-
verenje; - mektubu dip/. akreditiv; /-al - i
olmak imati poverenje, uzdati se u koga;
- oyu jur. glas poverenja; - vermek uli
(va) ti poverenje 2. samouverenost; hrab-
rost; - le samouvereno, hrabro
gvence garancija, zalog; ct. teminat; -
mektubu garantno pismo; - vermek dati
garanciju, garantovati
430
gvenlik 1. bezbednost; ct. em-
niyet;Gvenlik Konseyi Savet bez-
bednosti (Ujedinjenih nacija) 2. sigurnost,
pouzdanost; - ventil sigurnosti
gvenmek dat. verovati, gajiti po-
verenje; uzdati se, oslanjati se, racunati;
kendine gvenen samouveren; size g-
venlyorum racunam na vas <>
kar (ili dal elin-
de ) njegove se nade porusile; slo-
mila se grana na kojoj je sedeo
gven glasanje poverenja
(vladi)
gvensiz nepoverljiv, sumnjicav, po-
dozriv
gvensizlik nepoverenje, sumnja; ct.
- oyu glas nepoverenja
gvercin zool. golub (Columba); - im!
golubice moja! - golubija posta,
posta posvedstvom golubova <> -
kokosja prsa, uzane grudi
gvercin boynu golubija boja (preliv
zelenog, plavog i ljubecastog)
gvercin v. gvercin boynu
gvercinlik golubarnik
gvercin otu bot. verbena, ljutovica
(Verbena officinalis)
gverte paluba; - palubna
baterija; - ye av. sletanje na pistu no-
saca aviona; - topu palubni top; ana
glavna paluba 2. arg. sto za barbul
gverteli s palubom; = palubni; -
mavna slep sa palubom; iki - gemi dvo-
palubni brod
gvey, gveyi 1. mladozenja, zenik; -
girmek 1) ozeniti se 2) stanovati u kuci
mladine porodice, prizetiti se 2. zet; ct.
damat
gvey feneri bot. ljoskavac (Physalis
alkekengi)
gveylik 1. polozaj zenika; zetstvo 2.
svedbeni, bracni; - elbise svadbeno odelo
(zenika)
gvey otu bot. mirisljavac, majoran
(Origanum vulgare)
gvez tamnocrven
gya p. kao da; toboze, djoja; - bunu
kendisi kao da je to sam uradio;
- bunu ti toboze to ne
vidis
gz 1. jesen; ct. sonbahar; -
astr. tacka jesenje ravnodnevnice 2. tig.
jesen. pribliz avanje starosti
gz bot. mrazovac, kacunak
(Colchium autumnale)
gzeli 1. lep, divan; - mi - prelep, dra-
zestan; Gzel Sanatlar Akademisi aka-
demija lepih umetnosti; - ka-
ligrafija 2. dobar, prijatan; - hava lepo
vreme; - kitaplar dobre knjige ll lepotica;
Jepotan; Avrupa - i mis Evrope; dnya -
i 1) kao upisana lepotica, neobicna le-
potica 2 (mis univerzum, mis sveta lll
dobro! u redu! ok - odlicno! o - m! lju-
bavi! draga! - olmaz i lepotice
imaju nedostataka; en - deniz gi-
nadlepse je tamo gde
jos nismo bili
gzel avrat otu (-nu) bot. velebilje (At-
ropa beladonna)
gzelce 1 dovoljno, valjano, posteno;
gz n
kao sto treba; ocuk - yedi dete je val-
jano jelo ll lepuskast, prilicno lep
gzel hatun (-ni) bot. arnarills
(Amarylis)
gzelim lep, prijatan; drag, voljen; o -
harap porusili su onu
lepu zgradu; o - genci
unistili su onog dragog mladica; - Trk-
esi njegov prekrasan turski
gzelierne lif. pohvala, panegirik (lirska
pesma u turskoj narodnoj knjizevnosti)
prolepsati se, postali lep;
poboljsati se
ak. ulepsa (va) li, uci-
niti lepim
gzellik1. lepota; - karliesi kraljica le-
pote, mis; - salonu salon za ulepsavanje;
gnl - i lepota duha 2. dobrota, dob-
rodusnost O - doyurmaz od lepote
se ne zivi; - ondur, dokuzu dondur de-
vedeset odsto lepote postize se giz-
danjem; - otu bot. vidac (Euphrasia)
gzellikle lepim, nezno, blago; - sy-
leseydin si blago rekao, on bi to
ucinio
gzergah p. 1. ruta, marsruta; trasa;
demiryolu - trasa zeleznicke pruge 2.
glavni put, opterecen put
gzey senovila starna, u hladu
gzide p. izabran, odabran, elilan; -
talar voj. eliine trupe
gzlek nar. 1. jesenja kisa 2. je-
senje boraviste (staniste)
gzlemek jesenovati, povoditi jesen;
nerede gzlediniz? gde ste proveli
jesen?
gzlk jesenji; - ekinler jesenji, ozimi
use vi
gzn u jesen, na jesen, s jeseni
431
-G-
Deveta slovo turkog alfabeta, meko
ne stoji na pocetku reci.
ha uzv. 1.no, hajde (za podsticanje
zelje); - hajde da vidimo! - gay-
ret ! hajde pokusaj! - greyim seni!
hajde tebe da vidim! a! au! ah! (za iz-
razavanje ushicenja. divljenja); amma,
gzel, - ! au, sto je lepo! 3. pa samo, cik
(uzvik upozorenja i pretnje); - ol,
ben yle istemem! sano da znas da
ja to necu da trpim! 4. vidi! gle! aha! (za iz-
razavanje cudjenja, iznenadjenja, za-
dovoljstva); - aha, sada
sam shvatio! 5. zar? (recca za sumnju);
sen geldin, -? zar si dosao? 6. dijal. da;
gelir misin? - gelirim da, doci cu 7. iz-
medju dva glago/a znaCi da se radnja pro-
duiava; yr - yr yol bitmiyor ides i
ides, a putu nikada kraja 8. samo sto,
odmah; - geldi, - gelecek samo sto nije
dosao o - babam - ! nar. 1) jos malo,
hajde, no, samo nastavi 2) stalno, sve
dalje; - bire neprekidno, bez prestanka,
stalno; -deyince odmah, istog casa
habak bot. metvica (Mentha pulegium)
habanera muz. habanera
habaset (-ti)a. 1. zloba, zlo 2. mrznja,
pakost, podlost 3. pokvarenost, porocnost
habbe a. 1. zrno, zrnce, semenka; cf.
evin 2. komad 3. mehuric (na vodi) O -
nista ne vredi; nistavan; - si kal-
(ili yok) nije ostalo ni malo, uopste
nema; - yi kubbe yapmak preuvelicavati;
bir - sitnica
haber a. 1 . vest, glas, poruka; novost,
saopstenje, izvestaj; - alma voj. iz-
vidjanje; - almak dobiti obavestenje, saz-
nati - atlamak (pro) pustiti vest (u no-
vinarstvu); - voj. kurir na konju; -
etmek dati na znanje, saopstiti, in-
formisati; /-af - uurmak 1) tajno sa-
opstiti, izvestiti 2) saopstiti bez odlaganja,
odmah saopstiti; /-dan/ - im var znam, ob-
vesten sam; /-1 ,-al- vermek 1) saopstiti
informisati 2) izvestiti o nekome; /dan/ -
im yok ne znam, nisam obavesten; - im
yokken bez mog znanja; dnya - leri
vesti iz sveta; kara - tuzna vest; resmi -
zvanicno saopstenje; 2. arh. gram. pre-
dikat 3. razg. anegdota, prica, legenda o -
in Lokmandan almak dobiti do-
kaze iz proverenih izvora
haberci 1. vesnik, glasnik 2. spijun 3.
razg. prvi znaci bolesti
haberdar a-p obavesten. upucen, poz-
navalac stvari; /-1 ,-dan/ - etmek oba-
vestiti, izvestiti, dati k znanju, informisati;
upozoriti; - olmak biti informisan, biti oba-
vesten, biti upozoren O - olan halt etmez
posl. upozoren covek ne pravi gluposti
komunikacija, saopstenje,
prepiska, veza; - sredstva ko-
munikacije
s. ile saopstavati, in-
formisati; komunicirati, biti u vezi sa
haberli obavesten, informisan; upo-
zoren; - olmak biti informisan, biti oba-
vesten
habersiz neobavesten, neupucen, ne-
informisan; her - bir halde .ne
znajuci ni o cemu ll nenajavljeno O -
gelen misafir beter
posl. nenajavljen gost je gori od bozije
nesrece
habersizce nenajavljeno
tamnoput
a. Etiorljanin, Abisinac
ll 1. etiopski, abisinski
habis a 1. zao, zloban, zlonameran 2.
mrzak, gnusan, gadan, los, rdjav 3. med.
zlocudan
a. ist. hadziluk, hodocasce u
Meku; - etmek v. haccetmek; - a gitmek
ici na hadziluk
a. 1.arh. med. pustanje
433

krvi 2. arg. lako ranjavanje; - !an-
ceta, s kal pel; /-11 - etmek 1) pustiti krv 2)
raniti, ubosti; - kupiea za puiitanje
krvi
puiitac krvi
hacarnatlamak ak. 1. puiitati krv 2.
ubosti (nozem)
haccetmek is/. ici na hadziluk u Meku
hacet (-ti) a 1. neophodnost, nuzda,
potreba 2. nuzda; /-al - etmek imati pot-
rebu za necim, osecati potrebu za necim;
- grmek 1) osecati potrebu za necim,
smatrati neophodnim 2) vriiiti nuzdu; - i
olmak razg. imati za vriienjem
nuzde; - yeri toalet, zahod, nuznik, klozet;
- yok nema potrebe, nije nuzno, ne treba
3.molba, moljenje; - dilemek moliti, po-
zeleti nesto; - vrata ne turbetu
(odakle se moli); - penceresi prozor na
turbetu; - tepesi brdo sa hramom (za mo-
litvu) o ne-? zbog cega? zasto?
a. is/. hadzija; - svi,
muslimansko svestenstvo O - vet-
ropir, besposlicar; skorojevic; - baba 1
(stari hadzija 2) izraz postovanja (koji se
koristi pri obracanju starijim ljudima); -
v. /-1/ - bekler gibi
beklemek cekali s velikim nestrpljenjem;
- Mekkede tek-
kede) bulur post. hadzija nalazi hadziju u
Meki, a dervis dervisa u tekiji; slicni ljudi
se srecu na slicnim mestima; - Lokman
gibi uyumak spavati kao zaklan; - otu
bot. mandragora (Mandogora offieinarum);
- ulje teskog mirisa (koje upot-
rebljavaju hadzije)
- geol. travertin; -
tuzu kamena so
Veli osnivac bektasijskog
derviskog reda
duga; cf. gk ku-

yolu (-nu), yolu (-nu) astr.
mlecni put; ct. Samanyolu
434
isi. hadziluk (hodocasce u
Me ku)
1. veljuiika (igracka) 2. tig.
prevrtljivae, promucuran eovek, maher
hacim (-emi) a 1. zapremina, opseg,
obim; ct. oylum (2.); ticaret - i obim spolj-
ne trgovine 2. kapaeitet, tonaza, nosivost;
orta - de brodovi srednje no-
sivosti
hacimli zapreminski; kabast, glomazan
hacir (-eri) a jur. starateljstvo, tutorstvo;
liiiavanje imoviskih prava; - almak
uzeti pod starateljstvo
Hacivat 1. Hadzivat (jedna od dve
glavne licnosti Karadjoza turskog po-
zorista senki) 2. razg. uspijusa, cepa
haciz (-ezi) a jur. 1. zaplena, sekvestar;
/-1/ - almak, /-al - koymak (ili va-
zetmek, yapmak) sekvestrirati; -
resenje suda o oduzimanju imovine
hacizli sekvestriran;
haczetrnek ak. jur. sekvestrirati, odu-
zeti, uzaptiti, popisati (o dugu)
ha krst; - biimi krstast; -
karmak krstiti se, prekrstiti se; /-1/ - a
germek raspeti na krst; - suya atmak
svetiti vodu; - u vidu krsta,
krstast;
halamak ak. razapeti na krst
krstaiii;
had1 (-ddi) a 1. granica, rub; predeo; -
i asgari minimum, minimaini razmer; -
inden pretereno; - ini pre-
kardaiiiti; - ini bildirmek devesi nekoga u
red; - ini bilmek znati za granicu, znati
meru (dozvoljenog); - ini bilmez ne-
taktican; - den fazla prekomerno, pre-
terano; - i olmamak nemali ra-
cuna; - i kifayeyi bulmak biti dovoljno;
emniyet - i graniea sigurnosti; son - ini
bulmeak 1) dostici vrhunac 2)tig. dostici
najvecu snagu: - i granica starosti 2.
mat. clan o ne - ine! zar njemu?
hiid2 (-ddi) a 1. ostar 2. tig. prolazan,
kratkotrajan 3. med. akutan 4. kritican,
napet, usijan,intenzivan; cf.
hadde 1 a. masina za valjanje metala,
masina za izradu zice; - de ekilme val-
janje; - den ekmek 1) valjati, tanjiti 2)
fig. podvrgnuti ispitivanju; - val-
jaonica; -den geirmek 1) valjati, tanjiti
(metal), izvlaciti (zicu) 2)fig. detaljno izu-
cavati, proucavati, ispitivati; - makinesi (ili
masina za valjanje
haddehane a-p valjaonica
haderne a spremacica, cistac(ica); - i
hayrat sluzitelj u dzamiji; - i ist.
sluzbenici na dvoru sullana o -
pratnja, svita
hadernelik spemanje, cis cehje spre-
macice; - etmek (ili yapmak) cistiti, spre-
mati
a evnuh ll kastriran, uskopljen;
/-1/- etmek kastrirati
ist. glavni evnuh
hadi1 v. haydi; - - !dosta! prestani!
skrati!
hadi m 1 a 1. sluga, posluzitelj; /-al -
olmak sluziti kod nekoga, posluzivati 2. v.

hadis 1 a Us/. hadis, predanje (Mu-
hamedove izreke, usmena tradicija od Mu-
hameda)2. nauka, izucavanje hadisa
hadise a dogadjaj, slucaj, inciden!, nez-
goda; pojava; ct. olay; - izazvati
inciden!; - desili se (o slucaju i
si.); beklenmeyen bir- nepredvidjen do-
gadjaj; baltalama - si sabotaza; - si
pogranicni inciden!
hadiseli skandalozan, neuobii':ajen, in-
ciden!
hadisesiz mirno, bez incidenta, bez is-
pada
hadsiz neogranicen, beskrajan, bes-
konai':an; - 1) beskrajno mnogo,
hafife
neizmerno mogo 2) beskrojan, neizmeran
hatakan a lupanje srca, uznemirenost,
treperenje, razdazenost O - lar
osecati se razdrazenim, uz-
nemiriti se
hafazanallah a uzv. neka nas sai':uva
Alah! Boze sai':uvaj!
a 1. is/. hafiz (onaj koji zna citav
kur'an napamet) 2. zastitnik, i':uvar; - i ha-
kiki epitel Alaha 4. razg. bubalica
hahza a 1. pl. od 2. pamcenje, se-
canje; ct. bellek; - kaybelrnek izgubiti
pamcenje; - kuvvetli odlii':ne memorije;
- takviye usul mnemotehnika; gz -
vizuelno pamcenje 3. is/. hafiza (zena
koja zna Kur'an napamet)
Ali bat. alusali (vrsta grozdja)
(-b) a bibliotekar
ak. arg. bubati
1. is/. duznost hafiza 2. razg.
bubanje
hafi a tajni, potajni, skriven; cf. gizli; -
celse (ili oturum) tajni sastanak, zatveren
sastanak; - olarak 1) iza zatvorenih vrata
2) zatvoreno, potajno
hafif a 1. lak (u raznim znacenjima),
blag; vazdusast; - 1) tehnii':ki preg-
led 2) tehuki':a popravka; - bir
laka glavaobolja; bir slabo svetlo; -
bir lak posao; - bir neznatan
potres; - glge polumrak; - - 1) tiho 2)
(po) 1 malo, malko, ovlas; - hapis
jur. kazna lakog zatvora; - ikili olmak
biti pripit; - maden laki metali; -
ne mnogo sladak; - tertip bir lak
dorui':ak; - rafinirano ulje; -
kisica; - yollu meko, lagano, bez napara
2. fig. lakomislen, neozbiljan, vetropirast; -
bir hareket lakomislen postupak O
hafife tiho, lagano, blago, oprezno; -
glava ga je malo bolela;
- ovlas je nakrivio glavu
435


hatitrernek 1. olaksavati (u raznim zna-
cenjima); slabiti, umanjivati 2. utisavati se,
stisavati se, umirivati se, smanjiti se, os-
labiti 3. odahnuti
1 . v. hafiflemek 2. fig. pra-
viti se naivnim, neozbiljnim
hafifletmek 1.caus. od
hafiflemek, 2. olaksavati, ub-
la.Zavati, smanjivati, stisavati, obuzdavati
3. oslabiti (o bolu i si.) utisavati, ub-
lazavati, rasteretiti
hafifletici olaksavajuci,
omeksavajuci; - sebepler jur. olak-
savajuce okolnosti
hafiflik 1. lakoca; stanje lakoce 2. olak-
sanje, opustanje; kendimde bir - duy-
dum osetio sam neko olaksanje 3. fig. la-
komislenost, neozbiljnost, povrsnost;
neuravnotezenost
(bi) a zena lakog morala
ll lakomislen, vetropirast, frivolan
hafifsemek shvatati olako, potcenjivati;
prenebregnuti;
hafif (-ti) sp. laka kategorija
hafiften lagano, slabo, (o) lako, polako,
ovlas; - almak 1 )primiti razborito; primili
olako 2) ne pridavati osobit znacaj, snis-
hoodljivo se odnositi; olanlara gayet -
almak ne pridavati narociti znacaj do-
gadjajima; - hafife lagano, mekana, de-
likatno
hafit (-di) a. unuk; ct. torun
hatiye a. agent tajne policije, spijun,
dousnik, detektiv
hatiyelik ulazenje u trag, proganjanje,
spijunaza, vrebanje
hafniyum hem. hafnijum
hafriyat a iskopine cf
hafta p. nedelja, sedmica; - ya iduce
nedelje; - (ili iinde) u toku ne-
delje; - pocetkom nedelje; - da bir
436
jedanput nedeljno; - dan - ya iz nedelje u
nedelju, svake nedelje; - kalmaz (ili
varmaz) u toku nedelje, nece proci ni ne-
delja dana; - sonu vikend; - tatili razg.
slobodan dan
1 (ili - cret) nedeljna plata,
nedeljna zarada ll 1. nedeljni; iki - bir a-
dvonedeljni posao 2. svake nedelje;
- dergi nedeljnik
1. radnik koji je
placen nedeljno 2. radnik koji radi na ne-
delju dana
sp. poluvreme
hah uvz. evo! eto! vidi! aha! - , ara-
buydu! eto! to sam trazio! - , ni-
hayet! eto, konacno
hamam rabin
glavni rabin
hamamhane rabinat
hahha, hahhah uvz. ha ha!
haiJ1 a 1. prepreka, smetnja, ometanje,
spreeavanje; - etmek 1. preds-
tavljati prepreku, sputavati, sprecavati, 2.
zaklanjati (vid)
haile a 1. tragedija, drama; ct. trajedi 2.
tragedija, nesreca, beda
hain a 1 1. izdajica; vatan - i izdajnik
domovine 2. nevaljalac, nitkov, protuva ll
1. izdajnicki, podmukao; neveran 2. zao,
pakostan, zloban .
haince 1. pakosno, zlobno 2 .. neverno
1. postupati lukava (pod-
muklo, izdajnicki) 2. postali zloban; postali
pa kostan
hainlik izdajstvo, lukavstvo, pod-
muklost, neverstvo; - etmek 1) izdati 2)
ponasati se zlobno
haiz a ak. onaj koji ima, onaj koji je
snabdeven, onaj koji nosi; ehemniyeti -
bir mesele pitanje od vaznosti
Hak a svevisnji, pravicni (o
bogu);- Taala svevisnji, gospod bog
hak 1 a 1 1. istina, pravo;
ravnopravnost; - feragat etmek
odricati svojih prava; - telif autorsko
pravo; - yedirmek odreci se svojih
prava; - gradjanska prva 2.
pravda, prave nost; cf. adalet; - ka-
zanmak 1) biti u pravu, i mali pravo; potv-
rditi 2} steci pravo; - sever 1} pravdoljubiv
2} praviean; - var imas pravo, u pravu
si; /-al - vermek dati za pravo, potvrditi da
je neko u pravu; - yok nemale pravo,
niste u pravu 3. deo koji pripada; -
almak dobiti ono sto nekome pripada; -
aramak (ili isternek } 1} traziti pravdu
2} Irazili svoj deo; - hakketrnek dobiti
svoje; - yemek 1) biti nepravican
prema nekome 2} ometali nekoga u pra-
vima 3} prevariti, obmanuti 4. ulozen rad,
ulozen trud; zerimize - geti ulozio je
mnogo truda u nas ll pravican, pravilan, is-
tinit O - a erenler re/. sveci; - gel-
mek 1} savladati, pobediti; uspesno zavr-
siti 2) rascistiti s nekim; - iin radi
nekoga, radi necega, u ime nekoga, u ime
necega; - zool. pupavac (Upupa
epops); - demek oduziti se, otplatiti; -
girince, bacadan
post. kada pravda udje kroz prozor, nep-
ravda iziazi kroz odzak
hak2 (-kki} a. 1. graviranje 2. brisanje,
struganje; - etmek v. hakketmek2
hak3 (-ki} p. zemlja; cf. yer, toprak o - i
helake serrnek prebiti na smrt; - ile yek-
san etmek sravniti sa zemljom, unistiti; - i
teng grob
hakan p ist. han, sultan, vladar
ist. 1 . tilula hana, polozaj
hana (vladara} 2. vladavina, hanstvo
hakaret (-ti) a uvreda, preziranje, pre-
zir, potcenjivanje; /-al - etmek vredjati,
ponizavati; ismevati, odnositi se s pre-
zirom; /-dan/ - grmek dozivljavati po-
hakim
nizenja, biti izlozen uvredi; - le uvredljivo,
prezrivo; - ve svme gruba ru-
ganje
haka 1 . istinito 2. po pravicnosti; -
sylemek ako treba reci istinu o
- uistinu, istinu govoreci, istine radi
hakem a. 1. arbitar, sudija; porotnik; ct.
- encmeni (ili heyeti, ko-
misyonu ) 1) arbitrazna komisija 2)ziri 3.
sudsko vece - mahkemesi arbitrazni sud,
sudski pretres; - usuliye posredstvom ar-
bitraze; preko posrednika 2. sp. sudija;
yan - linijski sudija
hakemlik 1. arbitraza, posredovanje 2.
sp. sudjenje; - etmek biti sudija, sudili
hakeza a 1. takodje, na taj nacin, kao,
isto; bugn - ja
danas necu ici, sutra takodje 2. slicno
!ome, kao
haki1 p smedjezelen, kaki boje
hakikat (-li) a 1 1. istina; ct. gerek; - i
mahZa napabiina istina 2. cinjenica. fakat;
istinitost, verodostojnost, tacnost, pra-
vilnost, realnost; ct. gereklik; - mey-
danda idi sve je bilo jasno; - i tarihiye is-
torijski verodostojna cinjenica ll zaista,
stvarno
hakikaten zaista, stvarno, odista
hakikatli ve ran, predan; cestit; - bir ar-
predan drug, veran prijatelj; benim
- moj ljubljeni sin
hakikatsiz neveran, licemeran
hakikatsizlik neverstvo, nelojalnost
hakiki a. istinit, stvaran, pravi,
autentican; realan; - adet mat. realan
broj; - dost pravi prijatelj; - is-
tinske namere; - jur. fizicko lice O -
olarak zaista, stvarno
hakim a 1. mudar covek, mudrac; eru-
dit, znalac 2. filozof 3. Hakim (ili - i mut-
lak} epitel Alaha; emri - bozja volja; ki-
- Kur'an
437
hakim
hakim a 1 1. vladar (provincije, okruga,
oblasti); vlastodrzac; - i mutlak apsolutni
vladar, diktatar 2. sudija, arbitar; ct.
- muavini 1) pomocnik sudije 2) sudski
porotnik; - in reddi jur. izuzece sudije;
sorgu - i istrazni sudija ll nadmocan, do-
minantan dominirajuci, vladajuci; ct.
egemen; - vladajuca klasa; - tepe
voj. kota; vaziyete - vlada situacijom; /-al
- olmak 1) imati (dobili) preimucstvo nad
nekim (necim); bili visi odnekoga (rne-
cega) 2) vladati
hakimane a-p 1 1. mudar, razborit, trez-
ven 2. filozofski ll 1. mudro, razlozno, kao
sto dolikuje vladaru 2. filozofski
hakimiyet (-ti) a suverenitet; vlast, do-
minacija; - i milliye, milli - nacionalni su-
verenitet; - licna vlast
hakiinlik 1. vladavina 2. duznost ili
obaveze sudije, sudijski polozaj
hakir a 1. nizak, podao, nistavan, prez-
ren; /-11 - grmek prezirati, ponizavati 2.
arh. smiren, pokoran, skroman, krotak
hakkak (-ki) a. graver, rezbar
hakkaniyet (-ti) a pravednost, jed-
nakost; - le pravedno, po pravdi; - le ha-
reket etmek (ili - gstermek ) postupati
pravedno
hakketrnek 1 ak. zasluziti, biti dostajan
cega, dobili (steci) pravo na nesto
hakketmek2 ak. dat. 1. gravirati, iz-
rezati, iseci (u metalu, drvetu) 2. guliti,
strugati; brisati
a. pravo izbora
a. naknada za pri-
sustvovanje (na zasedenju suda i si.)
1. o, u pogledu; bunun - o
ovome 2. u vezi sa, u odnosu na; odnosno
(-tu) a. naknada za cu-
tanje; ustupnina, naknada (za otkaz od
nekih prava ili zahteva)
haklamak ak. 1. biti; unistavati, rusiti,
438
razbijati; - unistiti neprijatalja 2.
lomiti, kvariti 3. nar. pojesti, smazati 4.
razg. zasluziti
s ile obracunati se, ras-
cistiti, biti kvit
1. onaj koji ima pravo; - rav-
nopravan 2. pravedan, pravican; - bir
ceza pravedne kazna; /-1/- bulmak(-)
smatrati da je (neko) u pravu; -
biti u pravu; - harp pravedan rat; -
olmak biti u pravu
pravda, pravicnost, pravednost
hakperest a-p 1 pravdoljubac ll prav-
doljubiv
haksever 1 pravdoljubac ll koji voli pra-
vicnost, pravdoljubiv, pravican
hakseverlik pravednost, pravicnost,
pravdoljubivost
1. nepravedan; bespravan; nep-
ravilan 2. pogresan
bespravnost; nepravicnost,
nepravednost; bu - mi? zar to nije
nepravda?; - etmek cinili nepravdu, pos-
tupati nepravedno
a-p. pravedan,pravican
pravican, objektivan, pra-
vedan, posten
hakuran golub, golubica, grlica O - ka-
fesi gibi kao reseto, trosan
hal1 (-li) a 1. stanje, polozaj, prilike,
okolnosti; - almak d oc i u ... stanje; - den
anlamak staviti se u nei':'iji polozaj, sa-
osecati, simpatisati, pokazivati ra-
zumevvanje; - i neye varacak? sta ce biti
s njim? kako ce on zavrsiti?; maddi - ma-
terijano stanje 2. izgled, nacin, oblik; stav,
drzanje, ponasanje, postupak; - ini almak
poprimiti izgled, pretvoriti se u nesto; - ine
dnmek praviti se (kao); pretvoriti se u
nesto; bu - ini
ne dopada mi se izgled (ponasanje) ovog
coveka 3. nezgoda, neprijatnost, nevolja,
nesreca, tezak polozaj; - gelmek
zapasli u nevolju, doziveti neprijatnost; (-
) sende bir - var s tobom nesto nije u
redu 4. snaga, sila, energija, mo6, spo-
sobnost; - ine bakmadan ne vodeci ra-
cuna o njegovim sposobnostima (mo-
gucnostima) - i kalmamak biti iznuren,
iscrpsti se, ne moci vise, jako se umoriti; -
i olmamak nemali dovoljno snage, ne biti
u stanju, ne moci; - im yok 1) ne osecam
se dobro 2) nemarn snage, ne mogu; l-
acak!- i yok on je nesposoban da .. ; nije u
mogucnosti da ... ; oturacak - im yok
nisam sposoban da sednem, nemarn
snage da sednem 5. danasnjonst, sa-
dasnjost; - ve istikbal sadasnjost i bu-
ducnost 6. gram. padez; - 1 no-
minativ O - de 1 ) sa pridevima obrazuje
priloske iraze; fena - de vrlo, veoma,
mnogo; strasno, neprijatno, lose 2) sa pro-
participima obrazuje prilosku oznaku do-
pustanja, "iako" "premda", "mada"; a-
- de iako uci; - inde 1) u obliku,
kao, poput, nalik, u vidu; gruplar - inde u
grupama 2) u slucaju da, ako; - e baki 1)
vidi! vidi ti to! 2) strasno! uzasno! cudno! -
i duman olmak biti u skripcu, zapasli u
nevolju; - den - e girmek menjati boju,
biti zbunjen; - sormak pitati za ne-
cije zdravlje, pitati kako je neko; - ine k-
pekler glyor nar. svi mu se smeju, on
je predmet podsmeha; - ini sormak
raspitivati se za nekoga, pitati za necije
zdravlje; - tercmesi 1) biografija 2) au-
tobiografija; - i vakti yerinde imucan,
bogat, dobrostojeci; /-1/ -e yola koymak
udesiti, urediti, srediti, dovesti u red; kendi
- inde miran, tih, blag, skroman; ne - in
varsa gr! radi sta hoces! vay - ine tesko
!ebi! jadan ti!
hal (-li) a. 1. resenje, razresenje; ct.
zm, zmleme 2. hem. rastvaranje,
razlaganje, topljenje, rastapanje
hal (-li)3 p. pokrivena pijaca, pokrivena
trznica
hal (-li)4 a. 1. svrgavanje s prestola 2.
pljacka
hal el
hala 1 a tetka (oceva sestra)
a 1. jos, jos uvek ista prica 2. i
dan danas; sada
a spas, spasavanje, izbavljenje,
oslobodjenje; ct. kurtulma; - etmek spasti,
izbavati, osloboditi; /-dan/ - olmak biti
spasen, izbaviti se; osloboditi se; pobeci,
uteci
a-p. spasitelj, izbavitelj, os-
lobodilac; ct.
halat debeo konopac, uze; -
ekme vucenje konopca; - volta
etmek mor. narneteti konopac oko bitve; -
sngeri mor. brodska umeta, svaber,
cetka za ribanje
halavet (-ti) a 1. slatkoca 2. prijatnost,
naslada, dopadljivost, ljupkost; szde -
recitost, govornicki dar
1 . . sladak 2. prijatan, do-
padljiv, umiljat, ljubak
halay dijal. halaj (vrsta kola, narodna
igra); - ekmek igrati halaj
a 1. robinja 2. sluzavka
1. polozaj robinje 2. polozaj i
posao sluzavke
halaza dijal. biljka koja nikne iz pros-
logodisnjeg semena
halazate a-p brat ili od tetke (po
ocevoj )
halbuki medjutim, ali
- - onom. bucno, brzo i bucno
hale a 1 . halo (svetao krug oko Sunca i
Meseca) 2. oreol, nimbus
halef a 1. naslednik; - ve selef nas-
lednik i prethodnik 2. 3. jur. prav-
ni sledbenik 1
halel a steta, ostecenje, povredl: gu-
bitak, nedostatak, mana; /-al - getirmek
naskoditi, ostetiti, naneti stetu; povrediti; f-
al - vermek naskoditi, priciniti stetu ne-
439
1

1
1
il

!,
i(

L
il
il


l

kome; pokvariti; unistiti, upropastiti
halelenrnek obrazovati se (o halou)
halen a. jos uvek, danas; trenutno,
ovog momenta
halet (-ti) a situacija, stanje, polozaj;
glediste; - i ruhiye dusevno stanje
hal'etmek ak. svrgnuti s prestola, zba-
cil i
halfa, halfa otu (-nu) a bat. alfa, halfa
(Stipa tenacissima)
halhal (-li) a. bro zletna za nogu
tepih, cilim; - zastrti
pihom
prodavac tepiha, cilimar
izrada ili prodaja . tepiha, ci-
limarstvo
hali a 1. pust, prazan 2. nenastanjen,
napusten 3. slobodan;, prazan, koji nije
u zet
hali a zaliv, morski rukavac, zaton
Hali Zlatni rog (zaliv u lstanbulu) :
halife a. is/. 1. halif (a) (vrhovnh mus-
limanski poglavar) 2. naslednik, namesnik;
zamenik 3. tilula turskih sullana 4. sek-
retar, pisar ili pripravnik u Visokoj porti
halifelik is/. halifat
a. sadasnje stanje, danasnja
situacija; sadasnjost, sadasnjica
halik (-ki) a. 1. tvorac, stvaralac, stva-
ratelj; cf. Yaradan 2. gospod bog; cf.
halim a. tih, netujan; blag, nezan,
miran, krotak; osecajan; - selim dob-
rodusan, meka srca, blag, boleciv
halis a. 1. cist, bez primesa; pravi, pri-
rodan; - muhlis pravi, istinski; koji je na
svom inestu 2. iskren, prostodusan
halisane a-p, iskreno, prostodusno
halita a. legura, mesavina, smesa; spoj
440
haliyle 1. tako kao sto jeste, takav
kakav je, kakav jeste, nepromenjen 2.
samo po sebi, prirodno
halk a 1. narod, nacija 2. sta-
riovnistvo, stanovnici, zitelji, ljudi, svet; -
narodna muzika; - oyunu na-
rodna igra 3. stvaranje, osnivanje; 1-1/ -
etmek stvoriti, osnovati; cf. yaratmak O -
narodni (kolokvijalni) jezik; - a inmek
prilagoditi se opstem nivou, spustiti se na
nivo obicnog coveka
halka a 1 . halka, kotur, kolu!, prsten,
obruc 2. krug, kruznica; - olmak 1) nap-
raviti krug, obrazovati krug 2) kretati se
kruzno (o vodi) 3. karika 4. prsten, burma;
mindjuse u obliku halki 5. djevrek
prodavac halki
halka bat. prsljenast
halkalanmak ak. 1. pricvrstiti krugom,
stegnuti obrucom, spojiti 2. savili u krug 3.
okruziti
halkalamak 1. pass. od halkalamak 2.
skiupcali se 3. vrteti se, okretati se 4. sirili
se u krugoviri'la (o vodi)
halkalatmak caus. od halkalamak
halkast, prstenast, kruzni, koji
se sastoji iz krugova
zool. koluticavci (Annelida)
halk demagogija
halk demagog
halka yay opruga ventila
halk bilgisi (-ni) folklor
halkbilimci folklorista
halk bilimi etnologija
narodnjak ll narodnjacki
narodnjastvo, populizam
halk evi (-ni) narodni dom
halkiyat a folklor
halk referendum
halk oyu (-nu) raferendum; javno
mnjenje
halla cesljac pamuka, grebenar; 1
-11 - pa m gibi atmak 1) razbacivati
naokolo, praviti nered, rasturati 2) rasturiti
(grupu)
grebenarski zanat ili posao
ha Ilenrnek 1 . menjati se, promeniti se;
steci kondiciju 2. oporaviti se 3. osecati
nesvesticu; onesvestiti se 4. arg. (po) ze-
leti, zudeti o hallenip kllenmek zi-
votarati, (jedva) sastavljati kraj s krajem
1 . poveriti se jedan dru-
gome, otvoriti dusu 2. zainteresovati se za
nesto
halletmek ak. 1. resiti, razresiti 2. sre-
diti, dovesti u red, udesiti 3. hem. rastopiti,
rastvoriti, razblaziti 4. delili (hranu), ser-
virati, posluzivati
hallice 1. bolji, bolje, boljem stanju 2.
imucniji, bogatiji
hallihamur - olmak prilagodjavati se,
biti prilagodljiv
hallolunmak 1. biti resen, biti razresen
2. biti resen, biti udesen, biti uredjen 3. biti
rastopljen, biti rastvoren, biti razblazen
halojen hem: halogen
halsiz slab, iscrpljen, iznuren, ne-
mocan, malaksao
halsizlik slabost, iscr-
pljenost,iznurenost, malaksalost
halt a. 1. mesavina; fig. zbrka,
brkanje, pobrkanost 2. razg. besmislica,
glupost,budalastina; - etmek razg. 1. me-
savina; fig. zbrka, brkanje, pobrkanost 2)
cinili gluposti, cinili neprijatnosti
halter sp. 1. teg; osovina (za dizanje te-
gova) 2. dizanje tegova, dizanje tezine
halterci dizac tegova
haluk (-ku) a pristupacan, druzeljubiv,
prilagodljiv, lepe naravi, lepo vaspitan
hamam
halvet (-ti) a 1. usamljenost, po-
vucenost, izolovanost, samoca, pov-
lacenje u samocu; - e ekilmek povuci se
u samocu, osamiti se, izolovati se 2. za-
bito (zabaceno, izolovano) mesto; odvojen
prostor; - etmek 1) osamiti se 2) raz-
govarati u eeliri o ka; - olmak 1) tajno se
sastajati 2) povuci se u odvojenu pros-
toriju. 3. posebna kada u banji; - e dn-
mek postali vruce i zagusljivo (u sobi); -
gibi vruc i zagusljiv, kao u banji
ham p 1 .nezreo, zelen 2. sirov; nes-
tavljen, neobradjen; mamulat po-
lufabrikati 3. neostvariv, neispunjiv, ilu-
zoran, neizvodiv; - mit iluzorna nada 4.
fig .. sirov, grub, nevaspitan, neotesan; -
ervah grubijan, neotesanka
ham; - hum etmek mumlati, mrmljati,
prekidati govor sa hm, nezargovetno go-
voriti; - besmislical glupost! bu-
dalastina!
harnail a 1. lenta, esarpa (preko ra-
mena na uniformi), remen, portepeja 2.
hamajlija
hamak hamak, viseci krevet
harnal a hamalin, .utovarivac; -
camal svakojaki nosaci; - motka za
nosenje stvari, obramica, obramka
harnal glavni nosac
hamaliye a hamalija (nagrada nosacu
za obavljen posao)
1 . hamals ki posao ili zanat 2.
hamalija 3. tezakposao, grbacenje 4. fig.
nepotreban trud; nepotreban teret O -
etmek uradili . tezak i dosada n deo
posla
hamam a 1. hamam, javno kupatitilo 2.
kupatilo - kesesi hamam kesa, kesa od
grubog platna za trljanje; - pribor
za hamam (sapun, peskir, nanule i me-
talna cinija); - yapmak okupati se u ha-
mamu, ici u hamam o - gibi kao u ha-
mamu, jako vruce; - a giren terler post.
441
ko udje u hamam znoji se; bez muke
nema nauke; bez rada se ne moze nista
postici; - vulg . . rugoba, jako
ruzna zena; - namusunu kurtarmak
pokusati spasti cast (tamo gde je nema),
zataskati, prikriti
hamam 1. hamamdzijka 2.
opaka, krupna zena
hamam (-ni) zool. bubasvaba
(Biatta orientalis)
hamam zool. bubasvabe
(Biattaria)
1. hamamdzija
hamamdzijski posao
cinkani lavor ili kadica u
kome se umiva, hamamdzik
hamam otu (-nu) depilator, sredstvo
za uklanjanje dlacica
hamam metaina cinija kojom
se zahvata voda u hamamu
hamarat vredna, spretna, spo-
sobna (o zeni); - taze vredna zena ili de-
vojka
provredniti se, posati
sposoban (o zeni)
vrednoea, umece (u do-
macin
hamaset (-ti) a hrabrost, heraizarn
hamasi a herojski, junacki
1. esarpa (preko ra-
mena na uniformi) 2. hamajlija, talisman
Hambeli is/. Hanbaliti
hamburger hamburger,
haburgerci 1. prodavac hamburgers 2.
pradavnica hamburgers
harndetmek zahvajivati bogu
hamdolsun bogu
Hamel a astr. ovan; cf. ko
442
hamhalat a razg. neotesan (grub,
surav) muskarac
a hem. kiselina ll kiseo
hami a 1. zastitnik; - devlet
pratektorat 2. gazda, patran
harnil a 1. nosac, 2.
3. donosilac; - ine do-
nosiocu 4. podrska; podupirac, potpara 11
1. noseci,natovaren, opterecen 2. snab-
deven; - olmak nositi sa sobom, imati kod
sebe, imati
hamile a trudna, bremenita, u drugom
stanju; - olmak biti u drugom stanju
hamillelik trudnoca, drugo stanje
hamione skr. od nlne; baka,
n ana
1. marginalija, primedba (na
marginama knjige, rukopisa i si.), na-
pomena 2. postskriptum
harniyet ( -ti) a 1. patriotizam, ra-
2. odanost, privrZenost
hamiyetti 1. patriotski nast-
rajen 2. odan, privrzen
harniyetsiz 1 . nepatriotski 2. rav-
nodusan, indiferentan
hamlyetslzlik nedostatak patriotizma;
ravnodusnost
hamla zamah (vesla)
veslac
a teh. duvalica; meh
hamlamak, gubiti snagu,
biti van forme, nemati kondiciju, omlitaviti
hamle a 1. napad, juris 2. napor; - ler
yapmak ulagati napare 3. fig. polet, zanos
4. sp. udarac; skok, potez (u sahu); - be-
yazlarda beli su na potezu; - etmek
1 )napadati, jurisati 2) nastojati, na-
po re 3. sp. imati udarac, biti na potezu (o
sahu) O ilk - de pre svega, u prvom redu
hamfeci onaj koji se trudi, onaj koji
ulaze napore; smeo; - bir insan covek koj
se mnogo trudi
haletmek ak. dat. 1 . pripisivati ne ko me
nesto, dovesti u vezu 2. natovarali
1. nezrelost 2. mli!avost
ham made sirovina
hamsi zool. incun (Engraulis enc-
rasicholus)
hamsigiller zool. porodica ineuna
(Engraulidae)
hamsin a nar. zimski period koji traje
pedeset dana pocev od 31. janua'ra 2.
arh. pedeset
a re/. zahvalnost svevisnjem;
- etmek zahvaljivati se bogu; - olsun
hvala bogu!
ham u le a te ret, tovar, utovar; - sini bo-
istovariti brod; - senedi trg.
brodski tovarni list; azami - 1) mak-
s imaina nosivost 2) nosivost
hamur 1 . testo; - amak razvijati testo;
- pite, kolaci, testenina; - olmak pos-
tali testast; - tutmak (ili yapmak) za-
mesiti, pripremiti testo 2. nar. polupecen
hleb ili kolac 3. kvalitet, vrsta, klasa (har-
tije); birinci - prvoklasna hartija 4.
fig. podloga, temelj (za razvoj licnosti); ka-
rakter, bit, priroda, stof o - gibi 1. iznuren,
iscrpljen 2. nepecen, ziv
hamur boya cinkvais, bela boja za pre-
mazivanje slikarskog platna
hamurcu mesac testa;
hamurkar atp v. hamurcu
hamurlamak ak. 1. prekriti testom 2.
zacepiti testom
hamurlanmak biti premazan testom,
biti namazan testom
pretvoriti se u testo, pos-
tali gnjecav
hamursu nedovoljno ispecen, gnjecav,
hanedan
ziv; cf. hamurumsu
hamursuz bestvasan; - ekmek best-
vasan hleb
hamurumsu testast, gnjecav
hamut (-tu) ham
han 1 1. ist. han, kan; - soyu hanski
rod 2. tilula koja se dodavala imenima Os-
manskih sullana
han2 1.han (konaciste), kervansaraj 2.
poslovna zgrada (u kojoj se nalazi veci
broj kancelarija); poslovni centar O - gibi
kao dvorac (prostran); - hamam sahibi
bogat covek, imucan covek
hanay dijal. 1. hodnik, predsoblje,
prostrana soba 2. dvospratna ili visesprata
ku ca
gostionicar, gazda hana, hand-
zija o - yolcu post. ne
zna se ko pije, a ko placa
1. gostinonicarski posao 2.
placanje prenocista u hanu
haner p. handzar, jatagan
hanere a. anat. grlo, grkljan; -
med. laringilis
haneriemek ak. izbosti handzarom
hanerfenrnek pass. od haneriemek
handikap hendikep, smetnja
handiyse uskoro, samo sto nije
hane p. 1. kuca, dom; - ukucani,
damacini 2. domacinstvo, pokucstvo 3.
soba, odeljenje 4. kvadrat, polje (sa-
hovsko) 5. rubika, odeljak, stubac 6. mat.
mesto ?.muz. deo
-hane p. kuca, zdanje; ktphane bib-
lioteka; kancelarija
hanedan p. 1 dinastija; plemicka po-
rodica, poznata porodica; Seluk - ist.
Seldzuci, Seldzucka dinastija ll 1. nobl,
plemickog porekla 2. fig. gostoprimljiv; lju-
bazan, srdacan
443

1. plemstvo, plemenltost 2.
fig gostoprimstvo, gostoljubivost, lju-
baznost, srdacnost
Hanefi a. isi. Hanelija {sledbenik se-
rijasko-pravne skole koju je osnovao Abu
Hanila 169-767/
Hanefilik is/. hanelijska doktrina
haneli 1. onaj koji ima kucu; elli - bir
ky selo od pedeset kuea 2. cilren {broj);
- bir petocilren broj 3. kvad-
ratast, kariran; - skotski karo
hanelik od ... ku ca, koji ima ... ku ca; on
- bir ky selo sa dese! kuca
hanede p. pevac, pevacica
hanedelik pevanje
hanger 1. hangar 2. streha, nastresica
hangi 1. koji; - niz? koji od vas? 2. bilo
koji, koji god {sa glagolom u kondicionalu);
- memnun bi-
cete zodovoljni koju god knjigu da kupile o
;- akla hizmet ediyor? zasto se tako po-
nasa? i - kurt ld? kakvo se to
cudo desilo? sta se desilo? i - pey-
gambere kulluk ne
znali koga slusati, ne znati koni carstvu se
privoleti; seni - rzgar koji te vetar
doneo? oraya - yzle
nemarn obraza da idem tamo; kal-
on je mirodjija u sva-
kom jelu; - pekse ona vur
post. udari glavom u karneri koji je tvrd;
nista se ne moie uciniti, sam si kriv
hangisi koji od, koji od njih; - daha
gzel? koji {od njih) je !epsi?
1. 1. gospodja, gospodjica, ha-
numa, dama, zena; gos-
podja Ajsa; - abla starija sestra, sesirol
{uctiv izraz za obracanje) 2. zena, sup-
ruga; Nusret'in Nusretova sup-
ruga 3. gazdarica, gospodarica, domaCica;
byk - 1) domacica, gazdarica (ukoliko
ima veci broj domacica) 2) gospodjo!
(uctiv izraz za obracanje starijoj gospodji);
444
kk - 1) mlada zenica, devojka, kcerka
domacice 2) devojka, gospodjica (pri ob-
racanju) ll zenstvena O kaza olur
su olur post. ako gaz-
darica nesto slomi to je slucajno, ako
sluga slomi to je namerno
anne svekrva
(-ni) zool. bubamara
(Coccinella)
gospodja, gazdarica,
dama {pri uctivom obracanju, stavlja se
iza imena ili se upotrebljava umesto
imena)
gospodstvenost (o
zeni)
(-yi) bot. orlovi nokti (Lonicera
Caprilolium)
bot; Capriloliaceae
(-ni) kuf. okrugli kolacici
preliveni sirupom od secera
damsko ponasanje
kul. duguljasti ko-
lacici preliveni sirupom od secera
hani, hani ya 1. a? gde? a gde je? pa;
- gelmedi mi? pa zar nije
dosao vas prijatelj? - bana? a gde je
meni? a meni? 2. secas se, ma znas 3.
barem, makar; - benim kim
bilmese barem da ne zna ko sam 4. osim
toga, pored toga; - da osim
toga, nije ni tacno 5. ako hocemo istinu,
iskreno receno; - pek de
iskreno receno, nije ni skupo O - dir odav-
no, vee dugo vremena; - ya? kakav je to
nacin? kako mozes tako? - bana
getirecektin? kakav je to nacin, trebalo je
da mi doneses bombone? - yok mu? zar
zaista nema?
hani2 zoo/. konjac {Serranus cabrilla)
1. vladavina (kana) ; - on
srd on je bio kan dese! godina, on je
vladao deset godina 2. kanat
hanos zool. konjac (Seranus cabrilla)
hant: - - tmek zudeti za necim
hantal 1. kabast, glomazan; - bir
masa glomazan sto 2. nespretan, trapav,
nezgrapan; ne - adam kakav nespretan
covek 3. bezoblican, deformisan; ruzan;
grub
1. postali 2. pos-
tali nespretan, trapav, nezgrapan 3. gubiti
formu, deformisati se; poruzneti, ogrubeti
1 . glomaznost 2. nespretnost,
trapavost, nezgrapnost 3. bezoblicnost,
deformisanost, grubost, ruznoca
hanman p. ist. porodice; kuca dom;
ognjisfe; - 1 snmek razoriti se (o domu),
izgubiti porodicu i dom, ugasiti se (o ogn-
jistu)
hap a 1. pilula, tableta; - almak
popili pilulu; uyku - pilula za spavanje
2. arg. opijum O - etmez arg. iskusan
covek; - yutmak nagraisati, nadrljati
arg. narkoman
- '- hapur coktanje, mljackanje
(pri jelu); b- - yemek mljackati
hapis (-psi)a 1 1. zatvor, aps; hapsenje,
lisavanje slobode;-- giyrnek biti
osudjen na kaznu zatvora; - evi zatvor;
- kazna zatvora u samici;
hafif - kazna lakog zatvora;
- strogi zatvor; mebbet - do-
zivotni zatvor; oda - i kucni pritvor 2. zat-
var, samica, celija; /-1/- e atmak strpati u
zatvor; - i boylamak ici pravo u zatvor,
naci se u zatvoru; - e koymak strpati, sta-
viti u zatvor; - yatmak (od) lezati u zat-
voru, biti u zatvoru 3. nar. zatvareni k ll 1 .
nar. uhapsen, zatvoren 2. sakriven
hapishane a- p 1. zatvor; ct. ceza evi,
- begunac iz zatvora; hulja 2. voj.
vojni zatvor; askeri - vojni zatvor
hapislik zatvaranje, hapsenje
haploloji haplologija
h ara
hapsetmek ak. 1. uhapsiti, staviti,
(strpati) u zatvor, zatvoriti 2. zatvarati,
drzati pod kljucem, zakljucati; ne pustati
(iz neceg); fig. sakrivati
kijanje; bir - tuttu beni!
uhvatilo me takvo kijanje!
caus. od
onom. apCiha!
hapt (-ti); - etmek ucutkati; - olmak
biti ucutkan
har 1 a vrucina, toplota, zega ll
vruc, vreo, vatren, usijan
har2 p 1. magarac 2. fig. magarac, bu-
dala 3. muz. kobilica
har3 p. poet. trn, bodlja
har4 v. hor
har5: - vurmak udariti vrucina
u glavu, poludeti, (od besa); - gemek
smiriti se, minuti (o besu, gnevu, ljutini,
zelji, isi.) - vurup harman savurmak ra-
sipati novac, procerdati, trositi nerazumno
-har p. onaj koji pije, onaj koji jede;
hunhar krvozedan; merdumhar ljudoi:der
h ara a-p ergela
hara2 v. hare
harabat1 a 1.pl. od harabe ru-
sevine
a post. krcme (u divanskoj
poeziji)
harabati a-p 1. boem, bespolicar 2.
danguba, pijanac, mangup ll neuredan,
prljav, aljkav, nemaran
harabatilik aljkavost, rieurednost
harabe a 1 rusevina, ruina ll razrusen,
poruse n
harabelik rusevine, mesto svo u ru-
sevinama
a 1.ist. harac(porez koji se
uzimao od nemuslimanskog zivlja)
445
1'
[i
d:

ll:

'i
1

,,

2.namet danak, porez; - almak uzimati
po rez; /-1/ - 1) ist. nametnuti
harac 2) platiti porez, dati 3. nasilno
uzimanje novca; /-1/ - a kesrnek 1) na-
silno uzeti novac (od nekoga) 2) razrezati
porez 4. aukcija, licitacija; - mezat sat-
mak prodati javnom licitacijom O - yemek
arg. ziveti na tudjoj grbai':i
1.ist.skupljac harai':a 2. otimac
novca
1 ist. skupljanje poreza od
nemuslimanskog zivlja 2. otimanje novca,
nasilno lizimanje novca
haraii onaj koji placa harac
harakiri harakiri; - yapmak izvrsiti ha-
rakiri
haram a 1. isi. zabranjen, nedozvoljen;
- vino je zabranjeno 2. ne-
zakonit, stecen nepostenim putem; para
neposteno zaradjen novac; - yemek 1)
posezati za tudjim dobrom; obogacivati se
nezakonito 2) krasti 3) uzimati mito 3. nep-
rikosnoven, sveti; /-1 , -al - emek 1) zab-
ranjivati 2) lisavati nekoga (necega); /-al -
olmak 1)biti zabranjen 2) biti !isen necega
O - olsun! dobogda da nemas nikakve ko-
risti! - a ukur zmek ziveti vanbracno s
nekim; - zade v. haramzade
harami a hajduk, razbojnik; - ler
fo/k. cetrdeset hajduka
haramilik razbojnisvo
haramzade a-p. vanbrai':no dete, kopile
harap a 1. razrusen, razoren, ru-
iniran, opustosen; zapusten, oronuo; her
yer - sve je razruseno 2. ocajan, nes-
recan, propao; bedan; halim - ja sam
propao, u strasnom sam stanju; - etmek
1) rusiti, razarati 2) razg. muciti, unisten,
biti razoren, biti zapusten, opustositi 2) biti
iscrpljen, biti znuren, biti ojadjen
razrusiti se, pretvoriti se
u rusevine, oronuti
rusevine; pustos
446
harar a veli ka vreca
hararet (-li) a 1. vrucina, zega 2. top-
lota; - i sunceva toplota 3. tem-
perature; - i temperatura vaz-
duha; ok - i var bolesnik ima
visoku temperaturu 4. zedj; /-al - basmak
ozedneti; - kesrnek (ili sndrmek ) ula-
Iili zedj; /-al - vermek izazvati zedj 5. fig.
strastvenost, strasnost, vatrenost; - le
strasno;
hararetlendirrnek ak. uzbuditi, rasp-
lamteti
hararetlenmek zagretjati se, uzbuditi
se, rasplamsati se; hararetlendi
diskusija se rasplamsala
hararetli 1. zarki, vreo, usijan, goreci
koji pali; orta - na srednjoj tem-
peraturi 2. groznicav, pod visokom tem-
peraturom; hasta - dir bolesnik ima tem-
perall,Jru 3. fig. uzbudjen; strastan;
uzbudljiv
1. petlja na carapi 2. arg. Rus-
kinja
haraza 1 arg. svadja, prepirka; -
karmak svadjati se, izazivati svadju; -
etmek svadjati se, prepirati se
haraza2 zucni kamen, kamen u zuci
harbe a ist. kratko koplje, sulica
harbi1 a 1. vojni, 2.arh. neverni, ne-
muslimanski; neprijatljski
harbi2 arbija, sipka za ciscenje i na-
bijanje puske ll arg. castan, ispravan; -
govoriti istinu
harbilik 1. cev u koju se uvlaci ar bija
2. arg. cestitost; otvorenost, iskrenost,
ferplej
harbiye a 1.zr. rod. harbi1 2.ist. Mi-
nistarstvo rata 3. vojna akademija; - da-
iresi vojna uprava; - mektebi vojna skola;
- vojni atase; - (ili ve-
kili) ministar rata; - (ili nezaketi,
vekaleti) Ministarstvo rata (u Osmanskom
carstvu)
harbiyeli vojni pitomac, akademac
harcama 1. trosenje 2. trosak; gnlk
- lar dnevni troskovi
harcamak ak. 1. trositi; 2. utrositi, upot-
rebiti, potrositi; istrositi 3. zrtvovati 4. arg.
ubati, odstraniti, ukloniti 5. iskoristiti; up-
ropastiti
harcanmak pass. od harcamak
a 1. svima dostupan 2. abi-
can, posecan; primitivan, prost
a-p. dnevnice
harc 1 (-cr) a trosak, izdatak, rashod; cf.
masraf; - grmek snositi trostove;
mahkeme - sudski troskovi O -
nije ze njega, van njegovih mogucnosti; -
olmak 1) biti u necijoj moci 2) priliciti, do-
liciti
har2 1. trosak 2. sastojak, si-
rovina 3. cement, malter; - karan me-
salica za beton; temel - beton; rastvar 4.
gajtani, trake, dugmad i cime se uk-
rasava odeca
1 placenih troskova
1. omalterisan 2. ukrasen (o
odeci)
dzeparac; - etmek trositi
novac pomalo
bez troskova
hardal a. 1. bot. gorcica, senf (Barassia
.)uncea)
hardaliye a. sok od grozdja s ukusom
go re ice
sa sentom
hare 1. talasasta sara (na kamenu, na
drvetu) 2. tekst. muare
harekat a. 1. pt. od hareket 2. voj.
operacija
hareke a. gram. znaci za vokale u
arapskom pismu
haremlik
harekelemek ak. vokalizovati tekst (u
arapskom jezik)
harekeli vokalizovan
hareket (-ti) a. 1. pokret, kretanje 2. po-
nasanje, postupak, delo 3. voj, operacija
4. polazak, odlazak, pokret; - cetveli red
voznje, red letenja, - dairesi dispecerska
kancelarija 5. drhtanje, potres, zemljotres
6. sp. zahvat 7. muz. tempo 8. vezbanje,
vezbe 9. zel. saobracaj;- etmek 1) kretati
se 2) ponasati se 3) kretati, polaziti, od-
laziti 4) postupati, raditi, ciniti; - e gemek
pokrenuti se, krenuti, postupiti; - e gel-
mek propaditi, pokrenuti se, oziveti; - e
getirmek ak. 1) pokrenuti, upaliti 2) uz-
buditi, uskomesati o - polazna
tae ka
hareketlenmek pokrenuti se krenuti u
akciju
hareketli 1 . pokretan 2. aktivan, ener-
gican 3. zivahan, ziv, cio
hareketlikik 1. pokretljivost 2. aktivnost
3. zivahnost, cilost
hareketsiz 1. nepokretan 2. neaktivan,
pasivan
hareketsizlik 1 . neokretnost 2. ne-
aktivnost, pasivnost
hareki a pokretan, pokretljiv, kineticki,
motoran; - enerji fiz. kinetieka energija
harelenrnek ustafasali se, obrazovati
valove, uzburkati se
hareli 1 . talasast, valovit; m ramoran 2.
uznemiren
harem a 1. harem; - ist. evnuh,
crni evnuh; Haremi Hmayn ist. sul-
tanev harem; - (ili up-
ravitelj harema 2 .. supruga, zena; zenski
clanovi porodice 3. is/. sveto mesto (Meka
i Medina); Haremi prorokov ma-
uzolej u Medini
haremlik 1. harem (deo dvora ili kuce u
kome zive zene) 2. polozaj zene o - se-
447
harf
olmak sedeti odvojeno (muskarci i
zene)
harf ( -fi) 1. slovo; - ler 1) s lo va 2) al-
fabet, azbuka; - reforma pisma;
(ili ilk) - pocetno slovo; byk -
veiko slovo kk - malo slovo; Mors -
leri Morzeova azbuka 2. tip slova; -
basan makine monotip 3. arh. rec, govor,
jezik O /-al - atmak 1) kritikovati, vredjati
2) dobacivati (zeni na ulici), praviti uv-
redljive aluzije; - beharf slovo po slovo,
tacku o tacku,; doslovno; - ta bulunmak
praviti uvredljive primedbe; - i - ine slovo
po slovo, (tacno) od reci do reci
harfendaz a-p. 1 . kritii':ar; onaj koji
pravi aluzije 2. muskarac koji dobacuje ze-
nama na ulici
dobacivanje (zenama na
ulici); - etmek, - ta bulunmak 1) pov-
rediti (recima) 2) dobacivati (zenama na
ulici)
harfiyen a. doslovno, od reci, tacku po
tacku, bukvalno; - uygulamak
doslovno primenjivati odluke
har gr galama, bu ka, vreva
harharyas zool. bela psina (Carc-
harodon carcharias)
har hur svadja, rasprava, buka, pre-
pirka
- - neprekidno, trajno, nep-
restano, bez predaha; vredno; - - a-
radi kao pcela
sum; tresak, buka; pucketanje; ...
grlt buka i vika
a 1 . vocnjak i povrtnjak 2. zivica
a 1. jogunast, cudljiv, neukrotiv,
nepokoran (o zivotinji) 2. tvrdoglav, ne-
popustljiv
haricen a 1 lek koji se upotrebljava
spolja ll spolja; s spoljasnje strane, vani,
izvana
harici a. 1. spoljni, spoljasnji, eg-
448
zoterican; - siyaset spoljna politika 2.
inostrani 3. nar. stran, tudj 4. arh. vanredni
(o studentu)
hariciye a 1. i. rod od harici 2. spoljni
poslovi; - (ili vekili) ministar inost-
ranih poslova; Hariciye Nazareti (ili
Vekaleti) Ministarstvo inostranih poslova;
hizmeti - diplomastka sluzba
hariciyeci diplomata; cf. diplomat; sluz-
benik Ministarstva inostranih poslova
hariciyecilik diplomatija
hari (-ci) a 1. spolja, van, izvan; - te
1) iskljuciti 2) ostaviti van 2.
inostranstvo 3. osim, izuzev
harika a. 1. cudo; cf. mucize 2. genije
3. arh. vatra ll cudan, cudesan; fan-
tastican
harikulade a C:udnovat, izvanredan, ne-
obican; fantastican
harim a 1. sventinja; sveto mesto 2. pri-
vatno mesto 3. intimus, intiman prijatelj
harir a. arh. svila
haris a dat. pohlepan, gramziv, po-
zudan; prozdrljiv
harita geografska karta, mapa; to-
pografska karta, plan (grada); -
providan etu za geografske karte; -
retiemek kartirati; - memuru kartograf; -
da olmak 1) nalaziti se na mapi, biti u vid-
nom polju 2) biti uzet u obzir; kabartma -
reljefna karta; kk (ili l-
eki) - karta u maloj razmeri; seyrsefer
- navigaciona karta
karlograf
kartografija
hark v. ark
harlamak 2. razbuktati se, raspaliti se
2. fig. razljutiti se, razgneviti se
harratmak ak. 1. caus. od harlamak 2.
raspaliti, raspiriti (vatru)
1. koji bukti, raspajen 2. fig. vat-
ren, strastven
harman p 1. vrsidba 2. gumno 3. me-
savina; - etmek 1) (o) vrsiti 2) pomesati
(caj, duvan); - dvmekvrsiti; - makinesi
vrsalica; - savurmak vejati zito; - sonu
1) pleva 2) fig. ostaci; - yeri gumno
1 . mlatilac, vrsac 2. mesai';
(caja, duvana)
1. vrsenje 2. mesanje
fo/k. harmandal (vrsta na-
rodne igre iz egejske obiasli Turske)
harmani, harmaniye pelerina; toga,
tunika, mantija
harmanlamak ak. 1. sastavljati smesu,
mesali, izmesati 2. kruziti, treali ukrug 3.
mor. kruziti
harmanlanmak 1. biti izmesan 2. biti
okruzen haloom (o mesecu) 3. biti sred-
jen, biti svrstan (strane knjige pri ko-
ricenju)
harmoni muz. harmonija, sklad
harmonyum muz. harmonijum
harnup (-bu) v. harup
harp (-bi) 1 a. rat; cf. - amak
zaratiti; Harp Adademisi vojna aka-
demija; - pacifizam; - esiri
ratni zarobljenik; - hali ratno stanje; -
objava rata; - malul ratni invalid; -
vojna oprema; - zengini ratni
bogatas
harp2 muz. harfa
harrangrra 1. bucan, glasan 2. ne-
uredan, aljkav
hars a 1. oranje njive 2. kultura
hart1: - - onom. greb-greb, ces-ces
(zvuk koji se cuje pri grebanju ili cesanju);
krc-krc, skrip-skrip
- hurt onom. mljac-mljac (zvuk
koji se cuje pri jedenju); - hurt yemek
haseki
mljackati
harta v. harita
hartadak, hartadan izenada, ne-
ocekivano, jako (ujesti)
hartu (-cu) voj. metak, caura, kartuc
harup (-bu) bot. rogac (Ceratonia si-
liqua)
has 1. aristokratija, pri-
vilegovana klasa, elita 2. ist. veliki feudalni
posed ll 1. svojstven, specifican; poseban,
narocit 2. cist, nepomucen; pravi, istinski;
- ekmek beli hleb; - cisto srebro;
- maden plemenit metal 3. izvanredan,
poseban, redak; plemenit, uzvisen 4. sul-
tanski, carski; - bahe sultanska basta 5.
u sastavu botanickih i zooloskih termina; -
zoo/. mrena (Barbus barbus)
hasa tekst. kambrik
hasar a. steta, gubitak; povreda; - ge-
tirmek (ili vermek, yapmak) priciniti stetu,
naneti stetu; - a 1) trpeti stetu 2)
pretrpeti gubitak; maddi - materijalna
st eta
hasat a 1. zetva; kosidba 2. (-
vakti) vreme zetve, vreme za kosidbu; -
etmekzeti
zetalac, kosac
kosidba, kosenje
hasbahe sultanova basta
hasbelkader a. slucajno
(-li) a caskanje, brbljanje, pri-
jateljski razgovor; - etmek caskati, raz-
govarati
hasbi a 1. dobrovoljan, besplatan 2. fig.
bezrazlozan, neosnovan - gemek arg.
ne marili za, ignorisati; - ge! pusti to!
manise toga!
hasbilik volonterstvo
hasebiyle zbog, radi, jer, posto
haseki ist. 1. haseki (clan sultanove te-
449
hasenat
lesne straze) 2. (- sultanova omil-
jena zena koja mu je rodila sina O - ba-
(ili kpesi) bat. kandilka (Aquilegia
vulgaris)
hasenat pt. pod hasene
hasep (-bi) dobra osobina, vrlina; -
nesebi rodjaci i prijatelji
haset (-di) a. zavist, zloba, ljubomora; 1
-al - etmek zavideti
haseti zavidljivac
hasetlenmek ose6ati zavist
hasetlik zavist
zeleni jecam, zeleno zito
a posledica, rezultat; pojava; pro-
izvod; zbir, suma; - etmek proizvoditi,
dobijati, sticati; proizilaziti; - olmak po-
javiti se, oformiti se; - zarp (ili darp) mat.
proizvod
a 1 . rezultat, ishod, posledica 2.
fiz. rezultanta
(-ti) a 1. pt. od 2. pro-
dukcija, proizvodi; rod, plod 3. prihod, do-
hodak; gayri safi - bruto dohodak; saf (i)
- neto dohcdak
a ukratko, drugim recima; -
kelam ukratko
porasti, sazreti (o use-
vimal
a 1 1. protivnik, neprijatelj
2. suparnik (u sportu, u igri) ll nep-
rijateljski, protivnicki
1. neprijateljstvo, mrznja 2.
suparnistvo
a 1 hasura, prostirac od slame ll
1. pleten; - koltuk petena stolica 2. sla-
men O - ekmek 1) sakrili 2) zadrzavati
(dokumenta); - a sarmak arg. krasti
1. pletar 2. arg. kradljivac, lopov
1. pletarski zanat 2. pro-
davanje pletenih stvari
450
ak. 1. zastititi hasurom 2.
oplesti pru6em
pass. od
pokriven hasurom, zastrt ha-
surom ll opleten balon
otu (-nu) bot. sita (Juncus ara-
bicus)
otugiler bot. juncaceae
hasis a 1. skrt, tvrdicav, cicijaski 2.
nizak, podao, necastan 3. arh. nevazan,
beznacjan, tricav, nistavan
hasislik 1. skrtost, tvridicluk, cicijasluk
2. niskost, podlost; - etmek skrtariti, ci-
cijasiti
hasiyet (-ti) a. 1. osobenost, svojstvo,
vrlna 2. puna vrednost, hranjiva vrednost
hasiyetli 1 . zdrav; snazan, jak 2. kva-
litetan, hranljiv 3. ukusan
haslet (-ti)a karakter, narav, priroda,
crta karaktera; vrlina
haspa a 1. nestasna devojka, vra-
golanka 2. nevaljalica, lola
hasret (-li) a ceznja, zudnja, nostalgija;
patnja; cf. zlem; /-al - ekmek ceznti za
nekim ili necim, ose6ati, nostalgiju; -
ini ekmek 1) zudeti, zeleti, tezili 2) cez-
nuti za nekim ili necim; /-al - kalmak ose-
6ati nostalgiju, nedeslajali mnogo
hasretli zeljan, nostalgican, cezjiv, koji
cezne za domoviom; ct. zlemli
hasretlik ceznja, zudnja, ceznja za do-
movinom, nastalgija
hasretmek ak. dat. odvojiti, izdvojiti;
odrediti, predodrediti; poklanjati
hassa a 1. svojstvo, osobenost, svojs-
tvenost; cf. zellik; - mag-
netsko svojstvo 2. ist. telohranitelj na
dvoru: - askeri gardist
hassas a 1. osecajan, osetljiv, nezan 2.
precizan, vrlo osetljiv, tacan; - alet pre-
cizan instrument; - terazi tacna vaga
hassasiyet ( -ti) a 1. osetljivost, ose-
cajnost 2. preciznost, tacnost (ins-
trumenata)
hassaten a narocito, posebno
hasse a pamucno platno
hasta p 1 1 . bolesnik, pacijent 2. zal-
jubljenik, koji je privrzen (necemu); tenis-
zaljubljenik u tenis ll bolestan; z- ya
bakmak 1) negovati bolesnika 2) preg-
ledati pacijenta; - ye orba sorulur mu;
kako da ne! zasto uopste pitas! naravno
da hocu! zar se bolesnik uopste i pita da li
hoce corbu? - razboleti se; -
etmek razboleti, uciniti bolesnim; - olmak
1) razboleti se, biti bolestan 2)arg. ici na
cas nepripremljen; - olmak 1) obo-
zavati, biti ljubitelj (cega) 2) biti neciji pac-
jent; - olmayan, kadrini bilmez
pas/. ko nije bio bolestan, taj ne zna da
ceni zdravlje; - bolesnicki krevet
hasta bolnicar, bolnicarka, me-
dicinska sestra
hasta posao medicinske sest-
re
hastahane p bolnica
hastahanelik onaj koji je za bolnicu;
nar. /-1/- etmek prebiti namrtvo
caus. od hastalanmak
hastalahmak razboleti se, oboleti;
ca - tesko se razboleti
bolest; (ili - seyri
) tok bolesti; - almak {ili kaplamak) raz-
boleti se, zaraziti se, inficirati se; -
belirtileri semptomi bolesti; - a tutulmak
(ili ugramak) razboleti se; (bir) - ge-
irmek prelezati neku bolest; -
lar zarazne bolesti; cilt - kozna bolest;
Dalton - daltnizam; - pro-
fesionalne bolesti
bolesjiv
hastane p bolnica; - ye od-

vesti u bolnicu; - ye (ili yer-
smestiti u bolnicu; - si pri-
hijatrijska bolnica; ilk - si urgentni
centar
hastanelik koji je za bolnicu, kome je
potrebna bolnicka nega; /-1/- etmek nar.
prebiti na mrtvo; - olmak 1) biti jako bo-
lestan 2) biti pretucen na mrtvo
hasut a 1. zavidan, zavidljiv 2. lju-
bomoran
1 asa, konjski porivac
a. boze sacuvaj! to je ne-
zamislivo! - smme - nije moguce!
1. pl. od 2. insekti,
crvi 3. fig. bagra, sljam, olos, rulja
a 1. nestasan, neposlusan, ne-
disciplinovan, svojeglav, raspusten 2. raz-
mazen (o detetu) 3. divlji, neobuzdan, jo-
gunast (o zivotinjama)
1. postati nemiran, pos-
tati nevaljao (o detetu) 2. podivljati, uz-
rujati se (o zivotinji)
1. neposlusnost; ras-
pustenost, svojeglavost 2. razmazenost 3.
cudljivost, obest
a 1. 2. bat. arh. prasnik
a kukac, insekt
o bat. mak (Papaver som-
niferum), hasis
stirak, tutkala
ak. ustirkati, stirkati
- - ; - - 1. dobro
se skuvati 2. izgoreti, pregoreti (na suncu)
3. opariti se, opeci se
- - - onom. susteci, gre-
buci
sustati; grepsti
suskanje
a tvrd, grub, rezak, prodoran
451
hrapavqst, strogost, grubost;
neuctivost
a isi. (ili- hasir, sudn-
ji dan -e kadar beklesen bu olmaz
ovo nece moci makar cekao i do sudnjeg
dana; - olmak biti biizak s nekim,
bili intikam s neklm
a hasis
a primedba pri dnu teksta, fus-
nola; cf. dip not
1 1. gl. im od ll
baren, obaren, skuvan, kuvan; - halinde
u barenom stanju
ak. 1. bariti, obariti 2. vreti,
kljucati 3. oparili 4. ubosti (o insektimi) 5.
nar. grdili
zool. infuzorija (infusoria)
pass. od
caus. od
(-ti) a. 1. znacajan; uzvisen 2.
velicanslven, impozantan
1 velicanstven, ve-
lelepan, raskosan ll arh. nje-
govo velicanstvo; lsve
njegovo svedski kralj
(-ti) a. strah, bojazan
a. 1. linija, crta 2. rukopis, ka-
ligrafija, pismo 3. linija (zeleznicka, au-
tobuska; telefonska); - ekmek instalirati
telefonsku ili telegrafsku liniju 4. crta lica,
kontura
hata a greska, nepravilnost, pogreska;
- ya napravili gresku, pogresiti; -
yapmak 1) pogresiti 2) varali se 2. stam-
par.ska greska; mrettip - lipografska
gres ka
1. pogresan, felerican, defeklan
2. kriv, koji je pogresio
horizonlalna greda ugredjena u
zid; - vurmak ugraditi gredu
452
1 a 1 1. pamcenje, um, pamet; us-
po me na; misao, ideja; /-1/ -
karmak zaboravili, ne pamliti; -
imali na umu, ne za-
boraviti; - gelmek pasti na pamel, se-
Iili se; /-1/- a getirmek podseliti se, setili
se, prisetili se, prisetili se; - da kalmak
oslali u secanju, urezali u pamcenje, se-
cati se; - olmak pamttiti, ne za-
boraviti; 11 - tutmak drzali u glavi,
pamliti; - dan uzak tutmamak ne za-
boraviti 2. postovanje; - almak za-
dovoljiti, odobrovoljiti, osvojili koga, po-
buditi simpatiju, izazvati naklonost; -
etmek uvazavati, postovati, pokazati pos-
tovanje; - 1 iin 1) za, radi; za volju, za lju-
bav 2. iz postovanja prema, postovanja
radi; - 1) poslovan, cenjen 2) zna-
tan; - biti postavan biti cenjen;
- yapmak zadovoljti nekoga, udovoljiti
ugoditi, ispuniti (zelju) - bir gel-
mesin! nemoj da li padne na pamel! - a
gnle bakmamak biti objektivan, biti
nepristrasan; - 1 kalmak biti povredjen,
biti uvredjen, uvrediti se; - uv-
rediti, ozalostiti, uciniti nazao; !-al - sor-
mak pitati se za (koga), raspitivali se za
cije zdravlje; - yok mu? zar sam ja
niko i nista
- - , - hutur onom. krckanja,
skripanja
a. pamcenje, seeanje; us-
pomena; - defteri 1) spomenar 2) dnev-
nik; - suvenir; - u se-
canju na; (ili
memorijalna ploca
1. prikladan za suvenir, poklon
za uspomenu 2. svenir;
a .1.pl. od 2. us-
pomena, secanje
gl. im. od
ak. seeali se, pamtiti
pass. od ha-
gibi kao slo je poznato, iz-
vesno jeda
gl. im. od
podsecati, podsetiti, na-
pomenuti
1. uticajan, autoritativan 2. pos-
tovan, cenjen
p. uctiv, ljubazan, usluzan
hatif a. re/. tajanstven glas, misteriozan
glas (koji delazi s neba); - ten gelmek do-
laziti s neba O - i gayb unutrasji glas; ne-
vidljiv govornik
hatim (-tmi) a is/. hatim (proucen
Kur'an od pocetka do kraja)
hatime a. 1. kraj, svrsetak; /-af - ek-
mek (ili vermek) zavrsiti, okoncati; - i
hayat kraj zivota 2. zakljucak, epilog, zavr-
setak
hatip (-bi) a 1. javni govornik, orator;
propovednik; 2. hatib, propovednik
hatiplik 1. oratorstvo, govornistvo 2.
propovednistvo
hatmatrnek ak. 1. procitati Kur'an od
pocetka do kraja 2. nar. procitati do kraja,
procilati od korica do korica
hatmi bot. beli slez (Aithaea officinalis)
hatta a. cak, pa cak
hattat a. kaligraf
a. kaligrafija, krasnopis
(-ti) a-p. 1. vladanje, po-
nasanje 2. pravila pristojnosti; pravila po-
nasanja
hatun 1. zena, dama; - prava
dama 2. gospodja; Ayla - gospodja Ajla 3.
ist. zena (supruga) kagana 4. nar. zena o
- i cihan (ili felek, sunce; - hum
vino; gzel - (otu) bot. bun (Atropa bel-
ladona)
hav a. dlacica (no somotu, tepihu)
hava 1. vazduh, atmosfera, zrak; - ka-
hava
mehuric; - ispustati
vazduh; - da kalmak bili u vazduhu, oslali
(viseci) u vazduhu; - vazdusni
prostor; /-af - vermek naduvati, napunili
vazduhom 2. vreme; - amak (ili
razvedriti se; - bozmak (ili bozulmak)
pekvarili se (o vremenu); sprema se kisa;
- gnlk vreme je suncano; -
kapanmak naoblaciti se; - kararmak
smrkavati se; - sislidir ima magle;
- talas hladnog vremena 3. klima;
- sert ovde je klima ostra 4.
vetar, povetarac; bugn hi - yok danas
uopste nema vetra 5. melodija, pesma,
napev; dans - muzika za igru; oyun -
meodija za igru 6. ambijent, atmosfera;
dostluk- prijatejska atmosfera 7. nebo
8. fig. raspolozenje, dusevno slanje; -
bozmak pekvarili raspolozenje; -
bulmak oraspolozili se, zabavljali se;
kendi - olmak bili zauzel samim
sobom, biti zamisljen 9. razg. praznina,
pustos, nista; - dan 1) ni za sta, besp-
lalan; bez ikakvog napora; iz vedra neba,
uzalud, badava, bez polrebe 2) prazan;
bezvredan; - ya 1) gere, nagore 2) uza-
lud, beskorisno; - almak 1) disali, uzimati
cisl vazduh 2) primali vazduh (o balonu i
si.) 3 arg. ne dobiti nisla, ostati praznih
ruku, ostati kartkih rukava; - ya gitmek
biti uzalud, otici ni zbog cega 1 o. drzanje,
stav; afektacija; oholo ponasanje; - bas-
mak arg. 1 ) praviti se vazan 2) govoriti
bombasle fraze 11. stil, stil izrazavanja O -
atmak arg. 1) govoriti svasta, trabunjati 2)
praviti se vazan; - atmosferski pri-
tisak; - vazdusna rupa (jama) 2)
supljina, praznina; - promaja; -
arpmak uticati (o vremenu) na promenu
raspolozenja ili zdravstvenog slanja; - de
promeniti klimu (iz zdravslvenih
razloga); - provetriti, proz-
racili (prosloriju); - freni vazdusna koc-
nica; - geirmez hermeticki zatvoren; -
olmak biti svejedno, ne mariti, ne biti
vazno; bana gre - meni je sve-
jedno, nije vazno; - kuvvetleri ralno vaz-
453
hava
duhoplovstvo; - (ili ae-
rodrom - olmak imati nesto prijatno
(privlacno) u sebi;
Semra je nesto posebno, Semra
ima poseban sarm; - ya pala sallamak
nepotrebno trositi energiju; - ka-
para za iznamljivanje stana; - ko-
eficijent sigurnosti; slobodan prostor; - ya
savurmak 1) razbacivati naokolo, rasp-
rsivati 2) razbacivati (novac); -
arg. dosadjivati, smetati, gnjaviti; - dan
sudan 1) prazan, supalj, nevazan, bez-
nacajan; nevezan; slucajan 2)" nasumice;
- ya uurmak diCi u vazduh; -
uymak prilagoditi se, uklopiti se; - ss
vazduhoplovna baza; - 1) vaz-
dusna linija 2) vazluhoplovna kompanija,
aviokompanija, Trk Hava Turk-
ska
hava aerodrom;
hava 1 ll pod-
vf;lzdusni
hava bilgisi meteorologija
avijaticar; vazduhoplovac
avijacija; vazduhoplovstvo;
- bombardna avijacija;
sivil - civilno vazduhoplovstvo
1. bot. crveni jezik (Aikanna
tinctoria) 2. arg. besmislica, glupost, bu-
dalastina
havadar a-p. vazdusan, vazdusast;
dobro provetren, svez
hava promena vazuha
hava devinimi aerodinamika
havadis a 1. pt. od hadise 2. vesti, no-
vosti 3. dogadjaj, senzacija
hava 1. plin; gas; - (ili
plinski sporet 2. arg. besmslica,
gl u post
hava i a 1 . vazdusan, atmosferski 2.
svetloplav, azuran; - mavi svetloplav 3.
fig. vetropirast, lakomislen 4. fig. prazan; -
454
szler prazne reci
havailik lakomislenost, nestalnost, pro-
menljivost
havai mavi 1 nebo plavo ll nebo plave
boje
havaiyat a trice, sitnice, gluposti
hava kre a 1. atmosfera; alt - tro-
posfera 2. fig. atmosfera; yirmi -
pritisak od dvadeset atmosfera
1. gl. im. od ha-
2. ventilacija, provetravanje;
- aleti ventilator, klima uredjaji; -
uredjaji za vetilaciju, klima uredjaji
ak. 1 . ca us. o d ha-
valanmak 2. provetravati 3. dici u vazduh,
podici 4. pustati u vazduh (zmaj, balon
si.)
havalanmak 1. provetriti se, biti pro-
vetren 2. podizati se k nebu, poleteti 3. biti
odvucen od posla 4. viti se, leprsati ne
vetru (o zastavi) 5. ponasati se
komisleno, ponasati se bezbrizno
havale a 1. prenosenje, prenos, trans-
fer; predavanje, prepustanje, poveravanje;
urucivanje 2. nalog, odredba; naredba; re-
zolucija 3. nevcana uputnica, doznaka; -
dzenleme popunjavanje postanske uput-
nice od posiljaoca; - gndermek
(ili yollanmak) pasiali novac uputnicom 4.
med. eklampsija, grcevnica 5. ograda od
dasaka (oko gradilista); pregrada 6. udar,
napad 7. pregled, razgledavanje, preg-
ledavanje, posmatranje; -al - etmek 1)
preneti, izvrsiti prerios, predati, uruciti, pre-
pustiti nekome drugom, poveriti 2) uputiti,
poslati 3) zadati udar, udariti (sabljom i si.)
, napasli
havaleli 1. glomazan 2. ogradjen, ok-
ruzen ogradom 3. med. bolestan od ek-
lampsije
havalename a-p. nevcana uputnica,
doznaka
havaleten a. uputnicom; - gn-
dermek slati novac uputnicom
1. vazdusast, prozracan; pun
vazduha 2. vazdusan, pneumatski 3. priv-
lacan, dopacljiv, atraktivan 4. fig. vet-
ropirast, lakomislen; razmazen, svojeglav;
supalj; koji ne moze da prione na posao
havali a susedstvo, okolina, kraj, rejon;
predgradje;
hava aerodrom
havan p 1. avan, havan 2. sprava za
secenje duvana 3. voj. minobacac, mer-
zer; - topu minobacac; haubica O - d-
vcnn deyicisi neradnik, folirant;
- da su dvmek mlatiti praznu slamu
havan eli (-ni) tucak
havari a 1 . ucenik; pristalica 2. ret.
apostol
havas 1 1. pt. od has, hassa 2.
osobine, svojstva 3. visi stalez, elita
havas2 a 1. pt od hasse; - hamse pet
c ula
1 zagusljiv, bez vazduha 2.
neprovetren
zagusljivost, nedostatak
vazduha
hava astr. meteorit, aerolit
hava yolu (-nu) vazdusna linija, vaz-
dusni pravac, linija kretanja aviona; - ile
avionom, vazdusnim putem
hava astr. atmosfera;
havhav 1 onom. av, av! ll pas, kuca (u
decijem govoru)
havi a. koji sadrzi, koji obuhvata, ukl-
jucujuci, /-1/ - olmak sadrzavati, obuh-
vatati
havil (-vii) a v. hevil; can - iyle u
smrtnom strahu, u panici
havlamak lajati O havlayan kpek
maz post. pas koji laje ne ujeda
havva
lavez
1 peskir ll maljav, dlakav, s dla-
cicama
p bot. perunika (Cyperus lon-
gus)
havlu peskir, rucnik, - frotir;
hamam - su peskir za kupanje; yz - su
peskir za lice
havlucu prodavac ili proizvodjac pes-
kira
havluculuk 1. proizvodnja peskira 2.
prodaja peskira
havluluk 1. drzac za peskire 2. ormar
za peskire 3. frotir, metarijal od koga se
prave peskiri
havra 1. sinagoga 2. razg. bucno
mesto, pijaca; zagor, graja
havsala a. 1. anat. karlica; -
karlicna kost 2. razg. inteligencija, ra-
zumeveanje, shvatanje; pamet; -
almak razumeti, shvatiti, verovati, ici u
glavu; - bunu - m - ovo mi ne ide
u glavu, ne mogu da verujem; -
1) tolerantan, koji se lako prilagodjava,
strpljiv 2) koji lako shvata
havu (-cu) bot. sargarepa (Daucus sa-
tivus, Daucus carota)
havut (-tu) kamilji sarnar
havuz a. bazen; - olvoren bazen;
- zatveren bazen; spor (ili yzme)
- u bazen za plivanje 2. rezervoar, cis-
terna 3. suvi dok O - zlatna ribica
(Cyprinus auratus)
havuzcuk anat. bubrezna karlica
havuzlamak ak. dovesti brod u suvi
do k
havuzlanmak pass. od havuzlamak
Havva re/. Eva
Havva Ana eli bot. jerihonska ruza
(Anastatica hierohuntica)
455
nr
llL
1''' havya
'
havya lemilo, alatka za lemljenje
havyar ikra, kavijar kesrnek arg.
dangubiti, besposliciti, dzabalebariti
havza a. basen (u razlicitim zna-
cenjima); kmr basen uglja
hay uzv. o! oh! kakva ... ! arg.
kakva steta! o - - da, svakako, vazi, do-
dan gelen huya gider post.
kako doslo tako proslo
haya a anat. testikul, mosnice
haya a 1. stid, stidljivost; sram, sramota
2. cednost, skromnost 3. cast, lepo vas-
pitanje; - etmek stideti se, snebivati se
hayal (-li) a 1. uobrazenje, imaginacija,
masta; tantazija, iluzija; - etmek tan-
tazirati, mastati;. e gelmez hikayeler ne-
verovatne price; - i ham smesna ideja;
utopija; -
razocarati se; - kur-
mak mastati, sanjariti; - meyal nejasno,
kao kroz maglu, mutno; - meyal ha-
seeali se kao kroz maglu 2. pri-
vidjenje, utvara, prikaza, avet 3: fiz. od-
razavanje, refleks, odraz, slika 4. (ili
oyunu) karadjoz, igra senki
hayalci 1. fantast, sanjalica, za-
nesenjak, vizionar 2. !ice koje pokrece
lutke u karadjozu
hayalet (-ti) a duh, privldjenje, prikaza,
utvara, avet, tantom
hayalhanea-p uobrazavanje, tantazija
slidljiv, snebivljiv
hayali a 1 lutkar koji pokrece lutke u ka-
radjozu ll prividan, imaginaran, tan-
tastican, utopisticki
hayalfener caroban tenjer ll fig. jako
mrsav, zgoljav, kost i koza, kao skelet
hayalperest (-ti) a-p. sanjalica,
zanesenjak, vizionar
1 bestidnik, besramnik, be-
zobraznik ll bestidan, besraman, nep-
456
ristojan drzak, bezobrazan
bestidnost, besramnost,
nepristojnost; drskost, bezobrazluk
hayat1 a zivot, zivljenje, ljudski
vek; cf. mr, svetski
covek; - zivotni saputnik; - a
1) stupiti u zivot, krenuti u zivot 2)
poceti raditi; - borlu olmak dugovati
nekome zivot; - geirmek ziveti, provesti
zivot; - girmek uci u neciji zivot;
- prostitutka; - kazanmak za-
radjivati za zivot; - a ksmek dosaditi
zivot, biti umoran od zivota; memat me-
selesi pitanje zivota ili smrti; m-
cadelesi (ili borba za zivot; - pa-
visoki troskovi zivota;
osiguranje zivota; /-al vermek dati zivot,
oziveti; - ziveti svoj zivot o
mladost; - a gzlerini yummak
(ili kapamak) umreti, preminuti, sklopiti,
sklopiti oci
hayat2 dijal. 1. pokrivena terasa,
veranda 2. dvoriste
hayat drvo zivota; ge-
nealosko stablo
hayati a. zivotni, vitalni; fundamentalni,
osnovni; - organlar vitalni organi
hayatiyat (-li) zivotna snaga, zivotnost,
krepkost, vitalnost
hayda uzv. 1. 'ajde! (za gonjenje
stoke), diji! 2. ma zbilja? ma nije valjda?
zar?
haybe arg. badava, uzalud
haybeci badavadzija
haydalanmak ak. 1. goniti, terali (zi-
votinje) 2. arg. izbaciti, isterali (sa posla)
haydari a kratka jakna bez rukava
(koju su nekada nosili dervisi)
haydi, hadi uzv. 1. hajde!' ajde! no! 2.
neka bude, vazi, uredu; -
olsun vazi, neka bude po tvom 3. najvise;
1) najvise pet 2) 'ajde pet 4. bes-
mislica, budalastina, glupost ("i" se iz-
go_vara produzeno); -
anlat gluposti, to pricaj nekom drugom <> -
- 1) skrati! ne d uz i! zavezi! 2) brzo, pozuri
- - giyoruz brzo, idemo! 3) lako 4) naj-
vise
haydin uzv. hadjemo! ajdemo, pozurite
haydindi nar. v. haydi
haydisene, hadisene uzv. nar. v.
haydi; - ne duruyorsun? hajde, sta sto-
jis?
haydut (-du) 1. ist. hajduk, razbojnik; -
hajducki jatak; deniz - u gusar <> -
gibi 1) krupna osoba (koja uliva strah) 2)
nemirno, nestasno dete
haydutluk hajducija, hajdukluk
hayhay p. uredu! svakako! kako da ne!
da! moze!
hayhuy p 1. galama, buka, graja; bu -
iinde u ovoj galami se ne
moze r'aditi 2. razg. neprekidan rad, besk-
rajan trud, uzaludan trud
a 1. kakva steta! kakva za-
lost! jao! kuku! 2. jadikovanje, tugovanje,
plac
dat. zaliti, sazaljevati; ku-
kati, jadikovati, tugovati
a 1. milosrdje, dob-
rocinstvo, dobrota, dobro, dobro delo, fi-
lantropija; - a alarnet dobar znak; - do-
kunmak i) biti od koristi, cinili dobro 2)
videti dobro (od koga); - ehli dobrotvori; -
haber dobra vest; - ucinitii dobro
delo; - messesi dobrotvorna ustanova;
- sahibi filantrop, dobrotvor; - a yormak
protumaciti u pozitivnom smislu, smatrati
povoljnim 2. korist, dobit; - grmek
imati koristi od, izvuci korist od; - gr-
memek nemali nikakve koristi, ne videti
nikakvo dobro; /-dan/ - kalmamak ne biti
vise koristan; /-dan/ - yok 1) ne valja 2) /-
dan,-a/ nema koristi od, nece biti fajde od
nekoga <> - etmemek 1) ne biti od koristi,

ne obecavati mnogo, ne pruzati zeljene re-
zultate 2) predstavljati opasnost za 3) ne
ici nabolje; - ako bog da bice
dobro! nadam se da je sve uredu! daj
boze da sve bude kako trebal - ola! kojim
dobrom? sta je to? - olsun!
dobro vece!
ne; - demek reci ne, odbiti
a. blagoslov
a-p. 1 dobra namera, bla-
gonaklonost, benevolentnost, odanost ll
dobronameran, blagonaklon, be-
nevolentan, odan
pozeleti dobru srecu
posle pogodbe
1. dobar, koristan; povoljan;. -
cemiyet dobrotvorno drustvo 2. srecan; -
yolculuk srecan put! <> - olsun! neka je
sa srecom! srecno bilo! - (ili - olsun)
neka je sa srecom! - ak-
rabadan iyidir post. bolje imati dobrog
komsiju nego loseg rodjaka
a-p. v.
dobrotvr, filantrop
1. beskoristan, los, koji nije ni-
zasta 2. neveran
1. beskoristan 2. neverstvo
bot. konopljika (Vitex agnus can-
tus)
menstruacija; perioda; -
grmek imati menstruaciju, menstruirati; -
dan nifastan kesilmek uci u kli-
makterijum
uzvik, usklik, vrisak, krik; -
reti gram. uzvicnik
krik, uznik, plac
dovikavati se, vikati
vikati, povikati, uzviknuti,
derali se, cikali 2. fig. glasno negodovati,
protestovali
457
hay
uzvik, usklik, vrisak, krik
caus. od
haylaz 1. lenstina, besposlicar 2. pok-
varenjak, nevaljalac, pakosnik ll lenj, bes-
poslen, zaludan
1. olenjiti se, bes-
posliciti, lencariti, dangubiti 2. iskvarili se,
prozlili se
1 . lenjost, besposlicarenje 2.
nevaspilanosl, iskvarenost
hayli p. prilicno, dosta, mnogo; bir -
poprilicno, podosla
haymana pasa, ispasa; pasnjak o -
beygiri gibi turnarali bez cilja;
- kz (ili arg. lenslina,
besposlicar, vucibatina
hayran a dbozavalelj ll 1. zacudjen,
iznenadjen, zaprepascen, zapanjen, pre-
nerazan 2. zadivljen, odusevljen, ushicen;
- kalmak (ili olmak) 1) zacuditi se, iz-
nenaditi se 2) dat. zadiviti se, oduseviti se;
obozavati
1 . cudjenje, iznenadjenje,
zaprepascenje, zacudjenosl 2. divljenje,
odusevljenje; obozavanje
hayrat a 1. pl. od 2. dobra
dela, dobrocinstva, dobrotvornost; - sa-
hibi dobrotvor 3. zaduzbina
hayret (-ti) a cudjenje, zaprepascenje; 1
-1/- te zapanjiti, zaprepaslili; -
e biti zapanjen, biti zaprepascen;
/-al - etmek cuditi se, divili se; - le za-
cudjeno, .zadivljeno O - ! neverovalno!
cudno!
hayrola sta je? sla se desilo? sta nije
u red u?
haysiyet (-ti) a 1. postovanje, sa-
mopostovanje; pocast, ugled 2. dos-
tojanstvo, cas!; cf. onur (2); - sud
casti o - iyle zbog, radi, povodom
haysiyetli postovan, ugledan, dos-
tojanstven
458
haysiyetsiz bez postovanja, bez dos-
tojanstva, omalovazavan, bez sa-
mopostovanja
>
haysiyetsizlik bescasce, oma-
lovazanje, sramota, bruka
hayta 1. ist. najamni vojnik 2. skitnica,
probisvet, huligan
haytah k skitanje, lutanje
hayvan a 1. zivotinja, zver;
Koruma Cemiyeti Drustvo za zastitu zi-
votinja; - zver, mesozder 2. stoka,
marva; byk - lar krupna stoka;
ehli - lar domace zivotinje; kk -
lar sitna stoka; - stocna pijaca 3.
konj; zivotinja za jahanje, tovarna zivotinja
4. skot, idiot, zivotinja o - gibi lup, glup;
grub, neotsan; - in-
iinde pos/. ceni konja po
izgledu, a coveka po karakteru
hayvanat a 1. pl. od havan; zi-
votinje; 2. ist. zoologija; - bahesi zo-
oloski vrt
hayvan bilimci zoolog
hayvan bilimi zoologija
hayvanca zivotinski, zverski, kao zi-
votinja; surovo, neotesano, grubo
stocarstvo
hayvani a 1. zivotinjski, stocni, marveni
2. fig. brutalan, neotesan, svirep
hayvan kmr (-n) zivotinjski ugalj
podivljati, pozivotinjiti
1. animalizam 2. brutalnost,
grubosl; - etmek ponasati se kao skot
hayvansal biol. zivotinjski
haz 1 a 1. zadovoljstvo, uzivanje,
naslada, ushicenje; - duymak osecati za-
adovoljstvo 2. sklonost
haz2 (-z' 1) a odsecanje, secenje; pro-
secanje; - batn med. gastrostomija
hazakat (-li) a iskustvo, vestina, spo-
sobnost
hazakatli iskusan, sposoban, vest
hazan p poet. jesen
hazar a mir, mirno doba
Hazar Hazar; - Denizi Kaspijsko more
Hazarca hazarski jezik
hazari a mirovni; mirnodopski; ct. ba-

til. hedonista ll hedonisticki
til. hedonizam
hazfe4mek ak. skloniti, ukloniti; ods-
traniti, udaljiti, otarasiti se
a iskusan, sposoban, ume-
san, vest (o strucnjaku)

a trvdoca, cvstlha, kru-
tost; odlucnost, sigurnost
a probavni
strpljiv, uravnotezen, stalozen
1. nesvarljiv 2. nestrpljiv, ne-
uravnotezen, razdrazljiv
1 . med. probavna smetnja,
indegestija 2. lose varenje
a 1. spreman, gotov 2. prisutan;
- bulunmak 1) biti spreman, biti gotov 2)
biti prisutan, prisustvovati; /-11 - etmek
pripremati, spremati; /-al - konmak 1)
doci na gotovo 2) uzivati u plodovima tud-
jeg rada; - olmak biti spreman, biti gotov
ll posto, kako, jer, buduci da o -
ls gotovan, lenstina; - ol! mirno! (ko-
manda); - ol stav mirno; - ve
prisutan svuda i na svakom mestu;
sveznajuci; - yiyici 1) gotovan, ba-
davadzija 2) osoba koja nista ne radi vee
zivi od svog kapitala
a dovitljiv, snalazljiv, do-
setljiv
1. konfekcionar 2. gotovan
hazzetrnek
1. konfekcija 2. gotovanstvo
ak. spremiti, pripremiti,
pripraviti
dat. 1. pass. od ha-
2. spremati se, pripremati se
caus. od
priprema, pripremanje, spre-
manje; - grmek 1) pripremati 2) nabaviti
sto je potrebno; - komitesi organizacioni
komitet;- jur. preliminarna ist-
raga; - yapmak vrsiti pripreme; pripremati
se
spreman, pripremljen;
olmak (ili bulunmak) biti spreman, biti
pripremljen
(-pu) tvrdo kuvano jaje ll
lako, jednostavno, bez truda
hazin a tuzan, setan, zalostan, dirljiv,
patetican, melanholican
hazine a 1. blago 2. riznica 3. ist.
drzavna blagajna 4. skladiste, depo; -
evrak, evrak - si arhiv; su - si spremiste
za vodu, rezervoar, cisterna 5. voj. ma-
gacin
hazinedar a-p blagajnik, cuvar blaga
blagajnicki posao
haziran a jun
haziran zool. junski hrust
(Amphimallon solstitiale)
ak. b 1 . variti, svariti, pro-
baviti; ct; si nd irmek 2. tig. podneti, svariti
hazne 1. v. hazine 2. anat. vagina
hazret (-ti) a 1. isi. prorok, svetac; Haz-
reti Muhammet prorok Muhamed 2. stari,
prijatelju (pri obracanju intimnom prijatelju
o Hazretleri njegovo (vase) velicanstvo,
vasa ekselencijo; - i Nuh'tan kalma vrlo
star, drevan; staromodan
hazzetrnek abi. dopadati se, svidjati se,
biti zadevoljan sa
459
heda
he da; - demek odobriti, pristati, sloziti
se <> - mi? je li sve uredu?
heba a uzaludan, beskoristan, ne-
potreban; bezdusa; nepromisljen; - etmek
uzaludno trositi, procerdati, straciti; -
olmak uzalud, biti procerdan
hebenneka a 1 . naduvenko, uob-
razenko 2. idiot, budala
heccav a satiricar
hece a slog <> - vezni silabican (slo-
govni) metar
hececi narodni pevac koji recituje
pesme u slogovnoj metrici
hecelemek ak. citati ili izgovarati rec
slog po slog
heceli slogovni, silabiean
hecin a zoo/. dromedar, jednogrba ka-
mila (Camelus dromedarius)
hedef a cilj, meta 2. figr nisan, cilj; /-1/
-almak 1)nisaniti; uzeti na nisan 2) pas-
tavili za cilj; - olmak biti cilj, biti meta (za
nesto neprijatno)
heder a gubitak, steta; zrtva; - etmek
1) zrtvovati, prinositi zrtvu 2) traciti; li-
savati, gubiti; stetiti; - olmak 1). biti zrtva
2) biti procerdan, biti upropasten, biti pot-
rosen
hedik dijal. kuvana psenica, kukuruz
isi.
hediye a 1. poklon, dar 2. cena svete
knjige; - etmek pokloniti, darivati <> - atr
posl. poklonu se u zube
ne gleda
hediyelik prigodan za poklon, za pok-
lon
hedonist hedonist
hedonizm hedonizam
hegemonya hegemonija
hekim a lekar, doktor; - glavni
lekar <> - siz hakimsiz memlekette otur-
460
ma izr. ne zivi tamo gde nema lekara i su-
dije
hekimlik 1.1ekarski poziv, lekarstvo 2.
medicina
hektar hektar
hektograf hektograf
hektogram hektogram
hektolitre hektolitar
hektometre hektometar
a toalet, zahod, wc
(-ki) a 1. smrt; ubistvo 2. unis-
tavanje, likvidiranje, istrebljenje 3. fig. iz-
nemoglost, iscrpljenost, iznurenost;
etmek 1) ubiti; unistiti 2) iscrpsti, iznuriti -
olmak 1) poginuti, uginuti 2) biti iscrpljen,
iscrpsti se, iznuriti se
helili (-li) a 1 nar. zakonit supruznik ll
dozvoljan (po serijatu), legitiman, zakonit,
legalan; -al - etmek 1) ustupiti, pok-
loniti, predati; oprostiti (uz prizivanje boga
za svedoka) 2) ne (za) zaliti za necim <> -
inden od srca, rado; zakonito, posteno; -
olsun 1) nek'ti je helall nek'ti je sa s re-
com! uz moj blagoslov! neka bude tvoje
zakonito vlasnistvo! nema potrebe da mi
se zahvaljujes! 2) ne treba zaliti, ne zali!
byle gzel bir elbiseye o para - ols.un!
ne treba zaliti novac za ovako lepu haljinu
1. oprostiti se, pozdraviti
se 2. oprostiti jedan drugom
helalli 1. zakonit supruznik 2.
heliiilik 1 . zakonita zena, zakonit muz
2. ono to je zakonito, ono to je doz-
voljeno; - e almak vencati se; - ver-
mek odreci se svih potrazivanja
heliiizade a-p 1.ist. zakonito dete 2.
cestit, pasten covek
hele 1. narocito, pre svega, iznad
svega; zaista, stvarno 2. konacno, na-
pokon, najzad 3. ako, samo da, da (u obe-
4. bolje nemoj, slucajno <>
- bak! sa mo da vidis! vidi ti to! :.. bir 1)
nemoj slucajno .. ! 2)da sacekamo dok .. ! -
hvala bogu! konacno!
helecan jako Jupanje srca
helecanianmak osecati jako lupanje
srca
Helen Hefen
Helenislik helenisticki
helezon a 1. spirala, zavojnica 2. anat.
usna skoljka 3. med spirala
helezon i a spiralan, zavojni
uvrunuti se, postali spi-
ralan
helezonlu spiralan
helik dijal. kamicak kojim se popunjava
praznina izmedju veceg kamenja u zidu
helikoit( -ti) mat. helikoida
helikon muz. helikon
helikopter helikopter
helis mat. helikoida, zavojnicast
helisel helikoidan, zavojnicast
helke dijal. kofa, vedro, cabar
helma a. odvar, sok od kuvanog pi-
rinca, psenice, pasulja i sf.; - dkmek
zgusnuti se <> gibi prekuvan
helmelenrnek zgusnuti se
helva a. halva, alva; naziv za razne
vrste kolaca <> - demesini de bilirim,
halva demesinide posl. znam da kazem i
helva i halva; znam da budem i fin i grub;
nisam ja macji kasalj
poslasticar, halvadzija
bot. tikva, bundeva
(Cucurbita pepo)
kk (-n) bot. sapunjaca (Sa-
ponaria officinalis)
pravljenje ili prodavanje
halve, poslasticarstvo
hemoglobin
helvahane a-p 1 . pfitak si ro k sud u
kome se pravi ha va 2. ist. deo kuhinje u
carskoj palali gde su se spremafi kolaci
helyodor min. heliodor
helyosta heliostat
helyoterapi helioterapija
helyum hem. helijum
hem p. 1. i, em 2. osim toga, uz to; ta-
kodje, jos, i to 3. cak; - de povrh toga,
osim toga, i to; - de i te kako; - ... -
... (de) i... i, em ... em <> - hem de
memnun etmek posl. zadovoljiti i
Hristosa i Mojsija; zadovoljiti dvoje koji
imaju razficite zahteve; - ziyaret, hem ti-
caret posl. i poseta i trgovina; is-
tovremeno i posao i zadovoljstvo
hematit(-ti) min. hematit
hernatolog hematalog
hematoloji hematologija
hemayar a-p. jednak, ravan; istog
ranga; ct.
hemcins p-a. suplemenik ll 1. jednak,
isotorodan; 2. iz istog plemena
hemdert sapatnik
hemen p. 1. odmah, smesta, istog
casa, sada, 2. skoro, gotovo, jedva 3.
samo sto, samo, uskoro, tek sto, cim, tek;
- - 1) skoro 2) gotovo, umafo, zama lo; -
sonra odmah zatim, odmah posle
hemencecik nar. odmah, smesta
hemfikir (-kri) p-a istomisljenik; cf.

hemhal(-li} p-a koji se nalazi u istoj si-
tuaciji ili polozaju; sapatnik
hemhudut (-du) p-a susedan, gra-
nican, pogranican
hemodiyaliz med hemodijaliza
hernotili med. hemofilija
hemoglobin hemoglobin
461
hem pa
hempa p-a saucesnik, saveznik (u
losem poslu)
p. zemljak, sugradjanin;
fahri - pocasni grodjanin
p. 1. sestra 2. medicinska
sestra, bolnitarka
1. sestrinstvo 2. holnicarska
sluzba
p. sestric, sestricina,
necak, necakinja
hemze a. hemze (bezvucan suglasnik
u arapskom jeziku)
hendek jarak, sanac, rov, hendek
hendese a. geometrija; - i adiye ele-
mentama geometrija;- i halliye analilieka
geometrija
hendesi a. geometrijski
hengame p buka, graja; melez, neredi;
jurnjava, uzurbanost
hentbol (-l) rukomet
henz p. 1. samo, samo sto, tek, up-
ravo, malacas 2. jos, jos ne (u negativnim
recenicama); onu - grmedim jos ga
nisam video
hep (-pi) 1. sve, sav, citav, eelokupan
2. uvek, stalno 3. svi; - imiz svi mi; - bir-
likte svi zajedno; - le hi ilkesi log os-
novno pravilo zakljucivanja; sto vazi za
sve, vazi i za neke i pojedine (dictum de
omni et nullo)
hepatit med. hepatitis
hepil svezder, koji jede sve
hepsi (-ni) 1. sve 2. svi
hepten nar. potpuno, sasvim do kraja
hepyek (-ki) par jedinica (u tavli)
her p svaki, svako; - gn svaki dan,
svakodnevno <> - an svakog trenutka, sva-
kog casa; - nametljivac, onaj
koji je u svakoj corbi mirodjija; - ba-
u svakom pogledu; - bir svaki,
462
svaki pojedinacno; - biri bir hava
almak svaka vaska obaska; - boyaya
girip raditi svasta, obavljati razne
poslove; - daim uvek, stalno; - da-
mardan kan post. ne vadi se krv
iz svake vene; nece svako da pomogne; -
defa panaceja, lek za sve; - bir
posl. na greskama se uci; - gn
bakiava brek yense posl. ako se
svakog dana jede bakiava i burek, dosadi;
sve vremenom dosadi; - halde 1) ve-
rovatno 2) svakako, u svakom slucaju, ne-
izostavno; - hususta u svakom pogledu.
po svemu; - ihtimale u slucaju da,
za svaki slueaj; - burnunu sokmak
zabadati nos u sve, mesati se u svasta,
biti u svakoj corbi mirodjija; - kim bilo ko,
ma ko, ko god; - kim olursa olsun ko
god bio, bez obzira ko da je; -
svakako, u svakom slucaju; - ne ise 1)
bile kako bilo, kako bilo da bilo, u svakom
slucaju 2) po svaku cenu, kolike god da
kosta; - ne kadar koliko god ma koliko; -
ne vakit kad god, ma kad, bile kod; -
sve; - burnunu sokmak mesati se
u tudja posla, zabadati nos u sve i svasta;
- bir var sve u svoje
vreme; - tarafta svuda, na svakom mestu;
- tarakla bezi olmak zabadati prste u
nesto, biti mirodjija u svakoj corbi; - tel-
den almak biti mnogostran, razumeti se
u mnoge stvari; - zaman uvek, stalno; -
zaman gemicinin rzgar esmez
post. ne duva uvek vetar koji hoce mornar;
ne desava se uvek onako kako bismo
hteli; - ziyan ber post. na gres-
kama se uci
hercai p nepotojan, nedosledan, s
mestalan, promenljiv
hercailik nepostojanost, nedoslednost;
nestalnost, promenljivost
hercai bot. dan-i -noc (Viola
tricolor hortensis)
heremer (-ci) a zbrka, pometnja,
nered, guzva; haos
herek klin, kocic, kolac, pritka
hereklemek ak. 1. udariti kolac, udariti
pritku 2. obelezavati kociCima
hergele p 1 . nepripitomljen konj 2. ag-
resivna, surova osoba 3. usijana glava
hergeleci 1. pastir (krda konja) 2. razg.
usijana glava, vratolom
hergelelik razuzdanost, neobuzdanost,
vratolomnost
herhangi svaki, ma koji, koji bilo, bilo
koji; - bir bilo koji, svaki, neki; - biri
svako, bilo ko
herif a 1 . tip, momak, individuum; gru-
bijan, mangup 2. covek 3. dijal. muz
(-nu) vutg. tip, tipus; kuckin
sin
herk (-ki) ugarena njiva, ugarnica
herkes p svako, svi; - bir hava
niko ni slusa nikoga; -
okur post. svako recituje ono sto zna;
svako radi po svome; - bier (ili
- in yoluna gelir post. svako znje
ono sto poseje; po radu plata; - en ten-
ceresi kaynar post. svacija serpa
poklopljena vri; niko tudju muku ne zna
herr: ya - ya merr! biti ili ne biti, kud
puklo da puklo
hertz fiz. here
her yerdelik sveprisutnost
herze p glupost, besmislica, bu-
dalastina; - yemek govoriti gluposti, po-
nasati se nepristojno, ponasati se nep-
rikladno
herzevekili p-a 1. lice koje svuda za-
bada nos, njuskalo 2. mucak, nametljivac
hesabi a 1. ekonomican 2. stedljiv
hesap a 1. racunanje, iz-
racunavanje; aritmetika, brojanje, racun; -
cetveli tablica mnozenja; -
prebrojavati, izracunavati, proracunavati,

racunati, obracunavati; - dersi aritmetika
(predmet), cas aritmetike; - tutmak Vodi!i
knjigovodstvo; voditi racun 2. racun (u
banci, u restoranu i si.); - amak ot-
voriti racun; - 1) cekovna knjizica
2) stedna knjizica - tan 1) od-
biti, oduzeti 2) otpisati; /-1/- a geirmek
1) knjiziti 2) preneti na racun, transferisati;
- grmek 1 )platiti racun 2) s redili ra cu ne
- isternek Irazili racun; banka - ban-
kavni racun, cari - tekuci racun 3. ob-
racun racun (i fig.); a ekmek pozvati
na odgovornost; - senesi racunska go-
dina; - vermek 1 )obracunati, da li racun 2)
objasniti, dati objasnjenje; polagati racuni
4. plan, nacrt, ocekivanje, predvidjanje,
pretpostavka; prorocan; - a almak (ili kat-
mak) uzeti u obzir, imati u vidu; -
gre po meni, po mom proracunu; -
etmek 1) brojiti, racunati, izracunati, pro-
racunati, obracunati 2) racunati, planirati,
ocekivati; razmisliti o ....; bilmek znati
svoj racun; biti stedljiv, biti pazljiv s nov-
cem; - gelmek ici u racun, od-
govarati; - a gelmez 1) bezbrojan, neb-
rojan 2) neocekivan, nepredvidjen; -
bilen stedljiv covek, racundzija
hesapa po racunu, prema pro-
cenama, kako ze pretpostavlja
racunovodja ll stedljiv; obaz-
riv, oprezan (s novcem); proracunat
1. racunovodstvo 2. sledl-
jivost, obazrivost, opreznost (pri koriscenju
novca), proracunatost
hesaplamak ak. 1. brojati, racunati, iz-
racunati 2. uzeti u obzir, imati u vidu 3. ra-
cunati na sto, nadati se necemu, planirati,
ocekivati
hesaplanmak pass. od hesaplamak
1. sredit racune s nekim,
razracunati se 2. izravnati stare racune,
obracunati se, osvetiti se
1. ekonomican, stedljiv 2.
obazriv, pazljiv s novcem, umeren u tro-
463

senju 3. promisljen, oprezan, obazriv 4. ra-
cionalan, proracunat
1. bez racuna, baz ra-
cunanja, bez brojanja 2. bezbrojan, nep-
roracunljiv, neprocenljiv 3. nerazuman,
nepromisljen, nerazborit, lakomislen 4. ne-
oprezan, nesmotren 5. prekomeran O - ki-
1) bez racuna, bez brojanja; ne-
registrovan 2) nasumce; nemarno,
lakomisleno, nepromisljeno, nesmotreno
1 . bezbrojnost, ne-
izmernost 2. neopreznost, nesmotrenost,
nepromisljenost, lakomislenost
heterojen heterogen heterogen
heteropati med. heteropatija
hevenk (-gi) p 1. svezanj, grozd 2.
snop
heves a zelja, interesovanje, en-
tuzijazam; strast, zudnja; stremljenje,
polet, sklonost, simpatija prema kome; /-
dan/ - ini almak uzivati u cemu, nas-
ladjivati se; - i kamak izgubiti in-
teresovanje 2. hir, prolazna zelja, porhtev,
cef, musica, kapric; /-al - etmek 1) zeleti,
pokazivati interesovanje prema necemu,
interesovati se 2) odusevljavati se za
nesto, zanositi se, strastveno se predavati
heveskar a-p v. hevesli
zelja, entuzijazam; strast.
ljubav (prema necemu), sklonost
hevesiandirmek ak. pobuditi necije in-
teresovanjje, zainteresovati
heveslenmek dat. strastveno zavoleti
nesto; zeleti, zudeti za necim, poludeti za
hevesli 1 ljubitelj, poklonik; amater, di-
letant ll dat. odusevljen, zanesen necim,
entuzijastican, naklonjen necemu, koji voli
nesto
hevessiz ravdusan, indiferentan, ne-
zainteresovan
hey uzv. 1. ej! hej! 2. ah! eh! jao! - gidi
genlik! ah, prodje mladost! - gidi - gde
464
su ti dani! ej! (prilikom nostalgicnog pri-
secanja na proslost)
heyarnola uzv. o-ruk! (pri zajednickom
dizanju tereta) o - ile tesko, jedno, s ve-
likom mukom
heybe a 1. bisage 2. dvostruka torba
od debljeg materijala koja se nosi o ra-
menu
hebeci bisagdzija
Heybeliada Hejbeliada Gedno od Prin-
cevskih ostrva kraj lstanbula)
heybet (-ti) a 1. postovanje, uva-
zavanje, strahopostovanje; 2. ve-
licanstvenost, uzvisenost, impozantnost;
ct. azarnet
heybetli 1 . koji uliva strahopostovanje
duboko postovan 2. velicanstven, im-
pozantan
a uzrujanost; en-
tuzijazam, odusevljenje, euforija; - duy-
mak uzbuditi se, uzrujati se, doziveti uz-
budjenje; - a gelmek (ili
uzbuditi se, uzrujati se, uznemiriti se
pass. od he-

ak. uzbuditi uz-
rujati, uzbuniti, uznemiriti
heyecanlanmak uzbuditi se, uzrujati se
uznemiriti se
1. uzbudjen, razdrazljiv, uz-
rujan 2. ziv, zivahan 3. uzbudljiv 4. s odu-
sevljenjem, s entuzijazmom
1. miran, spokrojan, tih 2.
neuzbudljiv, bez emocija 3. bezvoljan, rav-
nodusan, bez entuzijazma
heyelan a lavina, odronjavanje, odron,
klizanje (terena)
heyet (-ti) a 1. delegacija; komisija,
odbor, komite!, grupa 2. astronomija 3.
vid, spoljasnost; forma o - iyle kao sto
jeste, u eelini
heyhat uzv. jao! kuku! avaj!
heyhey a nervozan, uzrujan (samo u
odredjenim izrazima); - ler geirmek biti
nervozan; - leri tutmak uzrujati se, uz-
nemiriti se, izgubiti kontrolu, unervoziti se;
- leri stnde vrlo nervozan,rastrojen, uz-
nemiren
heykel a spomenik, statua, skulptura; -
stun karijatida
heykelci vajar; - kalemi vajarsko dleto
heykelcilik vajarstvo;
a-p vajar;
vajarstvo
heyula a. 1 . haos 2. utvara, avet, sab-
last, bauk; - gibi kao bauk (ogroman i
ruzan)
hezaren 1 p bat. zavornjak (Delphinium)
hezaren2 . p bat. spanska trska (Ca-
lamus rotang)
hezel a 1. sala 2. anegdota, humoreska
hezeyan a 1. glupost, besmislica, bu-
dalastina 2. buncanje, delirijum, ludilo; -
etmek 1) govoriti gluposti 2) buncati
hezimet (-ti) a poraz, slom, propast; -e
pretrpeti poraz
Hg hem. znak za zivu
nar. da
- - 1. stucajuci 2. jecajuci, ri-
dajuci
1. stucanje; /-1/- tutmak
stucati 2. jecanje, ridanje; - larla
jecati, ridati
1 . stucanje 2. jecanje, ridanje
1 . stucati 2. jecati, ridati
ak. caus. od
p ist. kediv (titula za guvernera
Egipta koja se u Osmanskom carstvu do-
deljivala od vremena Kavalali Mehmeda
Ali pase)

a 1. ist. praznik 6. maja (kada
se po verovanju sastaju proroci Hizir i
lljas) 2. praznik kojim se slavi dolazak leta
(odgovara hriscanskom Djrdjev danu) 3.
vremenski period od po la gadine koji se
racuna od 6. maja do 8. novembra
a 1 . cuvanje, odrzavanje 2. ucen-
je napamet, memorisanje; - etmek v.
zetmek
ak. cuvati, odrzavati 2. uciti
napamet, pamtiti, memorisati
a 1 . higijena 2. zdravstvena
zastita
anam. hik! (pri stucanju); -
burnundan
on je verna kopija svojih roditelja; -
m etmek 1) pronalaziti razne izgovore
da se ne bi nesto uradilo; arg. eskivirati 2)
izbegavati pravi odgovor; - tutmak stucati
m 1 nar. h m!
- - nazalan, unjkav, koji govari
kroz nos; - unjkati, govoriti
kroz nos
priglup, lenj
unjkanje, govorenje kroz
nos, nazalan govor
drveni zid opdocen ciglom
mrznja, zloba, pizma, bes; -
almak osvetiti se
- deyici lenjivac, koji se ravi da
pomeze; ludak
a svinja 2. gad, skot
podmuklo; odvratno
1. svinjarija 2. podmuklost,
parkhost 3. odvratnost
arg. svadja, tucnjava; - etmek
svadjati se, tuci se
1. slab, rdjav, krzljav 2. pohlepan,
prozdrljiv, halapljiv; pozudan
arg. 1 klipan, zvekan, tikvan ll
465

!rom, nespretan
tupost, gluposl, ogranicenost
1. prgav, prek, plah, plahovit;
nedruzeljubiv, svadljiv 2. uzburkano, raz-
besnelo (o moru)
planuti, prasnuti, raz-
besneti se, razjariti se, razdraziti se
plahovilosl, prgavosl, prekosl,
razdrazljivost; zajedljivost
a-p 1. gvozdjarija 2. sitna
roba; slarudija
1. gvozdjar 2. starinar
lrgovina starim gvozdjem
bucna svadja, kavga; -
karmak posvadjali se, izazvali svadju
1. brektali, tesko disati, hri-
pati 2. hrkati
1. rezali jedan na drugog
(o psima), klali se, gristi se (o zivolinjama)
2. prepirali se, glodali se, zavadjali se
1. breklanje, sislanje, hroptanje,
hripanje, krkljanje, lesko disanje 2. nes-
laganje, svadja
1 svadjalica ll svadljiv
promukao, hroptav, krkljav, hri-
pav
brnjica
a. 1. hrka, deblji dzemper na za-
kopcavanje 2. fatirana prosivena jakna 3.
hrka, pamucna haljina koju su nosili der-
visi; - ekmek povuci se u sa-
mocu; Saadet is/. Muhamedov
ogrtac(cuva se u dvorcu Topkapi)
1. rezati; grisli se (o zi-
votinjama) 2. hripali, hroptati 3. nar. svad-
jali se, prapirati se
gundjati samome sebi
1 . rezali jedan na drugog 2.
nar. svadjati se
466
nar. dobar; poverljiv, ceslil, poslen;
- bilmem ne znam da
li je posten ili nije
ak. 1. habati, pohabati, iz-
nositi, poderali; iskidali, pokidali 2. na-
padali, poslupali grubo s nekim; mali-
retirali
pass. od
caus. od
1 odrpanac ll dronjav, odrpan,
poderan, otrcan, iznosen;
poderanosl, olrcanosl, dron-
javost
a 1. pohlepa, pozuda, sirasi 2.
bes, jarosl, gnev; - atlamak puci
od bsa; - yenmek uzdrzati se, stisali
bes
lopov; - ukradena roba;
deniz - gusar O - feneri slepi fenjer; - a
yol gstermek nesvesno bili saucesnik u
nekom losem delu
1. ukraden (o robi) 2. po-
tajan, neopazen
kradja, lopovluk; - etmek (ili
yapmak) krasli
naljuliti, razjarili, raz-
besneti koga
1. naljulili se, razljulili se,
razbesneli se 2. zeleti, zudeli, cez-
nuli
1. pohlepan, pozudan, gramziv 2.
ljul, besan, razdrazen
arg. budala, glupan,
kreten
: - prnje, stare stvari, ko-
jestarija
1 odrpanac, dronja ll odrpan,
pocepan, poderan, dronjav; -
1) biti neuredno obucen, biti aljkav 2) biti u
stanju raspadanja, bili u dronjcima
arg kretenizam
Hrvat ll hrvatski
hrvatski jezik
a rodjak, srodnik, rod; -
akraba svi b izi i rodjaci, rodjaci i pri-

krvno srodstvo, redbina
- - onom. sustanje, sus-sus; -
etmek v.
sustati, suskati
1. sustanje, suskanje 2. sum (u
grudima)
a srdzba, gnev,
bes, jarost; - la srdito, se gnevom;
birinin - biti zrtva necijeg
be sa
se, se
razbesneti se
1 1. voce ili
dinja) 2. arg. grubijan ll 1. zelen, nedozreo
2. arg. zelen, neiskusan
- - onom. sus-sus, susteci
sustati, suskati
caus. od
arg. 1. ludost, glupost 2. gru-
bost
sustanje, sum
sustali
Hi) 1 izdaja, izdajstvo; ve-
rolomstvo; ll dijal neveran; izdajnicki; -
etmek izdati
a 1. bot. krastavac (Cucumis sa-
tivus) 2. arg. glupan, budala, magarac,
zvekan, likvan
a jur. biranje, izbor; -
pravo biranja, opcija
a med. tumor zlezde;
guka, kvrga
hicazkar
ar. glupirati se, ponasati
se kao budala
arg. glupiranje, budalastina,
glupost; - etmek v.
bot indijski rogaci (Cassia
fistula)
1. brzina; - almak ubrzati; -
kesrnek smanjiti brzinu, usporiti; alak -
mala brzina; ilk - pocetna brzina 2.
snaga, silovitost; - almak gubiti snagu,
opasti, sleci, se, prestali (o vetru i si.); -
alamamak 1) ne moci usporiti, biti van
kontrole; fig. ne moci sobom 2) ne
moci postici odredjeni brzinu
velika testera
strugar
struganje (drvenih balvana u
daske ili drva u komade)
isi. Hizir (po legedi besmrtni pro-
rok)
a brz o - gibi stici u
poslednji cas, stici kao bogom poslat
pass. od
ak. 1. ubrzavati (nesto)
2. pozurivati
1. zuriti se 2. ubrzati se, do-
biti ubrzanje
1. brz, hitar 2. jak, glasan O -
1 )odlican vozac 2)bezobziran
vozac, drzak vozac
brzina
anemometar
hibe a poklon, dar; - etmek pokloniti,
darova li
hicap a 1. stid, stidljivost; ct. utan-
ma; - etmek stideti se 2. anat. pregrada;
- haciz anat. dijafragma
hicaz a muz. vrsta makama
hicazkar a-p vrsta makama
467
hiclv
hiciv (-evi) a satira, sarkazam;
hicran a 1.rastanak; razdvajanje 2.
tuga, bol {zbog rastanka); /-al - olmak
1 )izazivati bol, pogoditi, zaboleti 2) tu-
govati za nekim
hicret { -ti) a 1. isi. Hidzra 2. seoba, pre-
seljenje, iseljenje; ct. g
hicrl a po hidzri, muslimanske ere; -
takvim muslimanski kalendar
hicvetmek ak. ismejavati, izvrgavati
ruglu, satirizovati
hicviye a satira; poruga; sarkazarn
hi {-i) a 1. nista, nimalo; niposto, ni-
kako 2. ikada; uopste {u upitnim i ne-
gativnim recenicama) 2. mat. nula O - bir
ni jedan; - biri niko od njih, nijedan od
njih; - bir nista; - bir yerde nigde; -
bir zaman nikada; - de yle uopste
nije tako; nije tako kako mislis; -
makar, barem; - yok nema sumh-
je, bez sumnje; - olmak 1) izgubiti znacaj,
postati niko i nista 2) nestati; - olmazsa
makar, barem; - yoksa makar,. barem; -
yoktan {ili yznden) ni zbogcega, bez
ikakvog razloga
hii nihilista
hiilik nihilizam
postati beznacajan
caus. od
hilik 1. nistavost, nistavilo 2. si-
romastvo, nestasica
hiten beznacajan, nevazan; nez-
natan, sitan ll nepotrebno, bez ikakvog
razloga
hidatit hidatida
hidayet { -ti) a isi. pravi put, istinit put,
put u islam; - e ermek postati musliman,
prihvatiti islam
hiddet {-ti) a gnev, srdzba, ljutina, bes;
- etmek rasrditi se, naljutiti se, razbesneti
se
468
hiddetlendirilmek pass. od hid-
detlendirmek
hiddetlendirmek ak. naljutiti, razljutiti,
rasrditi
hiddetlenmek dat. naljutiti se, biti ljut
na, razljutiti se, razbesneti se
hiddetli ljut, besan, srdit
hidrasit {-ti) hidracidum
hidrat {-ti) hem. hidrat
hidrobiyoioji hidrobiologija
hidrodinamik hidrodinamika
hidroelektrik hidroelektrican; - santral
hidroelektrana
hidrofil hidrofilan, upijajuci; - pamuk
hidrofilna vata
hidrofobi hidrofobija
hidrofor hidrofor
hidrografi hidrografija
hidrojen hem. hidrogen
hidrojeoloji hidrogeologija
hidrokarbonhem. ugljovodonik
hidrokarbr v. hidrokarbon
hidroklorik: - hlorovodonica ki-
selina
hidroksil hem. hidroksil
hidroksit {-ti) hem. hidroksid
hidrolik hidraulika ll hidraulican
hidroliz hidroliza
hidroloji hidrologija
hidromekanik 1 hidromehanika ll hid-
romenhanicki
hidrometre hidrometar
hidrosefal hidrocefalus
hidrosfer hidrosfera
hidroskopi hidroskopija
hidrostatik 1 hidroslalika ll hid-
roslalican
hidroterapi hidrolerapija
higrometre higromelar
higroskop (-pu) higroskop
higrostat (-li) higroslal
hijyen higijena
hijyenenik higijenski
hikaye a. 1. Iii prica, pripovelka, no-
vela; cf. yk; kk - kralka prica 2. pri-
canje, pripovedanje 3. razg. izmisljolina,
glasine, prica, laz; - zaman slo-
iena vremena koja se grade dodavanjem
/icnih nastavaka glogola imek u proslom
vremenu na osnove indikativnih vremena;
- etmek pricati, pripovedali
hikiiyeci pripovedac, novelisi
hikayecilik 1. pripovedanje 2. pri-
povedalaslvo
hikayelema pripovedanje
hikayelamek ak. pripovedali, opisivati,
pricali
hikmet (-li) a. 1. mudrost 2. filosofija 3.
znacenje, smisao, skriveni smisao 4. (skri-
veni) uzrok 5. cilj (Boziji) 6. arh. fizika O - !
cudno! neobicno! - inden suat olunmaz
to samo bog zna, to je misterija; ne - se
(ili her ne - se) ma kako da je neobicno,
zacudo!
hilaf 1. suprotnost, 2. pro-
tivurecnost, kontradikcija 3.nar. laz O -
nasuprot; - ako se ne varam,
ako ne gresim; - varsa .. ako ne go-
vorim istinu ...
hilafet (-ti) a
sigurno, bez sumnje
hilal (-li) a. 1. mesecev srp, mlad
mesec; polumesec 2. arh. slap za po-
kazivanje (u skoli)
hilat (-li) a ist. hilal (ogrtac od platna ili
hindiba
krzna kojisu poklanjali sullani)
hile 1. lrik, prevara; podvala, falsifikat
2. lukavost, prefriganosl o - hurda bilmez
(ili - si yok) castan, posten; -
yapmak 1) prevariti, podvaliti 2) pokvariti,
krivotvoriti, falsifikovali
hilebaz a- p-v. hileci
hileci varalica, prevarant, lisac, prep-
redenjak
hilecilik prevara, obmana, podvala; lu-
kavstvo, varanje
hilekar a-p-v. hileci
prevara, obmana, mal-
varzacija, nepostovanje
hileli 1 . neposten, lukav 2. krivotvoren,
lazni; - iflas lazni stecaj
hilesiz 1. bez prevare 2. cestil, poslen
3. cisl, neokaljan, bez primesa
h il kat ( -ti) a. 1. slvaranje, lvorevina; -
alem slvaranje svela 2. priroda, narav
hilozoizm fiil. hilozoizam
himaye a zaslila, cuvanje, prolekcija; /-
- sinde pod zaslilom, pod pok-
rovileljslom; /-11 - sine almak uzeti pod
zastilu; - devlet protektoral; /-
1/- etmek stiliti, cuvali
himmet (-li) a 1. napor, naprezanje,
naslojanje, lrud 2. pomoc; - inizle zah-
valjuju6i vama, zahvaljuju6i vasoj pomo6i
3. blagonaklonost, naklonost, milosl; -
etmek 1) naprezali se, trudili se 2) po-
magati, zauzimali se za koga; 3) po-
kazivali blagonaklonost O - in var olsun
hvala li za svu pomo6 koju si mi pruzio
hindi zoo/. 6uran (Meleagris gallopavo)
o- gibi kabarmak sepurili se kao 6uran
Hindi a lndijac, lndus ll jezik,
hindu
hindiba bot. 1 . endivija (Cichorlum en-
divia) 2. cikorija (cichorium intybus)
469
Hindistan
Hindistan cevizi (-ni) 1.bot. kokos;
kokos palma (Cocos nucifera) 2. kokosov
o ra h
Hindolog indolog
Hindoloji indoiogija
Hindu lndus
Hint (-di) 1. Ind us 2. lndija ll indijski; -
Avrupa dilleri indoevropski jezici
Hint armudu (-nu) bot. guajava (Psi-
dium guajava)
Hint bademi (-ni) bot. kakao (The-
obroma cacao)
Hint bot. tonka (Dipteryx odo-
rata)
Hint bot. kenafa (Hibiscus
connabius)
Hint bezelyesi bot. kineski pasulj
(Vigna sinensis)
Hint biberi bot. indijski biber (Piper
betle)
Hint bot. kostan (Sorghum)
Hint domuz (-nu) zool. 1. indijski divlji
vepar 2. zamorce, mladi glodar poreklom
iz juzne Amerike (Cavia Cobaya)
hinteriant zaledje, (duboka) pozadina
Hint bot. indijski pistac (grm
tropske Amerike koji se gaji zbog uljevitih
semenki i cije se ulje koristi kao sredstvo
za prociscavanje) (Jatropha curcas)
Hint ful (-n) bot. lotos (Nelumbo nu-
cifera)
Hint (-ni) indijsko rvanje
Hint bot. indijski rogaci
(Cassia fistula)
Hint bot. palmira (Bo-
rassus flabellifer)
Hint ineiri (-ni) bot. indijska smokva
(Opuntia ficus-indica)
Hint (-ni) bot. sago indijski (Met-
470
roxylon Rymphii)
Hint bot. spanska trska
(Calamus rotang)
Hint keneviri (-ni) bot. konoplje(Can-
nabis sativa)
Hint kertenkelesi (-ni) zoo/. zmaj
(Draco)
Hint kestanesi (-ni) bot. divlji kesten
(Aesculus hipppocastanum)
Hint bot. mango (Mangifera
indica)
Hintli 1 lndijac ll indiski
Hint pirinci (-ni) bot. barsi pirinac(Zi-
zania latifolia)
Hint indijski safran
(Curcuma longa)
Hint indijska zuta boja (ot-
porna boja koja se dobija od mleka krava
koje su se napasle mangovog lisca)
Hint ricinusovo ulje
hiperbol (-l) hiperbela
hiperbalik hipenbolican
hiperbolaldal (-li) hiperboloidan
hiperbolait hiperbolold
hipermetrop (-pu) med. dalekovid
hipertansiyon med. hipertenzija
hipnotizma hipnotizam, hipnoza
hipnoz hipnoza
hipodrom hipodrom
hipoglisemi med. hipoglikemija
hipaptarn nilski konj
hipostaz hipostaza
hipotansiyon med. hipotenzija
hipotens mat. hipotenuza
hipotetik hipotelican
hipotez hipoteza
hippi hipi
hippllik hipi pokret; nacin i:ivota hipija
his (-ssi) a 1. osecanje, oseeaj, emo-
cija; - lerine biti obuzet ose-
canjima 2. predose6aj, utisak; - ini ver-
mek odavati utisak 3. culo
hisar a 1. tvrdjava utvrdjenje - ii ci-
tadela 2. muz. naziv jedog makama
hislenmek biti ganut, biti dirnut
hisli osecajan, osetljiv, sentimentalan
hisse a 1. udeo, deo 2. akcija; deonica;
- senedi akcija; - senedi sermayesi ka-
pital uloi:en u akcije 3. pouka, nauk;
sadan - moraina pouka naravoucenije
hissedar a-p akcionar, deonicar, suv-
lasnik
hissedilrnek pass. od hissetmek
a-p deo, udeo; suv-
lasnistvo (u nepodeljenoj imovini)
suvlasnicki, solidaran, za-
jednicki
hisseli 1 akcionar ll suvlasnicki, ak-
cionarski
hisset (-ti) a skrtost, gramzivost, poh-
lepa
hissetmek ak. 1. osecati 2. primetiti,
naslucivati, predosecati
hissenirmek caus. od hissetmek
hissi a 1. oseeajan, osetljiv, culan 2.
sentimentalan; cf. duygusal
hissikablelvuku (-u) a predosecanje;
cf. nsezi
hissilelim a zdrav razum
hissiyat pl. od hiss; - a
predati se osecanjima, preovladavati (o
osecanjima)
hissiz 1. bezosecajan, neosetljiv 2.
apatiean, ravnodusan, besmislen
hissizlik 1 . bezosecajnost, ne-

osetljivost 2. apaticnost, ravnodusnost
histerezis fiz. histerezija
histoloji histologija
(-ti) uzv. pss! ej! hej! ti! - bu-
raya gel! hej ti, dodji ovamo!
hitabe a obracanje, govor; propoved
hitabet a dat. obracajuci se (nekome),
govoreci (nekome); upucen (nekome)
hitabet (- ti)a 1. oratorstvo, retorika 2.
is/. citanje propovedi
hitam a kraj, zavrsetak; zakljucak; -
bulmak (ili - a ermek) zavrsiti se svrsiti
se, zakljuciti O - na kraju, najzad, na-
pokon
hitan a isi. obrezivanje
hitap a dat. obracanje (nekome,
necemu); govor; - etmek 1) obracati se
oslovljavati 2}dri:ati govor
Hitit (-di} ist. 1 Hetit ll hetitski
Hitite hetitiski jezik
Hititolog hetitolog
Hititoloji hetitologija
hijerarhija
hiyeroglif hieroglif
hiza a 1. nivo, razina 2. linija, red; - ya
gelmek 1} ravnati se (po nekome}, dostici
nekoga, naci se uporedo, naci se na istoj
visini; - ya gel! voj. ravnajs! sola bak -
ya gel! na levo ravnajs! 2) dovesti seured,
srediti se; - ya getirmek 1) ranati, is-
ravnati, poravnati, ispraviti 2) dovesti u red
hizaiamak poravnjati, izravnjati, isp-
raviti
hizip (-zbi) a 1. grupa, grupacija, klika
2. grupisanje, frakcija
hizipi grupas, frakcionas
hizipilik grupastvo, frakcionastvo
podeliti se u grupe, frak-
471
hizmet
cionisati se
hizmet ( -ti) a 1. sluzenje, usluga, pos-
luzivanje; N ine bakmak sluziti, pos-
luzivati; N inde olmak raditi kod nakoga 2.
sluzba, rad, servis; N akdi jur. ugovor o
radu; N grmek raditi; N e girmek 1) po-
ceti raditi 2) stupiti u sluzbu 3. duznost,
obaveza 4. odrzavanje, staranje, cuvanje;
cf. ihtiniam
hizmeti sluga, posluzitelj, spremac,
spremacica, sluzavka, kucna pomocnica
hizmetilik posao sluzavke; pos-
luzivanje, sluzenje
hizmetkar a-p cf. hizmeti; erkek -
sluga; - sluzavka, kucna po-
mocnica
v. hizmetilik
hizmetli radnik koji obavlja poslove do-
mara, kurira i tome
hobi hobi
hoca p 1. ucitelj, nastavnik, profesor; -
uciteljica, profesorka, nastavnica 2.
hodza, duhovno lice; - 1) postali
ucitelj (nastavnik) 2) postali hodza 3. sa-
vetnik, onaj koji daje savete O N
yap, yapma post. radi onako
kako hodza kaze, a ne kako radi
1. uciteljski (nastavnicki) poziv i
. posao 2. hodzaluk; - etmek (ili yapmak)
1) raditi kao ucitelj (nastavnik) 2) biti
hodza; raditi. kao hodza 3) davati pouke,
savetavali
hodan bot. borazina (Borago officinalis)
hodbehot p 1. sam po sebi 2. do-
rovoljno, po sopstvenoj volji
hodbin p 1 egoist, sebicjak ll ego-
istican, sebican; cf. bencil
hadbinlik egoizam, egocentrizam; se-
bicnost
hodkam v. hadbin
v. hadbinlik
472
hodpesent (-li) p 1 hvalisavac ll uob-
raien, sujetan, samohvalisav
hodri: - meydan nar. hajde, cik po-
kusaj!
hohlamak dat. hukati (radi zag-
rejavanje ruku i si.)
hokey hokej
hokka a 1. mastionica 2. sud, bocica,
teglica; tkrk - pljuvaonica 3. anat. .
acetabulum, zglobna casa o N gibi mala
lepa usta; - gibi oturmak stajati kao sa-
liveno (o odelu)
hakkabaz a-p 1. madjioniear, zongler
2. fig. sarlatan, varalica, prevarant
1. madjionicarstvo, zong-
lerstvo 2.fig. sarlatanstvo
hol (-l) hol, pretsoblje
holding holding kompanija
postali holding kom-
panija
1 Holandjanin ll halandski
holmiyum holmijum
holosen geol. holocen
holotritler zoo/. morski krastavac (Ho-
lothuripidea)
homojen homogen
homolog (-gu) homologan
homonim homonim
homoseksel 1 homoseksualac ll ho-
moseksualan
homur; N - onom. mumlajuci, mrmlja-
juci gundjajuci
mumlanje, mrmljanje
hornurdanmak 1. mrmljati, mumlati,
gundjati 2. krcali (o masini)
homurtu 1. mumlanje, mrmljanje 2.
gundjanje 3. buka
hop(-pu) 1. odjednom, hop, u jednom
skoku 2. uzv. hop! pazi! - hop! stani! stop!
o - dedik! nar. pazil cuvaj se! - oturup -
kalmak skakati (od radosti, besna i si.)
hoparlr zvucnik
hoplama skakanje, cupkanje
hoplamak 1. skociti, skakati, poskociti
skakutati 2. nar. treptati; lupati (o srcu)
hoptatmak 1 . caus. od hoplamak 2.
cupkati (dete)
hoppa 1. koketa, kicos; 2. uzv. hopa!
ll lakomislen, vetropirast, frivolan
hoppala uzv. hopala! O - bebek raz-
mazen, detinjast
1. lakomislenost, frivolnost 2.
koketnost
hopurdatmak ak. srkati, mljackati (o
ustima)
hor nizak, podao; prezren; /-al - bak-
mak (ili - grmek) prezirati, oma-
lovazavati, potcenjivati; - a gemek biti
prihvatljiv, biti zadovoljavajuci
hora kola, o ro; - tepmek 1) igrati ko lo
2) fig. lupati nogama, praviti buku
horanta p nar. porodica, domacinstvo,
clanovi porodice
horasan malter koji se pravi od ciglane
prasine, kreca i vode (dobio naziv po
gradu Horasanu)
horasani ist. viseka kapa sa-
obmotanom calmom oko donjeg dela
horhor voda koja zubori
horlamak1 hrkati
horlamak2 ak. obracati se s prezirom,
omalovazavati
horlanmak pass. od horlamak2
hormon hormon
hornblent (-ti) min. hornblenda
horon oro
horultu
horoz p. 1. petao 2. (puske) 3.
zatvarac na bravi, reza 4. fig. ,razbacanko
O - (ili - glup, tupglav, plitke
pameti; - u ok olan kyde sabah ge
olur pos/. gde su mnoge babice, tu. su
deca kilava; - evlenir, tavuk tellenir
petao se zeni, a kvocka se speri; kakve ti
imas veze s tim? - gibi svadljiv; - t-
meden pre zore
horoz perolaka kategorija (od
51- 56kg)
horoz burgijica za vadjenje
prazne ca u re iz cevi puske
horozbina zoo/. babice (rod riba)(Bien-
nius)
horozcuk, horozcuk otu bot. biberika,
grbica (Lipidium campastre)
horoz gz (-n) bot. cehulja (Myrrhis
odorata)
horoz (-ni) bot. 1. trator (Ama-
ranthus) 2. manji trator, petlova kresta
(Celosia cristata)
horozlanmak sepuriti se, hvalisati se
horozluk sepurenje, hvalisanje
horoz bot. paprenjaca
(Cantharellus cibarius)
horoz (-ti) perolaka katgorija (od
51-56 kg)
hortlak duh, avet, sablast, vampir,
prividjenje
hortlamak 1. povampiriti se 2. arg. raz-
besneti se, razjariti se
hortum a 1. surla 2. crevo, smrk (za
polivanje); /-al - polivati crevom,
usmeriti smrk 3. vrtlog; vodeni mlaz O "'
gibi kao surla (o nosu)
hortumlular zool. Proboscidea
horul: - - onom. hrkanja
horuldamak hrkati
horultu 1. hrkanje 2. buka (o masini)
473
hostes
hostes stjuardesa, hostesa
hesteslik posao stjuardese
p 1. prijatan, - gelmek zvucati
prijatno; - a gitmek (ili
- una gitmek) dopadati se, svidjati se 2.
uredu! neka! - bulduk! vas nasli! -
geldinizi dobro dosli! - grmek
gonaklono gledati, preci prek, tolerisati,
ne ljutiti se; - tutmak sdracno se obracati
p kompot, hosaf, osaf - gibi jako
umoran, kao iscedjen limun; - gitmek
biti po ukusu, se
1 . pogodan za pravljenje ko m-
pota 2. nar. slabost, iznemoglost
pozdrav, dobrodoslica, lju-
bazan pozdrav; /-la/ - etmek popricati, po-
razgovarati s nekim
prilicno lep, prijatan - kal (ili
1) do vidjenja! 2) prijatno!
trpeljivost, po-
pustljivost;
to-
lerantan,
tolerancija, po-
pustljivost
netolerantan
onom. av av. (pas u decijem
jeziku)
abi. dopadati se, svidjati se
1. postati prijatan 2. osecati
simpatije edno prema drugom) svidjati se
(obostrano)
1. prijatnost 2. neobicnost, cud-
nost
p. abi. - etmek
zodovoljiti, udovoljiti; - olmak biti za-
dovoljan (nekim, necim)
uzivanje; - ge-
tirmek (ili gstermek) pokazati za-
dovoljiti, pokazati
474
nezadovoljan
nezadovoljstvo; - ge-
tirmek (ili gstermek) pokazati ne-
zadovoljstvo; - yaratmak stvarati ne-
zadovoljstvo, izazivati
(-ti) p-a prijatan sa-
govornik ll ostrouman, upucen (u stvari)
(-tu) uzv. gubi se! cisti se! mars(
(za teranje psa)
Hotanto Hotentot
hotoz 1. ist. ukras na koji su !!e-
kada zene 2. cuba, cuperak; kresta
hovarda 1 . rasipnik, raspikuca; ve-
2. bogati prostitutke 3.
.Zenskaros
hovardaca rasipnicki,
poceti rasipati novac
2. postati zenskaros
1. rasipnistvo; eks-
travagancija 2. zenskarenje, pustahiluk,
donzuanstvo; - etmek 1) rasipati novac 2)
juriti zene
hoyrat (-ti) grub, prost, neotesan,
garan
grubost, nezg-
rapnost
hoyuk strasilo
hdk bukvan, tikvan, glupak ll
prost, neotesan, grub
hdklk prostota, grubost; - etmek
grubo postupati, biti prost, biti grub
hl
hllk dijal. zemlja koja se
umesto pir povijanju deteta
hprdetmek ak. srkati; mljackati
hrg (-cu) grba (kamile)
hrgl grbav
hst (-t) uzv. 1. stoj! 2. kuckin sine!
kul. statkis koji se pravi od
sira, brasna i secera
ht (-t) uzv. bu! (za plasenje) o -
demek uplasiti, zastrasiti; - zt zast-
rasivanje
hykrmek pevati uglas (o dervisima)
hyk humka,
Hristiyan hriscanin; cf. lsevi, Nasrani
11 hriscanski
primiti hriscanstvo
caus od Hris-

hriscanstvo
hristo: - teyeli krstic
hu a. 1. ej! gde si! 2. is/. derviski pozd-
rav 3. bag; - ekmek neprekidno iz-
govarati hu, uzvikivati bozije ime
hububat (-ti) a zrnevlje
Huda p. bog
huda a obmana, prepredenost
hudayinabit (-ti) p-a 1. ne-
(o 2. samouk, prirodno
nadaren
hudut (-du) a. granica, medja; -
etmek proterati iz
ak." 1. ograniciti, li-
mitirati 2. ustanoviti granicu
hudutlanmak biti ogranicen, biti
mitiran
hudutlu ogranicen, limitiran
hudutsuz 1. bez granice 2. ne-
ogranicen, nelimitiran
od trske
hukuk (-ku) a 1. jur. pravo; -
gradjanska parnica, tuzba; - pro-
tivzakonit, nezakonit; ceza - u krivicno
pravo; medeni - gradjansko pravo 2. ju-
risprudencija, pravna nauka 3. pl. od hak 1;
prava 4.

hukuku pravnik
hukuki a 1. pravni, sudski 2. zakonit,
- muamele parnica
hukuklu student prava
hukuksal pravni
hulasa a 1. rezime, kratak
izvod 2. bit, SUStina, SrZ, kvintesenca 3.
hem. ekstrakt ll ukratko, jednom
- etmek rezimirati, ukratko, su-
mirati
hulasaten a ukratko
hulliyat ( a nakit, bizuterija
hulul a 1. 2. prodiranje,
ulazenje, penetracija 3. fiz. osmoza; /-al -
etmek 1) prodifati, ulaziti 2) nastupati,
priblizavati se (o praznicima)
a 1. iskrenost, srdacnost; - lle
govoriti iskreno 2.
ulizivanje; - akmak ulagivati se, ulizivati
se
huluskar a-p ll 1. isk-
ren, srdacan 2. ticerneran
1. iskrenost, srdacnost 2.
laskanje, ulizivanje, licemerstvo
hulya a masta, sanjarenje, fantazija,
uobrazilja; - ya dalmak sanjariti, mesati
mastovit, nestvaran,

humara marnurluk (od pici ili spavanja)
humma ' a 1. groznica, visoka tern-
peratura 2. nar. tifus
nar. tifusar ll 1. groznieav,
koji ima visoku tamperaturu 2. fig. groz-
nieav, intenzivan; - bir intenzivan
ra d
humus 1 humus
humus2 (-msu) a kul. meze od pi-
renauta, tahina, soka i zac.ina
hunhar p krvopija, tiranin ll bezdusan,
475

1'
1
hunharca
surov, svirep, krvolocan
hunharca brutalno, svirepo; krvolocno
huni levak
hunnak amed. zapaljenje grla; an-
gina
hunriz p 1. krvav 2. okrutan, svirep,
krvolocan
hura uzv. ura!
hurafe a praznoverje, sujeverje
hur (-cu) a velika kozna torba
hurda p 1 1. otpad, starudija 2. staro
gvozdje 3. arg. hasis ll 1. sitan, mali 2. ist-
rosen, pohaban, isluzen o -
veoma jevtino, ispod cene
starinar, onaj koji skuplja otpad
1. sakupljanje starih stvari i
otpada 2. navika nebacanja starih stvari
p razbijen na komadice; -
etmek razbiti ne komadice; - olmak 1) biti
razbijen na komadice 2) fig. biti mrtav
umoran
huri a hurija;
hurma p 1. urma; - stablo urme
(Phoenix dactylifera)
basta urmi
huru (-cu) 1. izlazak, izla.Zenje; od-
lazak
hurufat a 1. pt. od harf 2. kalupi
koji se koriste u tipografiji; - dkmek od-
liti slova
Hurufilik isi. hurufijska sekta
husuf a pomrcina Meseca
husul (-l) a. pojavljivanje, nastajanje;
realizacija; - bulmak (ili - e gelmek) po-
javiti se nastati, desili se, realizovati se
husumet (-ti) neprijateljstvo, mrznja; l-
a/ - beslemek osecati neprijateljstvo, ose-
cati mr:Znju prema nekome
476
husus a 1. stvar, predmet, slucaj, pi-
tanje; bu - ta po ovom pitanju 2. po-
sebnost (slucaja), narocitost, neobicnost,.
osobitost O - unda u pogledu, u vezi sa
hususi a privatan aulomobil ll 1. po-
seban, narocit, specijalan; - muhabir spe-
cijalni dopisnik 2. lican, privatan; cf. zel 3.
rezervisan
hususiyet (-ti) a 1. osobenost, oso-
bitost, narocitost, specificnost, ka-
rakteristika; ct. zellik 2. intimnost, biiski
odnosi; prijateljstvo
hususuyla narocito, posebno; cf. zel- .
li kle
husye a anat. testis
1 bot. breza (Betula)
(-u) a skromnost, poniznost, po-
koravanje, pokornost
(-ti) a 1. surovost, grubost,
strogost 2. upornost
hutbe a ist. hutba (propoved koju drzi
imam petkom i za bajram)
huy a 1. narav, cud, karakter, priroda; -
u suyu narav; - unu suyunu bilmiyorum
ne znam mu narav, ne znam kakav je
covek; - una suyuna gitmek pov-
ladjivati nekome, ugadati 2. sklonost, nak-
lonost
caus. od huylanmak
huylanmak 1. uznemiriti se, unervoziti
se, uzrujati se, uzbuditi se 2. ljutiti se, jediti
se, nervirati se 3. uplasiti se, razbesneti se
(o zivotinjama)
huylu 1. koji ima kakvu narav; - iyi -
dobre naravi, dobrog karaktera; dob-
rocudan 2. gadne naravi, plahovit 3.
sumnjicav, nepoverljiv, podozriv 4. jo-
gunast, svojeglav (o zivotinjama)
huysuz 1. lose naravi, plah, naprasit 2.
dzanrdljiv, mrzovoljan
huysuzlanmak 1. razdraziti se naljutiti
se 2. inatili se, joguniti se; kapricirati se
uznemiriti se, razdraiiti
se, postali mrzovoljan
caus. od huy-

huysuzluk 1. losa narav, plahovitost,
naprasitost 2. dzandrljivost, mrzovolja,
svadljivost; kapric - etmek bifi razdazen,
pekazivali neraspolozenje; kapricirati se
huzme a 1. veza, svezanj, buket 2.
snop; ct. demet
huzur a 1. spokojstvo, mir, spokoj; ct.
dirlik, erin; - unu izgubiti mir,
narusiti m ir; /-al - vermek 1) ostaviti na
miru koga, ne uznimiravati 2) umiriti 2. pri-
sustvo; - unuzda u vasem prusustvu 3.
audijencija; - una almak primili u au-
dijenciju
huzur evi(- ni) starai':ki dom
huzursuzluk nespokojstvo, nemir, uz-
nemirenost; - siyasi - 'politii':ki nemiri
hccet (-li) a 1. dokument, potvrda 2.
dokaz, argument
hcra zabit, zabai':en
hcre a 1.biol. celija 2. celija (u raznim
znai':enjima), soba 3. nisa, udubljenje u
zidu 4. loza
hcreler (- anat. biol. med-
jucelijski
hcre biol. fagocitoza
hcum a napad, navala, juris; udar.,
nalet; - u pskrtrnek odbiti napad; /-al -
etmek 1) napadati, atakovati 2) nasrnuti,
naleteti
hcumbot jurisni i':amac
hkmen a odlukom sudije
hmayun
hkm (-km) a Jur resenje, presuda,
odluka, zakljui':ak; - giyrnek biti
osudjen; - olunmak biti osudjen -
yiz etmek zaliti se na presudu 2. za-
konitost, legalnost, vaznost; vlast, au-
toritet; - gemek 1) imati autoritet, imati
uticaj, imati ugled 2) proci vaznost (o leku i
) 3. stav, misljenje; - vermek dati misl-
jenje; jur. izreci presudu 4. vlast, vla-
- srmek 1) vladati 2) preovladati
hkmdar a-p vladar, monarh, suveren
1 . vladavina, vrhovna
vlast, suverenitet 2. monarhija, ca revina
hkmet (-ti) a 1.vlada, uprava 2. vla-
danje, vladavina; upravljanje 3. zgrada
vlade; rezidencija; - razidencija; -
i kurmak osnovati vladu; - merkezi glavni
grad, sediste vlade
hkml osudjenik, zatvorenik; ct.
mahkum
hkmran a-p vlastelin, vladar, up-
ravitelj ll vladajuci
vladavina, suverenitet,
vlast
hkmsz nevazeci, onaj koji nije vise
na snazi; - anulirati, staviti van
s na ge
hkmszlk nistavost, nevaljanost,
nevazenje
hlle a ist. fiktivni brak koji zena sklapa
na jedan dan kako bi mogla da se ponovo
uda za i':oveka sa kojim je ranije bilua
b ra ku
hlleci muskarac koji sklapa fiktivan
b rak na jedan dan sa zenom koja treba da
se ponovo uda za svog bivseg muza
hmanist ( -ti) humanista
hkmetmek dat. 1. vladati, upravljati 2. hmanizm 1. humanizam 2. Hu-
'odlui':iti, resili manizam
hkmi a 1. pravni, zakonit; - hmayun p ist. carski, vladarski, ime-
pravno lice 2. neminalan ratorski, sultanski
477
h ner
hner p umece, vestina, umetnast,
majstarstva, sposobnast, abdarenast,
spremnast; - gstermek pakazati umece
hnerli 1 remek dela ll vest, spasaban,
spretan, iskusan, abdaren
hnersiz nevest, nespasaban, nesp-
retan, netalentavan
hngr: - - onom. - -
lamak plakati na sav glas, jecati, ridati
hngrdemek jecati, kukati
hngrt jecaj, ridanje
h n kar p vladar, sultan
kul. pire od patlidzana
preliven sosom od paradajza i sitna isec-
kanim mesom
hnnap bot. cicimak ( Zizyphus jujuba)
hnnapgiller bot. pasdren (Rham-
naccae)
hnsa a 1 hermafradit ll dvapolni
hr (-rr) a slabadan, nezavisan; -
olmak biti slabadan
hrle bot. divlji grasak (Pisum arvense)
hrmet (-ti) pastovanje, uvazavanje,
cast, dostojanstvo; - le s postovanjem; -
ler ederim moje postovanje - etmek pos-
tovati, uvazavati
hrmetli 1. postova n, uvazen, cenjen
2. nar. veliki, ogroman; znatan, znacajan;
- ce prilicno veliki
hrmetsizlik
uvazavanje
nepostovanje, ne-
hrriyet (-ti) a sloboda, nezavisnost; ct.
zgrlk; - ten mahrum etmek lisiti slo-
478
b ade
hrya u zurbi, odjedriom, istog casa
hseyni a muz. naziv jednog starog
makama
hsnhal (-U) a dobro ponasanje, lepo
panasanje; - preporuka
hsnkabul (-l) a-p lep prijem, topao
docek, prijateljski dacek; - gstermek pri-
miti, docekati lepo
hsnkuruntu izmisljotina, iluzija, plod
fantazije
hsnniyet 1(-ti) a-p 1. dobra namera,
dobra zelja
hsntelaki a-p 1. dobar prijem, lep
prijem 2. dobro tumacenje
hsnyusuf bot. karanfil (kitnjasti) (Di-
anthus barbatus)
hsran a 1.: gubitak, steta 2. ra-
zocarenje; - a razocarali se
hsn (-sn) a 1. lepata, divata 2. do-
rota
htht zool. pupavac, vudak (Upupa
epaps)
hviyet (-ti) a 1. licnost, identitet; -
licna karta; - ini tespit etmek
utvrditi identitet 2. nar. licna karta 3. ka-
rakter, kvalitet
hzn (-zn) a tuga, melanholija, pa-
tistenost
hznlenmek tugovati, zalostiti se, biti
melanholican
hznl tuzan, melanholican
hzzam muz. naziv jednog makama
v. ibka
i spolja
aramak Irazili dlaku u
jajetu; sitnicariti; /-in/ a-
karmak podpuno ispitati, do detalja pro-
uciti (premet isi.) sormak
pozljivo istraziti cije poreklo
lgi! nar. voda koja se skoro na cuje dok
tece; - - sporo, tromo, lagano;
(-bi) nar. vrsta ribarske mreze sa
rupama 2. laz, smicalica;- ekmek povuci
bacenu mrezu sa ulovom; - evirmek
praviti smlicalice. - ribarski camac
(sa pet pari vesala)
klatiti se, njihati se
uzvik kojim se kamile teraja da klek-
nu
uzv. nar. v.
1. stenjati, jecati 2. tesko di-
sali; - uzdizati i huktati (stenjati)
3. terali kamilu da klekne
'.
1. bat. lipa (Tilia) 2. na kolena,
kleknuti (o kamili)
caus. od ihmak
- .- 1. promuklo, hripljivo (disati); -
- nefes almak hripljivo disati, krkljati 2.
jedva, tesko
1. zadrzavati disarije 2. za-
dihati se; tesdko disati (od umora)
naprezali se, upinjati se 3. sten-
jati, jecati, jaukati
stenjanje; jecane, jaukanje
nar. 1. zadihati se, tesko disati
(od tereta) 2. jecati o sten-
juci
- do kraja, potpuno; preko
mere, vrskom, dupke; salon - do-
luydu sala.je b ila dupke puna ..
v. iklim
ak. arh. terali galopom (konja),
galopirati
1. arh. galopiranje 2. upad, pre-
pad (na konjima); - etmek v.
napadac, ucesnik u prapadu
ak. izvrsiti prepad
fatamorgana; - ne-
odredjeno, nejasno
bat. tamarista (Tamarix)
divlja tresnja
. - - lagano, tiho (teci; dnvati (o
vetru); - - esmek pirkati, carlijati
V.
banja, toplice, ilidza
v.
mlak (i lig.); topao; - sli mlaka
voda; - hava toplo vreme
mlakusan
smlaciti se, zamlaciti se
ak. smlaciti, zamlaciti
mlakoca; toplina; lig. toplina,
srdacnost
umeremost, skromnost;
skroman, umeren
v.
geag. umeren; - iklim merana
klima
umeren, suzdrzan;
umerenost; suzdrzanost, urav-
notezenost
caus. od
ll podgrejati se; otopliti (o vre-
menu); su voda se smlacila
479

ak. zamlacitii, smlacit ( do-
davanjem vode)
ak. smlaciti, podgrejati
pospanost, dramljivost,
dremez
nar. 1. dremati, kunjati,
bili pospan 2. linjati (o valri)
vrsta divljeg luka (za spravljanje
tursije)
nar. v.
skroz mokar
sasvim pust; osamljen
karakter, priroda, narav;
bilimi karakterologija
dat. dalek; gzden - olan, g-
nlden de - olur pos/. daleko od ociju,
daleko i od srca
teleskop; durbin
digresija (u govoru, izlaganju)
abi. udaljiti se
lracanin, zitelj lraka
daljina, udaljenost
fiz. mat. divergentan (o zracima,
linijama); - mercek divergentno socivo
fiz. mat. divergencija
ak. sumnjati, na verovati (u
postojanje, ostvarenje cega)
ak. (o) karakterisali
karakteristika, (odredjeno)
svojstvo
udaljiti se, odmaci se
karaklemi
ak. 1. tresti, drmati 2. za-
nimati, interesovati; tiyatro onu hi
galamaz pazariste ga uopste ne zanima
v.
pokretati se, pomicati se; kla-
titi se, ljuljati se, njihati se
480
tresenje, drmusanje; klacehje,
njihanje, ljuljanje
nadnicar, argatin; tezak, ratar; -
gibi argatovati, tesko raditi; -
mesto gde se iznajmljuju nadnicari
dndrmek doliestin ha-
oticno stanje; okrenuti
ll mor. vitao, cekrk; dizalica
argatovanje; nadnicenje; -
etmek argatovati; nadniciti
ak. dijal. !resti, drmati, ljuljati
v.
a 1. poreklo, rod 2. rasa; -ay-
rasna segregacija; - rasna
diskriminacija; - jeddakost (ljuds-
kih) rasa; zuta rasa
a po rasi, u pogledu rase; ant-
ropoloski
rasist
soc. rasizam
a rasni koji se odnosi na rasu
(-ti) a arh. etnologija;
v.
pripadnik iste rase; saplemenik
v.
reka (velika); reeno
ostrvo
a cast; - napasnik; -
geme silovanje; - gemek
obescastiti, silovatii; - neeastan, ne-
posten; - tecavuz etmek v. - ma
gemek
castan,cestit, posten
necastan, neposten
1 fiz. toplota; - kaloricnost; -
enerjisi toplotna energija 2. temperatura;
cf. hararet; diril - telesna temperatura;
- niska temperatura; insan v-
cudunun - 36,50 c'dir prirodna
tamperatura ljudskog tela je 36, so c ll
topao, vruc; - geog. zarki pojas
alan teh. endotermicki, en-
dotermalan
nar. 1. v. 2. hamam
dam nar. hamam
termostat
toplotni, termicki
fiz. kalorija
nar. pec; ognjiste
ak. dat. 1, grejati, zagrevati
2. fig. priuciti, privici uvesti
1. grejanje, zagrevanje, lozenje;
- toplotni kapacitet; - sp.
zagrevanje (pre meca) 2. fig. dat. za-
netost, odusevljenje
1. grejati se, zagrevati se, ha-
valar vreme je otoplilo 2. dat. na-
viknuti se; zaneti se, o oduseviti se
bot. isiot, djumbir (Zingiber of-
ficinale)
kalerimetar
lm kalorimetrija
bot, kopriva (Urtica)
arh. bubuljica, cibuljica
1. koji ujeda, grize 2. grub, astar
(o tkanini stofu) 3. astar, hladan (ovetru)
1. ujed, rana od ujeda ili
uboda 2. zagriz, ogrizak; bir - armut krus-
ka od jednog zagriza
pass. od
(kolicina) za jedan zagriz, od
jednog zagriza
1 . ujedati, gristi 2. fig. grebati,
peci (o tkanini) O it gs-
termez post. pas koji ujeda ne pokazuje
zube
caus. od
1 grejni ll grejac
pass. od
1. gl. im. od 2. arh groz-
nica

ak. grejati, zagrevati; -
zagrejati sobu O nne koy-
mak stalno ponavljati nesto sto je proslo
(dogadjaj, posao)
dija/. oboleo od groznice; za-
razen malarijom
hem egzotermican
teh. konvektor, uredjaj za gre-
janje prostorija
konvekcija, sirenje topiate
ll termostera
promasaj; - gemek 1) promasiti,
ne pogoditi (metu) 2) fig. ne pridavati vaz-
nost, potcenjivati, omalovazavati
mor. usadiste, gnezdo Uarbola)
muz. lestvica, skala
ak, argo promasiti
v.
mor. pretovarenost (broda);
preopterecenost (luke)
mor. 1. palac, viljuska 2.
rebro, jegija (broda)
zool. riba (Sphyra-
ena sphyraena)
1. otpadak, refuz (robe); - ya
odbaciti, skartirati 2. odbacena
karta (u igri)
a arh. 1. is/. iskat (milostinja koja
se deli sirotinji za dusu pokojnika, cime ce
se on razdu.Ziti od zanemarivanih verskih
obaveza) 2. zbacivanje, obaranje, ski-
danje 3. arh. (probicavanije deleta)
1. onaj koji prima iskat 2. pros-
jak (na groblju), bo.Zjak
1 . popust; rabat 2. trg. dis-
konto, odbijanje procenta (pri ispacivanju
menica) 3. salj. odbacivanje, odbijanje; bu
szlerin - etmeli pola ovih reci
treba odbaciti; - etmek 1) praviti popust 2)
odbiti (procenat) 3) odbaciti (receno)
iskontolu sa popustom
481

vrsta malog broda sa jedrom
a 1 . popravljanje, poboljsanje;
prevaspitavanje, ancak okul -
eder decu moze samo skola da pre-
vaspita 2. bot. zoof. poboljsanje vrsta (bilj-
nih i zivotinjskih) 3. melioraCija (zemljista);
- etmek poboljsati, popraviti; prevaspitati
a poboljsanje; reforma; - yap-
mak sprovesti reformu
reformator; pristalica reformi
reformii:am
popravni'dom (za maloletnike)
a-p. v.
mokar, nakvasen; vlazan <> -
karga (ili 1) mo kar do go le koze,
mokar kao mis) bojazljiv, povucen; - kar-
gaya (ili dnmek pokisnuti do
gole koze 2) jako se uplasiti, prestrasiti se
mokrina, mokroca; vlaznost
v.
okvasiti se, umokriti se pos-
tali mokar
jastuce za vlazenje maraka (pre
lepljenja)
pass. od
ak. 1. mociti, kvasiti, vlaziti 2.
arg. zalepiti (samar); izlemali 3. fig. pok-
vasiti, zaliti (proslaviti)
caus. od
zvizduk; pisak; fijukanje
(vetra) ; siktanje (zmije); - almak 1) zviz-
dati; fijukati; siktati, sistali 2) 1-a/ izvizdati,
zvizdati kome
ak. izvizdati (u znak nes-
laganja, negodovanja)
pass. od
- nsz gram. afrikata, slivni
suglasnik
marlama 1 1. gl. im. od marlama k 2.
482
porudzbina, narudzba; po meri; - elbise
odelo po meri
1. dat. ak. naruciti, po-
ruciti; terziye elbise narucio
sam odelo od krojaca 2. ak. poruciti (pice,
jelo) bir kahve porucio sam
jednu kafu 3. preporuciti, savetavali 4.
predavati, poveravati (cijoj brizi); Allah'a
v. Allah
lsmarlanmak dat. pass od
bize iki narucerio nam je
pice
caus. od
bat. spanac (Spinacia
oleracea)
mor. tanko uze
(od dve zice)
mor. zaplitanje nekoliko la-
naca (u moru)
teh. lopatica
mor. skola (konopac za jedra)
spazam, grc; - a tutulmak
dobiti spazam
a nastojanje, navaljivanje, in-
sistiranje; istrajnost, upornost; - la upor-
no; /-da/ - etmek nastojati, insistirati; 2.
jako, zeleti
uporan, istrajan
pust, osamljen; nenaseljen (o
mestu); - gece gluva noc; - kalmak fig.
osamiti se
opusteti
pustos; nenastanjenost; fig.
osama, osamljenost
zoof. jastog (Homarus)
1 . jastucic (za bojenje stam-
bilja) 2. zig, znak; - resim gravira
stambulin (vrsta redengota
iz vremena sullana Abdul Aziza)
v. istavroz
a. arh. odabiranje; - nazariyesi
teorija prirodnog odabiranja
a. ath. termin;
a terminoloski
a 1. bol 2. fig. stradanje, patnja,
bol; - ekmek patiti, stradati
botan; mucan, te:Zak
a 1. prinuda, prisila 2. muzda,
neophodnost; ct. zorunluk
neophodan, nuzan; cf. zorunlu
bot. fototropizam, he-
liotropizam
1. svetlost; svetlo; 2. svetiljka,
- almak osvetljavati se; obasjavati se;
- reflektor; - bilgisi optika; -
brzina svetlosti; - karartma zamracenje,
zatamnenje; - senesi astr. svetslosna go-
dina O - u svetlu (misljenja,
razultata i sf.); - gstermek (ili tutmak)
fig.- osvetliti, objasniti, protumaciti; uputiti
elektriear; majstor rasvete (u po-
zoristu, na filmu)
bot. fototaksija
v.

jako svetleti, blestati; ,_ blistave
oc i
sijati, blistati, bles!ati
caus. od
svetao, blistav,
blestav ll projeklor
svetleti, sijati, blestati
caus. od
1. svetlucanje, treperenje 2. ble-
sak, sjaj, sev
1. svetlucav 2. sjajan, blestav
1. svetlenje, sijanje 2. v.
1. svetleti, sijati 2. zraciti
1 . zrak; Rntgen - rentgenski
zraci 2. mat. radijus
bilimi radiologija
bilimci radiolog
etkin radioaklivan
etkinlik rodioaktivnost
fiz. zracenje, radijacija
bolometar
fiz. (o) zraciti
koji zraci; - enerji energija zra-

vetljavanje
osvetljavanje, ras- cinja
ak. osvetljavati; obas-
javati
osvetljavati se, osvetliti se;
obasjati se
svetao; osvetljen; svetleci; - rek-
lam svetleca reklama
fotometar, svetlomer
lm fotometrija
neosvetljen, taman, mracan
fotosfera
- - blistavo, sjajno;
radiometar
ak. osvetljavati, rasvetljavati
nar. kriv noz sa dva drska (za ski-
danje kore)
1. to/k. Karadjozova kapa
2. nar. kapa (muska)
bot. svracje jagode (Biitum ca-
pitatum)
a 1. prijatan miris, miomiris 2.
(ili - bot. zdravac (Geranium)
mirisan, miomirisan, aramalican
a - olunmak dobiti ime, biti
483-

nazvan; - zere obicno, uopste, opste
uz ev
a.arh. praznoslovlje; bla gog-
lagoljivost
a mirisljav, aromatiCan
a mirisi
prodavac mirisa
(-) a arh. obavestanost, upu-
cenost, znanje
- nar. besmislice, gluposti, tri-
carije
484
(-du) dugajlija, gerostas
rostilj; resetka; ocak - vat-
riste ll (peean) na rostilju, sa rostilja (o
mesu, ribi); pili pile na rostilju
pogodan za rostilj (o niesu)
bot. bela slacica (Eruca cap-
padocica)
a ostecenje, nanosenje stete; -
etmek ostetiti
-i-
iade a 1. vracanje, povracaj, restitucija
2. odbijanje 3. obnavljanje, uspostavljanje;
/-1/ - etmek 1) vratiti 2) odbiti 3) obnoviti,
uspostaviti (mir i si.)
iadeli pouzecem, s placenim od-
govorom
iane a 1. pomoc; podrska 2. materijalna
pomoc, doprinos, prilog; - toplamak pri-
kupljati priloge; - vermek pruzati ma-
terijalnu pomoc: davati doprinos
lare a zajam, pozajmica, posudjivanje;
- etmek davati zajam, pozajmljivati, po-
sudjivati O
a 1. ishrana, hranjenje; snab-
devanje hranom; - voj. in-
tendatura; - etmek nahraniti, snabdeti
hranom; - ve ibate smestaj i ishrana
ibadet (-li) a 1. molitva; moljenje; bo-
gosluzenje, sluzba bozija; 2. kult, pos-
tovanje, obozavanje; /-al - etmek 1) moliti
se; 2) obozavati;
ibadethane a-p hram, bogomolja, sve-
tiliste, templ;
ibadullah a boziji robovi, ljudi ll
veoma mnogo, u izobilju, tusta i tma
ibare a 1. iskazivanje, izrazavanje; fra-
zeologija 2. izraz, fraza, recenica 3. pa-
ragraf 4. citat
ibaret (-ti) a ab/. sastavljen iz, koji se
sastoji iz (od); /-dan/ - olmak 1) biti sas-
tavljen iz (od) 2) sastojati se, sadrzati se
ibate a 1. smestaj; ct. sklo-
niste, utociste; - etmek 1) smestiti 2) sklo-
niti, zakloniti 3) voj. ukonaciti
ibda ( -1) a pronalazenje, otkrivanje,
pronalazak, otkrice, izum
ibdai a eriginalan
ibibik zool. pupavac (Upupa
epops)
ibik kresta (u ptica) 2. anat. gre-
ben 3. cuba, kieanka o - ini
arg. 1. prkositi, cikali 2) kocoperiti se
1. ibis (glupi sluga u ortaojunu)
2.arg. budala, luda, glupak
a 1. saopstavanje, oba-
vestavanje; saopstenje; 2.
slanje, odasiljka, isporuka, posiljka 3. po-
veeavanje; -al - etmek 1) saopstiti,
preneti 2} povecati
iblis a djavo, vrag, satana
ibne a vu/g. peder (pasivan}, ho-
moseksualac
ibnelik a vu/g. 1. pederastija 2. pe-
derasto ponasanje
ibra a 1. oslobadjanje (od oba-
veza, duga i si.), oprastanje (duga), raz-
resenje (od obaveze) 2. potvrda o prijemu,
priznanica 3. rehabilitacija; oslobadjanje
od optuzbe; /- 11 - etmek 1) oprostiti
(dug), osloboditi od cega 2) rehabilitovati
lbraname a-p 1. razresenje (od oba-
veze) 2. priznanica
lbranice 1 hebrejski jezik ll na heb-
rejskom
ibrani a hebrejski jezik ll na heb-
rejskom
ibraz a pokazivanje, izlaganje, preds-
tavljanje; podnosenje (isprava); -
etmek pokazati, izloziti; podneti (do-
kumenat)
ibre a 1. igla, kazaljka 2. bot. iglica, ce-
tina (u drveca)
ibret (-ti) a pouka, naravoucenije,
nauk; lekcija, opomena; /-dan/ - almak 1)
prihvatiti nesto kao opomenu, upozorenje;
- dersleri izvlaciti pouku; /-al -
olmak biti za pouku, biti naravoucenije ll
neobican, cudan o in kudreti nar. cudan,
grozan
485
ibrik
:' ibrik (sud za vodu s us kim.
gridm dgiih'plpkorn)
ibriktar acp sluga koji je polivao sullana
i druge velikodoslojnike pri umivanju i koji
se brinuo za ibrike, lavore i si.
p ibrisim - kurdu zool. svi-
lena buba (Bombyx mori)
proizvodjac ili prodavac ib-
risima
ibzal (-li) a darezljivost; -al- etmek
biti darezljiv, ne stedeti ne skrtariti
icabet (-ti) a 1. prihvatanje (poziva);
pristanak; prisustvovanje (nekom skupu); 1
-al - etmek 1) prihvatiti, pristatili 2) pri-
sustvovali
icap a 1. potreba, nuzda, ne-
ophodnosl; lrebovanje; - inda u slucaju
potrebe, po potrebi; - bakmak 1)
uciniti iito je potrebno 2) arg. sredili ne-
koga, ubiti; -.etmek biti potreban, bili ne-
ophodan 2. log. podvrdjivanje, afirmacija
icar a 1. izdavanje 2. kirija, renla; -
a etmek (ili vermek) izdavali, iznajmljivali
icat a 1. pronalazak, izum, 2. olk-
rivanje, pronalazenje 3. stvaranje; -
etmek 1) pronaci, otkriti 2) lazirati, izmisliti
O - izmislili neku gluposl
icaz a sazelost, konciznost,jezgrovitost
icazet (-li) a 1. odobrenje, dopustanje,
dozvola 2. potvrdjivanje, ratifikacija 3. dip-
lama, svedocenstvo; - almak 1) dobiti
odobrenje 2) dobiti diplomu; podici dip-
lomu
icazetname a-p diploma, sve-
docanstvo; diplama medrese
icbar a primoravanje. prisiljavanje, pri-
nuda; al - etmek primoravati, pri-
siljavali, prinuditi
icik - - leri eleikieri sve
podrobnosti, sve lajne, sva islina, sve fi-
nese; - ini potanka (do
silnica) istraziti, ispilali; pazljivo posmalrati
486
lernal (-li) a 1. sazetak, krala k pregiJd,
rezime, izVdd; 2. mat. zbir, ukupna sJo'ta,
s uma
a 1. izvrsavanje, ispunjenje, spro-
vodjenje, ostvarivanje; - komitesi izvrsni
komite!; - konseyi izvrsno vece 2. muz iz-
vodjenje 3. jur. izvrsenje sudskog zahteva;
- ya vermek podneti luzbu, tuzili ne-
koga; - etmek 1) izvrsili ispuniti, spro-
vesti, ostvariti 2)izvesti (muzicko delo) 3)
jur. pokrenuli; izvrsiti
leraat (-ti) a 1. pl. od icra 2. poduhvati,
akcije, mere 3. ispunjenja 4. izvodjenja
i (i) 1. unutrasnjost, unutrasnja
na; - ini evirmek 1) prevrnuti 2)
fig. pastavili sve naglavu; - i oto-
bs gradska linija, autobusa; yurt - i u
zemlji, po zemlji 2. supljina; - i pra-
zan, supalj 3. sredina, sri, jezgro; - i
srcevina 4. kul. nadev, punjenje 5. udub-
jenje, udubljena strana; avu - i dlan 6.
utroba, unutrasnji organi 7. srce, dusa;
unutrasnji mir; - i ferahlamak smiriti se,
odahnuti; - dusevni mir; -
unutrasnji nemir; - ten gelen isk-
ren, srdacan ll 1. unutrasnji (u raznim zna-
cenjima) 2. unutrasnji (koristi se za
gradjenje slozenica; - ekonomik durum
unutrasnja ekonomska situacija 3. donji,
unutrasnji; - donji ves 4. oljusten,
ociscen; - ocisceni pistaci u funkciji
izafetska postpozicije; - inde unutar;
usred, medju; - imizde medju nama;
- inden 1) kroz 2) us red 3)iz; - ine u,
unutar - inden u sebi, iz dubine duse, u
dusi; - ler srceparajuCi; - ler
radostan, veseo, prijatan; - i raz-
veseliti se, raspoloziti se; /- - ini
amak 1) oraspoloziti, razveseliti 2) ot-
varili dusu; - ine <:!lan koji obuhvata; -
i almamak 1) ne osecati potrebu za jelom,
ne primali (hranu) 2) ne zeleti, ne biti ras-
polozen za; - i bay mak 1) b ili mrtav gla-
dan, pregladneti 2) ne osecati se dobro
(od slatkisa); - ini 1) isprazniti
se 2)reci sve sto je na dusi; -
mu ka, gadjenje; - ekmek 1 )jecati, plakati
2) uzdisati; - i ekmek zeleti; -
inden ne moci resili nesto; -
inden resiti, postici; - ini dkmek
isprazniti se, rastererili se, olvorili - i
erirnek biti veoma zabrinut; - etmek arg.
krasti, ukrasti, prisvojiti; - ine etmek vulg.
unerediti se; inden geirmek razmisliti
o, razmotriti; - i gemek 1) dremnuti 2)
razg. biti suvise star i nemecan za bilo
kakvu pomoc; - inden gelmek pozeleti
nesto spontano uraditi, prohteti se; - i git-
mek 1) imati proliv 2) jako zeleti; - i
gtrmemek 1) ne moci podneti 2) ne
moci uradili 3)biti ljubomoran na nekoga; -
i kalkmak 1) dici se (o stomaku), prevrnuti
se (o stomaku) 2) skoro zaplakati; - i kan
patili u sebi; - ine kapanmak
zatvarili se u sebe; - i biti
veorna gladan; - ine kurt
uci crv sumnje u koga; - inden okumak
1) citati u sebi 2) arg. psovati u sebi; -
. inde o.lmak biti umesan u nesto;
- i rahat etmek smiriti se; - grad-
janski rat; - ine vulg. uprljati;
pokvariti, unistiti; srediti; - i do-
sadjivati se; - ine sinrnek 1) biti srecan,
zadevoljan 2) biti spokojan; /-1/- ine so-
gelmek voleti nekog mnogo, obo-
zavati; onu iime geliyor dodje
mi da ga pojedem; - i srmek imati proliv;
- tez nestrpljiv; - trerne /ing. epenteza; -
i etmek nar. biti kaona iglama, biti
nestrpljiv; - i biti isptJnjen
srecom; - yanmak 1) biti zedan 2) pre-
zivljavati, biti. ubijen od bo la, patiti; - y-
k m zahvalnost; - yrek en-
dokardijum
i asalak biol. endoparazit
i bkey konkavan
i deribot. endoderm
ie introspekcija
iecek 1. napitak 2. pice ll pijuci,
za pice; bize - bir getirin! donesite
nam nesto za pice
ie dnkintrovertan
ie dnklk introverzija
i ek (-ki) /ing. infiks
ii ci
ie 1 . introvertan, autistican 2.
sizefren
ie - sizofrenija
ie 1. zatvorenost, po-
vecenost, autizam 2. sizofrenija
ieri, ierisi (-ni) unutrasnjost, unut-
rasnja strana, unutra, iznutra; .,. ye almak
uvesti unutra; - buyrun (ili - ye buyrun)
izvolite! izvolte udjite!; izvolite! izvolte -ud-
jite!; - ye dalmak banuti, grunuti; - gir-
mek 1) uci 2) nar. izgubiti novac (u poslu)
3. nar. ici u zatvar ll unutrasnji lll u funkciji
izafetske postpozicije; - sinde u, unutar; -
samimi bir hava - sinde
devam razgovori su nastavljeni u
srdacnoj atmosferi
ierik 1 sadrzaj; ll log. implicitan,
koji se podrazumeva
ieriksiz prazan, bez sadrzaja
ierlek 1. udaljen, periferan 2. uvucen
ierierne ozlojedjenost, ljutnja
iirlemek dat. ljutiti se (na nekoga) u
sebi, biti kivan na
ierme 1. obuhvatanje, ukljucenje, ub-
rajanje 2. log. implikacija
iermek 1. sadrzavati, obuhvatati 2.
log. implicirati
i gbek bat. halaza
i gd 1. instikt; 2. intuicija
i gdl 1. instinktivan 2. intuitivan
i gvey, i gveyisi (-yi) (-ni) do-
mazet; - nden hallice nar. tako i tako,
komsi komsa; nista bolje nego ziveti u laz-
bini
iici pijanica, alkoholicar; ok - dir
mnogo pije O kan - krvopija
487
iim
iim 1. pijenje 2. gutljaj 3. pusenje 4.
ukus (necega sto se pije ili pusi)
iimil 1. koji ima nekakav ukus 2. uku-
san, prijatan
iin 1 1. zbog, radi, jer, zato sto: 2. za 3.
da bi, kako bi, 4. o, u vezi sa O ne- ? 1)
zasto, zbog cega?; onun - 1) zato, zbog
toga 2) za, radi njega
iin2 unutrasnji; skriven; dubak
iin3 - - 1. u sebi, za sebe, u dusi;
tajna, skriveno, patajno 2. unutrasnji, tajni
iinde 1. unutar, u 2. za u roku od, u
toku 3. pun. kaji ima mnaga; yz
- lice mu je puno bora
iindekiler sadriina, sadrzaj
iindelerne log. ukljucenje; ubrajanje
lirilmek pass od iirmek
iirmek dat. ak. 1. napiti nekoga; dati
nekame da pije 2. arg. pretuci, izmlatiti, iz-
biti
iirtmek caus. ad iirmek
gutljaj, nacin pijenja
(-ni) unutrasnji paslavi; I
Ministar unutrasnjih paslava; I
leri Ministarstva unutrasnjih
poslava
iit pice
iiter ubrizgac
iitim med. injekcija, ubrizgavanje;
iitme med. davanje injekcije, ub-
rizgavanje
iitmek med. davati injekciju;
iken alkaholicar, pijanica
iki 1. akaholno pice, opojni napitak: -
almak 1) piti 2) kupiti pice; - imek (ili
kullanmak) piti, - prohibicija al-
kahola; - m yok 1) ne pijem
2) nemarn pica: - al-
kohalizam
488
iikici 1. ljubitelj pica; pijanica, lice kaje
vali dabru casicu 2. prodavac alkoholnih
piea
ikili 1. pijan, pripit 2. mesto gde se
sluzi alkohal; - lokanta restoran u kame
se sluzi aklohal
ikin til. 1. imanantan 2. unutrasnji
ikisiz 1. trezan; bez piea 2. gde se ne
taci alkohol, gde se ne pije alkohal
i kulak (-M anatunutrasnje uvo
ilem log. pajam, ideja; shvatanje, ko-
natacija
iiemel 1. obuhvatan, abiman 2. koji
sh va ta
ilemsizlik beznacajnost
ilenmek ab/. uzbudjivati se, uzrujavati
se: prezivljavati u sebi, primatk srcu
ili 1. koji ima nesto unutra, punjim sa
2. emacianalan, veama osecajan, asetljiv
3. tuzan, zabrinut, potresen, dirljiv 4. bii-
zak, intiman ll 1 . iskreno, otvorena, in-
tim na 2. familijarno
ili 1. srdacan, otvaren, iskren,
prisan, intiman; prostadusan 2. familijaran,
preterana blizak; /-la/ - olmak 1) biti in-
timan, biti 2) biti familijaran; biti u
srodstvu
ilik donje rublje
iiilik neznost, asetljivast, senzibilnast
ime 1, pijenje, pice; - suyu voda za
pice 2. pusenje 3. upijanje, apsorpcija 4.
izvar mineralne vade O ant - polaganje
zakletve
imek ak. 1. piti, ispijati 2. pusiti 3. upi-
jati, apsarbovati O itikleri su git-
memek biti intimni prijatelji
imeler mineralni izvori
i mimar unutrasnji dekorater, arhitekta
za unutrasnju dekoraciju
i 1. unutrashja dekaracija 2.
unutrasnja arhitektura, entarijer
i rt med. endotel
i plazma med. endoplazma
ire arh. 1 unutrasnja strana, unut-
rasnjost ll 1. u, unutar 2. medju, usred,
po s red
irek ezoterican, unutarnji; skriven,
tajni, mistican;
i fiziol. hormon; unutrasnje lu-
cenje; - bezleri endokrine zlezde
i salgibilim endokrinologija
isel unutrasnji; duhovni
ises: - /ing. sinkopa; - t-
remesi /ing. epenteza
iten 1 1. iznutra, u sebi 2. srdacno, isk-
reno, prisno ll srdacan, iskren, prisan;
itenlik srdacnost, iskrenost, prisnost
itensizlik neiskrenost
i tepi psih. kompulzija, impuls
i ters mat. suprotan naizmenican
itihat a. 1. misljenje, ubedjenje,
pogled, stav 2. tumacenje, interpretacija 3.
doktrina, ucenje 4. is/. idZtihad (resavanje
pitanja na osnovu serijatsko-pravnih iz-
vora Kur'an'a i hadisa)
itiina a 1. skupljanje, sastajanje,
gomilanje; koncentracija 2. skup, skups-
tina, sastanak, zbor, zasedanje 3. voj.
zbor, smotra 4. astr. konjunkcija; - etmek
1) skupljati se, sastajati se 2) vecati, sa-
vetovati se konferisati, zasedati
itimal a drustveni, socijalni;
itimaiyat (-ti) a sociologija;
itinap a uzdriavanje, odricanje,
apstinencija, izbegavanje; opreznost; /-
dan/ - etmek uzdrzavati se, odricati se iz-
begavati
i trnce /ing. objektna recenica
i tzk ( statut, intemi pr()pisi,
uredba, pravilnik
i salo
idarece
i unutrasnja gradja, unutrasnja
struktura
i yaprak biol. endoderm
i ap mat. apotema
i yrek: - anat. endokardijum
i yz 1. unutrasnija strana; sustina, bit
2. nalicje, pozadina, pravo lice; - n
meydana razotkriti, de-
maskirati, izneti na videlo
i zar biol. intina, unutrasnja membrana
idadi idadiya a ist. srednja skola, gim-
nazija
idam a smrtna kazna, pogubljenje; -
smrtna kazna; etmek pogubiti,
izvrsiti smrtnu kaznu
idame 1. produzenje, nastavljanje, nas-
tavak 2. odrzavanje, cuvanje; - etmek
1) produzavati nastavljati 2) odrzavati, cu-
vali
1. smrtna kazna 2. osudjen na
smrt 3. osudjenik na smrt.
idare a 1. upravljanje, rukovodjenje 2.
uprava, rukovodstvo, rezim, vladavina; cf.
ynetim; - si pod upravom,
pod rukovodstvom 3. administracija; ured,
uprava, direkcija, biro, komite!, odsek; -
amiri nacelnik uprave, sef direkcije; -
administrativna uprava 4. eko-
nomija, stedljivost; - ile geinmek ziveti
stedljivo; - sini bilmek ziveti ekonomicno
5. - (ili kandili) nocna lampa,
lampa na kerozin; - etmek 1) up-
ravljati, rukovoditi, vladati kontrolisali 2)
upravljati vozilom, voziti 3) stedeti, eko-
nomisali 4) biti dovoljno; bu su idare
etmez nece biti dovoljno vode 5) biti po-
godan, biti prikladan; vredeti 6) postupati
pazljivo 7) prikriti, zataskati, zabasuriti -
ederiz snaci cemo se, sredicemo; -
etmez to se ne isplati, ne vredi
idarece 1. po upravi, prema ad-
ministraciji 2 .. od uprave, od
administracije
489
idareci
idareci 1 1. upravnik, rukovodilac, di-
rektor, organizator 2. politicki rukovodilac,
lider; - ler rukovodioci, rukovodstvo, .lideri
ll 1. upravni, rukovodeci 2. koji ima or-
ganizatorsko (rukovodece) 3.
ekonomiean, stedljiv
lderecilik 1. administracija, ru-
kovodjenje 2. organizaciona sposobnost
3. tak!
idarehane a-p . 1. ustanova, biro, kan-
celarija 2. uprava; administracije 3. zgrada
redakcija (lista i si.)
idarelmasiahat (-ti) zivotarenje; u pos-
lovima) - etmek zivotariti
idareli koji ima rukovodeceg is-
kustva, koji ima organizatorske spo-
sobnosti, .efikasan 2. ekonomican; stedljiv
3. odgovarajuci, pogodan, prikladan, dos-
tupan
idaresiz 1 . koji ne zna da upravlja, ru-
kovodi; koji nema organizatorskog talenta,
nesposoban 2. neekonomican, rasipan
nepraktican
idaresizlik 1 .. nepravilno upravljanje,
lose rukodjenje; neorganizovanost 2. ne-
ekonorriicnost, rasipnistvo, neprakticnost
idari a upravni, rukovodeci, ad-
ministrativni, organizacioni
iddia a 1. tvrdjenje, tvrdnja 2. zahtev,
pretenzija; - da bulunmak tvrditi 3.
tvrdoglavost, svojeglavost, in-
sistiranje 4 .. opklada; etmek 1) tvrditi;
cf. savlamak 2) zahtevati, insistirati; pre-
tendovati O - ya (ili
kladiti se uporan, tvrdoglav
upornost, tvrdoglavost
1. pr<tenciozan, samopouzdan
2. sporan
iddianame a-pjur. optuznica; ct. savca
bez pretenzija; skroman, jed-
nostavan, prost
ideal 1 ideal ll idealan
490
idealist (-ti) idealista ll idealilieki
idealizm fiil. idealizam
ldefiks fiksna ideja cf.
identik mat. identican, jednak
ideolog (-gu) ideolog
ideoloji ideologija
ideolojik ideoloski
idi 1. sufiks treceg lica jednine perfekta
2. kao, kao na primer, kao st6 je (kod nab-
rajanja); sabundu, ne
kupio sam sve stoje pot-
rebo, ka o sap un, sampon ...
id.il /it. idila
idiopati psih. idiopatija
. V.
idrnan a 1. trening, treniranje; vezbe,
vezbanje; - yapmak trenirati, vezbati 2.
kondicija;.- etmek trenirati
1. sportista, onaj koji trenira 2.
trener, nastavnik fizickog vaspitanja
1. utreniran, u kondiciji 2. ria-
viknut na, koji ima iskustvo u necemu
idrak (-ki) a 1. shvatanje, razumevanje;
spoznavanje 3. sazrevanje 4. psih. per-
cepcija; - etmek 1) shvatiti, razumeti,
spoznati 2) postici, dostici, doziveti
idraksiziik nerazumevanje, nesh-
vatanje, glupost
idrar a mokraca, urin; - med.
mokracna besika; - yolu med. mokracni
kanal, uretra; teskoca mokrenja,
disurija
idris bot. magriva (Prunus
mahaleb)
ldris otu (-nu) bot djipovia (And-
ropogon)
ifa a 1. ispunjejne, izvrsejne; zavr-
savanje, ostvarivanje 2. isplata, otplata
(duga isi.); - etmek 1) ispuniti, iz\trsiti,
zavrsiti, ostvariti 2) isplatiti, otplatiti (dug.
isi.)
ifade a 1. izrazavanje, izlaganje, for-
mulisanje, nacin izrazavanja 2. izraz lica
3. izjava, iskaz, svedocanstvo; - sini
almak jur uzeti izjavu 4. fraza, rec, izraz;
bir - ile drugim recima 5. stil; -
etmek 1. izraziti, izloziti, formulisali 2) zna-
citi, oznacivati, imati vrednost
ifadeledimek ak. osmisliti, dati zna-
cenje,
iffet ( -ti) a 1. cednost, nevinost, ne-
porocnost 2. cestitost, postenje
iffetli 1. cedan, nevin, neporocan 2.
cestit, pasten
iffetsiz 1 . koji nije cedan koji nije nevin
2. neposten, porocan, lakog morala
iffetsizlik 1. necednost, bludnost, po-
rocnost 2. nepostenje
ifildemek nar. drhtati, podrhtavati
iflah a. 1. blago; sreca; dobro 2. spas,
spasanje; oporavak, ozdravljenje; - olmak
1) biti srecan 2) oporaviti se, ozdraviti o -
kesilmek nar. iscrpsti se, oslabiti; -
kesrnek oduzeti snagu, iscrpsti
iflas a. 1. bankrotstvo, nesolventnost,
nesposobnost placanja 2. krah, propast,
neuspeh; - etmek 1) bankrotirati 2) ne u s-
p eti (o ideji, planu)
ifrat a 1. preterivanje, pre-
uvelicavanje 2. visak, izobilje; - etmek
preterivati, preuvelicavati; - a kamak
preterivati, preuvelicavati
ifraz a 1. jur. parcelisanje (zemlje) 2.
razdvajanje, deljenje, odvajanje 3. sek-
recija; - etmek 1) parcelisati, deliti,
razdvajati 2) luciti
ifrazat a 1. pl. od ifraz 2. biol. iz-
lucie, sekreti
ifrit (-ti) a 1. djavo, demon, zao duh 2.
fig. cudoviste, nakaza o - kesilmek (ili
olmak) naljutiti se pobeseti
Iik
ifsat a 1. kvarenje razaranje; ko-
rupcija 2. nagovaranje, huskanje, sub-
verzija; - etmek 1) pokvariti, srusiti; ko-
rumpirati 2) nagovarati, huskati
a otkrice, obelodanjivanje; oti-
javljivanje, sirenje glasova; - etmek
razglasiti, obelodaniti, objaviti
pl. od - ta bulunmak
otkriti, obelodaniti, objaviti
iftar a isi. 1. prekidanje posta 2. iftar
(ramazanska vecera u prvi sumrak kojom
se prekida dnevni post)
1 1. hrana koja se jede kada se
prekine post 2. koji ji pogodan za jelo pri-
likom prekidanja posta !1 malo, jako malo
iftihar a ponos, samouverenost, ger-
dost, cast, slava; /-la/ - etmek ponositi se
nekim, biti panosan na nesto
iftira a 1 klevata, ogovaranje, panjkanje
ll klevetnicki; /-al - etmek klevetati, ogo-
varati, opanjkavati; - ya biti ok-
levetan
1 klevetnik, insinuator ll kle-
veinieki
1. vreteno, motovilo; -
vretenastog oblika 2. teh. stozer, vreteno
bot. kurika (Euonymus
europaeus)
a nezadovoljstvo; razdrazenost,
uzrujanost
bot. datina, divlja masiina (Eia-
egnus angustifolia)
v. iskarpela
strojenje, kastriranje ll ustrojen,
uskopljen, kastriran; /-11 - etmek ustrojiti,
uskopiti, kastrirati
(-li) a 1. zavodjenje; prevara, ob-
mana 2. silovanje; /-11 - etmek 1) zavesti;
prevariti, obmanuti 2) silovati
koji ima vreteno, koji ima osovinu
491

1. igla, iglica; - (ili gz)
usica igle 2. z.ihernadla; Gioda, spenadla 3.
ukrasna igla, bros 4. kazaljka; igla;
- si igla kompasa 5. zaoka, zalac 6. trn,
bodlja, bodljika, iglica 7. bot. stubic 8.
udica 9. injekcija; - vurmak (ili yapmak)
dati injekciju 1 O. voj. udarna igla 11. fig.
zajedljivost, ostre, zajedljive reel, zaoka; f-
al - (ili sokmak fig. bosti, uba-
dati O - atsan yere puno kao
oko; - seyretsek
uzvoditi zakljucke na cisnovu sitnih stvari;
- ile akupunktura; - dn-
mek postati kost i koza; - vez - yut-
maymuna dnmek pretvoriti se u
kost i kozu
dupli bod
1. onaj ko daje injekcije 2. pro-
davacigli
1. iglica 2. trn, bodljika 3.
biol. zaoka 4. osnac 5. vertikalna osovina
davanje injekcija
jastucic za igle
sarkazarn
dat. ak. 1. probosti, ubosti
2. pricvrstiti, zakaciti (ciodama) 3. bockati,
peckati, govoriti sarkasticno
1. biti proboden, biti ubo-
den 2. biti pricvrscen (ciodama), biti za-
kacen 3. biti predmet bockanja, peckanja
1. bodljikav, siljast; 2. fig. za-
jedljiv, jedak, sarkastican
1. s iglom, koji ima iglu (iglicu) 2.
prikacen 3. fig. zajedljiv, jedak, sar-
kastican za O - (ili nezgodna si-
tuacija
jastuce za iglice
zoo/. svrdlari (Terebrantia)
bot. cetinari (Co-
niferinae)
(-ci) 1 odvratnost, gadjenje ll
492
odvratan, gadan, gnusan, mrzak, an-
tipatican
ak. izazivati odvratnost,
gadati se, zgaditi se
gadljiv
pass. od
gadjenje, odvratnost
ab/. gaditi se, gnusati se,
oseeati odvratnost prema nekome, ne-
cemu
gadjenje, gnusanje, odvratnost
ihale a licitacija, licitaciona ponuda,
tender; - etmek dodeliti ugovor
- i hali akuzativ
iham a 1. dvosmislenost, dvozacnost 2.
/it. upotreba dvosmislene reel u onom
manje poznatom znacenju
ihanet (-ti) a izdaja, izdajstvo, ne-
verstVo; /-al- etmek izdati, biti neveran
ihata a 1 . opkoljavanje, okruzivanje,
opsada 2. opsirno znanje 3. razumevanje,
shvatanje; /-1/- etmek 1) opkoliti, okruziti
2) razumeti, shvatiti
1. ogroman, prostoran 2. koji
ima siroko znanje 3. koji razume, koji
shvata, ostrouman
ihbar a 1. obavestavanje, obavestenje
2 .. prijava, tajna dostava, denuncijacija; /-
a,-1/ - etmek .1) obaviti 2) prijaviti, dos-
tavili
obavestajac, dostavljac
ihbariye a 1. ir od ihbar 2. oba-
vestavanje, saopstavanje, obavestenje,
saopstenje, objava, izvestaj, prijava 3.
nagrada za dostavljaca
prijavljen
ihbarname a-p 1. pismeno oba-
vestenje, objava, prijava 2. izvestaj
ihdas a stvaranje, osnivanje, razvijanje;
uspostavljanje; pronalazak; etmek
stvoriti, osnovati, razviti; uspostaviti, pro-
naci
ihlal (-li) a 1. narusavanje, ostecivanje
2. nepostovanje, nepridrzavanje, ne-
ispunjavanje, neizvrsavanje 3. prekrsaj; /-
1/ {ili eylemek) 1) narusavati, os-
tecivati 2) ne postovati, ne pridrzavati se,
ne ispunjavati, ne izvrsavati 3) prekrsavati
ihmal (-li) a nemarnost, nebriznost,
nehat, potcenjivanje zanemarivanje, oma-
lovazavanje; etmek zanemarivati, pot-
cenjivati, omalovazavati
ihmalci 1 nemaran covek ll nemaran,
nehajan, neuredan; zanemaren
ihmalcilik zanemarivanje, nemarnost,
nebriga
ihmalkar a-p v. ihmalci
nemarnost, nehaj
ihracat ( a 1. pt. od ihra 2. izvoz,
eksport 3. izvozenje
1 izvoznik ll izvozni
1. izvoz, eksport 2. bavl-
jenje izvozom
ihra a 1. izvoz, eksport; sermaye
izvoz kapitala 2. izvlacenje, vadjenje 3.
iskljucenje, isterivanje, izbacivanje (iz
skole isi. ) 4. voj. izvrsiti desant etmek
1) izvoziti 2) izvlaciti, vaditi 3) iskljuciti, is-
terati, izbaciti 4) voj. izvrsiti des ant
ihram a 1 . toga, tunika 2. isi. ihra m
(beli ogrtac od vune ili pamuka koji nose
hodocasnici u Meki) 3. presvlaka za na-
mestaj 4. prostirka za pod (<id vune);
dan skinuti ihram; a girmek ogr-
nuti se ihramom
ihraz a primanje, dobivanje; postizanje;
- etmek steci, zaraditi, postici; dobiti
ihsan a 1. dobrocinstvo, milost, dobro
delo; usluga 2. blagonaklanost 3. nagrada,
poklon, dar; - etmek 1) cinili dob-
rocinstvo, davati milostinju 2) pokazivati
ihtimal
blagonaklonost 3) pokloniti, dati
ihsas a 1. na.govestaj, insinuacija, in-
dikacija 2. oseeanje, osecaj 3. psih. culo; 1
-a, - etmek 1) nagovestiti, insinuirati 2)
osetiti
ihtar a 1. opomena, upozorenje; /-al
da bulunmak opomenuti, upozoriti; - ce-
ukor 2. jur. poziv, pozivnica;
etmek 1) opomenuti, upozoriti 2) unapred
obavestiti
ihtarname a-p 1 . pismena opomena,
pismeno upozorenje 2. obavestenje, pro-
test (menicni i si.)
ihtikar a spekulacija, mahinacija; prep-
rodavanje;
ihtita a 1.med. konvulzija 2. podr-
htavanje, drhtanje {glasa i si.); -etmek 1)
grciti se, trzati se; podrhtavati (o glasu i
si.)
ihtilaf a 1. nesporazum, konflikt, spor,
inciden!, nesuglasice, disput; - a
doci u konflikt 2. opozicija; - etmek pre-
pirati se, raspravljati se, svadjati se, stu-
pati u konflikt
ihtilal {-li) a 1. revolucija 2. nemir,
buna, komesanje, ustanak; - yapmak 1)
izvesti revoluciju 2) dici ustanak, podici
bunu
revolucionar
ihtilam a med. polucija;
ihtilas a pronevera, kradja;/-1/- etmek
proneveriti, krasti
ihtilat a 1. med.
yapmak iskomplikovati se 2. kontakt, dru-
zenje, odnos; - tan menetmek jur.
izolovati
ihtimal {-li) a 1. mogucnost, ve-
rovatnoca, prilika, pretpostavka; cf. ola-
- dahilinde u granicama mo-
gucnosti, sto je moguce; - i var
moguce, verovatno; /-al - vermek do-
pustiti, dozvoliti, omoguciti; pretpostaviti;
493
ihtimali
i yok nemoguce, neverovatno 2. moguce
verovatno, moze biti; - ki verovatno
ihtimali moguc, verova tan; ct.
ihtimam a 1. paznja, briga, briznost,
staranje 2. zalaganje, revnost, marljivost;
- etmek 1) brinuti se, starati se, voditi
brigu, biti pazljiv 2) zalagati se, biti marljiv
ihtira (-a1) a 1. pronalazak, izum; ct.
bulgu; - patent 2. izmisljotina, laz; 1
- etmek 1) pronaci, izumiti, otkriti 2) iz-
misliti, slagati
ihtiram a postovanje, pijetet, pocast; l-
a/ - etmek postovati, uvazavati, ukazivati
pocast
ihtiras a 1. strasna zudnja, pohlepa 2.
osetljivost, senzibilnost, pozudnost, strast;
- la strasno 3. ambicija, castoljubje
1. strastan, pohlepan 2. am-
biciozan
ihtiraz a 1. predostroznost, oprez,
obazrivost, paznja 2. uzdrzavanje, od-
ricanje, odbijanje, izbegavanje o - kayd,
- klauzula, napomena; - s
napomenom
ihtisar a 1. skracivanje, smanjivanje,
redukcija; rezimiranje 2. mat. kracenje; up-
roscavanje; /-1/ - etmek 1) skracivati,
smanjivati, redukovati, rezimirati 2) mat.
skraCivati; uproscavati
ihtisas 1 a cu lo, osecenje;
ihtisas2 a specijalnost, struka, kva-
lifikacija; specijalizacija; - grmek spe-
cijalizovati se; - yapmak specijalizovati
se; biti na specijalizaciji
a raskos, velicanstvenost,
bljestavost
ihtiva a sadrZaj, obuhvatanje; -
etmek sadrzavati, obuhvatati; ct. kap-
samak
ihtiya a 1. potreba, nuzda, ne-
ophodnost; gereksinme; - u slu-
caju podrebe; - a cevap vermek podmiriti
494
potrebu; - duymak osecati potrebu; /-al -
olmak imati potrebu za, biti neophodan
2. siromastvo, beda, oskudica; - iinde
biti siromasan, ziveti u bedi
ihtiyar1 a 1. starac, stariji eovek ll
star, stariji; - olmak 1) ostariti 2) biti star
ihtiyar2 a 1. izbor, opcija; 2. (slobodna)
volja, pravo izbora 3. pokornost, po-
niznost; izmirenje, pomirenje, dogovor;
- etmek 1) izabrati, odabrati 2) preferirati,
dati prednost necemu 3. tolerisati, pod-
nositi, izdrZavati, nositi se sa
ihtiyari neobavezan, izboran, fa-
kultativan, proizvoljan, po slobodnom iz-
boru
ihtiyarlamak stariti, ostariti
ihtiyarlatmak caus. od ihtiyarlamak
starost; - emekli pen-
zija
ihtiyat a 1. opreznost, obazrivost,
predostroznost; - tedbirleri mere pre-
dostroznosti 2. rezerva, zaliha; cf. yedek;
- akesi rezervi fond; su enerji - hid-
roenergetske rezerve O - s na-
pomenom, s dozom sumnje
ihtiyaten a 1. iz predostroznosti, iz
obazrivosti 2. kao rezerva
ihtiyati a predostrozan, oprezan, obaz-
riv, preventivan; - tedbirler mere pre-
dostroznosti, preventivne mere
ihtiyatkar 1. oprezan, obazriv, pazljiv
2. stedljiv, skrt
1. oprezan, obazriv, pazljiv 2.
stedljiv' skrt
1 1. neoprezan, nepazljiv; ne-"
obavezan, bezbrizan 2. rasipan ll bez re-
zervi, bez zaliha
1. neopreznost, nes-
motrenost, nepaznja 2. rasipnistvo; -
etmek 1) biti neoprezan, biti nesmotren 2)
rasipati, nepazljivo trositi
ihtizaz a 1. treperenje; titranje, vibracija
2. jeza, drhtanje; - etmek treperiti, trhtati
ihvan a 1. prijatelji, drugovi 2. sa-
putnici, kompanjoni, istomisljenici; - din
istovernici
ihya a 1. vracanje u zivot, vaskrsenje;
med. reanimacija 2. ozivljavanje, pro-
budjivanje 3. uspostavljanje, obnova, re-
4. moljenje bogu do jutra;
- etmek 1) vratiti u zivot, oziveti, vaskr-
snuti 2) obnoviti, rekonstruisati 3) moliti se
bogu do julra
ihzar a 1. pripremanje, priprema 2. po-
zivanje, paziv; /- - etmek 1) pripremiti 2)
pozvati
ihzari pripremni
ika (-1) a cinjenje, izvrsavanje; is-
punjenje; - etmek uciniti, izvrsiti; ispuniti;
cinayet - etmek izvrsiti zloCin
ikame a 1. zamena 2. naseljavanje 3.
smestanje. razmestanje 4. postavljanje,
postavljenje, ustanovljanje 5. podizanje,
otvaranje spora) 6. podnosenje,
pokazivanje 7. hem substitucija; - etmek
1) zameritr 2) naseliti, smestiti, razmestiti,
namestili 3) postaviti (strazu i si.) 4) po-
dici, pokrenuti, olvorili (sudski spor); - i
dava etmek podici tuz bu protiv nekoga; -
i hccet etmek protestovati; 5) podneti,
pokazati
ikamet (-ti) a boraviste, stanovanje,
prebivaliste, stan; - senedi (ili tezkeresi)
potvrda o mestu stanovanja, dozvola bo-
ravka; - etmek stanovati, boraviti, pre-
bivati
ikametgah a-p 1 . mesto stanovanja; re-
zidencija; - promeniti mesto
stanovanja 2. voj. razmestaj, polozaj vojs-
ke
ikaz a opomena, upozorenje; - etmek
opomenuti. upozoriti
ikbal (-li) a 1. sreca; uspeh; napredak,
progres 2. zelja, ceznja 3. odaliska, sul-
ikbal
, tanova omiljena naloznica O -
bogatas koji je izgubio bogatstvo
iken dok, dok traje
iki 1. dva; - dilde szlk dvo-
jezicni recnik;- kat 1) dva sprata 2) dvost-
ruk, dva puta; - misli dva puta, dvostruko
2. dvojka (ocena); - dobio je dvojku 3.
(ili - ) dva-tri, malo, par, nekoliko; - laf
atmak reci par reci; - var size imam
nesto da vam kazem, hocu da vam kazem
par reci 4. sa retima koje se zavrsavaju
na -li i -lik grade kovanice na dvo-;- ayak-
dvonog; - heceli /ing. dvoslozni; - ki-
za dvoje; - masa sto za dvoje
O - ahbap nar. nerazdvojni dru-
govi; - arada bir derece kalmak biti u
teskoj situaciji; - arada kalmak ne znati
kome verovati; - aslan bir posta
posl. dva lava ne mogu stati u jednu kozu;
dva ata na jednim jaslama ne mogu biti; -
kalmak nalaziti se izmedju
dve vatre; - bir kazanda kaynamaz
post. dve glave se ne mogu kuvati u istom
loncu; dve jake licnosti s razlicitim sta-
vovima ne mogu raditi zajedno; -
olmak biti obostrano; - de bir cesto, stal-
no, svaki cas; - sini bir kazana koysalar
kaynamazlar ne mogu nikako da se
sloze; - buukluk metaini novac od dve i
po li re; - bklm 1) pogrbljen, pre-
samicen (od starosti) 2) dvostruk; - cami
beynamaz (ili binamaz)
zbunjen; - bir hamamda
post. dvoje golih pristaju hamamu; dvoje
siromasnih ne mogu zasnovati srecan
brak; - dinle (ili bin bir syle post.
dva puta slusaj jednom reci; dva puta meri
a treci kroj; - eli kalmak ose-
cati se nemocnim; - elim gelecek
kunem se da govorim istinu; - evli bi-
gamican; - geeli u dva reda, jedan nasp-
ram drugog; - gzm dragi; - gz iki
esme jako plakati, prolijvati suze; -
gzm kr olsun ki; da bog da ob-
nevideo! (kletva) - gzm nme
ki dabog da mu oci poispdale! (kletva); -
495
iki
gnde bir svaki drugi dan; cesto; - iki
dvoje po dvoje; - kaptan bir gemiyi ba-
pos/. gde mnogo babica tu kilava
deca; - karpuz bir posl.
dve lubenice ne mogu da stanu pod jedan
pazuh; ne mogu se dve stvari raditi; od-
jednm; - kere dva puta; - kulak bir dil
Iin posl. dva uveta, a jedan jezik; dobro
slusaj, a malo pricaj; - nokta dve tacke
(:); - si izmedju dvoje; - {dokuz)
l bir bi posl. dva puta meri jedamput
seci; - etmek vredeti, disk-
reditovati; - etmez ne vredi ni pet
para; - sz (ili bir araya
getirmernek ne moci se izraziti, ne moci
sastaviti recenicu; - biri jedan od
dvoje, jedna od dve mogucnosti; - taraf
olmak razdvojiti se na dve strane; -
ucunu bir araya getirernernek 1) ne moci
sastaviti kraj s krajem 2) ne moci po-
dudariti
Iki dvoznacan,
iki bir dvojka i jedinica (o kocki)
iki trudnica ll trudna
ikici fi/os. dualist ll dualisticki
ikicil dualisticki
ikicilik duafizarn
iki cinsil hermafrodit, dvopolan; bi-
seksualan
iki cinsiilik dvopolnost, biseksualost
iki enekiller bot. dvodomne biljke (Di-
cotyledoneae)
iki enetil bot. zoo/. - hay-
vanlar skoljkasi (Lamellibranchiata, Bi-
valvia)
iki bivalentan, dvovredan
iki dilli bilingvalan, dvojezican
iki dillilik bilingvizam, dvojezicnost
iki dzlernil mat. dijedar
iki biseksualan
496
iki biseksualizam
Iki eveikil bot. dvodom
iki dvofazan
iki zoo/. dvokrilci (Diptera)
iki anat. digastriean, dvotrbusni
iki na dva sprata, dupleks
ikilem log. dilema
Ikileme 1. udvojanje, udvostrueavanje,
geminacija 2. duplo preoravanje njive 3.
reduplikacija
ikilemek ak. 1. udvostruciti, udvojiti, re-
duplicirati, pojacati 2. ponoviti 3. dva puta
uzorati njivu
udvostruciti se, udvojiti se,
reduplicirati se
ikili 1 muz. duet, duo, ll 1. koji se sastoji
iz dva dela, dupli 2. bilateralan - ka-
mitralni (dvolisni) zalizak; - oy-
namak igrati dvostruku - nl dif-
tong
ikilik i 1. dualizam; dvojnost, dvojakost
2. neslaganje, nesklad, nesporazum 3.
razlika, 4. ist. srebreni novacic od dva ku-
rusa 5. muz. pola note ll 1. koji se sastoji
iz dva dela 2. dvojni, dvojak, dvostruk, ud-
vojen
ikinci 1.drugi, 2. vice-, pod-, zamenik; -
mdr zamenik direktara 3. drugostepen,
sekundaran, sporedan; - plana
1) pasti u drugi plan 2) postali manje
vazan - zaman mezozoik
ikincil 1. drugostepen 2.
sporedan
ikincizar bot. sekundina
ikindi 1 . rano popodne; -
uzina 2. (- icindija (treca po redu
muslimanska svakodnevna molitva) -
gibi 1) kratko, prolazno 2. brzo; -
den sonra dkkan amak pos/. otvoriti
radnju posle icindije (zapoceti nesto
kasno)
ikindiyin posle podne
ikirclk (-M kolebanje, neodlucnost
ikirciklenmek 1. kalebati se, dvoumiti
se, biti neodlucan 2. sumnjati
ikircil dvosmislen, dvoznacan
ikircim kolebljivost, neodlucnost; sumn-
ja;
ikircimli, ikircikli kolebljiv, neodlucan;
sumnjiv
ikircimlik kolebljivost, neodluc nost;
sumnjiv
iki hem. biol. diimorfan, dvo-
oblican
po dva, po dvoje; u dva; - olmak
stati u red po dvoje
Iki telli muz. vrsta saza sa dve zice
iki terimil mat. binomni
Iki bilateralan
Iki zoo/. vodozemac, am-
fibija ll amfibijski
iki yzl 1 licemer, hipokrit ll 1. dvo-
lican, dvojni 2. dvostruk, dupli
(materijal) 3. obostran
iki yzllk dvolicnost, licemernost,
neisrenost, hipokrizija
ikiz blizanac; blizanci; -
bliznakinje ll 1. dvojni, udvojen, koji se
sastoji iz dva jednaka dela 2. slican, nalik
O - arg. okoziti se, uradili
nesto s mukom
ikiz anlam 1. dvosmislenost; 2. safizam
ikiz dvosmislen, dvoznacan
ikiz kenar mat. ravnokrak ugao
ikizler astr. Blizanci
ikizli 1. (majka) koja ima blizance 2.
koji je u paru, dvojni, parni 3. koji se sas-
toji iz dva jednaka dela, s dve drske 4.
dvoznacan
ikraz
lkizlilik dvosmislenost
iklim 1. klima; - e ak-
limatizovati se 2. arh. podneblje, oblast
iklimierne klimatizacija; - er-
kondisn uredjaj
iklimsel klimaiski
i km al (-li) a 1. zavrsavanje, dovr-
savanje 2. dopunjavanje, dopuna, poo
punjavanje; popravljanje 3. snabdevanje,
zaliha 4. voj. sluzba snabdevanja, in-
tendntska sluzba; pojacanje o -
popravni ispit; - siz gemek proci bez
popravnog ispita; /-al - yapmak snabdeti
avion ili brod neophodnim materijalnim
sredstvima
ikna ( -1) a ubedjivanje, nagovaranje; 1-
- etmek ubediti, nagovoriti; /-al -
olmak biti ubedjen u, biti nagovoren na
ikon ikona; - slikanje ikona,
ikonopis
ikrah a gadjenje, odvratnost, averzija,
odvracanje, neraspolozenje
(prema nekome, necemu); /-dan/ - etmek
gadili se, osecati averziju prema; cf. lik-
sinrnek
nar. gadjenje, odvratnost
ikram nar. 1. cast, postovanje; gos-
cenje 2. posluzivanje, davanje, dar 3. po-
pust (za cenu); /-al- etmek 1) ukazati po-
cas! 2) posluziti, ugostiti (necim), pruziti,
dati nesto
gostoljubiv
lkramiye a 1. premija; visak 2.
(na lozu), nagrada
ikrar a 1. priznavanje, priznanje; iz-
javljivanje, objavljivanje; potvrdjivanje;
- etmek priznati; izjavati, objaviti; potvrditi;
- vermek 1) obecati 2) stupiti u derviski
red
ikraz a zajam, pozajmica; -
etmek pozajmljivati, davati novac u zajam
497
iksir
iksir eliksir
iktibas a 1. pozajmljivanje, po-
sudjivanje 2. citiranje 3. citat; izvod; -
etmek 1) pozajmiti, uzeti u zajam 2) citirati
iktidar a 1. moc, sila, snaga; cf. kudret
2. vlast, rukovodstvo; - bu-
lunmak nalaziti se na vlasti; - ktye
kullanmak zloupotrebljavati vlast; - par-
tisi vladajuca, partija 3. potencija, sek-
sualna moc muskarca
snazan, jak; sposoban
1. nemoc, nesposobnost,
bespomocnost 2. bezvlasce 3. impotencija
iktifa a zadovoljstvo, zadovoljavanje;
ct: yetinme; /-ra/- etmek zadovoljiti se
iktiran a 1. priblizavanje 2. astr. sje-
dinjavanje, spajanje 3. dostignuce, pos-
tizanje; /-a/ - etmek 1) pribliziti se 2) sje-
diniti se, spojiti se 3) dostignuti, postici
iktisadi a 1. ekonomski, privredni 2.
rentabilan, ekonomican; - yeterlik au-
tarkija, samodovoljnost
iktisadiyat (-tr) a 1. ekonomija (nauka)
2. ekonomija, privreda
iktisap (-br) a sticanje, akvizicija; pri-
manje, dobivanje; - etmek sticati, pri-
mati, dobivati
iktisat (-dr) a 1. ekonomija, privreda 2.
ekonomicnost, stedljivost; - etmek (ili
yapmak) 1) baviti se privredom (eko-
nomijom) 2) stedeti
ekonomista
iktiza a preka potreba, neophodnost,
nuzda; zahtev; - etmek 1) biti potreban,
biti neophodan 2) ak. uciniti potrebnim
il 1. pokrajina, provincija (teritorija pod
upravom valije); 2. oblast, kraj
ila a do; 20 - 50 lira od dvadeset do
pedeset lira
ila (-cr) a 1. lek; - almak 1) kupili !ek
2) primali lek; - yazmak napisati recep!; -
498
la tedavi medikamentozno lecenje 2.
sredstvo, izlaz, lek; cf. are 3. hemikalija
4. otrov, insekticid O - Iin dahi yo1< nema
nizalek
ilalamak 1. namazali lekom, bal-
zamovati 2. zaprasiti
ilalanmak pass. od ilalamak
1. koji sadr2i lek 2. zaprasen (pes-
ticidima)
ilah 1 a bozanstvo; bog
ilah2 a et cetera, i tako dalje
ilahe a ir. od ilah; boginja
ilahi1 a religiozna himna, psalam, re-
ligiozna pesma ll bozanski
ilahi2 a boze moj! o boze!
ilahiyat (-tr) a teologija, bogoslovlje; Ila-
hiyat fakltesi Teoloski fakultet
teolog
ilam a 1. obavestenje, saopstenje, in-
formacija 2. jur. sudski prigovor, resenje
suda (u pismenoj formu)
a 1. do vecnosti, do bes-
konacnosti, bog zna kad 2. iron. bravo!
divno!
ilan a 1 . obavestenje, saopstenje;
oglas, objava 2. proglasenje, proglas,
proklamacija 3. reklama; - etmek ob-
javiti, saopstiti, proglasiti, proklamovati O -
etmek izjaviti ljubav
reklamiranje
ilarya zool. sivi cipal tankih usana
(Mugil capito)
ilave a 1 dodatak, dodavanje, dopuna; -
dodatni deo ll dopunski, dodatni; 1
-1, -al - etmek dodati, dop u nit
ilaveli dodatni dopunski
ilaveten kao dodatak, dodavanjem
ilbay srez, ilce (administrativna jedinica
u ilu);
ilebay sreski nacelni;
lle 1. sa, s; Nusret - sa Nusretom; oto-
bs ile autobusom 2. i; - Taygun
Aise i Tajgun o - beraber (ili birlikte) 1)
zajedno sa, ukljucuju6i i 2) istovremeno sa
3) mada
ilelebet a zauvek, vecno, beskonacno,
beskrajno
ilen, inen (inan) dija/. sa, s
ilen (-ci) kletva, proklekstvo; ct. bed-
dua
klevetanje, prolinjanje
ileome proklinjanje
ilenrnek dat. prokleti, ukleti; cf. beddua
etmek
ileri 1 1. prednji deo; spreda, ispred 2.
produzetak ll 1. idu6i, kasniji, budu6i, koji
dolazi, prednji; - hat voj. prva linija, is-
tureni polozaj 2. koji zuri, koji ide napred;
bu saat - dir ovaj sat zuri 3. napredan,
progresivan; - fikirler napredne ideje lll 1.
napred, spreda;
- gemek 1) pre6i napred 2) nap-
redovati (po polozaju) 2. blizi, drazi, bolji
IV nap red! o /-1/ - almak 1) pomeriti nap-
red 2) unaprediti 3) pomeriti kazaljke na
satu napred; - 1) skociti napred
2) voj. jurisati; - den beri odavno; - ge-
lenler ugledne licnosti; - sini gerisni d-
(ili hesaplamamak) biti nes-
motren, biti nepa:Zijiv; - geri (ili
laflar etmek, sylemek) nepromisljeno
. govoriti, lupati, izvaljivati; - gitmek 1 )i6i
napred, napredovati 2) zuriti (o satu) 3)
preterivati; biti neuctiv; - srmek 1) te-
rati, goniti napred 2) izneti (ideju), izloziti
3) insistirati na, isticati; - varmak pre-
terivati, biti neuctiv
ilerici covek naprednih shvatanje ll
napredan, progresivan
ilericilik progresivnost
ileride, ilerde 1. napred, ispred, dalje
ilgilendirmekf
2. ubudu6e, kasnije
llertek napredan, progresivan, razvijen'
O - /ing. progresivna asi-
milacija
ilerleme napredovanje, progres
ilerlemek 1. kretati se, pokretati se, po-
merati se 2. napredovati, razvijati se, rasti;
ilerliyor bolest napreduje 3. pro-
laziti (o vremenu) 4. poboljsati se
ilerietmek ak. 1. pokrenuti, pomeriti 2.
poboljsati, 3. unaprediti (u slu:Zbi)
ilerleyici napredan, progresivan; -
/ing. progresivna asimilacija
napredovanje, progres
komunikacija; -
prekid komunikacije
iletken fiz. provodnik ll 1. koji oba-
vestava, koji iznosi 2. koji prenosi, koji
sprovodi
iletkenlik provodljivost
iletki mat. uglomer .
iletmek ak 1. preneti, saopstiti 2. pro-
voditi
ilga a ukidanje, ponistenje; - etmek
ukinuti, ponistiti, raskinuti
il ge (- ci) gram postpozicije
ilgeli koji ima postpoziciju, post-
pozicionalni
ilgi 1 1. odnos, veza; /-la/ - si olmak
imati veze sa 2. interes, interesovanje, za-
interesovanost; pa:Znja; ekici in-
teresantan privlaean; - ekmek privuci
paznju; /-al - duymak biti za-
interesovan za; - privu6i
paznju; probuditi interesovanje 3. hem. afi-
nitet ll gram. odnosan, relativan; - cm-
lesi odnosna recenica
ilgilendirmek 1. ak. interesovati ne-
koga 2. ar-dat. zainteresovati nekoga za
nesto
499


interesovanost
interesovanje, za-
ligilenrnek s ile interesovati se za, ob-
racati paznju, brinuti se za
ilgili 1. koji ima veze sa, u vezi sa; u
odnosu na, koji se odnosi na .2. re-
Jevantan, bitan, kompetentan; za-
interesovan; - ler kampelenina lica; -
olmak imati veze sa, biti zainteresovan
za; obuhvatati
ilgin interesantan
postali interesantan
ilgisiz 1. nezainteresovan; indiferentan,
nepazljiv 2. irelevantan
ilgisizlik 1. nezainteresovanost; in-
diferentnost, nepaznja 2. irelevantnost
llhak a 1. prisajedinjenje, pri-
pajanje, prikljucenje 2. aneksija; -
etmek 1) prisjediniti, pripojiti, prikljuciti 2)
anektirati
ilham a inspiracija, nadahnuce; cf.
esin2; /-dan/ - almak inspirisati se (nekim,
necim); - vermek inspirisati, nadahnuti; /-
-al - etmek inspirisati, nadahnuti (ne-
koga, nesto)
ilhan ist. ilhan (titula mongolskih vla-
dara u lranu); han, imperator
ist. 1. imperija (Mongola) 2. vla-
davina mongolskih hanova, imperatorstvo
ilik2 (-Oi) 1. anat SrZ 2. bot. srz srcika o
- gibi 1) ukusan 2) privlacna, lepa (zena);
- ine (ili gemek) 1) probiti do
srZi (o kisi, hladnoci) 2) dirnuti, ganuti; -
kurutmak izmuciti
ilik zoo/. gavcica (Rhodeus
amarus)
iliklemek ak. zakopcati
iliklenmek biti zakopcan; zakopcati se
ilikli1 1. s rupicama, s petljom, rupicast
2.zakopcan
500
ilikli 2 koji sadrZi mozdanu srZ
Iliksiz 1 . bez rupica, bez petlji 2. ne-
zakopcan
Ilim (-Imi) a 1. nauka; znanje; cf. bilim;
- naucni radnik, naucnik O - ini
almak-dobro savladati (neki posao), dobro
izuciti
iline k (-O i) 1. til. atribut 2. slucaj
ilinekli 1. til. atribut 2. slucajan
ilineksel slucajan
llinti 1. veza, odnos, 2. tuga,
zalost, jad 3. fircanje
ilintilemek profircati
ilintili 1. koji je u vezi sa, koji se
na 2. uznemiren, neraspolozen, tuzan
1. prilozen, oda!; 2. koji se
odnosi na, koji je u vezi sa; ll 1. prilog 2.
odnos, veza; /-la/. - i kalmamak nemali
vise veze s nekim; /-la/ - ini kesrnek pre-
kinuti vezu s nekim, prekinuti odnos sa; l-
a! - olmak biti vezan za, biti prilozen uz
koji je u vezi sa, koji ima veze
sa, koji se odnosi na
1. bez ikakve veze; nep-
ricvrscen 2. slobodan, nezavisan; bezb-
rizan
1. odnos, veza 2. veza, kontakt; /-
la/ - leri (ili - yi) kesrnek prekinuti vezu
sa; /-la/ - kurmak uspostaviti kontakt,
vezu
dat. u vezi sa, koji se odnosi na;
/-al - olmak biti u vezi sa, odnositi se na
dat. 1. zakaciti se; vezati se za;
prilepiti se 2. dodirnuti, dotaknuti 3. dotaci
se cega, spomenuti 4. sesti nakratko; os-
loniti se 5. smetati, uznemiravati
pass. od
ak. dat. 1. prikaciti, pricvrstiti,
staviti 2. priloziti 3. vesati (odelo)
ilk (-ki) 1 1. prvi, osnovni 2. prednji, prvi;
- hat voj. prednji polozaj, prva linija ll prvi,
prvi put O - prvi put, pri prvom po-
kusaju, prvom prilikom; - defa prvi put; -
elden .1) iz poeetka 2) iz prve ruke; -
evvel pre svega, za poeetak; - gz
1) prvo dete 2) prva ljubav; - harf prvo
slovo, inicijal; - kalemde prvo, pre svega;
- oyun premijera; - rnek prototip; -
nar. pre svega, najpre; -
prva pomoc
ilkah a 1. biol. oplodjavanje; cf. dl-
lenme 2. kalemljenje, cepljenje; - etmek
1) ak. aploditi 2) kalemiti, cepili
ilkbahar prolece
Ilk antika, antieka doba, dav-
nina
ilk drdn astr. prvi kvartal
ilke 1. princip, naeelo; 2. elemenat; os-
novna jedinica 3. osnovni princip 4. pos-
tulat, pretpostavka
ilkel 1. osnovan, primaran 2. primitivan,
prvobitan, iskonski; - insan praeovek 3.
mat. prost, elementaran
ilkelciler primitivci
ilkelcilik primitivizam;
gl. im. od
postali primilivan
ilkellik primitivizam
ilkin najpre, pre svega, prvo; u po-
eetku, od samog poeetka
ilk kanun arh. decembar; cf.
ilkokul osnovna skola (pet razreda)
osnovno obrazovanje
ilk nce pre svega, prvo, prvenstveno
ilk sezi psih. percepcija, opazaj
ilksizlik veenost, beskonaenost;
ilkten pre svega; prvo
ilk arh. oktobar; cf. Ekim
ilmihal
ilk prva pomoc
ilkyaz prolece; cf. ilkbahar, bahar
illa, illaki, ille a 1. svakako; uvek, oba-
vezno, neizostavno, bezuslovno, po svaku
cenu, u svakom slueaju; - gelmeni istiyor
hoce da ja obavezno dodjem 2. posebno,
naroeito pre svega; 3. inaee, u protivnom
4. osim, izuzev O - velilkin nar. pored
(svega) toga, ipak
illailah a nar. o (moj) boze!, dosta mi je
toga (svega)! uzas!; - demek biti sit, do-
saditi
illegal iliegalan
illet (-ti) 1. bolest, slabost, nemoc; hro-
niena bolesi 2. defekt, (fizieki) nedostatak
3. fig. losa navika, obieaj 4. fil. razlog; cf.
neden O - etmek 1. nagrditi, unakazili
2) iznervirati, naljutiti; - olmak razbesneti
se, razjariti se, poludeti
illetli 1. bolestan, slab, nemocan, koji
ima neku hronienu bolesi 2. defektan, koji
ima fizikeki nedostatak 3. fig. koji ima neku
losu, dosadnu naviku
illetsiz koji nema neku bolest, zdrav
illiyet (-ti) a uzrok, razlog, povod; ar-
gument; uzroenost; cf. nedensellik
ilistrasyon ilustracija, ilustrovanje
illzyon iluzija
illzyonist iluzionista
illzyonizm iluzionizam
il rnek 1 (-er) 1. ak. labavo zavezati,
slabo prievrstiti 2. ak. zavezati evor (pri
tkanju tepiha) 3. dat. ovlas dodirnuti O iler
tutur yeri olmamak (ili kalmamak) 1)
pokvariti se 2) biti unisten, biti u strasnom
stanju; oronuti; zastareti
ilmek2 v. ilmek
ilmi a 1. nauean; 2. teoretski, teorijski
ilmihal (-li) a 1. zbornik principa islama
2. kredo
501
ilmi k
ilmik 1. omca, petlja 2. mekan
cv or
ilmiklemek ak. napraviti petlju; za-
vezati (mekan) cvor
ilmiklenmek pass. od ilmiklemek
ilmikli zavezan u mekan cvor
ilmiye a 1. zr. od ilmi 2. is/. mus-
limansko svestenstvo, ilmija
ilmhaber a 1. (pismena) potvrda; uve-
renje, dokument, sertifikat 2. priznanica,
potvrda o primitku
iltibas a 1 . zbrka, mesanje; zbunjenost
2. dvosmislenost; !-al - yol amak davati
povod za zbrku, nered
iltica a skloniste, utociste, azil; !-al -
etmek tra.Ziti utociste emigrirati, prebeci
iltifat a laskanje, kompliment; bla-
gonaklonost, ljubaznost; /-al - etmek !as-
kati, davati komplimente, biti ljubazan; in-
teresovati se za; voleti
iltihak a prikljucenje, pristupanje,
pripajanje, aneksija; !-al - etmek prikljuciti
se, pristupiti, pripojiti se
lltihap a. med. zapaljenje, upala
illihapianmak upaliti se; inficirati se
upaljen, zapaljen; inficiran
illimas a pokroviteljstvo, zastila, pro-
tekcija, naklonost; favorizam; - etmek sti-
titi, podupirati nekoga, zalagati se za ne-
koga; favorizovati; - olmak imati
protekciju, imati podrsku
pokrovitelj, zastupnik, pro-
lekcionas
1. onaj ko ima preporuku ili
prolekciju; sticenik, miljenik 2. posao koji
je obavljen zahvaljujuci protekciji
iltisak a 1 . spajanje ukrslavanje, do-
dirivanje 2. med. adhezija
iltisaki spojen, ukr81en, aglutinativan; -
diller aglutinativni jezici
502
ittizam a 1. podrska, pokroviteljstvo,
protekcija 2. smatranje potrebnim 3.
zakup; - etmek 1) podrzavati, pro-
tezirati 2) smatrati potrebnim, neophodnim
1. miljenik, sticenik 2. za-
kupac
iltizami a arh. 1. koji je namernn (sves-
no) ucinjen, s predumisljajem; - olarak
namerno, specijalno, narocito 2. gram. op-
tativ
ilzam a 1. uveravanje, nagovaranje,
ucutkivanje 2. jur. dokaz krivnje
im 1. znak, signal 2. simbol; O - i timi
yok nar. nerna ni traga ni glasa
ima a 1. klinianje, mahanje 2. na-
govestaj, aluzija, mig; - etmek 1) kli-
mati 2) aludirati, ciljati, nagovestavati
imal (-li) a 1. izrada, izradjivanje, pro-
izvodnja, pripremanje 2. proizvod; -
etmek izradjivati, proizvoditi, praviti, prip-
remati
imalat a 1. pl. od imal 2. iz-
radjivanje, proizvodnja 3. proizvodi, tab-
rikati
proizvodjac
a-p radionica, manja fab-

imale a 1. savijanje, sa-
inklinacija 2. lit. produzivanje
kratkog vokala kako bi se sacuvao pes-
nieki metar; etmek 1) saviti, nagnuti,
sagnuli, 2) produzili kralak vokal
s aluzijom
imam a 1. imam (muslimanski sves-
tenik koji predvodi klanjanje) 2. duhovni
poglavar, vodja muslimana 3. imam, sla-
resina, vladar (manje muslimanske drza-
ve) 4. tilula halifa, prorokovih naslednika
S. tilula velikih islamskih ucenjaka O - ka-
arg. kovceg; - nar. cetrdeset
dana ostre zime koja pocinje 21. de-
ce mb ra; - brak koji sklapa imam,
verski brak; - suyu arg. rakija
kul. jelo od patlidzana
pripremljeno na maslinovom ulju
imame a glavno zrno u brojanicama
koje je duze od ostalih i obicno je uk-
raseno kicankom
imarnet (-ti) a imamet, imamska sluz-
ba, imamsko zvanje
imam evi (-ni) nar. zenski zatvor
imametluk, imamsko zvanje,
imamska sluzba
iman a 1. vera, religiozno verovanje 2.
priznavanje islama, primanje islama; - a
gelmek 1) dobrovoljno primiti mus-
limansku veru, postati musliman 2. tig.
urazumiti se, opametiti se; - a ge-
tirmek 1) preobratiti u islam 2) naterati ne-
koga da nesto uradi na silu, primorati,
ubediti o - gevremek (ili nar.
iscrpsti se, namuciti se; - arg. brate!
prijatelju!; - kadar do ivice, pun pun-
cat, do kraja; - yok! 1) surov, okrutan,
bezdusan 2) do vraga s njim, proklet bio
imaniye a fideizam
pobozan
1 nevernik, bezboznik, ateist; -
gitmek umreti kao ateista ll 1. -neveran,
bezbozan, koji ne veruje 2. necovecan,
bezdusan, okrutan O - peynir posan sir
neverovanje, bezboznost,
ateizam
imar a gradjenje, izgradjivanje, zidanje;
opravka, popravka; /-11 - etmek 1) zidati,
graditi 2) uredjivati, popravljati
ima ret, imarethane a a-p imaret, imare
(javna dobrotvorna kuhinja)
imbat letnji povetarac koji duva s
mora
imbik a destilator; - ten ekmek
destilovati
imdat a 1. pomoc; /-al - etmek
lmUL
pomoci, priteei u pomoc; -- isternek trafiti
pomoc; - S.O.S 2. voj. pojacanje,
pomocl upomoc!
imdi 1. prema tome, stoga, dakle, tako
2.sada
imece moba, kuluk, kolektivni rad; -
yle zajednickim snagama, kolektivnim
radom,
imek biti
imge 1. imaginacija, masta, fantazija;
2. duh, prividjenje;
imgelem imaginacija, masta, uob-
razilja, fantazija;
lmgeleme uobrazavanje, predodzba
imgelemek ak. uobraziti, zamisliti;
imgesel imaginaran, uobrazen
imha a 1. unistavanje, razaranje, pus-
tosenje 2. isplata, otplata (duga); /-1/ -
etmek 1) unistiti, razoriti, rusiti, istrebiti 2)
isplatiti, otplatiti dug
imik grlo; - ine stavljati
noz pod vrat, prisiljavati, primoravati
imitasyon imitacija
imkan a mogucnost, verovatnoca; pri-
lika; ct. olanak; - dahilinde 1) moguc 2) u
granicama mogucnosti, koliko se moze; -
vermek dati mocnost, pruziti priliku, omo-
guciti; - yok to je nemoguce, nema sanse
1 1. nemoguc, neostvariv 2.
fig. nesnosan ll nemoguce; - yapmak
uraditi nemoguce
nemogucnost, ne-
ostvarivost
im la 1 a 1. pravopis, ortografija; -
lavazu pravopis 2. diktat; - etmek dikc
tirati; - yazmak pisati diktat, pisati po dik-
tatu O - ya gelmernek 1) biti nemaran, biti
aljkav 2) biti haotican, biti zbrkan
imla2 a 1. punjenje 2. nasip, bedem; /-
etmek puniti, nasipati
503
lmle
("ci) fiz. 1. sprava koja belezi 2.
seizmograf
imiemek ak. 1. beleziti, oznacavati,
stavljati znakove 2. pokazivati, davati
znak, signalizirati, nagovestavati
immoral imoralan, nemaralan
immoralizm imaralizam
immnoloji imunologija
imparator imperator, car
imparatonice'imperatorka, carica
imparatorluk imperija, carstvo, ca-
revina
otu (-nu) bot. kraljevac (Pe-
ucedanum ostruthium)
impresario impresario
imren 1. zudnja, ceznja 2. ljubomora,
zavidljivost, zavist;
imrence predmet (objekat) zelje ili za-
visti
imrendirmek ak. dat. 1. buditi zelju 2.
izazivati zavist
imrenilmek dost. pass. od imrenmek
lmrenme gl. im. od imrenmek
imrenmek dat. 1. zudeli, ceznuti za
necim 2. zavideti
imrenti 1. zudnja, ceznja, zelja 2. za-
vist
imsak (-ki) a 1. Lizdrzavanje, odricanje
od hrane, dijeta 2. is/. vreme pocetka mus-
limanskog posta (u zoru) 3. arh. skrtost,
tvrdicluk; - etmek 1) uzdrzavati se; drzati
dijetu 2) zapoceti post
imsakiye a imsakija (tabelarni pregled
pocetka posta za svaki dar u toku meseca

imsakli skrt
imtihan a ispit, test; cf. - a
ekmek ispitivati nekoga, propitivati;
dan/ - etmek ispitivati, propitivati; - a gir-
504
rnek izaci na ispit, polagati ispit; - da
mak pasti na ispitu, ne
lmtina (-1) a uzdrzavanje, odricanje, iz-
begavanje odbijanje; /-dan/ etmek uzd-
rzavati se od, odricati se nekoga, necega
izbegavati; odbijati
imtisas a 1. sisanje, usisavanje, isi-
savanje 2. upijanje, apsorpcija
imtiyaz a 1. privilegija, prednost,
prvenstvo; 2. ustupak, koncesija, pov-
lastica; sahibi koncesioner, pri-
vilegovana licnost
privilegovan
imtiyaza a 1. saglanost,
!anak, kompatibilnost, slaganje; .harmonija
2. hem. mesavina, smesa; /-la/ - etmek 1)
slagati se, uskladiti se, aklimatizovati se,
prilagoditi se; cf. 2) hem. mesati
se, sjediniti se
imza a potpis, autogram; /-al - atmak
(ili basmak, koymak) potpisati se; - dam-
faksirnil (potpisa); - sahibi 1) pot-
pisnik; 2) neko ko ima ime, neko ko je
napravio ime; - etmek potpisati; dati
aulogram
imzalamak 1. ak .. potpisati 2 .. staviti
po tp is
imzalanmak pass. od imzalamak
imzalatmak ak. dat. dati na potpis, dati
da se po1pise
potpisan
bez potpisa, nepotpisan
in 1 1 . jazbina, brlog, jama 2. pecina -.
gibi mracan, !aman
arh. covek, ljudi - cin yok (ili top
oynuyor) nema zive duse, nama nigde ni-
koga
1. za inat, u inat; uprkos 2.
naprotiv, nasuprot
inak dogma
dogmatizam
inaksal dogmatski
inal poverljiva osoba
inan 1. verovanje, ubedjenost, uve-
renost; - olsun! veruj mi! verujte mi; uve-
ravam vas! 2. vera, relegija; - su-
jeverje, predrasuda 3. garancija
inanca 1 . garancija, jamstvo 2. obe-
canje, uveravanje
fiil. fideizam
inan 1. vera, verovanje, ubed-
jenje; poverenje; 2. vera, veroispovest, re-
ligija
verujuci, koji veruje, uveren, si-
guran; - olarak uvereno
bez vere, neverujuci
neverovanje
uverljiv, dokaziv; ve-
rodostojan
uveravanje, dokazivanje;
verodostojnost
pass. od
dat. ak. uveriti, ubedili
daz. bez/. verovati, po-
verovati; gibi da covek
ne poveruje, za neverovati
1. neverovatan, hevidjen 2.
neverovatno
1. vera, verovanje; poverenje 2.
vera (u boga) 3. (narodno) verovanje,
praznoverje; sujeverje
1 vernik, poboznik; ll uveren,
ubedjen.
inanmak dat. 1. verovati (nekome), biti
uveren u, poverovati 2. verovati u nekoga
(u nesto); imati veru u
bez vere 2. koji nema
veru, neveran
inat a inat, tvrdoglavost, sa-

movolja, jogunastvo; - etmek inatiti se, jo-
guniti se, biti tvrdoglav; - tutmak zainatiti
se; - tan vazgemek prestati inatili se;
-al - yapmak inatiti se ll tvrdoglav, sa-
movoljan, za inat
inadzija ll tvrdoglav, sa-
movoljan, jogunast
tvrdoglavost, svojeglavost, inat
1. inatiti se s nekim 2. biti
tvrdoglav
inayet (-ti) a dobrota, milost, bla-
gonaklonost, dobrocinstv6; cf.
ihsan, ltuf; /-al - etme.k ciniti milost, cinili
dobrocinstvo; biti milostiv O - ola! neka ti
je bog u pomoci! (kaze se prosjaku kome
se nista ne da)
ince 1 1 . 2. sitim; ...; kum sitan
pesak 3. laka (odeca) 4. tanak, mr8av 5.
fin, prefinjen, suptilan 6. nezan, delikalin
7. visok, piskav (glas) . 8. /ing. nepean,
mekan, palatalizovan ll tanko, sitno, de-
taljno; - elernek 1) sitno prosejati 2) fig.
detaljn, pazljivo proveriti o - sar-
mantan, graciozan; - donanma ist. laka
flota; - eleyip (ili dokumak de-
taljno i savesno radili, proucavati nesto do
tancina; - den - ye detaljno, podrobno, u
tancine, temeljito; - kesim sitne gradje; -
nl vokal prednjeg' reda
ince 1. probadanje, ziganje 2. su-
sica
ince anat. tanko crevo; -
ehteritis
incecik tanan, slabasan; vitak, sitan
ince med. tuberkuloza, susica
inceleme ispitivanje, istrazivanje, pro-
ucavanje; pretraga, sudska istraga; cf. tet-
kik
incelemek ak. 1. ispitivati, proueavati,
istrazivati, pretrazivati; 2 proveravati, pro-
bati
incelenmek pass. od incelemek
505
Inceletmek
inceletmek caus. od incelemek
incelik . 1. tankoca, vitkost,
mrsavost 2. finoca, prefinjenost 3. sup-
tilnost, netnost, delikatnost, takt 4. ul-
judnost, ugladjenost, uctivost 5. detalj
incelemek 1. istanjiti se, utanjiti se;
izosriti se 2. prorediti se (o tecnosti) 3.
mrsati, smrsati 4. nar. postali fin (pre-
finjen)
inceitici razredjivac za boje
inceltmek ak. 1. tanjiti, istanjiti 2. raz-
rediti, razblaziti (boju)
ince saz erkestar koji izvodi klasicnu
tursku muziku
ince teh. rafininam ulje
inci biser, perla; - dizisi nista bisera O
- gibi predivan, divan, kao biser, prelep
(zubi, rukopis i si.)
inci zoo/. ukljeva sjajna (AI-
burnus lucidus)
inci (-ni) bot. djurdjevak (Con-
vallaria majalis)
inci k 1 1. povredjen, ranjen
incik2 1. anat. golenica 2. dijal.
glezanj
incik: - boncuk bizuterija, dzidze
bidze
incil a re/. evandjelje; Novi zavet; - ehli
hriscanin
ineinmek 1. povrediti se, istegnuti
misic, uganuti nogu 2. abi. uvrediti se
incir 1. smokva 2. bot. smokvino drvo
(Ficus carica) O - doldurmaz
sitan, beznaeajan, neznatan
incir (-nu) zool. livadna cipica
(Anthus trivialis)
incirlik basta smokvi, smokvi
incir perlit
Ineitici 1 . bolan, tuzan 2. uvredljiv
506
ineitme 1 . povreda, istezanje, uganuce
2. uvreda
ineitme beni nar. med. rak
incitmek ak. 1. povrediti; istegnuti, uga-
nuti 2. uvrediti
indeks ek. indeks
indeterminizm indeterminizam
indi a 1. subjektivan; lican, personalan
2. proizvoljan
indifa a 1. geo/. erupcija 2. med.
osip, ospe; - etmek izbaciti; proraditi (o
vulkanu)
indifal 1. geol. vulkanski 2. med. s os-
pama, pegav
indikatr indikator, pokazatelj
indinde 1. prema, po, prema necijem
misljenju 2. pored, pri, kod; u prisustvu 3.
u poredjenju sa
indirgeme 1. hem. smanjenje, ub-
lazavanje 2. mat. uproscavanje 3. biol. re-
dukcija
indirgemek dat. ak. 1. smanjiti, svesti;
osloboditi 2. mat. uprostiti, skracivati, re-
dukovati
indirgen hem. sredstvo za svodjenje,
sredstvo za oslobadjavanje od kiseonika
indirilmek pass. od indirmek
indirim snizenje (o ceni), rasprodaja; -
yapmak sniziti (cenu), dati popust
indirimli na snizenju ll snizen, spus-
ten; - rasprodaja
lndirme 1 . snizenje, smanjenje 2. spus-
tanje, silazak 3. istovarivanje, iskrcavanje
(vagona i si.), istovar
indirmek ak. 1. spustiti, oboriti 2. isk-
reali 3. sniziti, smanjiti (cenu) 4. svrgnuti,
smeniti (s polozaja) 5. udariti (samar), na-
neti, zadati (udarac) 6. unistiti, pokvariti
indirtmek caus. od indirmek
individalist individualist
individalizm individualizam
indiyum indijum
indkle (-ci) fiz. induktor
indleme el. indukcija; - in-
dukcioni tok
indklemek ak. fiz. indukovati
indksiyon indukcija
inek (-ci) 1. krava 2. arg. bubalica 3.
fig. glupak, budala 4. arg. bludnica, drolja
ineki kravar, mlekar, cobanin, pastir
inekilik gajenje krava
ineklemek arg. bubati
ineklik 1. stala, staja 2. arg. glupost,
imbecilnost
inezev. eneze
infaz a 1. izvrsenje, ispunjavanje, ost-
varenje, realizacija;; sprbvodjenje, pri-
mena; 2. vlast, autoritet, 'ugled; -
etmek izvrsiti, ispuniti ostvariti, realizovati;
primeniti
infial (-li) a ljutina, srdzba, gnev, ne-
zadovoljstvo, razdrazenost; cf. -
izazvati nezadovoljstvo
infiliik a 1. eksplozija, .prasak 2.
rascep, raskol; - etmek 1) eksplodirati,
puknuti 2) rascepiti se, raspuknuti se
infinitezimal (-li) mat. infinitezima-lan
infirat a izoliranost, izolacija
po!. izolacionizam
informatik informatika
ingiliz 1 Englez ll engleski
ingilizce 1 engleski jezik ll na eng-
leskom
ingin 1 nizak; nizijski, dolinski;
ingin2 med. nazeb, zapaljenje sluznice
inha a izvestaj; obavestenje, sa-
inikas
opstenje 2. predlog (o unapredjenju); cf.
nergi 3. podnosenje (isprava); /-1/ -
etmek 1) izvestavati, obavestavati sa-
opstavati 2) predlagati 3) podnositi, po-
kazivati (isprave)
-in hali genitiv
inhidam a 1. opadanje; propadanje,
padanje, rusenje, odronjavanje; razaranje,
unistenje 2. nesreca, nezgoda, katastrofa,
krah; - etmek 1) srusiti se, razrusiti se,
porusiti se 2) doziveti slom, doziveti ka-
tastrofu
inhilal (-li) a 1. razlaganje, rastavljanje,
raspadanje; hem. rastvaranje, rasc-
lanjivanje 2. med. resorpcija 3. slobodno,
upraznjeno radno mesto; - etmek 1) hem.
razlagati se, rastavljati se, raspadati se 2)
med. resorbovati se 3) uprazniti se
inhimak (-ki) a usrdnost, revnost; oda-
nost, privrienost, srdacnost, zar zanos,
polet, odusevljenje, sklonost; /-al - etmek
imati sklonost prema nekome (necemu),
odati se necemu
inhiraf a 1. odstupanje, skretanje; udal-
javanje; - fiz. deklinatar 2. astr.
aberacija; /-dan/ - etmek odstupati, skre-
tati; udaljavati se (od)
inhisar a 1. ogranicenje 2. monopol; cf.
tekel; /-1) - a almak (ili /-1/ - almak)
monopolizovati, imati monopal nad; -
olmak biti monopolizovan; /-al -
etmek biti ogranicen, ogranicavati se
manapolist
inhitat a 1. padanje, propadanje,
opadanje, pad, slabljenje; nazadovanje,
dekadencija; degeneracija 2. malaksalost,
oronulost; depresija; - etmek 1) pro-
padati, opadati; nazadovati 2) slabiti, po-
pustati (o snazi)
ini k spusten, opusten; - deniz oseka
inikas a 1. fiz. refleksija, odbijanje, odb-
lesak 2. odjek, eho; cf. 3. fig. re-
akcija, odziv; - etmek 1) odbijati se, od-
jekivati 2) reagovati
507
Inikat
inikat a 1. skupljanje, okupljanje, or-
ganizovanje, saziv 2. sastanak, skup,
zbor, zasedanje, sednica, kongres, sas-
tanak 3. zakljucivanje, sklapanje (ugo-
vora); - etmek 1) organizovati se, sazvati
se, pozivati se, skupljati se 2) biti. zakl-
jucen, biti sklopljen (ugovor)
inildernek 1. stenjati, jecati, jaukati 2.
prolomiti se, odjeknuti
inildetmek caus. od inildernek
inilemek v. iniemek
inilmek bez/. silaziti, spustati se
inilti 1. jecaj, jauk, stenjanje 2. odjek,
eho,buka
inim; - - intemek bolno jecati
inisiyatif inicijativa
1. gl. im. od inmek; - pad i
uspon, podizanje i spustanje 2. spustanje,
silazenje, silazak; sletanje 3. nagib, pa-
dina, kosina 4. poseta, putovanje O - ta-
arg. zenske noge, bataci
s nagibom, silazno
poletno-sletna staza
inkar a poricanje, demanti; /-1/ - etmek
poricati, demantovati
In baz a 1 . stezanje, grcenje, skupl-
janje 2. zatvor, tvrda stolica; - ekmek (ili
- a imati zatvor; - etmek steg-
nuti se grciti se, skupiti se
med. zatvor
a 1. revolucija; reforma,
preokret; harf - reforma pisma 2. pre-
lazenje, prelaz; f-al - etmek izmeniti se,
preobraziti se, pretvoriti se, transformisati
se
1 revolucionar; reformator ll
revolucianarni;
1. revolucionarna delatnost
2. revolucionarnost
a 1. spustanje, opadanje; ko-
laps, pad 2. kraj, izumiranje
508
a deljenje, podela, deoba;
rasclanjivanje; rastavljanje, komadanje -
etmek deliti se; raspadati se na delove,
podeliti se; rasclanjivati se, rastavljati se
na delove
(-1) a prestanak, prekid, zastoj;
ct. kesinti; /-1/ - prekinuti
a potcinjavanje, po-
koravanje, podredjivanje, pokornost; /-al
-etmek pokoriti sP., povinovati se
inkisar a 1. fiz. prelamanje, refrakcija
2. prokletstvo, proklinjanje, kletva 3. uv-
reda, vredjanje; f-al- etmek kleti, prok-
linjati
a 1. razvoj, procvat; cf.
2. otvaranje, otkrivanje; - etmek 1) raz-
vijati, usavrasavati, unaprediti 2] otkrivati,
otvarati
intemek 1. jecati, stenjati, kukati 2. fig.
muciti se 3. fig. zigati, probadati
intetmek caus. od iniemek
inme 1. gl. im. od inmek 2. med. kap,
paraliza; apopleksija; cf. fel; - oldu pa-
ralizovao se, oduzeo se 3. spustanje, sni-
zenje 4. sletanje 5. geog. oseka
inmek (-er) 1. ab/. dat. silaziti, spustati
se 2. ab/. izlaziti (iz nekog prevozriog
sredstva) 3. dat. sletati 4. sniziti spustiti
(cenu) 5. opadati (o ceni) 6. ici, odlaziti 7.
dat. boraviti, (u hotelu) opadati,
sniziti se, spustati se (nivo) 9. opadati, gu-
biti (kosu) 1 O. srusiti se, porusiti se 11.
dat. udariti 12. dat. paralizovati se (deo
tela) 13. arg, udariti, tresnuti, lupiti O inip
kolebanje
inmeli paralizovan, paralitican, ukocen
nespusten; - erbezi nes-
pusten semenik
inorganik hem. neorganski
insaf a 1 1. pravednost, pravicnost,
pravda, nepristrasnost; savest 2. mi-
losrdje, (sa) milost, sazaljenje; - a gelmek
1) biti pravican, 2) sazaiili se, imati mifosti
ll - ! budi ter! budi pravican! safali se!; -
etmek 1) b ili pravican, postupiti savesno
2) biti milostiv, biti velikodusan
1. pravican, nepristrasan, sa-
vestan 2. milosrdan, covecan, milostiv
1. nepravican, nesavestan 2.
nemilosrdan, necovecan, bezdusan
okrutnost, nemilosrdnost,
svirepost; nepravda
insan a 1. covek; ljudi 2. bice, osoba
ll covecan, human; ljudski o -
bir kimsenin)
pasi. bolje je um-
reti nego da te bije los glas; -
dobra osoba, pristojna osoba; - gibi kao
covek; posteno, pravicno; - hali 1) ljudska
priroda 2) takav je covek; - iine
ici medju !jude, druziti se s ljudima; - ken-
dini atlar (ili lr) pas/. ako
se covek sam sebi ne dopada, umrece; -
posta trenutno nema nikog bol-
jeg; - (ili sy-
hayvan pasi. ljudi
se sporazumevaju recima, a zivotinje nju-
senjem; - msveddesi nehuman covek,
bezosecajan eovek; - sznden (ili ik-
hayvan tutulur
pasi. covek se drfi za rec, a konj za ular; -
tr Homo sapiens; - yedisinde ne ise
de odur pas/. ono sto je
covek u sedmoj gadini to je u se-
damdesetoj
insan biimci antropomorfisticki
insan biimcilik antropomorfizam
insan bilimi antropolgija
insan bilimsel antropoloski
insanca human, covecan, ljudski ll
podnosljivo, prilicno
covek, human, covekoljubiv
1. v. 2. domaca (zi-
votinja)
humanizam

insani a covecanski, ljudski, coveean,
covekoljubiv, human, humanislieki
insan iinci antropocentrik
insan iincilik lif. antropocentrizam
insaniyet (-li) a 1. covecanstvo 2. co-
vecnost, humanost
insaniyem covecan, human, co-
vekoljubiv; dobar, dobrocudan
insaniyelsiz nehuman, necovecan, ok-
rutan, nemilosrdan
ponasati se kao covek
1. covecanstvo, ljudski rod 2.
covek; - tan 1) jako oslabiti 2) iz-
gubiti ljudsko obelezje, postali nehuman; -
hali bu! takav li je covek! 3. humanost,
covecnost, covekoljublje
(-nu) covek, ljudsko bice
insanst (-n) nadljudski, natcovecan
insektaryum insektarijum
insicam a povezanost, simetricnost,
proporcionalnost; skladnost, harmonicnost
povezan, simetrican, pro-
porcionalan; skladan, harmonican
nepovezan, nep-
roporcionalan, neskladan

simetricnost
insiraf a fleksija
nepovezanost; ne-
insirafi a /ing. fleksivan; - diller flek-
sivni jezici
lnsiyak a instink
insiyaki a instinktivan
a 1. gradjenje, gradnja, izgradnja
2. sastavljanje; pravljenje; /-1/ - etmek 1)
graditi, zidati, izgradjivati 2) sastavljati, pi-
sati
a 1. pl. od 2. gradjenje,
izgradnja 3. gradiliste, gradjevina
graditelj, gradjevinar, grad-
jevinski radnik, izvodjac radova
509

gradjevinarstvo
a 1. akobogda! 2. nadam se
a citanje; recitacija; dek-
lamacija; /-11 - etmek citati; recitovati, dek-
lamovati
a 1. sirenje, prosirivanje 2.
prosvetljavanje (duse) bistrenje, ras-
vetljavanje, otvaranje (duse); spokojstvo
inta a zavrsavanje, privodjenje
kraju; - etmek zavrsiti, privesti kraju (neki
posao)
intak a: - etmek 1. re/. darovati
govor (rec) 2. /it. obdariti ljudskim govorom
intan. a 1 . smrad 2. infekcija, infektivna
bolset
intani a infektivan; - in-
fektivne bolesti
intaniye a 1. ir. od intani 2. infektivna
bolest
integral mat. integral
integrasyon integracija /-da/ -
rakmak ostaviti utisak (na nekoga)
intelek intelekt
intelektalizm til. intelektualizam
intermezzo muz. intermeco
intiba (-1) a utisak; cf. izlenim;
intibah a 1. budjenje 2. budnost, oprez
intibak a podesavanje, sred-
jivanje; adaptacija, prilagodjavanje, po-
desenost; /-al - etmek podesiti; prilagoditi
se, adaptirati se
neprilagodljiv
neprilagodjavanje
intlfa (-1) a korist, dobitak, is-
koriscavanje; preimucstvo, povlastica; /-
dan/- etmek imati koristi (od)
intiha a 1. zavrsavanje, zavrsetak, kraj
2. kraj, predeo
510
intihabat a 1. p/. od intihap 2. iz-
bori, izborna kampanja
intihal (-li) a plagijat
intihap a izbor; biranje, glasanje;
izbor, odabiranje selekcija; cf. seim
intihar a samoubistvo, -
pokusaj samoubistva; - etmek izvrsiti sa-
moubistvo
intikal (-li) a 1. prelazenje, prelaz; -
devresi prelazni period 2. premestanje,
prenosenje, prevozenje 3. preseljavanje,
seoba 4. nasledjivanje, nasledstvo 5. umi-
ranje 6. razumevanje, shvatanje; - etmek
1) preci, prelaziti 2) premestati, prenositi
3) preseljavati se, menjati mesto boravka
4) umreti, otici zauvek 5) raumeti, shvatiti
intikam a osveta, odmazda, revans; cf.
; /-dan/ - almak osvetiti se
1 osvetnik; revansist ll os-
vetljiv, osvetoljubiv; osvetnicki, re-
vanstisticki
intisap a 1. privrzenost 2. stu-
panje; (na sluzbu) 3. udruzenje; clanstvo; 1
-al - etmek 1) biti privrzen 2) stupiti (u
sluzbu) 3. udruziti se, postati clan
a 1. rasprostiranje, sirenje 2. ob-
javljivanje, proglasavanje; publikovanje 3.
difuzija 4. radijacija; - etmek 1) prosirivati
se, rasiriti se 2) biti objavljen, biti prog-
lasen 3) rasprsivati, rasturati
intizam a 1. red, poredak 2. pravilnost,
regularnost, sistematicnost 3. disciplina 4.
harmonija
uredan, pravilan, redovan sis-
tematican, organizovan; disciplinovan
neuredan, nepravilan, ne-
redovan, nesistematican, neorganizovan;
nedisciplinovan
neurednost, neredovnost,
nesistematicnost, neorganizovanost
intizar a 1. cekanje, ocekivanje, is-
cekivanje 2. nar. proklinjanje, prokletstvo,
kletva; cf. beddua, inkisar; /-1/ -etmek 1)
cekati, ocekivati 2. nar. proklinjati
inzibat a 1. red, poredak; dis-
ciplina; ct. dzen 2. vojna policija
inzibati a disciplinski
inzimam a 1. dodavanje, prikljucenje,
pripajanje, sjedinjenje 2. hem. spoj; /-al -
etmek 1) biti dodat na, prikljuciti se, pri-
pojiti se, sjediniti se 2) hem. spojiti se
inziva a usamljenost, povucenost,
osama, samoea; - ya ekilmek povuci se
u samocu, asamili se
ip (-pi) 1. konopac, uze, kanap; - at-
lamak preskakati konopac; -
igrac na konopcu 2. dija/. nit, konac ll od
konopca, od uzeta; - merdiven lestvice
od konopca O - leri birinin elinde
olmak driati sve konce u svojim rukama; 1
-1/ - e ekmek obesiti; - ini ekmek
driati nekog pod kontrolom; - le ekmek
s nestrpljenjem ocekivati, iscekivati, brojati
dane; - i zmek prekinuti vezu s nekim; 1
-1/ - e dizrnek obesiti na konopac, vesati
na konopac; - yerden kopar
pos/. konopac se kida tamo gde je najtanji;
- ipullah sivri klah bez igde koga, bez
igde icega; - ten nar.
probisvet, kriminalac, bitanga; - ini kes-
rnek arg. 1) pobeci, otici 2) ostaviti (ne-
koga) bez dinara; - ini 1) po-
beci, klisnuti 2) napustiti posao 3) prekinuti
odnose s nekim; - ten
osiromasiti, postali siromasan; - e sapa
gelmernek nemali smisla, nemali nikakvo
znacenje, biti kontradiktoran; - ini s-
ryp gezmek lutali besciljno, ubijati
vreme; /-al - takmak naskoditi nekome
iza ledja, raditi iza ledja; - in ucunu ka-
nar. 1) izgubiti kontrolu nad si-
tuacijom 2) preterati u necemu 3) izgubiti
smisao (predavanja)
ipik bot. vlakno
ipek 1 svila; - svilena caura
ll svilen O - gibi mekan, gladak kao svila
ipliklenmek
ipeka bot. ipekakuana (Cephaelis ipe-
ca:cuanha)
ipek bot. svileno (Fiindersia)
ipek (-ni) zoo/. svilena buba
(Bombyx mori)
ipek (-ni) svilarstvo, ga-
jenje svilenih buba
ipeki 1. svilar 2. prodavac svile
ipek (-ni) bot. prkos (Portulaca)
ipekilik 1 . svilarstvo 2. industrija svile
ipekhane fabrika svile
ipekli 1 1. svilen, od svile 2. svilenkast ll
svilena tkanina, svila
ipek svilast
ipham2 a nejasnost, nerazumljivost, ta-
janstvenost; neizvesnost; duosmislenost
ipince !anak, !anan
ipupullah beskucnik, siromah, bednik;
- sivri klah siromasan, ubog, bez igde
icega, go kao pistolj
ipka a 1. zadrzavanje, ostavljanje 2.
ponavljanje; - kalmak ponavljati razred; /-
1/ - etmek ostaviti na ne menjati,
ne dirali
ipiemek ak. 1. zavezati, privezati 2.
arg. obracati paznju, uvazavati, pridavati
znacaj; slusati
ipiernernek ak. arg. ne slusati, ne, ob-
racati raznju, ignorisati biti bas briga
iplik 1. konac, nit; predivo, predja;
- ekmek 1) vaditi konac 2) su kati, up-
redati 2. bot. vlakno O - - olmak pahabati
se, otrcati se; - i pazara izaci na
videlo (necija greska); peyniri vrsta sira
koji se ne sece vee se cepa
ipliki proizvodjac ili prodavac konca
iplikilik proizvodnja ili prodaja prediva
Iplikhane predionica; fabrika konca
ipliklenmek parali se, rasparati se, isk-
rzati se, poderati se
511
iplik
iplik solucanlar zoo/. v. ipsiler iradecilik il. voluntarizam
ipnotize hipnotisan; /-1/ - etmek hip- irade psih. proizvoljan, ne-
notisati; - olmak biti hipnotisan savestan, nagonski, instinktivan
ipnotizma hipnotizam
hipnotizer
ipnoz hipnoza
ipotek H)i) hipoteka
ipotekli hipotekarni
ipotetik hipotelican
ipotez hipoteza
ipsi koncast; tanak, slab o - so-
lucanlar v. ipsiler
ipsiler zoo/. nematoidi, oble gliste (Ne-
matodae)
ipsiz bez konopca, bez uzeta ll fig.
skitnica, probisvet, Jutalica O - 1)
besmislen, neumesan, nepovezan (govor i
si.), nesredjen 2) skitnica, bitanga protuva
iptal (-li) a 1. otkazivanje, ukidanje,
obustavljanje; ponistenje, anuliranje 2.
prekid, obustava, zavrsetak; ponistavanje
(marki); /-1/ - etmek 1) otkazati, ukinuti,
likvidirati, ponistiti, anulirati; raskinuti (ugo-
vor) 2) prekinuti, obustaviti 3) ponistiti
(marku)
iptida a 1. pocetak 2. pocetno stanje;
pocinjanje ll pre svega, u pocetku, najpre
iptidai a 1. iskonki, koji postoji od po-
cetka, prvobitan, prvi, primaran, ele-
mentaran; ct. ilkel 2. pocetan; osnovni 3.
primilivan
iptila ci zudnja; sklonost oda-
nost, predanost
iptizal (-li) a 1. jeftinoca; padanje cene;
obezvredjivanje 2. pad, posrnuce (mo-
ralno); preslota
ip ucu (-nu) nagovestaj; mig, znak; nit;
kljuc, indikacija, dokaz; - vermek dati ne-
kome mig, nagovestiti
irade a 1. volja; - i cziye til. volja; - si
yitik bezvoljan 2. volja, zelja, pozuda 3.
naredjenje, nalog, naredba
512
iradeli 1. voljan, cvrste volje, odluean,
kategorican 2. razuman, svestan
iradesiz 1. bezvoljan, neodlucan, bes-
karakleran 2. nerazuman, nesvestan
iradi a 1. dobrovoljan; proizvoljan 2.
svestan, nameran
1 lranac ll iranski
irap a iskren razgovor, otkrivanje
istine, pravilan govor, O - ta mahalli yok
bez ikakvog znacaja, nije va:Zan
irat a 1. prihod, dohodak; ct. gelir
2. arh. kazivanje, govorenje; - etmek 1)
kazivati, govoriti 2) navoditi (reci i si.) ci-
tirati
icra (-1) a 1. vracanje, okretanje 2.
hem. vracanje u prvobitno stanje; re-
dukcija; - etmek 1) ak. dat. vratiti, pov-
ratiti, okretati 2) vratiti u prvobitno stanje;
redukovati
irdeleme 1. izucavanje, proucavanje,
upoznavanje 2. rasprava, pretres, dis"
kusija, debeta
irdelemek ak. 1. izueavati, proucavati
2. raspravljati, diskutovati
irfan a 1. znanje; - sahibi obrazovan
eovek; ehli - erudit 2. prosvecivanje 3.
predvidjanje; pronicljivost, ostroumnost
Iri 1. krupan, ogroman, velik 2. grub,
uvredljiv, prost o- kum sljunak
iri zoo/. punoglavac
irice pokrupan
iridyum hem. iridijum
iri 1. krupno secen, krupno mle-
ven 2. krupne gradje
1. uvelicavanje, povecavanje
2. biol. med. hipertrofija
1. povecavati se, uvelicavati
se, postojati krupnim 2. hipertrofirati
irili: - sitan i krupan, manji i veci;

Irilik debljina, visina, krupnoca, velicina
o - inde velicine; ceviz - inde velicine
o ra ha
iri n gnoj; - toplamak gnojiti se
irinlenmek gnojti se
irinli gnojav, zagnojen
iris anat. duzica, iris
anat. podlaktica
iri krupan, snazan
irkilmek 1. trgnuti se, zbuniti se, iz-
nenaditi se 2. skupiti se, nakupiti se (o
vodi) 3. med. upaliti se
irkiltmek caus. od irkilmek
irkinti bara, lokva, stajaca voda
1 lrac ll irski
irmek v. imek
irmik griz, krupica
irrasyonalizm iracionalizam
irrasyonel iracionalan
Jrredantizm iredentizam
irs a naslednost, nasledjivanje
irsal (-li) a naslednost, nasledjivanje
irsal (-li) a slanje, otpremanje, oda-
otprema; prenos 2. dostavljanje,
prosledjivanje; /-1/ - etmek poslati, otp-
remiti, dotaviti, proslediti
irsaliye a tovarni list, sprovodni list
irsen a putem nasledjivanja; po nas-
ledstvu
irsi a nasledni
irsiyet (-ti) a naslednost, nasledjivanje;
a 1. pokazivanje pravog puta;
upucivanje; /-1/ - etmek pokazati pravi
put, uputiti
isabetsiz
irtibat a 1. veza; povezanost, kon-
takt; - kurmak uspostaviti vezu, biti u kon-
taktu sa 2. komunikacija
irtica ( -1 ) a reakcija, reakcionarnost
irticai a. reakcionaran; cf. gerici
irticalen a improvizovano, bez prip-
reme; - sylemek improvizovati, govoriti
odmah, bez pripreme
irtifa (-1) a 1. visina, 2. geog.
nadmorska visina
irtifak a 1. naslanjanje, pris-
lanjanje 2. punjenje, ispunjavanje 3. dru-
zenje, prijateljstvo o - jur. servitut
irtihal (-li) a 1. preseljavanje, pre-
seljenje, seoba 2. preseljenje na drugi
svet, smrt; - etmek 1) preseliti se 2) um-
reti
irtikap a 1. prestupa,
zloupotreba vlasti 2. podmitljivast, ko-
rupcija, podmicivanje; 3. laz,
prevara, podvala; - etmek 1) pres-
lup, zloupotrebiti, proneveriti, pokrasti
irtisam a 1. javljanje, pojava, nastup,
prikazivanje 2. mat. projekcija; cf. iz d-
3. stavljanje pecata ili marke, mar-
kiranje 4. molitva, molitva Alahu
a podmitljivost, korupcija
is 1. cadj, gar, garez; - kokmak mi-
risati na zagorelo; - te kurutmak, - e tut-
mak dimiti (ribu, meso isi.), na dimu
2. bot. glavnica (zitni parazit)
lsa lsus
isabet (-ti) a 1. pogadjanje (cilja), po-
godak, postizanje (cilja); - almak biti po-
godjen 2. sp. gol 3. pravilnost,
pravilnost 4. slucajnost, sreca, srecna
okolnost ll dobro! lepo! dobro si uradio!
isabetli 1. prikladan, umesan, dobar,
povoljan 2. precizan, koji dobro pogadja,
ta can
isabetsiz nepravilan, neumesan, ne-
osnovan,
513
israf
israf a ispunjenje (molbe, zelje); ost-
varenje, povodjenje
lsal (-li) a dostava, doprema, isporuka;
/-1 ,-al - etmek dostaviti, dopremati, do-
nositi
ise ako, kad, da; a, sto se tice; - de
mada, i ako
lsevi a Hriscanin ll hriscanski
lsevilik a hriscanstvo
isfendan bot. javor (Acer)
isfenks svinga
ishak (-nu) zoo/. mocvarna usara
(Asio flammeus)
ishal (-li) a med. proliv, dijareja; di-
zenterija; - olmak imati proliv, dobiti proliv
isilik crvenilo, osip od znoja ili vru-
cine
isim (-smi) a 1. ime, naziv; - inde po
imenu; - koymak dati ime, nazvati; - i
nedir? kako se zove?; /-al - takmak na-
devati ime; dati nadimak; - vermek dati
ime, nazvati 2. ime, popularnost, slava; -
yapmak napraviti ime, postati slavan, poz-
nat 3. gram. imenica 4. fig. osoba, covek,
ljudi
isimli 1. po imenu 2. s imenom, s na-
zivom
Isimsiz bezimen, anoniman
iskalarya mor. skala, lestve
iskarnbil 1. karte; - 1) karta 2)
spil karata 3. bilo koja igra kartama
iskan a naseljavanje, smestanje, raz-
mestanje; voj. ukonacivanje, smestanje
po kucama; - etmek naseliti, nastaniti,
razmestiti, smestiti
iskandil 1. mor. visak, sonda (za me-
renje dubine mora) 2. merenje dubine
mora 3.arg. ispitivanje, opipavanje, pro-
veravanje; /-11 - etmek 1) meriti dubinu
mora 2) arg. ispitivati, opipavati, pro-
veravati
514
lskandinav 1 Skandinavac ll skan-
dinavski
1 Skardinavac ll skan-
dinavski
iskarpela dleto
iskarpin zneska plitka cipela sa stiklom
iskarta skart
iskele 1. pristaniste, kej, dok, molo; -
1) arg. papucar, otac bez au-
toriteta 2.mor. pomocne brodske mer-
devine, penjalice 3. luka, lucki grad 4. ze-
leznicka 5. skela 6. levi bok
b roda
iskemle (-nu) zool. vodomar (AI-
cedo atthis)
iskelet (-ti) 1. skelet 2. kostur, okvir <> -
i jako smrsati., ispasti kosti;- gibi
kao kostur
iskemle 1. hoklica, samlica, stolica bez
nasloga; stolica 2. stocic <> -
borba za radno mesto, svadja za polozaj
iskerlet (-ti) zool. bodljikavi volci
(Mu rex)
iskete zool. senica (Parus)
lsko skotlandjanin ll skotski
iskorbt (-t) med. skorbut
iskorina bot. zmijak (Scarzonera his-
panica)
iskorpit(-ti) zool. bodeljke (Scorpena)
iskota mor. skota (konopac za jedro)
Islam a 1. Islam, muslimanstvo; - dini
islam, muslimanska vera, islamska religija
2. musliman <> -
insaf posl. u isiamu ima pet za-
povesti a sesta je milosrdje
lslamiyet (-ti) a lslamizam, mus-
limanstvo
islamizovati se, po-
muslimaniti se
ak. preobratiti u mus-
limanku veru, prevesti u Islam
lslav 1 Sloven ll slovenski
lslavca 1 slovenski jezici ll slovenski
. isiemek ak. 1. ogaravati , padati Ca.dj,
zacaditi 2. Ca.diti, susili na dimu 3. zagoreti
islenmek 1 . zacaditi se, zagariti se 2.
osusiti se(na dimu) 3. zagoreti, primili
miris cadji
isli Ca.djav
islikf bot. plesan (Aspergillus fu-
migatus)
islim a v. istim
lsloven Sloven, Slovenac
ismen po imenu
-li) a cistoca, cestitost, nevinost,
bezgresnost
isnat 1. pripisivanje (nekome
nesto); ct. atfetme 2. optuzivanje optuzba,
kleveta, insinnacije 3. jur. zalba 4. gram.
reakcija; - etmek 1) pripisivati (nekome
nesto) 2) optuzivati. (lazno), klevetali o -
reddetmek dezavuisati
ispalya kolac, tap, stapi6, motka, prit-
ka
Spanac 11 spanski
Ispanyolca spanski jezik ll na spans-
kom
ispayolet (-ti) espanjolet, gvozdena za-
pinjaea na prozorima
ispat a 1. dokazivanje, potvr-
djivanje, potvrda 2. dokaz; ct. /-1/ -
etmek 1) dokazati 2) utvrditi, potvrditi
ispati tref (kart e)
ispatlamak ak. 1. dokazati ct. ka-
2. utvrditi, potvrditi, objansniti
ispatlamak biti dokazan
ispen (-ci) 1. bantarn kokoska 2. fig.
onizak, zdepast covek; patuljak, kepec O -
horozu mali prgav covek
ispeniyari farmacija ll
ispermeet ( -ti) spermacet; ..; se-
meno ulje
ispinoz 1. zool. obicna zeba.(Fringilla
coelebs) 2. arg. brbljva, indiskretna osoba
ispir konjusar, sluga sto prati kociju .
ispiralya mor. okrugli prozor ha kabini
ispirto 1. spiritus, etil alkohol 2.tig. al-
koholno pice
ispirtolu spiritni, alkoholni
lampa na spiritus, reso na
spiritus
ispit naplatak, palac (tocka)
ispirtizma spiritizam, spiritualizam
spiritualist
israf a rasipistvo, nepotrebno trosenje;
/-1, -al - etmek rasipali, razbacivati, pro-
cerdati
lsrailli 1 lzraelac ll izraelski
istadya daljinomer
istalagmit (-ti) stalagmit
istalaktit (-li) stalaktit
istanbul bot. vranilova trava
(Origanum heracleoticum)
istasyon 1. stanica, zeleznicka stanica
2. stanica, punkt (za prodaju necega);
benzin - u benzinska stanica; me-
teoroloji - u meteoroloska stanica
istatistik statistika ll statisticki
istatistiki statisticar
istavrit (-ti) zool. snjur (Trachurus trac-
hurus)
istavroz rez. krst; krstiti se,
prekrstiti se O -fidesi vulg. nevernicko ko-
pile
istek 1. zelja, volja; ct. arzu; bir
- inde bulunmak zeleti nesto, hteti
nesto; /-al - duymak ( ili - i olmak) zeleti
515

nesto, osecati potrebu za necim 2. zelja,
bir - in var da li nesto zelis?
da li ti nesto treba?; - lerini yerine
getirmek ispuniti necije zelje, zadovoljiti 3.
zahtev, potraznja, trazanje, trebovanje,
potrebe O - kipi optativ
1. bilijarski stap, tak 2. tip. falc-
masina
isteklendirrnek ak. pobuditi, uzbuditi,
izazvati zelju; podstaci, motivisati; za-
interesovati;
istekli 1. zeljan, potreban, 2.
voljan, spreman; -olarak dobrovoljn, 3.
interesent, zainteresovan
isteksiz 1. indiferentan, bez zelje 2.
bezvoljan ll nerado, protiv volje, teska
srca, nevoljno
isteksizlik nemanje volje, odsustvo
zelje, indiferentnost, neraspolozenje
istem 1 . zahtev 1 . ek. potraznja; sunu
ve - talep ponuda i potraznja; ct. arz ve
talep 3. psih. volja 2. molba, zahtev
isternek 1. ak. zeleti, hteti; 2. abi. mo-
Iili, traziti; pitati 3 .. ak. zahtevati 4. imati
potrebu za nacim, trebati 5. bez/. bili
nuzan, biti potreban 6. ab/. prositi, zap-
rositi, traziti ruku O ister istemez 1) hteo
ne hteo 2) cim je zatrazio
istemli dobrovoljan, neobavezan, fa-
kultativan; iradi
istemseme psih: najnizi stepen zelje
istemsiz nehotican, slucajan
isten volja, snaga volje
istenilik psih. voluntarizam
istensiz bezvoljan
istenilmek, istenmek biti zeljan biti po-
zeljan; bezl. hteti, zeleti; istenmeyen so-
nular nezeljeni rezurtali o istenilmeyen
(ili istenmeyen) adam (ili persona
non grata
ister 1 neophodnost, potreba, nuzda ll -
- bilo ... bi lo, ili ... ili, ka ko ... ta ko
516
histerila
isterik histercan
istiane a pomoci; /-dan/ -
etmek traziti pomo6
. istiap (-bi) a zapremina, obim ka-
pacitet, prostranost; - nosivost, to-
naza; - etmek 1) sadrl:avati, primati,
smeslati (u sebe) 2) umesati se, uplesti se
istiarea 1. pozajmljivanje, zajam 2. /it.
metafora, perifraza
istibat a neverovanje u ispunjenje ne-
cega, smatranje da nema mogucnosti
istibdat a despotizam, tiranija, ap-
solutizam
istical (-li)a zurba, hitnja, uzurbanost; -
etmek zuriti, hitati; ct. ivedilenmek
isticar a iznajmljivanje, najam, zakup,
posudjivanje; cf. kiralama
isticvap a ispitivanje, raspitivanje,
saslusavanje; istraga
istida a molba; peticija; cf. dileke; -
etmek moliti, traziti, podnositi (molbu, pe-
ticiju)
istidaname a-p molba; peticija
1. sposoban, talentovan, da-
rovit, 2. dal. sklon necemu; pre-
disponiran za
istidlal (-li) a 1. odvodjenje, povlacenje;
6duzimanje; zakljucivan)e; prognoza 2.
log. dedukcija
istif 1. pakovanje, slaganje, redjanje,
gomila 2. mor. slaganje (to-
vara) 3. arg. san, spavanje 4. nar. prib-
ranost, stalozenost; /-11 -etmek 1) slagati,
redjati 2. mor. tovariti, utovarivati O - ini
bazmamak ostati miran, ne uzbudjivati se,
bili smiren; sardalya gibi - olmak biti na-
kao sardine
istifa a 1. otkaz (sluzbe); ostavka 2.
zahtev za raskidanje radnog odnosa; -
vermek 1) da li otavku 2) podneli zah-
tev za raskidanje radnog odnosa; /-dan/ -
etmek dati otkaz na slizbu, otici s radnog
mesta, napustiti (sluzbu)
istifade a 1. iskoriscavanje, koriscenje
2. korist, dobit interes, preimucstvo; /-dan/
- etmek istoristiti, koristiti, imati korist od,
profili rat i
istifi 1. covek koji pakuje, upakivac,
slagac (robe) 2. nar. spekulant, zatajivac
istifilik 1. zanat pakovanja, profesija
pakovanja, upakivanja 2. nar. spekulacija,
zatajivanje
istifham a pitanje, problem, stvar; is-
pitivanje, istrazivanje;
istifleme gl. im. od istiflemek
istiflemek ak. 1. redjati, slagati 2. to-
varili, utovariti 3. uskladistiti, spremati u
skladiste
a povracanje, bljuvanje;
etmek povracati, bljuvati
istifsar a raspitivanje, pitanja, za-
pitkivanja; upit, zahtev, molba
re/. molba (obracanje) bogu
za oprostaj grehova; - etmek moliti boga
za oprostaj
a 1. zasicenost, zadovoljenje
necim, udovoljenost; cf. doygunluk 2. ust-
rucavanje
a zaronjivanje; uron-
javanje, poniranje
istihale a 1. promena oblika, prelaz iz
jednog stanje u drugo; promena, pre-
obrazaj 2. biol. meta'morfoza; - etmek 1)
promeniti oblik, pieci iz jednog u neko
drugo stanje, promeniti se, prebraziti se 2.
metamorfozirati se
istihare a istihara (molitva pred spa-
vanje s zeljom da se iz sna sazna da li ce
posao koji osoba namerava da uradi biti
koristan ili ne); - ye yatmak leci sa zeljom
da se u snu sazna da li ce se ono sto se
naumilo uradili dobro, ili lose zavrsiti
istihza
istihbar a 1. obavestavanje, ras-
pitivanje, 2. informacija, obavestenje vest,
izvestaj; - etmek 1) obavestiti se, ras-
pitivati se, pitati se sto 2) dobiti in-
formaciju, primili obavestenje
istihbarat a 1.pl. od istihbar 2. in-
formacija, obavestenje, vest; 3. tajna in-
formacija
istihdaf a cilj, namera; /-1/- etmek ni-
saniti, ciljati; stremiti ka, nameravati
istihdam a zaposljavanje; /-11 - etmek
zaposliti, iskoristiti, upotrebiti
nezaposlenost
istihfaf
cenjivanje,
lovazavati,
nebregnuti
a omalovazavanje, pot-
prezir; /-1/ - etmek oma-
potcenjivati, prezirati; pre-
istihkak a 1. polaganje prava (na sto},
imanje prava, zasluzivanje, zasluga, pravo
2. nagrada za trud; - etmek zasluzivati,
imati pravo (na sto)
istihkam a voj. 1. utvrdjenje, tvrdjava 2.
inzinjerija
gradjenje utvrdjenje
istihkar a preziranje, prezir, oma-
lovazavanje, potcenjivanje; - etmek pre-
zirati, omalovazavati, potcenjivati
istihlak (-ki) a potrosnja, trosenje, !ro-
sak; cf. tketim, - roba siroke pot-
rosnje; - vergisi porez na potrosnju; -
etmek trositi upotrebljavati, koristiti ct. t-
kemek
jstihra 1. izvlacenje, dobijanje 2.
astrogija 3. /it. akrostih
istihsal (-li) a 1. dobivanje, primanje 2.
proizvodnja, produkcija, izradjivanje; ct.
retim; /-1/ - etmek 1) dobiti, primiti 2)
proizvoditi, izradjivati
istihza a zajedljivost, jetkost, ironija, ru-
ganje, izrugivanje, poruga, sarkazam; /-la/
- etmek rugati se, ismejavati, pods-
mejavati se, salili se na ciji racun
517
istihzar
istihzar a 1. spremanje, pripremanje 2.
podsecanje; /-11 - etmek 1) spremati,
pripremati 2) prisecati se, seeali se
istika v. isteka
istikamet (-ti) a 1. pravac; cf. yn; tek
- jedan smer; - vermek uputiti, pokazati
put 2. iskrenost, ispravnost, otvorenost
istikbal (-li) a 1 . buducnost; ct. gelecek
2. docek, susret
istiklal (-li) a nezavisnost; ct. ba-
lstiklal Harbi ist. rat za ne-
zavisnost (1919-1923); lstiklal
himna nezavisnosti (himna Republike
Turske)
istikra a zakup, arenda, iznajmljivanje
istikrah a .odvratnost, gadjenje; an-
tipatija; ct. tiksinme, /-dan/ -
etmek gadili se, ogaditi se
istikrar a 1. stabilizacija, stabilnost,
ucvrscivanje, utvrdjivanje; - bulmak 1)
stabilizovati se 2) naseliti se, nastaniti se
2. naseljavanje, nastanjivanje, smestanje;
- etmek 1) stabilizovati, ucvrstiti, utvrditi
2) naseliti se, nastaniti se, smestiti se
stabilan; stabilizovan; pos-
tojan, utvrdjen
nestabilan, nepostojan ne-
siguran
istikraz a zajam, pozajmica; /-1,-dan/-
etmek pozajmiti
a 1. otkrivanje, pronalazenje,
istrazivanje, ispitivanje 2. geo/. ist-
razivanje, ispitivanje 3. voj. izvidjanje
istila a 1. invazija, okupacija, upad,
napad 2. rasprostiranje, sirenje; epidemija;
/-11 - etmek 1) izvrsiti invaziju, okupirati;
napadati 2. presirivali se, rasirivati se
istilac 1 okupator, osvajac ll osvajacki
istilzam a neodloznost, neophodnost; 1
- etmek smatrati neodloznim, smatrati
neophodnim
518
istim 1 . para; - stnde olmak bit i
spreman za polazak (odlazak) 2. arg. al-
koholno pice
istimal (-li) a primena, upotreba; -
etmek primeniti, upotrebiti
istimara merenje zapramine necega
istimator procenjivac
istimbol (-tu) parobrod
istimdal a trazenje pomoci, ob-
racanje za pomoc; /-dan/ - etmek traziti
pomoc
istimlak (-ki) a eksporprijacija, rek-
vizicija, konfiskacija; mlkn i kon-
fiskacija imovine; etmek eksproprisati,
konfiskovati, podrustvljavati; ct. ka-

istimna a masturbacija, onanija
istimrar a produzivanje, produzenje,
trajanje; - etmek nastavljati se, trajati
istimza a ispitivanje, raspitivanje,
ispipavanje, trazenje, sondiranje terena
istinabe a ispitivanje, uzimanje izjave
svedoka putem sudske pomoci <> - su-
retiyle na osnovu punomoCi, po ov-
lascenju, per procura
istinaden a jur. apelacija, zalba; -
mahkemesi apelacioni sud; -al -
etmek podneti zalbu; zaliti se
istinas a privikavanje, navikavanje; - i
iklim aklimatizacija
istinat a 1. podrska, oslonac, po-
dupiranje; - potporni zid 2. po-
zivanje na nesto, baziranje na nesto, ar-
gumentacija; /-al - etmek 1) oslanjati se
na 2) lig. oslanjati na, zavisiti od, bazirati
se na
istinatgah a-p 1 . potpora, oslonac,
podrska; ct. dayanak 2. zastita, utqciste;
b aza
istinga mor. ubirac (konopac za skupl-
janje ribarske mreze ili jedra); - etmek
skupljati mrezu Qedra)
istinkaf a uzdriavanje, odstupanje, od-
bijanje; /-dan/- etmek uzdriavati se (od),
odstupati (od)
istinsah a kopiranje, reprodukcija; -
etmek kopirati, praviti kopiju, rep-
rodukovati
istintac a zakljucivanje, izvodjenje
(zakljucka); zakljueak; -dan/ - etmek
zakljuciti, izvesti zakljucak
istintak a. ispitivanje, sas-
lusavanje, preslusavanje, istraga; cf.
sorgu
a odmor, mir, spokojstvo;
- etmek odmarati se
istirdat a vracanje, povracaj; za-
uzimanje; /-1/ - etmek uzimati natrag,
oduzimati; zauzimati, oslobadjati
istirham a molba; - da bulunak moliti
za nesto, imati molbu; /-dan,-1/ - etmek
moliti,zamoliti
istlrldye zoo/. ostriga (Ostrea)
istiskal a hladan prijem, nel-
jubazno ponasanje; /-1/ - etmek hladno
docekati, neljubazno se ponasati
Istismar a 1. eksploatacija, is-
koriscavanje 2. zlourotreba; - etmek 1)
eksploatisati, iskoriscavati 2) zlo-
upotrebljavati

ploatatorski
eksploatator ll eks-
istisna a izuzetak; - etmek izuzeti, isk-
ljuciti
istisnai izuzetan, izvanredan, poseban;
bez izuzetka
a 1. savetovanje, dogovarenje,
trazenje saveta, konsultacija; cf.
2. sa vet, dogovor; /-1, -la/ - etmek sa-
vetovati se, dogovarati se, obracati se za
savet, konsultovati se; cf.
a konsultativan, savetodavan
,.
istitrat a digresija, udaljavanje,
skretanje (od teme); cf. arasz
istiva (-ai) a 1. jednakost 2. ravna povr-
sina 3. ravnoteza, uravnotezenost -
geog. ekvator
istizah a trazenje objasnjenja 2. zah-
tev, interpelacija (u parlamentu); cf. gen-
soru; /-1/- etmek 1) traziti objasnjenje 2)
interpelirati (u parlamentu)
istizan moljenje za dozvolu, trazenje
odobrenja; - etmek moliti za dozvolu
(odobranje)
istop stop; - etmek zaustaviti, stopirati
istor roletna; - indirmek spustiti
roletne
istralya mor. konopac za pricvr-
scavanje (ili pridriavanje) katarke ili jar-
bola od vrha na dole za neki deo broda
lsvee svedski jezik ll svedski
lsveli Svedjanin
s.vajjcarac svajcarski
isyan a 1. ustanak, buna, pobuna; cf.
ayaklanma . 2. negodovanje, ne-
zadovoljstvo, bunjenje; - etmek dici se na
ustanak, buniti se, poduniti se
1 ustanik, buntovnik, pobunjenik
ll ustanicki, buntovnicki, pobunjenicki
isyankar a-p 1 . ustanicki, pobunjenicki,
buntovnicki 2. samovoljan, nepokoran
1. rad, posao, delatnost; - akdi jur.
ugovor o radu; - inden pre-
kinuti u poslu, ometati u radu; - e almak
primiti na posao; - kolega; - ten
atmak izbaciti s posla, otpustiti; - ten
karmak otpustiti s posla; - e girmek stu-
piti na posao; zaposliti se; - iinde u pro-
cesu rada, u toku rada; usred posla, -
jur. radnicki sporovi; - ten kov-
mak izbaciti s posla, otpustiti; - mddeti
vreme rada; - produktivnost
rada; - tulumu radnicki kombinezon; -
verimi (ili produktivnost rada;
519

- vermek 1) dati posao, zaposliti 2) dati
zadatak; 2. sluzba, poslovi; - leri
dairesi intendantska sluzba 3. struka, za-
nimanje, zaposlenje, zanat; duznost; pro-
fesija, sluzba 4. pitanje, problem, stvar; -
imi grmediler nisu resili moj problem;
nisu mi obavili posao 5. praksa 6. posao,
poslovan zivot, trgovina, privreda; - ev-
releri privredni krugovi, poslovni krugovi
7. izrada, proizvod 8. proizvodnja, iz-
radjivanje o - oziveti (o trgovini,
poslovima); - in olmak ne shva-
titi ozbiljno, primili kao salu; - i Allaha,
jedino mu moze bog pomoci jedina
nada mu je bog; - ten anlamak razumeti
se u posao, biti strucnjak; - in tuhaf. .
ono sto je u stvari cudno; -
mek pasti u nestrucne ruke; - e bakmak
1) raditi svoj posao 2) gledati svoja posla;
- ine bak! gledaj svoja posla; - i ba-
biti prezauzet; - ler be-
cermek baviti se losim, tajnim poslovima;
- ler evirmek okretati poslove; -
karmak 1) mnogo raditi 2) natovarili ne-
kome posao, napraviti nekome posao 3)
stvarati neprilike, teskoce; - ler duman
stvar je propala, ne valja; - Inin ehli
strucnjak, specijalista, majstor svog posla;
- ine gelmek odgovariti (necijim in-
teresima); - grmek 1) raditi, obavljati
posao 2) biti od koristi 3) /-1 af imati posta
s nekim; - ini grmek 1) uradili posao 2) 1
uradili neciji posao 3) fig. preiuci,
istuci 4. arg. ubiti; - ine gcne bakmak
gledati svoja posla; - gc yok 1) on je
bez posla 2) on je dokon; nema druga
posla; - g posao, zanimanje, zvanje; -
profesionalne bolesti; - in
Iinden 1) izvuci iz neke teske si-
tuacije 2) resili nesto komplikovano; - ten
gemeden dok ne bude kasno; - - ten
geti kasno je, prosao voz; -
1) komplikovati stvari, situaciju 2) praviti
intrige; - medreseye postali
predmet beskrajnih rasprava; - in mi
yok? zar nemas pametnija posla? - ola-
post: ono sto se desiti, de-
520
sice se; - i olmak 1) imati posla, posao 2)
ispasti dobro, dobro se svrsiti 3) /-la/ imati
posla s nekim; - ten olmak izgubiti posao
-i oluruna (-ili pus-
titi ti stvari da idu svojim tokom; - olsun
diye 1) da izgleda zauzet 2) eto tako, bez
ikakvog razloga; - 1) /-la/ zbliziti
se postali intiman s nekim 2) urediti, sre-
diti posao; - i rast gitmek 1) ici dobro (o
poslu) 2) imati srecu; - i
lamak preduzeti mere za uspesno obavl-
janje posla, regulisati posao, srediti posao;
- sarpa sarmak postali komplikovano; -
suya propala stvar; - i
lamak resiti stvar mirnim putem, naci za-
jednicki jezik; - in cudno je, cudna
stvar; - tutmak 1} zaposliti se, prihvatiti se
posta 2) upustiti se u neki posao, zanimati
se necim; - in ucu bana dokundu na
kraju sam ja stradao; /-dal - var 1) on je
sposoban 2) moze biti od koristi, vredi; -
im var imam posla; - yapmak raditi; -
nar. sredio si stvar; - e yaramak
biti od koristi, koristiti; - e yaramaz ni-
cemu ne koristi, beskoristan; /-da/ - yok
nar. ne vredi; nema od njega nista; - i (-
ler) yolunda olmak ici dobro (o poslu); - i
yzne gzne napraviti krs
(-lom) od necega
poslovan covek, priv-
rednik, biznismen, trgovac
(-ti) a znak, obelezje, biljeg; sig-
nal; mig; - le bildirmek obavestavati sig-
nalom; - borusu signalni rog, truba; -
ekmek signalizovati, dati signal; - etmek
1) pokazati, ukazati na, istaknuti; oznaciti,
naznaciti, napomenuti 2) dati znak, sig-
nalizirati; - feneri (ili 1) signalna
lampa, kotrolna lampa 2) semafort; - fi-
signalna reketa; yol - leri sa-
obracajni znaci; - vermek dati znak, sig-
nalizirati, javiti O - v.
- gram. pokazni pridevi;
- zamirieri gram. pokazne zamenica
davac znakova; sp. starter
ak. 1. pokazati, ukazati,
dati, znak, signalizirati 2. oznaciti, obeleziti
biti obelezen znakom
davati znakove jedan
drugom
oznacen, obelezen
(-ni) kaziprst
a koji je saopsten, koji je oznacen;
- oy glasanje dizanjem ruke ili prsta
a 1. zasi6ivanje, zasi6enje 2.
hem. zasi6enost; - etmek 1) zasititi se 2)
zadovoljiti se, prezadovoljiti se
1. poslovodja, nadzornik,
sef 2. pocetak rada; - yapmak poceti ra-
diti, poi':eti s poslom 3. rukovodstvo, vlast
strajkac; cf. grevci
strajk, obustave rada; cf.
grev
(-ni) saradnja; - etmek sa-
radjivati; - yapmak saradjivati
birliki 1. saradnik 2. ko-
laboracionist, kvisling
birlikli zajednicki, kolektivan 11 u sa-
radnji
blm (-n) ek. podela rada
arh. ovaj
1 radnik; basit - nekvalifikovan rad-
nik; kalifiye - kvalifikovan radnik;
- radnik sa stazom; maden - si rudar;
savruk - los radnik, seprtlja, fuser, nad-
rimajstr; - v: kalifiye - ; -
v. basit - 11
1. zanat ili profesija radnika 2.
naknada za rad, nadnica, plata 3. rad,
posao 4. izrada, obrada, vestine, iz-
vodjenje
mokriti, urinirati
bez/. od
caus. od

a 1. zauzimanje, osvajanje,
zapremanje 2. okupacija 3. odvlai':enje,
udaljavanje; /-11 - etmek 1) zauzeti, os-
vojiti, zapremiti 2) okupirali 3} odvlaciti,
udaljavati
okupator, osvajac
okupiranje osvajanje
gc (-n) radna snaga;
otpravnik poslova, d'
affaires;
gn (-n) radni dan
1 . sposoban, spretan, sna-
lazljiv, uredan, iskusan 2. nametljiv
sposobnost, spretnost, sna-
lazljivost, uredno6a, iskustvo
pass. od cuti se
sluh
1. sluh, slusanje 2. akustika
ak. ab/. 1. cuti 2. slusati
akustika
neslusanje; -
ten gelmek (ili - e getirmek) praviti se da
ne cuje
slusni, koji se odnosi na sluh
caus. od
(-li) a tesko6a, potesko6a, muka;
zamrsenost, komplikacija
p 1. zoo/. burag (prvi zeludac
u prezivai':a) 2. skembi6i o /-1/ - den
atmak (ili sylemek) arg. izmisliti, pre-
uvelicavati, preterivati; - sini
nar. razmisljati o svom stomaku (o hrani)
1 . skembar 2. restoran u
kome se spremaju jela od skembi6a
skembarov posao
p mucenje, muka, tortura;
mucitelj /-al - etmek (ili yap-
mak) muciti
kil
1. sumnja, nagadjanje; 2. teskoca,
muka, neprilika
caus. od
sumnjanje
1. sumnjati, nagadjati 2.
otezavati se, komplikovati se
sumnjiv; - olmak biti sumnjiv
bez sumnje, nesumljiv
kolu (-nu) 1.odeljenje, ogranak (u
radnoj organizaciji) 2. radna snaga (u tom
ogranku)
1. prometan, koji ima veliki pro-
met, ziv 2. citak, lep (rukopis); - lep
rukopis, 3. /ing. produktivan
1. promet, gu:Zva 2. citkost
1. postupak, postupanje; izv-
rsenje, vrsenje (posla), obavljanje; pro-
cedura 2. proces, radnja 3. mat. operacija,
osnovna racunska radnja 4. obrada, ob-
radjivanje, dovrsavanje 5. mat. zadatak
1 1. rad, radnja; hod; funk-
cionisanje 2. izvrsenje 3. obrada, ob-
radjivanje, dovrsavanje; obrada (zemlje) 4.
rucni rad, vez 5. razvijanje (filma) ll iz-
vezen
vezilac, vezifja
vez, vezenje
1. raditi, postupati, obavljati,
funkcionisati 2. ak. obradjivati, preradjivati
3. ak. obradjivati, uzorati zemlju 4. raditi
rucni rad, vesti, ukarasavati 5. ciniti, uci-
niti, uraditi, izvrsiti 6. dat. prodreti, pro-
niknuti, probijati 7. zagnojiti se (o rani);
provaliti (o ciru) 8. isteci, proteci, svrsiti se
9. prolaziti, ici (o vremenu) 1 O. /-la/ raditi
na necemu (masina) 11. arg. zavaravati,
varati, obmanjivati 12. arg. krasti 13. arg.
pronalaziti, istrazivati, raspitivati se 14.
arg. segaciti se; ismejavati nekoga, rugati
se nekome demir pas tutmaz
post. gvozdje koje radi ne rdja
522
vezen, izvezen; obradjen
1. biti uradjen, biti obradjen,
biti preradjen 2. biti obradjen (o zemlji), biti
uzoran 3. biti ukrasen vezom, biti izvezen
4. dal. abi. ulaziti i izlaziti kroz neki otvor
1 . eksploatacija, is-
koriseavanje; -sermayesi ek. obrtni ka-
pital 2. preduzece (privredno), pogon,
zavod, ustanova 4. upravljanje, ru-.
kovodjenje, uprava, administracija
letme Fakltesi Fakultet organizacionih
na u ka
1. upravnik, upravitelj, ru-
kovodilac, direkter 2. sin. distributer
1.poslovna administacija
2. upravljanje; privreda 3. dr:Zavno pre-
duzece
ak. dal. 1. ekploatisati 2. sta-
viti u pogon, pustiti u rad, upravljati 3. uci-
niti da prodre; provesti 4. arg. ismejavati,
rugati se, zafrkavati
1. funkcija 2. radna sposobnost; -
yitimi apraksija
1 funkcionalista ll funkcionalan
funkcionalizam
proizvodnja, industrija
Hli) 1. radionica, atelje 2. radnicko
odele
znak, mig, gest; namigivanje; -
etmek davati znak, namigivati
1 . kolica ulicnog prodavca 2.
korpa - ya izgubiti vrednost(o
robi); - roba loseg kvaliteta, jeftina
roba
ulicni prodavac, trgovac jef-
tinom robom
ulicna trgovina, bavljenje
prodajom na ulici
(-ti) a pijenje, pijancenje, ban-
cenje; pijanstvo; - etmek piti, pijanciti,
banciti
1. bez posla, nezaposlen; - g-
sz besposlen, dokon 2. neizvezen, bez
rucnog rada
nezaposlenost O -
nezaposlanost je kljuc si-
romastva
a 1. apetit; - otvoriti se
apetit 2. zelja, volja zar; - m yok 1)
nemarn apetit 2) nemarn zelju (volju) O -
dibindedir posl. apetit je na zubima
(apetit se otvara probanjem hrane)
1. otvoriti nekome apetit
2. probuditi neciju zelju
1. ogladneti 2. dat. ose-
cati zelju za
1. koji ima apetit 2. zeljan, po-
zudan; osecajan
1 1. koji nema apetit, zlojesan
2. koji nema zelju ll 1. bez apetita; 2. bez-
voljan
1. nemanje apetita 2. od-
sustvo zelje
uzv. evo! eto! no! dakle! prema
tome! tako! kao sto vidis! vidite!; - byle
eto, tako je to!
kolega, saradnik
zajednicki rad, saradnja; -
gram. reciprok
(-li) a raspaljivanje, paljenje, usp-
lamcenje, blesak
(- li) a bavljenje nekim poslom,
preokupacija; /-la/ - etmek baviti se
(necim), okupirali se (necim)
a slava, cuvenost, populamost
a kupovanje, kupovina
(-ki) a ucesce, ucestvovanje, su-
delovanje; udruzivanje; /-al - etmek
ucestvovati; deliti, sudelovati, pridruzitise o
- hissesi ek. udeo, akcija, deo
ucesnik, sudionik

(-1) a zelja, zudnja, ceznja; 1-a/
- duymak zeleti, imati zelju za
a koketerija, koeopernost, fri-
volnost, afektacija
koketan, kocoperan, frivolan
poslodavac
sluzbenik, cinovnik;
(-ni) radno mesto
it (-ni) 1. pas 2. vulg. kuckin sin, kopile;
- kuckin sin; - srs copor pasa o
- kopuk olos; - le uvala girilmez posl. u
dzak se ne ulazi s psom; covek treba da
izbegava da se svadja sa gadnim ljudima;
- domuz derisi pseci zub i svinjka
koza (obojica su jednako losi); - gibi a-
raditi kao pas; /-1/- In (ili
gtne) sokmak vulg. uvrediti nekoga
psovkom; - rr, kervan yrr posl. pas
laje, a karavan prolazi; - skloniste
lopova
ita a 1. davanje, pruzanje; prodaja 2.
placanje; -emri platni nalog; /-1/- etmek
1) davati, pruzati 2) plaeati 3) nagradjivati,
odlikovati
itaat (-ti) a poslusnost, pokornost; /-al-
etmek slusati, poslusati, pokoravati se,
potcinjavati se
itaatli poslusan, pokoran
itaatsiz neposlusnik ll neposlusan,
nepokoran, nedisiciplinovan
itaatsizlik neposlusnost, nepokornost,
nedisciplina; - etmek biti neposlusan, biti
nepokoran, biti nedisciplinovan
italik 1 kurziv (pismo) ll kurzivni
1 ltalijan ll ltalijanski
ltalyanca 1. italijanski jezik 2. na ita-
lijanskom
itap a kudjenje, prekor, ukor,
osuda, prebacivanje, prigovor
bot. mrazovac (Colchicum au-
tumnale)
523
itburnu
it burnu (-nu) bot. sipak (Rosa canina)
it (-ni) jecmenac, emicak (na
oku)
iteklemek ak. grubo gurati
itelemek ak. 1. gurati, odgurivati, na-
valjivati 2. prisiljavati, prinudjivati, na-
terivati 3. fiz. odbijati
itelenmek pass. od itelemek
itenek teh. 1 pokretniklip; cf. piston
iterbiyum hem. iterbijum
itfa a 1. gasenje 2. fiz. teh. slabljenje,
ublazavanje, popustanje 3. ek. amor-
tizacija; otplacivanje, otplata (duga); /-11-
etmek 1) gasiti 2) fiz. teh oslabiti ublaziti,
smanjiti 3) ek. amortizovati; otplatiti, isp-
latiti, cf. demek
itfaiye a 1. ir. od itfa 2. vatrogasna
ceta, vatrogasna sluzba; - eri vatrogasas
itfaiyeci vatrogasac
ithaf a posveta, posvecivanje; -al -
etmek posvetiti nekome nesto
ithal (-li) a 1. uvodjenje, dovodjenje,
unosenje 2. uvoz; - bedeli uvoina carina;
- etmek 1) uvoditi, dovoditi, unositi 2)
uvoziti
ithalat a 1. pl. od ithal 2. uvoz 3.
predmeti uvoza, uvezena roba
uvoznik
uvozna trgovina
itharn a 1. optuzivanje, okrivljavanje za
sto; optuzba, okrivljavanje 2. ukor, pri-
govor, prekor; /-la/ - edilmek biti optuzen
za, biti okrivljen za; - la/- etmek 1) op-
tuziti, okriviti 2) ukoriti, prigovoriti, prekoriti
itharnname a-p optuznica
it bot. gorka jabuka, na-
ranca (Citrullus colocyntis)
itibar a 1. postovanje, ugled, cast, au-
toritet, poverenje; - artmak povecavati
524
autoritet; - dan izgubiti po-
verenje, izgubiti postovanje, diskredilovati
se; - grmek 1) biti postavan 2) biti tra-
zen 2. veza povezanost, posledica, re-
zultat; - iyle u smislu, u pogledu, s tacke
gledista, sudeci po; esas - iyle u principu,
uglavnom; bu - la, bunun -iyle u vezi sa,
tako, sledstveno tome 3. kredi!, platezna
sposobnost, solventnost; - mektubu ak-
reditiv; /-a etmek postovati, ceniti Q - a
almak imati u vidu, uzimati u obzir; voditi
racun
itibaren a abi. pocev od, racunajuci od
itibari a. uslovan, teorijski, nominalan;
utvrdjen, dogovoren; - ek. no-
minalna vrednost
itici 1 koji tera, goni napred, podstrekac
ll 1. terajuci, gurajuci, pokretan 2. re-
aktivan, raketni; - raketne gorivo
itidal (-li) a 1. umerenost; uzdrZanost 2.
ravnoteza, uravnotezenost, spokojstvo;
fig. hladnokrvnost; - ini kaybetmek rasr-
diti se, razestiti se, izgubiti nerve; - ini
muhafaza etmek biti smiren, ne izgubiti
kontrolu nad sobom, sacuvati hlad-
nokrvnost 3. proporcionalnost, sraz-
mernost, sirnetricnost, ravnomernost 4.
astr. ravnodnevica, ekvinokcij
itikaf a. predavanje (necemu), od-
vajanje od svega zemaljskog; asketizam
itiklal (-li) a geol. erozija;
itikat a 1. verovanje, vera; dogma,
ubedjenje; cf. inan; 2. verovanje u boga;
- etmek verovati, biti ubedjen u
koji veruje, koji je religiozan;
cvrst u svojim uverenjima
koji ne veruje, nevernik, koji
nije religiozan, bezbozan
neverovanje, bezverstvo,
ateizam, bezboznesi
itila a 1. podizanje, dizanje, uspijanje 2.
povisivanje, velicanje; - etmek 1) podizati
se, dizali se 2) povisivati se, povecavati
se, pojacavati se
itilaf a dogovor, sporazum, savez, an-
tanta; ltilaf Devletleri ist. Antanta, drzave
Antante; - etmek dogovoriti se, spo-
razumeti se
itilme 1. guranje 2 psih. potiskivanje,
uzdrzavanje
itilmek 1 . biti gurnut 2. dat. biti pods-
taknut, biti naveden da uradi nesto 3. biti
suzbijen, biti ugusen
itimat a. poverenje, vera, po-
uzdanje; cf. gven; !-al - etmek imati po-
verenja u, verovati u
poverljiv, pouzdan
ltimatname a-p akreditivno pismo, pis-
mena preporuka; - lerini sunmak predati
akreditive
nepoverenje, ne-
poverljivost, sumnjicavost
itina a. 1. briga, briznost, paznja, pazl-
jivost; - ile pazljivo 2. tacnost; cf. zen; l-
a/- etmek 1) brinuti se, starati se 2) truditi
se, zalagati se; cf zenrnek
1. pazljiv, brizljiv, marljiv, sa-
vestan 2. tacan
""
1. nepazljiv, nemaran, ne-
savestan 2. netacan, aljkav
nepaznja, nemarnost, ne-
tacnost, aljkavost
itiraf a priznanje, etmek
priznati
itiraz a prigovor, protest, primedba; -
komisyonu 1) kasadona komisija 2) bi ro
za zalbe; /-al - etmek prigovarati, imati
primedbu, protestovati; opirati se, os-
poravati
koji uvek ima neku primedbu,
(osoba) koja uvek nesto zamera
1. bez primedbe, bez pri-
govora 2. neosporan, ocigledan, ne-
pobitan
ittihat
guranje
s. ile 1. gurati se, gurkati se 2.
tuci se, natezati se; gurati
se, tuci se
caus. od
itiyat a 1. navika; - zere po na-
vici, po ubicaju 2. cud, karakter; /-1/ -
etmek naviknuti se, priviknuti se; /-1/ -
edinmek stvoriti naviku, pretvoriti u naviku
itizar a izvinjenje; cf. zr; - etmek iz-
viniti se
itki psih. pobuda, nagon
itlat a ubijanje, unistenje, razaranje;
- etmek ubiti, unistiti, razoriti
itlik gadost, podlost, niskost; grubost,
nevaspitanost
itmam a dovrsenje, svrsavanje, zavr-
savanje; ispunjenje, ostvarivanje; /-1/ -
etmek dovrsiti, svrsiti, zavrsiti; ispuniti,
ostvariti
itmek (iter) 1. ak. gurati, gurnuti, od-
gurnuti; munuti; ite ka ka 1) gurajuci 2)
tesko, s velikom mukom 2. ak. dat. na-
govoriti (nekoga da nesto uradi), prisiliti,
prinuditi
itminan a. 1. uverenost, pouzdanost,
ubedjenost 2. poverenje, vera (u nekoga)
itriyum hem. itrijum
itturat a 1. pravilnost, tacnost,
urednost 2. jednoobraznost, jednolicnost
ittifak a 1.sloga, saglasnost, jed-
noglasnost, jednodusnost; spo-
razumevanje; 2. savez, sporazum, liga,
koalicija; l ittifak ist. Trojni savez; -
etmek (ili olmak) sloziti se, saglasiti se,
biti jednoglasan, biti jednodusan biti jed-
nodusan
itifakla jednodusno, jednoglasno, sag-
lasno
a ujedinjenje; jedinstvo, 1
savez, unija, korporacija, federacija; cf.
525

birlik ittihat ve Terakki Cemiyeti ist. Ud-
ruzenje za jedinstva i (asnavana
1889); - etmek ujediniti se, sjediniti se
ivinti brzina; - yerlbrzica, bujica
ivme 1' zurba, hltnja, . hitnast, uzur-
banast 2. fig. al<celeracija, ubrzanje
ist clan Udruzenja za jedipstva ivmek (-er) zuriti se biti u zurbi o iven
i napredak . .. . ' ere varmaz, varsa da baht bulmaz
ittihaz a 1. smat,ranje, tratiranje kaa, . posl. devojka koje zuri nece mici

a
ocenjivanje kao; kvalifikavanje kao 2. pre- ako ga i nadje nece biti srecna
uzimanje, donosenje (adluke i si.) us-
vajanje; /-11 - etmek 1) smatrati, tretirali
. kao, kvalifikovati 2) preuzeti, doneti (od-
luku i si.), usvojiti
ittisal (-li) a 1. spajanje, sjedinjenje, po-
vezivanje, sastavljanje 2: pavezanas.t, slic-
nost, susedstvo, neposredna blizina; -
etmek spajati se, pavezati se, sastavljati
se
it zm (-n) bot. pamacnica (Sa-
lanuni nigrum)
ivaz a: 1 . 2. naknada, odsteta;
kampenzacija; cf.
1 bez naknade, bez odstete bez
kanipenzacije Jl
ivdirme ubrzarije, akceleracija
ivdirmek ak: pazurivati, ubrzavati, pa-
vecavati brzinu
ivecen hitar; brz, uzurban; nestrpljiv
ivecenlik
pulsivnost
nestq)ljenje, zurba;_

ivedi zurba, uzurba,nast, hitnja ll hitar, .
brz, hitan, zuran
ivedilenmek zuriti se, biti u zurbi;
postali hitan
a,k. pazurivati, ubrzati,
paspesili
ivedili hitan, urgentan;
ivedilik hitnast, zurnost; - le_ hiln,
zurna
ivegen akutan
ivgi sekira
526
-:
ivmeyazar akcelerograf
iye vlasnik, posednik, gazda
iyelik vlasnistvo, posedavanje;
gram. pasvojnisufiks
iyi 1. dabar; . -. niyet heyeti' . . . ' ..
dobre volje 2. zdrav, dobrog ..
dabar, zgodan, k.oristan A
lan, izdasan, bagat_ ll dobr.o lll
_dostluk
atnosi; - etmek 1) 2) dob(
. (pravilna) uradili 3) ai[J. pljackati, grabiti; _.:.c
olmak 1) cizdraviti; bjti da bar,. biti dobra,
oparaviti se, popravljati_se, pobaljsati se 2) ,
.biti prikladan; biti prigodan O - si 1) nai-.
boJje je da ... 2) balji (od), dobar; ye<
gitmek papravljati.".se, ici na balje; .
- dost kara gnde belli olur posLprijatelj
se u nevaljipaznaje; -geceleri laku:noq!;
- gelmek . . 1) dabra doci, r)n1o6i, koristiti
(lek), adgavarati 2) dbnositi :.. .
tnek 1) iCl dabro 2)
ti:ijati; - potyrda
palitickaj .padobnosti,.
amma. sve je to dabro (i.r re.du}.
sin iz nadqm se' da ste
alti ayda treba 'sest. .
da. se dobro abaili pasao; 'sto b'rza taje
kusa - kt 1) neki;ikci, na neki 2}
nije prilicrio dbro; .. mi .
bilo(ja ... ; 1) gairoritFiep
?l tivaliti; :... sz baldan pos/.lei:>a: reG'
sladja je od meda; - sz demir
aar posl. vrata otvara;
- put!
jyice t.' . prilicno. dcibar, cfosta . doqar;
.sasvim dobar; potpuna, _sasvim 2 .. kao sta
treba; dbra; solidna, prilil:ng, dosta; 14 ...
J
i
,,.
. .
bilmek biti nesto), dobro znati
(nesto) .
nar. potpuno,' sasvim, posve,
kasto tret?a, jako, vrlo mnog,
iz az
projektovati (na ravan) -
!)ez traga
iza a briga, nemir, uznemirenost,
- . _etmek bri_nuti, . zab-
iyieli 1. dobrotvoran, do_bronameran 2:- rinjavati, uzt?udjivati
. med. benigni, dobrocudan izafe a pripisivanje; dodavanje; priklc
jucivanje, pripaja_ nje; 1-a, - pri-.
1. poboljsanje 2. _ oporavak, .
pisati; _dodaii, p" .
ozdravljenje
popravljati se; ozdraviti,
raviti'se
pass. od.
, '
med. lecenje
..::.: ak. 1. izleciti 2. poboljsati,
.
; ... ,}'":! .. iyUik t. dbr9ta, cestitost, 2:
. : !j:)i:i.znost; prijaznosf, delo,
.usluga; -.... etmek "Clniti dobro delo 3: dotm{
zdravlje. 4: korist, qobit <).i eden - bulur
..post. onajko cini dcib"ra dela bice dobrim
nagradjen; - iki olui' post. dobrota
,-;: je obostrana; /-dan/ ljen, cinili nekome
- '
. n1'nogo; - gzellik (ili ,sve . je. u
. rectu.; riema ('dgovor na piianje
novo?) - .
bilir koj(c:eni dobrci
iyilikl; . i<oji -'zeli do b ro;
ctobr()tvor i
.) . . .. .. - . ' - . . . .
. -. troptif!iisticki
. .
_iyon: hi:un:Jrz: jon

fiz.
. .. .. . .) .. . :- ',- .. :
..
(se)..
it" ' .. "' ' : . ' . . .;. . ; . . ' .
iyon yuva bem.
\.
iyot .hefn. jod; - teritr t!nktura 16da
iz 1) trag_; otis:3k; i-ifll..; ine bas-
mak sledit(i<oga u stopu, prntiti; parmak -
i otisak prsta 2._ brazda 3 .. ostatak; ostaci,
tragovi 4 .. ge.om. tackg- preseka; ..,. i i
izafet ( -ti) a 1. gram. genitivna veza 2.
til. veza, povezanost; ct.
izafeten a dal. u i:ast; (hazvati) po (ne-
kome)
izafi a 1. odnosan, relativan 2. no-
mina lan 3 .. fiz. specifican; - spe-
cificna .tezi na
izafilik
izafiyat ( -ti) a
izah a ko-
mentar; /-t,-a/ - objasnjal(ati, tu-
maciti, komentarisati
' izahat (-ti) .a 1. pl. od .izah 2.
jasnjenje, tumacenje; - ta bulunmak dati
objasnjenje, objasniti :
izale a uklanjanje, odsc
tranjivanje, likvidacija; /-1/ - etmek uk-
loniti, otkloniti, odstraniti, likvidirati
. izam 1 a precenjival')je;
pr.euvelicavati, precen]ivati .
. izam2 a slanje; odasiljanje, otprema
. izan, ? . shvatanje, razurnevanje;. raz- .
boritost, raz.uml)ost, pronicljivost, . in-
cf - etmek imati ra-,
. zumevanje prema
izanli pametan, mudar, u man, ra-
razborit,

izclrlSrz nerazmljiv;-
hedovitljiv, glup;
.. -
. . ".; .. " ..
izaz a ukazivanje pocasti,
iz be
postovanja; /-1/- etmek pocastavati, uka-
zati postovanje (nekome); - ve lkram cast
i postovanje
izbe 1. potleu5a, koliba, stracara, izba
2. osamljeno (zabaceno) mesto, mracno
(polumracno) mesto; suteren, podrum
izbiro mor. prsten na kraju uzeta (za di-
zanje tereta)
izcl izvidjac, izvidnik, skaut
izeilik izvidjanje, skautizam
izdiham a gomila, guzva; skupljanje,
nagomilvanje, navala; cf.

lzdiva a zenidba, udaja brak, ven-
canje; cf. evlenme; - etmek ozeniti se,
udati se, vencati se
iz mat. projekcija;
iz mat. projekcijski
iz mat. projekcioni, koji se od-
nosi ne projekciju
Izhar a prikazivanje, otkrivanje, iz-
laganje; pojavljivanje, manifestacija, -
etmek pokazati, otkriti, izloziti
izin (-zni) a 1. dozvola, odobrenje, do-
pustenje 2. odsustvo, dopust; odmor; -
almak 1) dobiti odsustvo uzeti odmor 2)
dobiti odobrenje, dobiti dozvolu; - e
mak otici na odstJStvo, otici na odmor
Izinli 1 onaj ko je na odsustvu, onaj ko
je na odmoru ll na odsustvo, na odsustvu
odmoru
izinname a-p 1. dopustenje, pismena
dozvola, odobrenje 2. pismena dozvola za
sklapanje braka koju izdaje kadija
izinsiz 1 bez dozvole, bez odobrenja,
bez saglasnosti, samovoljno ll 1. koji
nema dozvolu (odobrenje, saglasnost) za
odmor 2. kaznjen ucenik (koji ne moze da
ide kuci za praznik)
528
izinsizlik 1. nemanje odmora, ne-
odlazenja na odsustvo 2. ukor (za ucenike
u internatu)
lzlandaca 1 isiandski jezik ll na ls-
landskom
1 lslanjanin ll isiandski
izlek dija/. staza precica
Izlem opazanje, opservacija, pos-
matranje
Iziemel posmatrac
Izlemeilik osmatranje, opazanje, op-
servacija
izlemek ak. 1. pratiti, slediti 2. gledati,
posmatrati, osmatrati; slusati; konseri -
slusati koncert, pratiti koncert
izlence program (radio, TV)
izlendirrnek ak. ostaviti utisak na, imp-
resionirati
izienim utisak, dojam
izlenimci
resionisticki
impresionist ll imp-
izlenimcilik impresionizam; -
postimpresionizam
lzlenmek pass. od izlemek
Izleyici pratilac, gledalac
izmarit ( -ti) (-di) 1 . zoo/. tragalj (Maena
vulgaris) 2. opusak
lzmihlal (-li) a unistavanje, po-
nistavanje, razaranje; isceznuce, nes-
tanak; katasirota
izobar geog. fiz. izobara
izohlps geog. izohipsa
izolacija
izolatr izolator
izole 1 . izolovan 2. izolacioni
izomer hem. izomer
izomerl hem. 1 izomerija ll izomerican
izomerUi izomerica'n
izoterm geog. izoterma
izotop (-pu) hem. izotop
lzzet (-li) a 1. east, dostojanstvo, po-
izzetinefis
east 2. gled, : postovanje o -
lkbal ile! do vidjenja! se osobi koja
odlazi)
izzetlnefls (-fsi) a samopostovanje, sa-
moljublje, castoljublje
529
jagar, gaguar zool. jaguar (Felis onca)
jaketatay zaket.
jale p rosa
jaluzi zaluzina, rebrenica
jambon sunka
jandarma1. zandarmerija 2. zandarm
zandarmsko postupanje
3.fig. lukav, maher
janjan V. sanjan
jant venac, naplatak (tocka)
japon Japanac
japonca japanski jezik
japon gl bot. japanska ruza, kamelia
(Camellia japonica)
Japanac, zitelj Japana
jarse tekst. zersej
jartiyer podvezica
jelatin zelatin
jele zele
jeloz hem. agar
jeneratr generator
jenetik 1 genetika ll genetieki
jenosit genocit
jeobotanik geobotanika
jeodezi geodezija
jeofizik geeofizika
jeokimya geohemija
jeolog geolog
jeoloji geologija
jeolojik geoloski
jeomorfoloji geomorfologija
jeopolitik geopolitika ll geopoliticki
jeosantrik geocentrican
jeotropitzm geotropizam
530
jest (-ti) gesi; postupak, delo; - yap-
mak gestikulirati
jet ll reaktivni avion
jeton zeton o - ge sa/j kas no
paliti; kasno ukapirati
jigolo zigolo, placeni ljubavnik; - tut-
mak sklopiti prijatelstvo sa mladim co-
vekom (o starijoj i bogatoj zen
jikle teh. saug
jilet (-ti) zile!; - gibi veoma oStar
jimnastik gimnastika; sabah - ju-
tarnja gimnastika
jlnekolog v. ginekolog
jinekoloji v. ginekoloji
jips gips
jiujitsu dziudzicu
jive arh. ziva; ct. civa
jokey dzokej
jonta teh.umetak, prolozak
jnprmiye sin. ljubavnik
jntrk ist. Mladoturcin
junta v. cunta
jura geol. jura
jurnal 1. policijski izvestaj; dostava,
potkazivanje; 2. dnevnik
dostavljac, potkazivac
potkazivanje, denunciranje
juro jura
jbile jubilej
jpiter astr. Jupiter
jpon zipon, podsuknja
jri 1. ziri; komisija 2. jur. sudsko vece
jt (-t) 1. bot. juta (Hibiscus can-
nabinus) 2. tekst. tkanina od jute
kaba 1. grub, nedoteran (nameslaj,
proizvod) 2. kabast, krupan, glomazan,
nezgrapan 3. krupan; - krupan slju-
nak; - kum krupan pesak; - un krupno
brasno 4. grub, priblizan (proracun, pro-
cena i si.} 5. naduven, debeo;- na-
duven jastuk 6. nevaspitan, neuljudan,
sirov, neotesan; - adam grub, neotesan
covek; - sz neuctiva rec ll anat. debelo
meso, guz; sapi (konja) O - almak do-
lerati, izravnati, izglacati; - kafa ne-
kulturan covek; - saba 1) neiskusan 2)
sklepan, oslijaren; - Trke "vulgarni lurs-
ki" (u odnosu na jezik divanske poezije) -
yonca bot. plava detelina, lucerka (Me-
dicago sativa)
kabaca 1 poveci, oveci
kabaca2 neuljudno, grubo, primitivno
1. kabadhija, nasilnik, si-
ledzija 2. hvalisavac, razmelljivac ll 1 . h ra-
bar, smeo; - bir gen hrabar mladic 2.
nar. najbolji, prvi, prvoklasan (orobi i si.}
kabadahijski, siledzijski
osi-
liti se, ponasati se kabadahijsiki
1 . kabadahiluk, si-
ledzijstvo; razmetljivost, - praviti
se kabadahija
kabahat (-ti) a 1. krivica, greska; jur.
prekrsaj, prestup; - benimdir ja sam kriv;
- bende yok ja nisam kriv; - etmek
lemek ili yapmak} zgresili, skrivili; ucinili
preslup (prekrsaj); /-al - i yklemek ok-
rivili, pripisati krivicu, prebacili krivicu na
koga; disiplin - i disciplinski prekrsaj, tra-
fik - i saobracajni prekrsaj O - sarnur
krk olsa, kimse almaz niko ne
zel i da prihvati da jekriv
kabahatli kriv; okrivljen; -
(ili gstermek) proglasili krivim, okrivili
kabahatsiz bez krivice, nevin, neduzan
kabahatsizlik nevinost, neduznosl
kabak 11. bot. likva; bundeva (Cu-
curbita); - punjene likvice 2.
vrsta nargile (za pusenje hasisa); - ek-
me!,< pusiti hasis 3. arg. tikvan, zvekan ll
1. zelen, neukusan bljutav (olu benici, dinji
i si.} 2. neuk, neiskusan 3. celav, bez
kose; - celav 4. izlizan (o au-
tomobilskim gumama) O - (birinin)
patlamak prelrpeti nedace (od afere u
kojoj su drugi ucestvovali); - gibi
odjednom se osloboditi, postali
familijaran, naglo se izbezobraziti; - gibi
celav; ogoleo; - vermek dosaditi,
dozlogrditi; postali neukusan
1. uzgajivac ili prodavac tikava
kabaklamak ak. nar. 1. obrezivati, kre-
sati (drvece)
1 . ocelaviti 2. izlizati se
(o automobilskim gumama)
1. nedozrelost (lubenice,
dinje) 2. celavost 3. fig. neukosl, ne-
uskustvo, neznanje
kaba kulak med. zauske;- olmak
dobiti zauske
kaba kulak otu bot. vucja jabuka (Aris-
tolochia)
kabala 1 ret. kabala, jevrejsko tajno
ucenje, jevrejska mistika
kabala2 a. v. gtr
poznaavalac jevrejske mistike
kabalak vrsta sapke (osmanlijskih
vojnika iz prvog svestskog rata)
1. ogrubeti, postali grub 2.
fig. grubo se ponasati, biti neotesan
caus. od
grubost, neotesanost, pri-
mitivnost
531
kabalist
( -ti) ret. kabalista
kaballama nar. podgradjivanje ucv-
riscivanje (rudarskih jama)
kaban 1 nar. 1. uzbrdica, strmen 2. bre-
zuljak
Kaban2 vrsta ogrtaca, kabanica
kabara 1. klinac za cipele (sa krupnom
glavicom) 2. ukrasni klinac (sa velikom
glavicam)
sa klincima (o obuci); ukrasen
ki ineima
1. mehur, klobuk; med.
plik 2. bubuljica 3. bradavica, kvrzica 4.
vazdusni mehuric (stakla, metala)
1. u mehurima; u plikovima
2. bubuljicav 3. bradavicav
kabare kabare; - tiyatrosu kabaretsko
pozoriste
otekao, natekao, nabrekao; na-
bujao, naduven, podbuo; - deniz visoka
plima; - su bujica; 2. kvrgav, nerava, iz-
bocen
1. nadutost, nabreklost 2. iz-
bocenost, ispupcenost, reljefnost
kabarma 1. (visoka) plima 2. fig. na-
dutost, nadmenost, uobrazenost
kabarmak 1. naduti se, nabreknuti; na-
teknuti 2. nadoci, narasli (ovodi, testu) 3.
povecati se, uveeati se; masraflar ka-
troskovi su se povecali 4. razbesneti
se (o buri, oluji) 5. fig. planuti, prasnuti, po-
besneti 6. otpasti, odlepiti se; nestati, izb-
ledeti (oboji) 7. oholiti se, praviti se vazan,
duvati se 8. cebati se, pokriti se dlakom (o
tkanini); bu bluz ok ovo bluza
se mnogo ocebala 9. osecati mucninu
(u zel ucu) O kabara kabara 1) sve vise
besneci 2) fig. oholeci se, duvajuci se; - -
govari duvajuci se
1. oteklina, nabreklina 2. iz-
bocina, ispupcenje, izraslina
532
nabrekao, :
pass. od kabartmak
kabartma 1 1. gl. im. od kabartmak 2.
reljef 3. bareljef ll reljefan, izbocen; -
rita reljefna mapa; - plan arhit. reljefi
plan; - resim bareljef
kabartmak ak. caus. od kabarmak
reljefan; izbocen
kaba sakal s gustom i velikom bradom
kaba supljoglav covek,
joglavac (bezvredan, a uobrazen)
kaba taslak u glavnim crtama, grubo,
provizorno
kaba yel nar. jugozapadni vetar
a med. zatvor; - ekmek
patili od zatvora
kabiJ1 a moguc, ostvarljiv, izvoljiv; -
nemoguce, nije oguce
kabi1
2
a 1 kao, slicno, nalik na ll vrsta,
sorta; - inden poput, nalik na; bu - in-
sanlar takviljudi, ljudi te vrste
kabile 1 a pleme; - adetleri plenenski
obicaji
kabile2 a arh. babica;
kabiliyet a sposobnost, umece; snaga,
moc; mdafaa - i odbrambena moc
kabiliyem dal. sposoban, pogodan 2.
obdaren, nadaren, talen tavan; - ta-
lentovan pesnik
kabiliyetsiz nesposoban; neobdaren,
netaletavan
kabiliyetsizlik nesposobnost; ne-
obdarenost
kabin 1. kabina; pilot - i pilatska ka-
bina; telefon - i telefonska kabina 2. mor.
brodska kabina 3. svlacionica, kabina (na
plazi)
kabine 1 . ministarski savet, kabient; -
predsednik ministarskog saveta,
premijer 2. v. kabin 3. kabinet, radna soba
4. toalet, zahod
kabir (-bri) a. grob; - nadgrobni
kamen, spomenik O - ekmek biti
na velikim mukama, mnogo patiti; - suali
desadna i duga pitanja, zapitkivanje
kablo e/. kabi. kabel; - po-
laganje kablova; - postavljati
kablove; deniz (ili su - su pod-
vodni kabi; telefon - su telefonski kabi;
toprak - su podzemni kabi; kabioiu
televizyon kablovska televiziya
kablocu kablar, postavljac kabiova
kablogram kablogram
kabotaj kabotaza priobalna plovidba; -
gemisi kabotazni brod
kabristan a-p groblje
kabriyole kabriolet
kabuk ( kozica; ljuska; ljus-
tura, skoljka; - uhvatiti se(o
kori); oformiti se obrazovati se (o kozici);
- u kora drveta; meyve - u kozurica
voca; - u oklop kornjace;
yumurta u ljuska jajeta O (kendi - una
ekilmek fig. uvuci se u svoju ljusturu; -
gibi cvrst, tvrd (o stofu, tkanini); - ko-
parmak izazvati losi posledice, dovesti do
losih rezultata; - unu soymak oce-
rupati, opeljesiti
kabuklanmak dobiti koricu (ljusturu,
kozicu)
kabuklu koji ima koru (kozicu, ljusturu)
kabuksu oblika ljuske, nalik na ljusku
kabuksu bez kore; oljusten, ociscen od
ljuske (o orahu, jajetu isi.) O - yu-
murtlatmak sklepati, osljariti, isfusariti
kabul (-l) a 1. prihvatenje, pristanak;
2. prijem; primanje (posetilaca gostiju); -
etmek 1) prihvatiti, pristati, saglasiti se 2)
primali (goste, stranke); - edilmek pass.
od - etmek; - prijemni ispit; -
merkezi sac. prihvatni centar; - salonu

sa la za prijem; resmi - zvanicni. prijem 3.
jur. dip/. agreman 4. odobrenje; ra-
tifikovanje
kabullenmek ak. 1 . prihvatiti, primiti
pristati na 2. prisvojiti
kaburga 1. anat. grudni kos, toraks; 2.
anat. rebro; (ili
veoma oslabiti, provideti se (o rebrima)
3.mor. !rup, kostur (broda) 4. arhit. svodno
rebro 5. kul. (ovcji) kotlet
kabus a kosmar, mora; - basmak (ili
kmek ) dozi vljavati moru; osecati strah
kabuslu kosmaran, taskoban, mucan
kabza a drska, rukatka, rucica 2.arh.
pregrst
a nakupac, preprodavac
(voca, povrca)
ka 1. koliko; - kilo? koliko kila? -
kolike ljudi? - ta kada, u koliko sati?
bu gn koji je danas datum?
2. tako mnogo, veoma mnogo (u eks-
klamativnoj i afirmativnoj recenici); sana -
defa gene cevap ko-
liko puta sam ti pisao, i opel nisam dobio
odgovor; - seni grmedim to-
liko vremena te nisam video O -
stari lisac, prevejanac; - para eder? sta
vredi? kakva korist?; - bezvredan
(o coveku, stvarima)- para
mogu da se rastrgnem; ja nemarn sto ruku
kaa posto? kolike kosta?
kaak 1 1. begunac; asker - de-
zerter 2. ispustanje, curinje (vode, gasa);
- yapmak isticati, curiti ll nezakonit, pro-
tivzakonit; krijumcaren; - avlovokradja;;
lovokradica; pro-
tivzakonita gradnja; - mal krijumcarena
roba; - ttn krijumcaren duvan
krijumcar, svercer; - gemisi
krijumcarski brod
nezakonita trgovina; kri-
jumcarenje; - etmek (ili yapmak) kri-
jumcariti; svercovati
533.

dezerterstvo
kaamak 1 1. izbegavanje; - yap-
mak izbegavati, izvrdavati 2. skloniste,
zaklon (ob za stoku, za vreme kise) 3. iz-
govor, pretekst
kaamak2 ll kul. kacamak, pura
ll neuhvatljiv, rieodredjen;
nejasan, dvosmislen; maglovit; - cevap
nejasan odgovor
kaar po koliko?; bize - lira ve-
receksiniz? po koliko lira cete nam dati?
kag isi. pokrvanje lica pred mus-
karcima (obicaj muslinaskih zena ka1 ko-
liko osoba
1 1. iskrivljen, ukosen; iskliznuo 2.
sa izvucenom, poslom petljom (carapa) 3.
nenormalan, luckast, mahnit ll izvucena,
posla petlja (na carapi)
malo ukosen, malo iskrivljen
1. iskrivljenost 2. otkacenost,
caknutost, umna poremecenost
1 . bez/. od kamak; bu ha-
pishaneden iz ovog zatvora se,
skloniti se; sklanjati se (s puta)
abi. izbegavati; izgovarati
se, nalaziti izgovor
ll koji izbegava (obaveze);
koji trazi izgovor
koji? (po redu); Trkiye ye -
defa geliyorsunuz? koji put dolazite u
Tursku?
neizbezan, neminavan

minounost
neizbeznost, na-
abi. kloniti se, izbegavati;
masraftan - izbegavati trostove; Osman
hibir Osman se ne fibi
nikakvog posla; sorumluluktan - iz-
begavati dogovornost
nar. rano ojagnjeno jagnje 2.
izliv, isticanje, curenje
534
pass. od.
otmica; kidnapovanje
ak. 1. naterati u beg; pustiti
koga da pobegne; suluyu
pustili su prestupnika da pobegne 2.
pustiti, izostaviti; - propustiti priliku;
- propustiti utakmicu 3. zakasniti (na
voz i sf.) treni - zakasniti, izgubitivoz;
- izgubit; avion 4. sp. ne iskoristiti,
promasiti; - promasiti penal 5. ug-
rabiti, oteli; kidnapovati; - oteli devojku
6. oterati, rasterati 7. prokrijumcariti; uk-
rasti (robu) 8. ispustati, propustati; ct.
akmak gaz ll upaljac
ispusta gas 9. preterati, prevrsiti meru;
oka malo je preterao s
vinom 10. skrivati, ne pokazivati;
herkesten on krije svoj novac
od svakoga 11. poludeti, pomeriti pamecu
caus. od
bezainje, bekstvo
razbezati se (u pometnji);
rasprsiti se, isceznuti
begnac; dezerter; nar. po-
begulja; okul - djak koji bezi sa casova o
mezar - veoma slab, "kos! i koza"
gunac iz groba"; sulud,
nu!
1. koji b roj? s kojim brojem? - Is-
karnbii koja karta? ; bu. gmlek - ? koji je
broj ova kosulja? 2. koje godine (rodjen),
koje godiste? koji je godine zavrsio skolu
siz koje ste vi godiste, kada ste
rodjeni?
posto, po kojoj ceni?; iz koliko
delova? koliko godina? (o. uzrastu); -
istiyorsunuz koliko metara
silofa zelite?- od
koliko litara da kupim vino? o -
tahmtn ediyorsun koliko je, po tebi, ona
zena stara?
kamak (-ar) 1. ab/. bezati, pobeci; ha-
pishaneden - pobeci iz zatvora 2. abi. be-
zati, kloniti se, izbegavati; ct.
misafirden izbegavati goste; so-
rumluluktan - bezali od odgovornosti 3.
(pro) curiti, prokapati, probijati (se), isticati;
borudan su voda curi kroz cev;
4. dat. ulaziti, prodirati; upasti;
upala mi je koscica u grlo;
onun su usla mu voda u
uvo 5. dat. pomeriti se malo, skrenuti,
skliznuti; yan njegov
sesir se nakrivio 6. nestati, izgubiti se, is-
ceznuti; nesiala je njegova
radost; uykusu izgubioje san 7. nes-
tati, smugnuti, umaci 8. dat. pribliziti se;
naginjati, podsecati; kaan mavi
renk plava boja sa zelenim prelivom 9.
izbledeti, izgubiti boju; 10. pribegavati
cemu, sluziti se cime; yafanlara - sluziti
se lazima 11 . u funkciji pomocnog glagola
cinili se izgledati, odavali utisak, zvucati;
bu sz ovaj govor hladno
zvuci O posl.
ko se cuva i bog ga cuva; ne place majka
onog ko se cuva; kamaktan ko-
valamaya vakit olmamak ne stizati nista
drugo pored vaznih postova
kadana tovarni konj O - gibi ogromna
(o zeni)
kadar a 1. post. sa nom. imanice i gen
zamanice kao, koliko i; deniz - engin
prostran kao more; ev - byk velik kao
kuca; o senin - on je vredan
koliko i ti 2. post. sa dat. do, dok ne, kroz,
za; - do veceri; Borsaya - do
Bursa; ben gelinceye - dok ja ne dodjem;
gne - lzmire za tri dana
cemo ici u lzmir 3. oko, priblizno; iki hafta
- oko dvadeset ucenika 4. sa za-
menicama bu, o oznaeava koliCinu ili
meru; bu - ovoliko; tako; bu - bek-
ledin? zar si toliko cekao?; o - toliko, u toj
meri, tako; - toliko; toliko i toliko; nesto
bin - lira hiljadu i nesto lira
bu - tolicno, tolicno
kadastro katastar; - memuru ka-
tastarski sluzbenik
kadavra !rup, telo (za anatomska vez"
banja)
a kada if (poslastica)
kadeh a casa, casica; - drug
u picu; - dizati casu, nazd-
ravljati; - kucati se casama
kadehik bot. casica (hrasta, les-
nika)
kadem 1 . kadem (mera za duzinu, 39
cm.) 2. arh. korak 3. fig. sreca; /-al - ge-
tirmek donositi srecu
kademe a arh. stepenica 2. fig. stepen,
stupanj; - - korak po korak, stepen po
stepen 3. esalon
kademeli stepenast, stupnjevit; ok -
fze visestepena raketa
kademhane a-p arh. v. ayak yolu
kademli srecan, koji donosi srecu
kademsiz nesrecan, zloslutan
kademsizlik nesreea kader a sudbina,
kob; - e ksmek proklinjati sudbinu; - e
meydan okumak izazivati sudbinu; - e
uymak miriti se sa sudbinom; - de var-
tako je sudjeno! sta da se radi!
kaderci
kadercilik fi/. fatalizam; cf.
kaderiye a v. kadercilik
a kadija, serijatski sudija
min. kalcedon, mlecni
ka men
1. kadijko zvanje, polozaj kadije
2. kadiluk (podrucje jednog kadije)
zena; gospodja, dama; -
(ili zenskar (os) - doktoru gi-
nekolog; - zenomrzac; -
(ili milletl) zene, zenskadija, zenski svet;
ev - domacica; hizmeti - sluzavka O -
brbljiv (o muskarcu); - nine. baka,
starica; - yznn eli-
nin sto je za zenu sramotno, za
535

muskarca je pohvalno (u osudi ljubavne
veze); her- evinin hem hem ha-
svaka zena je u svom domu i
gospodja i sluzavka
kul. krupno cufte s pirincom
i jajima, peceno na ulju
zenski, kao zena
1. mala zena, zenica 2. jadria
zena
raskalasnik, zenskar
(slatko testo sa jajima)
teminizirali se, dobiti
zenske osobine (o muskarcu)
- erkekli mesovito
drustvo (zene i muskarci)
zenskost, zenstvenost 2.
zene; - alemi zene, zenskadija, zenski
_svet
1. nalik na zenu, teminiziran (o
muskarcu) 2. zeni svojstveno; pogodno za
zenu
bot. zutika (Bersris vul-
garis)
galija, brod na vesla
kadife a tekst. kadita, barsun o - i-
bot. kadifica (Tagetes); - gibi bar-
sunast, nezan (glas, ten i si.)
kadim a arh. star, drevni
kadir1 (-dri) a 1.vrednost, cena; cf.
met; 2. astr. magnituda (zvezde) <> - ge-
cesi noc otkrovenja (27. noc ramazana) -
gecesi on je dete srece; radio se
pod srecnom zvezdom
kadir2 kadar, sposoban; /-a/ - olmak
biti kadar, sposoban (mocan); - olmak biti
mocan (snazan sposoban, kadar)
kadirbilir koj zna da ceni, zahvalan
Kadiri a pripadnik kadirijskog tarikata
Kadirilik a Kadirija (tarikat koji je u XII.
536
veku osnovao Abdulkadir Gejlani)
a-p v. kadirbilir
kadit (-di) a veoma slab, mrsav;- i
mak postali kost i koza, veoma oslabiti
kadmiyum hem. kadmijum
kadran cifarnik, brojcanik (na satu);
skala (na mernim instrumentima)
sa citarnikom, sa skalom; - ni-
panoramski nisan
kadrat v. katrat
ka.dril kadri! (ples)
kadro 1. kadar, sastav, personal; - po-
kadrovska politika; . daimi - stalni
sastav; - promenljiv sastav; mu-
vazzaf - voj. stalni kadar 2. okosnica, ske-
let (metalni deo bicikla i si.)
kafa a 1. glava; - almamak ne ra-
zumeti, ne ulaziti u glavu; ne moci shvatiti;
- dan atmak nesuvislo govoriti, lupati; -
prazno glav, glup; - bulunmak
zbrkati se, pobrkati se (u glavi); - a-
glup; - arh. lobanja; -
durmak biti umoran; prestali raditi (o
glavi); - dan gayri msellah salj. glup,
bez mozga; - biti pametan; -
mucnuli glavom; - kal-
fig. dici glavu, ohrabrili se, oso-
kolili se;- tupoglav, glup;- ka-
zamutili se, pomesali se (u glavi);
- biti veom zauzet, ne-
mali vremene ni glavu pocesati; -
kazan olamak pucati glava (od buke i
); - koymak naumiti, usadili u
glavu; resili, odluciti; - patlatmak duboko
se zamisiili nad cime, lupali glavom; - sal-
lamak klimali glavom, odobravati, pov-
ladjivati; - sz girmez 1) on je glup
2) on je tvrdoglav; - osetiti
vrtoglavicu; umoriti se od naprezanja
mozga; - sp. udarac glavom (u tud-
balu); - kalmak uvrteti sebi u
glavu, imati tiksnu ideju; - tut-
mak drzati u glavi, imati u vidu; -
vurmak udariti u glavu (o picu);
vurmak odseci glavu; fig. obezglaviti; -
yatmak razumeti, shvatiti; - yormak
razbijati glavu, naprezati; misli 2. nacin
misljenja, nazor, pogled; - dengi is-
tomisljenik 3. glava, covek (pojedinac); -
bulmak poputi, nacevleisati se; - ek-
mek arg. nalizali se, nakresati si; -
dank demek doci u glavu, sinuti (o misli);
- dikine gitmek terali svoje, raditi
po svoma; terali inat; - din olmak biti
spokojan, ne sekirati se; - dnmek raz-
besneti se, biti van sebe; -
(biti) "pod gasom"; - rasrditi se,
razbesniti se; - arpmak
mnogo se kajati, zaliti; cupali kosu;-
ttslemek arg. nakitili se, naljoskati se;
- vura vura nasilno, silom; - yere
vurmak 1) leci 2) razboleti se, pasti u pos-
telju
kafadan zool. glavonosci
kafadar istomisljenik; pristalica; privr-
zenik
kafa ii v. kafa
1.s ... glavom; dar - ogranicen;
kz - glupan, klada; vo 2. fig. pameten,
uman, inteligentan
glup, ogranicen
tupoglavost, glupost
kafa kojideliljude poobliku glave
(covek,glediste)
kafa vid rasizma koji ceni ljide
poobliku glave
kafa anat. lobanja
kaf legendarna planina Kaf; fig. tu-
robno i nepristupacno mesto 2. arh. Kav-
kaz o - na kadar do kraja zemlje
kafein kofein
kafes 1. kavez, krletka 2. resetka,
mreza 3. arg. buvara, zatvor O - gibi 1)
suv, mrsav kao skelet 2) izbusen kao re-
seto; - e girmek pasti u klopku; - - sav

izresetan; - e koymak 1) arg. prevariti,
obmanuti 2) strpati u cuzu; - teki sere
damdaki kazdan iyidir posl. bolje je ku-
kavicu u ruci no sokola u planini (imati)
kafesi 1. izradjivac ili prodavac ka-
veza 2. arg. lupez, probisvet
katesiemek ak. arg. pcevariti, ob-
manuti
kafesli s resetkom, s mrezom; re-
setkest, mrezast
katana sapicemi muzikom
kafeterya kafeterija
kafi a 1. dovoljan; - gelmek (ili olmak)
biti dovoljno ll uzv. dosta, prekini!
kafile a grupa putnika; povorka; ka-
ravan; voj. konvoj; ll geni - si konvoj bro-
dova
kafir a 1. djaurin, nevernik, nemusliman
2. fig. vragolan, obesenjak, spadalo; seni
- seni ah ti, nevaljalce 3. zao, ne-
milosrdan
katiye a rima; cf. uyak
kafiyelendirmek rimovati
kafiyeli rimovan
katiyesiz bez rime, nerimevan
kaftan ist. kaftan
kafur (kafur) a kamfor - bol.
kamforovo drvo (Cinnamomum canfora
kagir p od Kamena, kameni; - ev kuca
od kamena; - kpr kameni most
ist. han, kagan
1. titula kagana 2. kaganat
p 1. papir, hartija; - ezmesi
papirnata kasa, papirno testo; - topu ris
(500 listova); - zerine koymak (ili dk-
mek ) staviti na papir, napisati; -
sjajan, satiniran papir; ambalaj (ili .sar-
) - papir za pakovanje; - papir
za pisanje 2. papir, caga, dokumenat;
537

resmi - zvaniean dokumenat 3. karte (za
igranje) - almak sakriti, p0dmetnuti
kartu; - (po) deliti kadte 4.
pismo ll od papira, papirnat; - para pa"
pirnat novac O - gibi olmak prebledeti,
pobeleti kao papir (o licu); - kurdu knjiski
moljac (Ptirida); - zerinde kalmak fig.
ostati na papiru; - papirus
v. dutu
zool. traciasta riba
(Trachypterus)
1. proizvodjac papira 2. pro-
davac papira
1. industrija papira 2. trgo-
vina papirom
dutu -bot. papirno drvo, japanski
dud (Broussonetia papyrifera)
lisnata halva (sa tankin
krunljivim slojevima)
ak. prekriti papirom, zalepiti
pa pir
koji sadri:i papir
1. kutija sa pregradama (za
papir) 2. pogodan za izradu papira
taljige, kolesnik (sa dva drvena
tocka); - gibi gitmek jedva se vuci,
veoma sporo ici
razlabavljen, rasklimatan (na-
mestaj i ) 2. star, trosan
1. razklimatati se (o na-
mestaju) 2. postati trosan; astareti 3. fig.
oslabiti, onemocati, oronuti
v.
kah p; - - katkad ... katkad; cas ... cas;
- byle - cas ovako, cas onako; -
ister - istemez cas hoce, cas nece
a 1. nasilje, pritisak; mu-
cenje - ekilmez nepodnosljiv; -
ekmek trpeti nasilje (od koga); - a kat-
lanmak miriti se s cime, podnositi uvrede
2. zalost, tuga; - lmek fig. umreti
odtuge
538
tugovati, patiti
tuzan, zalostan; bolan
kahil a ath. zreo, punoletan;
kahlllik zrelost, punoletnost;
kah in a prorok, predskazivac, gatar
prorocianstvo, predskaznje,
gatanje
kahir a 1. arh. razoran, unistavajuci; -
kuvvet razorna snaga 2. pretezan, do-
minantan; - ekseriyet ogromna veeina
kahkaha a grohotan smeh; - atmak
glasno se smejati; - basmak (ko-
parmak ili prasnuti u smeh,
grohotom se smejati; - dan puci
od smeha, umirati od smeha
kahkaha bot. ladolez, poponac
(Convolvulus)
kahpe a bludnica, kurva; ll fig. ve-
roloman, nevran, podmukao O - nin dl
vu/g. kopile, izrod; - kuckin sin, ne-
valjalac; - felik prokleta sudbina!
kahpece kurvinski, prevrtljiva
kahpelenmek kurvati se
kahpelik 1. kurvaluk, bludnicenje 2. ne-
vernost; podlost, nitkovluk - etmek 1) kur-
vati se, bludniciti 2) podlo postupati, nit-
kovski se ponasati
kahraman p 1. heroj, junak; milli - na-
rodni heroj 2. /it. junak, glavni junak (ro-
mana, drame, pripovetke)
kahramanca, hrab-
ro, herojski, junacki
postati junak
herojstvo, heroizam, ju-
nastvo; - yapmak ciniti podvige
kahretmek 1. ak. muciti, kinjiti 2. ra-
zarati, unistavati 3. muciti se, patiti; tu-
govati 4. dat. proklinjati, kleti
kakhrolmak muciti se, patiti o kah-
proklet bio! kahrolsun! dole!
1. dorucak; - etmek (ili
yapmak) doruckovati 2. lako jelo
za dorucak; jelo za dorucak
kahve ll 1. kafa (Coffea) 2. kafa (plod i
napitak) - ekirdegi kateno zrno; - ek-
mek mleti kafu; - mlin za kafu;
- gatanje u kafu; - kavurmak prziti
kafu; - odzaklija, odeljenje gde se
sprema kafa; - telvesi kateni talog; (ili
sade) - gorka kafa; - mlevena
kafa; orta -:- srednje zasladjena
kafa; - slatka kafa 2. kafana; kafe
kahveci kafidzija
kahveeilik 1. gajenje kafe 2. lrgovina
ka fo m
kahvehane a-p kafana; kafe
Kahvehaneel vlasnik katane
kahvelik kutija za kafu
kahve reni (-ni-yi) kafena boja, boja
kafe ll braon, mrk, boje kafe
kahya p 1 .arh. ekonom kuce (konaka)
2. cehaja, staresina esnafa; saralar -
staresina sarackog esnafa 3. iron. du-
sebriznik, advokat; - ke-
silmek mesati se u tudje poslove, za-
badati nas u tudje poslove
1. zanimanje ekonoma 2. po-
lozaj cehaje 3. uplitanje, mesanje u tudje
polove; dusebriznistvo; - yapmak (ili
etmek) zabadati nos u tudje poslove
kaide a 1. pravilo; - olarak po pravilu;
dilbilgisi - leri gramalieka pravila 2. jur.
norma 3. osnova, fundament (gradjevine);
postolje (spomenika) 4. mat. osnova;
ct. taban
kail a dat. saglasan, voljan; - olmak
bili voljan, biti saglasan; saglasiti se
kaime a arh. 1. zvanican dokumenat,
naredba; ferman 2. papirnat novac
kain a arh. koji postoji, postojeci
kainat a 1. vasiona, vaseljena;

svet, univerzum; cf. evren 2. fig. svako, svi
kak 1 nar. 1.suva voce, pastila; zm -
suvo grozdje 2. fig. suv, mrsav (covek)
kak2 nar. lokva, barica (u udubljenju
drveta i kamenq)
kaka (u decjem jeziku) 1. kaka; - yap-
mak kakiti (o deci) 2. prljavstina, ne-
cistoca, pogan
kaka nar. 1. suvo soljeno meso 2 ..
bivolja pastrma
kakalamak1 ak. 1. stalno gurati; uda-
rati, kucati 2. fig. obmanuti (u trgovini)
kakalamak2 kakiti (o deci)
kakalanmak ukatiti se
kakao kakao; - bot, kakaovo
drvo, cokolada-drvo (Theobroma cacao)
kakavan arg. 1. budala, glup, blesav 2.
nadmen, naduven, uobrazen
1 . budalastina 2. na-
duvenost, uobrazenost
ribarska kuka
dat. pass. od kakmak (bir
yere) kalmak stajati kao ukopan
v. kakum
ak. dijal. grditi, koriti, karali
prekor, prigovar; -
etmek stalno prebacivati, prigovarati
- - onom. pucketanja, krcanja -
- pucketali, krckat i - - gl-
rnek glasno i dugo se smejati
zool. puhac lesnjar (Mus-
cardinus avellanarius)
cvarci
1. pucketati, krckati, hrska-
ti 2. arg otegnuti papke
1. pucketanje, krckanje, hrskan-
je
/it. kakofonija
539

s ile gurati, se, tiskati se
ak. ovlas gurati, muvati
podgurkivati
kakli barica (u kameni ili drvetu
kakma gl. im. od kakmak ll graviran,
utisnut, inkrustiran; tepsi graviran pos-
luzavnik
graver
graviranje; graverski zanat
kakmak (-ar) ak. dat. 1. gurati, tiskati 2.
ukucavati, nabijati3. gravirati
graviran
kaknem 1. slab, mrsav, suv 2. svadljiv,
naopak, ruzne naravi
kakofoni kakofonija;
kakofonik kakofonijski; kakofonican
kakts bot. kaktus (Cactus)
kakule a bot. srdis, kardarnon (Eiettaria
cardamonum); seme kardamana (ka-
ozacin) .
kakum zool. 1. hermelin (Mustela er-
minea) 2. krzno od hermalina
kakl p uvojak, kovrdza, pramen
kal1 rec, govor O e almamak ne pri-
davati vaznost, ne uzimati uu obzir
kal2 preciscavanje metala; taljenje
kala jos; za, do; (saat) bir eyrek
cetvrt do pet; (saat) ona on - dese! do
dese!; bir kilometre benzin bit-
benzin je nestao na kilometar do
grada
kalaazar p malteska groznica
kalaba a nar.
1 1. masa, svetina, go-
mila 2. guzva, tiska, vreva, gungula, ka-
labaluk ll mnogobrojan, mnogoljudan;
blr aile velika porodica; bir mno-
goljudan grad, prenaseljen grad 3. pre-
natrpan (stvarima); - etmek (ili yapmak)
540
praviti guzvu, navaliti, nagrnuti; zakrciti,
prenatrpati (staridijom)
stvoriti se (o guivvi)
okupiti se, napuniti se; postali mno-
goljudnim (o naselju)
kalafat 1. mor. zaptivanje, zapusivanje
(kucinom); katranisanje 2. ist. janicarska
kapa (sa uzanim vrhom) 3. popravka, pop-
ravljanje 4. fig. grdnja, ukor; - yapmak (ili
etmek) zaptivati; katranisati 2)
popravljati; a ekmek fig: dobiti u kor
mor. super, majstor koji zap-
tiva (brodove)
kalafatlama k ak. 1 . mor. zapusavati;
katranisati 2. fig. poopravljati; urediti, do-
vesti u red, doterati
kalak nar. 1. nos vrh nosa 2. ne-
vestinski venac balege 3. gemila bez/. 1.
izgubiti se, izgubiti glavu 2 naci se u tes-
kom polozaju
kalamar zool. sipa sitna, desetonozac
(Loligo vulgaris)
kalarnata krupna imesnata maslina.
kalan ostatak, preostatak; mat. ostatak,
razlika
kalantar gizdavac, kicos
kalas daska (debela i dugacka); gibi
fig. grub, neotesan
kalay 1. kalaj 2. fig. varljiv izgled. (co-
veka) 3. arg. psovka; - basmak psovati
sve po spisku
1. kalajdzija 2. prevarant; sar-
latan
1. kalajdzijski zanat 2. sar-
latanstvo
kalaylamak ak. 1 . kalajisati 2. fig. prik-
rivati svoje nedostatke 3. arg. mnogo pso-
vati, psovati kao kocijas
kalaylanmak pass. od kalaylamak
kalayiatmak caus. od kalaylamak
1. kalajisan 2. s kalajem
nekalajisan; sa otpalim ka-
lajem (o posudi)
kalben a od srca, srdacno, iskreno
kalbi a srdacan, iskren
kalbur a reseto o - a evirmek iz-
resetati; - provuci se
roz iglene usi; - a dnmek biti sav iz-
resetan; - dan geirmek proresetati; pazl-
jivo proveriti; - gibi rupicast; - la su ta-
baviti se uzaludnim poslom
kalburcu resetar
kalbur - anat. resetasta kost
kalburlamak ak. prosejavati, resetati
kalburlanmak pass. od kalburlamak
kalburlatmak ca us od kalburlamak
kalbur st istaknut, ugledan; - ne ge-
lenler krem drustva; - ne gelmek (ili kal-
mak) postali ugledan, poznat
topionicar (metala)
kala bedro, kuk; - bedrena
ko st
velikin, sirokih bedara ( zeni)
kalete pleten kanap (pljosnat)
fiz. poluga
1 . koji podize 2. anat. mi-
sicpodizac
dizalica, vitao; el - rucna di-
zaljca; hidrolik - hidraulicna dizalica
pass. bez/. od
1. kaldrma; - kald-
rmisali 2. trotoar O - navici se
na gradski zivot, postali gradski covek; -
mhendisi bazolo, lanzalo- sprgesi (-
ili ulicarka;
1. kaldrmar, kaldrmdzija 2.
arg. prevarant, dzeparos, kaisar
zanat
kalem
kaldrmisan
anat. casicni (o tkivu)
1. ak. (po) dizati 2. vuci, no-
siti; arabam bu yk moja
kola ne mogu da vuku ovaj teret 3. fig.
podnositi trpeti; byle
ne podnosim kavu salu 4. fig. odgovarati,
(pri) stajati; bu gibi elbise fazla ss kal-
ovak:voj haljini ne odgovara suvise
ukrasa 5. ak. ukinuti, likvidirati (ustanovu,
preduzece); ponistiti; yrrlkten - uki-
nuti, obesnaziti, staviti van snage (odluku,
zakon i si.) 6. uputiti, otpremiti; odvesti,
odnneti 7. sahraniit 8. ak. ab/. preneti, pre-
mestiti; - premestiti orman 9.
smestiti (u bolnicu); dn dedemizi has-
taneye juce s mo smestili d edu u
bolnicu 1 O. ak. rasklopiti; demontirati; a-
- sklopiti sator; kpr - demontirati
most 11. nar. oteti, ukrasti (devojku) 12.
dici, probuditi; beni saat
probudite me u pet sati 13. arg. zdipiti,
drpiti, smotati
caus. od
kale a 1. utvrdjenje, tvrdjava; fig. bas-
tion 2. sp. vrata, gol; - golmanski
prostor 3. sah top, ku la o - gibi cvrst, kao
badem (o zgradi); fig. cvrst, pouzdan po-
verljiv (o osobi)
kalebent (-di) a-p arh. zatocenik u
tvrdjavi
kaleel sp. vratar, golman
kalem a 1. pero; olovka; - amak (na)
ostriti, zasiljiti olovku; napuniti pero; - ek-
mek precrtavati, presrabati; - kutusu per-
nica; boya - i bojica; dolma - naliv-pero;
ty - guscije pero 2. kancelarija, pi-
sarnica, biro, ured; - efendisi arh. kan-
eelariiski sluzbenik; sekretar 3. fig. pismo;
napis; - e almak pismeno izloziti, napisati;
- inden kan damlamak biti majstor pi-
sane reci, imati briljantan stil; - e gelmez
1) neopisiv 2) besmislen, (o reci
i si.) - sahibi covek od pera, knjizevnik; -
541
kalem
i olmak vladati pisanjem; - yrtmek na-
pisati, sastaviti 4. dleto, rezaljka, dubac 4.
vrsta, sorta; ct. - ila Iri vrste le-
kova 5. stavka, tacka 6. kicica 7. kalem,
cevcica za konac o - kankih, kao iz-
vajanih obrva; - malih i pravih
usiju (jelen, koni); /-da/- oynatmak 1) pi-
sati 2) ispravljati, korigovati teks! 3) pok-
variti ispravljanjem (teks!); -
dugih i tankih prstiju;
kalem kalem, cep
kalembek 1. bot. sandalova drvo
(Santalum album) 2. vrsta kukuruza
zool. cibet (Civet tictis}
kalemlik kutija za pera; pernica
a-p pej. piskaralo, skrabalo
1. perorez 2. rezac, ostrac
(za olovke)
kalender p pustinjak, isposnik, asketa
kalenderi p lif. katreni derviskih pes-
nika
kalenderlik asketizam, isposnistvo
kalensve a 1. arh. kapa sa ostrim
vrhom (koji su nosile zanatlije} 2. bot. ka-
pica korena
kaleska laka otvorena kocija
kalevi a arh v alkali
kaleydoskop kaleidoskop
kalfa a 1. kalfa 2. arh. nadzornica nad
domacicama (u konaku, palati) 3. arh. po-
modnik ucitelja u osnovnim skolama 4.
arh. !ice koje odvodi decu u skolu
1 . polozaj kalfe 2. kalfenska
plata
nar. poskakivati, propinjati se
(o konju) 2. bacakati se uvis (o ribama)
kalhane topionica, livnica
stalan, postoljan, neprolazan; fig.
besmrtan, neprolazne vrednosti (o umet-
nickom delu}
postojanost, neprolaznost
542
nar. srp
1 manjkav, falican, nepotpun,
defektan ll usedelica, stara devojka
v. lm -
kahmit postojan, neprolazan; vecit,
bes m rtan
nepostozan prolazan, efe-
meran;
1 1. debeo; - duvar debeo zid -
iplik debeo konac; - kitap debela knjiga
2. gust, cest; - guste obrve; - sis .
gusta magla 3. pun; - dudaklar pune,
socjne usne 4. krupan; - kum krupan
pesak 5. dubok, krupan, snazan (o glasu)
6. /ing. velar, zadnjenepcani suglasnik O -
tupoglav; - tupoglavost,
ogranicenost
nar. mladozenjin dar nevesti
anat. debelo crevo
podeblji, prilicno debeo
odebljati
ak. zadebljati; pojacati
-p debljina; - u debljini od,
... debljine
bez/. od kalmak; burada ak-
kadar moze li se ovde
ostati do veceri? O /-la/ kahnmamak ne
zadovoljiti se sa, ne ostati na ...
1 . ostatak, preostali deo; 2. trag.
ostatak, ruina, rusevina; eski -
ostaci, rusevine starih gradova
ll tesko gorivo, mazut
a 1. kalup, model, sablon; -
oblikovanje, modeliranje; - a
dkmek izliti u kalup 2. komad, kolu!; bir
peynir kotur sira; - sabun tri
pakla sapuna 3. oblik, forma; izgled, spal-
jasnjost; - tan - a girmek menjati izgled;
dobijati razlicite oblike; - kiyafet spoljni
izgled; - kiyafeti yerinde naocit, stasit 4.
obmana, smicalica, trik O - basmak
pouzdan tvrditi; - (ili din-
lendirmek) arg. otegnuti papke; - etmek
namagarciti nasaditi koga; - gibi otur-
mak stajjati kao saliveno (o delu) - gibi
serilmek lezati kao klada; - gibi uyumak
spavati kao zaklan; - kesilmek stati kao
ukopan, zapanjiti se; - spoljini izg-
led
1 . kalupar; modelar 2. prep-
redenjak
modelerstro, izrada kalupova
ak. staviti na kalup; ob-
likovati; modelirati
pass. od
1 . uobliciti se, dobiti od-
redjen oblik, 2. ukalupiti se, sematizovati
se
caus. od
1 . ukalupljen, modeliran 2. pra-
vilan; cf. dzgn; - lep, stasit
boravak, prebivanje
nasledje; nasledstvo;
naslednik
biol. naslednost cf. irsiyet
bilimi genetika
nasledan; ct. irsi
kalibre kalibar (vatrenog oruzja
kalifiye kvalifikovan; kva-
lifikevan radnik
/
kaliforniyum hem. kalifornijum
kaligrafi kaligrafija, krasnopis
kallnos zoo. zvizdovka, ziatar pi-
jukavac (Chadadrius pluvialis)
kalinos zool. riba slicna grgecu
kalipso kalipso, igra sa jamajke
kalite kvalitete, svojstvo; - kontrol
kontrola kvaliteta
kaliteli kvalitetan
kalkmak
kalitesiz nekvalitetan
kalkan 1 . stil; fig. ll zastitnik 2. zoo/.
iverak, oblis (Scophtalmus maximus) O -
dikeni bot. bodalj, stricak (Carduus); kar-
snezni nanos, smet
kalkan bezi anat. stitna zlezda, stitn-
jaca
kalker geol. krecnjak
1 . uspravan; uzdignut; - burun
prcast nos; - podignute obrve 2.
narastao, naduven; odlepjen; otpao (o
boji, tapetama i si.)
bes/. od kalkmak;
erken leti se rano ustaje
ak. razvijati, podizati,
usavrsavati, izgradjivati
rast, razvoj, napredak; -
program razvoja
razvijati se, obnavljati se; ll
jacati
ll odlazak, polazak (voza); po-
letanje (aviona); - a gemek odvojiti se
od piste, poleteti; - saatleri vreme po-
laska (poletanja)
dat. 1 . naumiti, zamisliti; po-
kusati; nastojati; usuditi se, odvaziti se,
drznuti se; girmeye
odvazio se da nespreman izadje na ispit
2. prihvatiti se, latiti se, zapoceti; ya-
ne prihvataj
se posla koji ne mozes da uradis!
kalkmak (-ar) 1. ustajati, dizali se: 2.
fig. ustati, (po) buniti se, istupati protiv
cega 3. dici se, podici se; duman havaya
dim se dize u vazduh 4. odlaziti;
polaziti, kretati; tren voz polazi;
5. nestati, isceznuti; ortadan - nestati;
propasti 6. ukinuti se, staviti se van snage;
ynetim kalkacak ukinuce se van-
redna stanje; 7. izgubiti aktuelnost, nes-
tati, izgubiti se; bu adet kal-
ovaj obicaj se postepeno gubi 8.
543
kalkojen
oguliti se (o kozi); otpasti, odlepiti se; 9.
biti ubran, sakupljen (o !etini) 1 O. abi. po-
javiti se, podi6i se (iz skrivenog mesta); iz-
leteti (o ptici); bir pojavio se
jedan zec 11. dat. prihvatiti se, latiti se
cega; odluciti se, resiti; cf. 12.
dat. pre6i; drt nala - pre6i u galop o kal-
oturmak vrpoljiti se, sedeti kao
na iglama
kalkojen hem. kalagen
kallavi ist. vezirska kapa ll velik, og-
roman
kallem v. allem -
nar. nepouzdan, nesiguran; uz-
dajnicki
necasnost; prevara, obmana;
- etmek prevariti, obmanuti, ne ispuniti
obe6anje
kalma 1 gl. im. od kalmak ll ostao, pre-
ostao; nasledjen; dededen - toprak zeml-
ja nasledjedjena od dede; ll eski za-
manlardan - adetler obieaji iz starih
vremena
kalmak 1. osta (ja) ti 2. (pre) ostati
(o vremenu, kolicini i si.) bir kilo
ostalo je kilo se6era; iki saat
ostala su dva sata do podne; 3. od-
sesti, boraviti, stanovati (u hotelu i si.)
hangi otelde u kom hotelu ste
odseli? 4. ziveti, boraviti; !svire' de
larca on je godinama ziveo u
Sivajcarskoj 5. stati, zaustaviti se;
nas posao je stao; otobs
yolda autobus se zaustavio na pola
puta 6. odloziti se; biti odlozen; yol-
nmzdeki aya nase
putovanje je odlozeno za iduci mesec 7.
abi. ostati bez, lisiti se; - ostati bez
posla 8. ponavljati, ne poloziti razred 9.
dat. pasti u deo; btn bana
svi su poslovi pali na mene 1 O. abi. preci;
miras ona nas-
ledstvo mu je ostalo od oca 11. sa ge-
rundivom glagola na -ka i gradi trajne
544
glagole ili glagole koji istazuju divljenje i
cudjenje; bakakalmak, za-
paanjiti se, preneraziti se; donakalmak
slediti se, skameniti se(od uzasa, straha);
uyuyakalmak dugo spavati O kala kala
sveukupno; najvise; ki osim toga;
ipak; medjutim; /-al kalsa (ili po
misljenju; sto se.tice; /-dan/ yeri yok
isti, bez ikakve razlike; az umalo,
zama lo
kaloma mor. podvodni deo sidrenog
la nca
kalomel hem. kalomel, zivin hlorid
kalari fiz. kalorija; - nitesi kaloricna
jedinica
kalorifer 1.instalacija centralnog gre-
janja 2. nar. radijator
kaloriferci instalater centralnog gre-
janja
kalariferli s centralnim grejanjem (o
zgradi, stanu)
kalarili kaloriean; od ... kalorija
kalarimetre kalarimetar
kalorimetri kalorimetrija
v.
kalp1 (-bi) a srce; dusa ; osecanje;
dobrota; - kucanje srca; - bilgisi
kardiologija; - lupanje srca;
med. tahikardija; - prosiranje
srca; - dijastola; - krizi srcani
napad; - sektesi sreani udar; -
angina pektoris; stenokardija; - yet-
(ili ) srcana in-
suficijencija O - ten srdacno, iskreno; -
ucveljenost, ojadjenost; !-al - - ini
amak otvoriti dusu: - dusevni bol;
ljubavni jadi; - i btn cestit; plemenit,
dobrodusan; - e predosetiti; - ini
imati predosecanje; - i fesat lju-
bomoran; zavistan; - i bezbrizan,
veseo; - - e ljubav je uzajamna;
- i kanamak patiti; - i uvredjen, pov-
redjen; - i olmamak biti bez srca, biti
surov; - im para para oluyor mnogo
nu je zao, srce mi se cepa; - i isk-
ren; - i temiz _dobronameran; dobrocudan;
/-al - ini vermek pokloniti srce; - ine yer
etmek uci u dusu
kalp2 a 1. lazan, nevazeci; - ake (ili
para) nevazeci novac) 2. lazliv, meiskren,
povaren (o osobi)
kalpak kalpak, sapka (kapa sa
obodom od krzna)
izradjivac kalpaka
sa kalpakom
kalpazan a-p 1. falsifikator novca 2.
prevarant, varalica
falsifikovanje, krivotvorenje
novca 2. podvala, prevara
izgubiti radne navike (ves-
tinu, otretnost)
krivotvorenje, falsifikovanje 2.
nistavnost, bezvoljnost zarad
kalpli: iyi - bir adam dobrodusan
covek; kt - bir adam los, zao covek
kalplilik iyi
rodusnost
dusejevnost, dob-
kalpsiz bezdusan, surov
kalpsizlik bezdusnost, surovost, ok-
rutnost
kalseduan min. kalcedon
kalsit (-ti) min. kalcit, kalcijum karbonat
kalsiyum kalcijum
kaltaban p arg. podlac, nitkov; sar-
latan, lazov
sarlatanstvo
kaltak 1. sedlo, oblucje sedla 2.
vulg. drolja, flinta
kalubela a - dan beri od iskona, do
davnih vremena
kalya kul. pirjana, tmuljena tikva ili pat-
lidzan
kambur
kalyon ist. galion najveci ratni sa jed-
rima i veslima
kalyoncu mornar na galionu
kam re/. saman
kam p. arh. zelja; (Bir - almak
ostvariti zelju i nadu
kama 1. kama (dvosekli noz) 2. klinast
predmet, klin 3. zatvarac (topa) 4. nar. do-
bijena partija (u igri); dobitak; - basmak
dobiti igru, pobediti
artiljerijski mehanicar (za pop-
ravku zatvaraca)
kamalamak ak. raniti kamom
kamara 1. mor kabina 2. kucica;
dmen - kormilarnica 3. dom; Lortlar -
dom lordova (u Engleskoj)
karnarilla pot . kamarila, koteriza po-
liticka klika
kamarot (-tu) brodski stjuard
1 . zaslepeti, obnevideti za
trenutak (od jake svetlosti 2. utrnuti (o zu-
bima); zubi su mi utrnuli
zaslepljujuci (o svetlosti)
ak. caus. od
Kamber: - siz olmaz svakoj
vreci zakrpa; u svakoj corbi mirodjija (kaze
se za onog ko se svuda na ete)
kambiyo 1 pomena (valuta); kurs pro-
mene; - kuru kurs efektivnih valuta 2.
menjacnica
kambiyocu menjac valuta
kambriyen geo/. kambrijum, kamb-
rijska perioda; - ncesi prekambrijum
kambur 1. grba 2. ispupcenje, iz-
bocina; - u pogrbiti se, ogrbaviti;
izbociti se; - zambur 1) pogrbljen, povijen
2) neravan, dzombast 3.fig. muka, nevolja,
nedaca; - felek okrutna sudbina!, - s-
tne - (ili - - stne) nesreca za nes-
recom (dolazi) ll grbav
545

pogrbaviti se, ogrbavati
poviti, pogrbiti ledja
kamburluk 1 . grbavost; pogbavljenost
2. ispupcenost, izbocenost; dzombastost
kamzija, bic; - fi-
jukanje, pucketanje bica; 1-a/ -i vurmak
udariti bicem; - yemek biti bicevan
1; ak. sibati, bicevati 2.
fig. ak. podsticati, pobudjivati, stimulisati;
3. pojacavati se, uzimati maha, sibati, jako
. padati (o kisi, snegu)
pass. od
caus. od
1. s kamzijom, s bicem; -
nek stap sa kamdzijom 2.fig. nasilnicki, ti-
ranski, despostski
kamelya bot. kamelija (Camelia ja-
ponica)
kamer a arh. mesec; - lunarni
mesec O - e merdiven dayamak skinuti
zvezdu s neba
kamera ll sin. kamera
kameraman ll kamerman
kameriye a senica, venjak, hladnjak
karnet A arh. poziv na namaz; - ge-
tirmek pozivati na namaz O - i artarmak
dici graju, galamiti
kamga nar. iver, cepka
1 1. trska, trstika 2. arg. "trska",
muski polni organ; ll trscan, od trske; -
dam krov od trske O /-a/ - koymak arg.
namagarciti, nasankati
juvelirska duvaljka
kulak nar. tankih i pravih usiju (o
konju)
trstik, trstenik
supalj i clankovit (o stabljici)
kamil a savrsen, besprekoran; potpun
546
. kamilen a arh. potpuno, sasvim
karninete spiritusna lampa
kamp- logor; kamp; kampovanje; - a
girmek (ili - yapmak) povuci se u kamp
(o sportistima-radi priprema za mec); esir
- lager, logor; temerkz (ili toplama) -
koncentracioni logor
kampana zvono; - almak zvoniti
kampanya . kampanja; -amak za-
poceti kampanju; - mirovna ini-
cijativa; seim - (pred) izborna kam-
panja
kamper; logoras
1. kampovanje 2. logorski
zivat
kamu 1 arh. sve, sav; svi; - alem ceo
svet ll javnost, drustvo; - dzeni javni,
drusteni poredak; - kesimi (ili sektr)
drustveni sekter
kamuflaj kamuflaza,masktirenje, prik-
rivanje; - etmek (ili yapmak) ka-
muflirati, maskirali
kamufle: -etmek kamuflirati, mas-
kirali
ak. podrustvljavati
kamu oyu javno mnenje
ka m us a veli ki recnik; !eksi kon
kamusalz drustveni, javni
podrustvljavati se
kamu panteist
kamu pantizam
kamutay nacionalna skupstina, par-
lameni (u ranim godinama Turske re-
publike)
kamyon karnion
kamyoncu kamiondzija
kamyonet (-ti) kamionet
kan krv; /-a/ - transfuzija
karvi; - almak uzeti krv; krvni pri-
tisak; - krvno zrnce; -
srvni sud; - cirkulacija krvi; -
zaustaviti krvarenje; -gelmek
krvariti; -: kanseri leukemija; - kesici
sredstvo za zaustavljanje krvarenja; - mu-
ayenesi analiza krvi; v.
- hematom; -
hematom; - ko-
agulacija, zgrusavanje krvi: -
trombocit; 1" revan iinde sav u krvi, tesko
ranjen; anemija; ma-
lokrvnost; - tahlili v. - muayenesi - ver-
mek dati krv; - krvno zrnce; - y-
rmesi hiperemija;
trovanje krvi, sepsa; - arterijska
krv; "kirli (ili siyah ) - venozna krv; temiz
- 1) cistokrvan 2) arterijska krv o -
lamak gorko plakati, biti veoma potresen;
- proliti krv; - akmak fig. pasti,
proliti se (o krvi-u obracunu); - ak-
bez krvi, bez prolivanja krvi; -
krvno srodstvo; - aramak tra-
ziti krv, zeleti se osvetiti; -
ramak (ili beynine razjariti se;
uzrujati se; - a boyanmak okrvaviti se,
umrljati se krvlju; - ekilmek gubiti
snagu, slabiti; - med. potkozni cir;
- pasti, proliti se (o krvi-u tuci); /-
- dokunmak nervirati, ici na nerve;
- donmak skameniti se, slediti se; - d-
kc krvoloean, krvozedan; - emmek mu-
citi, kinjiti, piti krv; - jur. ocinstvo; /-
- girmek 1) ubiti 2) silovati, lisiti
nevinosti; - giyrnek spremati
se za ubistvo; - gtmek osvetiti se (ubist-
vom); - v. - - iine
skrivati tugu; - isternek traziti
smrtnu kaznu, zeleti krv; - a - krv za krv;
- pobratim; - kaynamak 1) brzo
se zaljubiti 2) imati uzavrelu krv; biti zi-
vahan; /-n/ - kusmak patiti; napatili se,
krv propljuvati; - kusturmak muciti, kinziti
- demek platiti zivotom; -
prijatan, simpatican; - 1) hlad-
nokrvan, ravnodusan 2) neprijatan; - ter
iinde zapenusan, sav u peni; obliven
kanad
krvlju i znojem; - tutmak 1) onesvestiti se
(pri vidjenju krvi) 2. fig. izgubiti glavu (o.,
ubici nakon zlocina); - yutturmak kinjiti,
muciti, terorisati; kendi - susamak
sam sebi kopati raku; sat - cistokrvan.
rasan, plemenit
kana mor. oznaka nivoa vode; ozriaka
dubine vod
kanaat (-ti) a 1. skromnost, umerenost;
zadovoljtvo ( s onim sto se ima 2. ubed-
jenje, ubedjinost, uverenje; misljenje; -
imce po mom misljenju; /-al - getirmek
uveriti se, ubediti se, doci zakljucka; genel
- opste misljenje
a-p skroman, umeren; za-
dovojan malim cf. kantk
skromnost, umerenost
kanaatli v. kanaatkar
kanal kanal, prokop; anat. kanal; -
amak prokopati kanal; - kprs ak-
vadukt; - iyle putem, posredstvom preko
kanalic (u organizmu)
kanalizasyon kanalizacijam;
kanama krvarenje; burun - krva-
renje iz nosa; - unutrasnje krvarenje
kanamak teci, liti (o krvi); krvariti
kanapelik materijal za opsivanje ka-
nabeta
kanara arh. v. kesim evi
kanarya zoo/. kanarinac (Serinus ca-
narius) o - otu bot. misjakinja (Stellaria
media); - yemi seme za kanarince
uzgajaliste kanarinaca
kanat 1. krilo (ptice, insekta) 2. pe-
raja (ribe) 3. krilo (aviona) 4. krilo (vrata,
prozora); arhit. krilo zgrade 5. po/. frakcija,
grupa (stranke) 6. anat. plucno krilo, !eva i
desna strana pluca 7. voj. krilo, stana boj-
nog poretka O /-a/ - priyikavati
se; prilagodjavati se; - pod zas-
titom, pod okriljem; - almak
547
kanata
uzeti pod okrilje, stititi; -
naci ciju zastitu; priviti se pod cije
krilo; /-al - germek v. - altima almak
kanata vrc, bokal
krilce (aviona);
kanatlanmak 1. uzleteti, prhnuti 2. do-
biti krila (i tig.)
s krilom; krilat; iki - dvok-
rilna vrata; - krilat mrav, termit
kanatmak caus. od kanamak
beskrilni; - bcekler beskrilni
insekti
kanava, kanavie tekst, kanavac
(gruba cvrsta tkanina)
kan bilimi hematologija
kan bilimci hernatolog
kanca kuka, caklja; /-al - atmak (ili tak-
mak) tig. zakacinjati se, traziti svadju
kancalamak 1. uhvatiti kukom; baciti
kuku 2. nametali se, dosadjivati, gnjaviti
kancalanmak pass. od kancalamak
sa kukom; kukast, cakljast; -
pribadaca, ziherica
1. zoo/. zenka; - kpek
kucka, kuja 2. fig. prevrtljivac; verolomnik
3.nar. zena
prevrtjivost, verolomstvo
sekretar konzulata (pos-
lanstva)
kancelarija (poslanstva,
konzulata)
iste krvi, istog soja
kandefa kandela, jedinica zajacinu
svetlosti
kruno srod stvo
bot. Lujza, haramsada
(Lipia citriodora)
(otu) ll bot. belasina (Cala ag-
rotis)
548
1. uverljiv, ubedljiv 2. varl-
jiv,obmanjiv, sablaznjiv
pass. od
ak. 1. uveriti, ubediti, na-
govoriti; ct. ikna etmek 2. zavesti; ob-
manuti (lepim recima) 3. utoliti, prevariti,
ugasiti (glad, zedj)
kandil a 1. kandilo; svetiljka 2. argo pi-
janac; kr - mrtav pijan o - bot.
hajducica, hajducka trava (Achillea mil-
lefolium); - lepinja (koja se pece
za praznicne dane); - gecesi re/. noc kan-
dila (noc otkrovenja, vaznesenja, zaceca i
rodjenja proroka Muhameda za vreme
kojih se osvetlavaju minareti dzamija); -
gn dan uoci noCi kandila; - simidi v.
- in tkenmek umreti; Mer-
yem Ana - i gibi slaba, bleda svetlost
kandilci 1. prodavac kandila 2. kan-
dilar, palilac svetiljki (na minaretimaj
cestitati (uzajamno) noc
ka nd ila
kandilli 1. s kandilom; ukrasen sve-
tiljkama; osvetljen 2. argo mrtav pijan O -
kfr nar. teska, gadna psovka; - te-
menna (ili selam) dubok naklon
kandillik mesto za kandila
kandul: - otu bot. medunika, veliki
korov (Spiraea ulmifolia)
kanepe kanebe, divan
kangal 1. svitak, kanura, povesmo,
cile 2. komad (kobasice, sudzuka) 3. splet;
- etmek (ili yapmak) namota(va)ti
kangallamak ak. namota (va) ti, sviti,
smotati
kangallanmak pass. od kangallamak
kangren med. gangrena
istruliti (o tkivu)
kanguru kengur, torbar
ubedjenje, uverenje, uverenost; ct.
kanaat; - ma gre (ili mca) po mom
uverenju, po meni
k skroman, umeren;
s. ile zadovoljiti se; az ile
- zadovoljiti se malim
skromnost, umerenost
dat. uveriti se, ubediti se
dat. 1. navici se, oguglati,
postali pavnodusan 2. prezasititi se cega,
gadili se; yemeye smucilo mi
se jelo
ak. izvuci, iscupati; istrgnuti
( struk, ekser i si.)
polug; rucica
1. ubedjenje 2. zabluda; obmana,
opsena
dokaz argumenat;
ak. dokaz(iv)ati, ar-
gumentovati; cf. ispat etmek
pass. od
dokazan, potvrdjen; potkrepljen
ak. prihvatiti kao dokaz
potvrditi
kani (i) a uveren, ubedjen; - olmak biti
ubedjen; uveriti se
kankan kankan, francuski zenski ples
kankurutan bot. v. adam otu
kanlamak ak. okrvaviti, umeljati krvlju
kanlanmak 1. okrvaviti se 2. postali pu-
nokrvan, zdrav 3. zakrvaviti se; nadoci (o
krvi); gzm oko mi se zakr-
vavilo
1. okrvavljen; - gmlek okr-
vavljena kosulja 2. krvav; - kavga krvava
tuca; 1-1 af - kinli olmak ll biti s kime krvni
neprijatelj 3. krvozedan, ubilacki 4. krvav,
nedopecen, (o mesu, bifteku) 5. zakr-
vavljen; - gz zakrvavljeno oko O - basur
dznterija
kan
kanmak (-ar) dat. uveriti se, osvedociti
se 2. biti obmanut, prevariti se 3. za-
dovoljiti se ci me; ct. yelinmek 4. zasititi se,
nasilili se; kana kana dovoljno, dosta, u
izobilju; kana kana imek zedno piti
neudovoljenost namirenim
potrebama
kano cunic, mali camac, kanu
kansa v. konsa
kanser med. kardnom, rak;
kanser bilimi kancerologija
kanserli 1. kancerozan 2. zahvacen
rak om
1 . bez krvi, beskrvni; - bir dev-
rim revolucija bez krvi 2. malokrvan, ane-
mican 3. fig. beskrvan, plasljiv, bojazljiv; -
slab, onemocao, posustao
ostati bez krvi; smanjiti
se (o krvi)
1. malokrvnost, anemija 2.
fig. beskrvnost, bojazljivost; mlitavost
kant a vruc napitak od secera i limuna
kantar a 1 . kanlar; - a ekmek. (ili
vurma k) 1) izmeriti, kanlarom 2) fig. od-
meriti, razmisliti, promozgati 2. arh. kantar
(mera za tezinu, 44 oke) O - belinde
stari lisac; - topunu ici u
krajnost, ne znati meru, prevrsiti svaku
meru
1. kantardzija 2. vagac, me-
rilac (na pijaci); radnik na javnoj vagi
zanimanje kantardzije
kantarlamak ak. meriti
- kfr teska, gadna provska
- savurmak (ili atmak) psovati i ruziti
kantarma zvale, djem (na uzdi)
kantaron bot. razlicak (Centaurea cya-
nus)
kan min. hematit, krvavik
549
kantat
kantat muz. ka'htata
kantin
kantincl kantiner, krcmar (vojnicki, rad-
nicki)
kanto pesmica, sansona
kantocu pevac, sanson
kanton kanton, okrug (u Svajcarskoj)
kanun 1 a zakon; - a pro-
tivzakonit; - nezokonit, ilegalan, van
zakona; - koyma zakonodavstvo; - ko-
yucu zakonodavac; - zaakonski
projekt; - yapmak izdavati zakone; tabiat
- prirodni zakani 2. zbornik zakona,
zakonik; ceza - u krivicni zakonik
kanun2 a muz. kanun (instrumenat sa
72 strune, slican citri)
kanuncu 1. sviracna kanunu 2. iz-
radjivac kanuna
kanunen a po zakonu, na osnovu za-
kona
a zakonski; zakonit
kanuni2 sviracna kanunu
kanuniyet (-ti) a zakonitost; - kes-
petmek postali zakonit; azakonili se, le-
galizovati se
ozakoniti se, dobiti silu
zakona
ak. ozakoniti
kanunname a-p ll zbornik zakona, za-
konik
kanunsuz bez zakona; nezakonit, pro-
tivzakonit
kanunsuzluk bezakonje; nezakonitost
kanunuesasi arh. ustav
kanyak (-M konjak
kanyon kanjan
kaolin kaolin
kaos haos
550
kap1 1. posuda, sud; - kacak ku-
hinjska posuda; kuhinjski pribor 2. am-
bala;za; futrola; pokrivka; omot; korice
(knjige); navlaka Oastuka, jorgana); ge-
irmek presvuci (jorgan, zastuk); ukoriciti
(knjigu); obmotati, zaviti o - dar uvredljiv,
preosetljiv; - a koymak v. bir - a ko-
tarmak - ne kontrolisali se;
biti veoma uzbudjen; bitivan sebe (od ra-
dosti ili ljutnje); - yok, kaak yok bez os-
novnih sredstava, bez igde icega;
kap2 p. ogrtac, zenski plast (sa ru-
kavima ili bez rukava)
kap varamamak ne
vredeti cijeg malog prsta; ne biti dostajan
kome cipele ocistiti; - ne-
dostizan, bez premca
v.
1. poklopac, zaklopac; -
kameni poklopac, kamena ploca; kol
- manzetne; - zapusac 2. vra-
tanca (sanduka, sifornjera i si.) 3. mat.
segment 4. voj. zatvarac (oruzja) 5. korice
(knjige) O /-a/ - bir yere atmak bredi na
bolje mestu - dar atmak kidnuti, strug-
nuti /-al - vurmak prikri (va) ti, zataska
(va) ti
1. poklopcic 2. anat. za-
listak
kapak devojka sa naslovne strane
kapaklanmak 1. pasti, stropostati se (o
camcu)
f. s poklofcem; poklopljen 2. fig.
tajanstven zatvoren, rezervisan
v. kapak
1. bez poklopca 2.nar. ne-
vaspitan, bezobrazan, drzak
1. zatvoren; pokriven; -
pokriven bazar; - hece zatvoren slog; -
zarf zapecacena koverta 2. fig. povucen,
zatvoren; - kutu tajanstven, zagonetan,
neodredjen 3. nejasan, nerazgovetan
(govor i si.); 4. oblacan, tmuran; gkyz
nebo je tmurno O - bez en-
dokrina zlezda; - evre obris, kontura; -
gemek preci preko vaznog pitanja, ne
spomenuti; - oturum zatvorena sednica
1. zatvorenost 2. povucenost,
suzdrZijivost 3. tajanstvenost 4. nejasnost,
nerazumljivost
kapama 1 gl. im. od kapamak ll 1. kul.
2. v. kapatma (2)
'
kapamak ak. 1. zatvarati, zaklapati;
pokrivati; zapusivati; - zatvoriti
vrata; - zatvoriti knjigu; radyoyu -
iskljuciti radio 2. zaklanjati; bulutlar g-
oblaci su zaktonili sunce 3.
zakljuca (va) ti 4. fin. pokriti (deficit) 5.
obustavljati, prekidati (posao i si.) 6. skri-
vati, sklanjati, oskavljati 7. blokirati, za-
ustaviti (saobracaj) 8. zabraniti, sus-
pendevali (list, casopis)9. (za) sifrovati
kapan 1 klopka, zamka, stupica; /-al d-
uvuci u klopku, namestili zamku;
- a girmek uspasti u klopku; - a
(ili tutulmak ) pasti u klopku
kapanca 1 zamkica (za lov ptica)
kapanca2 asura, sargija (za pokrivanje
izdanaka duvana)
kapan duygu med. idiopatija, lokalno
obolenje (bez uticaja na ostale delove
tela)
1. zatveren 2. mracan, tmuran;
fig. sumoran, turoban 3. oblacan, natusten
(o vremenu) 4. pokriven, prekriven; cad-
deler karla - ulice su pokrivene snegom
5. uzdrzljiv, povucen, snebivljiv
1 . zatvorenost 2. mracnost;
fig. turobnost 3. oblacnost, tmurnost 4. po-
vucenost, uzdr:Zanost, snebivljivost
kapanmak 1. pass. od kapamak; dergi
casopis je zabranjen 2. fig. zat-
voriti se, izolovati se od sveta; iine - od-
vojiti se od sveta, uvuci se u sebe 3. zavr-
siti se, okoncati se; sz burada

oldu razgover je tako zavresen
4. dat. pasti, padati, Mciti se; yas-
Ajsa je
pala na jastuk i pocela da place 5: zarasti,
zaceliti se (o rani) 6. oslepeti; trafik ka-
sonra bir gz posle
saobracajnog udesa ostao bez jednog
oka 7. naoblaciti se, smraciti se; bir-
denbire odjednom se
8. ugasiti se, nestati (o porodici, dinastiji i
si.) 9. raditi, truditi se; predati se, posvetiti
se;
kapari bat. kapra (Capparis spinoza)
kaparo kapara e-i
kaparoz arg. nezakonita, oteta imo-
vina; - etmek grabiti, drpati
kaparozcu grabljivac, otimac
kapasite 1. zapremina; obim 2. pro-
pusna moc, snaga 3. el. kapacitet (kon-
denzatora) 4. fig. kapacitet, sposobnost
shvatanja
pass. od kapatmak
kapatma 1 . gl. im. od kapatmak 2. mi-
losnica, ljubavnica, metresa 3. prig-
rabljena imovina, nezakonito stecena imo-
vina 4. sp. presing, striktno pokrivanje (u
kosarci)
kapatmak ak. 1. kapamak (1-9) 2. prig-
rabiti, steci necasnim putem 2. ziveti u ne-
zakonitam braku; imati ljubvanicu 4. zab-
raniti gazete kapatmak zabraniti List
caus. od kapatmak
kapak (-M caklja, motka s kukom
1. mala posuda, sudic 2.
kosuljica, omaotac; ct. kovan; -
caura 3. bat. mahuna
kapela sapka, kapa; kaciga, slem
1. vrata; vratanca; kapija; -
1) poluotvorena, otskrinuta vrata: 2) arhit.
otvor za vrata - almak kucati u vrata; -
neko kuca; - drt amak (i
fig.) sirom otvoriti vrata; - vurmak ku-
551

cati, udarati u vrata; yavrusu v. - ku-
zusu; dner (ili tambur) v. vrata koja se
okrecu, okretna vrata u laz (u zgradu,
kucu) 3. sluzba, radno mesto;
kolega 4. ured, ustanova 5. fig. mo-
gucnost, izlaz, s pas; skloniste yegane
m yurda jedini izlaz mi je pov-
ratak li domovinu 6. otvor, okrugli pro-
zorcic (na brodu, tenku i si.) 7. geog. kla-
nac, tesnac, 8. ist. palata ( sullana
ili velikog vezira) O gostoljubiv; /-
dan/ amak neceti razgovor o cemu;
amak 1) pocinjati 2) sluziti za. primer
drugima; do-
sadjivati cestim posetama; dan atsalar
bacadan girer dosadan, nametljiv; -
yok razrusen; sklepan, na brzu
ruku izradjen; - byk amak uci u
posao sa velikim troskom; trositi bez ra-
cuna; - almak (po) kucati nel cija
vrata, obratiti se kome (za pomoc i si.)
- dan evirmek ne primiti, odbiti koga;
pokazati kome vrata; ya dayanmak ba-
nuti, nahrupiti; - etmek izbaciti,
isterati, pokazati vrata; - duvar nikakvog
odgovora (na kucanje); gibi srupan, !<ta-
sit; - ist. kapucehaja (predstavni!<
vilajeta kod Visoke. Porte); - kapamaca (ili
svi do jednog (o uku-
canima i si.) - aramak sve pretraziti,
svuda traziti: - - obijati pra-
gove, svuda se obracati; najblizi
sused; - yapmak praviti uvertiru, prip-
remati se za nesto Sf<i treba reci;
siyaseti politika otvorenih vrata; -
ya pricaj to drugome! btn - lar
nema nikakvog izlaza; nema mo-
gucnosti; ll ikisi de -ya re-
zultat je jedan te isli; na isto se svodi
portir, vratar
posao portira
kulu st. janicarski gardista; sluga
u palati; - askeri dvorski gardista
ak. dat. pastavili na
sluzbu; zaposliti
552
dat. zapasiili se, stupiti u
sluzbu; nac namestenje
lakoveran, povodljiv, koji se
brzo odusevljava
povodljivost; odusevljenje,
zanos
1. vratima 2) u sluzbi O
na mestu, bez nedostataka (o kuci); - ba-
olmak biti u svadji, zavaditi se, spo-
reckati se
dat. 1. pass. od kapmak 2.
fig. prevariti se; onun szlerine
prevario sam se u njegove reci 3. predati
se, podleci cemu; - pasti u
ocanjanje 4. zaneti se, biti cime ocaran 5.
zaljubiti se; yine bir ka-
moj drug se ponovo zaljubio u jednu
devojku
ist. kurir, glasonosa; posilni
(u ambasadi)
1. bez vrata, bez kapije 2. bez
sluzbe, bez posla; nezaposlen
jagma, grabez; - - na grabac, na
jagmu; - razgrabiti, sve po-
kupovati; - yemek halapljivo jesti
pass. od
1. ak. grabiti se, jagmiti se,
gusati se 2. s ile zakaciti se, zavaditi se,
(po) tuci se 3. arg. cmakati se
caus. od
kapik kopejka
kapital (-li) 1. ek. kapital; bogatstvo; ct.
sermaye; ulaganje kapitale 2.
tip. verzalno, veliko slovo
kapitalist (-ti) kapitalista; cf. ser-
mayedar
kapitalizm kapitalizam; cf. ana
kapitone 1. vatiran, postavljen (o dolu)
2. tapaciran (o fotelji, vratima); - ta-
pacirana vrata
kapitlasyon 1. kapitulacija, predaja 2.
- lar ist. kapitulacije (odredbe kojima je Vi-
soka porta priznavala odredjena prava
stranim podanicima)
kapa otimacina, placka
1. otmicar, pljackas 2. fig. nad-
rimajstor, fuser
1 . otimacina grabez, kradja
2. osljarenje, fuserisanje
kapkara potpuno crn; crn kao ugljen
potpuni mrak, mrkli mrak
kaplam log. obim, sfera poimanja;
kaplama 1. gl. im. od kaplamak 2.
pokrivna obloga, opsivka; prevlaka, pre-
maz; glazura; oplata; krunica (zubna);
duvar - zidna tapeta ll pokriven, ob-
lozen, premazan, prevucen; glaziran; lur-
niran
oblagac (srebrom, furnirom i
si.)
oblaganje, furniranje
kaplamak 1 . ak. pokrivati, prekrivati;
bulutlar gkyzn oblaci su
prekrili nebo 2. s. ile oblagati; opsivati;
prevlacti; oblepljivati; - pos-
rebriti; ...; oblepljivati papirom 3. po-
vezivati, koriciti (knjigu) 4. zahvatiti (o bo-
lesti); romatizma kolumu
reumatizam mi je zahvatio ruku 5. fig. is-
puniti (o osecanju) iini sevin is-
punila ga je radost srcee riiu je ispunila ra-
dost 6. obavi (ja) ti, pritisnuti; aviuyu
birden sessizlik dvoriste je od-
jednom obavila tisina
materijal za pokrivanje (ob-
laganje, opsivanje, furniranje); -
tkanina za presvlacenje (fotelja i si.); -
.tahta furnir
kaplamil ektenzivan, obiman, epsiran
kaplan zool. tigar (Felis tigris); - postu
tigrova koza
kapsam
bot. jedic, zabljak (Aco-
nitum
kaplanmak pass. od kaplamak
kapiatmak caus. od kaplamak
1. pokriven, prekriven; opsiven;
oblozen 2. s povezom; povezan; - kitap
ukoricena knjiga
kapiica 1 vreli izvor, banja
bot. jedrozrnac (Triticum mo-
nococcum)
zool. kornjaca (Testudo) o
- gibi hladnokrvan i spor; -
veoma spor hod, kornjancin hod
kapma 1 gl. im. od kapmak ll otet, ug-
rabljen, prisvojen
kapmaca 1 V. kapma (ll) ll suge (decja
igra)
kapmak (-ar) ak. 1. uhvatiti, scepati;
istrgnuti, izvuci; kurt kuzuyu vuk je
ugrabio jagnje 2. rastrgunti 3 .. otkinut.i, od-
neti, odseci; makine elini masina
mu je etkinula saku 4. fig. brzo shvatiti,
odmah razumeti 5. navuci bolest, oboleti;
verem - oboleti od tuberkuloze 6. oteli,
ugrabiti O elinde olmak biti
veoma trazen; za-
nemariti, zapustiti; huy - steci losu na-
viku
kaporta1. poklopac (automobilskog
motora) 2. mor. zastakljen otvor na palubi
(za provetravanje i osvetljavanje
rasnjosti broda)
majstor za spoljne popravke
motora
kapriyo muz. kaprico
kapris kapric, cef, hir, musice
kaprisli kapriciozan, cudljiv, hirovit
kaprissiz nekapriciozan
kapsam 1. obim, sfera, krug; 2. log.
obim shvatanja
553
1
':::
,,
.1
);:
kapsamak
kapsamak ak. obuhvatati,
obuhvatan, obiman
nepokriven; bez pokrova; bez
omota, bez korica
kapsol (-l) voj. teh. kapsla; tahrip -
kapsula za paljenje eksploziva
kapsl 1. v. kapsol 2. med. kapsula 3.
bot. mahuna, ljuska, caura 4. hem. ep-
ruveta (za isparavanje} 5. caura (glica,
boce}
kaptan 1. kapetan broda 2. sp. kapiten
3. kapetan aviona
ist komandant mornarice
(u Osmanskom carstvu)
kaptan v.
zvanje, duznost kapetana
1. ll kamionet; minibus 2.
vrsta kartaske igre 3. arg. d:Zeparenje,
drpisanje
1. gl. im. od 2.
rucna testera
ak dat. caus. od kapmak;
kendini - postali kradljivac,
upustiti se u kradju
kapuska kul. dinstan kupus,
kaput1 (-!U} 1. Sinjel 2. V. kaporta 3.
prezervativ, guma
kaput2 (-tu} lluzastopne pobedi (u kar-
taskim igrama} O - gitmek arg. pasti na
svim ispitima, ne dati nijedan ispit
kaput bezi tekst. amerikan
kaputluk 1. stof za sinjele 2. mesto za
sinjele
kapuz nar. 1. klanac 2. gusta, nep-
rohodna s uma
kapuljaca
kar sneg; - dan adam Snesko Belic; -
alaca oldu sneg se proredio, zima se blizi
kraju; - snezna lavina; - prtina;
554
- ledenica, ledena sveca; -
padati (o snegu}; - mecava,
snezna oluja; - snezno slepilo
(od blistanja snega}; - krupna pa-
huljica; - a saplanmak biti zameten, zasut
snegom; - tanesi pahuljica; - ici,
padati (o snegu); - snezanik, led-
nicki sneg; - snezni smetovi
kar p 1. car, dobit, zarada; korist /-dan/
- izvlaciti korist; - etmek 1}
steci dobit; izvuci korisi 2} delovati, uticati;
- getirmek donositi dobit; - olmamak
ne biti u stanju, ne moci sta uciniti o -
tamam etmek fig. ubiti; - or-
(ili dobit i steta idu za-
jedno; gde je korist, tu je i steta
kara1 kopno; kontinent;- ya ayak bas-
mak iskrcati se; - ya iskrcati; -
hedefi kopneni cilj; - iklimi kontinentalna
klima; - kumulu pescani nanos, dina; -
kuvvetleri voj. kopnene snage; ordusu
kopnena vojska; - ya oturmak nasukati
se (o sprud); - platosu geag. kon-
tinentalni plato; - ya vurmak biti izbacen
na obalu
kara2 1 1. crn; cf. siyah; - lara girmek
{ili - lar giyrnek } nositi crninu, biti u za-
losti; - toprak crnica (o zemlji) 2. crn,
crnopua, crnomanjast - crnomanjasta
devojka, crnka 3. fig. crn, los te:Zak; botan,
jadan; - baht losa sreca; - gnler crni,
tes ki dan i; - haber tuzna vest 4. u sastavu
bat. i zaaf. naziva; - bot. brest
(ulmus); - bot. samina (yuniperus
sabina}; zool. linjak (Tinca tinca}; -
aylak zaaf. crni orao (Milvus korschun); -
grgen bot. bukva (Fagus silvatica); -
karga zaal. vrana (Corvus corax); -
bat. Iaboda (Atriplex hortensis); -
bat. crna iva (Salix nigra) - yonca bot.
vija, dunjica (Medicago lupulina) 5. crna
boja, crnoca, crnilo O - borsa crna berza;
- crnoberzijanac; - kle-
vetnik; smutljivac; 1-a/ - almak ocrniti,
okaljati, blatiti - et posno meso, meso bez
masnoce; - gzler iin za lepe oci; -
kuru slab, mrsav; - maa pik (boja ka-
rata);- yer grob;- yzl necastan
kara v.
karabasan kosmar, mora;cf. kabus
kara 1. monah 2. fig. okreli nezerja
3. nar. pastirski pas 4. bot. turski despik
(Lavendula staechas)
kara batak zoo/. kormoran (Pha-
lacrocorax carbo); -gibi kao kormoran (o
coveku koji se cas pojavi, cas nestane)
karabet arh. P 1. biizina 2. srodstvo
kara biber bot. crni biber (piper nigrum)
2. fig. ljupl<a mala crnka
karabina karabin (kratka i laka puska)
karabinyer karbinjer, talijanski zan-
darm
kara borsa crna berza; - - ya
prodavati nacno, tajno prodavati
kara boya hem. crna boja, crhilo; plavi
kamen, karaboja
karabcek zool. grobar sareni
(Necrophorus)
kara bot. heljda (fagopyrum)
kara bulut kisni oblak, nimbus; - gibi
natnuren, natusten (o osobi)
kar burak bot. grahorica (Ervum
ervilla)
karaca 1 crnkast, crnpurast,
karaca2 zool. divokoza (Capreolus
capreolus)
karaca3 anat. nadlaktica
karaca bot. proso (Panicum mi-
liaceum) karaca ot vaj. kukurek (Hel-
leborus niger)
voj. pesadinac, pripadnik kop-
nene vojske
klevetnik, smutljivac;
klevetnistvo
kara kavak
kara anat .. jetra; - za-
palenje jetre, hepatitis; - sirozu ciroza
jet re
kara 1. bot. trnjina, ialija (Paliurus
spinosa) 2. fig. podbadac, koji za vacta
ljude, narusava odnose
kara bot. utrinac, engleska trava
(Lolium)
kara dul zool. crna udovica (Lat-
rodectus mactans)
kara el mas 1. crni dijamant 2. fig. ugalj,
"crno zlato"
kara dut crni dud
kara fatma zool. crni zohar, bubasvaba
(Piatta orientalis)
karagz 1. karadjoz (pozoriste senki)
2. karadjoz (komiean lik iz pozorista senki)
karagzc 1. igrac u pozoristu senki 2.
prodavac figura za karadjoz
karagzlk komedijasenje, lakrdijanje;
- etmek komedijasiti, zabavljati
karagl v. karakul
kukac, zarac
nar. kokosije slpilo
Karahanil Karahanid
kara hindiba bot. maslacak (Ta-
raxacum officinale)
kara humma med. trbusni tifus
karaimler Karaimi
karaimce karaimski jezik
kara med. crni prist; ct.
k
kararkaan nar. magarac
kara kafes bot. gavez (Symphytum)
kara kalem 1. ugljena olovka 2. crtez
ugljenom olovkom
kara kavak bot. crna topola (Populas
nigra)
555
,; kara kavok
kara kavuk nar. v. hindiba
kara kavza bot. pastrnjak, paskanat
(pastinaea)
kara kei zool. mrena (Barbus flu-
vialitis)
kara kehribar min. emi cilibar
kara ostra, surova zima
karakol 1. policijska staniea 2. patrola;
straza; ct. devriye; - gemisi patrolni brod;
- gezmek patrolirati
karakolhane 1. polieijska staniea
2. karaula
karakolluk - olmak biti priveden u po-
licijsku stanieu
karakoneolos 1. karakondzula, utvara,
bauk, 2. fig. rugoba, strasilo
karakter 1. karakter (u raznim zna-
cenjima); - drama drama naravi; - oyun-
cusu karaklemi glumae; - sahibi covek
od karaktera, karakleran covek 2. slovo;
stamparsko slovo
karakteristik karkterstika, svojs-
tvena erta ll karakteristiean, tipican
karakterize: - etmek (o) ka-
rakterisati, oertati
karakterli 1. karakteran, cestit 2. s ...
karakterom;' bozuk - ka-
raktera, pokvaren (o coveku)
karakteroloJi karakterologija
karaktersiz beskarakteran
karaktersizlik beskarakternost
karakul karkulska ovea od cijeg se
jagnjeta dobija astragan (po oblasti Ka-
rakul kod Buhare)
karakulak 1 zool. puslinjki ris, karakal
(Caraeal melanotis)
karakulak2 1. poverljiv sluzbenik ve-
likog vezira g. tajni a-gent
1 zoo/. earski orao (Aguila)
556
karakus (zapalenje skocnog
zgloba zadnjih nogu kanja)
samovoljan, despotski; ne-
zakonit
karalama 1. gl. im. od karalamak 2.
koneept, skiea
karalamak ak. 1. erniti, mrciti; umrljati
2. preertavati; zvrljati, ilkrabali 3. kon-
cipirati, skicirati 4. fig. sramotiti, kaljati, bla-
titi
karalanmak pass. od karalamak
karaiatmak caus. od karalamak
1. umljan (ernim mrljama) 2.
preertan, preskraban; erno-beli
1. ernoca; erna boja 2.fig. zloba,
podmuklost, pakost
1. silueta, kontura 2.
tamna mrlja, erna tacka
karamak1 ak 1. grditi, karali; ruziti; 2.
prezirati, ponizavati
karamak2 ak. 1. okriviti, oklevetati, oer-
nit i
karaman 1 ovea debel og i kratkog repa
(u srednjoj Anadciliji)
karaman2 covek erne puti, veoma ern
covek
karamandola 1 . tekst. cvrst i sjajan stof
(za letnje cipele(espadrile)
karambol 1. karambol (u bilijaru); fig.
karambol, sudar; - yapmak napraviti
karmbol, sudarili se O - e getirmek 1) pre-
variti 2) sklepati, osljariti, isfusariti
karamela karamela
karamsar pesimista;
postali pesimist, po-
ceti erno gledati
pesimizam
karamuk (-gu) 1. bot. kukolj (Ag-
rostema) 2. nar. ospe, ospiee; plikovi
karanfi11 bot. karanfil (Dianthus car-
yophyllus)
karanfi12 mor. pridrznik, prpona
1 mrak, tama, pomrcina; -
basmak ili kmek smraciti se; - etmek
zatamniti zamraciti; - olmak smracivati
se, smrkavati se, padati (o mraku); alaca
- v. alaca; zifiri - v. ll mraean, taman; fig.
mutan, nejasan; - bir mesele nejasno pi-
tanje; - mracni poslovi; -oda foto.
mracna komora O - ta gz uza-
lud pokusavati (objasniti ili kazati) - a kal-
mak omrknuti, ne stici pre mraka; -
mak truditi se videti u mraku
karantina karantin; - ka-
rantiska, zuta zastava; - dan gemek
proci kroz karantin; /-al - koymak staviti
pod karantin; - da yatmak biti u karantinu
(o brodu)
kara para nazakonito stecen novac
karar 1 . odluka; rezolucija; resenje; jur.
presuda; - almak doneti odluku, odluciti; 1
a zavrsiti, resiti (proces,
problem); - jur. preambula, uvod; -
kesrnek v. - vermek; a varmak odluciti
(se), doneti odluku - vermek odluciti; do-
neti presudu; ara - preliminarna odluka 2.
postojanost, stabilnost; - yok
vreme je promenljivo 3. mera, potrebna
kolicina; - (ili - koliko treba, ni
manje ni vise 4. tempo, ritam; -
tempo razvoja 5. pretpostavka;. gz -
odoka (procena) O priblizno, oko;
saat iki - oko dva sata; - bulmak
smiriti se, stisati se; /-da/ - 1) od-
luciti se, izabrati (izmedju vise stvari) 2)
stati; sesti; /-mak/ - olmak resiti, od-
luciti; Paris'e gitmek od-
lucio sam a idem u Pariz
karargah a-p voj. stab; komanda (vecih
jedinica); - heyeti sastav staba; -
stabni oficir; tmen- stab divizije
po meri, ni manje ni vise na-
sumce
kara saban
kararlama 1 gl. im. od kararlamak li
priblizan
kararlamadan odoka, priblizno; na-
sumce
kararlamak ak. procenjivati, odredjivati
(bez merenja, privlizno)
biti odluceno, biti reseno;
bu mesele kongreye ka-
odluceno je da on
ucestvuje na kongresu


pass. o d ka-
ak. odluciti, resiti, do-
neti odluku
1 . odlucan, resen, spreman na;
Akif - bir gentir Akif je odlucan mladic
2. postojan, stabilan (i fiz. ); - denge ll
stabilna ravnoteza
1 . odlucnost, resenost 2. sta-
bilnost;
kararmak 1. (po) crneti, (po) tamneti 2.
smrkavati se; smraciti se 3. tinjati (o vatri);
slabiti, postepeno se gasiti (o svetlosti)
kararname a-p 1. resenje (pismeno) 2.
dekret (o postavljenju) 3. jur. presuda,
sudsko resenje
1. neodlucan, kolebljiv; /-da/ -
olmak kalebati se 2. nepostojan, nes-
Iabilan
neodlucno, kolebljivo
1. neodlucnost, kolebljivost
2. nestalnost
pass. od karartmak
karartma 1. gl. im. od karartmak 2. voj.
zamracivanje (za zastitu od aviona)
karartmak ak. pocrniti, obojiti u crno;
fig. ocrniti, okaljati 2. zamraci (va) ti; po-
gasiti, utrnuti (svetlo) 3. fig dovesti u los
polozaj
kara saban arg. ralo, primilivan plug
557
karasal
karasal kopneni; kontinentalni; cf. berri;
- geo/. kontinentalna formacija; -
iklim kontinentalna klima
kara sevda 1. beznadezna ljubav, nes-
recna ljubav 2. seta, tuga, potistenost
kara sinek vrsta muve slicna kuc-
noj muvi (Stomoxys calcitrans)
kara su 1. ravnicarsa reka, sporo te-
kuca reka 2. med. glaukom. crna mrena
kara ur. teritorijalne vode (jedna
zemlje)
crnputast, crnomanjast; -
crnka, brineta
kara tahta tabla (skolska)
kara tavuk zool. kos crni (Turdus. me-
rula)
karate sp. karate
kara turp bot. rotkva (Raphanus sa-
tivus) var, niger
karavan stambena auto prikolica, ka-
ravana
karavana 1. cinija; manjerka (vojnicka
posuda za hranu) 2. hrana (u skoli vojsci
zatvoru) 3. pljosnat dijamant 4. arg. pro-
masaj cele mete (u gadjanju)
1 . voj. raznosac hrane 2.
arg. los strelac (o vojniku)
ist. robinja
karavela 1. velikli brod (sa dva ili
cetiri jarbola) 2. narusavanje plovidbenih
pravila
karavide v. kerevit
kara zdrav, snazan
kara v. deve dikeni
kara med. crni prist
kara zia sudbina
kara zlosretan, koban
kara yel severozapadni vetar
558
bot. zelenicica, lovorvisnja
(Prunus laurocerasus)
kara yer nar. grob
kara zool. belouska, vodenjarka
(Coluber)
kara yolu kopneni put
karbon hem. ugljenik; - devri geo/. ka-
menougljena era; - dioksit ugljendioksid;
indigo; monoksit ugl-
jenmonoksid
karbonado crni dijamant
karbonat hem 1 . karbonat 2. bikarbona
soda karbonatlama hem. karbonizacija
karbonhidrat hem. ugljeni hidrat
karbonik ugljenicki, ugljeni
karbon monoksit karbonmonoksia
karbratr teh. karburator; - memesi
cev karburatora
kar bot. dremovac (Leuconium)

kardelen bot. visibaba (Galanthus ni-
valis)
1. brat; sestra; - bratanica;
sestricina; - bratanac, sinovac; sest-
ric; - bratska podela; erkek - brat;
- sestra; z - rodjeni brat; vey - v.
vey 2. u oslovljavanju brate! brajko!; - im
brate! dragi moj!
bratski, kao braca
(ili - bot. zmajeva
krv, zmajevo drvo (Dracena draco)
1. bratstvo, bratski odnosi 2.
biizak prijatelj; prihva:cen kao b rat (sestra)
ak. dat. caus. od karmak
kar dikeni bot. jezevac (Acantholimon
echinus)
kardinal (-li) kardinar
kardinal zooi. kardinal-ptica (Car-
dinalis cardinalis)
kardiyogram kardiogram; - almak ura-
didili kardiogram
kardiyoskopi kardioskopija
kare kvadrat; cetvorougao; - ye yk-
seltmek dici na kvadrat ll kvadratni;
metre - kvadratni metar
kare kk mat. kvadratni koren; - n
almak izvuci kvadratni koren
kareli 1. mat. kvadratni 2. kockast, u
kockama; kariran (o kosulji i si.) - defter
sveska u kockama
kartie civija, gvozdeni klin;
karga zoot. gavran (Corvus corax);
vrana (Corvus corone)O - bok yemeden
vrlo rano, u cik zore; - blbl diye sat-
mak pres kupo prodati, naduti; -
skup prostaka; - bot. divlja tikva
(Citrullus colocynthis); - gibi mrsav; -
gzn oyma post - vrana
vrani oci ne vadi
karga burnu 1. ostra klesta (s hva-
taljkama) 2. nar. mandal za vrata
karga burun s sukastim nosom, ku-
kastog nosa
kargabken bot. strihnos-drvo, ka-
rabaco (Strychnost nux vomica)
kriv, los rukopis,
"svracje noge"
kargadelen vrsta badema (sa krtom
ko rom)
anarhija; melez, nered, bunt
anarhista; smutljivac, sejac
razdora; buntovnik
anarhicnost, buntovnistvo
karga tulumba podizanje uvis (hva-
tanjem za ruke i noge); - etmek po-
podizati koga uvis (hvatanjem za ruke i
noge)
arh 1 . koplje 2. traska, trstika .
ak. probosti, ubiti kopljem

fiseklija
ak. nar. kleti,
veliko rende, rampov
kletva, proklinjanje; /-i/ - etmek
(ili vermek) kleti, proklinjati
ak. v.
proklet, uklet; omrazen;
kargir v. kagir
kargo teret koji prenosi brod
karha gnojna rana; cir
1. zena, zensko; - (mus-
karac) koji ogovara kao zena; - gibi plasl-
jiv i prevrtljiv (o muskarcu) 2. (udata) zena,
supruga; - zauzdan od suprge
koji ponavlja reci svoje zene; - koca zena
i muz, supruznici; - supruzanstvo,
bracna veza; - oynatmak zabavljati se sa
zenama 3. nar. starica, baba O -
uzun, post. duga kosa kratka
parnet
1 zasepljenje (od snega) ll zas-
lepljen (sneznom belinom)
1. kanolic, brazda, vada (za na-
vodnjavane baste) 2. arg. leja 3. arg. braz-
da (uzorana)
zaslepeti (od beline snega)
nar. ponosati se kao zena,
postali "zenski Petko"
ozenjen, koji ima zenu; -
muz i zena; muzsa zenom
obaveza supruge (prema muzu);
poslovi udate zene
1. (po) mesati se, spojiti se,
sjedniti se 2. nar. parili se (o zivotinjama)
nar. (o) stareti (ob. o zenama)
anat. stomak, trbuh, ab-
domen; nar. zeludac; - v.
mak; - a gladan; - 1) bol u sto-
maku, kolike 2) dosadna osoba; -
559

gladan, proznog stomaka; - burnunda
sa stomakom do zuba (o zeni u po-
odmakloj trudnoci); - tok sit (i fig. ); -
zil almak pregladneti, krcati u stomaku;
a - na gladan stomak, nastinu; 2.
trup; geminin - trup aviona 3. fig. nar.
srce; pamet, um; 4. materica; o -
dolu pek kod njega sve u redu; zivi
veselo i u izobilju; - bezbirizan,
raspolozen; - - gemek jako os-
labiti; - svak je sebi
najpreci; - (ili sy-
lemek) vrlo tiho govoriti; - a-
raditi za nasusni hlep
1. zool. mrav; - asidi mravlja
kiselina; - mravinjak 2. pore, supl-
jine (u metalu) O - mali, uzan otvor; -
belli tanogog struka (zena, devojka); -
gibi kao svracje noge (o rukopisu):
- ezmez (ili ircitmez) meka srca, koji ni
mrava nece da zgazi; - (ili ka-
derince) If makar mala; skromno; - yu-
gibi kaynamak (ili kaynatmak) vreti
kao u kosnici
1. napuiti se mravima,
vrveti od mrava 2. razjesti se, zardjati (o
metalu) 3. utrnuti, obamreti (o delu tela);
noge su mi utr-
nule
v.
zardjao, razjeden, nagrizen
(metal)
zool. mravojed (Echidna
aculeata)
anat. srcana komora
arh. v.
dat. prista (ja) li (o brodu);
s velikim stomakom, trbusast (o
coveku. boci i si.)
v.
nar. vreme perusanja (ptica)
1. vrtlog, kovitlac 2. talas koji
udara o bak broda
560
anat. trbusna maramica; - il-
(ili zapalenje trbusne ma-
ramice, peritonitis
pedalj; - - pedalj po pedalj;
uzduz i popreko, skroz; bir - boylu vrlo
nizak, zdepast; bir - dil uzatmak pustiti
-jezik, drsko razgovarati
1. mesan, pomesan; - salata
mesana salata 2. fig. zamrsen, slozen,
tezak 3. nejasan, nerazumljiv (izraz govor)
4. uzburkan, nemiran, smutan; - zaman
smutno vreme, doba nemira 5. povezan
sa zlim duhovima (po narodnom ve-
rovanju)
1 . zamrsenost, zapletenost 2.
fig. nered, smutnja; pometnja
dat. bez!. od
1. mesavina 2. hem. smesa; cf.
mahlut
ak. meriti pedljom
dat. mesanje, uplitanje; bir l-
kenin i - mesanje u unutrasnje
ztvari jedne zemlje
1. s ile mesati se; su ile
mast se ne mesa s vodom 2.
dat. mesati se, uplitati se;
ne upadaj mi u rec; sen buna
ne mesaj se u to! 3. biti promenljivo, mutiti
se (o vremenu); hava vreme se
muti 4. ispreturati se, pobrkati se; fig. po-
mutiti se, pomesati se (u glavi) 5. dat. uli-
vati se, uticati; Tuna Karadeniz'e
Dunav se uliva u crno more; Sava nehri
Tuna'ya Sava se uliva u Dunav 6.
vodili (poslove), rukovoditi cime; kont-
rolisati; biti u nadleznosti; bu a-
ove poslove vadi
Ministarstvo za rad; o ben ka-
ja nisam nadlezan za te poslove;
li poslovi nisu u mojoj nadleznosti
1. smutljivac, podrivac; tra-
cer, intrigant 2. mesalica, mikser ll pod-
rivacki - unsurlar podrivacki elemanti
huskanje, podbadanje;
smutnja;
bez/. dat. od
1. gl. im. od 2.
mesanje, uplitanje; - makinesi mesalica
1. ak. ile pomesati, iz-
mesati 2. ak ispreturati, napraviviti nered
3. ak. izazivati nemir, (pometnju); pod-
badati, unositii smutnju 4. ak. uplitati, me-
sali; ben kimseyi ja
nikome ne dopustam da se mesa u moje
poslove; nikog na uplicem u svoje poslove
5. ak. dat. sipati, dodavati, razblazivati;
raba su - razblazivati vino vodom 6. preg-
ledati, prelistavati (knjigu, novine) 7. ak.
podesevati, regulisati (radio i si.)
karldes morski rak (Palaemon)
kariha a arh. ostroumnost, pronicljivost
karikatr 1. karikatura; - n yap-
mak nacrtati ciju karlkaturu 2. fig. ka-
rikatura, rugoba, nakarada; ev - ruglo
od kuce
karikatrc karikaturista
karikatrist v. karikatrc
karikatrize:

etmek V. ka-
ak. karikirati; nagr-
diti
karina 1. mor. 1. kobilica broda 2. pod-
vodni deo broda; - ya basmak naginjati
se, nakrenuti se (o brodu)
karine a 1. nagovestaj, naslucivanje;
indicija; - ile anlamak naslutiti, pogoditi,
dosetiti se
karlyer karijera, uspon (ob. uni-
verzitetska i diplomatska)
kariyerci karijerista
karizma harizma
karizmatik harizmatski
karkara zool. caplja (Anthropoides
virgo)
karmuk
karkas arhit. skelet, kostur (zgrade)
kar zoo/. zutovoljka (plect-
rophenax nivalis)
karlamak ici, padati (o snegu)
snezan; snegovit; - hava snegovit
vreme
koristan, unosan
1. lednik 2. posuda za hladjenje
pica
Karluk ist. Karluk (pripadnik starog
turskog plemena)
karma 1 gl. im. od karmak ll mesan,
kombinovan; mesovit; - komisyon me-
sovita komisija; - lise mesovita gim-
nazija;- sp. kombinovani tim
karma teh. mesalica
karmak (-ar) ak. 1. rastvarati, rastapati:
boya - rastvoriti boju 2. mesati;
- mesati karte 3. dat. zabosti, zariti, zagn-
juriti
nar. ispreturan, u pot-
punom neredu; - etmek napraviti nered
nesredjen, haotican; zamrsen
- oda nesredjena soba, soba u neredu -
olmak biti u potpunom neredu
karman: - orman hotican, u pod-
bunom neredu
karmanyola prepad, pljacka
pljackas, bandit
pljackanje, otimacina
veliki nered, darmar, melez,
zbrka
izmesan, zamrsen; fig. zamr-
sen, slozen, kompleksan
ak. zamrsiti, is-
komlikovati
ribarska ustava (na uscu
reke)
karmuk kuka. caklja
561
karna
karna mreza sa drskom (za hvatanje
riba, leptira)
karnabahar, karnabit bot. karfiol
(Brassica olerace botrytis)
karnaval 1. karneval 2. tig. smesno
odeven covek
karne 1.upisnica, skolski dnevnik; djac-
ka knjizica; indeks 2. knjizica (cekovna,
abonentsa i si.); - si zdravstvena
knjizica
nar. 1. v. brlce 2. tig. lose
duse (o coveku)
kul. plavi patlizan (sa
mlevenim mesam)
karni hem. retara
karo 1. karo (boja karata) 2. kocka,
blok (za poplocavanje}
karoser karoserija
karpit (-di} hem. karbid
karpuz 1. bot. lubenica (Citrullus vul-
garis) 2. okrugao predmet; lopta, kugla; -
fener papirni okrugao fenjer; lamba - u
kugla za sijalicu o -
koymak v. ayak
karpuzcu bostandzija, prodavac lu-
benica
karsak zoof. stepske lisica, korsak
(Vulpes corsak)
nekoristan, nerentabilan
karst geof. karst
1 mesto naspram cega, suprotna
strana; - ya gemek preci na drugu stra-
nu; - okulun - prostor preko puta skole
ll suprotan, naspraman; protivan, oprecan;
- hcum protivnapad; - mahalle nasp-
ramni kvart; - taraf suprotna strana; -
teklif protivpredlog lll 1. post. sa dat.
naspram, protiv; pred, ka; zaa, prema, u
odnosu na; - pred vece; eve -
naspram kuce; - bo-
riti se protiv neprijatelja; insanlara - sevgi
562
ljubav prema ljudima; size -
nisam protiv vas 2. u funkciji sastavfjenih
postpozicija prema, naspram; nasuprot; -
preda mnom; evimizin -
preko puta nase kuce O - sp. pro-
tivnapad; /-al - 1} susresti se sa
kime, poci kome u susret 2) nadmetati se
natezati se s kime 3) soprotstavljati se (u
misljenju); - devrim kontrarevolucija; /-al
- durmak oponirati, suprotstavljati se; /-al
- gelmek protivreciti istupati protiv; /-al -
gitmek ici u susret; - - ya licem u lice; -
dan - ya s kraja na kraj, skroz; /-al - koy-
mak protiviti se, suprotstavljati se, odu-
pirati se
1 . docekivalac, docekivac (po-
setilaca, gostiju) 2. oponent, zostupnik op-
recnog misljenja
oponiranje; opozicija
gelim biol antagonizam
oprecan, suprotan
docek;
ak. docek (iv) ati; 2. primiti,
prihvatiti, reagovati; bu haberi sevinle
ovu vest smo radasno primili;
nerioizi iyi vas predlog su
dobro primili 3. nadoknaditi, nadomestiti,
pokriti, podmiriti; (troskove, rashode i si.);
para kar-
novac koji sam primio moze da
pokrije moje mesecne potrebe 4. spreciti,
zaustaviti, otkloniti; ila kar-
lek je zaustavio bolest 5. sp. spre-
citi, parirati (udarac u boksu)
pass. od bu
teklifi iyi ovaj predlog je dobro
primljen
1. gl. im. od 2.
susret, sastanak 3. sp. susret, utakmica;
futbol - fudbalski susret, fudbalska
utakmica
s ile 1. sresti se, susretali
se 2. sukobiti se, konfrontirati se 3. od-
meravali se, nadmetati se 4. sp. susresti
se, odigrati mec, sastati se
.s ile pass od kar-

poredjenje, komparacija;
jur. suocenje
ak. s ile 1. uporedjivati,
sravnjivati; 2. hem. obradjivati
uporedan, kom-
parativan; - dilbilgisi uporedna gra-
matika; - edebiyat uporedna knjii:evnost
1. uzvracanje (istom merom);
odmazda; 2. odgovor; cf. cevap; - vermek
1) odgovoriti 2) uzvratiti, vratiti istom
merom 3. protivvrednost (valute i si.)
dodela, dotacija; 5. naknada, zamena; -
u zamenu za, zauzvrat; -
naknada za trud O buna - nasuprot tome,
i pak
1. uzajaman; obostran; -
voj. puskaranje, prepucavanje; - eylem in-
terakcija; - fiil reciprocni glagol; - gven
uzajamno poverenje; - (ili m-
nasebetler) uzajamni odnosi; -
uzajamno postovanje; - sevgi obostrana
ljubav; - uzajamna pomoc 2. sup-
rotan, naspraman; - naspramna
vrata O - telgram telegram s placenim od-
govorom
1. bez odgovora 2. tin. ne-
pokriven, bez pakrica (o menici i si.) 3.
bez naknade, bespovratan; beslatan; -
kredi bespoJratni kredi!; - bes-
povratna pomoc
post. sa dat. uprkos, unatoc;
premda; buna - uprkos tome; her -
uprkos svemu
sav log. antinomija, antiteza
suprotan, oprecan; protivan;
anti=; - antoniman, opozitan (o
recima); - olarak suprotno, oprecno; - re-
formasyon ret. kontrareformacija, ka-
tolicka reakcija
kartografi
protivnik, antagonist; cf. aleyh-
tar
opozicija; a.ntagonizam
duygu antipatija
ak. pobiti tezu, izneti sup-
rotnu tezu, oponirati
s ile doci u protivrecnost
suprotan; protivrecan;
1 . suprostnost, kontrast; ct.
tezat 2. protivrecnost 3. antagonizam
kart1 1. star, ostareo (o coveku) 2. kul.
tvrd, zilav; bajat; - salata bajata, ustajala
salata; - tavuk i:ilava, stara kokoska
kart2 1. karta, dopisnica 2. posetnica;
3. karta (za igranje) O - larla oy-
namak otvoreno, javno raditi, igrati ot-
vorenim kartama
kartal zool. orao (Apuila) O - bot.
orlovsko drvo (Equilaria agalovsko); -
burun orlovski nos;
- otu bot. bujad, velika
paprat (Pteridium aquilinum)
kartalmak ostariti, izgubiti svei:inu;
uvenuti
kartalaz arg. ostarev, oma-
torio,
kartel1 ek. kartel, trust
kartel2 mor. bure za pijacu vodu (na
brodu)
osnovati kartel
kartezyen til. kartezijanac
kartezyenizm til. kartezijanizam (De-
kartova filozofija)
astareti
1. starost, vremesnost 2. i:i-
lavost (mesa)
kartograf karlograf
kartografi kartograija
563
.l j karografik
karografik kartografski
karton 1. karton, debeo papir 2. boks
cigareta
kartonpiyer papirmase, abiikovan kar-
ton (za pravljenje igracaka, kutija)
kartopu 1. snezna grudva; - oynamak
grudvati 2. bot. udika, kartop (Viburnum)
kartotek kartateka
kartpostal dopisnica, postanska karta
kartec
kartuk arg. brana, drljaca, vlaca
kartvizit posetnica O
Karun veoma bogat, basnoslovno
bogat covek ben - nisam ja Rak-
feler
s tackicama, s tufnama; - bir
tkanina sa tufnama
karye a arh. selo
karyokinez biol. kariokineza, mitoza
(posredna deoba celije)
karyola krevet, lezaj, postelja
kas misic; - pucanje misica;
- teli misicno vlakno; - grc mi-
sica
kasa 1. kasa 2. sanduk; gabja (piva) 3.
otvor; okvir (za vrata i prozore)
kasaba a kasaba, varosica, gradic
kasabalija, zitelj kasabe, va-
rosanin
kasadar blagajnik
kasalamak ak. inkasirati; staviti u kasu
kasalmak nar. hvalisati se, razmetati
se, sepuriti se
kasap a mesar, kasapin; fig. ka-
sapin; - kasapnica, mesarnica; -
mesarska satara O
kasaphane a-p arh. klanica;
564
1 kasapluk, mesarki zanat; -
etmek baviti se mesarskim poslom ll
(stoka) za klanje
kasara mor. kabina na palubi; -
yolcusu putnik nize klase
kasatura bajonet, bodez
kasavet a briga, nespokojstvo, nemir;
tuga; - ekmek tugovati, zalostiti se, -
etmek v. ekmek
kasavetli potisten, turoban, tuzan; mra-
can
kasavetsiz
kas doku anat. misicno tkivo
kase p casa; dublja posuda bez drske
kasem a zakletva; - etmek kleti se,
zaklinjati se; ct. ant imek
kaset kaseta
kaseti prodavac kaseta
anat. prpone; - bezi pre-
ponska zlezda; - preponjaca, stid-
na kos!, os pubis
med. pojas, za kilu
biti stidna vas (Phthirus pubis)
med. preponska kila
otu bot. sipanica (Herniaria hir-
suta)
micicni, muskulatorni
1. smanjivati se, skupljati se
(o tkanini); slegati se (o tlu, zemlji) 2.
zgrciti se, scucuriti se 3 fig razmetati se,
duvati se, sepuriti se
1 . november 2. polovina godina
(od 8 novembra do 6 maja)
bot. hrizantema (Chrysant-
hemum)
grc, spazam
1. gl. im. od 2.
grcenje spazam;
1. dobiti napad grca 2. fig.
1
1
'
duvati se, razmetati se
1. umetak, napusk (u odeCi); -
suziti struk (odela, haljine) 2.
arg. naduvenost, poza 3. fig. razmetljivac,
uobrazen covek uobrazen, naduven, raz-
metljiv
a zamak; dvorac, palata
oluja, ciklon; fig. bura, jako uz-
budjenje
a cilj, namera; zamisao; jur.
predumisljaj; /-al - olmak imati zle zle
namere prema kome; bana - var?
da li ti imas nesto protiv mene?
s ciljem, namerno; jur. s pre-
dumisljajem
bez namere, nenamerno
kaside a lit. kasida
kasideci pisac kasida
kasls propust (ispod nasipa)
veoma tvrd, vrlo cvrst; fig. bes-
postedan, nepopustljiv; - kesilmek ska-
meniti se, preneraziti se, zabezeknuti se
kasket kacket
kasko jur. osiguranje vazila
kasmak (-ar) 1. smanjiti, skratiti (odelo,
rukave) 2. suziti 3. ugnjetavati, muciti, ti-
ranisati; kavurmak 1. zlostavljati,
kinjiti, tiranisti 2. naneti veliku stetu, unistiti
kasnak 1. obruc, prsten (sita,
daira i si.) 2.teh. valjak, cilindar 3. dobos,
bubanj 4. balvan, oblica 5. kotur, remenica
prenosa 6. djerdjef; - vazti na
djerdjefu
izradjivac drvenih obruca (za
sita i si.)
kasnaklamak ak. obrucavati, uobruciti
bat. bilijna smola
nerazvijenih misica, bez misica
kast sac. kasta, drustveni sloj
kastanyet kastanjeta

kastanyola mor. zapinjaca, zapon
(vitla)
kastarlamak ak. belili (platno, predivo i
si.)
izbeljen, obeljen
kasten a namerno; umisljeno
kastetmek 1. ak. ciljati, uperiti, na;
imati u vidu, podrazumevati, zeleti reci;
ben bunu kimseyi kastetmeden sy-
ledim rekao sam to ni na koga ne ciljajuci
2. dat. smerati zlo; posegnuti za cime, ze-
leti nauditi kome
kasti a nameran, umisljen
kastar zoa/. dabar (Castor)
kasvet (-ti) a tuga, zalost, seta, po-
tistenost; - basmak (ili kmek) mnog tu-
govati; - vermek rastuziti
kasvetli tuzan, setan, potisten; tu-
roban, sumoran; - gn tmuran dan
1. obrva; - bakmak
pokreko gledati; -: atmak davati znake
obrvama; - atmak mrstiti se, mrgo-
diti se; kalem - tanke obrve; keman - iz-
vijene obrve 2. izvijen predmet ili mesto;
eyer - oblucje sedla;z - korice
sablje 3. nar. zid 4. arhit. mavarski .luk o -
gzn var dememek ne pro-
tiviti se, gladili dlaku; - la gz za
ren oka, za Iili C:as; - derken
gz uciniti medvedju uslugu
cesagija (za timarenje stoke)
ak. tirnarili
arg. budala, glupak
v.
nar. mokrenje (zivotinja); - yeri
kratak predah (za odmor zaprezne stoke)
caus. odz
p raskosna kuca, vila, palata
makrili (o zapreznem zi-
votinjama)
565

peyniri mastan zuckast
sir u obliku kolura (iz Trakije) 2. arg. lukar,
spetan (u igri)
1. postati ravnodusan,
oguglati 2. steci u cemu veliko iskustvo
ravnodusan,
oguglao
nar. traka, vrpca (za glavu)
pecat
iznurenost, malaksalost; iz-
nemoglost
kasika; - oyunu fo/k. igra
kasikama (koje zamenjuju kastanjete) o -
atmak (ili almak) brzo, halapljivo jesti; -
salj. zena; bir - suda
mak poputi u casi vade (krvnog nep-
rijatelja)
kasikar, kasicar
zoo/. pelikan (Pelecanus
anocrotalus)
zoo/. (Patula clypeata)
ak. 1. jesti, kusati kasikom
2. jesti sapetitom (o jelu koje se jede ka-
sikom
1. posuda za kasike 2. po-
godan za kasike (materijal, drvo) 3. od ...
kasika; - reel slatko od tri kasike
otu bot. trava od poljacine, ka-
sicak (Cochlearia officinalis)
ak. cesati
ak. terali na cesanje, iza-
zivati svrab
1 . gl. im. od 2.
svrab
1 . svrbeti, osecati svrab;
ll svrbi me noga 2. ce-
sati se; kedi macka se cese 3.
fig. izazivati neprilike, Irazili batine
svrab
566
a 1. pronalazac 2. istrazivac
arg. 1. prevara, obmana,
smicalica 2. laz
arg. varalica, lupez
1. kackavalj 2. arg. klipan,
blesan, blento
sal
zenski prsluk, grudnjak
sa... obrvama; - namr-
godjen, namr8ten; ince - tankih obrva;
kara - crnih obrva o - gzl lepuskast,
prijatan (o licu)
lakrdijas, pajac
lakrdijastvo
tekst. 1 kasmir ll od kasmira
kat 1. sprat; asma - mezanin;
ekme - stanbasta (na krovu visoke zgra-
de); zemin - prizemlje; parter 2. red; sloj,
prevlaka; bir - hamur sloj, testa; iki -
percere dva reda prozora 3. komplet
(odevnih predmeta); komad; iki - elbise
dva kompleta odela; - Iri
kompleta vesa 4. puta (u odnosu na broj ili
vrednost); iki - dvostruk, dupli; - pa-
Iriput skuplji 5. nabor, plise;
- nabor 6. mat. sadr2:atelj ortak
- zajednicki sadrzate 7. polozaj; ins-
tancija, vlast; ct. makam, devletin en yk-
sek - najvise drzavne instancije 8.
pred yksek Visokom
predsednistvu 9. geo/. sloj (stena) o -
mak gradj. dodati, dozidati jos jedan sp rat;
- - 1) veoma mnogo 2) jedno na na
drugo, jedno preko drugog (obuci, staviti);
- astr. stratosfera; bin - ne-
uporedivo vise; bir- (daha) malo vise
katafaik katafalk, svecani odar
katakamp katakomba
katakulli arg. prevara, podvala, smi-
calica, klopka; - ye gelmek nasessti; !-al
- oynamak (ili yapmak) prevariti, izigrati
katalepsi med. katalepsija, obamrlost
katalitik med. kataliticki
kataliz hem. kataliza
katalizr katalizator
katalog katalog; popis; kitap - ka-
talog knjiga
kataloglama katalogizacija
kataloglamak ak. katalogizovati
katalpa bot. katalpa, Adamovo drvo
(Bignonia katalpa)
katana v. kadana
katar a 1. tel. kompozicija; arh. voz;
askeri - vojna kompozicija 2. kolona (vo-
zila); kamyon - kolona kamiona
katarakt med. katarakta, ocna mrena
katarlamak ak. formirati (kompoziciju,
kolonu)
katarlanmak pass. od katarlanmak
katavasya zimsko seljenje riba (iz
Crnog u Mramorno more)
katedral -li) katedrala
kategori kategorija; dil bilgisi - leri
grematicke kategorije
kategorik kategorican; odlucan
tvrd; fig. zestok, ostar; - n-
lemler stroge mere; - sesli tvrdi sa-
moglasnik, velar; - toprak tvrdo tlo; -
cvrsto gorivo; - yrekli bezdusan,
nemilosrdan. okrutar ll arh. veoma mnogo,
sil no
gusa (ptica);
1. dodatak (hlebu), jelo (sir,
maslac, maslinke); -etmek
dodati; namazali hleb
1. bez dodataka, bez primesa;
cist; - st c1 isto mleko 2. suv, bez icega
(o hlebu); - ekmek yemek jesti suv hleb;
- hapis strogi zatver (u kome se zivi na
hlebu i vodi)

v.
otvrdnuce; fiz. prelazak u
cvrsto stanje
otvrdnuti, ocvrsnuti
ak. uciniti tvrdim, cvrstim
doku anat. vezivno tkivo
tvrdoca, cvrstoca; fig. zestina,
okrutnost
dodavanje, dodatak 2. pris-
tupanje, prikljucenje; ucesce
1 dat. 1. mesati se, dodavati
se, spajati se. sjedinjavati se; su
vinu je dodata voda 2. prikljuCiti
se, (pri) stupiti, uCi; ucestvovati, uzeti
ucesce; kongreye - ucestvovati, na kong-
resu; 3. prihvatati, uzvajati, delili (misl-
jenje); ben de i
ja delim tvoje misljenje
(u) gusiti se, ostati bez daha
(od smeha, placa, golicanja i
sl.)glmekten poumirali smo od
smeha; ka-
jadna zena ce se ugusiti od pla-
kanja
caus. od
1. dodavanje, mesanje 2. pris-
tupanje (organizaciji, drustvu i st.); ucesse
kolicina dodatog (pomesanog)
1 smesa; mesavina;
kelime hazinesi dilin -
osmanski je, u pogledu leksickog
fonda, mesavina triju jezika
1 1. mazga; mu la 2. fig. tvrdglav
covek, mazga"
- kutur onom. rskanja (prijelu);
kpek - kutur yedi pas je pojeo
kost rskajuci ll otvrdnuo, tvrd; kutur adam
neosetljiv, ravnodusan covek; - kutur
tvrde cipele
1. plav stakleni biser
(koji se u vidu niske stavlja o vrat zap-
567

reznih zivotinja) 2. skoljka (koja se nize sa
staklenim biserima)
mazgar, gonii': mazgi
ll bat. potkovica, konjski
potkov (Hippcrepis comosa)
bat. zutilovka, zutilica
(Genista)
mesan; nei':ist; -fiil. gram. pe-
rifrastii':an glagol
i':ist, bez primesa;
celina, masa (celija i si.);
organizam
dat. pomesati se; pripojiti se,
prikljui':iti se, prici; o da onlara i on
im se prikljui':io
ak. dat. pripojiti, prikljui':iti
masi, salo
kati a odlui':an, kategorii':an; definitivan;
- karar konai':na, definitivna odluka; - ola-
rak odlui':no, kategorii':ki; - odllucna
bit ka
katibe a sekretarica
katibiadil (-dli) a notar, javni beleznik
kati11 a ubica; para ile tutulan - na-
jamni, placeni ubica ll ubistven, poguban
katil2 (-tl i) ubistvo, umorstvo
odlui':iti se, postali ka-
tegorii':an; dobiti kanacan oblik
katip (-bi) sekretar; prvi sekretar;
genel - generalni sekretar
katiplik polozaj, zvanje sekretara,
retarstVo
kat' iyen a 1 . nikako, niposto 2. de-
finitivno, konai':no; odlui':no
kat'iyet ll a resenost, odlui':nost, ka-
tegorii':nost; bezuslovnost
1. dodatak; dopuna; 2. doprinos,
prilog; - da bulunmak dati doprinos, dop-
rineti; ui':estvovati; o adam edebiyata
568
byk - da onaj i':ovek je
dao veliki doprinos knjizevnosti
s dodatkom, s primesom
bez dodatka, bez primesa, i':ist
katlama 1 gl. im. od katlamak ll savijen,
povijen; preklopljen; nabran, plisiran (o
haljinit i si.); - vrata na.preklapanje; -
makinesi tekst. masina za nabiranje
katlanmak ak. slagati, sloziti; (pre) sa-
vijati (papir, tkaninu); sklopiti (perorez, sto-
licu i si.)
caus. od katlanmak
bez/. od katlanmak (2.)
na sklapanje, sklopljiv; - kar-
yola krevet na sklapanje; - yelpaze sklo-
piva lepeza
katlanmak 1. pass. od katlamak 2. dat.
podnositi, trpeti, miriti se s i':ime; insan
her i':ovek mora sve
da trpi
katiatmak caus. od katlamak
katietmek ak. ubi(ja)ti
1. savijen, nabran; - mendil pre-
savajena maramica 2. =spratni; =stepeni;
:... bina petospratna kuca; - roket
trostepena raketa
katliam a pokolj, masakr;
katlolmakpass. od katietmek
katma gl. im. acilatmak ll dodat, pri
pojen, prikluji':en; .., bute dodatni budzet;
- dqdatna vrednost (cena)
katmak ak. dat. 1.doda(va)ti; pripatjati,
mesati(vino sa vodom i si.); 2. nar. spa-
rivati (zivotinje); 3.' !erati, goniti (stoku) 4.
pridruziti; postavali (kontrolu, strazu i si.) o
birbirine - h us kati jednog na drugog, kva-
riti odnose; bire bin - preuvelii':avati
katman sloj;.naslaga;
katman bilimi stratigrafija
katman bulut (-tu) stratus (oblak)
geol. slaganje u slojeve,
stratifikacija; - neskladno slaganje;
uygun - skladno slaganje
geol. slagati se (u slo-
jeve)
katmanil u slojevima, slojevit;
katmer sloj, nabor - - u slojevima
dupli, pun (o cvetu sa mnogo !atica) O -
nar. zazvati metez
1. postati slojevit 2. fig.
poveca(va)ti se, uvecati se, porasti
katmerli 1 . slojevit 2. bol. pun, sa
mnogo !atica (o cvetu) - karanfil top-
karanfil 3. fig. potpun, pravi; - yalan laz
na laz
Katolik katolik; - kilisesi katolictka
crkva
Kataliklik katolicizam, katolicanstvo
katot (-du) hem. katoda
katra v. katre
katran a katran; smola; bitki - biljna
smola O - bot. kedar (Cedrus Li-
bani); - bat. smrdlijka (Prstaeia tre-
binthus); - gibi crn, tarnan
bot smreka crvena (Ju-
niperus oxycedrus)
katran (-n) .bot. trud (poly-
porus igniaris)
karandzija
katranlamak ak. (na) katraniti, pre-
mazati katronom
katranianmak pass. od katranlamak
katraniatmak caus. od katranlamak
katranisan; - ter-pa pir
katran ruhu kreozot
katran geol. smolac
katre a kap, kapljica; - si nije
ka va ra
ostala ni kap; - - kap po kap, malo-po
malo; - si yok nema nista, nista nije os-
talo
katrilyon kvadrilion, milion Iriliona
kat koeficijenat
kat astr. stratosfera
kauuk kaucuk; - bot. ka-
ucukovo drvo (Ficus elastica); suni - ves-
tacki kaucuk
kauuklamak ak. gumirati
kauuklu gumiran
kav 1 1 . trud (za paljenje va tre kre-
sivom) 2. sumporisan papir (za pod-
paljivanje);.- gibi vrlo zapaljiv
kav2 vinski podrum
kavaf a trgovac <jevtinom obucom O -
slepan, (posao) losa roba, bofl;
trgovina jevtinom obucom 2.
fuseraj, los rad
kavak bot. topola (Populus); kara
..; crna topola, jagnjeda (Populus nigra)
gajenje topola
topolik, topoljak
kaval kaval, frula O - tfek puska sa
glatkom cevi
kaval anat. cevanica, fibula
kavalye kavaljer
kavalyelik kavaljerstvo; /-al - yapmak
udvarati se
kavano 1. mor. pretovar 2. svaljvanje,
prebacivanje na drugog; - etmek prebaciti
na drugog (posao, odgovornost i si.); bu
de bana ettiler i ovaj posao su mi uva-
lili
kavanoz tegla; reel - u tegla za slat-
ko
kavara 1 nar. sace bez meda
kiwara2 nar. 1.vetar, gas 2. buka,
tresak
569
1<avas
kavas a kavaz, kurir (ambasade ili kon-
zulata); (u velikum ustanovamo)
posao, duznost kavaza
kavasya bat. kvasija, surinamsko gorko
drko (Quassia amara)
kavat a podvac, svodnik
kavata korito (drveno) 2. bat. zeleni
tvrdi paradajz (Solanum capsicum gros-
sum)
kavela, kavila drveni klin
kavga p 1. sadja, prepirka, kavga; arh.
tuca, borba; - izazivati svadju,
zapodenuti kavgu; - potskrekac,
izazivac svadje 2. fig. borba, trud; ekmek
- borba za hlep; -hayat - borba za
zivot (opstanak); - etmek 1) svadjati se,
prepirati se 2) borili se, truditi se O - bizim
yorgamn slradao sam ni kriv
ni duzan (govori onaj ko je slradao u svad-
ji koju su drugi zapodenuli)
kavgadzija, svadjalica, iza-
zivac svadje
s ile svadjati se, prepirati
se; borili se
1. sa svadjom, s prepirkom
(skup, sastanak) 2. ogorcen, ljul
bez svadje, mirno
kavi a arh. jak, snazan, izdrzljiv
kavil (-vii) a pogodba, dogovor, spo-
razum; - etmek dogovoriti se, spo-
razumeti se
ojacati, ocvrsnuti, postali
sn aza n
ak. pojacati, ucvrstiti, os-
naziti
s ile dogovoriti se, spo-
razumeli se; nagodati se
kavim (-vmi) a narod; pleme, rod;
kavis (-vsi) a 1. kriva linija, kriva; zavoj,
okuka; keskin - ostar zavoj 2. (okrugla)
zagrada 3. svod, lk
570
kavisli iskrivljen; zasvodjen
ljuslura;
sa ljusturom
kavlak bez ljuslure; bez kore, ogulen,
oljuslen (o drvetu) 2. fig. budala, idiot
kavlamak ljustili se, guliti se (o kori,
kozi)
pretvorili se u trud
kavli nar. 1 kilall kilav, koji pati od
ki le
kav bat. guba, trud (Fomes fo-
mentarius)
kavmi a arh. etnicki; plemenski
kavmiyet a 1. nacionalnosl 2. na-
cionalni karakter
kavra sprava za podizanje teskog
kamenja
kavrak sucke; suvo lisce (za pot-
palu)
kavram 1 1. log. pojam; predstava,
ideja cf. mefhum 2. nar. pregrst; 3.nar.
lrbusna opna, potrbusica nar.
kavrama 1. gl. im. kavramak 2. teh.
spoj, sastav 3. traverza, poprecna greda
4.drveni obruc (za ucvrscivanje)
kavramak ak. 1. uhvatiti, obuhvatiti;
zahvatili 2. shvatati, poimati, razumeti;.du-
rumu - shvaliti situaciju 3. uvideti, postali
svestan
fil. 1 konceptualist ll kon-
ceptualislicki konceptualizam
kavrarnit iscrpan, sveobuhvatan, op-
sezan
kavramsal pojmovni
kavramlmak v. kavranmak
kavramlmaz neshvatljiv, nepojmjiv, ne-
dokuciv
kavranmak pass. od kavramak
kavratmak caus. od kavramak
shvatanje, poimanje; - gc
moc shvatanja
koji brzo shvata
kavruk 1. pecen; prien; - pecen
kukuruz 2. slab, zakriljao (o deteu, drvetu)
kavrukluk zakriljalost, zaostalost (u
rastu)
kavrulmak 1. peci se, prziti se; suncati
se, priiti se (na suncu) 2. fig. zakrzljati, os-
tali sitan
raskrsnica cvor; usce
(reke); yol - raskrsnica puteva
kavuk 1. ist. pokrivalo za glavu
(na koje se zavijala calma) 2. (ili idrar - u
) anat. mokracni mehur f-al - sallamak
klimati glavom (u znak odobravanja); !as-
kati, ulagivati se
kavuku laskavac, ulizica
s pokrivalom na glavi ll Ka-
vuklu Gedno od lica u Orta oyunu, starom
turskom pozoristu)
polica za pokrivala
kavun bat. dinja (Cucumis melo)
kavun ii ruzicastozuta boja ll ru-
zicastozut
kavurga nar. pecen, prien (o pcenici,
kukuruzu)
kavurma 1. gl. im. od kavurmak 2.
kul. kavurma ll pecen; prien
kavurma priena psenica
kavurmak ak. 1. peCi, priiti 2. paliti,
spriiti; osusiti 3. fig. razoriti, unistiti
kavurtmak caus. od kavurmak
kavurucu koji zeze, (pali); usijan, vruc;
- zarko, vrelo sunce
1. susret, vidjenje, sastanak
2.dolazak, stizanje 3. dobijanje, sticanje;
hrriyete - sticanje slobode 4. bot. op-

lodjenje (primitivnih biljaka) 5. v.
1. dat. dospeti do, domoci
se, dokopati se cega; steci, dobiti, postici;
- steci nazavisnost; z-
- steci slobodu; kyler
sela su dobila elektriku 2. sastati
se, sresti se, videti se (nakon dugog vre-
mena); nihayet
najzad samse sastao s priijateljma 3. spa-
jati se (o konciima, kra jevivima 4. sas-
tajati se (o rekama); bu Tuna'ya
ova reka si uliva u Dunav
ak. dat. sastavljati, spa-
jati; Allah v. Allah
bez/. od
astr. konjunkcija
devri astr. sinadican period
kruzenja (29 dana. 12 sati, 44 minula i 3
sekunda)
kavut (-tu) jelo od przene psenice
kavuz 1. bot. opna, ljuska (klasica) 2.
pleva
kavza bot. pastrnak, paskanat (Pas-
tinaca sativa)
kavzamak 1. scepati, cvrsto drzati 2.
cuvati, stititi; 3. sredjivati, uredjivati
kay 1 letnja kisa
kay2 povracanje; cf. kusma; - etmek
povracati
kaya 1. stena, litica, hridina; - suyu iz-
vorska voda (koja istice iz stene); - tuzu
kamena so 2. u sastavu bot. i zoo. naziva;
- carski orao (Aquila chrysaetus);
- bot. luznjak, hrast (Quercus
robor) - gibi cvrst, stamen, nepoklebljiv
kaya zool. pes-riba, glavoc (Go-
bius)
kaya pastirska pesma (anodolska)
mala stena -
crnograbic (Ostrya)
571

- bitkiler rastinje koje raste na
steni
kayac geol. stenje
kaya gvercini zool. golub sivi (Co-
lumba livia)
klizav, sklizak (o tlu, terenu)
klizavost, skliskost
min. skriljac
kayak 1. skije, smucke; - yapmak
skijati se, smucati se 2. skijanje, smucanje
skijas, smucar
skijaski sport, skijanje
kaya keteri nar v. bukalemun
postali kamenit (o tl u)
1 stnovito mesto, kamenjar ll
kamenit, stenovit
kaya lifi min. azbest
kayan 1. gorski potok, bujica 2. nar.
pljosnata stena
kayar 1 . kukast potkov .Zivotinja (za kre-
tanje po ledu)
kayartamak ak. nar. 1. promeniti ili
popraviti potkorkonja 2. psovati, grditi, ru-
ziti
kaybetmek ak. (iz) gubiti; cf. yitirmek;
kendini - izgubiti se; fig. izgubiti glavu,
smesti se
kaybettirmek caus. od kaybelrnek
kaybolmak izgubiti se, nestati, is-
ceznuti
kaydedilmek pass. od kaydetmek
kaydetmek ak. dat. 1. zapisivati, upi-
sivati, bele.Ziti; unositi, registrovati, opa-
.Zati, primecivati; okula - upisati
dete u skolu 2. dr2ati na umu; upamtiti 3.
snimiti (na magnetofonsku traku) 4. poslici
(pozitivan rezultat), uspeti; - za-
bele.Ziti uspeh; gol- postici gol_
kaydettirrnek caus. od kaydetmek
a - la (ili - do-
zivotno
572
1. oblutak, obao sljunak
2. skolice (decja igra) 3. tobogan
dat. pass. od
ak. dat. 1 . caus. od kaymak
2. otpustiti (sa sluzbe) 3. voj. presacivali
Oedinice); prenositi (vatru)
ak. dat. caus. od kay-

kaydiye a arh. upisna taksa; taksa za
registracij;.;
kaydolmak dat. upisati se
kaygan klizav, sklizak; gladak
kaygana 1. kajgana, omlet 2 . .Zumance
sa secerom (poslatica)
klizavost, skliskost
briga, zabrinutnost, zebnja,
nemir, uznemirenost; /-dan/ ekmek bri-
nuti; - ya zabrinuti, obes-
pokojiti
zabrinuti, obes-
pokojiti
brinuti (se), uzimiriti se,
ocajavati
zabrinut, brizan, uznimiren, nes-
pokojan; tuzan
1 . v. kaygan 2. nar. bremena
(devi)
bezbrizan, spokojan, miran
bezbri.Zno, spokojno
bezbri.Znost, spokojstvo
1.camac, kajak; -
ribarski camac; iki ifte - camac; sa dva
para vesala 2. nar. saonice ll nakrenut,
nagnut, ukosen O - tabak ovaina posuda
(u obliku camca); - ya ka ovaini okovratnik
camdzija, bredar
1. zanimanje camdzije 2. iz-
rada camaca
mesto za drzanje camaca
bot. bukva (Fagus
silvatica)
dever; surak
baba svekar; tast
birader v.
srodstvo po muskoj liniji
peder v. baba
valide svekrva; tasta, punica
a 1 gubitak; nestanak; -
lara naneti gubitke; bir -
tezak gubitak; can - pljudske zrtve, iz-
ginuli (u ratu) ll izgubljen; nestao; - lara
nestati, ne vidjati se, ne po-
javljivati se; haftalarca - lara ne-
deljama se nije pojavio
nar. 1. krupan pesak 2. sitan
pe sak
pokrovitelj, zastitnik;
pokroviteljstvo, zastita; za-
uzimanje za koga
dat. pass. od
staranje, briga, pomoc
ak. 1. stititi, pomagati, za-
uzimati se; - pomagati, za-
uzimati se za siromahe 2. stititi, protezirati
koga, biti kome naklonjen
caus. od
1. bat. kajsija (Prunus armenica)
2. kajsija (plod) 3. kul. rovito jaje
kais, remen; - kemer oposac,
kozni remen; makine - transmisioni kais;
- a ekmek ostriti brijac o remen
- a ekmek arg. nasamariti, povici
za nos; - etmek kaisariti, varati; - gibi
tvrd, zilav (o mesu)
kaisar; fig. prevarant, kaisar
bat. gladis, zecji trn (Ononis
spinosa)
a 1. zapisivanje, be-
lezenje; registrovanje; primedba, opaska; 1
- a geirmek zapisati, ubeleziti, re-
gistrovati; oznaciti; - memuru registrator;
- ini silmek (iz) brisati s spiska 2. fig.
kaymak
ograda, rezerva; uslov; - girmek
ograniciti; prinuditi, postaviti, uslov; -
kuyut restrikcije, ogranicenja; 3. ob-
racanje paznje; paznja, briga; - a
vredan pazje, znacajan 4. snimanje, pre-
nosenje na magnetofonsku traku 5. zva-
nican dokumenat
1. prozorski okvir 2. stvar, sreds-
tvc
til. suprotno dejstvo, pro-
tivdejstvo
ak. ogranicavati; us-
lovljavati, postavljati uslove
1. zapisan, zabelezen; upisan;
registrovan 2. fig. ogranicen, uslovljen
ab/. odustati (od odluke, na-
mere)
1. nezapisan; neregistrovan,
neupisan 2. neuslovljen, neogranicen; -
bez ikakvih uslova, bez rezervi 3.
fig. nezainteresovan, ravnodusan; bezb-
rizan; /-al - kalmak ne obracati paznju, ne
pridavati znacaj, biti ravnodusan
bezbrizno; neza in-
teresovano ravnodusvano, ravnodusno
bezbriznost; ravnodusnost;
dat. nagnuti se, osloniti se,
nasloniti se, prisloniti se
osloniti, nasloniti
kayma 1 . gl. im. od kaymak; -
teh. ugao klizenja; - spustanje s
iskljucenim motorom, planiranje (aviona);
- yzeyi klizna povrsina 2. odronjavanje,
lavina
kaymak 1 1. kajmak, skorup 2.
krem 3. fig. krem, eliini deo (drustva i si.)
4. tvrda korica (na povrsini zemlje koja se
nahvata posle kise) almak fig.
pokupiti kajmak, uzeti najboji deo, najvise
iskoristiti; - obrano mleko; - gibi 1)
snezno beo 2) ususan i mek; -
(ili bogat sloj drustva, krem drust-
vo
573
1, kaymak
l
kaymak2 (-ar) 1. kliziti, klizati se; ok-
liznuti se 2. promenuti mesto, iskliznuti (o
tlu, zgradi) 3. okliznuti se 4. fig. promeniti
(stav, glediste i si.); parti sola
je skirenula ulevo 5. ispasti, isk-
liznuti; bardak elimden casa mi je
ispala (iskliznula) iz ruke 5. arg. usunjati
se
kaymakam a 1. kajmakam (sreski na-
celnik) 2. arh. potpukovnik O Yalova -
vazna licnost, "zverka"
1. polozaj kajmakama 2.
s rez;
kaymak sjajan, satiniran papir
kaymaklanmak uhvatiti se (o kaj-
maku); st na mleku se uh-
vatio kajmak
kaymakir 1. sa kajmakom; - st neb-
rano, nevadjeno mleko 2. s kremom; -
dondurma sladoled sa kremom
kaymak alabaster
kayme a nar. papirnata lira
kayna gejzir
kayna geol. gejzirit
kaynak 1 1. vrelo, izvor (i fig. )
gelir - izvor prihoda; - izvor svet-
losti; - pouzdan izvor 2. izvor, do-
kumenat (za naucna istrazivanja) 3. teh.
varenje, zavarivanje; var; - aparat
za zavarivanje; - yapmak variti, ta-
varivati, otojen - autogeno zavarivanje
kaynaka bibliografija, literatura u vezi
sa odredjenom temom ili periodom)
varilac
varilaeki posao, zanimanje
va rio ca
kaynaktamak ak. 1. varili, zavarivati 2. '
lepiti, lemiti (gumu)
,
kaynaklanmak 1. pass. odz kay-
naklamak 2. fig. izvirati, proizlaziti iz cega,
poticati od
574
1. zavaren 2. iz . .. izvora;
Fransa - haberler vesti iz francuskih iz-
vora 3. ziv, neumoran
kaynamak 1. vreti; kljucati; klokotati, ki-
peti; fig. vrveti, komesati se, sakalarda
halk na ulicama vrvi od sveta 2.
previrati, vreti (o vinu) 3. izvirati (o vadi)
4.variti se; Jemiti se; srastati (o crevim?) 7.
zaceceliti, zarasti (o rani) 6. krcali (o
vima) 7. spremati se, "kuvati se"
bir ututra se nesto "kuva;, a:
primiti se (o kalemu); erik ya-
se kalem na slji-
vi 9. ll biti veoma topla, kuvati se 10. arg.
nestati, ispariti; nas
novac se istopio
kaynana svekrva; tasta; O -
cegrtaljka, zvecka (decja igracka)
kaynana dili bot. zabica, svekrvin jezik
(Opuntia ficus indica)
kaynar 1 koji kljuca; vreo, veoma topao
ll dijal. izvor, vrelo, slatina
kaynarca 1. izvor, vrelo 2. topli, ter-
maini izvor
1. spojen, zapeljen 2. zj.
vahan, neumoran
1. gl. im. od 2.
komesanje, talasanje 3. stapanje (rasa,
naroda)
s. ile 1. spojiti se, sliti se;
zavariti se; srasti 2. vr verveli (o mravima i
sf.) 3. slagati se, odgovarati (o bojama);
bu renkler iyi ove boje se
dobro slazu 4. fig. slagati se, razumeti se;
druziti se; zblizavati se; biz abuka kay-
mi smo se brzo zblizili 5. hem. spa-
jati se, sjedinjavati se
1. gl. im. od
2. /ing. gubljenje slogova; - sesleri ras-
tavni, intervokalni suglas nici (u turskom:
n, s, y)
ak. dat. 1. spajati, slivati;
zavarivati 2. slagati (boje) 3. zblizavati
kaynata v.
pass. od kaynalmak
kaynatmak ak. 1.kuvati (o kljucanja);
iskuvavati 2. teh. zavarivati, varili; lepiti, le-
mili 3. caskati, pricati 4. arg. smotati, zdi-
pili
caus. od kaynalmak
kaypak 1. klizav (o putu, mestu) 2. ne-
pouzdan, prevtljiv
postali klizav (o putu,
terenu)
1. klizavosl 2.nepouzdanosl,
prevtljivost, nepostojanost (na recima)
kaypamak, okliznuti se
kayra nar. naklonost, blagonaklonost;
ljubaznost; zastita
til. proviencializam
kayrak nar. ll 1. klizalisle 2. kli-
ziste, klizavo mesto 3. kamenito, pes-
kovito zemljiste 4. brus, tocilo 5. v. ka-

kayralmak nanositi pesak (o reci)
kayran proplanak; cistina (u sumi) '
pass. od
kayser cesar, car, imperator
odron, odronjavanje
odron, odronjavati se, ob-
rusavati se
ll odron (stena)
kaytak nar. .1. osamljen; zabit (o
mestu); 2. prevrtljiv, nepostojan (o osobi)
1. prevrtljivost, nestalnost
(karektera) .,. . ,.i :A
kazan
kaytarmak 1. ak. vratiti, vracati 2. be-
zati se posla
kayyum a 1. arh. posluzitelj u
dzamiji 2. jur. lutor, staratelj
tutorstvo, starateljstvo
kaz 1. zool. guska (Anser) 2. fig. glu-
pak, budala; - beyinli (ili bez
mozga, plitkouman o - yle
nije bas tako, nije stvar u !ome; -
ka gstermek pokazati
kome posto Musa dere jarca; - 1 koz an-
lamak sasvim pogresno razumeti;
Agop'un - 1 gibi bakmak gledati kao tele
u sarena vrata
kaza 1 1. nesrecni slucaj, udes; - ge-
irmek doziveti udes; - yeri mesto udesa;
trafik - saobracajni udes 2. arh. sud-
jenje, sudski proces; 3. naknadno obavl-
jana molitva; ili post O - geliyorum demez
nesreca iznenada dolazi; - ile slucajno,
nenamerno - zalutali metak
kaza2 a kaza (administrativna jedinica
u Turskoj koja odgovara srezu
kazaen v. kazara
skreper strugac; grebalica
kazak 1 1. poluver 2. dzokejska kosulja
kazak2 1. kazakin (kratak ogrtac)
2. strog suprug, despot
kazak 1. Kazak 2. Kozak
Kazaka kazaski jezik
despotizam, strogost (sup-
ruga)
1 . opasan, rizican 2. stradalnik
(lice koje je pretrpelo udes) 3. od ... kaza
(srezova); drt - vilayet provincija od ce-
tiri kaze
kazamat voj. zaklon, skoniste; zas-
kaytan vrpca; gajtan; sirit''O - s -
ticeno topovsko gnezdo
dugim i tankim brkovima ..
s gajtanom, sa .n
koji bezi s
kazan kazan; kotao; - dairesi kot-
larnica; - kamenac na kotlu; buhar -
parni kotao O - devirmek (ili
575

(Caprimulgus europaeus)
kei sakat siljate, kozje brade (o co-
veku)
kei bot. ll businac, divlji pelin
(Cistus creticus)
kei bot. iva (Sa !ix caprea)
kei dubac sa trouglastim se-
civom
kei bot. v. yabim mersini
kei yolu uzanastaza, puteljak
keder a 1. tuga, zalost, bol, potistenost,
seta; - ekmek tugovati, patiti; -ine
etmek delili ciju zalost, sa-
ucestvovati u bolu (za izgubljenim);
-vermek rastuziti, razalostiti; yanan bir
-neutesan bol
kederlendirrnek ak. rastuziti, ucveliti,
razalostiti
kedertenrnek dat. tugovati, zalostiti se
kederli tuzan, zalostan, bolan; - haber
tuzna vest
kedersiz bezsrizan, veseo
kedi 1. macka (Felis domesticus); An-
kara - si angorska macka 2. u sastavu
bot. i zool. naziva; - makisi zoo/. prstas,
lernur (Lemur catta) O. bakar gibi
bakmak gledati kao macka dzigericu; -
nin fare ile gibi kao igra
macke i misa (o neravnopravnoj igri); -
gibi drt ayak stne izvuci se
iz najtezeg polozaja; - ile harara girmek
saradjivati, povezati se sa nedruzevnim
covekom; - ile kpek gibi olmak biti kao
pas i macka, ziveti u neprijateljstvu; -ne,
budu ne? 1. mlad 2. ogranicenih mo-
gucnosti, bez novca; - bir fare tuttu
do sada je uradio samo jedan uspesan
posao; -ye peynir emanet etmek (ili
marlamak) pustiti vuka u tor;
pis macka
kudi dzigericu koju ne moze da dohveti
(govori se za one koji kude ono sto im je
578
nedostupno)
kedi bot. macja noga, smilje (An-
tennaria dioica)
kedi bot. zlatica, ledinjak (Ra-
nunculus ficaria)
kedi smola (sljive, kajsije)
kedi gz 1. crveno svetlo (na zadn-
jem delu auta 2. saobracajrii znak, mac-
jeoko
kedi nanesi bot. macina metvica (Ne-
peta cataria)
kedi otu bot. macina trava, odolen (Va-
leriana officinalis)
kefal zoo/. cipal, skakavica (Mugil cep-
halus) 3. arg. jedva prelazna ocena
kefalet a jur. jemstvo, garancija; /-al -
etmek garantova li, jemciti
kefaletname a-p pismena garancija
kefaret (-ti) a iskupljenje greha;
-ini demek iskupiti greh
kefe 1 a tas (vage)
kefe2 kesa od dlake (za timarenje);
kefeki 1. grub kamen (za zidanje) 2.
zubni kamenac O - ye dnmek biti sav iz-
busen
ketelernek ak. ocistiti konja (kesom od
dlake)
kefen a. mrtvacki pokrov O -i
izvuci se, preziveti tesku bolest, "pocepati
pokrov"
keteniemek ak. zaviti u pokrov
ketenlik platno za pokrov
ketere a nevemici
kefil a jemac, garant; - olmak jemciti,
garantova li
kefillik jemstvo, garancija
kefin v. keten
kefir kefir
ketiye a marama s kicankama (koju
Arapi nose na glavi)
kehanet a proricanje, predskazanje; -
te bulunmak proricati; predskazivati
p astr. Mlecni put; ct. sa-
manyolu
kehle a arh. vas (ka)
kehribar p cilibar, jantar ll cilibarski,
jantarski; boje jantara; potpuno zut
med;
izradjivac jantarskih pred-
meta
kek keks
keka, kekah uzv. sjajno! divno!
keke v. kekeme
keke nar. v. kekeme
kekelemek mucati, zamuckivati (i fig.)
kekelik v. kekemelik
kekeme mucavac
po6ieti mucati
kekemelik muca vosf
kekik bot. majcina dusica (Thymus
vulgaris)
keki ule od majcine dusice
keklik (-ki) zoo/. jarebica (Perdrix); -
gibi lep, privlacan
kekre nakiseo, opor (o vinu i si.)
kekrelik oporost, trpkost
kekremsi 1 . kiselkast 2. fig. natmuren,
namrgodjen
kekremsilik 1 . oporost, trpkost 2.
namrgojenost
kel p cela ll celav 3. fig. nag, ogoljen
(o stvarima i prirodi);z n tepeler goli bre-
zuljci 4. fig. nerazvijen, sitan (o biljkama);
- bir zakrzljalo drvo o -
tarak nepotreban luksuz (pored nuznih
potreba ); - i grnmek otkriti se, is-
kelepirci
poljiti se (o mani, nedostatku); - kahya
koji se u sve mesa svuda zabada nos; /-
i razbesneti se, rasrditi se (o
onima koji to retko cine); - i kr top-
lamak okupiti svu olos
kelam a 1 . govor; rec 2. teologija
a Kuran
a arh. mudre izreke, sen-
tencije
kele junac, mlad bik
kelebek 1. leptir 2. obolenje jetre
(prezivara) 3. teh. leptirasti navrtak 4.
auto. ventil za dovod goriva o -
leptirmasna; - sp. baterflaj,
leptir-stil (u plivanju)
kelebek auto. leptirasto stak-
lo
kelebek otu bot. vija, hmeljna detelina
(Medicago lupulina)
kelebeksi leptirast, u obliku leptira
kelek 1. zelena dinja 2. recni
splav (na naduvanim mesinama) 3. arg.
glupak ll 1. (mestimicno) ogoljen, oguljen,
izlizan 2. bez dlakep olinjao; - tulum me-
sina bez dlake
keleklik izliza ost; olinjalost
kalem nar. kupus
kelep bi) p 1 . povesmo; kanura (svile,
pamuka)
kelepe p 1. lisice, okovi za ruke; /-a/ -
takmak (ili vurmak) staviti lisice 2. teh.
karika, prsten (za vezivanje kabiova ili
cevi)
kelepelemek ak. staviti lisice
kelepir 1 . jevtina stvar, bagatela; car
dobit, celepir; - e konmak (ili yakalamak)
dobiti vrlo jevtino, ucariti 2. arh. pastorak,
pastorka
kelepirci muktas, koji zeli da sve dobije
jevtino
579
keler
keler guster (opsti naziv); su - i da:z-
devnjak (Salamandra salamandra);
- zelembac (Lacerta viridis)
dijal. 1.hrabar, smeo 2. lep, priv-
lacan 3. celav 4. fig. blesav, blentav
1. hrabrost 2. privlacnost 3. ce-
lavost 4. blentavost
kelime a rec; cf. szck; - hazinesi vo-
kabular (jednog jezika); fond reci; - ka-
psih. parafazija, pogresna upot-
reba reci; - si - sine doslovno, od reci do
reci; - oyunu igra reci; - sintagma;
- gradjenje reci; - slo-
zenica o - frazer; -
frazerstvo
kelle p 1. glava ( ob. u pej. smislu) 2.
stvar koja oblikom podseca na glavu; bir -
peynir kriska, kotur sira; bir - glava
secera; bir - lahana glavica kupusa 3.
glavica; klast, klip (zitarica) o - gtrr
gibi bez glavo, brzopleto; - sini kol-
almak rizikovati, staviti glavu u
torbu; - juriti kao bez glave,
nepotrebno zuriti; - kulak yerinde stasit,
lepo gradjen; - sini uurmak odseci
kome glavu; - yi vermek zrtvovati zivot
ocelaviti; olinjati se; ogoleti,
ostati bez raCtinja
kelli nar. post. sas ab/. posle; bundan -
ne yapabilirim? sta mogu da radim posle
ovoga?
kelli felli nar. lepo odeven, uredan;
dostojanstven, ozbiljan
kellik 1 . 2. golet, mesto bez
rastinja
1. Keloglan, C,osa (junak
turskih narodnih prica) 2. fig. usvojeno si-
romasno dete; segrt, ucenik
nar. curka
kem p arh. 1. manjkav, nedostatan; fa-
lican 2. los, zao; kem gz urokljive oci -
gzle bakmak mrko gledati
580
kemal (-li) a 1 . zrelost; cf. yetkinlik; -
ini bulmak (ile -e ermek) 1) sazreti, dos-
tici zrelost 2) postici savrsensvtvo 3. naj-
visa cena
Kemalist Kemalista
Kemalizm kemalizam
keman p 1. violina; - konertosu kon-
cert za violinu 2. arh. luk. 3. O - gibi !anak,
izvijen kao luk (o obrvama)
violinista
kemane p 1. muz. gudalo, luk 2. va-
jarsko dleto
p strelac; cf. oku
keme nar. 1. pacov, stakor 2. V. do-
malan
kamene p. muz. mala violina (sa tri
zice, svira se kao celo)
kement (-di) p 1. laso; - atmak baciti
laso 2.arh. omca (za vesanje)
kemer p 1 1. pojas, cemer; -
opasac; - ini pritezati pojas; fig.
stezati kais, stedeti; cankurtaran -i pojas
za spasavanje 2. raspon, svod (mosta, po-
zora i si.); - stub mosta; 3.anat.
zasvodjena duplja ll povijen; zasvodjen; -
kpr, viadukt O su kemeri akvadukt
kemere mor. poprecna greda na palubi
vodjen, na svod 3. povijen, savijen; -
burun orlovski nos
kemerlik kozni pojas (za drzanje alatki)
Kemer vrsta sitnog dugog
patlidzana
kemha p arh. tekst. brokat, svileni bar-
sun
kemik 1 anat. kost, koska; - bilimi
osteologija; -burkulmak iscasiti se, uga-
nuti se (o kosti); - kostani iz-
rastaj; kostani izrastaj; -
kastana srz; - ostitis, zapalenje
kostiju; - e kadar prodreti do
kosti; - fraktura, prelom kosti; - ve-
remi tuberkulaza kostiju koskan, od kosti
(dugme, cesalj i si.) o /-al - atmak baciti
kasku, zamazati oci, zacepiti usta; -
lerini isprebijati, polomiti kosti; -
leri jako oslabiti, pretvoriti se u
kost i kozu; - ulizica, cankolizac
kemikik koscica
kemik doku kostano tkivo
okostavaje
1. okostati 2. fig. zauzeti
tvrd stav
ak. pretvoriti u kost
kemikli koscat, jakih kostiju; fig. kos-
tunjav, slab, mrsav
kemiksi koji lici nakost
kemircik rskavica
kemirdek nar. rskavicavi deo repa;
skelet repa
kemirgen zoo/. gladar; - ler glodari
kemirici 1 v. kemirgen ll koji grize, raz-
jeda; fig. koji grize, ujeda;
kemiriciler v. kemirgenler
kemirilmek bez/. od kemirmek
kemirmek ak. 1. gristi, ujedati; glodati
2. razjedati; demiri pas kemirir rdja raz-
jeda gvozdje 3. muciti, nagrizati; kurt gibi
kemirmek kao crv nagrizati
kemiyet a arh. kolicina; cf. nicelik
kem km - etmek mrmjati
kemlik zlo, ruzan cin, ruzno delo; cf.
ktlk
kemre nar. djubre, djubrivo (stajkso)
kemrelemek (na) djubriti
kemrelik nar. djubriste
kenar p. 1 1. kraj, ivica, rub; margina;
- periferija grada; uurumun -
na rubu ponora; - yolun - ivice
puta 2. strana; - da kalmak ne mesati se;
kendi
genin - trougla 3. obala 4.
bordura, pervaz (maramice i si.) ll pe-
riferan; marginalan; pogranicni; -mahalle
zabacena, siromasna cetvrt; - lkeler su-
sedne zemlje, zemlje koje se granice o -
deniz zapljuskuce more, more koje zapl-
juskuje odredjenu zemlju; - dilberi ne-
:skusna zena (devojka), provincijalka; -
gezmek udaljiti se od cega; - da
u uglu; iza kulisa
priobalni ribolovac
1 . s obodom, s ivicom; -
sesir sa sirokim obodom 2.
siven, porubljen
kenar ortay geom. medijalna linija
kendi 1 sa posvojnim sufiksima sam,
licno; sebe, se; - m ja sam; - mi fena his-
sediyorum lose se osecam; - n ti sam; -
ne bak! gledaj sebe! - niz vi sami; - nizi.
vmeyin! ne hvalite sami sebe; nemojte
se hvaliti! ll ispred imenica sa posvounim
sufiksima svoj, sopstven; - arabam moja
sopstvena kola; - bak! gladj svoja
posla; - kalemimle pisao sam
sopstvenim perom; -
cuo sam sopstvenim usima o - u
svoje ime; - ni almak drzati se po-
nosno; biti uobrazen; - tutulmak
izbrbljati se, izlanuti se, nehotice se odati;
/-dan/ - ni atamamak ne suzdrZati se; -
ni grmek smatrati sebe manje
vrednim od drugih; - ni atmak sko-
citi u vatru, uci u opasan poduhvat; - ba-
1) sam, bez icije pomoci 2) na svoju
ruku, nikog ne pitajuci;- ni 1)
zapustiti se, ne poklanjati sebi
2) posvetiti se samo jednom pitanju (pre-
kinuvsi veze sa svojom sredinom); - ni
bil! poznaj samog sebe! - ni bilen oz-
biljan i pristojan; - ini bilmek 1) biti ra-
zuman 2) biti zreo; sazreti; - ni bilmez
uobrazen; drzak - ni bir sanmak
smatrati sebe vaznim, precenjivati se; - ni
bulmak 1) povratiti se, doci sebi, oporaviti
se, 2) steci individualnost, postali licnost; 1
581
/i kendi beslek
-af - ni dar atmak jedva stici nekuda,
skloniti se, spasiti se; - derdine
biti zaokupljen svojim nedacama; - ni dev
grmek imati visoko misljenje
o sebi, praviti se vazan; - ni dirhem dir-
hem satmak pridavati sebi znacaj, biti
uobrazen, kocoperiti se; -
lamaz covek sam snosi posledice za
svoje delo; ko sam padne ne place; -
nden gemek 1) zaboraviti se, izgubiti
glavu 2) razjariti se, izbezumiti se od besa;
- gelen iznenadna sreca; - ne gelmek 1)
doci sebi, osvestiti se 2) urazumiti se, opa-
rnetili se; - - kesrnek uzdati se
u samoga sebe, oslanjati se na sopstvene
snage; - ine gre po svome; - halinde
tih, miran, bezazlen; - halinde
rakmak prepustiti sudbini; ostaviti, ne
zavrsiti, ostaviti kako jeste; ne zanimati se,
ne mesati se; - gitmek (ili
olmak ) postupati po svome, cinili po svo-
joj zelji; - - ne 1) sam sa sobom (raz-
govarati i si.) 2) sam 3) sam, bez tudje po-
moci, samostalno; - - ne gelin gvey
olmak gajiti iluzije, sanjati o nemogucem;
- de olmamak biti van sebe, izgubiti kont-
rolu nad sobom; - - ni sam sebe, samog
sebe; - ni paralamak mnogo se truditi;
rastrgnuti se (od posla); - s moje
strane, sto se mene tice; - ni satmak pro-
davati se za, praviti se vazan; - ni tart-
mak kontrolisali se, odmeravati svoje mo-
gucnosti; - ni toparlamak (ili toplamak)
1) ovladati sobom; pribrati se 2) us-
redsrediti paznju 3) popuniti se, ugojiti se;
- ini tutamamak ne vladati sobom; ne
moci se sudr2ati; - ni tutmak suzdr2ati
se; otrpeti; /-al - ini vermek sav se pre-
dati cem u; - ile kavrulmak 1) kuvati
se u sopstvenom sosu 2) ziveti s onim sto
se ima, skromno ziveti; - ne
dirmemek ne podnositi, ne moci svariti.
koga; - ne yontmak brinuti samo o sebi,
gledati samo svoj interes
kendi beslek bat. autotrofan (o zelenim
biljkama i algama)
samo .po sebi, samo od
sebe; automatski; - samo. po
sebi se razume; - gelmek doci samo od
sebe; - samozapaljivanje; teh.
automatsko paljenje; - trerne .bial, abi-
ogeneza
spontanost, svo-
jevoljnost
kendilik bitnost, sustina; individualnost
kendince, kendisince po svome; po
li6nom misljenju
kendir 1 bat. konoplja (Canabis sativa)
ll konopljan, od kaonoplje
kendircHik gajenje konoplje
kene krpelj; koyun - si ovcji krpelj
(Tricnodectes ovis) - gibi za-
lepiti se kao kreplj, ne ostavljati na miru
kenef a.l nuznik, zahod ll prljav, pogan
kene gz sitnih ociju, sitnook
kene otu bat. ricinus (Ricinus com-
munjs)
kenet (-di) metaina klamfa, stezac; -
gibi postali bliski, nerazdvojni
(o prijateljima)
kenetiemek ak. stezati, pritezati (ste-
zacem); cvrsto spojiti
kenetlenmek pass. od
kenetli 1. ll zategut, pritegnut (ste-
zacem) 2. cursto spojen istisnut (o zu-
bima, vilicama)
kenevir v. kendir; - zaaf. ko-
nopljarka (Canabina)
kengel, kenger bat. artisaka (Cynara
scolymus)
kengel smola od
kentgrad.
kental kvintal, metricka centa
kimti urbanista;
kentilik urbanizam;
medjugradski
urbanizacija
kentli gradjanin, staovnik grada
kentsel gradski
kent soylu kurzuj
kent soyluluk buaoazija
kep kapa; djacka kapa
kepaze p 1. ruzan. 2. bezvredan; -
etmek osramotiti, obrukati; napraviti
smesnim; -olmak ebrukati se, osramotiti
se
kepazelik bruka, sramota; bezvrednost
dupla ribarska mreza
kepe p 1. kutlaca 2. teh. kasika, lo-
pata 3. mreza sa drskom (za hvatanje ltpti-
ra ili riba)
kepe burun nar. ursta divlje patke
kepe kulak klempav, usat
kepe kuyruk arg. niUktas, gotovan
kepe surat (covek) sitnog lica
kepek 1. nar. mekinje, prosije 2.
perut
kepeki prodavac mekinja
kepeklenmek 1. perutati se 2. osusiti
se iskopneti (ojabuci)
kepenek1 cobanski ogrtac (od pus-
tine); - er yatar ljude ne treba ce-
niti po odelu
kepenek2 nar. propeler, elisa
kepenk kapak, cepenak (du-
canski)
kepez dijal. 1. brdo; greben 2. nevestin
veo 3. kresta (ptiea)
kepir nar. arg. slanaca, slana zemlja
kepmek nar. slegati se; padati, rusiti se
kerahat a cudo; - te bulunmak ciniti
cu da
kerametli cudotvoran, natprirodan
keramik v. seramik
kerih;
kerata 1 . prevaren muz, rogonja 2.
hulja, lupez; deran, obesenjak 3. kasika za
cipele
keratin biol. keratin
kere a put (a); - ponekada; bir -
jedanput; ok - vise puta; ka - kolike
puta?
kerecik emtalieni deminutiv od kere.
bir - olsun makar jedan jedini put
kerem a arh. plemenitost; dobrota, lju-
baznost; velikodushost; - buyurun (ili ey-
leyin) blagoizvolite, budite ljubazni (stari
izraz uctivosti); - sahibi velikodusan,
do bar, plemenit covek
keremkar a-p velikodusa n, blagorodan
kerempe 1. stenovit rt 2. najvisi vrh pla-
nine
keres velika posuda, vangla
kereste p 1. rezana gradja, grad-
jevinsko drvo; - pilana 2. obu-
carski materijal 3. klipan, tikvan, ne-
otesanac
keresteci trgovac drvnom gradjom
kerestecilik 1. drvna industrija 2. trgo-
vina drvnom gradjom
keresteli nar. krupan, jak, razvijen; -
adam korpulentan covek
kerevet krevet, divan
kerevit, kerevides zool. recni jastog,
karavida (potamobius fluvialitis)
kereviz bot. celer (Apium graveolens)
kerhane p javna kuca; ct. genel ev
kerhaneci vlasnik javne kuce
kerhen a arh. 1. protiv volje, nevoljko 2.
s gnusanjem; gadeci se
kerih a odvratan gadan; ct.
583
k er iz
keriz p 1. v. geriz 2. kocka, kartaska
igra; - e prokockati, izgubiti
(na kartama) 3. zabava
kerkenez zoo/. kliktavac (Falco tin-
nunculus)
kerki nar. v. keser
kerli terfi v. kelli felli
kermen tvrdjava
kermes kermes
kermez; - bot. krmezi hrast,
divlja komorika (ouercus coccifera)
kerpeten a klesta
kerpi (-ci) cerpic, cigla (susena na
suncu); -dkmek izlivati cerpii': (mesavinu
slame i gline); - gibi suv i tvrd, kao cerpii':
kerpici izradijivai': ili prodavac cigle
kerrake: Vehbi'nin - si sad
je sve jasno!
kerte 1 crta, zarez, zasek (znak)
kerte2 1. stepen, stupanj; -
gemek prevrsiti meru, preci granice 2.
pravo vreme , povoljan trenutak; - sine
gelmek naci pravo vreme i mesto; /-i/ sine
getirmek izabrati povoljan trenufak 3. po-
deok mornarii':kog kompasa
kerteleme 1. postepenost, postupnost;
2. normiranje, standardizacija
kertenkele zool. guster obii':ni (La-
certus)
Kertenkeleler gusteri
kerteriz mor. pravac prema kompasu,
kretanje po kompasu; - almak (ili etmek)
odredijivati pravac ili poJozaj broda po
kompasu; - orijentir
kerti v. kerte 1 ll dijal. bajat (o hlebu,
namirnicama)
kertik 1 sa zarezom, urezan, za-
rezan, zasei':en ll 1. zarez, crta; beleg 2.
urez, izrez, udubljenje, zleb
584
kertiklemekak. urezivati, zlebiti
kertikli sa urezom, uzl ebljen
kertilmek pass. od kertmek
kertmek (-er) ak. 1. zarezati, zaseCi,
obeleziti 2. snazno zakaciti, zapeti o ...
kervan p. karavan; - a prekl-
jui':iti se skupu
kervan predvodnik, vodja ka-
ravana
vlasnik karavana;z ui':esnik u
karavan u
astr. Venera
kervansaray p karavansaraj, han, svra-
tiste (za goste i zapregu)
Kervan v.
Kes 1 krupna s lamaza potpal u
Kes2 gimnastii':ke patike
kesafet a arh. 1. gustina, gustoca 2.
mutnost; zamucenost
kesat a 1. zastoj (u trgovini), mr
tva sezona 2. nemastina, oskudica
vreme oskudice
kese 1 1 . kesa; novi':anik; fig. dzep;
para - si novi':anik 2. rukavica od platna
(za trljanje prilikom kupanja) 3. fig. imetak,
bogatstvo 4. anat. kesa, kesica; d - si v.
d o nin amak odresiti kesu, po-
i':eti mnogo trositi; - nin dibi grnmek
nestati (o novcu); - ye dokunmak udariti
po dzepu; - sine hi girmernek
nemali nikakvu korist, "ni iz dzepa ni u
dzep"; her - ye za svaki dzep,
pristupai':an (o cenama)
kese2 1 kratak, najkraci (o putu i sl.)ll
(ili - yol) kraci put, prei':ica, prei':ac
kesecik 1. kesica 2. anat. mehuric
kesedar p ist. blagajnik, kasir
kesek 1. grumen. grudva {zemlje i
si.) 2. balega (suva)
kese papirna kesa
kesekli grudvast (o zemlji, tlu)
keselernek ak. trljati telo kesom (pri ku-
panju)
keseli bogat, parajlija
keseliler zoof. torbari
kesen geom. sekanta
kesene nar. 1. dogovor, sporazum 2.
djuture, na veliko (o poslu)
kesenek zakup, arenda; - e
almak uzeti pod zakup
keseneki zakupac, arendatar
kesenkes kategoricki, odlucno; tvrdo,
cvrsto
keser keser, tesarska sekirica
kesici 1. koljac (stoke) 2. sekac (alat)
ll koji sece; ostar, bridak
kesici anat. sekutic (zub)
kesit a zbijen, gust; zgusnut, pun (o
programu i si.) - orman gusta suma; - sis
gusta, neprozirna magla
kesik 1 isecen, posecen; odrezan; am-
putiran; - poseceno stablo; -
izrezana tkanina 2. zgrusan
,usiren; - st zgrusano mleko 3. umoran,
1Josustao, klonuo 4. isprekidan (o glasu i
si) 5 geom. krnj, zarubljen (o kupi, pirarnidi
i si.)- mahrut zarubljena kupa 6. arg. los,
rdjav ll 1. posekotina; zasek, rez 2. isecak,
izrezak (iz novina, casopisa) o - - isp-
rekidano, kratko; - .,.. isp-
rekidano govoriti; - - nefes almak isp-
rekidano disati
kesikli isprekidan, neravnomeran; -
fiz. naizmenicna struja; - arit-
mican puls; - nbetler povremeni napadi
(bolova)
kesiklik 1. isprekidanost; diskontinuitet
2. klonulost, posustalost
kesiksiz neprekidan, neprestan; pos-
kesin
tojan, stalan; - jednosmerna; stalna
struja
kesilmek 1. pass. od kesrnek
2.prestati, zavrsiti se; hi kesilmeden bez
prestala je kisa 3. umoriti se, posustati, iz-
gubiti snagu; bir kilometre gemeden ke-
sildi umorio se ne presavsi ni jedan ki-'
lometar 4. biti kao, liciti; postati, pretvoriti
se u; buz - skocanjiti se; - pob-
ledeti kao krpa; - skameniti se 5. zgru-
sati se, pokvariti se (o mleku i si.) 6. abi. li-
siti se cega, izgubiti apetit; -
izgubiti ukus 7. dat. mnogo se dopasti,
oduseviti se; 8. praviti se, izdavati. se za;
kahraman - praviti se junak; yurtsever -
izigravati patriotu 9. u sastav fjenim gfa-
gofima ima znacenje pomocnog olmak;
merak - brinuti
kesim 1. klanje (stoke) 2. prekid,
odmor, pauza 3. zona, podrucje, reon 4.
kroj 5. deo, sektor; zel - privatni sektor
6. zakup, arenda; - e vermek dati u
zakup; 7. nar. figura, stas, rast; cf. endam
8. seca (sume); - sresi vreme sece; -
zabrana sece O byk- voj. glav-
nina (snaga);
kesimci zakupac
kesim evi klanica; cf. mezbaha
kesimlik pogodan za klanje; (stoka) za
klanje
kesin odlucan, kategorican, cvrst; de-
finitivan; - karar definitva odluka - olarak
odlucno - nlemler odlucne mere
kesin bilgi fif. (potpuna) stvarnost, ve-
rodostojnost, neosporivost
cvrsto resiti, efinitivno se
odriditi; bunu od-
luceno je da ovo mi uradimo
ak. cvrsto resiti, pre-
cizno odrediti, definitivno odluciti
kesinlik resenost, odlucnost; ka-
tegoricnost; odredjenost;
585
kesinlikle odlucno, kategoricno, ap-
solutno
kesinmek ak. nar. krojiti (za sebe)
kesinsizlik neodlucnost
kesinti 1. odrezak, iseesk 2. prekid,
prestanak (posla); zastoj 3. obustava, od-
bitak ( od plate) 4. ruganje, ismevanje; /-i/
- ye almak narugivati se, potsmevati se
(krisom); - ye zastati krat-
kovreme
kesintili 1 . saprekidom, s pauzom 2. sa
odbitkom
kesintisiz 1. bez prekida, hez pauze .2.
bez odbitaka; - plata bez odbitaka
kesir (-sri) a .. mat. razlomak; - izgisi
raziomaeka crta; basit- obica;n razlomak
kesirli razlomacki; - raziomaeki
broj; - decimalni razlamak
geom. unakrstan, presecni (o
povrsini, liniji)
presecanje, presek; -
tacka presecanja
1. seci se, rezati se 2. pre-
secati se, ukrstati se 3. pogadjati se (u
trgovini) 4. arg. krisom se dogovarati (na-
migivanjem, izmenjivanjem pogleda)
kesit 1. rez, zarez; 2. geom. presek 3-'
slojdrustva
keskenmek nar. dat. zamahnuti, zap-
retili udarcem; keskendi ama
je, ali nije udario
keski 1. rezac; sekac 2. dleto (za raz-
bijanje kamena) 3. keser, !esarska se-
kirica; - makinesi masina za rezanje pa-
pira
keskin 1. ostar, bridak; fig. ostar, zes-
tok 2. prodoran (o glasu) 3. fig. ostar,
izostren; - gz ostro oko; - pre-
cizan strelac; - zeka ostar um 4. arg. so-
domit 5. jak, zestok (o picu); - jaka
586
rakija. ll ostrica, secivo o - sirke kpne
(ili zarar ko se srdi steti samarn
sebiko se ljuti taj lgubi; - zeka keramete
ostaar um cini cuda
postali ostar; postati
strog, naostriti se
ak. naostriti, zaostriti (i
fig.)
keskinlik 1. ostrina, ostrost; flg, .zes-
tina, strogost 2. prodornost (glasa, zvuka)
3. izostrenost, ostrina (vida i sf.)
kesme 1 1. gl. im. od kesrnek 2. velike
makaze (za secenje lima) 3. geom. sektor,
isecak (kruga) 4. /ing. hijat, zev 5. sp. se-
cenje lopte ( u tenisu) ll 1. u kockama,
kockast; - secer u kockama; -
kocka, kockon kamen 2. konaean, de-
finitivan; odredjen, utvrdjen; - fiyat fiksna
cena; - imi (ili ) apostrof ('), znak
za oznacavanje nastavaka vlastitih imena
ili ispadanja glasa ( n pr. n' olur) ne olur,
mer'e Trkiye'ye) - sablon; -
noktalar mnogotocje (interpunkcijki nzak)
kesmece 1. secenje radi probe (lu-
benice, dinje); karpuzu - verirseniz
kupicu lubenicu ako date da se sece
2. zajedno, djuture, pausalno (u ku-
povini)
kesrnek (-er) ak. 1. seci, rezati, rubiti 2.
klati (stoku) 3. poseci; - poseci
prst 4. prekinutu, obustavi!i, preseci; dersi
- prekinuti cas; - prekinuti od-
nose; - obustaviti pomoc 5. za-
kida!i, odbijati (pri pfacanju) 6. odrediti, us-
tanoviti, naznaciti (dan, datum i sf.) 7.
kovati; stampati (novac) 8. presecati, seci;
kesem sokaklar ulice koje seku
bufevar 9. spreciti prolaz, prepreciti; yolu
- prepreciti put 1 O. sprecavati, ometati,
sputavati, kociti; - sputavati,
kociti razvoj 11. (pre) seci (karte) 12. sp.
preseci, spreciti (napad) 13. arg. lagati;
blebetati, naklapati 14. zaklati, ubiti: katil
kesti ubica je zakfao tri lica O
kes! prekini! dosta! kesip atmak 1) od-
valiti, lu19iti (bez razmisljanja) 2) konacno
resiti; zavrsiti; kesip birnek pricati sve
sto dodje na pamet; ol-
mamak ne biti vredan cileg nokta (malog
prsta)
kesmelik kamenolom
kesme secer u kockama
kesmik nar. 1. ugrusak, usireni
talog mleka 2. krupna slama saklasjem
kesp (-bi) a arh. zarada, dobit;
kesp etmek ak. zaraditi, steci, dobiti
kesre a kesra (znak za obelezavanje
glasa i u arapskom jeziku)
kesret a arh. mnostvo, obilje
kestane 1 bot. kesten (Castanea vul-
garis) ll kestenjast, boje kestena; -dorusu
ridj, tamnosmedj (o boji konjske dlake) o -
da be-
onse stidi svog porekla; - kar-
v. ala - suyu gibi razredjen,
tanak (o caju, kafi); Brezilya - si bot. var-
zilo, varzilovo drvo (Caesalpina bra-
siliensis); gl (ili su) - si bot. vragolic, ora-
sak (Trapanatans)
kastaneel kestend:Zija, prodavac kes-
tena
kestanecik 1. anat. prostata 2. ro-
zasta izraslina (na.nogama konja)
kestane praskavica, zabica (vat-
rometna)
kestanelik kestenova suma, kestenik
kestane rengi sveetlo kafena boja
kestane secerlema od kestena
kestere v. kitre
kestirilmek pass. bez/. od kestirme k
kestirim pretpostavka, procena
kestirme 1 1. gl. im. od kestirmek; - ci-
lokator, goniometar; - merkezi sta-
nica za odredjivanje smera (u artiljeriji) 2.
precica, kraci put 3. dremanje, kratak ot-

pocinak ll 1. konacan, definitivan 2. de-
lotvoran, etikasan (o leku i si.) 3. priblizan,
moguc, verovatan 4. preci, kraci (o putu)
lll ukratko; meseleyi - ukratko je
objasnio problem
kestirmece 1. kradim putem 2. prib-
lizan;
kestirmeden 1 najkracim putem; - git-
mek ici najkracim putem; slediti najkraci
put; neposredno (reCi, ciniti i si.)
kestirme k 1 . ca us. od kesme k 2. ak.
priblizno odrediti; pretpostaviti; 3. ak. od-
rediti, ustanoviti, utvrditi; resiti 4. malo ods-
pavati, odremati, otkunjati 5. ak. usiriti
(mleko) O kestirip atmak 1) kratko od-
govoriti, odbrusiti 2) improvizovati
p nar. 1. postan sir, sir bez masti 2.
arg. glupan, budala o - etmek os-
ramotiti, postideti; - ten gelmek ne pri-
davati vaznost, ne obracati pa:Znju
nar. uk:r od !anca; lanac (za
noge)
pass. od
ak. 1. otkrivati, pronalaziti 2.
razotkriti, obelodanitii 3. voj. izvidjati
caus. od
p. 1. vucenje, izvlacenje, ( lut-
rije) 2. produzenje slavo kao ukrasa ( u
arapskoj kaligrafiji)
( a 1 . otkrice; pronalazak;
- i otkrice Amerike 2. otk-
rivanje, razotkrivanje 3.jur. uvidjaj 4. koj.
izvidjanje; -birlikleri izvidjacke jedinice; -
kolu izvidjacka patrola; - izvidjacki
avion
izdividjac
nar. dezurstvo, red; ct. nbet
redjanje, smenjivanje
izmenjivati se, smenjivati
se, redjati se (na dezurstvu )
587

p. monah, kaludjer (kod hriscana
p manastir;
p uzv. kamo srece! - bunu bil-
seydim! kamo srece da sam to znao!
p kul. mlacena psenica se
mesom
v.
p arh. 1. projacki canak dervisa
i prosjaka 2. vrsta poslastice od induskog
oraha
v. 2.
p zbrka, ne red, haos
v.
a izumitelj, pronalazac 2. iz-
vidjacka patrola 3. izvidjac
ket2 (-ti) prepreka, smetnja; - vurma
psih. inhibicija; /-af- vurmak smetati, spu-
tavati, kociti, otezavati
ketap kecap
kete nar. lepinja
keten a bot. lan (Linum isilalissimum)
ll lanen; - lanena lkanina
ketenel 1 lkac lana 2. prodavac lanene
odece
ketencik bot. silna vrsta morske
mahovine (Muscus arboreus)
keteneilik 1. gajenje lana 2. trgo-
vinalanom 3. predenje lana
keten helva, keten ceten-alva
keten ll v. kenevir
keten tohumu laneno seme
kethda p. arh. v. kahya
ketum a cutljiv, smotren, pouzdan,
diskrelan; - davranmak biti diskretan, cu-
vali lajnu
ketumluk v. kelumiyel
kevel krzno od ovcje koze
keven v. geven
kevgir p rupieasla kasika, cedilja (za
skidanje pene)
Kevser a rajska reka; - gibi vrlo uku-
san, kao neklar
keyfetmek zabavljati se, veselili se;
uzivali, nasladjivati se
keyfi a proizvoljan; samovoljan, des-
polski; - muamele volunlaristicko po-
nasanje
keyfiyet a 1. svojslvo, kakvoca, kvalilet
2. polozaj, okolnosl, prilika
keyif (-yfi) a 1. (subjeklivno) osecanje,
raspolozenje; zdravlje; - iniz kako
se oseeale? 2. zadovoljstvo, (dobro) ras-
polozenje, veselosl; - ini bozmak pok-
varili raspolozenje, ; - atmak veselili se;
- i gelmek raspolozili se, razveseliti
se; - i kamak oneraspolozili se 3. za-
bavljanje, uzivanje, naslada; - ine bak-
mak uzivati, zabavljati se, provodili se; /-
ini uzivali u cemu, nas-
ladjivali se cime; - inden erirnek topili se
od bla2enstva; - srmek uzivali, vodili la-
godan zivot; o ancak - ini on
misli samo na svoje uzivanje 4. zelja,
strasl, pasija; - ine gitmek postupati po
soptvenoj zelji 5. arh. cef, samovolja, hir;
-ince po svojoj volji (hiru); - ine hiz-
met etmek povladjivali, gledali kroz prsle;
- i oluncaya kadar dok postoji ras-
polozenje (da se sto ucini); - i sa-
movoljan 6. laka opijenost, pripilosl;
- benim, ky Mehmet to je moja
briga; ne mesajte se u to! -
olmamak nemali pravo mesati
se
keyiflendirrnek ak. raspoloziti, raz-
veseliti, razgaliti
ketumlyet (-li) a smotrenosl, cutljivost, keyiffenrnek 1. rarpoloziti se, raz-
diskretnosl veseliti se 2. podnapiti se, cefleisati se
keyifli 1. veseo, raspolozen; -
raspolozen 2. pripit, pod gasom
keyifsiz 1. batestan 2. neraspolozen,
neveseo, tuzan
keyifsizleornek lako, malo oboleti, za-
nemoci
keyifsizlik laka obolelost; nelagodnost,
neveselosl
keylus v. kils
keymus v. kimus
kez put, puta; bir - daha jos jedanput;
her - svaki put
keza a arh. tako, isto tako; - ve - i lako
dalje
kezzap nar. azotna kiselina
a 1. kibla (strana na koju se ok-
rece za vreme molitve) 2. (ili - yeli ) juzni
vetar
a-p arh. kompas sa po-
kazateljem kible
Kipranin
1. zadnjica, straznjica; sapi
(konja) 2. dijal. noga 3. mor. krma (broda);
- gverte krmeni deo palube; -
mala paluba na krmi 4. av. rep, zadnji deo
aviona o - atmak 1) rilali; bacali cifle (o
konju) 2) veoma zeleti, zudeti; /-al
nadmasili; - bakarak (ili
baka baka ) ne dobivsi pazilivan rezultat
(u obracanju instanciji); kal-
biti veoma lenj, - bez-
nacajan; bezvredan; - tekmeyi atmak
(ili vurmak ) vulg. najuriti, isterati; - st
oturmak biti bespomocan; -
vulg. derali se, urlati, kricati
har. - - natraske; - - gitmek 1)
ici natraske 2) vuci se na dupence (o de-
tetu koje nije prohodalo)
a 1. staresinstvo (po rangu u
sluzbi ) 2. staz, gadine sluzbe; -
otpremnina; otpusna plata

po staresinstvu; prema stazu
stariji, visi (po rangu u sluzbi);
- kapetan prve klase
mladji, podredjen, nizi (u
sluzbi)
nar. brabonjak (ovce, koze)
brabonjati
prljavo; kaka! (u decjem govoru)
- - glrnek kikotati se
1. anat. rskavica; kulak -
usna skoljka -
doku rskavicavo lkivo
rskavicav
1. skocanjiti se, zalediti se
(od hladnoce) 2. kikotati se 3. arg. oteg-
nuti papke, umreti
kikot (anje); cerakanje
1 . dia ka, cekinja 2. kozja dlaka 3.
bot. vlakno ll od dlake, od strune lll za-
malo, za dlaku; - za
dlaku sto nije pao o - gibi !anak kao
dlaka; - kadar beznacajan, neznatan, ni
za dlaku; (bir - kadar
kalmak biti za dlaku (do cega) zamalo,
umalo; - (bile) nimalo ne
reagovati, ostati nezainteresovan (za do-
gadjaj i si.); - yarmak cepidlacili; -
dan nem kapmak biti preosetljiv; -
vrlo malo, truncica; - brizljivo,
pazljivo; - testere lanka testera, testerica
hrapava ivica, zupci na rezu
(nakon ostrenja noza, brijaca); -
almak naostriti, namaci, napraviti fini rez
naostriti, ukloniti zupce
naostren, veoma ostar, optocen
ll tup, nezaostren
ll srebrne niti (ukras); -
leme ukrasod konca (imitacija srme)
1 . vodic, putovodja; 2. vodic,
589
! :
podsetnik, prirucnik; (ili
lavuzu pravopisni recnik; vodic kroz pra-
vopis 3. loc, pilot (broda) 4. provodadzija,
provodadzika 5. narezano svrdlo, burrati
fiz. difrakcija
1 . njihati se u hodu 2. dijal. ig-
rati, plesati
mrvica, troska; ekmek - mFVi-
ca hleba 2. (mali) ostaci; -
ostaci proslosti; eski - os-
bogatstva 3. otpaci, ostaci (hrane)
1. naboran, namreskan, iz-
gu:Zvan 2. smezuran, zbrckan, u borama
(o koi:i, licu) ll bora; nabor; yznde tek
tk - var na njegovom licu ima tek po
koja bora
1 . izgui:van, namreskan 2. na-
boran, smezuran
1. izgu:Zvanost, namreskanost
2. smezuranost, zbrckanost (lica)
bez bora; gladak, ravan
1. izguzvati se; zbrckati se,
smezurati se 2. s ile vredjati se (uza-
jamno) 3. ak. s ile razbijati, udariti Qedno o
drugo); yumurta -tucati jaja 4. kladiti se;
5. koketirati, flertovati (uzajamgija) 6. sin.
valjak za upravljanje, vodilica (u kino-
kameri) 7. turislieki vodic (knjiga, brosura)
8. fig. idejni vodja
1 . voditi; sprovoditi
(brod) 2. teh. nazeran
teh. nazeran, s navajima
1. zanimanje vodica 2.mor.
sprovodjenje broda (u luku ili iz luke)
burun geog. rt. (ob. dugacak i uzan)
1.veoma tanak, kao dlaka; -
boru cevcica; - damar kapilar
kapilamost
dijal. mrei:a od konjske dlake (za
hvatanje ptica)
590
1. riblja koscica 2. bot. osje,
brk (psenice, jecma) 3. bol. zilica, koncic
(pasulja) O /-al - atmak ometati, kvariti
kome posao
1. sa kostima (o ribi) 2. bot. s
osjem, bodljikav 3. bot. sa zilicama (kon-
cicima) 4.fig. zamrsen, zapetljan, tezak
1. bez koscica (o ribi) 2. bez
osja (o psenici) - krupnik, be-
zostaja (Triticum spelta)
caus. od
primena, praksa
praktican; pratik; - prak-
ticna nastava
praktican, primenljiv, izvodljiv; bu
- bulmuyorum ne smatram da je
ovaj plan izvodljiv
papucar (o suprugu)
postali papucar
papucarenje, potcinjenost
i: eni
porebarke, pobocke, postrance
1. sablja; mac; - ostrica
sablje; - remen za sablju; /-al -
almak udariti sabljom; - ekmek po-
legnuti sablju; - pasali sablju;
- namlusu v. - 2. u sastavu bot. i
zool. naviza; - zool. (Apus
opus); - otu bot. bogoradicna bregunica
trava, kantarian (Hypericum) o -
preziveo (u bici); - olarak s pra-
vom pobednika fig. zaslui:an /-dal - oy-
natmakgospodariti, zapovedati; despotski
vladati; Damokles'in - Damoklov mac
bacak krivonog
ll zool. sabljarka (Xiphias
gladius)
ist. kovacnica sablji
1. v. 2. ukoso, pop-
reko, unakrst
ak. poseci sabljom (mnogo
ljudi)
sa sabljom; s macem
oyunucusu ll macevalac
oyunu macevanje; cf. eskrim
a 1. omotac, kosuljica; futrola; nav-
laka; - jastucnica 2. anat. opna,
maramica 3. bot. ll tulac, rukavac lista
ak. omotati; stavaiti navlaku
(futrolu)
s omotom; s futrolom; s navlakom
1. spoljasnjost, spoljni izled;
oblik 2. odeca, odelo; cf. - gir-
mek dobiti kakav izgled; obuci se kao
neko; - tan a girmek 1) menjati odela 2)
cesto menjati misljenje; - odelo i
izgled; - koji oblaci iz-
nosena odela; - dzrnek obnoviti
odecu 3. nar. fotografija, slika
s ... izgledom, sa izgledom na ... ;
efendi - bir adam covek gospodstvenog
izgleda; - bir gen mladic sa izg-
ledom rvaca 2. cist, lep 3. odeven; -
yafetli lepo odeven; dobrog izgleda
1. lose odeven 2. bezabiican 3.
loseg izgleda; bezizrazajan
bez/. od
bot. divlja mrkva (Ammi visnaga)
med. bolest opadanja kose,
alopecija
kuyruk ll 1 zoo/. divlja patka (Anas
acuta) ll jadan, ubog
1.rasti (o bradi, brkovima) 2.
obrasti dlakom 3. arg. odrtaveti, astareti
dlakav, maljav
(-ar) ciniti, raditi; ubiti, smaknuti;
namaz - moliti se, klanjati
bez dlake; lig. mlad, mladenacki
P-A ogovaranje, tracevi

-- (ili - -) naprekidne po-
micajuci, stalno mrdajuci: nemirujuci; - -
neprekidno se pomice, stal-
no mrda
micati se,
kretati se; njihati se; nemici
se! ne mrdaj!
(po) micanje, kretanje
ak. pomicati; pomeriti
lako pomicanje; talasanje; nji-
hanje
kumis (pice od prevrelog kobiljeg
ml eka)
spor, !rom (u govoru, poslu i
si.); -etmek sporo raditi
arh. pokrenuti se za us-
tajanje; spremati se poleteti (o ptici); trgnu-
ti se, prenuti se
1. cagrije, korice (noza, sablje)
2.bot. rukavac lista
a 1. kana, kna (boja); /-af - koy-
mak (srmek ili vurmak) obojiti kanom,
kanirati (kosu) 2. bot. kana (Lawsonia iner-
misi) o - v. gecesi; - gibi
vrlo sitan (o prasku); - lar yakmak veoma
se radovadati (necijem teskom polozaju);
- yakmak (koymak, srmek, vurmak ili
mozati kanom, stavljati kanu
plamenjaca (botest zi-
tarica)
(-ni) bot. lepi covek, bai-
Za!T)ina (Balsanina hortensis)
gecesi (-ni) noc kane (svecano
vece pre svadbe kada se nevesti kaniraju
nokti i kasa)
bot. 1.kina-drvo, kinin (Cine-
hana) 2. pice od kina drveta
ak. kanirati, bojiti kanom
bez/ pass. od
1. obojen kanom, kaniran 2. boje
kan e
591

prekor, osuda, grdnja
ak. osudjivati, prekorevati, ne
odobravati;
pass. od
burgija, busilica; alatka za
zljebljenje
zool. tvrdokrilci (Co-
leoptera)
ak. 1. napraviti futrolu (nav-
laku, omotac, korice 2. staviti u tutrolu
(omot, navlaku, cagrije)
s futrolom (navlakom, koricarna)
a kanap, spaga, uzica
Kipak, Kuman
1 kipcacki jezik ll na kip cac-
korn
zrnirav, skiljav, poluzatvoren (o
oku) - gzl skiljavih ociju
zrniravost, skiljavost (ociju)
- - stalno se rnicuci, neprekidno
se vrteci; - - stalno se vrteti
(rnicati), uvek biti u pokretu
ziv, zivahan, pokretljiv
zivahnost pokretlji vost
kretati se,
rnicati se, vrteti se
caus. od
pornicanje; talasanje
neporniean
ak. zrnirkati, treptati
nar. kojistalno trapce
veorna crven, crven kaorak;
- kesitrnek sav pocrveneti
1. veorna crven 2. fig. eks-
trernan, pravi, okoreli; - katil okoreli ubica
(-ar) {brzo) traptati
a 1. Kopt ll Koptski
592
1 koptski jezik ll koptski
1 svetlosiv, sivkast; sed; - at siv
konj (sa pegarna druge boje); .ak - svet-
losiv (boja dlake konja) ll svetlosiva boja;
sedina; ( ya da -
mek prosedeti (rnestirnicno)
1. polje, poljana; ravnica; - bekisi
poljar, poljak, cuvar polja; - gezintisi (ili
gezisi) izlet, piknik; - sp. kros 2.
u sastavu bot. i zool. naziva; -aka
bot. klen (Acer carnpestre); polj-
ska, cadjava lasta (Hirundo rustica); -
kurdu zoo/. kojot (Canis latrans); - san
zoo/. tvor (Mustela putorius)
arh. 1. citanje 2. citanka
hane ll a arh. 1. c1 itaonica 2. ka-
fana (u kojoj se drze novine)
besplodan, neplodan (o tlu, zernl-
ji); - toprak pustara
neplonost (zernlje, tla)
inje, slana; sumrazica; - almak
(ili vurmak) ostetiti bilje (o slani); -
mek (ili pasti (o inju, slani)
sinjern, slanom
1 1 koji razbija (drobi, lorni); -
drobilica karnena ll pornar stoke; - girmek
za kratko vrerne poumirati; uginuti ( u ve-
likom broju); geen - girdi
prosle gadine je udario pornar u goveda
nar. 1. kraj, ivica 2. vrh planine,
greben
1 sede glave, sed; prosed ll fig.
seda glava, starina
ll a 1. karat 2. fig. kvalitet, vred-
nost, kalibar, nivo
1. od... karata (nakit) 2. fig.
vrednost, kvalitet nost
kravat v. kravat
a 1. arh. mesina (za vodu) 2. nar.
naduvanje stomaka (kod dece) 3. onaj koj
pije rnnogo vode
korbac, bic; -
pucketati korbacem; - vurmak udarati
korbacem, bicevati; - yemek biti bicevan
ak. bicevati, sibati; puc-
ketati bii':em
pass. od
nar. 1. grad 2. babina proso (sitan
ostan sneg)
epizootija, pomor stoke
iglicasto inje
prosed, koji pocinje da sedi ll
star covek, starac
prosedati, ll
os ed eti
caus. od
1 1. ljut, uvredjen 2. slab, os-
labljen, smanjen; bugn -
hladnoca je danas popustila ll dijal.
pomor, epidemija, cuma
1. uvredjenost, ozlojedjenost
2. iscrpljenost zamor; slabost; - his-
sediyorum osecam slabost
Kirgiz
1 kirgiski jezik ll na kirgiskom
1 1. koji razbija; lomi 3.fig. grub,
astar (u ophodjenju) ll 1. menjac (nica)
novca; 2. tip. (pre) savijac
1. grubost; stogost, surovost 2.
fiz. prelamanje svetlosti
1 1. razbijen, slomljen, skrsen;
- bardak slomljena casa; - sandalye
slomljena stolica 2. mesan, necistokrvan;
(o zivotinjama) 3. fig. uvredjen, ljut, oz-
lojedjen ll 1. komadic, krhotina (stakla i si.)
2. prelom, prelomljeno mesto (kosti) 3.
prekrupa; drobljeno zrno(zitarica) 4.geol.
pomeranje, sleganje (slojeva) 5. (ili - not)
slaba ocena, "kee"; - almak dobiti "keea"
O - izgi izlomlejena linija; - dkk 1) po-
haban, trosan, dotrajao (o namestaju i si.)
2) nepravilan, isprekidan (o govoru i si.); -
gnl slomljeno srve

nar. ljubavnik (udate zene)
namestac kostiju, vidar pre-
lomljenih kostiju
1. lom, ostecenje 2. fig. lom-
nost, posustalost, zaman, slabost; bir -
hissediyorum lose se osecam 3. bez-
voljnost, nelagodnost, neraspolozenje
1. lomljiv, krt 2. fig. povredljiv,
koji se brzo ljuti
1. lomljivost, krtost 2. pre-
osetljivost, uvredljivost
1. gl. im. od -
iskra iskljucivanja (struje) 2. geol.
dislokacija, pomeranje 3. fiz. prelamanje,
refrakcija; - ugao prelamanja; -
ler refraktometar 4. fig. vrckanje, ljul-
janje (u hodu); koketiranje
1. pass. od 2. izginuti,
propasti, stradati; son depremde ok
insan u poslednjem zemljotresu
stradalo je mnogo ljudi 3. ljutiti se, vredjati
se 4. fig. smanjivati se; stisavati se, jen-
javati (o vetru, hladnoci i si.); rzgar
vetar se stisao 5. prelamati se (o
svetlosti) 6. /-dan/ okititi se, nacickatise
(vocem, evecem-o biljkama); i-
ekten drvece je nacickano eve-
tavima 7. osecati lomnost; posustati, za-
moriti se 8. vrekati, lomiti se (u hodu) 9.
geol. slegati se, pomerati se (o tlu) O
bklmek fig. prenemagati se, ko-
ketirati; dklmek 1) izigravati fi-
nocu, praviti se fin 2) osecati lomnost, lose
se osecati 3) ostareti, pahabati se
nelomljiv (o staklu i si.)
1 1 . pokolj, masakr; 2. pornar
(stoke) nar. popust ct. indirim, tenzilat O
- - zestoko koketi no)
6. pogadjati se, eenjkati se, ubijati cenu
caus. od
koketiranje; afektiranje, pre-
nemaganje
593

koketirali; ko-
ketirajaci
cetrdeset 2. fig. mnogo puta; bunu
sana - defa syledim ovo sam ti sto puta
rekao o - ta bir kere da nije
urokal - proci cetrdeset dana
(od rodjenja, smrti i si.) - dereden su ge-
tirmek izneti mnogo razloga; naci bezbroj
izgovora; - evin kedisi !ice koje zalazi u
mnoge kuce; - ipini ekmek
svracati na mhoga mesta, pokunati na
mnoga vrata; - para veoma mala (novca);
- veoma retko; - bir
ahbap stari piljatelj; - Yani olur mu
Kani? navika se tesko menja; grbavog
sanduk ispravlja
ambar 1. spremiste svega i sva-
cega 2. fig. sveznalica, :Ziva enciklopedija
3. mesoviti trgovac; 4. mor. mesovit teret
5. (ili - zoo/. raza (Raia batis)
po cetrdeset
zool. 1. stonoga (judlus
terrestris) 2. stidna vas
anat. listavac (deo zeluca
kod prezivara)
geit vijugava reka (sa mnogo pre-
laza)
noznice, makaze (za sisanje
ovaca)
v.
pass. od
striza ovaca; doba strizanja;
strigac ovaca
cetrdeseli

1. proci, (navrsiti se) cetr-
deset dana (od rodjenja, smrti) 2. ak.
mnogo puta raditi isto; mnogo puta ispirati
is/. cetrdesetorica svetih o - a
nestati, kao u zemlju propasti;
izgubiti se, ne pojavljivati se
594
1. od cetrdeset delova 2. cetr-
deselodnevi (o delelu)
od cetrdeset (komada, jedinica,
godina); - adam cetrdesetogodisnjak ll 1.
arh. celrdesel para 2. oprema za no-
vorodjence 3. nar. makaze (za strizanje
ova ca)
1. gl. im. od 2) kovr-
dza, uvojak, vilica
(-ar) ak. 1. polkresati, pod-
rezali (grane) 2. sisali (kosu bradu) 3. siri-
ci (koze, ovce)
merdiven strmina, ostra uzbrdica
caus. od
1. zoo/. !asla (Hirundo) 2.
nar. nadrilekar (koji abiiazi sela i toboze
leci ocne bolesti) o - lastin rep
(na spoju dasaka pod ravnim uglom)
zool. rviba-lastavica
(Trigla hirundo)
dnm rani oklobar (po-
celak selidbe !asla)
bura u prvim danima
ap ri la
otu bot. rosopas, rusa (Che-
lidonium majus)
prosedeli
polje, ravnica, ravnicarsko mesto
1 1. gl. im. od 2. nabor,
plise (na suknji, haljini) 3. prekrupa;
day - psenicna prekrupa 4. (pre) sa-
vijanje, prelom (papira) 5. biol. melez, hib-
rid (o zivotinji) ll 1. drobljen, sitnjen, tucan;
- lucan kamen 2. na sklapanje, sklo-
piv (o pusci, revolveru, stolici i si.); - tfek
puska-preklapaca
1. tip meter, radnik koji vrsi
prelom sloga 2. nar. lrgovac prekrupom 3.
nar. mlinar, vodeniear
(-ar) ak. 1. lomili, razbijati; dro-
bili, tucati; ekmek - (iz) lamili hleb; -
lucali, drobili kamen 2. (krupno) samleti;
gnjecili; (s) mrvili 3. (pre) savijali, slagali;
forma - prelamati slog 4. unisliti; slomiti;
iskoreniti, istrebiti; bu hay-
ove gadine je zima unistila
zivotinje 5. umanjiti, smanjiti, sniziti; ub-
laziti, stisati, obuzda (va)ti; fiyat - sniziti
cenu 6. kupavali uz popust 7.vredjati; uv-
rediti, povrediti; razolostiti; ben kimseyi -
istemiyorum ne zelim nikoga da vredjam
8. skrenuti, promeniti provac, saviti; di-
reksiyonu - promeniti pravac (vozila) 9.
diskontovati, odbiti; - diskonlavali
platu 1 O.arg. ispariti, kidnuti, strugnuti;
dmeni! gubi se! tornjaj se! O
rana bespostedno, ne stedeci se;
koz (ili bini) napravio je sijaset
gresaka (gluposti); dkmek unistiti,
razoriti; razbiti u komadice; ge-
irmek 1) unistiti, poubijati 2) tiranisati,
kinjiti 3) oduseviti, zadiviti 4) zasmejavali;
dnya rekorunu - potuci svetski rekord;
para - mnogo zaraditi; mlatiti pare
s naborima; plisiran (o odeci,
haljini); - etek plisirana suknja
a ljubicastocrvena boja; grimiz,
karmin
krmezna stilasla vas
(Coccus ilicis)
a 1. crven lju-
bicastocrven, purpuran; - rumenih
obraza 2. u sastavu bot. i zool. naziva;
zool. karas zlalas, "zlatna ribica" (ca-
rassius auratus); - zool. eja, lunja
mocvarna (Circus aeruginosis); - dut bot.
dud crveni (Morus rubra); - bot.
crveni seboj (Matthiola incana); - yaban
mersini bot. brusnica, crvena borovnica
(Vaccinium vitis idaea); - yksk otu bot.
naprstak (Digitalis purpurea) O - dipli
mumla davet etmedim nisan ga zvao s
buklijom, nisam .9a molio de dodje; - gm-
lek "crvena kosulja", (nesto sto se ne
mo:Ze sakriti); - gmlek gizlenemez ne
mo:Ze se sakrili ono sto se samo izdaje

biber 1. paprika (Capsicum
anuum) 2. aleva paprika
lahana crveni kupus (Brassica
oleacea capilili rubra)
(po) crveneti, porumeneti
ak. (o) bojiti u crveno;
(po) crvenili
crvenilo, rumenilo
crvenkasl,
purpurast
1 1. arh. robinja 2. nar. le-
potica ll 1. lep, privlacan; slasil 2. kokelna,
kaciperna
1. osisan; ostri:Zen; podrezan 2.
sav rasparcan
pass. od
odrezak, odsecak; otpadak,
iver (drveta)
1. cesto treptati (odjake
svetlosti) zmirkatii (o ocima) 2. treplati,
paliili se i gasiti se (o svetlu)
ak. treptati, trepnuti
(-ar) 1. ak. potkresati, skresati,
podrezati 2. trepnuti, treptati; gzn
ni okom ne trepnuvsi 3. ostrici
4. odbiti; abustavili (troskove, placanje)
caus. od
seoski, ruralni; poljski; - nfus
seosko stanovnistvo
- - onom. grickanja, struganja
grebanja, krckanja; krt! krc!
kancelarijski pribor; kan-
celarijski troskovi
1. trgovac kancelarijskim
priborom 2. fig. birokrata
1. trgovina papirom 2. bi-
rokratizam, preterani formalizam
arg. bezvredan, neva:Zan, tricav;
jadan, bedan
595
s
- - glrnek smejati se podruljiva i
bezglasno
kratak; kratkotrajan; - boylu
nizak, niskog rasta; - film kratkometrazni
film; - gemek (ili kesmek) ukratko reci,
ukratko objasniti ne duziti; - mrl krat-
kotrajan; prolazan; - pantalon kratke pan-
talone; - tutmak skratiti (rukave, no-
gavice i si.); - vadeli krat karacan, za
kratko vreme; szn - krace receno <>
- uzanih pogleda, ogranicen; -
gnn az olur bolje ista
nego nista; - Mahmut bot. dubacac, po-
dubica (Teucrium chamedrys); - yoldan
1) ne du.Zeci 2) odlucno, kategorieki
1 prilicno kratak, pokratak ll uk-
ratko, kratko; - recju, krace receno, uk-
ratko
veoma kratak, prekratak
anat. brahicefalan, krat-
koglav
kratkost, kratkoca; kratkorajnost
postati kratak, skratiti se; kra-
cati; gnler dani kracaju
pass. od tma k
skracivanje, smanjenje
1. gl. im. od 2.
skracenica; skraceno ime
ak. skracivati, skratiti; sman-
jiti; redukovati
skracen
a arh. osveta, odmazda ; - a oko
za oko! zub za zub
1. skracen; sazet 2. pro-
mukao,hripljiv (c glasu); - sesli promuklog
glasa 3. uzan, suzen (o oku) 4. prigusen;
utrnut (o svetlosti i si.) ll geog. tesnac, sut-
jeska
promuklost, hripljivost
1. gl im od 2. biol.
596
skupljanje, stezanje srca, sistola, kont-
racija 3. smanjenje; skracivanje
1. smanjiti se; skratiti se 2.
stezati se, skupljati se (o srcu) 3. pro-
muknuti , postati hripav (o 4. biti uh-
vacen, biti zatvoren; kapana upao
je u klopku
a 1. dea; odelenje, odsek:
ocuk - decje odelenje; zensko
odelenje; bir - jedan dea plate;
ll lkenin bir - jedan dea zemlje 2.
klasa, kategorija razred 3. voj. odelenje,
grupa 4. odelenje, servis (ustanove); kam-
biyo - odelenje za promenu valuta (u
banci) <> - - odvojeno, dea po dea
dat. suzdrzavati se; uzd-
rzavati se, odricati se
1. suzdrzavanje, aptinencija 2.
smanjenje, ogranicenje; restrikcija, - yap-
mak ekonomisati, stedeti
ogranicen, smanjen; rest-
riktivan
1. jalov, neplodan; - inek jalova
krava; - nerodna zena 2. neplodan,
besplodan; - toprak neplodna, nerodna
zemlja 3. fig. neplodan, neproduktivan
dng log. zacaran krug, circulus
vitiosus
ak. abi. cuvati, stedeti
postati neplodan
kastriranje, skopljenje,
strojenje
ak. kastrirati, (u) skopiti,
(u) strojiti
1. jalovost, neplodnost; besp-
plodnost, nerodnost 2. neproduktivnost
( starateljstvo, tutorstvo; - al-
almak v. (1)
ak. 1. jur. uzeti pod tu-
torstvo 2. smanjiti, ograniciti; hkmet
benzin tketimini vlada je og-
1
.

8
?'
$
..
:)

J.
iW

ranicila potrosnju benzina
pass. od
1. koji uzima pod tutorstvo 2.
fig. ogranicavajuci
1. uzet pod tutorstvo 2. og-
ranicen, smanjen
1. mengele; klesta; pinceta;
stipaljka 2. zoo/. klesta, stipaljke (raka i
si.); pipci (insekata) 3. lestvice, merdevine
na sklapanje O - gzlk cviker; ...
linde hareket voj. obuhvatni manevar,
"klesta"
1. ljubomoran 2. zavidljiv, za-
vidan, zavistan
1. ljubomora 2. zavist
ak. praviti ljubomornim;
izazivati zavist
ab/. biti predmet zavisti
(ljubomore)
1. ak. ab/. biti ljubomoran;
bu adam
ovaj covek je ljubomoran na ko-
legu zbog svoje zene 2. ak. zavideti; ba-
zavide vam na
uspehu :3. ak. ab/. cuvati, stedeti, odricati
se; bu senden de-
necu ti uskratiti tu pomoc; senden
bunu odrekao sam se toga
radi tebe 4. zeleti; 5. ak. revnosno
se odnositi prema cemu; vazifesini - rev-
nosno se odnositi prema svojoj duznosti
klin, gvozd; odbojnik (komad drve-
ta ispod toskova topa)
glrnek podragljivo se smejati
jako, cvrsto; -
cvrsto vezati yakalamak cvrsto uhvatiti,
scepati
(-ar) ak. 1. smanjiti, utisati (ton,
glas); radyoyu biraz ho-
cete li malo utisati radio? sesini - sniziti
svoj glas 2. utrnuti, smanjiti (svetlost);
utrnuo je lampu 3. stezati,

stegnuti, zatezati; kemeri - zategnuti
pojas 4. smanjiti (troskove, hranu, pice i
si.) 4. teh. prigusiti, zatvoriti (paru, gas);
gaz - oduzeti, smanjiti gas 5. prignjeciti,
zgnjeciti, zdruzgati;
vrata su mi zgnjecila prst 6. fig. ograniciti
(prava, slobodu i si.) 7. strizati, micati
usima, culiti, culjiti usi (o konju, magarcu,
mazgi)
a delimicno; donekle, une-
koliko; - donakle ste u pravu
a 1. sreca; uspeh; - i os-
mehnula mu se sreca; - i geldi
posluzila ga sreea; doziveo je neocekivani
uspeh; - i nesrecan, !isen srece; -ine
mani olmak sprecavati, sputavati (srecu,
uspeh); - nije bilo sudjeno 2. sud-
bina, sudjenik (bracni); - i ne
udati se i pored zelje, okrenuti ledja (o
sreci-u udaji); - beklemek cekali srecu,
cekali sudjenika (o devojkama, zenama);
- i iskrsnuti prilika, udati se; ona
iyi bir - iskrsla joj dobra prilika; ona
se dobro udala o - ! ko zna! mozda! - ara-
mak traziti zaradu ( za zivot); - gkten
zembile inmez sreca ne pada s neba; ko
ne radi nema uspeha; - prihod;
izvor zarade; - inde ne varsa,
o od sudbine ne mozes pobeci
srecan
nesrecan, zlosrecan
tvrdica, dzimrija
a delimican; nepotpun; - krlk
delimicno slepilo; - rtme astr. delimicno
pomracenje (sunca, meseca); - seimler
naknadni izbori; - par-
cijalno razoruzanje; - tediye jur. parcijalno
otplacivanje (dugova)
kobila
a arh. prica, pripovetka; - dan
hisse pouka, naravoucenije; - dan hisse
almak (ili pouku
kastak geog. zemljouz, prevlaka

a 1 . merilo, kriterijum; arh. velike
terazije
a arh. odbitak od plate (za
zakasnjeje, izostanak)
dat. pass. od
ak. dat. 1) ca us. od
2. zgnjeciti, prignjeciti; elini
prignjecio je saku vratima 3. poterati, nag-
nati kuda; prikljestiti, pricepiti
1 zima; fig. studen, hladnoca;
Baba Deda mraz; .-. basmak nastupiti (o
hladnoci); /-da/ - provesti celu
zimu, prezimiti; - etmek docekati zimu -
geirmek provesti zimu, prezimiti; -
gn zimi; - ostra zima; - spor-
zimski sportovi; - uykusuna girmek
pasti u zimski san (o medvedima); - yap-
mak biti jako hladno i snegovito (o vre-
menu); - yemek nazimiti se, smrznuti se
uzv. is! (povik za teranje kokosi)
zimi, u zimskom periodu
a kora; kozica; ljuska ct.
kabuk
podbadanje, huskanje;
1. huskac; harp - ratni
huskaci 2. provokator, izazivac
huskanje; provociranje, iza-
zivanje
pass. od
podbadanje, huskanje; pro-
vociranje
ak. 1. uplasiti, uznemiriti
(ptice) 2. huskati, podbadati; cf. tahrik
etmek 3. provocirati izazivati
ak. dat. terati, goniti (zi-
votinje u kavezu)
1. kasarna; - ko-
komandant kasarne; - ya
koymak smestiti u kasamu 2. nar. pok-
rivena staja (za ovce i koze)
598
1. zimovaliste, zimovnik 2.
zimski pasnjak (nomada)
1. nastupiti, nastati (o zimi) 2.
zimovati, provoditi zimu
1. caus. od 2. dat.
arg. dosadjivati, prilepiti se kao cicak
1 zimski, za zimu; - palto
zimski kaput ll zimsko boraviste, zimska
rezidencija
nedovoljan, nedostatan, oskudan; -
kanaat tesko, s mukom, jedva; - kanaat
geinmek jedva sastavljati kraj s krajem;
- mahsul oskudna Jetina
a t.geog. kontinent; Asya -
azijski kontinent, Azija 2. voj. trupa; odred,
detasman; geri - pozadinske jedinice
3. geom. segment, isecak 4. format, ve-
licina; - kk bir kitap knjiga, malog
formata, mala knjiga S. !it. mala pesma (do
eeliri stiha) 6. arh. komad;
a 1. konlinenli 2. lrupe, jedinice
(-li) a arh. borba, ubijanje
kucina, konopljana vlakna;
kudelja; minder - materijal za punjenje
(madraca i si.)
ak. puniti kucinom; za-
pusavali kudeljom
napunjen kucinom, skucinom
arg, bezvredan, lricav, ne-
valjao (o coveku)
11. arg. laz, izmisljotina, ujdurma; -
atmak Jagali, izmisljati 2. nar. (peceno ku-
kuruzno zrno)
- - 1 suv, hrskav, lrosan; - -
brek suv, trosan burek ll onom. hrskan-
ja, krckanja; - - yemek hrskali, pljeskali
(pri jelu) O - - kesrnek iz masakrirati, hla-
dokrvno ubiti
arg. lazov, lazljivac
hrskati, krckati, vruskati (pri
jelu)
pucketanje, krckanje, hrskanje,
vruskanje
pijenje eaja (uz kocku 5eeera
u ustima)
doci u oskudicu; nestajati;
kahve ara kafa povremeno
nestaje
1 . nestasica;oskuduci mal -
nestasica robe 2. glad; - gladna go-
dina; - girmek nestati, ne
moci se (nigde) mnogojesti
a 1.gustina, stepen gustine (tec-
nosti) 2. fig. pravi trenutak, pravo vreme; -
u pravi cas, u dobar cas; pravilno,
kako valja; - bulmak (ili - gelmek)
1) dostici pravu gustinu; biti u pravom tre-
nutku 2) biti u jeku, dostici vrhunac; tam -
da u najkovoljnijem trenutku
1. dostici pravu gustinu
(o tecnostima) 2. fig. sazreti, doci u po-
voljan polazaj
1. zgusnut, dostigao pravi ste-
pen 2. u najpovolnjijem trenutku
1. bez pravog stepena 2. u
nezgodno vreme, nepovoljan
1. ponos, gordost; 2. ra-
dost, zadovoljstvo; /-dan/ - duymak po-
nositi se; radovati se, osecati zadovoljstvo
1. gord, ponosan 2. rodostan,
zadovdljan
1. dat. s ile ponositi se 2. ra-
dovati se
nar. v
- - iskazuje tivahnost, vrevu
zivo, zivahno; - - vrveti
iskra, blesak; varnica; fig. Ira-
cak; - bujisi svecica (motora); - akmak
krasnuti iskru; - samak iskriciti; varniciti;
- kafesi (ili siperi) hvatac iskri (na-
dimnjacima); - sndrc gasilo iskri;
umut - Iracak nade

zapaliti se iskricanjem;
razgoreti se, uhvatiti se (o vatri)
iskricav; ; sjajan
- - 1 u kovrdzama, uvijena (o
kosi); - - kovrdzati se, talasati
sa (o kosi) ll. razigrano, nesasno; koketno;
- - oynamak izvijati se (u igri, plesanju
beznacajan, bezvredan;
besmislen
1 kovrdzav, grgurav, kudrav; -
sa grgurava kosa ll (ili - koyun krat-
korepa ovca kovrcave dlake ( u obiasii
Mramornog mora) <> - salata bot. locika,
vrtna salata (Lactuca sativa)
kovdzati se kudraviti
1. ak. uvijati, kovrdzati, sukati 2.
ak. presavijati; porubiti (maramu i si.) 3.
ak. uspeti, savladati, izaci nakraj; raskrstiti
se s cime; bu mi? da li
ce moci da izadje nakraj s ovim poslom?
on dakikada bir tencere
za deset minula je dokrajcio serpu jela 4.
(za) njihati, zatalasati, izvijati, uvijati;
btn bedenini ig-
rala je izvijajuci celo telo 5. dat. skretati,
skrenuti (o vozilu) 6. arg. izmisljati, lagati;
sen gene
opel si poceo da izmisljeas !azi
caus. od
uredjen, sredjen, doleran (o
stanu, kuci, sobi i si.)
1 . zivahan, okretan umesan,
spretan 2. uredan, sredjen; sabran, kon-
centrisan; tecan; - bir lakonski
izraz; - bir uredno odelo
1. zivahnost, okretnost; vic-
nost, spretnost 2. urednost, elegancija
1. kovrcati se, talasati se (o
kosi); zaplesti se, zamrsiti se (o nitima) 2.
nar. brzo hodati 3. poceti dejsvovati, preci
u akciju
caus. od
599

grciti se, uvijali se (od bo-
lova); fig. muciti se, paliti, stradati 2. cez-
nuti, zudeti
1. uvijen, usukan 2. (pre) savijen;
povijen, sagnut, pognut
kovrdzavost, grguravosl; usu-
kanost, uvijenost
1. gl. im. od 2. na-
boranost (zemljine kore)
1. pass. od 2. skiup-
cili se, saviti se 3. scucuriti se 4. zaviti,
skrenuti
1. uvojak, kovrdza; teh. za-
vojnica, spirala;-- 1) kovrdzav, zapleten,
zamrsen 2) zgrcen; - - grciti
se, uvijati se (od bolova) 2. zavoj, okuka
(puta); zavijutek (reke) 3. geol. nabor
(zemljinih slojeva) 4. anat. mozdana vijuga
5. grc, spazam
1. kovrdzav; zavijen, spiralan
2. zavinut, povijen, iskrivljen 3. noboran
pregib; zavoj, okuka; vijuga
zlocin; cf. cinayet
zlocinac, zlikovac; ubica
a 1. spoljasnosl, izgled; 2.
odelo, odeca; - balosu meskenbal; - de-
maskirali se, prerusiti se; resmi
- paradno odelo
u... odelu; asker - u vojnoj
uniformi;
1. a-p arh. knjiga o nosn-
jama ( jedne zemlje ili odredjene epohe) 2.
knjiga o fizionomijama
1. lose odeven, neukusno
odeven 2. neugledan, neprilican; ruzan
nar 1. savrsen, odlican; - bir
gen divan mladic; - bir ma odlicna
utakmica - bir oyuncu savrsen glumac 2.
!ep, prijalan 3. mucilelj, liranin
arg. strastven, nesmotren koc-
kar, hazarder
600
, a 1. arh. uslajanje, dizanje 2. po-
buna, bunl, ustanak; 3. poduhvat, pothvat,
pokusaj; preduzimanje cega 4. stajenje
(za vreme molitve) 5. ref. uskrsnuce, vask-
resenje;- etmek 1) usta Qa)ti 2) (po)buniti
se 3) nastojati; pokusa{va)ti, preduzeti 4)
ref. uskrsnuti
a 1. re/. isi. sudnji dan; smak
sveta; - gn sudnji dan; - e kadar dok
je sveta, dugo 2. fig. galama; nered,
melez, pometnja; - leri koparmak derali
se, cicati, urlati; - kopmak 1) doci (o
sudnjem danu) 2) doci do pometnje, nas-
lati (o panici) 3. nesreca - alameti 1)
predznak nesrece (katastrofe) 2) uzasno !
strasno! o - gibi (ili kadar ) veoma
mnogo; - kadar para vraski mnogo
novca; - e kalmak ostati neresenim, ne
moci se resili ( o problemu i si.); - mi
kopar? pa sta? zar je to toliko vazno?
cemu sve to? - - (ili teorisi) biol.
katastrofizam; teorija o kalaklizmama
a 1. poredjenje; sravnjivanje; iz-
jednacavanje 2. analogija; - la poanalogiji;
1-a,- le/- etmek uporedjivati; zakljuciti po
analogiji; - kabul etmez neuporediv 3.
log. silogizam, argument; cf.
a dat. u poredjenju sa; po ana-
logiji sa
bespostedno, zesloko,
nasmrt; - vurmak zestoko udarati
a regularan, zasnovan na pra-
vilima 2. analogni
poredjenje
ak. s ile uporedjivati, kom-
parirati
ak. dat. caus. od
nepravda; nasilje, tiranija
nepravedno okrivljen, nast-
radao; stradalnik; cf.
nepravda;
1. obala; - boyu ra-
zudjenost obale; - gl laguna; - sa-
priobalna odbrana 2. obalni
pojas, primorje; - blgesi primorje, pri-
obalno oblast; - (ili seyri) pri-
obalna plovidba 3. kraj, ivica; predgradje;
yolun - ivica puta 4. zabaceno, pusto
mesto; bir - ya ekilmek povuci se, izo-
lovati se, osamiti se <> - da bucakta (ili -
) tu i tamo, po ivicama, po bud-
zacima; - dan - dan izdalje, izdaleka
1. rezac; ttn - rezac duvana
2. okrutan covek, liranin; nasilnik, ugnjela
(va) c; cf. gaddar, zalim
svirepost, okrulnosl; ugn-
jelavanje, liranisanje; - etmek liranisati,
llacili, okrulno paslupali
1. debela yorganska igla
isecen, izrezan (o duvanu i si.)
ici duz ;obale
1. pass. od 2. osecati
slabosl (klonulosl)
1 . nacin secenja; rezanje; ince -
silno sei':enje; kaba - krupno rezanje 2.
samovlasce, liranija 3. masakr <> - - silno;
- - silno iseci
... secen; kaba - krupno isecen
1 liranisanje, zlostavljanje, kinjenje
- - nar. krisom, potajno, kra-
dimice
osecati slabost (klonulosl,
malaksalosl); vcudum celo
lelo mi je lomno
1 . slabost. klonulosl, ma-
laksalost 2. med. slomacni bol, grcevi u
slomaku 3. silan komad, komadic; tahta -
lreska, ljuska
s ile 1. dogovorili se spo-
razumeti se 2. nadmelati se, lakmicili se;
ben onunla ja ne mogu da se
nadmecem s njim 3. nar. pokazali hrab-
rosl

1. gl. im. od 2. mleveno
meso; - makinesi mlin za meso;
(-ar) 1.ak. rezati, seci (na sitne
delove); - iseckali, isilnili 2.
dat. fig. bili bez milosli, ubijali, unistavati;
cana - posegnuli za .Zivolom 3. dat. zrtvo-
vati, ne .Zaliti zrtvovali, ne .Zaliti potrositi,
ne skratili; paraya alabilirsin
moci ces da kupis ako ne .Zalis da potrosis
4. zakljucili, sklopili ( ob. o braku); nikah -
sklopiti brak () 1 . .Zalili, sledeti
(novac i si.) 2) ne usuditi se, ne odlucili se;
nisam
mogao (nisam se usudio) da probudim
del e
sa sitnim mesom, s mesnim
nadevom; - brek burek s mesom
a 1. ce na, vrednost; /-al - bi-
rnek odrediti, neznaciti cenu; ad redili vred-
nost; - razlika u vrednosti; /-al -
koymak proceniti, vrednovati, odrediti
vrednosl; - takdiri procena; vrednosti;
fazla - dodatna cena 2. fig. vrednost, dra-
gocenosl; ini bilmek znati vaznost,
ceniti; - i olmak predstavljali vrednost,
imali znacaj; - vermek ceniti, postavati;
pridavati znacaj; - i yok nije va.Zno, ne
ma ri
ocena, procena; ct.

ak. 1. procenjivati,
ocenjivali 2. podizati cenu (vrednost)
1. steci vrednost; po-
veca (va)ti se (o vrednost); paskupeti 2.
fig. steci ugled (postovanje)
skup; vredan, dragocen; -
evrak vrednosni papiri; - madenler ple-
meniti metali 2. fig. ugledan, uticajan 3.
i':astan, cestil
vrednost, zasluga
bezvredan; jevtin;
bezvrednosl;
nacajnosl, nislavnost
bez-
601

a-p skup; skupocen, dra-
gocen
komadic, treska, iver; opil-
jak (metalni)
pun treski (opiljaka)
obican, prost, bezvredan
a oka (mera za tezienu, 1283
grama) cf. okka
1. zensko dete; devojka; -
drugarica; - ocuk devojcica; - gibi 1.
kao devojka (o mladicu) 2) stidljiv 3) vrlo
lep i nov; oteli, ugrabiti devojku;
- ukucani, celjad; - cedna,
nevina devojka, devica 2. kcerka, kci 3.
dama (u kartama) O - lar ist. glavni
cuvar sultanskog harema; -
zene i devojke (jedne po-
rodice); -kurusu stara devojka, ne-
udavaca, baba- devojka
1. sanke;- saonice;
ayak - klizaljke 2. mor. skele, sa-
onice; - a ekmek 1) podici brod na skele
(brodogradilista) 2) otpustutu, dati otkaz; -
tan indirmek spustiti brod sa skela 3. kli-
zac, sine na navozu (u brodogradilistu)
klizati se (o vozilu-posle
kecenja)
optala, obloga (poda)
med. ospice, male bo-
ginje; - oboleti od boginja, imati
male boginje
med. ovcije boginje,
rubeola
oboleo od boginja
1 nar. 1. decak, musko dete 2.
mladic, momak 3. porodica, zena i deca
nar. doba parenja (zivotinja); -
a gelmek zeleti parili se - a gelmek parili
se, sparivati se (o zivotinja ama)
pocrveneo, porumeneo
1. (po) crveneti, porumeneti;
602
bozarmak crveneti, menjati se u
licu ( od stida i si.); morarmak sav
pocrveneti (od ljutnje); gznn akma
kadar - sav pocrveneti, jako se postideti
2. pr2iti se, peci se; ekmek tost
crvenilo, pocrvenelo mesto
pass. od
1. gl. im. od mak 2. pe-
ceno jelo; - peceni
patlidzan; pili - pilece pecenje
ak. 1. natrerati da pocrveni,
dovesti koga do crvenila; yzn -
postideti, naterati koga dapocrveni 2. przi-
ti, peci
zool. vilin konjic (Libellula
depressa)
pass. od
gl. im. od - lam-
let-lampa 2. nar. visoka tamperatura
(telesna), vatra
ak. 1. zagreja (va) li, usijati;
teh. kalili (celik) 2. fig.
razrrazivati, srditi; raspaljivati, raspirivati
(mastu i si.)
1 . usijan, uzaren; vreo, zarki; -
zarko sunce; - vrelo ulje 2. fig.
ljut, srdit, razjaren; - - srdito, besno,
gnevno 3. fig. ostar, jak, snazan 4. us-
paljen, (o zivotinjama u vreme parenja)
1. rasrditi se, razjariti se
2. uspaliti se (o zivotinjama)
1 .usijanost, uzarenost; vre-
lina, sparina, jara 2. fig. gnev, ljutnja; raz-
jarenost, razdrazljivost 3. uspaljenost zi-
votinja (u vreme parenja); - devresi
vreme parenja
sistati, siktati (o zmiji); klik-
tati (o orlu)
1 1 . crven; - derili crvenokozac; -
toprak crvenica, crvena zemlja 2. fig.
crveni, komunisticki; Ordu Crvena
armija 3. preteran, pravi, okoreli; - cahil
teska neznalica; - deli potpuno lud, be-
zuman; - gavur okoreli nevernik 4. u sas-
tavu bot. i zooL naziva; - akbaba zool.
sup beloglavi (Gyps fulvus); -
bot. krupnik, karisik (Triticum spelta); -
gerdan zoo/. crvendac (Erithacus
rubecula); - geyik zoo/. sibirski jelen (Cer-
vus elaphus); - bot. crvena vrba,
rakita (Salix rubra); - yaprak bot. petrovac
(Agrimonia eupatoria); - yksk otu bot.
naprstak (Digiitalis purpurea) ll (ili - has-
med. sarlah O - ake srebr-
nobakarni novcic (za vreme sultana Meh-
meda IV);
bot. jova (Ainus)
fiz. infracrven
Crveni polumesec (turski); -
Drustvo crvenog polumeseca
is/. kizilbas (siitska sekta Ale-
vija)
crvenkast O - ikindi pos-
lepodnevno vreme, predvecerje; -
yamet buka, graja, gungula, metez; - yel
juzni vetar
bot. dren (Cornus mas);
drenjine O - fig. batine
lndijanac
Elma 1 . ist. simbolicno i me koje
su Osmanlije upotrebljavale za Rim i Bec
2. idal panturkizma (o stvaranju velike im-
perije od svih turskih naroda
ha Crveni krst
arg. klanica
druga polovina jula; veoma
toplo vreme; pasja vrucina
kanat zoo/. crvenperka (Scar-
dinius erythrophtalmus)
kk (-k) bot. broc, crvenac

(Rubia tinctorum); crvenkasta boja (od ko-
rena broca)
kuyruk zool. crvenperka sumska
(Phoenicurus)
1. pocrveneti, postati crven
2. fig. Postati komunist
1. crvenilo, rumenilo 2. ru-
menilo, rujan (zore, sutona)
ljutiti se, srditi se; buna da
zar se i na to ljutiti
(-rii) ifracrven (o zracima)
crve kast
svetloljubicast
crvenilo, rumenilo; crveno mesto
yaprak bot. petrovac (Agrimonia
eupatorium)
yara med. crni prist
yrk med. crveni vetar
zestok, prek, naprasit; besan,
razjaren
1. razgorevati se, raz-
buktavati se, rasplamsavati se; kavga
svadja se polako
rasplamsala 2. planuti; razbesneti se; pa-
dati u vatru, zestiti se 3. truliti, gnjiliti (od
vlage); ot plastovati sena
su satrunuli; saman slama je sat-
runula 4. ubrzati se, pojacatise 5. uspaliti
se (o zivotinjama u periodu parenja); ct.
ksnmek
ak. 1. caus. od
uzbuditi, izazvati pohotu; pobudjivati, pots-
trekavati
kalbi bot. mindjusica, srce-cvet (Di-
centra)
sestra
zoo/.vivak obicni (Vanellus va-
nellus)
nevinost, devicanstvo; de-

vojastvo; - bozmak oduzeti ne- ,
vinost; - anat. himen ll devojacki, (pe-
riod) pre udaje; - devojacka soba; -
devojacko prezime
(-ar) 1.usijati se, uzariti se,
pregrejati se 2. fig. ljutiti se, srditi se; o
herkese on se ljuti na svakog 3. v.
(4)
memesi bot. nar. grejpfrut
ki f 1. koji; bir ocuk - ders
(ders bir ocuk) dete koje
ne uci o yerden - herkes kaar, sen de
ka (herkesin yerden sen de ka
) bezi i ti odakle beze svi 2. da; zan-
nederim ki o mislim da je on oti-
sao 3. da bi, da, kako bi; istiyor - ge-
leyim zeli da dodjem; oturdum - biraz
dinleneyim seo sam da bih se malo od-
morio 4. tako, toliko (za iskazivanje jakog
stepena svojstva ili stanja ) beni o kadar
gldrd - ! tako me je je nesmejao! o
kadar - ! tako smo sa zabavifi!
yle - ! on je toliko vredan! 5. iz-
ra.zava cudjenje, iznenadjenje; ben gel-
dim - kimseler yok! dosao sam, a nigde
nikog nema! -
! podigao je poklopac- sanduk
potpuno prazan 6. na kraju recenice; zar,
je li moguce? acaba gitmez mi - ? ta zar
on ne ide? bunu - ? pa
zar su meni to ostavili? 7. na kraju re-
cenice; stvarno, zaista; ama! ali ben bunu
- ama nisam ja to uradial ben
ocuk - ! ta, nisam ja dete! 8.
sluzi za uvodjenje direktnog govora;
Ahmet dedi - ben bunu
Ahmet je rekao: "ja nisam to uradio"
ki 1 .s gen. licnih zamenica gradi sa-
mostalne prisvojne zamenice; benimki
moj; seninki tvoj; onunki njegov; bizimki
nas; sizinki vas 2. s gen. imenica gradi
prisvojne substantivirane prideve; an-
neninki majcin; ocev 3. subs-
tantivira imena u /oc.; avlumuzdaki
drvo (koje je) u nasem dvoristu; evdeki
604
koji je u kuci; okuldaki koji je u skoli;
parktaki ocuklar deca (koja su) u parku
4. sa imenicama koje iskazuju mesto i
vreme gradi prideve; vecernji;
dnk jucerasnji; geen seneki pros-
iogodisnji; harpten nceki predratni; ya-
sutrasnji
kibar a 1. blagorodan, plemeniti; ug-
ledan; fin, elegantan; o pek- bir adam on
je vrlo fin covek 2. raskosan, bogat o
kn (covek) koji je izgubio ugled (east)
kibarca otmeno, gospodski
1. profiniti se, primili ot-
mene manire 2. oholiti se, postali nadmen
1. plemenitost, dobrota, ve-
likodusnost 2. otmenost, profinjenost O -
onaj ko ispada smesan izig-
ravajuci otmenost; - onaj ko su-
vise poklanja paznju otmenosti; - tas-
lamak izigravati finocu, praviti se fiin; - i
tutmak postali pretenciozan, zauzeti pro-
finjeno dr:Zanje; stnden (ili par-
- akmak biti veoma otmen
kibernetik v. sibernetik
kibir (-b ri) a 1. oholost, nadmenost,
orogancija; - ine dokunmak povrediti cije
samoljublje 2. ponos, cast
kibirlenmek oholiti se, uobraziti se,
praviti se vazan
kibirli ohol, nadmen; naduven, uob-
razen
kibirlilik nadmenost, uobrazenost; ba-
hatost
kibirsiz skroman, tih
.kibrit (-ti) a sibica; - akmak upaliti,
kresnuti sibicu; - p palidrvce; - ku-
tusu kutija sibice
kibriti 1 . prodavac sibica 2. fig. dzim-
rija, cicija
kifaf a samo kolikoje potrebno (o
hrani); - nefs etmek jesti kolikoda se zivi
kitaftanmak s ile zadovoljili se s malim,
zadovoljiti se s onim sto se ima;
kifayet a 1. dovoljnost; cf. yetme -
etmek biti dovoljno, dostizati 2. spo-
sobnosl, umece, kapacitet;
kifayetli 1. dovoljan 2. sposoban cf. ye-
terli
kifayetsiz 1. nedovoljan, nedostatan 2.
nesposoban
kifayetsizlik nedovoljnost,
manjkanje; ct. yetersizlik; kalp -
koronama insuficijencija
po-
med.
kih; - - onom. ki-ki- ki!; - - glrnek ki-
kotati se, cerekati se
kik (-ki) dzig (laki camac)
kikirik vis ok i mrsav, kao trstika
kikla zool. pesac, riba-usnaca (Labrus
bergylta)
kiklon ciklon
kiklotro.n fiz. ciklotron
kil p glina, ilovaca
kiler p ostava, spremiste; smocnica;
fig. ambar
kilerci ist. ekonom (na dvoru, u re-
zidenciji)
kilermeni p arh. crvena gl ina
kilim p cil im
kilimci 6ilimar; - ile kr bilo koji
kilimcilik 6ilimarstvo
kilise 1. crkva 2. crkva (organizacija);
Ortodoks - si pravoslavna crkva - di-
gibi debeo zaliljak
kilit (-di) p 1. brava, kljucaonica; - al-
almak drZali zakljucano; - dili ska-
kavica, jezicak brave; - vurmak zakljucali,
stavili pod kljuc; - katanac sa sit-
rom 2. fig. kljuc; - (ili yeri ) kljuc-
na pozicija 3. osovinski k.lin (tocka) o
- gibi veoma - gibi
kilometre
olmak biti nerazdvojni (o drugovi ma, pri-
jateljima); - krek olmak cuvati neko
mesto; bili poverljiv eovek; - i ol-
mamak nista ne zakljucavati, drzati ot-
vorenim; - arhit. sredisnji kamen
svoda; - vurmak nista ne govorili,
6utati, metnuti katanac na usta
kilitiemek 1. zakljucati, zaklopiti, zat-
voriti 2. stezati, pritezati; skopcati; ct. ke-
netlemek 3. fig. cvrsto drzati, skiskati
kilittenrnek pass. od kilitiemek
kililletmek caus. od kilitiemek
kilitli 1. s bravom (katacem) 2. zakl-
jucan, zabravljen
kilitsiz nezakljucan; - kreksiz ne-
zakljucan, olvoren
kiliz trska, trstika, sevar
kiliz zool. linjak (Tinca
li nca)
kilizman, kilizmen trscak, trscar
killi glinast, glinen; - klte geo/. gli-
nena stena; - glineni skriiljac
kilo kilo, kilogram; - almak u gojili se,
dobili na tezini; - vermek (ili kaybetmek)
oslabiti, izgubiti tezinu
kilogram kilogram
kilogram kuvvet (-ti) fiz. kilogramsila
kilogrammetre kilogrammetar
kilohertz fiz. kilohere
kilojul fiz. kilodzul
kilolitre fiz. kilolilar
kiloluk o d... kilograma; - paket
paket od pet kila
kilometre kilometar; - kare kvadratni
kilometar; - saati (ili brzinomer
(automobila) - kilometarski kamen
(oznaka); tig. vazan momenal, znacajno
pitanje (za raspravu) O - doldurmak arg.
ubijali vreme
605
kilosiki
kilosikl fiz. kilociklus
kilovat el. kilovat; - saat
strujomer
kils a negaseni krec
kils fiziol. hilus; - hilusna zlez-
da, hilusni sud
ki.m 1 - in ciji; - i niz neki od vas; - e
ne? kome to treba?; - in nesi iron. ko je
on? evinizde - ler var? ko je kod vas?
koga imate? (od gostiju); sen (de) - olu-
yorsun? iron. ko si pa li?; - ya-
pacak? ko ce to da uradi? o - bilir ko
zna, vrag bi ga znao; mozda, ne zna se; -
i davuluna, - i ko u ploeu, ko
u klinac; - vurduya gitmek biti ubijen u
metezu; ne znati se ko je poeinilac
kim2 arh. od ki
kemesne arh. v. kimse
kimi neki; - neki
rade, neki ne rade; grencilerin - si a-
- si tembel neki ueenici su vredni,
neki su lenji; - zaman ponekada O - ne
hay hay, - ne vay vay nekome i olovo
pliva, nekome i slama tone
kimisi v. kimi
kimlik identitet; - belgesi (ili
legitimacija, liena karta
kimono kimono
kimse 1. neko, neko lice; olur olmaz -
prvi na koga naidjes 2. sa odrecnim gla-
golom niko; - si yok on nema nikog; evde
- yok nema nikog u kuci ; hi - niko o -
demez niko ne kudi svoju
robu; - kendi memleketinde peygamber
olmaz niko nije prorok u svojoj kuci; - den
- ye yok uzdaj se use i u svoje klju-
se; ne oeekuj pomocod drugoga
kimsecik u odrecnim recenicama; bas
niko, ni jedna dusa; - ler niko
nije ostao; - ler yok ne ma ni zive d use
kimsesiz 1 . bez ikoga svoga, bez red-
bine, sam na svetu 2. pust, nenaseljen
606
kimsesizlik 1. sirotanstvo, samoca 2.
opustelost, nenaseljenost
kims fiziol. himus
kimya a 1. hemija; - birlikleri voj. he-
mijske jedinice; - hemijske po-
jave; hemijski rat; analitik - ana-
lilieka hemija; biyolojik - biohemija;
organik- organska hemija 2. retkost, dra-
gocenost;
hemiear
profesija hemieara
kimya biol. hem. otropizam
kimyager a-p v.
kimya gm biol. hemataksis
kimyasal hemijski; - eleman hemijski
elemenat; - etken hemijski reagens; - re-
aksiyon (ili tepkime) hemijska reakcija
kimya ynelimi hemotropizam
kimyevi a. v. kimyasal - tahlil he-
mijska analiza
kimyon bot. kim, kurnin (Cuminum
cyminum)
kimyoni svetlomaslinast
kin p. mrznja, neprijateljstvo; pakost,
zloba; - ini almak osvetiti se; napakostiti;
/-al - (beslemek, gtmek ili
tutmak) mrzeti; zeleti osvetu - tutmaz
dobrocudan, blag
kinaye a 1. aluzija; - yoluyla sy-
lemek govoriti uvijeno, aludirali 2. na-
govestaj, insinuacija, mig 3. /it. alegorija
kinayeli 1. aluditivan, figurativan (o
smislu, reei) 2. alegoriean, zavijen
kinci osvetoljubivost;zlurad, zloban
kincilik osvetoljubivost; zluradost, pa-
kos!
kindar v. kinci
kinematik kinematika
kinetik kinetike ll kinetieki
kinik cinik
kinin kinin
ispust (daske); kanal, ll prorez,
urez; zleb
kinizm cinizam
kinleornek zeleti osvetu, gajiti mrznju;
biti kivan na koga
kinli kivan, zao, opak, osvetljubiv
kinsiz dobrocudan, blag
kip 1. arh. model. kalup, obrazac 2. til.
promenljivo, privremeno svojstvo (pred-
meta) 3. gram. glagolski naCin; bildirme -
i indikativ; emir - i imperativ; gereklik - i
necesitativ
kipkirli veoma prljav
kiplik modalnost, modalitet
kir 1 . prljavstina, necistoca; - g-
trmek 1) ne prljati se (o boji, metarijalu i
si.) 2. prljati se, biti veoma prljav; - tut-
mak lako (brzo) se prljati 2. odvratnost,
gnusnost
kira a 1. kirija, zakup; - ile pod kiriju,
pod zakup; - da olmak stanovati pod ki-
riju; - ya vermek iznajmiti, dati pod ki-
riju 2. stanarina, kirija (novac)
1. kirajdzija; potstanar 2. kiridzija,
kirijas (vozar uz nagradu)
1. najam, stanovanje pod kiriju
2. kiridziluk, kirijasenje
kiralamak 1. ak. dat. izdavati pod kiriju,
dat pod arendu 2. ak. ab/. zakupiti, uzeti
pod kiriju; evi bir tccardan
uzeo sam kucu pod kiriju od jednog trgov-
ca 3. mor. zakupiti brod
kiralamak pass. od kiralamak
k iren
kiraz tresnja; - bot. tresnja (Ce-
rasus avium) O - maj; - dudak pune i
crvene usne; - gibi veomq crven
kiraz el bot. kineska jabuka (Pirus
malus)
tresnjak, tresnjik
kirde nar. kolac od kukuruznog brasna;
proja
kire (-ci) krec, vapno; - sndrmek
gasiti krec; - gasen krec o - gibi
mrtvacki bled; - gibi olmak (ili - ke-
silmek ) prebledeti kao krpa; - sevmez
kalcifoban; veren - v. kireveren
kirei 1. krecar 2. prodavac kreca
kireil kalcefilan, kojem pogoduje
krecnjacko tle (o biljkama)
agr. kalcifikacija; med. zak-
recenje
kalcifikovati se
ak. kalcifikovati, kal-
cificirati
kireli krecni, vapnen; - su krecna
voda
kiresilerne hem. kalcinacija, kal-
ciniranje
kiresilmek ak. kalcinisati, kalcinirati
kire st krecno mleko
kire geol. krecnjak
kireyeren kalcifoban, koji ne podnosi
krec (o biljkama)
kiremit (-di) 6eramida, crep; - fab-
crepana; /-al - kaplamak (ili rt-
rnek) pokriti crepom;
kiremiti 6eramidija, crepar; trgovac
crepom
zakupljen, uzet pod
ki- kiremitilik 1. proi:zVodnja crepa 2.
rijuiznajmljen, izdat pod kiriju
za izdavanje (iznajmljivanje); -
daire stan za izdavanje; - katil unajmljen
ubica
trgovina crepom
kiremitil pokriven crapom
kiren bot. sviba, drenika (Cornus san-
guinea)
607
kiril alfabesi
kiril alfabesi cirilicka azbuka, cirilica
1. struna (od zile, tetive); hirurski
konac 2. anat. tetiva, zila 3. tetiva (luka) 4.
balvan, klada, trupac 5. geom. tetiva -
arg. kidnuti, strugnuti; - olmak pri-
lepti se kao cicak, nametati se, dosadjivati
1 gl. im. od ll
ukoso, popreko, unakrst
ak. 1. zategnuti strune (ins-
trumenta) 2. zategnuti tetivu 3. postaviti
grede (krovne konstrukcije)
pass. od
caus. od
1. nacinjen od greda (o mostu,
plafonu isi.) 2. anat. tetivan; - doku te-
tivno tkivo
pogodan za grede; - kereste
gradja za grede
kirizma, kirizme prekopavanje; arg. ril-
janje; - etmek (ili yapmak prekovati; ril-
jati; - plug za duboko oranja
kirizmalamak v. kirizma yapmak
kirkit nar. zupcast eki (zapritiskanje
cvorova tepiha)
kirfenrnek 1.prljati se, packati se; men-
dil kirfendi maramica se uprljala 2. fig. biti
okaljan (o ugledu) 3. izgubiti ne-
viinost; biti obescascena 4. imati mens-
truaciju
kirletmek ak. 1 . prljati; zagadjivati; 2.
fig (o) kaljati (cast, ugled) 3. obescastiti, si-
lovati
kirli 1.prljav, zaprljan, zapackan; fig.
prljav; - ortaya (ili
dkmek) fig. iznositi prljav ves; ra-
zoblicavati; - kan venozna krv; -
prljavko, zamazanac (o detetu); - kukla
prljavica, aljkava zena (devojka); -
prljavozute boje; - su pomije, splacine 2.
s menstruacijom (o zeni) 3. mutan (o svet-
losti, vadi vremenu) ll prljavo rublje; prljavi
sudovi; - ye atmak skloniti za pranje -
608

(ili boyat i skrt covek (koji skriva
svoje bogatstvo)
kirli peyniri mek i mastan
kirlilik necistioca, prljavstina; zag-
jednost; neopranost, zamazonost
kirloz nar. prljav, zamazan
kirmen nar. vreteno; motavilo;
kirpi 1. zool. jez (Erinaceus) 2 voj. jez
(prepareka) o - dikeni bot. glavoc, si-
kavica( echinops)- gibi bzlmek scu-
curiti se, skupiti se (kao jez)
kirpik 1. trepavica 2. biol. resica
- i ine ne sklopiti oka; uopste
ne spavati
kirplkli 1 . s ... trepavicama 2. resicav, s
resicama; - gze resieava celija
klriksi resicast; - kas resicast misic
kirtil kos (zaribe)
kirve 1. dijal. covek koji drzi dete za
vreme obrezivanja 2. biizak prijatelj
kisbi a biol. stecen (naknadno)
_ kispet ( -ti) uske kozne pantalone (turs-
kih rvaca)
klsra p ist. hosrov, husrev (titula per-
sijskih careva iz diinastije Sasanida)
kist ( -ti) med. cista
kisve, a 1. odeca, odelo 2. beli ogrtac
(hadzija u eabi
1. lice, covek, osoba; jedinka, in-
dividua; nep-
rikosnovenost licnosti; - hrriyeti sloboda
licnosti 2. lice, junak (drame, romana i si.)
3. gram. lice; ikinci - drugo lice
/it. personifikacija, oli-
cavanje
1 1. licnost, individualnost; ct.
2. covecnost, humanost; cf. in-
saniyet ll od (za) ... o soba; iki - yer mesto
za dve osobe; otuz - bir turist grubu tu-
risticka grupa od trideset lica; tek - uak
jednosed (avion)
bezlican, impersonalan
1. jake individualnosti, sa
jakom licnoscu 2. covei':an, human
1. bez individualnosti; bez-
lican 2. necovecan, nehuman
C:ovek; ljudski rod; 2. plemic;
covek plemickog porekla
licni, personalni; individualni; -
belgeler licna glediste;
v. (2.)
. plemstvo; plemenitost
p sitnozrno crno grozdje
njistati, njiskati, rzati (o
konju)
njistanje, rzanje
bot p_apric, korijander (Co-
riandrum sativum); zacin od paprica
kitabe a natpis; epitaf; cf. mezar
- si nadgrobni natpis, epitaf
kitabeii s natpisom; s epitafom
kitabet a arh. 1. cf. yaz-
2. napis, sastav
kitabi a knjiski; - bilgi knjisko znanje;
- knjiiski govoriti ll tekst. vrsta
muslina
Kitabuiiah a Kuran, bozja knjiga
kitap knjiga;- (delisi
ili biblioman; - dikmek bro-
sirati; - "iz knjiga", ex libris (oz-
naka vlasnika knjige)_;.r tip. uk-
rasavanje knjiga;
ilustr.ovanje knjiga; alfabe - bukvar; ders
- udzbenik 2. sveta knjiga; - a el bas-
mak zaklinjati se (na svetoj knjizi); - mu-
kaddes bibllija, sveto pismo O - gibi
veoma lepa zena; - kurdu 1) zoo/. knjizni
moljac (Anobium hirtum) 2) fig. knjiski mol-
jac; - a ili - uydurmak datii pristojan
klakson
vid (nepristojnom postupku); - a uygun u
skladu sa zakonima; beyaz - pot. bela
knjiga
izdavac; knjizar, prodavac knji-
ga
izdavastvo, izdavacka de-
latnost
kitap evi knjizara
1 1. polica za knjige 2. bib-
lioteka; ll 1. o d ... knjiga; otuz bin - bir k-
tphane biblioteka od trideset hiljada knji-
ga 2. (pogodan) za knjige; - papir za
stampanje knjiga
bilimi bibliotekarstvo
kitap velika, javna biblioteka
kitapsever bibliofil
kitapseverlik bibliofilija
1. bez knjiga 2. ll neznabozac,
nevernik (koji ne veruje ni u jednu od eeliri
svete knjige) 3. zao, okrutan, bespostedan
kitara v. gitar
gitarista
kitin biol. hitin
kitle a 1. v. ktle (1) 2.1judska zajednica
kitlernek nar. v. kilitiemek
kitli V. kilitli
kitle (ili - smola od kozinca
kivi zoo/. kivi (Apteryx)
kiyanus hem. cijan
kiyaset ll a arh. mudrost; razboritost,
ostroumnost
kiyasetli mudar, pametan; ostrouman,
pronicljiv
kizir nar. pomocnik seoskog staresine;
seeski nocni
klakson sirena (automobila); cf. korna;
- almak trubiti
609
k lan
klan klan; sac. pleme
klapa rever (naa kaputu)
klape teh. ventil na priklop
klarnet muz. klarinet
klaneti ll klarinetista
klas 1 klasa; fig. izvrstan, savrsen; -
yazar savrsen pisac
klasilikasyon klasifikacija
klasik klasican; - edebiyat kla-
sicana knjizevnost; - yntem klasican
metod ll 1. klasik; - leri francuski
klasici 2. klasika
klasikilik v. klasisizm
1. postali klasican (o
umetnickom deu) 2. ne donositi nikakvu
novinu 0stati na starom
klasisizm klasicizam
klasman razvrstavanje, sortiranje
klasr 1. registar, dosije, karloteka 2.
klasifikator; registrator
klavn klovn
klavsen muz. klavesen, klavsen
klavye 1. klavijatura 2. tastatura (pi-
cace masine)
klavyeli sa klavijaturom; sa tastaturom
kleptoman kleptoman
kleptomani kleptomanija
klerikal klerikalan
klerikalizm klerikalizam
klik (-ki) klika, gruba
grupasiti
klima; - klima-uredjaj, erkondisn
klimatizasyon klimatizacija
klimatolog klimatolog
klimatoloji klimatologija
klin (-i) klinc (u boksu)
610
klinik 1 klinika; - psikolojisi kli-
nicka psihologija ll kinicki; - lm klinicka
smrt
klinker klinker, jako pecena glina
kliring trg. kliring
kliringli klirinski
1 . tip. klise; - duboka stampa
2. foto negativ 3. fig. klise, sablon, ste-
reotip
tip. cinkograf
cinkografija
fig. sablonizovati se, uka-
lupiti se
klitoris anat. klitoris; ct.
klor hlor
klorik hlorni
klorit hlorid
klorlamak ak. hlorisati
klorlanmak bez/. od klorlamak
klerlu hlorni; - su hlorna voda
klorofil bot. hlorofil
kloroform med. hloroform
kloroformik; - asit hem. difozgen
kloroplast bot. hloroplast
kloroz med. hloroz
klorler hloromer
klostrofobi psih. klaustrofobija
prosirenje u obliku zvona (suknje,
haljine); - pantalon "zvoncare" .pantalone
u obliku zvona
zvonast, slican zvonu, zvonolik
klp v. kulp
koalislon koalicija; - kabinesi (ili h-
kmeti) koaliciona vlada
koaptr med. udlaga
kobalt hem. kobalt;- ko-
balina bomba
kobay zool. morsko prase (Cavia por-
celus)
kobra kobra (Naja tripudiens)
koca 1 suprug, muz; - ya kamak po-
beci (bez dozvole roditelja-o devojci) - ya
varmak udati se; - ya vermek udati
koca2 1. ogroman, golem; krupan 2.
star, vremesan 3. fig. velik, znamenit O -
bebek veliko dete (o odraslom coveku de-
tinjastog ponasanja); - salj. medved
zool. botokljun, tresnjar (Coc-
cothraustes coccothraustes)
nar. seeski staresina, kmet
kocakafa glavat, velike glave; fig. glu-
pan, likvan
starica, baba; - bapski
lek; - besmislica; bapske price; -
martavski mraz, baba Marta
nar. vreme oko podneva
udata (zena)
1 . starost 2. polozajmuza
kocalmak ostareti
kocaltmak ak. ostariti
kocamak ostareti, onemocati
kocaman 1 . ogroman, kolosalan; - bir
masa ogroman sto 2. star, ostareo
postali ogroman
caus. od ko-

neudata, bez muza
kocatmak caus. od kocamak
koca bat. maginja, planika (Ar-
butus unedo)
s ile nar. griili se;
ko ovan; - 1. mrkanje, sezona
mrkanja ovaca 2. jesen O - burun kukast,
rimijanski nos; - otu bat. kacunak (Orchis
kof
morio);- hrabar mladic, junacina, de-
lija
Ko astr. Ovan
koak dijal. 1. hrabar, odvazan 2. ve-
likodusan, stedar
koaklama /it. epska pesma (u turskoj
narodnoj knjizevnosti)
koan 1. bat. klip; - kukuruzov
klip 2. bat. Kocanj (kupusa); srce, srcevina
(voca) 2. kontrcini kupon, isecak (ceka,
priznanice)
ko ist. ovan (sprava za pro-
binjanje kapija)
ko boynuzu 1. mor. dvkuka (za ve-
zivanje konopca) 2. bat. kokotac, zdraljika
(Meliotus oficinalis)
kokar krupan ovan (koji se uzgaja za
borbu)
kolanmak fig. postali hrabar, odvaziti
se
komak ak. 1. dijal. griili 2. mrkati (o
ovnu)
kou 1 . arh. ukrasena pokrivena kola
(za setnju) 2. ambar na direcima
kod v. kol
kodaman 1. velik, ogroman; - lar iron.
budze, glavonje, uglednici
kodein med kodein
kodeks farmakopeja; knjiga sa for-
mulama lekova
kodes arg. buvara, cuza, corka; - e
boylama k dopasli u cuzu
kodlu kodiran, zasifrovan
nar. podvodac, pezevenk
podvodjenje
kof 1. supalj, prazan; - ceviz supalj
orah 2. fig. prazan, bezvredan; -
praznoglav, supljoglav 3. fig. slab, one-
mocao, iznemogao
611
Ota
kota bot. rogoz, trstika, sasa
trstik, mesto koje obiluje ro-
gozom
1. postali prazan, ostecen
(o orahu, lesniku) 2. fig. izgubiti snagu,
onemo.cati 2. postali bezvredan
koffluk 1. supljina, praznina; nis-
tavnost; 2. fig. neznanje 3. fig. slabos,
ne mo c
koful bot. vakuola
v. kov
v. kova
v. kovcu
v. kovmak
v. kovulmak
spavaonica, odeljenje (bolnice,
zatvora, kasare i si.)
v.
kohezyon fiz. kohezija; - gc ko-
hezivnost, sila kohezije
kok koks
koka bot. koka (Erythroxylon cca)
kokain kokain
kokainoman kokainoman, kokainist
kokak nar. smrdjiv (o ustajaloj vodi)
koka kola koka kola
kokana v. kokona
kokar bot. kiselo drvo, pajasen
(Ailanthus)
kokarca zool. tvor (Mustela putoris)
kokart kokarda
koket koketa
kok kmr koks
koklam culo mirisa; njuh
koklamak ak. mirisati; njusiti
1. njusiti se (o zivotinjama)
2. fig. voleti se, slagati se
koklatmak 1. caus. od koklamak 2.
koklatmamak nista ne dati, ne dati ni pri-
mirisati; metelik kimseye
nikom ne da gros
mirisanje
kokmak (-ar) 1. mirisati; bu iek pek
gzel kokuyor ovaj evet veoma lepo mi-
rise 2. zaudarati; satrunuti, pokvariti se (o
hrani, namirnicama) 3. fig. mirisati na, slu-
titi (da ce se nesto dogoditi); bir ktlk -
mirisati na eko zlo; kokuyor mirise
na rat
1. smrdljiv; ukvaren 2. fig.
olenjen, lenj
koko arg. kokain
kokona 1. arh. iena (hriscanka) 2. fig.
iena skiona gizdanju; - gibi gizdavica
kokore kul. jagnjeca crevca
kokoroz 1 kukuruz ll fig. ruzan, na-
karadan
kokorozlanmak pretiti, izazivati; prko-
siti
kokot kokota, javna zena, prostitutka
kokoz arg. "parajlija" praznih dzepova
(o onom ko se izdaje za bogatog, a nema
nista); bez prebijene pare
kokozlamak arg. ostati bez prebijene
par e
kokozluk besparica, nemasiina
kokteyl 1. koktel 2. koktel partija
koku 1. miris; - almak osecati m iris,
mirisati; njusiti; - sunu almak 1. ose-
cati miris cega 2. fig. nanjusiti, namirisati,
naslutiti; - su fig. razjasniti se,
izaci na videlo (o tajni, aferi i si.); pis -
smrad, zadah 2. miris, parfem; - s-
rnmek (na) mirisati se, parfemisati se 3.
arg. kokain
kokucu prodavac mirisa (lavandle, ko-
lonjske vode)
odorizacija
dati poseban miris
kokulu 1. mirisan; mirisljav; - sabun
mirisljav sapun 2. koji mirise na, koji se
oseca 3. u sastavu bat. naziva;-
mirisanka, mirisljava trava (Anthoxanthum
odoratum); - defne jeremicak crveni
(Daphne cneorum); - tilbahar mirisava vi-
tina (Ciematis flammula); - sprge otu
svodnjaea (Orobanche car-
yophyllacea); - lazarkinja, bro-
canica (Asperula odorata)
kokusuz bez mirisa
zaudarati; tn.Jiiti; et
meso se ukvarilo
v.
kokutmak ak. 1. zapahnuti, prozeti mi-
risom; sigara kokuttu cigarete su
usmrdele sobu 2. ukvariti, dovesti do tru-
lenja 3. zgaditi, izazvati gadjenje; de-
gutirati
kol 1. ruka; unu burmak (ili bk-
mek 1) svezati ko me ruke 2) fig. ukrotiti,
obuzdati koga; - una girmek uzeti
podruku; - anat. plecna kast 2.
rukav; - manzetna 3. rucica, drska
(aparata, masine); telefon - u telefonska
slusalica 4. rukavac; pritoka (reke, mora)
5. ogranak, odelenje; struka, grana, dis-
ciplina; - atmak (salmak ili uzatmak siiriti
se, razgranati se; demiryolu - u ze-
leznicki krak, sporedna pruga; sanayi -
industrijske grane 6. sekcija; odsek;
sanat tarihi - u sekcija istorije umetnosti
7. kolona, odelenje, grupa; patrola; - gez-
mek patrolirati; - u marsevska
kolona 8. ekipa, trupa; - u iiz-
vidjacka grupa 9. voj. krilo, bak; -
desno krilo 1 O. reza, zasun 11. vrat (gi-
tare, violine) 12. stup, debela grana (drve-
ta) 13. zica (kabla). 14. naslon za ruke (fo-
telje) o /-al - amak srdacno primiti;
- u budu yerinde lepo gradjen, stasit: - u
ostati bespomocan; /-al -
kolaylanmak
kanat olmak pomagati, stititi;
kolu olmak biti kome desna ruka; -
saliaya saliaya gelmek doci praznih ruku;
- u uzun fak, uticajan; - u mocan
ko la 1 1. stirak ll /-al ll - vurmak (u)
stirkati 2. klajster, lepak od skroba
kola2 bat. kola-orah (Cola acuminata)
lice koje stirka i pegla
stirkanje
kolaan arg. svrljanje, vrzmanje,
canje, muvanje; - etmek 1) vrzmati se,
smucati se, muvati se 2) kratko pogledati,
baciti pogled
ist. voj. cin izmedju kapetana i
majora (u osmanskoj vojsci
kolalamak ak. stirkati (rublje)
kolalanmak pass. od kolalamak
kolalatmak caus. od kolalamak
1. koji sadrZi stirak 2. ustirkan; -
gmlek ustirkana kosulja
kolan 1. !anak pojas (od svile ili vune)
2. kais, remen 3. kalan (konjski pasaj koji
drzi sedl0); - zmek (ili
popustiti kalan; - ekmek (ili
pritegnuti kalan 4. konopac ljulaske; - vur-
mak 1) razmahnuti ljuljasku 2) vezati
(sedlo) zakalan
kolay 1 lak, jednostavan; - ara-
mak (ili - bakmak) Irazili najlaksi
nacin (da se nesto uradi); - bul-
mak naci lak nacin (za posao);
gelmek doci do lakseg resinja (u radu) ll
lako, bez napora; - - lako O - gele (ili gel-
sin) srecan rad!
kolayca 1 prilicno lak ll lako, bez muke
sasvim la ko, bez po muke
kolaylamak ak. zavrsavati; biti pri kraju
(posla i si.); privoditi kraju
kolaylanmak biti pri kraju, primicati se
kraju
613

1. postali fak 2. otkloniti
se (o teskocama i si.) engel
smetnja je otklonjena
ak. 1. olaksati; otkloniti
teskoce 2. privesli kraju (posla i si.)
(-M 1. lakoca 2. olaksanje,
olaksica; 1-a/ - gstermek olaksati, po-
moci kome 3. sredstvo, nacin; mogucnost;
- bunu oktan da
sam imao moguccnosli, odavno bih to uci-
nio 4. udobnost, povoljnost, komfor
lako, bez teskoca
nar. narukvica, brazletna
predvodnik, vodja; set (ode-
lenja)
kolcu 1 . cuvar 2. nadglednik, nadzornik
kolak 1. duga rukavica; muf 2.
narukavnik (zakrpa na rukavu) 3. povez,
traka rta rukavu 4. nar. narukvica
saradnik, kompanjon; kolega na
po s lu
poslovna saradnja; rad na
istom postu
koledok anat. zucni kanal
kolej koledz
kolejli ucenik koledza
koleksiyon kolekcija, birka kolekcionar
koleksiyonculuk kolekcionarstvo
kolektif 1. kolektivni; - idarecilik ko-
lektivno rukovodjenje 2. zajedni nicki; - or-
drustvo sa ogranicenim jemslvom ll
kolekliv, zajednica
ak. kolektivizovati
kolektivizm kolektivizam
kolektr el. kaleklor
kolera kolera; - ya tutulmak oboleli od
kolere
oboleo od kolere
614
kolesterin, kolesterol med. halesierin
kolhaz kolhoz
koli paket, kale; posiljka
kalibasil med. kalibacil
koiik med. kolika, bolovi u slo-
maku
kolit (-ti) kolitis, zapalenje debelog
c reva
kollamak ak. 1. cekali, motrili; uygun
bir zaman - cekali pogodno vreme 2.
posmatrati, promatrati; pratili, slediti, is-
pitivati; - proucavati okolinu 3. stitili,
naklanjati; brinuli o kome); fakirleri - sla-
rati se o siramasima
kollanmak pass. od kollamak
kollu 1. s ... rukom; tek - jednoruk 2. s
rukavima; - gmlek kosulja sa kral-
kim rukavima 3. s ruckom, s ricicom; -
anahtar el rucna sklopka 4. s naslonom
(za ruke);- sandalye stolica sa
kolluk 1 1. manzetna ll 2. rukavac 3.
trakaoko rukava
kolluk2 policija zandarmerija
kolodyum hem. kolodijum (rastvor ce-
luloze u alkoholu)
koloidal hem. koloidni
kolait hem. koloid
kolokyum 1. kolokvijim 2. docentski
ispit
kolombiyum hem. niosijum
kolon 1 slubac, kolumna (novinska)
kolon2 anat. debelo crevo, cmar
kolani kolonija (u raznim znacenjima)
kolanya kolonjska voda
kolanyalist kolanizatar
kolordu voj. korpus; - slab
korpusa; - komandant kor-
pusa
kolarimetre kolorimetar
kolorimetri kolorimetrija
kolostrum kolostrum, mlezivo
kolpo udarac (u bilijaru)
kolsuz 1.bezruk, bez ruke 2. bez ru-
kava
koltuk pazuho, miska; -
pod pazuhom 2. naslonjaca, fotelja; sa-
- u fotelja; za ljuljanje 3. gradj.
bocna greda; bocni podupirac 4. kutak, za-
baceno mesto 5. ducancic, radnjica; mali
bife 6. fig. pomoc, potpora, 7.
komplimenat, pohvalna rec 8. fig. visok
polozaj, fotelja"; - borba za fo-
telje 9. arg. burdelj o - almak stititi,
uzeti pod pokroviteljstvo; - 1)
staka 2) fig. pomoc, podrska; - una
girmek steci podrsku, zadobiti naklonost; 1
-al - a girmek ozeniti se; - uze za
vezivanje broda; - kabarmak uob-
raziti se (dobijenim pohvalama); -
pomocni ulaz, ulaz za poslugu; - mey-
hanesi krcmica, birtijica (na drumu); - ta
olmak salj. ziveti na tudj racun, "grebati
se"; /-al - vermek laskati, ulizivati se
koltuku 1. izradjivac fotelja 2. starinar,
trgovac starim pokucstvom 3. krcmar, bir-
tijas 4. laskavac
koltukuluk laskanje, ulizivanje.
koltuklama komplimenat;
koltuklamak ak. 1. uzeti pod misku 2.
uzeti pod ruku 3. fig. uzeti pod zastitu, sti-
titi, naklanjati 4. laskati, delili komplimente
koltuklanmak pass. od koltuklamak
koltuklu sa naslonom za ruke (o fotelji)
koltukluk 1. podmetac
(uspod pazuha) 2. materijal za fotelje (tka-
nina i si.)
kolje ogrlica
kolyoz zool. spanska skusa (Scomber
colias)
komiklik
kolza bat. repica (Brassica napus)
kom nar. 1. staja (za sitnu. stoku) 2.
Ciitluk
koma med. ko ma; - ya girmek.1) pasti
u komu 2) fig. izgubiti glavu, biti van sebe;
- ya sokmak arg. isprebijati
komak v. koymak
u komi, u stanju kome; -
etmek 1) nasmrt isprebijati; 2) veoma iz-
nervirati; - olmak premoriti se
komandit; - (ili trg. ko-
manditno drstvo; - sermaye komanditni
kapital
komanditer komanditar, komanditisi
(ulagac u komanditsko drustvo)
komando voj. 1. komandos; ko-
mandoska jedinica 2. fig. udarna snaga
kombayn kombajn
kombina kombinat; - pol-
joprivredni kombinat
kombine; - etmek kombinovati
kombinezon 1. kombinezon, kombine
(zenski) 2. fig. kombinacija, aranzman
(poslovni)
kombinezoncu kombinator
komedi v. komedya
komedya komedija; tra-
gikomedija; fars - farsa
komedijas
komik 1. komican, smesan; - duruma
gelmek doci u komicnu situaciju; - sahne
komicar; - e igrati komicnu ulogu
postati smesan (ko-
mican)
komiklik komicna situacija; komicnost
postali smesan (ko-
mican)
komiklik komicna situacija; komicnost
615
korninform
Korninform Korninform
Komintern Kornintema
komiser komesar; polis - i policijski
komesar
komiserlik 1. komesarijat 2. ko-
mesarstvo
komisyon 1. komisija ( u raznim zna-
cenjima; imtihan - u ispitna komisija;
karma - mesovita komisija 2. posrednicka
nagrada, provizija
komisyoncu trgovacki postrednik, ko-
misionar
konisyonculuk posrednistvo (u trgo-
vivini)
komita tajna politicka organizacija; tajni
sa vet
komita (clan tajne or-
ganizacije)
komitluk, komitovanje
komite komitet, odborj askeri -
komitet; organizasyon - si organizacioni
odbor; yrtme - si izvrsni komite!, izvr-
sniodbor
komodin komodo
komodor mor. komodor
kornot (-du) komoda, ormaric
kompansasyon kompenzacija
zel. kupe
komple 1 1. pun; kompletan, podpun
2.fig. savrsen, kompletan (o coveku) ll
komplet, garnitura
kompleks 1. komplaksan, slozen,
sastavljen, pomesan ll kompleks;
komplike komplikovan, slozen;
etmek iskomplikovati
kompliman 1. kompliment; - yapmak
davati komplimente 2. laskanje
komplo zavera; - kurmak pripremati
zaveru
616
komplocu zaverenik
komposto kompot
kompozisyon 1. sastav, kompozicija 2.
muz. kompozicija
kompozitr muz. kompozitor;
komprador komprador
kompres med. zavoj
kompresr teh. kompresor
komprime 1. tableta, pilula; pirarnidon
- si tabieta piramidona 2.fig. povrsono
znanje (o odredjenoj temi)
kompter, komptr kompjuter
sused, komsija; - najblizi
sused ll susedan; susedski; - lke su-
sedni ugao; - evirmek
cesto odlaziti; ucestati s posetama; -
unun - ya kaz g-
rnr covek uvek zavidi imatku drugih i u
njegovih ocima je mnogo vredniji od sops-
tvenog
susedtvo, komsiluk; su-
sedski odnosi; - etmek (ili yapmak) raz-
govarati, imati dobre odnose sa susedima;
iyi - dobrosusedski odnosi
komut komanda; zapovest; naredba;
ct. emir; - kulesi mor. komandni toranj;
ol" - u komanda "mirno"
komuta voj. komanda, komandovanje;
- heyeti komandni sastav; - ko-
mandni punkt; - yeri ko-
mandno- stabne vezba; ama - ko-
manda za otvaranje vatre; icra -
izvrsna komanda
komutan 1. komandir; komandant;
alay - komandant puka; batarya - ko-
mandir baterije; blk - komandir cete;
vrhovni komandant, glav-
nokomandujuci; ordu - komandant ar-
mije
1. zapovednistvo, ko-
manda; stab; byk - vrhovna komanda;
- komanda fronta; hudut - komanda
pogranicnih jedinica; kara kuvettlerii -
komanda kopnenih snaga 2. komandalura
komn komuna; zajednica
komniskasyon komunikacija; ct. ile-
- sredstva komuniskacija
komnist (-ti) 1 komunisit; -
savez komunista; - partisi komunisticka
partija ll komunisticki
komnistlik v. komnizm
komnizm komunizam
komnyon rel. pricesca; - yapmak pri-
cestiti se
komtatr el. komutatar
konak1 1. konak, rezidencija; po-
rodicna kuca, vila; - yavrusu kuea koja
podseea na konak; hkmet - upravna
zgrada zgrada (Lokalnih vlasti, kaj-
makama); nacelstvo 2. konak prenociste;
nocenje; - vermek primiti na konak, dati
prenokiste 3. voj. konak nastamba;4. arh.
dan hoda, jednodnevi put, prevaljen put
(za jedan dan) O - gibi ;ravi dvorac (o ve-
likoj i lepoj kuci)
konak2 nar. temenjaca (kod odoj-
cadi)
konak3 biol. zivotinja ili biljka na
kojkoj zivi parazil
1. arh. konacar (lice koje osi-
gurava koniciste 2. v. konak3
konaklama nocenje
konaklamak konaciti, nocivati, pre-
nociti (za vreme putovanja)
1 mesto za konacenje 2. put
od uednog dana hoda
konar ger koji vodi nomadski zivot
(oplemenu)
konca v. gonca
koncolos v. karakoncolos
kongre
kon (-cu) sara (cizme)
konerto koncert; keman - su koncert
za violinu
konina vrsta kartaske igre (u kojkoj se
ne upotrebljavaju karte od trojke do ses-
tice)
kondansatr kondenzator
kondisyon sp. kondicija, fizikeka spre-
ma
kondurmak ak. dat. 1 . stavljati, metati
2. nataci, natanuki; prikaciti, zakaciti
smestiti, zbrinuti (na konaciste) 4. voj. raz-
mestiti (trupe) 5. pripisati, natovariti, op-
tuziti 6. uzvratiti, brzo odgovoriti
kondktr kondukter
kondktrlk zanimanje konduktera
konfederasyon konfederacija
konfederatif konfederalivan
konfeksiyon konfekcija
konfeksiyoncu konfekcionar
konferans 1. predavanje; - vermek
dr2ati predavanje 2. konferencija; -
mirovna konferecija; - kon-
ferencija za stampu; -
konferencija o razoruzanju
1 . predavac; govornik, be-
sed ni k 2. konferansije
konfeti kofeta
konfor konfor, udonost
konforlu konforan, fdoban
konformist konformista
konformiz konformizam
konforsuz neudoban, nekonforan
konglomera konglomerat
kon gvde stablo bez grana (urme,
palme)
kongre kongres;
617
koni
koni konus, kupa; cf. mahrut
kon ik konusan; N kesit konusni presek
koniklik konusnost
v.
konjonktivit (-li} med. konjunklivilis
konjonktur konjuktura
konkasr gradj. drobilica
konkav fiz. konkavan, udubljen; ct. i-
bkey
konkordata 1. konkordal 2. jur. ek.
sporazum izmedju bankrota i kreditora
konkre konkrelan; ct. somut
konkur konkurs; cf.
konkurhipik konjske Irke
konma smestaj; N reon
smestaja
konmak 1 (-ar) dat. 1. spusliti se, pasti;
stali na (o pticama, leptiru, pi':eli); i
zerine pcela je slala na
evet 2. odsesti; 3. fig. dobiti bez truda; ha-
N doci na gotovo; dobili bez truda;
servete N pasti na bogatstvo; lako se obo-
gatiti 3. prizemiti se, spustiti se (o avionu)
o kona gee vodili nomadski zivot
konmak2 (-ur) dat. pass. od komak
konsa gusa (ptice)
konsantrasjon 1. koncentracija; cf. de-
2. psih. koncentracija, us-
redsredjenost (paznje)
konsantre; etmek koncentrisati
(paznju, snagu i si.)
konseptalizm til. konceptualizam; ct.

konser koncert; N salonu koncertna
dvorna; N vermek prirediti koncert
koncerto v. koncerto
konservatuvar konzervatorijum
konserve konzerva
618
konserveeilik proizvodnja ili prodaja
konzervi
konsey savet; Gvenlik N i Savet bez-
bednosti (UN); lcra N i izvrsno vece
konsil re/. koncil; sinod
konsol 1. arhit. konzola, nosac 2. or-
maric
konsolidasyon konsolidacija
konsolide odlozen, reprogramiran (o
dugu)
konsolist ek. konsolidevan dug, dug sa
placanjem kamata
konsoliti kupac (akcija ili obligacija)
konsolos konzul; N vi-
cekonzul; 1 - generalni konzul
konsoloshane konzulat (zgrada)
konsolosluk 1. konzulstvo, konzulska
sluzba; - konzularna kon-
vencija 2. konzulat; N generalni kon-
zulat
konsamasyon konzumacija; - mec-
buri konzumacija nije obavezna
konsomatris barska dama, za-
bavljacica gostiju
konson, konsonant suglasnik; ct.
nsz
konsorsiyum konzorcijum
konsulto v. konsltasyon
konsl ist. konzul (u Starom Rimu i u
Francuskoj (1799-1804)
konsltasyon med. konzilijum
trg. konosman, pomorski
tovarni list
kont kont, grof; - gibi elegantno ode-
ven; - gibi ziveti u izobilju, ziveti
kao grof
kontak 1 1. el. kontakt; -
auto. kljuc za paljenje; - yapmak napraviti
kontakt 2. fig. veza; - kurmak ostvariti
vezu ll arg. neuravnotozen, udaren, cak-
nut
kontekst kontekst
kontenjan kvota; kontigent
kontes kontesa
kontra 1 protiv; - gitmek protiviti se;
oponirati ll furnir; sperploca
muz. kontraalt, duboki alt
kontrast kontrast, suprotnst
kontrat ugovor; - imzalamak pot-
pisati ugovor; - yapmak zakli ucitiugovor
kontratak sp. kontranapad
kontrbas muz. kontrabas
kontrabasisi
pod ugovorom; ugovorni
kontrol (-l) 1. kontrola; provera; - al-
almak 1) sprei':iti 2) zaustaviti (sirenje
bolesti) 3) ugasiti pozar; - dinleyicisi mo-
nitor; - etmek kontrolisati; -. kulesi av.
kontrolni toranj; - kuponu kontrcini
kupon; - saati kontrolni sat;. gmrk -
carinska kontrola - strogo kontrola 2.
kontrolar
'kontrolr kontrolor
kontrolrlk posao kontrolora, kont-
rolisanje
kontrplak furnir
konu tema, size; predmet; cf. mevzu; -
bibl. predmetni katalog; sz -
su predmet razgovora
konuk gost; cf. misafir; -ekip sp.
gostujuca ekipa; - etmek (u) gostiti
koga (u kuci); - evi gostionica; /-al - gel-
mek doci u goste; - gost-radnik, gas-
tarbajter; - gostinska soba; -
olmak biti u gostima

konuku pratilac gostiju (ob. stranih);
konuklamak ak. (u) gostiti
konukluk 1. gostovanje, poseta 2.
svratiste, gostionica, krcma
konu svi susedi, sav
konuksever gostoljubiv, gostoprimljiu
konukseverlik gostoljubivost, gos-
toprimstvo
konulmak dat. bez/. pass. od konmak
konum 1 . geog. polozaj, pozicija 2. fig.
pozicija, mesto; situacija;
konur nar. crnputast, mrk; - al at konj
svetlokestenjaste boje
1. raspored, razmestaj 2. geog.
polozaj 3. voj. dislokacija, razmestaj trupa
(u odredjenoj oblasti)
govorljiv, prii':ljiu
govorljivost, pricljivost,
brbljivost
ak. razmestiti, ras-
porediti; voj. dislocirati (trupe)
1 . gl. im. od 2. iz-
laganje, govor, rec; - uvodna rec;
govor na otvaranju (konferencije, kong-
rasa i si.); - zavrsna rec, rec
na zatvaranju 3. razgovor; - soba
za primanje, soba za razgovore; telefon -
telefonski razgovor 4. predavanje
govornik (na mitingu, kon-
ferenciji)
1. govoriti; razgovarati; siz
ok iyi vi
vrlo dobro govorite francuski 2. ab/. raz-
govarati, raspravljati o; imtihandan ko-
razgovarali smo o ispitu 3.
drzati govor; drzati predavanje 4. ele-
gantno; izgledati 5. flertovati
caus. od onu
nateracu ga da govori
kolokvijum
i'

ucesnik na pregovorima
(konferencijama
pass. bez/. od
derste na casu se ne raz-
govara
konut1 prebivaliste, obitavaliste; stan;
cf. mesken
konut2 log. postufat
konvansiyon 1. dogovor, konvencija 2.
ist. Konvent (nacionalna konvencija za
vreme francuske revolucije)
konvansiyonel konvencionalan; tra-
dicionalan; - silahlar konvencionalno
oruzje
konveks konveksan, ispupcen; ct.
bkey
konveksiyon fiz. konvekcija
konvektr konvektor
konvertibl (konvertibilan (o novcu)
konvertibilite konvertibilnost
konvoy konvoj
konyak konjak
kooperatif kooperativa, zadruga; - bir-
zadruzni savez; mesken - i stambena
zadruga; - i poljoprivredna zadruga;
rtem - i proizvodna kooperacija
kooperatifi clan kooperative, zad-
rugar
kooperirati, udruziti
koordinasyon koordinacija, ko-
ordiniranje; - brosu koordinacioni biro
koordinat mat. koordinata; - sistemi
koordinatni sistem
koordinatr koordinator
koordine; - etmek koordinirati, usk-
ladjivati
pass. od koparmak
koparmak ak. 1. istrgnuti, izvuci; otr-
620
gnuti, otkinuti; iscupati; iek - iskidati
evet 2. praviti, dizati (galamu, buku);
- kriknuti; velveleyi - jaukati 3. fig. s
mukom dobiti, iscupati, izvuci; iskamciti;
ondan bu - kolay nije bilo
lako iscupati od njega ovu knjigu o ko-
atmak 1) otkinuti 2) fig. ne in-
teresovati se, prekinuti vezu; ne pridavati
vaznost; toz - iCi veoma brzo, juriti, leteti;
kopartmak caus. od koparmak
kopa kopca
kopalamak ak. zakopca (va) ti
kopalanmak zakopcati se
1 . s kopcom 2. zakopcan
kopek kopejka (stoti deo ruske rublje)
kopil 1. nevaljalac, mangup, besp-
rizornik 2. kopile
kopkoyu potpuno gust; sasvim tarnan
kopmak (-ar) 1. (po) kidati se, (po) pu-
cati, rasprsnuti se, tel koptu zica se pre-
kinula 2. otkinuti se, otpasti; skinuti se (o
povezu); koptu dugme se iskidalo
3. fig. dici se; buknuti, planuti;
koptu podigla se oluja; harp koptu buk-
nuo je rat 4. osloboditi se cega, prekinuti s
cime; evremdeki kop-
prekinuo sam veze sa ljudima iz
svoje sredine S. fig. jako boleti, kidati, raz-
dirati; midem kopuyor cupa me u zelucu,
razdire me zeludac 6. dijal. trcati; o kopup
gelmek doci iz dalekog mesta
kopoy lovacki pas (klempavih usiju)
kopuk otkinut, iskidan (o dug-
meti i si.) ll fig. odrpanac; probisvet, skit-
nica.
kopuntu odlomak, krhotina; iver
kopuz kobuz, kobza (staroturski mu-
zicki zicani instrument)
kopuzcu svirac na kobuzu
kopya 1. kopija; -
okopirati; - makinesi aparat za kopiranje 2.
umet. kopiranje, podrazavanje; tablonun
- reprodukcija slike 3. prepisivanje (na
casu, pismenom - ekmek (ili yap-
mak) prepisivati
1. kopista, onaj koji kopira; -
ressam slikar 3. prepisivac (na is-
pitu)
kopiranje
kor 1 zar, ugljen; - dkmek pretvo;iti se
uzar
kor2 skr. od kolordu; - general ko-
mandant korpusa
koral (-li) koral (crkvena horska pesma)
koramiral vice-admiral
kordiplomatik diplomatski kor;
kordon 1. naramenica (na
jojnoj uniformi) 2. lancic (za sat) 3. ivica,
porub, venac 4. arhit. gornji venac (na
simsu) 5. kordon (lanac vojnickih ili po-
licijskih straza ); polis - u policijski kordon
6. karniz, karniza
korelasyon korelacija, uzajamni odnos
Koreli Koreanac
koreograf koreograf
koreografi koreografija
korgeneral (-li) general-pukovnik
korgenerallik cin general-pukovnika
korida borba s bikovima
koridor hodnik; prolaz
korindon min. korund
korkak plasljiV, bojazljiv
plasljivost, bojazljivost
korkmak (-ar) 1. bojati se, plasiti se,
osecati strah; - se
mraka; kerdi glgesinden - se
sopstvene senke 2. brinuti, strepeti; kor-
ge bojim se zakasnicu
3. dat. ustrucavati se, snebivati se; pos-
tovati, gajiti postovanje prema kome 4. ne
korna
usudjivati se; korkuyor
ne usudjuje se da izadje na ulicu <> kork-
gelmek (ili
ramak) dogoditi se lose (od cega se stre-
pelo)
korkmaz neustrasiv, hrabar
korku 1. strah, bojazan; - samak se-
jati strah; - salmak ulivati strah; sirili
/-al - vermek plasiti,
yer - su klaustrofobija; meydan -
su agorafobija 2. briga, nemir, nes-
pokojstvo; - (ili - ya
uznemiriti se, zebnju 3. opasnost;
rizik; <> - bekler (ili u strahu
su velike oci
korkulmak abi. bez/. od korkmak; im-
tihandan korkulur mu? zar se treba bo-
jati ispita?
korkulu koji uliva
- rya san, kosmar 2. opa-
san, rizican; <> - rya grmektense uya-
yatmak bolje je oprezan
nego patili
korkuluk 1. strasilo (za ptice) 2. plot,
ograda 3. balustrada, gelender 4. teh. osi-
gurac 4. balcak (sablje)
korkun 1. strasan, uzasan; - grizli
(Ursus horribilis) 2. lig. opasan; -
strasna nesreca; - rzgar jak
vetar
korkunluk uzas, uzasno
korkusuz 1. neustrasiv, smeo 2. be-
zopasan; siguran
korkusuzca smelo, odvazno
korkusuzluk 1. smelost, odvaznost 2.
bezbednost
korkutmak ak. 1. plasiti, 2.
pretiti, ugrozavati
korluk manga!
korna auto. truba, sirena; - almak tru-
biti
621
korner korner; - v.
kornet (-ti) muz. kornet, rog
karniza
korno 1. arh. rog (sredstvo pozivanja u
borbama) 2. rog za barut, barutnica
koro hor; - halidende u horu; -
horovodja
korsan gusar, pirat
gusarstvo, piratstvo; hava -
vazdusno piratstvo; otimanje aviona
korse steznik
kort tenisko igraliste
korte udvaranje, flert; - yapmak (ili
etmek) udvarati se, flertovati
kortej svecana povorka; procesija
kortizon med. kortizon
kortizonlu s kortizonom; - ilalar kor-
tizonski lekovi
koru sumica, gaj, lug
korucu lugar, sumar; cuvar polja, pol-
jak
koruculuk zanimanje lugara; posao
poljaka
korugan vojbunker
koruk zelene, kiselo grozdje
koruluk sumica, gaj; sumarica
koruma zastita, odbrana; briga, sta-
ranje;cf. muhafaza - zastitni -
tedbirleri zastitne mere; - voj.
zona odbrane
korumak 1. ab/. braniti; stititi, cuvati 2.
ak. abi. braniti, cuvati -
zastititi narod od malarije 3. pokrivati (tros-
kove) 4. fig. cuvati, odrzavati; gelenekleri
- cuvati tradicije
korun anat. epiderm
korunak utociste, pribeziste
622
korunca omot; navlaka, futrola
korun dokusu anat. rozasto tkivo
korunga bot. grahorica, divlja detelina,
(Onobrychis sativa)
korunma 1. gl. im. od korunmak 2. zas-
tita, odbrana; samozastita 3. med. pro-
filaksa
korunmak 1. pass. od korumak 2. ab/.
braniti se, stilili se
korutmak caus. od korumak
koruyucu odbrambeni, zastitni; pro-
filaktican ll 1. cuvar, 2. zastitnik,
pokrovitelj O - sistem soc. ek. pro-
tekcionizam
korvet mor. koNeta; - kapetan
koNete
korza mor. podvodno zaplitanje sid-
renih lanaca
kosins mor. kosinus
koskoca ogroman, prevelik, enorman;
- krupan mladic; - og-
roman grad
koskocaman veoma velik, ogroman
kostak nar. lepo odeven, elegantan
kostik kaustian, koji nagriza; - soda
kausticna soda
kostm odelo; kostim (zenski)
kostmlk pogodan za kostim (ma-
terijal); - tkanina za kostim
nar. 1. par, dvojke 2. sve zajedno;
- zajedno astareli (govori se kao
zelja mladencima)
gram. kopula, sufiks pre-
dikativnosti -dir,-dur, -dr)
1. jednovremenost, is-
tovremenost, paralelnost
nar. zaprega (par volova ili
konja)
nar. pregrst; bir - pirin pregrst
pirinca
1 . gl. im. od 2. /it.
kosma (nar, pesma koja se peva uz saz}
3. mor. rezervno uze (drvo}
hvatanje, zmurke (decja igra}
1 (-ar} 1. treati, juriti;
trcecim korakom! (komanda}
2. hitati, zuriti 3. trkati se (o konjima}; 4.fig.
sa post. - ; juriti za
cime, slediti; goniti; - juriti
za poslom O trceci (doci i si.}
tozmak poigravati, skakati; djipati
ak. dat. 1. pridruziti, pri-
pojiti; pridodati 2. (u} prezati, hvatati u zap-
regu; kzleri arabaya - upregnuti volove
u kola; fig. upregnuti; - upregnuti
koga u posao, opteretiti poslom 3. pos-
taviti uslov, usloviti; postaviti uslov
caus. od 1 ,2; -
poterati konja; topu - juriti za loptom 2.
brzo poslati 3. brzo odneti 4. juriti, raditi,
truditi se;
razboleo se jureci za poslom
trka; - trkacki
- trkacki konj; - koparmak jurnuti, po-
leteti .kao bez glave; - yolu trkacka staza;
at - su konnjska trka; bir - za tili cas, za
tren oka
trkac O - ptice trkacice
/it. stih; - dzrnek sas-
tavljati, pisati stihove 2. stihovano delo;
poezija
uslov; cf. siyasi - lar po-
liticki uslovi; uygun - lar povoljni uslovi
ak. usloviti, us-
lovljavati
prilagodjavati se; usag-
lasiti se (sa unapred postavljenim us-
'ovima}
uslovan; uslovljen, dogovoren,
utvrdjen, utanacen; jur. uslovan (o kazni,
presudi}
kota n
1 bez/. od 1; ba-
her taraftan
na poziv moga oca dojurili su sa svih stra-
na
1. dat. pripojiti se; prikljuciti
se, pridruziti se 2. upregnuti se (i fig. } .
- upregnuti se u posao; kz-
ler upregnuti volovi
1. pridodat, prukljucen, prid-
ruzen 2. zaprezni (o zivotinji); - topu ar-
tiljerija s konjskom vucom
bez uslova, neuslovljen
1. zaprezna oprema, ham 2.
zaprega; - u almak (ili skinuti
opremu; ispregnuti; - zaprezna
zivotinja
zapregnut, upregnut
1. arh. vojska, trupe 2. red; stroj;
- stati u red, obrazovati red 3.
nar. trka
nar. drug iz vojske
1. pratnja, pratioci 2. po-
magaci, saucesnici
trka, jurnjava
trcati (zajedno), rastrcati
se,razbezati se 2. komesati se muvati se O
- uzalud se truditi; nemati re-
zultata
bez/. (stalno) juriti; der-
saneden dersaneye - juriti iz ucionice u
ucionicu
geem. paralelan
fil. paraletizam
paralelnost
kot1 (-du) kod, skup oznaka
kot2 vrsta pamncnog stofa
kota fin. kurs; kotiranje (na berzi) 2. ek.
kvota
kotan nar. veliki plug
623
kotanjan
kotanjan mat. kotangens
pass. od kotarmak
kotarmak ak. 1. isprazniti 2. sipati; ser-
virati (jelo) 3. zavrsiti, okoncati; otaljavati
(posao)
kotlamak ak. obeleziti kote; oznaciti
razmere (na karti)
kol et ( -ti) kul. kotlet;
koletpane panirani kotlet; kotlet s hleb-
nim mrvicama
koton pamuk
kotra 1 mor. kuter, brzi jedrenjak
kotra2 malo ribarsko loviste stoku
kov nar. optuzba, kleveta; ogovaranje;
- etmek oklevetati, lazno optuziti; ocrniti
kova 1. kova 2. arg. golman ili tim koji
prima mnogo golova
Kova astr. Vodolija
kavalamaca suge (decja igra)
kovalamak ak. 1. goniti (begunca), ici u
poteru 2. oterati, odagnati 3. slediti, pratiti
kovalanmak pass. od kovalamak
bot. vezljika, zuka (Scirpus)
kovan 1. kosnica 2. caura, mahuna 3.
caura, kosUijica topovskog zrna;
- caura metka 4. teh. prsten, tulac otvor
za rucku (aparata)
(-ni) bat. matocina, pce-
linja trava (Mellissa officinalis)
v.
kovboy kauboj; - filmi vestern, ka-
ubojski film
kovcu spletkar; klevetnik
kovculuk klevetanje; spletkarenje, ogo-
varanje
kovdurmak od kovmak
kovlamak ak. klevetati, ogovarati, ola-
624
javati
kovmak (-ar) ak. 1. grubo oterati, is-
terati 2. goniti, juriti 3. izbaciti, udaljiti ( s
posla i si.)
kovucuk (-gu) bat. spora;
kovuk 1. supljina; pecina; lig. jazbina
2. anat. supljina, duplja 3. med. kaverna ll
supalj; - supalj zub
kovulmak pass. od kovmak
isterivanje, proterivanje; izg-
nanstvo
1. gl. im. od
2. jur. sudsko gonjenje
ak. goniti; slediti, pratiti;
jur. sudski goniti
koy geag. mali zaliv, zaton, uvala
koyacak nar. spremiste; kutija, po-
suda; kontejner
koyak nar. dolino
koyar usce
koygun nar. dirljiv, ganutljiv, pot-
resan
koymak (-ar) 1. ak. dat. staviti metnuti;
smestiti; koydum sta-
vio sam rublje u sanduk; ceblne
koydu stavio je novac u dzep 2. postaviti,
odrediti; bu beni koydular mene su
pestavili na ovaj posao; 3. ak. pustati, pus-
titi; Ieriye kimseyi nikoga ne
pustajte unutra! 4. ak. dat. dodati, do-
metnuti; biber (tuz) - zasoliti (za-
biberiti) jelo 5. ak. oznaciti, napisati
(datum, adresu) 6. ak. uvesti, ustanoviti
(kontrolu, pravila i si.) 7. ak. dirnuti, po-
goditi, ganuti; bu szler beni ok koydu
ove reci su me jako dirnule 8. ak. pustiti,
ostaviti; bizi a koydular ostavili su nas
gladne O yerde otluyor on
tapka u mestu; on uopste ne napreduje
koydunsa bul nestao je bestraga;
koyu 1. gust; nerazredjen; - st gusto
mleko 2. taman, zatvoren (o bojama); -
tamnozelen 3. pravi, istinski; ne-
patvoren; - devrimci istinski revolucionar
4. preteran, krajnji, ekstreman; okoreli,
zagrizen; - smrtni neprijatelj; -
solcu ekstremni leviear 5. fig. ziv, vatren;
- bir vatrena rasprava
1. zgusnjavati se, zgus-
nuti se 2. potamnjti, postati tarnan (za-
gasit) 3. fig. postati zivlji (o razgovoru,
raspravi)
ak. zgusnjavati, zgus-
nuti 2. potamniti, uciniti zagasitim (boju)
kovulmak 1. bez/. od koymak 2. dat.
prionuti, baciti se; prihvatiti se (cega);
- prihvatiti se posta, prionuti na posao 3.
v.
koyultmak v.
koyuluk 1. gustina, gustoca 2. za-
gasitost (boja) 3. fig. okorelost; fanaticnost
koyun1 111. ovca (Ovis);- eti ovcetina
- zatvaranje ovaca (utor) 2. fig.
ovca, krotak covek; naivko; -
tupog pogleda; - glup; - dede prig-
lup, blesav; - gibi kao ovca, krotak; - ka-
naivan, blesav 3. u sastavu bat. na-
ziva; - leska; - otu petrovac
(Agrimonia eupatoria); - konjska
griva, ustuk (Eupatorium cannabinum); -
loboda (Atriplex); -
pepeljuga (Teucrium polium) O - kaval
dinler gibi dinlemek nista ne razumeti,
gledati kao tele u sarena vrata; - un bu-
yerde keiye Abdurahman
elebi derler kad nema kise dobar je i
grad
koyun2 (-ynu) 1. nedra 2. grudi, prsa;
zagrljaj; - cebi dzep na grudima; -
una almak spavati s kime; - una gir-
mek fig. zagrliti; spavati s kime (zagrljen)
3. fig. krilo, okrilje O - - a u zagrljaju
(dvoje); - unda beslemek hraniti
zmiju u nedrima
koyuncu ovcar, uzgajivac ovaca
kozmogoni
koyunculuk ovearstvo
koyun gz bat. krasuljak, bela rada
Bellis perennis)
koyuntu dija/. bol, tuga, jad
koyuvermek, koyvermek ak. 1 . os-
loboditi, pustiti 2. dozvoliti, dopustiti 3. fig.
izliti (osecanja) ne suzdrzavati, dati odus-
ka
koz 1. orah (plod) 2. adut (u kartama)
3. fig. adut; - unu elinden almak izbiti
kome adut izruku; (son) - unu oynamak
upotrebiti poslednji adut; igrati na pos-
lednju kartu O - kaybetmek izgubiti, pro-
pustiti priliku; jur. izgubiti parnicu; -
mak 1) odigrati adut 2) uciniti pogresan
ko rak; /-al - unu 1) srediti ra-
cune, razracunati se s kime 2) otkloniti
nesporazum, saglasiti se; - vermek dati
mogucnost
koza 1. caura (svilene bube) 2. bat.
mahuna, caura O - ekilmek uvudi
se u svoju ljusturu, prekinutu veze sa oko-
linom, ni u sta se ne mesati
svilarstvo
kozak 1. v. kozatak 2. ist. metaina ku-
tija (u kojoj su sultani driali dokumenta i
pisma)
kozalak 1. V. koza (1. 2.) 2. Si- '
sarka; am - borova sisarka 3. zeleno
voce
bat. cetinari
kozalakSI sisarkast, U oblikU sisarke; -
bez anat. epifiza
koz helva, koz halva sa ara-
sima
koz m etik kozmetika ll kozmeticki
kozmetiki kozmeticar
kozmik astr. kosmicki; - kos-
mieki zraci
kozmogoni kosmogonija
625
: <
kozmografya
kozmografya kosmografija
kozmoloji kosmologija
kozmolojik kosmoloski
kozmonot kosmonaut
kozmopolit
mopolitski
kosmopolit ll
kozmopolitizm kosmopolitizam
kozmos kosmos
kos-
kek 1.arh. igrac, plesac (mus-
karac odeven u znesku odecu); - oyunu
cocek, cocecka igra 2. fig. vetropir, vet-
renjast covek
keke muz. vesela melodija za igru
kfte p cufte, valjusak
kfteci ll cuftedzija, spravljac pro-
davac cufteta
kftehor p salj. hvalisavac, raz-
metljivac
kfter kul. cufter, pekmez od grozdjane
si re
ktterlik grozdje ili siraza cufter
kftn uljana pogaca (od susama ili
lana)
khne p 1. star; oronuo, trosan; - bir
bina trosna zgrada 2. zastareo, preziveo;
- bir metot zastareo metod
khnernek 1. post-
rareti, postali trosan; pahabati se 2. zas-
tare (va) ti
khnelik 1. postarelost; trosnost, oro-
nulost; pohabanost 2. zastarelost
khnernek v.
kk 1 bot. koren; k - osnovni ko ren;
yumru - gomoljast, kvrgav koren 2. lonji
deo, dno, koren cega; - koren zuba,
zubni koren 3. komad, vezica; iki - may-
donoz tri vezice persuna 4. fig. osnova,
temelj; - ne .kibrit suyu dkmek (ili -
n kurutmak) iskoreniti; - salmak uko-
626
renili se, pustiti korene; - tutmak primiti
se (o biljci); fig. ukoreniti se, uhvatiti koren
5. poreklo, izvor; ct. kken; o ai-
lesinin - belli poreklo porodice
onog coveka nije paznato 6. gram. os-
nava, koren (reci) 7. mat. koren; kare -
kvadratni koren; kare- almak izvuci kvad-
ratni korak 8. hem radikal O - skmek ra-
dili tezak posao; - sktrmek muciti, na-
tovariti kome tezak posao
kk2 (-k) p arh. kljuc (za stimovanje
muz. instrumenata, sazova); - etmek sti-
movati
kk bilgisi v. kken bilimi
kk 1. bot. broc, crvenac
(Rubia tinctorum) 2. hem. alizarin
kk travar, prodavac lekovitog ko-
renja i trave
kkk bot. korenak
kken 1. vreza (tikve, lubenice, dinnje);
bu - de karpuz var na ovoj vrezi ima
pet lubenica 2. fig. poreklo, loza; izvornik
3. trg. poreklo robe (o proizvodnji ili
uvozu); - belgesi certifikat o poreklu robe
4. gram. osnova, koren
kken bilimi /ing. etimologija
kken bilimci etimolog
kken bilimsel etimalaski
kkenli poreklam
kkensel u vezi sporeklam
kkertrnek ak. agr. rasadjivati (sad-
nice, rasad)
kk v. kk (2.)
kklemek ak. 1 . cupati s korenom, is-
korenjivati (biljke) 2. vaditi korenje (iz
zemlje) 3. prosivati, stepovati 4. upletati
(male pletenice kose u vecu) 5. nar. sti-
movati (saz) 6. arg. dati gas (motoru), na-
gaziti
1. pustati korene 2. fig.
ukoreniti se; prodirati, ucvrscivati se
caus. od
kkl 1. s korenom, koji ima koren (o
biljci) 2. fig. korenit, radikalan; - reformlar
korenite reforme 2. fig. ukorenjen, uv-
rezen; - uvrezeno misljenje 4.
fig. visokog porekla, poznat; - aile poz-
nata familija
kk mantar gljivicni ko ren, mikoriza
kknar bot. jela (Abies)
kksap bot. podzemna stabljika
kksel korenski
kks bot. polukoren, rizoid
kksz 1. bez korena 2. lig. neosnovan
kkten korenit, radikalan; -
korenit preobrazaj; - srme nasledni; nas-
ledjen; plemenit
kktenci til. radikalan
kkencilik til. soc. radikalizim
kktendinci fundamentalist
kktendincilik fundamentalizam
gram. od istog korena; - sz-
ckler reci od istog korena (npr.
yolcu, yollamak)
kler gljivicna bolesi zitarica
kle 1. ist. rob 2. fig. rob, onaj koji ro-
buje cemu; - - si rob novca O -
niz ja, vas pokorni sluga; - n nar.
preklinjem vas! molim vas!
klece ropski; ponizno, poslusno
klecilik robovlasnistvo
postali rob; potcinjavati se
ak. porobljavati, pod-
jarmljivati; potcinjavati
klelik ropstvo, podjarmljenost; pot-
cinjenost; - robovlasnicki sistem
klemen ist. vojska sastavljena od ro-
bova
kle (-ci) bot. glavica (maka, sun-
kpek
cokreta i si.)
kmr 1 ugalj; - vurmak (ili arp-
mak) otrovati se ugljenmonoksidom; -
kalem ugljen, olovka za crtanje; -
rudnik uglja; odun - drveni ugalj; -
kameni ugalj; ll crn kao ugljen; -
veoma erne kose
kmrc 1. ugljar; cumurdzija 2. lozac
O - dnmek pogaraviti kao dim-
nicar
kmrclk zanimanje ugljara
kmren bot. divlji luk (AIIium ro-
tuntum)
ugljenisati se
ak. ugljenisati
kmrlk skladiste uglja, ugl-
jarnik
kpek pas; - kucka, kuja; av
- i lovacki pas; oban - i pastirski pas;
- i pas na lancu; kurt - i vucjak 2.fig.
pseto, podlac, podlac 3. u sastavu bot. i
zool. naziva; - ljubicica divlja
(Viola canina); - penesi bot. ladolez (Ca-
listegia sepium); - piresi zool. pasja buva
(Ctenocephalide canis) O - in
kemik atmak ucutkati koga milostinjom; -
e atsan yemez vrlo lose jelo, splacine; - i
durmaz vrlo lose mesto, bu-
varnik - gibi veran kao pas; - hav-
lamayla hava bulanmaz pas laje vetar
nosi; - - i yemez vrana vrani oci ne vadi;
- le yatan pire ile kalkar ko sa psima
leze, pun buva ustaje
kpek bot. beli tetrljan, totrljan
(Marrubium vulgare)
kpek zool. morski pas (Mus-
telus vulgaris)
kpek dili zool. riba-iverak (Piatessa
platessa)
kpek ocnjak (zub)
kpek 1. bot. cesljika (Cyno-
surus oristatus) 2. sp. zahvat u rvanju
627
kpekfenrnek
kpeklemek 1. nar. pasti od umora, biti
umaran kao pas 2. slabeti, gubiti snagu
zdravlje
kpekfenrnek ulagivati se (kao pas);
biti ponizan, ponizavati se
V. izgubi!i cas! ponizava!i
se
kpeklik 1. ulagivanje, ulizivanje; po-
nizavanje
kpek memesi med. cir pod pazuhom
- nar. divljiluk
kpek zm bot. pomocnica, crnog-
rozdak (Solanum nigrum)
skr. od kpek 1. podlac,
kuckin sin; - kpek pas, pasji sin 2. ne-
valjalac, hulja, gad
podmuklost; smicalica,
podvala
kpr 1. most, cuprija; - gz fOk,
svod mosta; - mostogradnja; - ke-
meri raspon, svod mosta 2. mor. ko-
mandni most, komandna mesto 3. fig.
most, veza; iki lkenin kltr kprleri
mostavi kulture dveju zemalja 4. most,
mostic (za zube) 5. preklopac (uzkatac) 6.
sp. most (zahvat u rvanju); stav (u gim-
nastici) O - besprizorna
deca; - nn ok su geti (ili
promenili su se uslovi; nema vise
starog vremena; - leri atmak odlucno
postupiti, nemali vremena za kolebanje; -
geineeye kadar demek ula-
givati se onom ko bi mogao cinili smetnje
dok se posao ne zavrsi; katkad treba s vu-
kovima zavijati
kpr 1. pocetak ili kraj mosta 2.
voj. mostobran; - kurmak obrazovati mos-
tobran; 3. fig. vazan polozaj; - tutmak
dobiti vazan polozaj
kprc 1. graditelj mostova 2. voj.
pontonjer
kprck (-g) 1. mostic 2. teh. kopca,
kvacica
kprck anat. kljucna kost,
kljucnjaca; - potkljucna ar-
terija
kprclk mostogradnja
kpk pena; - almak skidati
penu; - kepesi kasika za skidanje pene,
- gibi beo, lak
kpklenmek peniti se
kpkl s penom, penusav; -
penusavo vino
kpksz bez pene (jogurt, vino i sf.)
kplemek ak. prosivati (jorgan, jas-
tuk)
kprtmek 1. peniti se, pojavljivati se
(o peni); sabun kprd sapun je pustio
penu 2. fig. zapenusati se (od besa); raz-
jariti se, razbesneti se
kprtmek ak. zapenusiti, zapeniti; do-
vesti do zapenjenosti (konja)
penusanje
kr 1. slep, corav; - dilenci slepi pros-
jak; - roditi se slep 2. tup, is-
tupljen; - tup noz 3. slab, bled (o
svetlosti); - slaba svetlost; - lamba
skiljava lampa 4. fig. step, zatvoren, bez
izlaza; - hat slepa linija; - sokak slepa
ulica 5. bezivotan, pust, mrtav (o mestu) 6.
nerazuman, nesmotren; o - her
nije on nerazuman, sve shva-
ta 7. neprijatan, zao; - talih zia sreca 8.
fig. zamrsen, zapetljan, slozen; - mesele
zamrseno pitanje, neresiv problem o -
1) potreba za jelom 2) prozdrljivac,
zderonja; bomba neeksplodirana
bomba; - apa budak, pijuk; -
beller gibi uvek raditi na istinacin; dr2:ati
se kao slepac stapa; - melez,
zbrka, smutnja; pometnja; - duman gusta
magla; - otvoren, bez dlake na je-
ziku; - krsn demek nazvati pra-
vim imenom, reCi popu pop, bobu bob; -
- ne 1) slepo, postusno 2) nasumce,
naslepo; - - gzne sasvim
jasno, jasno kao dan; - zalutali
metak; - kurttan bile vazgememek cu-
vali i najbeznacajniji imetak; - ktk
mrtav pijan, corcutuk; - slu-
cajan pogodak (bez nisanjenja); - nokta
slepa mrlja (u oku); - (ili
proklet bio! oslepeo dabogda! -
zia sudbina; - n rast geldi i corava
koka nadje zrno - topal nemarno, ne-
potpuno; - le! po magli i mraku; - le
yatan kalkar ko spava sa slepim us-
taje zrikav
kr anat. 1. zadniveno
crevo, prvi deo debelog creva 2. slepo
crevo
kr 1. mrtav zavezak, mrtav
cvor 2. fig. Gordijev cvor, neresiv problem
kre p nar. mvavinje gnezdo, mravinjak
kr ebe zmurke (decja igra)
krelme 1. gl. im. od krelmek 2. biol.
atrofija
krelmek 1. istupiti se; kreldi
noz se istupio 2. presusiti, presahnuti;
memba kreldi izvor je presusio 3. ugasiti
se; kreliyor vatra se gasi 4. fig. iz-
gubiti vrednost (znacaj, sposobnost) 5. at-
rofirati 6. nestati, ugasitise (o porodici, ko-
lenu)
ledena kora (na snegu)
kr fare zool. slepo kuce (Spalax
typhlus)
krfez 1 zaliv ll fig. pust, zabit; - bir yer
pusto mesto
kr kandil 1 . kandilo slabe svetlosti 2.
arg. mrtav pijan
kr kaya podvodni greben, podvodna
stena (u moru)
krkuyu presusen bu nar (jama)
krlerneden 1. na nevidjeno 2. na-
sumce; - ve vurdu nasumce je opalio

i pogodio
krlenmek, 1. istupiti se 2.
ig. atrofirati 3. izgubiti vrednost (ugled,
sposobnost) 4. zatvoriti se zarasti (o rani,
ciru)
ak. istupiti
krletmek ak. 1. oslepiti, lisiti vida 2. is-
tupiti; otupiti, ublaziti; prigusiti; smanjiti 3.
oslabiti (moc, ugled) 4. voj. ucutkati, ne-
utralisati (neprijateljsku vatru)
krlk slepilo, slepoca;. fig. zas-
lepljenost, kratkovidost
kr ocak kuca bez dece
(-nu) 1. Keroglu (slavni na-
rodni junak) 2. nar. zena takoje oslovljava
suprug O ne-
razdvojan drug; bir bir Ayvaz
samo muz i zena (bez dece)
krpe mlad; svez; - fidan mlad iz-
danak; - mlada devojka; - vcut
mlado telo
krpecik veom svez
krpelik mladost; svezina, cilost
kr nar. krtica
krk 1. meh (kovacki); teh. meh
(za dovod vazduha u visoku pec) 2. meh
(harmonike, fijakera)
krk izradjivac mehova 2. fig. v. k-
rkleyici
krklemek ak. 1 . duvati mehovima;
- raspirivati, raspaljivati vatru 2. ras-
paljivati, podstrekavati, huskati
krlenmek pass. od krklemek
krkleyici podstrekac; smutljivac,
podbadac, huskac
krkl s mehom (fotografski aparat,
fijaker, harmonika)
zool. slepic, uzak (Typhlops-
vermicularis)
629
ks
ks 1 ll p. veli ki bubanj; - obuhvatiti noge protivnika (u rvaju) 2) sa-
neosetljiv; oguglao peti, sputiti (zivotinju)
ks2 ; - - zamisljeno, ne obracajuCi ksteklemek ak. 1. sapeti (zivottinju) 2.
paznju; - - yrmek ici zamisljeno, ni- fig. sputavati, ometati, kocili
kuda ne gledajuci
ks bubnjar
kse p cosav; - saka! retka b rada
1. zarai':, vatralj 2. ugarak, na-
gorela glavnja
ksele 1 koza (gruba); djon ll kozni, od
koze; cipele od grube koze o -
gibi tvrd kao djon (o mesu, mekim stva-
rima); - bestidan, bezoi':an;
ksele 1.:brus, belegija 2. min. pla-
vac, ploliocac 3. min. portir
kselik cosavost
ksem, ksemen 1. predvodnik stada
(o ovnu, jarcu) 2. krupan ovan ili jarac
(obui':en za borbu) 3. putovodja, vodii':, ka-
lauz
ksemenlik kalauzluk, zanimanje pu-
tovodje; - etmek kalauziti, voditi, po-
kazivati put
kskelmek dat. nar. sedeti oslonivsi se
na nestu
ksktrm potpuno ubogaljen, pa-
ralizovan
ksn uspaljenost pozuda;
ksnk nar. uspaljen, u periodu pa-
renja (o zivotinji);
ksnl erotii':an, i':ulan
ksnllk erotii':nost, i':ulnost
ksnlmek biti u periodu parenja us-
paliti se (o zenkama zivotinja)
kstebek 1. zool. krtica (Talpa eu-
ropaea) 2. (ili - illeti) skrofule, guke;
kstek 1. (kratak) lanac (za sa-
pinjarije zivotinja) 2. lancic (za sat i si.) 3.
fig. smetnja, prepreka o - vurmak 1) sp.
630
ksteklenmek pass. od ksteklemek
kstekli 1. sputan, sapet 2. s lani':icem,
na lani':ic 3. fig. sputan, vezanih ruku
p 1. ugao; - ugaoni kamen,
kamen temeljac 2. kulak, zapecak, cosak;
- bucak svi uglovi i zapecci; - de bu
cakta svuda, na svakom mestu 3. korner
(fudbalskog terena); - udarac sa ugla
4. deo, strana, kraj; yurdun her k
u svakom del u zemlje O - 1)
ugao ulice 2) obliznji, susedan; -
tutmak zauzeti uticajan polozaj; zauzeti
dobro mesto; - sine ekilmek povuci se,
osamiti se; - doktoru lekar bez pa-
cijenata; - povucen i':ovek; i':ovek
ko ji sedi u kui':i; - kapmaca tri':anje od
ugla do ugla (decja igra); - mfts par-
nii':ar; - ye oturmak udati se; - ye sin-
rnek skrivati se; pritajiti se
ugaoni gvozd, L gvozd
dijagonala
mladuni':e kamile
koso; dijagonalno
sa uglom; = ugaoni; -
petokraka zvezda; - trougaoni 2. uga-
oni, na ugao; uglast; - parantez uglasta
zagrada
p 1. zamak, palata 2. vila 3. mor.
topovska kula; - pozarna kula
arh. pozarnik, na po-
zarnoj kuli
ktek 1. stap, batina 2. udarac sta-
pom, cutek; /-al- atmak, (almak (ili vur-
mak) batina li; - yemek dobiti batine
kt los, rdjav; ruzan; - etmek lose
postupati, cinili zlo; - gzle bakmak lose
se odnositi prema kome; - gnler !eski
dani; - prostitutka; - kast zia na-
mera; - - 1) bez zelje, nevoljko, protiv
volje 2) brizno; - - brizno raz-
misljati; - ye kullanmak zloupotrebiti;
- sylemek govoriti ruzno o kome; - yola
skrenuti, poci losim putem (o
zeni); - ye yormak lose protumaciti, smat-
rati losim predzriakom
ktcl nedobronameran, pakostan,
zloban, maliciozan
ktlemek 1. ak. lose govoriti o kome;
huliti, klevetali 2. slabiti, poboljevati 3.
pasti kvalititom, pakvarili se (o stvarima)
ktlenmek pass. od ktlemek
1. pogorsati se, pokvariti
se; havalar vreme se; pogorsalo
2. krenuti losim putem, posrnuti (o zeni)
ak. pogorsati, pokvari
ktleyici koji huli, koji kleveta (o reci)
ktlk 1 . nevaljanost, pokvarenost;
losa cega 2. zlo, nevolja; -
n dilemek zeleti kome zlo; - etmek (ili
yapmak) cinili zlo; ruzno se ponasati
ktlk smutljivac
ktmsemek ak. smatrati losim, gle-
dati crno
ktmser pesimistican; pesimista;
ktmserlik pesimizam
ktrm 1. djuturum, oduzet, ne-
pokreton, pardizovan 2. lig. neaktivan, pa-
ralizovan Q - olmak (ili kalmak) biti odu-
zet, biti paralizovan (i lig.)
paralizovati se, odu-
zeti se
ktrmlk 1. oduzetost, paraliza;
obogaljenost, djuturumluk 2. lig. pa-
ralisanost
ky selo; - seljak; -
kredi
kulak; - 1) u laz u selo 2) seoski
prvak, najuticajniji covek u selu; - den
gme migracija u grad; - seoska
drustvena prostorija (za skupdve i pri-
manje gostiju); - sosyolojisi sociologija
se la
suseljanin, iz istog sela
soc. ruralizacija gradova (se-
oskom migracijom)
kyl seljak, seljanin
kylk mesto na kome je selo
kyllk seljastvo; polozaj seljaka
kz zeravica; zar
kzleme jelo na zaru
kzlemek ak. peci na zaru (meco,
povrce, testo)
kraft cvrst papir za ambalazu
kral 1 . kralj; - dan ok olmak
biti veci monarhista od kralja; - naibi re-
gen! 2. lig. kralj, vrhunski majstor u ovojoj
profesiji; futbol - kralj fudbala 3. bogat
poslovan covek; petrol - kralj nafte
rojalista
rojalizam
kralie kraljica (i lig. ); gzellik - si
kraljica lepote
kraliyet v.
1. kraljevina 2. kraljevstvo
kramp grc, spazam; - girmek zgrcitise
krank kurbla, obrtaljka, rucica za pal-
jenje motora
krater krater (vulkana)
kravat kravata
s kravatom
sp. kraul (plivacki stil)
kreatr kreator (ob. modni)
kredi 1. kredit; /-al - amak otvoriti kre-
631
krem
dit; dati zajam; - mektubu kreditno pismo,
akreditiv; - otvoreni kreditj uzun va-
deli - dugorocni kredit 2. postovanje, uva-
zavanje; poverenje; - si lig. iz-
gubiti ugled; - sini
diskreditovati, srozati ugled
krem 1. krema, pomada 2. svetlozuta,
krem boja
krema 1. kul. krem 2. skorup; pavlaka
s kremom; - pasta kolac sa
kremom; - turta torta sa kremom
krematoryum krematorijum
kremlemek ak. mazati, prelivati kre-
mom
kreozot hem. kreozot
krep tekst. krep
krepon tekst. krepon
v. ocuk
kreten med. kreten
kretenizm kretenizam
kreton tekst. kreton
krezol hem. lizol
kriket sp. kriket
kriko teh. dizalica {automobila i sf.)
kriminolog kriminolog
kriminoloji krminologija
kripto skriven; tajna
kriptolog kriptolog, deSifrant {tajnih pi-
sama
kriptoloji kriptologija
kripton hem. kripton
kristal {-li) 1 kristal ll kristalan, od kris-
tala
kristalizacija
kristalizovati se
kristalait kristaloid
632
kriter (yum) kriterijum, merilo
ki ritik 1 1. kritika; ct. 2. kri-
tacar ll kritican, opasan; - durum kriticno
stanje
kritisizm til. kriticizam
kriz 1 . kriza; - geirmek pretrpeti krizu
2. med. napad kalp - i napad
krizalit { -ti) biol. lutka
krizantem hrizantema; ct.
kroki kroki, skica, crtez; - sini almak
skicirati
krokodil obradjena krokodilska koza
mak skicirati
krom hem. hrom
kromaj hromiranje
kromatin biol. hromatin
kromatotor biol. hromatofora
kromoplast biol. hromoplast
kromosfer astr. hromosfera
kromozom biol. hromozom
kron kruna, cehuslovacka novcana je-
dinica
kronik 1 hronika ll hronican; - has-
hronicna bolest
kronoloji hronologija
kronolojik hronoloski
kronometre hronometar
kros sp. kros
krupiye krupije
kruvazr mor. krstarica
ksenon hem. ksenon
ksilofon muz. ksilofon
kuafr frizer
kuartet muz. kvartet
s ile nar. zajednicki raditi
kubat nar. 1 grup, neotesan ll grubijan
grubost, neuljudnost, ne-
uctivost
kubbe a kube, kupola; svod; cami - si
kupola dzamije Kubbe ist. palata na
sultanskom dvoru (za sednice vezira u
Topkapi Saraju)
kubbeli s kupolom;
kubbesiz bez kupale
kubur 1. kanalizaciona cev (klozeta) 2.
dugacka futrola. arh. kubura; - gibi
mak pucati iz kubure - (o pan-
talonama)
kuburluk arh. 1. futrola za kuburu 2.
barutnica, posuda za barut
kucak 1. narucje; prsa, nedra; /-al
- amak fig. prigrliti, primili rasirenih ruku;
/-11 - ma almak uzeti u narucje (dete); -
dojence; - ma pasti
kome u sake, naci se u nevolji; - - a u
zagrljaju (jedno s drugim); - tan - a do-
imati mnoge veze (o zeni} 2. na-
rucje, narucaj; naramak; bir - odun na-
rucje drva; bir - selam mnogo pozdrava; 1
- ma oturmak sedeti kome na ko-
lenima
kucaklamak ak. 1. zagrliti; uzeti 1:1 na-
rucje, nositi na prsima 2. okruzivati, obuh-
vatati; kucaklayan tepeler brda
koja okruzuju grad
kucaklanmak pass. od kucaklamak
s ile 1. griili se 2. prep-
litati se ukrsatati se (o granama
grljenje; zagrljaj
kuu: - - 1 kuc! kuc! (dozivanje psa u
decjem govoru) ll pas, kuca
kudas a re/. pricest, pricesce (kod hris-
cana); - almak pricestiti se
kudret ( -ti) a 1. si la, snaga, moc;
askeri - vojna sila, vojni potencijal;
- i vucna sila vojni potencijal; " i
ku ka
vucna sila 2. svemoc (boga) 3. spo-
sobnost, nadarenost; 4. bogatsvo; imetak
5. priroda - ten prirodan; - ter-
maini izvor, banja; - mana, ne-
besni hleb (po bibliji); - topu grmljavina,
grom
kudretli silan, mocan, snazan; - bir sa-
talentovan, snazan umetnik
kudret bot. momordika, karanca
(Momordica sharantia)
kudretsiz slab, nemocan, bespomocan
kudretsizlik nemoc; bespomocnost;
nesposobnost
kudurgan besan; razjaren
jarost, gnev, razdrazenost
kudurmak 1. oboleti od besnila, po-
besneti 2. fig. razbesneti se, razgneviti se;
gnevno, besno 3. pos-
tali nemiran (nestasan); pomahnitati, po-
vileniti; ocuklar kudurdu deca su po-
vilenila
kudurtmak ak. dovesti do besa, raz-
besneti, razjariti
kuduruk 1. pobesneo (o coveku, zi-
votinji) 2. fig. besan, jarostan, pornaman 3.
vrlo nesiasan (o detetu)
kuduz 1 besan; - kpek besan pas; fig.
razjarEm, neobuzdan ll besnilo 3. (ili -
hidrofobija, strah od vode
kuduz zoo/. spanska musica
(Cantharis)
kuduz otu bot. zumenica, zutenica
kfi <Jkufi pismo (arapsko)
zoo/. labud (Cygnus olor); - gibi
tanan, vitak (o telu)
nar. gugutati (o golubu)
kuintet muz. kvintet
ku ka 1 klupko, klupce; smotuljak
kuka2 1 bot. kokos (Cocos nucifera) ll
kokosov, od kokosa
633
'
1
i
!!
'
'. :.it ,,
kukla
kukla 1. lutka; fig. marioneta; -
hkumeti marionetska vlada; - tiyatrosu
pozoriste lutaka 2. velika lutka za odecu,
maneken O - oynuyor je li mnogo
smesno?
lutkar, marionetist, glumac u
pozoristu lutaka
fig. ponasanje prema zelji
drugoga
kukuleta kapuljaca, kukuljica
kukumav zoo/. kukumavka, cuk (At-
hene noctua) O - gibi sam, bez igde
ikoga; - gibi durmak biti za-
misljen i polisten
kul 1. rob (i fig.); - unuz vas pokorni
sluga; /-af - kurban olmak biti veoma
odan 2. bozji rob, smrtnik (o coveku u od-
nosu na boga) O - kusursuz olmaz nema
nepogresivog coveka; - taksimi jednaka
podela, delenje na ravne casti; -;
pas/. dok dete
ne zaplace, mali ga se ne seca
kula ridj, zuckastosiv (o boji konja); -at
kul as
kula hvat; - - u punoj meri, pot-
puno
kulalamak ak. 1. (iz) meriti hvatovima
2. plivati leptir stilom
zoo/. uvolaza (Forficula
auricularia)
kulak 1. anat. uvo, uho; - davulu
bubna opna; - kepesi usna skoljka; -
kiri cerumen, usna - yolu slusni
kanal 2. skrge 3. muz. civija, kljuc za za-
tezanje zica 4. fig. cujnost 5. rucica, drzak
(!onca, serpe) 6. knedlica, mesna loptica
(za supu) o - amak pazljivo slusati;
- tvrd na usima, nagluv; -
mek slabo, lose cuti; - asma! pusti! ne
obracaj paznju! nema veze! - asmak pazl-
jivo slusati, obratiti paznju; - bk-
mek upozoriti koga, tajno preneti; -
slucajno cuti; - an al-
634
mak bucno razgovarati s kime; -
arpmak cuti se, dopreti do cijeg uha;
- ekmek 1) osamariti; povuci za uvo
(blaga kazna) 2) grditi, korili karati; -
lamak zvoniti u usima; - (ili -
neka mu zvone usi (govori se pri
spominjanju odsutnog lica po necemu
dobrom); - spominjati
koga; - a davul ne slusati, ne
obracati paznju, ne zeleti cuti; - delmek
1) probus!!! tnl;;e (za mindjuse) 2) parali
usi, praviti buku, tandrkati, kloparati;
delik kojibrzo cuje novosti; dikmek
naculiti, podici usida bi se bolje uhvatio
zvuk (o zivotinjama); - dol-
durmak puniti kome usi, nagovarati; po-
povati, drzati pridiku; - dolgun dobro
obavesten: - 1) glasine,
rekla-kazala 2) ono sto se cuje. od drugih
(bavestenje i si.); - dolmak dosaditi,
smuciti se (o slusanju istih stvari); - tan
dolma od drugih dobijeno (o informaciji,
podatku); - snuzden, po-
kunjen; - ensesinden gstermek
nespretno uraditi; - erimi domet glasa,
domet cujnosti; - gelmek cuti se, doci
do usiju; - girmek uslisiti; saslusati;
shvatiti receno, usvojiti; - kabartmak na-
culjiti usi, napreg.nuto slusati; -
kadar jako se postideti, pocr-
veneti do usiju; - kar suyu kamak
biti u nevolji, naci se u skripcu; - kesilmek
sav se pretvoriti u uvo, pazljivo slusati; -
olmak naprenula ocekivati (rec,
glas i si.); - koymak nagovarati, su-
gerisati; - kpe olmak zapamtiti, utu-
viti, zapisati za uvo; - misafiri olmak slu-
cajno, nehoticno cuti; - tan
slusati savete, biti pazljiv; - ma
pire kamak postali sumnjicav, poceti po-
dozrevati; - olmak precuti, zatvarili
oci (na los postupak); - sy-
lemek saptali na uvo; !-af - zeleti
cuti; praviti se kao da ne cuje; -
malamak parali usi; - zujanje u
usima; /-af - vermek slusati, paziti, obratiti
paznju
kulak beii podusna zlezda
usni lekar, otolog,
go log
1. anat. (srcana) pret-
komora 2. bot. zalistak, sporedan list
kulak demiri arg. raonik, lemes
1. s... usima; kk - mali h
usiju 2. s nausnicima; - sapka s
nausnicima ll kindzal
1. nausnik (za zastitu usiju od
zime) 2. slusalica; telefon - te-
lefonska slusalica
kulak memesi uvce, usna resica
kulak tozu osetljivo mesto iza uva; -
una vurmak trensnuti po uvu
kulak anat. bubna opna
kularnpara a-p homaseksualac, pe-
derast
pederastija
kulapa bot. vucja lika, maslinica (Daph-
ne mezereum)
kule a 1. kula, toranj; an - si zvonik;
- si pozarni toranj 2. vidikovac,
osmatracnica; komuta - si komandni
(na brodu)
kulis 1. poz. zastor, kulisa; fig. kulisa; -
faaliyeti zakulisna delatnost 2. crna berza
kulkas bot. taro krtola, egipatski krcm-
pir (Colocasia esculenta)
caus. od kullanmak
pass. od kullanmak
upotrebljavan; iznosen (o
odeci)
posedovanje, raspolaganje;
upotreba, potrosnja
upotreba, koriscenje; prirnena;
- talimatnamesi uputstvo za upotrebu; -
nacin upotrebe; - tan izaci
iz upotrebe (o recima i si.)
kul u ka
lak za upotrebu; praktiCan
neudoban za up0trebu;
nepraktican
kullanma upotreba, koriscenje; pri-
mena; - suyu upotrebljiva voda, voda za
koriscenje; - usul nacin primene (upot-
rebe)
kullanmak ak. 1. upotrebljavati, ko-
ristiti, primenjivati; sigara - pusiti 2. up-
ravljati (masinom); otomobil - voziti au-
tomobil, upravljati automobilom 3. (is)
koristiti kao orudje; adam - manipulisati
ljudirna 4. fig. iskoristti, imati snosaj; o ka-
diyorlar kazu da je is-
koristio onu zenu 5. nositi, oblaciti (odelo);
o elbiseyi hi ono odelo
uopste nisam nosio
kullap a 1. vitao, cekrk (za na-
motavanje srebrnih niti i si.) 2. teh. zubac;
klinac (bez glavice)
kulluk 1. ropostvo 2. ropski rad, kuluk;
- klelik ropska poslusnost, robovanje 3.
arh. policija, policijska stanica
kulluku 1.ist. arh. podoficir( janicarski)
2. strazar, cuvar l
kul ist. ubirac poreza u belediji
kulon fiz. kulon
kulp (-pu) usica, drska (posude); 2. fig.
izgovor; - unu bulmak naci izgovor O unu
bulamamak ne znati sta ciniti, nemoci
naci izlaz; - unu kaybetmek izgubiti niti,
ne znati odakle poceti; - u yok
nema izlaza; ne znam sta da radim; ne
znam kako da postupim; - koji sva-
kom (svacemu) nalazi manu; /-al - tak-
mak okriviiti, baciti krivicu na koga
kulplu s usicom, s drskom; - bardak
casa s drskom; - beygir konj sa hva-
taljkama (gimnasticka sprava)
kuluka 1 . kvocka 2. inkubacija; -
devri (ili dnemi) 1) vreme nasadjivanja,
period izvodjenja pilica 2) med. prediod in-
635
ll
!i
kulun
kubacije; ll - makinesi inkubator; -
olmak raskvocati se (o kokosci); -ya otur-
mak (ili yatmak) lezati na jajima, izvoditi
pilice ll !rom, lenj (o coveku)
kulun mladunce (konja, magarca); -
atmak pobaciti (o kobili)
kulun (-cu) ostar bol, probadi (ob. u
ramenu); - masirati bolno mesto
kuluolamak ozdrebiti se
kulunluk nar. materica (Kobile, ma-
garice)
kulbe 1. koliba, izba; kucica; kabina;
beki - si strazarnica; telefon - si te-
lefonska govornica 2. kucica za zivotinje;
kpek - si kucica za psa 3. fig. koliba (o
sopstvenoj kuci-iz skromnosti) 4. kiosk
(novinski i si.)
kulp (-b) klub; sportsko drustvo;
gece - nocni klub; yazarlar - klub
knjizevnika
kulvar 1. koridor, uzan prolaz 2. at-
letska traka (na stazi) 3. traka na putu (za
odredjena vozila)
kum 1. pesak; - pescan; pes-
kovito mesto; - l pescana pustinja; -
pescana oluja; - saati pescani
sat 2. pesak {u zucnoj kesi, bubregu) 3.
tvrd sastojak (dunje, kruske) 4. sitne tufne,
taekice (na tkanini) 5. u sastavu bot. i zool.
naziva ;- zool. bregunica cad-
java (Riparia riparia); - otu v. kumotu, -
bot. ovsir, spruda trava (Eiymus are-
narius) O - gibi veoma mnogo, kao pleve;
- gibi kaynamak vrveti (o mnostvu
sveta); - da oynamak1) igrati se na
pesku (o deci) 2) fig. ostati praznih ruku,
propustiti priliku; - da oynatmak scapiti,
ugrabiti
kuma druga zena
Kuman Kipcak
Kumanca kipcacki jezik
kumanda komanda; naredjenje, za-
636
povest; rukovanje (masinom); - almak
uzeti komandu, preuzeti upravljanje; -
kontrolno dugme; - etmek ko-
mandovati; zapovedati; - kolu av. ko-
mandna rucica; - tablosu komandna
tabla - zinciri voj. komandni lanac; - ver-
mek narediti, zapovediti; - ver-
mek (pre) dati pod ciju komandu; ol
- komanda "mirno"
kumandan komandir; komandant; ko-
mandujuci; - gemisi brod;
blk - komandir cete; kolordu - ko-
mandan! korpusa
1. komanda; za-
povednistvo; - glavna komanda 2
zvanje komandanta 3. komandalura
kumanya hrana za put; provijanta
kumar kocka (nje), hazardna igra; -
kockar; - da kazanan
kaybeder ko dobija na kocki, gubi u lju-
bavi; - oynamak 1) kockati se 2) ha-
zardirati, rizikovati; - da yemek pro-
kockati, procerati
kumarbaz a-p kockar
kockanje
kockar
kockanje
kumarhane a-p kockarnica
1. materijal, tkanina, stof; -
topu rolna stofa 2. fig. stof, materijal,
gradja;
kum zoo/. pescanka (Am-
modytes)
kumbara 1. stedna kasica 2. arh. gra-
nata, topovsko zrno
arh. tobdiija
kumbarahane arh. livnica granata
kumcu trgovac (gradjevinskim) peskorn
kumcul bot. biljka koja uspeva na
pesku, peskarica
kumkuma a 1 . testija, krcag, bokal 2.
fig. mesto negativnog svojstva; steciste;
dedikodu - spletkar, rekla-kazala; sy-
lenti - steciste, centar glasina
kumla peskovito mesto; plaza
kumlamak posuti peskom; cistiti pes-
kom, smirglati
kumlu 1. peskovit 2. sa sitnim tuf-
namas, tackicama; - tkanina s tac-
kicama prskan stof
kumluk 1 peskovit; pesean ll peskovito
mesto
kum otu v. uyuz otu
kumpanya 1 . kompanija; drustvo (trgo-
vacko, industrijsko) 2. fig. kompanija,
banda 3. pozorisna truppa
kumpas tip. slagalica (za rucni slog) o 1
-al - kurmak tajno pripremati (zaveru,
prevaru i si.)
kumral svetlokestenjast; - svet-
lokestnejaste kose ll svetlokestenjasta
boja
kumru p zool. grlica (Streptopelia); -
svetlucave, promenljive boje (u za-
visnosti odakle se gleda); - bir
ipekli svilena tkanina promenljive boje
(kao grudi grlica)
kumsal pescan; - toprak peskusa ll
pescana obala, plaza
peskovita plaia, peskovita
o bala
kum geol. pescanik, pescani
ka men
kumu (-cu) sitna musica (koja leti u
rojevi ma)
kumuk Kumik (pripadnik turskog ple-
mena u Dagestanskoj Republici)
Kumuka Kumieki jezik
kumul pescani breg, duna (u pustinji)
kunda veliki otrovni pauk
kur
kundak 1. povoj, plene; -
dete u povoju, dojence 2. voj. kundak
(puske); !afet (topa); kundak gu-
senicni !afet 3. krpa, smotuljak (zamocen
u gorivo-za paljenje, izazivanje pozana); i-
al - koymak podmetnuti pozar 4. pundja o
- sasvim mlad; potpuno
nov; /-al - sokmak kvariti odnose, sejati
razdor
1 . izradjivac kundaka (za
puske) 2. podmetac pozara, palikuca 3.
fig. podbadac, huskac; rusilac mira
1. podmetanje pozara; di-
verzija, sabotiZa 2. smutnja, sejanje raz-
dora
kundaklamak ak. povijati u pelene
(dete) 2. podmetati pozar, palili 3. spojiti
cev puske s kundakom 4. povezati kosu u
pundju 5. izazivati smutnju, huskati
1. povijen; u povoju, u pe-
lenama; 2. slafekom
kundura gruba cipela, kurdura, ba-
kandza
kundurdzija, izradjivac kun-
dura; obucar
kurdurdzijski zanat
kuduz zool. dabar (Castor fiber)
kunduz v. kuduz
kunt tezak, debeo; cvrst; -
cvrsta, jaka obuca
kupa 1 1 . metaina casa ili vaza 2. sp.
kup, pehar 3. here (boja karata)
kupa2 arh. zatvorena kocija (sa dva se-
dista)
kupkuru sasvim suv, suv kao barut
kupon 1 . kupon; kontrol - u kontrol ni
kupon 2. komad, odrezak (tkanine)
kupr isecak, odrezak
kur1 udvarenje; flertovanje; /-al- yap-
mak udvarati se kome; flertovati s kime
637
kur2 tin. kurs
kur'a a kocka, zreb; izvlacenje; - ek-
mek izvlaciti zreb, zrebati - regrut,
novi vojnik; - ektirme regrutovanje, reg-
rutacija; (bir - olmak postati reg-
rut, dostici regrutski uzrast
kurabiye a gurabija (poslastica);z -
gibi veoma slatko, koje se topi u ustima
(ojelu}
arh. oficir (clan regrutne
misije)
kurada nar. 1. star; iznosen, izandjao;
propao (o stvarima) 2. nerazvijen (o eo-
veku, zivotinji)
kurak susa; suva, beskisno vreme ll
suv; susan; bezvodan; - toprak suva
zemlja
bot. koji vali suvo lle (o bilj-
kama)
susno vreme, susa, bes-
kisnost
kural 1. pravilo; imla - pravopisna
pravila; - olarak po pravilu, kao pravilo 2.
pravilo ponasanja; ahlak - moraina pra-
vilo, regula
1. zasnovan na pravilu 2. gram.
pravilan
1. bez pravila, neuskladjen sa
pravilima 2. gram. nepravilan
kurarn teorija; ct. nazariye, teori; -
rasna teorija; - teorija knjizevnosti
teoreticar
kuramsal teorijski, teoretski; - dil-
biligisi teorijska gramatika
Kur'an a Kur'an
v. Kur'an
1. zoo/. zaba 2. teh. zabica o
- zool. zvezdocatac, riba-gatalica
(Unanoscopus scaber)
adam covek-zaba, ronilac
638
1. zabica, zapce 2.
mali engleski kljuc 3. rucica na pro-
zorskom ramu 4. oteklina na jeziku 5. pipa
(zarazna bolest kokosi)
otu bot. ljutic (Ranunculus)
zehiri bot. zabogriz, beli vo-
deni buberak (Hydrocharis)
kurban a 1. zrtvena zivotinja; - bay-
is/. kurban-bayram - kesrnek zaklati
zrtvenu zivotinju 2. tig. zrtva (u ratu,
hava - zrtve u avionskom
udesu; son depremde ok - verildi u
poslednjem zemljotresu bilo je mnogo
zrtava o - etmek 1) prinositi zrtvu 2) tig.
zrtvovati; - gitmek pasti kao zrtva, ne-
duzno stradati; - 1) iskazuje zrtvo-
. vanje zivot da dam! da umrem! 2) molim!
preklinjem! - olmak zrtvovati se
za zrtvu, zrtveni; - koyun
zrtvena ovca ll tih, miran covek; o -
koyun gibi (covek) koji ne zna sta ga
c eka
kurca arh. cesanje; - cir od eec
sanja
kurcalamak ak. 1. greba_ti, cackati (ost-
rim predmetom) 2. cesati,. rascesati (ranu i
si.); rasparati 3. tig. uznemiravati, ne os-
tavljati na miru 4. razmotriti, ispitati; rasp-
ravljati; meseleyi - razmatrati problem
kurcalanmak pass. od kurcalamak
kurdele traka, lenta; - kesrnek preseci
vrpcu (prilikom svecanog otvaranja)
med. koprivnjaca, urtikarija
kurdurmak caus. od kurmak
kurgan 1. humka, nadgrobni brezuljak;
grobnica, turbe, mauzolej 2. tvrdjava, utvr-
djenje
kurgu 1. kljuc za navijanje (sata i si.) 2.
mehanizam za pustanje u pogon 3. mon-
taza; ct. montaj 4. fil. spekulacija 5. arh.
uobrazilja, masta
kurgucu montazer (i sin.)
kurguculuk montazerstvo, posao mon-
tazera
kurgulamak ak. montazirati (film)
kurgusal til. spekulativan
kurk kvocka
med. prist pod noktom, po-
ganac; ct. etyaran
kurma 1 gl. im. od kurmak ll prep-
ravljen, preradjen; - ev prepravljena kuca
kurmak (-ar) 1. osnivati; stvoriti, for-
mirati; ustanoviti; ct. tesis etmek;
hkumet - formirati, sastaviti vladu;
uspostaviti saradnju 2. postavljati,
namestati; instalirati; montirati; kpr -
podici most; masa - postaviti sto 3. na-
vijati, naviti; saati - naviti sat 4. tajno pla-
nirati; plan - kovati plan; tuzak - spremati
zamku (klopku) 5. zamisliti, naumiti; pla-
nirati; bakan zamislio je
da postane ministar 6. podici; razapeti;
izgraditi; - podici spomenik; -
podici, razapeti sator 7. spremati, os-
tavljati; kurmak ostavljati tursiju; 8.
stvoriti, sklopiti; dostluk - splopiti pri-
jateljstvo; - uspostaviti vezu (odnos)
kurmay voj. stab; - nacelnik
staba; - heyeti sastav staba alay - stab
puka; genel - generalstab ll stabni; -
albay stabni pukovnik; - subay stabni ofi-
cir
kuma a kuma (kameno korito ispod
slavine u hamamu; - taksa za ko-
riscenje hamama o - soygunu gibi
go kao pistolj; zurnaya, ha-
mamda - ya svuda zabadati
nas, u sve se mesati
kurnaz lukav, prepreden, prevejn
kurnazca lukavo, prefidno
fukavstvo, prepredenost, pre-
vejanost
kuron 1. krunica ( na zubu) 2. kruna
(novcana jedinica Norveske, Svedske,
Danske)
kurt
kurs 1 a 1 . disk; teh. okrugla ploca
2.astar. vidljiva nebeskog tefa
kurs2 1. kurs, seminar; - u vo-
zacki kurs 2. tin. kurs
kursak 11. gusa (ptice) 2. nar. sto-
mak, zeludac 3. meh (gajdi) ll (napravfjen)
od zeludacne opne; - tef bubanj od tank
opne o - kalmak ne ispuniti se zel-
jeno
1. gusav, s gusom; - g-
vercin golup-gusan 2. s mehom 3. prozdr-
ljiv, halapljiv
1 . olovo; - kaplamak presvuCi
olovom; - oksid olovni_ oksid 2. metak,
zrno; - atmak pucati, gadjati cilj; /-1/ - a
dizrnek streljati (osudjenike); - erimi
domet zrna; - gemez neprobojan; - gibi
tezak kao olovo; - okinutu, pucati,
opaliti; - zasipati vatrom; /-1/ -
tutmak drzati podkisom olova,
zasipati; - yemek dobiti metak, biti po-
godjen O - dkmek izlivati istopjeno olovo
u vodu nad covekom (od uroka)
nadrilelkar; gatalac (koji iz-
liva oiovo u posudu)
v.
kalem (grafitna) olovka
ak. pravlaciti olovom 2.
plombirati, zapecatiti plombom 3. pucati;
otvoriti vatru; pogoditi zrnom
pass. od
postali teza kao olovo
1. s olovom, koji sadrzi olovo
2. plombiran, zapicacen 3. presvucen olo-
vom; - staniol
rengi 1 olovna boja ll olovne
boje
kurt1 (-du) 1.zool. vuk, kurjak (Canis
lupus) 2. fig. vuk, znalac svog posla; eski
deniz- u stari morski vuk O- gibi lukav,
sposoban, vest - kaskenje, fak kas;
- unu ispuniti zelju, zadovoljiti
639
1'
.!
'1
kurt
svoje; - kpekler maskara
olur post. kada vuk ostari sluzi psima za
spdnju; - - u yemez post. vrana vrani oci
ne vadi - un - olur post. kruska pod
krusku pada; - tyn huyunu
post. vuk dlaku menja, a cud
ni kada
kurt2 (-du) 1. crv, crvic; -
crvotocina (drveta); - crvotocan,
istrulio; - u potkornjak (crv)
kurt 1 . mor. ku ka za uz e (na bo-
kovima camca ili broda) 2. teh. lastin rep
spasilac, izbavitelj
pass. od kurtarmak
kurtarma spas, izbavljenje; - gemisi
spasilac ki brod - spasavanje
heoloskih dela (prilikom gradnje brana i
si.)
kurtarmak ak. 1. spasiti, izbaviti, os-
loboditi 2. odgovarati, pogodovati (o ceni)
3. otkupiti (zalozenu stvar) 4. ponova do-
biti
kurt bot. precica (Lycopodium
clavatum)
kurt bot. kalina, meskovac (Li-
gustrum vulgare)
kurt bilimi helmintologija
bot. jedic (Aconitum na-
pellus)
kurtuk (-!;ju) zool. larva
kurtul koji se hrani crvima (zivotinja)
kurt 1 . jama za lovljenje vukova
2. sp. zahvat u rvanju
kurtlanmak 1. ucrvljati se 2. fig. za-
sedeti se, ucrvljati se od sedenja 3. fig.
vrteti se u mestu, vrpoljiti se; biti nestrpljiv
kurtlu 1. ucrvljen, crvljiv (o siru, tresnji i
si.) 2. nemiran, zivahan; koji se vrpolji;
kurtluca bat. dubacac, dupcac (Te-
ucrium)
640
kurt bot. puhara, pusa (Lyco-
perdon)
kurt fig. prica za decu, decja
prica; blebetanje; - okumak zamajavati;
blebetati
kurtpenesi bat. srcenjak
(Potentilia)
kurtulma spas, izbavljenje
kurtulmak 1. spasiti se, izbaviti se; os-
loboditi se 2. roditi, poroditi, se; sa-
baha kurtuldu moja zena se po-
rodila pred jutro 3. zavrsiti se, okoncati se;.
gece kadar kurtulmaz
nas posao se nece zavrsiti do ponoci 4.
abi. odvojiti se, otpasti; ispasti; bardak
elimden kurtuldu ispala mi je casa iz
ruke; kurtuldu otpale su
korice knjige 5. otrgnuti se, otrgnuti se (iz
veze); inek kurtuldu krava se istrgla (ot-
kinula) 6. abi. kurtalisali se, osloboditi se,
lisiti se; - lisiti se briga

oslobodjenje, izbavljenje,
spas; - oslobodilacki rat; milli -
hareketleri nacionalno-oslobodilacki pok-
reti
kuru 1. suv; - suva para; - da-
hem. sublimacija; - odun suva
drva; - ksrk suv kasalj; - su-
vomrazica 2. (o) susen, sasusen; spa-
rusen (o travi); - susena riba; -
meyve suvo voce; - zm suvo grozdje
3. suv, beskisan; ogoljen, bez rastinja; -
tepeler gola brta 4. suv, mrsav, slab; cf.
5. go; ogoljen; prazan, ne-
opremljen; - tahtada kalmak ost:ati bez
icega; - toprak zerinde yatmak lezati
na goloj zemlji 6. bez dodataka, suv (o
jelu); - ekmek suv hleb; - ayla
doyar moze li se stomak zasititi golim
cajem? 7. fig. pust, prazan; uzaludan; -
hulyalar prazna mastanja; - laf prazne
reci, pusta obeeanja; - pucanj u praz-
no; - vaatler prazna obecanja 8. jed-
nolican, monoton; - monoton
zivot, zivot bez uzbudjenja - kal-
mak ostati sam, ostati bez ikog svog; - da
kalmak nasukati se (o brodu); -
nepotrebna guiva; - etmek
dangubiti, besposliciti; - kemik veoma
mri'av, kost i koza; - - ya uzalud; - te-
mizleme hemijsko ciscenje; - nun ya-
da yanar post. pored krivog
strada i nevin
kurucu osnivac, utemeljivac, tvorac; ll
osnivacki; - meclis osnivacka skupstina
kuruculuk osnivanje, utemeljivanje
kuru kafa 1 . lobanja 2. glupan, zvekan,
prazna glava 3. zool. mrtvacka glava, lep-
tir-sfinga (Acherontia adropnos)
kuru kahve przena kafa; mlevena kafa
kuru kahveci trgovac kafom u zrnu
kurul savet; komisija; odbor; bakanlar
- lu ministarski savet; - u izborna
komisija
kurulamak ak. (o) susiti; - osu-
siti kosu
kurulanmak (o) susiti se
susenje
kurulmak 1. pass. od kurmak 2. bez/.
razmetati se, sepuriti se 3. dat. udobno se
smestiti, zavalili se; - zavaliti se u
fotelju
kurultay kongres;
kurulu 1 . osnovan, utemeljen, formiran
2. navijen
kuruluk 1 . suvota, suvoca 2. su-
vonjavost, mrsavost 3. fig. suvoparnost
1 . osnivanje, stvaranje; -
dnm godisnjica osnivanja 2. us-
tanova, organizacija, institucija; 3. kons-
trukcija; struktura; konstitucija cf. bnye,
4. voj. sastav, raspored trupa
kurum 1 1. drustvo, savez; institucija,
ust anova (bracna, porodicna i si.) Trk
kurutma
Dil Kurumu Tursko lingvisticko drustvo
kurum2 eadj, gar; - (ili 'tut-
mak) uhvatiti gar, pokriti se eadju
kurum3 oholost, nadmenost, uob-
razenost; - - kurumlanmak (ili ku-
rulmak) duvati se, oholili se; - satmak
razmetati se, duvati se, praviti se vazan
kurumak bez/. 1. osusiti se, sasusiti se;
kurudu rublje se osusilo 2.
osusiti se, uvenuti, propasti (o biljkama) 3.
fig. oslabiti, uvenuti , usahnuti 4. presusiti
(o reci, potoku) 5. otvrdnuti, izgubiti me-
kocu (o stvarima)
kurumlamak 1 dat. nagaraviti se, po-
cadjaveti
kurumlanmak2 praviti se vazan, raz-
metati se, duvati se
institucionalizovati se
ak. intitucionalizovati
cadjav, garav
uobrazen, nadmen, naduven
kurumsuz skroman, nerazmetljiv
kuruntu 1. uobrazilja, masta; 2. po-
dozrevanje; bojazan, strepnja (za zdravlje)
kuruntucu 1. mastar, sanjar 2. umisl-
jeni bolesnik, hipohondrist
kurunturu 1. sumnjicav, podozriv, ne-
poverljiv; hiponondrican 2. ponesen mas-
tom
kurus (stoti deo turske lire)
od ... kuru sa; iki yz - iklet
zvakaca guma od dvestotine kurusa
kurut nar. suv mlecni proizvod
kuruta susilica
kurutma 1. gl. im. od kurutmak; - ka-
upijac; -
kurutma upijac
641
kurutmak
kurutma k ak. 1. susiti; isusivati (moc- kusursuz bez mane; bez greske; besp-
varno zemljiste ) 2. fig. iscrpsti, sve pot- rekoran
rositi; nestati ( o vocu) kusursuzluk besprekornost; bes-
(pogodna) za susenje porocnost
kurututmak pass. od kurulmak
kuru suvo meze (lesnik, pistas,
leblebija i si.)
kuru prodavac suvog mezeta
susenje; nacin susenja
kurye diplemaiski kurir
kuskun kuskun, podrepnik (deo konj-
ske opreme); -u 1) sa spustenim
kuskunom (o konju) 2) fig. koji je izgubio
ugled, diskreditovan; - yeri trtica, straznji
deo konja
kuskunsuz 1. bez kuskuna 2. fig. iz-
gubljen, smusen; zalostan, jadan
kuskus a. testo od brasna, mleka ijlaja
kusma povracanje
kusmak (-ar) ak. 1. povraciti, bljuvati;
geliyor povraca mi se 2. fig.
bljuvati, sipati, izbacivati; toplar ku-
suyordu topevi su bljuvali vatru 3. izlaziti,
pojavljivati se (na farbanim ili ciscenim
stvarima); lekeyi kustu na
se pojavila mrlja 4. odbiti, odbijati
kusmuk bljuvotina
kusturmak caus. od kusmak
kusturucu farm. vomitiv, sredstvo za
izazivanje povracanja
kusulmak bez/. od kusmak
kusuntu v. kusmuk
kusur a. 1. nedostatak, mana; kvar 2.
greska, krivica; - a bakmamak oprostiti,
ne zameriti (gresku); - uma
oprostite, ne zamerite mi! - umu ba-
oprostite mi krivicu! - etmek
gresili 3. ostalak, kusur;
kusurlu s nedoslalkom, s greskom; -
elbise odele s greskom
ll plica; evcil - domaca plica;
- lar plice grabljivice; - a benzemek
pekvarili neslo u nameri da se popravi; -
beyinli glup, s plicjim mozgom; - bilimi
ornilologija; - gibi 1) vrlo lak 2) brz, ok-.
retan; - gibi bespomocno se
batrgali; - gibi uup gitmek 1) naprasno
umreti 2) brzo proci , kralko trajali; - gibi
yemek vrlo malo jesli; - gibi can olmak
biti krhak, slabasan; - kafesi gibi mala i
lepa kuca; /-al - kondurmak ukrasiti, ura-
dili s osecanjem ukusa; - umaz kervan
gemez bir yer zabaceno mesto; - uur-
mamak ne dati nikome da pobegna; - uy-
kusu la k san, plicji san
1. pojas, oposac; can-
kurtaran - pojas za spasavanje 2. spoj-
nica, stega, pritegaca ( metalna) 3. geog.
pojas, zona; predeo; kutup - polarni
pojas; orta - umereni pojas; tropikal -
tropski .pojas 4. pokolenje, koleno; ct. nesil
gen - mlado pokolenje 5. sfericni seg-
ment 6. pojas ( u dzudou); - zuti
pojas; siyah - crni pojas - zmek nar.
vrsili nuzdu; - razvralnuk, razb-.
ludnik; /-al - postali kandidat
za ...
ak. pricvrsliti; oblagati; ve-
zivali, opasivali; - ojacali, pricvrslili
zid
s pojasam
v. giyim
v. giyimli
mala pljosnala serpa
pass. od
1. opasivali se 2. ak. pasali
(sablju)
koji okruzuje; opkoljava op-
sadni taarruz voj. opkoljavajuda ofanziva
pass. od
voj. opkoljavanje; obruc, op-
sada, blokada
ak. 1. opas (iv)ati 2. op-
koljavati, okruzivati; opsedati, blokirati;
- opkoliti grad 3. ograditi, okruziti (
bastu, dvoriste) 4. prekriti, obaviti (o dimu,
magli i si.); fabrika btn
semti fabricki dim je obavio citav
kvart
pticja perspektiva, pogled iz
pticjeg leta
sitan komad, komadic; - et
komadic mesa; - kar krupna pahuljica
snega
odgajivac ptica; ist. odgajivac
sultanskih ptica( za lov)
bilimi
burnu bot. divlja ruza, pasja ruza
(Roza canina)
v. kusbaz
dili decji govor (u kojem svaka rec
pocinje istim suglasnikom ili sa-
moglasnikom)
kundzruk (papir);
bot. kraalja trava (Thlaspi)
lezaj (u vozu ili na brodu), kuset
s kusetima, s lezajima; - vagon
vagon s lizajima
pticarnik; veliki kavez
1. pticje krilo 2. vrsta ocne
bolesti
bot. divlja tresja, sremza
(Cerasus padus)
bot. viiina metla, spargla
(Aspargus officinalis)
sumnja, podozrenje, neverica; -
beslemek (ili - ya podozrevati,
kutlama k
sumnjati, sumnjiciti
1 sumnjicav, podozriv, skep-
tican, nepoverljiv ll skeptik
ne-
poverljivost; skepticizam
ak. ulivati podozrenje
ll izazvati, pobuditi sumnju
sumnjati, podozrevati
sumnjicav, podozriv, ne-
poverljiv
1 nepodozriv svakako, na-
ravno, bez sumnje
mesto koje obiluje pticama
(zalov); pticji raj
lokumu vrsla gurabije (od jaja,
brasna, brasna i secera
prepodne
arh. zamka za ptice
otu bot. misjakinja (Stellaria
media)
med. difterija
st "od ptice mleko"; - nden
her bilo je svega sem
"od ptice mleka" (o jelu i picu, bogatoj trpe-
zi); - ile beslemek hraniti koga "od ptice
mlekom", ispunjavati svaku zelju
ty 1 paperje, perina; - gibi
veoma rnek (o lezaju, sedistu) ll od pa-
perja, punjen perinom (o jrganu, jastuku
zm bot. grozdjica, sitno crno
grozdje (Vitis apyrena)
yemi bot. kanarska trava, vrapcje
seme (Phlalaris canariensis)
kut sreca; cf. baht
kutan v. saka
kutlama cestitanje; proslava, praz-
novanje
kutlamak ak. 1 . cestitati; cf. tebrik
etmek; - cestitati praznik 2. pros-
643
kutlanmak
lavljati, obelezavati, proznovati
kutlanmak pass. od kutlamak
kutlu srecjan, radostan; dobrobitan;
Yeni - olsun! srecna vam nova go-
dina!
kutlulamak v. kutlamak
kutluluk sreca
kutnu pamucna tkanina sa svilom;
- su flanel
kutsal svet, sveti; uzvisen; - dev
sveta duznost; - yerler sveta mesta, sve-
tilista
posvetiti se, postati svejt
svetost
kutsamak ak. posvetiti; smatrati sve-
tim, sveto postovati; uznositi;
kutsi v. kutsal
kutsiyet a. v.
kutsuz nesrecan, lose srece; zalostan,
jadan
kutsuzluk nesreca, zia sreca, kob
kutu 1. kutija, sanduk; kibrit - su kutija
za sibice; m cevher - su kutija za dra-
gilje; posta - su postanski pregradak
(lah) 2. fig. steciste, centar; leglo; -
su steciste pameti; fesat - su leglo po-
rocnosti O - gibi kao kutija (o stanu, sobi);
- nun iznuditi priz-
nanje
kutucu izraddjivac ili prodavac kutija
kutulamak ak. smestiti u kutiju, staviti u
kutiju
kutulanmak bez/. od kululamak
kutup (-tbu) a. 1. geog. fiz. astr. pol; -
rastojanje medju polovima; -
zool polarni medved (Ursus maritimus);
- dairesi astr. polarni krug;-
geog. astr. polarni polarni pojas; - ler
fiz. polarimetar; - astr. polarna
644
udaljenost; miknatisi - magnetni pol;
mspet - pozitivni pol, anoda 2. stozer;
osovina (tocka) 3. znalac, erudita 4. fig.
po/. suprotna strana, suprotno misljenje
kutup engel fiz. depolarizator
kutuptanma polarizancija
kutuplanmak 1 . fiz. polarizovati se 2.
usmeriti se kapolu (o mangnetnoj igli)
polarizovati se, podeliti
se na medjusobno suprotne grupe (o
drustvu);
kutupsal polarni
Kutup Polarna zvezda, Se-
vernjaca
kutur (-tru) A 1.arh. precnik, dijametar;
cf. ap 2. mat. dijagonala
kuvars min. kvarc
kuvarsit geol. kvarcit
kuvve a 1. arh. zarnisao, namera; plan;
- den fiile (ili getirmek) ost-
variti, sprovesti uzivat; - den fiile
karmak ostvariti se, realizovati se (o za-
misli, 2. voj. efektivna snaga,
brojcani sastav (jedinice, armije jedne
zemlje); personel - si brojeanost per-
sonalnog sastava 3. sposobnost ct. yeti;
- si sposobnost misljenja
kuvvet a. 1. sila, snaga, moc; fiz. ener-
gija; - le 1) snazno, jako 2) silom, nasil no
3) sigurno, pouzdano; (bunu) - te uma-
sigurno racunam na to; - te muh-
temel vrlo verovatno; - almak dobiti
snagu, ojacati; - ten izgubiti
snagu, oslabiti; - iletimi prenosenje, pre-
daja energije; - kullanmak upotrebiti silu;
- siyaseti politika sile; - vermek davati
snagu, bodriti; manevi- moraina snaga 2.
izdriljivost, otpor (nost); - i no-
sivost, tonaza (broda) 3. zivotna snaga, vi-
talnost 4. fig. snaga, majstorstvo (umet-
nika, knjizevnika) 5. moc, uticaj, autoritet;
devetin - i autoritet, uticaj driave 6. vojne
snage, vojna mo6; leri kulanmak uvesti
vojsku u borbu; nispeti odnos snaga;
ana ler glavne snage; deniz leri po-
morske snage; hava leri vazduhoplovne
snage; kara leri kopnene snage; sefer
- leri ekspedicijske snage; ler ok-
lopne sn age 7. mat. potencija, stepen; -
ykseltme stepenovanje
kuvvetlendlrici 1 okrepan, okrepljujuci
ll med. okrepno sredstvo, lek za canje
kuvvetlendirrnek ak. (o) jacati, (o) sna-
ziti kuvvettenrnek (o) jacati, postati jak,
osnaziti se, dobiti snagu
kuvvetli 1. snazan, jak 2. cvrst, izdr:lljiv
3. silovit, astar (o vetru i si.) 4. uticajan,
mocan 5. velik, znatan, rekabet velil<a,
jaka konkurencija 6. nadmocan, jaci kuv-
vetiice prilicno jak (snazan)
kuvvet ler dinarnametar
kuvvetsiz bez snage, slab, nemo6an
kuvvetsizlik slabost, nemoc
kuyruk (- (:i u) 1. rep; - sallamak 1) ma-
hali repom 2) fig. ulizivati se, ulagivati se
2. straznji deo; kundak - u straznji deo la-
feta; u repaviona 3. red, rep; - a
girmek stati u red; ekmek u red za hleb
4. fig. prirepak, stalni pratilac; o -
udur on stalno sledi svog sefa 5. ugao
(oka) 6. skut (haljine) mrznja,
pizma zedj za osvetom; - una bas-
mak provocirati, izazivati; - unu
rultmak arg. poboljsati materijalni polozaj;
- u ele vermek dospeti u tezak polozaj,
naci Se U Skripcu; - U kapana V.
- u ele vermek;- uplasiti se,
premreti od - unu sakriti
se, - unu zastrasiti, stra-
hom naterati, priterati uza zid; - olmak 1)
poredjati se, praviti red, 2) /-al slepo slediti
koga; biti pristrastan; - unu tava sa-
pma evirmek isprebijati, premlatiti koga;
- una teneke potsmevati
se, narugiuati se; - u titrernek odapeti,
umreti; - unu toplamak arg. podviti rep,
kuzey
pobeci, kidnuti
kuyrukkakan zool. crvenperka (Sa-
xicola)
kuyruk trticnjaca, trticna kost
(konja)
kuyruklu 1 s ... repom; repat ll nar. skor-
pija - piyano veliki klavir; - yalan pres-
na (repata), velika laz
kuyruklu astr. kometa; - -
prednji okragao deo komete
kuyruksallayan zool. govedarka, pos-
tirica, vrtirepka (Motacilla)
kuyruk sokumu anat. trtica, trticna
ko st
kuyruksuz bez repa, bezrep; kus
kuyruk masna naslaga (na repu
ova ca)
kuytu zabit, zabacen, udaljen (o
mestu); tiho, pusto; mracno (mesto)
kuytuluk usamljeno, zabaceno mesto
kuyu 1. buar, zdenac; - amak (is) ko-
pati bunar; - kameni prsten oko
bunara; arteziyen - su arteski bunar; kr
- presahnuli buar 2. jama, saht; kire -
su jama za krec - gibi 1) veoma dubok
2) mracan, tarnan (o mestu); - sunu
kazmak fig. kazmak fig. kopati kome jamu,
raditi o glavi; meso sa raznja (peceno
iznad jame)
kuyucu bunardzija
kuyuculuk bunardziski zanat
kuyudat a. arh. zapisi, registri
kuyum zlatarska roba, nakit
kuyumcu kujundzija, zlatar, draguljar
kuyumculuk kujundziluk, ziatarski
zanat
kuz arh. senovita strana, strana u senci
kuzey 1 sever; - fecri polarna svetlost;
- kresi geog. severna polulopta ll
645
!:
1
i!

sevemi
severozapad
verozapadni
sevemistok
veroistocni
kuzeyll severnjak, nordijac
kuzeysel severni, severnjacki
ll se-
ll se-
kuzgun zool. gavran (Corvus Corone);
vran, crn kao gavran a yav-
rusu grnr svakome se svoje
cini najlepse (gavranu se mladunce cini
soko)
kuzguncuk H1u) prozor s resetkom (na
vratima zatvora)
kuzguni vran, crn; siyah veoma
taman, crn
bot. sabljicica, gladiola
(Giadiolus illyricus)
kuzine mor. brodska kuhinja
kuzu 1.jagnje; eti janjetina; ka-
jagjetina s povrcem 2. manji od
dva srasla ploda 3. u sastavu bot. i zool.
naziva; - bot. motovilac (Va-
lerianella); - zool. orao bradati
(Gypaetus barbatus); - bot. pet-
rovac (Agrimonia europaea) - m! mili!
dragi! - gibi kao jagnje, miran (o coveku);
- kesilmek umiriti se, postali miran kao
jagnje; - postuna vuk u jagn-
jecoj kozi; krpe kuzusu ma-
mina kcerka
kuzu mlecnjak (zub)
bot. pecurka, rudnjaca
(Agaricus campester)
bot. kiseljak, miseli (Rumex
acetosella)
kuzulama 1.jagnjenje 2. puzanje (de-
teta)
kuzulamak 1.(o) jagnjiti se 2. puzali, la-
ziti (o detetu)
646
postali krotak (kao jagnje)
kuzulu 1.sjagnja, sjanjna (o ovci) 2.
plod sa izrastajem
kuzuluk 1.obor za jagnjad 2.krotkost,
meka narav 3.mala vrata unutar velikih
kuzu bot. vrganj (Boletus edu-
lis)
kbik 1. kubni; kk kubni koren 2.
kubisticki (o slici zgradi)
kbist (-li) kubista
kbizm umet. kubizam
kck malecan, maju an, sicusan ll
malisan, bucko, svrca
kk (-(j) 1 1. mali; sitnorogata
stoka; - ev mala kuca; - harfler mala
slova 2. mladji; mladji brat;
mladjisin 3. fig. mali, beznacajan;
adam "mala" covek; - memur sitan sluz-
benik, mali cinovnik 4. u sastavu bot i
zoo/. naziva; - Cezalr bot.
zimzelen (Vinca minor); - kumru zool.
mala grlica (Streptopelia senegalensiz)
lahana briselski kupus, prokelj (Barassica
oleracea gemmifera);- bot. dieak
(Barbarea) ll dete, decak, malisan ad
ime; aptes mala nuzda; - ay februar; -
ben demek razmetati
se, sepuruli se praviti se vazan; - dilini
yutmak zapanjiti se, preneraziti se, ska-
meniti se (od straha); izgubiti
autoritet( ugled); - srozali ugled,
diskreditovali koga; - evren mikrokosmos,
svet u malom; - gelmek biti mali (o obuci,
odeci; - gezegen astr. asteroid; g-
nll skroman; - grmek potcenjivati,
omalovazavali; - grnmek (ili gs-
termek) izgledali mladji (od stvarnog uz-
rasta); kyn veliki gos-
podar malog sefa (o onima koji sebe
zemisljaju velikima); - zabit arh. podoficir,
mladji oficir
Kk astr. Mali medved
kk bey 1. najmladje musko dete (u
porodici) 2. fig. razma.Zen mladic
kke omalen, prilicno mali
kk dil anat. resica (u zdrelu)
kk mlada devojka; mlada
nevesta ak.
fig. poniziti se, po-
nizavati se
kkl bykl i stari i mladi, cela fa-
milija
kklk 1. detinjstvo, maloletnost 2.
omalovazavanje nipod astavanje
kksemek v. kmsemek
kksemek v. kmsemek
klmek 1. smanjiti se, umanjiti se;
omaiili se 2. ponizavati se
kltme 1. gl. im. od kltmek 2.
gram. deminutiv; - eki deminutivni sufiks
kltmek 1. smanjiti, umanjiti; omaiili
2. diskreditovati; degradirati 3. kriti gadine,
prikazivati se mladijim
kmen malen, majusan
kmencik mali dobar
kkrtlernek
kosare grozdja 2. arg. mrtav pijan; -
olmak biti mrtav pijan
ktlendirrnek ak. ubudjati, dovesti do
budjanja
kflenmek 1. (u) budjati se, plesniti se
2. fig. zastareti 3. izgubiti sposobnost
ktletmek ak. v. ktlendirrnek
ktl 1 1. plesniv, budjav; - ekmek
budjav hleb 2. fig. zastareo, izasao iz
mode ll salj. skriven novac, "trule pare"
kflce gljiricna bolest
kfrana. arh. v. nankrlk
kfretme psovanje, ruzenje
kfretmek dat. psovati;
kfr 1 (fr) a 1. psovka; grdnja; -
atmak (ili savurmak) psovati, ruziti 2. bo-
gohuljenje, huljenje boga; - yemek biti
psovan (narazen)
kfr2 - - onom. pirkaja, carijanja
vetra; rzgar - - esiyor vetar piri
kfrbaz posovac
psovanje, rzenje
kmseme omalovazavanje,
ni- kfv (-ff) a arh. ravan, jednak; par cf.
podastavanje
kmse""k ak. omalovazavati, po-
nizavati, nipodastavati
kmsemek bez/. od kmsemek
krek nar. omanji, omafen
kf 1. plesan, budj; - (ili tut-
mak) uhvatiti budj, ubudjati se; - kokmak
mirisati na plesan 2. nar. rdja; - ot-
vorenozelen (o boji)
kfe naprtnjaca, kosara, velika korpa
(za nosenje tovara/ 2. arg. zadnjica, de-
belo meso
kfeci pletac korpi; nosac tereta (u ko-
sari)
kfelik 1. od ... kosara - zm tri

kheylan a cistokrvni arapski konj
kkre razdrazen, razjaren (o zi-
votinjama)
kkremek 1. rikati (o lavu) 2. zestiti se;
derali se, vikati 3. rasbeseti se, uzburkati
se (o moru, reci) 4. zapenusati se (od
besa, ljutine) 5. bujati, brzo rasti (o use-
vima, rastinju) 6. narasli (o testu)
kkrt (-d) 1. hem. sumpor
kkrtatar sumborni izvor, solfatara
kkrt sumporni prah
kkrtlema sumporisanje
kkrtlernek sumporisati, kropiti surn-
porom (vinograd)
647
''
,, ;1
kkrtl'
kkrtl sumporni, sumporast; - hid-
rojen sumporovodonik; - kibrit surn-
parisana sibica
kl1 pepeo; - 1) ugasiti se
(o vatri) 2) izgubiti snagu, izgubiti moc; -
etmek pretvoriti su pepeo, unistiti; -
olmak pretvoriti se u pepeo; biti unisten o
- gibi bled, siv (o licu); - gibi olmak po-
siveti; - kesilmek pobledeti, posiveti (od
uzbudjenja); - pogaea, hleb
pecen pod pepelom; - n sa-
vurmak unistiti, dokrajciti; - zere otur-
mak ziveti u bedi; - yemek (ili yutmak)
arg. nasesti, biti prevaren; - yutturmak
arg. obmanuti, nasankati, nasarnariti
kl2 (-ll) a sav. ceo; - halinde svi za-
jedno
klah 1 . kapa, cu lah gecelik - nocna
kapa 2 fisek (od papira) 3. srnicalica, pre-
vara, trik; f-al - giydirmek nasankati, na-
magarciti; - kapmak 1) okoristiti se pod-
valorn 2) iskoristiti trenutak 4. vrh, siljak
(tornja, kupole) O - lat! pricaj to nekom
drugom! - havaya atmak veorna se ra-
dovati; - (ili
okrenuti curak; Ali'nin Veli'ye
Veli'nin- Ali'ye giydirmek presipati ez
supljeg u prazno
1 . izradjivac ili prodavac culaha
culbastija
kle metaina legura; metaina do-
luga 2. hrpa; sevzanj; anahtar si 'Sev-
zanj kljuceva - gibi oturmak srusiti se
kao klada (od umora)
1. hem doci ustanje le-
gure 2. fig. jako. se umoriti
kl mar. sornun pecen na pe-
pelu
kldken nar. supruga
klek dascana kova u koju se
stavlja kiselo rnleko, jogurt, med i si.)
klfet (-ti a 1.teret, teskoca; rnuka, trud
648
2. veliki trosak; - e katlanmak ne pri-
davati znacaj teskoci
klfetli tezak, rnucan, zamoran, te-
goban 2. formalan, cremaonijalan 3. skup,
koji iziskuje veliki trosak
klfetsiz 1.1ak, nenaporan 2. spontan,
neusiljen
klhan p pec, laziste (ispod hamama);
klhan beyi napasnik, apas, rnangrup;
probisvet, bitanja
klhan beylik rnangupluk; kabadahluk,
siledzijstvo
lozac hamama
klhani p 1. v. klhanbeyi 2. obe-
senjak, seret
kl kedisi fig. 1.smrzla, srnrzotina (onaj
koji se ne odvaja od peCi) 2. mlitav, lenj,
trorn
klleme 1. gl. im. od kllanrnek 2 ple-
san vinove loze (bolest)
kllemek ak. posuti pepelorn; zapratati
(vatru)
kllenmek 1. pokriti se pepelorn, uh-
vatiti pepeo, ugasiti se (o vateri), tinjati 2.
fig. stisati se, srniriti se, ublaziti se, nestati
(o bolu, zalosti)
klli a arh. potpun, ceo 2. velik, zna-
tan; - zaiyat voj. znatni gubici
klliyat a arh. celokupna dela Qednoga
pisca)
klliyen a sasvim, potpuno; opsolutno
klliyet a ce/o kupnost, celina; in-
tegritet; cf. btnlk 2. mnostvo, obilje
klliyetli povise, podosta prilicno, znat-
no
kll posut pepelorn, napepeljen; - su
voda, cedi (za pranje rublja)
kllk 1. pepeliste 2. pepeljara; cf. si-
gara
klot (-tu) 1. kilote 2. jahacke pan-

kl rengi 1 pepeljava boja, sivo bleda
boja ll pepejav, sivobled; - -
zool. sivi detlic (Picus sanus) ; - -
siva caplja (Ardea sinerea)
klt (-t) ku lt
klte 1. v. kle 2. svezanj, buket; 3.
geol. neslaga stena; stenje
kltr 1. kultura; - mi-
nistarstvo za kulturu 2. v. - bitkileri
kulturne bilike
kltrel kulturni, koji se odnosi na kul-
turu; - kulturni atase za
kUlturu
kltrl kulturan, koji vlada kulturarn
kltrfizik fizica kultura
kltrsz nekulturan, bez kulture; ne-
vaspitan, neuljudan; bez kulture
kltrszlk odsustvo kulture
klnk kramp, pijuk
klstr star; pohaban, izlizan
kmbet (-li) 1. kupola 2. zg rada sa ku-
polastim krovom 3. kupolasto uzvisenje

kme 1 . hrpa, go mi la; - - gomilama 2.
grupa; mnostvo, masa (ljudi) 3. sp. liga; -
den ispasti izlige
kme bulut kumulus (oblak)
krnetemek ak. grupisati, gomilati,
skupljati
kmelenm.ek grupisati se; (gomilatise)
biol. aglutinacija
okupljati se
kmes 1 . kokosarnik, zivinarnik 2. fig.
kucerak, potleusica
kmlt nar. koliba (lovacka)
kmls v. kmebulut
krar
knc susamova zrno
knde 1. arh. okov, lanac, bukagija 2.
zahvat u rvanju 3. fig. zamka, klopka, smi-
calica, lukavstvo; - den atmak zavesti,
obmanuti; - ye gelmek nasesti, pasti u
zamku - ye getirilmek biti prevaren
kney suncana strana; jug
kngldemek, kngrdemek nar. dre-
mati, kunjati
knh a sr2; sustina, bit; ne var-
mak proniknuti u sustinu cega
knk ( vodovodna cev
knye e 1. licni podaci, generalije; - si
bozuk s losom reputacijom; - defteri re-
gistar imena (ob. u vojsci) 2. ili
lanac s licnim podacima
kp 1 cup (za pekmez, maslo i si.) O -
lere binrnek se, rasrditi se; - n
doldurmak obogatiti se, oparili se; - gibi
veoma debeo; - e dnmek jako seugojiti
kpe2 kub, kocka; mat. treCi stepen;
metre - kubni metar; - secer u koc-
kama
kpe 1. nausnica, mindjusa 2. resa (zi-
votinja)
kpe bot. mindjusica (Fuchsia)
kpeli 1. s nausnicama, s minjdusama
2. s resom
1. mor. ograda (na palubi)
2. rukohvat (na stubistu, balustradi)
usica, metaini deo alalke (za
nasadjivanje dr2alje)
kpleme med. vodena bolest, hid-
ropsija
kpl snabdeven cupom ll 1. krcma,
birtija 2. arg. lokalo, sljemalo, pijanac
kr kura, lecenje; bir - radikalna
kura; - yapmak dr2ati kuru
krar kurare, otrov za strelu
649
krdan
krdan cackalica; - gibi veoma mrsav,
kao cackalica
kre 1 a 1. (svaki) ogrugli predmet,
lopta, kugla; 2. geog. zemljina kugla, zeml-
ja; svet
kre2 nar. topionica; visoka pec
krek (-!;ji} 1. lopata, asov 2. veslo; -
ekmek evslati; - evslacka tak-
micenja 3. (ili - 1) osuda na rad
na galiji 2) jur. strogi zatvor; - kadar dili
omak imati digacak jezik, biti brbljiv; yan-
- le gitmek dolivati ulje na vatru
kreki 1. topatar 2. veslac
krekilik evstanje, vestacki sport
krek anat. ptecka, topatica
krelemek, krernek (o) cistiti topatom
kremsi topaticast, nakil na topalu
kresel sferiean; loptast; ct. toparlak; -
gk biimi sfericna astronomija; - kesit
svericni segment; - gen sfericni tro-
ugao
krevi a. kresel
krevye a ar. bio/. telasce, zrnce
kriyum hem. kirijum (Cm.)
krk 1 krzno, krznena roba ll krznen, od
krzna; - manto krzneni kaput
krkas bot.induska pistacija (jatrobha
curcas)
krk curcija, krznar
krklk krznarstvo, krznoski zanat
krkl s krznom, u krznu; krznen, od
krzna
krnemek nar. 1 zbijati se u gomilu, !is-
kati se (o zivotinjama)
krs a 1.tribina; katedra; meclis - s
skupstinska Iribina 2.katedra (uni-
verzitetska) 3. predikaonica 4. nar. stolica
Krt Kurd
650
krtaj med. kirataza
krtn 1. sedlo (tovarnih zivotenja) 2.
snezni nanos, smet
krmek v. krernek
ks ljut, uvredjen (u decjem govoru) -
- ljutito; ben seninle - m ljut sam na
tebe
1 . uvredljiv, preosetmjiv 2. v.
kstm otu
ksk 1. cuskija 2. zarac, dzarac 3.
ugarak
kskn ljut, srdit; uvredjen 2. v. kstm
otu
ksknlk tjutnja, oztojedjenosl, uv-
redjenost
kskt ll bot. viiina kosica (Cuscuta)
ksktk 1. ukocen, nepokretan, kao
ktada 2. ll mrtav pijan
kslk v. ksknlk
ksme uvreda; gnev, jarost
ksmek (-er) 1. dat. tjutili se, srditi se,
ne rasti 3. ne obovljati svoju ll duznost
kstah p drzak, bezobrazan
kstaha drsko, bezobzirno
izbezobraziti se, postata
drzak
drskost, bezobrazluk, be-
zocnost
kstere 1. grubo, vefiko rende 2. mlins-
ki kamen 3. tocilo; kamen za ostrenje, bi-
legija, brus
kstm otu ll bot. mimoza, stidtjivka
(Mimosa pudica)
kstrmek ak. natjutiti, rasrdili
ksuf a arh. ll pomracenje sunca
ksur a kusur, ostatak (novca); pretek,
ll visak
ks nar. v. ksknlk
'kslzavadjen, u zavadji
. . .,.,,. ,'
s ile ljuliti se, vredjati se
(uzajamno)
p 1. arh. otvaranje;
nar. 1. sumnja 2. briga
kt1 (t) 1. lup, islupljen ,2. zalupasl,
kralak i debeo; - parmaklar zatupasli
prsti
kt2 onom. luk! kuc! - - kuc! kuc! - -
atmak (ili vurmak) jako lupati, udarati (o
srcu i si.)
klikl bot. kutikula, kozasla opna (na
biljkama) 2. zoo/. kutikula
ktle 1. masiv, gramada 2. masa (u raz-
nim zrai':enjima); - teorisi fiz. kvanlna te-
orija; halk - leri narodne mase; kritik -
fiz. kritii':na masa
ktlernek udarati, lupali, kucali
istupiti se, olupeti
kvetlavor
ktl pamuk sa
ktlk 1 . 2. zatupastost
ktk ( 1. deblo, stablo 2. klada;
panj, 3. spisak, registar; - e geirmek
uneti u spisak, registrovati; seim - bi-
rai':ki spisak 4. trg. glavna knjiga gibi 1)
nabrekao, naduven 2) pijan kao panj
odvrdnuti, otupeti, postali
neosetljiv
ktklk voj. fiseklija
ktphane a 1. biblioteka 2. arh. knji-
zara, knjizni magazin
ktphaneci bibliotekar; knjiznii':ar
ktphanecilik bibliotekarstvo
ktr - - onom. rskanja (pri grizenju ja-
buke, lubenice i si.); - - yemek rskati,
pljeskati (jeduci)
ktrd, ktrt, rskanje, pljeskanje
kvet lavor, umivaonik; kada
la muz. la (nota); - normal normalan
ton
Iabada bot. zelje, stavelj (Rumex pa-
tientia)
labirent 1. lavirint 2. fig. zamrseno pi-
tanje, problem
laborant
laboratuar laboratorija; kimya - he-
mijska laboratorija
Iabradar min. labrador, Iabradarski
ka men
lacivert zagasitoplav, zatvoreno plav O
- min. lazurni kamen, lazurit
soko
laka mor. popustanje, olabljivanje (ko-
nopa); - etmek 1) popustati (konopac) 2.
fig. razmaziti raspustiti; - olmak oslabiti,
popustiti, razlabaviti se (o zavrtnjima i si.)
1. v. laka olmak 2. raz-
maziti se, pakvarili se
laden p. 1. bot. businac, divlji pelin
(Cistus) 2. ladanum, ladanova komida
(smola)
lades p. 1. jadac, racvasta kos! u ptica
2. jadac, igra kladjenja; /-la/ -
lomiti jadac, jadaciti se; (- )
znam za jadac! neces me prevariti!
ladin (ili - bot. smrsa (picea)
ladini arh. svetovni; laicki
laedri a. anonim, ananiman autor; fil.
agnostik
laedriye a. arh. fil. agnosticizam
laf p. 1. ree, govor; razgovor, caskanje,
ceretanje; - amak povesti, zapodenuti
razgovor; - duhovite reci; - an-
lamaz 1) gl up 2) tvrdoglav, jogunast; /-al-
anlatmak ubediti, nagovoriti koga; - a
utopiti u bujici reci, zasipati re-
652
cima; - uvijeno govoriti, oko-
lisiti; - a dalmak zaprieati se, provesti u
easkanju;- ebesi brbljivost; -etmek 1) /-
la/ razgovariti, easkati, ceretati 2) ogo-
varati, otrcavati, olajavati; - aar rec
po rec, jedna tema atvara drugu; - (ola)!
besmislica; kojesta! - olsun diye samo da
bi se nesto pricalo; tek da bi se nesto
reklo; - a tutmak zadri:avati koga raz-
govorom; - lar prazne reci; byk -
lar fraze 2. hvalisanje, razmetanje; tra-
bunjanje; - atmak 1) /-la/ naklapati, nag-
vai:dati; cf. yarenlik etmek 2) /-al do-
bacivati (devojci, i:eni); pej. razmetati se,
sepuriti se; - atiatmak hvalisati se; - ka-
izbrbljati se, izlajati se; - vurmak
o - kalmak ne stici odgovoriti,
biti prekinut u reci; - fig.
zacepiti kome usta; - kalmamak
uzvratiti, brzo odgovoriti, ne ostati du:Zan;
- (olsun) medju nama receno;
neka ostane medju nama; - benim ge-
celik neka prica on to
svojoj babil - bilmek meriti svoje reci
imati obzira; - getirmek za-
govarati, skretati paznju od cega; - ak-
mak skresati, odbrusiti; - dobiti
grdnju; - nasesti, na-
samiriti se; - asmalar bu-
damak izvaljivati gluposti, lupetati; /-la/- a
koyulmak zapodenuti razgovor, pro-
easkati; - olur? kakav to ima znacaj?
ni govoral - ola beri gele to nema veze!
to je druga stvar! - la peynir gemisi y-
rmez praznim recima se nista ne pos-
tize; - syledi kojesta! glu-
posti! - yemek fig. progutati pilulu; -
ostro odgovoriti, vratiti istom
me rom
lafazan p. brbljivac, blebetalo
brbljanje, blebatenje;
etmek brbljati blebetati, torokati
1. brbljivac 2. spletkar, intrigant
brbljivost, pricljivost
lafebesi pricalica, priealo
a. arh. 1. rec 2. jur. slovo,
doslovna rec
laftamak razgovarati, caskati; cf. soh-
bet etmek
lagar p. mrsav, slab, suv (onjav)
lagn geog. laguna
1. odvodni kanal, kloaka; - d-
kanalizacija; - kuyusu septicka
jama; - otpadne vode 2. podzemni
hodnik (u rudniku) - amak drenirati, ko-
pati odvodni kanal; - atmak zapaliti minu;
- la atmak razoriti, razneti (eksplozijam)
a. ukidanje; ponistenje
ak. ukinuti, likvidirati; po-
nistiti; cf.
pass. od
lahana bot. kupus (Brassica oleracea);
- kul. sarma; - zool.
kupusar (Pieris brassicae); __ ki-
seli kupus
lahavle a. boze moj! gaspade boze!
(izraz nestrpljenja, ljutnje)
lahika a. dodatak, apendiks (napisu
si.)
lahit (-hdi) a. 1. grobnica, sarkofag
lahmacun a. kul. lepinja sa seckanim
mesam
lahos, lagos zool. lahos (ukusna riba u
sredozemnom i jegejckom moru)
lahuri a. lahorski sal
lahuti a. arh. bozji
lahza a. trenutak, tren, mig; cf. an
lahzada odmah, brzo, zatili cas
laik svetovni, laicki
sekularizovati
laiklik 1. laicizam 2. jur. odvajanje
crkve od drzave
laisizm laicizam
laka p. lak; - srmek lakirati
lakirer

lakap a. nadimak; 1-a! - takmak
dati nadimak
s nadimkom, sa pseudonimom
iakaydi a. v.
lakayt a. nemaran, nehajan, rav-
nodusan; /-af - kalmak biti ravnodusan
prema kome
nemar, nehaj, rav-
nodusnost
lake lakiran
lakerda soljeni tunj
la 1. rec; - evirmek 1) okrenuti
razgovor na drugu temu 2) izvrtati reci, -
_1) skrenuti razgovor na drugu
stranu 2) sejati razdor 2. brbljanje, ble-
betanje; ogovaranje; - lar bu, to
su blebetanja, ne obracaj paznju; - g-
trp getirmek v. - - etmek 1)
razgovarati 2) blebetati, naklapati; ogo-
varati, spletkariti; - etmek 1) go-
voriti o cemu 2) ogovarati, klevetali koga; 1
- ya tutmak zadrzavati, odvlaciti od
posla (razgovorom) 3) svadja, prepirka;
- oni su se sporeckali,
medju njima je doslo do reci O -
pokusati izvuci se; -
dklmek nevoljko govoriti,
mrmljati; procediti; - kapmak
prekinuti rec; - zapusiti
kome usta, ne dati kome da govori; - al-
kalmamak v. laf kalmamak;
- avlamak loviti, pecati (tudje reCi); -
ya utopiti u poplavu reci; - ya
anak tutmak izazvati ostre reci (pos-
tupkom, recima); - ya dalmak zapricati
se, izgubiti se u razgovoru; - ezip bz:..
rnek ponavljati iste reci; - splet-
kariti, ogovarati, olajavati; -
brzo odgovoriti, spremno uzvratiti
653

brbljivac, naklapalo
lakin a. ali, no; ct. ama, fakat
laklak , laklaka a. 1 . klepetanje rode
(kljunom) 2) fig. blebetanja, laparanje 3. v.
leylek
a. brbljanje, torokanje; nak-
lapanje
lakonik lakonski, sazeto
laktik asit mlecna kiselina
laktoz mlecni secer, laktoza
lal (-li) a. 1 1. min. rubin, 2. crveno mas-
tilo ll crven, rubinove boje
lal p. koji ne moze da govori; bez je-
zika; - ebkem bez jezika.
p. 1. vaspitac, domaci ucitelj 2. ist.
uzvik pri obracanju sullana liezirima 3.
specijalni vaspitac princeva (u Os-
manskom carstvu)
posao, cluznost vaspitaca
lalanga kul. vrsta piroske
vaspitac princeva; vezir-tutor
(maloletnom sultanu)
la le 1 bat. lala (Tulipa)
racvasta motka (za branje voca)
lale bat. tulipovac, zuta tulipa (Li-
riodendron tulipifera)
lalezar v. lalelik
lam 1 lam (slovo arapskog alfabeta); - i
cimi yok! bez pogovoral tako mora biti! -
elif evirmek (ili izmek) prosetati se,
probazati; ne - dedim, ne cim nemarn
nista protiv
lam 1. mikroskopski slajd 2. metaina
plocica, lamela
lama 1 zaaf. lama (Lama lama)
lama (budisticki svestenik Ti-
betanaca i Mongola)
lama3 lamela, metaini listic
654
lamba 1. svetiljka, lampa; sijalica; -
mrezica, kosuljica za osvetlenje;
- karpuzu staklena lopta, kugla za si-
jalicu; - uvrnuti, utrnuti lampu
(petrolejku) 2. lampa. cev (radija); ku-
tuplu- troelektrodna lampa (za radio)
lambalamak ak. upafiti svetla
1 s lampom; - radyo ci-
radio aparat sa pet lampi
1. mesto za drzanje lampi (u
starinskim kucama) 2. kolicina za jednu
lampu (gasa, petroleja)
lame opsiven srebrom (o odelu); -
brokat
lamekan 1. koji nema mesto, bez
mesta 2. bez mesta, bez otadzbine, bez
odredjene adrese; - lica bez za-
vicaja bez adrese
lamellamela (mikroskopa)
laminarya bat. morski kupus, morska
salata (Laminaria)
lamise a. 1. culo pipanja; cf. dokunum
2. pipak; cf. duyarga
lampasa 1 dugacka suknja (s raz-
rezima) ll bezoblican, nakaradan ob o
odelu)
lanakrit olovni sulfat
lando, landon lando (vrsta koCija)
lanet (-ti) a. 1 prokletstvo, proklinjanje;
anatema; - kalmak biti proklet; -
etmek proklinjati, kleti; /-al - okumak
kleti, proklinjati; - olsun! neka je proklet!
proklet bio! li uklet, proklet; omrazen; - bir
yer ukleto mesto
lanetierne 1 gl. im. od lametlernek li
proklet, uklet
lanetlernek ak. proklinjati, kleti
lanetleornek pass. od lanetiemek
lanetli proklet, anatemisan
- lungur 1 anam. kloparanja,
skripanja (kola i si.); araba - lungur geti
kola su prosla skripeci ll grubo, prostacki,
(postupati, govoriti) kloparati,
tandrkati, treskati (o kolima)
stoni fudbal
.. langust zao/. jastog (Palinurus vul-
garis)
lanolin lanolin (mast)
lanse; - etmek lansirati, uciniti . paz-
natim (pevaca, pisca i si.)
lantan hem. lantan
lap anom. pljas! pljus! sljis! - - yemek
mljackati, pljeskati
lapa 1 1. kasa; -gibi mlitav, mlohav; pi-
rin - pirineana kasa 2. med. obloga; -
koymak stavili oblogu ll mekan, sipak; - -
kar sneg pada u pahuljicama
lapin papuca (sa cipkama); kucna ci-
pela
lapina zool. pesac, usnaca
(crenilaprus pavo)
lapon, Laponac
Laponca laponski jezik
lappadak v.
larenjit med: laringitis, zapalenje grla
largo muz. largo
larp; - diye iznenada i snai:no; - diye
nmze iznebuha je iskrsnuo pred
nama
larpadak iznenada, neocekivano
larva; larva cf. kurtuk
lastarya bat. rastan, rascika-kupus
(Brassica oleracea acephala)
lasteks tekst. fasteks
_lastik 1. guma; kaucuk; -sanayii
industrija gume 2. gumica, brisac 3. gu-
mene cipele, kaljace 4. guma (automobila
i si); - zamena guma: - i
naduvati, pumpati gumu 5. kapa
laubalilik
ct)!
za kupanje ll gumen, od gume; - izme
gumene cizme; - hortum gumeno '
c lastik bat. kaucukovo drvo
(Hevea)
lastikli 1. gumen; gumiran; - elas-
ticna traka 2. rastegljiv, elastican 3. vi-
seznacan (rec, govor i si.); -
govoriti uvijeno
lata 1 uzana das ka, fetva
lata2 arh. ogrtac (osmanskog sves-
tenstva)
latanya bot. lepezasta palma (latania
rubra)
lateks mlecni sok ne ki h biljaka
laterna muz. vergi
verglas
latif a. prijatan, ljubak, mio
latife a. 1 . sala, dosetka; cf. - den
anlamak znati za sal u, razumeti se u salu;
- ye evirmek okrenuti na salu; -
etmek (ili yapmak) salili se, zbijati salu; -
yoluyla u sali
latifeci saljiv, domisljat ll saljivdi:ija,
damisijan
latilokum v. lokum
Latin 1 ist. Latin ll latinski; - harfleri la-
tinica
Latince 1 latinski jezik ll na latinskom
latin bat. dragoljub (Tro-
paeolum)
laubali 1 a. 1.b drzak, bezocan 2. ne-
usiljen, prisan, familijaran 3. ravnodusan,
nezainteresovan ll prisno, familijarno
1. izbezobraziti .se, pos-
tali drzak 2. postali prisan 3. postali rav-
nodusan, nezainteresovan
laubalilik 1. drskost, bezocnost 2. ne-
usiljenost; prisnost 3. ravnodusnost, ne-
hajnost
655
lav
Jav lava; - (ili iz-
livanje lave
Java mor. vuci! (komanda); - etmek
vuci, tegliti (camac i si.)
Javabo lavabo, umivaonik
lavaj 1. med. ispiranje 2. teh. flotacija
(ruda)
Javanta miris od lavandle
prodavac lavandle
Javanta bat. despik, lavandla
(Lavandula)
Javdanom tinklura opijuma
lavman med. klistir; - yapmak klis-
tirati
lavta 1 muz. la ula
1. akuser 2. akuserska klesta
lautista
layemut a. besmrtan
a. dat. dostojan, vredan
(cega); zasluzan; - bulmak smatrati dos-
tojnim; - grmek naeaziti pogodnim,
smatrati povoljnim; - (ili -
vehile) kako lreba, kako valja; /-al -
olmak biti dostajan cega; zasluziti ll nesto
zaslui:eno (nagrada, kazna i si.); - bul-
mak dobiti zasluzeno
layiha a. 1. zabeleska, notica 2. pro-
jekat, nacrt, plan; kanun - zakonski
projekat, nacrt zakona
laytmolif 1. muz. lajtmotiv 2. /it. os-
novna misao
layuhti a. kojine gresi, nepogresiv
Laz Laz (pripadnik naroda u se-
veroistocnoj Turskoj, poreklam sa juznog
Kavkaza)
Jaza nar. vedro za med
lazanya vrsta talijanskih makarona
lazca jezik Laza
656
lazer laser
a. 1. potreban, nuzan, ne-
ophodan; - gibi kao sto lreba; -
gelmek biti potrebno; neme - ? sta mi to
treba, ne tice me se; nene - to se tebe ne
tice, briga te za to 2. gram. neprelazan,
intranzitivan (glagol); ct.
nocna posuda, vrcina
lebalep p. vrha, prepun
leblebi 1 . leblebija, naut (Cicer ari-
etin um) Jep demeden - yi anlamak
odmah shvatiti, shvatiti pre nego sto. se
kaz e
Jeblebici prodavac leblebija
lee nar. kamenito polje
Jeek vuneni sal
lef (-ffi) uvijanje, uniotavanje; stavljanje
(u kovertu i si.)
Jetfetrnek dat. ak. uviti, staviti u
legal zakonit, legalan
legato muz. legato, vezano
legorn legorn (vrsta kokosi)
1. legen, kotlic; lavor 2. anat. kar-
lica - almak (bir izabrati
vrednu devojku
Leh arh. Poljak
Jeh a u funkciji sastavljenih postpozicija
u korist, za; - imde za mene, u moju ko-
rist; - inde olmak zauzimati se za
koga; - te ve aleyhte za i protiv
lehe 1 poljski jezik ll na poljskom
lehe a. 1. dijalekl, narecje; - bilimi di-
jaleklologija 2. govor, idiom
lehim a. teh. lem, lemljenje, letovanje;
- let-lampa; - yeri lem, za-
lem!jeno mesto
lehimci lemilac, radnik koji lemi
lehimlemek ak. lemiti
. , lehimlenmek pass. od lehimlemek
lehimletmek caus. od lehimlemek
lehimli zalemljen, spojen
lejitimist {-li) po/. legitimist
lejyon legija (kod starih Rimljana)
leke p. 1. mrlja, fleka; /-dan/ -
karmak odstranjivati mrlje; - sabunu
sapun za ciscenje mrlja; - tutmak lako se
mrljati (o tkanini i si.) 2. beleg, pega (na
licu) 3. astr. pega; - si sunceva
pega 4. fig. ljaga, mrlja, poruga, sramota; 1
- etmek 1) umrljati, uflekati 2) fig. okal-
jati, oljagati, osramotiti; /-af- getirmek os-
ramotiti, baciti ljagu; - olmak biti oljagan,
ocrnjen; /-af - srmek ocrniti, okaljati;
- yapmak 1) umrljati 2) fig. oljagati
lekeci cistac odela; - kili glina za ods-
tranjivanje mrlja
lekecilik slik. tasizam {slikanje na-
bacivanjem boja bez kicice)
lekelemek ak. umrljati, uflekati 2. lja-
gati, sramotiti, kompromitovati
lekelenmek 1. pass. od lekelemek 2.
umrljati se, uflekati se
lekeletmek caus. od lekelemek
lekeli 1. umrljan, zamazan, uflekan (o
odelu i si.) 2. fig. osramocen, is-
kompromitvovan, oljagan
lekeli humma med. tifus
lekesiz 1. bez mrlja, cist 2. fig. ne-
porocan, besprekoran
leksikograf leksikograf
leksikografi leksikografija
leksikoloji leksikologija
lektr lektor (na universitetu)
lektrlk lektorat
lenduha krupan, (o delovima
namestaja); - dolap glomazan orman
lenf, lenfa anat. limfa; - bezleri limfne

zlezde; - dokusu limfno tkivo; - sistemi
limfni sistem
lenfatik limfaticni
lenfatizm limfatizam
lenfosit limfocit
lenger p. 1. sidro, kotva; .- atmak 1)
baciti sidro, usidriti se 2) arg. zasesti, za-
sedeti se (u gostima); - ukotviti
se, baciti sidro; - dici sidro 2.
bakama posuda, sahan
lengistik 1 lingvistika ll lingvisticki
lens 1 . socivo 2. kontaktno socivo
lento 1 muz. lento
lento2 arhit. spojnica, gornja greda
(nad vratima, prozorom)
lepiska 1. lajpciska svila 2. svetloridja i
svilenkasta kasa
lepra med. lepra.
lerci zoo/. mosus, mosutnjak (Moschus
maschiferus)
lesepase propusnica
p. 1. les (zivotinje), strvina 2. olu-
pina {broda) o - ini isp-
rebijati, pretuci do smrti; - gibi 1) smrdljiv
2) lenj kao buba, lezilebovic; - gibi kok-
mak zaudarati; - gibi mrtav pijan;
- gibi serilmek zavaliti se, lezati ne-
pomicno; - ini serrnek ubiti; - yap-
mak arg. zgnjeciti, smrviti, napraviti les .
zoo/. strvozder
zoo/. vrana pepeljava (Cor-
vus cornis)
retafet a. 1 . prijatnost, ljupkost, lju-
baznost 2. lepota
letarji med. letargija, obamrlost
lete letonski jezik
Leton Letonac
letonac, zitelj Letonije
657
1
1
1'
''
eva
lev (bugarska novcanajedinica)
Levanten Levantinac
a. 1 . potrepstine, artikli; ma-
terijal; cf. gere; 2. voj. intendatura, in-
tendantska zluzba; - intendantska
ceta; - dairesi intendantska uprava;
- okulu intendanstka skola; - in-
tendantski oficir
voj. intendant
levent (-di) 1 1. ist. mornaricka vojska
(kod Osmanlija) 2. ist. mornar (u doba ja-
nicara) ll 1. okretan, snalazljiv, vest 2.
snazan, stasit, naocit
leventlik stasitost, naocitost
a. 1. natpis (na radnji), firma 2.
plocica, tablica; fotograf - fotografska
plocica 3. list (finog lima); - listata op-
ruga 4. lista, spisak; - si ad-
vokatska lista 5. fig. panorama, pogled,
krajolik 6. slika; cf. resim
zool. morski grgec, lubin
(labrax labrax)
levloz hem. vocni secer, fruktza
levye 1. komandna rucica, upravljac 2.
poluga (za dizanje)
ley lej (rumunska novcana jedini9a)
leylak bot. jorgpvan (Syringa vulgaris)
leylek zodi; roda, strkalj, lelek (Ci-
cOnia, ciconia); - bacak tahke, dugacke
noge; - gibi dugajlija <> :.. ih yavru
(gibi) odbacen, ostavljen (covek); - i. ha-
vada grmek mnogo setati, tumarati; - i
havaefa grdn? zilr ne mozes da se
skrasis? - (gibi) zamrsen, raz-
barusen (o kosi); - in (yuvadan)
yavru nezainteresovan za okolinu
leziz a sladak, ukusan, prijatan
lezzet a. 1. ukus; slast; cf. tat 2. za-
dovoljstvo, uzivanje, uzitak; razonoda, za-
bava; /-dan/ - almak (ili duymak) uzivati u
cemu, zabavljati se; ini tatmak pro-
658
beti, kusati; /-al - vermek 1) dati cem u
ukus 2) pricinjavati kome zadovoljstvo
lezzetlendirmek ak uciniti ukusnim,
prijatnim
lezzetlenmek postali ukusan
lezzetli ukusan; prijatan
lezzetlilik ukus (nost)
lezzetsiz neukusan, bljutav
lezzetsizlik neukusnost, bljutavost
talog, nanos; cf. alvyon
nanosenje, alu-
vijacija
nanosni,
onom. klk-klok; - - imek piti klo-
kucuCi
klokotati (o vadi iz boce)
libas a. odelo, odeca; cf. giysi'
liberal 1 liberalan ll liberal
liberalizm liberalizam; cf. erkincilik
liberalizacija
ak. liberalizevali
liberasyon ek. liberacija (sloboda spolj-
ne trgovine jedne zemlje)
libido psih. libido
libre livra, funta (500 grama)
libretto muz. libreto
Libijac
lider 1. lider, vodja (partije, zajednice)
2. drzavnik, politicar 3. sp. vodeci. celni
tim (ekipa)
liderlik liderstvo, rukovodstvo; kolektip
- kolektivno rukovodstvo
lif a. 1. biol. vlakno, nit; konac (u ma-
hunastim biljkama) 2. biljna spuiva za ku-
panje; lufa {luffa cylindrica) 3. ahat. tetiva,
zila, ligament; cf. tel
vlaknast, fibrozan
lig 1. sp. liga; - ligaska utakmica
2. liga, savez
lika a. sirova svila
liken 1. bot. lisaj 2 (ili - med.
lisa, lisaj (kozna bolest)
Ilkidasyon ek. likvidacija; cf. tasfiye
!ikide; - etmek likvidirati
likidite likvidnost
likit (-di) 1. zidak, tecan 2. raspoloziv,
na raspolaganju (o novcu)
likorinoz dimljena riba (specijalno,
ci pal)
likr liker
liman 1. luka, pristaniste; - blgesi
(ili lucko podrucje; - yeri (ili
mahreci) izlaz iz pristanista; - lucki
radnik; - pristanisni troskovi; -
rei.si kapetan luke; - lucki grad; -
creti pristanisna taksa
limaniamak 1. lezati, stajati u pris-
tanistu 2. prispeti u pristaniste, uci u luku
(o brodu) 3. smiriti se, stisati se (o moru,
vetru)
1 spokojno, mirno mesto (po-
godno za luku) ll miran, tih, bez vetra (o
moru, vremenu)
lime vrpca, traka, komad, odrezak (tka-
nine); - - u komadima, poderan, res-
paran; : - etmek poderati, pocepati
limit (-ti) granica, limit; - i pre-
koraciti limit
limitet; - akcionarsko drustvo
(sa ogranicenom odgovornoscu ak-
cionara)
limnoloji limnologija, nauka o jezerima
limon bot. limun (Citrus medica); -
asidi limunska kiselina; - limunovo
zutilo; - suyu limunov sak o gibi sa-
rarmak pozuteti kao limun: - gibi
mali sesir (zenski)
limonata limunada; - gibi svez, os-
vezavajuci (o letnjem vetru)
prodavac limunade
limoni 1. svetlozut, limunove boje 2.
fig. povredljiv, cudljiv; cf. 3. fig.
hladan, zahladneo (o odnosu); bu gn-
lerde - ovih dana su nam zah-
ladneli odnosi
limonit min. limonit, ruda gvozdja
limon kf zelenkastoplav
limon! u 1. s limunom; - dondurma sla-
doled sa limunom
limonluk 1. limunova 2. spra-
va za cedjenje Jimuna 3. zimskabasta,
staklenik
limon tozu so limunske kiseline
lin line, samevoljan sud; - etmek lin-
covali
linet v. srgn
link kas (konjski); - gitmek v. link-
lemek
linklemek kasati
linolyum linoleum
linotip tip. linotip
linyit lignit, mrki ugalj
liparit min. liparit, riolit
lipom med. lipom
lir muz. lira
lira (ili Trk - lira (novcana jedinica
Turske)
po ceni ( .. lira; - ekmek
hleb od sezdeset lira
liret (-ti) lira (novcana jedinica ltalije)
lirik /it. 1. li ri ka 2. liricar lllirski
lirizm lirizam
lisan a arh. jezik; - a gelmek poceti
govoriti (o cemu)
659
nsaniyat
lisaniyat. a nauka o jeziku, lingvistika;
filologija
lisans 1. diploma (o visokoj skoli) 2. ek.
sp.licenca
lisans st postdiplomski; -
postdiplomska nastava; - post-
diplomske studije
lise gimnazija
liseli gimnazijalac
liste 1. lista, spisak, popis; kara - crna
lista; kara - ye almak staviti na crnu listu
2. jelovnik; yemek - si jelovnik
literatr literatura (o odredjenom pred-
metu); krijizevnost
litmus hem. lakmus; - lak-
musov papir
litograf litograf
litografi, litografya litografija
v. litograf
litoloji litologija, nauka o stenama
litre litar
litrelik o d... li ta ra= litarski; iki -
dvolitarska boca
liturya re/liturgija
Litvanac, zitelj Litvanije
lityum hem. litijum
liva a 1. zastava, barjak; ct. sancak 2.
voj. brigada; cf. 3. general-major; ct.
4. ist. liva (administrativna je-
dinica u Osmanskom carstvu)
livar ribnjak; posuda zaribe
liyakat ( -ti) a 1. zasluga; dostojnost,
vrnednost 2. sposobnost, podobnost, val-
janost; - gstermek uspeti; - sahibi us-
pesan,sposoban
liyakatli 1. dostojan, zasluzan 2. spo-
soban, podoban, valjan
liyakatsiz 1. nedostojan 2. nes-
660
posoban, nepodoban
liyakatsizlik 1. nedostojnost 2. nes-
posobnost, nepodobnost
lizol med. rastvor krezola
lob sp. lob; - yapmak lobovati
lobi lobi
lobelya bat. lobelija (lobelia)
lobut a balina, tojaga
loca 1. loza (u pozoristu, parlamentu i
si.) 2. masonska loza 3. argl. zatvorska
celija, cuza
loda nar. kamara; stog, plast
lodos 1 . mor. juzni vetar; - un gz
juzni vetar donosi kisu 2. jug; - a
bakan pencere prozor koji gleda na jug O
- poyraz kolebljiv, neodlucan; poyraz
kolebljivost, neodlucnost
lodoslamak 1. duvati (o juznom vetru)
2. otopljavati, otopliti; hava
vreme je otoplilo
lodosluk juzna strana, jug
logaritma mat. logaritam; - almak naci
logaritam, logaritmovati; - cetveli (ili tab-
losu) logaritamske tabiice
logistik v. lojistik
(ili - nar. valjak (za nabijanje
ceste)
ak. nabijati, ravnati (cestu)
porodilja; - (ili hum-
med. porodiljska groznica; -
beti serbel za posetioce porodilje; - ya-
postelja porodilje
1. porodiljstvo 2. period od
sedarn ili cetrdeset dana od parodjaja
otu bat. vucja stopa, kokotinja
(Aristolochia)
lojik llogika ll logican
lojistik 1 1. sposobnost zakl-
jucivanja 2. voj. logistika ll logislieki
1

1


!
lojman stan, nastamba; smestaj
lok onom, klokotanja; - etmek klo-
kotati, kri':ati (o stomak u konja u trku)
lokal (-li) 1 1. fokal; dom, prostorija; M-
hendisler -.i dom saveza in-
zenjera 2. klub, klupski fokal; gazetleeler
- i Klub novinara ll lokalni, mesni; -
anestezi med. lokalna anestezija -
lokalni uslovi
lokanta restoran, gostionica
ugostitelj, gostionii':ar
ugostiteljstvo
- vagon kola za rui':avanje,
vagon-restoran
lokatif gram. lokativ
lokavt zatvaranje radnih prostorija (kod
industrijskog spora) 2. (masovno) ot-
pustanje s posla; - etmek otpustati s
posla (radnike)
lokma a 1. zalogaj, okusak 2. pari':e,
komad; bir - ekmek komad hleba; - - u
komadima 3. fig. mastan zalogaj; - etmek
jesti s apetitom 4. kul. slatka piroska; -
dkmek peci slatke piroske; -
dkmek peci piroske za i':iju dacu 5. pilav
(u mevlevijskim tekijama); 6. anat. zglobni
i':ukalj O - byrnek ostati bez
apetita; - yutulmak nema
nagrade bez truda; kakav trud takva i nag-
rada; - delile piroske (na 40.
dnevni pomen) bir - koymamak
nista ne jesti, ne staviti zalogaj u usta; bir
- durmaz on ne stoji ni minut; kolay (yu-
tulur) - fig. krupan zalogaj
1. pekar; prodavac pireski 2.
lokmas, gotC',an, muktas
jav
gz , lokma gzl buljook, bul-
lokma ruhu nar. med. eter
lokometre mor. log, brzinomer
lokomobil lokomobil, pokretna parna
lostromo
masina
lokomotif lokomotiva
lokum 1. rahatlokum, ratluk; - gibi 1)
sladak, lep rnek (o stvarima) 2) veoma
lepa (zena)
lolo arg. razmetanje, sepurenje; bana
cia -? mene neces prefarbati!
lombar mor. otvor za topove (na
brodu); - brodski mostic
lomboz otvor, svetlarnik (za potpalubu)
lonca esnaf, udruzenje; korporacija;
esnaf - zanatlijsko udruzenje; -
predsednik esnafa
longoz, longuz udub_ina, vir (u reci, je-
zeru
longplej longplej (ploi':a)
lop 1 anat. krilo, rezarij (pluca, jetre)
lop2 1 . rnek i okrugao; - etmek komad
mesa 2. tvrdo kuvan; - yumurta tvrdo ku-
vano jaje O - bucmast
loppadak onom. bap! sljap! tras! armut
- yere kruska je pljasnula na zeml-
ju
lopur: - - onom. mljackanja; gutanja
yemek (ili yutmak) halapljivo jesti; gutati
bez zvakanja
lor (ili - peyniri) mlad, neslan sir
lorentiyum, lavrensiyum hem. lo-
rencijum (lw)
lort (-du) lord; - lar gornji
dom, dom lordova (engleskog parlamenta)
losrta obucarski kalup; velicina kalupa;
- mala velii':ina, mali b roj; orta -
srednji kalup; srednja velii':ina
lostra krema, pasta za obucu; - bo-
farbar obuce
farbar obuce
lostromo mor. vodja pasade trgo-
vackog broda
661

. t
losyon
losyon losion, toaletna voda
mracan, palulaman (o sobi, pros-
toriji)
smraciti se, smrkavati se
smraciti, zamraciti
polutama, polumrak, sumrak
lota zaa/. manic-riba (lota vulgaris)
lotarya lutrija
loto loto
lotus lotus bat. lotos
lk 1 nar. vrsta lepka za grncarije (od
kreca, maslinovog ulja, pamuka i be-
lanceta jaja)
lk2 nar. vrsta muzjaka-kamile; - gibi
oturmak svaliti se svom tezinam (pri se-
danju)
lkoplast bat. leukoplast
lp vlop
lpr: - - v lopur lopur
ls geal. les, prapor
lsemi med. leukemija
lumbago med. lumbago
lunapark lunapark
lti a arh. pederast
ltr 1. zaal. vidra; cf. su samuru 2. vid-
rino krzno
libanac
lfer zoo/. plava riba (Temnodon sal-
tatar)
lgat (-ti) a 1. recnik 2. rec, termin 3. (ili
- hazinesi) recnik, jezicko blago (jednog
naroda); - bilgini leksikolog; - bilimi lek-
sikologija; - paralamak 1) upotrebljavati
reci (u govoru) 2) govoriti gluposti,
lupali
lgate 1. mali recnik; dzepni recnik 2.
glosar
662
lgati leksikograf
lgatilik leksikografija
lks 1 1 . luksuz, raskos: - vergisi
po rez na luksuz; - yapmak 1) raskosno
ziveti 2) terali luksuz, luksuzirati se ll ras-
kosan, luksuzan; - luksuzno izdanje
(knjige); - kamara luksuzna kabina: - otel
luksuzan hotel
lks2 fiz. luks (jedinica osvetljenja
lle p 1. uvojak, kovrdza 2. vrsak
cesme 3. glavica cibuka; lula
lleci izradjivac . glava cibuka; - a-
muru crvena ilovaca
lle min. morska pena, stiva
tmen fiz. lumen
lp (-p) arg. celepir, capalovina; - e
on je okoreli muktas; - e konmak
jesti i piti na tudj racun ll anom. Irk! luk!
ops! - diye v lppedek; - diye yutmak
halapljivo progutati, smazati u jednom za-
logaju
lp arg. lokmas, muktas, gotovan,
"grebator"
lplk muktastvo, gotovanstvo
lpten arg. muktaski, gotovanski, bez
para
lterci ret. luteranac
ltercilik luterijanstvo
ltesyum hem. lutecijum
ltfen a molim vas! budite ljubazni!
ltfetmek ' ltfeylemek 1. cinili dobro
2. dopustiti, dozvoliti; 3. reCi, saopstiti;
ltfeder misiniz? hocete li reCi vase
i me?
ltuf (-tfu) a ljubaznost, dobrota: /-mak/
- unda bulunmak biti ljubazan; - bu-
yurmak dopustiti, dozvolili
ltufkar a-p ljubazan, dobar
ljubaznost

'tzuciyet v lcuzet
a potreba, nuznost, ne-
ophodnost; cf. gereklik, icap; - unda u slu-
caju potrebe; - una gre prema potrebi; f-
al - grmek smatrati za. potrebno; - g-
takdirde (ili - u halinde} u slu-
caju nuzde; - var (yok) ima (nema) pot-
lzumsuzluk
rebe: bunun size - u
to neophodno? hem ::.. u var 1 6elliu to?
potreban, muzan; - lzumsuz
delimicno potrebno, delimicno nepotrebno
Jzumsuz nepotreban; - yere bez ikak-
ve potrebe
Jzumsuzluk beskorisnost. suvisnost
663
. -M-. .
maada a post. sa ab/. osim, sem, izu-
zev; ct. bundan - osim toga toga;
senden - kim gelecek? ko ce doci osim
tebe?
masimemnuniye a rado, sa za-
dovoljstvom
maarif a arh. 1. znanje 2. obrazovanje,
prosveta; Maarif ministarstvo
prosvete
maarifi prosvetni radnik, prosvetitelj;
sluzbenik ministarstva prosvete
a plata; zarada; novcana mag-
rada; - almak primili platu; -
odrediti platu; - kesrnek utvrditi platu; -
kesrnek oduzeti od plate, .umanjiti
platu; - povisica plate; asli - os-
novna plata
s platom, na plati
maatteessf a arh. na zalost
maazallah a ne daj, boze! sacuvaj,
boze!
mabat a 1. nastavak (romana,
price i si.); - var sledi nastavak, nas-
tavice se 2. arg. zadnjica
mabet (-di) a hram, svetiliste; cf. ta-

mabeyin (-yni) a 1 u funkciji sas-
tavljenih postpozicija; - inde izmedju,
medju; cf. ara; ll 1. ist. odeyenje izmedju
selamluka i haremluka (u muslimanskim
kucama) 2. ist. (ili - i Hmayun) sultanski
dvor 3. prostorije dvorjana (u sultanskoj
palati) 4. fig. zahladjenje, hladni odnosi (iz-
medju dva lica)
mabeyinci ist. visoki dvorski sluzbenik;
komornik; - ministar sultanskog dvora
mablak a kasika, lopatica
mabut (-du) a bozanstvo; idol, kumir
Macar Madjar
664
macarca 1 madjarski jezik ll na mad-
jarskom.
macera a dozivljaj; avantura; cf. se-
rven; - ya upustiti se u avanturu;
- ya gtrmek uvuci u avanturu; - ro-
avanturisticki roman
avanturista, pustolov; ct. se-
rvenci
avanturizam
maceraperest a-p v.
macun a 1 . pasta; - u zubna pasta
2. git
macunlamak ak. gitovati (prozore)
macunlanmak pass. od macunlamak
pretvoriti se u pastu
ma sp. mec, susret, utakmica; hususi
- prijateljska utakmica; kupa - utakmica
za kup; - medjunarodna
utakmica (u fudbalu); - oynamak (ili yap-
mak) igrati utakmicu
maa pik (boja karata); - beyi kec u
piku; - pikova dama O - beyi gibi ku-
rulmak zavaliti se, nepristojno sedeti
mauna dizalica, kran; - vozilo
sa dizalicom
madalya medalja; - zlatna me-
dalja; istiklal - medalja nezavisnosti
(visoko odlikovanje u Turskoj) O - ters
(ili tersi) druga strana medalje
s medaljom, nosilac medalje
madalyon medaljon
madam gospodja ( ob. o ne-
muslimanskoj zeni)
madama nar. madam
madara arg. los, neprijatan; - etmek
iskvarili se; lagati
madde a 1. materiia, supstancija; ma-
terijal; - biol. metabolizam; - nin
hali agregatrio stanje materije 2. stvar,
predmet; roba; istihlak - leri roba
siroke potrosnje 3. element; ct. unsur 4.
proizvod, artikal; deri - ler. predmeti od
koze 5. clan, paragraf (zakona, propisa,
ugovora) 6. clanak; odrednica . (u en-
ciklopediji, recniku) 7. problem, pitanje; bu
- yi hemen ele treba odmah da
pristupimo ovom pitanju
maddeci 1. til. materjalist; ct. zdeki
2. lig. materijalista (onaj ko pridaje znacaj
novcu i imetku)
maddecilik til. materijalizam; ct. z-
dekilik
materijalizacija
maddesel materijalan
maddeten a materijalno, u ma-
terijalnom pogledu
maddi a materijalan (u raznim zna-
cenjima); til. materijalisticki; - delil jur. ma-
terijalni dokaz; - hata fakticka, materijalna
steta; - istihsal materijalna proizvodnja; -
mallar materijalna dobra; - zarar ma-
terijalna steta
materijalizovati se, ob-
jektivizovati se
maddilik materijalnost
maddiyat a materijalne stvari
madem a posto, kako; ako, ukoliko; ...
yle syledin, yle posto si
tako rekao, tako cu i uradili
mademki v madem
maden a 1 1. ruda; mineral; - boku
sljaka; - ilmi mineralogija; - rudnik;
- leziste rude 2. rudnik, majdan;
lig. majdan 3. metal; - bilimi metalurgija;
has - plemeniti metal ll metalni, od metala
madenci 1. rudar 2. minaralog
madencilik rudarstvo
madeni a 1. metalni; metalski; - sa-

nayi metalska industrija '2. mineralni; -
gbreler mineralna djubriva
maden hem. crvena materija
antimanski h jedinjenja
maden kmr kameni ugalj
madensel metalni; - bir renk metaina
boja
madensi 1 slican metalu ll metaloid
maden suyu mineralna voda, kisela
voda
p matrijarhalan
soc. matrijarhat; cf. ana
erki
madik 1. igra klikera 2. arg. pod-
vala, smicalica, trik; - atmak (etmek ili oy-
namak) podvaliti, nasamariti
madiki arg. lupez, varalica
madrabaz p. 1. trgovac (stokom, ribom,
povrcem) 2. prevarant, varalica, spekulant
(u trgovini)
1. trgovina (stokom, povr-
cem 2. varanje; spekulisanje
madun a 1. nizak, donji 2. nizi (u sluz-
bi), potcinjan ll u funkciji sastavljenih post-
pozicija - nde ispod
maestro maestro, set orkestra
mafevk a arh. 1 1. visi, gornji 2. stariji,
visi (u sluzbi) ll u funkciji sastavljenih post-
pozicija; - inde iznad, nad
a 1 nema, nestalo je 11. mafis
(kolac od testa sa jajima)
matsal a 1 . anat. zglob, clanak; cf.
eklem 2. teh. sastavak, spoj, zglob
magazin, casopis
magma geol. magma
magnezit geol. magnezit
magnezyum hem. magnezijum
magri zool. jegulja ugor (Conger can-
ger)
a pecina, spilja; - pe-
cinski covek
665


1:. ll
1 '.1 1 i
1 il
il
\:

F
:\
bilimi
bilimi speleologija
bilimci speleolog
a 1 . magazin, velika pro-
davnica 2. skladiste, spremiste
a ostecen, postradao, nast-
radao; nepravicno okrivljen; cf.
a v.
nepravda, nepravicnost; cf.

a isi. prastanje grehova (od
boga)
a pomilovan onaj kome su op-
rosteni gresi
, a poraz; cf. yenilgi; - e
ramak pretrpeti poraz; - e
naneti poraz, poraziti
a porazen, pobedjen; - etmek
pobediti, poraziti, savladati; !-al - olmak
pretrpeti poraz, biti porazen;
Galatasaray'a - oldu Besiklas je porazan
od Galatasaraja
a 1 . tuzan, potisten, utucen
2. tmuran, natusten, oblacan (o danu, vre-
menu)
a 1 stanovnik Magreba ll mag-
rebski
(-bi) a arh. 1. zapad 2:
(sverne zemlje Afrike bez Egipta)
nadmen, ohol, sam6uveren;
razmetljiv, hvalisav; - olmak oholiti se,
razmetatise
oholiti se, se
oholost, nadmenost, -sa-
mouverenost
a mesan, necist; cf.
mahal (-Ili) a mesto; gnderilen -
uputno mesto, odrediste; ikamet - i mesto
boravka, prebivaliste O /-al - ne
ostavljati mesta, ne dati povod; /-al - kal-
mamak nemati mesta, nemati potrebe za
666
cime; /-al - vermemek v. - /
-al - yok nema razloga; nema potrebe
mahalle a mahala, cetvrt, kvart; kenar
- siromasna mahala (na periferiji grada) O
- i nespretan udvarac; - kahvesi
gibi kao na pijaci (o bucnom mestu); - ka-
svadjalica, svadljiva zena; - ra-
zuzdanost, nepristojnost
mahalleli 1 iz iste mahale ll zitelj iste
cetvrti
mahalli a mesni, lokalni; cf. yerel; -
adetler lokalni obicaji; - idare lokalna up-
rava; - saat astr. lokalno vreme
mahana p nar. v. bahane
maharet a vestina, umesnost, vicnost;
- le vesto, umesno
maharetli sposoban; vest, ume.san,
spretan
maharetsiz nesposoban; nespretan
maharetsizlik nesposobnost; nesp-
retnost, neumesnost
mahcubiyet a stidljivdst; zbunjenost,
smetenost
mahbube voljena zena
mahcup a stidljiv, sramezljiv; etmek
postideti; - olmak stideti se
mahcupluk v. mahcubiyet
mahcur a jur. pod tutorstvom (sta-
rateljstvom); cf.
mahcuz a. jur. stavljen pod zabranu (o
imovini i si.); sekvestriran; konfiskovan
mahdum a arh. sin, musko dete, nas-
lednik
mahdut a 1. ogranicen 2. malobrojan
mahfaza 1. futrola; riavlaka; kosuljica
2. kutija (za dragocenosti)
1. s futrolom; s navlakom; s
kosuljicom 2. zasticen, skriven
mahfil a. 1. sastajaliste, klub 2. drust-
vo, krug; sanat - leri umetnicki krugovi
siyasi - ler politicki krugovi
mahfuz a zasticen; skriven, cuvan; ka-
nunen - zakonom zasticen; btn haklar
- dur sva prava su zasticena
a. unistenje; istrebljenje
mahir a. v. maharetli
mahirane a-p vesto, spretno
mahiye mesecni ll mesecno
mahiyet a. osobina, karakter, priroda; -
almak poprimiti karakter (vid) 2. sustina;
meselenin - ini bilmiyorum ne znam
sustinu problema
mahkeme a. sud; sudjenje, sudski pro-
ces; - iskemiesi optuzenicka klupa; -
lerde srnrnek vuci se, potucati se po
sudovima; tevkalade - preki sud; temyiz
- si apelacioni sud O - de olmak
imati zastitnika (protekciju); - bes-
tidan, besraman; - mlk po-
lozaj i moc nisu veciti; - sud;
mahkemeye doci do suda (o
sporu)
mahkemelik 1. sudska stvar, stvar
suda, za sud; - olmak imati posla sa
sudom; doci na sud
mahkk (-k) a izrezan, izdubljen; izg-
raviran
mahkkat a rezbarije; gravire
mahkm a osudjenik; Idam - u osud-
jenik na smrt ll 1. osudjen; hapse - osud-
jen na zatvar 2. prinudjen, osudjen (da
nesto cini); bu evde kalmaya -
um prinudjen sam da veceras ostanem
kod kuce; caf - etmek osuditi; -
olmak 1) biti osudjen (na sud u) 2) dat. biti
osudjen na, biti prinudjen
mahkmiyet a 1. osudjivanost, ranija
kazna; hi bir - i yok nije (ranije) osud-
jivan 2. rok izdrzavanja kazne
mahlas a arh. !it. pseudonim
mahrek
mahlep (-bi). a bot. magriva, mahaleb-
visnja (Prunus mahaleb)
mahlk a stvorenje, b ice; cf.
mahlkat a stvorenja, bica
mahll (-l) a 1 hem. rastvor; cf. eriyik ll
1. bez naslednika (o imovini) 2. slobodan,
upraznjen (o mestu)
mahlt a mesan, sa primesama ll
hem. smesa
mahmude a bot. povojnica, socnica
(Convulvulus scammonia)
mahmudiye a mahmudija (zlatan
novac za vreme sullana Mahmuda ll)
mahmul (-l). a 1 1. nalovaren 2. pri-
pisan kome ll arh. gram. predikat
mahmur a. 1. mamuran, jos ne-
otreznjen (od preteranog pica) 2. bu-
novan, paspan 3. setan, ceznutljiv; -
ceznutljiv pogled
mahmur bot. v.
postali mamuran
mahmurluk 1. mamurluk, mamurnost;
- unu bozmak rasterati marnurluk 2. bu-
novnost, sanjivost, pospanost
mahmuz a 1. mamuza (cizme) 2. ma-
muza, ostruga (petla i drugih ptica) 3. mor.
kljun, pramac (broda)4. potporani (mosta)
mahmuzlamak ak. mamuzati (konja)
mahpus a 1 zatvorenik, zatocenik ll
uhapsen, zatvoren
mahpushane a-p zatvar
mahpusluk zatocenistvo, robijastvo;
trajanje robije
a drvena posuda (za nosenje
grozdja)
mahrama a arh. marama
(-ci) a 1. izlaz 2. mat. imenitelj
3. trg. poreklo, izvor (izvozne robe)
mahrek a arh. 1. astr. orbita; cf. y-
rnge 2. putanja (zrna, granate)
667
mahrem
mahrem a 1 1. isi. zabranjen (serijatom)
2. zabranjen (o braku izmedju biliskih rod-
jaka) 3. poverljiv, tajni 4. prisan, blizak, in-
liman ll blizak, upucen u tajnu (prijatelj)
mahremiyet a tajnost, poverljivost
mahrukat a arh. gorivo; cf. yakacak
mahrum a ab/. !isen; ct. yoksun; /-dan/
- (ili etmek) lisiti; - kalmak (ili
olmak) lisiti se, biti !isen
mahrumiyet a 1. oskudica, beda, si-
romastvo; - blgesi nerazvijena, si-
romasna oblast 2. psih. frustracija
mahrut a arh. kupa, konus
mahruU a konusan, kupast
mahsuben a na racun, za racun cega
mahsul (-l) a 1. proizvod; fig. plod, re-
zultat cega; sanayi - leri industrijski pro-
izvoc::li; - leri poljoprivredni proizvodi
2. letina, berieel
mahsulat a proizvodi, produkti; fig.
plodovi
mahsuldar a-p plodonosan, plodan,
bericetan; ct verimli
mahsup a zaracunat, uracunat;
etmek (ili yapmak) zaracunati, ukljuciti
mahsur a. okruzen, opkoljen;
sednut, blokiran; - kalmak biti opkoljen,
opsednut
mahsus a dat. 1. svojstven, ka-
rakteristican 2. specijalan; specijalno na-
menjen; erkeklere - tur za muskarce;
(ili zata) - tur licno, na licnost
(pismo, dokumenat) ll '1. specijalno; bu-
raya, - seni grmek iin geldim dosao
sam ovamo specijalno da bih te video 2.
svesno, namerno; - ge kal-
moj drug je svesno zakasnio
mahsus2 a arh. primetan, opazljiv,
ocigledan; - bir hata ocigledna greska; -
bir muvaffakiyet zapazen uspeh
a is/. poslednji sud; - gn
668
sudnji dan 2. fig. velika guZva, pometnja o
- midilisi spletkaros, sitan pakosnik; - e
dnmek postati prenaseljen (o mestu)
mahun 1 bot. mahagoni (Swietenia ma-
hagoni); - rengi mahagoni boja, crven-
kastosmedja boja ll od mahagonije; - mo-
bilya namestaj od mahagonije
mahunya bat. mahonija, ukrasni zirn-
zeleni sib (Mahonia)
mahut a ab. pej. poznat; notoran, fa-
mozan
mahvetmek ak. unistiti, razoriti;. ist-
rebiti; pakvarili
mahviyet a arh. skromnost, umerenost
mahvolmak 1. pass. od mahvetmek 2.
propasti
mahya p. 1 . iluminacija od kandila i
lampica (izmedju dva minareta za ra-
mazanskih noci) 2. slemena greda, mahija
3. (ili - kiremidi) dugacak, polucilindricni
crep (za pokrivanje slemena)
1. iluminator 2. prepokrivac
mahija
olovna ploca (za pokrivanje
krovnih uglova)
mahzar a peticija
mahzen a podrum, podzemno skladiste
mahzun a tuzan, potisten, zalostan; cf.
zgn; - etmek rastuziti, one-
raspoloziti
mahzunluk tuga, potistenost
mahzur a 1. opasnost, rizik; cf. sa-
- grmek smatrati rizienim 2.
smetnja prepreka; teskoca
mahzurlu opasan, riskantan; nezgodan
mail a 1. nagnut, ukosen 2. dat. sklon
cemu; - sklon zabavi 3. zal-
jubljen 4. slican, koji naginje ka; pembeye
- zuto sa nijansom ljubicastog
maile a nagib, kosina
main ar. arh. romb
a. arh. sredstva za zivot
maiyet a svita, pratnja
majeste velii':anstvo, visoi':anstvo
majr 1. vazan, znai':ajan ll visipojam u
logici
majskl ( -l) veliko slovo
makabii (-bii) a prethodno vreme; mi-
nuli period; - ine jur. retroaktivan
makadam makadam, put od istucanog
kamena
makak zool. morska mai':ka, ma-
kako-majmun (Macaca)
makale a i':lanak (novinski i si.)
makam a 1. mesto, polozaj, rang 2. ins-
tancija, nadlezna vlast; son - poslednja
instancija 3. muz. makam; sklad, ton
makara a 1. kalem 2. vitao, i':ekrk O
- ya almak naragivati se - ekmek cur-
likati, cvrkutati (o pticama); - gibi ko-
govoriti kao navijen; - ko-
yuvermek (ili prasnuti u
smeh, grohotom se nasmejati; - tak-
mak narugivati se, ismejavati, segai':iti se;
- tutamamak ne moci se suzdrzati od
smeha, pucati od smeha
s kalemom O - ptica
koja stalno peva
makarna makaroni
makarondzija; salj. Talijan
makas a 1 1. makaze, noznice 2. zel.
skretnica 3. spojnica, kvai':ilo (automobila)
4. opruga, feder 5. podupirai':, potporanj 6.
busilica (karata) 7. klesta (rakova) ll dosta!
zavezi! - kapa! zavezi! zatveri labrnje!
1. makazar 2. skretnii':ar 3.
arg. lopov, varalica, lupez
1. skretnii':arski posao 2.
seckanje (novinskih clanaka); plagiranje
1. gl. im. od makaslam.p.ki
2. ukrstanje, ukrstavanje; - v.oj.,
unakrsna vatra 3. agr. potkresivanje
makaslamak ak. 1. seCi makazama, re-
zati, obrezati 2. fig. ustinuti (za obraz) . 3.
seci, skracivati (i':lanak, film) 4. afg. krasti '
bcek zool. makazar (Lu-
canius)
makastar a-p krojacki radnik
makat a. 1. sediste, secija 2. prekrivai':
minderluka 3. arg. zadnjica, dupe
makber a. grob; cf. mezar
makbul (-l) a. prihvatljiv, dopustiv;
moguc 2. dopadljiv, prijatan; - e gemek
dopadati se, svidjati se 3. trazen, kurentan
makbuz a. priznanica, kvita; cf.
Makedonca makedenski jezik
makedonac
maket maketa
maketi strui':njak za makete
maki1 sikara, sibljak, siprazje
maki2 zool. prstas, lernur (Lemur)
makine 1 . masina; aparat; -
masinogradnja; - sanayii masinska in-
dustrija; - si sivaca masina; -
si pisaca masina 2. mehanizam; saat - si
satni mehanizam 3. nar. automobil, ma-
sina 4. fig. aparat, masinerija; devlet - si
drzavni aparat o - yi bozmak pokvariti'
stomak; - ekmek siti (sivacom ma-
sinom); - gibi kao masina, brz, tacan, pre-
cizan; - gibi adam vredan i brz i':ovek,
i':ovek-masina
makineci masinista; mehanicar
mehanizacija
mehanizovati se
ak. mehanizovati; ta-
- mehanizovati poljoprivredu
ma kineli 1 . mehanizovan 2. au-
669

tomatstski; mehanicki; - tfek mitraljez; -
tfek gibi brzo govoriti
makine masinsko ulje
makyaj sminkanje, makijaza; - yap-
mak sminkati se
. sminker
makinist 1. masinista 2. mehanicar 3. Makyavelcilik makijavelizam; besr-
masinovodja kupulozna politika
makinistlik posao masiniste (me-
hanicara, vozovodje)
makrama v mahrama
makrosefal makrocefalan menormalno
velike glave (covek)
maksat a 1. cilj, svrha, namera;
zamisao; - gtmek tajno kaniti, smerati; -
a uygun svrsishodan; gizli - zadnja
misao 2. zelja
s ciljem, s namerom; fig. zia-
nameran
bez fig. nesvesno,
bez lose namere
maksirnal maksimalan
maksimum 1 maksimum ll maksimalan
maksure a arh. 1. mesto u dzamiji (od-
vojeno za sultana) 2. deo kuce u koji ne
ulaze tudjini
makta a 1. izrez, isecak 2. deo
sume odredjen za secu 3. /it. poslednji stih
(kaside i gazela)
maktu (-u) a 1. utvrdjen, definitivan; -
fiyat utvrdjena, fiksna cena 2. prodaja
kvantom, djuture (bez merenja)
maktul (-l) a ubijen; - (ili
olmak) pasti mrtav, poginuti
makul (-l) a 1. razumljiv, jasan; - bir
jasna misao 2. razborit, ra-
zuman, pametan; logican 3. fig. pogodan,
povoljan; - bir fiyat povoljna, razumna
ce na
makule a 1. so rta, vrsta; vid 2. log. ka-
tegorija; cf. ulam
makus a 1 . arh. obrnut, naopak; cf. ters
2. fig. los, zao (o sudbini, sreci)
670
Makyavelizm v makyavelcilik
stoka, marva, blago
1. imovina, imetak; svojina; - a el.
koymak jur. sekvestrirati, konfiskovati; -
edinmek 1) postali vlasnik, o bezbedili
imetak 2) prisvojiti; - etmek 1) steci 2)
smatrati svojim, prisvojiti (delo, izum i si.);
/-al - olmak 1) postali svojina; btn in-
- olmak postali svojina citavog
covecanstva 2) stajati, kostati; baba -
nasledje, ocevina 2. roba; - asor-
Iiman robe; - mbadelesi robna raz-
- potroi'ma roba 3. ni-
kogovic, hulja 4. arg. droga 5. arg. riba,
parce (lepa zena ili devojka) o -
gibi olmak biti van sebe od ra-
dosti, biti veoma zadovoljan; -
gramziv; - gz nitkov, hulja; - mey-
danda to nije tajna; sve je cisto (o poslu i
si.); - - eker post. para na paru ide; -
drzavna kasa
mala p. mistrija, zidarska lopatica,
sp akla
malata teh. osovina, vreteno
malak bivolcic
malakit min. malahil
malaklamak okotiti (o birolici)
malalamak ak. ravnati, glacati (zidove)
malama nar. zito pomesano sa slamom
malarya malarija; - ya tutulmak obo-
leti od malarije
malayani a besmislen, apsurdan
malaz nar. 1. neuzorano zemljiste,
zemljiste u korovu 2. poplavljeno zemljiste
malca materijalno, imovno, u ma-
terijalnom pogledu
malen a v.
malgama amalgam
arh. kamen za sidro
mali a 1. imovni, materijalni; - durum
materijalno, imovno stanje 2. finansijski,
novi':ani; - sene (ili finansijska godina
malihulya a 1. seta, melanholija 2.
masta, uobrazilja; cf. kuruntu
malik a vlasnik, sopstvenik; cf. sahip
malikane a-p imanje, posed, majur
maliye a finansije; Maiiye
ministarstvo finansija; - fi-
nansijski kontrolar
maliyeci finansist, finansijsl<i strui':njak
maliyecilik 1. finansijski poslovi
jedne zemlje 2. duznost finansista
maliyet a ll (ili - ek. proizvodna
cena, cena kostanja
govedja kuga
malko ist. komandantakindzija
mallanmak steci imetak, obogatiti se
mal finansijska uprava kay-
makamluka
mal mdr finansijski direkter sreza
(pri ministarstvu finansija u Turskoj)
m alt slad (za pivo)
Malta bat. musmula japanska (Eri-
obotrya japonica)
Malta vet. kozja groznica (u
zemljama Mediteraml)
Malta palamudu zool. riba-pilot (Na-
ucrates ductor)
Maltezanin
keisi malteska koza (sitna koza
koja daje dosta mleka)
mall (-l) a invalid; harp (ili -
ratni invalid
mamut
malliyet a invalidnost, telesna nes-
posobnost
malllk v maluliyet
malm a 1 1. poznat; herkese - olay
opstepoznata pojava 2. gram. aktiv, ak-
tivan glagol ll jasno, razume se, bez
sumnje; - zere kao sto je paz-
nato
malumat a znanje, poznavanje, oba-
vestenost; insan -
i':ovek se ui':i dok je ziv 2. obavestenje, in-
formacija; - almak obavestiti se; - ver-
mek obavestiti, upoznati
a-p. iron. sveznalica,
onaj ko prodaje znanje
obavesten, upucen, upoz-
nat; cf. bilgili
neobavesten, neupucen
malzeme a 1. materijal (u raznim zna-
i':enjima) cf. gere; - si gradjevinski
materijal 2. izvori (koji se koriste u prip-
remanju naui':nog dela)
mama 1. hrana za odoji':ad 2. arg.
mama, vlasnica burdelja
mamafih ipak, i pored toga
mamaliga mamaljuga, kai':amak
mambo mambo (juznoamerii':ki ples)
mamelek a arh. sav imetak, sve sto se
nalazi u i':ijem posedu
(-l) a 1 napravljen; izradjen ll
proizvod, fabrikat
mamulat a proizvodi, produkti, fabrikati
marnur a 1. napredan, uspesan; cf. ba-
2. obradjen, kultivisan 3. naseljen,
nastanjen, drt - savrsen, besp-
rekoran
mamure a napredno (obradjeno) mesto
mamut zool. mamut (Eiephas pri-
migenius)
671

ma na
mana a smisao, znacenje; cf. anlam; /-
dan/ - pogresno protumaciti, iz-
vesti pogresan zakljucak; - gelmek
znaciti, oznacavati, imati znacenje; !-al -
vermek protumaciti prokomentarisati, dati
sud; tam - u punom smislu, u pot-
punosti; kelimenin tam - u punom
smislu reel
1. koji ima znacenje (smisao),
smisaon; smislen; iki - dvosmislen 2. alu-
zivan, simptomatian 3. izrazajan, zna-
cajan (o pogledu, reci); - bir zna-
cajan pogled
1. mesmislen 2. fig. ne-
umesan, neosnovan, nerazlozan
besmislenost; besmislica,
gl u post

manav trgovac povrcem, piljar; -
piljarnica
trgovina zelenisem, piljarstvo
manca 1 . jelo, h ra na, mandza 2. h ra na
za pse i macke
1. arh. voj. katapult 2.
motovilo za svilu
razmrsivac svilenih vlakana
sa caura
Manu Mandzurac
Manuca mandzurski jezik
manda 1 biVo; - gibi jak kao bivo, (o
snaznom coveku); - gibi yemek mnogo
ibrzo jesti
manda2 mandal
mandatar
manda gz nar. novcic od nikla (2 ku-
rusa)
mandal1 a 1 . manda!, zasun, za-
sovnica 2. stipaljka (za rublje) 3. muz.
kljuc, civija (kod zicanih instrumenata)
mandal2 v. evlek
672
mandalina bot. mandarina (Citrus no-
bilis)
mandailamak ak. 1. zamandaliti, zat-
voriti, staviti zasun 2. pricvrstiti stipaljkama
(ves)
1. zamandaljen, zatvoren
mandalom 2. s mandalom (vrata) 3. pricvr-
scen stipaljkama
mandapost postanska uputnica
mandar mor. mali cekrk, dizalica
mandarin ist. mandarin (visoki kineski
cinovnik)
mandater mandatar
mandepsi arg. zamka, smicalica, ob-
mana; - ye basmak (ili nasesti,
nasankati se
ra
bacija, pastirsko letiste, mand-
bacijar, mandradzija
bat. alrauna, mandragora
(Mandragora acaulis)
mandolin mandolina
manej manjez, jahacka skola
manen a 1. po smislu, po znacenju 2.
duhovno, moralno
manevi a 1. moralni, duhovni; - des-
tekleme (ili moraina podrska 2.
arh. usvojen, usinjen; - evlat usvojeno
d ete
maneviyat a 1. moral; prisustvo duha;
moral, stanje morala; - bozulmak (ili
klonuti duhom, demoralisati se; /-
- narusiti moral, de-
moralisati
manevra 1. manevar, manevrisanje
(masine, lokomotive, broda); - yapmak iz-
voditi manevre, manevrisati 2. voj. ma-
nevri. ratne vezbe; - manevarski
metak 3. fig. smicalica, varka, spletka; -
evirmek manevrisati, okolisiti, lukavo
postupati
mantar bilimi
manga 1. vaj. desetina, odeljenje 2. manita arg. lukavstvo, podvala, pre-
mor. spavaonica (na brodu) vara
manga! manga!; - kmr drveni
ugalj, 6umur
mangan, manganez hem. mangan
1. arh. mangura, sitan bakarni
novcic 2. komadic cumura (za pripaljivanje
nargile) 3. arg. lova; bende -
ostao sam bez love
arg. pun love, lovan
bez prebijena pare, bez fi-
lera
mangiz arg. lova
mani1 manija, strast; pomama, ludilo
mani2 !it. manija (narodna pesma)
mani (-i),-yi/ smetnja, prepreka; ct.
engel; /-al - olmak sprecavati, ometati,
sputavati
mania a 1. prepreka, pregrada; ba-
rijera; barikada; cf. engel 2. fig. smetnja,
teskoca
s preprekama (pregradama,
prepnama, barijerama); - trka s
preponama
manidar a-p v.
manifatura tekstil, tkanine
trgovac tekstilarn
trgovina tekstilarn
manifesto tovarni list; deklaracija o te-
retu 2. v. bildiri
manika ventilacijski otvor (na brodu)
manikr manikiranje
manikrc manikir (ka)
maniple manipulator, telegraiski kljuc
maniplatr 1. telegrafista 2. v. ma-
niple
Manisa lafesi bat. sasa (Anemone pul-
satila)
varalica, lupez
podvaljivanje,
kradja,
svindleraj
manivela poluga; - kolu krak poluge
mankafa 1 . gl up, tup 2. nar. oboleo od
sakagije (o konju)
1. tupoglavost, ma-
loumnost 2. sakagija (bolest konja)
manken maneken (lutka, model); ma-
nekenka
manolya bat. magnolija (Magnolia
grandiflora); miris od magnolije
manometre manometar
mansap a geag. us6e
a arh. zvanje, visok po-
lozaj; ct. orun
mansiyon povoljan prijem, odziv; poh-
vala (knji.Zevnog dela)
1 . manzetna, taslica 2. zag-
lavlje, krupan naslov (na prvoj stranici no-
vina)
1. muf (krzno za grejanje
ruku) 2. teh. obruc, spojnica
mantar 1. gljiva, pecurka; ak - vrganj
(Agaricus); horoz - paprenjaca (Cant-
harellus cibarius); kurt puhara, pusa
(lycoperdon); sinek - knjega (Amanita)
2. gljivica, bakterija 3. zapusac, cep; -
hrast-plutnjak (Quercus suber); -
decji pistolj (sa pampurima) 4.
plovak (udice i si.) 5. njuska 6. arg. laz, iz-
misljotina; - atmak lagati, izmisljati; -
basmak zagristi udicu, nasesti O - gibi
yerden bitmek rasti kao pecurke; - has-
mukoza
mantar biimli pecurkast, u obliku pe-
curke
mantar bilimi mikologija, nauka o glji-
vama
673

1 . uzgajivac gljiva 2. arg. lazl-
jivac; varalica, prevaranl
1. gajenje gljiva 2. arg. lazl-
jivost; prevara; lopovi!Jk
bot. felogen (spoj lkiva
koji omogucava oplulavanje)
mantarlamak arg. prevariti, obmanuti
bot. oplutavanje, pret-
varanje lkiva u plutu
1 . sa pecurkama, s gljivama
2. aboleo od mukoze, zahvacen mukozom
meslo za uzgajanje pecurki
jelo od lesla i mlevenog mesa
mor. cekrk, vilao
a logika; logicno misljenje;
- bilgini logicar 2. til. logiko
llogicar ll logican
til. logicizam
besmislen, apsurdan
av.
1. logican 2. razuman
1. logicki, koji se odnosi na
logiku 2. logican
1. nelogican, besmislen 2.
nerazuman
nelogicnost
mantis mat. manlisa
manto zenski kapul
mantol menlol
mantoluk slof za kaput
manyak manijak
manyaka manijacki
manijacko ponasanje
manyat 1. ribarski camac (sa Iri
para vesala) 2. mala ribarska mreza
manyetik magnetni
674
manyetit magnetovac, gvozdena ruda
sa magnetnim svajstvima (Fe2 04)
manyetize namagnelisan; - etmek na-
magnelisali
manyetizma 1. magnelizam 2. hip-
noza; - etmek hipnotisali
hipnolizer
manyeto magnetoelektricna masina,
magnelo
manyezl magnezijum-oksid
manyezit magnezit
manyok bat. manioka, tapioka (ma-
nihat utilissima)
manzara a 1. pogled, prizor, pa-
norama; pejzaz 2. tig. slika, izgled, stanje
Trkiye'nin 1940'ta - slika (stanje)
Turske iz 1940. godine
s lepim pogledom (o kuci,
mestu)
neugledan, neprivlacan (o
mestu)
manzum a stihovan, u stihu
manzume a 1. pes ma 2. sistem,
ustrojstvo; ct. dizge
mapa 1 . prsten (za privezivanje bro-
dova) 2. lampa, fenjer sa slitom (za os-
vetljavanje brodova)
mapus nar. v. mahpus
mapushane v. mahpushane
maral kosuta, srna
marangoz stolar; - mengelesi sto-
larski pritezac
marangoz v. testere
marangozhane stolarska radionica
marangozluk stolarski zanat
maranta bat. arnerieki skrob, slrelasti
koren (Marantha arundinacea)
maraton sp. maraton
:maraz. a. 1. 1. bolesi 2. nepodnosljivo
stanje ll hirovit
maraz a nesporazum, .svadja, rasp-
rava; - izazvati svadju
a patoloski; fig. (o am-
bicijl, ljubomori i si.)
marazianmak oboleti, razboleti se
bolestan; bolesljiv, slabunjav
fig. tezak polozaj, skripac
marda losa roba, skart, turda
(-li) marsal
marsalski cin, marsalsko
dostojanstvo
margarik; - asit margarinska kiselina
margarin margarin
marifet a 1. znanje, poznavanje 2. ves-
tina, umesnost; sposobnost 3. cudnost,
cudnovatost (u u ponasanju) 4. arh. pos-
redstvo; - iyle posredstvo, putem ...
marifetli vest, umesan, sposoban
mariz a arh. bolesljiv, slabunjav
mark marka (nemacka i finska novcana
jedinica)
marka 1. marka, znak,' oznaka; fabrika
- fabricki znak 2. zetcin 3. sp. markiranje,
pokrivanje (u fudbalu)
markalamak ak. 1. markirati, oznaciti
2. pokrivati, markirali (u fudbalu)
. markiran, oznacen
bez osnake, neoznacen
marke; - etmek sp. markirati, pratiti,
drzati (protivnickog igraca)
market kolonijalna prodavnica
marki markiz
markiz 1. markiza 2. velika fotelja, dvo-
sed 3. platneni zaklon od sunca (iznad
prozora, vrata i si.) 4. arhit. ukrasna nads-
tresnica (iznad prozora)

markizet (-ti) tekst. markizet, tanka pa-
mucna tkanina
marley plasticni materija (za pod)
marmelat marmelada
marn geol. laporac
maroken 1 maroken, safijan (koza) ll od
marokena
marokenci proizvodjac marokena
maron kestenjast (o boji)
marpu p lu la za nargile
marpuu izradjivac i prodavac lula za
nargile
mars dupli dobitak (u tavli); - etmek
dobiti dva poena (u tavli); fig. zapusiti
usta, ne dati kome da govori; - olmak iz-
gubiti nem, cutati
Mars astr. Mars
ugljen od drveta, cumur; arg.
Crnac O - gibi crnputast
p vrsta rasnog magarca; -
budala, idiot
otu bot. kaloper (Tanacetum
balsamita)
1 1. muz. mars, koracnica 2.
himna; istiklal - nacionalna himna Turs-
ke milli - nacionalna himna 3. tekst. pe-
dala (tkackog razboja) ll (napred) mars!
(komanda)
teretni voz
mart mart; - dokuzu martovska ve-
javica, "baba marta" (u trecoj nedelji
marta) o - gibi prevrtljiv, cudljiv; _.,
ieri, pire dosli divlji i isterali pi-
tome; - kedisi nestasko, vragolan
martaval nar. laZ, izmisljotina, ujdurma;
- atmak (ili okumak) ispredati laZi, lagati,
brbljati
arg. lazov, hvalisavac
hvalisanje, razmetanje
675

zaaf. galeb (Larus); -
galeb srebrnasti (Larus argentatus): kara
- crnoglavi galeb (Larus me-
lanocephalus); kk - galeb mali (Larus
canus)
martini martini
maruf a poznat; znamenit, glasovit
marul bat. locika (Lactuca sativa)
marulcuk bat. cemerika (Ve-
ratrum)
Maruni maronit (pripadnik katolicke si-
rijacke zajednice u Libanu i Siriji)
maruz a 1. podvrgnut, izlozen; /-al -
rakmak podvrgnuti; 1-a/ - bulunmak, (kal-
mak ili olmak) podvrgnuti se, izloziti se;
suociti se s cime; tehlikeye - kalmak su-
ociti se sa opasnoscu
maruzat a arh. molba, predstavka; iz-
vestaj (starijem)
marya 1. ovca 2. zenka (zivotinja) 3.
mesana sitna riba; - mreza za lov
sitne ribe
mas a usisivanje, upijanje, ap-
sorpcija
masa 1. sto; - gemek sesli za
sto; - za stolom; kumar - koc-
karski sto; mzakere - pregovaracki
sto; - v. yemek - sto za
rucavanje 2. odelenje, odsek (ustanove);
cinayet - odeljenje za ubistva (u po-
liciji) 3. fin. imovina bankrota (koja se deli
izmedju poverilaca)
'masaj masaza
masajet maser
masal a 1. bajka 2. basna 3. fig. bajka,
izmisljotina, neistina, prazne price; - oku-
mak (ili sylemek) pricati bajke, izmisljati,
obmanjivati; - aleminde 1) .ii-
veli u svetu bajki, mastali 2) provesti lepe
trenutke (koji se mogu naCi samo u baj-
kama);- uydurma psih. fabulacija
676
pripoveaac, kazivac (bajki,
basni)
poput bajke, kao bajka
masarif a troskovi, rashodi
masarika anat. opornjak, mezenterijum
masat a celicno ostrilo (za no-
zeve)
masa tenisi stoni tenis
masa topu v masa tenisi
masif masivan
masiko min. olavni oksid
maskanyin min. (prirodni) amon-
nijumsulfat
maskara a 1 prijatan, zabavan; sme-
san, saljiv ll 1. lakrdijas, pajac 2. kar-
nevalska maska 3. sprdnja, potsmeh;
ya almak narugivati se kome; - ya e-
virmek dovesti koga u smesan polozaj; /-
- sramotiti, ismevati,
sprdati se s kime; - etmek 1) ismevati, do-
vesti u smesan polozaj 2) pokvariti, na-
rusiti; - olmak doci u smesan polozaj; /-
- olmak sluziti kome za zabavu
maskaralanmak praviti sebe smesnim,
sluziti za zabavu
1. biti zabavan 2. doci
u smesan polozaj, slu.Ziti za po smeh
1. lakrdijasenje, za-
bavljanje 2. sramota, bruka; - etmek izig-
ravati budalu, glupirati se
maskarata kapica na cipeli
maske maska (u raznim znacenjima) -
sini atmak fig. pokazati pravo lice, zbaciti
masku; - si pokazati se u pra-
vom svetlu; - sini (ili in-
dirmek) skinuti s koga masku, otkriti cije
skrivene namere
maskeiemek ak. 1. maskirati, ka-
muflirati 2. fig. skrivati pravo lice, tajiti
maskelenmek pass. od maskeiemek
. maskeli s maskom; (za) maskiran; -
balo bal pod maskama, maskenbal
maskesiz bez maske; fig. otvoren, koji
ne skriva pravo lice
maskot maskota
masiahat a arh. 1. posao 2.
sigurnost
maslahatgzar a dip/. otpravnik pos-
lova; cf.
maslak a arh. 1. cesma iz koje
stalno tece vbda 2. tank, mali rezeNoar 3.
veliko korito, pojilo
maslp a arh. obesen, umoren ve-
sanjem
masmavi potpuno plav
mason mason; - masonska

masonluk masonstvo, masonerija
masr maser
masraf a trosak, rashod, izdatak; -
ekmek pokriti troskove; - tan
imati neplanirane troskove; - etmek trositi
novac; - grmek napraviti troskove; - ka-
posao koji iziskuje troskove; -
amak uci 'u posao koji iziskuje mnoog
traskova; - smanjiti troskove,
ograniciti izdatke; - a sokmak uvuci u
trosak
koji iziskuje mnogo troskova;
skup; - bir skup posao, posao koji izis-
kuje mnogo troskova
masruf a potrosen
massetmek usisivati; upijati, ap-
sorbovati
mastar a 1 . gram. glagolska imenica;
masdar, infinitiv 2. ravnalo {molersko, zi-
darsko)
mastara a. alhidada, pokretni lenjir za
merenje uglova
master magistar
jazavicar (pas)

bot. v. kz gz
mastika mastika (rakija)
mastor, mastur arg. mrtav pijan
masturi mor. najsiri deo broda
mastrbasyon masturbacija
masum a 1. nevin, bezgresan 2. cist ll
nar. nevinasce, malo dete
masumiyet a nevinost, bezgresnost
masumluk v. masumiyet
masun a. abi. zasticen, sacuvan; skri-
ven
masuniyet a 1. zastita, sigurnost 2. iur.
imunitet; cf.
masura a 1. kalem, cevcica {za konac)
2. cev <':esme 3. arh. stara mera za tec-
nost
1. masice, vatralj 2. pinceta 3.
papilotna (za uvijanje kose) 4. fig. orudje;
- gibi kullanmak . upotrebiti koga kao
orudje; - olmak biti upotrebljen kao
cije orudje - gibi mrsav, suvonjav; -
kadar malecan, makanja (o no-
vorodjencetu); - ucuyle tutmak gnu-
sati se, osecati odvratnost; - varken elini
yakmak ne znati izvuci kestenje iz vatre,
nepotrebno raditi na tezak nacin
izradjivac i prodavac masica
uvijati {kosu)
s masicama (pincetom, pa-
pilotnom eli - divalj, prkosan svadljiv
(ob. o zeni)
- etmek biti orudje u cijim ru-
kama
a uzv. 1. masala! bravo!
divno! sjajno! 2. da nije uroka! (od zlih
ociju i si.) ll amajlija sa recju /-
- var kada se govari da je neko dobro
da kucnemo u dNo! annemin bugn -
var mojoj majci je danas dobro
groblje (nemuslimansko)
ob. jevrejsko
677

;

!
m
zajednica. drustvo
a drustven; ct. toplumsal
a zenski ogrtac (sa prorezima
umesto rukava}
a metaini vrc, pehar
a istok
voljen
voljena (zena)
mat1 safi. mat; - etmek'matirati (i
tig.); - olmak izgubiti. matom
mat2 mat, !aman, mutan
matador matador
matafora mor. greda (za dizanje i spus-
tanje camaca za spasavanje)
matafyon otvor, rupa (na jedru ili sa-
toru)
matah a iron. roba; blago, dobro; "cvec-
ka" (o coveku); bu:ida bir sanki? zar
je i to neko blago; senin ne -
bilirim znam kakva si ti "cvecka"
matara a cutura
matbaa a stamparija; ct. evi
stampar; izdavac
stamparstvo
matbu (-u) a stampan
matbua,a stampana stvar
a stampa: ct.
matem a zalost, ozaloscenost; crnina;
ct. yas; - tutmak biti u emini
matematik matematika
matematiki 1. matematicar 2. pro-
feser matematike
matemli ozaloscen, u zalosti ct.
materyal materijal; ct. malzeme
materyalist (-ti) materijalist; ct. mad-
deci
678
materyalizm . materijalizam; ct. mad-
decilik; diyalektik - dijalekticki ma-
. terijalizam
matine matine, dnevna predstava
matiz 1 mor. dugi splet (uzadi)
matiz2 arg. mrtav pijan; - olmak na-
lokati se, naljoskati se
matizlik pijanstvo, pijenje
matkap a svrdlo, busilica
matla a 1. arh. izlazak (sunca, me-
seca) 2. /it. prvi stih (kaside i gazela)
ak. matirati, potamniti
matlup (-bu) a 1 trazen, zahtevan ll dug
matmazel gospodjica
matrah a mera za oporezivanje, po-
reska stopa
matrak a 1 matrak, toljaga, batina
ll zabavan, smesan; - a almak is-
mevati koga, terali segu; /-la/ - gemek
narugivati se, ismevati, segaciti se s kime
ist. ucitelj borbe sa 'matrakom
(u Osmanskoj vojsci)
matriarkal (-li) matrijarhalan ct. ana-
erkil
matris tip. matrica
a obrijan
matrut a izgnan, prognan, proteran
matuf a 1. nagnut, iskrivljen 2. us-
meren, upucen; pripisan (kome); ""olmak
biti uperen (upucen. pripisan)
matuh a arh. izlapeo; ct. bunak
maun vmahun
maval a arg. laz, izmisljotina; - oku-
mak lagati, izmisljati
mavera (-i) a iza, preko, s onu stranu;
trans; Maverai Kafkas Zakavkazje; Ma-
verai rdn Transjordanija
mavi a plav, modar; koyu - tam-
noplav ll plava boja: plavetnilo; gk - si
nebesno plavetnilo O - boncuk hikayesi
prica o plavoj djindjuvi (kaze se za. osobu
koja zeli da ima dobre odnose sa razlicitim
licima); - med. plava bolest (od
urodjene mane srca i krvnih -
almak arg. biti izjuren s posla (o-so-
ferima); - otpustiti, izjuriti s
posla; - kantaron bat. modar evet, raz-
licak (Centaura cyanus)
poplaveti, pomodreti
mavili u plavom odelu (o coveku)
mavilik plavetnilo, modrina
mavimsi plavicast, modrikast
v. mavimsi
beloputa i plavokosa devojka
mavna a slep, tegljac, remorker
mornar na remorkeru
mavuna v. mavna
mavzer mauzerka (vrsta puske)
maya 1 1. maja, kvasac; ferment; yo-
- kvasac za kiselo mleko 2. fig. os-
nova; srz; svojstvo; - bozuk. drzak, be-
zocan, beskarakteran
maya2 nar. (zenka)
maya bat. uljana palima, zejtin-
palma (Eiaeis guineensis)
mayabozan biol. antiencim
mayalanmak ak. zakvasiti, fer-
mentisati, staviti kvasac (u testo, rnleko i
si.)
mayalanma vrenje, previranje; fer-
mentacija
mayalanmak vreti, previrati; narasiali
maya 1 . fermentisan, zakvasen 2. na-
rastao ( od kvasca)
za fermentaciju
med. ekcem, mayasil
otu bat. pepeljusa, trava od
krasta (Teucrium polium)
1. bez kvasca, presan (o
testu, mleku) 2. fig. prazan, "bez sokova"
(o coveku)
maydanoz bat. persun (Petroselinum)
1. kiselkast, nakiseo (o slat-
kom); - elma nakisela jabuka; - bir iki
oporo pice 2. fig. poljuljan, zategnut; hla-
dan (o odnosima) - nasi od-
nosi su poljuljani
1. slatkokiseli ukus 2. fig.
zategnutost. zahladjenje (u odnosirna)
1. mina; - arama tarama ge-
misi voj. minolovac (brod);- mins-
ko polje; - temizlemek cistiti mine,
razminirati; kurulu - indukciona mina;
serpme - fugasna mina; - pod-
vodna mina; tanksavar pro-
tivtenkovska mina; yzme - ploveca mina
2. arg. tikvan, budala
miner
miniranje
ak. minirati, postaviti mine
maj
dijal. sveze govedje djubre
zoo/. gundelj (Me-
lolontha vulgaris)
nar. omlitaviti
mayi (-i) a arh. 1 tecnost ll tecan; ct.
- tecno gorivo; cf.
buz - i antifriz
mayistra 1 . mor. glavno jedro; krmeni
jarbol 2. maestral, severozapadni vetar
maymun 1. maymun 2. fig. majmun, ru-
goba, nakaza 3. spadalo, vragolan O - ek-
bat. baobab (Adansonia di-
gitata); - gibi 1) smesan, cudan 2)
vragolast; - gzn iskuSio je, iz-
vukao je pouku; - nestalan, pro-
menljiv (u ukusu, zeljama): - krat-
679
maymun
ko i uzano odelo; - majmunolik,
ruzan kao majmun
maymun zool. sklat, morski and-
jeo (Squatina vulgaris)
maymuncuk 1. majmuncic 2. ka-
lauz
ponasati se kao maj-
mun; kreveljiti se
maymunluk majmunarija, lakrdijanje
maymunsular maki, polumajmuni (iz
familije Lemuridae)
mayna 1. mor. spustanje jedara 2. pre-
kid, prestanak (posla i si.); - etmek 1)
spustati pomocu uzadi 2) stiSati se, pres-
tali (o oluji, bu ri)
mayo kupaci kestim; kupace gacice
mayonez majonez
mayonezli s majonezom, u majonezu
nemacko srebro
maytap p. mali vatromet, ben-
galska vatra 2. arg. podsmah, ruganje; - a
almak rugati se, podsmevati se kome /-la/
- etmek (ili gemek) praviti koga smes-
nim, segaciti se s kime
mazzarrat a steta, gubitak
mazbata a arh. protokol; zapisnik; ct.
tutanak; - muharriri zapisnicar
mazbut a 1 . zapisan, upisan 2. za-
pamcen, nezaboravljen 3. ispravan, so-
fidan; - bir adam ispravan covek 4. zas-
ticen (od elemtarnih nepogoda)
mazeret a opravdanje, izvinjenje; ct.
zr; - etmek izviniti se
mazeretli opravdan; oprostiv
mazeretsiz neopravdan; neoprostiv
mazgal puskarnica; prorez (u tvrdjavi)
s puskarnicama, s prorezima
a postovan, uvazen; slavan, is-
taknut, ugledan; - olmak postici, uspeti;
biti na glasu
680
mazhariyet a dostignuce, tekovina;
ugled, glas
1. bot. tuja (Thuja) 2. orascic,
kvrga (na hrastovim listovima); -
siskani hrast (Quercus infectoria) () - b-
zool. osa sisarusa, siskar (Cynips)
mazi a proslost; ct. - ye ka-
ostati u proslosti, ne slediti sav-
remene tokove
mazlum a 1. ugnjeten, potlacen.
mucen 2. tig. tih, miran, krctak
mazlumluk 1. ugnjetavanje, tlacenje 2.
pokornost, krotkost
mazmun a 1. smisao, znacenje 2. du-
hovita rei'::, ostroumna rei'::, dosetka
maznun a arh. okrivljen, optuzen; ct.

mazohist
mazohizam
mazot 1. mazut 2. arg. pice; - u
rinde nakresan; - u yerinde olmak biti
pod gasom, nakresati se O - almak arg.
:Zderati
mazruf a zapakova n; kovertiran
mazur a opravdan; oprostiv; - etmek
(ili grmek) oprostiti, ne zameriti; (beni) -
grn izvinite, oprostite, ne zamerite mi
mazurka mazurka (igra)
meal (-li) a 1. smisao, znacenje 2. re-
zultat
mealen apo smislu, po sadrzaju
mebde (-i) a arh. 1. pocetak, ishodiste
2. nai'::elo, princip
mebiz a anat. jajnik
a s uma, svota (novca)
a post. sa dat. usled, zbog;
buna - stoga, zato; mebni
gelemedi nije mogao da dodje zboq bo-
testi

mebus a narodni poslanik; ct. mil- mecmu (-u) a 1 sav, .ceo, ukupan
Jetvekili ukupnost, eelina
mebusluk clanstvo u skupstini, pos-
lanistvo, sluzba poslanika
mebzul (-l) a izobilan, abilan
mebzuliyet (-ti) a izobilje; blagostanje
mecal a snaga, energija; - im
ponestalo mi je snage
mecalsiz slab, nemocan; -
oslabiti, onemo6ati
mecalsizlik slabost, nemoc; cf. der-

mecaz a preneseni, figurativan (smi-
sao, izraz, znacenje)
mecazi a u prenesenom znacenju, sli-
kovit, figurativan
mecbur a dat. prinudjen, primoran;
obavezan; /-al- etmek prinuditi, primorati;
/-al - kalmak (ili olmak) morati. biti pri-
nudjen
mecburi a prinudan; obavezan; ct. zo-
runlu; - av. prinudno sletanje; -
retim obavezno skolovanje; - sigorta
obavezno osiguranje
mecburiyet a 1. prinuda, prisila; cf. y-
kmllk 2. obaveza, neophodnost; cf. zo-
runluluk; /-mak/ - inde kalmak (ili olmak)
biti prinudjen
meccanen a besplatno
meccani a besplatan
mecelle a arh. 1. zbornik zakona 2.
zbornik, knjiga
mecidiye, mecit srebreni novcic od 20
kurusa (po sultanu Abdulmedzidu)
meclis a 1. skup, sastanak 2. savet,
ve6e; muharebe - i ratni savet 3. skups-
tina, parlament; Trkiye Byk Millet
Meclisi Velika nacionalna skupstina Turs-
ke 4. prijateljski skup, zabava
meclup a dat. zahvacen cime; ushi6en,
odusevljen
mecmua a casopis, revija; ct. dergi
mecnun a arh. lud, bezuman; cf. deli
mecnunane ludacki bezumno
mecra a 1. recno korito 2. fig. tok (do-
gadjaja i si.); :.. 1) promeniti
se (o toku reke, vode) 2) promeniti se (o
toku dogadjaja, poslova i si.)
mecruh a arh. ranjen; ct.
Mecu (-cu) mit. Magog; Yecuc ve -
Gog i Magog
Mecusilik zoroastrizam, obozavanje
va tre
meczup (bu) a arh. lud, izgubljen
me 1 floret, mac za tokmicenje
me2 uvojak, lokm3., cuperak (razlicito
obojeni)
mehul (-l) a 1. nepoznat, neznan 2.
arh. gram. pasiv
medar a 1. arh. astr. povratnik; ct. d-
nence 2. potpora, podupirac; fig. podrska;
- olmak podr:Zavati, pomagati, biti od ko-
risti
meddah a 1 . medah (narodni pri-
povedac) 2. panegiricar
1. umetnost medaha . (ka-
zivaca) 2. hvalenje, uznosenje
meddcezir. (-zri) a geog. plima i
oseka; cf. gelgit
medeni a 1. civilizovan, kulturan 2.
gradjanski, civilni; - evlenme gradjanski
brak; - haklar gradjanska prava; - hukuk
gradjansko pravo
civilizovati se
medenilik civilizovanost
medeniyet a civilizacija; d
medeniyetsiz necivilizovan
681
medeniyetsizlik
medeniyetsizlik necivilizovanost
medet a pomoc; - ummak (ili bek-
lemek) ocekivati pomoc
medih (-thi) av. meth
medlul (-l) a arh. znacenje, smisao
medrese a medresa, verska skola o -
ye arg . . doci u corsokak: postali
neresiv (o problemu, poslu)
medreseli ucenik medrese
medz meduza; cf. deniz
medyum medijum (u spiritizmu)
medyun a duznik; !-af - olmak osecati
se duznim prema kome
mefharet (-ti) hvalenje, ponos
mefhum a smisao, znacenje; sadrzaj;
cf. kavram
mefkre a ideal; cf. lk
mefkreci idealista
mefkurecilik idealizam
meflu a arh. paralizovan
a opremljen; namesten, meb-
liran
a namestaj, oprema
prodavac namestaja
mefsuh a rasturen, razbacan
meftun a dat. ocaran, bezu:mno zal-
jubljen; cf. tutkun
meftunluk bezumna ljubav; cf. tut-
kunluk
megafon megafon
megahertz megahere
megaloman megaleman
megaromani megalomanija
megaton megaton
megavat megavat
p cest. a ali; ipak, uz to, pri
682
svemu tome; vee; ocigledno, dakle; - ben
ocigledno sam se prevario;
ben onun zannediyordum, -
daha odada mislio sam da je otisao,
medjutim on je jos bio u sobi; - o bunu
dakle on je to znao
p sa imperativom i optativom
cak i da, makar i, bez obzira; bunu yap-
- siz de emrederseniz ovo
necu uraditi, makar i vi naredili; bu
size gelirim, - vecras cu doci
vama cak i ako mi iskrsne neki posao "
v.
mehabet a arh. strahopostovanje 2. ve-
licanstvenost
mehaz a arh. izvor (dokumenat, delo)
cf. kaynak
mehel n zgodan, podesan, na mestu
mehil a ro k, termin; - vermek dati rok
Mehmetik ime iz miloste za turskog
vojnika
mehtap p 1. mesecina; - a
mak setali po mesecini 2. pun mesec
mehter p ist. 1. svirac, mlizikant (ja-
nicarski); - v. mehterhane 2. ko-
mornik, visi dvorski sluzbenik 3. konjusar
4. cuvar satora
mehterhane p muzicki sastav, . ja-
nicarski erkestar (od talambasa, velikog
bubnja, zurle i trube)
mekana 1. mesto 2. prebivaliste, kuca;
- tutmak nasnaniti se
mekanik 1 mehanika ll 1. me-
hanicki 2. mahinalni, mehanicki; - olarak
mehanicki, mahinalno
mekanikilik, mekanizm fi/. me-
hanicizam
mekanizma mehanizam; -
mehanizam paljenja (oruzja); devlet -
drzavni aparat; hareket - mehanizam
pokretanja
mekik tekst. cunak (tkacki); -
atmak 1) cunak . 2) fig. juriii
tamo-amo, ne stajati; - dokumak fig.
trekarali od jednog do drugog mesta, mu-
vali se,..,,
. \mekkare a (unajmljena) vucna zivotinja
mekkareci gonic vucne stoke -
rnekruh a 1. odvratan 2. is/. zabranjen
(serijatom)
mektep a arh. skola; cf. okul; - ka-
bezanje sa casova; - medrese
skolvan, obrazovan 2. skola
(kao pravac, doktrina i si.)
mektepli ucenik, djak
mektup (-bu) a pismo; - atmak predati
pismo (na posti); - st adresa; - ot-
voreno pismo; - anonimno pismo;
taahhtl - preporuceno pismo
mektupu ist. rukovodilac vilajetske
kancelarije
dopisivanje, prepiska
s ile dopisivali se, vo-
diti prepisku
metaike a andjeli
melal (-li) a dosada, cama; cf. usan
Melami melamija, clan melamijske
sekte
Melamilik a gnusnost, odvratnost
metankoli meianholija, seta
melankoiik selan
melanurya koscala riba, oblacla (ob-
lada melanura)
melas (secerna) melasa
melce (-i) a ulociste, pribeziste; cf.

melek a andjeo
melek zoo/. sklat (Pterophyllium
eimekei)
meleke a 1. iskustvo, vestina, 2.
sposobnost, moc
melek otu bat. andjelika, trubeljka (An-
gelica syivestris)
meleme 1 blejanje, meketanje ll fig .
plasljiv, boja:Zijiv, "ovca"
meternek blejati, meketati
melengi (-ci) nar. bat. v. itlembik
obli:Znjena ovca, ovca koja je
ojagnjila dva jagnjeta
rec. od melemek
melez melez, mulat, mesanac 2. hibrid
3. fig. mesan; - bir dil mesan jezik
melezierne bial. ukrsta (va) nje
meleziemek ukrstati
ukrstati se (o biljkama)
melezlik hibridnost
melfuf a arh. uvijen, zavisen
melhem v merhem
melhuz a ocekivan; verovatan, moguc
nosti
melik a arh. vladar; padisah
melike a vladarka, sultanija
melinit (-tii hem. melinit (eksploziv)
mel: - - 1 . blentavo, glupo; - - bak-
mak blenuti 2. tuzno
melodi melodija
melodik melodijan
melodram melodrama
melon okrugla sapka, polucilindar
meltem lak topao vetar (koji duva sa
kop na na mo re)
melun a proklet; fig. gnusan, odvratan
mell ( -l) a tuzan, utucen, potisten;
pokunjen
memalik arh. zemlje
683
1
j

1'
me mat
memat a smrt; hayat - mcadelesi
borba na zivot na zivot i smrt
memba a izvor. vrelo (i fig.);
izvorska voda; - zariste bolesti
meme 1. dojka; vime; - deki ocuk
odojce; - den kesrnek odbiti od sise (do-
jenja) 2. sisak (krcaga. cajnika i sf.) 3.
anat. resica; kulak- si uvce, usna resica
4. gorionik, plamenik (lampe) 5. teh. raspr-
skac 6. med. oteklina, izraslina 7. krst
(kotve)
meme bradavica (dojke)
memebezi anat. grudna, mlecna zlez-
da
memecik bradavica
memeli 1. s dojkama, sisama; - hay-
vanlar sisari 2. sisast, u obliku sise
memeliler zool. sisari
mememsi bradavicast, u obliku bra-
davice
a-p klozet, nuznik
memleha a arh. solana; ct. tuzla
memleket a zemlja, teritorija jedne
driave 2. rodni kraj, zavicaj
memleketli 1. zitelj (jedne zemlje) 2.
zemljak
(-k) a 1. arh. rob 2. Mameluk
memnu a zabranjen; ct. yasak; -
taka zabranjena zona
memnuiyet a zabrana
memnun a zadovoljan, radostan; sre-
can; - etmek zadovoljiti, obradovati; /-
dan/ - kalmak biti zadevoljan (kime,
cime); /-dan, -a/ - olmak biti zadovoljan,
radovati se; - oldum! drago mi jel (pri-
likom upoznavanja); sizi ok
- oldum veoma se radujem sto vas vidim
memnuniyet a zadovoljstvo; radost; -
le sa zadovoljstvom, rado
684
memnuniyetsiz nezadovoljan
memnuniyetsizlik nezadovoljstvo
memnunluk v. memnuniyet
memorandum memorandum; nota
memul (-l) zeljen, ocekivan; - olmak
nadati se, ocekivati
memur a sluzbenik, cinovnik ll od-
redjen za, postavljen, imenovan, poveren;
/-a. - naloziti narediti; odrediti,
opunomociti; poveriti
memure sluzbenica, cinovnica
memuriyet a sluzba. duznost, mesto,
polozaj; funkcija; ct. grevlilik
memurluk 1. v. memuriyet 2. sluzbeni
polozaj
menafi (-i) a arh. koristi, interesi; -
umumiye opsti interesi
menajer v. menecer
menajerlik v. menecerlik
a predanja, legende
mendebur p. jadan, bedan, zalostan
mendeburluk jad, becla; nistarija, pod-
lost nistavan, nevaljao, podao
menderes geog. meander
mendil a 1. maramica 2. salveta, ser-
vijeta O - kadar vrlo mali, majusan ( o
prostoru)
mendirek mala luka; pristaniste
menecer menadzer (u raznim zna-
cenjima)
menecerlik menadzerstvo
menedilmek pass. od menetmek
menejer nar. v. menecer
bot. ljubicica (Viola); alaca -
dan-i-noc (Viola tricolor); yabani - divlja
ljubicica (Viola canina)
gl p. bot. ruza-mesecara,
kineska ruza (Rosa chirensis)
rengi 1 . ljubicasta boja ll
ljubieast
menengi (-ci) v. melengi
menenjit med. meningitis, zapalenje
mozga)
menetmek ak. zabranjivati, sprecavati
plod terpentin-drveta 2. preliv
boja (na svili i si.)
prelivati se (o svili sa
talasastim sarama)
1. sa prelivom, talasast 2.
moariran
menfa a mesto azila; mesto egzila
menfaat (-ti) a interes, korist, dobit; cf.
- v. menfaatperest; milli
- ler nacionalni interesi
menfaatperest a-p koristoljubiv
menfaatperestlik koristoljublje
mentez a otvor, ispust
menfi a 1 . negativan; cf. olumsuz 2.
arh. prognan, izgnan 3. mat. negativan
mentur a odvratan, gnusan, ogavan
menge (-ci) veliki tkacki cunak
mengene stege, mengele, presa; de-
mirci - si kovacke mengele; marangoz -
si stolarska stezalica; zm - si presa za
grozdje
menhiyat a arh. verske zabrane
menhus a nesrecan, zlosretan, ma-
lerozan
meni a fiziol. sperma
a predanje, legenda
a legendarni
menkul (-l) a 1. prenesen, prebacen
2. jur. pokretan; - mallar pokretnina 3.
arh. tradicionalan
menolunmak v. menedilmek
me
mensubiyet a veza, odnos: pripadnost
1
mensucat a tekstil, tkanine; -
tekstilna fabrika
mensup (-bu) 1 koji se odnosi (koji pri-
pada, ulazi u sastav): ll pripadnik, clan (or-
ganizacije, partije i si.) /-af - olmak pri-
padati
mensur a lif. prozni, u prozi
(-i) a poreklo; cf. kken; -
hadetnamesi certifikat o robi
poreklom, po poreklu;
- stranog porekla
1 rasiren; objavljen ll 1. geom.
prizma; - undan geirmek fig. gle-
dati kroz prizmu cega 2. ist. sultanski ukaz
(o imenovanju vezira)
(metalna) sarka,
mentol mentol
menus a uobicajen; naviknut, priviknut
menzil a 1. menzil, tatarska posta 2.
odmoriste, postanska stanica (gde su se
manjali konji) 3. daljina dejstva, domet
(oruzja); top - i domet topa 4. konaciste,
svratiste, gostionica 5. voj. pozadinska
sluzba 6. rastojanje izmedju dva konacista
7. jednodnevni put
menzilci ist. menzuldzija, postar na
konjima
menzile a stepen: rang
mera a pasnjak, ispasa
merak a 1 . radoznalost, znatizelja, za-
interesovanost, zanimanje; - ek-
mek izazvati interesovanje: privuci paznju
2. zanos, strast, pasija, manija; - halini
almak preci u maniju; /-al - olmak imati
strast prema cemu; /-al - salmak (sar-
ili salmak) oduseviti se cime; imati
jaku sklonost ka cemu; - po-
buditi veliko interesovanje 3. briga, bo-
jazan, zebnja; - dokunmak zab-
rinuti, onespokojiti; - etmek 1) brinuti,
685


1
i;
!

uzrujavati se 2) interesovati se, zanimati
se; - ta kalmak brinuti, onespokojiti se 4.
potistenost, utucenost, tuga; - getirmek
biti sumorno raspolozen, biti potisten;
- kalkmak tugovati za cime,
ak. zabrinuti, ones-
pokojiti koga
meraklanmak brinuti, sekirati se
1. radoznao, znatizeljan, za-
interesovan; - bir ocuk radoznalo dete
2. odusevljen, pasionioniran, sirasno
cemu privrZen'; ljubitelj; edebiyata - odu-
sevljen knjizevnoscu; tiyatroya ok - ve-
liki ljubitelj . pozorista 3. zabrinut, nes-
pokojan; uzrujan, uznemiren
1. nezainteresovan, rav-
nodusan 2. bezbrizan, spokojan; hladan,
stalozen
1 . ravnodusnost, ne-
zainteresovanost 2. bezbriznost
meral v. mara!
meram a zelja, namera, cilj; - an-
latmak objasniti, iskazati zelju; - etmek
zeleti; nameravati; - nail olmak pos-
tici svoj cilj, ostvariti nameru
merasim a 1. svecanost; ct. tren; -
voj. svecana smotra (na doceku
stranog drZavnika); - parada, defile
(o drZavnim praznicima); - voj. po-
casna ceta 2. procedura, postupak
merasirnil 1. sveean 2. proceduralan
merasimsiz neceremonijalan, bez ce-
remonija
merbut a 1. vezan, spojen; prilozen; ct.
2. zavisan; privrzen; ct.
a vezanost, privrZenost
mercan a 1. zool. koral (Corallium rub-
rum) 2. ukrasne izradjevine od korala O -
kozne papuce (za noc)
mercan koralsko ostrvo, atol
mercan koralno drvo (Erythrina)
686
mercan zoof. dorada (Pagrus
pagrus)
(-k) a-p. bot. vrahilova
trava (Origanum maiorana)
mercan otu bot. mokrica, cvorika (Sa-
gina procumbens)
mercan zoof. koralska zmija
(Eiaps corallinus)
mercek fiz. socivo; - is-
pupceno socivo; ibkey - udubljeno so-
civo
merci (-i) a. instancija; son- poslednja
instancija
mercimek p bol. socivica, lemna
(Lens esculenta) o /-la/ - i vermek
stupiti u tajnu vezu (o zeni i muskarcu); -
kadar sicusan i okrugao; - anat.
lentikularna kost os lenticulare (mala kos!
izmedju nakovnja i uzengije uva)
merdane 1 p. hrabro, odvazno, srcano
merdane2 cilindar, valjak; oklagija
merdiven p stepenice; asma ;.. lestve,
stube; yryen - pokretne stepenice o t-
a/ - dayamak pribliziti se, primaci se (o
godinama, uzrastu) -
priblizio se sezdesetoj (godini)
merdivenci gradj. izlivac stepenica (u
zgradi)
merdmgiriz p arh. nedruzeljubiv, po-
vucen, koji zazire od ljudi
merek slamiste, plevnja
meret a vulg. gad, djubre (psovka)
mergup a zeljen, trazen; voljen, omiljen
merhaba a zdravo! (pozdrav med-
jusobno bliskih lica) O /-dan/ - kesrnek
prekinuti odnose; /-la/ - olmak paz-
navali se s kime iz vidjenja
s ile pozdravljati se
merhale a etapa, faza; ct. - - u
etapama
merhamet a samilost, milosrdje, sa-
- e gelmek sazaiili se, smilovati
se
merhametli milosrdan, saosecajan, sa-
zaljiv, meka srca
merhametsiz nemilosrdan, bes-
postedan, bezdusan
merhametsizlik bezdusnost, bes-
postednost, surovost
merhem a melem, nast
merhelemek mazati melemom
merhum a pokojni, pocivsi; - olmak
preminuli, umreli.
mer'i a jur. vazeci, na snazi (o zakonu i
si.)
meridyen astr. meridijan, podnevak; -
dzlemi podne
Merih a astr. Mars
merinos 1. merino ovca (Ovis aries his-
panica) 2. merino vuna
meriyet a delovanje, vaznost, snaga
(zakona, propisa); cf. yrrlk; - e girmek
(ili gemek) stupili na snagu
merkantilizm ek. merkantilizam
merkat a arh. grob
merkep (-bi) a magarac
merkepi gonic magaraca
merkez a 1. centar (u raznim zna-
cenjima); - komitesi centralni komitet;
- i istrazivacki centar; dep-
remin - i epicemtar; - i centar
grada 2. sektor, reon, odeljenje 3. stanica,
punkt; aktarma - i predajni punkt; telefon
- i telefonska centrala 4. policijska sta-
nica; komesarijat 5. fig. nacin; pravac, smi-
sao;- de u pravcu ... ; bu- de tako, u tom
smislu; bu - dedir moje raz-
misljanje krece se u ovom pravcu; ne -
de? kako, u kom smislu? sizin
ne - dedir? sta vi mislite? u kom pravcu
se krece vase razmisljanje?

merkezci 1 centralista centralisticki,
merkezcil fiz. centripetalan
merkezcilik centralizam; demokratik -
demokratski centralizam
merkezi a central ni
ak. centralizovati
merkeziyet a v. merkeziyetilik
merkeziyeti centralist, pristalica cent-
ralizma
merkeziyetilik soc. centralizam; cent-
ralizacija
merkezka fiz. centrifugalan; - kuvvet
centrifugalna sila
merkezlenmek centralizovati se; kon-
centrisati se
biti centralizovan
v.
decentralizacija
merkum a (gore) spomenutu
Merkr astr. Merkur
mermer mermer, -
alabaster; siyah - bazalt ll merrnemi
mermerci obradjivac, klesar mermera
tekst. tanak beli muslin
mermi metak, zrno, granata; mina; ra-
keta; atom - raketa s atomskom
bojevom glavom; atom topu - si atoms-
ka artiljeriska granata; delici - pro-
tivoklopno zrno; duman - si dimna mina;
tanksavar roket - si protivtenkovska ra-
keta; tahrip - sifugasna mina; tenvir - si
osvetljavajuce zrno; osvetljavajuca raketa;
topu - si artiljerijska granata
merserize 1 pamucno predivo (kome je
dal sjaj hemijskom metodom) ll od pa-
mucnog prediva
mersi hvala!
mersin bot. mirta, mrca (Myrtus com-
687
mersin
munis); yaban - i bot. veprina, kostrika mesamat a pore (koze, lista i si.); cf.
(Ruscus aculeatus) gzenek
mersin zool. jesetra mesane a anat. mokracni mehur, be-
sturio) si ka
mersin zoo/. moruna (Huso
huso)
mersiye a /it. elegija; tuzbalica
mert (-di) p 1 junak ll hrabar, odvazan
merte v merdane1
mertebe a 1. stepen; rang, cin; - ce po
rangu, po cinu 2. etapa, faza
mertek mertek, direk (cetvorougaoni ili
okrugao)
mertlik hrabrost, smelost, muskost
Meryem Sveta Deva Marija, bo-
gorodica
Meryem Ana bot. pavit, skro-
but (Ciematis)
Meryem eldiveni bot. zvoncic
bastenski (Campanula medium)
meryem eli bat. jerihonska ruza (Anas-
tatica hierochuntica)
meryemiye a bat. zalfija, kadulja (Sal-
via officinalis)
p v.
mesabe a stepen; vrednost; vid, svojs-
tvo; - sinde u svojstvu, kao; u vidu; nam-
zet - sinde svojstvu kandidata, kao kan-
didal
mesafe a rastojanje, odstojanje, udal-
jenost, distanca, razmak; - lme aleti
daljinomer; - si daljina vidljivasti 2.
fig. distanca, zvanicnost; -
dr2ati na distanci
mesaha a arh. merenje, premeravanje
(zemlje), omedjivanje; - memuru ge-
ometar 2. povrsina
mesai a rad, trud; napor; - saatleri
radno vreme
mesaj poruka; obavestenje; - teatisi
razmena poruka (dr.Zavnickih)
688
mescit (-di) 1. v. cami 2. mesd.Zit,
mecet (mala dzamija bez minareta)
mesel a arh. 1. primer 2. poslovica 3.
poucna prica
mesela a na primer; cf.
mesele a 1. pitanje, problem; cf. sorun;
- praviti teskoce (smetnje);
- yapmak stvarati od cega problem;
gnn - si aktuelno pitanje; zevk - si pi-
tanje (stvar) ukusa 2. mat. problem
meserret a radost, veselje
meserretli radostan
meshetmek dat. gladiti, prelaziti mok-
rom rukom (lice-za vreme abdesta)
Mesih u Hristos
Mesihi hriscanski ll hriscanin
mesire a setaliste
meslrelik pogodno mesto za setnju
mesken a boraviste, prebivaliste;
kuca, stan; - tutmak naseliti se, useliti se,
smestiti se
meskenet a 1. arh. beda, nemasiina 2.
slabost, nemoc
meskOkiit a kovani novac, metaini
novac
meskOn a nastanjen, naseljen (o
mestu)
meskOt a - gemek pre6utati, preci
preko cega cutke; - kalmak precutavati
se, ne spominjati se
meslek a 1. zanimanje, profesija;
karijera; - profesionalna obo-
lenja (bolesti); - strucne skole; -
ek. profesionalna tajna; - ynetimi
profesionla orijentacija; - ten
diplomat diplamata od karijere; serbest -
slobodna profesija 2. skola, pravac; ct.
ekol, edebi - ler knjizevni pravci 3. til. sis-
tem, doktrina;
mesleki a profesionalni, strucni
mesleksiz 1 . bez profesije 2. nep-
rincipijelan
kolega
mesnet (-di) a 1. potpora, podrska, os-
lonac; ct. destek 2. mesto, visok polozaj (u
sluzbi); ct. orun
mesnetli kojiima podrsku
mesnevi a /it. mesnevija (pesma sa ri-
movanim dvostisima)
mesrur a radostan, veseo, raspolozen
mest1 a mestve (kozni nazuvak koji se
nosi preko carapa)
se
mest2 p pijan; - olmak opiti se, napili
mestane p arh. kao pijan, osamuceno
mesti izradjivac mestvi
mestur pokriven; skriven, tajni
mesul (-l) a abi. odgovoran ct. so-
rumlu /-dan/ - olmak biti odgovoran; /-
dan/ - tutmak smatrati odgovornim
mesuliyet a odgovornost; cf. so-
rumluluk; - almak uzeti, prihvatiti od-
govornost; - hissi osecanje odgovornosti;
- ten izbegavati odgovornost
mesuliyetli odgovoran, vazan; - bir
odgovoran posao
mesuliyetsiz neodgovoran cf. so-
rumsuz
mesuliyetsizlik neodgovornost; ct. so-
rumsuzluk
mesut a srecan; - etmek usreciti,
uciniti srecnim; - olmak biti srecan
(-ti) a teskoea, tegoba,
muka; - ekmek muciti se, patiti, trpeti; -
e katlanmak podnositi, trpeti nedace .

mucan, tegoban (o poslu i
si.)
a baklja, buktinja O - ekmek
pokrenuti, biti inicijator
(-u) a 1. pun, napunjen 2. hem.
zasicen (rastvor)
bot. dub, hrast (Quercus); - ke-
restesi hrastovina; - dubrava
bo!. v. kurtluca
hrastik, dubrava
a posao, rad; ct.
(-l) a 1. zaposlen, zauzet 2.
zauzet; bu sandalye - ova stolica je za-
uzeta; telefon - telefon je zauzet; -
etmek 1) oduzimati vreme; zadr:Zavati, za-
majavati 2. zapasiili cime; - olmak biti za-
uzet, zanimati se cime
a zauzetost, bavljenje
cime; posao, zanimanje; gnlk - ler
dnevni, tekuci poslovi
a arh. v. sergi
(-di) a is/. mesto pogibije se-
hida; groblje sehida
a poznat, znamenit, cuven,
slavan; - olmak steci slavu, proslaviti se
cuvenost, cuvenje, gla-
soliitost; slava
a vidjen, primecen, opazen 2.
na mestu prestupa, na delu; crm - ha-
linde yakalanmak biti uhvacen na delu
(na mestu prestupa)
a zvanje, polozaj sej-
hulislama
a anat. posteljica, placenta
p. stavljena koza ll kozni o -
gibi otvrdnula (o kozi coveka) -
bestidan, bezocan
a vezbanje (iz pisanja, muzike) 2.
cas (pisanja, muzike); - almak uzimati ca-
sove; - etmek vezbati; - vermek davati
casove
689
1
me k
(-k) sumnjiv; cf.
a pohvalan, za pohvalu
(-bi} a 1. narav, cud, karakter
2. ponasanje,
(-u) zakonit, legitiman O - m-
dafaa jur. nuzna odbrana, samoodbrana
a pica, napitci
a objasnjenja, tumacenja;
komentari; - ta bulunmak ko-
mentarisati
azakonili
(-tu) a uslovan; uslovljen
a jur. neotudjiva imovina (imo-
vina ostavljena u nasledstvo pod uslovom
da se ne proda)
a uslovno; - tahliye jur. us-
lovno oslobadjanje
a ustavan, konstitucionalan; -
hkmet ustavna vlada - us-
tavna monarhija
a. ustavnost; - devri ist.
period ustavnosti Osmanskog carstva (od
1876. do 1918. godine}
a nesrecan, koban, fatalan
a savetovanje, kon-
sultovanje; - etmek konsultovati se, sa-
vetovati se
met (-ddi) a geog. plima
meta a 1. roba 2. imovina, kapital
metabolizma metabolizam
metafizik metafizikall metafizicki
metal metal
metal bilimi metalurgija
metalik metalski, metaini
metaloit metaloid
metalrji metalurgija
metalrjik metalurski, metalurgijski
690
metamorfizm geof.
metamortoz metamorfoza
metan hem. metan
metanet a cvrstina, tvrdoca; izdr-
zljivost, otpornost
metanetli cvrst, tvrd; otporan
metanetsiz neotporan
metanetsiz lik
otpornost

metastaz med. metastaza
metatez gram. metaleza
metazori nar. nasilno, na silu
ne-
metelik 1. arh. metaini novcic od deset
para 2. neznatna suma .novca; -. etmez ne
vredi ni dve pare; - e atmak
bez prebijene pare; /-al - vermemek ne
pridavati znaeaj, ne obracati paznju
meteliksiz bez para, "svorc"
meteliksizlik besparica
meteor meteor; - meteorska
kisa
meteorit meteorit
meteorolog meteorolog
meteroloji meteorologija
meteorolojik meteoroloski
meteor metearif
metfen a arh. grob
metfun a sahranjen, pokopan; cf. g-
ml
meth (-thi) a hvalanje;- etmek hvaliti
methal (-li) a 1. ulaz; cf. 2. uvod 3.
muz. preludij O /-da/ - i olmak biti ume-
san, imati umesane prste (u aferi i si.)
methaldar a-p arh. umesan
methetmek hvaliti, velicati, uznositi; cf.
vmek
,_.\h_,,,methiye a 1. pohvala 2. /it. panegirik;
oda
metil hem. metil
metilen hem. metilen
metilik hem. metilni, metil; - alkol me-
tilalkohol
metin 1 (-tn i) a tekst, stivo
metin2 a cvrst, tvrd, otporan
metis biol. melez, bastard
metodik metodican
metodoloji metodologija
metodolajik metodolaski
metot (-du) metod; cf. yntem
metotlu metodican
metotsuz nemetodican
metotsuzluk nemetodicnost
metraj 1. metraza 2. merenje metrom
- kratkometrazni; uzun -
dugometrazni (film)
metrdotel glavni konobar, sef sale
metre metar; - kare kvadratni metar; -
kp kubni metar; - sistemi metricki sis-
tem
metrelik od .. meta ra; - tka-
nina od tri metra
metres. metresa, ljubavnica; - tutmak
imati metresu, ziveti s ljubavnicom
metrik metricki
metris p. sanac, rov (vojnicki)
metro metro, podzemna zeleznica
metronam muz. metronam
metropol metropola, glavni grad
metropolit (-ti) mitropolit
metropoliten 1 v metro ll metropolski
metruk ( -k) a 1. napusten, ostavljen 2.
zastareo, izasao iz upotrebe

metrukiit a arh. zaostavstina (od po--
kojnika)
metrukiyet a 1. napustanje 2. razvod,
rastava (braka)
mevcudat a sve sto postoji, imetak,
imovina 2. stvorenja, bica
mevcudiyet a postojanje, bitisanje
mevcut (-du) a postojeci; prisutan;
raspoloziv; - olmak 1) postojati 2) biti pri-
sutan; - para efektiva, raspoloziv novac; -
sermaye raspoloziv kapital ll 1. pos-
tojanje; prisutnost; zaliha 2. brojcani sas-
tav (ljudi) 3. voj. efektivni sastav, jacina,
snaga (trupa), brojcani sastav
mevdu (-u) a arh. ostavljen, dat, po-
veren
mevduat a tin. ulozeni novac, ulog, de-
pozit; arh. ulaganje; ct.
mevhibe a arh. dar, poklon; bozji dar
mevhum a prividan, nestvaran, ima-
ginaran; ct. sanal; - adet mat. imaginaran
b roj
mevize a v.
mevki (-i) 1. mesto; kraj, predeo 2. po-
lozaj, funkcija; ct. orun 3. razred, klasa (u
prevoznim sredstvima); birinci - prvi raz-
red, prva klasa 4. polozaj, stanje; ct.
durum 5. mesto u drustvu, status 6. sp.
mesto (u takmicenju)
mevkuf a arh. 1 zatvoren, uhapsen ll
zatvorenik
mevkut (-tu) a periodiean (o stampi i
si.) ct. sreli
mevkute a arh. periodika, periodicna
izdanja
mevla a vlasnik, posednik; - bul-
mak postici zeljeno, dobiti svoje
Mevla a gospod, bog; ma/im m vlasnik,
posednik
mevlana a mevlana (titula ulema); epi-
691
mevlevir,
tet Dzelatedina Rumija, persijskog pesnika
i osnivaca mevlevijskog reda
Mevlevi mevlevija, pripadnik mev-
levijskog reda
Mevlevilik mevlevijski red
mevlit (-di) a arh. 1. rodjenje 2. mesto
rodjenja 3. praznik u cast Muhamedovog
rodjenja 4. /it. mevlud (pesma o Mu-
hamedovom rodjenju)
mevlithan a-p !ice koje cita mevlud
mevrut a prispeo, pristigao (ob. o
pismu telegramu)
mevsim a 1. godisnje doba 2. vreme,
sezona; ekim - i sezona setve; turistik -
turislieka sezona 3. deo zivota, gadine zi-
vota O - monsuni, pasati
mevsim vansezonski
mevsimlik 1. polusezonski (o odelu i
si.) 2. za jednu sezonu
mevsimsiz 1 . vansezonski 2. neb-
lagovremen, prevremen
mevsuf a opisan; okvalifikovan
mevsuk (-ku) isnitint, verodostojan; po-
uzdan (o informaciji i si.); - olarak po-
uzdano
mevt a arh. smrt.
mevta a mrtvac, pokojnik
mevut a
mevzi (-i) a mesto, polozaj 2. voj. po-
lozaj, pozicija; - harbi pozicionirat; esas -
glavni polozaj odbrane; yan - bocna, kril-
na pozicija yedek - rezenini polozaj
mevzli a mesni, lokalni; ogranicen; -
saat lokalno vreme
mevzifenrnek voj. zauzeti polozaj, ras-
porediti se
mevzu (-u) a tema, predmet; ct. konu
mevzuat a arh. 1. pazilivni zakoni; za-
konodavstvo, legislacija (jedna zemlje) 2.
arnbalaza (sanduk, vreca i si.)
692
mevzubahis (-hsi) a tema, predmet
razgovora; - etmek razgovarati o cemu
mevzun a 1. srazmeran, pro-
porcionalan; pravilan - skladno
gradjen, stasit 2. odmeren; - bir sz od-
merena rec
mey 1 p arh. vino
mey2 mala zurla (u istocnoj Anadoliji)
meyal v hayal -
meyan 1 p. s redi na; milje, ambijenat;
krug; cf. ara O - medju, izmedju; bu
- da izmedju ostalog
meyan2 v meyankk
meyan sirup od korena sladica
posrednik; ct.
meyane p kul. umokac od putera i
brasna; - si gelmek doci do prave gus-
toce (pri spremanju halve i si.)
meyan kk bot. sladic, konjeda
(Giycyrrhiza glabra)
meydan a 1. polje, poljana, teren; ct.
alan, saha; at - hipodrom; - po-
ligon, streliste; hava - aerodrom;
- bojno polje, ratno popriste 2. trg; Cum-
huriyet - Trg republike; Taksim - trg
Taksim 3. okolina; vidik, vidokrug; ct. or-
- da kimse yok ma nikog okolo,
nema nikog na vidiku 4. tig. mogucnost,
prilika; - ne dati mogucnost,
ne dopustiti; - bulamamak ne moCi naCi
mogucnost; - kalmamak ne ostati, ne biti
(o mogucnosti); !-af - vermek pruziti pri-
liku, dati mogucnost; dati povod 5. ret
mesto obreda (u tekiji o - da 1) na licu
mesta, prisutan 2) javno, naocigled; -
almak arh. poprimiti siroke razmere (ne-
zeljenog); - a atmak predloziti, istaci
(kandidata i si.); - da drzati na
vidiku; - povuci se, odustati
(od borbe, takmicenja); -
preterivati (u odsustvu kontrole ili rivala); -
dan ekilmek izgubiti se, nestati; - a
'karmak izneti na videlo, obnarodovati,
k r
razobliciti; _ a se; po aza
se,. ispoljiti se; - a mesati se u
svacije stvari, svuda se pacati; --: a gel-
mek pojaviti se; stvoriti se, obratovati se;
_ a getirmek stvoriti, obrazovati, formirati;
_ dan skloniti, sakriti; - a koy-
mak 1) stvoriti, napraviti 2) pokazati; iz-
neti; otkriti (sVoje namere i si.); -okumak
1) izazivati, iscikavati (na svadju, borbu) 2.
sp. izazvati (sampiona u boksu); - a sr-
mek podbadati, huskati; - a vurmak iz-
neti, razotkriti, obnarodovati
1. cistac, spremac (dvorista,
vrta i si.) 2. posluzitelj u zatvoru 3. lice
koje docekuje goste (u tekiji)
prostrano mesto, otvoren
prostor
meydan muz. veliki saz (od dva-
naest struna)
meyhane p me hana, krcma, gostionica
meyhaneci mehandzija, krcmar
meyhaneci otu bot. kopitnjak v. oban

meyil (-yli) a 1. nagib, kosina, padina 2.
naklonost, simpatija 3. ek. tendencija 4.
devijacija
meyilli 1. nagnut, ukosen, kos; ct.
2. naklonjen (kome)
meyletmek dat. 1. nakrenuti se, ukositi
se 2. biti kome naklonjen, simpatisati koga
meymenet a sreca, dobrobit
meymenetli srecan, zadevoljan
meymenetsiz 1. nesrecan 2. nep-
rijatan, odvratan
meymenetsizlik 1. nesreca, zia sreca
2. nastranost, izopacenost
meyus a beznadezan, ocajan; - olmak
ocajavati, biti ocajan
meyusiyet a oeajanje, beznadje
mezbele
meyva v meyve
meyve p 1. voce; kuru - suseno voce
2. tig. rezultat, plod O - uzak
pas/. iver ne pada daleko od
ki ade
meyveci vocar
meyvecilik 1. vocarstvo 2. trgovina
vocem
meyve bat. egzokarp vocna kozica
p vocna pijaca, zelena pi-
jaca
meyve ii bat. endokarp, unutrasnji
deo ploda
meyveli s vocem, vocni; - dondurma
vocni sladoled
meyvelik 1. vocnjak 2. posuda za voce
meyve bat. mezokarp, crcevina
(voea)
meyve vocni secer, fruktoza
meyve yaprak bat. oplodni listic
meyyal (-li) a dat. veoma naklonjen; cf.

mezalim a zlocini, nedela; nasilja
mezar a grob; - kitabesi nadgrobni
natpis; mehul asker - grob neznanog
junaka o - veoma slab, kost i
koza; bir - da olmak biti jednom
nogom u grobu
grobar
grobarstvo, zanimanje gro-
bara
groblje
mezat a drazba, licitacija, aukcija;
- jevtina roba
mezbaha a 1 . klanica 2. fig. klanica po-
kolj, krvoprolice
mezbele a smetliste, djubriste; cf. p-
lk
693
meze meze, prismok, laka zakuska;
hladna zakuska
mezeci prodavac hladne zakuske (sira
maslina, riba)
mezelik 1. posuda za meze 2. mezeluk
(ono sto se sluzi kao meze)
mezellet a preziranje, ponizavanje,
omalovazavanje
mezgit (-di) zool. pismolj (Gadus mer-
langus)
mezhep (-bi) a 1. ret sekta 2. arh. dokt-
rina, skola 3. fig. metod nacin, put
meziyet a sposobnost, dar, talenat;
kvalitet
meziyetli sposoban; kvalitetan, izvrstan
mezkur a spomenuti, gore spomenuti
mezon fiz. mezon
mezra, mezraa pogodan za setvu
(mestonjiva)
mezozoyik geol. mezozoik
mezru zasejan; obradjen (o polju)
mezun a 1. na odsustvu, na do-
pustu; cf. izinli 2. diplomiran, svrseni (stu-
dent, ucenik) nereden - sunuz sta ste
zavrsili! /-dan/ - olmak zavrsiti, diplomirati
3. nadlezan, ovlascen; bunu yapmaya -
nisam nadlezan da to uradim
mezuniyet a 1. odsustvo, dopust 2.
zavrsavanje (skole, fakulteta) 3. nad-
leznost, kompetentnost
mezura, mezr krojacki santimetar
(traka podeljena na santimetre)
1. upitna cest. (prema vokalnoj har-
moniji javlja se u varijantama mi, mu, m);
anne geldi mi? da li je dosla majka?
bana soruyorsunuz? da li mene pi-
tate? iyi misiniz? da li ste dobro? 2. iz-
medju ponovljenih reCi pojacava znacenje;
gzel mi gzel veoma lep, prelep; zengin
mi zengin veoma bogat, prebogat; Ahmet
694
mu Ahmed radi li radi;
Ahmed neprekidno radi 3. u vidu odrecnog
pitanja izraiava iznenadjenje, neocekivani
obrt; o bize gelmez mi? (zamislite) on
nam je dosao ll ako, kad, cim;; insan a-
her ako covek radi,
on sve espeva; Nuri evden
(N. cim bi Nuri izasao iz
kuce, Haki bi banuo;
uyurum ja zaspim cim legnem
v mucur
p klin; cavao, ekser
ak. dat. zakucati, ukucati 2.
fig. prikovati
1. s klinom, s ekserom 2. pri-
kucan, zakovan 3. fig. prikovan
arg. dzimrija, cicija
cicijasluk
1. magnet; - magnetni
celik; - kutbu Magnetni pol; -
magnetno polje; tabii - prirodni magnet 2.
teh. svecica, magnetni upaljac
magnetni; - mag-
netna mina; elektrik - elektromagnetni
magnetizam; - i gi-
dermek razmagnetisati
ak. namagnetisati
namagnetisati se
namagnetisan; magnetni; -
(ili ibre) magnetna igla
- - mrvicama
ak. izmrviti, izdrobiti
a oblast, zona; reon;
sektor; sfera; ct. blge
- - mrmljajuci; - -
razgovarati mrmljaju(:i, mrmljati
mrmljati,
mumlati, gundjati
mrmljanje,
etmek neckati se, lomiti
se
maukati, mijaukati (o mac-
kama)
maukanje,
a merilo, kriterijum
a bat. kukuruz (Zea mays); ko-
klip kukuruza; pskl kukuruzna
resa (na vrhu klipa); pskl gibi redak
i tanak (o kosi); unu projano, kukuruzno
brasno; curan
prodavac kukuruza, trgovac ku-
kuruzom
Egipcanin
kukuruziste, kukuruzno polje
kukuruzno ulje
a svirala od trske
glacalo, gladilo (za poliranje
metala)
a /it. stih
v mastar
- mirno, tiho (disuci); ocuk -
uyuyor dete mirno spava
a nar. kajsija, zerdalija
lenj, spor, mlitait (u poslu);
- lenjo, tromo; sporo
sporost; tromost, lenjost
1. orkestar 2. usna harmonika
(decja); muzika
1. orkestarski svirac, muzicar
2
svirac na usnoj karmonici
ist. svirac u dvorskom orkestru
(na sultanskom dvoru)
nesiguran, nepouzdan, nep-
redvidiv; zakeralo, kvarilac igre (ras-
polozenja)
zakeranje, kvarenje ras-
polozenja (igre i si.); ziavoljan

kvariti igru, ne priznavati
poraz
v.
abi. zakerati, gundjati,
kukati, nicim ne biii zadovoljan
hirovit, cudljiv; mrzovoljan
dzangrizav
cudljivo; mrzovoljno
zakerali, gundjali,
dzangrizali
gundjanje, zakeranje, dzang-
rizanje 2. neodlucnosl, kolebljivosl
a koplje O - uvala girmez
(ili post. ako koza laze, rog ne
laze; ne da se sakrili slo se samo izdaje
naoruzan kopljem; kopljanik
kao vrh koplja, zaoslren
amuz. lerzija, udaralo (za
sviranje na zicanim instrumenlima)

miat a arh. utvrdjen rok, rok upol-
rebe, lrajnosl; - doldurmak zaslareli;
postareli, bili pri kraju upolrebe
mibzer a arh. sejacica
mio v. muo
mide a zeludac; slomak; - bol u
stomaku; - otvor zeluca (iz jednjaka);
bezi anat. podzeludacna zlezda; il
gastritis; suyu zeludacni sok; -
lseri cir na zelucu o - si gelmek
osecati odvratnost, gnusati se; - yi
Iemek arg. gucnuti, trgnuti (pice); - sin-
den gledati sa mo svoj interes;
stavljati interes u prvi plan; - yi
prezalogajiti, prevariti glad; bu-
1) izazivati mucninu, gadili se,
ne moci jesli 2) fig. sumnjiciti, podozrevali;
- si bulanmak 1) osecali mucninu (gad-
jenje) 2) fig. bilu sumnjicav 3) fig. osecali
odvratnost, gnusali se; - sine
prozdrljiv, halapljiv; - si ezilmek osecati
695
mldeci
glad; - si gtrmemek (kabul etmemek
ili 1) ne moci nista jesti
(zbog bolesti, gadjenja) 2) ne trpeti, ne to-
lerisati (los postupak i si.); - si
V. - Si ezilmek; - ye oturmak ne svariti
se (o hrani)
mideci fig. sebican, samoziv, ko-
ristoljubiv, interesdzija
midesiz neprobirljiv (u jelu), jesan 2.
loseg ukusa, s losim ukusom, negadljiv
midevi a 1) zeludacni 2) prijatan za ze-
ludac
midilli vrsta malog konja; cupavi poni
midye zool. dagnja (Mytilus)
migren med. migrena
a slem, kaciga
mihaniki mehanicki; mahinalan
mihenk a 1. lidijski kamen, probni
kamen 2. test, proba, provera; - e vurmak
staviti na probu
mihman p. arh. gost
mihmandar p 1 . domacin, lice kje
prima goste 2. ceremonijalmajstor; pratilac
stranih gostiju
1. uloga domacina 2.
posao pratioca gostiju
mihnet a nesreca, nevolja, nedaca;
teskoca, beda; - ekmek patiti, trpeti
mihrace maharadza
mihrak a 1. fiz. zariste, fokus; cf. odak;
fig. ziza (zbivanja i si.)
mihrap a isi. mihrab (dzamije) O -
yerinde dobro ocuvana, jos uvek lepa
(starija zena)
mihver a osovina, osa
mika min. liskun, mika
mikado mikado, japanski car
mlkap a arh. kub
696
liskunski skriljac; mikasist
mikoloji mikologija, nauka ogljivama
mikrobik mikropski
inikrobiyolog mikroblolog
mikrobiyoloji mikrobiologija
mikrofilm mikrofilm
mikrofon mikrofon; - a koymak snimiti
(dramu i si.)
mikrofonik mikrofonski
mikrokok biol. mikrokoka
mikrolit mikrolit
mikrometre mikrametar
mikron mikron
mikroorganizma mikroorganizam
mikrop (-bu) mikrob; fig. zao covek, pa-
kosnik
mikroplanmak 1. inficirati se, zaraziti
se; 2. uprljati se
mikroplu koji sadrzi mikrobe; infektivan
mikropsuz sterilizovan, antiseptican
ak. dezinfikovati
mikrosefal mikrocefalan, male glave
mikroskobik mikroskopski
mikroskop mikroskop
miksefe a fiz. kondenzator
mikser mikser
miktar a. 1. kolicina, kvantitet; bir - ne-
koliko; yetecek - da u dovoljnoj kolicini 2.
neodredjen broj; bir - geldi
dosao je izvestan broj ucenika 3. sraz-
mera, proporcija 3. hem. doza 4. deo,
komad; bir - deo pomoci
mikyas a mera; srazmera; cf. lek
mi11 milja; deniz - i nauticka milja
mi12 1. teh. metaina poluga, stangla;
vreteno, vratilo; dirsek - i kolenasta po-
luga 2; ostar planinski" vrh 3. osovina 4.
med. sonda
mil3 mulja, tenja; glib
miladi'a koji se odnosi na Hristovo rod-
jenje, po hris6anskoj eri; - tarih hris-
6anska era, nova era
milat a. Hristovo rodjenje; - tan
nce pre nove ere
mildiyu bat. snet, glavnica; plesan,
budj
milel a arh. narodi
milfy "hiljadu listova" (kolac od tankih
listova)
milibar milibar
miligram miligram
milimetre milimetar
milimlkron milimikren
milis 1. milicija 2. milicioner
militan militantan
militarizm militarizam
millet (-ti) a 1. nacija; narod; - meclisi
nacionalni parlament, narodna skupstina;
Milletler Cemiyeti ist. Liga naroda; Bir-
Milletler Ujedinjene nacije 2. nar.
drustvo, svet, pleme, soj; - i zenski
svet, zene; - i soferski soj, soferi
medjunarodni, in-
ternacionalni cf. - adalet Di-
Medjunarodni sud pravde; - hava
medjunarodni aerodrom; - para
fonu medjunarodni monetarni fond; - tr-
koloji medjunarodni trkoleski
kongres
milletvekili narodni poslanik; clan turs-
ke nacionale skupstine
millet duznost poslanika; pes-
Ianieki mandal
milli nacionalni; - ekonomi nacionalna
ekonomija; - gelir nacionalni dohodak; -
mimoza
gvenlik nacionalna bezbednost; - ha-
kimiyet nacionalni suverenitet; - sa-
vunma narodna odbrana; - sp. na- .
cionalni tim, driavna reprezentacija
nacionalizacija
ak. nacionalizovati
milliyet a 1. nacionalnost, narodnost;
nacionalna svest 2. nacionalni karakter,
nacionalizam
milliyeti nacionalista
milliyetilik nacionalizam; - hurafeler!
nacionalisticke predrasude
milliyetperver patriota, rodoljub
milliyetperverlik patriotizam
milyar milijarda
milyarder milijarder
milijardski, o d .. milijardi
milyon milion
milyoner milioner
milyonluk milionski; od .. miliona
mim: /-af - koymak dobro zapamtiti,
zapisati sebi za uvo; utuviti; bu sznze
- koydum zapamtio sam tu vasu rec
mimar a arhitekta, neimar
mimari a arhitektonski
arhitektura, neimarstvo
mimik mi mika
mimlemek ak. zapamtiti, staviti na crnu
listu, uzeti na zub; derse ge
iin beni mimledi nastavnik
me je uzeo na zub zato sto sam zakasnio
na cas
mimlenmek pass. od mimlemek
mimli stavljen na crnu listu; uzet pod
sumnju; o adam polise - dir onaj covek
je pod sumnjom policije
mimoza bot. mimoza (Mimosa)
697
minakop
minakop zool. v. glge
minare a minare, munara O - boyu vi-
sine izmedju 1 O i 20 metara; - gibi veoma
visok; - dugajlija
mlnber propovedaonica (u dzamiji)
minder minder (prostirka na seciji) 2.
sp. strunjaca; - etmek odgoditi, od-
loziti (na neodredjeno vreme); - rtmek
1) sedeti besposlen 2) zasesti, zasedeti
se, dugo ostati (o gostima)
mine p 1. emajl, glazura 2. brojcanik,
cifarnik (na satu) 3. gledj (zubna)
mine bot. verbena, ljutovnica
(Verbena officinalis)
minelernek ak. emajlirati, gledjosati,
glazirati
mineli emajliran, gledjosan, glaziran
mineral mineral ll mineralni
mineral bilimi mineralogija
mineralizacija
ak. mineralizovati
mineraloji mineralogija
mini; - etek mini suknja
minibs minibus
minicik sicusan, majusan
minik majusan i prijatan
minimum minimum, najmania.k()licina
minkale a uglomer
nar. v. minicik
minnet a zalvalnost, blagodarnost; dug
zahvalnosti (za dobrocinstvo); - duymak
osecati zahvalnost, biti zahvalan; - i
olmak biti zahvalan
minnettar a-p dat. zahvalan; - olmak
(ili kalmak) biti zahvalan, osecati zah-
valnost
zahvalnost
698
nar. lepota; - um! lepoto moja!
lepo moje! (ob. detetu)
mintan p mintan (muska gornja hosulja
s dugim rukavima i bez okovratnika)
minskl malo slovo
minval (-li) a nacin, metod, put; ct. tarz;
bu - zere na taj nacin
minyatr minijatura
minyatrcu ininijaturista
minyatrclk umetnost minijature
minyon mali, mio, simpatican
mira a is/. miradz, vaznesenje
(Muhamedovo); - gecesi noc vaznesenja
(dvadeset sedma noc redzepa)
miralay arh. pukovnik
miras a nasledstvo, nasledje; - hu-
kuku nasledno pravo; - yemek 1) nas-
lediti, dobiti nasledstvo 2) procerdati nas-
ledstvo
naslednik
mirasyedi 1. naslednik, onaj koji je
dobio veliko nasledstvo 2. rasipnik, ras-
pikuca
mirasyedilik rasipnistvo, cerdanje
miri a driavna. blagajna, erar; -
dr:Zavna imovina
mirliva a brigadni ge-
neral-major; cf. tu!:jgeneral
mirza p mirza, princ
mis 1 V misk
mis, gospodjica
misafir a gost; ct. konuk; -
ugostiti, pocastiti gosta; .,. (u)
gostiti; /-da/ -kalmak gostovati, boraviti u
gostima, biti gost; - gostinska soba;
- olmak v. - kalmak; - profesr gos-
tujuci profesor o - - i ekemez (ili sev-
mez) ev sahibi ikisini de post. gost mrzi
na.gosta, a domacin na obadva
misafirhane a-p gostionica, svratiste;
han; karavansaraj
misafirlik gostovanje, boravak u gos-
tima; - e gitmek iC.i u goste, iC.i u posetu
misafirperver a-p gostoljubiv; cf. ko-
nuksever
misafirperverlik gostoljubivost; cf. ko-
nukseverlik
misak a arh. sporazum, pakt, savez
misal (-li) a 1 primer; uzor; - getirmek
dati, navesti primer; - olarak kao primer,
za primer ll u funkciji determinatuma kao,
poput, slicno; - i kao planina; derya -
i kao more; rzgar - kao vetar
misli (-sli) a 1 slican, jednak; par; - i
menendi yok nema mu ravnog ll vi-
sestruk ... puta; iki - i fazla dvaput vise;
- i az Iriput manje
mislllerne vraC.anje milog za drago;
uzvraC.anje, odmazda, represalija
misina konac za udicu
misis gospodja
mis k (-ki) a 1. mosus; - gibi 1) mi-
omirisan 2) odlican, sposoban, vest 3)
prekrasan, lep; - geinmek ziveti kao
bubreg u loju 2. u sastavu bot. i zool. na-
ziva; - faresi zoo/. ondaira (Fiber zi-
bethicus); - keisi zoo/. mosus, mo-
sutnjak; - kedisi zoo/. cibetka (Vivera
zibetha) - otu bot. cuvida (Mimulus mos-
hatus); - samuru zoo/. kanadska kuna
(Mustela lutreola)
miskal (-li) a arh. miskal (stara mera za
tezinu od 1.5 drahme ili 4,8 grama)
misket1 lep miris (voC.a); mosusni
miris; - zm mirisljavo grozdje; - el-
mirisljava jabuka; - muskat
(vino)
misket2 1. srapnelsko zrno, musketa 2.
kliker; - oyunu igra klikera
miskin a 1. jadan, nemoC.an 2. ma-
'''ffiiZa
lodusan 3. leprozan; - lepra,
guba; - ler tekkesi leprozorijum, bolnica
za leprozne 4. lenj
miskince jadno, bedno
miskinhane a-p bolnica za leprozne
olenjiti se, omlitaviti
miskinlik 1. jad, nemoC. 2. lenjost, mli-
tavost
mistik (-ki) mistik ll mislican
mistisizm misticizam; cf. gizemcilik
misyon misija
misyoner misionar
misyonerlik misionarstvo
mit(-ti) mit
miting miting; - yapmak milingovali
mitingi mitingas, ucesnik na mitingu
mitologizacija
ak. mitologizovati
mitoloji mitologija
mitolojik mitolaski
mitral anat. mitral, mitralni zalislak; -
mitralna insuficijencija
mitralyz mitraljez; - gibi neprekidno
(govoriti)
miyar a 1. mera, standard (plemenitih
metala) 2. fig. merilo 3. hem. reagens, re-
aktiv
miyav mijau!
miyavlamak maukati, mijaukati (o mac-
kama)
miyokart anat. srcani misiC.
miyop kratkovid (o ocima)
miyopluk kratkovidost
miyosen geol. miocen ll miocenski
miza ulog (u igri)
miza a karakter, narav, C.ud; tem-
peramenat
699
ij

!i
i' ,.,
n
.,
mizagir
mizagir a-p obziran, laklican; pazljiv
mizagirlik obzir, takticnost, paznja
mizaii s... karaklerom (lem-
peramentom); tez - naprasit, plah, prek;
uysal - miran, popustljiv
neraspolozen, mrzovoljan;
arh. bolesljiv, kenjkav
mizah a humor; gazetesi hu-
morislieni list; kara - crni humor
1. humorista 2. saljivcina, do-
misljan
mizahi a humoristicki
mizan a 1. vaga; terazije 2. mera 3.
arh. mat. provera 4. astr. Vaga
mizana mor. krmeni jarbol (brodova sa
jedrima)
mizanpaj tip. prelom sloga, prelamanje
mizansen 1 . sin. paz. rezija 2. ins-
ceniranje, inscenacija
mizantrop mizanlrop
fig. kopija; o ocuk annesinin bir .., i ono
dete je kopija svoje majke 8. maneken
modelaj modeliranje
modelci modelar, izradj:vac modela
modeleilik modelarstvo
modellik poziranje (u svojstvu
posao modela
modern moderan, savremen
modernize: - etmek modernizovati
modernizovati se
modernizacija, osav-
ramenjivanje
ak. modernizovati,
osavremeniti
modifikasyon modifikacija
modistra modistkinja, modna krojacica
modl modul
modlasyon fiz. muz. modulacija
Mongol
mnemotekni mnemotehnika, mne- 1 mongolski jezik ll na mon-
monika golskom
mobilya namestaj, pokucstvo
izradjivac namestaja; pro-
davac namestaja
namesten, mebliran
moda 1 moda; - ya ayak uydurmak ici
u korak s modom; - gemek zastareti,
izaci iz mode; - olmak biti u modi; son -
moka moka, veoma mirisna kafa
mokasen mokasina, cipela bez perili
mola 1 predah, odmor; - vermek dati
odmor; - yapmak predahnuti, . zastati s
poslom
mor. popustanje, olabljivanje
(konopca)
poslednja moda ll modni, u modi; - bir molekl molekul;
mo-
ceket modni sako; eski - bir elbise sta- tezina
romodna haljina
modist (kinja)
moda evi modna kuca
model 1 . model, uzorak, mustra 2. slik.
model; - durmak pozirati 3. kroj, model
(odece) 4. tip, model; 1980 - i bir oto-
mobil aulomobil model 1980. godine 5.
teh. sablon, kalup 6. obrazac, primer 7.
700
molekler molekularni; - bijoloji mo-
lekularna biologija
molibden hem. molibden
molibdenit (-ti) min. molibdenit
molla a 1. arh. mula, uceni teolog 2. ist.
veliki kadija 3. ucenik medrese
moloz 1 . gradj. tucanik sa krecom i
zemljom 2. fig. bezvredan, koji nije ni za
s ta
moment fiz. momenat
monadizm v.
monarhija
monarhista
monarhizam
monat fil. manada, nedeljivo bice,
pratelasce
fil. monadizam, Lajbnicovo
ucenje o manadama
monden 1 mandenski ll monden
monnist fi/. monista
monizm fil. monizam
monitr monitor
monogam monogaman
monogami monogamija
monografi monografija
monokl (-l) monokl
monolog monolog
monopol (-l) monopol
monoteizm mon6teizam
monotip tip. monotip
monoton monoton, jednolican
monotonluk monotonija, jednolicnost
monsenyr monsenjor
montaj montaza; ct. kurgu
montazer; cf. kurgucu
mor ljubicast, !ila; - bot. glicina,
vistarija (Wistaria); - yakut hijacint; ame-
tist - etmek arg/. naterati crvenilo,
postideti koga
moral (-li) raspolozenje, dusevno stan-
je; - vermek ohrabriti; - i bozulmak de-
moralisati se; - ini bozmak de-
moralisati
moskot
moralizm moralizam
morarmak dobiti ljubicastu boju; po-
modreti (od hladnoce, bolesti i sf.)
modrica, masnica
morartmak caus. od morarmak
moratoryum ek. moratorijum
moren glecer
morfem /ing mortema
morlin morfijum O - atmak zajedati,
peckati, zadirkivati
morfinaman narkoman, morfinist
morfoloji morfologija
morfolojik morfoloski
morg mrtvacnica; - raporu izvestaj o
autopsiji
morina zool. bakalar (Gadus morhua)
postali ljubicast; pomodreti
morluk modrica
mor tesi ultraljubicast, ultravioletni; -
ultravioletni zraci
mors zoo/. morZ (Odobenus rosmarus)
Mors: - alfabesi Morzeova azbuka
mor bot. glicina (Wistaria si-
nensis)
mortlamak arg. crci, otegnuti papke
morto: - yu ekmek v. mortlamak
mortocu, mortucu 1. vozac mrtvackih
kola (kod hriscana) 2. arg. imam
moruk arg. starkelja, izlapeli sta-
rac, "laponac"
arg. odrtaveti; izlapeti
morumsu, s nijansom !ila
boje, plavicast, modrikast
Moskof nar. arh. Rus; Rusi ll fig. ok-
rutan, nemilosrdan
Moskof min. beli liskun
701
moskof
Moskof meki pescar (za gla-
canje metala)
mosmor tamnoljubicast; N kesilmek
pomodreti (od mraza); posiveti (odljutine)
mostra obrazac, mustra O N olmak do-
vesti sebe u smesnu situaciju; izloziii se
podsmehu
1 . uzorak, obrazac 2. izlozen
podsmehu (o coveku neumeshog po-
nasanja)
motel motel
rootelci vlasnik motela
motif 1. motiv, ukras, sara (na cilimu i
si.) 2. /it. muz. motiv; sklad
motifli motivisan
motivasyon motivacija
motopomp motorna pumpa
motor 1. motor, pokretac; jet - u re-
aktivni, mlazni motor 2. masina s motorom
motorbot motorni eamac
motorcu vlasnik motornog camca
motorio motorin, nast za motorna' vo-
zila
motorize voj. motorizevan.
motorlu 1. motorni; opremljen motorom
2. motorizovan; N piyade vo}. mo-
torizovana pesadija
motosiklet motocikl
mototren motorni voz
motris elektricna lokoinotiva
mozaik mozaik
mozaiki mozaicar
mozole mauzolej
mble v. mobilya
mbleli v.
mn meni
msy gospodin (u oslovljavanju stra-
naca)
702

muaccel a fin. placen u gotovu, u go-
tovom novcu
muaccelen a 1. arh. hitno, zurno, u
zurbi 2. fin. (placanje) u gotovom novcu
muaddel a izmenjen,
muadele a 1 . ravnoteza, jednakost 2.
mat. jednacina; ct. denklem 3. fig. za-
gonetka, nerazumljiva, neresiva stvar
muadelet a jednaka vrednost, ek-
vivalencija
muadil a jednak, ekvivalentan; cf. denk
muaf a ab/. 1. oslobodjen, postedjen 2.
slobodan, izuzet od cega 3. biol. .
muafiyet a 1. oslobodjenje (od poreza i
si.) 2. bio/. jur. imunitet
muahede a sporazum, ugovor; pak!; cf.
- akdetmek zakljuciti ugovor;
sulh - si miravni ugovor
muaheze a arh. prekor, osuda; kritika;
N etmek prekorevati, osudjivati
muahhar a kasniji, potonji
muakkip a 1 . koji sledi, koji prati 2. koji
vodi (poslove)
muaiUik a 1. arh. obesen, okacen 2.
zavisan; cf. 3. nerazresen, odlozen;
- ta kalmak (ili olmak) nerazresiti
muallel a sakat, defektan
muaflim a arh. ucitelj
muallime a uciteljica
muamelat vodjenje kancelarijskih pos-
lova,. uredsfse operacije
muamele a 1 .. dr2:anje, ophodjenje,
postupanje, ponasanje 2. procedura, pos-
tupak 3. trg. operacija, transakcija; -
etmek 1) ophoditi se, ponasati se, pos-
tupati 2) voditi proceduru
m uarnma a 1. /it. zagonetka 2. fig. ne-
razumljiva stvar, enigma
muammer a dugovecan, koji dugo zivi;
-olmak 1) ziveti 2) dugo i srecno ziveti
muannit (-di) a uporan, istrajan; tvrdog-
lav; cf.
muaraza a arh. spor, rasprava; trvenje,
svadja
muare 1 tekst. moare
muare2 poznanstvo; poznavanje (uza-
jamno)
a protivnik; oponent; antagonist
a savremen; cf.
osavremeniti se, mo-
dernizovati se; ici u korak s vremenom
a arh. ljubav, ljubavna veza
a; - pravila lepog po-
nasanja
muattal a 1. neupotrebljiv, napusten 2.
slobodan, besposlen; cf.
muattar a mirisan, mirisljav, aro-
matican
muavenet a pomoc, podrska; - etmek
pomagati
muavin a pomocnik; zamenik; cf. yar-

muayede a uzajamno
cestitanje praznika
muayene a 1, .provera, kontrola, re-
vizija; gmrk - si carinska kontrola; 2;
lekarski pregled; idrar - si analiza mok-
race; rntgen - si rendgenoskopija
muayeneci kontrolor, inspektor
muayenehane a-p lekarska ordinacija
muayyen a odredjen, utvrdjen, us-
tanovljen; jasan; cf. belirli; - zamanda u
odredjeno vreme
muayeniyet a odredjenost; jasnost; iz-
vesnost
muazzam a ogroman; grandiozan; fig.
znacajan, mocan

muazzep a muean, bolan;- olmak,muc
citi se, patili
muazzez a mio, drag; cenjen, postovan
mubah a is/. 1. dopusten, dozvoljen'
(serijatom) 2. bezopasan, merizican
a arh. nadzornik
mubayaa a kupovina; - etmek ku-
povati; - kudreti kupovna moc
kupac
mucibince a u skladu sa, shodno; cf.

mucip (-bi) a koji prouzrokuje, koji iza-
ziva; - olmak iziskivati, povlaciti za sobom
o - sebep jur. motiv, argument
mucir a gazda, koji daje pod kiriju
mucit (-di) a 1. izumitelj, pronalazac 2.
tvorac, osnivac
mucize a cudo.
mucizeli cudnovat
mucur 1. sljaka (ugljena) 2. tucanik (za
puteve) 3. otpaci
muo 1. mor. brodski decak 2. segrt u
krcmi
mudi (-i) a arh. ulagac novca; cf. ya-

mudil a. slozen, zamrsen, zapetijan
muf teh. muf, spojnica
mufassal a podroban, detaljan; ct. ay-

mufla 1. pec (za cigle, grncariju) 2. por
selanska pec
muflon zool. muflon, divlja ovca
mugaddi a hranljiv
mugaUita a dovodjenje u zabludu; ob-
mana, blef
muganni a arh. pevac
muganniye a pevacica
703
lJ 1
t r
ll
: 1
: 1
i::
mu gayeret
mugayeret a 1. suprotnost, oprecnost,
protivrecnost 2. nesklad
mugayir a dat. 1 . protivan, suprotan 2.
nauskladjen, neodgovarajuci
a srdit, ljut, uvredjen; - olmak
ljutiti se, vredjati se
a nejasan; zamrsen, zapetijan
muhabbet a 1. ljubav 2. prijateljski raz-
govor, caskanje; - etmek caskati; -
podvodac, pezevenk
muhabbet bot. katanac be-
licasti, rezeda (Reseda odorata)
muhabbet zoo/. mali africki pa-
pagaj (Melopsit acus undulatus)
mu habere a 1. . dopisivanje, ko-
respondencija 2. voj. veza; - etmek 1) do-
pisivati se 2) voj. odrzavati vezu; - me-
muni telegrafista
muhabereci voj. vezista
muhablr a korespondent; dopisnik, re-
porter; foto - 1 fotoreporter zel - spe-
cijalni dopisnik
muhaceret a 1. selenje, preselenje 2.
emigriranje 3. imigracija
muhacim a napadac, agresor
muhacir iseljenik; emigrant; ct. gmen
muhacirlik emigracija; imigracija; ct.
gmenlik
muhafaza a zastita, cuvanje; - etmek
cuvati, stititi; pohraniti; - tedbirleri zas-
titne mere, mere predostroznosti
muhafazakar a-p konzervativan, na-
zadan; ct. tutucu
konzervatizam; tu-
tuculuk
a 1. zastitnik; cuvar,
- voj. granicar 2. ist. za-
povednik tvrdjave 3. arh. gardista; -
garda, gardijske jedinice
704
muhakeme a 1. razmisljanje, ra-
sudjivanje 2. sudski proces, sudjenje; -
etmek 1) rasudjivati, razmisljati 2) jur. su-
dili
muhakkak a 1 isnitit, stvaran, ne-
sumnjiv ll svakako, bez sumnje
muhakkik a 1. koji trazi istinu (o mis-
tiku) 2. anketar
muhal (-li) a nemoguc, neverovatan;
apsurdan; neostvarljiv
muhalefet a 1. protivljenje, oponiranje,
opiranje 2. po/. opozicija; - partisi opo-
ziciona
muhalif a 1. suprotan, provitan; pro-
tivrecan 2. opozicioni; - parti opoziciona
partija
muhallebi muhalebija (vrsta O
- mamina maza, razmazeno dete
Muhammedi a musliman, mu-
hamedanac
muhammen a pretpostavljiv
muhammes a. 1 . petorni, petokratni
2. petougaoni ll petougao 2. /it. muhamas
(petostisje sa rimom)
muhammin a koji pretpostavlja
muharebe a borba, bitka, boj; rat; ct.
- amak zapoceti borbu; - den e-
kinmek izbegavati borbu; - etmek iz-
baciti iz stroja; - etmek boriti se, voditi
borbu, vojevati; - ye girmek stupiti u
borbu; - ye bulundurmak driati u
bojnoj gotovosti (pripravnosti); - ye sok-
mak uvuci u rat; uvesti u bitku; dahili -
gradjanski rat deniz - si pomorska bitka;
hava - si vazdusna bitka; kimya - si he-
mijski rat; mevzi - si poziciona bitka; sa-
vunma - si odbrambena borba; topu -
si artiljerijski duel
muharlp (-bi) a 1 borbeni, ratni, vojni ll
borac, ratnik; cf.
muharrem a muharem (prvi mesec me-
secevog kalendara)
muharrer a napisan, sastavljen .
muharrik a 1. pokretacki; - kuvvet
pokretacka snaga 2. huskacki
muharrir a. arh. 1. pisac, autor; cf.
yazar 2. urednik
muharrirlik pisanje, profesija pisca
a razdrazujuci, razoran (gas i
si.) 2. zastrasujuci
muhassamat a neprijateljstva; vojnih
dejstava
muhasara a opsada, blokada; cf. ku-
- etmek opsedati, blokirali
muhasebat a racunovodstveni poslovi;
- komisija driavne kontrole
muhasebe a 1. racunovodstvo, knji-
govodstvo
muhasebeci knjigovodja, konlist
muhasebecilik posao knjigovodje; ra-
cunovodstvo
a neprijatelj; protivnik; opo-
nent
koji opseda, blokira; - kuv-
vetler opsadne snage
muhasip (-bi) a knjigovodja; ra-
cunovodja
muhasiplik v muhasebecilik
muhassala a rezultat, ishod 2. fiz. re-
zultanta; cf.
muhassas a dat. naznacen, odvojen;
namenjen cemu
muhassasat a 1. uplata, doznaka 2.
izdvajanje sredstava, odobravanje (za od-
redjenu svrhu)
muhassenat a 1. dobra dela, dob-
rocinstva
muhat a arh. okruzen, opkoljen
muhatap a 1. sagovornik, sa-
besednik
muhtar,
muhatara a arh. 1. opasnost, rizik 2.
steta
opasan, rizican
muhavere a razgovor; dijalog; - etmek
razgovarati, voditi razgovor
muhavvile a fiz. transformatar
muhayyel a zamisljen; imaginaran
muhayyer a 1. izborni, opcioni; ne-
obavezan 2. ek. uz garanciju na probu (s
pravom vracanja); - almak uzeti na probu
muhayyerlik 1 . slobodan izbor; opcija
2. nar. pravo glasa
muhayyile a uobrazilja, masta; ima-
ginacija; cf. imgelem
muhbir a arh. donosilac vesti; gla-
sonusa; izvestac
muhbirlik posao, zanimanje izvestaca
muhlk (-kki) a tacan, ispravan; os-
novan; - sebepler uverljivi razlozi, ubedl-
jivi argumenti
muhil (-Ili) a koji kvari (narusava)
muhip (-bbi) a privrzen, odan, kojivoli;
prijatelj
mu h it a 1 . sredina, o kolina 2. fig. krug,
bredina (ljudi); - yapmak siriti krug (pri-
jatelja)
muhkem a cvrst, snazan; ucvrscen,
ojacan
muhlis a 1. iskren, predan 2. arh. bez
primesa, cist
muhrik (-kki) a 1. zapaljiv 2. potresan,
dirljiv, ganutljiv (o glasu, pesmi)
muhrip (-bi) mor. razarac
muhta a 1. dat. koji ima potrebu
za cime 2. siromasan; - olmak imati pot-
rebu, oseeati potrebu za cime; oskudevati;
paraya - potreban mi je novac, os-
kudevam u novcu
muhtar a 1 nezavisan, autonoman; cf.
705
j
1
n
l),
i>
j,
1>

1

f
1
1
/'
,muhtariyet
zerk; - eyalet autonomna pokrajina ll
muhtar, seoski staresina
muhtariyet a samostalnost, au-
tonomnost; cf. zerklik
polozaj muhtara, duznost se-
oskog staresine
muhtasar a skracen, kratak; sazet
muhtasaran a kratko, sazeto, ukratko
muhtekir a spekulant, prekupac; ct.
vurguncu
muhtel (-Ili) a pokvaren,.upropascen
muhtelif a razni, raznovrstan, raznofik;
svakojaki; ct.
muhtelis a proneverilac, utajivac; kradl-
jivac
muhtelit a arh. mesan; mesovit; - ko-
misyon mesovita komisija
muhtemel a verovatan; moguc; - ola-
rak veravatno; kuvvetle - vrlo verovatan
muhtemelen a verovatno; ocekuje se
muhterem a postovan, cenjen; ct.

muhteri (-i) a izumitelj, pronalazac 2.
tig. klevetnik
muhteriz povucen, bojazljiv, snebivljiv
a velelepan, sjajan; ras-
kosan, pompezan; ct. grkemli
muhteva a sadrzina; mektubun -
sadrzina pisma
muhteviyat a sadrZaj; cf. iindekiler
a 1. po/. nota 2. beleznica,
notes, potsetnik; cf. anda
a arh. sudski pristav
muin a arh. pomocnik
muinli ist. hranilac porodice (koji pod-
leze sluzenju vojske)
muinsiz ist. jedini hranilac (koji ne pod-
leze sluzenju vojske)
706
muit (-di) a arh. pomocnik ucitelja
mujik (-!:li) muzik, ruski seljak
mukabele a 1. odgovor; - de bu-
lunmak odgovoriti, uzvratiti; replicirati 2.
arh. uporedjivanje, kompariranje 3. sup-
rotstavljanje, opiranje; - etmek 1) od-
govoriti 2) suprotstavljati se, opirati se 4.
citanje Kurana (za vreme ramazana)
mukabeleci 1. citac Kurana (u dzamiji)
2. arh. sravnjivac dokumenata (u kan-
celariji) 3. arh. kontrolar vojnika
mukabil a 1 1. suprotan, obratan; op-
recan; kontra; casusluk kont-
raspijunaza; - ihtilal kontrarevolucija 2.
odgovarajuci, ekvivalentan ll uzvracanje,
odgovor lll u tunkciji sastav/jenih post-
pozicija; u zamenu; zauzvrat; hayat -
inde po cenu zivota IV post, sa dat, na-
suprot; u zamenu, umesto; buna - 1) na-
suprot !ome 2) umesto toga, u zamenu za
to
mukaddem a 1 prethodni, raniii ll arh.
post. sa abi. pre; bundan - pre toga log.
premisa
mukaddema pre, ranije
mukaddeme v mukadime
mukadder sudjen, predodredjen
mukadderat a sudbina, kob, usud
mukaddes a sveti, uzvisen; cf. kutsal
mukaddesat a svete stvari, svetinje
veoma privrzen sve-
tinjama
mukaddime a arh. 1. uvod, predgovor
2. pocetak dogadjaja
mukafta a rimovan
mukallit a arh. imitator, podrazavalac
mukannen a arh. utvrdjen, ustanovljen
2. ozakonjen
mukarrer a utvrdjen, ustanovljen
mukarrerat a arh. odluke; resenja
mukassem a podeljen
mukassi a tuzan, mucan,
bo lan
mukataa a davanje pod arendu
iznajmljen, dal pod arendu
(o vakufskim imanjima)
mu kattar a destilisan; cf.
mukavele a sporazum, govor; cf. sz-
- yapmak sklopiti ugovor
mukaveleli ugovorni
mukavelename a-p ugovor (do-
kumenat)
mukavemet a 1. protivljenje, sup-
rotstavljanje; otpor; ct. 2. fiz. otpor
(nost); cf. - sp. trcanje na
duge staze
mukavemeti 1. ucesnik Pokreta ot-
pora (u Francuskoj-za vreme drugog
svets-kog rata) 2. sp. dugoprugas
mukavemetli otporan, izdrzljiv, zilav
mukavemetsiz neizdrzljiv
mukavva a 1 karton ll kartonski, od kar-
tona
mukavves a arh. kriv, nagnut, nak-
rivljen
mukavvi a koji jaca (ucvrscuje, po-
jacava)
mukayese a poredjenje; komparacija;
cf. -derecesi gram. stepen
poredjenja; - etmek uporedjivati, kom-
parirati
mukayeseli uporedan, kamparativan
cf. - edebiyat uporedna
knjizevnost; - hukuk uporedno pravo
mukayyet a 1. zapisan, registrovan 2.
vezan, svezan 3. uslavljen; - olmak cu-
vati, osmatrati
mukayyit (-di} a registrator (o sluz-
beniku, aparatu)
mukim a nastanjen (u odredjenom
mu m
mestu) koji stanuje; . stanom u;
Bursa'da - sa stanom u Bursi, nastanjen
u Bursi
mukni (-i) a arh. uverljiv, ubedljiv
mukoza sluzokoza
mukriz a zajmodavac, kreditor
muktebes a preuzet; naveden, citiran
muktebes koji kompilira (pozajmljuje)
muktedir a mocan; sposoban; - olmak
imati snage, moci uradili
muktesit a stedljiv, cuvaran; cf. tutumlu
mukteza 1 . potreban, neophodan 2.
potreba, neophodnost (za obavljanje
posla)
muktezi a nuzan, neoplodan
mulaj mulaza; otisak, odlivak
mum p 1. sveca 2. vosak 3. arh. el . .
sveca, vat - aramak traziti, svecom,
brizljivo traziti; - a evirmek smeksati, po-
koriti, potciniti, uciniti poslusnim; - dibine
vermek ispod svece je tamno (o bo-
gatom i mocnom coveku koji ne brine o
svojim bliznjima); /-al - dikmek up-
ropastiti, unistiti; - direk prav kao sveca,
prav kao stub; - a dndrmek v. - a e-
virmek; - a dnmek omeksati, postali kao
pamuk, slusati, pokoravati se; - etmek v.
- a evirmek; - gibi 1) prav kao sveca 2)
miran kao buba, poslusan 3. veoma cist; -
olmak 1) biti poslusan 2) biti -
1) zapecatiti voskom 2) fig.
zapamtiti, drzati u secanju .
mum bot. vostano drvo (Myrica
cerifera)
mumaileyh gore spomenuti
mumcu 1. svecar 2. ist. svaki od dva-
naest oficira janiearskog reda (u pocetku
njegovog postojanja)
mum bot. pepeljusa (Cerinthe
minor)
707
'i 1.
l!
ll
1
mumlamak
mumlamak ak. 1 . vostiti 2. pecatiti (pe-
catnim voskom)
uvostiti se, postali vostan
mumlu vostan; premazan voskom; -
vostan papir
mumluk 1. od .. sveca; od ... vati; yz -
ampul sijalica od sto vati 2. svecnjak; ct.

mum palmiyesi bat. vostana palma
(Ceroxylon andicola)
mumya p mumija; - gibi kao mumija,
bled i slab
mumyalamak ak. balzamovati, bal-
zamirati
mumificirati se
mundar p nar. v. murdar
v
a odvojen, razdvojen, odeljen
a dat. ogranicen na; samo
za; namenjen; - olmak biti ogranicen; biti
namenjen; - bir za-
bava namenjena zenama
m un a samo, iskljucivo
munis a 1. arh. naviknut, priviknut 2.
prisan, srdacan 3. tig. pogodan, povoljan
ct. uygun
a 1. stisnut, zbijen 2. med.
koji pati od zatvora
munkalip (-bi) promenjen; preobracen,
preobrazen
munsif a praviean, nepristrasan
munsap a geag. usce
muntazam a pravilan, regularan; ured-
jen, sredjen, organizovan; - ordu re-
gularna vojska
muntazaman a pravilno, regularno,
sredjeno
a dat.koji ceka, koji ocekuje;
- olmak ocekivati, cekali
708
a dodatik, dopuna
murabaha a zelenastvo, lihvarstvo
zelenas, lihvar
v. murabaha
murabba 1 a 1. cetvorni, od eeliri dela
.2. kvadratni; cetvorougaoni ll lif. katren,
rubaija
murabba2 marmelada
murabut a arh. marabul (dervis u Se-
vernoj Africi)
murabut zaaf. marabu, africka
roda (Leptoptilus)
murafaa a sudski pretres; cf.
murahhas delegat
duznost delegata, mi-
sionarstvo
murakabe a arh. 1. nadzor, kontrola;
ct. denetim; - bulundurmak drzati
pod nadzorom; - etmek kontrolisati, nadg-
ledati, nadzirati 2. re/. samopromatranje;
kontemplacija
a kontrolor, nadzornik; ct.
deneti
posao kontrolora, kont-
rolisanje
murana zaaf. murina (riba slicna jegulji)
(Muranea)
murassa a arh. ukrasen draguljima
murat a zelja; namera, cilj; - na
ermek ostvariti zelju, postici cilj
murdar p 1. necist, prljav; pogan; 2. ne-
zaklan u skladu sa serijatom (zivotinja)
murdar ilik arh. kicmena mozdina; ct.
omur ilik
necistoca, prljavstina; alj-
kavost
muris a oporucilac, zavestac (nas-
ledstva)
musaffa a ociscen
a arh. razgovor, rasprava
musahhih a arh. korektor; ct. dzeltici
musahhihlik zanimanje, posao ko-
rektora; korigovanje; korekiura
musahip (-bi) a arh. prijatan sa-
besednik; ist. zabavljac (sultana i ve-
likodostojnika)
musakka a kul. musaka; -
musaka od patlidzana
musaila a isi. mesto klanjanja; -
kamena ploca (na koju se stavlja pokojnik
za vreme opela)
musallat /-al - etmek svaliti na koga
(nesrecu, bedu); /-al - olmak dosadjivati,
gnjaviti, uznemiravati; bana - olma! pusti
me na miru! nemoj me gnjaviti! O - fikir
opsesija, fiks-ideja
musaili pobozan, bogobojazljiv (onaj
koji klanja svih pet molitvi)
1. zidni orman (za pos-
teljinu) sireka i viseka polica (u kuhinji)
musaona a 1. vesto, majstorski
uradjen 2. izmisljen, nestvaran, fiktivan; cf.

a 1. autor, sastavljac, pisac
2. karloteka
musap a arh. 1. oboleo, zahvacen bo-
lescu; 2. nastradao, pogodjen (nesrecom i
si.)
musavver a 1. zamisljen, nestvaran,
prividan, imaginaran 2. arh. ilustrovan
Musevi a 1 Jevrejin, Judejac ll jevrejski,
judejski
Musevilik judaizam, jevrejska religija
Mushaf v Kuran
uporan, tvrdoglar, svo-
jeglav
musibet (-li) a 1 iznenedna nesreca, zlo
ll nesrecan; fig. malerozan, baksuz
mut
musikar p 1. mit. mitska ptica (ciji kljun
proizvodi zvuk na vetru) 2. v. miskal
musiki muzika
a-p muzikelog
muska a amajlija amulet, talisman
izradjivac, pisac talismana
muslin tekst. muslin
musluk 1. slavina, pipa 2. mesto
za pranje ruka
musluku 1 . prodavac slavina; majstor
za popravku slavina 2. arg. lopov, lupez
muslukuluk arg. dzeparenje, kradja
musluklu sa slavinarn
muson monsun, pasat
mustarip a 1 . potisten, onespokojen,
uznemiren 2. abi. koji pati (od neke bo-
lesti); babam romatizmadan - tir noj otac
pati od reumatizma 3. bolestan
a 1 . musema, vostano plat-
no 2. kisna kabanica 3. linoleum O - gibi
zaprljan, zamazan {o vesu odeci)
1 . bat. musmula (Mespilus
germanica) 2. arg. starkelja O - gibi (ili su-
naboran, naboranog lica
p 1. metaini cekic (za omek-
savanje koze) 2. bakser (na prstima); - ile
vurmak udariti bokserom 3. cvrga, zvrcka
ak. udariti bokserom;
cvrknuti, CiVOknuti
p radosna vest; ct. mjde
mustulugzija, donosilac ra-
dosne vesti
ak. dat. javiti radosnu
vest
mustuluk, nagrada za ra-
dosnu vest; cf. mjdelik
mut 1 sreca, dobrobit
mut2 nar. meraza zitarice (od pedeset
sinika)
70'9
1>
1
mta
' ' mtlta (-i) a podaci, cinjenice; c'f:veri
tanalican
mutabakat a arh. 1. saglasnost; spo-
razum 2. biol. prilagodjavanje 3: sklad;
prikladnost! podesnost
arh. 1. povoljan, prikladan 2.
saglasan; - kalmak sloziti se , saglasiti se
3. podudaran, identican O ashna -
slaze se s originalom, veran originalu (o
prepisu)
mutaf p mutavdzija, strunar (koji pravi
predmete od kozje dlake)
mutallaka a raspustenica, razvedana
zena
mutantan a arh. raskosan, velelepan
mutariza a ;z:agrada; ct. parantez; k-
- Uglasta 'zagrada; yuvarlak - ok-
rugla zagrada '
a 1 . spostvenik, vlasnik 2.
ist. mutasarif, guverner sandzaka (posle
Tanzimata)
1. ist. sa:ndzak 2. polozaj
mutasarifa
mutassaver a zamisljen, pretpostavljiv
a isi. sufija, mistik
mutasyon biol. mutacija
mutasyon_izm biol. mutacionizam, mu-
taciona teorija evolucije
mutat a uobicajen; sliakodnevan; - ol-
gibi (ili zere) po omicaju, kao obic-
no, kao i uvek
mutatabbip a nadrilekar, sarfatan
mutavaat a mirenje, potcinjav<!nie
a arh. 1 srednji ll posrednik;
ct. arabulucu
a ostecen
mutuluk til. eudemonizam
muteber a 1 . postovan, cenjen 2. po-
uzdan 3. pozitivan, koji je na snazi (o za-
710
konu, propisu); validan; - olmak biti na
sn azi
mutedil a 1. umeren, skroman 2. geog.
umeren, blag (o klimi)
mutedillik umerenost; suzdr21jivost
muteklt a uveren, ubedjen
mutemet (-di) a 1. samopouzdan, sa-
mouveren 2. opunomocen
mutena a pazljiv, savestan, temeljit
muteriz a koji se protivi ij>rigovara,
oponira)
mutezile a isi. muteziliti (sekta)
mutfak a 1. kuhinja; 2. kulinarstvo,
kuhinja; Trk - turska kuhinja
muti (-i) a poslusan, pokoran
mutlak a apsolutni; - apsolutna
vrednost; - ekseriyet apsolutna vecina; -
nem apsolutna vlaznost
mutlaka a apsolutno, svakako; ne-
minovno, obavezno
a apsolutizam, autokratija
ak. usreciti, uciniti srec-
nim
mutlantnak usreciti se, postali srecan
mutlu srecan; ne- size! blago vama!
mutluluk sreca, blagodet
mutsuz nesre6an
mutsuzluk nesreca
muttali a 1. informisan; os-
vedocen; - olmak obavestiti se saznati
muttarit 1. ispravan, pravilan; uredjen
a kvalifikovan
a 1 spojen, vezan; neprekidan
ll neprekidno, neprestano
muvacehe a suocavanje
muvacehesinde u prisustvu koga; u
li ce
muvafakat a prlstanak, saglasnost;
- etmek pristati, prihvatlti
, muvaffak a uspeo; uspesan; cf. ba-

muvaffakiyet a uspeh; cf. - ler
dilerim! zelim uspeh!
uspesan

z:uspesan
neuspesan, be-
neuspeh, fijasko
a povoljan, pogodan; cf.
uygun
muvahhit jednobozac, monoteista
muvakkat a privremen; cf. geici
muvakkaten a privremeno
muvakkit a isi. sluzitelj u dzamiji (koji
odredjuje vreme molitvi)
muvasala a arh. veza, komunikacija;
cf.
muvasalat a arh. dolazak, prispece; -
etmek prispeti
a akrostih
muvazaa a arh. savetovanje kon-
sultacija
a arh. zasnovan na tajnom
dogovoru
muvazat a arh. paralelnost
muvazene a arh. ravnoteza; sta-
bilnost; cf. denge
muvazenesiz 1. neuravnotezen (i fig.)
cf. dengesiz
muvazenesizlik neuravnotezenost
muvazi a paralelan; cf.
muvazzaf a 1. obavezan, zaduzen 2.
voj. kadrovski, stalni; - hizmet kadrovska
suzba, vojni rok; - ordu regularna armija,
stalni kadar; - subay kadrovski oficir
stalna vojna sluzba; -
devri kadrovski rok

muylu 1 . teh. glavcina voj. rame na
topu;- gnezdo ramena.
muymul zoo/: kokosar poljski,
(Circus cyaneus)
muz a bat. banana (Musa paradisiaca)
muzaffer a 1 pobednicki ll pobednik
muzafferane a-p pobednicki
muzafferiyet a arh. pobeda, trijumf
muzaheret a arh. pomoc, podrska
muzahir koji pomaze, podr2ava
a 1' stetan, skodljiv; po-
guban; - skodljiv po zdravlje 2.
nestasan, nemiran (o detetu)
1. pogorsati se o zdravlju
2. postali nesiasan (o detetu)
skodljivost, stetnost,
muzip (-bi) koji uziva u sali, saljiv dzija,
zadirkivalo
muziplik (gruba) sala, narugivanje, is-
mevanje; cf.
muztim a 1. taman, mracan 2. fig. ne-
jasan, mutan; tajanstven
muzmahil (-lli)a unisten, razrusen
muztar v. zorunlu
m
mbadele a razmena; trampa; cf.
- etmek razmenjivati; fikir - si raz-
mena misljenja
mbadil a repatrirac, povratnik; naziv
za Turke dvedene razmenom iz Grcke
mbahese a rasprava, diskusija; de-
bala; - etmek raspravljati, diskutovati
a preterivanje, pre-
uvelicavanje; cf. abartma; - etmek pre-
terivati, peruvelicavati
koji preteruje (pre-
uvelicava)
preuvelican, preteran
711
.in(ibarek
mbarek a 1. srecan; blagosloven; cf.
kutlu; - olsun srecno! 2. dobar; lep .3.
cudan, neobican 4. postovan, cenjen ll
uzv. boze! gospode! - ne gzel ev! gos-
pode,kako je lepa kuca!
mbarek otu bat. zecja stopa (Geum)
mubareze a dvoboj, duel
(-ti) a pocetak, pristupanje;
- etmek poceti, pristupiti, prihvatiti se
a jur. sudski prijavnik; sudski
posluzitelj; pristav
posao pristava
mbayenet a 1. razlika; nesklad 2.
suprotnost, protivrecnost
mustulugdzija
mbeyyiz a prepisivac (rukopisa)
mbrem a neophodan; neminovan, ne-
izbezan
mcadele a 1. borba (u raznim zna-
cenjima); hayat - si borba za zivot;
- si klasna borba 2. prepirka, svadja; -
etmek borili se
mcadeleci borac
mcahit (-di) borac za uzvisene stvari
(npr. za veru, otadzbinu i si.)
mcamaa a arh. biol. parenje, spa-
rivanje
mcavir a susedan, graniC,an; obliznji
mcazat a arh. kazna; odmazda; /-al -
etmek (ili vermek) kazniti
mcbir a prinudan, prisilan; - sebep
jur. visa sifa, vis maior
mcehhez a 1. opremljen, snabdeven
2. pripremljen, spreman; - olmak opremiti
se, snadbeti se
mcella a ispoliran, izglancan; gladak;
sjajan, blistav
mcellit (-di) a knjigovezac
mcellithane a-p knjigoveznica
712
mcellitlik knjigovezacki zanat
mcerrep oproban, proveren
mcerret (-di) a 1 1. apstraktan; cf.
soyut 2. neozenjen; cf. bekar 3. izolovan,
odvojen 4. obnazen ll nar. samo, jedino
mcerrit (-di) a izolacioni
mcessem a 1 . fizicki, telesni 2. ote-
lovljen, olicen; personifikovan
mcevher, mcevherat a dra-
gocenosti, dragulji, ukrasi
mcevherci draguljar, juvelir
mcmel a skracen, sazet, rezimiran
mcrim a prestupnik, krivac
mtehit (-di) a isi. tumac verskih ka-
nona
mdafaa a 1. odbrana, zastita; cf. sa-
vunma; - etmek braniti 2. jur. odbrana
mdafi (-i) a branilac; cf. savunucu
mdahale a mesanje; intervencija; -
etmek mesati se; intervenisati
mdahil koji se mesa ll jur. branilac,
advokat
mdana a nar. zahvalnost; cf. minnet -
etmek zahvaljivati
mdara a neiskrenost; pritvornost, pret-
varanje
mdavi a koji leci, iseeliteli
mdavim a stalni posetilac; stalan
gost; - olmak redorno ici na neko mesto
mddei a jur. tuzilac; tuzitelj
mddeialeyh a tuzenik
mddeiumumi a javni tuzilac
mddeiumumilik tuzilastvo
mddet 1. vreme, trajanje, period; cf.
sre; - e u toku, tokom 2. rok, termin; cf.
vade; askerlik - i vojni rok; teslim - i rok
isporuke
mdebblr a obazriv, smotren, oprezan
mdellel a ubedljiv, argumentovan; ct.

mderris a arh. predavac (u medresi);
profeser
mdevven a sabran, sakupljen, sred-
jen
mdevvenat a arh. sabrana dela (knji-
zevna)
mdevver a okrugao, sferican
md ir v mdr
mdire a direktorka; sefica
mdrik a arh. koji shvata, koji razume
mdrike a arh. psih. intelekt; ct.
mdrir amed. diureticki
mdr a direktor, upravnik
mhim
lotvoran; ct. etkili 2. drljiv, potresan 3.
hem. aktivan
messis a arh. osnivac; ct. kurucu
meyide a jur. sankcija, kaznena mera
mezzin a mujezin
mfekkire sposobnost, moc misljenja
mferrih a ublazujuci, umirujuci (lek)
mfessir a 1. komentator Kurana 2.
mentatar
a inspektor, kontrolar
a 1. inspekcija 2. zanimanje
inspektora
mfit a koristan; cf.
mflis a bankrotiran; ct.
mfredat adetalji, podrobnosti, po-
jedinosti
mdriyet a uprava, direkcija mfret a odeljen, odvojen, po-
mdrlk 1. duznost direktara (up- jedinacan ll gram. jednina; ct. tekil
ravnika} 2. v. mdriyet
mebbet a 1. vecan, vecit 2. dozivotan
(o mandatu, kazni i si.}
meccel a odlozen, odgodjen
meddep a vaspitan, uljudan, uCtiv
mellefat a arh. napisana dela
mellif a autor; pisac
.memmen a obezbedjen; (za) ga-
rantovan
mennes a gram. zenski rod; ct.
messes a osnovan, ustanovljen
messese a ustanova, institucija, or-
ganizacija; ct. kurum
institucionalizo-vati
se
messif a 1. zalostan, za zaljenje 2.
neprijatan, ruzan (o dogadjaju, polozaju i
si.)
messir a 1 . uticajan, efikasa n, de-
mfrez a odeljen, izdvojen
mfreze a voj. odred
mfrit a prekome.ran, preteran
mfsit (-di) a potstrekivac, podbadac,
smutljivac
mft ph. besplatno, dzabe
mftekir a k. je ponosan; k. se hvali
mfteri a klevetnik
mft a is/. muftija (najvise svesteno
lice u jednoj oblasti)
mhendis a inzenjer
mhendishane a-p arh. inzenjeri-jska
skola
mhendislik inzinjering
mheyya a dat. gotov, spreman; ct.

mheyyi a uzbudjujuci,
m him a vazan, znacajan; ct. nemli
713
ij

i'
mhimmat
mhimmat ratne potrebe
mhimsemek ak pridavati vaznost,
smatrati vaznim; cf. nemsemek
mhlet (-ti) a rok, termin; ct. vade; -
vermek dati rok
mhlik a arh. ubistven, smrtonosan,
poguban
mhmel a 1. nebrizljiv, nemaran 2. za-
pusten, zanemaren
mhre p 1. sprava za satiniranje papira
(kristal na ili skoljka) 2 .. staklena
perla 3. kovackicekic 4. gladiljpa, glaeac
mhrelemek ak. glacati, polirati; sa-
tinirati (papir)
mhreli poliran, izglacan; satiniran
mh.resenk sareni jaspis
mhrsleyman bot. pokosnica (Poly-
gonatum multiflorum)
mhtedi a prebbracen u islam
mhr (-hr) a peeat,stambilj; zig; -
basmak udariti, staviti . pecat; ':' kazmak
izgravirati pecat; - mumu pecatni (crveni)
vosak <> - kimde ise;. sleyman odur
post. ko je jaci on i kvaci; - n yafamak
ne odrzati rec
mhrc pecatorezac, izradjivac pe-
cata
mhrclk pecatorezacki zanat, iz-
rada pecata
mhrdar a-p 1. muhurdar, cuvar pe-
cata 2. arh. licni sekretar (vezira)
mhrlernek ak. 1 . staviti pecat, udariti
pecat 2. zapecatiti
mhrfenrnek pass. od mhrlernek
mhrl s pecatom; zapecacen
mjde p 1. vest 2. m'ustuluk,
nagrada za radosnu vest 3. uzv. - ler
olsun! dragicka! mustuluk!
mjdeci mustulugdzija
714
mjdelemek ak. dat. javiti,sa6pstiti ra-
dosnu vest
mjdelik mustuluk
mkafat a 1. nagrada; cf. dl; -
almak dobiti nagradu 2. radostan gest
ak. nagraditi
mkaleme a razgovor
mkedder a arh. rastuzen, utucen,
sneveseljen
mkellef a 1 . obavezan; cf. ykml 2.
pazljivo uradjen; savrsen
mkellefiyet a obaveza; ct. ykm
mkemmel a savrsen, besprekoran; cf.
eksiksiz
mkemmeliyet a savrsenstvo
mkemmellik v mkemmeliyet
mkerrer a arh. ponovljen
mkerreren a ponovljeno; ucestano
mkevvenat a arh. stvorenja, bica
mkeyfiyat a arh. omamljujuca sreds-
tva, narkotici
mkrim a gostoljubiv, eastben
mktesebat a arh. stecena znanja;
dostignuca, tekevine
mktesep a stecen; zadobijen
. mlahaza a misljenje,rasudjivanje, raz-
matranje; zapazanje; - uzimajuci u
imajuci u vidu da ...
mlahazat a arh. razmisljanje, pro-
sudjivanje; zapazanje; - hanesi inesto
gde se zapisuju opaske; - hanesini
ne doci do definitivnog misljenja
okome
mlahham a arh. debeo, gojazan; cf.

mtakat a 1. sastanak (poslovni) 2.
intervju
mlaki a arh. koji se sastaje, koji se
se, nalaziti se, vidjati
se
... mlayemet a arh. krotkost; pri-

mlayim 1. blag, krotak 2. povoljan,
3. med. normalan (o stolici)
mlayimlik 1. blagost, krotkost (naravi)
2. prikladnost
a arh. 1. stazer 2. voj. po-
rucnik; ct.
mlemma (-i) a 1 /it. mulema (pesma
ciji su stihovi napisani na razlicitim je-
zicima) ll 1. zaprljan, umazan, zapackan
2 .. sarene boje, boja do boje
mlevves a uprljan, zaprljan; fig. prljav
mleyyin amed. purgativ, laksativ
mlga a ponisten, anuliran; ukinut
mlhak a arh. 1 dodat, pridodat ll po-
mocnik stabnog oficira
mlhakat a 1. pripojene oblasti 2. ob-
lasti (mesta) koja pripadaju centru
mlhem a abi. nadahnut, inspirisan; -
olmak nadahnjivati se; inspirisati se
mlhit (-di) a bezboznik
mlk a 1. imanje; nepokretna imovina
2. licna svojina arh. teritorija jedne drza-
ve
mlki a gradjanski, civilni; - idare ci-
vilna uprava
mlkiye a arh. upravna skola; fakultet
politickih
mlkiyeli (svrseni) student fakulteta
politickih nauka
mlkiyet a arh. svojina, posedovanje;
cf. iyelik; devlet - i drzavna svojina; kamu
- drustvena svojina
mlkiyeti sopstve.nik, vlasnik
mlteci a izbeglica; emigrant; cf.


,._,.,
mltefit a predusretljiv, usluzan; lju-
bazan
mltezim a poreznik, zakupac
poreza
mltimilyoner multimilionar
multipleks multipleks
mrnanaat a arh. sprecavanje, spu-
tavanje; protivljenje
mmarese a praksa, uvezbanost; ru-
tina
mmas a koji dodiruje ll mat. tan-
genta; ct.
mrnasil a slican, analogan
mmbit a plodan; polodvoran; ct. ve
rimi i
mmessil a predstavnik; cf. temsilci
mmessillik predstavnistvo; ct. tem-
silcilik
mmeyyiz a 1 koji sartira (odvaja, od-
bira) ll 1. ispitivac (na ispitima) 2. kan-
eelariiski sluzbenik (koji sredjuje akta)
mmeyyizlik ispitivanje, ocenjivanje
mrnin pobozan ll vernik; musliman
mmkn a moguc; cf. -
tebede do moguce mere, koliko je mo-
guce; - kadar abuk sto je mo-
guce pre; - olmak biti boguce, biti
verovatno; - olmayan nemoguc
mmtaz a 1. privilegovan, povlascen 2:
odabran, istaknut, odlican, prvorazredan;
ct. sekin
mmteni (-i) a nemoguce; ne moze
mnacat a arh. molitva; cf.
mnadi a telal, izvikivac, oglasavac
v. ara bozan
v. ara
m naferet a antipatija, averzija
mnakalat a arh. transport, transportna.
sredstva; komunikacije; cf.
715
mnakale
mnakale a veza, komunikacija; trans-
port, prevoz
mnakasa a arh. licitacija, drazba
a rasprava, diskusija, po-
lemika; prepirka; ct. - da bu-
lunmak raspravljati, diskutovati, po-
lemisati; ct. gtrmez
neosporan
mnasebat a arh. veze, odnosi; iki
memleketin - veze dveju zemalja
mnasebet a veza, odnos; cf.
diplomatik - ler diplomatski odnosi 2.
prikladnost; sklad (izmedju dveju stvari); -
almak odgovarati, povoljno padati 3. (po-
voljna) prilika; cf. vesile; - getirmek uluciti
zgodan trenutak; - iskoristiti
povoljnu priliku; - ukazati se (o
prilici); O - iyle povodom, u povodu; ne - !
cemu to? kakve veze to ima?
mnasebetli 1 . logican, razlozan 2.
umesan; - mnasebetsiz povrsno, ne-
mamo; bez reda, ne birajuci
mnasebetsiz 1 . neprikladan; ne-
umesan; nedolican (o postupku) 2. nez-
godan, neblagovremen; - bir zamanda u
nezgodno vreme, u nezgodan cas 3. ra-
zuzdan, raspusten; neuljudan
mnasebetsizlik 1. neumesnost;- nep-
ristojnost, nedolicnost 2. glupost, bu-
dalastina; - i pusti gluposti, mani se
gluposti! 3. nepostovanje, naopakost
mnasip a prikladan, podesan, od-
govarajuci, pogodan; cf. uygun
mnavebe smenjivanje, smena, pro-
mena; red; - ile redom, naizmenice
mnazaa a rasprava, prepirka, svadja
mnazara a rasprava, diskusija (o od-
redjenom predmetu)
mncer (-rri) a - olmak dat. svesti se
na, okoncati se sa; kavgaya -
oldu razgovor je devoe do svadje, raz-
govor se zavr5io svadjom
716
mndemi a sadri:an, ukljucen; til. ima-
nentan
mnderecat a sadri:ina (knjige, pisma i
si.)
mnderi a sadri:an, ukljucen, unet
mnebbih a 1. stimulativan, pods-
ticajan 2. budan, oprezan
mneccim a 1. ostrolog, zvezdocatac
2. astronom
mneccimlik astrologija
mnekkit a kriticar; cf.
mnekkitlik kritika
mnevver a arh. 1 osvetljen ll in-
telektualac; cf. - ler inteligencija
mnezzeh a abi. ociscen, cist; os-
lobodjen, !isen; dalek od; o, btn kay-
- on je !isen svih briga
mnfail a 1. ljut, srdit; uvredjen 2. pa-
sivan (u raznim znacenjiama)
mnferiden a posebno, odvojeno, po-
jedinacno
mnferit a 1 . poseban, odvojen; je-
dinacan; - voj.l jedinacna vatra 2.
usamljen; jedini
mnfesih a ukinut, rasturen
mnhal (-li) a 1 1. topljiv, rastopljiv;
hem. rastvorljiv 2. slobodan, upraznjen (o
mestu); cf. ll slobodno, upraznjeno
radno mesto
mnhani a arh. iskrivljen, kriv
mnharif a nagnut, kos, ukosen
a 1. odrojen, namenjen, spe-
cijalan 2. ogranicen
mnhat a slegnut, ulegnut; ni-
zijski; cf. ingin
mnhezim a porazen, razbijen, po-
bedjen
mnkariz a ugasen (o po-
rodici; phemenu, dinastiji i si.); propao,
nestao (u ratu)
,<
mnkesir a 1 . slomljen, razbijen 2. utu-
cen, potisten, razocaran
mnkir 1. koji negira (porice, odrice) 2.
koji ne veruje u postojanje boga
a stilista
mntahabat a arh. izabrana dela,
izbor; antologija, hrestomatija
mntahap a izabran, odabran
mntahip (-bi) a birac, glasac
mnteha a kraj; granica, medja (pros-
tora, vremena)
mntehir a samoubica
mntesip (-bi) a dat. koji pripada; koji
se odnosi na
a 1. rasiren, rasprostranjen 2.
objavljen, publikovan
mnzevi a samotan, osamljen, po-
vucen
mphem a neodredjen; nejasan, ne-
razgovetan, maglovit
mphemiyet a arh. neodredjenost, ne-
nejasnost, maglovitost; cf. be-
lirsizlik
mptedi a pocetnik, novajlija
mptela a dat. 1. zahvacen cime,
podvrgnut cemu; ogrezao; kumara -. og-
rezao u kocki 2. oboleo, koji pati (od kakve
bolesti); vererne - oboleo od tuberkuloze
ll uzivalac; - narkoman
mptezel a 1. obican, prosecan 2. vul-
garan 3. jevtin, bezvredan
mracaat a obracanje; molba, preds-
tavka; cf. - etmek (ili - ta bu-
lunmak) obratiti se (molbom); pribeci
cemu; cf. - salter za in-
formacije; kuvvete - etmek pribeci sili
molilac
mradlf a sinoniman; cf.
mrai a dvolican, licemeran; cf. iki
yzl
mrettip
mrailik arh. dvolicnost, licemerje;, cf.
iki yzllk
mrdesenk (-gi) p hem. olavni oksid
mrdm bot. tmos:jiva, trnovaea (Pru-'
nus insititia)
mrdm v mrdm
mrebbi a vaspitac
mrebbiye vaspitacica, guvernanta
mrebbiyelik posao guvernante
mreccah a koji ima prednost; bolji,
pogodnijip pozeljan; cf.
mreffeh a imucan, dobrostojeci; cf.
gnenli
mreffehen au izobilju, u blagostanju;
zadovoljno, spokojno
mrekkep 1 a 1. abi. sastavljen od 2.
slozen, sastavni, kombinovani; - kelime
slozenica
mrekkep2 (-bi) a mastilo; in- i tus O
- krumadan odmah, vrlo brzo; - i ku-
rumadan bozmak vrlo brzo raskinuti
(ugovor, sporazum i si.); - pis-
men, obrazovan; kulturan
mrekkep zoo/. sipa (Sepia of-
ficinalis)
mrekkeplernek ak. mastiljaviti
mrekkepfenrnek pass. od m-
rekkeplemek
mrekkepli 1. umrljan mastilarn 2. s
mastilom, koji sadrzi mastilo; mastiljav; -
kalem mastiljava olovka
mretlebat a 1. voj. pasada (aviona,
broda) 2. voj. posluga; tank - posluga
ten ka
mrettep a 1 . uredjen, sredjen; re-
gulisan; cf. dizili 2. planiran, organizovan
(tajno) 3. sastavljen, sakupljen, formiran; -
divan /it. sastavljen divan
mrettip (-bi) a tip. slovoslagac; cf. diz-
gici
717
mrettiphane
mrettiphane a-p slovoslagacnica (u
stampariji)
mrettiplik slovoslagacko zanimanje,
posao slovoslagaea
mrevvi 1. koji siri, propagira (ideje i
si.) 2. privrzen (ideji, partiji, doktrini)
mrit (-di) a murid (privrZenik islamu,
sejhu) 2. fig. sledbenik, pristalica
(-di) a is/. 1. mursid (duhovni
vodja, sejh) 2. poglavar, vodja sekte
mrt uginuo (o zivotinji); - olmak ugi-
nuti
mrteci (-i) 1 reakcionaran, nazadan ll
reakcionar
mrtefi (-i) a uzdignut, uzvisen, visok
(o mestu i si.)
mrtekip (-bi) a 1 1. prestupnik 2. pod-
mitljivac, korupcionas ll podmitljiv, pot-
kupljiv
mrtesem a mat. projekcija; cf. iz

mrtet (-ddi) a isi. otpadnik od vere, re-
negat
mrur a 1. prolaz, prolazenje 2. tok,
hod (vremena); - etmek 1) prolaziti, pre-
laziti 2) teci, proticati (o vremenu)
mruriye a arh. tranzitna taksa; cf.
gemelik
mruruzaman a jur. zastarelost; cf.
zaman
mrvvet a arh. 1 . velikodusnost, ple-
menitost 2. hrabrost, smelost, odvaznost
mrvvetll 1. velikodusan, plemenit.
coveean 2. hrabar, smeo
mrvvetsiz necovecan, bezdusan
mrver bot. zova (Sambucus
msaade a 1. dozvola. dop,,:S\arw:
nizle s vasom dozvolom. ako dozv:w ;;
naklonost, naklonjenost poviascenost, en
718
ziyade - millet ek. status
najpovlascenije nacije
msabaka a 1 . arh. konkurs; - amak
olvorili konkurs 2. takmicenje; kon-
kurencija; - ya girmek takmiciti se, ucest-
vovati u takmicenju
msademe a 1 . sukob, sudar 2. spo-
renje, konflikt 3. borba prsa u prsa
msadere a konfiskacija; - etmek kon-
fiskovati
msadif a arh. koji se srece, koji pada
na, u ...
msait a 1. pogodan, povoljan, po-
desan; cf. uygun 2. skiona flertovanju (o
zeni)
msakkafat a krovne gradjevine
msamaha a trpeljivost, tolerancija; po-
pustljivost, gledanje kroz prste; cf.
gr 2. nemarnost, aljkavost
msamahakar a-p popustljiv, blag; to-
lerantan
tolerantnost; po-
pustljivost
tolerantan
netrpeljivost, ne-
tolerantnost
msamere a vecernja zabava, ve-
cerinka; veda - si oprostajno vece
msavat a arh. jednakost, rav-
nopravnost
msavi a jednak, ravan; cf. denk
msebbip (-bi) a koji uzrokuje, koji iza-
ziva
mseccel a 1. zapisan, registrovan
mseddes a 1. iz ses! delova 2. ses-
tougaoni, sestougaonik
msekkin 1. umirujuci, smirujuci; med.
sedativ, umirujuce sredstvo
msellem a neosporan, neporeciv, ne-
pobitan
mselles a 1. trofrii; trostruk; iz Iridefa
2. trougaoni
msellesat a geom. trigonometrija
mselsel a lam'5an, verizan; uzastopni
msemma a po imenu, zvani
mshil med. purgativ, laksativ
mskirat a alkoholno pice, napitci
Mslim a musliman
Msliman a-p 1 musliman, ispovednik
islamske vere ll 1. religiozan 2. ispravan,
castan, cestit o - mahallesinde sal-
yangaz satmak raditi nepotreban i bes-
koristan posao
islamizacija
ak islamizirali
1. islam, mu-
hamedanstvo 2. islamska zajednica
msmir a plodan, plodonosan; pro-
duktivan; cf. verimli
mspet a pazilivan (u raznim zna-
cenjinjima); cf. olumlu 2. potvrdjen, pro-
veren
msrif 1 rasipnicki ll rasipnik, ras-
pikuca
msriflik rasipnistvo; cf. tutumsuzluk
mstacel a hitan, neodlozan; cf. ivedi
mstacelen hitno, neodlozno
mstehzi
mstahdem a slu:Zbenik, names-ten ik
mstahkem a ucvrscen, utvrdjen; -
mevzi voj. utvrdjen polozaj
mstahsil a 1 proizvodni, produktivni; -
kuvvetler proizvodne snage ll pro-
izvodjac; cf. retici
mstahzar 1 pripremljen ll gotov lek
mstait (-ddi) a sposoban, spreman
mstakar a stacioniran; stabilan;
postajan
mstakbel a 1 buduci; - moja bu-
duca supruga ll buducnost
mstakil a nezavisan, samostalan; cf.
- cmle gram. nezavisna re-
cenica
mstakim a 1. pravilan, ispravan; cf.
2. prav, pravolinijski
mstamel a upotrebljavan; star
mstantik (-ki) a jur. islednik, istrazni
sudija
mstear a 1 . pozamljen, izmisljen; -
isim pseudonim 2. metaforican, fi-
gurativan
mstebat a malo verovatan, dalek
mstebit a despotski, apsolutisticki; -
bir hkmdar despotski vladar
mstebitlik samovlasce, samodr:Zavlje,
despotizam; autokratija
mstecir a zakupac stana, kirajdzija
mstaceliyet a hitnost, :Zurba, ne- mstefit a ab/. koji se koristi cime; -
odloznost; cf. ivedilik olmak korisiili se cime
mstafi a u ostavci, koji je dao ostavku
a 1. zadovoljen; obezbedjen,
namiren, koji ima sve; cf. ]Un 2. koja
afektira, koketna (ozeni)
mstahak zasluzan; dostojan;-
olmak biti zasluzan, zasluzitii; biti dos-
tojan cega ll zasluzena kazna; zasluzena
nagrada; Allah versin neka
mu bog da sto je zasluzio
mstehase a fos il
mstehcen a bestidan, opscen, nep-
ristojan
mstehcenlik opscenost, skarednost
postali skaredan,
skaredno se ponasati
mstehlik a potrosacki ll potrosac; cf.
tketici
mstehzi a ironican, podrugljiv
719
mstekreh
mstekreh a odvratan, mrzak
mstelzim a koji iziskuje, potreban, ne-
ophodan
mstemirren a neprekidno, stalno
mstemleke a kolonija; ct. smrge
mstemlekeci kolonizator; cf. s-
mrgeci
mstemlekecilik kolonijalizam; ko-
lonijalizacija; cf. smrgecilik
msteniden a dat. zasnivajuci se, ba-
zirajuci se na cemu
mstenit a dat. koji se zasniva, koji se
bazira na cemu
mstenkif a uzdrzan (od glasanja) cf.
ekimser; - kalmak uzdrzati se
mstensih a 1 koji prepisuje, kopira ll
umnozavac, hektograf
msterih a miran, spokojan; bezbrizan;
- olmak biti spokojan
mstesna a 1 1 . izuzetan 2. osobit, izu-
zetan; - bir adam izuzetan covek ll osim,
izuzev; cf. hari; bir iki ocuk -, btn
izuzev jedno dvoje
dece, svi ucenici su vredni
a savetnik; sefaret - sa-
vetnik ambasade
polozaj, rang savetnika
a orijentalist
mstevi a mat. povrsina, ravan; cf.
dzlem
m stevli a 1 . okupatorski, okupacijski
(o vojsci, zemlji) 2. med. zarazan, epi-
demijski; cf.
msvedde a koncept; skica, nacrt
msveddelik (pogodan za koncept); -
papir za koncept
a slicnost
a slican
a posmatranje, motrenje; ct.
gzlem; - etmek posmatrati
a konkretan; cf. somut
720
(-di) posmatrac
a ortakluk, kompanija,
ddrustvo; cf. ortakluk
a gore spomenuti
a savetovanje, kon-
sultovanje; - etmek savetovati se
a savetnik; konsultant; cf. da-
hukuk - i pravni savetnik
polozaj savetnika
a 1. oblikovan, uoblicen 2.
stasit, naocit; ct.
a postovan, uvazen; - oldum
drago mi je! milo mi je! (kaze se prilikom
upoznavanja); kiminle olu-
yorum? s kim imam cast
a slozen, zamrsen, za-
petljan; cf.
a 1 potstrekac, inicijator; cf.
ll ohranrujuci, koji ohrabruje
a dusevan, blag, nezan; cf. se-
vecen
1 a arh. marsal
a 1. pokazatelj; teh. fiz. in-
dikator 2. indeks
a tezak, tegoban ct. g ll
smetnja, teskoca; cf. glk
a teskoce; /-al -
stvariti, pricinjavati kome teskoce
krupnozrno grozdje tvrde kore
(iz regiona Burse)
a-p utancan, profinjen;
kapriciozan
(-ki) mnogobozac, politeist; pa-
ganin
1 a izveden (o reci) ll
gram. izvedenica, izvedena rec
a dat. ceznjiv, pun zudn-
je (za kime)
a abi. v.
a sporedne zgrade; de-
pandansi
a zajednicki; kolektivni; - bil-
diri zajednicko saopstenje; - hakimiyet
kondominion; idare kolektivno ru-
kovodjenje; - zajednicka ko-
manda; - mlkiyet zajednicka svojine; -
pazar ek. zajednicko tr:Ziste
a. zajednicki, zajedno, ko-
lektivno
a musterija, kupac; klijent
a astr. Jupiter
mt'a a: - privremen brak (kod
siita)
mtala a 1. arh. ucenje, studiranje 2.
misljenje, razmisljanje; rasudjivanje; -
etmek 1) uciti 2) razmisljati, prosudjivati
mtareke a primirje; ct.
mteaddit a 1 mnogobrojan ll mnogo
mteaffin a uzegao, uzezen; smrdljiv
mteahhit (-di) a ugovarac; pre-
duzimac; ct. stenci
a posle, potom, zatim;
ubrzo
a 1) sledeCi, naredni 2. ak.
posle, nakon; bunu - posle toga; o va-
- nakon onog dogadjaja
mteallik a dat. 1. koji zavisi; ct.
2. koji se odnosi; ct. ilgili
mteammim rasprostranjen, rasiren;
ct.
mtearife a aksiom
mtebahhir a veoma obrazovan, si-
roko obavestem
mtebaki a preostao
a laskav, ulizivacki; ser-
vilan
mtebeddil a 1. promenljiv; prevrtljiv 2.
nestalan, nepostojan
mtebessim a nasmesen
mtecanis a istorodan, homogen
mtecasir a drzak; - olmak osmeliti
se, drznuti se
mtecaviz a 1. koji premasuje; pre-
mtekabil
komeran, preteran 2. agresivan, napadan
ll ak. vise od; - vise od pet gadina
lll agresor; ct.
mtecessis a 1. koji traga, koji otkriva
tajne 2. radoznao, znatizeljan
mtedavil a koji je u upotrebi, u op-
ticaju; - para novac u opticaju; - sermaye
obrtni kapital
mtedeyyin a 1. pobozan, religiozan 2.
s ile koji je primio (veru); Islam diniyle -
koji je primio islam
mteessif a zabrinut, brizan; ojadjen,
snuzden; /-dan, -al - olmak zaliti za cime,
sazaljevati; tugovati, patiti
mteessir a zalostan, tuzan, potisten; 1
-dan/- olmak zalostiti se; rastuziti se
mtefekkir a zamisljen, utonuo u misli
ll mislilac; ct.
mteferrik a 1. raznovarstan, raznolik
2. razbacan, rasejan
mteferrika a 1. novac za sitne tros-
kove 2. odelenje u policijskoj stanici (za
razne prestupnike)
mtegallibe a nasilnici, zulum6ari
mtehakkim a despotsJ5i; arogantan
a istrajan, izdrzljiv;
strpljiv; ct.
mteharrik a 1. pokretljiv, pokretan,
mobilan 2. koji radi (na, sa); buharla - koji
radi na paru
a specijalista; ct. uzman;
askeri - vojni ekspert
specija'nost; ct. uz-

mtehassis a uzbudjen, tronut, pot-
resen
mtehavvil a promenljiv, nepostojan
mtehayyir a prenerazen, zapanjen,
zaprepasten
mtehevvir a gnevan, razjaren, besan
mteheyyi a uzbudjen, uznemiren,
uzrujan
mtekabil a uzajaman, reciprocan; ct.
721
i i
mtekabiliyet
uzajamna pomoc
mtekabiliyet a re-
ciprocnost, reciprocitet
mtekait (-di) penzionisan ll pen-
zioner; ct.emekli
mtereddl a degenerisan, izopacen
mtereddit (-di) a kolebljiv neodlucan
mtenasit a solidaran; ct.
mteselli a utesen; ohrabren, obodren;
/-la/ - olmak utesiti se, naci utebu; ct.
mtekamil a razvijen; usavrsen avunmak
mtekasif a zgusnut; hem. kon- mteselsil a lancan, uzastopan; nep-
denzovan
mtekebbir a uobrazen, nadmen
mtemadi neprekidan, neprestan; !ra-
jan; ct. srekli
mtemadiyen neprestano, neprekidno;
ct. bitevi, biteviye
mtemayil a dat. sklon cemu, ras-
polozen za; ct.
mtemayiz a istaknut, koji se istice
mtemekkin a arh. nastanjen; ct. yer-

mtemerkiz a skupljen, koncentrisan
mtemmim dopunski; zavrsnij gram.
daljni objekat
protivrecan; ct.
mtenasip a srazmeran, pro-
porcionalan; pogodan, odgovarajuci
mtenavip a promenljiv, varijabilan
a simetrican; ct.
mtenebbih a budan, oprezan; ra-
zuman, trezven, razborit
mteneffir a koji se gadi, koji ima aver-
ziju
mtenekkir koji upotrebljava nadimak
mtenekkiren a pod tudjim imenom,
inkognito
mtenevvi (-i) a raznolik, raznovrstan,
svakojak; ct.
mteradif a /ing. istoznacni, sinaniman
mterakim a skupljen, nagomilan
mterakki a arh. napredan, prog-
resivan
mtercim a prevodilac; ct. evirmen
mtercimlik prevodilastvo
722
rekidan
a preduzimljiv, poduzetan;
cf.
a ab/. sastavljen, ob-
razovan, farmiran
a zahvalan
mtetebbi (-i) a istrazivac
a dat. zavisan, kojizavisi
mtevali a neprekidan, izastopan; ct.

a skroman, uctiv; ct. alak
gnll
mtevazi a paralelan
mtevazin a uravnotezen; izbalansiran
mteveccih a dat. 1. upravljen, us-
meren; okrenut 2. naklonjen
mteveccihen a dat. u pravcu, ka;
lzmir'e - hareket etti krenuo je za
mteveffa a pokojni, pocivsi
mtevehhim a podozriv, sumnjicav,
nepoverljiv; bojazljiv, plasljiv
mtevekkil a pokoran, ponizan, pas-
lusan
mtevelli a mutevelija, upravnik za-
duzbinskog imanja
mtevellit ab/. rodjen; proistekao
mteverrim a jekticav, tuberkulozan;
ct. veremli
a budan, oprezan
mtezayit rastuci; - vergi progresivan
po rez
a strasan, uzasan ll uzv. iz-
vanredno! strasno!
mttefik a zdruzen, sjedinjen ll sa-
viznik
a zajelno, zdruieno; jed-

mttehit a ujedinjen, sjedinjen; ct. bir-

mvekkil a poverilac
mverrih a istoricar; pronicar; ct. tarihi
mvesvis a sumnjieav, podozriv, ne-
poverljiv
mvezzi (-i) a raznosac pisama, pis-
monosa
mzaheret a arh. pomoc, podrska; -
etmek pomagati
mzahir a koji pomaze (podrzava); /-al
- olmak podrzavati, pomagati
mzahrefat a arh. smece, otpaci, krs
mzakere a 1. savetovanje; debata,
razgovor (o odredjenom pitanju) 2. izu-
cavanje 3. propitivanje, usmeno ispitivanje
(ucenika)
mzakereci propitivac, instruktor (uce-
nika)
mzayaka a arh. siromastvo, oskudica,
besparica
mzayede a drazba, licitacija; ct. ar-

mzayedeci aukcionist
mze muzej; arkeoloji - si arheoloski
muzej; askeri - vojni muzej
mzeci muzeolog; muzejski radnik

mzecilik vodjenje muzeja
mzehhep a pozlacen
mzekker a gram. muski rod; cf.
eril
mzekkere a jur. sudski nalog
mzelik ffil!Zejski, za muzej
mzevir a abronosa; smutljivac, splet-
kar
mzevirlemek ak. prenositi glasove,
kvariti odnose; spletkariti;
mdre mog kolegu su
opanjkali direktoru
mzevirlik prenosenje glasova, splet-
karenje, klevetanje; smutnja
mzeyyen a ukrasen, nakindjuren
mzi a mucan, tegoban; nelagodan,
nezgodan
mzik muzika; hafif - laka mu-
zika; halk - narodna muzika; klasik - i
vokalna muzika
mzik bilimi muzikologija
mzlki muzicar
mzikhol mjuzikhol
mzisyen v mziki
mzmin a hronican; ct. - has-
hronicna bolest
preci u hronicno stanje
(o bolesti)
723
1'
l
1'
\! 1 :
i
-N-
na, nah uzv. na! evo li! uzmi! vidi! -
kafa vidi budalu! kakva budala! - sana!
evo li, uzmil
a les, mrtvo telo
naat a hvalenje, uzdivanje
a puls, bilo; pulsacija; -
(ili pulsiranje, udaranje
pulsa; - almak v- saymak; -
bakmak kontrolisata, meriti puls; -
saymak (iz) meriti puls; O - durmak um-
reti; - girmek zadobiti ciju nak-
lonost; privuci paznju; - gre
vermek ugadjati, ici kome niz dlaku; -
yoklamak tig. ispipati puls, shvatiti na-
meru
nacak nadzak, sekira sa kratkom
drzaljom
naar p bezizlazan, beznadezan; - kal-
mak ne naci izlaz
naiz p bezvredan, nevazan. bez-
nacajan
naizane p malo, neznatno
nadan p 1 . bez znanja (iskustva); nez-
nalica; ct. cahil 2. tig. grub, neotesan; ne -
adam! gruba li coveka!
nadanca neznalacki
neznanje;
nadas agr. ugarenje, jesenje oranje; -
a ostaviti pod ugarom; - etmek
(po) ugariti
ugar, odvojeno za ugarenje; -
tarla oranica, njiva za ugarenje
nadide p nevidjen, redak, vredan; -
kitap vredna knjiga
nadim a arh. koji se kaje zbog kakvog
postupka /-al - olmak kajati se, zaliti za
cim e
nadir a redak; ct. seyrek
724
nadirat a arh. retkost, retkoSti
nadiren a retko, neredovno, katkad
nafaka a 1. sredstva za zivot, izd-
r2avanje; - (ili temin
etmek) zaradjivati za zivot, obezbediti
sredstva za zivot 2. jur. izdrzavanje, ali-
mentacija; /-al - dosuditi, do-
deliti alimentaciju; - vermek placati, da-
vali alimentaciju
nafakalanmak obezbediti se za zivot
(sredstvima)
a javni radovi: Vekaleti Mi-
nistarstvo javnih radova
nafi a arh. koristan, pogodan; ct.
nafile a 1 uzaludan, nepotreban, su-
visan ll uzalud, bez potrebe, badava; ct.
- yere uzalud, badava
nafiz a arh. 1. prodoran, astar 2. tig. uti-
cajan
nafta nafla
naftalin naflalin
naftalinlemek ak. posuti naftalinam
naftalinlenmek pass. od naflalinlemek
a 1. melodija; napev 2. muz.
nota 3. tig. pritvoran, neiskren govor; - yi
promeniti, sniziti ton; - yap-
mak arg. praviti se lud, praviti se Tosa
nahak p-a 1 neosnovan; nepotreban ll
bez osnova, nepotrebno, uzalud; - yere
uzalud
nar. krdo goveda
govedar
nahif a slab, nejak, nemocan
nahiv (-hvi) a gram. sintaksa; cf. sz di-
zimi
nahiye a 1 . nahija (administrativna je-
dinica u Turskoj) 2.
na p neprijatan, los
nail a koji postize, koji dobija (uspeva);
- olmak dobiti, steci, uspeti, postici cilj
naip (-bi) a zamenik; kral- i regent
naiplik namesnistvo
nakarat a 1. napev, retren 2. za-
novetanje, prazne reci; hep - sve
ista pesma, uvek ista pesma
s napevom sa retrenom
nakavt sp. nokaut; - etmek 1 ) no-
kautirati 2) fig. matirati, dovesti u mat po-
ziciju
nakden a 1. novcano, u novcu; - yar-
etmek novcano pomoci, pruziti
pomoc u novcu 2. u gotovu za gotov
novac
nakdi a novcan, u novcu; - ceza nov-
cana kazna; - teminat noveana garancija
a 1 1. nedostatan, nedovoljan,
manjkav 2. detektan, talican ll mat. minus
a 1. crtez, sara (na tkanini)
2. vez, vezenje; - vezti, uk-
rasavati vezom
vezilja
ak. vezti; oslikavati (sa-
renim bojama)
1 . isli kan; isaran 2. izvezen
a arh. narusavanje; uki-
danje; jur. kasacija
nakil (-kli) a 1. prevozenje, prevoz, pre-
nosenje, prebacivanje; - (ili va-
transportna sredstva 2. pre-
selenje; cf. 3. prenosenje, prenos
(radio, TV i si.) 4. premestaj, postavljenje
(na drugo mesto); 5. prevodjenje (sa jed-
nog jezika na drugi); 6. prepricavanje, pri-
canje, pripovedanje 7. kopiranje (pisma,
slike i si.)
nakil a 1. prevoznik 2. pripovedac 3.
fiz. provodnik; cf. iletken
nakisa a nedostatak, mana; porok
nakzetmek
nakit (-kdi) a novac; - para gotov
nova c
nakkare p muz. talambas
nakkarhane p ist. vojni orkestar; mesto
za orkestar
a arh. dekarater (zidova, pla-
tona)
1. dekoraterstvo; dekorisanje
nakledilmek pass. od nakletmek
naklen a putem prenosa; - (di-
rektan) prenos (TV, radija)
nakletmek 1. prevoziti, transportavali
2. prenositi; premestati 3. premestiti; pos-
taviti na drugi polozaj (mesto) 4. prevoditi
5. pricati, pripovedati 6. kopirati
nakli a 1. prevozni, transportni 2. tra-
dicionalan, zasnovan na predanju
nakliyat a prevoz, transport; - yapmak
prevoziti, baviti se prevozom; hava -
vazdusni prevoz; yk - teretni transport
prevoznik
nakliye a 1. prevozenje, prevoz, trans-
port 2. transportni troskovi; - senedi trg.
tovarni list
nakliyeci prevoznik; cf.
nakliyecilik prevoznistvo
ak. 1 . ukrasavati; sarati, os-
likavati 2. fig. urezivc:ti, utiskivati; zihne -
urezati u svest
a-p Naksibendije (derviski
red koji je osnovao Muhamed Naksibendi
u XIV veku)
dat. ostaviti trag
nakzen a uz ponistenje, ukidajuci; da-
- grmek jur. ponovo, po drugi put
razmatrati predmet; - iade etmek
vratiti predmet na preispitivanje
nakzetmek ak. 1. arh. ponistiti, ukinuti;
opovrgnuti, osporiti 2. jur. uvaziti zalbu,
725
\!
nal
ukinutu , presudu, vratiti predmet na pre-
ispitivanje
!
nal a potkov;\potkovica; - akmak (ili
vurmak) potkivati O - dikmek arg.
otegnuti papke; - toplamak biti na repu,
biti poslednji u trci (o konju)
nalbant a-p nalbantin, potkivac
potkivacki posao
nal b ur trgovac gvozdjarijom, gvozdjar
(zena)sa menstruacijom
namdar p znamenit, slavan; cf. nl
name p arh. pismo; - okumak govor ti-
reci koje svakozna
namerdane p neljudski, necovecno
namert necovecan, podao; bojazljiv; -
e muhta olmak biti prinudjen traziti
pomoc od onih na koje se ne moze os-
loniti
nalburluk trgovina sitnom gvozd- namertlik necovecnost; podlost; ku-
jarijom; ct. kavicluk
nala potkovica (za obucu), blokej
naldken kamenit, sljunkovit put
a nanula
nanuldzija, izradjivac nanula o -
keseri egoista; - keseri gibi kendine
yontmak raditi samo u svoju korist, gle-
dati svoj interes
u nanulama
nallama k ak. 1. potkivati 2. arg. uc-
mekati, ubiti
nallanmak pass. od nallamak
nam p 1. i me, naziv; - 1) u ime 2)
na ime, kao; - po imenu, po nazivu
2. slava, ugled, reputacija; - almak steCi
slavu, postali poznat; - lekelemek
ukaljati ime (cast); - kalmamak
biti zaboravljen (posle smrti); /-al - sal-
mak (ili vermek) proslaviti se, proneti
slavu
namahrem p-a onaj ko nema za-
konskih smetnji za brak (o zeni i mus-
karcu)
namaz p isi. namaz, molitya; -
moliti se; - niyaz molitve; - seecadesi
sedzada na kojoj se moli
namazgah p isi. mesto za molitvu, mo-
litviste
1. sedzada za molitvu 2. krat-
ke molitve u namazu
726
slavan, znamenit; - veoma
slavan, glasovit
namlu p 1. cev (vatrenog oruzja) 2. ost-
rica, secivo (noza, sablje)
namus a 1. cast, dostojanstvo; -
una dokunmak povrediti ciju cast; - sz
casna rec; - u zerine ant imek kleti se
svojom cascu; - uyla casno zi-
veti 2. cestitost, postenje; ispravnost
namuslu 1. castan, cestit 2. valjan,
posten; - bir valjan posao
namusluluk cestitost, postenje; val-
janost
namussuz necastan, neposten; pak-
varen
namussuzca necasno, neposteno
namussuzluk nepostenje, sramota
namtenahi p-a beskonacan, besk-
rajan
namzet (-di) p 1 kandidat; cf. aday;
- gstermek istaci. za kandidata ll veren,
zarucen
namzetlik kandidatura; cf. - ini
koymak istaci svoju kandidaturu
nanay arg. nema; param - nemarn
par e
nane a bot. nana, metvica (Mentha pi-
perita) - yemek praviti gluposti, nep-
ristojno se ponasati; izvaljivati gluposti
naneli s nanom; - sigara cigareta s
mentolom
nane molla 1 . salj. nespretnjakovic,
seprtlja; mlakonja 2. bolesljiv 3. lenjstina
nane ruhu ekstrak! nane
nanik narugivanje nosom (stavljanjem
palca na nos i mahanjem ostalim prstima);
- yapmak pakazivali "nos"
nankr p. namcorast, nezahvalan;
zadrt, mrzovoljan
nankrce namcorasto
nankrlk nezahvalnost; namcorluk,
mrzovoljnost
nansuk tekst. nansuk (fini muslin)
napalm;
palmbomba

nar p bot. nar (Punica granatum)
na-
nar a vatra, oganj O - yanmak
nastradati zbog koga
nara a krik, vrisak; - atmak (ili bas-
mak) vikati, vriskati, kricati
nareri a arh. kokosov orah
nar narandi:ast, svetlocNen (o
boji)
nardenk p pekmez (od nara, sljive,
drenjine i si.)
nardin p bot. vetrovalj (Eryngium)
narenciye p nargila; - ekmek (ili
imek) pusiti nargile
narh p zvanicna, utvrdjena cena (za
zastitu potrosaca); /-al- koymak (ili tayin
etmek) utvrdili cenu
narin p 1. nei:an, slabasan, krhak; -
vcut krhko telo 2. ljubazan, fin
narinlik 1. tananost, nez_nost, sla-
basnost 2. ljubaznost
narkotik 1 narkotik; narkoticko
sredstvo ll opojan, narkolican

narkoz narkoza; - vermek davati nar-
kozu
narkozcu anesteziolog, anestetiear
narsisizm narcisizam, narcizam
nas atil. dogma
nasbetmek ak. dat. naimenovati, pos-
taviti
1 kakav; - elbise istiyorsunuz?
kakvu haljinu zelite? ll kako, na koji nacin?
- kako ste? hem de - ! i te kako!
jos kako! O - ki slicno, kao; - olur kako to
da ... ? kako je moguce?- olsa bilo kako, u
svakom slucaju
nekako, na neki nacin; her -
ma kako bilo
a imenovanje, postavljenje
a zulj; - (ili tutmak)
nazuljiti se, dobiti zuljeve; fig. postali grub,
bezosecajan; - a basmak fig. stali na zulj
pokriti se zuljevima, na-
zuljiti se; otvrdnuti (o rukama, nogama)
1. nazuljiti se 2. fig. otvr-
dnuti, postali bezosecajan
i:uljevit, u zuljevima
nasihat a savet; ct. /-al - vermek
savetovati, davati kome saveta
savetnik, savetodavac; ct.

nasip (-sbi) a 1. udeo 2. udes, sudbina;
sreca; /-dan/ - ini almak iskusiti; - etmek
1) dati priliku 2) dostici, postici, domoci se;
/-al - olmak imati srecu, poci za rukom,
uspeti; - olursa ako bude prilika; ako je
sudjeno 3. dnevna zarada
nasir a /it. prozaist
Nasrani a hriscanin, nazaricanin
nasyonalist nacionalista
nasyonalizm nacionalizam
a post sa ab/. zbog, usled; ct.
tr; bundan - zbog toga
a arh. izdavac
727
1'
:.
n ka
a dar govora, krasnorecje
krasnoreciv
a posluziteljica u zenskom ha-
mamu
nativizm til. nativizam; ct.
natron hem. soda, prirodni karbonat
sade
natuk a arh. elokventan, krasnoreciv
natura priroda, karakter (ljudski)
natralist naturalista
natralizm naturalizam; ct.
natrel prirodan
natrist naturista
natrizm naturizam
natrmort (-tu) slik. mrtva priroda
bot. kuznjak, tatula (Datura
stramonium)
navlun mor. 1. brodska vozarina 2.
taksa za prevoz brodom
naylon najlon; najlonski 2. arg. pre-
vara, smicalica
naz p 1 . koketerija; prenemaganje;
afektiranje; izvestacenost; - a ekmek ko-
ketirati; prenemagati se; - etmek (ili yap-
mak) koketirati; prenemagati se 2. kapric,
hir; /-a/ - gemek nametali svoje hirove;
/-al - ekmek isbuniti svaku zelju
nazar a 1. pogled; /-al - bakmak
gledati ka o na .. 2. tig. paznja, zanimanje;
- a arpmak privuci paznju, pasti u oci; /-
- a almak uzeti u obzir; - dik-
katini ekmek privuci ciju paznju; -
itibara almak imati u vidu, uzeti u obzir 3.
zle oci, urak; - amajlija od
uroka; - (ili - a gelmek)
podleci uroku o - prema cijem
misljenju (vidjenju); - dan izgubiti
ugled, pasti u nemilost; - da olmak imati
ugled
nazaran a post. sa dat. prema, u skla-
du sa, shodno; buna - shodno tome; ka-
nunlara - prema zakonima, u skladu sa
zakonima
728
nazari a teorijski; ct. kuramsal
nazariyat a teorija
nazariye a tirh. teorija; ct. kurarn
amajlija od zlih ociju
nazenin p 1. koketan 2. nezan, tanan,
krhak 3. iron. razmazen
a stih; poezija
koji uredjuje, koji regulise ll sti-
hotvorac
a 1 1. arh. ministar; ct. bakan 2.
posmatrac ll 1 . koji gleda na, okrenut ka
(o kuci, sobi i si.)
Nazi nacista; pristalica nacizma
nazik (-ki) p 1. uljudan, uctiv; ljubazan;
pek - siniz vrlo ste ljubazni 2. tanan,
nezan, osetljiv; 3. tig. delikatan, skakljiv (o
poslu, pitanju isi.) 4. kritican
nazikane p ljubazno, uctivo
nazike ljubazno, prijatno
naziklik 1 . uljudnost, uctivost, lju-
baznost 2. slabasnost; neznost, osetljivost
3. delikatnost, skakljivost
nazir a slican, nalik na
nazire a /it. parodija
nazizm v nacizam
nazlanmak 1. koketirati; pretvarati se,
prenemagati se, afektirati 2. neckati se, iz-
motavati se
1. koketan; izvestacen; hirovit 2.
predrag, premio (o detetu) 3. nezan (o
cvetu, biljci)
ne1 11. sta; bu-? sta je ovo?;- ya-
sta radis? ll uzv. kako! - kaba
adam! kako grub covek! gruba li coveka!
lll kakav; - (dir)? kako se zoves?; -
biim bu? kakav je to nacin? IV sve sto
(sa kondicionalom); - grse ister zeli sve
so vidi; - isterse yapar cini sve sto hoce o
- ler sta (sve); bugn - ler sta
sve nismo cinili danas; - sine zasto,
cemu ... ; para onun - sine sta ce njemu
novac; - ala memleket vjdi! vidi! (za iz-
raiavanje negodovanja); - alemdesiniz?
kako ste? sta radite? - arar? otkuda;
onda otomobil - arar? odakle njemu au-
tomobil? - are? sta da se radi? - de
olsa ma kako, ipak; - dedim de na zalost,
steta; - demek? 1) sta to znaci? 2) zar je
moguce?; - demeye zasto, cemu?; -
denir? sta reci? nemarn reci; - denli ko-
liko; - diye? zasto? zbog cega? - eker-
sen onu biersin kako posejes, tako ces
poznjeti; - me gerek? sta ce mi to, sta me
se tice; - gezer nema, ne postoji; - gibi
kakav, koje vrste?; - hacet nema potrebe;
- hali varsa grsn neka radi kako hoce
neka mu bude kako mu bude!; - bel-
lisiz ne zna se ni ko je ni sta je; - ko
je pa on, sta on uobrazava! - me v.
- me gerek; - mene kakav, koje vrste? -
mnasebet! kako? naravno, ne; - yin -
si ko je on, zaboga?; - olacak sta s time?
pa, sta? - bilernedim izgubio
sam razum, izgubio sam kontrolu nad
sobom; - olur molim vas, budite ljubazni;
- olur - olmaz za svaki slucaj; - oluyor
1) sta se desava 2) sta treba; - olursa
olsun sta je, tu je; puklo kud puklo! - sa-
o cemu govoris? - den sonra a
zatim; nakon nekog vremena; - sularda
kako, u kakvom stanju? kako stoji. - var
ki ali, medjutim; uz sve to; - n var? sta ti
je? - var - yok? sta ima novo? -
na ovaj ili onaj nacin, bilo kako
ne2 p: - ... ,- (de) ni... ni; - kahve -
itim nisam pio ni kafu ni rakiju; -
- ni toplo ni hladno O - de-
veyi grdm - deveciyi ne znam nista o
tome; - kokar - bezazlen; pa-
sivan (o coveku); - od var - ocak ni
ognja ni ognjista; ni kuce ni kucista; - sa-
kala minnet - u se i u svoje kljuse;
- - kebap posl. i vuci siti i
ovce na broju
nebat a arh. biljka; ct. bitki
nedenslz-'
nebatat a arh. 1. biljke, rastinje; - bah-
esi bolanieka basta 2. botanika
nebati a biljni; ct. bitkisel
nebevi a prorocanski, koji se odnosi na
Muhameda
nebi a prorok; Nuh - den kalma
veoma star, izasao iz mode; prepotopski
neblz astr. maglina, magla, ne-
buloza
nebze a: - bir - malo, vrlo malo
necabet a plemstvo, plemicko poreklo
necaset a necistoca, prljavstina
necat a izbavljenje, spas; - bulmak
spasiti se, izbaviti se
nece na kom jeziku? iz kog jezika? bu
kitap - dir? na kom jeziku je ova knjiga
necef min. kvarcni kristal, gorski
biljur
neci sta je? kakvog zanimanja?; -
siniz? sta ste vi? cime se bavite? o - olu-
yor? sta se on mesa? sta mu je?; sen -
oluyorsun, kendi bak! zasto se ti
mesas, gledaj svoje posla!
necip a 1. plemenit 2. hem. plemenit (o
meta li ma)
nedamet a kajanje, zaljenje;- duymak
(ili getirmek) kajati se
nedbe a oziljak, brazgotina
neden zasto? zbog cega? bana - a-
zasto ste me me pozvali? ll
uzrok; ct. sebep
neden bilimi til. med. etiologija
nedense zbog ovog ili onog, iz nekog
razloga; her - bilo zbog cega; iz nekog
razloga
nedensel uzrocni, kauzalni
nedensellik uzrocnost, kauzalitet; ct. il-
liye!; - ilkesi fi/. princip kauzaliteta
nedensiz 1 bezrazlozan ll bez razloga;
bezrazlozno; cf. sebepsiz
729
/'1
1
1'
i;
nedim
nedim a arh. 1. blizag drug, prijatelj 2.
ist. dvorska budala; lakrdijas
nedret a arh. retkost
netaset a arh. lepota, savrsenstvo; kva-
litet
nefer a 1. covek, osoba, lice 2. arh. voj-
nik, redov
nefes a 1 . disanje; dah; /-af - al-
d ne dati predaha; - almadan
bez predaha, bez odmora; - almak 1) di-
sali 2) predahnuti, odmoriti se; - borusu
traheja; - ekmek udahnuti, uvlaciti, po-
vuci (dim cigarete i si.); - tesko di-
sanje, gusenje; - etmek duvati pri bajanju
(radi izlecenja bolesnika); - i kesilmek ne
moci disati (od premora); - i (ili
tutulmak) izgubiti dah (od uzbudjenja,
i si.); - tketmek promuknuti (od
dugog govora); - vermek izdisati, iz-
dahnuti (vazduh); son- ini almak ispustiti
dusu, umreti 2. arg. droga, hasis 3. fig.
zivo bice 4. obredna pesma (bektasijske
sekte)
netesiemek ak. 1. duvati; cf. flemek 2.
v-etmek
nefesli 1 . duvacki; cf. flemeli; -
muz. duvacki instrumenat 2. izdrzljiv (u
zadr:Zavanju disanja)
nefeslik 1 . vreme jednog udisaja
nefha 1. prijatan miris 2. pirkanje
(vetra)
nefis 1 (-fsi) a 1. sam; sopstveno bice;-
ini biti uobrazen; - ine
kn sebican, samoziv; - ine gvenmek
gajiti samopouzdanje; - ine ye-
dirememek ne moci se pomiriti sa cime; -
ini yenmek vladati sobom 2. prirodne pot-
rebe (organizma); - krfetrnek pre-
zalogajiti, calabrcnuti, prevariti glad
nefis2 izvrstan, izvanredan, savrsen
nefiy (-fyi) a 1. progonstvo, izgnanstvo;
cf. srgne gnderme 2. gram. negacija,
odricanje
730
nefret a odvratnost; mr:Zanja; /-dan/ -
etmek osecati odvratnost, gnusati se; cf.
liksinrnek
nefrit (-ti) med. nefritis, zapalanje bub-
rega
nefsani a arh. 1. culan, puten
nefsaniyet a arh. 1. culnost, putenost
neft p nafta (rafinirana)
nefti p tamnozelen
neft ligroin, !eski benzin
nefyetmek 1. ak. dat. prognati, izgnati;
cf. srmek 2. negirati, odricati
negatif 1 odrecan, negativan; cf. olum-
suz ll foto negativ
nehari a arh. ucenik (skola bez in-
ternata, sa dnernom nastavom)
nehir (-hri) a reka; - recno
brodarstvo; - i zorlamak voj. forsirali reku
nehiy (-hyi) a 1. zabrana 2. gram. pro-
hibitiv, negatvini imperativ
nekahat a med. rekonvalescenija
nekbet a arh. nesreca, nedaca 2.
nekes p skrt, tvrdicav
nekeslik skrtost, tvrdicluk
nekre a duhovit i':ovek, domisljan; sal-
jivdzija
nektar mit. nektar
nem p vlaga, vlaznost
nema a 1. rast, uvecanje 2. kamata; cf.
faiz
nemalanmak rasti, uvecavati se (o
novcu-od karnata)
nemcil bot. higrofilan, koji voli vlagu; -
bitkiler higrofite
nemeker 1 higroskop ll higroskopski
Nemeli arh. Austrijanac
nemdenetir higrostat
neme ravnodusan, nemaran
neme nehajnost, nemarnasi
neme ynelim bot. higrotropizam
nemf zool. lutka (insekta)
nemlendirici ovlazivac
nemlendirmek ak. (o) vlaziti
nemlenmek ovlaziti se, navlaziti se
nemietmek ak. ovlaziti, navlaziti
nemli vlazan; - iklim vlazna klima
nemler higrometar, vlagomer
nemrut (prema imenu vavilonskog vla-
dara Nemruda) okrutan, surov, bezdusan
nemrutluk okrutnost,
nemseli v
nene vnine
neodim hem. neodijum
neojen v neogen
neolitik geol. neolitski; - neoiii
neolojizm gram. neologizam, novarec
neon hem. neon; - tp neonska cev
neoplazma med. neoplazma
neozik geol. neozoik
neptunyum hem. neptunijum
Neptn astr. Neptun
neptnyum neptunijum
nerde v. nerede
nerden v. nereden
nere 1. koje mesto; Trkiye'de en ok
- yi koje vam se mesto u
Turskoj najvise dopalo? 2. koja
(tela), koji organ; - n gde te boli,
koji te deo boli? bu, - nin koje je
mesto na fotografiji
nerede gde; - o gnler! gde su oni
(srecni) dani! - orada sabah
gde uvece tu i ujutro (govori se za nekog

koji konaci gde se zatekne); - Ise v. ne-
redeyse; - ki kamoli, nekmoli; .ken-
disi bilmez, - ki
retsin? on ni sam ne zna, kamoli druge
da uci
nereden 1. odakle; - geliyorsun?
odakle dolazis? 2. kako; - biliyorsunuz?
kako . znate? - nereye zar je moguce;
kakva slucajnost! ko bi to rekao
neredeyse skoro, svakog casa, samo
sto nije; - samo sto nije zap-
lakao; - tren kalkacak voz samo sto nije
krenuo
nereli odakle (rodom), iz kog mesta;
sen - sin odakle si li?
neresi v. nere; - koje je ovo
mesto? - sta je tamo? odakle go-
vorite (u telefonskom razgovoru)
nereye kuda? - gidiyorsunuz? kuda
idete
nergis bot. narcis (Narcissus)
nergis bot. zuta luzarka, zuti
lijer (Amaryllis}
nervr sitan plise
nesep (-bi) a poreklo (po ocinskoj liniji);
- i sahih ocuk zakonito rodjeno dete
nesi (-sci) a arh. anat. tkivo
nesih (-shi) nesh (vrsta arapskog ru-
kopisa)
nesil (-sli) a 1. pokoljenje, generacija 2.
potomstvo (zivotinja)
nesir (-sri) a /it. proza; cf.
nesne 1. stvar, predmet, objekt 2.
gram. objekat
nesnel 1 . materijalan, 2. ob-
jektivan, nepristrasan
fi/. objektivista
nesnelcilik fil. objektivizam
1 . objektivizacija, ma-
terijalizacija
731
!'

objektivizovati se
ak. objektivirati, up-
redmetiti
nesnellik objektivnost, nepristrasnost
Nesturi re/. nestorijanac
a 1 . radost, veselost, veselo ras-
polozenje; - si yerinde on je veseo 2.
laka opijenost, veselo raspolozenje
ak. razveseljavati, uve-
seljavati; zabavljati
razveseliti se, raspoloziti
se
veseo, radostan, raspolozen
neveseo, neraspolozen, utu-
cen
neraspolozenje, potistenost
a pojava, izbijanje; /-dan/ -
etmek pojaviti se, izbiti, iskrsnuti
a pesma;
Pesma nad pesmama
-ri) a 1. arh. sirenje (vesti i si.) 2.
izdanje, publikovanje; cf. -
pravo na publikovanje; - hrriyeti slo-
boda stampe
pass. od
ak. 1. izdavati, publikovati
2. emitovati; cf.
a arh. publikacija
p hirurski noz, s kalpel
net 1. jasan, razgovetan 2. cujan (o
glasu) 3. cist; - kar cist debitak
netameli 1. rizican, opasan 2. zle
srece, baksuzan, malerozan
netice a 1. rezultat; ishod; - olarak kao
rezultat; - ye varmak postici rezultat, doci
do rezultata; kesin - konacan rezultat 2.
zakljucak, rezime; - izvesti zakl-
jucak
neticelendirmek ak. zavrsiti, zakljuciti
732
neticelenmek zavrsiti se, okoniSati se
neticesiz bez rezultata, uzaludan
netlik bez rezultata, uzaludan
netlik jasnost, razgovetnost; cistota
neuzbillah neka bog sacuva!
neva p arh. glas; melodija
nevale a hrana, ice i pice; - yi dzmek
postaviti sto
nevazil a prehlada, kijavica
nevbet v. nbet
nevi (-i) a rod, sorta, vrsta, tip; -
sui generis, "svoje vrste"
(o osobenjaku ili originalnom coveku)
nevir (-vri) nar. boja lica; - i dnmek
razdraziti se, pobesneti od srzbe
nevmit p beznadezan, ocajan; cf.
umutsuz
nevralji med. meuralgija
nevraljik neuralgican, neuralgijski; -
neuralgicni bolovi
nevrasteni med. neurastenija, slabost
zivaca
nevresim a arh. jorganski carsav (u ob-
liku torbe)
nevroloji v nroloji
nevropat med. neuropat
nevroz med. neuroza
nevruz p nova godina (prema starom
iranskom kalendaru, 22. mart)
nevruz otu bot. tanilist (Linaria vul-
garis)
nevzat p arh. novorodjence
ney p muz. nej (muz. instrument slican
flauti); - flemek svirati nej
neye vniye
neyse 1. nije vazno; bilo kako; dobro;
tu je sta je 2. da ne duzimo o - ne nekako,
bilo kako, kako-tako; annem - ne, ama
babam moja majka kako-tako, ali moj
otac ...
neyzen p svirac neja O - koji
gleda koso, kosog pogleda
nezafet a cistoca; cf. temizlik
nezahet a cistota; neporocnost
nezaket a 1. ljubaznost, uljudnost; fi-
no6a, otmenost; - le ljubazno, uljudno 2.
fig. osetljivost; skakljivost; - kesbetmek
postali osetljiv, skakljiv (o pitanju i si.)
nezaketli ljubazan, uljudan, uctiv; fin,
prefinjen, otmen
nezaketsiz neuljudan, neljubazan;
grub, neuctiv
nezaketsizlik neuljudonst, n el-
jubaznost; neuctivost, grubost
nezaret a 1. nadgledanje, nadzor, kont-
rola; - almak uzeti pod nadzor;
staviti pod prismotru; - bu-
lundurmak driati pod prismotrom; -
etmek nadgledati, kontrolisali 2. arh. mi-
nistarstvo 3. arh. izgled, spoljasnost
nezd (-di) u funkciji sastavljenih post-
pozicija kod. pored, uz;- imde kod mene;
- inde kod tebe; vezir - ine k veziru; Bir-
Milletler - inde temsilci preds-
tavnik u Ujedinjenim Nacijama; memleketi
- ine dnyor vraca se svome zavicaju
nezetmek ak. oduzeti, lisiti; oy
nezetmek lisiti prava glasa
nezif (-zfi) arh. a krvarenje
nezih a arh. cist, neporoean
nezir (-zri) zavet
nezle kijavica; - olmak dobiti kijavicu
nezleli kijavicav
nezle otu bat. v. pire kapan
nezretmek arh. ak. dat. obecati, dati
rec, zavetovati se
nihilizm
a med. kostobolja, giht, podagra
a 1. astr. meridijan 2. arh.
po d ne
a polovina, pola; cf.
- kre polulopta
hem. nisador, amonijakova so
amonijam karbonat
ruhu hem. amonijacna voda
nice 1. koli ko! kako mnogo! 2. prilicno,
podosta; - - veoma mnogo 3. kako? na
koji nacin? o - kimseler mnogi, koliko
ljudi; - senelere (ili ziveli jos
mnogo godina! (cestitka za rodjendan,
novu godinu i si.)
nicel kolicinski, kvantitativni
niceleme kvantifikacija
nicelik kolicina, iznos
niin zasto? zbog cega? - su-
suyorsunuz? zasto 6utite?
nida a poziv, zov; povik, vika; gram.
uzvik; - znak uzvika, uzvicnik
nifak a nesuglasica, nesporazum; raz-
dor; - tohumu seme razdora; - tohumu
ekmek (ili - samak) sejati
razdor
sejac razdora, smutljivac
nihai kajnji, zavrsni; - karar jur. ko-
nacna odluka; Helsinki - belgesi Hel-
sinski zavrsni dokumenat (o evropskoj
bezbednosti i saradnji)
nihale p podmetac (za vruc sahan,
se rp u)
nihayet a kraj, zavrsetak; - bulmak
savrsiti se, isteci ll na kraju, na koncu; en
- najzad, na kraju krajeva
nihayetlenmek zavrsiti se, okoneati se
nihayetsiz beskrajan, beskanacan
nihilist nihilista
nihilizm nihilizam
733
':il
1';1
:,j

'i
i
1
1
1
1
1

i
i!
i:
ni. kah
nikah a 1. brak; .:.. bozmak rasturiti
brak; - etmek (bir ozeniti, sklopiti
brak; - feshi razvod braka; - memuru
maticar; - tazelemek ponovo sklopiti brak
(sa razvedenom osobom) medeni - grad-
janski brak 2. kapara (novac koji se ne-
kada davao devojci pre sklapanja braka)
nikahlamak 1. v: nikah etmek 2. prog-
lasiti brak
nikahlanmak s ile stupiti u b rak, ozeniti
se, udati se
ozenjen; udata
nevencan, neregistrovan (u
nezakonitom braku); - zive
vanbracno
nikap a pokrivalo, veo za lice
(muslimanskih zena)
nikbet a arh. nesreca, nedaca
nikbin optimista; ct. iyimser
nikbinlik optimizam; ct. iyimserlik
nikel hem. niki; - kaplama niklaza, nik-
lovanje
nikelaj 1 niklovanje ll niklovan (o me-
talu)
nikellemek ak. niklovati
nikotin nikotin
nikris v
nilfer p bot. lokvanj (Nymphaea)
nim p pola, polovina; - cezire po-
luostrvo
nimbus crn oblak, olujni oblak
nimet a 1. dobrocinstvo, milosrdje 2.
imetak, bogatstvo izobilje 3. dobro, blago;
kltr - leri kulturna dobra 4. jelo i pice
nine baba; baka (u oslovljavanju)
ninni uspavanka
nirengi p triangulacija; - tri-
angulacijski punkt; granicni znak, medjas
734
nisai a 1. zenski 2. ginekoloski
nisaiye a 1. girekologija 2. ginekolosko
odeljenje (u bolnici)
nisaiyeci ginekolog
nisan a april
nisan prvoaprilska sala
. nispet a 1. srazmera, proporcija; med-
jusobni odnos; cf. oran; - inde srazmerno,
proporcionalno cemu 2. veza, odnos; ct.
ilinti 3. razmer, mera, norma; - te u
istoj meri 4. poredjenje; - le po-
redjenju sa... size - le o gentir on je
mlad u poredjenju s vama; -al - etmek
uskladjivati, ciniti srazmernim; uporedjivati
ll namerno, za inat, u inat; bunu ona - ya-
on mu to cini za inat O - eki gram.
odnosni sufiks (za gradjenje relativnih pri-
deva); /-al - vermek (ili yapmak) izazivati
koga nervirati
nispeti pakosnik
nispeten a 1. dat. u poredjenju sa .. ,
prema; tekilere - sen iyisin u po-
redjenju sa drugima, ti si dobar 2. re-
lativno, denekle, manjevise; bugn hasta
- iyidir danas je bolesnik relative dobro
nispetli sra:Zmeran, poroporcionalan;
ct.
nispetsiz
roporcionalan
nispetsizlik
roporcija
nezrazmeran,
nesramernost,
n ep-
disp-
nispi a relativan; ct. greli - ekseriyet
relativna vecina; - olarak relativno ll re-
lativno, neznatno (u odnosu na prethodno)
p 1. znak, oznaka; - koymak oz-
naciti, zapamtiti (mesto i si.) 2. zaruke, ve-
ridba; - bozmak raskinuti veridbu; -
yapmak praviti veridbu 3. cilj, meta; -
almak nisaniti; - atmak gadjati (iz vat-
renog oruzja); 4. orden, odlikovanje - ver-
mek 1) odlikovati 2) /-dan/ podseeati,
podsetiti
1. strelac, nisandzija; keskin -
snajperista
streljastvo
p znak; simptom
p 1. nisan; - ni-
sanski uredjaj 2. cilj
_1. nisanili 2. ak. dat._ veriti,
zaruciti, staviti prsten 3. ak. oznaciti, obe-
leziti, markirali
1. zarucen, veren 2. obelezen,
markiran
p skrob, stirak; -
brdska psenica (bogata skrobom)
nite kako? zaste?
nitekim zaista, zapravo; tako; prema
tome; bas kao, tacno kao
nitel kvalitativan; kakvocni; - analiz
hem. kvalitativna analiza
niteleme kvalifikacija, odredjivanje
svojstva
nitelernek ak. (o) karakterisati, k-
valifikovati
nitelendirmek ak. (o) karakterisali
nitelenrnek pass. od nitelernek
nitelik 1 . osobina, svojstvo 2. kvalitet; -
i iyi bir vino dobrog kvaliteta
nitelikli 1 . kvalifikovan; - kva-
lifikovan radnik 2. kvalitetan; ct. kaliteli
niteliksiz 1. nekvalifikovan 2. nek-
valitetan
nitrat hem. nitrat, so azotne ki-
seline
nitracija
nitrik: - asit hem. azotna kiselina
nitrogliserin hem. nitroglicerin
nitrojen hem. azot
nitrosellz nitroceluloza

niyabet a zamenjivanje, zas-
tupanje; hkmet - i regentstvo
niyaz p 1. usrdna molba, preklinjanje 2.
molitva; - etmek moliti, preklinjati; moliti
se (bogu)
niye zasto? cemu?
niyet a 1. namera, svrha, cilj; /-mak/ -
inde olmak namevarati, imati nameru 2.
komad papira (za gatanje sudbine); - ek-
mek vuci papir na srecu; - tutmak za-
misliti zelju (pri predskazivanju sudbine)
niyeti predskazivac sudbine
niyetleornek dat. nameravati, planirati
niyetli 1. koji nemarava, nameran; iyi -
dobronameran 2. re/. koji drzi post
niyobyum hem. niobijum
niza a spor; raspra, svadja; /-la/ -
etmek posvadjati se, sporeckati se; sporili
se
nizarn a 1. sistem; red, poredak; ct.
dzen; 2. voj. stroj; borbeni poredak 3. ist.
nizam, regularna vojska (u Osmanskom
carstvu) 4. zakon; pravilo
nizarn i u skladu sa sistemom; zakonski
nizarniye a ist. kopnena vojska; pe-
sadija (osmanlijska) o - slu:Zbeni
ulaz (u kasarnama i garnizonima)
nizamlt 1. uredjen, regulisan 2. usk-
ladjen sa pravilima
nizarnname a-p pravilnik, propis, ured-
ba
nesredjen, neregulisan
1. nesredjenost, haoticnost
2. fig. bezakonje; samovlasce
nobelyum hem. nobelijum
nobran grub, arogantan
grubost, arogancija
nodul cavao (na vrhu stapa za gon-
jenje volova)
735
nodullamak
nodullamak ak. 1. dija/. terali stapom
(stoku) 2. fig. terati, podsticati (na posao)
Noel Bozic; - bozicna jelka; -
baba Bozic-bata
Nogay Nogajac (pripadnik turskog ple-
mena u Severnom Kavkazu)
Nogayca nogajski jezik
nohudi p boje nauta,
nohut (-du) p bot. naut, slani grah, sla-
nutak (Cicer arietinum) O - oda, bakla
sota kucerak
nohutlu sa slanutkom; - orba corba
od slanutka
noksan a 1 mana, nedostatak; - bul-
mak manisati, nalaziti mane, kuditi 2. po-
manjkanje, nemastina, oskudica ll ne-
dovoljan, manjkav O bir - fali
mu jedna daska (u glavi)
nedostatak, manjkavost; fa-
licnost
savrsen, besprekoran
nokta a 1. tacka (u raznim zna-
cenjima); arazi - voj. orijentir; iki - dvo-
tacka, dvotocje (:); ince - fig. slaba tacka,
slabo mesto; kritik - fiz. kriticna tacka 2.
odredjeno mesto, pozicija; hepimiz bir -
da svi smo se okupili na jed-
nom mestu 3. strazarsko mesto, stra-
zarska kucica; burada birka polis -
var ovde ima nekoliko policijskih stra-
zarskih mesta 4. predmet, tema; bu - lara
ok durdular mnogo su razgovarali o
ovim pitanjima 5. mrlja, tackica; - - 1) sav
u mrljama, umrljam 2) pojedinacno, tacku
po tacku - koymak zavrsiti, staviti tacku;
- - potpuno, u celosti; - olmak
arg. 1) strugnuti, umaci, kidnuti 2) otupeti,
obemreti (od droge)
noktainazar a tacka gledista
noktalama 1 . interpunkcija; -
interpunkcijski znaci 2. med. punkcija,
punktiranje 3. sin. punktacija
736
noktalamak 1. stavljati interpunkciju 2.
punktirati 3. fig. zavrsiti, staviti tacku
noktalanmak pass. od noktalamak
sa tackom, obelezan tackom; -
virgl tacka izapeta O - damarlar bot. ka-
pilarni sudovi (kod biljaka)
nominal nominalan; - no-
minalna vrednost
nominalizm fil. nominalizam
nominatif gram. nominalizam
nominatif gram. nominativ
nomografi nomografija nauka o zna-
kovima za graficko racunanje
malo moje! (obracanje detetu);
- um maco! dragi! (obracanje supruznika)
norm norma; hukuk - pravne
norm e
normal (-li) normalan, obican, stan-
dardan geom. normala
normal podnormala, subnormala
normalizovati se
normatif 1 normativ ll normalivni - gra-
mer normativna gramatika
Norvee 1 norveski jezik ll na nor-
veskom
Norveli Norvezanin
nostalji nostalgiean
. nosyon til. spoznaja
not 1. zabeleska, notica; - pi-
sati beleske; - tutmak hvatati beleske, za-
pisivati reci 2. ocena (skolska);- almak 1)
dobiti ocenu 2) praviti zabeleske; -
mak dati slabu ocenu; - koymak 1) dati
ocenu 2) praviti zabeleske; /-al - vermek
1) oceniti, proceniti 2) dati ocenu (uce-
niku); - slaba ocena; - unu (ili
vermek steCi lose misljenje
ok ome
nota 1 . muz. nota 2. jur. nota; -
pismena nota
noter javni beleznik, notar
noterlik 1. zanimanje notara 2. pi-
sarnica, ured (notara)
nbet a 1. red; - le poredu, redom; -
sizde na vas je red 2. sluzba, dezurstvo;
straza; - beklemek dezurati strazarciti; -
e stupiti na dezurstvo; - dev-
retmek predati dezurstvo (strazu); - tut-
mak v. - beklemek 2. napad, nastup (bo-
lesti) - geirmek pretrpeti napad; sinir - i
nervni napad o - almak svirati u od-
redjeno vreme (mars, himnu i si.)
nbeti 1 strazar, cuvar ll dezurni; - ec-
zane dezurna apoteka
nbetilik dezurstvo; straza
redom, po redu
s ile smenjivati se (po
red u)
nbet kristalni secer (kao na-
rodni lek)
nrolog neurolog
nroloji neurologija
nron anat. neuron
ntr neutralan; nepristrasan
ntrlemek neutralizovati
neutralizovati se
ntron fiz. neutron
Nuh re/. Noje; - gemisi Nojeva ladja o
- deyip, peygamber dememek inatiti se;
- nebiden kalma v nebi
nuhuset a arh. nesreca, nedaca
nukut a novac, pare
numara 1. b roj; - evirmek okretati, bi-
rati broj (telefona); kura - zreb; -
gram. redni broj 2. borj, velicina; -
cipele broj cetrdeset 3. preds-
tava; numera 4. ocena (skolska); cf. not 5.
obmana, smicalica, trik 6. dioptrija (na-
ocara) o - ekmek vuci zreb; /-af -
nbvvet
vermek dati lose misljenje, prilepiti kome
etiketu; - yapmak arg. pretvarati se, pra-
viti se; deli - yapmak praviti se lud
arg. prevarant; prepredenjak,
prevejanac
numaralama numerisanje, numeracija
numaralamak ak. nurnerisali
1. bod brojem .. s brojem; 120
- belge dokumenat pod brojem 120; 20 -
tramvay tramvaj broj 20 2. numerisan;
yerler - mesta su nurnerisana o bir -
prvoklasan, prima
nenumerisan (o mestu, se-
distu) o - gzlk naocari sa prostim stak-
lima
numune p obrazac, uzorak; primerak;
cf. rnek; - besplatan primerak
numunelik uzoran, primeran, za pri-
mer; - uzorak tkanine
-
nur a arh. svetlost o - iinde
neka mu je laka zemlja! - ol! brava! -
topu (ili prelep, predivan (o de-
tetu); - yzl dobrodusan (o starom co-
veku); uvazen
nurani a 1. svetao, sjajan 2. fig. bla-
gosloven, blazen
nurlanmak 1. osvetliti se 2. doci u sjej-
nu situaciju
nurlu svetao, sjajan 2. postavan, uva-
zen
nursuz fig. antipatican, neprijatan
nutasyon astr. nutacija, oscilacija
zemljine ose
nutuk (-tku) a govor, beseda; izlaganje;
cf. sylev; - a gelmek zapoceti govor; - u
tutulmak govoriti zapinjuci, za stati u pola
reci (od straha, uzbudjenja)
nans nijansa, preliv; - katmak dati
preliv
nbvvet a arh. prorocanska misija
737
'!
1
li
J
;i\:
1
1
1
i: i,
nfus
nfus a 1 . covek, osoba; zitelj, sta-
novnik; po glavi stanovnika 2,.
stanovnistvo; licna karta, .le-
gitimacija; malieni list; pre-
naseljenost; hareketleri kretanje, po-
pulacije; v. -
eksplozija popula cije;
popis stanovnistva; seyrelmesi de-
populacija; - gustina , na-
seljenosti
nfus bilimi demografija
nfus bilimci demograf
nfus bilimsel demografski
nfuslu od.. stanovnika; iki milyon
bir grad od dva miliona stanovnika
nfuz a 1. prodiranje, probijanje; pro-
bojnost; kudreti probojna moc (zrna,
granate) 2. uticaj, upliv; autoritet; "' etmek
1) prodirati, probijati se 2) fig. shvatiti 3)
uticati, biti uticajan; jur. uticajna
sfera; - sahibi uticajan; - ticareti zlo-
upotreba zluzbene ticareti
yapmak zloupotrebiti sluzbenipolozaj
nfuzlu uticajan, autoritativan
nkleer nuklearni; - enerji nuklearna
energija; - reaktr nuklearni
silah nuklearno oruzje; - de,-
nemeleri podzemne nuklearne probe
nkleon fiz. nukleon
738
nksetmek povratiti se (o bolesti)
nkte dosetka, doskocica, sala; yap-
mak praviti dosetke, zbijati salu
nkteci duhovit eovek, domisljan, sal-
jivcina
nktecilik domisljatost, dosetljivost, du-
hovitost
nktedan a-p v. nkteci
v. nktecilik
nkteli domisljat, dosetljiv, duhovit
nkul a arh. odustajanje; cf. vazgeme;
- etmek odustati, odreci se cega
p 1. demonstracija; cf. gs-
teri; - yapmak demonstrirati
demonstrant
demonstrativan
nsha a 1. broj (novina i si.)
2. kopija
ntasyon v outasyon
nve a 1. jezgro, srz 2. sustina
nzul (-l) a 1. spustanje, silazak 2.
med. apopleksija, uzetost, paraliza 3. ko-
nacenje, nocivanje; - etmek 1 ) spustati
se, slaziti 2) zastati na pocinak, konak (na
put u)
nzull med. apoplektican
: o 1 uzv. o! oh! ah!
o2 (-nu) 1 1. on (ona, ono) ll 1. onaj
(ona, ono) 2. taj (ta, to); - byklkte te
velicine, toliki; - denli tako, toliko; - de-
rece toliko; - halde u tom slucaju; -
kadar toliko; - takdirde u tom slucaju 3.
takav (takva, takvo); - haliyle u takvom
stanju O - bir (i) onaj drugi; - gn 1) log
dana 2) lada; - gn bugn ot lada, od log
vremena; - senin, bu benim
lutati, skitati; - saat 1) tog tre-
nutka 2) islog casa 3) odmah; -
tada, upravo; - tarakta bezi olmamak ne
biti umesan u nesto, ne petljati se u nesto;
- olmamak ne obracati paznju, ne
pridavati znacaj; - vakit lada, onda; -
vakit bu vakit od lada, od tog vremena; -
zaman lada, u to vreme, onda; - yolda
tako, na takav nacin; - yolun yolcusu ...
svi cemo ta ko zavrsili jednog dana
oba 1. nomadski satar (sastavljen iz
vise delova) 2. namadi 3. logor
v
v.
pass. od abartmak
obartma v. abartma
obartmak v. abartmak
obelisk (-ki) obelisk
obje objekat, predmet, stvar;
objektif. 1 objektht (fotoaparata i si.) ll
objektivan, nepristrasan; - ob-
jektivno
objektiflik objektivnost
objektivizim til. objektivizam
obruk H:iu) 1 1. rov, jarak, jama 2. geol.
ponor, bezdan ll izdubljen, udubljen, kon-
kavan;
obstrksiyon opstrukcija
obua muz. oboa
muz. oboisl
obur 1 prozdrljivac ll prozdrljiv, nezasit
postali prozdrljiv
oburluk prozdrljivosl, nezasitost
obs voj. 1. eksplozivna granata; srap-
nel 2. (- topu) haubica; - ba-
terija haubica; - mermisi granata za ha-
ubicu
ocak1 1. ognjiste, kamin; pec; spo-
ret; - ringla, plotna; - sngs
zarac; - yakmak naloziti pec, upaliti spo-
ret; demirci - kovaeka ognjiste; ha-
- plinski sporet 2. porodica, kuca,
dom; (birinin) - incir dikmek razrusiti
neciji dom; - tan terbiye gr:mek dobiti
domace vaspitanje; baba - ocev dom,
rodna kuca 3. centar, srediste, stab, dom,
sastajaliste, klub 4. ist. odred, korpus; ye-
nieri - janicarski odzak 5. mesto eks-
ploatacije, mesto obrade necega; rudnik;
kmr - rudnik uglja; maden - rudnik;
- kamenolom 6. udruzenje, drustvo,
organizacija; Trk - Tursko drustvo (kul-
turno-prosvetna organizacija) 7. leja (povr-
ca) o - batmak biti unisten, pretrpeti ve-
liku materijalnu stetu; - bucak u svakom
cosku kuce; - 1) traziti
neciju zastitu 2) moliti za pomoc; - kr
kalmak nemali potomke
ocak2 januar
1. lozac 2. odzacar 3. razg.
osoba koja u kafanama ili u poslovnim
zgradama priprema kafu ili caj
1 . lozacki zanat 2. odza cars-
ki zanat 3. kuvanje kafe i caja po ka-
fanama ili poslovnim zgradama
observatuar opservatorija; ct. gzlem 1. onaj koji ima pec 2. soba sa
evi 3. pripadnik neke organizacije
739
1


1 . mesto gde se nalazi ognjiste
(pec, sporet) 2. razgl. cunak 3. porodicno
nasledstvo 4. ist. imanje dobijeno od sul-
tana za vojne zasluge
od 1. /it. oda 2. arh. vatra, zar O - yok
ocak yok siromasan
oda 1 . soba, odaja; - ekildi po-
vukao se u svoju sobu; - sobna
garnitura; - toplamak raspremiti sobu;
banyo - kupatilo; misafir - gos-
tinska soba; - ostava, spre-
miste; soyunma- 1) svlacionica 2) gar-
deroba (glumaca); vazife - 1) sluzbena
prostorija 2) (radni) kabinet; yemek -
trpezarija 2. komora, kabina; gaz -
gasna komora; 3. punkt; kontrol - kont-
rolni punkt; kumanda - komandni punkt
4. hotelska soba; - hizmetisi sobarica;
otel - hotelska soba 5. svratiste, pre-
nociste, krcma, dom; halk - narodni
dom 6. komora, palata, udruzenje; kalem
- kancelarija; tercme - udruzenje
prevodioca, prevodilacki biro; Ticaret ve
Sanayi Privredna komora (Turske)
7. ist. janiearska kasama O - hapsi kucni
pritvor; - kamerna muzika
1. glavna sobarica 2. sef
'recepcije 3.ist. odobasa, odabasa
1. spremacica, higijenicarka 2.
sobar, sobarica (u hotelu) 3. posluzitelj.
1 . posao spremacice 2. rasp-
remanje soba
odak 1. centar, srediste, ziza 2. (-
fiz. fokus; -
fokusno rastojanje
odaklama namestanje, izostravanje
odaklamak ak. namestiti, regulisati
(foto-aparat); izostriti
usredsredjivanje, uje-
dinjavanje (u zizi), dovodjenje u jednu
taek u
uziziti, usredsrediti, do-
vesti u jednu tacku
740
. uzizenje, us-
. redsredjivanje, dovodjenje u jednu tacku
ak. uziziti, usredsrediti,
dovesti u jednu tacku
pomocnik kamermana
sa... sobe, koji ima.. sobe,
... =soban
(-M arh. odaliska, ljubavnice
odeon odeon
oditoryum 1. auditorijum 2. sa la po-
godna za predavanje, nastavu i koncerte
3. salaza preslusavanje (u radiocentru)
odsuz: - siromasan i bez
krova nad glavom
odun 1. drva; - kesrnek seci drva; -
drvoseca; velika sekira; -
seci (cepati) drva; - kmr udrveni
ugali; - yarmak cepati drva 2. brvno 3. fig.
neotesanko, bukvan o - gibi adam ne-
otesan C:ovek, bukvan; - z lignin, drvna
vata; - ruhu hem. metanol, metil alkohol
odun zaaf. pcela drvarica
(xylocopa)
oduncu 1. drvoseca 2. trgovac drvima
odunculuk 1. zanat drvosece, posao
trgovca drvima 2. trgovina drvima 3.
drvarstvo
bat. lignifikacija
1. bat. lignifikovati se 2.
fig. ogrubeti, postati grub
odunluk 1. supa za drva; skladiste
drva 2. drvna gradja pogodna za ogrev 3.
fig. neotesanost, grubijanstvo, surovost
adyometre 1 . audiometar 2. eu-
diometar
of uzv. uf! oh! Jao! (izrazava se dosada
ili bol); -, uf, dosadilo mi je
vise!; - kolum jao, zabole me ruka!
o - - etmek uzdisati, stenjati, huktati
ofis kancelarija, uprava, sluzba, odel-
jenje; ticaret - i trgovinska sluzba
oflamak stenjati, huktati, uzdisati; of-
puflamak stenjati, uzdisati od umora
(brige i si.)
oflaz dija/. prelep, bozanstven, divan
ofort hem. koncentrovana azotna ki-
selina
ofris bot. kokica
ofsayt sp. ofsajd; - ta durmak biti u of-
sajdu; - a biti izvan igre; - po-
zisyonu ofsajd pozicija
ofset (-li) 1. ofset; - ofset stam-
pa
oftalmi med. oftalmija, zapaljenje oka
oftalmolog (-gu) oftalmolog
oftalmoloji med.
oftalmoskop (-pu) med. otlatmoskop
v. ovalamak
arh. bog
v. ovdurmak
astr. Jarac (zodijacki znak); -
dnencesi povratnik Kozoroga
jare
1. decak, decko 2. momak, mla-
dic, sin; tysz - golobrad momak, junos
3. zandar, pub (u kartama) 4. sluga,
mo mak; i - ist. sluga koji je imao pristup
u harem 5. pasivni homoseksualac O - da-
halaya eker post. decak lici na
ujaka, a devojcica na ocevu sestru
pederast
pederastija
v. ovma
v. ovmak
1. sin; edinmek usvojiti
sina; Nusret Tayfun Tajfun, sin Nus-
retov, Tajfun od oca Nusreta; biricik - sin
jedinac; kk - u njegov mladji sin;
byk - u njegov stariji sin; - si-
novljev sin; ortanca - u njegov srednji sin
2. roj peela

1. sincic 2. biol. embrion
dija/. materica
otu (-nu) bot. matocina (Melissa
officinalis)
v. ovunmak
v.
1 Oguz ll oguski
nar.l 1. seljak 2. prostodusan
covek, postenjacina ll prostodusan
1 oguski jezik ll na oguskom
oh uzv. o! oh! - ne gzel! oh sto je
lepo! O - ekmek 1) odahnuti 2) radovati
se tudjoj nesreci; - demek 1) zadovoljno
udahnuti 2) uzivati; - olsun! tako mu i
trebal
oha uzv. vulg. ej ti! stoj!
oje lak za nokte
ojit (-ti) geo/. augit
ok (-ku) 1. strela; - atmak gadjati stre-
lom, streljati; - kuburu tobolac; - mey-
streliste 2. strelica O - yaydan
sto je bilo bilo je, svrsena stvar
okalipts bot. eukalipt (Eucalyptus)
okapi zool. o kap i (Okapia johnstoni)
okar zool. vodeni bik (Botaurus stel-
laris)
oku 1. strelac; 2. prodavac strela, onaj
koji pravi strele
okuluk 1. proizvodnja i prodaja strela
2. streljastvo
okka a oka (stara mera za tezinu=1283
gr.) o - gitmek biti zrtva, .uza-
ludno zapasli u tesku situaciju
okkalamak 1. priblizno, otprilike od-
rediti tezinu 2. fig. ulagivati se, umiljavati
se, taskati
1. tezak 2. veli k, ogroman; . -
kahve 1) velika solja kafe 2) jaka kafa 3.
tezak, vazan, znacajan (rec i si.) O ..; (bir)
kfr nar. prostacka psovka
741
i' ! '

koji je tezak ... o ka
oklamak 1. ak. ustreliti, gadjati sfrelom
2. Jeteti kao strela, brzo bezali
okiava oklagija O - gibi kao da
je progutao motku
okluk tobolac
oklu kirpi zoo/. dikobraz, bodljikavo
svinjce (Hystrix cristata)
okramak nar. rzati, njistati (kao konj za
hranu)
oksatat (-ti) hem. oksalat
oksi arg. gubi se! cus! Cistise!
oksijen 1. kiseonik 2. vodonik-peroksid
oksilit (-ti) hem. oksilit
oksit (-di) hem. oksid
oksitlemek ak. hem. aksidisali
oksitlenme oksidacija
oksitlenmek aksidisali
1 . ak. milovati, pomilovati,
gladiti; gururunu - fig. laskati 2. ak. pljes-
nuti, ovlas udariti 3. ak. laskati 4. dat, nar.
liciti na, podsecati na nekog (nesto)
pass. od
milovanje
caus. od
milovanje; nacin milovanja
oktan hem. aktan; - yk-
seltmek povecati kolicinu oktana pomocu
olova; - indisi (ili indeks (broj, po-

oktant 1. oktant, osmina kruga 2.
za merenje uglova sa
lucnom podelom od 45)
oktav 1. oktav (format hartije koji je
jedna osmina obicnog formata); knjiga u
osmini 2. muz. okiava 3. fiz. oktava
oktrua
742
okul skola (u svim O -
dan izbaciti iz skole, udal-
jiti iz skole; - larda pravo
prikazivanja u skoli
skolski drug (drugarica)
okullu ucenik, djak, onaj koji se sko-
luje, skolarac
okul ncesi (-ni) predskolski period;
predskolsko doba ll predskolski
'
okul period posle zavr-
setka skolovanja ll posleskolski
okuma gl. im. od okumak; - ci-
lanka; hrestomatija; - (ili salonu) ci-
taonica; - yazma pismenost, citanje i pi-
sanje; - var da li ste
pismeni?; - yazma bilmeyen nepismen
okumak (okur) 1. ak. citati, procitati 2.
ak. uciti, studirati; ben Trke okuyorum
ja studiram turski jezik 3. pevati, recitovati
4. pozivati, prizivati; prozivati; ezan - po-
zivati na molitvu; biraz evvel oku-
dular malopre su vas prozvali 5. ak. ba-
jati, bacati cini na nekoga, otnadjijati
nekoga 6. desifrovati, odgonetnuti 7. ak.
dijal. pozvati nekoga 8. arg. psovati, bo-
gohuliti, kleti
neobrazovan, nepismen
obrazovan, nacitan, ucen
1. pismenost 2. ob-
razovanost; - u yok nije obrazovan
okunakli razgovetan, jasan, citljiir, citak
nerazgovetan, nejasan, ne-
citljiv' necitak
okunmak pass. od okumak; ivi
okundu desifrovano je klinasto pismo
okuntu nar. pozivnica
okunulmak pass. od okumak
1. nacin citanja; citanje; u
zor tesko je za citanje 2. nacin pevanja
(recitovanje)
okur citalac
okur yazar pismen
okur pismenost
okutmak 1. ak. dat. dati da se procita,
zadati za citanje 2. ak. skolovati, dati ob-
razovanje; nije sko-
Jovao decu 3. ak. predavati, poducavati,
(necemu); hangi ders oku-
tuyorsunuz? koji predmet predajete? 4.
arg. prodavati
okutman 1. predavac 2. lektor (na fa-
kultetu)
okututmak 1. proucavati se, izucavati
se, uciti se 2. biti skolavan (negde), biti ob-
razovan (negde)
okuyucu 1. citalac 2. pevac, recitator
3. onaj koji poziva (na molitvu, svadbu i
si.) 4. onaj koji cita molitvu
v.
okler ocni
okyanus okean; bilgisi oke-
anografija; Atlas Okyanusu
okean; Byk Okyanus Pacifik, Tihi
okean - zoo/. zlogodnica
lastarka (Oceanodroma leucorrhoa)
ok zool. sarka, . zmija ot-
rovnica (Cerastes hasselguistii)
ol arh. v. o2; - dem tada, u tom tre-
nutku; - vehle na taj nacin, tako
kolikq god moze
olabilir 1. moguc, mogucan; 2. iz-
vodljiv ll moguce; - ki moguce je
olabilirlik mogucnost
olacak (-1)1) 1 1. moguc, ostvariv, is-
punjiv; realan; bu - to se nece is-
puniti, to je neostvarivo, to je nemoguce 2.
takozvani, koji se zove ll 1. ono sto je mo-
guce, ono sto je ostvarivo; neminovnost 2.
nar. poslednja cena, najniza cena; -
nedir? koja je najniza cena za koju ces mi
ga prodati? lll bice, bice da je, verovatno;
Sabri - bice da je Sabri do.sao,,iie-
rovatno je Sabri stigao - gibi 'je
nemoguce, neverovatno, izgleda da se
nece desiti; - la are
(ili - ile olduya are yoktur) post. nema
leka za ono sto se desilo ici sto ce se de-
siti; od sudbine niko ne moze pobeei
olagelmek stalno se desavati, odig-
ravati se, nastavljati se, produzavati se
obican, uobicajen, normalan,
prirodan; - olarak kao obicno, prirodno; -
prirodne stvari, obicne stvari
neobican, natprirodan;
fantastican, izvanredan; neuobicajen
postali obican
normalnost
(-n) 1. izvanredan; van-
redan, neobican, fenomenalan nevidjen; -
bir vanredna sednica 2. ne-
obicno, narocito, izuzetno; - byk izu-
zetno velik
izvanrednost
ola ki 1. mozda 2. neverovatno
olamaz nemoguc; cf. ll nemoguce, sto
ne moze biti
olanak mogucnost; -
pruziti mogucnost
moguc
mogucnost
nemoguc
postali nemoguc
nemogucnost
olanca sve, najvise, nejvise sto se
moze; - kuvvetiyle iz sve snage
moguc, verovatan; oldum -
(ya) vecno, neprestano, od vajkada, od
pemtiveka, odavno
1 . verovatnoca, mogucnost 2.
til. probobilizam
743
\ :
\ ,
. ,
!
: (

verovatan, moguc, pretpos-
stavljiv
1. mogucnost, verovatnoca 2.
mat. log. verovatnoca
olay 1. dogadjaj, slucaj 2. incident 3. fil.
fenomen 4. cinjenica, fakat
olay bilimi fil. fenomenologija
fil. fenomenalizam
pun dogadjaja, pun incidenata
bez ikakvih dogadjaja, bez in-
cidenata
olum nar. nadrilekar, vidar, vrac; sar-
latan
oldu bitti svrsena stvar, svrsen cin, fet
akonpli; - ye getirmek dovesti pred
svrsen cin
olduka 1. gerundij od olmak 2. pri-
licno, dovoljno
oldorgan gram. kauzativ
oldurmak ak. 1. stvoriti nesto; dovesti
do zrelosti, sazreti
olefin hem. olefin
oleik hem. oleinski; - asit oleinska ki-
selina
olein hem. olein
olgu dogadjaj, delo, slucaj; fakat, cin-
jenica
olgucu fil. positivist
olguculuk fil. pozitivizam
olgun 1. zreo, sazreo (voce i si.) 2.
zreo, potpuno razvijen (o coveku) 3. zreo,
iskusan, formiran
sazrevanje
1. zreti, sazrevati 2. dos-
tici zrelost; postati muzevan 3. usavrsavati
se
caus. od
olgunluk 1. zrelost, sazrevanje; 2. zre-
lost; - ispit zrelosti 3. savrsenstvo
744
oligarhija
oligoklaz min. oligoklaz
oligosen geol. oligocen, oligocena
epoha ll oligocenski
olijist (-ti) min. hematil
olimpiyat (-tr) olimpijada; Olimpiyat
olimpijska vatra; Olimpiyat
olimpijske igre
olivin min. olivin, hrizolit
bez neobiean, ne-
verovatan, nevidjen - szler nep-
ristojne, neumesne reci
olmak (-ur) 1. biti, postojati, postati; de-
siti se, desavali se, dogoditi se, zbivati se;
to ne moze! ne!; olur moze; hi
bir gibi kao da se nista nije
desilo; her iyi oldu sve je proslo (bilo)
dobro; oldu da bunun var-
kako si mogao da to ne primetis!
2. biti, dolaziti; bu sizin neniz olu-
yor! sta vam dodje ova zena? teyzem
oluyor dodje mi tetka 3. biti, nalaziti se;
evin nerde biliyor
musun? da li znas gde je kljuc od kuce?
4. biti, dobiti; bir oldu dobila
je zensko dete 5. postati, biti; asistan
oldu postao je asistent 6. sazreti, dozreti;
biti gotov, biti kuvan; yemek daha
jelo jos nije gotovo (kuvano) 7. dat. od-
govarati, pristajati, biti podesan, valjati,
stajati; bu elbise bana ova haljina
mi ne odgovara, ova haljina mi ne stoji
dobro 8. ab/. izgubiti, ostati bez 9. arg. na-
piti se 1 O. proci (uz reci koje kazuju
vreme); tam iki oldu prosle su tacno
dve godine 12. uz nazive za bolesti ob-
razuje sloiene g/agole; - dobiti zu-
ticu 13. obrazuje sloiene glago/e; mem-
nun - biti zadovoljan, biti drago (nekome);
tembel - biti lenj ola! neka, neka bude;
olan oldu! sto bi bi, kasno je; dosta! go-
tovo!; olarak kao; u svojstvu; oldu olacak
desilo se sto ce se desiti; olmaz! ne
moze; olsa olsa brat bratu, najmanje;
olur moze; ne olur ne lmaz za svaki slu-
caj; ne olursa olsun 1) sta bilo da bilo 2)
po svaku cenu; ona ne oluyor! sta se to
njega tice; sta mu je?; sen ok oluyorsun
preterao si! prevrsio si svaku meru!
nezreo; zelen; - bir elma ze-
lena jabuka
olmayacak neumesan; nepodesan, ne-
dolican, nezgodan; nepristojan; - dav-
bulunmak biti nepristojan, ne-
dolicno se ponasati
olmaz 1 nemogucan ll to je nemoguce!
besmislen, apsurdan, nemoguc
log. besmislenost, apsurdnost
1. savrsen; besprekoran 2. zreo,
sazreo; gotov O - armut gibi eline
mek dobiti sve na gotovo
olta stap za pecanje; - udica; -
najlon za pecanje; - suya atmak
zabaciti udicu; - vurmak trzati (o ribi); -
yemi mamac
olu fil. prelazenje iz jednog stanja u
drugo; postojanje
oluk 1. zleb, cev; - u
badanj 2. oluk 3. brazda, urez, kanal,
udubljenje o - gibi akmak teci, sikljati,
bruzdati; - - u potocima, u bujicama
o luklu 1 . uzljebljen 2. koji ima oluk 3.
rebrast, reljefan; valovit, talasast; - mu-
kavva rebrast karton; - sa talasasta
ko sa
olumlama log. afirmacija, potvrdjivanje
olumlu 1 pozitivan, potvrdan, afir-
mativan; ll pozitivno
olumluk biografija; - biograf
olumluluk 1 . pozitivizam 2. kons-
truktivnost
olumsal fil. moguc
til. mogucnost

olumsuzluk negacija, odricanje; - eki
gram. negativani sufiks
olunmak pass. od olmak
olup bitti v .. oldu bitti
olur moguc, verovatan ll u redu, moze
vazi o una (ili
prepustiti da ide svojim tokom; - olmaz
ma ko, neko, izvestan; bilo ko, svako; ne -
! molim te (vas)!
1 . gl. im. od olmak 2. til. geneza,
postajanje, stvaranje, obrazovanje; 4.
geol. formacija 5. dogadjaj, slucaj
gl. im. od
nastojati, stvarati se, pos-
tajati, obrazovati se
nastojanje, stvaranje, pos-
tajanje, obrazovanje, ustanovljenje
stvoriti, obrazovati, kons-
tituisati, ustanoviti
pass. od
1. geol. formacija 2. biol.
geneti ka
1. stvaranje, formiranje 2. geol.
formacija 3. rasvitak, rasvijanje, unap-
redjivanje
om1 fiz. om
om2, oma glava, vrh (koske), kvrga
omaca nar. 1. glava, vrh (koske) 2.
panj 3. cibuk, sadnica vinove loze
ombra umbra, mrka zemlja
oma v. umaca (3)
omlet (-ti) omlet
omnibs omnibus
omur anat. kicmeni prsljen; -
kicma; boyun - vratni prsljenovi
omurga anat. 1. kicma, kicmeni stub 2.
mor. kobilica
olumsuz negativan, odrecan, ne- zool. kicmenjaci (Ver-
konstruktivan tebrata)
745
. d

zool. beskicmenjaci (ln-
vertebrata)
omur ilik anat. kicmena mozdina
omuz (-mzu) rame; - una almak 1)
uprtiti na rame 2) natovarili (obavezu); -
sal; /-af - atmak udariti ra-
menom; !-af - evirmek biti hladan prema
nekome; - kk iscrpljen, iznuren,
poguren; - silkmek sleci ramenima; -
da 1) nositi na ramenima 2) pos-
tovati, odati cast; /-af - vermek 1) pomoci,
dati podrsku, podrzati 2) nasloniti se ra-
menom na 3) dati rame 4) arg. ne obracati
paznju na nekoga (nesto)
1. saucesnik, saizvrsilac 2.
pajtas, drug, kompanjon
saucesnistvo (u losim de-
lima)
omuzlanmak ak. 1. uprtiti na rame,
metnuti preko ramena 2. voj. uzeti na
rame (oruzje) 3. progurati se (kroz gomilu)
4. natovarili sebi na pleca (neku obavezu),
primili na sebe 5. arg. krasti
omuzluk 1. naramenica, epoleta; stitnik
ramena (na oklopu) 2. mor. prelaz baka u
pramac
on 1. deset; - umuz nas desetoro 2 .
desetka O - kere syledim! rekao sam ti
sto puta!; - minare boyu jako visok, jako
dubok; - para etmez ne vredi ni pet
para, bezvredan; - etmek ukal-
jati necije ime, ossamotiti; -
- marifet (ili hner) spretan, koji moze
svasta da uradi
ona dat. od o2; - gre hava bas
njega briga; - sebep razg. zbog toga,
zbog
on muz. sesnaestinka
onama odobrenje, odobravanje, pris-
tanak
onamak ak. 1. odobriti, saglasiti se;
potvrditi; potvrdjivati 2. sloziti se, slagati
se, sporazumeti se
746
onanizm onanija
onanmakpass. od onamak
onar po deset, po desetoro
ona lmak pass. od onarmak
popravka, popravljanje, remont,
opravka; restaurisanje, restauracija
popravljac, restaurator
onarma pnpravka, restauracija
onarmak ak. 1. popravljati, opravljati,
restaurisati, remontovati 2. fig. ispravljati,
popravljati
onartmak caus. od onarmak
onat 1-ti) 1. pravilan, uredan, regularan,
propisan 2. odgovarajuci, pogodan, prik-
ladan, koristan, podesan 3. uljudan, pris-
tojan dobro odgojen, vaspitan
onay 1 odobrenje, pristanak, saglasnost
ll odgovarajuci, pogodan; zgodan, prik-
ladan, podesan, u skladu s necim
on zool. desetonozci (De-
capoda)
onaylama odobrenje, ratifikacija, potvr-
djivanje
onaylamak ak. potvrditi, sankcionisati,
ratifikovati saglasiti se sa, odobriti
onaylanmak pass. od onaylamak
onayiatmak caus. od onaylamak
1. utvrdjen, potvrdjen, ratilikovan
2. odobren, sankcionisan
1. neutvrdjen, nepotvrdjen, ne-
ratifikovan 2. neodobren, nesankcionisan
1. voj. desetar 2. nad-
zornik, poslovodja na gradjevini
1. cin desetara 2. nadzor
on binlik novcanica od dese! hiljada
lira
onca po njemu, po njegovom misljenju
onda 1 mat. deseti na
onda2 fok. od o2; - para yok on nema
novca
1. deseti deo; deset
posto 2. ist. desetak, usur; ll mat. de-
Cimala:n; ..: sistemi decimal ni sistem
desetinar .
, , ondan 1 . abi. od o2 2. od toga; - sonra
posle toga
andometre teh. ondometar, sprava za
merenje valova
ondurmak ak. 1. popraviti, poboljsati,
ispraviti 2. izleciti 3. usreciti nekoga, olak-
sali nekome
ondlasyon ondulacija
ondle 1. uvojak, kovrca 2. on-
dulirana kosa ll 1. valovit, talasast 2. kovr-
dzav, grgurav, ufrckan
ongun 1 1. obilan, izobilan, preobilan;
rodan, izdasan, produktivan 2. uspesan,
koji cveta 3. srecan, radostan, blazen, bla-
gosloven ll 1. to te m 2. grb
lotemizam
ongunluk 1. izobilje, obilje 2. pros-
peritet, procvat, blagostanje; 3. sreca,
uspeh
on iki parmak: - dva-
naestopalacno crevo
on iki telli muz. instrument sa dva-
naest zica sliean gitari
oniks min. oniks
onlar o ni, one, ona
onlu sto sadrzi deset delova, sto ima
deset jedinica ll desetka (u karta ma)
onluk. 1 koji se sastoji iz deset delova
(jedinica) ll 1. desetkas (student koji ima
sve desetke) 2. mat. desetica 3. nov-
canica od deset lira
onmak 1. poboljsati 2. ozdraviti, izleciti
se 3. biti srecan naci srecu, naci unutrasnji
m ir.
...
onomatope onomatopeja cf.
ons unca
onsuz 1. bez njega (nje) 2. bez. toga; -
edememek (ili olamamak) ne moci bez
nekoga ili necega
ontojenez outogeueza:
ontoloji ontologija
onu ak. od o2
onulmak pass. od. onmak
onulmaz neizleciv
onun 1. gen. od o2 2. njegov, njen, nje-
govo
onuncu deseti
onur 1 . ponos, samoljublje, cas-
toljublje; - una dokunmak povrediti
(neciji ponos), dirati (nekoga) 2. dos-
tojanstvo, cast; 3. pocast, cast; /-al - ver-
mek 1) pocastvovati svojim prisustvom 2)
uciniti da se neko ponosi
ak. postovati, ceniti,
uvazavati, pocastvovati, ukaziva:ti cast
onurlanmak 1. imati cast,biti po-
castvovan 2. osecati se ponsnim
onurlu 1. ponosan, pun sa-
inopostovanja 2. dostojanstven, stalozen
onursal pocasni; kurumun - yeleri
pocasni clanovi drustva
onursuz bescastan, nesolidan, ne-
dostojanstven; nepostovan
oosfer bot. oosfera
oosit (-ti) zool. oocit, oocita
opal (-li) min. opal
oparlr zvucnik
opera 1. opera 2. zgrada opere
operakemik komicna opera
operasyon operacija, delanje, rad
operatr 1. hirurg 2. operator; radyo-
telefon - radio-telefonista
747
1'
i
1'
r t
o pe ret
operet ( -ti) o pereta
oportnist (-ti) oportunist
oportnizm oportunizam
opsiyon opcija
opozisyon opozicija
optik (-!;ji) optika ll opticki
optimist (-ti} optimist
optimizm aptimizam
optimum optimaini
optimetri optimetrija
opus muz. opus
or skracenica za ordu; orgeneral ge-
neral armije
ora to mesto; - larda tamo, tamo
negde; - ono mesto, onamo; - ol-
mamak 1} ne obraeati paznju 2} praviti se
da ne cuje (ne vidi}
eto tu, tu blizu
orain arg. heroin
orak 1. srp; - eki srp i cekic; -
makinesi kosacica 2. zetva 3. vreme
zetve
orak (-ni} zool. cvrcak, zrikavac
(Cicada)
zetelac, nadnicar
zeteocev posao
oraklamak ak. zeti
iz tog mesta, tamosnji; siz de -
da li ste vi iz tog mesta?
oramiral (-li} admiral
oran 1. proporcionalnost, srazmernost;
proporcija, srazmera, odnos, razmera; 2.
merenje, mera 3. pretpostavka, pred-
vidjanje, hipoteza <> - la u poredjenju sa
oran mat. iradonalan
orangutan zoo/. orangutan (Simia saty-
rus}
748
oranlama procena, ocena
oranlamak ak. 1. izracunati 2. pro-
ceniti, oceniti 3. s ile uporedjivati, porediti
1. srazmeran, proporcionalan, si-
metrican 2. izbalansiran, uravnotezen
1. neproporcionalan, ne-
simetrican, nezrazmeran 2. ne-
izbalansiran, neuravnotezen
1. disproporcija, nes-
razmernost, neproporcionalnost, ne-
simetricnost, 2. neizbalansiranost, ne-
uravnotezenost
proporcionalnost, srazmernost,
proporcija, medjusobni odnos
proporcionalan, srazmeran;
- direktno proporcionalan; ters -
obrnuto proporcionalan
1. ono (to} mesto, onamo; -
neresi? gde je to? koje je to mesto; - Is-
tanbul mi? zar to nije Istanbul? 3. ta
stvar, ta prilika; ta strana; - nemli
ta strana (deo} posla nije vazan <> -
yle to je tako, to je istina
oratorya muz. oratorijum
ordinarys ordinarijus
mat. ordinata
ordino mor. 1. na log 2. naredba
ordonat voj. intendantura
ordvr predjelo; zakuska
ordu 1. armija, vojska 2. fig. gomila
ljudi, gu:Zva
ordubozan 1. smutljivac, onaj
ko kvari, raspolozenja, intrigant 2. pods-
trekac, podbadac, huskac 3. med.nar. pro-
sirene vene
1. spletkarenje 2. pods-
trekivanje, podbadanje, huskanje
ordu evi (-ni) dom armije
ordugah logor; bivak
ordugdm voj. strategija
ordugdmsel voj. strateski
org (-gu) muz. organ
organ 1 organ (u raznim znacenjima) ll
organski
organik organski; - kimya organska
hemija
organizasyon organizacija
organizatr 1. organizator 2. arg. pod-
vodac, makro
organizma biol. organizam
bio/. formirati organe
organ nakli organa
organtin tekst. organdin
organze tekst.
orgazm orgazam
or general (-li) general armije
orijinal (-li) 1 original ll originalan; -
olmak biti ariginalan
orijinallik originalnost
orkestra orkestar; - dirigent
orkide bot. orhideja
orkinos zoo/. tunj (Thynnus thynnus)
orkit (-ti) med. orhitis (zapaljenje mos-
nica)
orlon tekst. orlon
orman suma o - gibi gust kao suma
(za kosu, obrve i si.); - nar. medved
(o coveku); - izmamljivati, izv-
laciti (misljenje), pokusati saznati nesto
naokolo
surnar
1. sumarstvo 2. surnarski
zanat
orman horozu (-nu) zoo/. tetreb, glu-
han (Tetrao urogallus)
pretvoriti se u sumu
orta
posumiti, posumljavati
posumljavanje
sumovito mesto 11 sumovit
orman zoo/. sumski mis
(Mus sylvaticus)
bez sume, nesumovit
ornatmak ak. dat. hem. zamenjivati
ornitolog ornitolog (poznavalac ptica)
ornitoloji ornitologija
orojeni geol. orogeni
orospu p bludnica, prostitutka
orospuluk 1. prostitucija, pros-
tituisanje, razvrat; 2. arg. prljav stos
orostopolluk arg. lopovluk, prevara,
podvala, lukavstvo
orsa mor. 1. orca, uze od jedra do
pramca 2. broda koja je okrenuta
prema vetru
orsalamak jedriti na vetar, prihvatati
orta 1 1. sredina (u raznim znacenjima),
srednji deo; - sredina !eta 2. cen-
tar, sredina 3. mesto, sredina, videlo; - da
yok nema ga nigde, nije na videlu 4. fiz.
sredina, sfera 5. mat. proporcija 6. sp.
srednja kategorija 7. ist. janicarski red 8.
razg. skr. za orta okul ll 1: srednji; - boylu
srednjeg rasta; - dalgalar rad. srednji ta-
lasi; - halli srednji stalez; - vadeli kredi
s"i'ednjorocni kredit 2. osrednji, prosecan O
- usnred; - ya biti iznet; biti
predlozen; - ya atmak izneti predloziti;
- nar. bludnica, laka zena; - da
ostaviti nekoga na cedilu; - ya
1) izici na videlo, pojaviti se 2)
iskrsnuti, pojaviti se, ispoljiti se - ya
dkmek otkriti, obelodaniti, objaviti; - ya
(ili prostituisati se, pos-
tali prostitutka; - da fol yok yumurta yok-
ken nar. bez ikakvog razloga; - kucni
poslovi; - dan 1) skloniti, uk-
loniti 2) likvidirati, ubiti 3) sakriti; - dan
749
orta
kalkmak nestati; - da kalmak 1) ostati
bez kuce, ostati bez igde icega (ikoga) 2)
biti u nedoumici, biti u dilemi, biti izmedju
dve vatre; - ya koymak izneti, istaci; -
umereni popyas; - 1) drust-
veno vlasnistvo 2) nesto sto je svima dos-
tupno 3) arg. laka zena, kurva; -
arg. preslatka kafa; - solu arg. gorka
kafa; - ya vurmak otkriti, osvetliti, iz-
neti na videlo
orta srednja tezina (boksera, od
71-75 kg, a rvaca i dizaca tegova od 72-
79 kg)
orta gram. particip
Orta srednji vek; -
srednjovekovna Evropa
orta damar bot. srednja glavna zila
lista
orta deri anat. mezoderm
orta direk srednji stalez
Orta Biiski istok (Turska, Sirija,
Egipat, lsrael, Liban, Saudijska Arabija,
Irak, Iran)
orta eli poslanik, opunomoceni pos-
lanik
ortak (-Ol) 1. saucesnik, kompanjon,
partner, ortak; su - saucesnik 2. jedna
od zena muslimana; ll 1. opsti, zajednicki
2. zajedno, zajednicki, skupa; - olmak biti
partner, postali ortak (partner, saucenik) <>
- ok olunca zarar pos/. sto ima
vis e ortaka, steta je manja
napolicar
1 . napolicarstvo 2. saradnja,
saradnistvo
ortak kat mat. zajednicki sadrzateli
1. zajedno, zajednicko, ko-
lektivno 2. zajednicki, opsti, kolektivni,
drustveni
kolektivista
kolektivizam
750
1. kolektiv, udruzenje;
radna zajednica 2. kolektivno vlasnistvo
1 . uortaciti se, udruziti se,
fuzionisati se 2. prikljuciti se, pripojiti se,
zajedno saradjivati, sudeliovati
1. ucestvovanje (u necemu) 2.
asocijacija, drustvo, udruzenje, firma,
savez, organizacija, ortakluk, trgovacko
drustvo, kompanija
orta kulak anat. srednje uvo
ortak zajednicka proizvodnja,
zajednicko ostvarenje
ortak biol. simbioza
ortak bio/.simbion
ortak ynetim koalicija
ortalama gl. im. od ortalamak ll 1.
srednji 2. priblizan, aproksimativan 3. na-
pola, popola; deljenje po pola, secenje po
s redini
ortalamak ak. 1. nalaziti sredinu; oba-
viti pola posla, doci do pola 2. delili na dva
jednaka dela, podeliti 3. sp. sutnuti loptu
prema golu (u fudbalu) 4. teh. centrirati
1 1. sredina, okolina; -ta
naokolo, okolo, na videlu; -tan kay-
bolmak nestati iz vida 2. sredina, centar <>
- a prostituisati se; - dzelmek
1) poboljsati se (o javnom moralu) 2) vra-
titi se (o redu i miru); - kararmak smraciti
se; - izbiti, buknuti (o ne-
redima); - sprrnek ocistili (prostorije,
grad i si.); - toplamak srediti
dovesti u red; - toz pembe grmek vi-
deli svet ruzicasto; - tutmak obaviti, is-
puniti vazduh (o dimu, buci); -
smiriti se, stisati se
ortam sredina, okolina, krug, drustvo,
ambijent
ortanca 1 1 srednje dete u porodici ll
srednji, osrednji; - parmak srednji prst
ortanca2 bot. hortenzija (Hydrangea
hortensis)
orta okul osnovna skola (sesli, sedmi i
osmi razred)
orta oyunu (-nu) ortaojunu ("igra u
prostoru", narodno pozoriste u Turskoj)
orta srednje obrazovanje (od
seslog razreda osnovne skule dokraja
srednjen obrazavanja)
orta parmak srednji prst
orta (-ti) v. orta
orta yuvar astr. mezosfera
Ortodoks pravoslavni; - kilisesi pra-
voslavna crkva
Ortodoksluk pravoslavlje
ortodonti ortodontija
ortaklaz min. ortoklas
ortopedi ortopedija
ortopedik ortopedski
ortopedist med. ortopeda
ortoz v. ortoklaz
oru (-cu) p 1. isi. post; - amak pre-
kinuti post, omrsiti se; - bozmak 1) na-
rusiti post (pre zalaska sunca) 2) omrsiti
se; - tutmak postiti; - yemek ne postili
orulu is/. koji posti; - yum postim
orusuz is/. koji ne posti
orun 1. kancelarija, specijalna pros-
torija 2. sluzba, duznost, zvanje, polozaj;
cf. makam
orya karo (u kartama)
oryantal orijentalni
oryantalist (-ti) orijentalista
Os hem. znak za osmijum
ist. osmanlija, podanik Os-
manskog carstva ll osmanski, osmanlijski;
- Osmanlijska banka; - Im-
ist. Osmanska imperija, Os-
mansko carstvo
otizm
ist. 1. osmanski jezik 2.
arapske i persijske pozajmice u sav-
remenom turskom jeziku ll na osmanskom
jeziku
osmiyum hem. osmijum
osurgan prdonja
osurgan (-ni) zoo/. obicni je-
lenak (lucanus cervus)
osurmak vul. prdeti, pustati vetar
osuruk vul. prdez O -.u cinli arg.
prznica
okeanografija
ot (-tu) 1. trava; - yiyenler travojedi;
kuru - seno; yabani - korov 2. lekovito
bilje, lek 3. otrov 4. slamarica, jastuk pun-
jen slamom 5. arg. droga, hasis o - tu-
tunmak depilirati; - yemek arg. pusiti
hasis; /-af - yoldurmak izmoriti, namueiti
(protivnika u fudbalu)
razg. lekar, doktor; travar
nar. leeenje, travarstvo
otak, veliki ukrasen sator
1. onaj ko pravi ili prodaje satore
2. ist. vojnik koji razapinje satore
otalamak ak. razg. 1. otrovati; cf. ze-
hirlemek 2. leeiti
otamak ak. razg. leeiti
otantik autentiean
otarmak ak. napasati, izvoditi na pasu
autarhija
otu vrae
otul zool. travojed, biljozder ll bil-
jozderski
otel hotel: - e inmek (ili - de kalmak)
odsesti u hotelu, stanovati u hotelu
otelci hotelijer
otelcilik hotelijerstvo
otizm psih. autizam
751
:
L , , .
1' i'
1' i
otlak
otlak pasa, ispasa; pasnjak
arg. golovan, parazit, ba-
davazdija
gotovanstvo, paraziliranje,
badavadzisanje
1 . ist. po rez na ispasu 2. pa-
razitiranje, badavadziluk
otlamak 1. pasti, brstiti 2 arg. dza-
balebariti
otlanmak pass. od ollamak
pass. od otlatmak
otlatmak ak. napasati, pasti, terali na
pas u
otlu zool. zaba krastaca (Bufo)
otluk 1. livada, pasnjak, pasa, ispasa,
travnjak 2. pojata, supa za seno, stala
oto aulo, automobil; - galerisi salon
automobila
otobiyografi autobiografija
otobs autobus
otobs 1. vozac autobusa 2. vlasnik
autobusa
otobslk 1 . upravljanje autobusom
2. autobuski prevoz
otodidakt autodidakt
otoerotizm autoerotizam
otogar autobuska stanica, garaza
otojestiyon autosugestija
otokar aulokar
otoklav med. autoklav
otokrasi aulokralizam
otokrat aulokral
otokratik aulokralski
otokritik samokritika
otolit (-ti) anat. otoiii
otoman otoman
752
otomasyon automatizacija
otomat aulomat (u razlicitim zna-
cenjima)
otomatik 1 aulomat ll aulomatski
automatizovati se
otomatikman aulomatski
otomatizm psih. aulomalizam
otomobil automobil, vozilo; - idare
etmek upravljati vozilom
otomobilcilik automobilizam
otomotiv: - sanayii automobilska in-
dustrija
otomotris motorno vozilo, kola
otonom autonoman
otonomi autonomija, nezavisnost
otopark parking za vozila
otoplasti med. autoplastika
otopsi med. autopsija; - raporu ob-
dukcioni zapisnik
otoray dresine
otorite autoritet; vlast
otoriter pristalica poslusnosti ll bez
pogovora
otosist (-ti) usna cista
otostop (-pu) autostop; - yapmak sto-
pirati
otostopu autostoper
otsu, otsul bot. travast, kao trava, zel-
jast
oturacak sedalo, nesto na cemu
se sedi; mesto gde se stanuje; - yerim
yok 1) nemarn gde da sednem 2) ne ma m
gde da stanujem
oturak 1 1. mesto, ili predmet na
kome se sedi 2. osnova, temelj, baza 3.
nocna posuda, nosa 4. dijal. sedeljka, po-
selo; vecerinka, terevenka 5. samlica,
niska stolica, tronozac 6. osoba, koja stal-
no boravi u kuci jer je hendikepirana 7.
arh. penzioner 8. veslai':ka klupa, pop-
rei':na daska u i':amcu
1. i':vrsto postavljen, dobro na-
sadjen 2. stabilan, trajan, i':vrst; stalan,
postojan; - flasa se sirokim dnom
nar. ozbiljnost,trezvenost,
razboritost, razumnost, promisljenost, od-
merenost
oturma gl. im. od oturmak; - belgesi
dozvola boravka
arhit. sokla
oturmak 1. sedeti, sesti 2. ziveti, sta-
novati, boraviti 3. biti tarnan (o odeci), pris-
tajati, stajati, odgovarati, biti podesan 4.
sedeti skrstenih ruku, sedeti bez posla 5.
zapoi':eti neki posao, preci na duznost 6.
slegati se, spustati se (o zemlji, zgradi i
si.) 7. nar. stajati, kostati 8. postati po-
pularan, biti prihvacen, pustiti korene 9.
mor. nasukati se, nasesti O
kesrnek odseci granu na kojoj se sedi; /-al
oturmaya gitmek ici u posetu kod ne-
koga; oturup kalkmak zapoi':eti sa nei':im,
raditi prema, vladati se prema; poslusati
sa vet
ustaljen, prihvacen, smesten,
uklopljen
oturtma 1. gl. im. od oturmak 2. kul.
vrsta jela koje se priprema od raznog
povrca (plavog patlidzana, krompira i si.) i
mlevenog mesa
oturtmak 1. caus. od oturmak 2. pos-
taviti, staviti
oturtulmak pass. od oturtmak
oturulmak pass. od oturmak
oturum 1 . sednica, zasedanje 2. jur.
saslusanje, saslusavanje, istraga, sudski
pretres 3. boraviste, boravak, stanovanje,
prebivaliste, mesto stalnog boravka; cf.
i karnet
oy
sedenje, nacin na koji neko sedi
smanjiti brzinu, isporiti; sti-
sati se, smiriti se
otuz trideset
otuzar po trideset
otuzuncu Irideseti
ova ravnica, savana; polje, dolina;
alak - nizija
oval (-li) ovalll ovalan
ovalamak ak. trljati, protrljati, istrljati;
masirati
ovalanma gl. im. od ovalanmak
ovalanmak pass. od ovalamak
ovalatmak caus. od ovalamak
stanovnik ravnice (polja, doline,
nizije)
ravnica, ravnina, ravnii':arsko
mesto
ovdurmak caus. od ovmak
ovma trljanje, masaza
ovma 1 . i':orba od testa 2. sveza ta-
rana
ovmak (-ur) ak. 1. trljati, protrljati istr-
ljati, masirati; natrti, mesiti 2. ribati, izribati,
i':istiti (jako trljajuci)
ovogon bot. oogonije
ovolit (-ti) geol. oolit
ovucu maser
ovulmak pass. od ovmak
trljati, protrljati, krsiti ruke
oy 1. glas; - ile jednogasno; -
veeina (glasova); - (unu) kul-
lanmak (ili vermek) glasati, dati glas;
aleyhine - kullanmak glasati protiv ne-
koga; - a koymak staviti na glasanje;
- glasacka kutija; - (verme)
pravo glasanja; gizli - ile tajnim
glasanjem; red - u vermek glasati protiv;
2. mnjenje, misljenje, glediste
753
:.1
f.
H

'f
1

i
ll,
1
!
oya
oya heklanje, cipka, hekleraj; - gibi
nezna (kao cipka); - yapmak vesti, heklati
1. vezilja, pljetilja cipki 2. pro-
davac cipke
oya la mak 1 ak. heklati, vesti, ukrasavati
cipkom
oyalamak2 ak. 1. odvlaciti paznju,
zadrzavati, odvajati, udaljiti, gubiti vreme
2. fig. vuci zanos, drzati u zabludi 3. za-
dovoljiti, razonoditi 4. voj. zadrzavati, suz-
bijati (neprijatelja)
caus. od oyalanmak
oyalanmak 1. udaljavati se (od teme),
zanimati se necim, zabavljati se necim 2.
fig. biti obmanut, biti daveden u zabludu
zabavljac
oheklan, ukrasen cipkom
oy 1 jednoglasnost ll jed-
noglasno
oyculuk izborna kampanja
istomisljenik
oydurma gl. im. od oydurmak
oydurmak caus. od oymak
oygu: fotogravira, heliogravira
oylama glasanje; - ya koymak staviti
na glasanje
oylamak ak. 1 . glasati 2. staviti na gla-
sanje
opylanma gl. im. od aylanmak
aylanmak biti stavljen na glasanje
oyluk v. uyluk
oylum nar. 1. rezbarenje, rezbarija 2.
opseg, zapremina, volumen, kapacitet; cf.
hacim 3. supljina, praznina, udubljenje,
jama uvala 4. dubina (u umetnosti), tro-
dimenzionalnost
oylumlama umet. modeliranje
oyma 1 rezbarenje, urezivanje, gra-
754
viranje; klesanje, izdubljivanje ll iz-
rezbaren, urezan, izrezan, izgraviran; isk-
lesan; izdubljen
oyma gravira; bakrorez
oy rezbar, klesar, gra-
ver,bakrorezac
rezbarstvo, graviranje
oymak 1 (-ar) 1. rezbariti, izrezbariti,
urezati, gravirati, izdubiti, iskfesali 2. iz-
rezati iseci (kragnu i si.)
oymak2 1. klan, pleme, rod 2. iz-
vidjacki odred 3. zool. bat. rod 4. dijal.
naprstak
izrezbaren, urezan, izrezan, izg-
raviran, isklesan, izdubljen
oynak 1. zivahan, ziv, veseo nes-
tasan, vragolast pokretan, titrav, ener-
gican 2. voj. mobilan, pokretan, ma-
nevarski 3. klimav,labav 4. fig. nestalan,
neodlucan, promenljiv, koleblijv 5. razg.
vragolasta, koketna, vatrena, razvratna,
lakemisfena (zena) ll anat. zglob, zglavak
1. zivahnost, ve-
selost,pokretljivost, energicnost, 2. ko-
neodlucnost, promenljivost 3. kli-
mavost, labavost 4. razg. koketerija,
lakomislenost, razvratnost
oynamak 1. igrati se, kretati se; za-
bavljati se, biti nesiasan 2. igrati, plesati 3.
igrati (u pozoristu, na filmu), izvoditi (po-
zorisni komad) 4. igrati (karte sah i si.) 5. 1
-laf igrati se necim, zabavljati se 6, igrati
se (s nekim), zbijati salu, cackati 7. igrati,
prikazivati se (o filmu) 8. varirati, kalebati
se, menjati se, fluktuirati (o ceni) 9. po-
micati se, micati se, pomerati se, ljuljati se
1 O. pomeriti se, maknuti se (s mesta) 11.
fig. drhtati, treperiti, podrhtavati, !resti se,
zalupati, lupali O oynaya oynaya radosno,
veselo
oynanmak 1. izvoditi se (o pozorisnom
komadu) biti igran, biti odigran 2. bez/. ig-
rati
ljubavnica
1 . igrati se jedan s drugim
2. flertovati, zabavljati se s nekim, asi-
kovati
pass. od oynakmak
1. gl. im. od oynalmak 2. dist-
ribucija (filmova), prikazivanje (filmova)
distribuler (filmova), pri-
kazivac (filmova)
oynatmak 1 . naterati nekoga da se igra
2. rukovati, upravljali, manipulisati (lul-
kama i si.) 3. naterali nekoga da igra 4.
dozvolili da se igra (dele) 5. dozvolili da
se izvodi (prikazuje) 6. poludeti, skrenuli s
uma, posandrcati 8. pomerili (s mesla) 9.
uplasiti, uzbuditi 10. zavlaciti, varati, odu-
govlacili sa necim
oysa ali, medjutim, dok, iako, premda
oysaki v. oysa
oyuk 1. supljina, udubljenje, duplja,
pukolina, urez, rupa 2. zleb, kanal 3. spil-
ja, pecina, jama ll supalj, udubljen, ure-
zan, prazan
oyulga fircanje, heftanje
oyulgamak ak. fircali, profircati, pri-
fircati
oyulmak pass. od oymak 1
oyum 1. busenje, produbljivanje; se-
cenje,klesanje 2. supljina, udubljenje,
duplja, rupa, jama
oyun 1. igra (u raznim znacenjima) 2.
predslava, pozorisni komad; -
poslaviti pozorisni komad, prikazivati na
sceni; - oynamak 1) odigrali komad, iz-
vesli pozorisni komad, igrali u predstavi 2)
igrali, ucestvovati u igri 3) salili se, se-
gacili se s nekim, folirati, smeslili nekome,
ozonlamak
uvaliti nekoga u nepriliku, podvaliti ne-
kome; dramaturg; 3. igra, ples; -
muzika za igru 4. trik, obmana,
prevara, podvala, smicalica; - a gelmek
biti obmanut, biti prevaren; 1-a/ - yapmak
(ili etmek) prevariti nekoga, preci nekoga,
smestiti nekome, podvaliti
oyunbaz 1 1. varalica, prepredenjak,
prevaranl 2. iskusan igrac ll neslasan, vra-
golasl, zivahan, cio, veseo; saljiv
oyunbozan onaj ko kvari raspolozenje
kvarenje raspolozenja; -
etmek kvarili raspolozenje
oyuncak 1 1. igracka 2. lak posao, de-
tinja igra 3. fig. igracka, zabava, bez-
nacajna stvar ll za igracke
1 . prodavnica igracaka 2.
prodavac igracaka
1. izradjivanje igracaka 2.
prodavanje igraeaka
oyuncu 1. igrac 2. glumac, glumica 3.
plesac, plesacica 4. prevarant, folirant 5.
nestasko, saljivcina, veseljak
oyunculuk 1. igranje 2. glumljenje 3.
plesanje 4. faliranje, podvala, prevara
oyuntu 1. udubljenje, supljina, peCina,
jama 2. otvor za rukav (na odeci)
ozalit ozalid
ozan 1. pesnik; ct. 2. narodni
peva c
ozanca kao pesnik, pesnicki, poetski
1 . pesnistvo 2. pesnicki talenl
stihoklepac, nadripesnik
stihoklepanje, nadripesnistvo
ozon hem. ozon
ozonlamak ak. ozonirati
755
IJ
T

:1
.
i
--
uzv. fuj! uh! (iskazuje odvratnost, pre-
zir)
bek 1. gomila, hrpa (istovrsnih
stvari, predmeta) 2. grupa; - - u go-
milama, u hrpama; u grupama
br 1. drugi (od dva); - dnya onaj
svet, zagrobni zivot; - yandan s druge
strane; - yz nalicje tkanine;
- ucunda na drugom kraju grada
2. kasniji, potonji, koji sledi iza narednog
(o danu, nedelji);- gn prekosutra
brk nar. v. br
br (onaj) drugi; bir - ne
uymuyor jedan njegov postupak nije u
skladu sa drugim
c bauk, strasilo (u decjem govoru);
cf.
(-c) osveta;/-dan/ - almak (ili
karmak) (o) svetiti se; - n almak
osvetiti koga
d fiziol. zuc; - zucni kanal; -
kesesi zucni mehur, zucna kesa; -
bilirubin, zucno crvenilo; - biliverdin,
zucno zelenilo o - bokuna
vu/g. prestrasiti se, umreti od straha; -
kopmak (ili patlamakl prestrasiti se, silno
se uplasiti; - n koparmak (ili pat-
latmak) nasmrt uplasiti
d bat. aloje kalarnbak (Aquilaria
agallocha)
dem med. (vodeni) otok
deme 1 . gl. im. od demek 2. isp-
lacivanje, isplata; uplata; - emri nalog za
isplatu; - gn dan isplate, dan placanja;
insolventnost, nes-
posobnost, placanja; - kabiliyeti sol-
ventnost, platna sposobnost; - mh-
letinin produzenje roka
isplate; odlaganje placanja; - v.
- kabiliyeti 2. otpacivanje (dugova); -
756
(ili dilemi) jur. tuzba zanaplatu
duga 3. naknada, obestecenje; kom-
penzacija 4.
demek ak. 1. placati, isplacivati; otp-
lacivati; namirivali (dug) 2. nadoknadjivati,
obestecivati, kompenzovati 3. ek. amor-
tizovati (dugovanje) 4. fig. placati; ka-
hrriyeti dedik
slobodu koju smo stekli platili smo svojom
krvlju
demeli 1. pouzecem, uz doplatu 2.
placeno od druge (telefonski raz-
govor, telegram)
denek izdvajanje, dotacija; odob-
renje kredita; odobrena sredstva; rtl -
tajni fondovi
denmek pass. od demek
denti clanarina, clanski prilog
s ile 1 . srediti, svesti racune,
razracunati se (s kime) 2. fig. obracunati
se
detmek caus. od demek
dev 1. duznost, obaveza; - bilgisi de-
ontologija; yurtseverlik - i patriotska duz-
nost 2. zadatak; zel - specijalni zadatak
3. (skolski) zadatak; ev - i domaci za-
datak
devcil savestan, predan svom paslu
devlendirmek, devlemek ak. s ile
obavezati, zaduziti cime; dati zadatak
devii obavezan, vezan obavezom
dlek plasljiv bojazljiv, pudljiv ll
kukavica, pudljivac, sirina
dleke bojazljivo, kukavicki
dleklik kukavicluk, plasljivost, pudl-
jivost
dl nagrada; - kazanmak dobiti nag-
radu; - vermek nagraditi
dllendirmek ak. nagraditi
dn naknada, odsteta, kompenzacija
dn (-c) 1 zajam, pozajmica; -
almak uzajmlivati, uzimati na zajam; -
vermek da (va) ti u zajam, pozajmiti; po-
suditi (stvari) ll pozajmljen, uzamljen; po-
sudjen; - para pozajmljen novac; novcana
pozajmica; - para almak uzeti na zajam,
zaduziti se; - para vermek pozajmiti
novac, dati novac na zajam
dnleme nadoknadjivanje, kom-
penzacija; - fil. teorija kom-
penzacije
dnlemek ak. nadoknaditi, kom-
penzovati
dnl s naknadom; kompenzovan
dnsz bez naknade, bez kom-
penzacije
dyometre hem. eudiometar
f uzv. fuj! uf! - ne yzszlk! fuj,
kakav bezobrazluk!
fke gnev, srdzba, jarost, bes; - si ba-
razjariti se: - sinden ku-
durmak zapenusati od besa; - to-
razbesneti se, razjariti
se <> - baldan gnev je sladji od
meda; - yle kalkan zararla oturur posl.
ko se ljuti, taj gubi
fkelendirmek ak. razdraziti, rasrditi,
dovesti do besa
fkelenmek rasrditi se, razbesneti se,
razjariti se
fkeli gnevan, srdit, razjaren, besan
1 . elemenal 2. gram. cia n; cm-
lenin - leri clanovi recenice
podne; - den evvel (ili nce) pre
podne; - paydosu (ili tatili) podnevna
pauza; - den sonra posle podne; - st
oko podne, pred podne, s podneva; - ye-
v. yemek
1. astr. nar. meridijan 2. nar.
podne

ucenik poslepodnevne smene
st oko podneva
u podne, oko podne, s pod-
neva
v. vmek
nar. krdo konja
ucenik; student; - karnesi
djacka knjizica; - yurdu studentski dom
pass. od
renilen zaman gram. proslo ne-
odredjeno vreme, narativ
studije; obrazovanje; pro-
ucavanje, izucavanje; - ini yapmak stu-
dirati, sticati obrazovanje; ilk - osnovno
obrazovanje; orta - srednje obrazovanje
ak. 1. uciti, studirati, sticati
znanje 2. saznati, doznati; razabrati 3. ras-
pitati se o cemu: obavestiti se 4. navici se,
privici se; ocuklar okulu
deca su se navikla na skolu
stipendija; cf. burs
ucenje, teorija, doktrina
1. poucan, didaktican; - rnek
poucan primer 2. nastavni; - film nastavni
film; - kabiliyet nastavnicki dar
poucnost, didakticnost
pass. od
nastava, obuka; predavanja; -
nastavni materijal; - nastavni
plan; - nastavni program; -
yesi univerzitetski nastavnik (docent i
profesor); lisans st - postdiplomske
studije; mecburi (ili zorunlu) - obavezna
nastava 2. skolostvo, obrazovanje; -
skolska godina; ilk (orta, yksek) - os-
novno (srednje, visoko) skolstvo
ak. dat. 1. (na) uciti; po-
ducavati koga predavati; sana
kim ko te naucio svemu tome? 2.
pokazati kome, nauciti koga (prethja);
retlrim ben sana pokazacu ja tebi! na-
757
,,

i'
li
J
retmen
ucicu te ja pameti! 3. pokazivati, upucivati,
poucavati, savetavali
ucitelj; nastavnik; profesor
(srednje skole); - okulu uciteljska skola;
kimya - i nastavnik hemije; tarih - i pro-
fesor istorije
posao, zanimanje ucitelja
(nastavnika); - yapmak uciteljovati
n puta (za jelo); gnde drt -
yemek jesti eeliri puta dnevno
v. vnme
v. vnmek
r 1 . vrsnjak, ispisnik 2. grupa
(ljudi); stalez, klasa 3. pej. banda, ba-
raberija ll 1. naviknut, priviknut; - olmak
navici se na koga, biti s kime biizak 3. pri-
ucen; dresiran
dat. navici se, privici se;
vezati se za koga
privikaranje; bliskost, prisnost,
tesna veza
1. ispustati glas, natezati se
(pri povracanju ili pred povracanje);
gelmek osecati mucninu (gad-
jenje) 2. rikati, mukati, bukati (o govedima,
kamilama)
ak. nar. (iz) birati, (pro) bi-
rati, probrati; odvojiti
1 . ca us. od 2. obu-
cavati vuci, obucavati jahanju (konja)
gadjenje, mucnina (pred pov-
racanje); - gelmek osecati nastup pov-
raconja, poceti povracati
nacim povracanja
( -d) savet, pouka, uputa; -
almak prihvatiti savet; - tutmak drzati se
saveta; - vermek savetovati, davati sa-
vete
savetnik, savetodavac
ak. savetovati, davati sa-
vete, upucivati
758
ak. 1. mleti 2. smrviti, zgnje-
citi
koji melje; - kutnjak ll
masina za mlevenje, mlin
pass. od
h 1. onom. riganja, iskasljavanja 2.
iskaz prezira, poruge; - - ha! ha!
ke 1. anat. peta; - sine basmak
pratiti kog u stopu, biti kome za petama; -
petna kos! 2. potpetica, stikla 3.
lub (obuce) o - lerini ekmek arg. kidnuti,
zazditi, umaci
keli sa potpeticama; yksek - ayak-
cipela sa visokim potpeticania
kesiz bez potpetica, ravna (obuca)
kse 1. lepilo, lepak (zaptice); - ye
basmak 1) stati na lepljiv stap (opticama)
2. arg. zagristi udicu, pasti u klopku; - u-
stap (premazan lepkom); - ye tu-
tulmak v. - ye basmak 2. arg. lovac na
muskarce (o privlacnoj zeni)
kse otu bol. imela (Viscum album); -
zoo/. drozd (Turdus vis-
civorus)
ksrmek kasljati; tuttu
dobio je napad kaslja
ksrtmek caus. od ksrmek; sigara
beni ksrtr cigareta me tera na kasalj
ksrk 1. kasalj, kasljanje; -
gelmek (ili tutmak) dobiti napad kaslja,
zakasljati se; - med. vetiki ka-
salj 2. nar. nazeb, prehlada
ksrkl kasljiv koji ima kasalj; -
bolesljiv, slabunjav
ksrk otu bot. podbel (Tussilago)
ksz 1. siroce (bez majke); siroce
(bez oca i majke); - ler dobrotvor,
milosrdan covek 2. fig. sirotan, osamljenik,
bez ikoga svog; - kalmak ostati siroce;
fig. ostati sam, ostati bez ikoga svoga O -
parmak domali prst, prstenjak; - se-
vindiren jevtine stvari; sitnice, drangulije
kszlk 1. sirotanstvo 2. fig. osaml-
jenost, osama
kz 1. vo; - volujska kola, tal-
jige; - gibi presporo, veoma
sporo; - stala, staja 2. razg. vo, tu-
poglavac - glup, tupoglav O - n al-
aramak 1 ) biti veoma po-
dozriv (sumnjicav); trai:iti dlaku u jajetu; -
bacaya preduzeti nemoguc
posao, prihvatiti se nemoguceg posla; -
getirmek nepotrebno
komplikovati (posao i si.); -
bakar gibi sa prezirom i mri:njom (kao sto
vo gleda jaram); - e boynuzu yk olmaz
post. sto se mora nije tesko; - gibi 1) jak
kao vo 2) nedotupav, glup; - ld, or-
post. umre kumce, raspade
se kumstro
kz dili bot. v. dili
kz gz bot. brdjanka, trava od ma-
jasila (Arnica mentana)
kzlk tupog_lavost, ogranicenost
kz hladan aprilski talas (vet-
rovit. sestodnevni period od polovine me-
seca)
l nar. vlai:nost Ila
lek 1. mera za i:ito (posuda od
1/4 kg.) 2. geog. razmer; binde bir-
inde bir harita mapa u razmeru 1: 40.000
3. fig. merilo, kriterij
ler nar. i:arac, i:arilo, kukac
lermek di:arati, podsticati (vatru)
lme gl. im. od lmek; - aleti merni
instrument; - (ili jedinica ar-
tiljerijskog topografskog izvidjanja; - mu-
kavemeti el. merni otpor; - mhendisi in-
i:enjer-topograf; - saati merni casovnik
lmek (-er) ak. 1. (iz) merili; pre-
meravali, razmeravati 2. fig. odmeriti, od-
meravati (reci); dobro promisliti; lp
birnek (ili tartmak) temeljno promisliti,
zrelo razmisliti
ltrrnek caus. od lmek
lszlk
l 1. merenje, premeravanje; - aleti
merni instrument; - birimi merna jedinica,
jedinica mere; - santimetar, ko-
jacka vrpsa merenje dui:ine 2. jedinica
mere; - pramera; - leri ayar
etmek bai:dariti, porveravati mere 3.
mera, merilo; - almak uzeti meru, izmeriti
4. velicina; razmera, dimenzija; byk -
de u velikoi meri 5. /it. metar 6. muz. takt,
ritam; - vurmak muz. davati tak! 7. merilo,
kriterijum; .- y izgubiti ose-
canje mere, preterivati 8. merac, sprava
za merenje; metar; kuvvet - s di-
namometar; tazyik - s manometar O -
n almak (ili bildirmek) dati kome na
znanje koliko vredi, postaviti na mesto,
omalovai:iti; - y prekomeran,
preteran
llmek pass. od lmek
ll 1. izmeren, promeren 2. stan-
dardizovan, narmiran 3. fig. umeren, uzdr-
i:ljiv; promisljen o - billl pai:ljivo prip-
rendjen
lllk umerenost; suzdri:ljivost;
promisljenost
lm 1. srazmera 2. procena, ocena,
zakljucak 3. ponasanje, dri:anje; izgled; -
n bozmak promeniti ponasanje (na
gore); - etmek pakazivali se, sepuriti se
lmlemek ak. 1. promisljati, mozgati;
odmeravati (reci, postupke) 2. procenjivati,
prosudjivati
lnmek ak. svestrano razmatrati,
promisljati, promozgati
lsz 1 1 . bez me re 2. neizmeran,
beskrajan, bezgraniean, ogroman 3. ne-
umeren, neuravnotei:en, preteran 4. fig.
neobuzdan, razuzdan ll 1 . neizmerno,
beskrajno, bezgranicno 2. fig. nep-
romisljeno, nerazborito, lakoumno
lszlk
ranicnost 2.
uravnotei:enost
zuzdanost
1. neizmernost, bezg-
neumerenost, ne-
3. neobuzdanost, ra-
759
i,
k
s ile 1. meriti se s kime (po
visini i si.) 2. fig. nadmetati se, tekmiciti se,
odmeravati snagu
1 . ca us. od 2.
fig. uporedjivati
lt 1. kriterijum, merilo
ldrmek ak. 1 . ubi (ja) ti, pogubiti,
umoriti 2. fig. ubiti, prekratiti, otkloniti; a-
- utoliti glad 3. muciti, moriti; iznurivati,
iscrpljivati; imtihanlar beni ldrd ispiti
su me ubili (iznurili)
ldrtmek caus. od ldrmek
ldrc smrtonosan, ubistven; fig.
strasan, silan; - smrtni nep-
rijatelj; - ubistvena vrucina; - silah
smortonosno oruzje; - tempo ubistven
tempo, silan tampo
ldrlmek pass. od ldrmek
ubijanje, nacin ubijanja
lesiye do smrti, silno, bezumno; !-af -
silno se vezati za koga; -
dvmek pretuci nasmrt; - sevmek be-
zumno voleti; - yorgunum strasno sam
umoran
let pomor, kuga
teyazmak umalo umreti
lgn 1. uveo, usahnuo, sparusen list
2. fig. posustao, iznemogao, malaksao 3.
miran, tih; - deniz mirno more
lgnlk 1. uvelost 2. iznemoglost,
malaksalost
lmek (-r) 1. umirati, umreti; (po) gi-
nuti, pasti (u ratu} 2. uvenuti, usahnuti (o
biljkama, cvecu} 3. fig. umirati, skapavati
(od zedji, gladi, radoznalosti, straha i si.};
lyorum umirem od gladi; kor-
kudan ld umro je od straha; meraktan
umrecu od radoznalosti 4. iz-
gubiti vaznost (vrednost}, ne upotrebljavati
se; bu metot ld ovaj se metod
vise ne upotrebljava o ldm, Allah! ne-
moguce! len inek stl olur pasi. o
760
mrtvima se lose ne govori; lme
lme imen bitecek) ne lipsi ma-
garce do zelene trave; - var dnmek yok
umreti, ali ne odstupiti; lnceye kadar
bakma jur. ugovor o do-
zivotnom izdr2:avanju; lp lp dirilmek
prebroditi tesku bolest, izvuci se iz mrtvih;
lr msn, ldrr msn? dodjavola!
nek ide k vragu!
lmez 1. besmrtan, vecan; 2. fig. ot-
paran, neunistiv; krepak, cio, bodar
lmez iek bat. smilje (Helichrysum}
ak. ovekoveciti
lmezlik besmrtnost; vecnost
solidan, izdri:ljiv, trajan; bu
- ovaj stof je nepoderiv (trajan}
mrtav, pokojni; uginuo (o zi-
votinji} - bir kedi uginula macka; - diller
mrtvi jezici; - kurttan korkmaz pasi.
mrtav magarac se ne boji vuka ll pokojnik,
mrtvac; - leri iyi szlerle anmalll de mor-
tui nil nisi bene! o mrvima samo dobro!
l 1 1. mrtav, pokojni 2. fig. slab, ne-
mocan, bezivotan; uveo, usahnuo ll 1.
mrtvac, pokojnik; - nekrofilia; - kor-
kusu nekrofobija 2. les, trup; kedi - s les
macke 3. arg. markirana karta; udesena
kocka O - ye diriye glmez izr.
niti smrdi, ni mirise; - bat. 1} neven
(Calendula officinalis} 2} kadifa (Tagetes
erectus}; - deniz sitno talasanje, dubinski
talasi (na moru); - s dirisi para etmek
(nikada} ne izgubiti svoju vrednost; - fi-
vrlo jeftino, po bagatelnoj ceni; -
gibi (adam) obamro, nepokretan;
gmme sahrana, pogreb, ukop; - gz
gibi potamneo, taman; - y gldrr vrlo
komican, "mrtvog da zasmeje"; - s kan-
dilli (ili arg. u grobu ga video! -
mevsim mrtva sezona; - nokta mrtva
tacka; - veya ziv ili mrtav; - zaviye
mrtav ugao
lk dijal. iscrpljen, iznuren; slabunjav
lm smrt; samrt, umor; pogibija; - Al-
emri "smrt je bozja odluka" (govori
se pri donosenju vazne odluke); -
emri, bunu ucinicu to makar
me glave kostalo; - jur. smrtna
l<azna; - dirim (ili meselesi vazno
pitanje, pitanje fivota i smrti - dirim m-
cadelesi borba na zivot i smrt; -
samrtnicka postelja; - procenat
smrtnosti; - mrtva (duboka) li-
sina; - samak sejati smrt o - dirim
bizim iindir svi smo mi smrtni; - dirim
ovaj svet; - gren
(ili olur posl. ko je smrti gle-
dao u oci ne boji se groznice; - gzne
almak gledati smrti u oci; - ne susamak
(ili - e izlagati se smrti, prezirati
zivot; - tehlikesi opasno po zivot! - var,
dirim var treba biti spreman na sve; sve
se moze dogoditi; sve je moguce
lmcl 1. smrtonosan, smrtan; - has-
smrtonosna bolesi 2. na samrti, umi-
ruci
lml smrtan; prolazan, efemeran; -
dnya ovozemaljski svet; - kaza tezak,
fatalni udes (u kojem ima mrtvih)
lmlk posmrtnina (novac koji lice od-
vaja za slucaj smrti)
lmllk smrtnost; prolaznost
lmsek v. lmcl (2.)
lms nalik na smrt, poput smrti,
skoro mrtav; - bir sessizlik grobna tisina
lmsz besmrtan, vecan; ne-
zaboravan (o osomi)
ak. ovekoveciti, uci-
niti besmrtnim
lmszlk besmrtnost; vecnost
lnmek bez/. od lmek; bugn de a-
lnr i danas se umire od gladi
mr (-mr) a 1. zivot; trajanje zivota,
vek; cf. hayat, - ne bereket! sre-
can bio! dugo ziveo! - boyunca tokom ci-
n
tavog zivota; - rtmek (pro) cerdati
zivot, uzalud traciti vreme; - olduka dok
je ziv, do kraja zivota; - ler olsun! bog te
blagoslovio! zived sto godina! (govore sta-
riji kad im se ljubi ruka); - srmek ziveti u
miru i sreCi, voditi srecan zivot; - trps
dugi zamoran posao; - vefa ederse ako
dozivi, ako doceka; - uzundur
platan ima dug vek; sizlere -! da ste vi
zivi! (govori se prilikom obavestavanja o
cijoj smrti) 2. fig. sreca; Allah - ler versin!
neka bog da srecu ll zabavan; prijatan; -
adam prijatan covek; zabavan covek; ok
- ocuk vrlo prijatno dete
mrl dugovecan; dugotrajan; dost-
uzun - nase prijateljstvo
je bilo kratkotrajno
mrsz kratkog veka, kratkotrajan,
nedugovecan
n 1. prostor ispred cega; - ne bak!
gledaj ispred sebe! pazi! evin - prostor
ispred kuce 2. prednja strana, prednji deo
cega; celo; - de na celu; napred, ispred; -
deki prednji, koji je ispred; - den spreda,
ispred 3. u funkciji sastavljenih post-
pozicija; - nde pred (cim); pre
(cega); pred kime, u prisustvu koga; ka-
- nde pred vratima; bunu
retmenler - nde syledim ovo sam
rekao pred nastavnicima; - nden
ispred; otobs - nden ha-
reket edecek autobus ce krenuti ispred
nase zgrade ll 1. prednji; n Asya Predn-
ja Azija; - prednji zubi; - te-
kerlekler prednji tockovi 2. prethodan; -
belirti predznak (bolesti) O - mzdeki
sledeci, naredni, iduci; - mzdeki hafta
naredna nedelja; iduce nedelje; - n
almak preduhitriti, predusresti; spreciti; -
pocetak i kraj; - ne bak-
mamak biti nepazljiv (neoprezan, bezb-
rizan); - n bilmek biti pazljiv, biti
taktican; - nde
uporno pratiti; - n
dobro promisliti; oprezno postupati; - ne
bakmadan nepromisljeno, nes-
761
r
r
\::
1

i


i

i;
n
motreno, neoprezno; - ne bakmak pog-
nuti glavu, pokunjiti se (od stida); -
ne pojavati se, iskrsnuti; -
ne ici (ispred koga), pokazivati
kome put; - ne gemek preduhitriti,
spreciti; - ne gelen ma koji, bilo ko, prvi
(ko naidje); - ne getirmek iznositi, izneti;
podnositi; pokazivati; - ne katmak te-
rati, goniti (pred sobom); - n kes-
rnek 1) preseci, prepreCiti kome put 2)
preseCi (vodeni tok), zajaziti (vodu); -
nde perende ne dati se ob-
manuti; - ispred (koga, cega); -
nde, sonunda na kraju, pre ili kasnije; -
nde sonunda bunu pre ili
kasnije. to ces morati da uradis
n ad gram. pridev
n pravo na prioritetnu kupovinu
n belirti predznak, simptom
n bilgi predznanje
nce 1 prvo, pre, ranije; - sonra
syle prvo razmisli pa reci; ispeci pa reci!
bir an - sto je moguce pre; en - najpre,
pre svega; ilk - prvo, najpre ll post. 1. sa
imenicama u ab/. pre, pre nego; senden -
geldim stigao sam pre tebe 2. sa reCima
koje imaju vremensko znacenje pre; bir
ay - pre mesec dana; iki saat - pre dva
sa ta lll u funkciji sastavljene postpozicije; 1
- sinde uoci, u predvecerje cega; se-
imler - sinde uoci izbora IV period koji
prethodi, predistorija cega; bu -
ye yok ovaj zakon nema ret-
roaktivno dejstvo; tarih - si devri pre-
distorijski period
ncebilim fil. predosecanje, pred-
vidjanje (onoga sto ce se dogoditi)
neeellik prvi korak, pokretanje, ini-
cijativa
nceden od ranije, unaprad; pret-
hodno; - belirlemek unapred odrediti,
predeterminisati; - halli gerekli me-
seleler jur. preliminarna pitanja; - ses-
lendirme muz. plejbek
762
nceki predjasnji, raniji, prethodni; sa-
- devir predratni period
ncel 1. prethodnik 2. - ler preci ll
unapred utvrdjen, predustanovljen;
dzen predustanovljena harmonija (duha i
tela)
ncelemek ak. dati prednost cemu; ra-
nije preduzeti (uciniti, uzeti); staviti u prvi
plan
nekada, u staro doba; -
byle moda yoktu nekada nije bilo ovak-
ve mode
ncelik prednost, preimucstvo, prioritet
ncelikle pre svega, prvenstveno, u
prvom redu
ncesiz prastar, iskonski, vecit
ncesizlik vecnost, vecitost
nc 1 1. voj. prethodnica; -
prednje jedinice, avangardne jedinice;
alay - s prethodnica puka 2. avangarda
3. zacetnik, pionir; Trk - leri
zacetnici turskog romana ll avangardan;
vodeci; - tiyatro avangardno pozoriste
ncl log. premisa
nclk avangardizam; - etmek (ili
yapmak) voditi napred, krciti nove puteve
n prelradnja
n damak anat. prednje nepce; -
nszleri prepalatalni, prednjenepcani
suglasnici (u turskom; k, g, y)
ndelik predujam, avans, kapara
nder vodja, lider, rukovodilac
nderlik liderstvo, rukovodstvo; -
iyle pod rukovodstvom
n poz. prolog (vesti); vesnik,
glazqsnik
n ek gram. prefiks
nel rok; cf. vade
nem 1. vaz;nost, znacaj; -
imati znacaj, biti od znacaja, znaciti; - ver-
mek pridavati znacaj 2. uticaj, upliv, au-
toritet
nemli vazan, znacajan; znatan, ose-
. tan
nemsemek ak. smatrati vaznim, pri-
.davati vaznost
nemsizlik beznacajnost, nevaznost;
neznatnost
nerge izvestaj (skupstini i si.); - ver-
mek podneti izvestaj
neri predlog; - de bulunmak dati
predlog; predloziti
nerme 1. predlog 2. log. zakljucak,
premisa; byk - log. gornja premisa
nermek dat. ak. predlagati; izneti,
postaviti, ponuditi
nertl pretpostavka, preduslov
neze nar. zaseda, ceka (u lovu)
ngrmek ak. predvidjati, predvideti,
planirati; imati u vidu
ngr dalekovidost, pronicljivost, raz-
boritost
ngrlmek pass. od ngrmek
1
ngrl .dalekovid, pronivljiv, razborit,
ostrouman
n gn predvecerje, vreme (dan) uoci,
prethodni dan cega
n kol anat. podlaktica; - anat.
zbica, palcenica
preduslov, pretpostavka
nlem mera, korak; iktisadi - le-
rekonomske mere; - almak preduzeti
m ere
nleme gl. im. od nlemek; - tedbirleri
preventivne mere; - voj. avion-
presretac
nlemek ak. 1. spreeavati, ometati,
omesti, osujetiti 2. voj. presretati, za-
ustavljati
pmek
nlenmek pass. od nlemek;
nlendi zaraza je zaustavljena
nleyici 1. preventivan, zastitni; med.
profilaktiean; - harp preventivan rat 2. voj .
upozoravajuci; presretacki (avion)
nlk 1. kecelja pregaca 2. por-
tikla (za decu)
nlklk tkanina za kecelje
n oda 1. predsoblje 2. anat. prednja
komora (oka)
n n biol. preformacija,
prethodno obrazovanje (formiranje)
n proje prednacrt (zakona)
n seim preliminarni izbor utvrdjivanje
kandidata
nsel a priori
nselci apriorist
nsellik til. apriorizam
n sezi predosecanje
n sz /it. predgovor; uvod
n predugovor
n preduslov
n prednacrt; kanun - pred-
nacrt zakona
n log. prosilogizam
n trerne /ing. proteza
n vurgu baritani akcent
n predubedjenje, predrasuda
n s predu bedjenjem, s pred-
rasudom
pmek (-er) ak. ab/. (po) ljubiti; o-
gzlerinden - ljubiti decu u oci; el
- poljubiti ruku; ellerinizi perim ljubim
(vam) ruke! o p elini! sta sada?
propalo je! gotovo je! p
ostao si kratkih rukava! perken nje-
govo ljupko !ice vara; ne treba mu ve-
rovati; pp (de) koymak primiti
763
' '
! !
pt rm ek
sa zahvafnoscu, biti zahvalan za male
stvari; ne per, ne ptrr niti jede niti
drugom daje; yeri - poljubiti zemlju (pasti,
biti oboren na zemlju)
ptrmek caus. od pmek
pck poljubac; - gndermek pos-
lati pofjubac, pozdraviti poljubcem (sops-
tvene ruke)
plmek pass. od pmek
ljubljenje, celivanje; poljubac,
celiv
1. ljubiti se 2. tig. pomiriti se,
izmiriti se
rin arh. lestve od uzeta
rdek 1 1 . zoot. patka, plovka
(Anas) 2. med. nocna posuda, guska 3.
arg. usput pokupljen putnik; - avlamak
arg. kupiti putnike usput ll priglup, blentav
- (ili gegucav
rdek zoof. usnaca (riba) (Lab-
rus mixtus)
rdek zelenkastoplav
rdek svetfonarandzast
rdrmek caus. od rmek
rek nar. zid, duvar
reke preslica, kudelja - pod-
vodna stena (u moru)
ren ruine, razvafine, ostaci (grada); -
gl bot. divlja ruza, sipak (Rosa canina);
- bot. pelin (Artemisia ad-
sinthium)
renlik ruiniranost
rt a obicaj; cf. adet; - ve adet obicaj i
tradicija; - ve adet hukuku obicajno
pravo
rfi a obicajni; dogovoren, kon-
vencionalan 2. jur. vanredan; - idare van-
redno stanje; ct. ynetim
rge motiv, sara (na tkanini)
764
rgen v. organ
rgensel organski
rg 1 1. pletenje, kukicenje; - ma-
kinesi masina za pletenje; - pletaca
igla ,igla za pletenje 2. pfetivo, pletena
stvar, plet; asura, rogozina 3. vojak, vi-
tica, kika; ct. belik 4. anat. splet (zivaca)
ct. dafire 5. tkanje 6. zid, ograda (od cigle
ili kamena) 7. komunikacijska mreza ll ple-
ten; - elbise haljina; - eldivenler
pletene rukavice
rgc ispleten; sa uvojkom; nalik na
pletivo
rgl s pletenicama; ispleten; up-
-gmlek pancirna kosulja;; - sa
upletana, uvijena kosa
rgn organizovan, uredjen; -
organizovano dbrazovanje
rgt (-t} organizacija; genlik -
omladinska organizacija; - radnicka
organizacija
rgt organizator
rgtlk organizovanost; or-
ganizatorske sposobnosti; organizovanje
rgtlernek ak. organizovati, pripremiti
rgtlendirrnek caus. od rgtlenmek
rgtfenrnek 1. pass. od rgtlernek 2.
organizovati se
rgtl organizevan
rgtsel organizacijski; organizacioni
rgtsz
zorganizovan
neorganizovan, de-
rme 1 1. gl. im. od rmek 2. pletene
stvari ll (is} pleten; - orap pletene ca-
ra pa
rmek (-er} ak. 1. plesti, kukicati, hek-
lati 2. (za} cikmiti, (za) stopati (odelo, ca-
rape) 3. upletati, plesti (kosu} 4. podizati
(zid, ogradu}; ozidati,zazidjivati (prozor i
si.} 5. nar. raditi; ne ryon? sta radis?
na primer
rnek 1 1. obrazac, uzorak, must-
ra; ct. nmune; - leri uzorci
nine 2. model 3. kopija, prilicje - ini
napraviti kopiju cega 4. primer,
uzor; - almak (ili tutmak) uzimati koga
za primer 5. prepis, otisak, kopija, pret-
hodno stampanje ll primeran, uzoran, ide-
alan; - bir hatip idealan govornik; - insan
. uzoran covek
rnekleme proba, uzorak
rneklemek ak. primerom pokazati,
dati primer
rneklendirrnek caus. od rneklenmek
rneklenmek pass. od rneklemek
rneklik 1. uzorak, proba 2. sto sluzi
kao uzorak; koji sluzi za primer
rnekseme 1. slicnost, podudarnost;
analogija; - yolu lle po analogiji 2. log. po-
redjenje
rneksemek ak. uzeti za primer
rs 1. nakovanj; - anat. na-
kovanj (u uhu); - le eki iz-
medju cekica i nakovnja; iki ulu - dvo-
rogi nakovanj, nakovanj sa dva roga 2.
obucarski tronozac, kalup
rselemek ak. 1. raskomadati, po-
derati; raskupusati (knjigu); ostetiti, up-
ropastiti; pocupati, pokidati; rzgar i-
ekleri rseledi vetar je pokidao cvece 2.
fig. iznuriti, iscrpsti, istrositi; sinirleri - is-
kidati zivce
rselenmek pass. od rselemek
rtbas: - etmek ak. tajiti, prikrivati; za-
basuri (va) ti, zataska (va) ti - olmak (ili
edilmek) pass. od - etmek
rtenek zool. pokrivac, omotac
(npr. koza, dlaka, perje, ljustura; krljust)
rtme 1 . gl. im. od rtrnek 2. nar. pok-
rivalo za glavu 3. maskiranje, kamuflaza
rtmece /it. eufemizam
rl
rtrnek (-er) ak. 1. pokri (va) ti; yzn
- pokrivati lice; staviti veo 2. zatvarati, zat-
varili; cf. kapatmak; - zatvoriti vrata
3. zasipati, zatrpavati; - zatrpati
grob 4. fig. zataska(va)ti, prikri(va)ti, za-
basuriti; rezaletini - prikriti ciji skan-
dal 5. fig. obavi Ua)ti, zaogrtati (tajnom i
si.)
rttrrnek caus. od rtrnek
rt 1. pokrivac, pokrivalo; masa - s
stolnjak; yatak - s krevetski prekrivac 2.
veo, zar, koprena 3. fig. zastita, veo; ge-
cenin - s pod okriljem noci 4.
pokrov, pokrovac; poklopac 5. krov, kuca
dom 6. voj. zastita, obezbedjenje
rtk 1. pokriven, prekriven; zatvoren
2. fig. prikriven, potajan
rtlme 1. gl. im. od rtlmek 2. astr.
okultacija, pomracenje zvezde
rtlmek pass. od rtrnek
rtl 1. pokriven, prekriven (cime);
obavijen 2. fig. skriven, tajan; zamagljen,
nejasan, maglovit; - denek tajni fond
rtnrnek refl. od rtrnek
rtsz bez pokrivaca nepokriven; otk-
riven, nezasticen
pokrivanje
r 1 1. pletenje 2. zid, ograda; grad-
jevina 3. tkanje, splet, sastav, sklop
r2 nar. pasnjak
rc 1. pletac 2. (umetnicka) sto-
perka, krpac (ica); cikmilac, cikmilja 2.
zidar, gradjevinar
rclk umetnicko stopanje
rk 1 . pokriveno mesto 2. nar. ple-
tenica (kose) 3. nar. putilo, konop (za ve-
zivanje govedi)
rlmek pass. od rmek
rl 1. (is) pleten; strikan, (za)
stopan 2. upleten, uvijen
765
rmcek
rmcek H)i) 1. zoo/. pauk (Aranea) 2.
paucina; - almak skidati, uklanjati pa-
ucinu; - (ili tutmak) prekriti se
paucinom (o prostoriji, uglu) O - na-
zadan, zaostao,
rmcek zoo/. svracak (Lanius)
rmceklenmek 1. prekriti se pa-
ucinom 2. med. osuti se, osipati se groz-
nicom (o usnama); zapaliti se (o ocima) 3.
fig. biti zapusten (o mestu)
rmcekli u paucini, pokriven pa-
ucinom 0 - kafa V. rmcek
rmceksi paucinast, nalik na paucinu
staki borusu anat. Eustanijeva
a ist. usur, desetak (porez)
skupljac usura
te 1 1. druga (cega); - den bir
ses ykseldi s one se razlegao
glas; - ye ge! predji na drugu stranu! 2.
s druge - si iza pla-
nine, s one planine; denizler - si
preko mora; prekomorska (zemlja) ll (pre)
drugo; - sine u drogu se
ne mesaj; lll dalji; suprtni, onostrani; -
yandan s druge gln -
s one strane jezera; -
obala reke IV vise od cega; iyi
idi, iyiden - bir bilo je dobro, vise
nego dobro O - de ovde-onde; -
den beri odavno, izdavna, odvajkada;
- si berisi na raznim mestima, posvuda; /-
- sini beri etmek obaviti; - ye
beriye ovamo i onamo; tu i tamo; - gn
nar. tuskoro, nedavno, onomad; -
sine varmak daleko ici, preci granice, pre-
kardasiti
te beri razne stvari, sitnicel; - almak
kupovati sitnice
teki (-ni) drugi, onaj (od dva); - beriki
ovaj i onaj; svaki; - dnya onaj svet, zag-
robni zivot; bunu istemem - sini ver ovaj
ne zelim, daj mi drugi
766
teleme, telenme 1. prelazenje, pre-
laz; 2. fiz. emisija, prenos
zool. grmusa (Sylvia com-
munis)
zool. orao bradan (Gypaetusbar-
batus)
tmek (-er) 1. pevati, cvrkutati, curlikati
(o pticama) 2. kukurikati, kokodakati (o ko-
kosi); her horoz kendi ter
svaki petao kukurice na svom bunjistu 3.
proizvoditi zvuk (o duvackom instrumentu)
4. odjekivati, razlegati se, oriti se, zveeati;
tyordu gore su
odzvanjale od pesama 5. zvoriti; trubiti,
zavijati (o telefonu, sireni i si.);
tyar zvoni mi u usima; telefon tt te-
lefon je zazvonio 6. arg. trabunjati, bu-
lazniti 7. arg. bljuvati, rigati,.povraeati
tre znak darnma u arapskom pismu
ttrmek caus. od tmek
ttrk decja pistaljka (igracka)
tc koji lepo peva, cvrkuce (o ptici);
- ptice pevacice
tml gram. zvucan, sonoran (o sug-
lasniku)
sonorizacija
tmsz gram. sonorizacija
tmszlk bezvucnost
trmek nar. imati dijaret.i, patiti od
proliva
tr post. sa abi. usled, zbog, sa;
bundan - zbog toga, stoga
trk nar. proliv, dijareja
pevanje (ptica), cvrkutanje, cur-
likanje; zrikanje, cvrkutanje (insekata)
rec. (zajedno) (za) pevati,
(za) cvrkutati (opticama); horozlar
petlovi su 'zakukurikali
ve (-ci) nar. ovan dvogodac, tro-
godac
vg 1. pohvala, hvalenje 2. /it. pa-
negirik; oda
vgc koji hvali (nekog); fig. koji pre-
terano hvali
vmek (-er) ak. hvaliti, velicati, uznositi
vlmek pass. od vmek
vnce ponositosi, gordost
vn (-c) gordost, slava, cast
vngen hvalisavav; razmetljiv
vngenlik hvalisanje, razmetanje
vnmek s ile 1. ponositi se, gorditi se
2. hvali (sa) ti se, razmetati se; - gibi ol-
ne mislim da se hvalim!
hvalenje, slavljenje, uznosenje
yk pripovetka, priea, novela; hayat -
s biografija, zivotopis
ykc pripovedac, novelista
J
ykclk pripovedastvo, pri-
povedanje
ykleme /it. umetnost pripovedanja
yklemek prieati, pripovedati
yknme imitacija, podraZ:avanje
podrazavalac, imitator
yknce /it. fabula, alegoricna prica
yknmek dat. nar. podrazavati imi-
tirali
yle takav ll 1. tako, na taj nacin; -
byle i ovako i onako, svakojako; - gel-
mek 1) bez/. hteti, zeleti; pomisliti o anda
- geldi ki leylml u tom trenutku sam po-
zeleo da umreml 2) izgledati, cinili se, ne-
kako dolaziti; girmedim, size - geldi
nisam usao, ucinilo vam se; - ise (y-
leyse) u tom slucaju, onda, tada; - olsun!
dobro, u redu, slazem se! - yok! o,
ne! niposto! - ya! naravno! sigurno!
-1 bas tako! 2. toliko, tako mnogo; - kork-
tum ki . toliko sam se uplasio da ...
ylece tako, na taj nacin; bas tako
yleki tako da ... , toliko da ...
ylelikle na taj nacin, tako
ylemesine v ylesine
zdeksel
ylesi takav, sliean tome; - kolay bu-
lunmaz takav se lako ne nalazi
ylesine toliko, tako, do te mere; - ba-
ki toliko je vikao ...
z 1 1. svoje "ja", svoje licnost; prava
priroda; sam; - gz ya-
dok dusa ne zaplace, oko ne za-
suzi; - sz bir (ili posten, ces-
tit, castan, ispravan 2. sustina, bit, srz;
duh, bice; sorunun - sustina problema;
- duh zakona 3. bot. srZ:, srce,
mozdina, meso (voca); 4. bot. biljni sok,
mezgra, srcika, beljika 5. med. gnojni cep
(ci ra)
z2 1. vlastit, sopstven, licni; narocit,
svojevrstan; - ad licno, vlastito ime 2. is-
tinski, pravi, izvorni; cist, prirodan, ne-
- anlam pravi smisao; -
cist bakar; - Trke cist turski jezik 3. rod-
jeni; - rodjeni stric; - rodjeni
brat
z3 nar. 1. potok, necica 2. podrodno,
plodno mesto
z med. autoimunizacija
zbek Uzbek (istanac) ll uzbecki
zbeke uzbeeki jezik ll na uz-
beckom
Z be Z pravi, cist, nepatvoren, au-
tentiean
z beslenen biol. autotrofni (o biljci)
zdek 1. telo, materija 2. lake stva-
ri-pogodne za nosenje i upotrebu prave) 3.
odelenje za materijalno poslovanje
zdeki til. matejalista
zdekilik lfil. materijalizam
zdeksel fil. materijalan, fizicki; realan;
- zarar materijalna steta
767
1
zden
zden anat. gusleraca, pankreas
zdenlik samosvojnosl; samonikiesi
isli, istovetan, identican
ak. poistovecivati, iden-
tifikovati
poistovecivati se, po-
istovetiti se
ak. v.
istovetnosl, idenlicnosl
z devim automalizacija
z devinim lfil. automatizam
z izreka, maksima, aforizam
z fi/. spoljasnji, objektivni
z dikeni bot. lelivika (smilax aspara)
z diren fiz. specifican olpor
ze dat. svojstven (kome, cemu), ka-
raklerislicari za .. ; ct. has, zg
zek H1i) 1. srediste, cenlar; ct. mer-
kez 2. srce; ct. yrek 3. koslica, zrno, se-
menka; ct. ekirdek O - srcanica (na
zapreznim kolima) - demiri klin za srca-
nicu
zek doku biol. celijsko lkivo, parenhim
zel 1. specijalan, poseban, narocil,
osobit; specifican; - specijalni pos-
lovi; - olarak specijalno 2. liean, privatni,
individualni; - ad gram. licno ime; - bro
privalna kancelarija; - mlkiyet privatna
svojina; - sektr privalni sektor; - te-
licna inicijaliva; - tiyatro privatno
pozoriste; - tre jur. privalno pravo; -
ula k ekspesna posiljka
z samokritika
doci u poseban poloi:aj
ak. dovesli u poseban
poloi:aj
zellik svojstvo, odlika, karakterislika,
osobenosl
768
zellikle narocito osobilo, posebno
zen marljivosl,priljeznost, revnosl;
paznja, briga, savesnost, tacnost; - gs-
termek brinuli, starati se, trudili se
zenci amaler; - oyuncu glumac ama-
ter, naturscik
zen (-ci) nar. 1. zelja 2. sirasina zelja
zendirmek caus. od zenrnek
zengen amater
zengenlik amaterizam; cf. amatrlk
zenilrnek bez/. od zenmek; byle
zenilir mi? lreba li se truditi za
tako neslo?
zenli zenli marljiv, revnoslan; pazl-
jiv, savestan
zenrnek 1. dat. slarati se, lruditi se,
ulagati napore; zene bezene marljivo,
pomno; brizljivo, pazljivo, savesno; bu
makaleye ok zendim mnogo sam se
lrudio nad ovim clankom 2. dat. tezili, sire-
mili cemu, imati sklonosli ka cemu; m-
zeniyor on zeli da
postane inznjer 3. dat. ab/. podrazavati,
imitirali koga, ugledati se na koga; ona (ili
ondan) zeniyorsun? zar se na njega
ugledas?
zensiz 1.nemaran, . nehajan; aljkav 2.
povrsan
zensizlik nemarnosl, nehalost; alj-
kavost, nebrizljivosl
zenti 1 . teznja, stremljenje; pregnuce
2. /it. imiliranje, oponasanje
zentili marljiv, revnostan, usrdan
zentlsiz nemaran, nehajan, nebrizljiv;
povrsan
zerk nezavisan, aulonoman; - blge
aulonomna pokrajina
ucinili autonomnim;
dati aulonomiju
zerklik saumouprava, aulonomija; sa-
mostalnosl
zet 1. rezime, sazetak, zakljucak;
tak pregled; bir roman - i kratka sadrZina
romana; haberlerin - i kratak pregled
vesti (TV, radija) 2. sin. sinopsis; - olarak
ukratko
zetlemek ak. ukratko izloziti, rezimirati
zetlenmek pass. od zetlemek
z ezer 1 psih mazohist ll mazohisticki
z ezerlik mazonizam
zge drugi
zgeci altruist, covekoljubac
zgecil altruistican, covekoljubiv
zgecilik altruizam, covekoljublje
z autobiografija
zg 1 . dat. svojstven, karakterislican
2. posebno namenjen, izdvojen; bu
- dr ovaj ulaz je namenjen
ucenicima
zgl specifican, osoben, narocit; -
fiz. specificna tezina
zgllk specificnosl, posebnost, oso-
benost
zglk prirodno svojstvo
zgn originalan; pravi; jedinstven; -
bir eser originalno delo
postali ariginalan
zgnlk originalnosl, izvornosl
zgr slobodan; nezavisan; -
slobodna inicijativa; - /it. slobodan
st i h
postali slobodan
zgrlk sloboda; nezavisnost; - e ka-
sleci slobodu; - sloboda
stampe; - sloboda misljenja
zgven samopouzdanje
z indkleme fiz. samoindukcija
z itme aulomatski rad (masine, apa-
rala)

zlem 1. ceznja, zudnja;
stremljenje, ljenje, leznja
zlemek ak. ceznuli, zudeli kime);
zazeleti se koga, prizeljkivali; . evini 'z-
lyor on cezne za svojam kucom; seili:
ok zledim mnogo sam te se zazeleo
zlemli ceznjiv,pun zudnje
zlenmek bez/. od zlenmek
1. postali cisl, ocistiti se (o
jeziku) 2. zgusnuti se, zgrusati se
purist
/ing. purizam
1 . caus. od 2.
(o) cistiti jezik (od tudjih elemenata)
zletmek caus. od zlemek
zleyin razg. u osnovi, u stvari
ceznja, zudnja; stremljenje
zl 1. jedar, pun srzi; - jedra
psenica 2. gusl; lepljiv; - amur lepljivo
blato; - hamur gusto testo 3. jezgrovit,
koncizan, izrazajan; - sz /it. aforizam 4.
sustastven, sadrZajan; - eser sadrzajno
de lo
zl k 1 1 . srZ, jezgro; 2. sustina, bit; ct.
mahiyet 3. licnosl, lice ll licni, personalni,
individualni
zne 1. gram. subjekat, podmet 2. til.
subjekt
znel subjektivan; - belirti med. sub-
jektivan simptom; - etke subjektivan ci-
nilac
znelci til. 1 subjektivist ll subjektivizm
znellik subjektivnost
z samoobrazovanje
z autodidakt, samouk
z samopostovanje; ponosilost
zsel bitan, sustinski; osnovni
zseverlik narcizam; cf. narsisizm
769
ZSU
z su bot. sok
zmleme biol. etn. asimilacija
zmleme dokusu bot. asimilaciono
tkivo
zrolemek ak. asimilovati, asimilirati
zmlenmek dat. pass. refl. od zm-
femek
zmseme v. zmfeme
zmsemek v. zmlamek
zmsenrnek v. zmfenrnek
zn erosluk autoerotizam, sa-
mozadovoljenje
znl unutarnji, intiman
zr (-zr) a 1. izvinjenje, opravdanje;
- dilemek izvinjavati se, moliti za iz-
770
vinjenje; - dilerim izvinjavam se, molim
za oprostaj 2. mana, nedostatak, defekt; -
bulmak 1) naci krivicu (kod koga) 2) naci
opravdanje (isvinjenje); bu makinenin
b z - leri var ova masina ima neke manj-
kavosti
zrl 1. oprostiv, opravdan 2. s ne-
dostatkom, manjkav; makinem - moja
masina ima nedostatak
zrsz 1. neoprostiv, neopravdan 2.
savrsen, bez greske; - przsz besp-
rekoran, bez ikakve mane
zveren v. zverili
zveri samopozrtvovanje, samopregor
zverili samopregoran, sa-
mopozrtvovan, nesebican
zyenetim samoupravljanje
pabu (-cu) p 1. cipela 2. arhit. osnova,
temeli 3. papuca stitnik (nogara stola, sto-
lice i si.) O !-al - ne
tajati, ne bojati se, ne prezati; (kendini) -
u okutmak sa/j. posasaviti, senuti
. pamecu; - evirmek uctivo
koga oterati, pokazati kome da je ne-
pozeljan; - bot. papucica (Cal-
ceolaria); - u dama izgubiti
uticaj, odsvirati svoje; - eline
vermek pokazafi kome vrata; otpustiti (s
posla i si.); - eskitmek mnogo puta ici
radi istog posla; - uma kadar (ili - umda
bas me brigal - kadar dili olmak
imati dugacak jezik; - u ne mogu
se natezati s njim; - paralamak v - es-
kitmek; - tartmak vazno hodati, "meriti ko-
./ rake"; /-al - unu ters giydirmek naterati
koga u beg
papuu 1. obucar, cipelar 2. cuvar
obuce (u dzamiji); - klesi nakovanj
papuuluk obucarstvo, cipelarstvo
pabuluk mesto za obucu (na ulazu u
dzamiju, kucu)
pabusuz bos, bez obuce
paa 1. donji deo noge 2. nogavice 3.
donji deo bataka. (ptice); donji deo buta 4.
papak (ovce) 5. kul. papci O - e-
kecek hali olmamak biti bespomocan; -
aljkav, neuredan (u odevanju); -
ne moci se izvuci iz cega; -
kurtarmak spasiti se, izvuci kozu; -
zasukati rukave, latiti se
posla; - tutup atmak glavacke
izbaciti
1 . prodavac papaka 2. radnja u
kojoj se spremaju papci i skembici
paa gn nar. drugi dan svadbe
paal mesavina raznog brasna (za
hleb)
1. s kakvim nogavicama; dar -
pantolon pantalone s uzanim nogavicma;
- pantolon pantalone sa sirokirn
nogaviama 2. sa paperjem na nogama; -
gvercin golub-gacas
1. deo pantalona ili salvara oko
noznog zgloba 2. jelo za drugi dan svadbe
3. nevestino odelo za drugi dan svadbe
v. apraz
paavra 1. krpa, pacavra 2. bezvredna
stvar, trice i kucine 3. fig. krpa nistavilo (o
coveku); - ya evirmek, dndrmek
ili - 1) zaprljati, zas-
vinjiti 2) zgnjeciti, zdrobiti 3) vredjati, na-
rugivati se; - etmek v. - ya evirmek; -
gibi dronjav, sav u dronjcima; -
nar. grip
skupljac krpa, krpar
paoz, pauz 1. zoo/. sivi cipal (Mugil
cephalus) 2. arg. drolja, kurva, flinta
padalya punjena ptica
p padisah, sultan, vladar
1. sultanat, carstvo 2. sul-
tanat, carevina, sultanska vladavina 3.
funkcija sullana
pafta p 1. pafta, metaina karika, grivna
(na pusci) 2. metaini ukras na konjskoj op-
remi 3. velika karta, deo atiasa 4. nasina
za izradu navojaka 5. velika mrlja; - - sav
u mrljama umrljan
pagan paganin, neznabozac; mno-
gobozac
paganizm paganizam, mnogobostvo
pagod, pagoda pagoda
pah 1. kosina, nagib; - almak
zakositi, ukositi 2. zarubljena ivica
paha cena, vrednost; - biilmez nep-
rocenjiv, veoma skup; /-al - birnek od-
rediti, utvrditi vrednost (cenu); - ya
mak poskupeti, izaci na cenu; - dan
771
pa
vrednost; /-af - kesrnek
v. - ne olursa olsun
po svaku cenu; ykte hafif, - da
mali, ali vredan; lak, ali vredan
trgovac skupom robom
pahalanmak v.
skup, skupoce, vredan; - ya
oturmak (ili - ya mal olmak) skupo sta-
jati, skupo kostali (i fig.)
poskupetiy, poskupljivati
1. skupoca; - 1. do-
datak na skupocu 2. rast cena
pahlamak ukositi; zarubiti
pak (-ki) p 1. cist, uradan 2. fig. cestit,
castan
paket 1. paket; svezanj, zavezljaj; -
upakovati; - papir za
pakovanje; - postanesi paketna sluzba (u
posti) 2. kutija (cigareta), paklica; tabla
(cokolade); plocica (keramicka); -
kocka za poplocavanje, plocanik 3. arg.
zadnjica
paketiemek ak. pakovati
pakettenrnek pass. od paketiemek
paketletmek caus. od paketiemek
Pakistanac
paklamak ak. cistiti
paklanmak pass. od paklamak
1. cistoca 2. fig. cistota; ces-
titost, postenje
pakt pak!, sporazum
pala 1 1. pa los, dugi mac 2. pljosnati
deo cega, topatica 3. dugacko veslo o -
almak (ili satlamak) mnogo se truditi, za-
pinjati iz petnih zila
pata2 1. velika kriska, komad 2. abaj-
lija, konjski pokrivac
pata covek. sa dugim uvijenim
brkovima, brkajlija
paladyum hem. pahadijum
ivica krovne grede; - koy-
mak postavljati vertikalno (gradju, grede)
patamar mor. uze,kanap (za pri-
vezivanje b roda); - boyu 1/1 O nauticke
milje; - (ili resmi) kotvarina, taksa
za sidrenje; - koparmak (ili zmek) arg.
strugnuti, kidnuti, uhvatiti maglu
patamut1 (-du) zoo/. pelanda (Pelamys
sarda)
palamut2 (-d) bot. levanida, hrast sis-
kar (Quercus aegilops) 2. hrastov zir
pa lan p meko sedlo (bez rama)
kaman-fontana (na kome je
pricvrscena slavina)
palandken kamenit uspon
patanga mor. vitao, cekrk
palanka ist. utvrdjenje, utvrda
palas 1 1. luksuzan hotel 2. velika i ras-
kosna zgrada 3. arg. sitnica, macji kasalj
(o skolskim lekcijama); bugnk ders-
terin hepsi palas danasnji casovi su svi
laki; O - gemek proci bez tesko6a
patas2: - na brzu ruku, nav-
rat-nanos
palaska 1. voj. remen, opasac (za sabl-
ju, mac) 2. voj. fiseklija
palavra 1 prazne reci, izmisljotina; hva-
lisanje, razmetanje; - atmak (ili sa-
vurmak) izmisljati, lagati; hvalisati se raz-
metati se
palavra2 mor. medjupaluba, zastitna
paluba
hvalisavac, razmetljivac; lazl-
jivac
pala 1. ogromni uvijeni brkovi 2. hvalisanje, razmetanje;
v. pala preuvelicavanje
772
palaz mladunce ptice, ptic (guske,
patke, goluba)
palazlamak, palazianmak 1. rasti, go-
jiti se (o pticima) 2. rasti, razvijati se (o de-
tetu) 3. oparili se, obogatiti se, postali
bogat 4. arg. opirati se, joguniti se, ici gla-
vom kroz zid
p paldum, remen na konjskim
sapima; - fig. mesati se u nesto
sto se ne razume; preduzeti nesto izvan
svojih moci; - dudak otromboljena usna;
anat. trticna kost
- klqr onom. kloparanja,
tandrkanja traka-traka!
paleografi paleografija
paleontoloji paleontologija
paleozoik 1 paleozoik, paleozojska era
ll paleozojski
palet 1 . palica, stap 2. slik. paleta 3.
clanak, karika gusenice (!enka) 4. lopata
(vesla, villa i si.) 5. peraja (na nogama za
brie plivanje)
paletli s gusenicom, gusenicni; - ara
{ili gusenicno vozilo
palikarya pej. mlad, razmetljiv Grk (u
u)
palisat palisada, ograda od kolaca; -
dokusu palisadno trkivo {ispod pokorice
lista)
palmiye bot. palma {Palma)
palto kaput, ogrtac
palze p paluza (vrsta zelea); - gibi
beo pun i drhtav (ten)
palyao pajac, ariekin
palyaoluk lakrdijastvo, lakrdijanje
palyatif palijativan, koji leci samo priv-
remeno; koji resava neko pitanje samo
naoko; -tedbirler palijativne, privremene
m ere
kratak mac, palos

pampa geog. pampa
pamuk 1 pamuk; - pa-
mukovo drvo (Gossypium arboreum); -
atmak cupali, grebenati - unu
atmak zakerati, prigovarati; - beli
med; - bot. beli pamuk (Gossypium
herbaceum); - gibi veoma rnek, kao
pamuk; - kadife sornot barsun ll pa-
muean, od pamuka; - pamucna
tkanina O - barutu piroksilin, praskavi
barut; - priv-
remeno srediti, naci privremeno resenje; -
visili o koncu
pamukakl preden pamuk, pamucna
predja (za vezenje)
pamuk zool. plava ajkula (Carc-
haris glaucus)
pamuku pamuklijas, pamucar
pamukuk med. mlecica, us-
tobolja (novorodjencadi)
pamukuluk gajenje pamuka; trgovina
pamukom
pamuk caura pamucike
pamuklanmak prekriti se tankim slo-
jem plesni (budja)
pamuklu 1 pamuean, od pamuka 2. va-
tiran, postavijan vatom ll pamuklija, hal-
jetakod pamucne tkanine (prsluk i si.}
pamuk geol. Iraverlin
pamuk ulje pamukovog jezgra
panama 1. tekst. panama 2. (ili -
panama-sesir
Panamac, iitelj Paname
panadjur, vasar; sajam - yeri
vasariste
vasarski prodavac
pancar bot. cvekla (Beta vulgaris}; -
gibi kesilmek (ili olmak) pocrveneti kao
cvekla; - saharoza
uzgajivac ili prodavac evekle
773
pancur
pancur zaluzina, kapak (prozorski)
panda zoo/. panda (Ailurus fulgens)
pandanlif 1 . privesak 2. arhit. potporni
poluluk
pandemi med. pandemija, opsta epi-
demija
pandispanya vrsta biskvita - ga-
zetesi arg. izmisljotina, patka
pandomima, pantomima v. pantomim
pandufla v. pantufla
pandl 1 . klatno, setalica
panel 1. javna rasprava; panel dis-
kusija 2. gladak komad u obliku cet-
vorougla
panik panika, izbezumljenost (od
straha); - stvarati, sejati paniku;
- e uspaniciti se; - arg.
zbrisati, strugnuti, ispariti; - saan pa-
niear; - e vermek uspaniciti; - yaratmak
v. -
panjur v. pancur
pankart plakat
pano pano, reklamna tabla
pankreas anat. pankreas, gusteraca
panorama 1. panorama 2. tig. opsti izg-
led
pansiyon 1. pansion 2. studentski dom
panslyoncu vlasnik pansiona
panslavizm panslavizam
pansurnan previjanje i nega rane; -
yapmak previjati (ranu)
previjac (u zdravstvenoj
stanici)
panteist panteist
panteizm panteizam
panteon 1. panteon najveci hram kod
starih Grka i Rimljana 2. svi bogovi jednog
naroda
774
pantol nar. pantarone
pantolon pantolone, caksire; - sb-
yesi potpetnjak; - voj. opsiv
(na pantalonama uniforme)
pantoloncu krojac pantarona
pantufla pantofna, papuca
izradjivac pantofni 2. arg.
kradljivac, secikesa
panturanizam v.
pantrkzm v. Trklk
panzehir p protivotrov; - otu bot. divlja
paprika, .lastavina (Cynanchum acutum)
panzehir min. opal
papa papa; - mmessili (ili VE!kili)
nuncije, papin izaslanik
zool. papagaj (Psittacus); -
gibi ezberlemek nauciti napamet (bez ra-
zumevanja); - yemi v. aspur
med. psitakoza, pa-
pagajska bolest; ponavljanje onog sto cuje
bez znanja smisla
papak kalpak, subara (kavkaska)
1. Sveta stolica, Valikan 2. pa-
pina duznost
papalina mladunce sardine
papara 1. kul. popara 2. nar. grdnja,
ukor; - yemek dobiti grdnju
papara flauta koja svira u turskom po-
zoristu Orta oyunu
papara bat. 1. kamilica, tilrica (Mat-
ricaria chamomilla) 2. bela rada, krasuljak
(Bel/is perennis) - gatanje laticama
bele rade
papaz 1. pop, svestenik (pravoslavni);
zupnik, padre (katolicki) 2. kralj, pop (u
kartama) - a dnmek pustiti dugu kosu;
- a perhiz (ili oru) bozmak cinili
sebi stetu ljuteci se na drugog; - otu bot.
cemerika (Veratrum album); - ravendi
bot. raved kineski (Rheum rhaponticum); -
uurmak 1) pijanciti, terevenciti 2) lagati,
varati; - her gn pilav yemez pos/. nije
svaki dan praznik
vrsta kartaske igre
zvanje svestenika
papaz yahnisi kul. dinstana ovcetina
(sa lukom i vinom)
papel arg. 1. lira (u papiru) 2. obele
zena karta
papelci varalica na kartama
papelcllik varanje na kartama
papirs 1. bot. papirus (Cyperus pa-
pirus) 2. papirus, papirusna hartija
papura veliki plug (za dva para volova)
kunstdruk papir (papir za
umetnicko stampanje)
papyon leptirasta kravata, leptirmasna
par: - - pojacanje g/agola sa zna-
cenjem svetlenja, gorenja i sf.; - - pa-
jako svetleti, zraciti, blistati; - -
yanmak buktati, plamteti
parap. 1. novac, pare; kovani novac;-
rasipati novac, razbacivati se
novcem; - basmak kovati (stampati)
novac; - biriktirmek stedeti novac; - boz-
mak razmenjivati novac; - gramziv
na novac, srebroljubiv; /-dan/ - ekmek 1)
podici novac (iz banke) 2) izvuci novac od
koga; - ya evirmek pretvoriti u novac,
realizovati aktivu; - 1) starrypati
novac 2) zaradjivati novac, praviti pare; -
dan potrositi se, imati troskove; -
denize atmak rasipati, traciti novac; -
dkmek sp iskali novac; - etmek 1) sta-
jati, kostali 2) koristiti, pomagati, znaciti; -
gzl v. - - ile jevtin, ba-
gatelan; - kesrnek 1) kovati novac 2)
mnogo zaradjivati; - nar. za-
radjivati, mlatiti pare; /-dan/ - koparmak
izvuci, iscupati novac od koga; /-dan/ -
izmamiti, iznuditi novac; -
parafin
atmak bacati novac u vetar, raz-
bacivati novac; - sklrnek arg. "iz-
dui:iti se", potrositi se; - inf-
lacija; - tutmak 1) stedeti 2) imati novac;
- yapmak praviti, stvarati novac; /-al - ya-
ulagati; investirati novac; - yemek
1) trositi, rasipati novac 2) utaji (va) ti, pro-
neveriti novac; bozuk - sitan novac, sit-
nina; - obezvredjen novac; ufak -
v. bozuk -; yol - putni trosak, po-
putnina 2. para (cetrdeseti deo kurusa); 3.
novcana vrednost 4. novcic, zvececi
novac 5. v. pare O - parajlija, bo-
gatas; - n oksa kefil ol, yoksa
ol! ako imas mnogo novca budi
jemac, ako nemas posla budi svedok; - -
eker para na paru (ide); - veren
alar ko plati zapoveda; novac
upravlja svetom; - yz novac
nadje prijatelja
parabellum parabelum (pistolj)
parabol (-l) mat. parabola
parabalik mat. parabelican
parabolait (-di) paraboloid
paraca u pogledu para, novcano; -
yok nemarn novcanih nevolja
paraal 1. podupirac na lakat 2. mor.
jedrenjak sa dvema katarkama 3. laka ko-
cija bez gibanja (sa jednim konjem kao
zapregom)
para ek. deflacija
paradi gornja galerija (u pozoristu,
operi i si.)
paradigma paradigma
paradoks paradoks
paradoksal paradoksalan
paraf paraf, skraceni potpis
parafazi med. parafazija, poremecaj
govora, mesanje reci
parafe: - etmek paratirali
parafin hem. parafin
775
1
1
'
para gz
para gz srebroljubac
paragraf 1. odeljak, stav (pisma, clan-
ka) 2. paragraf (zakona, propisa) 3. znak
paragrafa ()
paraka dugfacka udica (sa vise kuka)
paraket, parakete 1 . mor. plavcica,
brzinomer; - atmak baciti brzinomer, me-
rili brzinu broda; - sektor plavcice;
daska brzinomera 2. v. paraka
paralaks astr. paralaksija
paralamak ak. 1. (ras) komadati; rastr-
gnuti, raskidati (o krvolocnim zivotinjama);
aslan, lav je rastrgao je-
lena 2. kvariti, unakazavali Gezik) 3. dici u
vazduh, razneti
paralanmak 1. obogatiti se, oparili se
2. pass. od paralamak 3. prenaprezati se,
satirati se, (is)kidati se; zapinjati iz petnih
i: ila
paratatmak caus. od paralamak
paralel 1 1. geog. uporednik 2. paralela,
paraleina linija ll 1. mat. paralelan 2. pa-
ralelan, uporedan
paralelizm fil. para/elizam
paralel kenar paralelogram
paralellik paralelnost, paralelizam
paralel yz paralelopiped
1. bogat, imucan 2. platni; nov-
can; - mektup vrednosno pismo - okul
placena skola, skola koja se placa 3.
prskan, pegav, isaran (krupnim pegama);
- melirana
od ... para; elli - bir pul marka
od pedesek para O bir - adam nistavan
covek, nistavilo; - etmek ocrniti,
osramotiti; Iki - olmak ne vredeti dve pre-
bijene pare
paralojizm log. paralogizam
parametre mat. parametar
parampara razbijen (na sitne ko-
776
made), raskomadan, rasparcan; - etmek
raskomadati, pretvoriti u paramparcad
parankima biol. parenhim
paranoya med. paranoja
paranayak paranoican; paranajik
parantez zagrada; - amak otvoriti
zagradu; fig. uzgred spomenuti; -
uglasta zagrada
parapet 1. arhit. parapet, gelender 2.
mor. ograda na palubi; cf.
parasal novcan, koji se odnosi na
novac; cf. nakdi
parasempatik med. parasimpaticki; -
sinir sistemi parasimpaticki nervni sistem
1. bez para; oskudan, si-
romasan 2. besplatan; - gsteri besp-
latna predstava; - pulsuz bez prebijene
pare; - tahsil besplatno skolovanje; - tel-
fal tracibaba, torokusa; -
ucenik za koga dri:ava snosi sve troskove
(skolarinu, ishranu i smestaj)
besparica, novcana os-
kudica, siromastvo
otvorena konjska karuca (sa
zaklonom od sunca)
(-t) padobran; - le atmak (ili
inmek) skatatis padobranom; - le
padobranski skok; - kupola pa-
dobrana
padobranac; - birlikleri pa-
dobranske jedinice
padobranstvo
paratoner gromobran; cf.
paravan mor. paravan (za zastitu od
mina)
paravana 1. v. paravan 2. par?van,
spanski zid 3. fig. paravan, zastita, okrilje;
- yapmak skrivati se (koristeci ciju moc)
parazit 1. biol. parazit; cf. asalak 2. fig.
gotovan, parazil 3. ometanje; smetnje na
radiju u cilju ometanja cujnosti
radio slanica); - yapmak stvarati smetnje,
ometali emisije (sumovima, mesanjem
glasova i si.)
parazitoloji parazilologija
para 1. kcmad, parce; deo; odlomak,
fragmen:; - lara raslaviti, rask-
lopiti; demontirali (masinu); - na
komad, po komadu (o prodaji, radu, pla-
canju); - 1) vreca za krpe 2) fig.
nered, darmar; - - 1) rasparcan, ras-
komadan 2) malo-pomalo, deo po deo;
- - etmek v. paralamak; - - olmak v.
paralanmak; - pura v. parak purak; -
- tediye etmek otplacivati na rate; - te-
sirli bomba rasprskavajuea bomba; alfa
(beta). - alfa (bela) cestice; bir -
malo; bir - oturun sedile malo; gama -
gama cestice; yedek - lar rezervni
delovi 2. muzicki komad 3. odrezak, resti
(lkanine) 4. geom. odsecak, segment
(kruga) 5. malo, u maloj meri 7. (- 1)
upotrebljava se peiorativno za lica od-
redjene kategorije; bakkal - bakalincic;
ay (ili elmas) - prekrasan, zanosan,
bajan; ay - prekrasna, prelepa de-
vojka
1 . pr-odavac restiova (tkanina)
2. prodavac rezervnih delova
cestica; bir - malkice
paralamak ak. raskomadali, ras-
parcati; razdrobiti; fig. podeliti (u cilju na-
rusavanja jedinstva)
paralanmak 1. pass. od
2. rasparcati se, raskomadati se; razbiti se
3. fig. truditi se, polomiti se (da se nekom
udovolji); evine gittik mi
odemo li knjemu, on se polomi (da bi nam
ugodio)
paralatmak caus. od paralamak
po/. razbijacki, sektaski; -
faaliyet razbijacka aktivnosl
1 1 . u komadima; u delovima 2.
parlak
u zakrpama 3. zajedljiv, sarkastican (o go-
voru, reci); 4. uvredljiv delimicno, de-
limice O - boha v. para - ko-
medi /it. burleska
pardon oprostite! pardon!
pards laki kaput, ogrtac
pare p 1. komad (kao numerativ); on -
tfenk deset pusaka 2. komad; deo
partm parfem
partmeri parfimerija
- - zaslepljujece si-
jati; blestati
sijati, svetleti; blistati
caus. od
sijanje; svellucanje; sjaj, blesak
sjajan, blistav; svetlucav; bles-
tav
bez sjaja; potamneo, be-
zizrazan (o ocima); mutan, taman, be-
zivotan
parite paritel
park 1. park 2. vozni park, inventar vo-
zila, 3. parkiraliste, parking; - etmek (ili
yapmak) parkirali vozilo, parkirali se; -
zabranjeno parkiranjel
parke 1. parket; - parketirati,
stavljati parket; - oda soba sa
parkelom 2. kocka za kaldrmisanje; -
kamen za kaldrmu
parkeel parkelar
parkecilik zanimanje parketara, par-
ketarstvo
parkur sp. razdaljina; slaza (trkacka,
biciklisticka i si.)
parlak 1. svetao, sjajan; zarki; blistav; -
bir sjajna zvezda 2. fig. sjajan, izvr-
stan, odlican; - bir adlican uce-
nik; - zafer sjajna pobeda 3. prozraean,
bislar, vedar; - bir hava vedro vreme 4.
arg. zgodan, lepuskast (o mladicu)
777

1. sjaj, blesak; sijanje 2. sjaj,
raskos 3. prozracnost, vidljivost ,jasnost
parlamak 1. sijati svetleti; blistati, bles-
tati; gzleri oci mu blistaju 2. za-
paliti se, rasplamtati se, razbuktati se 3.
fig. planuti, razbesneti se; o pek abuk
parlar on brzo plane 4. proslaviti se; steci
ugled (karijeru)
parlamentarizm parlamentarizam
parlamenter parlamentarac, clan par-
lamenta ll parlame.ntarni; - dzen par-
lamentarni sistem
parlamento parlament, narodna skups-
tina; - lar interparlamentarni; - re-
jimi sistem palamentarne vladavine
pariatma gl. im. od parlatmak; -
tocilo, tocak za glacanje; - gladilica,
gladifo; - tozu prasak za poliranje
pariatmak ak. 1. (iz)glacati, polirati 2.
arg. "trgnuti", popili
sijanje, blistanje; svetlucanje
parmak 1. prst; -
pucketati prstima; krsiti
prste; - 1) racunanje na prste 2)
/it. silabieki metar; - dizali ruku
(na casu, pri glasanju) - domali
prst; - palac; - kaziprst; orta
- srednji prst; sere - v. sere parmak;
- v. - 2. parmak, palac
u tocku, spica 3. precaga (na lestvama) 4.
arh. palac (2,5 cm.); col (2,54 cm.) 5. si-
rina prsta; - stap
treba skratiti tri prsta 6. pruga, traka (tka-
nine) 7. stubic (gelendera, balustrade) 8.
fig. prst, delo, udeo; bu onun da -
var u ovu stvar su umesani i njegovi prsti
O - kalmak biti zabezeknut, zap-
repastiti se; razrogaciti oci; - atmak fig.
praviti teskoce, mesati se; - basmak 1)
otisnuti prst (umesto potpisa) 2) /-al pri-
vuci paznju; pasti u oci; - bile oy-
natmamak ni prstom ne mrdnuti, ne ob-
ratiti nikakvu paznju; - bozmak posvadjati
se, prestali se druziti (o deci); ma do-
778
lamak stalno se baviti cime; brinuti se o
cemu; - la gsterilmek biti cuven, biti
redak; - zapanjiti se, zaprepastiti,
zapanjiti; - izi otisak prstiju; - .kadar vrlo
mali, palele (o detetu); - skoro, za-
malo, umalo da; cf. az /-al - ka-
umesati prste, mesati se; -
olmak biti umesan, imati udela; - otu bot.
jezevica, rdobradica (Dactylis giomerata);
- oynatmak okretati koga oko
malog prsta; potpuno potciniti; - ma sar-
mak v. - dolamak; - la biti
vrlo malo, na prste prebrojati; /-al -
sokmak mesati se, gurati nos; -
kolac u obliku prsta (u Turskoj); -
ucunda evirmek brzo, vesto uraditi; -
zm "damski prsti" (vrsta grozdja); -
yafamak prigrabiti, nezakonito se obo-
gatiti; - zerine basmak sta-
viti prst na ranu; pokazati pravi razlog ne-
volje - yemek prste pojesti, mnogo
voleti neko jelo; - var (bir umesan
(u kakvo delo)
parmaklamak ak. 1. dodirivati, doticati,
preletati prstima 2. jesti prstima 2. stavljati,
namestati (ogradu, resetku) 3 .. fig. me-
setariti, 4. fig. podbadati, huskati; cf.

prirucje, ograda, balustrada
(na stepenistu); resetka, rostilj; ograda,
parapet; plot, pafisada; pencere - pro-
zorska resetka
sa resetkom, opremljen re-
setkom; - vrata sa resetkom
parmezan (sir)
parodi parodija
parola 1. voj. lozinka 2. prava rec, pravi
izraz; krifatica, geslo
pars p zool. leopard, panter (Fefis par-
dus)
parsa p prilog (za ulicne pevace, svi-
race i si.); - toplamak skupljati prilog
(posle predstave) O - top-
lamak izvuci korist (o nekom drugom, a
ne o onom ko je sazluzio)
parsel komad zemljista, parcela
parsellernek ak. parcelisati, deliti zeml-
ju na parcele
parselleornek pass. od parsellemek;
isparcelisan
pergament
partal p star, pohaban, otrcan, izlizan
(o odelu i si.)
partenogenez biol. partenogeneza
parter 1. parter (u bioskopu, pozoristu)
2. cvetna leja, gredica
parti 1. grupa, deo, partija; bir - mal
partija robe 2. prijem, partija, zabava; ay
- si cajanka 3. partija, igra; satran -
partija saha 4. muz. partija, deonica 5. po/.
partija, stranka; - ye almak primili u par-
tiju; - yesi clan partije 6. dobitak,
7. fig. celepir, plen, jevtino dobijena stvar
8. partija (za udaju, zenidbu); iyi bir - vur-
mak dobro se ozeniti (udati) 9. niska
cena, bagatela; - yi vurmak kupili po ba-
gatelnoj ceni, kupili u bescenje
partici partijac, clan partije
particilik partijski zivot; stranacki, par-
tijski duh
partikl cestica
partiklarizm po/. partikularizam
partili 1. partijac 2. partner (u igri) ll
partijski, stranacki; ok - sistem vi-
sestranacki sistem; iki - dvopartijski,
dvostranacki
partisip gram. particip; ct. orta
partisyan muz. partitura
partizan 1. pristalica; privrZenik (par-
tije) 2. partizan, pripadnik pokreta otpora,
borac u narodno oslobodilackom ratu
1. privrzenost, predanost
(partiji, pojedincu) 2. partizanstvo, par-
tizanluk
partner, ortak poslovni prijatelj; suv-
lasnik

partner partner (u filmu, pozoristu,
kartama, plesu)
parya 1. parija, obespravljenik 2. prost
narod, puk; ljudi sa dna; cf. ayak
pas 1 1. rdja; - amak 1) uklanjati rdju
2) nar. piti; - rdjati; - tutmak 1)
zardjati 2) ulezati se, dugo lezati; - tut-
maz otporan na rdju, nerdjajuci 2. tanak
sloj, naslaga; patina; dil - naslaga na je-
ziku; - kamenac (zubni)
pas2 pas, dodavanje lopte (u fud-
balu); - almak dobiti pas; 1-a/ - aktarmak
doturiti, dobaciti (loptu); proigrati ll dalje!
paso! (u kartama) - vermek 1) prepustiti
drugom (u kartama) 2) arg. "nabacivati
se", udvarati se (zeni, devojci); okuraziti
se pogledom ili drzanjem zene (o mus-
karcu) O - almak arg. uhvatiti zavodljiv
pogled; - gemek arg. odustati
pasaj 1. pasaz, prolaz 2. /it. muz.
pas az
pasak prljavstina, nei':istoca
aljkavac, prljavac
aljkavost, prljavost
pasaparola voj. usmena zapovest je-
dinici (koja se prenosi od usta do usta); -
etmek prenositi zapovest (od usta do
usta)
pasaport pasos, putna isprava; dip-
lomatik - diplomatski pasos; hizmet - u
sluzbeni pasos o - unu almak biti ot-
pusten (s posla); /-al - unu eline vermek
arg. dati "vizu", isterali (s posla i si.)
pasavan propusnica za malogranicni
prelaz (umesto pasosa)
pasif fin. pasiva ll pasivan, neaktivan;
- bilano pasivan bilans; - diren (ili mu-
kavemet) pasivan otpor; - savunma pa-
sivna odbrana
pasivizacija
ak. pasivizirati
779
pasiflik
pasiflik pasivnost
paskal komican; zabavan (covek)
komicnost
paskalya re/. Uskrs; - (ili -
uskrsnji kolac; - uskrsnje
jaje; - gibi pej. kao uskrsnje
jaje (kaze se za preterano nasminkanu
zenu)
paslanmak 1. rdjati; makas
makaze su zardjale 2. fig. ubudjati se, olu-
peti (od nerada, izlezavanja)
caus. od paslanmak
paslanmaz nerdjajuCi
1. sp. izmenjati pas; do-
davati loptu (jedan drugom) 2. arg. ki-
bicovati se, izmenjivati poglede; pog-
ledima se sporazumeti
1. zardjao 2. patiniran; s nas-
lagom, sa skramom
paso 1 propusnica ll uzv. daljel odus-
tajem! benden yana - bez mene!
paspal 1 1. krupno brasno, okrupa 2.
arg. droga loseg kvaliteta ll zapusten,
prljav
paspas otirac (za noge); !-af - olmak
ponizavati se, biti kome otirac
bez rdje; nerdjajuci
pasta 1 1. kolac, poslastica; - yapmak
spremati kolace 2. pasta, krema; -
zubna pasta
pasta2 pregib, kamer, volan (haljine)
poslasticar
pastahane poslasticarnica
pastal 1. svezanj. smotuljak duvana 2.
v. pastav
pastah plisiran; - elbise plisirana hal-
iina
pastane v. pastahane
pastav bala, denjak (vunenog stofa,
coje);- la prodaja na veliko
780
pastel 1. pastel, pisaljka u boji 2. pas
telna slika ll pastelni; - renkler pastelne
boje, suve boje
pastrma, suvo ovcije meso
(sa zacinom) - prem-
latiti, isprebijati; - miholjsko leto, lepo
vreme potkraj jeseni
izradjivac pastrme; pro-
davac pastrme
meso za pastrmu
pastil farm. pastila, tabieta
pastoral (-li) /it. muz. pastorala, pas-
tirska pesma
pastrizasyon pasterizacija
pastrize: - etmek pasterizovati
pastra vrsta kartaske igre
1. ist. pasa (visoka civilna i vojna
tilula u Osmanskom carstvu) 2. voj. arh.
general; mor. admiral - sku-
pocena stvar; - gibi ziveti u izo-
bilju; - ist. upravni ured (u vi-
lajetima); - olmak nar. osamutiti se od
pica; - - veoma lep
bot. ukrasna begonija (Be-
gonia feasti)
1. titula pase 2. ist. pasaluk
(administrativna jedinica pod upravom
pase)
1. pasin sin 2. koji voli pozu,
po zer
v.
pat1 pljosnat, spljosten; ravan, gladak;
ct. -burun spljosten nos
pat2 1. bot.zvezdica (Aster) 2. zvezdast
bros (s dijamantom)
pat3 1. onom. odbijanja, udaranja,
prskanja predmeta; pljas! bup! tras!; -
diye iznenada, odjednom; - diye bir
nesto je iznenada palo; - diye gel-
mek banuti, hrupiti; - diye ieriye
on je banuo; - kt 1) onom. topota tap!
tap! 2. onom. uzastopnog udaranja pljos-
natim predmetom, rukom; pljas! sljis! - -
tap-tap! cup-cup! (o kaskanju, cupkanju)
pata neresena ugra; pata (u kartama);
- akmak arg. pozdraviti po vojnicki; -
pata karte
patak arg. batine, 6utek
pataklamak ak. 1. istu6i, izdevetati, iz-
lemati 2. (ovlas) pocistiti, pomesti
pataklanmak pass. od pataklamak
patalya mor. camac na.brodu
patates bat. krompir (Solanum tu-
berosum); - cips cips; - ezmesi pire od
krompira; - paprikas od krom-
pira; - presi V ..:. ezmesi; - tanesi krom-
pir, krtola (komad)
nepromisljen, neobazriv; ne-
taktican
nepromisljenost; ne-
takticnost
paten 1. klizaljke, slicuge 2. koturaljke,
rolsue
patent 1. patent; - brosu biro za pa-
tente 2. uverenje o drzavljanstvu 3. mor.
karantinska potvrda O - inin
almak uzeti pod svoje, (za) gospodariti
kime
patetik patetican
- ktr onom. tupog pada, udar-
ca, koraka; tap-tup! - ktr girdi usao je
uz topot; - - onom. jedva cujnog padanja,
tupog udarca, laganog koraka; olgun ar-
mutlar - - yere zrele kruske
su necujno opadale
topotati; odavati topot (no-
gama); kloparati, tandrkati
1. caus. od 2.
arg .. natucati (jezik)
1. lupnjava, tresak; buka, tutn-
java; topot 2. gungula, guzva; metez,
patlama k
nered; - izazivati nered; stvarati
pometnju; - etmek v. - yapmak; - kop-
mak nastati melez, stvoriti se pometnja; -
ya pabu nicega se ne pla-
siti - ya vermek izazvati melez (na
nekom mestu); - ya vermek galamiti, di-
zati buku; - yapmak stvarati nered; ga-
lamiti
bucan, suman; glasan, gro-
hotan
patik decje cipelice (od meke
koze)
patlka putanja, (kozja) staza
patinaj 1. klizanje; hodanje na ko-
turaljkama 2. klizenje (tockova au-
tomobila) 3. prazan hod, ler (automobila);
- (ili yeri) klizaliste; - yapmak 1)
klizati se 2) kliziti (o tockovima vozila) 3.
auto. ici praznim hodom
patis, patiska tek fini batisi
patlak 1 1. napukao; rascepljen;
probusen; pocepan 2. izbocen, ispupcen;
- gzler ispupcene oci ll naprslina, na-
puklina;. poderotina, pocepano mesto; -
vermek 1) prsnuti, pu6i; popucati, po-
cepati se, poderati se 2) fig. izbiti, buknuti
(6 ratu, bolesti i sL); pu6i (o glasu), procuti
se
patlama 1. prasak, tresak, eksplozija;
detanocija; yer - podzemna eks-
plozija 2. erupcija (vulkanska) 3. nagli
provcat, bum
patlamak 1. puci, prsnuti; lastik pat-
guma je pukla; su borusu
pukla je vodovodna cev 2. rasprsnuti se,
eksplodirati (o bombi, mini) 3. buknuti, iz-
biti, iznenada doci; ilkyaz puklo je
prolece; izbila je epidemija
4. fig. prasnuti, planuti, razbesneti se; f-
kesinden heto je da eks-
plodira od srdzbe; patlama! se! smiri
se! 5. dat. nar. stajati, kostati; bu, bana
bin liraya ovo me je kostalo hil-
jadu lira
781
patlanga
patlanga, 1. pucaljka
(decja igracka) 2. praskava bombica, za-
bica
patlatmak 1. ak. dici u vazduh, razneti
(eksplozivom) 2. ak. ispaliti, pucati (iz
oruzja) 3. ak. razljutiti, dovesti do besa 4.
samarati
1 . eksplozivan, rasprskavajuci
2. gram. eksplozivan, praskav; - nsz
eksplozivan suglasnik
eksplozija; prasak, tresak
bot. plavi patlidzan (Solanum
melongena); - punjeni patlidzan;
- patlidzan przen na ulju; -
leja, gredica patlidzana
patojen med. patogeni
patolog patolog
patoloji patologija
patolojik patoloski; Patolojik Anatemi
Enstits lnstitut za patolosku anatomiju
patriarkal patrijarhalan
patrik patrijarh
patrikhane patrijarsija
patran 1. gazda, poslodavac 2. model,
kalup; obrazac
patrona ist. mor. viceadmiral; - gemisi
viceadmiralski komandni brod
patronaj jur. pokroviteljstvo, zas-
titnistvo
pattadak, pattadan v. iznenada, ne-
ocekivano
nar. urlati, zavijati (o li-
sicama i sakalima)
pavurya zoo/. vrsta velikog raka (Can-
ser pagurus)
pavyon 1. paviljon; hala (sajma) 2.
nocni klub
pay 1. deo; udeo; /-dan/ - almak dobiti
deo; - ostaviti ivicu (marginu); -
782
nista ne dobiti; aslan la-
vovski deo; - yapmak deliti 2. jednak deo
3. prekor, grdnja; - almak dobiti
grdnju; /-al - vermek drsko odgovoriti
(starijem); - dobices ti svoje!
(pretnja) 4. mat. brojilac (razlomka) 5. teh.
tolerancija 6. sredstva, izvor; yedek - re-
zervni resursi (-dan) - birnek ra-
sudjivati; uporedjivati, sravnjivati; ken-
dinizden - biln, siz olur
musunuz? prosudite prema sebi, da li
biste se saglasili da je o vama rec?
payan p kraj, granica; -
yoktu njegovoj radosti nije bilo kraja
payanda p 1. potpora, podrska 2. arhit.
potporanj, potporni zid; potporni stub
(mosta); /-al - vurmak podupreti, po-
dupirati; fig. podrzavati - zmek
arg. kidnuti, uhvatiti maglu
beskonacan, beskrajan
payda mat. imenitelj; -
naci zajednicki imenitelj; ortak - za-
jednicki imenitelj
ucesnik, partner, akcionar
koji ima akcije; akcionarski
ucesce, sudelovanje, par-
ticipacija
paydos prekid rada, odmor, pauza; -
etmek prekinuti posao; odmarati se
yemek - su pauza za obed; paydos! os-
tavi! prekini! pauzal
paye p stepen, rang, cin, zvanje; - sini
almak dobiti cin (zvanje, rang); /-al - ver-
mek uvazavati, ceniti
payen v. pagan
payet sljokica, jasprica
payidar cvrst, snazan; postajan trajan;
- etmek uciniti trajnim; - olmak biti trajan;
fig. cuvati svoj polozaj
payitaht p prestonica, glavni grad; cf.

paylamak ak. grditi, koriti, karati
paylanmak pass. od paylamak
pass. od
ak. 1. delili medju sobom,
raspodeljivati 2. fig. deliti, ucestvovati u
cemu; saucestvovati (s kime);
- delili s kime bol, saucestvovati u bolu; /-
- delili cije misljenje
caus. od
payiatmak caus. od paylamak; seni
kimseye payiatmarn nikome ne doz-
voljavam da te grdi
paytak a 1 krivonog; - ge-
ganje (o hodu) ll sah. pesak, pion; cf. pi-
yade
payton fijaker, kocije
pazar p 1. nedelja; - gn 1) nedelja
2) u nedelju 2. ti'Znica, pijaca; trziste; ku-
povina; pazar; - a izneti na
prodaju, izloziti; - bozmak 1) pokvariti
paz9-r; raskinuti pogodbu 2) fig. kvariti
posao, podmetati kome nogu; - etmek pa-
zariti, kupovati, trgovati; - kesrnek po-
gadjati se, cenjkati se; - kurmak trgovati
na pijaci; - ola! srecan pazar! -
riblja pijaca; Ortak Pazar Zajednicko trzis-
te O - ist. camac za prevozenje
robe (na Bosforu); - gibi pre-
tovaren (o vozilu)
arh. nadzornik ti'Znice
pijacni prodavac
trg. trzisni strucnjak
pazarismak ak. zauzeti mesto na pi-
jaci; naci povoljno trziste
s ile trgovati; pogadjati
se, cenjkati se
1. trgovina; pogadjanje, cenj-
kanje; - etmek v. - uy-
durmak pogoditi se, sloziti se (u ceni); -
(ili yok) nema pogadjanja! cena
je fiksna! 2. sporazum, nagodba; - la
almak kupovati uz ponudu (po ugovoru)
pedagojik
- slobodna trgo-
vina
pazartesi (-yi) ponedeljak; - gn 1)
ponedeljak 2) u ponedeljak
pazar yeri trznica; trZiste {strana zeml-
ja); - - ne dnmek postali prenaseljen (o
mestu)
pazen tekst. pamueni flanel
bot. mangold, vrtna, blitva, pazija
(Bela vulgarisvar, var. cicla)
1. anat. biceps, rucna misica; fig.
snaga, mor; - gvenmek uzdati se u
svoju snagu; - ya kuvvet iz sve snage, iz
petnih zila; - kuvvetli 1) snazan, mi-
sicav 2. fig. mocan, uticajan
v. beze2
p 1. povez, zavoj {na ruci) 2.
amajlija na ruci
pazval obucarski kais {za pridrzavanje
obuce na kolenu)
pazvant p arh. nocni strazar, pas-
vandzija
pe: - zool. biserka, morska
kokos {Numida meleagris)
pee veo, pokrivalo za lice {turskih
zena u Osmanskom carstvu); - takmak
nositi veo
peeleme maskiranje; kamuflaza
peelemek ak. skrivati, maskirati; ka-
muflirati
peeli pod velom, sa pokrivalom
peenek pod velom, sa pokrivalom
peenek ist. pecenez, pripadnik
turskog plemena VII-Xl veka
peete ubrus, salveta
pedagog pedagog, vaspitac
pedagoji pedagogija
pedagojik pedagoski
783
!
pedal
pedal pedala
pedavra v. padavra
peder p arh. otac; vey - ocuh
pederane p ocinski
patrijarhalan; cf. ata erkil
patrijarhat; cf. ata erki
pediatrl pedijatrija
pedikr pedikir
pedoloji1 P.edologija, nauka o deci
pedoloji2 nauaka o poznavanju sas-
tava tla
pegmatit geol. pegmatit
pehlivan p 1. pelivan, rvac; fig. go-
rostas, div; - pelivanska
takmicenja
pelivansko nadmetanje; pe-
livanluk, pelivanska vestina
pehpeh p uzv. odobravanja bravo!
pehpehlemek ak. laskati; cf. poh-
pohlamak
pejmrde p 1. otrcan, pohaban, iz-
nosen 2. uveo, uvenuo 3. razbacan, rast-
rkan
pejoratif pezorativan, pogrdan ll
gram. pezorativ
pek (-ki) 1 1. veoma, vrlo, jako; -az vrlo
malo; - ok veoma mnogo; - ender ola-
rak veoma ratko; - - najvise maksimalno;
- - yz lira eder to staje najvise sto lira; -
sylemek glasno i etko govoriti; -
vrlo je sladak (o detetu) - tutmak cvrsto
drzati 2. brzo,zurno; - giden abuk yo-
rulur ko brzo ide, brzo se zamara ll 1.
tvrd, cvrst, krut; fig. zestok, surov; - y-
rekli nemilosrdan, surov 2. cvrst, stamen,
stabilan: - tvrdoglav, svojeglav; -
zilav, izdrZijiv, otporan; - gzl hra-
bar, neustrasiv; - yzl bestidan, drzak,
bezecan
784
pek ala odlican, izvrstan,. prekrasan ll
1 . vrlo dobro, u red u, slazem se, vazi 2.
dakle, e pa; -, madem bunu biliyordun
dakle, ti si to znao
peke cvrsto, jako solidno
pek doku bot. kolenhim
pekent (-di) geol. prirodna brana
peki (skr. od pek iyi) dobro! u redu!
vaz i!
pe 1 . ojacati, ocvrsnuti 2. fig. 3.
ojacati, ocvrsnuti se, postali cvrst tiskati
se, zbijati se; cf.
ak. pojaca(va)ti, in-
tenzivirati; utvrdjivati, ucvrsCivati
pojacan; - pojacan,
reduplikovan pridev, apsolutni superlativ
pekitme ucvrscivanje (po) jacanje; -
demiri
pekitmek ak. pojacati, ucvrstiti, utvrditi
pek iyi v. peki
v.
v.
peklik 1 . med. zatvor, odsustvo stolice;
- ekmek patili od zatvora, imati zatvar 2.
tvrdoca; cvrstina, otparnost; - ekmek
med. patili od zatvora
pekmez pekmez; - kaynatmak spre-
mati, kuvati pekmez; - kefi (ili
boja konjske dlake izmedju ridje i do-
rataste
pekmezli 1. s pekmezom 2. sladak i
socan; - zm socno grozdje
peksirnet (-di) peksimit, dvopek
pektoral grujinid pekteraini
pelerne vrsta recnog camca
peleng p zool. panter
pelerin pelerina, ogrtac
pelesenk balsam
pelesenk bot. balsamova
izmirna (Commiphora opobalsa.mum)
pelikan zool. pelikan
pelikl kozica, opna
pelin, pelinotu bot. pelin (Artemisia ab-
sinthium); - ruhu 1) pelinova tinktura 2)
p.elirikovac, liker od pelina
pelit (-di) a zir; - bot. hrast-
siskar, cer (Quercus aegilops)
pelte 1. zele, marmalada 2. pihtijasta
masa; - gibi 1 . mlitav, mlohav; - ye dn-
mek omlitaviti 2. veoma umaran
peltek susketav, vrskav ll arh. drhtavo
pelteklenmek, 1. sus-
ketati, vrskati 2. fig. otezati se, oslozniti se
pelteklik 1 . susketavost, vrskavost
peltelenmek, 1. ze-
latinisati se, pretvoriti se u zele 2. pre-
moriti se, iznuriti se
pelr pelir, tanak papir (za kucanje)
plis, vuneni sornot
pembe ruzicast, pembe; - grmek fig.
gledati ruzicasto, biti optimista; -
bot. muski bozur (Paeonia corallina)
postali ruzicast; po-
rumeneti
caus. od pem-
zarumeneti se
pembelik ruzicasta boja; rumenilo (lica)
pembemsi bledo ruzicast, razikast
pembezar tekst. fini muslin; od finog
mus!ina.
sp. kazneni udarac; je-
danaesterac (u fudbalu); - pro-
masiti jedanaesterac; - gole evirmek
realizovati, iskaristili penal, postici gol
pencere p prozor; - potprozorski
zid (izmedju prozora i poda); - perdesi
prozorska zavesa
pepelemek
pencd p pet i dva (polozaj kocki u
igri tavle)
pencse p pet i tri (polozaj kocki u
tav li)
pencyek p pet i jedan (polozaj kocki u
tav li)
pene p 1 . kandza, pandza, sapa; fig.
sapa, ruka; /-al - atmak 1) rastrgnuti
kandzama 2) fig. staviti sapu; - ye ge-
irmek oteti, silom oduzeti, uzurpirati; - -
ye gelmek tuci se do smrti 2. potplata,
pendzeta (obuce); - vurmak udariti pend-
zeta, pendzetirati 3. velika pega (na licu)
4. fig. sila, snaga, moc; kanunun - si zila
zakona
panelemek ak. 1. razdirati, cepati,
grepsti (kandzama, noktima) 2. pend-
zetirati (obucu)
s ile 1. gusati se, po-
cerupati se 2. fig. boriti se, mnogo se tru-
diti
peneli. 1 . s kandzama 2. fig. n asiinieki
3. fig. svadljiv; svirep, zestok; grabljiv 4.
pendzetiran (o obuci)
peneplen geog. peneplen, poluravnica
(nastala pod uticajem erozije)
penguen zool. pingvin (Aptenodytes
patagonica)
peni vpens1
panisilin penicilin
pens 1 peni (stoti deo engleske funte)
pims2 pense 1. pinceta 2. hirurska
3. klanfa, zatega, pritezac 4. nabor,
plise (krojacki)
pentafil bot. petoprstica (Potentilla rep-
tans)
pentatlan sp. petobej
penye tekst. kamgarn
pepe mucav jezik
p'epelemek mucati
785
! ', 1

''
i
pepelik
pepelik mucavost; mucanje
pepeme v. pepe
pepsin biol. pepsin
perakende p 1. trg. maloprodajni; -
fiyat maloprodajna cena; - - pro-
daja na malo 2. arh. razbacan, rasejan,
rasturen; - etmek razbacili, rasturiti; de-
zorganizovati (vojsku)
perakendeci trgovac na malo
perakendecilik trgovina na malo
perem p 1 . percin, cuperak, cuba;
lokna, uvojak 2. griva (konjska); 3. siska
peremli s pramenom, s cuperkom
perin zakovica, zakivak; - glava
zakivka; - ekici cekic za zakivanje; -
makinesi masina za zakivanje
periniemek ak. 1. zakivati 2. fig. ucvr-
stiti, pojacati, konsolidovati 3. arg. "za-
kucati"
perinten rnek pass. od periniemek
ucvrsliti se, ojacali; fig.
(o) celiciti se
perinli 1. zakovan 2. ucvrscen, spojen
3. cvrst; salidan
perdah p 1. politura; glanc, glazura 2.
izbrijavanje, podbirijavanje; - etmek 1)
perdasiti, polirati; glacati, glancati 2) izb-
rijavati; f-al - vurmak polirati, glancati
1. glacac, glacilac 2. arg. hva-
lisavac, razmetljivac; galamdzija
perdahlamak ak. 1. polirati, glacati,
perdasili 2. ruziti, psovati 3. varati, ob-
manjivati (ubedjivanjem)
perdahianmak pass. od perdahlamak
perdahil isperdasen, izglacan, poliran;
pocakljen, glaziran; glatko izbrijan
bez sjaja, bez glanca, mat
perde p 1. zavesa, zastor; zaluzina, ro-
letna; - fig. tajno, skriveno, za-
786
kulisano; - ekmek 1) spustiti zavesu 2)
fig. precutati, sakriti; - iyi kapatmak poz.
spustiti zavese; Demir - po/. ist. gvozdena
zavesa 2. pregrada, pregradni zid 3. anat.
pregrada; burun - si nosna pregrada 4.
fig. veo, plast; /-dan/ - yi ski-
nuti veo, razotkriti, razobliciti; -
si pod plastom neutralnosti 5.
muz. visina tona, boja glasa; - yi
pogresno svirati (pevati); yk-
sek - den obracati se s visine,
razgovarati s omalovazavanjem 6. muz.
preckica, dirl<a (instrumenta) 7. poz. cin; -
medjucin; pauza, predah 8. fig. cin,
akl 9. ekran; platno (bioskopa) 10. med.
katarakta; cf. aksu 11. fig. (zenska) ced-
nost, nevinost 12. voj. zavesa, rastavni
zid; - si vatrena zavesa; duman - si
dimna zavesa O - - postepeno, polako; -
si (ili bestidan, bezocan
perdeci 1. poz. radnik koji dize zavese
2. prodavac zavesa 3. v. perdedar
perdedar p ist. vratar (u rezidenciji sul-
lana, vezira)
perdelerne 1 . gl. im. od perdelemek 2.
zaklon, zastor 3. mor. sluzba zastite, kon-
vaj
perdelemek ak. 1. zaklanjati, zastirati,
prekrivati zavesom 2. fig. skrivati, tajiti,
prekriti velom tajni
perdelenme 1. gl. im. od perdelenrnek
2. gram. intonacija
perdelenrnek 1. pass. od perdelemek
2. oboleti od mrene
perdeli 1. prekriven zavesom, zastrt 2.
prikriven, zasticen 3. pod velom, zab-
radjena (o zeni) 4. cestita, cedna, smerna
( o zeni, devojci) 5. u ... ci na; - trajedi
tragedija u tri cina
perdelik 1. materijal za zavese 2. u ...
cina; bir - piyes jednocinka 3. klavijatura;
cf. klavye
perdesiz 1. bez zavese, nezastrt 2. ne-
zaklonjen, nezasticen 3. fig. bestidna, bes-
ramna (o zeni)
perdesizlik bestidnost; cf.
perende p premetanje, salto; - atmak
praYili salto, premetati se o - atamamak
1) ne moci izaci nakraj, ne moci se me rili s
kime 2) ne moci obmanuti; - den atlamak
izbeci zamku (opasnost); - den atmak na-
sankati, nasamariti koga
perese 1 . Yisak; - ye almak 1 ) izmeriti
Yiskom 2) fig. razmisliti, promisliti 2. fig.
razmisliti, promisliti 2. fig. stanje, stepen,
stadijum, tacka; cf. kerte; - ye gelmek
doci u situaciju O - sine getirmek naci po-
Yoljan trenutak
p obozaYanje, kul!; /-al -
etmek obo:ZaYati, gajiti kult
performans 1. izvodjenje; predstaYa
(sportska) 2. ucinak, rad (masine)
pergel p sestar; - krak sestara;
- pribor za tehnicko crtanje o - leri
dugonog, krakat; - leri amak pustiti
korak. praYiti Yelike korake
pergellernek ak. 1. meriti sestararn 2.
planirati, krojiti plan
perhiz p 1. dijeta; - etmek (ili yapmak)
drzati dijetu 2. apstinencija, uzdrzayanje;
cinsel - seksualna apstinencija 3. post
(kod hriscana); - i bozmak 1) prekinuti
post 2) narusiti dijetu; byk - Yeliki post
perhizkar v. perhizci
peri p Yila, carobnica; duh; - lere
opcinjen, zacaran; - ler zemlja cu-
desa; - bajka, gatka 2. fig. Yila,
lepa, priYiacna zena; - gibi yeoma lepa o
- med. padaYica, epilepsija; - si
ne Yoleti, ne simpatisati
peri geol. kameni stub (u obliku
pirarn ide)
pericik 1. jezicak (braYe), reza,
zasun 2. v. peri
peridot min. hrizolit, "zlatni kamen"
perikart (-di) anat. perikard
pe ro n
perili 1. mit. nastanjen Yilama ili du-
hoYima; - ev kuca utYara 2. zacaran,
omadjijan, opcinjen 3. zlokoban, zloslutan
peri geol. pecurkasta stena (u
obliku stola)
peri pirarnidi geol. zemljani stub, zeml-
jana piramida
periskop mor. periskop
peristil peristil, galerija sa stuboYima
p 1. rasut, rasejan, razbacan,
rastrkan; cf. 2. zapusten, za-
parlozen 3. razoren, razrusen, opusteo 4.
jadan, utucen, potisten, skrusen; - etmek
1) rasuti, rasejati, razbaciti; rascupati, raz-
barusiti (kosu) 2) razoriti, opustositi, up-
ropastiti 3) ozalostiti, sneYeseliti, rastuziti
1. rasejanost, razbacanost,
rastrkanost; rascupanost, razbarusenost
2. zaparlozenost 3. raz-
rusenost, opustosenost 4. utucenost, po-
tistenost, skrusenost
periton anat. trbusna maramica
med. peritonitis, zapalenje
trbusne maramice; - e tutulmak oboleti
od peritonitisa
periyodik 1 periodican; - sistem hem.
periodni sistem elemenata ll periodika
periyot (-du) period
perki zool. recni grgec (Perca fluYialitis)
perlit sitan kamen Yulkanskog porekla;
Yrsta teldspata
perlon teks!. perlan
perma, permanant trajna ondulacija
permee mor. tanak konopac, u:Ze
permi 1. dozvola, oYiascenje (za uyoz i
izYoz) 2. zel. sezonska karta
permiyen geo/. permski period
peroksit (-di) hem. peroksid, hiperoksid
peron peron; - bileti peronska karta
787
1
1, ',
peronospora
peronospora
koskopska gljiva)

persenk (-!:ji) p /ing. rec-parazit
(mi-
personel personal, licni sastav (ins-
titucije); uucu - letacka posada, pasada
avi na
perspektif 1 perspektiva (u raznim zna-
cenjima) - i perspektiva razvoja
ll perspektivan
p cetvrtak; - sta-
rudarska pijaca, pijaca za polovnu robu O
- nin bellidir od
loseg pocetka neizbezan je los kraj
pertavsiz uvelicavajuce staklo; cf. b-
yte
peruk, peruka perika; - kullanmak no-
siti periku
perukar arh. berberin, brijac
perva p strah, bojazan; - s1 olmamak
ne bojati se; ne ustrucavati se
pervane p 1. nocni leptir, nocnjak 2.
propeler, elisa, vijak; tocak s lopatama, lo-
patar, zamajac (parobroda); - erevesi
okvir propelera; - mihveri osovina pro-
pelera O (birine) - olmak stalno ici za kim,
vrteti se.oko koga; nametali se
pervane v. ay (mala)
pervaneli sa propelerom; - trbin pro-
peler-turbina
pervanesiz bez propelera
smeo, hrabar, neustrasiv
1. odvazno, smelo, h"rabro,
bez ustrucavanja
1. hrabrost, odvaznost,
smelost
pervaz p 1. okvir, ram 2. pervaz, opsiv,
bordura, venac 3. arhit. sims, karniza 4.
oplata, opsivka; obod
pes 1 p. nizak, tih (o glasu); - per-
deden poluglasno, tiho raz-
govarati
788
pes2 /-a/ - dedirtmek pobediti, sav-
ladati, nadbiti; - demek povuci se, us-
tuknuti; predati se, poloziti oruzje;_- etmek
odustati, dici ruke; prihvatiti poraz
pesek zubna prljavstina, rdja
peseta pezeta (spanska novcana je-
dinica)
pesimist pesimista; cf. ktmser
pesimizm pesimizam; ktmserlik
postali dubok, sniziti se (o
glasu)
peso pezo ( nevcana jedinica u nekoliko
dr2ava juzne Amerike)
pespaye p podao, nitkovski; prostacki,
nizak
pespayelik podlost, niskost; prestakluk
pesbembe jarko ruzicast
pest v. pes1
pestenkerani bezvredan, besmislen;
beznacajan - sylemek govoriti
gluposti, drobiti, torokati
pestil pastila, vocni zele o - ini
karmak 1) smrviti, smozditi, isprebijati 2)
. premoriti, iscrpiti; - i premoriti se,
ostati bez snage; - gibi posustao, iz-
nemogao {od umora); - gibi olmak (ili - e
dnmek) biti iscrpljen, ne moci se pomaci
(od umora)
1 pes, kraj, skut (adece)
1 zadnji deo, prostor iza (cega);
poi:adina ll u funkciji sastavljenih post-
pozicija; - ine, - inde, - inden iza,
pozadi, za; - ini nep-
rekidno slediti, ne ostavljati na miru, pro-
goniti (koga); - inde (ili
gezmek) 1) trcati za kime, vijati koga 2)
baktali se s cime - ine ici za
kim, slediti koga, iCi kome za petama;
- inde gitmek pratiti, slediti koga; -
i nden gitmek 1) slediti koga 2) prihvatati,
usvajaticije misljenje; - inde
trcati, juriti za cime; - - e (ili - i, - ine)
jedan za drugim; - i iza, za kime,
(cime); potom, kasnije; - ine ta-
prilepiti se, zalepiti se za koga, ne
odvajatise od koga; /-in/- ine takmak vo-
diti sa sobom, vuci koga sa sobom
p 1 unapred; ranije, pre; - cevap
spreman odgovor, odgovor koji se daje
pre pitanja; - hkm predrasuda, pre-
dubedjenje; ben sana - syledim ja sam
te upozorio; - veriliyor plate se
daju unapred; istiyor.on
trazi kiriju za !ri meseca unapred ll gotov,
koji se unapred placa (o novcu); - almak
kupovati za gotov novac; - para gotov
novac; - fig. racun bez krcmara;
- tediye placanje unapred
p-a placanje unapred; akon-
tacija
prodavac (kupac) za gotov
novac
p-a 1. unapred, pre; pra-
vovremeno 2. pla6anje avansom; za gotov
nova c
p peskes, dar, poklon; /-al -
ekmek poklanjati, darivati; traciti, raz-
bacivati; - esbin poklonu
se ne gledaju zubi; ben kimseye - e-
kecek yok! ja nemarn imovinu za
poklanjanje
p 1. peskir; ct. havlu 2. ubrus;
sa lv eta
prodavac peskira
opsiven; prosiren (o odeci)
sladoled od seftalije sa kre-
mom
p 1. muz. preludij, predigra (u
turskoj muzici) 2. voj. kartec; srapnel 3.
sp. pokreti koji prethode zahvatu (u pe-
livanskom rvanju)
p arh. tezga u radnji; mali pi-
saci sto 2. pul!, daska za brojanje (kod
menjaea novca)
peygamber
p 1. pestemalj, ubrus (za bri-
sanje posle kupanja) 2. pregaca (radna); -
postali majstor nekog zanata
(ca) pastu (zvanicni jezik Av-
ganistana)
petek 1. sace (meda); - gz ce-
(u sacu) 2. kolu!, kotur (sira, kac-
kavalja) 3. anat. alveola 4. arhit. deo mi-
nareta (izmedju serefe i nadstresnice
konusnog krova) 5. dijal. sirok glineni cup
6. nar. kosnica
petek gz zaaf. mrezasto oko (u in-
sekata)
petrografi petrografija
petrol (-l) 1. petrolej; kerozin 2. nafta;
- borusu naftovod; - gemisi !anker; - ra-
finerisi rafinerija nafte; - naftna
kompanija
petunya bat. petunija (Petunia)
pey p 1. kapara; kaucija, depozit; - ak-
esi kapara; - almak uzeti kaparu 2. po-
nuda (na licitaciji); - srmek (ili vurmak)
ponuditi cenu (na drazbi)
peyda p otvoren, javan; vidljiv, oce-
vidan; - etmek 1) poprimiti, dobiti
(kakav karakter) 2. otkriti, pokazati, iznetl
na videlo; - olmak izaci na videlo (raz)
otkriti se
peydahlamak ak. poprimiti; dobiti; bu
ocuk fena bir
ovo dete je steklo ruznu naviku; $elma
ikizler Selma je dobila dvojke (bli-
zance)
peydahianmak izaci, pojaviti se
peyderpey p jadrio za drugim; stalno,
nepresfano; malo pomalo, lagano, polako
peygamber p 1. prorok 2. u sastavu
bat i zaaf. naziva; - dikeni bat. blazeni
ckalj (Cnicus benedictus); - devesi zaaf.
bogomoljka (Mantis religiosa) - dikeni
bat. bodalj, stricak - zool. vrtirepka
bela (Motacilla alba) O - kz arg. !ik-
van, bukvan, glupan
789
1'
peygamber
peygamber 'bot. gvajak-drvo,
sveto drvo (Guajacum)
peygamber bot. razlicak (Cen-
taurea cyanus)
peygamberlik 1. prorocanstvo; pro-
rocanska misija; - etmek proricati, proreci
peyk p 1. astr. satelit, trabant; ct. uydu;
suni - vestecki satelil 2. po!. trabant, sa-
telitska di'Zava
peyke drvena klupa (u starim ka"
fanama); skamija; - kurusu onaj koji pres-
pava na klupi (u kafanama)
peyklik po/. trabantstvo
peylemek ak. 1 . dajuci novac unapred
izdvojiti nesto za sebe
peylenmek pass. od peylemek
peynir p sir; - siriste; beyaz -
ovcji sir; taze - mlad sir
peynirci sirar; prodavac sira
peynircilik sirarstvo
peynir poslednji zub (starog eo-
veka)
peynirhane p sirnicai
usiriti se (o mleku)
peynirli sa sirom; - sandvi sendvic
sa sirom
peynlr vrsta orijentalne pos-
lastice (koja se lako topi u ustima)
"
peynlr poslastica od neslanog
sira i bogatog brasna
peyrev p arh. sledbenik, privi'Zenik; /-al
- olmak slediti koga, biti kome 'privrzen
peyzaj peisaz
pezevenk (-!)i) p podvodac, pezevenk
pezeveilklik podvodjenje; - etmek
podvoditi, baviti se podvodjenjem
ugrusak, grusevina; kan - ug-
rusak krvi
790
zgrusati se,
ugrusati se; stegnuti se, zgusnuti se
ak. sgru-
savati zgusnuti
- 1. starudija, starez, dronjci
2. prnje, ono malo stvari; - - top-
lamak pokupiti prnje (pred odlazak)
izvor, kljuc; - izvor ct
memba
onom. prhutanja, lepti;anja; prr! - -
etmek prhnuti, zaleprsati (o ptici); ...
diye utu ptica je prhnula
pirasa bot. prasa, praziluk (AIIium por-
rum); - dugih, gustih i zutih brkova
(o coveku)
drzak, rucka (sablje, noza i
si.)
- - 1. sjajno, jarko, blistavo; tre-
peravo, svetlucavo; - - parlamak blestati,
jarko svetleti - - yanmak fig. sijati, blistati
2. veoma cisto, cisto kao sunce; her taraf
- - svuda je blistavo cisto 3. sasvim novo,
novo novcato 4. besprekorno, bez mane
aparat za svetlosne sig-
nale, heliostat
signalizator svetlosti
sljati, svetleti; svetlucati,
treperili
sjaj, blesak; svetlucanje, tre-
perenje
1. blestav, sjajan; svetlucav 2.
fig. ukrasen
,.,
vabac, (lovacki)
1. prhnuti zaleprsati (o ptici)
2. fig. odleteti, otrcati (o coveku)
zvrk, cigra
prhati, pokusavati uzleteti (o
mladuncadi ptica)
1 brilijant ll brilijantski, sa bri-
lijantom; - yzk prsten sa brilijantom; -
gibi sa mnogo kvaliteta, vredan, dragocen
bot. cesvina, prnar (Quercus
ilex)
mesto obraslo cesvinom
min. serpenUn
onom prhuta ptica; pr, pr!
1. ist. crveni kaftan (pripadnika
strazarske sluzbe u Osmanskom carstvu)
2. arg. zenskaros, suknjaros 3. vrsta vi-
zantijskog zlatnika
l 1. dronjci, prnje, rite 2. debeli
vuneni stof 3. rvacke pantalone (pelivana)
iznosen, pohaban, izlizan
starez, rite, tipe; sitan imetak,
prnje; - toplamak pokupiti svoje prnje,
otici
V. -
1. izbocen, ispupcen 2.
lako odvojiv od kozurice (o vocu)
ispadati, iskakati, izletali (iz

bojazljiv, snebivljiv; malodusan;
nespretan
biti bojazljiv, postali
nespretan
bojazan, snebivljivost; nesp-
retnost
v. pusmak
ak. uspavljivati bebu ljul-
jajuci je lagano u narucju
pit onom. kapijanja ili pada lakog pred-
meta, pat! - atmak lupati, udarati od
ha ili uzbudjenja (o srcu); - - yrmek
hodati uz lak topot
- - brzo i lako (o hodanju)
1. lako hodati, kretati se
susteci 2. suskati, sustali (o papiru, liscu)
3. krckati, pucketati
- gibi nacickan (o plodu
drveta); armutlar - gibi kruske su na-
cickane
pil
- - iznosen, otrcan, pohaban
(o odeci)
pi 1 1 1. vanbracno dete; nahoce, ko-
pile; - kurusu deran, obesenjak 2. ko-
renov izdanak, mladica iz korena ll pok-
varen, ostecen; O - etmek pokvariti,
ostetiti; upropastiti (posao i si.); - olmak
nastradati, propasti
pi2 1. teh. korak, hod (zavrtnja, zup-
canika) 2. mor. naginjanje, gibanje (broda)
izopaciti se, izvrgnuti se, iz-
roditi se, degenerisati se
pide lepinja; - gibi pljosnat
pideci prodavac lepinja
pideli s lepinjom; - kebap cevap s le-
pinjom
pigment biol. pigment
pijama pidzama
pik1 v. maa
pik2 (-gi) mor. gornje sosno jedro
pik3 liveno gvozdje
pikaj regulisanje kompjutera
pikap 1. gramofon 2. kamionet
s gramofonom; - radyo radio s
gramofonom
pike 1 tekst. pike; od pikea
pike2 av. pikiranje, obrusavanje; -
bombarder za ob-
rusavanje; - yapmak pikirati obrusavati
se; - ile taarruz napad s obrusavanjem; -
obrusavajuci let
piket piket (kartaska igra)
plknik piknik
pikrik: - asit hem. pikrinska kiselina,
trinitrofenol
pil e/. baterija; - i bitmek arg. cabrirati,
onemoeati; el feneri - i baterja za dzepnu
lampu; kuru - suva baterija
791
pilaki
pilaki 1. kul. pilaki (hladno jelo od ribe
ili pasulja prieno sa belim i crnim lukom,
mrkvom i limunom); arg. glupak
pilav p pilav o - dan dnenin
to cu svakako uciniti! u tome me
nista nece omesti
pili (-ci) 1. pile; - izlegati pi-
lice; - pilece pecenje 2. arg.
"pile" mlada, ljupka devojka
pilll na baterije; koji radi na baterlje
pilot 1 . pilot, avijaticar, letac; otomatik
- aulomatski pilot (uredjaj); sivil - pilot ci-
vilnog vazduhoplovstva 2. mor. loc, bro-
dovodja, pilot
pilotaj pilotaza
pilotluk pilotiranje; vodjenje brodova;
pilotski posao
pim 1. klin, civija 2. osovina, vreteno 3.
voj. udarna igla (puske)
pimpirik veoma star i onemocao
pimpis veoma prljav, strokav
pineklemek dremati, kunjati; fig. sedeti
bez posla, "plandovati"
pinel mor. vetrokaz
pines zool. vrsta dagnje (Pinna nobilis)
pingpong sp. stoni tenis; ct. masa te-
nisi
pinhan p arh. tajni, skriven
pinpon arg. senilac, metuzalem
pinti veoma skrt, cicijaski
postali cicija; cicijasiti
pintilik tvrdicluk, sicijastvo
pipet hem. pipeta
pipi pisa (u decjem jeziku)
pipo lula; - imek pusiti lulu; - ttn
(duvan) lulas
pir p 1 1. osnivac verske sekte ll arh.
star, vremesan ll valjano, kao sto treba; o
792
seyrek ama - on radi retko, ali
valjano O - nar. besplatno, za tepe
oci; - ol! iron. brava! - yoluna gitmek
nepromisljeno stradati
piramidal (-li) piramidalan
piramit (-di) 1. piramida; ct. ehram; 2.
geom. sp. piramida O - kavak bot.'jablan
(Populus pyramidalis)
pire zool. buva (Pulex irritans); -
prah (sprej) protiv buva O - yi deve yap-
mak preuvelicavati, od buve praviti slona;
- gibi brz, okretan; - yi gznden vur-
mak precizno gadjati; - ye yorgan
yakmak naneti sebi veliku stetu naljutivsi
se zbog sitnice; - nallama k fig. 1)
"buvu potkovati", precizno raditi 2) uzalud
se truditi
pirekapan bat. buacak (Piantago psylli-
um)
pirelendirmek ak. fig. podozrevati,
sumnjiciti, razdraziti, nervirati
pirelenrnek 1. imati buve, biti pun buva
2. trebiti, biskati buve 3. postali sumnjicav;
uznemiriti se, obespokojiti se
pireli 1. buvljiv, pun buva 2. fig. po-
dozriv, sumnjicav; - bir adam podozriv
covek
j>ire otu bat. buhac, daimalinski buhac
(Tanacetum cocecineum)
piritani p star (o osobi)
pirina uljana pogaca; maslinov hleb
(kormivo)
pirin 1 (-ci) p mesing, tuc ll me-
singan, od mesinga; - boru mesingana
c ev
pirin2 (-ci) p bat. pirinac, oriz (Oryza
sativa); - tanesi zrno pirinca O - i su
(ili gtrememek) neznati
za salu, brzo se vredjati; - in
lamak (ili - i raditi te-
goban posao; (Dimyata -:- e giderken, ev-
deki bulgurdan olmak) jureci za vecom
zaradom, izgubiti i ono sto se ima; ko trazi
vece, izgubi iz vrece
pirit geo/. pirit
plrogravr pirogravura
piroksen min. pireksen
pirosfer geol. barisfera
piruhi pirog (testo sa sirom per-
sunom) (kod Rusa)
pirupak p potpuno cist, cist kao suza
piryol vrsta velikog dzepnog sata
pirzola kul. kotlet; snicla, odrezak
pogodan za kotlet (o mesu)
pis 1. necist, prljav; uprljan, zagadjen
2. pogan, gadan; odvratan, oduran; -
durum gadna situacija; - hava ogavno
vreme; - koku zadah, smrad 3. skaredan,
nepristojan, opsen;. - govoriti
nepristojno; - i - ine uzalud; - szler ska-
rednosti, napristojne reci 4. neprijatan,
gnusan; 5. ruzan, nesimpatican 6. zao,
opak 7. tezak, slozen, komplikovan; - -
gnusno odvratno; - - glrnek rugati se
kome, sprdati se s kime; - - odv-
ratno se ceriti o - su splacina; - tutmak
prljati se, zagadjivati se
pis retki i bezoblicni brkovi
pis prozdrljivac, zderonja
pis prozdrljivost, halapljivost,
alavost
pisi maca, mackica (u decjem jeziku)
pisi zool. iverak, list (riba) (Pe-
luronectes platessa)
pisi pisi 1. v. pisi 2. uzv. mac!
pisi pisi otu bot. popina prase (Hor-
deum murinum)
pisik nar. macka
piskopos episkop, biskup
piskoposhane v. piskoposluk (3)

piskoposluk 1. episkopija, biskupija 2.
episkopat, biskupstvo 3. sediste, re-
zidencija biskupa
pislemek dat. (is) poganiti, zagaditi
(ob. o zivotinjama) zaprljati ocuk ya-
dete je upiskilo krevet
pislenmek 1 . pass. i refl. od pislemek
2. zaprljati se, zapackati se
pisletmek ak. uprljati, zaprljati; lig.
zabrljati, uprskati; pokvariti, upropastiti
(posao 1 si.)
pislik 1 . necistoca, prljavstina; smece,
otpaci; (bir yeri) - gtrmek biti vrlo
prljav; - {ili
akmak biti sav zaprljan 2. neopranost, ne-
urednost, zapustenost 3. lig. gadost, pod-
lost 4. izmet
pis su kanalizacijska voda
pist1 uzv. pis! sic! (za teranje macke)
pist2 1 . pista 2. sp. staza, krug; -
i trkacka staza; 3. podijum (za ples i si.)
piston 1 .. teh. klip (cilindra, smrka) 2.
muz. piston, zalistak {duvackih ins-
trumenata) 3. lig. podrska, zastita, pro-
tekcija; - u var on ima "ledja"
pistonlu 1. sa klipom, klipni; - tfek
perkusiona puska (koja se pali udarom
oroza) 2. privilegovan, proteziran, sticen
pisuar pisoar
p avangardist, prethodnik, ini-
cijator
lako svarljiv, koji se lako vari;
- bezelye grasak koji se lako vari
med. ojed
1. kuvanje 2. v. 3. teh.
pecenje (cigle, porselana i si.)
pekar
pass. od
kolicina za jedno ku-
vanje; bir - ay caj za jedno kuvanje;
- fasulye pasulj za tri kuvanja
793
k
ak. 1. kuvati; peci;
jelo; ekmek - peci hleb; yemek - kuvati
jelo 2. peci (opeku i si.) 3. fig. uciti, sav-
ladjivati; dersini iyice - dobro savlsdali
svoju lekciju 4. fig. (is) planirati, skovati
(zaveru i si.) 5. uciniti zrelim; bu olay onu
ovaj dogadjaj ga je ucinio zrelim
6. izazvali ojed O katarmak 1)
spremiti i servirati elo) 2) zavrsiti posao
caus. od
1. kuvan, svaren, ispecen; -
ekmek dobro pecen hleb 2. fig. zreo, saz-
reo 3. v. 4. iskusan, viean 5. prep-
reden, lukav, prevejan
1 . dobra pecenost (svdrtjivost)
2. zrelost, sazrelost 3. drskost, bezocnost
4. iskustvo 4. prepredenosl, lukavasi O - e
vurmak ne uzimati za zlo, ne primali k
srcu
pokajnicki; /-al - olmak kajati
se, pismaniti se
kul. vrsta alve
kajanje, pismanluk, zaljenje;
- akesi novac na oduslajanje od ugo-
vora; - ekmek kajati se, zaliti za
cime; - getirmek osecali kajanje, kajali
se; son - fayda vermez kasno kajanje ne
korisli
(-er) 1. kuvati se, varili se; peci
se (o cigli, porselanu, grncariji) 3. saz-
revati, sazreti (i fig.) 4. med. ojesti se, oje-
dali se 5. fig. przili se, peci se (na suncu)
6. sticati iskustvo; postali iskusan
1. kuvan, pecen, prZen 2. zreo,
sazreo; - armut gibi (birinin) eline
mek dobiti sta bez truda i muke; - 1)
kuvana <:orba 2) fig. zavrsen posao; -
su katmak pokvariti skoro zavr-
sen posao; - kelle gibi ceriti se
neumesno, bezrazlozno se kezili
vrsta kartaske igre
vrsta kartaske igre (u Turskoj)
794
arh. pistolj
piton zool. piton (Python)
j:>iti piti tromo lagano (o hodanju, ko-
raku)
pitoresk zivopisan, slikovit, pitoreskan
piyade p 1. pesak 2. voj. pesadija 3.
pesadinac; - pesadijski puk; -
pesadija; deniz - si mornaricka pesadija;
motrl - rnotorizovana pesadija 4. ah.
pion, peiiak ll pesseki
piyale p arh. pehar, caiia
piyango lutrija; - bileti srecka, loz; -
izvlacenje lutrije; - ekmek 1)
vuci loz 2) arh. polagati ispit; - su
dobiti na lutriji; /-al - vurmak 1) dobiti na
lutriji 2) arg. "upecati" lepu zenu
piyanist pijanist
piyano klavir, pijano; - partisyonu par-
titura za klavir
piyanocu 1. v. piyanist 2. iitimer klavira
piyasa 1. iietnja; iietaliiite; - etmek se-
tali se; - yeri setaliste, korzo 2. pijaca;
pazar, trziiite; - bilgisi marketing, ist-
r8Zivanje trZiiita; (o robi); /-al - ya
karmak izneli na trziiite; - ya 1)
pojaviti se na trzistu 2) izaci u setnju; -
ekonomisi trZisna ekonomija; - (ili
trZiiina cena O - ya 1) bili
izobilan 2) krenuli stranputicom, posrnuti
(o zeni); - izgubili ulicaj, uke-
bali
piyata 1 velik pljosnat tanjir il pljosnat
piyaz p 1 . seekan luk (kao zacin, do-
dalak) 2. (ili fasulye - salala od pasulja
crnog luka, maslinovog ulja i sirceta 3.
arg. ulagivanje, ulizivanje;- basmak
ulagivati se, laskati; - arg. la-
gati, farbati, mazati
ulizica; laskavac
piyazlamak ak. 1 . kul. mariniral i
(meso) 2. ulagivati se, laskati; o adam
seni ok onaj covek ti se
mnogo ulagivao
piyes komad, drama
piyon sah pion (i tig.)
pizolit kalcium karbonat
plaka pljacka, grabez
pljackas
plaj 1. plaza 2. voj. obala za desant
plak 1. gramofonska ploca; - a
almak snimiti na plocu; - dis-
koteka 2. fotografska ploca 3. v. plaka (1.)
plaka 1. registarska tablica (vozila) 2.
metaina plocica 3. plaketa 4. tablica sa
natpisom (ulice, kucnog broja)
proizvodjac tablica
proizvodnja gramofonskih
ploca
sa tabiicom
plaket plaketa
plan plan, nacrt, projekat; tig. plan, za-
misao, namera; - hayata geirmek
sprovesti plan u zivot, ostvariti plan; - kur-
mak 1) planirati, praviti planove 2) tig. sko-
vati plan, smisliti lukavstvo; - da tutmak
imati u pfanu, pridavati znacaj; arka - po-
zadina, zadnji plan (scene); art - po-
zadina, fon (slike); birinci - da u prvom
planu; ikinci - a doci u drugi
plan, izgubiti znacaj; n - prednji plan;
- plan grada
planete planseta
planet planeta; cf. gezegen
planataryum astr. planetarijum
plankton biol. plankton
planlama planiranje; aile - pla-
niranje porodice
planlamak ak. 1. skicirati, projektovati
2. planirati
planlanmak pass. od planlamak
platonik
1. planski; - planski
razvoj 2. sistematiean, metodiean; - eko-
nomi dirigovana ekonomija
planr jedrilica
planrc jedrilicar
planrclk jedrilicarstvo
bez plana, neosmisljen 11
povrsno, nesistematicno
plantasyon
planya veliko rende, rampov; - etmek
rendisati; - makinesi (ili masina
za hoblovanje
planyafamak rendisati
plase: - etmek 1) sp. plasirati (loptu) 2.
ek. plasirati, investirati kapital
plasenta anat. placenta, posteljica; ct.
ete ne
plasman ek. plasman, ulaganje (ka-
pitala); ct.
plaster med. plaster
plastik plastican; - ameliyat
plasticna operacija; - cam pleksiglas; ll
plastika, plasticna masa - sanatlar plas-
ticne umetnosti
plastron plastron, grudi (deo muske
kosulje)
' platelaj arhit. oplata, obloga (od de-
belih dasaka)
platerina zool. v.
platform 1. platforma, peron 2. ravan
krov 3. pot. platforma, program rada 4.
geog. morska obala, pribrezje
platin hem. platina; - sa kosa pla-
tinaste boje
plato 1. geog. visovaran, plato; ct.
yayla 2. scena; pozornica, bina
Platonculuk, platonizm latonizam, pla-
tonska filozofija
platonik platonski; - platonska lju-
bav
795
1
'i':
r
1

plazma
plazma biol. plazma; - bozulumu plaz-
moliza; - tedavisi plazmoterapija; kan -
krvna plazma
plebisit jur. plebiscit
pleistosen geol. pleistocen, ledeno
doba
plevra anat. pleura, plucna maramica
pleybek sin. plejbek
pli plise
plili plisiran; - etek plisirana suknja
pliyosen geol. pliocen
plralist soc pluralist
plralizm soc. pluralizam
pltokrasi plutokratija, vladavina bo-
gatih
plton astr. pluton
pltonyum hem. plutonijum
poca v. boca
podset 1 jelenska koza (obradjena) ll
od jelenske koze; antilopski; - eldiven ru-
kavica od jelenske koze; - iskarpin an-
tilopske cipele
podyum podijum
pot onom. lakog padanja; paf! puf!
poturdamak uzdisati od dosade, frkati
potur potur objasnjava stalni glas pat
pogaca, lisnat kolac

pohpoh pohvala, laskanje, komp-
limenat /-al - obasipati
laskanjem; - tan voleti las-
kanje
pohpohu laskavac
pohpohlamak ak. laskati, delili komp-
limente
pohpohlanmak bez/. od pohpohlamak
poker poker
796
. pokerci pokeras, igrac pokera
fiz. polarizator
fiz. polarizovati se (o svet-
losti)
. palarimetre polarimetar
polarimetri polarimetrija
palariskop palariskop
polarlte fiz. rolaritel
polarizasyon fiz. polarizacija
po larmak ak. fiz. polarizovati
polarler polarimetar
polaroit polaroid
poJemik 1 polemika; ... e girmek (ili
u6i u polemiku; polemisati ll po-
lemicki
poli-poli
poliandri poliandrija, mnogomustvo
polie 1. menica 2. polisa; sigorta - si
polisa osiguranja
politoni muz. polifonija
polifonik muz. polifonijski
poligam poligamiean
poligami poligamija, mnogozenstvo
poligon 1. geom. mnogougaonik 2. voj.
poligon
polijihi mnogozenstvo, poligamija
poliklinik poliklinika
polimeri hem. polimerija
polimerizacija
ak. polimerizovati
polip 1. zoo/. polip (Anthozoa) 2. med.
polip
polis 1 . policajac, policijski sluzbenik 2.
policija; - devleti policijska drzava; - ha-
tiyesi detektiv; - karakolu policijska sta-
nica; - komiseri policijski komesar; - ro-
detel<tivski roman; gizli - tajna po-
licija; trafik - 1 saobracajna policija
polisaj glancanje
polisiye policijski; - roman detektivski
roman
polislik 1 zanimanje policajca, policijska
sluzba ll policijski
politeist mnogobozac
politeizm politeizam, mnogobostvo; cf.
ok
politik politicki
politika 1. politika; - po-
liticari; drzavnici; - mirovna po-
litika; - spoljna politika; - ob-
razovna politika; fiyat - politika cena; i
- unutrasnja politika 2. pej. politikanstvo; -
gtmek politiciti, baviti se politikanstvom
1. politicar, politicki radnik; cf.
siyaseti 2. politikant
b1. zanimanje politicara,
politicki rad 2. pej. politikanstvo
poliretan poliuretan
polka polka (ples)
polo polo
Polonez 1. arh. Poljak 2. muz. po-
lonen
Poljak
polyester poliester
Pomak Pomak (islamiziran Bu-
gqrin)
Pomaka pomacki jezik
pomat pomada
pompa (vazdusna) pumpa
pompalamak ak. 1. pumpati 2. arg.
"napumpati"
ponje tekst. lak kineski stof
panksiyon med. punktura; - yapmak
punktirati
po s
ponton ponton; - kprs pantonski
most
ponza (ili - ) min. plavac, plo-
vucac; - srmek v. ponzalamak
ponzalamak ak. glacati, trljati panzam
poplin tekst. 1 puplin ll puplinski; -
gmlek puplinska kosulja
popler omiljen, popularan
poplizm populizam
portir geal. portir
pornografi pornografija
pornografik pornografski
porselen 1 porculan ll porculanski
porsuk1 zoo/. jazavac (Meles
meles)
porsuk2 v. prsk
porsuk bat. !is, !isa (Taxus bac-
cata)
porsumak v. prsmek
portakal 1. bat. naranca (Citruc au-
rantium) 2. pomorandza, naranca (plod); -
renginde narandzaste boje
portatif 1. lak za nosenje, nosiv; -
makinesi portativna pisaca masina, put-
nieka masina 2. pokretan, pokretljiv; - ev
montazna kuca; - sandalye stolica na
sklapanje
Portekizce 1 portugalski jezik na por-
tugalskom
Portekizli Portugalac, zitelj Portugalije
portfy novcanik
porto porto (vino)
portr raznosac; distributer
portre 1. portre!, slika; - ressam port-
resit 2. fig. portre!, opis
portreci, portretist portrelist
pos bujan i gust (o brkovima)
797
1
:.:

:j:J
1' i
,1'\ !'i'
!jl
f
!!.

li
d

!i

,.

po sa
posa 1. talog 2. komina, drozdina; dzib-
ra o - 1) do kraja is-
koristiti 2) isprebijati, nasmrt pretuci
posalanmak (na) taloziti se
pos bujnih brkova, brkajlija
post p 1. zivotinjska koza; krzno; kap-
lan - u tigrova koza 2. fig. mesto, polozaj,
zvanje; - borba za polozaj; - pe-
juriti za visakim polozajem;
- una oturmak zauzeti cije mesto 3. u od-
redjenim izrazima dusa, zivot; - unu
isprebijati, izdevetali koga; - u
kurtarmak izvuci se ziv, izneti citavu
kozu; - una saman doldurmak v. - unu
- unu vermek ispustiti dusu,
umreti 4. polozaj sejha; - a oturmak pos-
tali sejh O - u deldirrnek arg. dobiti
metak, biti pogodjen; - elden gitmek 1)
nastradati, biti ubijen 2) izgubiti polozaj,
nestati sa scene (prinudno); - u serrnek
zasedeti se, dugo ostati; dosaditi (pri-
sustvom); - u sudan poboljsati
stanje
posta 1. posta (organizacija, sluzba);
posta (posiljke, pisma); - pos-
tanska torba; - raznosac poste; -
gvercini golub-pismonosa; - havalesi
postanska uputnica; - kolisi paket; - ku-
tusu 1) sanduce za pisma 2) pastanski
pregradak; - pulu postanska marka; -
sansr cenzura pisama; uak - avi-
oposta 2. posta, zgrada poste; ct. postane
3. voj. ordonans; posilni 4. grupa, smena
(radnika); gece - nocna smena 5. tura,
partija; - yapmak prevoziti, praviti ture; bu
araba btn iki - da ova
kola svu robu prevoze u dve ture 6. radio
stanica; Trkiye Radyo Difzyon Pos-
Turske radio difuzne stanice 7.
veza; komunikacija; - kesrnek 1) pre-
kinuti vezu 2) odustati od cega; - kes-
tim, faklteye devam
odustao sam, necu nastaviti fakultet 8.
gruba, ekipa 9. mor. trup, kostur (broda)
1 O. voj. mesto, polozaj, punkt; gzetierne
798
- osmatracnica o - atmak v. - koymak;
etmek sluzbeno sprovesti; privesti (u
policiju); - gtrmek strazamo sprovoditi;
pratiti konvoj; koymak zaplasiti, zast-
rasiti; /-al - kurmak arg. skovati zaveru,
zaveriti se (protiv koga)
1. postar, pastanski sluzbenik
2. raznosac poste
postanska sluzba; za-
nimanje postara; babam on -
moj otac je dese! gadina radio kao pastar
postahane v. postane
postal p 1. postola, gruba obuca 2. de-
vojcura, posrnula zena, drolja
postalamak ak. 1. postali postom 2.
arg. skartirati, odbaciti koga
postalanmak pass. od postalamak
postane posta, postansko nadlestvo
poster paster
postrestant post restant
post scriptum dodatak pismu, post
skriptum
postutat log. postufat
torbica; kesa
pot 1 skela, prelaz; - mesto isk-
rcavanja; mesto prelaza (preko reke)
pot2 1. bora, nabor (na odeci-od loseg
sivanja) 2. greska; pogresan korak; -
mak napraviti gaf, uciniti pogresan korak
3. koketa, kaciperka; namigusa 4. arg.
poker 5. jednak ulog (svih igraca u po-
keru) o - gelmek lose ici (o poslu) - yeri
slaba tacka, manjkavost (posla)
pota hem. posuda (za topljenje metala)
potansiyel fiz. potencijal, po-
tencijalna, skrivena snaga ll potencijalan;
- enerji potencijalna energija
potas hem. potasa
potasyum hem. kalijum
potin kratka cizma
, potkal mor. boca s pismom (baca se u
more radi obavestenja o udesu b roda)
potla ritualna gozba (kod ln-
dijanaca)
potlanmak nabirati se, borali se (o
odelu)
potpuri muz. potpuri
potuk 1 faltiran, plisiran
potuk2 dijal. kamilje mladunce
potur 1 v. potlu ll naborano mesto 2.
poture, pelengace
poturlu u koje nosi poture
pound funta, engleska je-
dinica
poyra tuljac, glavcina (tocka)
poyraz 1 . severoistocni vetar 2. se-
verna strana; - a evirmek mor. uzeti se-
verni kurs; - a nasa soba je
okrenuta ka severu
poyrazlamak duvati (o severcu}
poz 1. poza; polozaj, drzanje; - almak
pozirati, zauzeti polozaj; - (ili
kesmek) fig. zauzeti pozu, navuci masku
2. foto. ekspozicija, eksponaza; - vermek
eksponirati 3. fig. pozerstro, razmetanje
pozisyon polozaj, pozicija; stanje; gol
- u pozicija za gol; gol - una girmek doci
u gol-poziciju (u fudbalu}
pozitif 1 pozitivan; ll foto pozitiv
pozitivist.! til. pozitivisticki;
- okul jur. pozitivisticka skola
pozitivizm fil. pozitivizam
pozitron fiz. pozitron, pozitivan elekt-
ron
pozitronyum pozitronijum
pk nar. rep
pf uzv. fuj! pi! (za izrazavanje oma-
lovazavanja, prezira, gadjenja)
prelt
prsk osusen, smezuran; oronuo, iz-
nemogao
prsklk smezuranost; oronulost
prsmek smezurati se, uvenuti; oro-
nuti
prtlek nar. izbuljen (o ocima)
prtlemek bez/. izaci, iskociti, iskolaelli
(o ocima)
psteki koza (ovcja ili kozja) - atmak
fig. izlagati se opasnosti; - sini.
karmak isprebijati, oguliti kozu; /-al - say-
opteretiti uzaludnim poslom; -
sini serrnek v. - sini /-al - yi
serrnek v. postu sermek; - yi sudan
karmak iscupati se, izvuci se iz skripca
prafa vrsta turske kartaske igre
v. pragmatist
v. pragmatizm
pragmatist pragmaticar
pragmatizm fil. progrnalizarn
pranga arh. okovi, lanci (na nogama
osudjenika); - okoreli zlocinac;
- ya vurmak staviti u okove
okovan, u okovima (o osud-
jeniku)
praseodim hem. prazeodim
pratik praksa; uvezbanost, is-
kustvo ll praktican; koristan
postali praktican
pratiklik prakticnost
pratisyen prakticar; - hekim lekar
opste prakse
prefabrikasyon prefabrikacija
prehistorik predistorijski
prehistorya predistorija
prekambriyen prekambrijski
prelt (-d) preludijum
799
il
prens
prens 1. princ 2. knez
prenses 1. princeza 2. kneginja
prensip (-bi) nacelo, princip; cf. ilke; -
itibariyla u nacelu, u principu; - sahibi
principijelan covek
prenslik 1. princevski polozaj, prin-
cevsko dostojanstvo 2. knezevina; Mo-
nako - i Knezevina Monako
preparat preparat
se
profesyonel profesionalan
profesionalizo-vati
profesyonellik profesionalizam
profil 1. mat. arhit. profil, presek 2. pro-
fil, izgled sa strane
program program; - mucibince u skla-
du sa programom; - nastavni
program
pres teh. presa; idrolik h id- 1. programist 2. prodavac
raulicpresa 2. muljaca
pesbiteryen presbiterijanski
presbiteriyenlik prezbiterijanizam
presbitlik med. dalekovidost (staracka)
presesyon astr. precesija
preslemek ak. presovati, stezati
prestij prestiz, ugled, uticaj
presto muz. presto
prezervatif prezervatif
prim 1. fin. premija osiguranja 2. pre-
mija, nagrada 3. muz. prvi, osnovni ton
primitif 1 primitivan, prvobitan; ct. ilkelll
slikar-naivac
primitivizm primitivizam
priz el. utikac; cep, patron
prizma prizma
problem 1 . mat. problem 2. problem;
cf. sorun, mesele
problematik problematican
prodktivite produktivnost
prodktr 1. sin. producent; cf. ya-
2. proizvodjac
profesr profeser (univerzitetasi vise
skole)
profesrlk 1. profesorsko zvanje,
rang profesora 2. profesura, profesorsko
mAsto
800
programa (u pozoristu, na koncertima)
programlama programiranje
programlamak, ak.
programirati
1. programiran 2. sis-
tematiean, metodican
1. bez programa 2. ne-
sistematiean, nemetodican
proje projekat, plan, nacrt; - dairesi
projektantski biro 2. fig. zamisao
projeksiyon 1. mat. projekcija 2. sin.
kinoprojekcija; cf. gsterim
projektr projektor; kinoprojektor
proletarya proletarijat
proleter proleter
proletarizacija
propaganda propaganda; - yapmak
propagirati, voditi propagandu
propagator
propagandizam
prosedr procedura
prospekts prospekt, katalog
prostat anat. prostata
Protestan re/. protestant
protestantizam
protesto protest; prigovor; - ekmek
uloziti protest (pismeno); fin. protestirati
(menicu); - etmek 1) odbiti; ct. red-
detmek 2) uloziti protest; - pro-
testnanota
protez 1. proteza; - i zubna pro-
teza 2. gram. proteza; ct. n trerne
protojin geol. alpski granit
protokol (-l) 1. protokol; zapisnik 2.
medjunarodni ugovor
proton fiz. proton
protoplazma bat. protaplazma
prototip protatip
prova proba (u raznim, znacenjima); el-
bise - proba odela; umumi - ge-
neralna proba; - yapmak probati (odelo,
predstavu i si.) 2. tip. korektura; ilk - prva
korekiura 3. probna voznja; probna plo-
vidba 4. v. pruva
providansiyalizm til. providencijalizam
provizyon provizija
provokasyon provokacija
provotatr provokator
prozodi /it. muz. prozodija
prmiyer pas. premijera
pruva mor. pramac, kljun broda; -
suprotan vetar
psikanaliz psihoanaliza
psikiyatr psihijatar
psikiyatri psihijatrija
pslkolog psiholog
psikoloji psihologija
psikolojik psiholoski
psikolojizm psihopata
psikopati psihopatija
psikopatoloji psihopatologija
psikopatolojik psihopatoloski
psikoz psihoza
pulcu
psihicki
puan 1. poen, bod (u sportu); - almak
(ili kazanmak) osvojiti poen; dobiti poene
(na testu); - durumu sp. tabela, stanje bo-
dava; - hesabiyle yenmek pobediti na
poene (u boksu) 2. mrlja, tacka (na tka-
nini)
ak. dati poen
puantaj poeutiranje
puanter vrsta lovackog psa
puantr poenter
puding 1. puding 2. geal. konglomerat
(sljunka, stena)
pudra puder
pudralamak ak. (na) puderisati
v. pudriyer
pudra secer u prahu
pudriyer pudrijera
puf1 stolica bez naslona
put2 uzv. uf! uh!
puf kul. piroska pufla 1 zaal.
hpolarna patka, gavka (Somateria mol-
lisima) ll napunjen perjem gavke O - gibi
rnekan, rastresit
puflamak zadihati se, tesko disati
puhu (ili - zaal. jejina, buljina
(Bubo bubo)
pul p 1. geal. skriljac, lisnac 2. krljust;
ljuska, ljustura; - u krljust 3. plocica
(u igri trik-trak) 4. marka (postanska, tak-
sena); damga -u taksena marka; posta
- u postanska marka 5. teh. glavica ek-
sera; podlozak, sajbna (za sraf) 6. novci6
(metalni) bir - etmemek ne vredeti pre-
bijene pare 7. arg. lova 8. fleka, mrlja; - -
umrljan, uflekan
pulat p arh. celik; - gibi fig. sna-
2an, cvrst
pulcu 1. prodavac maraka 2. filatelista
801

putculuk 1. trgovina markama 2. skupl-
janje maraka; filatelizam
pullamak ak. 1. zalepiti (marku) 2. uk-
rasavati sljokicama (odelo); staviti bros; at-
lamak - ukrasavati
pullanmak ukrasavati se (sljokicama,
brosevima) 2. ljustiti se, perutali se (o
kozi)
pullu 1. s markom, taksiran; - dileke
taksirana molba 2. ukrasen sljokicama 3.
prekriven krljustima 4. pegav; u flekama,
taekast
pulluk (-!:ju) plug; derin srme - u
plug za duboko oranje
pulsuz bez marke, netaksiran; - di-
lekeler kabul olunmaz netaksirane
molbe se ne primaju
pulu (-cu) impotentan {muskarac)
putuluk impotencija, polna nemoc
puma zool. puma {Puma concolor)
pun {-u) punc
punt {-du) 1. pravo vreme, trenutak, pri-
lika; - unu bulmak naci pravi trenutak,
uluciti priliku; - una getirmek izabrati po-
godno vreme 2. mor. pozicija broda; - ta-
yini odredjivanje pozicije broda
punto tip. tacka, punkt (mera za visinu
slova, 0,376 mm.)
puntolu: iri - krupnog sloga; kk -
sitnog sloga
pupa 1 1 . mor. krma 2. {ili - rzgar) po-
voljan vetar; - gitmek ploviti uz povoljan
vetar; - seyri plovidba uz povoljan vetar;
- yelken punim jedrima ll pozadi, straga,
u ledja; rzgar - esiyor vetar duva straga
puro cigara, cigarilos
pus 1 palac, col {2,54 cm.)
pus2 1. bot. pepeljak, masak {na vocu)
2. crvlje gnezdo (na listu biljke) . 3. ma-
hovina, lisaj (na stablu drveca) 4. iz-
maglica, sumaglica 5. krasta, korica (ob.
na ovcijem vimenu)
802
1 maglovit; tmuran; fig. su-
moran, turoban ll fatamorgana; ct.
serap
pusarmak zamagliti se, postali tmuran
(o vremenu)
pusat 1. arh. 1. sredstvo, orudje; ala! 2.
oruzje; oklop 3. nar. stof za odelo
ak. naoruzati, opremiti
pusatlanmak opremiti se {alatom,
oruzjem)
1. opremljen, snabdeven (ala-
tom, orudjem) 2. naoruzan; oklopljen
puset decja kolica
pusla v. pusula
puslanmak 1. pokriti se {lakom) mag-
lom, postali maglovito {o vremenu) 2. za-
magliti se, zamagljivati se {o staklu, pro-
zorima, naocarima)
puslu zamagljen, maglovit; tmuran
pusmak {-ar) 1. {sa) kriti se, skrivati se
2. zamagliti se, spustiti se {o lakoj magli)
pusu busija, zaseda {i voj.); - da bu-
lunmak cekali u zasedi; - ya u
pasti u zasedu; - ya namamili
u zasedu; - kurmak pastavili zasedu; -
ya yatma k vrebati, cekali u zasedi
pusucu koji ceka u zasedi
pusula 1 kompas, busola; - ku-
tija za kompas; - ibresi {ili mag-
netna igla {kompasa); - gl ruza pra-
vaca {oznacene sveta); - kerteleri
kompasne crte {za oznaku stepena) -
fig. izgubiti kompas, pomesti se,
izgubiti glavu
1. pusula, cedulja, pisamce; -
etmek zapisati, zabeleziti 2. {ili hesap -
racun {u restoranu i si.) 3. {ili seim -
glasacki listic
bez kompasa; fig. smeten,
izgubljen
p vulg. peder
pederastija
put1 p 1. idol, kumir; - a ido-
lopoklonik; - a idolopoklonstvo
2. krst O - gibi kao statua, nem i ne-
pomican; - gibi durmak stajati kao kip; -
kesilmek skamenili se, zapanjiti se
put2 svileni konac, svilena nit
kul!, obozavanje; -
kul! licnosti
ak. obozavati (kao idol)
putperest p idolopoklonik
putperestlik idolopoklonstvo
putrel noseca greda, traverza
pf onom. duvanja; /-al - demek uga-
siti, utrnuti (duvanjem); - etmek v. pf-
Iemek o - desen uacak ako ga dunes,
odletece (govori se za veoma slabe);
- osetljiva i vazna tacka (posla i
si.)
pfkrmek 1. duvati, piriti, rasprsiti du-
vanjem 2. naduvati (obraze)
pflemek ak. duvati, pirili (radi gasenja
ili hladjenja)
pfr: - - onom. pirkanja, carlijanja
(vetra); rzgar - - esiyor vetar piri
pkl v. ekli -
plverizatr pulverizator
pnez patenini cavlic, rasnagl
prek 1 uvijen, grgurav, kovrcast;
fig. zamrsen, zapetijan ll uvojak, kovrdza
preklenmek kovrdzati se, uvijati se,
kudraviti se (o kosi)
prekli s loknama, grgurav, kovrdzav
prk nar. v. prek
prkl nar. mrkva
pre kul. pire; patates - si pire od
krompira
pren nar. v. sprge otu
prtk cvor, kvrga; izrastaj
ptrszlk
prtklenmek cvornovat, imati
izrastaj
prtkl neravan kvrgav, dzombast
prz 1. neravnina, izbocina, hra-
pavost 2. fig. teskoca; smetnja, prepreka;
- otkloniti smetnju, dovesti u
red; - iskrsnuti (o tesko6i); -
lerini gidermek otkloniti tesko6e; -
n dzeltmek 1) uglacati, poravnati 2)
fig. dovesti u red, srediti; - temizlemek v.
-
przlenmek 1. postali neravan (hra-
pav) 2. otezati se (o polozaju); is-
komplikovati se, zapetljati se
przl 1. neravan, hrapav 2. tezak,
slozen, zapetijan
przsz 1. ravan, gladak 2. prost, lak
psk v. eski
pskl kicanka
psklc izradjivac kleanki
pskrme 1. rasprsivanje; - aleti
rasprskivac 2. geol. erupcija (vulkana); cf.
indifa ll rasprsen, rasut
pskrmek ak. 1. strcati, rasprsivati
(tecnost iz usta) 2. izbacivati, bljuvati lavu
(o vulkanu)
pskrte (-ci) pulverizator
pskrtrnek 1. caus, od pskrmek 2.
voj. odbiti, odbaciti udar
pskrt lava
psl v. ssl
psr 1. krs, lom, smece 2. arg. pri-
sipetlja, prisidjeldija; dosadna, nametljiva
osoba
ptr cvoric, kvrzica o - - sav u kvrzi-
cama
ptrsz bez kvrzica, gladak
ptrszlk odsustvo izrastaja (kvr:Zi-
ca)
803
il,
'i
:1
!
Rab (-bbi) a bog, gospod
rabbani a boiji, botanski
Rabbiaya -!o, boze moj
a veza, spoj
a 1. veza, povezanost; spoj; bu
iki cmle - yoktur ne postoji
veza izmedju ovih dveju recenica 2.
odnos, veza; cf. 3. zavisnost 4. gram.
arh. sveza, veznik 4. sistem, poredak
1. povezan, logican; - bir sz
logicna rec 2. pravilan; sistemalican 3. oz-
biljan; uljudan, pristojan
1. nepovezan, nelogican 2.
nepravilan; nesisternalican 3. nesredjen;
nestalozen; neuljudan
1. neurednost, nes-
redjenost, zbrka 2. nepovezanost, ne-
logicnost 3. nepodesnost, nepodobnost
(karaktera), neuljudnost
raca radza (indijski feudalni poglavar)
raci (-i) a arh. koji se odnosi, koji se
tice; bu szler size - ove se reci
ne odnose na vas
racon arg. 1. naCin, "fazon", "sema" 2.
razmetanje, "duvanje"; - kesrnek 1) raz-
metati se, duvati se 2) suditi po izgledu
radansa mor. metaini prsten na uzetu
radar radar
1. radarista 2. arg. potkazivai:':
radde a stepen; cf. derece; - lerinde
(ili - sinde) oko, priblizno; saat - le-
rinde oko pet sati; bir - ye kadar do iz-
vesnog stepena, u izvesnoj meri
radika bot. maslacak (Taraxacum of-
ficinale)
radikal (-li) 1 korenit, radikalan ll pot. ra-
dikal; - partisi radikalna partija
radikalizm fi/. pot. radikalizam; cf. kk-
tencilik
804
radon hem. radon
radyan geom. radijan
radyasyon radijacija, zrai:':enje
radyatr 1. radijator, grejac 2. auto.
kiler, hladnjak (automobila)
radyo 1. radio; radioaparat; -
radio-veza; - radioaparat 2.
radio stanica; - dan (ili - ile) dinlemek
slusati preko radija; - (ili ya-
radio emisije; - oyunu radio-
drama; Istanbul - su radio Istanbul
radyoaktif radioaktivan; - izetoplar
med. radio izotopi
radyoaktiflik,
dioaktivnost
radyoaktivite
radyobiyoloji radiobiologija
ra-
radyocu 1 . prodavac radioaparata 2.
radnik u radiostanici
radyoelektrik radioelektrika
radyo v. radyoaktiflik
radyo evi radio, radiostanica
radyofoni radiofonija
radyofonik radiofonijski
radyografi 1. rentgenografija 2. rent-
genogram, rentgenski snimak
radyoizetop radioaktivni izotop
radyolog radiolog
radyoloji radiologija
radyolu opremljen radijom, s radiom
(npr. automobil)
radyoskopi radioskopija
radyotelegraf radiotelegraf
radyoterapi radioterapija
radyum hem. radijum
raf a 1. polica, raf, etazer 2. pregradak,
pretinac O - a koymak (ili fig.
zanemarivati, prenebregavati, zastranjivati
rafadan meko kuvano, rovito Qaje)
Rafizi a rafizit (pripadnik siitske sekte)
rafizitska sekta
rafinaj precisearanje
rafine teh. preciscen, rafiniran
rafineri rafinerija
a 1. silna zelja, zudnja 2. priv-
lacnost, popularnost, omiljenost; - ten
izgubiti popularnost; izaci iz
mode; /-al - etmek 1) zeleti, zudeti 2)
imati sklonost prema cemu, zanimati se
za; - grmek imati uspeha, biti na glasu
1. zeljan; sklon cemu 2. voljen,
cenjen: trazen, pozeljan
1. bez zelje; nezainteresovan
2. neomiljen, necenjen
1 . nezainteresovanost 2.
nepopularnost, neomiljenost
a: - uprkos, unatoc; bez
obzira na; - uprkos pra-
vilima, bez obzira na pravila
a post. sa dat. uprkos, unatoc;
cf. her - uprkos svemu
rahat a 1 1 . mir, spokojstvo; odmor, po-
cinak; - budite spokojni! ne bri-
nite! nemojte se uznemiravati! - bak-
mak gledati samo svoj mir; -
bozmak narusiti cije spokojstvo; - etmek
odmarati se, uzivati u miru; - kamak iz-
gubiti spokojstvo, obespokojiti se; - kal-
mamak nemali mira; - a smi-
riti se, uspokojiti se 2. udobnost,
ugodnost, prijatnost: zadovoljstvo, milina
3. voj. polozaj "voljno" ll 1. spokojan,
miran, lak; - ostaviti na miru;
hi - nikako nisam spokojan,
uopste nemarn mira 2. lagodan, udoban,
konforan; - bir daire konforan stan; - bir
sandalye udobna stolica lll 1. spokojno,
mirno, lako 2. udobno; lagodno, prijatno; -
rahmet
- lako; mirno o /-al - batmak pasti s konja
na magarca (o onom ko na svoju stetu na-
pusti dobar polozaj); - 1) odar 2)
fig. lezaj, postelja; - lmek
umreti u svojoj postelji (u kuci); - dur! voj.
(na mestu) voljno! (komanda); - durmak
1) voj. zauzeti stav "voljno" 2) mirno sta-
jati, ne micati se; yz grmemek nikako
nemali mira, ne znati za mir
rahata 1. udobno, prijatno 2. lagano,
polako
rahatlatmak ak. uspokojiti, smiriti
1. spokojstvo, mir; tisina 2.
udobnost, konfor
1. nespokojan, uznemiren,
zabrinut 2. neudoban, neugodan 3. ne-
raspolozen; bolestan; annem - moja
majka je bolesna; majci mi nije dobro; -
etmek uznemiravati koga, smetati, do-
sadjivati kome; - olmak biti uznemiren
(obespokojen); - nemojte se
uznemiravati!
raz-
boleti se, ne osecati se dobro;
mom prijatelju je pozlilo
1 . uznemirenost, zab-
rinutost; uzrujanost; /-al - vermek uzruja
(va)ti, uznemiravati 2. bolesi
rahibe a monahinja, kaludjerica
rahim (-hmi) a anat. materica, uterus;
cf. dl
rahip (-bi) a 1. monah, kaludjer (hris-
eanski) 2. svestenik, pop; pastor
rahiplik monastvo; funkcija monaha
rahle a stalak za knjige; stolic, naslon
za citanje
rahman a Bog, Milostivi
rahmani bozji, bozanski
rahmet a 1. sazaljenje, samilost, mi-
losrdje; - okumak 1) moliti se za pokoj
duse 2) sazaljevati, zaliti, blago postupati
805
rahmetli
2. kisa, bozji dar o !-al - okumamak ne
zeleti kome dobro; - okutmak ispasti jos
gore, nadmasiti (u negativnom smislu); bu
harp evvelki harplere - okuttu ovaj rat je
nadmasio prethodne ratove; gelen gidene
- okutur zadovolji se onim sto imas! retko
dolazi nesto boljel
rahmetli, rahmetlik pokojni, pocivsi (o
muslimanima) - nas pokojni
otac; - olmak umreti
rahne p otvor, rupa, pukotina; voj.
bresa; ct. gedik; - amak probiti bresu; -
almak probusiti se, propustati vodu
raht p arh. 1 . konjska oprema, amovi,
orma 2. zasun, reza 3. pokucstvo 4. prtljag
rahvan 1 ravan, rahvan ednomeran
konjski hod koji ne trucka jahaca); - git-
mek (ili yrmek) i6i rahvanom ll ( koji ide
rahvanom) (koni)
rakam a 1. cifra; broj; Romen - rimski
broj 2. koficina, iznos
rakamlamak, ak. oz-
naciti ciframa
s cifrom, cifren; tek -
jednocifreni brojevi; - trocifreni
brojevi
raket reket (teniski)
rakija; - alemi pijanka, terevenka
1 . rakidzija, pecar, proizvodjac
rakije 2. ljubitelj rakije, onaj koji. rado pije
rakiju
1. pecenje, proizvodnja rakije
2. trgovanja rakijom
a nadmorska visina; cf. ykselti
a 1. igra, ples 2. fiz. os-
cilacija, njihanje; - med. horea,
grcenje misica
rakibe a suparnica, rivalka
rakik a osecajan, nezan; boleciv, dob-
rodusan
806
rakip (-bi) a suparnik, rival, protivnik;
konkurent; - pojaviti se kao kon-
kurant (riva!)
rakiplik supornistvo
rakipsiz bez konkurencije, mo-
nopolisticki
rakit a arh. stajaca voda; ne-
pomican;miran, tih: hava ok - vreme je
veoma mirno
rakkas 1. igrac, plesac 2. klatno, se-
talica (sata); cf. sarka; - hareketi nji-
hanje, setanje klatna
rakkase a igraCica, plesacica
s klatnom; - saat sat sa klat-
nom
rakor teh. spojnica zglob; kvacilo; ko-
leno (cevi)
raksetrnek plesati, igrati
ralli auto reli
ram p arh. poslusan, pokoran; - etmek
potciniti, pokoriti, podvlastiti; /-al - olmak
pokoravati se, povinovati se
ramak a najmanja kolicina; /-al -
samo sto nije, malo je trebalo da,.; ba-
- umalo sto se nije. ones-
- umalo 8(o nije
ramazan a ramazan (deveti mesec me-
secevog kalendara); - praznik
ramazana (posle posta)
jelo za ramazan
rami bot. ramija, kineska kopriva (Bo-
ehmeria nivea)
ramp poz. rampa
rampa 1 1. ief. rampa 2. voj. platforma,
rampa (za lansiranje raketa i si.) 3. uspon
(na putu ili pruzi) 4. spona, stega, klanfa 5.
ief. platforma za utovar (na stanici) 6.
mor. ploveci dok
rampa2 mor. uzduzni doticaj (pris-
tajanje) dva broda; /-al - etmek 1) pris-
tajati; gemi - etti brod je pristao
uz kej 2) arg. privuci se stolu (bez poziva)
randa mor. sosno jedro, straznje jedro
randevu 1. vidjenje, susret, sastanak;
mesto sastanka; /-dan/ - almak zakazati
sastanak, ugovoriti sastanak; /-al - ver-
mek odrediti, naznaciti sastanak; - su
olmak imati sastanak; Yavuz'la - m var
imam sastanak s Javuzom
randevucu podvodac, vlasnik burdelja
randevu evi burdelj, kupleraj
1. proizvodnost; rentabilnost;
2. prinos, dobitak 3. ekonomicnost
1. produktivan, proizvodan
2. koristan, probitacan, rentabilan
rant renta
rantabilite rentabilnost, unosnost, pro-
bitacnost
rantabl rentabilan, unosan, probitacan
rantlye rentijer
ranza lezaj, krevet (na brodu, u vozu)
rap: - - onom, reskog, strojevog ko-
raka trum! tram!; - diye durmak iznenada
stati
rapor 1. izvestaj, referat; raport; - ge-
tirmek dostavili izvestaj; - etmek (ili ver-
mek) podneti izvestaj; raportirali 2. le-
karski izvestaj, lekarsko uverenje (o
bolovanju); bolovanje
raporcu izvestilac; izvestac
raporlu sa lekarskim izvestajem; na bo-
lovanju; - moj kolega je na
bolovanju
raportr izvestac reporter; referent, iz-
vestilac
rappadakiznenada
rapsodi muz. /it. rapsodija
raptetmek ak. dat. vezivati, spajati, pri-
pajati, pricvrscivati

raptiye a 1. spajalica (za papir); - ma-
kinesi heft-masina, heftalica 2. patenini
cavlic, rajsnagl
raptiyelenmek ak. pricvrstiti spajalicom
(rajsnaglom)
raptiyelemek pass. od raptiyelemek
rasat a astr. osmatranje; cf. gz-
leme; - vermek dati meteoroloski izvestaj;
- etmek (ili yapmak) osmatrati
opservator; osmatrac
rasathane a-p 1. astr. opservatorija 2.
meteoroloska stanica 3. seizmoloski
zavod
a arh. posmatrac; osmatrac; ct.
gzleyici
raspa tiurpija (gruba) 2. strugaljka, stru-
galo; - etmek 1) strugati, turpijati; grebati,
skidati; - min. plavac
strugac; strugar, izradjivac
raspalamak v. raspa etmek
rast: - gelinmek dat. bez/. sretati se,
nailazati na; iyi bir yol - ge-
linebilir moze se sresti dobar saputnik; -
gelmek dat. 1) (su) s resti, sresti se sa
kime (neocekivano) 2) pogoditi, potretili
(cilj); ama hi birisi - gel-
medi bacio je tri kamena, ali nijedan nije
pogodio 3) polaziti za rukom, uspevati;
bugn her - geldi danas mi je sve
polazilo za rukom; - getirmek 1. ak. naici,
nabasati; steci, dobiti (zeljeno) 2) naci, do-
cekati (trenutak, priliku) 3) pomoci, po-
magati; Allah - getirsin neka vam
bog pomogne u vasim poslovima; - git-
mek dobro ici, ici od ruke; - gi-
diyor poslovi mi idu dobro
rastgele slucajni, proizvoljan, ma koji,
bilo koji slucajno, nasumce
1. min. antimon; surma
(kozmeticko sredstvo) /-al- ekmek stavl-
jati surmu, bojiti antimonom (obrve, kosu);
- antimonovo staklo 2. bot. glavnica;
- zitna snet
807
i
'
i
rastlamak
rastlamak v. rast gelmek
rastlanmak v. rast gelinmek
slucaj, slucajnost; slucajni
susret; - yla slucajno
s ile 1. (su) sretati se 2. pa-
dati u isto vreme, podudarati se
rasyonalist
cionalisticki
racionalista
rasyonalizasyon racionalizacija
ll ra-
rasyonalizm til. racionalizam; cf. us-
uluk
rasyonel 1 . racionalan; razuman 2.
mat. racionalni; - racionalni broj
a drhtanje, treperenje; nemir, uz-
rujanost
med. rahitis, engleska bolesi
ratanya bot. ratanija (Krameria trianda)
a vlazan, mokar
raunt (-du) runda
ravent (-di) a bot. roved, rabardar
(Rheum)
ray kolosek, tracnice; - dan is-
pasti iz tracnica (o vozu); fig. ispasti iz ko-
lotecine (o poslu i si.); - pos-
tavljati tracnice; - girmek fig. ukoloteciti
se
rayi (-ci) a 1 1. trazen, kurentan (za
robu) 2. koji je u opticaju (novac) ll kurs,
tr.Zisna cena; - fiyat tr.Zisna cena; resmi -
zvanican kurs
rayiha a miris
mirisan, mirisljav
rezakija (krupnozrno belo grozd-
je od kojeg se dobija najbolje suvo grozd-
je)
a saglasan, zadovljan; - etmek
prihvatiti voljiti; /-al - olmak (ili gelmek)
saglasiti se, sloziti se, biti zadovoljan
cime; ben buna - ne zlazem se s
time, nisam saglasan
808
re muz. re (nota)
reaksiyon 1. reakceja, reagovanje; cf.
tepki 2. hem. reakcija; ct. tepkime 3. po/.
reakcija; ct. irtica
reaktr fiz. reaktor (atomski)
realist (-ti) realista ll realisticki
realiste realisticki
realite realnost, stvarnost; ct. gereklik;
- ye dnmek okrenuti se stvarnosti
realizm umet. realizam
reaya a ist. 1. raja (nemuslimanski po-
danici Osmanskog carstva 2. fig. Hriscani
rebap a rebab (orijentalni muz.
instrument)
rebiylahlr rebiulahir (cetvrti mesec
arapskog mesecevog kalendara)
rebiylevvel a rebiulewel (treci mesec
arapskog mesecevog kalendara)
recep (-bi) a redzeb (sedmi mesec
arapskog mesecevog kalendara)
recim (-emi) a kamenovanje
recmetmek kamenovati; ct.
reel p recelj, dzem; slatko
reelci prodavac recelja
reete 1. recept; - gibi necitak (o ru-
kopisu) 2. fig. metod, nacin
reeteli na recept (o leku)
reine drvena smola, kalofonij; - ver-
(ili smolasto ulje
redaksiyon 1. redakcija, redigovanje;
ikinci - u druga redakcija ro-
mana 2. redakcija, urednistvo; - heyeti (ili
kurulu) redakcijski odbor
redaktr redaktor; urednik
redaktrlk redaklarski posao
reddedilmek pass. od reddetmek
reddetmek ak. 1. vracati (po) vratiti
(natrag) 2. odbijati, odbacivati, ne prih-
vatati 3. lisiti (nasledja), ne priznati za nas-
lednika 4. poricati, osporavati; izuzeti (su-
diju)
reddiye a (pismena) odbrana, pobijanje
reddolunmak v. reddedilmek
redif a arh. voj. rezerva; cf. yedek; -
rezervni puk 2. rezervista; - leri a-
pozvali su rezerviste 2. /it. redif
(rec ili grupe reci koje se ponavljaju iza
rime u svakom stihu)
redingot redengot
redresr el. ispravljac; cf.
redksiyon redukcija
reel realan, stvaran; - gelir realni do-
hodak
reeskont fin. reeskont, ponovni eskont
refah a izobilje, blagostanje; dobrobit;
cf. gnen; - iinde ziveti u
izobilju, udobno ziveti
retakat ( -ti) a 1. pratnja, pratioci; -
inde bulunmak biti u cijoj pratnji; - etmek
pratiti; - gemisi prateci brod, brod-
pratilac; - mfrezesi prateci odred; - top-
usu prateca artiljerija 2. muz. pratnja; cf.

referandum referendum; - yapmak
sprovesti referandum
referans 1. referenca, preporuka; savet
2. biol. reterenca
retetmek 1. (po) dizati 2. ukinuti, po-
nistiti, lisiti; rtbesini retettiler lisili su ga
c ina
refik a arh. 1. prijatelj. drug 2. suprug,
muz
refika a arh. supruga, zena
refleks refleks
reflektr reflektor
reform reforma; cf. toprak - u
agrarna reforma
rejim
reformcu reformista, pristalica reformi
reformculuk, reformizm po/. re-
formizam
regaip (-bi) a re/. noc zaceca proroka
Muhameda
reglan vrsta pelerine
reglatr teh. regulator
reha p arh. oslobodjenje, spas
rehabilitasyon med. rehabilitacija
rehavet a 1. mlitavost, tromost iscr-
pljenost; cf. - basmak (ili k-
mek) osetiti slabost
rehber p 1. vodja 2. vodic,putovodja 3.
vodic, podsetnik; telefon - i telefonski
i men ik
rehberlik 1. vodjenje, predvodjenje,
vodjstvo 2. zanimanje vodica; /-al - etmek
1) predvoditi 2) pratiti, voditi, biti vodic
rehin a 1 zalog, kaucija; hipoteka; -
hipotekama banka; - e
zalagati; davati u hipoteku; - e koymak v.
- e - vermek zaloziti, dati
kauciju ll dat u zalog, zalozen
talac; cf. tutak
reis a 1. predsednik; cf. devlet
- i set drZave; mahkeme - i predsednik
suda 2. kapetan malog broda; belediye -
i gradonacelnik o - efendi (ili lkttap)
ist. ministar spoljnih poslova (u Os-
manskom carstvu pre Tanzimata)
reisicumhur a predsednik republike;
cf. cumhur
reislik 1. polozaj predsednika 2. pred-
sednistvo; cf.
reji 1. rezija, uprava duvanskog mo-
nopola 2. poz.sin. rezija
rejim 1. po/. rezim, oblik vladavine 2.
nacin zivota, rezim 3. dijeta; - yapmak
drzati dijetu 4. kura, lecenje; - i
809
rejisr
kura za slabljenje 5. gazdovanje, up-
ravljanje; uredjivanje, regulisanje; Ithalat -
i regulisanje, rezim uvoza
rejisr reziser, reditelj; ct. ynetmen
rejisrlk zanimanje rezisera; ct. y-
netmenlik; - etmek rezirati, baviti se re-
zijom
rekabet a 1. suparnistvo, rivalstvo; ct.
2. nadmetanje, takmicenje, kon-
kurencija; - e galebe etmek pobediti u
konkurenciji; serbest - slobodna kon-
kurencija
rekabet a arh. mucanje, zamuckivanje
rekat a re/. rekjat, recat (stajanje, pre-
gibanje, padanje nicice prilikom namaza)
rekhim reklama, ekonomska pro-
paganda; - etmek reklamirati; - filmi rek-
lamni film; f-al - yapmak reklamirati, pra-
viti reklamu; - svetleca reklama;
radyo - radio raklama
reklamer, covek koji se bavi
reklamom
reklamiranje, ekonomska
propaganda
rekolte godisnji rod, letina; - almak tig.
poznjeti
rekor rekord; - oboriti rekord; -
kurmak postaviti, postici rekord; - onay-
sp. zvanicno priznavanje re-
karda; - sahibi olmak postati rekorder; -
yapmak v. - kurmak
rektr rektor
rektrlk 1. rektorstvo, polozaj rektora
2. rektorat, rektorov ured
rakzetrnek ak. pobosti, zabiti (u zeml-
ju); zasaditi
remel a remel (naziv jednog pesnickog
metra)
remi remi (vrsta kartaske igre)
remil a gatanje peskom, gledanje u
810
pesak; - atmak (ili dkmek) gledati u
pes ak
remilci gatalac peskom
remiz (-mzi) a 1. znak; simbol; ct.
simge, sembol 2. enigmatski izraz
renelde p tuzan, zalostan, ucveljen;
- etmek rastuziti, razalostiti
renper p 1. nadnicar; argatin 2. ratar,
tezak; ct.
renperlik 1. nadnicenje; argatovanje
2. ratarstvo, zemljoradnja
rende p 1 . strugalo, strugaca 2. reride,
blanja 3. otirak, izribak; peynir - si stru-
gan sir; - treske, strugotine, suske
renper p 1. nadnicar; argatin 2. ratar,
tezak; ct. ifti
renperlik 1. nadnicenje; argatovanje
2. ratarstvo, zemljoradnja
rendep 1. strugalo, strugaca 2. rende,
blanja 3. otirak, izribak; peynir - si stru-
gan sir; - treske, strugotine, suske
rendelemek ak. 1. rendisati, strugati,
blanjati (dasku) 2. istrugati na rende (ren,
krompir i si.)
rendelemek pass. od rendelemek
rendeli 1. rendisan, obradjen ren-
detom; - tahta rendisana daska 2. op-
remljen rendetom
rengarenk raznobojan, saren
renk (-gi) p 1. boja; boja lica; pigment;
- atmak 17 boju; pobledeti (o
licu) 2) izbledeti, izandjati (o tkanini); -
dobiti boju; - me-
savina razlicitih boja; - i (ili dnk)
1) izbledeo, izandjao 2) bez boje, bled, -i
kamak 1) pobledeti, prebledeti 2) izb-
ledeti; - katmak v. - vermek; - - raz-
nobojan; fig. raznolik, sarenolik; - -
olmak 1) menjati se u licu 2) ne znati
kuda se denuti (od uzbudjenja); - i umak
v. - i atmak; - i uuk bled, bledolik; - ver-
rnek dati zivost, razveseliti; kolorisati; ana
- ler glavne boje; koyu - ler tamne, zat-
verene boje; - ler tople boje;
- ler hladne boje; - komp-
boja 2. fig. izgled, vid, forma,
karakter; - almak dobiti kakav izgled; -
ini belli etmemek v. - vermemek; - i
dobiti drukciji obrt (o poslu,
situaciji i si.) 3. boja zvuka (tona) 4.
arh. lukavstvo, prevara; /-al bir - ge-
irmek (pre)farbati, nasamariti koga o -
ten - e girmek1) menjati se u licu, crve-
neti (od stida i si.) 2) menjati misljenje,biti
kolebljiv; /-dan/ - vermemek ne davati
izgled; skrivati (oseeanja misli); bin - e
girmek v. - ten - e girmek
renkgideren hem. odstranjivac boja,
sredstvo za skidanje boja
renk daltonizam, slepilo za
boje
renkkr daltonista
renklemek bojiti, bojadisiti, farbati
renklendirmek caus. od renkfenrnek
renklenmek 1. pass. od renklemek 2.
dobiti boju 3. fig. zivahnuti, zivnuti
renkli 1 . u slozenicama= bojan; tek -
jednobojan 2. obojen, u boji; - film film
uboji; - fotograf fotografija u boji; -
me psih. sinestezija 3. muz. zvucan, jasan
(glas) 4. fig. veseo, zivahan; - bir
veseo skup
renklilik koloritriost; (sli-
kanja)
renkler kolerimetar
renksemez fiz. ahromatiean (o socivu)
renkser fiz. hromatican
renksiz 1. bez boje, bezbojan 2. fig.
bled, bezbojan 3. fig. nestalan, vetropirast,
vetrenjast
renksizlik bezbojnost (i fig.)
zoof. homohromija; mimikrija
renk astr. hromosfera
renyum hem. renijum
reorganizasyon reorganizacija
reosta el. reostat
repertuar poz. replika
resital
resen a 1. arh. licno, sam 2. sluzbeno,
ex officio
resepsiyon 1. prijem; - vermek pri-
rediti prijem 2. recepcija (hotela i si.)
reseptr 1 . fiz. prijemnik, prijemni apa-
rat; ct. alma 2. slusalica (telefonska)
resesi biol. recesivan
resif geog. greben, sprud, podvodna
st e na
resim (-smi) a 1. slika; crtez; ilustracija;
- yapmak slikati, portretisati; crtati; -
piklogram 2. slikanje, slikarstvo; cirtanje; -
izmek crtati; slikati; - sergisi slikarska
izlozba; teknik - i tehnicko crtanje 3. fo-
tografija; ini almak 1) fotografisati,
slikati 2) portretisati; - ekmek (ili
karmak) fotografisati 4. oblik, izgled, lik;
vid; ana - opsti izgled; ha - i u obliku
krsta, krstast 5. svecanost, svetkovina; ce-
remonija; cf. tren; - i geit (ili geit - i)
parada, smotra - i selam (ili tazim) po-
casni pozdrav' odavanje pocasti 6. porez,
dazbina, namet; - den muaf oslobodjen
dazbina; gmrk - i carina 7. zvanicnost,
formalnost
1. slikar, zivopisac; ct. ressam
2. fotograf 3. ucitelj slikanja
resimiemek ak. ilustrovati
resimli ilustrovan; - dergi (ili mecmua)
ilustrovani casopis
resimlik 1. ram za slike 2. album
resimsi /it. slikovit, zivopisan (izraz, stil)
2. pitoreskni
resim hijeroglif
resital (-li) 1. recital 2. solislieki koncert
811
!i
resmen
resmen a 1. sluzbeno, zvanicno 2, for-
malno; ceremonijalno 3. jasno, odredjeno,
kategoricno
resmetmek ak. 1. slikati; crtati 2.
geom. opisivati (krug, putanju)
resmi a.1. zvanican; sluzben;- dil zva-
nicni jezik; - elbise uniforma; - gazete
sluzbeni glasnik, slui:beni list; - kabul
zvanicni prijem; - merci zvanicna ins-
tancija; - nikah gradjanski brak; - ya-
zvanicne publikacije 2. formalan;
ceremonijalan, 3. opisan, nacrtan; - hen-
dese nacrtna geometrija
resmilik v. resmiyet
resmiyet (-ti) a zvanicnost,
karakter (stvari); (bir - e dkmek dati
zvanican karakter
ressam a 1 . slikar; tezyinat - de-
korater 2. crtac; teknik - tehnicki crtac
slikarstvo, likovna umetnost;
- yapmak baviti se slikarstvom
rest 1. ostatak 2. ulog (u igri); /-a/ -
ekmek fig. staviti sve na kartu, staviti na
kocku
restoran restoran
restorasyon restauracija
restore: - etmek restaurirati
resul (-10) are/. prorok, bozji poslanik
reslmal (-li) a ek. osnovni kapital; cf.
sermaye
a arh. zreo, punoletan; cf. ergin
ret ( -ddi) a 1. odbijanje, odbacivanje;
odricanje; - odreean, negativan
odgovor; - pravo veta 2. pobijanje,
poricanje, opovrgavanje 3. jur. izuzimanje,
izuzece (sudije i si.) 4. odricanje, nep-
riznavanje (blize rodbine)
retorik retorika, vestina lepog go-
vora
reva p pogodan, podesan, na mestu; -
812
grmek (ili grmemek) smatrati ili ne
smatrati pogodnim
reva a prodja, potraznja, promet
(robe); cf. geerlik; - bulmak (ili - ta
olmak) 1) imati dobru prodju (o robi) 2)
fig. naci odziv, naici na sirok odziv
revak a arh. natkriven hodnik,
trem, sundurma
revan p koji ide; koji prolazi (tece) -
etmek teci, proictziti; - olmak teci, pro-
ticati (o vodi)
revani revanija, rahvanija (slatko jelo
od brasna, jaja, secera i masla)
reverans naklon, klanjanje (savijanjem
noge u kolenu)
revir voj. sanitetsko odelenje, lazaret;
stacionar
revizyon revizija, kontrola, pregled;
- dan geirmek podvrgnuti kontroli; -
yapmak kontrolisati, vrsiti reviziju
revizyoncu revizor, kontrolar
revizyonizm revizionizam
revnak arh. sjaj; raskos
revolver revolver, pistolj; cf. tabanca
rev revija
rey a 1. arh. misljenje, pogled, sud; /-in/
- ini almak traziti cije misljenje; - ini
beyan etmek izneti svoje misljenje 2. jur.
glas (izborni) cf. oy - pravo glasa; -
e koymak staviti na glasanje; -
glasacki listic; - lerin preb-
rajanje glasova; - vermek 1 ) dati misljenje
2) glasati 3. glasanje
reybiye a arh. skepticizam
reyhan a bat. bosiljak bastenski (Oci-
mum basilicum)
reyon odeljenje, odeljak (u robnoj kuci);
konfeksiyon - u odeljenje konfekcije
rezalet a sramota, bruka; skandal; -
karmak izazvati, napraviti skandal
reze 1 reza, zasun, baglama
reze2 sitni opiljci
rezede (ili - bot. rezeda, ka-
tanac (Reseda luteola)
rezelemek ak. zakracuniti, zamandaliti,
zatvoriti rezom
rezene bot. divlja mirodjija, morac, ko-
mcrae (Foeniculum vulgare)
rezerv rezerva
rezervasyon rezervacija; - yapmak re-
zervisati (hotel, kartu i si.}
rezidans rezidencija; - letnja re-
zidencija
rezil a sraman, skandalozan, necastan;
- etmek osramotiti, oljagati; - olmak
biti osramocen
rezilce s ram no, skandalozno
rezillik v. rezalet
rezistans fiz. v. diren
rezonans rezonancija
h p sitan pesak (za susenje mastila)
p peskovnica; sanduk, kutija za
pesak
p kej, mol; obal$ki nasip; - r-
sumu taksa za vezivanje broda; lezarina
(za brod)
ka vrsta arapskog rukopisa
a 1. saglasnost, pristanak; -
almak dobiti ciju saglasnost; /-al -
gstermek sloziti se, pristati; - olmak
sloziti se, odobriti, dati pristanak; -
vermek dati saglasnost, saglasiti se 2.
zelja, htenje 3. mirenjesa sudbinom
a hrana, sredstva za zivot,
nasusni hleb; - temin etmek za-
radjivati za zivot, obezbediti nasusni hleb
riayet a 1. postovanje, uvazavanje; -
grmek biti postovan, biti okruzen pazn-
jom 2. pridrzavanje, postovanje (zakona);
rintlik
potcinjavanje, pokoravanje; /-al - etmek
1) ukazivati paznju, postovati, uvazavati 2}
slediti, potcinjavati se .
riayetkar a-p pazljiv, ljubazan,
dusretljiv
riayetsiz nepazljiv, neljubazan, nep-
redusretljiv
riayetsizlik 1. nepostovanje, nepaznja,
neljubaznost 2. nepostovanje, krsenje (za-
kona)
rica a molba; /-al - da bulunmak (ili /-
dan/ - etmek) moliti koga; - ederim, yap-
molim vas, nemojte to ciniti;
size (ili sizden) bir - m var imam jednu
molbu za vas
molilac
rical (-li) a: devlet - i drzavnici, ve-
likodostojnici
ricat a arh. voj. povlacenje, odstupanje;
cf. ekilme, gerileme; - etmek povlaciti
se, odstupati; - linija povlacenja; -
kesrnek preseci liniju povlacenja
rikkat (-ti) a 1. osetljivost, neznost, de-
likatnost 2. saosecanje, sazaljenje; - e
gelmek sazaiili se; - verici za zaljenje;
dirljiv,
rikkatli osetljiv, nezan; zalostivan, sa-
osecajan; dirljiv
rimel maskara (preparat za bojenje tre-
pavica)
rimellemekbojiti, mazati trepavice
rimeili ukrasen maskaram
rina (ili- zoo/. v.
ring sp. ring
ringa zool. haringa, sledj (Ciupea ha-
rengus)
ri nt (-di) p veseljak, lola, boem
rintlik veselje, pirovanje, terevenka;
raskalasnost
813
1
\'
li
i
ll
"
'i
H
ii


1
1

ll

ll
\\


il li
1;
li
fi

1
r:
i

risale
rlsale a arh. brosura, mala knjiga
risk (-ki) rizi k
ritm (-tmi) ritam; tempo
ritmli ritmik ritmican
rivayet a 1. pricanje, pripovedanje, ka-
zivanje; - etmek pricati, pripovedati 2.
glas, glasine, fama; cf. sylenti; - e gre
kako se prica, prema glasinama; son gn-
lerde - lere gre prema gla-
sinama koje kruze u poslednje vreme 3.
tumacenje, verzija <> -
gram. subjektivna modalnost, slozena
subjektivna forma
riya a dvolicnost, licemerje; cf. iki yz-
llk
riyakar a-p licemeran, dvolican; cf. iki
yzl
licemernost, dvolicnost
riyal 1. rijal (novcana jedinica lrana, Je-
mena i Saudijske Arabije) 2. cetvrtina
vrednosti spanske pezete
riyala ist. mor. 1 . kontraadmiral 2. brod
pod zastavom kontraadmirala (u Os-
manskom carstvu)
riyaset a arh. predsednistvo; cf.

riyazet a arh. 1 . asketizam, isposnistvo
2. dijeta
riyazi matematicki
riyaziye a matematika
riyaziyeci matematicar; profesor ma-
tematike
riyolit ( -ti) geo/. riolit, liparit
riziko rizik
rizikolu riskantan, rizican
roba 1. arh. v. ruba 2. zabo, cipka na
grudima (na spavacici i si.)
sa cipkom (spavacica, kosulja)
robot robot (i fig.)
814
robotik {-!ji) robotika
roda mor. namotaj, kolna, kalem
(uzeta);- etmek skupiti, namotati (uze)
rodeo rodeo
rodyum hem. rodijum (Rh)
roka bot. rukvica, rokula (Eruca sativa)
roket (-ti) raketa; - atmak 1) ispaliti ra-
ketu 2) lansirati raketu; - motoru raketni
motor; tenvir - i osvetljavajuca raketa
raketatar bacac raketa
roketli raketni
rokoko umet. rokoko
rol (-l) uloga (i fig.); - almak prihvatiti
ulogu; - ne nastupati u ulozi, ig-
rati ulogu; - podela uloga; - kes-
rnek pretvarati se, pritvorno se ponasati -
oynamak 1) igrati ulogu (u drami, na
filmu) 2. fig. imati znacajnu ulogu u cemi,
biti uticajan; - olmak imati uticaj; /-dal -
sahibi olmak fig. igrati u cemu ulogu,
imati udela; - yapmak ne biti iskren, pret-
varati se, licemeriti
rom rum
roman /it. roman; realist - realisticki
roman; tarihhi - istorijski roman; tefrika -
roman u nastavcima
romanopisac, romansijer
romanesk romaneskni, uzbudljiv; ras-
pevan
ak. romanizovati, ob-
raditi u vidu romana
romans /it. romansa
romantik 1. romantika 2. ro-
manticar, pisac koji stvara u duhu ro-
mantizma ll romantican,
romantiklik 1 . romanticnost 2. v. ro-
mantizm
romantizm /it. romantizam
Rumun, stanovnik Ru-
'munije
ruh
romatizma med. reumatizam rntgencilik 1. rendgenologija 2. arg.
reumatican voajerstvo
Romen Rimljanin; _ rimski rntgenlemek arg. krisom gledati zene
brojevi rportaj reportaza
rondel, rondela teh. kolut, podmetac,
podlozni prsten
rop (-bu) haljina (od teske tkanine)
rosto na kriske isecenomeso
rot aulo. sipka ubacivanja (menjaca)
rota mor. kurs, pravac; - de-
promeniti kurs (i fig.); - ya
devam .etmek slediti kurs; - emri za-
povest za promenu kursa
ratasyon rotacija, promena polozaja ja
(funkcije, mesta)
rotatif 1 rotacioni ll (ili - makine) ro-
taciona masina
rotor fiz. rotor
roza vrsta ruzicastog dijamanta
rozet rozeta, znacka
rlans relans (u pokeru)
rlatifi relativan, odnosan; cf. nispl, ba-

rlativite relativitet, odnosnost, us-
lovljenost
rlativizm
k
fil. relativizam; cf. ba-
rlyefreljef (vajarski i si.)
rmork prikolica (vozila)
rmorkr vucni brod, remorker, sleper
Rnesans Renesansa; - devri epoha
Renesanse
rntgen rendgen; rentgenski snimak; -
ini almak zraciti, osvetjlavati rendgenskim
zracima; - rendgen (aparat); -
rendgenski zraci; - tedavisi ra-
dioterapija
rntgenci 1. rendgenolog 2. arg. voajer
reporter, pisac reportaza
posao reportera
rtar zakasnjenje, kasnjenje; - yap-
mak kasniti, imati zakasnjenje (o vo-
zovima)
u zakasnjenju, koji kasni; tre-
nimiz - nas voz kasni
- etmek retusirati
sa
ruam a vet. sakagija (bolest konja)
ruba arh. odelo, odeca
rubai a /it. rubaija, katren
rubidyum hem. rubidijum
ruble rublja (novcana jedinica SSSR-a)
Rufai rufai (pripadnik rufaijskog der-
viskog reda osnovanog u XII veku) O bun-
dan tesine - ler vrag se tu ne bi
snasao (o zamr8enom
Rufailik, Rufaiye rufajski derviski red
rugan 1 lak ll lakovan, lakiran; - izme
lakovane cizme
ruh a 1. du h, dusa, psiha; cf. tin; - ar-
psihostenija; - bilgini psiholog; -
unu dkmek izliti dusu, izjadati se; -
g (ili re/. preseljenje dusa,
meterrypsihoza; - haleti (ili hali) dusevno
stanje; - psihopata; - hekimi psi-
hijatar; - psihopatija 2. re/. duh; -
nekromantija, prizivanje duhova;
kt - lar zli duhovi 3. fig. sustina, bit; 4.
sablast, avet; fantom 5. zivost, bodrost, ci-
los! sende hi - yok ti si bez ikakve ener-
gije 6. hem. esencija, ekstrak! 7. priroda,
karakter, narav 8. jur. slovo, duh (zakona);
O unu dopasli se kome; /-
- unu okumak poznavati koga u dusu,
815
t!
:i
'[
rubani
citati cije misli; - u osecati do-
sadu, dosadjivati se; - unu teslim etmek
dati bogu umreti
rubani a arh. duhovni, nematerijalni; cf.
tinsel 2. duhovni, klerikalni; - heyet sves-
tenstvo; - reis duhovni poglavar
ruhaniyet a. 1. duhovnost, ne-
materijalnost 2. cudotvorna moc svetaca
ruhban a arh. svestenstvo, du-
hovnistvo
ruhbaniyet a monaski, zivot, is-
posnistvo
ruh bilimi psihologija; ct. psikoloji
ruh bilimci psiholog; cf.
ruh bilimcilik psihologizam
ruh bilimsel psiholoski
ruhi a duhovni; psihicki
ruhiyat a arh. psihologija
psiholog
ruhlu 1. s kakvom dusom, koji ima ...
dusu; alak - podao, gnusan; asil - bla-
gorodan; - slabog duha, malodusan
2. fig. poletan, energican, aklivan
ruh lm psihometrija
ruhtesi metapsihicki
ruhsal 1. psihicki 2. psiholoski
ruhsat a odobrenje, dozvola; ov-
lascenje, punomocje; licenca; - tezkeresi
dozvola; punomocje; licenca (dokumenat);
- vermek 1) dozvoliti, dopustiti 2) opu-
nomociti, ovlastiti
ovlascen, opunomocen; li-
cenciran; autorizovan
ruhsatname a-p pismena dozvola; pu-
nomocje; licenca
ruhsuz bezivotan, bez zara; slab, ne-
energican; trom, mlitav
Ruhulkuds (-ds) a ret. sveti duh (u
hriscanskoj religiji) 2. arhandjeo Gavrilo
(Dzebrail)
816
ruj ruz, boja za usne
rulet rulet
rulman teh. leziste, lezaj, Iager;
- kuglicni
rulo 1. svitak, smotuljak; rolna 2. valjak,
bejadisac (stamparski)
Rum 1. Grk (koji zivi u islamskim zeml-
jama) 2. ist. Vizantinac 3. Vizantija
rumba rumba
Rumca novogrcki jezik
Rumelili Rumelijac
Rumen Rumun
Rumence rumunski jezik ll na ru-
munskom
Rumi a arh. 1. vizantijski 2. anadolijski
Rumluk 1. helenstvo, jelinstvo 2. grcka
obtast, grcki reon
rumuz a 1. simbol; cf. remiz 2. hem.
formula
rumuzlu sa simbolarn
Rus Rus
Rusa 1 ruski jezik ll na ruskom
ak. rusizirati, rusificirati
rutenyum hem. rutenijum
rutubet a vlaga, vlaznost; ct. nem; -
derecesi stepen vlaznosti; - izafi - re-
latvinva vlaznost; mutlak - apsolutna
vlaznost
rutubetlendirmek ak. (ov) laziti
rutubenletmek vlaziti se; postati vla-
zan
rutubetli vlazan; cf. nemli
ruz p arh. dan
ruzname p arh. dnevni red; 2. arh. ka-
lendar
rbap v. rebap
rciu (-u) a 1. vracanje; odstupanje,
udaljavanje (od cega) 2. odricanje,
ricanje; povlacenje (sopstvene reci); s-
znden - etmek odreci se svoje reci
rhan a arh. prednost, preimuestvo,
prioritet
rk a ret. duboki naklon (pri molitvi)
rkn {-kn) a glava, uticajno lice
(drustva, zajednice)
rkp (-b) a ukrcavanje (na brod)
neukusno odevena (zena)
rsum a porezi, dazbine
rsumat 1. a uprava carina 2. danak,
po rez i
rsup (-bu) a talog; cf. kel
rsva, rsvay p osramocen, obes-
cascen, ponizen; - etmek osramotiti, po-
niziti, obrukati
a embrion, zametak; fig. za-
cetak
a punoletnost, punoletstvo; cf. er-
ginlik
a ist: ruzdija (srednja skola u
Osmanskom carstvu)
a mito; - almak uzeti mito; -
vermek dali mito, podmititi, potkupiti
podmitljivac; korupcionas
podmitljivost, potkupljivost;
korumpiranost
rtbe a 1. stepen 2. rang, cin, zvanje;
cf. - alameti oznaka, obelezje
cina; - yi geri almak degradirati; rasciniti;
- terfii napredovanje u cinu; - silsilesi hi-
jerarhija, red po polozaju
rtbeli sa kakvim cinom (rangom);>
yksek - sa visokim cinom, visokog
ranga
rya a san; sanjarenje, mastanje; -
ispuniti se, ostvariti se (o snu); -
girmek (bir mnogo se up-
rzgar
lasiti, prestrasiti se; - grememek
fig. ne pomisljati da ce se desiti; - grmek
sanjati; fig. mastati, sanjariti; -
grmek usniti, videti koga u snu; -
grse, hayra yarmamak ne moci po-
verovati, ne dati nikakvu verovatnocu; -
tabiri tumacenje snova; - tabir etmek tu-
maciti snove
ryet a 1. gledanje, motrenje, pos-
matranje; vidno polje, vidik; -
vidno polje; - ocevidac 2. nadg-
ledanje, kontrola, revizija 3. jur. rasprava,
pretres; - etmek 1) posmatrati, motriti 2)
kontrolisati, nadgledati 3) jur. suditi, voditi

rzgar p vetar; cf. yel; - almak biti iz-
lozan vetru, nalaziti se na vetrovitom
mestu; - avlamak proleteti, prohujati; -
ceketi vetrovka, vindjakna; -
promaja; - podici se, dunuti (o
vetru); - bot. sasa (Anemone vul-
garis); - gllesi ciklon; - suprotan
vetar; msait - povoljan vetar O - ge-
lecek delikleri preduzeti sve
mere, nista ne prepustiti slucaju; - eken
bier post. ko je posejao vetar,
poznjece buru; - a tkren kendi yzne
tkrr post. ko pljuje uz vetar pljuje sebi
u lice; her esen - a uymak upravljati se
prema vetru
rzgar zavetrina; mor. leva strana
broda (zaklonjena od vetra); cf. boca; - na
upasti u zavetrinu
rzgar gl mor. ruza pravaca vetrova
vetrovit; izlozen vetru
1. stan-basta na krovu visoke
zgrade; mala prislonjena zgreda 2. vet-
roban
bez vetra, tih, miran (o vre-
menu, moru)
rzgar st mor. strana broda ok-
renuta vetru; na vetar; cf. orsa
817
saadet a sreca, blazenstvo; -
etmek usreciti; - Muhamedova era,
period proroka Muhameda
saadetli srecan
saat (-ti) a 1. sat, cas; na vreme, u od-
redjeni cas; - lerce satima; - ka? koliko
je sali?; - pet sali je 2. vreme; - em-
beri geog. vremenski pojas; - vre-
menska razlika; - leri radno
vreme; mahalli - lokalno vreme; mesai -
leri v. - leri; bu - te orada kimse
bulunmaz u ovo vreme tamo nema ni-
koga; ge - lerde u kasno vreme, u sitne
sate 3. sat, casovnik; - 1) do-
terivanje casovnika 2) tacno vreme; - e
bakmak gledati u sat; - staklo na
casovniku; - almak kucati, otkucavati (o
satu); - gibi kao sat (raditi, biti tacan); -
brojcanik; - kulesi kula sa satom,
sahat-kula; - kurmak navi(ja)ti sat; - mi-
nesi v. - - satno klatno,
setalica; - tutmak meriti vreme (satom); -
vurmak pokazivati vreme (zvonjenjem ili
gongom); - minutna skazaljka;
- (ili satna opruga; asma
- zidni sat; cep - i dzepni sat; alar - bu-
dilnik; - stoperica, sekundomer;
- i astr. suncanik, solarni casovnik;
kol - i rucni sat; kontrol - i kontrolni sat;
kum - i pescani sat; meydan - i ulicni,
javni sat 4. teh. brojilo, sat; benzin - i
benzinomer; gaz - i gasomer, plinomer;
tazyik - i barometar O - durumu
sormak svaki cas se raspitivati o kome
(cemu); - (galiba) nastao je tajac
(govori se kada tokom razgovora iz-
neneda nastane cutanje); bu -! to je pri-
lika! sad ili nikad! - on birde veoma
kasno, na zalasku zivota; - i on birde bir
almak biti na zalasku, ziveti
poslednje dane; - i - ine tacno na vreme,
u minutu; - tamam! vreme! isteklo je
vreme!
818
saati 1. sa)dzlja 2. trgovac
satovima
saatilik 1. zanimanje casovnicara, ca-
sovniearstvo 2. industrija satova 3. trgo-
vina satovima
saatli sa satom, sa satnim me-
hanizmom; - bomba bomba sa tempirnim
dejstvom, tempirna bomba
saatlik 1. vreme od jednog sata; ca-
sovni; bir - bir yol jednocasovni put; iki -
bir dvoeasovni posao; - bir g-
pOlucasovni razgovor; yedi -
gn sedmocasovni radni dan 2. od sata,
po satu (placanje); - cret satnica, pla-
canje po satu
saba v. kaba, saba
sabah a 1 jutro; - svako jutro; - tan
od ranog jutra, od jutra; - jutro-
vece, u savko vreme; - bulmal< v. sa-
bahlamak; - a ne docekati
jutro, umreti pre jutra (o bolesniku); - a
pred jutro; - etmek v. sa-
bahlamak;> - gazetesi jutarnje novine, ju-
tarnji list; - lar hayrolsuni dobro jufro! - a
v. - a iyi - lar! d
0
bro.jutro! ll
ujutro; dn - juce ujutro; - - s ranog jutra,
od ranog jutra; - sutra ujutro O - k-
rnde u rano jutro, pre svanuca; - ola
ola jutro je mudrije od veeeri
1. nocni dezurni 2. ucenik pre-
podnevne smene 3. ranoranilac 4. no-
cobdija; arg. nocna ptica o - kahvesi
nocna katana
sabahki jutarnji
sabahlamak 1. ostati negde do jutra 2.
provesti noc do jutra
sabahleyin ujutro, izjutra
- svako jutro i vece, i
ujutro i uvece
jutarnji ogrtac, kucni ogrtac ll
za jedno jutro, od jednog jutra; bir -
posao od jednog jutra
saban agr. plug, ralo; - v. -
demiri; - (ili pluzni noz,
crtalo; - demiri raonik; - keskisi v. -
- kolu rukohvat pluga; -
razgrnjaca pluga; - oku pluzna ruda; :..
srmek orati, pluziti
saban anat. nosna pregrada
v.
a prethodni; raniji, bivsi, eks
a jur. recidiv, povratna krivica,
ponovni prestup; lig. minulo, minuli do-
gadjaji
recidivist
a strpljenje; strpljivost; -
veoma strpljiv (covek); -
mak (ili tkenmek) izgubiti strpljenje o -
sonu selamet strpljen spasen
strpljiv, istrajan
nestrpljiv
izgubiti strpljenje, pos-
tali nestrpljiv
nestrpljenje; nestrpljivost; -
la nestrpljivo, nerzovno
sabi a arh. 1. dete 2. decak; devojcica
sabit a 1. tvrd, cvrst; stabilan, ne-
pokretan; lig. nepromenljive vrednosti,
postojan; - uporan pogled; - cephe
stalni front; - fikir fiks-ideja; - fiyat fiksna
cena; ,.. hedefler voj. nepokretni ciljevi; -
para cvrsta valuta; - renk postojana boja;
..,... nepomicne zvezde, zvezde-
nekretnice 2. mat. konstantan; - kemlyet
konstantna velicina; - apsolutni broj
3. odredjen, utvrdjen; - olmak 1) dokazati
se; razjasniti se, postali jasno 2) biti pos-
tojan, ne menjati se
sabite a 1. mat. konstanta 2. astr. ne-
pomicna z\tezda, zvezda-nekretnica
ocvrsnuti, postali tvrd

ak. uciniti cvrstim
(tvrdim)
sabitlik 1. tvrdoca, cvrstina 2. ne-
pokretnost, nepomicnost 3. postojanost,
stalnost, nepromenljivost 4. nepobitna is-
tina, cinjenica
sabotaj sabotaza; - yapmak sabotiratl
sabotaza; - yapmak sa-
botirati
sabotiranje
sabote: - etmek sabotirati
sabretmek bez/. trpeti, podnositi; sab-
reden strpljenje
dovodi do cilja; biraz sabredin! strpite se
ma lo!
sabuk v. abuk -
sabuklanma bunilo; delirijum
sabun a sapun; - komad sa-
puna; - sapunski mehur; sa-
punska pena; - (ili balonu) gibi
dnmek nesiali kao sapunski mehur; -
tozu sapunski prah
sabun bot. sapunovo drvo (Sa-
pindus saponaria)
sabuncu 1. sapunar, sapundzija 2. pro-
davac sapuna
sabunculuk sapunarstvo, proizvodnja
sapuna
sabunhane a-p fabrika sapuna, sa-
punarnica
sabuniye a kul. skrobna alva (od bras-
na, putera i sirupa sapunjace)
sabunlamak ak. (na) sapunati, trljati
saponum
sabunlanmak umivati se, prati se sa-
punom
hem. saponifikacija, pret-
varanje u sapun
hem. saponifikovati se
819

ak. hem. sa-
ponifikovati, pretvoriti u sapun
sabunlu sapunjav, sapunjast; -su sa-
puniea, sapunjaca
sabunluk 1. kutija za sapun 2. {ma-
terijal) pogodan za sapun
sabun otu v. ven
sabun min. slaninae, steatit
sabura brodska balast; teret
sac 1. pljosnat metalurski proizvod
saayak 1. tronozae
{za kotao) 2. tig. triumvirat
sa 1 kosa; - ak prosedeti,
poceti sedeti; - traka za kosu; -
ostareti; - yol-
mak cupali kosu {u ocajanju); - biimi fri-
zura; - bitmedik yetim siroce od rod-
jenja; - novorodjence, beba; -
boja za kosu; - nar. kika,
pleteniea; - dklmesi opadanje kose; -
el elinde 1) prinudno, po tudjoj volji 2)
udata zena; - iki trl olmak 1) imati
prosedu kosu, delimicno osedeti 2) os-
tareti; - v. - ak
mek; - rmek plesti kosu; - - a,
gelmek uhvatiti se za kose, po-
cupati se {o zenama); - sakala
neocesljan i neobrijan, sav zarastao, za-
pusten; - (kadar) od
glave do pete O - safadan, ce-
fadan uzar post. kosa se pusta u veselju,
nokti u tuzi; - sprge etmek pozr-
tvovano raditi, naprezali se {o zeni u do-
macinstvu); - uzun, post. duga
kosa, kratka parnet
sa2 1 lisnat metal; gvozdeni lim,
emi lim; - proizvodi od ernog
!ima ll lisnat, od lisnatog metala; - levha
ploca od ernog lima; - soba pec od ernog
li ma
saak1 1. streha, streja; nads-
tresniea; - buzu ledeniea 2. sirit, gajtan;
resa, rojta, kita O - stvar je
820
postala ozbiljna; vatra je zahvatila strehu;
- karanfil bot. ibrisim"karanfil {Dianthus
superbis)
saak2 rasut, razbaean, rasejan; ras-
cupan, razbarusen
saak bulut meteor. eirus, paperjast
oblak
saak kk kitnjast koren, koren u
sveznju {kod zitarica)
saaklanmak iskrzati se, poderati se {o
krajevima adece)
1. opsiven, ukrasen siritom {roj-
tama, resama) 2. sa strehom 3. nemarno,
aljkavo odeven; neuredan 4. razbarusen,
rascupan
saalamak ak. rasipati, razbacivati, ra-
sejavati {okolo)
saalanmak pass. od saalamak
nar. sitan novae; - baeati
sitan novae {na dan svadbe) 2. svadbeni
poklon
1. razbaean, rasut, rasejan 2. v.

1. pass. od samak;
dklmek 1) procerdati, profuckati, spis-
kati sav imetak 2. otvoriti dusu, kazali sve
sto je u dusi
treska; otpaci; sacma, ocinci
ak. 1. pomalo rasejavati,
prosipati; prosuti 2. rasuti {slucajno)
med. alopeeija, gubljenje
kos e
s ... kosom=kos; - plavokos;
siyah - erne kose, ernokos O -
adam covek u godinama
sama 1 1. gl. im. od samak 2. ri-
barska mreza, sertme, alov 3. sacma
{zalov) 4. (ili - sapan) glupost, besmisliea;
- sylemek govoriti gluposti, mlatiti praz-
nu slamu ll glup, besmislen; apsurdan; -
iddia glupa tvrdnja
brbljivac, naklapalo, blebetalo
samak (-ar) 1 . sejati, razbacivati; ras-
turati, rasipati; - 1) zasipati vatrom
(iz oruzja) 2. tig. ljutiti se, praskati, sevati;
lm - sejati smrt; para - rasipati novac;
savurmak cerdati, traciti (novac,
imovinu)
samalamak blebetati, govoriti gluposti
1. mesto za drzanje sacme 2.
besmislica, budalastina
saula drveni kalup (za izlivanje)
sadak arh. tobolac; ct. okluk
sadaka a milostinja; isi. sadaka, mi-
losrdje; - isternek traziti milostinju, prositi;
- vermek davati milostinju
sadakat ( -ti) a vernost, odanost, lo-
jalnost; - borcu dug, obaveza vernosti; -
yemini zakletva na vernost
sadakatil veran, odan, lojalan
sadakatsiz neveran, nelojalan
sadakatsizlik nevernost, nelojalnost;
preljuba, supruzanska nevernost
sadakor svilena tkanina (boje slame)
v.
sadaret (-ti) a ist. vezirstvo; vezirat
v. 1. bezglasan, tih,
bezvucan 2. gram. arh. suglasnicki, kon-
sonantski
sade p 1. prost, jednostavan; skro-
man; - bir giysi skromno odelo 2. pros-
todusan, srdacan; bezazlen, iskren 3. cist,
pravi, nemesan, . bez primesa; 4. ne-
zacinjen; nezasladjen; - brek prazan
burek (bez mesa, sira i si.); - kahve kafa
bez secera; - suya bez zaprske, prost; -
suya orba posna corba ll v. sadece o -
gzel prirodna lepota (zene, devojke)
sadece samo, jedino, iskljucivo; ciglo; -
bir kitap almak iin geldim dosao sam
samo da uzmem jednu knjigu
saf
sadegz zool. prosto oko, okce (in-
sekata)
pojednostaviti se, uprostiti
se
pojednostavljenje, simp-
lifikacija
ak. uprostiti, po-
jednostaviti
sadelik jednostavnost, skromnost;

sadet (-di) a 1. predmet razgovora,
tema, pitanje; - e gelmek vratiti se temi
sade mast koja se dobija
od mleka, kajmak
a. 1. odan, privr2:en; /-al - kal-
mak ostati kome veran 2. stvarni, pravi, is-
tinski
vernost, odanost, privr2:enost
a-p verno, odano
sad 1 a. 1. grudi, prsa 2. srce; -
a vermek biti na dusi, svidjati se, le-
zati srcu 3. skr. od sadrazam
a arh. 1. koji proizlazi (proistice,
izvire) 2. koji se zbiva (dogadja); - olmak
proizlaziti, proisticati; pojavljivati se
sadist sadista
sadistik sadisticki
sadizm sadizam
sadme a 1. udar, udarac 2. sudar,
sukob 3. psih. potres, sok
sadrazam a ist. sadrazam, veliki vezir
polozaj velikog vezira
saf1 a red, niz; ct. dizi; voj.
stroj, red, vrsta; - obrazovati
red; stati u red; - kalma po/. ne-
vezivanje za blokove; - dzrnek voj. ob-
razovati borbenu liniju, postrojiti u borbeni
poredak; - zbijati redove;
n - ta u prvom redu; napred O -
821
1
it
1
saf
olmak biti na cijoj strani, drzati kome
stranu (u sporu, svadji)
saf2 a 1. cist, bez primesa, pravi; -
ipek cista svila; - yn cista vuna 2. fig.
bezazlen, prostodusan; - kalpli pros-
tosrdaean; - - prostodusno, bezazleno
safa v. sefa
prijatan, zabavan
safari 1. safari (lov) 2. safari, sportsko
odelo (sa velikim dzepovima)
safderun a-p naivan, prostodusan, isk-
ren
safdil a-p prostodusan, bezazlen, na-
ivan
safer a safer (drugi mesec mesecevog
kalenda ra)
Safeviler ist. Safavidi (iranska dinastija
XVI-XVII veka)
saffet a arh. 1. Cistota 2. iskrenost,
prostodusnost
safha a 1. faza, period, etapa; sta-
dijum, stupanj 2. fiz. faza
safi 1 . cist,bez primesa, nemesan; -
neto, cista tezina; - kar cista za-
rada, cist profil;- st cisto mleko 2. fig.
cist, iskren ll samo, jedino
safiha a 1. lisnat metal, metal u lis-
tovima 2. ravna, pljosnata povrsina cega
safir a min. safir
safiyet (-li) a. v.
saf kan zoo/. cistokrvan, ciste rase
(koni)
postali cist, precistiti se
preciscavanje, rafinisanje
(o) cistiti; preciscavati, ra-
finisati
cistoca, prostodusnost, naivnost
safra 1 mor. balast; - atmak osloboditi
se balasta; fig. izbaviti se, spasiti se (od
dosadne osobe)
822
safra2 a zuc; cf. d; - pre-
zalogajiti, zaloziti se, ealabrcnuti; - bu-
(ili kabarmak) osecati mucninu
(u zelucu); - m muka mi je; -
kesesi zucna kesa; - kesesi
operacija zucne kese
1. zucni, koje sadrzi zuc 2.
zucan, jedak, razdrazljiv
safran a bot. safran (Crocus sativus); -
gibi zut kao safran, potpuno zut; -
safranova ulje; - safranika, divlji
safran (Carthamus tinctorius)
safsata a 1. paralogizam, .sofizam 2.
besmislica, glupost; - yapmak go11oriti
besmislice; praviti gluposti
sofista, koji goveri ne-
osnovano, prazno
izvrtanje misli
sagu: - bot. sago indijski, sago-
palma (Metroxylon saghu)
sagar p arh. casa za pice
1 1 1. desna strana, des ni pravac; -
a na desnu stranu, udesno; - da desno, s
desne strane; - a bak! nadesno ravnajs! -
a dn! nadesno! (komanda); - a dnmek
skrenuti desno (i fig.); - tutmak drZati
desnu stranu 2. po/. desnica; - partileri
desnicarske partije ll desni; - cenah voj.
po/. desno krilo; - i desna polutka, desna
spojka; - kol 1) desna ruka 2) voj. desno
krilo; - yapmak skrenuti desno (au-
2. po/. desnicarski, kon-
zervativan; - a kaymak skrenuti udesno O
-. gzn sol gznden biti
balesno ljubomoran; - sol elle
gstermek nevesto izvoditi, nespretno ra-
dili; - a sola tamo-ovamo, levo-desno, na
sve strane; - a sola bakmadan ne-
oprezno, nesmotreno; - solunu bil-
mernek (ili zbuniti se, smesti
se, izgubiti glavu; - solu yok adam ne-
taktican covek
1. ziv, u zivotu; zdrav, citav; -
salim (ili selamet) ziv i zdrav; anneniz -
da li vam je majka ziva? babam -,
dedem ld otac mi je ziv, deda mi je
umro 2. ocuvan, citav, nenacet; cvrst, si-
guran; - ake vredan novac; - fig.
cvrsta osnova, C:vrst temelj; -
v. -
para v. - ake O - ol! hvala! - olsun
nazdravlje! (blag prekor)
se
desno krilo (u fudbalu)
ozdraviti, oporaviti se, izleciti
lecenje; terapija; ct. tedavi, te-
rapi
ak. leciti, izleciti; ct. tedavi
etmek
provala oblaka, pljusak;
oluja; ,.. bulutu olujni oblak
dobar, istanean ukus (u raz-
likovanju lepog, i ruznog)
po/. desnicar; - ult-
radesnicar
po/. desnicarstvo, kon-
zervalizam
dever (na svadbi) O -
uzaludan trud
deverstvo
caus. od
zdrav razum
zdravog razuma, sa zdra-
vim razumum
ostroumnost; da-
lekovidost
pronicljiv, ostroumnan; da-
lekovid
nepronicljiv
pticji izmet, guano
1. musti se (o stoci) 2. izlizati
se, pohobati se, izandjati (o tkanini, te-

pihu) 3. odmotati se (o sklupcenoj zmiji) 4.
provaliti se, obelodaniti se, saznati se (o
tajni)
1. mleko od jedne muze 2.
muza, muzenje 3. muzna zivotinja, mu-
zara
koja daje mleko, muzna; - inek
krava muzara
stoka za muzu
tacan, egzaktan; - bilimler eg-
zaktna nauke
1. gluv; - dilsiz gluvonem; - dil-
sizler alfabesi azbuka za gluvoneme; -
etmek . v. - olmak og-
luveti, izgubiti sluh 2. potmuo, prigusen
(glas) 3. otporan na zvuk, nepropustljiv za
zvuk; - duvar slepi zid, mrtav zid 4. lazan,
prividan; - lazna vrata o - gibi ba-
derati se, vikati, urlati; bir
etmek praviti se gluv; bir -
olmak zatvarali oci, gledati kroz prste;
hem - hem i tup i tvrdoglav
postati gluv, ogluveti
ak. (va) ti (jakim
zvukom)
gluvoea
zool. sarka, guja (Vipera
berus)
dobra namera
1 1. zdrav, krepak 2. jak, cvrst,
stamen; solidan, stabilan; - izdr-
zljiva obuca; - karar cvrsta odluka; -
1) cvrsta gradja 2) robusna konstitucija 3.
ceo, citav, neostecen, neokrnjen; btn
- geldi sve stvari su stigle ne-
ostecene; bardak - casa je
pala i ostala neostecena 4. siguran, po-
uzdan; valjan, trajan; - nepouzdan;
- valjan posao; - para stabilan, cvrst
novac; - tetebe solidan student ll nar. u
svakom slucaju, svakako, sigurno; byle
devam ederse - ako ovako
823
!
'
i i

nastavi, svakako ce se razboleti O - ayak-
v. -
kaba katarmak uhodati, zahuktati (posao
i si.); - a (ili - 1)
pastavili na cvrstu osnovu 2) osigurati,
obezbediti
1. gl. im. od 2. mat.
dokaz 3. arhit. podupirac
1 ak. 1. osigurati, obezbediti,
snabdeti; ostvariti, dobiti 2. mat. dakazivali
ici (voziti) desnom stranom;
skrenuti desno
ak. 1. ucvrstiti, pojacati
2. osigurati, uciniti bezbednim
1. ucvrstiti se; ojacati 2.
osigurati se, obezbediti se
ak. 1 . ucvrstiti
(odnos, prijateljstvo); ojacati (misice) 2.
osigurati, obezbediti 3. mat. dokaz (iv)ati
1. cvrstoca; jacina 2. sta-
bilnost, postojanost; cvrstina (karaktera) 3.
zdravlje; krepost, cilost 4. nenacetost, ne-
okrnjenost 5. pouzdi:most, sigurnost 6. tac-
nost, verodostojnost, istiriitost (vesti i si.)
7. izdri:ljivost, otpornost
pass. od 1
- sollu 1 i s desne i s leve strane,
s obe ll koji podjednako vlada
obema rukama
- gidin (iz)! srecan put! -
zdravo ga nosili! (kaze se za
novo odelo, haljinu, obucu)
1 zdravlje; i:ivot; - u vase
zdravlje! - bilgisi higijena; - durumu
zdravstveno stanje; - karnesi zdravs-
tvena knjizica; - kurumu higijena; - ku-
rulu zdravstvena komisija - raporu iz-
veStaj o zdravstvenom stanju; ve
Sosyal Ministarstvo
zdravlja i socijalne pomoci; -
sp. zdravstvena kontrola O - olsun ne
mari, nista za to, da smo zivi i zdravi; - a
824
yz tutmak oporavljati se, poceti se opo-
ravljati, krenuti nabolje; zihin -
higijena
v.
zdrav, normalan
(-ar) ak. 1. musti 2. vaditi med
(iz saca ili kosnica) 3. odvijati, odmotavati,
razmotavati (konce i si.) 4. pljustati, liti (o
kisi) 5. arg. opeljesiti, skinuti do koze 6.
arg. ispipati koga, izmamiti
muzna (stoka); - inek krava
muzara (i fig.)
1. sapi (konjske) 2. anat. krsna
kost, krsta 3. geog. vrh, greben (planinski)
O dam - arhit. sleme
sz mudra izreka, sentencija
arh. 1. /it. elegija 2. naricaljka,
tuzbalica
sah a skr. od sahihtir znak, paraf
(za potvrdjivanje vernosti dokumenta); /-al
ekmek parafirati, potvrditi ve-
rodostojnost (dokumenta)
saha a 1. polje, prostor; oblast, kraj,
pojas; voj. zona; ct. alan; - otvoren,
otkriven prostor; - voj. vatrena
zona; - voj. poligon, streliste; hava
- vazdusni prostor (jedne zemlje); m-
dafaa - voj. odbrambena zona, zona
odbrane; - domet leta 2. fiz. polje;
kuvvetler - polje sila; - mag-
netno polje 3. sp. teren, igraliste; - dan
atmak (ili izbaciti, udaljiti sa te-
rena; ceza - kazneni prostor; futbol -
fudbalsko igraliste, stadian 4. fig. polje,
oblast, domen, delokrug; faaliyet -
polje aktivnosti; iktisat - na eko-
nomskom polju; ilim - u domenu
nauke
sahabet a pokroviteljstvo, podrska,
zastita; /-al- etmek podrzavati, stititi
sahabeti zastitnik
sahaf a antikvar, prodavac starih knjiga
prodaja starih knjiga
sahan a sahan, bakrena zdela, cinija
1. kolicina od jednog sahana;
iki :... yemek jelo od dva sahana 2. od-
moriste, trem (na svakom spratu kuce) 3.
platforma (tranvaja) 4. mesto za drianje
sahana, spremiste za sahane '
sahavet a arh. velikodusnost, dobrota,
plemenitost; ct. cmertlik
sahavetli \'elikodusan, plemenit; ste-
dar; cf. Cmert
sahi a skr. od sahih stvarno, istina, za-
ista; - mi? stvarno? je li istina? -, yledir
tacno, istina je; syledikleri - tir istina je
sto surekli
sahici nar. istinski; pravi, prirodni; -
elmas pravi dijamant
sahiden odista, doista, zaista; - bunu
kendisi on je zaista sam ovo nap-
ravio
sahife a arh. stranica; cf. sayfa
sahih a istinit, tacan
sahil a 1. obala (recna i morska); 2.
obalni pojas, obala, pribrezje,. primorje; -
voj. obalska baterija; - bo-
yunca duz obale; - bot. primorski
bor (Pinus maritima); - voj.
obalska utvrdjanja; - zastita
obale; - topusu obalska artiljerija ll (pri)
obalni; - saha priobalni pojas, priobalna
zona
obistiniti se, potvrditi se,
ostvariti se
sahip (-bi) a 1. vlasnik, posednik, gos-
podar; ev - i doma6in, glava
porodice; gemi - i brodovlasnik; pasaport
- i nosilac, vlasnik pasasa 2. zastitnik,
pokrovitelj, pat-on; cf. koruyucu; -
1) vlasrik 2) stititi, podrzavati 3. po-
sednik, nosilac kakvog svajstva; malumat
- i upucen, obavesten, znalac; namus - i
castan, cestit; - i slavan, poznat;
sahtelik
tecrbe - i iskusan; zevk - i (covek) od
u k usa
sahiplik 1 . svojina, pripadnost; cf. iyelik
2. pokroviteljstvo, zastita
sahipsiz 1 . bez vlasnika, bez. gos-
podara; niciji; - kpek pas-lutalica 2. bez
zastitnika, bez pokrovitelja
sahne a 1. pozornica, bina, scena; -
kulise; - ye 1) izaci na
scenu 2) pojaviti se; - dzeni mi-
zanscena, rezija; - ye koymak pastavili
na scenu, rezirati 2. poz. cin; sahneli
piyes komad u tri cina 3. fig. scena, pri-
zor; dogadjaj; korkun bir - pri-
zor; - leri ratni prizori; siyaset - si
politicka scena
sahnelemek ak. postaviti na scenu;
inscenirati
sahnelenmek 1. bez/. 1. od-
sahnelemek 2. fig. pojaviti se (o dogadjaju
i si.)
sahra a. 1. ravnica, polje 2. pustinja;
stepa; cf. l 3. voj. polje; pohod; ratni us-
lovi; - hastanesi poljska bolnica; - top-
usu poljska artiljerija; - topu poljski top
sahre a geo/. naslaga, stena; cf. klte
sahte p 1. lazan, falsifikovan, kri-
votvoren; - ek lazan cek; - senet lazna
menica; - belge falsifikovan dokumenat 2.
voj. lazan, prividan; - mevzi lazan polozaj;
- taaruz lazan napad 3. pritvoran, ne-
iskren; izvestacen, namesten; - dost
vajni, toboznji prijatelj; - glmseme iz-
vestacen osmeh; - usiljeno drianje,
pritvoran izgled
sahteci v. sahtekar
sahtecilik v.
sahtekar p 1 . varalica; prevarant 2. fal-
sifikator, krivotvoritelj
krivotvorstvO'; fal-
sifikovanje; - yapmak krivotvoriti
sahtelik 1 . laz, prevara 2. krivotvorina,
falsifikat
825
sahtiyan
sahtlyan p safijan, maroken (koza);' ll
od marokena
izradjivac safijana; pro-
davac safijana
izrada safijana; trgovina
safijanom
sahur a isi. obedovanje pre zore (o ra-
mazanskom postu); - a kalkmak ustati
pre zore (za vreme ramazana)
sahurluk jelo, hrana (pre svanuea)
i
saik a razlog; motiv; podstrek, sU-
mulans; cf gd
saika 1 a razlog, uzrok
saika2 a munja; - siperi gromobran
saire a drugi, ostali; ve - i drugo, i tako
dalje
sairfilmenam a mesecar; cf uyur
gezer
sak 1 nar. 1. budan; oprezan 2. lak na
sn u
sak2 a arh. bot. stabljika; ct. sap
saka 1 a vodonosa o - beygiri gibi do-
lutati, tumarati, gluvariti
saka2 (ili - zool. cesljugar (Car-
duelis carduelis)
vet. sakagija, slinavka (zarazna
bolest kopitara)
sakak (-M 1. podvaljak, gronjik 2. ma-
ramica, podvratnik (govedji)
sakal 1. brada; - osedeti,
ostariti; - starost; - pustati
bradu; - glrnek 1) smejati se u
bradu (!ice), praviti budalom 2) prevariti,
obmanuti; - koyvermek ili
uzatmak) v. - -
gladiti bradu; top - gusta brada 2. mor.
(pri) kosnik (vodoravna greda na pramcu
broda) O - pretiti; -
bitmek fig. odugovlaciti se, otezati se (o
poslu i si.); - fig.
826
ostariti, a parnet ne steci;: -
mak nadati se nemogucem; - ver-
mek biti na uzdi, biti vucen za nos; - oy-
natmaz zreo i ukusan, topi u ustlma (o
vocu); - 1) izgubiti ugled 2)
odati tajnu, izbrbljati se, izlajati se;
praviti budafu (od
koga); ismejavati koga, rugati se kome
ra:Znosenje vode
sakallanmak obrasti, zarasti u bradu
1. s ... , bradom; bradat; ak - be-
lobrad, sede brade 2. neobrijan, zarastao
o - bebek pej. infantilan, kao dete (6' co-
veku)
sakal otu bot. djipovina (Andropogon)
bez brade; golobrad, cosav
k golobradost, cosavost
sakamet a arh. nedostatak, mana
H1t) nar. podbradnik, pod-
vezaca
sakar 1. lisa, evet, zvezda (na cefu :Zi-
votinje 2. trapavko, nespretnjakovic, iieprt-
lja
sakarimetre sakarimetar
hem. saharin
nespretnost, trapavost
sakaroz hem. sahamza
sakat a 1 1 . sakat, obogaljen, una-
kazen; nesposoban (za vojsku, rad) 2. oii-
tecen, polomljen, iskrivljen; - bir san-
dalye pofomljena stolica 3. fig. iskvaren,
izopacen, izoblicen, izvitoperen (o poslu,
stilu i si.) 4. sp. povredjen, nesposoban za
igru ll 1. bogafj, invalid 2. sp. povreda;
hafif - laka povreda 3. nedostatak; gres-
ka, omaska
v.
sakatat a glava, noge i iznutrica (zak-
fane stoke)
prodavac iznutrica, erevar
sakatlanmak ak. 1. osakatiti, obogaljiti,
ozlediti 2. polomiti, razbiti skrsiti, ostetiti 3.
sp. povrediti 4. pokvariti, izopai':iti, iz-
vitoperiti
sakatlanmak pass. refl. od sakatlamak
1. unakazenost, obogaljenost;
ostecenje, kvar 2. fig. izopai':enost, na-
karadnost, izvitoperenost 3. nepravilnost,
greska, manjkavost 4. sp. povreda
1 pazil cuvaj sel ll d.a nije, da ne
bude; - bir da
nije neka zarazna bolest?
1. smetnja, zapreka, prepreka
2. zamerka, primedba, prigovor 3. med.
kontraindikacija (lekova)
osetljiv, delikatan, skakljiv;
neugodan,opasan
oprezan, obazriv; suzdrzljiv,
rezervisan
opreznost, obazrivost;
suzdr2:1jivost, rezervisanost
pass. od sa-
gze p batar post. mnogo ba-
bica kilavo dete
opreznost, predostroznost
1. abi. cuvati se, paziti se; iz-
begavati, kloniti se; - cuvati
se bolesti; kt" insanlardan - kloniti se
losih ljudi 2. ak. cuvati; stititi, braniti
saosecanje, saZaljenje
opreznost, predostroznost
oprezan, obazriv
neoprezan, nesmotren
- - silno drhcuci, kao jasikovo
lisce; - - titrernek drhtati kao prut, tresti
se kao trska
nar. drhtati, cepteti; tre-
periti (od straha ili hladnoce)
zoot .. nar. v. kene
sak i ta
a arh. 1. ponisten, nevazeci, van
snage 2. svrgnut, zbacen (s prestola); -
hanedan svrgnuta dinastija 3. pobaceno,
nedoneseno (dete); - olmak 1) ne vaziti,
biti van snage 2) pasti, biti svrgnut
astr. Mars; cf. Merih
smola (iz drveta);- 1)
:Zvakati smolu, zvaku 2) /-al zavaravati (ja-
lovim nadama); - gibi lepljiv; -
mastika O - zoo/. morski pas; cf.
kedi
Antepska pistacija (Pis-
tacia Lentiscus)
bot. bela bundeva (Ca-
curbita pepo)
postati smolast
smolast, od smole
saki1 saki, sake (japanska rakija)
saki2 a arh. peharnik, vinotoca
sakli a arh. 1. tezak, 2. do-
sadan 3. ruzan, neugledan
sakim a pogresan, neispravan; ne-
tacan, lazan
sakin a 1 1. miran, spokojan; - deniz
mirno more; - bir hayat srmek voditi
miran zivot; - hava mirno vreme (bez
vetra) 2. tih, miran, necujan; cf. sessiz; -
bir adam tih, miran covek 3. nastanjen, sa
stanom u ... ll stanovnik, zitelj; - olmak 1)
biti tih (miran) 2) stanovati, ziveti;
mirno, tiho
smiriti se, stisati se; fig.
smiriti se, prestati (o oseeanju, bolu i si.);
hava vreme se smirilo; si-
nirlerim biraz zivci su mi se
malo smirili
ak. smiriti, stisati
sakinlik rnirnoca; mir, tisina
sakit a cutljiv, bezglasan; - kalmak za-
cutati, ostati bez reCi
827

. 1
ii
,,
:!
, ..
'
i\
sakka
sakka a v. saka 1
saklama 1. cuvanje, zastita 2.. prik-
rivanje, zatajivanje
saklamak 1. ak. (sa) cuvati, odrzavati
2. ak. skrivati, prikrivati, tajiti; skloniti;
- cuvati tajnu 3. ak. dat. stedeti, dvajati;
ostaviti za koga; rezervisati; bu kalemi
sana ovo pero sam odvojio za
tebe; - sacuvati, rezervisali sto;
yemekten bana biraz sakla ostavi mi
malo tog jela O sakla gelir za-
posl. cuvaj bele pare za erne dane
saklamba zmurke, skrivalica
(igra); - oynamak igrati zmurke
pass. od saklanmak
saklanmak 1. cuvati se, paziti se 2. kriti
se, skrivati se 3. (sa) cuvati se, ostati (o
secanju)
1. skloniste, spremiste 2. tajno
mesto, skroviste 3. kutija, kaseta
saklatmak caus. od saklamak
1 . sacuvan, ocuvan 2. skriven, pri-
tajen; prikriven, skrovit; til. latentan 3. tajni;
- tutmak dr:!ati u tajnosti, skrivati, tajiti
sako kratak kaput, sako
zdol. arh. svraka (Pica pica)
1. saksija 2. arg. cup, tikva (o
glavi)
gzeli bot. pupakvica, pupcic
(Cotyledon umbilicus)
1. polica za saksije 2. ukrasni
sud za saksije 2. mesto gde se zimi drZ:i
cvece
saksafon muz. saksafon
saksafoncu saksafonist
saksonya saksonski porculan
splav, skela
sal2 p arh. gadina
litve (sa minareta); - okumak (ili vermek)
pozivati na molitvu, objaviti molitvu
saliibet (-ti) a cvrstina, snaga; crstbca
salabetli cvrst; jak, snazan
salacak tenesir (sto za pranje po-
kojnika); ct.
salah a arh. 1. ozdravljenje; po-
boljsa"nje; oporavak; - bulmak poraviti
se, prezdraviti: se, se
2. mir, spokoj (stvo)
salahiyel a arh. nadlezl}1ost, ov-
lascenje, kompetencija; ct. yetki; - ver-
mek opunomociti, dati ovlassfmje
salahiyetli nadlezan, vlastan, kom-
petentan; cf. yetkili
salahiyetname a-p punomocje
salahiyetsiz nenadlezan, neovlascen,
nekompetentan
salak blesavko, bena (u odevanju i
drzanju); - - bakmak blenuti, tupo gledati
salaka blesavo, priglupo, tupo
poblesaviti, pobenaviti
budalastina, glupost; - yap-
mak praviti gluposti, glupirati se
salarn salama
salamandra pokretna pec (prenosi se
iz sobe u sobu)
salamanje v yemek
salamu ra 1. salamu ra, sola ra, presol;
tursija 2. usoljene namirnice; -
riba u salarnuri
1. povoljan za salarnuru 2.
odvojen za salarnuru
salangan zool. salangan-ptica (Col-
localia)
salapurya mor. teretni camac, penisa,
barza; - gibi klompara (velika cipela)
ducan (od dasaka); baraka (pro-
sala a isi. poziv na molitvu, objava mo- davnica voca i povrea)
828
tekst: salaspur, laka tkanina
(prema imenu indijskog grada solapura)
salat a isi. molitva
salata salata; oban - cobanska sa-
lata; domates - salata od paradajza;
- mesana salata
1 1 . krastavac ll povoljan za
sa la tu
salavat a molitve; - getirmek moliti se
u opasnoj sitnaciji
skeledzija
sala sos, umokac, moca; sos od pa-
radajza
sa sosom, u sosu; - sosis virs-
la sa sosom
1 napadacki, agresivan ll ag-
resor, napadac
agresivnost, agresivno po-
nasanje
napad, atak, nasrtaj; -
oruzani napad; - protivnapad
1 agresivan ll agresor
napad, udar, nalet, juris
v.
pass. od
1. gl. im. od 2. ve-
liki noz, tesak
dat. 1. napadati, jurisati; ki-
disati (o f>su); cf. hcum etmek 2. mor. ok-
renuti u povoljnom pravcu (brod, prilikom
isplovljavanja) 3. hem. razjedati, nagrizati
nenapadanje; ant-
pakt o nenapadanju
huskati, podbadati; na-
tutkati; (na)pujdati (psa)
salep (-bi) a 1. bat. kacun (Orchis) 2.
salep (napitak)
salepi salebdzija, prodavac salepa

fiziol. 1. lucenje, sekrecija; - bezi
pljuvacna zlezda; - organi za lu-
cenje 2. izlucevina, sekret
ak. luciti, izlucivati
1 1. zaraza, epidemija; - lar bi-
limi epidemiologija 2. najezda, navala,
provala; ekirge - najezda skakavaca 3.
arh. privremen porez ll 1. zarazan, epi-
demijski; - zarazne bolesti 2.
agresivan, nasrtljiv
poreznik
zaraziti se
salhane a-p klanica
utorak; - gn 1) utorak 2) u uto-
rak; - gnleri utorkom
1. novost, vest, glas; sa-
opstenje; obavestenje; - almak cuti, oba-
vestiti se 2. savet, preporuka, misljenje; l-
a!- vermek savetovati, preporuciti
1. ljuljaska; klackalica; vi-
seci krevet, viseca mreza; - illeti vet. brlji-
vost (ovaca); - sandalye stolica za klac-
kanje, klackalica; - daska za
sedenje (ljuljaske) 2. kolevka, besika
na ljuljanje, sa ljuljanjem; -
at konj za klackanje; - koltuk fotelja za
klackanje
caus. od
1. fiz. vibracija, oscilacija 2.
astr. libracija (meseca)
ljuljanje; klacenje (u hodu)
1. pass. od salmak 2. njihati
se, klatiti se; vibrirati, oscilirati; klatiti se (u
hodu); salma yrmek klatiti se u
hodu, hodati klateci se
1. ljuljanje, klacenje; klackanje;
talasanje (na moru)
klimav, rasklimatan; fig. ko-
lebljiv, nestalan, promenljiv
pass. od
829
'
i
1'
' 1
!i ll
;

ak. 1. osloboditi, pustiti na
slobodu 2. popustiti, olabaviti (konopac i
si.) 3. pustati, pustiti (bradu, kosu i si.)
salim a arh. 1. zdrav, citav; fig. zdrav,
trezven 2. siguran, bezbedan 3. ispravan,
bez greske
salimen a srecno, bezbedno, sigurno;
- varmak bezbedno stici (o avionu, brodu)
salip (-bi) a krst; cf. ha
salise desetinka (sesdeseti deo se-
kunde)
salisiliit hem. so salicilne kiseline
1 1. gronja, kicanka; cvast 2.
grozd 3. bot. glicina (Wistaria) 4. bot. za-
/ novel (Cytisus) 5. visuljak, pandan 6. srap-
nel, karlee ll grozdast, u obliku grozda O -
1) karteena raketa 2) astr. zvezda
(padalica); - kpe mindjusa sa visuljkom;
- saak razbacan, rasturen, u neredu;
razbarusen; - - u gronjama, u grozdovima
visiti, (o) mlitaviti, otromboljiti
se (o obrazima)
grozdast, u obliku grozda
(-d) bot. zalosna vrba
(Salix babilonica)
tresoglav, koji trese glavom (o
coveku, zivotinji)
sallamak ak. 1. (za) ljuljati, njihati, kla-
titi; mahati, vrteti (glavom, repom); !resti,
drmati; - klimati glavom; el - ma-
hali rukom 2. odugovlaciti, otezati, od-
lagati; zanemarivati, prenebregavati 3.
opaliti, opauciti, zalepiti (samar)
sallamamak ak. arg. ne mariti, fuckati,
ne sljivosati
1. caus. od sallanmak 2.
o besili
salianma njihanje, klacenje, ljuljanje;
balansiranje
sallanmak 1. ljuljati se, njihati se, klatiti
se; zubi mi se klate;
830
masa sto se klati 2. povoditi
se, teturati se, klatiti se (u hodu) 3. podr-
htavati, !resti se; son depremde
kuvvetle u poslednjem zeml-
jotresu nas grad je jako podrhtavao 4. vi- .
siti o koncu, ljuljati se (o polozaju, funkciji)
5. fig. tumarati, lunjati, vucarati se
1. klacenje, ljuljanje, njihanje 2.
podrhtavanje 3. odlaganje, otezanje; ne-
izvesnost 4. astr. libracija 5. drmusanje, ci-
manje 6. klimanje glavom; odmahivanje
glavom 7. prenebregavanje, za-
nemarivanje O - da ostaviti u
neizvesnosti; - da kalmak ostati u ne-
izvesti; - da olmak ugrozen, drmati se (o
politickom polozaju, funkciji)
sallapati 1. nepromisljeno, nes-
motreno, lakomisleno 2. nemarno, neb-
rizljivo, aljkavo
- etmek ak. uprtiti, natovarili
ravan, pljosnat; sirok, prostran (o
gradjevini)
salma 1. gl. im. od salmak 2. vrsta jela
od pirinca 3. seoski prilog, doprinos (za
odrzavanje puteva i si.) 4. peradarnik, zi-
vinarnik 5. ist. patrolni policajac, pozornik
(u Osmanskom carstvu); - tomruk zatvor
(pri policiji) 6. arh. mera za vodu 7. izgon
(jenje) stoke (na pasu) 8. lutalica (stoka
bez pastira) 9. kuljanje, sikljanje (vode)
10. viseci rukav (odece turskih seljaka)
salmak (-ar) 1. ak. dat. siriti, rasp-
rostirati, rastezati; prostirati, sterati; glge
- bacati senku; korku - sirili strah; yatak
- sterati postelju 2. ak. arh. pustati, pustiti
(kosu, bradu); cf. uzatmak 3. ak. dat. od-
lagati, odloziti; cf. ertelernek 4. ak. dat.
pustiti, osloboditi; popustiti, olabaviti 5. iz-
bijati, terali (o grani, mladici) 6. ak. dat. iz-
goniti stoku (na pasu); -
terali ovce na pasnjak 7. ak. hitno poslati,
otpremiti; haber - poslati vest 8. ak. dat.
staviti, gurnuti, ubaciti, spustiti;
- staviti hleb u pec; kuyuya -
spustiti kovu u bunar 9. ak. udariti, na-
metnuti, zayesti (dazbine, porez) 1 O. ak.
dat. izvesti, izvoditi; vapuru denize -
izvezti brod na pucinu 11. ak. dat. fig. uva-
liti, baciti u, dovesti do; derde -
uvaliti se u nevolju 12. dat. napadati, ju-
risati, kidisati (o psu, vuku); cf.
insana salar medved napada coveka;
13. ak. dat. pujdati (psa); tilkiye -
pujdati psa na lisicu 14. mor. okretati se
na sidru (o brodu) 15. ak. dat. poveriti, os-
taviti na cuvanje; ct. emanet etmek 16.
nar. postaviti temelj (zgrade) 17. ak. pri-
loziti, prilagati, davati prilog 18. kuljati, sikl-
jati (o vodi)
nar. pasiste, pasnjak; ispasa
salmastra 1. zaptivac; - (ili
zaptivni prsten; - kutusu kutija,
sanduk sa materijalom za zaptivanje 2.
mor. uzad, konopci {za vezivanje broda)
zalname p arh. godisnjak, almanah
salon 1. sala; salon; konferans - u
sala za sednice; konser - u koncertna
dvorana; yolcu - cekaonica; cf. bekleme
salonu 2. ostinska soba 3. aula, predvorje
saloz arg. caknut, udaren
arg. otupeti, pobenaviti,
poblesaviti
salozluk caknutost
salpa 1. aljkav, nemaran 2. mlitav, mlo-
hav; lenj
salpak v. salpa
salt 1 samo, jedino, iskljucivo; - o bunu
yapar samo on moze to da uradi ll 1. ap-
solutni, potpuni;- apsolutna ve-
cina; - nem apsolutna vlaznost; - fiz.
hem. apsolutna nula 2. cist, nepomucen,
pravi; sf. saf; - insan pravi covek; -
sevin nepomucena radost
salta 1: durmak stajati na zadnjim sa-
pama. senili {o psu)
salta2 arh. kratak kaput (bez okov-
ratnika)
saman
salta3 mor. popustanje olabljivanje {ko-
nopca); - etmek (ili vermek) popustiti,
olabaviti (konopac)
saltanat a 1 . carstvo, sultanat 2. vla-
davina, vlast; upravljanje 3. fig. sjaj; ras-
kosnost, velelepnost; - srmek 1) vladati,
upravljati 2) ziveti u raskosi
raskosan, pompezan
v. saltanat
apsolutizam, autokratija
apsolutan, kategorican, be-
zuslovan; - gerek apsolutna istina; -
haklar apsolutna prava
salto salto (rvacki zahvat)
salvo salva, pocasna paljba; -
pocasni plotun, pocasna paljba
salya pljuvacka; bala
balav, slinav
salyangaz 1. zool. puz (Xelix) 2. anat.
puznica, usna zavojnica O - merdiveni
spiralne stepenice
salyangozculuk gajenje puzeva
sam a pustinjski vetar
saman slama; - alevi gibi zapaljiv kao
barut; - p slamka; - gibi neukusan,
bljutav; - slamnozuta boja; - tozu
pleva; - ne mozes ga prevesti
zedna preko vode, on ne naseda <> - al-
su yrtmek raditi ispod zita,
spletkariti; - paus-papir (za precr-
tavanje); - supljoglav, glup; - nez-
lesi polenska groznica
samani v. saman rengi
saman p bogatstvo, izobilje
Samaniler ist. Samanidi (persijska di-
nastija)
samankapan cilibar, jantar
saman 1. (mesan) sa slamom 2.
slamni, od slame
831

slamnjak, slamiste; plevnja
saman rengi boja slame, otvorenozuta
boja
saman saman yolu astr.
Mlecni put
sarnaryum hem. samarijum
samba samba (ples)
Sami a 1 Sernit ll semitski; - diller se-
mitski jezici
samimi a 1. otvoren, iskren, srdacan; -
selamlar iskreni pozdravi 2. prisan, blizak,
intiman; /-la/ - olmak biti s kime biizak
samimilik a iskrenost, otvorenost,
srdacnost; ct. itenlik; - le iskreno
samirniyet v. samimilik
samirniyetsiz neiskren, pritvoran
samimiyetsizlik neiskrenost,
vornost
prit-
sarnsa p poslastica slicna bakiavi
samsun arh. ratnicki pas (u staroj
Grckoj)
sarnur 1 zoo/. sarnur (Martes zibelina) ll
od samurove koze (krzna) o - gustih
crnih obrva
samuray ist. samuraj
sam yeli samum (suv i topao pustinjski
vetar)
san 1. ugled, cast, dobar glas, slava;
ct. 2. titula, zvanje (uz imena ha-
nova, princeva, pasa) 3. svojstvo, oso-
bina, atribut
sana dat. od sen; - gelince sto se tebe
tice; - ne? sta ti je?
sanal izmisljen, lazan, fiktivan; mat.
imaginaran; - (ili adet) imaginaran
b roj
sanat ( a 1. zanat; zanimanje, pro-
fesija; - bileziktir zanat je bogatstvo
(zia!:::;: narukvica); okulu
832
skola; - sahibi zanatlija 2. umetnost; -
eseri umetnicko delo; - umetnicki
predmeti; - iin - umetnost radi umet-
nosti; - tarihisi istoricar umetnosti; - y-
netmeni umetnicki direktar (filma); gzel
- lar lepe umetnosti 3. sposobnost, ves-
tina, umece; askerlik - vojna vestina;
- umece govara
1. zanatlija 2. umetnik 3. majs-
tor svoga posla
sanatkar v.
sanatkarane a-p umetnicki, majstorski
1. zanatstvo 2. umesnost,
vestina
umetnicki; majstorski, znalacki
(uradjen)
sanatoryum sanatorijum
sanatsever ljubitelj umetnosti
sanavber bot. pinija, pinjol (Pinus
pinea)
sanayi (-i) 1. umetnost 2. industrija; -
blgesi industrijska oblast; - merkezi in-
dustrijski centar; - psikolojisi industrijska
psihologija; - tesisleri industrijska post-
rojenja; - - teska industrija; harp - 1
industrija
sanayici 1 industrijalac, fabrikant ll in-
dustrijski; - lkeler industrijske zemlje
industrijalizacija
industrijalizovati se
ak. industrijalizovati
sancak 1. zastava, steg, barjak 2.
desni bok broda; - alabanda! na desnu
palubu! (komanda); - gemisi
brod; - nbeti mor. zastavska 3.
ist. sandzak (administrativna jedinica u
Osmanskom carstvu)
sancaktar barjaktar, stegonosa
astar bol, probad; grc u stomaku;
kolika; - tutmak (ili - tutmak) dobiti
;Jrobade (grceve, kolike)
osetiti, dobiti bolove; kar-
mm osecam grceve u sto-
maku
bolan, s ostrim bolom, s pro-
badima
probadati; tupo boleti; tistati
(orani)
otu nar. v. dalak otu
sanmak (-ar) ak. zabadati, zabosti,
pobosti, zabiti (u zemlju) 2. podici, pos-
taviti (zastavu)
sandat1 camac, cun, salupa
sandat2 bot. sandalovo drvo (Santalum
album)
sandat3 sandala (obuca)
camdzija, brodar
sandalye 1 . stolica 2. tig. mesto, po-
lozaj; - borba za stolicu (polozaj);
- pletena stolica
sandalyeci izradjivac stolica; trgovac
stolicama
a 1. sanduk, kovceg, skrin-
ja; kutija; alet - sanduk za alat; elbise -
kovceg za odela 2. kasa, blagajna; - def-
teri knjiga blagajne; - emini blagajnik,
kasir; ct. veznedar; mal - drzavna bla-
gajna; riznica 3. fond, budzet; emekli -
penzioni fond 4. mera za pesak i sljunak
(od dasaka) 5. voj. magacin mitraljeza 6.
privremena brana 7. vedro, cabar (za bilj-
ke) 8. glasacka kutija; o - de-
vojacka sprema (pokrivaci, carsafi, cilimi);
- kurulu izborna komisija; - sepet sve sto
se nadje (stvari), prnje; kucne stvari,
ode6a
izradjivac sanduka
ak. upakovati, smestiti u
sanduk, staviti u kutiju
upakovan u sanduk ll 1.
ploca za oblaganje zidova 2. zlatnik, zia-
tan novcic (iz vremena sullana Mahmuda
ll)
ak. dat. caus. od sanmak
sanduka a sarkofag
sandvi sendvic
sanem arh. 1. idol, kumir 2. /it. lepotica,
draga (u turskoj i persijskoj klasicnoj po-
eziji)
sanemperest a-p idolopoklonik
nar. zbunjen, zabezeknut
nar. zaprepastiti se, za-
bezeknuti se, skameniti se
zaprepascenje, pre-
nerazenost, zabezeknutost
misljenje; pretpostavka; ct. zan; -
mca (ili - ma gre) po mom misljenju, po
meni; - predati se mislima,
zaneti se razmisljanjem
abi. okrivljen, optuzen,
osumnjicen; ldrmekten - ok-
rivljen za ubistvo svoje zene
okrivljenost
bez/. od sanmak;
uzun srd sastanak je
trajao duze nego sto se mislilo
sanidin min. sanidin, vrsta teldspata
saniye a sekund (a); - sinde u se-
kundi, za tren oka; - kaybetmeden
odmah, smesta, ni casa ne caseci; - si -
sine iz sekunde u sekundu; tacno u se-
kundu
saniyeli trenutnog dejstva, trenutni (o
bombii si.)
saniyelik 1 sekundara, sekundna ka-
zaljka ll od jedne sekunde; sekundni; on -
bir posao od deset sekundi
sanki 1. uzmimo, pretpostavimo da; -
ben pretpostavimo da
sam pogresio! 2. kao da, toboze, san6im;
- o bunu teklif toboze je on to
predlozio 3. cestica za pojacanje na kraju
upitnih recenica; ma, ta; ne diyorsun -
833
'1
ll
'1
san
ma sta kazes? ne - ta sta
ra d is
slavan, ugledan, znamenit, poz-
nat
sanmak ak. 1. misliti, smatrati, ve-
rovati, d..Zati; ct. zannetmek; ben seni
insan ja te smatram covekom;
onu mislio sam da je
umro 2. pretpostavljati, ceniti, racunati
psih. prividjanje, halucinacija; -
halucinogen
halucinirati, imati pri-
vidjenja
sansar 1. zoo/. kuna; - kuna
zlatica (Martes martes); kaya - kuna do-
maca (Martes foina) 2. kunino krzno
sansasyon senzacija; - yapmak nap-
raviti senzaciju
sansasyonalizm senzacionalizam
sansasyonel senzacionalan
Sanskrit, Sanskrite /ing. sanskrit
sansalizm til. senzualizam
sansr cenzura; - etmek cenzurisati; l-
a/- koymak ustanoviti cenzuru
sansrc cenzor
sansriemek ak. cenzurisati, podv-
rgavati cenzuri
sansrlenmek pass. od sansriemek
sansrl cenzurisan
santigram santigram, centigram
santimantalizm sentimentalizam
santimetre santimetar
santra centar, sredina
santral 1 1. centrala, centralna stanica;
atom - radiostanica; telefon - te-
lefonska centrala 2. komutator, razdelnik;
razvodna ploca 3. centar, zavod, fabrika ll
centralni, sredisnji (i fig.)
telefonist; telegrafist
santrfor santrforvet srednji napadac,
centarfor (u fudbalu)
834
santrhaf centarhalf
santrifj centrifuga
santur p muz. santur
santurcu svirac santura
sap 1. rucka, rucica, drska; d..Zal-
ja; - drzalja sekire 2. agr. snop,
svezanj; - ekmek vezivati snopove 3.
vrat (violine); grlo (boce) 4. povesmo;
klupko (vune) 5. bot. stabljika (travnate
biljke) 6. konac za iglu, igleni konac O -
demeden anlamak brzo shvatiti
- derken saman demek govoriti na-
sumce, lupetati; - kadar dokraja, pot-
puno, bezgranicno; - kadar namlislu
dokraja posten, bezgranicno posten
sapa van glavnog puta, zabacen; za-
obilazan, okolisan (put); /-al - ne
biti usputno; - ky zabaceno selo; - yol
okolisan put; eviniz bana - geliyor (ili d-
vasa kucia mi nije usputna
sapak 1 neprirodan, abnormalan ll
skret, skretaj, mesto gde se odvaja jedan
put
sapakhk nepravilnost; anomalija
sapan 1. v. saban 2. pracka (za ba-
canje kamena) 3. arh. katapult 4. mor.
strop, uze, konopac (cekrka) 5. razmak iz-
medju straznjih nogu konja 6. kuka za ve-
sanje (na dizalici) o - ye-
brz kao strela (kamen iz pracke ga
ne moze stici)
sapan zool. morska lisica (Aio-
pias vulpinis)
sapan anat. ralica
sapama bot. tetivica, sasaparila (Smi-
lax aspera)
saparta 1. mor. salva, plotun 2. fig.
stroga grdnja, izbrus; /-al - vermek izb-
rusiti koga; - yemek dobiti grdnju, dobiti
preko nosa
zdrav kao
dren, veoma snazan
(-M bot. stabljicica, peteljka
1. v. sapak 2. izopacen, nastran;
cinsi - perverzan, seksualno nastran
1. v. sapakhk 2. nastranost,
izopacenost; perverznost (safizam, ura-
nizam)
bez/. od sapmak
1. zabluda 2. astr. abe-
racija 3. odstupanje skretanje, devijacija
- - onom. predmeta koji in-
tenzivno padaju ili drhte; (sa glagolima d-
klmek i titremek); - - dklmek sruciti
se (o vocu, sa drveta); padati kao muve (o
vojnicima u borbi); - - titrernek drhtati
kao prut
1. poci pogresnim putem, iz-
gubiti se, zalutati; yolu - izgubiti put, za-
lutati 2. fig. izgubiti se, pomeriti pamecu,
izgubiti glavu 3. govoriti gluposti, pricati
kojesta 4. biti u zabludi, gresili
iskvarenost; fiziol. poremecaj
1 . zalutao, izgubljen 2. fig. zab-
ludeo; nastran, izopacen 3. geol. eratski,
zalutali; - kaya eratska stena, eratski ob-
lutak
saplama 1. gl. im. od saptamak 2. teh.
stozer, vreteno, sipka (pri livenju metala)
3. teh. zabijanje klinova, pricvrsjcivanje kli-
novima
saptamak ak. dat. zabosti, zariti (ostar
predmet, noz, bajonet); probiti, probosti 2.
nataknuti (na razanj)
saplanmak dat. zabosti se, zariti se 2.
zaglibiti se, zaglaviti se; amura - zaglibiti
se u blatu 3. fig. ukopistiti se; uhvatiti se,
zakaciti se za, zapeti za
1. fiksna ideja 2. stranputica
1. s drsktom, s ruckom; - el
granata s drskom; - gzlk
lornjet, naocari s drskom; - tencere serpa
sa drskom 2. nasukan (brod); zaglibljen;
fig. nasukan, naseo, nasamaren 3. za-
boden, zabijen ll 1. serpenja 2. kutlaca
sara k
bot. luzni hrast, luznjak
(Qercus robur)
sapma 1 . gl. im. od sapmak 2. ods-
tupanje (od opstih pravila) 3. voj. de-
rivacija, skretanje zma u letu od pravoga
puta 4. fiz. amplituda (magnetne igle) 5.
prelamanje svetlosti
sapmak (-ar) dat. 1. skretati, skrenuti,
zaokrenuti; yan - skrenuti u spo-
rednu ulicu 2. fig. skrenuti s pravog puta,
zalutati; zabludeti; - dospeti u
corsokak; fena yola - krenuti stran-
puticom 3. skrenuti (o zrnu)
saprofit bot. saprafila
1 . potpuno zut, zut kao limun
2. veoma bled, bled kao krpa; - kesilmek
(ili olmak) jako prebledeti, biti bled kao
krpa
stabljikast, nalik na stabljiku
sapSIZ 1. bez rucke, bez drske 2. bez
stabljike o - balta covek bez zastite (podr-
ske)
saptamak ak. odrediti, utvrditi , ucvr-
stiti, fiksirati
utvrdjivanje odredjivanje
til. ucenje o nep-
romenljivosti vrsta, fiksizam
saptanmak pass. od saptamak
koji utvrdjuje, koji cini trajnim
caus. od sapmak
sara a med. padavica, epilepsija; ct.
tutarak; - nbeti epileptican napad
sara sarac, sedlar
sarahane a-p saraeka radnja
saraeki zanat,
sarahat a arh. jasnost, jasnoca; cf.
sarahaten a arh. jasno; otvoreno, bez
okolisenja
sarak arhit. opsivnica, karniza
(iznad vrata i prozora); krovni venac
835
d
1.1
;,i
sara ka
saraka argo. podsmeh, ruganje, na-
rugivanje; - ya almak ismevati kga,
rugati se, sprdati se s kime; - etmek is-
mevati, rugati se
arg. podrugljivac, podsmevac
epilepticar, padavicar
sararma k 1 . pozuteti, postali zut 2.
pobledeti, prebledeti (od straha, uz-
budjenja); solmak stalno bledeti,
sve vise bledeti
sarartma 1 g. im. od sarartmak ll bled,
bledolik i slabasan
sarartmak ak. 1. zutiti; ekinleri
sunce je uzutilo useve 2. naterati
bledilo, naterati koga da pobledi
saray p dvorac, palata; velika zgrada;
konak, rezidencija; Adiiye - palata prav-
de; spor - palata sportava
saray v. hezaren
1. dvorski cinovnik 2. (ili -
dvorkinja, odaliska
bot. lepa kata (Cal-
listephus chinensis)
sardalye zool. sardina (Arengus pilc-
hardis); - gibi istif olmak stisnuti se kao
sardine (u velikoj guzvi)
caus. od sarmak; merak -
izaz(i)vati interesovanje, pobuditi za-
nimanje
zoo/. vrsta sakola zute boje
sardunya bot. zdravac (Geranium)
sarf a 1. izdatak, trosak, rashod; fig. za-
laganje, staranje, zauzimanje; - gayret
etmek truditi se, starati se, ulagati napare
2. arh. gramatika; morfologija; - ve nahiv
morfologija i sintaksa
sarf etmek trositi (novac); fig. upot-
rebljavati, trositi; szler - trositi reci
a abi. osim, izuzev; pored;
birka iyi talebeden - osim nekoliko dob-
836
rih studenata, ako se izuzme nekoliko
dobrih studenata; !-dan! - etmek ne ra-
cunati, ne uzimati u obzir
sarfiyat a troskovi, izdaci, rashodi; va-
ridat ve - prihodi i rashodi
1. sargija, traka za vezivanje 2.
zavoj; povez, povoj; - malzemesi ma-
terijal sa previjanje; - sarmak previ Oa)ti;
kundak - pelena 3. el. obmotavanje,
opletanje (kabla)
ak. zaviOa)ti, obmota(va)ti
uvijen, zavijen, previjen
zavojni, za previjanje; za uvi-
janje; - bez platno za zavijanje; -
papir za pakovanje
nar. iskreno, od srca
p pijan, napit; fig. opijen, po-
nesen; - etmek opiti, napili koga; - olmak
biti pijan, opiti se, napili se
opiQa)ti se, biti pijan
pijanstvo; opijenost, us-
hicenje
1. zut; - Cisto zlato; -
nar. asa, osica; - min. zuti
oker; - mesing; - humma zuta
groznica; - zuta rasa; - yakut topaz 2.
bled; - benizli bled, bledog lica 3. plav; -
plavokos; - plavusa 4. u
sastavu bot. i zool. naziva; - bot. ruj,
rujevina (Gotinus); - burak bot. graor
zuti (Lathyrus aphaca); - am beli bor
(Pinus silvestris); - obanaldatan zool.
zuta vrtirepka (Motacilla flava); -
bot. ljutic (Ranunculus acer); - ni-
lfer bot. zuti lokvanj (Nuphar luteum); -
ssen bot. divlja perunika (Iris pse-
udacorus); - yelve zool. strnadica, zu-
tovoljka (Emberiza citrinella); - yonca bot.
belodun, ranjenica (Anthyllis vulneraria) ll
1. zutilo, zutina, zuta boja 2. zumance,
zujce 3. zlatnik, ziatan novcic o - arg.
1) zlatnik 2) has is; - hem. iperit; -
zega, jara, vrelina; - at ala!,
ridjan (koni)
asma zool. viga, zlatka (Oriolus
oriolus)
zool. jaz-riba (ldus me-
lanotus)
benek anat. zuta mrlja
(mreznjace)
zuckast ll osa, osica
v. kloroz
v. asma
bot. zutika (Berberis vulgaris)
iek bot. v. lmez iek
izmeli neko, nepoznat; - Meh-
met nepoznata osoba, neko
diken bot. brumbelj, brambec
(scolymu hispanicus)
erik nar. kajsija
vrsta poslastice u obliku
turbana
humma med. zuta groznica
saruk, calma; turban; - sar-
mak zaviti calmu (saruk)
s calmom, sa sarukom
- bitki bot. puzavica; po-
vijusa
1 uvijen, zavijen; previjen
1. sa zutim cveticima; -
basma cic sa zutim i crvenim eveticima 2.
sa ... zumanceta; iki - yumurta jaje sa dva
zumanceta
1 . zutina, zutilo, zuta boja 2.
med. zutica 3. bot. plamenjaca (bolest bil-
jaka)
oboleo od zutice
1. obuhvatiti se, zagrliti se
2. isprepletati se
1. pass. od sarmak 2. dat.

- baciti se kome pod noge; boy-
nuna - obisnuti se o vrat; baciti se kome u
zagrljaj 4. (za) grliti se 5. dat. prihvatiti se,
latiti se; - !atili se posla; silaha - po-
segnuti za oruzjem
1. zavojnica (spirale, namotaja)
2. zavoj; povez, povoj
bot. beli luk (Aimlium sa-
tivum); - cesan beloga luka o - ye-
medim ki koksun nisam ucinio
nesto lose da bih bio odgovoran
ak. prigotoviti s belim
lu ko m
pripremljen s belim lukom
otu bot. lukovac, lucac (AI-
Iiaria petiolata)
zuckast
dat: 1. omotavati se, uvijati
se; zaogrnuti se 2. opasati se
bot. aloje (Aioe)
bot. zanovet (Laburnum
anagyroides)
plavokos; plavusa, plavojka
plavkast
sari a prelazan; zarazan, infektivan; -
beyin med. meningitis; - has-
zarazne bolesti
sari sari (zenska odeca u lndiji)
sarig (-gi) zoo/. oposum (Didelphis dor-
sigera)
sarih a 1. jasan; ocigledan, ocevidan;
ct. 2. neosporan, nepobitan, ne-
sumnjiv 3. cist, nemesan; ct. saf
sarka fiz. klatno
sarkazarn
spusten, otromboljen, mlohav; -
yanaklar otromboljeni obrazi
umotati se, obaviti se; zaogrnuti se, uviti otromboljenost, mlitavost,
se u 3. dat. grcevito se uhvatiti; aya- mlohavost

fiz. setajuci, oscilirajuci, njihajuci
dosadjivanje; nametanje; -
olmak dosadjivati, gnjaviti, nametali se '
dosadjivanje; nametljivost;
salelanje, dobacivanje (devojkama, ze-
nama); /-al - etmek (ili yapmak) do-
sadjivati, saletali; nametali se, dobacivati
(zenama)
min. stalaktit
ak. 1. spustati; kuyuya -
spustiti u bunar 2. arg. obesili, smaknuti 3.
arg. zalepili, osajdariti, osamarili
sarkma 1. poniranje, uronjavanje (pod-
mornice, podvodnog camca) 2. ljuljanje,
naginjanje (broda) 3. privesak, viseci kras
(na satu, remenu i si.)
sarkmak (-ar) 1. spustali se, slobodno
padati; spasli, spadati (o kusulji sa ra-
mena i si.) 2. naginjati se; pencereden
ne naginjile se kroz prozor 3.
nar. produziti, nastavili (put) 4. arh. dat.
napasli, udarili; ordusu
rimize neprijateljska vojska je na-
pala nas grad
sarkom med. sarkom
sarma 1 1. gl. im. od sarmak 2. kul
sarma 3. omot ll zavijen, uvijen, umotan
sarmak (-ar) 1 . ak. zavijati; umotati, za-
ogrtati; previjati; doktor
lekar mi je previo ranu 2. ak. opkoljavati,
okruzivati, opasivati; ordu
vojska je opkolila grad 3. ak. zaviti (ci-
garetu); birer sigara da zavijemo
po jednu cigaretu 4. ak. obuhvaliti (ru-
kama); zagrliti 5. ak. zahvatiti; fig. obuzeti,
obuzimati; vatra je zah-
vatila krov; beni korku obuzeo me
strah 6. ak. namota (va)ti (klupko i si.) 7.
tig. dopasli se, svideti se; zaneti, ocarati 8.
dat. obavijati se, viti se; asma
vinova loza je obavila venjak 9. ak.
pokrivati; uzun
duga kosa mu pokriva usi 1 o. ak. mor.
838
(za) kurtaliti, privezivati za obalu (brod) 11.
dat. dosadjivati, uznemiravali, gnjaviti .12.
ak. dat. nametmuti, naturiti, utrapiti; kendi
- utrapiti svoj posao dru-
gome 13. ak. majati se, petljati (oko cega)
O sarmalamak brizljivo uviti (upa-
kovati)
sarmal spiralan, zavojit; ct. helezon!; -
damarlar bot. spiralni sudovi; - rried.
spiroidan prelom; - bot. zavojito
cvetanje
sarmalamak ak. uvijati, zavijati, umo-
tavati; staviti u kovertu
sarman velik, krupan; ogroman, go-
roslasan; ct. iri
- cvrst zagrljaj; -
olmak cvrsto se zagrliti, baciti se u zagr-
ljaj; fig. biti prisni prijatelji, biti nerazdvojni
bot. v.
bot. brsljan (Hedera
hel ix)
s ile isprepletati se, uplesti
se, upetljali se; zagrliti se
1. bazen, rezervoar (za
vodu) 2. cisterna, tank; - gemisi tanker; -
vagonu vagon-cisterna
1 . s bazenom, s rezervoarom
(kuca) 2. sa cisternom; - gemi mor. !an-
ker
sarp 1 1. strm, vrletan; - vrletna
planina; - strma obala 2. neprohodan,
nepristupacan 3. fig. tezak ll teskoca /-al-
sarmak zamrsiti se, zapetljati se (o stva-
rima, poslovima)
nar. 1. trap (za cuvanje poljskih
plodova) 2. zitnica, ambar 3. nacve
1. gl. im. od 2.
geog. strmina, strmen, vrlet
1. postali strm, postali
tesko prohodan (o putu) 2. otezati se, is-
komplikovati se
sarplik nepristupacnost, neprohodnost;
vrlet v. (2.)
sarraf a menjac novca
sarrafiye a menjacka taksa
1 . zanimanje menjaca 2. v.
s arafiye
sarsak slab, nejak; drhtav, teturav (od
starosti); - sursak (ili pursak) onemocao
drhtav; teturav
sarsaka drhtavo, teturavo
slabost; drhtavost
podzemni udar, potres (od zeml-
jotresa)
v. sarsak
1. potres, udar 2. psih. pot res,
stres
1. drhtati, podrhtavati; tresti
se; trzati se 2. pass. od sarsmak
nepokolebljiv; postojan, sta-
bilan
nepokolebljivost, sta-
bilnost
1. drmanje, potres, udar 2. astr.
perturbacija, odstupanje
1. drmanje, tresenje, truckanje;
drhtanje, vibriranje; beyin - potres
mozga 2. (ili yer - podrhtavanje tla,
zemljotres, trus; - blgesi trusno podrucje
3. fig. potresanje, potres, stres; - ge-
irmek potresti se, pretrpeti stres
buran; nemiran (o vremenu,
talasima) fig. nepouzdan, nepoverljiv
1. bez drhtanja (drmanja,
truckanja) 2. fig. miran, bez potresa; - bir
hayat miran zivot, zivot bez potresa
sarsmak (-ar) ak. 1. (za) tresti, (pro)
drmati; tren ok voz je
mnogo protresao putnike 2. fig. potresti,
rastrojiti (zivce); potkopavati, narusavati
(zdravlje); bu haber hepimizi ova

vest nas je sve potres la; dostunun -lm
onu potresla ga je smrt njegovog
prijatelja
sartiya mor. uzad za jarbol
Sasaniler, Sasaniyan ist. Sasanidi
(persijska dinastija, 226-651 n. e.)
1. plevsniv, budjav, truo 2. uk-
varen, ubudjan; - - kokmak zaudarati,
bazdeti
ukvariti se (o namirnicama,
jel u)
dat. pass. od
agresivan, svadljiv
dat. 1 . uznemiravati, do-
sadjivati, gnjaviti 2. nasrtati, napadati, tra-
ziti svadju, zadevati
saten tekst. saten, atlas
sathi a 1. povrsinski; cf. yzeysel 2. fig.
povrsan, plitak; - bir surette povrsno; -
tahsil povrsno obrazovanje
sathilik povrsnost
prodaja; - ya izneti na
prodaju, pustiti u prodaju
prodavac, trgovac; seyyar - po-
kucar, trgovac-torbar
1 . posao prodavca 2. ma-
loprodaja, sitna trgovina
a povrsina; cf. yzey; - l-
s mera za povrsinu
za prodaju, na prodaju; - a
karmak isturiti na prodaju; - araba kola
na prodaju; - ev kuca za prodaju; btn
mallar - sva roba je za prodaju
1. pass. od satmak 2. dat.
prodavati se (i fig.); - raditi za
neprijatelja, biti na neprijateljskoj strani
prodan, prodat; fig. prodan,
potkupljen
prodaja; - v.
839

provizija od prodaje
- kupac; - alma kupovina(
fig. podmicivanje; - almak
kupovati, kupiti; - gc kupovna moc
1 a red, redak, linija; - ara-
lamak napraviti prored (u kucanju); -
prored; - spacioniranje O -
okumak citati izmedju re-
dova
mesarski noz, satara o /-af -
atmak zatreti, iskoreniti, poubijati; - a yat-
mak arg. slusati naklapanja
novi red; alineja, paragraf
o d ... redova; - bir ma-
kale clanak od sezdeset redova
prodaJd; promet robe, prodja; - a
izneti na prodaju; - pro-
dajna cena; - salonu prodajni salon; -
yapmak prodavati; aleni - javna prodaja;
gtr - pausalna prodaja, prodaja na
djuture; indirimli - prodaja s popustom,
rasprodaja; serbest - slobodna prodaja;
- v. indirimli
satirik satirican; - satiricna pesma
med. nar. zapalenje porebrice,
pleuritis
satmak (-ar) 1. ak. prodavati; mal -
prodavati robu; el - prodavati
ispod ruke 2. fig. prodavati; namusunu -
prodati svoju cast; - prodati
svoju savesi 3. arg. praviti se, izdavati se
(za); cesaret - praviti se hrabar;
- praviti se velikodusan; malumat - iz-
davati se za znalca 4. ak. odati, izdati, pro-
kazati; dostl:'nu - odati, prokazati svog
prijatelja; - odati tajnu nep-
rijatelju 5. arg. skinuti, ratosiljati se, kur-
talisali se koga; satarsam bari
kad bih se bar ovih ratosiljao o sav-
mak sve rasprodati (u teskoj situaciji); ne
sen? o cemu ti to pricas; s-
zn dirhemle njegova rec je
s kupa
840
satran p sah; - oyuncusu
sahista; - sahovska tabla; -
sahovska figura
kockast, kariran; . ka-
rirana tkanina
caus. od satmak
Satrn 1. mit. Saturn 2. astr. Saturn; -
saturnov prsten
satrnit min. saturnit
sauna sauna, finsko kupatilo
sav 1 . arh. rec; 2. vest, glas, sa-
opstenje 3. zamisao, teza, postavka; na-
mera, cilj, svrha, plan 4. log. tvrdnja, teza;
- log. pogresan zakljucak,
pogreska u zakljucivanju, petitio principii
sava arh. 1. vest, glas 2. radosna vest;
cf. mjde
arh. 1. vesnik, glasnik 2. do-
nosilac radosne vesti, mustulugdzija 3.
nar. prorok
savak 1. slivnik; odvodnik (suvisne
vode na brani) 2. odvod, propust, kanal
savan, savana geog. savana
1 . rat; bitka, boj; - amak za-
poceti rat; - bojno polje, razbojiste;
- bilgisi ratna vestina; taktika i strategija;
- dzeni bojni poredak; n esiri ratni za-
robljenik; - gemisi ratni brod; - cb-
java rata; - ratni taz-
jur. ratno obestecenje, ratne
reparacije; - v. - esiri; dnya -
svetski rat; i - gradjanski rat; -
oslobodilacki ratovi; oynak - ma-
nevarska bitk.a; psikolojik - psiholoski rat;
- hladni rat; ...; munjevit
rat, blickrig 2. borba, bitka; nastojanje,
napor; - borba protiv gladi; -
borba za mir; hayat - borba za zivot;
stabilizasyon borba za stabilizaciju; -
yapmak 1) voditi rat, ratovati 2) voditi
borbu, borili se za ...
1 ratnik; borac; pobornik ll 1.
ratnicki, ratni 2. zaracen 3. borben, ra-
toboran
spremnost za rat; ra-
tobornost, borbenost
borba, bitka; cf. mcadele; -
vermek boriti se, ulagati napore; cf. m-
cadele etmek
borac, pobornik; cf. m-
cadeleci
1 borac ll borben, ratoboran
1. boriti se, voditi borbu; 2.
dat. fig. boriti se, truditi se, upinjati se
ncesi predratni (period); - Yu-
predratna Jugoslavija
posleratni; -
posleratni razvoj
savat a 1. crna caklina (na srebru) 2.
motivi (na tulskom srebru)
1. trgcivac tulskim srebrom 3.
obradjivac motiva na srebru
savatlamak ak. obradjivati motive; crni-
ti (srebro)
sa motivima; pocrnjeno (srebro)
savca jur. optuznica
javni tuzilac
1. javno 2. funkcija
javnog tuzioca
ak. izleciti, suzbiti (bolest)
otkloniti (bolove)
pass. od savmak
savla mor. podizac zastave (uze, ko-
nopac)
savlamak ak. tvrditi, uveravati; pre-
tendovati; cf. iddia etmek
savlet a arh. napad, navala, juris
savmak (-ar) 1. ak. proterati, oterati,
najuriti; otpustiti (s posta); dilenciyi - ote-
rati prosjaka; hizmetiyi - otpustiti slu-
zavku 2. ak. izdrzati, pregrmeti, .osloboditi
savunu
se; preboleti 3. prestati, smiriti se (o bo-
lesti) 4. precvetati; uvenuti; vazodakl i-
ekler cvece u vazi je uvenulo 5.
dat. probiOa)ti, prodirati, uvlaciti se;
iime skroz sam promrznuo; su,
evin iine voda je probila u kucu
prosli, protekli, minuli (o do-
gadjajima i si.)
savruk 1. smeten, rasejan, nepazljiv 2.
neuredan, aljkav (rad, posao) - fuser
savrukluk 1 . rasejanost, smetenost,
zbunjenost 2. aljkavost (u poslu)
savrulmak pass. od savurmak
savsak nehajan, nemaran; nebrizan,
ne radan
savsaklamak ak. 1. zanemarivati, pre-
nebregavati; cf. ihmal etmek 2. odlagati,
zadr:Zavati, otezati, odugovlaciti
savsamak v. savsaklamak
savulmak sklanjati se (s puta), da(va)ti
prolaz
savunca odbrana, apologija; pismena
odbrana
odbranaski, apologetski
savunma 1. voj. odbrana; - gc odb-
rambena moc; - rat;
blge - teritorijalna odbrana; epevre
kruzna odbrana; hava - pro-
tivvazdusna odbrana; mevzi - po-
ziciona odbrana; milli - narodna odbrana;
sivil - civilna odbrana (zastita) 2. sp. odb-
rana; cf. defans 3. odbrana (u raznim zna-
cenjima; - jur. pravo na odbranu; -
psih. odbrambeni me-
hanizam; - sylevi jur. pledoaje; -
odbrana, odbrambeni spis
savunmak ak. braniti, stititi; podrzavati
odbrambeni, zastitni
bespomocan, bez zastite
savunu v. savunma
841
sav'unucu
savunucu 1. branilac, zastitnik; 2. sp.
odbrambeni igrac, bek
savunulmak pass. od savunmak
savurgan rasipnik, raspikuea
savurganca rasipnicki
rasipnistvo
savurmak 1. ak. vejati; harman - vejati
zito 2. dizati u vazduh, nositi, kovitlati (o
jakom vetru); rzgar tozu savurdu vetar
je uskovitlao prasinu 3. vitlati, mahati;
- mahati sabljom 4. ak. bacati uvis; za-
vitlati, hitnuti; 5. ak. siriti (vesti, glasine) 6.
ak. govoriti, izvaljivati (!azi, gluposti, psov-
ke); kfr - opsovati, izvaliti psovku 7.
hvalisati se, hvastati se, razmetati se 8.
ak. rasipati, traciti, cerdati (novac, imo-
vinu) 9. ak. rasuti, rasturiti, ustalasati;
- rasuti kosu
savurtmak caus. od savurmak
1 . isunjati se, ispariti, nes-
tati; gitmek smugnuti 2. proci,
nestati, uminuti (o bolovima)
ak. 1. preziveti, preb-
roditi, pregrmeti; tehlikeyi - prebroditi
opasnost 2. udaljiti, oterati 3. umiriti, ub-
laziti (bol); savladati (uzbudjenje, gnev) 4.
sp. izbeci, eskivirati (udarac)
savutlamak ak. dijal. naoruza (va)ti
say a arh. rad, trud; staranje, napor; -
etmek raditi; truditi se
saya !ice, gornji deo (obuce)
izradjivac gornjeg dela obuce
saya teh. brojilo, brojac, merac;
gaz - gasomer
saydam 1. fiz. prozracan, providan; cf.
2. fig. jasan; cf. belirgin; - ses poz.
jasan glas o - tabaka anat. roznjaca
1. postati prozracan
providati se 2. fig. postati jasan
providnost, prozracnost
842
fiz. neproziran, neprovidan
caus. od saymak
saye p 1. senka 2. zastita, pok-
roviteljstvo, podrska u tunkciji sas-
tav/jenih postpozicija; - sinde zahvaljujuci
lepom vremenu; - iyi tahsili - sinde zah-
valjujuci njegovom dobrom obrazovanju;
sizin - nizde zahvaljujuci vama O bu - de
stoga, zbog toga, zahvaljujuci tome
sayeban p arh. 1. senovito mesto, hlad
2. fig. zastitnik, pokrovitelj
sayfa a 1. stranica (knjige, novina); -
(ili yapmak) tip. prelamati, pra-
viti prelom; - evirmek prelistavati, lis-
tati, okretati stranice 2. fig. stranica; ta-
rihin - slavne stranice istorije
o d ... stranica; iki yz - kitap
knjiga od dvesta stranica
saytlye a letnjikovac, vila
postovanje, uvazavanje; obzir,
paznja; !-al - beslemek gajiti postovanje;
- gram. plural velieanstva, pluralis
maiesteticus; - odavanje poste
(stajanjem); /-al - gstermek ukazivati
postovanje, uvazavati; -
postovanje! (en) derin - larla s najdubljim
postovanjem (forma u pismima ili pos-
vetama)
postovan, cenjen, dostojan
postovanja; - bir insan cenjen covek
uljudan, uctiv, pazljiv
ugledan, uvazen, postovan
postovanje, ugled, cast; po-
verenje
neuljudan, neuctiv, nep-
ristojan; bezobziran, nekorektan
neuljudnost, neuctivost; ne-
pazljivost; bezobzirnost
sayhaa krik, jauk, vapaj; ct.
1. mat. broj; kesirli - raziomaeki
broj; soyut - apstraktan broj; tam - lar
celi brojevi 2. broj, izdanje (casopisa, no-
vina); derginin son - poslednji broj ea-
sopisa 3. gram. broj; - kategorisi ka-
tegorija broja; lar osnovni
(kolicinski) brojevi 4. sp. rezultat, stanje;
poen; - 1) postici poen 2) po-
visiti rezultat; bir gol sonra -
postigli su jedan gol, a posle
nisu mogli da povise rezultat 5. preb-
rojavanje, brojanje O - ya gelmlyecek
kadar ok neizmeran, beskrajan; - ile hi-
zaya gelmek uljudno se ponasati, ne
vredjati; - suyum yok 1) ja sam van
igre! bez mene! (u decjim igrama) 2) to
nije za salu, to je ozbiljno
brojcano; - stnlk brojcana
prednost
1. brojac 2. popisivac stoke (radi
ubiranja poreza)
1 . bunilo, buncanje; de-
lirijum 2. fig. mastanje, sanjarenje
1 . buncati, biti u bunilu 2.
ak. fig. mastali o cemu, zanositi se ci me
1. brojanje; brojni sistem 2.
nabrajanje, prebrajanje 3. statistika
ak. nabrajati, prebrajati;
pobrojati, popisati
1. s brojem, numerisan; 20 -
evde u kuci br. 20; 80 - kanun zakon br.
80. 2. matobrojan, ogranicen; son ha-
diseler tarihte - poslednji dogadjaji
retki su u istoriji 3. prebrojan, poznat, od-
redjen; sayfalar - su preb-
rojane; poznat je broj stranica 4. fig. poz-
nat, slavan, ugledan O - koyunu kurt
kapmaz (ili yemez) pos/. ko se cuva i bog
ga cuva
1. pass. od saymak 2. ab/. ra-
cunati se, smatrati se; ev sa-
on se smatra za ukucanina, smatraju
ga ukucaninom
popis; - gn dan popisa (sta-
novnistva); nfus - v. nfus o - vergisi
porez na sitnu stoku
saymak
bilimi.statistika (nauka)
statistika, brojcani podaci
statisticar
postovan, cenjen; ok
mnogopostovani
brojni; brojno izrazen, nu-
merican; - nurnerieka vrednost
bezbrojan, neizmeran, og-
roman
nadoknada, kompenzacija
1. s. ile obracunati se, na-
miriti racune; 2. uneti u racun, uracunati;
nadoknaditi, nadomestiti
Vrhovni finansijski savet (u
Turskoj)
saykal a 1. politura, lak 2. glacac, la-
kirer
saykallamak ak. polirati, lakirati
saylamak nar. birati, odabirali
saytav poslanik; ct. mebus
saymaca naminalan; ct. itibari; -
neminaina vrednost
saymak (-ar) ak. 1. brojati, prebrajati;
nabrajati 2. postovati, uvazavati, ceniti 3.
imati u vidu, uzimati u obzir, obazirati se
na; bundan nce
musun? zar ne racunas ono sto sam ra-
nije dao? 4. pridavati znacaj, smatrati vaz-
nim; ct. nemsemek 5. misliti, smatrati,
pretpostavljati; tehlike geti
drzim da je opasnost prosla 6. redjati, nab-
rajati; birinin - nabrajati cije
greske 7. gledati kao, prihvatati za; kar -
gledati kao na dobit 8. izbrojati, platiti on
bin lira bana bir bilezik izb-
rojao je deset hiljada lira i kupio mi na-
rukvicu O dkmek sve ispricati, sve
kazati; - la bitmemek (ili tkenmemek)
biti mnogo, ne moci izbrojati; bunu say-
ovo ne racunam! (govri do-
macin gostu nakon njegove kratke posete)
843
k
v.
sayman racunovodja, knjigovodja
1. knjigovodstvo, ra-
cunovodstvo; ct. muhasebecilik 2. knji-
govodstvo; knjigovodstveno odelenje; cf.
muhasiplik
sebat a postojanost, istrajnost; i:ilavost,
izdri:ljivost; nepopustljivost, upornost; -
etmek (ili gstermek) ne popustati, ist-
rajati, izdrzati; ct.
sebatkar a-p v.
uporan; i:ilav, izdri:ljiv

lovazavanje
nepostovanje,
oma- nepostojan, kolebljiv, slab,
arh. bolestan; ct. hasta
patolaski
bolest, slabost; ct.
simulant
simulirati, praviti se bo-
lestan
sayvan p tenda; platneni zastor (za
zastitu od sunca, kise); sator; baldahin 2.
nabran porub (na suknji, haljini), karner 3.
anat. usna skoljka
saz 1 p trska, trstika, sasa, rogoz; -
otu bot. sita, rogoz (Juncus) ll trscan, od
trske; - ev trscara, koliba od trske; -
kalem trscano pero - benizli veoma
bl ed
saz2 p 1. muzicki instrumenat; ct.
o, - tam on je pravi majstor
svoga instrumenta 2. saz (tambura sa
dugom drskom); - semaisi muz. izvedba
na sazu (bez pevanja); - narodni
pevac; - orijentalni orkestar (od zi-
canih instrumenata) 3. mesto za zabavu
uz saz i pice, paviljon - sz muzika i
caskanje; - a sze ljubitelj za-
bava, drustven, druzeljubiv
sazan (ili - zool. saran (Cypri-
nus carpio)
svirac na sazu
trskar, trscar
seans seansa; sesija
Seba Saba (grad u juznoj Arabiji); -
Kraliesi (ili Melikesi) mit. kraljica od
Sa be
844
beskaraktaran
nepostojanost, nestalnost,
kolebljivost
sebebiyet a uzrocnost, kauzalitet;
uzrok, povod; /-af - vermek priciniti, izaz-
vati, prouzrokovati; dati povod
sebep (-bi) a uzrok, razlog; pobuda,
motiv, povod; izgovor, pretekst; fil. spot-
naja; cf. neden; - iyle usled cega; - ara-
mak traziti razlog, Irazili izgovor; --: cm-
lesi gram. u:.rocna recenica; - gstermek
navoditi razloge, obrazlagati; - olmak v.
sebebiyet vermek; bu - ten iz log razloga,
zbog toga, stoga; herhangi bir - le iz bilo
kog razloga - olan sebepsiz
neka mu se u zlu vrati (kletva onom ko je
ucinio zlo)
sebepfenrnek okoristiti se, izvuci korisi
sebepli osnova_n, motivisan; - se-
bepsiz bez razloga, bez ikakve osnove
sebepsiz 1 bezrazloi:an, neosnovan ll
bez razloga, bez osnova; - pla-
kati bez razloga - kalmak fig. ostati
praznih saka; osiromasiti
sebepsizlik
osnovanost
bezrazloznost, ne-
sebil a 1. besplatna pijaca voda (za
vreme muslimanskih praznika); - etmek
obilato davati, rasturati
sebilci delilac vode (na fontani)
sebilhane a-p (zavestajna) fontanica,
cesma (pokraj dzamija); - gibi
kao case sa fontane, glava uz glavu (o du-
gackom redu)
sebze p zelen, povrce, varivo; bah-
esi povrtnjak
sebzeci prodavac povrca, piljar;
sebze satar post. kakav otac, takav sin
sebzecilik 1 . povrtarstvo 2. trgovina
povrcem, piljarstvo
sebzevat v. sebze
seccade a sedzada, cilimce za molitvu
secde a is/. padanje nicice (pri molitvi);
ye kapanmak (varmak ili yatmak) pa-
dati niC:ice (za vreme molitve)
seci a /it. rimovana proza
seeiye a narav, priroda, karakter
seciyeli karakteran, cvrstog karaktera
seeiyesiz beskarakteran, povodljiv
seenek alternativa
sei biranje, izbor
seici 1. birac, glasac; selektor 2. teh.
birac (TV kanala, stanice) ll 1. biracki; iz-
kurui izborna komisija 2. raz-
likujuci, zapazajuci 3. teh. selektivan o
psih. selektivni afinite.t
seicilik selektivnost; kat ko-
eficijenat selektivnosti
seik 1 . jasan, vidljiv 2. citak, raz-
govetan 3. osobit, odliean, izvrstan
seilmek pass. od semek; JUr.
pravo da se moze biti biran, pravo na
izbor
1. izabran, odabran;
hikayeler izabrane pripovetke; eserler
izabrana dela 2. izdvojen, odbacen, pre-
ostao; ok ucuza pre-
ostale jabuke sam prodao veoma jevtino
seim 1 . jur. izbor, glasanje; - evresi
(ili dairesi) izborni okrug; dnemi iz-
borno pravo, pravo glasa;
izborna kampanja; - biracki spi-
sak; genel - ler opsti izbori; yerel - ler lo-
ka Ini izbori 2. biranje, odabiranje 4. raz-
sedefsi
likovanje, raspoznavanje, razaznavanje;
opazanje, moc zapazanja
sei /it. izbor; antologija
sekin ugledan, istaknut, elitni; - bir
bilgin ugledan naucnik
sekinler elita
postali ugledan, steCi
ugled
sekinlik izvrsnost, osobitost, elitnost
seme 1 biranje, izbor, selekcija ll izab-
ran, odabran; - izabrane pesme
semece na biranje, po izboru (prilikom
kupovine); - de-
ako kupujes jabuke na biranje, cena
je drukcija
semecilik fil. ekiektizam
semek (-er) ak. 1. birali glasanjem,
glasati; 2. birati, odabirati; odvajati, sor-
tirati; o semez ne olursa yer on ne pro-
bira, jede sta god se nadje 3. razlikovati,
raspoznavati, razaznavati, zapazati; utv-
rditi, pogoditi; cf. fark etmek, 4. davati
prednost, vise ceniti, pretpostaviti
semeli slobodan u izboru; fa-
kultativan, izborni (predmet i si.)
semen 1 . birac, izbirac 2. birac, gla-
sac
setirmek ak. dat. caus. od semek
seda a glas, zvuk; - fo-
nometar
zvucan, zvonak
1. bezglasan, tih, bezvucan
sedef a sedef ll sedefni, od sedefa;
sedefno dugme; mozayik se-
defni mozaik O - med. psorijaza
sedefli od sedefa, ukrasen sedefom
sedef otu bot. sedef, ruta (Ruta gra-
veolens)
sedefsi
845

sedimantasyon geof. med. se- mobilizacioni plan; genel (ili umumi) -
dimentacija opsta mobilizacija
sed ir 1 a sota, secija, otoman, divan
sedir2 bot. kedar (Cedrus)
sedye nosila (za bolesnike, ranjenike)
sefa radost, veselje, razonoda, zabava,
uzivanje, spokojstvo; - etmek veseliti se,
uzivati; - pezevenki !ola, bekrija; - sr-
mek voditi lagodan zivot uzivati, nas-
ladijavati se; O - bulduk v. bulduk; -
geldiniz v. geldiniz; - getirdiniz
dobro dosli, obradovali ste nas (govori se
gostima)
sefahat a. 1. razuzdanost, ras-
kalasnost, razvrat; cf. - e dalmak
voditi raspusan zivot, odati se razvratu 2.
zabava
setalet a beda, siromastvo, ubostvo,
ubostina; - ekmek trpeti nemastinu, zia-
patili se; - e pasti u bedu
sefaret a ambasada; cf. bykelilik
sefarethane a-p ambasada (zdanje)
sefer a 1. putovanje; put, ruta; turistik
- turislieka putovanje 2. ratni pohod, vojna
ekspedicija; - amak zapoceti vojne ope-
racije; - etmek 1) putovati 2) krenuti u
pohod (ekspediciju); -halinde bulunan u
plovidbi, na plovidbi (o brodu); - kuv-
vetleri ekspedicione snage; -
vojni transport; - ordusu ekspedicione
snage; - vojni transport; - or-
dusu ekspediciona armija; - plan
ratnih operacija 3. put (a); cf. defa; geen
- gibi kao sto sam prosli put
rekao; pet puta
seferber a-p mobilisan, stavljen u prip-
ravnost; - etmek mobilisati (i fig.); -
olma mobilisanje, pokretanje; - olmak
pass. od - etmek
seferberlik voj. mobilizacija; mobilno
stanje; - ilan etmek objaviti mobilizaciju;
- in demobilizacija; -
846
seteri a 1. vojni, ratni, ekspedicioni; -
hizmet talimatnamesi pravilo ratne sluz-
be; - hizmet ratna vezba; ratna
sluzba; - kuvvetler ekspedicione snage;
- ordu 1) armija ratnog vremena, ratni
sastav 2) ekspediciona armija; - tehizat
ratna oprema 2. putni, koji se odnosi na
putovanje
seferlik za... puta; bu - sa mo za ovaj
put; iki - yemek jelo za dva puta
sefer voj. manjerka,. uklopnica O -
gibi (kuca) sa po jednom sobom na sva-
kom spratu
sefih a raspusan, raskalasan; cf. uan
sefil a 1. siromasan, ubog, bedan 2.
fig. bedan, nizak, podao
setilik beda, siromastvo, ubostvo
setine a arh. brod, ladja, djemija
sefir a. poslanik; ambasador; cf. eli;
bykeli; - ler heyeti diplamaiski kor; cf.
kordiplomatik
sefire a 1 . ambasadorka 2. am-
basadorovica, ambasadorova supruga
setirlik rang, polozaj ambasadora
1. trcanje 2. voj. trzaj, trzanje
(puske, topa); - etmek odbijati se, ods-
kakati, trzati 3. nagib dovodnog zljeba za
mlin; O - yolu 1) staza na bedemu tvrdja-
ve 2) prolaz izmedju soba hanova
podrhtavanje, tik
podrntavati, drhtati, cepteti;
igrati (o oku); gzm igra mi
o ko
1 . gl. im. od 2.
udica bez
jurnuti, poleteti, ustremiti se
p 1. sejmen, pripadnik jednog
roda janicarske vojske 2. fo/k. naoruzani
konjanik u naionalnoj nosnji (ucestvuje u
svadbenoj povorci)
seher a zora, svitanje
sehim (-hmi) a arh. 1. deo 2. tin. akcija
sehiv (-hvi) a arh. greska, propust, pre-
vid
sehpa p 1. tronozac; stalak; slikarski
stalak, stafelaj; stalak za note; pult; stativ
(fotografski) 2. teh. postolje; trap 3. nogari,
jarac; - kpr voj. most sa nogarima 4.
vesala; cf. dar - ya ekmek
obesiti 5. klupica za nozeve 6. stolicica,
samlica
' sehven a omaskom, zabunom, gres-
kom
sek sek (o picu); - viski sek viski
sekans sekvenca, niz
sekant geom. sekanta, secica
sekban p 1 . v. 2. ist. gra-
nicarska vojska
komandant granicarske
vojske
Sekendiz astr. Saturn; ct. Satrn
sekene a arh. stanovnici, zitelji
seki1 puta, bela belega (na nozi konja)
seki2 1. nar. kamena osnova, postolje
stuba, stopa 2. nar. kamen, nasip za se-
denje (kraj bazena, ispred kuca i si.) 3.
geog. plato 4. geol. terasa; cf. taraa
sekili putast, putonog (koni)
sekincilik til. kvijetizam
sekiz 1 osam; - de bir jedna osmina;
yzde - osam posto (8%) ll osmica
sekizer po osam
sekizgen geom. osmougaonik
sekizinci osmi
sekizli 1 1. od osam jedinica (delova) 2.
lif. od osam strofa ll 1. muz. oktava; oktet
2. osmica (karta)
seksel
sekizlik 1. sastavljen od osam je-
dinica; koji vredi osam (dinara, lira, dolara)
2. osmogodisnji 3, osmina note
sekiz yzl geom. oktaedar
sekme 1. gl. im. od sekmek 2. voj. ri-
kaset, odskok zrna; - gadjanje ri-
kosetom
sekmek (-er) 1. skakati; skakutati, cup-
kati, poigravati; sereler se\(e seke y-
rrler vrapci idu skakutajuci; seke seke
gitmek odskakutati 2. odskakati, odbijati
se, rikosetirati 3. prekinuti se, prestati;
iki gn sekmedi kisa nije pres-
tajala dva dana
sekmen 1. klupa baz naslona 2. ste-
penica, basamak
sekoya bat. sekvoja (Sequoia)
sekreter sekretar; genel - genaraini
sekretar
sekreterlik 1. sekretarstvo, posao sak-
retara 2. sekretarijat
seks seks; ct. cinsiyet
seksapel seksepilan
seksek skolice (decja igra)
seksen osamedeset O - kere mnogo
puta, sto puta; sana - kere bunu sy-
ledim to sam ti sto puta kazao; -
ipini ekmek svracati na mnogo mesta
seksener po osamdeset
sekseninci asarndeseti
seksenlik 1. od asarndeset j .dinica
(delova); u vrednosti od asarndeset (lira,
dinara i si.) 2. osamdesetogodisnji
seksi seksi
seksiyon sekcija; grupa; departman
seksolog seksolog
seksoloji seksologija
mor.
seksel seksualni
847
If
sekte a 1. med. kap, udar, apopleksija;
beyin - si mozdani udar; kalp - si srcani
udar, srcana kap 2. prekid, zastoj; - ye
prekinuti se, doci do zastoja (o
poslu i si.); - vurmak dovesti do zastoja,
usporiti; zaustaviti 3. ustrb, steta, gubitak;
/-al - getirmek (ili vermek) naneti kome
stetu, nauditi, naskoditi; otezavati, spu-
tavati, sprecavati
seldelemek ak. zaustavljati, zadriavati;
sprecavati, ometati, sputavati
sektelendirmek ak. 1 . dovesti do zas-
toja, zaustaviti, usporiti 2. nauditi, nas-
koditi
sekter sektas ll sektaski
sektirme voj. rikosetiranje
sektirmek caus. od sekmek
sektr 1. sektor, polje rada; devlet -
drzavni sektor; zel - pravitni sektor 2.
geom. sektor, isecak
sel (-Ili) a 1. potok, brzac, brzak, bujica;
fig. poplava, mnostvo; - gibi akmak 1)
burno teci, teci bujicom 2) brzo prolaziti;
leteti, prohujati (o vremenu) 3) (po)hrliti,
nagrnuti, slivati se (o ljudima narodu);
insan - i reka ljudi O - is uyu 1)
bez sakova (o vocu) 2) suv (o jelu, hrani);
- nnden ktk kapmak s mukom do-
biti
selam a 1. arh. mir, spokojnost 2. pozd-
rav, pozdravljanje; vojnicki pozdrav, sa-
lutiranje; - almak otpozdraviti, odgovoriti
na pozdrav; - durmak voj. pozdraviti pus-
kom, oruzjem; - a durmak pozdravljati us-
tajanjem (iz postovanja); /-al - gtrmek
predati, izruciti pozdrav; /-a, -dan/ - sy-
lemek uruciti pozdrav, pozdraviti; annene,
babana syle pozdravi roditelje;
sana - var imas pozdrav od
Orhana, Orhan te pozdravio; /-al - ver-
mek pozdraviti, pozdravljati; salutirati O -
sabah etmek pozdraviti se, pitati se za
zdravlje; - kesrnek ne pozd-
ravljati se s kime, prekinuti veze
848
selamaleykm v. selamnaleykm
selamet a 1 . sreca, blagostanje; spo-
kojan zivot; cf. esenlik 2. sigurnost, zbri-
nutost; spas, izbavljenje; - bulmak (ili.- e
spasiti se, izbaviti se, izvuci se; -
le zbogom i sercno! (govori se pri isp-
racaju)
selametiemek ak. ispratiti, pozeleti sre-
can put
selamlamak ak. pozdravljati; voj. sa-
lutirati
selamlanmak pass. od selamlamak
s ile 1. pozdravljati se,
zdraviti se 2. poznavati se iz vidjenja
1. ist. selamluk (musko ode-
lenje u muslimanskim kucama) 2. ist. sve-
eanost pracenja sullana u dzamiju (pet-
kom)
selam otu bat. selen, miloduh (Le-
visticum)
bez pozdrava
selamnaleykm a "selam s vama"!
pozdravljam vas! zdravo! O - demeden
netakticno, naglo, odmah
selaset a arh. tecnost, jasnost (govora,
citanja); cf.
selatin a sultani; - camii velika dza-
mija (sagradjena u cast sultana) O - mey-
hane velika kafana
Seluk ist. Seldzuk
Seluki, Seluklu Seldzuk ll seld-
zucki
Seluklular Seldzukidi; Im-
Seldzucko carstvo
sele 1 pljosnata korpa
sediste na biciklu
v. sere
selef a arh. prethodnik
selek nar. 1. gostoprimljiv 2. iz-
dasan, darezljiv; velikodusan, plemenit
seleksiyon selekcija
selektr 1. teh. birac, selektor 2. agr.
vejalica, trijer
selen nar. glas, zvuk, ton
selentereler zool. dupljari
selenyum hem. selen
selfservis samoposluga, samousluga
selim a 1. arh. zdrav, citav; ispravan 2.
med. bezazlen, benigni (o bolesti)
selinti nar. 1. potocic 2. vododerina,
korito potociea 3. mulj ( nanesen bujicom)
selis a teean, jasan (govor)
selofan celofan
seloteyp selotejp
selp (bi) a arh. 1. otimanje, odu-
zimanje 2. unistenje; - etmek 1. otimati 2.
unistavati
selloit celuloid
sellz hem. celuloza
selva geog. selva, tropska prasuma (u
bazenima Amazona i Nigera)
sem (-mmi) a arh. otrov; ct. zehir
sema 1 a nebo; ct. gk
sema2 (-i) a 1. arh. slusanje; ct.
2. ret. zikr (obredna igra mevlevijskih der-
visa)
semafor semafor; zel. signal
semahane a-p mesto za mevlevijski
zikr (u tekiji)
semahat a arh. dobrota, plemenitost
semantik 1 semantika ll semanticki
semaver samovar
sembol (-l) 1. oznaka, simbol; hem.
simbol, znak
sembolik simbelican
semyoloji
sembolist (-ti) simbolista
sembolizm simbelizam
simbolizacija
seme glup, tup
oglupavit, otupaviti
semen a gojoznost; - peyda etmek
ugojiti se, udebljati se, papuniti se
semender p zoo/. dazdevnjak (sa-
lamandra)
semer 1 1. samar; - vurmak staviti
sa mar 2. podmetac na ledjima (za nosenje
tereta); ct. 3. arg. zadnjica 4. geol.
antiklinala, prevoj O - ini dayarn ak 1) ute-
rati u staju (zivotinju) 2) isterali s posla; - i
devirmek lezati kao magarac; dangubiti; -
ini yere vurmak podneti ostavku, na-
pustiti posao; lisiti se obaveze
semer2 v. semere
semerci samard:Zija; prodavac samara
semercilik posao samardzije, sa-
mard:Zijski zanat
semere a 1. voce, plod 2. fig. plod, re-
zultat
semereli arh. plodan, plodonosan
semeresiz 1 . neplodan, nerodan 2. lig.
neplodan, jalov
serneriemek ak. na samariti, staviti
sam ar
semerlenmek ak. od serneriemek
semerli sa samarom
seminer seminar; kurs
semirgin 1. debeo, ugojen 2. lenj, mli-
tav, trom
semirginlik 1. gojaznost, ugojenost,
pretilost 2. lenjost, tromost, mlitavost
semirmek (u) gojiti se, udebljati se
semirtmek ak. (u)hraniti; toviti; kljukati
semyoloji semiologija
849

semiz
semiz 1. uhranjen, ugojen, debeo 2.
mastan; - boya masna boja; - izgi
masna, zadebljana linija
semizlamek ak. gojiti; toviti, kljukati
semizlik gojaznost, debljina, punoca
semiz otu bot. tusac, tust (Portulaca
oleracea)
sempati simpatija, naklonost; /-al
- beslemek (ili duymak) gajili simpatije,
simpatisati; - sini kazanmak steci
cije simpatije
sempatik simpatican, drag; prijatan;
med. simpaticni; - sinir sistemi sim-
paticni nervni sistem
sempatizan 1 naklonjen ll simpatizer
sempozyum simpozijum
semptom med. simptom
semt (-li) 1. kraj, kvart, cetvrt (grada) 2.
blizina, susedstvo; okolina - ine
ramamak ne traziti, ne pitati; ne Irazili
koga, ne svracati kome, prekinuti s kime
vezu
semtrreis a astr. zenit; cf. ucu
sen ti; - bilirsin kako hoces, to je tvoja
stvar; - bugn sol kalk-
li si danas ustao na Jevu nogu! -
de! iron. zar i ti! fuj! - de mi Brts
benim zar i li, sine Brute? - kim
oluyorsun? ko si pa ti! sta ti izigravas? (>
- ben bu kim
aga ti, aga ja, ko ce ove ovce da pomuze?
(govori se u sali nekome ko izbegava
posao); - i gidi - i ili - i - i ah ti ne-
valjalce - ben selamet to je kraj;
nema tu nista vise; - ol da si li ziv i
zdrav (kada se neko obavestava o cijoj
smrti); - - ben ben ti gledaj svoje stvari,
ja cu moje; tvoj mi sud ne treba; nemoj da
se mesas u moje stvari; - - ol nikako, ni-
posta; - - ol, bir daha bunu yapma ni-
posta nemoj vise to da cinis
sena a hvala, pohvala; - etmek hvaliti
850
senarist v. senaryocu
senaryo scenario
senaryocu scenarist, pisac scenarija
senato 1. senat 2. naucni savet (uni-
verziteta)
sanatr senator
sencar bot. borazina, lisicina (Borago
officinalis)
sendelemek 1. spoticati se, spotaci se;
posrtati 2. teturati se, povoditi se; zanositi
se, klatiti se 3. fig. potresti se, izgubiti
glavu (n,a neprijatan dogadjaj, vest)
sendik jur. branilac stecaja
sendika sindikat; - sindikalni
savez, savez sindikata; - hareketi sin-
dikalni pokret
sindikalista
sindikalizam
sendikal sindikalni
udruziti se u sindikat,
sindikalizovati se
sendikalist v.
sendikalizm v,
sendrom med. sindram
sene a godina; cf. - ler - si iz go-
dine u godinu; dugo godina
senek nar. drveni krcag (za vodu)
senelik godisnja plata ll 1 . godisnji; -
bilano godisnji bilans; -
cetrdesetogodisnji razvoj 2. od ..... godina,
star... godina; yz - bir bina.
dogodisnja zgrada
senet (-di) a 1. isprava, dokumenat;
uverenje; prizrianica; menica; - hamilino-
silac menice; - prodati, preneti
menicu; - sepet bilo koji dokumenat,
svaki pisani dokumenat; resmi - zvanicna
isprava; taaht - i obveznica 2. dokaz,
potvrda; cf. belgit; - vermek potvrditi (do-
kumentom); fig. pismeno se obavezati,
zakljuciti ugovor
s ile pismeno se oba-
vezati, zakljuciti ugovor
senetil utvrdjen dokumentom, zas-
novan na pismenom dokazu; - alacak
dug uz priznanicu
senetsiz nedokumentovan, bez do-.
kumenta
senevi a arh. v.
senfoni sinfonija; - sin-
fonijski orkestar; renk - sklad boja
senfonik sinfonijski
senin 1. gen. od sen; - le s tobom 2.
tvoj; - can da benimki
i moj zivot je vredan koli ko i tvoj
seninki tvoj; - ler tvoji (ukucani, rod-
jaci}; - ler kako su tvoji?
senkretizm sinkretizam
senkroni sinhronija; ct.
senkronik sinhron, jednovremen
senkronizasyon sinhronizacija
senli: - benli prisno, intimno; /-la/ -
benli olmak biti biizak s kime; - benli ko-
razgovarati na "ti", biti na "ti"
senlik za tebe, st9 tebi odgovara; tam
- bir elbise odelo koje ti potpuno od-
govara
sentagma sintagma
sentaks sintaksa; ct. sz dizimi
sentaktik sintaksieki
sentetik sinteticki, sintetican
sentez sinteza; cf.
sepek stozer vodenickog zrvnja
sepelek v. sersem -
sepet p 1. kotarica, korpa (pletena}; -
araba kola s kosem, opletena kola;
- i korpa za papir 2. vrsa, kos (za ribe} 3.
ser
. . korpa (motocikla} 4. korpa za iz-
d (mera)
ne rude 5. sa
nose l elma korpa jabuka O /-al - ha-
korpe; ;k arg. isterati, izbaciti (s posla};
olmamak nista ne
.. upljoglav; Karamusal (ifi Ka-
nati s
z .: l} saymak smatrati bez-
ramurse . . )
. . (nekog nes o

. korpar, pletar

korparstvo, korparski zanat

. bat. popletnica, bekva

(Salix
arhit. sirok, pljosnat svod
sepet kU
m
e gl. im. od sepetlemek ll
sepetle d.. r
ecno, po
ukoso, popr
ek ak. 1. staviti, metnuti u
sepet! em . k .
najuriti, otera
korpu 2. arg.
pass. od sepetlemek
sepetren
. korpom; - motosiklet mo-
s .
. k rpom
s o
"k
1
materijal za korpe 2. ko-
.. korpe; - elma tri korpe
od J hit izbocina, ispust (na zgradi)
jabuka 3. ar
t
P
u kosarka; cf. basketbol
sepet o
. rh obrada koze, stavljenje

. . kozar

. 'l"k stavljenje, cinjenje (koze)

stavljenje

k ak. obradjivati, staviti

(u)ciniti (kozu}
1
n ucinjen (o
sepili ustav ,
kozi}
sepken v. sulu sepken
(
"'i} skeptik ll skeptican
septik

1
m skepticizam; cf.
z
P
ija (boja za stavljenje koze)
sepya se .

va cf kafa; -
ser P 1 9 a ' '
dije umreti nego
vermemek ra
851
sera
2. vrh. vrsak; cf. doruk ll gfavni, stariji O -
de ... var ima osobinu .. (u safi); - de ka-
var on je siledzija; - de sevda
var on je zafjubfjen
sera staklena basta, stakfenik
!ice koje gradi staklenike
serak blokovi, sante (sa gfecera)
seramik keramika
seramiki keramicar
seramikilik keramicarstvo, grncarstvo
serap p fatamorgana, opticka
varka; cf.
sera pa p od gfave do pele, sasvim, pot-
puno
serasker p-a ist. 1. gfavnokomandujuci,
vrhovni komandant 2. ministar rata (u Os-
manskom carstvu); - ministarstvo
rata (mesto)
seraskerlik ist. 1. rang vrhovnog ko-
mandanta 2. ministarstvo rata
serbest p 1. sfobodan, nezavisan, sa-
mostafan; ct. zgr; - pustiti na
slobodu, osfoboditi; - borsa slobodna
trgovina; - blge slobodna zona; - d-
(ili fikirli) sfobodouman, napredan
2. slobodan, neometan, nesmetan; -
fiz. slobodno padanje; -
slobodno rvanje; - meslek slobodna pro-
fesija; - sfobodna inicijativa; -
sp. sfobodni udarac (u fudbalu) 3.
sfobodan, neusiljen, nesnebivljiv, olvoren
serbeste slobodno, bez zeniranja
serbestip arh. sfoboda, nezavisnost
serbestiemek osloboditi se, izbaviti se,
otarasiti se (duga, obaveza i sf.)
serbestlik 1. sloboda, nezavisnost; cf.
zgrlk 2. sloboda (u ponasanju), ot-
vorenost
sere zool. vrabac (Passer do-
mesticus) O - den korkan ekmez
852
posl. ko se boji vrabaca; nek ne seje
proso; - otu bot. misjakinja (Steflaria ho-
fostea)
sere parmak anat. mali prst
serin odabran, prvoklasan
serdar p ist. serdar, vojskovodja, za-
povednik, glavni komandant
serdengeti 1. ist. pripadnik specijalnih
trupa; desperados 2. fig. usijana gfava
serdengetilik pozrtvovanje, pat-
riotizam
serdelmek ak. izneti, izfoziti, istaci; ct.
ileri srmek
serdirrnek caus. od serrnek
serdmen mor. 1. matroz na krmi, kor-
mifar 2. podoficir (na ratnam brodu)
sere pedafj
seremoni 1. ceremonija, obred 2. sve-
canost, proslava; cf. tren
seren 1. mor. poprecni krst (na jar-
bofu); - yelkeni krstasto jedro 2. teh. po-
fuga krana
serenat muz. serenada
serencam p dogadjaj slucaj; dozivfjaj,
avantura
sere serpe slobodno, bez ustezanja
seretan as tr. v. Yen ge
sert rob, kmet
sergen 1. polica, raf 2. izfog, vitrina
sergerde p vodja bande; cf.
sergi 1. prostirka, sve sto se prostire
(tepih, otirac i si.) 2. izlozba; - ye koymak
izfagati, izloziti; - salonu izlozbeni salon;
- medjunarodna izlozba;
sanayi - si industrijska izfozba 3. ulicna
tezga; karpuz - si tezga sa lubenicama O
- olmak pasti od umora, biti umaran kao
pas
sergici ulicni prodavac, prodavac u ki-
osku
sergi evi izlozbena galerija
sergileme 1. gl im. od sergilemek 2. iz-
laganje, ekspoze
sergilemek ak. 1. izlagati 2. iznositi, iz-
lagati
sergilenrnek pass. od sergilemek
sergin 1. rasiren, prostrt 2. opruzen,
nepomicno lezeci (bolesnik) - vermek
pasti u postelju, razboleti se, zanemocati
p dozivljaj, dogodovstina,
avantura; cf. serven
pustolov, avanturista
serhat (-ddi) p-a arh. pogranicna linija;
granica
seri1 1 1. serija, niz; cf. dizi 2. serija,
proizvodni tip ll serijski; - imalat (ili re-
tim) serijska proizvodnja
seri2 a arh. brz; cf.
serian a brzo, hitno
serili 1 rasiren, rasprostrt
serili2 serijski; iz ... serije
serifrnek dat. 1. pass. od serrnek 2.
ispruziti se, izvaliti se; serilip serpilmek
zavaliti se rasirivski ruke i noge, raz-
baskariti se
serin svez, prohladan, hladnjikav; bu
gn hava - danas je prohladno (sveze)
serin hladnokrvan, pribran
serin hladnokrvnost, pribranost
seriniemek 1. v. 2. rash-
laditi se, osveziti se, okrepiti se; - iin
bir itim popio sam nesto
hladno da bih se osvezio 3. razonoditi se,
razves.eliti se, razgaliti se
serinlenmek v. seriniemek (2.)
zahladiti, postali sveze (o
vremenu)
serinletici osvesavajuci; okrepljujuci; -
iki osvezavajuci napitak
serpe
serinietmek ak. osveziti, rashladiti
serinlik svezina, prohlada; hladnoca; -
vermek 1. osveziti, ohladiti 2. fig. utesiti,
umiriti; - i vecernja
p nepokoran, buntovan
buntovnistvo
serlevha p-a naslov, zaglavlje
sermaye p 1. kapital; - koymak ula-
gati, investirati kapital; esas - osnovni ka-
pital; l - mrtav kapital 2. fig. bogatstvo,
imanje; cf. 3. cena kostanja, na-
bavna cena; cf. maliyet 4. fig. steceno
znanje, sposobnost, kapacitet 5. fig. pred-
met razgovora; bu olay tam bir ay ma-
hallenin - si oldu ovaj dogadjaj je citav
mesec bio predmet razgovora mahale 6.
arg. javna zenska, flinta O - yi kediye
yklemek salj. spiskati sav imetak
sermayeci kapitalista
sermayecilik kapitalizam
sermayedar p kapitalista
sermayeli 1. s kapitalom, koji poseduje
kapital 2. sposoban ucen
serrnek (-er) ak. dat. 1. prostirati, siriti,
razapinjati (stolnjak, rublje i si.); g-
- izloziti suncu 2. (yere) - oboriti,
srusiti; sravniti sa zemljom, unistiti 3. fig.
zapustiti, zanemariti (posao, obaveze);
odugovlaciti, otezati, odlagati 4.
nemarivati, izostajati, propustati (casove,
nastavu); sere serpe slobodno bez sne-
bivanja
sermest p arh. pijan; opijen
sermuharrir p-a glavni urednik; cf.
yazar
sermrettip p-a glavni slovoslagac
serpantin 1. serpentina, vijugav put 2.
geol. serpentin; cf. 3. papirnata
traka, zabica
serpelemek sipiti, rositi, rominjati (o
ki si)
853

seh>llmek 1. pass; od serpmek 2. rasti,
razvijati se, napredovati .
serpinti 1. sitna kisa, potkozrijaca 2.
kapljice, sitne cestice (pri prskanju) 3. fig.
trag, ostatak, posledica (zemljotresa, ra-
dioaktivnog zracenja i si.); - sine
ramak pretrpeti neznatnu stetu
1. sipiti, rominjati; pro-
kapati (o kisi); promicati (o snegu); 2. ak.
dat. sejati, rasejavati, razbacivati, rasturati
(seme, djubre i si.)
serpme 1 1. gl. im .. od serpmek 2. sert-
me, ribarska mreza 3. gradj. grubo mal-
terisanja ll 1. rasut; rasejan, razbacan,
rasturen 2. osut; pegav; -.benli osut mla-
dezima
serpmek (-er) 1. sipiti, rominjati (o kisi);
promicati (o snegu); kar serpiyor sneg
promice 2. ak. dat. rasejavati, rasipati, ras-
turati; rasprsivati, raspraskavati;
yem - bacati hranu pticama; yollara
iek - posipati cvece po putu; posipati
put evecem 2. poli(va)ti. (po)prskati, posk-
ropiti; brizgati, strcati; yzne su -
strcati kome vodu u lice o ak (ili
serpti pocela je da mu sedi kosa; y-
su - v. yrek
serptirmek caus. od serpmek
p arh. kapa, klobuk; cf.
sersefil veoma siromasan, ubog
sersem p 1. osamucen, omamljen; otu-
peo, posasavio; - etmek v. sersemlefmek;
- olmak biti osamucen (omamljen); po-
sasaviti, pobenaviti; - sepelek (ili sepet)
potpuno osamucen; sasvim otupeo 2. za-
bovaran, rasejan, nesabran
sersemlemek, 1. osa-
mutiti se; otupeti, posasaviti 2. postati ra-
sejan
sersemJetrnek ak. 1. osamutiti, oma-
miti, opiti; zaglusiti 2. fig. zgranuti, za-
panjiti, zaprepastiti
854
sersemlik 1. osamu'cenost, omaml-
jenost; otupelost; zaglusenost 2. ludost,
glupost, budalastina 3. rasejanost
serseri p 1 skitnica, probisvet ll 1. skit-
nicki, lutalacki; raskalasan, vetropirast; -
kpek pas-lutalica 3. zalutali, slucajan; -
zalutali metak; - plutaju6a
mina
serserice skitnicki, lutalacki, pro-
bisvetski
proskitati se
serserilik skitalastvo, skitnja, po-
tucanje; - yapmak skitati, lutati, potucati
se
sert 1. tvrd, cvrst; - toprak tvrda zeml-
ja 2. jak, ostar, ljut; - jako vino; -
ttn ljut duvan 3. strog, ostar, opak;
surov; - bir cevap ostar odgovor; - ceza
stroga kazna; - strog ucitelj; -
sesle strogim glasom 4. tezak. hladan; -
iklim teska, surova klima 5. snai:an, jak; -
rzgar snazan vetar 6. jogunast, tvrdoglav
(koni) 7. buran, ustalasan, olujan (o moru)
8. fig. uzdrzan, oprezan, rezervisan o -
tip. hart; - sessizler mukli sug-
lasnici; - su tvrda voda; - tabaka anat.
beonjaca (oka); - holandska cigla,
klinker
sert doku bat. sklerenhim, otvrdlo tkivo
celije
sertifika uverenje, svedocanstvo, cer-
tifikat
sertlenmek v.
1. gl. im. od 2.
obezvucanje (suglasnika)
1. ocvrsnuti, otvrdnuti 2.
pojaca(va)ti se (vetru, buri) 3. postati strog
(ostar, zestok)
caus. od
sertlik 1. tvrdoca; - derecesi ste-
pen tvrdoce 2. fig. osttina; odsecnost,
osornost, grubost 3. strogost (kriterijuma,
kazne, kritike) 4. med. otpornost, izdr-
zljivost 5. jacina, snaga (vetra, oluje i si.)
serum med. serum
serven p dogadjaj; dozivljaj, avantura
servenci pustolov, avanturista; ct.

servencilik avanturizam
servet a 1. bogatstvo; ct. - sa-
hibi bogatas; tabii - ler bo-
gatstva 2. imovina, imetak, imanje, dobro;
toplumsal - drustvena imovina; ..; yap-
mak steci imetak
servi bot. cempres (Cupressus sem-
pervirens) - boylu tanak, vitak
servillk cempresova uma, cempresak
servis 1. sluzba; ct. hizmet; casus
arama - i kontraobavestajna sluzba; pro-
tivspijunaza; dinleme - prislusna sluzba;
diplomatik - diplomatska sluzba; is-
tihbarat - i obavestajna sluzba; - i
sanitetska sluzba 2. usluga, usluzivanje,
posluzivanje (u restoranu) - yapmak ser-
virati, sluziti elo, pice); banka - i ban-
karska usluga 3. odelenje, odel, odsek;
kambiyo - i devizno odelenje; personel -
personaina odelenje 4. garnitura, servis,
stoni pribor 5. radnja, servis; kuru te-
mizleme - i servis za hemijsko ciscenje;
otomobil - servis za pranje au-
tomobila 6, sp. servis; - atmak servirati O
- bocna vrata, ulaz za poslugu (u
hotelu); - yolu sporedni kolosek
seryum hem. cerijum (Ce)
p ukor, prekor, grdnja; ct.
azarlama, sitem; - te bulunmak koriti,
grditi
ses 1. glas; - glasni
organ (aparat); - ini cutati,
ne prigovarati; - i cutati, ni rec
ne prosloviti; - i cutljiv; -
v. - !elleri; - ini kesrnek ucutati, umuk-
nuti; - telleri anat. glasne zice; - vermek
sesli
1) odazvati se, javiti se 2) pozvati, viknuti;
- yok! umukni! zavezi! - ykseltmek po-
visiti glas; alak - le tiho, tihim glasom;
pes - prigusen glas; yksek - le glasno,
. na sav glas 2. muz. glas, visina glasa; -
magnetofonska traka; -
muz. obim glasa; - dizisi tonska skala; -
kakofonija; - vakaina
muzika; - vestina pevanja; - sa-
pevac 3. zvuk, ton; - ini amak
pojacati ton (na radiju, TV); - 1)
odjekivati, razlegati se, oriti se 2) lig.
(po)dizati glas, prigovarati; - 1)
cuti se 2) proneti se (o glasu), saznati se;
- fiz. zvucni talas; - zvuc-
ni zid; - etkisi zvucni efekat; - brzina
zvuka; - n
seda yok 1) nista se ne cuje 2) /-dan/ ni-
kakvog glasa od; - i
cutati, ne pustati glas; - soluk kesildi sve
je utihnulo; - ynetmeni tonmajstor; - ge-
zev, hijat; - fonacija; - t-
remesi epenteza
ses bilgisi fonetika
ses bilimi fonologija
ses birimi fonema
sesil fonetski; - alfabe fonetska az-
buka; - imla fonetska ortografija
seselim fiz. rezonancija
sesiemek ak. dijal. prisluskivati, os-
luskivati; neculiti usi
seslendirrnek 1. caus. od seslenmek
2. ozvucivati (film} 3. otpevati (notu}
1. uzvik, krik, vrisak 2. poziv,
poklik, zov
seslenme 1. gl. im. od seslenmek 2.
obracanje, pozivanje; - hali gram. vokativ
seslenmek dat. 1. vikati, dovikivati, po-
zivati 2. odazvati se; javiti se, oglasiti se;
pozvao sam ih,
nisu se odazvali
sesli 1. s... glasom; - pro-
855
:sesli
muklog glasa; promukao 2. glasan, zvo-
nak;, buean; - glrnek glasno se smejati
s. zvucni, tonski; - film tonski film ll sa-
moglasnik, vokal; ct. nl; - benzeri po-
luvokal; dar - ler uski samoglasnici;
- ler siroki samoglasnici; ince - ler pa-
latalni vokali; yuvarlak - ler okrugli, za-
obljeni vokali
sesli min. zvucni kamen, fonolit
sessiz 1 1. bezglasan, nem 2. bez-
vucan, necujan, besuman; - film nemi
film; - gsterim nema projekcija (filma); -
bez i najmanjeg suma, sasvim tih
3. pokoran, ponizan, krotak 4. ne-
akustican; tih, bez buke (grad i si.) - oda
tiha soba 5. cutljiv nepricljiv, skrt na re-
6. bezvucni; suglasnicki, kon-
sonantski; - konson bezvucni konsonant
ll suglasnik, konsonant; - uyumu kon-
sonantska harmonija; - likvid; - i
dental; srekli - frikativ; sreksiz - eks-
ploziv
sessizce besumno, necujno, tiho
setir (-tri) a arh. prikrivanje, tajenje
sertli (-ci) 1. mineralna voda 2. (ili -
tuzu) gorka so, magnezijum sulfat
setre a vrsta sakoa
setretmek ak. arh. prikrivati, skrivati,
tajiti
sevap a 1. sevap, dobro delo, dob-
rocinstvo; - a girmek (ili - etmek, -
lemek, - kazanmak) uciniti sevap, uCiniti
dobro delo 2. (bozja) nagrada
zasluzan, dostajan pohvale,
dobar; - bir pohvalno, dobro delo
sevda a 1 . ljubav; strast; ljubavna cezn-
ja; - ekmek patili od ljubavi, se
zaljubiti 2. seta, tuga, potistenost 3.
na zelja, zudnja, neodoljiv prohtev; pej. za-
misao, plan; - (ili ka-
imati neodoljivu zelju; zagrejati se
za; bu - dan vazge okani se te zamisli!
mani se corava posla!
sevdalanmak 1 . zaljubiti se 2. postali
setan .(potisten)
utisati se, stisati se; 1. zaljubljen 2. setan, tuzan,
muknuti, zacutati polisten 3. zagrejan za,
sessizlik 1. tisina, mir 2. bezglasnost,
nemost, cutljivost 3. spokoj, m ir
/ing. 1 homoniman, rav-
noglasan; ll homonim
ses st nadzvucan, supersonican; -
nadzvucna brzina
sesyazar fonograf
set1 (-ddi) 1. nasip, brana, ustava,
bedem; gat 2. fig. smetnja, prepreka; -
ekmek 1) podici nasip (bedem) 2) fig.
braniti, sprecavati, ometali 3. pregrada,
prepreka, zapreka; - voj. zaprecna
vatra 4. geog. plato; terasa (padine, nizb-
rdice) 5. zakrcenje (od oborenog drveea),
zakrcenost 6. polje ureza (izmedju oluka
cevi)
set2 sp. set
856
sevdirrnek caus. od sevmek
seve: - - sa zadovoljstvom, rado, od
sveg srca
sevecen nar. nezan, saosecajan
sevecenlik nar. neznost, saosecajnost
sevgi ljubav; yurt - si ljubav prema
otadzbini
sevgili voljen, drag, mio
sevi arh. strasna ljubav
sevici lezbijka, tribada
sevilmek pass. od sevmek; iyi insan
her yerde sevilir dobar covek svuda je
voljen
sevim ljupkost, umilnost; prijatnost
sevimli mio, ljubak; simpatican, prijatan
sevimlilik ljupkost, drazest, sarm
sevimsiz neprijatan, antipatican, odv-
ratan
postati neprijatan (an-
tipatican, odvratan)
sevimsizlik nesimpaticnost, odvratnost
sevin (-ci) radost, radovanje; veselost;
- duymak oseeati radost, likovati; -
iinde oraspoloziti, razveseliti
sevinli radostan, veseo; - bir haber
radosna vest
sevindirmek ak. obradovati, raz-
veseliti; raspoloziti, razvedriti, razgaliti;
mektubunuz beni ok sevindirdi vase
pismo me je veoma obradovalo
radost, radovanje, razd-
raganost, veselje
sevinmek dat. (ob) radavali se; dos-
turnun gelmesine ok sevindim veoma
sam se obradovao dolasku mog prijatelja
Sevir ( -vri) a as tr. Bi k; ct. Bo!:ja
ljubav, nacin voljenja; - ten - e
fark var ljubavi su razlicite
s ile 1. voleti se 2. voditi lju-
bav
seviye a nivo, razina; ct. dzey; geim
(ili hayat) - si zivotni standard; su - si vo-
dostaj
seviyeli koji ima .. nivo; tig. vi so k; yk-
sek - sastanak na fisokom nivou
seviyesiz tig. prosecan, obican, os-
rednji; - bir oyuncu osrednji glumac
sevk (-ki) a 1. slanje, otpremanje, otp-
ravljanje; odvodjenje, evakuacija 2. voj.
vodjenje (vojske); strategija; - ve idare
vodjenje, komandovanje 3. voj. pre-
bacivanje trupa; premestanje 4. podstrek,
podsticaj
sevk etmek ak. 1. slati, odasiljati, upu-
civati, otpremati 2. voditi, upravljati 3. voj.
seyit
prebacivati, premestati (trupe) 4. pokretati,
pobudjivati, podsticati
a arh. nagon, instikt; ct. i
gd
sevkiyat a voj. prebacivanje, trans-
portovanje (trupa)
a arh. voj. strategija
sevmek (-er) ak. 1. voleti; ba-
- voleti svoje roditelje 2. svidjati se,
dopadati se; bu iekleri ok sevdim
mnogo mi se dopala ovo cvece 3.
(po)milovati; ct.
seyahat a 1 . putovanje; ct. yolculuk; -
putnicka agencija; - etmek pu-
tovati; - putni troskovi; - yap-
mak v. - etmek; dnya - ti put oko sveta
2. ekspedicija; kutup - i polarna eks-
pedicija
seyahatname a-p putopis
seyelan a 1. arh. struja (nje), tok; cf.
2. med. krvarenje, curenje
seyir (-yri) a 1. plovidba; - "inar.
knjiga plovidbe, brodski zurnal; -
plovidbeni prirucnik 2. kretanje,
hod, tok; razvoj, proces; - i tok
bolesti; makine - i hod masine; sa-
- i proces industrijalizacije 3.
posmatranje, gledanje, promatranje; - e
dalmak zadubiti se u posmatranje, zaneti
se gledanjem 4. prizor, predstava, spek-
takl, igra; - yeri mesto za zabavu, fokal za
razonodu 5. setnja, izle!, ekskurzija; - e
gitmek izaci u setnju, ici na izlet
seyirci posmatrac, gledalac; posetilac;
/-al - kalmak ostati po strani, ne mesati
se, biti samo posmatrac
seyirlik prizor, spektakl
seyis a seiz, konjusar, konjovodac
seyislik konjovodstvo; gajenje konja
seyit (-di) a Muhamedov potomak; Mu-
hamedovo potomstva
857
seylan i
seylani:v. Seylan
Seylan min. granat
seylap a-p potok, bujica, poptava
seymen v.
seyran a setnja; izlet; - a izaci
u setnju; - etmek (ili eylemek) setali
seyrek 1 redak (u raznim znacenjima);
- retki zubi; - dokuma retko tkanje;
- olay redak dogadjaj ll retko; doktora -
gidiyorum ja retko idem lekaru;
- okuyor moj brat relko cita
seyreke vrlo retko, katkad
1 . razrediti se, rasiriti se
2. prorediti se;
sastanci su se proredili; gittike
kisa sve redje pada
ak. razrediti; prorediti
seyreklik proredjenost, razredjenost;
retkost, retka pojava
seyretmek v.
seyreltik hem. razredjen, razblazen
(rastvor)
seyreltiklik razredjenost, razblazenost
sayrettmek ak. hem. razrediti, razb-
laziti
seyretmek 1. kretati se, hodali; ploviti
2. ak. razgledati, posmatrati, promatrati,
pratiti; televizyon - gledati televiziju 3.
nastavljati se, trajati (o bolesti i si.)
seyrsefer a 1. arh. saobracaj, promet;
cf. trafik 2. mor. plovidba, navigacija; hava
- i vazdusna plovidba
seyyah a arh. putnik, turist
seyyal a arh. tecan, zidak
seyyar 1. putujuci; lutajuci; ct. gezici; -
putujuci trgovac, ulicni trgovac 2.
pokretan; prenosljiv, portabl; - sinema
pokretni bioskop 3. voj. poljski; - hastane
poljska bolnica; - mutfak poljska kuhinja;
- topu poljska artiljerija
858
seyyare a arh. planeta; ct. gezegen
seyiat.a arh. ret. grehovi
seyyibe a arh. udovica
sezaryen;- med. carski rez;
- yapmak uradili carski rez
sezdirmek caus. od sezmek
sezgi 1. osecaj; opazanje 2. pre-
dosecanje, slutnja 3. til. intuicija, ne-
posredno
sezgicilik fil. intuitivizam
sezgili intuitivan
sezi v. sezgi
sezilmek pass. od sezmek
sezinlemek, sezinmek ak. pre-
dosecati, slutiti, nasluCivati; pogadjati
1. osecaj, osecanje; slutnja, nas-
lucivanje; pogadjanje
sezmek (-er) ak. 1. osetiti, osecati; cf.
hissetmek 2. naslutititi, pogoditi; primetiti,
opaziti; shvatiti
sezon sezona; tiyatro - u pozorisna
sezona
sezyum hem. cezijum (es)
sfenks svinga
toplikast, mlak
11. vrucina, vrelina, zega; cf.
hararet; - pritisla je zega; -
vreli talas 2: toplota; tamperatura 3. parno
kupatilo, hamam; - a gitmek ici u hamam
4. toplo mesto ll topao, vruc, vreo, uzaren;
fig. topao, srdacan; - bir srda-
C:an susret; - renkler svetle, jarke boje
(zuta, crvena, narandzasta); - sular geog.
termalne vode; - yzl ljubazan, prijatan;
- - odmah, smesta, dok je vruce
(uraditi i si.)
v.
1. zool. toplokrvan; - hay-
vanlar toplokrvne zivotinje 2. fig. prijatan,
ljubazan
ljubaznost,
pre-
dusretljivost
zagrejati se, ugrejati se;
otopliti
ak. zagrejati, ugrejati;
podgreja(va)ti
1. vrucina, zega, vrelina 2. top-
lota; temperatura; - alma fiz .. primanje
(upijanje) toplote; - derecesi stepen zag-
rejanosti, temperatura; - nakili fiz. toplotni
provodnik; - verme davanje, ispustanje
toplote; - gubljenje toplote 3. fig.
toplina, srdacnost, ljubaznost
ler termometar
zaaf. 1. pacov, stakor. (Rattus) 2.
mis; v. fare; - zatvorenosiva boja; - a
dnmek biti mokar kao mis O - de
bilir pas/. mis zna rupu iz koje je iza-
sao; odbegli sin se vraca kuci
supljikav vez, azur
v. fare
1. teh. iglasta turpija 2.
bat. misji rep (Myosurus minimus)
otu nar. misomor, arsenik (otrov
za pacove)
yolu minski hodnik, podzemna
galerija, potkop
zahvacen prolivom, in-
kontinentan
med. inkontinencija, ne-
mogucnost uzdrzavanja od prirodnih pot-
reba
(-ar) vrsiti nuzdu, imati stolicu;
vulg. srati 2. fig. upropastiti, pokvariti,
izosljariti; arg. zasrati, uprskati;
vamak 1) pokvariti, upropastiti 2. izgrditi,
naruziti
skok; skakanje; - sp.
trambulina, odskocna daska
1. skakati, odskakati, djipiti;
poskakivati, skakutati 2. trzati se, trgnuti

se (iz sna); trzati se, stresti se (od straha);
probudio se trgnuvsi
se 3. prstati, kresati, sevati, vrcati (o var-
nicama); prstati (o blatu) 4. briznuti, sikljati
mlazom (o krvi) 5. preci, preneti se; zah-
vatiti (o vatri, borbi); prosiriti se
caus. od
skakanje, nacin skakanja
a 1. istina 2. iskrenost; - la
iskreno; - den - izgubiti po-
verenje u koga
a 1. svojstvo, osobina; atribut; cf.
nitelik; anne - iyle kao majka; -
iyle u svojstvu predsednika 2. pdjava,
spoljasnost, izgled (coveka) 3. gram. pri-
dev; niteleme - opisni pridevi 4. titula,
zvanje; cf. nvan; ne - la? 1) u kom cin u,
s kojom titulom? 2) u kom svojstvu?
resmi - zvanicna tilula
gram. v. orta
ak. pripisati svojstvo
(atribut), okarakterisati
ak. gram. adjektivizovati
a nula; fig. nistavilo, niko i nista; -
(ili - ispod nule (na ter-
mometru); - atmak zalepiti nulu (ocenu);
- nulta tacka; tacka mrznjenja O -
tketmek dogoreti do nokata; - t-
ketti dogorelo mi je do nokata
arg. nastarnik koji daje nule
. mat. svesti na nulu
plitak ll plicak, gaz; sprud; - a
oturmak nasukati se (o brodu)
zapremina; kapacitet
v.
v.
bial. fizial. peristaltican; - de-.
vinimler peristalticni pokreti
pass. od
ak. dat. smestiti, staviti;
ugurati, strpati
859

zool. sareni jelen, lopatar; cf. ala
ge yi k
1. zaklon, skloniste 2. uto-
ciste, azil 3. voj. bunker, kloniste
izbeglica, emigrant
dat. skloniti se; skrivati se,
traziti pribeziste; traziti azil; fig. priljubiti se,
pribiti se uz koga; Allaha - ret. nadati se
od boga, traziti pomoc od boga
gotovan, muktas, dzabolebaros
govece, govedo; - eti govedje
meso, govedina; - govedja kuga
zool. cvarak (Sturnus vul-
garis)
govedarstvo, gajenje govedi
dili bot. volovski jezik, veliki korov
(Anchuosa italica)
gz bot. 1. v. kz gz 2. mar-
gerita (Chrysanthemum leucanthemum)
bot. divizma (Ver-
bascum)
1. staja, stala 2. neotesanost,
glupost
zool. pantljicara (Taenia
saginata)
govedar, kravar
jedva se smestiti, strpati se,
ugurati se, uvuci se
ak. dat. strpati, ugurati,
uvuci
bot. stiraks, storaks (Liguidambar
orientale)
plieati, postajati plitak, opa-
dati (o reci, jezeru)
1. plitkost, plicina; fig. plitkost,
povrsnost 2. pescani sprud, plicak
(-ar) 1. dat. smestiti se u, stati,
stajati u; btn bir bavula
hoce li stati sve stvari u jedan kofer?
2. pogodovati, odgovarati
860
(-ti) a 1. zdravlje; cf. -
inize! u vase zdravlje! - higijena;
- pucati od zdravlja; - ler
olsun! riazdravlje! 2. tacnost, istinitost, po-
uzdanost, verodostojnost (vesti, in-
formacije i si.); - ini tahkik etmek
utvrditi cega 3. preciznost (vatre i
si.)
1. zdrav 2. tacan, istinit, ve-
rodostojan 3. precizan, egzaktan
a zdravstveni; sanitarni; hi-
gijenski; - durum zdravstveno stanje; -
hizmet zdravstvena sluzba; -
zdravstveni list (karton)
a zdravstvena zastita; sa-
nitetska sluzba; - birlikleri voj . . sanitetske
jedinice; - eri voj. sanitarac; - hizmeti sa-
nitetska sluzba; - sanitetska up-
rava; - sanitarna inspekcija;
- sanitetski oficir
1. zdravstveni radnik (sluz-
benik) 2. voj. sanitarac
a svojta, rod, prijateljstvo (po li-
niji braka); oprijateljivanje; cf. dnrlk; -
orodjavanje, oprijateljivanje; pri-
jateljstvo; /-la/ - tesis etmek oprijateljiti se
s kime (zenidbom ili udajem)
cest; gust, zbijen, kompaktan; zgus-
nut; - gusta tkanina; - ubr-
zan puls; - sa kasa; - - cesto,
ucestano
stezalica, stezac, pritezac
2. sokovnik (za voce)
- etmek pritegnuti, pri-
tisnuti, prikljestiti koga
pocesto, prilicno cesto
1 1. tesan, uzan 2. nabijen, nab-
rekao, tvrd; 3. astar, strog; tacan, striktan;
- disiplin stroga disciplina; - kontrol stro-
ga kontrola; - striktna ne-
utralnost 4. astar, naporan, tezak; - a-
naporan rad 5. jak, snazan (o vetru,
oluji) 6. strog, ostar, rigorozan; -
retmen strog ucitelj; - bir ynetici strog
rukovodilac 7. skrt, tvrd; 8. brz, zuran
(hod, korak); - yrmek brzo hodati; -
voj. usiljen mars 9. hitan, ne-
odlozan; - hitni poslovi; - temaslar
neodiazni kontakti 1 O. tesan, priljubljen,
pribijen; blizak, intiman; - dostluk
kileri tesni prijateljski odnosi; - blizak,
intiman; - onlar pek - ani su vrlo biis-
ki ll 1. tezak polozaj, skripac; prpa; - ya
dayanmak izdr:Zati, podneti teskoce; - ya
pasti u nevolju, naci se u skripcu;
- ya koymak pritegnuti, pritisnuti, pri-
morati, prinuditi; /-al - vermek dovesti u
nepriliku 2. strogost, stroga disciplina; -
ya almak uzeti pod disciplinu; - ya
navici na disciplinu; - da b-
ymek imati strogo vaspitanje; -
yemek dobiti strogi ukor, dobiti preko
nosa 3. arbija, sipka za punjenje oruzja O
- basmak upotrebiti autoritet, uticati na
koga; pritisnuti; - isen! cik! - isen yap
bunu cik, uradi to; - vrlo cvrsto; - -
ya gizli tutmak strogo drzati u tajnosti; -
cvrsto, hermeticki zatvoren;
- tutmak 1) dr:Zati jezik za zu-
bima, cutati 2) ozbiljno prionuti na
posao 3) strogo upravljati, cvrsto __ _
cvrsto, jako
1. potisten, pritisnut, pogruzen 2.
tegoban, zamoran, dosadan
denetim cenzura; ct. sansr
dzen disciplina
ak. 1. zategnuti, pritegnuti,
stisnuti 2. fig. pritegnuti, prisitnuti; prisiliti,
primorali
pass. od
sramezljiv, stidljiv, snebivljiv
stidljivost, sramezljivost, bo-
jazljivost
1. stesnjenost 2. pribijenost, pril-
jubljenost 3. strogo rukovodjenje 3.
skrtost, tvrdicluk, cicijasluk

stid, osecanje stida, sne-
bivanje; - ya gelmernek ne ustrucavati
se, ne snebivati se
1. pass. od 2. osecati
dosadu, dosadjivati se; eamiti, biti po-
tisten; dozlogrdilo mi je, do-
jadilo mi je 3. stideti se, ustezati se;
bez ustrucavanja, bez
ustezanja 4. nelagodno se osecati 5. biti u
skripcu; biti u besparici;
nasao sam se u nevolji
otvoren, slobodan, nes-
nebivljiv; pej. bestidan, bezocan, drzak
pregrst, saka (cega) 2. kolicina
za jedno gadjanje (iz vatrenog oruzja); bir
- barut barut za jedno gadjanje
uzdrzavati se; fig. truditi se,
naprezali se, upinjati se
1 . neraspolozenje, zlovolja; nes-
pokojstvo, unutarnji nemir, teskaba 2. do-
sada, cama; - dan patlamak umirati od
dosade, smrtno se dosadjivati; - vermek
ulivati camu, dosadjivati; - vermek ulivati
camu, dosadjivati 3. muka, patnja; zamor,
naprezanje; yolda ok - ektik mnogo
smo se napatili na putu 4. nevolja, beda,
nemastina, oskudica; novcane neprilike;
kuburenje s novcem; - ekmek imati (ma-
terijalne) neprilike, trpeti; - ya
pasti u bedu (nemastinu); -da olmak ku-
buriti s novcem, imati neprilike (novcane);
- olmak 1) v. - da olmak 2) poterati,
priterati (na nuzdu); - m var poteralo me,
ide mi se ...
1. potisten, pogruzen, su-
moran; mucan, neugodan, nelagodan 2.
dosadan 3. tmuran, mracan; zagusljiv,
sparan, tezak (o vazduhu, vremenu); -
hava sparno vreme 4. naporan, zamoran
(o putovanju i si.) 5. tezak (materijalni po-
lozaj i si.)
opskrbljen, imucan, obez-
bedjen
1 . stesnjen, skucen, ogranicen
861

2. nabijen, zbijen, gust, kompaktan 3. fig.
tei:ak, zamrsen
stesnjenost, skucenost, tes-
koba 2. zbijenost, kompaktnost
1. tiskati se, sabijati se; gurati
se 2. pribiti se, _primicati se; pomicati se;
ltfen, biraz molim vas, po-
maknite se malo, napravite mesto 3. prik-
lestiti se, prignjeciti se, nagnjeciti se; par-
prignjecio mi se
prst vratima 4. imati novcane neprilike, ku-
buriti s novcem; geen ay ok
preslog meseca sam kuburio s novcem 5.
gusiti se, osecati tegobu, zaptivati se;
stei:e ga u grudima, gusi
se 6. priterati, poterati (o fizioloskoj pot-
rebi)
pass. od
1. gl. im. od 2.
fiz. teh. kompresija; sabijanje; - makinesi
kompresor; - kampresivni
smrk
ak. 1. ugurati, utrpati, ulu-
rili, utisnuti; elbiseleri dolaba - ugurati
nekako odela u ormar 2. zapusivati, za-
cepljivati 3. priklestiti, prignjeciti, nagnjeciti
(prst i si.) 4. stipati, ustinuti 5. stezati, za-
tezati, pritezati (srafove i si.) 6. fig. pri-
tegnuti, pritisnuti; (pri)siliti; onu
hepsini syledi sve je rekao
kada su ga pritegli 7. cediti (sok, ulje);
muljati (grozdje) 8. voj. zbijati (redove) 9.
sp. stisnuti; opsedati; - opsedati
gol 1 O. gurnuti, tutnuti; eline birka dinar
gurnuo sam mu u ruke ne-
koliko dinara
1 1 kor,denzovan, koncentriran ll
farm. tableta, pilula, pasiiia
med. pobacaj; mrtvorodjence;
cf.
voj. vanredno stanje; op-
::;adno stanje; - uygulamak zavesti van-
redno stanje
862
tui:an, potisten, neraspoloi:en
jecati
1. postali cest
(zbijen, gust) 2. ucestati; ubrzati se (o
pulsu); kise su ucestale;
ziyaretler posete su ucestale 3.
zgusnuti se, zgusnjavati se
pass. od
ak. 1. (u)ciniti cestim;
zbiti, zgusniti 2. cesce ponavljati, ucestati
3. ubrza(va)ti; - ubrzati korake
a 1. tei:ina; teret; cf. 2. fiz.
tei:a; - merkezi 1) fiz. centar tei:e 2) fig.
teziste 2. arh. tegoba
1. gustina, gustoca; zbijenost 2.
ucestalost, frekvencija 3. stesnjenost, sku-
cenost, teskoba
1 1. gl. im. od 2. vrsta
caksira 3. steznik, mider; ll (pogodan) za
cedjenje (npr. limun, pomorandza i si.)
kompresor, mengele,
presa
(-ar) ak. 1. zbijati, zbiti; pri-
tiskati 2. cediti; muljati; - cediti
vodu iz rublja; limon - cediti limun; zm
- muljati groi:dje 3. zgnjeciti prst 4.
(po)prskati, polivati; strcati 5. stipati, us-
tinuti 6. muciti, kinjiti, ostro postupati; o
ok onaj
ucitelj kinji svoje ucenike 7. stezati, zuljati
(o obuci, pojasu);
cipela mi i:ulja (steze) nogu 8. steg-
nuti, stisnuti; - stisnuti zube 9.
fig. dosadjivati, uznemiravati, gnjaviti;
ama! dozlogrdio si mi! sit sam
te! hayat beni dodijao mi je i:ivot 1 O.
(o)paliti, pucati; iki opalio je
dva metka
a 1 . zavicaj, postojbina; - ek-
mek ceznuti za zavicajem, osecati nos-
talgiju; - etmek (ili - dan gelmek) vracati
se iz zavicaja; - ya gitmek (ili varmak)
putovati u zavieaj (nakon dugog od-
sustvovanja); posetiti zavicaj; -
nostalgija; 2. panovni susret (s poradicom
ili prijateljima) 3. (ili - arh. gram.
glagolski prilog, gerundiv
povratnik (iz tudjine)
ak. nar. 1. razbiti, slomiti, po-
lupati, unistiti 2. pobediti

red; cf. dershane; - ta uslu oturmayanlar
nedisciplinovani ucenici 6. rang, stepen u
sluzbi; cin; - indirmek degradirati, sman-
jiti rang (sluzbeniku) 7. voj. vid; rod (vojs-
ke), sluzba; hava - avijacija; piyade -
pesadija; topu - artiljerija 8. voj. godina
regrutacije, regrutna godina; klasa
ak. klasifikovati, razvrstavati
vrlo cvrsto; kompaktno (tesno, ak.
rasporedjivati,
uzano) razvrstavati, klasifikovati
a arh. zanat
a industrijski; - istihsal in-
dustrijska proizvodnja
proba, ispitivanje
ak. 1. probati; cf. tecrbe
etmek 2. ispitivati
smanmak pass. od
caus. od
1. ispit, provera znanja; a gir-
mek izaci na ispit; - kazanmak poloziti
ispit; btnlema - dopunski ispiti; ol-
gunluk - ispit zrelosti
ispitivanje, nacin ispitivanja
bot. kozinac (Astragalus)
nar. (krojacke) makaze
pass. od
nar. 1. slomiti, razbiti, unistiti
(neprijatelja); 2. pobediti, savladati 3. nar.
fiziol. variti
nar. 1. zastrasen, preplasen 2.
bojazljiv, pcivucen 3. zabrinut, zamisljen
a 1. klasa, razred, kategorija; bi-
rinci - prvoklasan 2. bot. zoo/. razred,
klasa 3. soc. po/. klasa; - klasne
razlike; - mcadelesi klasna borba; - sis-
temi klasni sistem; - radnicka klasa
4. razred (skolski); godina; -
drug iz razreda, skolski drug; - gemek
poloziti razred, preci u stariji razred; - ta
kalmak ponavljati razred 5. ucionica. raz-
pass. od
godisnji, od... razreda; sekiz -
okul osmogodisnja skola
klasni; - (ili farklar)
klasne raziike
besklasan; -toplum besklasno
d rus tv o
1. razbijen, slomljen 2. po-
bedjen,porazen, razbijen (neprijatelj)
nar. namestac kostiju; cf.
granica (i tig.); medja; ct. hudut;
mat. limit; - blgesi pogranicna oblast; -
izgisi demarkadona linija; -
etmek proterati iz zemlje; - granicni
kamen; Irak-Trkiye - iracko-turska gra-
nica; kuzey - severna
granica Jugoslavije
1 (po)granican, susedan; ll
sused, granicna zemlja
1. gl. im. od 2. od-
redjenje, determinacija 3. demarkacija
ak. 1 . ograniciti; razgraniciti,
postaviti granice; omedjiti; yetkiyi - og-
raniciti nadleznost 2. til. determinisati, od-
rediti; ct. belirtmek 3. mat. definisati, poj-
movno odrediti; cf.
ak. ograniciti, limitirati;
demarkira li
ogranicavajuci, limitativan;
restriktivan; - tedbirler restriktivne mere
863.

1. ogranicen; - haklar og-
ranicena prava; - ek. drustvo sa
ogranicenim jemstvom; - us-
tavna monarhija; - yetki ogranicena nad-
leznost 2. mat. definisan, opisan; -
dOz
1. neogranicen 2. mat. bes-
konacan; - beskonacna prava; -
beskonacon; broj
(-ar) nar. 1. razbiti se, slomiti
se 2. izgubiti , pobedjen
magare(nce)
veoma mrsav, slabunjav
arh. 1. glazura, emajl; - vermek
emajlirati, dati glazuru 2. amalgam (og-
ledala)
a 1. tajna; - amak otkriti
tajnu; - saklamak cuvati tajnu, drzati u taj-
nosti; - satmak praviti se tajanstven; -
tutmak v. - saklamak; - vermek odati
tajnu; askeri - vojna tajna; meslek -
profesionalna tajna 2. fil. nedokuciva
tajna, misterija; - zmek od-
gonetnuti tajriu O - a kadem basmak is-
ceznuti, nestati, kao kroz zemlju propasti;
- kp cuvar mnogih tajni, riznica tajni; -
olmak (ili - olup gitmek) v. - a kadem
basmak; - saucesnik, prikrivac tajni
1. red, niz; lanac; bir - dkkan red
radnji; bir - serija udaraca (u spor-
tu) 2. red, rep (ljudi); - beklemek stajati u
redu, cekati; - ya girmek stati u red; - ile
redom, jedan po jedan; - redni
broj; - - 1) u redovima (o drvecu) 2) po
redu; - kimin (ili kimin - ciji je red, ko
je sledeci? - sende sada je na tebe
red 3. red, poredak; urednost; rezim (ish-
rane i si.); - olmak napredovati,
dobro ici (o poslu i si.) 4. voj. red, vrsta,
stroj; - van stroja; ift - dvojni red;
ift - olmak udvojiti redove; postrojili se
po dva 5. klupa, skamija 6. Iribina 7. rang
(po uzrastu, po godinama); boy - po
velicini (rastu); - po starini 8. os-
8.64
rednjost, prosecnost; - prost, obi-
ean covek; - mesana roba, mesavina
robe (lose i dobre) 9. pravo vreme, po-
godan trenutak, prilika; - pra-
vovremeno, u pravi cas; - ya bakmak lo-
viti priliku; - ako se ukaze
prilika; - zgodnom prilikom; -
uluciti priliku, iskoristiti pri-
liku; dobiti priliku; - getirmek naci
pogodan trenutak; - gzetmek cekali po-
godan trenutak, vrebati priliku; - kollamak
vrebati, priliku, traziti povoljno vreme; o
rada u tom trenutku; o - larda tada, u tim
trenucima; harp - za vreme rata, u
toku rata O - kad je o !ome
rec, uzgred receno, a propo; - gre
prema prilikama, prema okolnostima; -
noktalar tri tacke (interpunkcijski znak); l-
a/ - vermemek ne dati kome ni rec da
proslovi
med. guke, skrofule
gukav, skrofulozan
otu bot. strupnik, trava od sapa
(Scrophularia)
poz. inscipient
geog. planinski
lanac
obican, prosecan, osrednji; -
bir ressam prosecan slikar
mapa, korice za spise; do-
sije, fascikla; registrator; cf. klasr
ak. 1. staviti u red, poredjati
(stolice, klupe) 2. rasporediti, sis-
tematizovati; sortirali 3. ponavljati iste pok-
rete (radnje); caddenin btn
postar je obisao sve
kapije u ulici 4. nabrajati; krizin btn se-
beplerini - nabrojati (navesti) sve uzroke
krize 5. poceti hodati, prohodati (o detetu)
1 . stati u red, poredjati se
2. postrojili se
caus. od
1. poredjan; sredjen; kitaplar -
knjige su poredjane 2. u pravo vreme,
na pravom mestu; valjan, podesan, zgo-
dan; - svakom prilikom, u vreme i
nevreme; u nezgodan eas
biol. epigeneza
- - poredjan; nanizan; - - di-
zilmek poredjati se edan za drugim)
po redu, kod dodje red
1. nesredjen, neregulisan 2.
vanredan, preko reda 3. neblagovremen,
koji pada u nevreme; neprilican, nep-
rikladan, nezgodan
a arh. put; fig. opasan put; - tan
gemek izbeci opasnost; - kprs re/.
most za raj (nad paklom)
Srbijanac; Srpskog roda
1 srca, staklo ll staklen; -
staklarija, stakleni proizvodi; - stak-
leni dvorac (zamak)
upucen u ciju tajnu; prisan (pri-
jatelj)
poverenje u koga, intimnost
a 1. samo, cisto, prosto; - sizi
selamlamak iin geldim dosao sam
samo da bih vas pozdravio 2. sasvim, pot-
puno
dug stap, motka; pritka; ob-
ramka, motka za nosenje; - la atlama v.
atlama; - gibi kao motka, visok i mrsav; -
gibi durmak stajati dokon, biti bez posla
ak. 1. postaviti pritku, po-
dupreti (boraniju, paradajz) 2. podizati
motkom 3. arg. smotati, zdipiti, ukrasti
v.
1. kozna vrpca (za stezanje) 2.
kozni remen; - gibi suvonjav ali zilav; izdr-
zljiv
koji se stalno ceri
koji se ceri (kezi)
cerenje, kezenje, kliberenje

1. keziti se, ceriti se; kliberitise
2. fig. obelodaniti se, postati ocevidno (o
manama, nedostacima)
ak. emajlirati, gledjosati
emajliran, gledjosan
srma; - vez sa srmom; -
lemeli izradjen srebrnim ili zlatnim nitima;
- sa svetlosmedjom kosom, ruse
kose 2. sirit, traka (za oznaku oficirskih ci-
nova)
p arh. izradjivac srme
srmali, ukrasen srmom; vezen
s rm om
dosadan, nametljiv, nasrtljiv
nametljivo, dosadno
nametljivost, dosadjivanje
dosadjivati, gnjaviti, na-
metati se
Srbin
Srpski jezik
v. ll sprski
sav mokar; pokisao do gole
koze; - kesilmek (ili olmak) pokisnuti do
gole koze; - pijan kao zemlja;
"mokar brat" o - zaljubljen do usiju .
bez emajla, negledjosan
1. anat. ledja, grbina; hrbat;
- almak 1) uprtiti 2) fig. uzeti na sebe,
preuzeti; /-al - evirmek okrenuti se, ok-
renuti ledja od; fig. odbaciti koga, okrenuti
kome ledja, prekinuti veze s kime; -
jedan za drugim, uzastopce; - - a ledja u
ledja; - - a gelmek osloniti se ledjima
(jedan drugom); - st na ledja, poledjice,
nauznak; - st devriirnek svaliti se na
ledja; - st pasti nauznak; pasti
s nogu (od umora); - st yzme ledjno
plivanje 2. tupa strana, teluce (noza, sabl-
je); - teluce noza 3. geog. greben,
sleme, venac (planina); - kyleri sefa na
vencu (brda) 4. naslon (stolice, klupe) 5.
865

poledjina; nalicje O - atmak fig.
osloboditi se tereta, izbaviti se; :...
ne ispustati koga iz
vida; - postici nesto
na racun drugog (preko tudjih ledja); /-al -
dayamak oslanjati se na koga; -
geinmek ziveli na tudjoj grbaci; -
svrbe ga ledja, !razi batine; -
pek dobro obucen, toplo odevan; - - a
vermek pomagati se (uzajamno); /-al -
vermek odreci se, odbaciti koga; /-al -
vermek v. - dayamak; - vur-
mak uprtiti, zabaciti na ledja; - yere gel-
mek podleCi, biti pobedjen; - yere
getirmek poloziti na ledja pobediti, sav-
ladati; - yufka lako odeven (zimi); -
yumurta kfesi yok ya on nisla ne zrtvu-
je, on nikada ne. steti
1. nar. spremiti se na otpor;
narogusiti se, nakostresiti se (o macki) 2.
opirati se, odupreti se cemu 3. skupiti se,
skiupcili se, zgrudvati se 4. v. (1.)
ak. 1. oborili, svaliti na ledja,
poloziti na ledja 2. uprtiti; natovarili na
ledja 3. podupreti, gurati ledjima; -
gurati vrata, navaliti ledjima na vrata
zoof. hijena (Hyaena)
1. mrsav, suvonjav, slab 2. med.
otecen, oboleo od vodene bolesti; -
mak jako os Iabeti
oslabiti, omrsavati
1 . suvonjavost, mrsavost 2.
med. vodena bolesi hidropsija
med. barska groznica,
- nbeti napad groznice; -
malarieni komarac (Anopheles ma-
culipennis); - ya tutulmak oboleti od ma-
larije o - ses snazan, prodoran
glas; - otu bot. ustuk, groznicica (Eu-
patorium)
razboleti se od malarije
1. oboleo od malarije 2. ma-
larican (predeo)
866
malaricno mesto
(gipsani) malter, zbuka; -
rastvar za zbukiranje; - vurmak zbukirati
fasader; gipsar
zoof. detlic (Sitta eu-
ropaea)
ak. zbukati
1 1. zagipsan; izbukan 2. upot-
rebljen za zbukovanje (o smesi, ma-
terijalu)
zasukan, povracen (rukav, no-
gavica); zadignuta (haljina, suknja)
1 gl. im. od ll 1. mal-
terisan, zbukovan, zagipsan 2. pokriven,
prekriven; posut, ukrasen lll do kraja, do
vrha; - doldurmak napuniti casu
do vrha
1 ak. 1. i.bukati; gipsati, mal-
terisa li; nanositi boju 2. razmazivati, raz-
mazati
ak. zasukati, povrnuti (ru-
kave); zadici (suknju, haljinu)
vanmak 1. pass. od 1 2. dat.
pripremiti se (za posao); latiti se, zapoceti
1. dat. zamazati se, umazati
se, zaprljati se 2. postali lepljiv; ulepiti se,
ulepljivati se
ak. 1. zamazati, zaprljati,
umrljati 2. ulepiti; uciniti lepljivim
ak. gladiti, tr1jati (rukom);
poravnati, izgladiti; - gladiti
(svoje) brkove; - izgladiti, po-
ravnati tkaninu
tecan ll tecno stanje, tecnost;
tecna materija, tekucina
1. zidak, vodnjikav; lepljiv; hem.
zgusnut, kondenzovan; - hava kon-
denzovan vazduh 2. arg. nametljiv 2. arg.
nametljivost
ak. fiz. pretvarati u tecno
stanje; rastapati; kondenzovati
ak. pretvoriti u tecno stan-
je; kondenzovati
preci u tecno stanje; kon-
denzovati se
fiz. areometar
1. stalno, neprekidno 2. uzas-
topce, jedno za drugim 3. u punom za-
mahu; bugn - gidiyor danas
je trgovina u punom zamahu
1. lepljiv, ljigav 2. arg. dosadan,
nametljiv
1. v. 2. abi. tiho se
izvuci, isunjati se, smugnati 3. razli(va)ti
se
ulje, zejtin
a arh. zastita, cuvanje; -
etmek cuvati, stititi
a arh. gram. glagolski nacin; cf.
kip o - ya ekmek ispitivati, sas-
lusavati, isledjivati
agr. trouglasta alatka (za skupl-
janje slame ili skidanje snega sa krova)
1 . ak. zaparati, zderati; oguliti,
oljustiti 2. ak. skinuti, svuci, skloniti, zbaciti
(pokrivac. cebe); zguliti (koru sa drveta) 3.
ak. povuci, potegnuti, isukati (sablju, mac)
4. ak. ocistiti, smazati (jelo); oglodati (kost)
5. ak. otparati, otsiti (tkaninu) 6. ak. okr-
znuti, ocesati; zaparati;
metak mi je okrznuo nogu 7. ak.
proleteti tik (pored, mimo, iznad); uak
geti avion je pre-
leteo iznad samih krovova 8. ak. skidati,
sklanjati (ono sto se skuplja na povrsini);
stn - skinuti kajmak 9. abi.
fig. spasiti, izbaviti, izvuCi, izvaditi; seni bu
- zordur tesko te je izvuCi iz
ovog skripca
caus. od
1 1. zgulen; ogreban; okr-
znut 2. fig. bezocan, drzak, bestidan ll og-
rebotina, brazgotina; oziljak, ranica

voj. povlacenje, odvajanje od
neprijatelja
1. pass. od 2. ab/.
fig. izbaviti se, izvuci se (iz afere i si.) 3.
voj. povuci se (pred neprijateljem); izaci iz
borbe
1. ostaci hrane, ogrizine 2. stru-
gotine; ljuske 3. v.
nar. voda koja istice iz pla-
ninskih stena
ak. 1. caus. od bu
testi suyu ovaj krcag propusta
vodu 2. fig. odati, razglasiti, otkriti; or-
hibir haber nije dao
da ikakva informacija procuri 3. fig. izvuci,
iznuditi (novac); ocuklar annelerini
deca izvlace novac od majki 4.
filtrirati 5. omamljivati, osamuCivati, opijati;
havalar vrucine
omamljuju coveka
nepromociv; neprobojan
nar. kavurma
bol. probadi, ziganje; fig. bol, patn-
ja; dinmeyen bir - samoca
je patnja bez preslanka
- sessiz gram. spirant, frikativ
bolan
1. zalba, jadikovanje; roptanje 2.
nezgoda, neprijatnost
bez jadikovanje bez roptanja
m 1 propustanje, prokapljivanje, pro-
nicanje; infiltracija
- - jako boleti; tistati,
muciti; kolum - - ruka me mnogo
bol i
1. curenje, isticanje; iscurela tec-
nost 2. geol. infiltracija; - suyu in-
filtraciona voda; - yeri pukotina, rascep 3.
govorkanja, glasine 4. med. grusevina
ak. 1. cediti, filtrirati 2. v.

867
1
'

1. bofeti, zigati 2. V. SIZ-
lanmak
zaliti se, tuziti se, jadikovati,
kukati; roptati
ak. nanositi bol; iini (ili y-
- razalostiti, zadati bol
(-ar) 1. prokapljivati, (pro)curiti,
kapati; kan krv kaplje 2. isticati, iz-
laziti (o gasu) 3. probijati se, prodirati (o
svetlosti); pancurlardan svet-
lost se probija kroz zaluzine 4. biti porozan
(supljikav) 5. fig. procuriti, procuti se, pro-
neti se (o vesti, tajni); hibir
nista nije procurilo 6. otupeti, osamutiti se,
omamili se 7. arg. naljoskati se, nakitili se
8. voj. prodirati, probijati se (u nep-
rijateljski polozaj); ileriye - nas-
tupati, napredovati
si muz. si (nota)
sibernetik kibernetika
sicil a 1. registar; spisak, popis; cf.
ktk 2. dosije, opis rada; - per-
sonaina karta; - e kaydetmek uneti u do-
sije 3. voj. karakteristika, preporuka, kva-
lifikacija; vermek oceniti, dati
karakteristiku; ykseltme - i preporuka za
unapredjenje (u visi cin)
scilli 1. registrovan, unet u registar; 2.
fig. ranije kaznjavan, prethodno osudjivan
sicim kanap, uzica; O - gibi neprestan,
neprekidan (o kisi, suzama, znoju); - gibi
kisa pada kao iz kabla
siderit (-ti) min. siderit
sidik mokraca, urina; - borusu
anat. mokracni kanal; - med.
jako mokrenje; - sktrc diuretik (lek
za mokrenje); - mokracna besika;
- slabo mokrenje, zadr:Zavanje
mokrenja O - rivalstvo u bez-
nacajnim stvarima, pisljivo suparnistvo
sidikli 1. umokren, upisan 2. noc-
nicavac, koji mokri poda se
868
sidik mokracni me h ur
sidik yolu anat. mokracni kanal
s id ik zoru med. tes ko mokrertje
sidre a bat. lotos (Nelumbo)
sif v. cif
sitilis med. sitilis
sifon 1. sifon 2. cevni vod; propust
(ispod puteva)
sittah a 1 sefte, prvi jutarnji pazar; -
etmek sefteisati, napraviti prvi pazar; -
senden, bereketi Allahtan od tebe sefte,
od boga sreca (kaze se kupcu koji prvi pa-
zari) ll prvi put; bunu - duydum to sam
prvi put cuo
sittahtamak 1. sefteisati, napraviti prvi
pazar 2. prvi put jesti (rano povrce ili voce-
u sezoni)
sittinmek nar. 1. zabavljati se; bes-
posliciti, svrljati 2. cesati se o sto 3. fig. pri-
laziti kome puzeCi (savijene kicme)
sigara cigareta; pusenje; -
rakmak ostaviti pusenje; - imek pusiti ci-
garete; - cigaretni papir; -
gibi vrlo tanak; - sarmak zaviti cigaretu; -
tabakera; - pepeljara
sigara kul. burek u obliku ci-
garete
1 . mustikla 2. kutija za ci-
garete, cigarluk, cigarnik
sigorta 1. osiguranje; - zas-
tupnik osiguranja; - vrednost osi-
guranja; - etmek osigurati; - poliesl po-
lisa osiguranja; primi premija
osiguranja; - osiguravajuce drust-
vo; - yapmak v. - etmek; hayat - osi-
guranje zivota; sosyal - socijalno osi-
guranje; - osiguranje od pozara
2. el. osigurac
agent osiguranja
1. osiguravajuci zavod 2.
poslovi osiguranja, osiguranje
sigortalamak ak. osigura(va)li; obez-
bedili
1. osiguran; - araba osiguran
aulomobil 2. obezbedjen, zagaranlovan
1. neosiguran 2. ne-
obezbedjen
bradavica O - otu bot. lisajeva
lrava, posunac (Heliolropium europaeum)
sihir (-hri) a carobnjaslvo; vracanje;
vradzbine, cini, madjije; cf. by 2. fig. car,
drazest; - yapmak omadjijati, zacarati; fig.
opciniti, ocarati
sihirbaz a-p carobnjak, opsenar; mad-
jionicar; - carobni stap
carobnjastvo, vradzbine,
madjije; - etmek vracati, bajati
sihirli 1 . caroban, magican; -
carobni stap; - gz magicno oko (ra-
dioaparata) 2. opcinjen, zacaran
sik (-ki) vulg. penis, muski polni organ
sikatif sikativ, sredstvo za zasusivanje
vulg. snosaj; obljuba
imati snosaj, spariti se
sikke 1 a metaini novac; - kesrnek ko-
vali novac
sikke2 nar. kolac (za vezivanje stoke)
sikke3 a re/. visok kalpak (mevlevijskih
dervisa)
siklamen 1. bot. kolutka, menegled
(Cyclamen) 2. ljubicasto crvena boja
sikiernernek ak. vulg. ne zarezivati, ne
sisati, ne sljiviti
siklon meteor. ciklan
sikrnek (-er) ak. vu/g. imati snosaj (o
muskarcu), obljubiti
siktirici arg. prost (acki), nistavan
siktirrnek vulg. tornjati se, nositi se;
siktir! nosi se! siktir et 1) pusti, ne ob-
racaj paznju! siktirip gitmek otiCi po-
kunjeno

silah a 1. oruzje; - voj. pod oruz-
jem; - almak (ili pozvati
pod oruzje; pozivati u armiju (rezervni sas-
lav); - v. - deposu; -
ratni drug, saborac; - atmak pucati; -
voj. uzbuna, alarm; - k oruz-
ju! - etmek dizali izbunu, uzbunili,
alarmirali; - piramida (soha) pu-
saka; - atmak sloziti puske u piramidu; -
ekmek potegnuli oruzje; - a davranmak
masili se, latiti se oruzja; - deposu ar-
senal, skladiste oruzja; - kuvvetli snaga
oruzja; n patlamak puci, planuti (o ratu);
- a v. - a davranmak; - talim ve
terbiyesi obuka; - ya-
zabrana nosenja oruzja; - tan tecrit
etmek razoruzali; obezoruzati; -
trka u naoruzanju; (ili beyaz) -
hladno oruzje; eli - tutar sposoban za
oruzje, sposoban da nosi oruzje; klasik -
klasicno obicno oruzje; m-
sademe - oruzje za borbu prsa u prsa;
nkleer - nuklearno oruzje; topyekn
imha - oruzje za masovno unistinje 2.
fig. orudje, sredstvo; her - kullanmak
sluziti se svim sredstvima
oruzar, puskar
silahendaz a-p arh. mornaricki pe-
sadinac
silahhane a-p skladiste oruzja, arsenal
silahlamak, ak. na-
oruzavati
silahianma naoruzavanje, jacanje oru-
zanih snaga; - trka u naoruzavanju
silahlanmak naoruza(va)ti se
(na) oruzan; - ayaklanma oru-
zana pobuna; - hizmete spo-
soban za vojnu sluzbu; - kuvvetler oru-
zane snage (jedne zemlje)
1. pojas za oruzje (pistolj) 2.
so s ka
bez oruzja, nenaoruzan
ak. razoruza(va)ti
869

razoruzanje, sman-
jivanje oruzane mo6i; - kon-
ferencija o razoruzanju
razoruzavati se
a-p 1. strelac, naoruzan vojnik
2. ist. musketar
silahtar a-p oruzni k; ist. stitotonosa
sildirilmek pass. od sildirrnek
sildirrnek caus. od silmek
silecek 1. veliki ubrus (za kupatilo)
2. brisac (automobila) 3. v. paspas
silgi 1. gumica za brisanje 2. krpa,
sundjer (za brisanje table) 3. v. silecek
{1.2.)
siJi1 1. cist 2. fig. cedan, nevin, ne-
porocan; - bir cedna devojka
sili2 prostirka, cilim
silici glacac, rendisac; hobler (podova)
silik izbrisan; izlizan (novac); otr-
can, pohaban, iznosen 2. fig. neupadljiv,
neprimetan
siliklik neupadljivost; neuglednost
sililik cistota, cednost, neporocnost
silindir 1. geom. valjak, cilindar; ct. s-
tvane; - cilindrican 2. teh. ci-
lindar, valjak 3. (ili - makinesi) tekst. ma-
sina za valjanje, roljaca 4. cilindar (visok
sesir)
silindiraj valjanje; - yapmak valjati,
obradjivati valjkom (ulicu, put)
silindirik cilindrican, u obliku valjka
silindirli teh. cilindrican, sa ... cilindara;
drt - motr cetvoro cilindrican motor
silindirsel 1. cilindarski 2. cilindrican,
valjkast, oblicast; - yzey cilindricna povr-
sina
silinmek 1. pass. od silmek 2. bez/. bri-
sati se, otirati se; izlizati se 3. arg. ispariti,
smugnuti, zbrisati
870
silinti izlizano mesto; brisano mesto,
brisotina (u tekstu); her sayfada - ler var
na svakoj ima brisotina
silis hem. silicijumdioksid; kremenasta
zamlja
silisyum hem. silicijum
brisanje, nacin brisanja
silkelemek ak. 1. stresati, istresati ot-
resati (voce sa drveta, prasinu) 2. prodr-
mati, protresti koga 3. fig. potkresati
silkelenmek pass. od silkelemek
stresanje
silki trzanje, skakanje (u snu)
silkinrnek 1. otresati se, otresti sa sebe
(prasinu i si.) 2. stresti se; trgnuti se, zadr-
htati 3. ab/. fig. otresti se, osloboditi se, iz-
baviti se; - lisiti se, osloboditi
se briga
silkinti stresanje; drhtanje, jeza; fig.
trepet, uzas
silkme 1. gl. im. od silkmek 2. precr-
tavanje (kroz providan papir) 3. kul. pap-
rikas (od povr6a i mesa)
silkmek (-er) ak. 1. tresti, otresati; ist-
resati; - otresti stablo; - tresti
tepih 2. protresti, prodrmati (ruku i si.) O
silkip atmak prekinuti sve odnose; omuz
- v. omuz
silktirmek caus. od silkmek
sille p samar, 6uska, sljakavica; cf.
tokat /-al - atmak zalepiti samar; -
yemek dobiti sarnar
silme 1 1. gl. im. od silmek 2. arhit. per-
vaz, venac, ivicni ukras ll 1. prepun, pun
do vrha; cf. 2. poravnat, ravan;
izglacan, ispoliran lll potpuno, kompletno
silmece pun do vrha, prepunjen, dupke
pun; - doldurmak napuniti do vrha, pro-
puniti
silmek (-er) ak. 1. (o)brisati; otirati;
- obrisati usta; gz - obrisati
suze 2. prati, ribati; cistiti; cam - cistiti
stakla (prozorska); tahta - ribati patos 3.
precrtati, izbrisati (i fig.); defterden
izbrisali su mi ime iz sveske; zih-
ninden - predati" zaboravu 5. fig. zbrisati,
unistiti; silip sprrnek 1) pocistiti kucu 2)
pomazati, smazati, pocistiti (jelo) 3. unis-
. titi, zbrisati sa lica zemlje
siio silos, zitnica
silolamak ak. staviti u silose, skiadistili
(zito)
silsile a 1. lanac; niz, serija; - si
planinski lanac 2. rodoslov, stablo, ge-
nealogija; - sine okumak proklinjati
ciju lozu
silsilname a-p rodoslovlje, rodoslovno
s tablo
siluet (-ti) silueta, obris, kontura
slryen sistemi geo/. silurska for-
macija
sim 1 p srebro; sjajan kao srebro
sim2 nar. simbol, znak
sima p 1 . lice; fizionomija; cf. e h re,
yz 2. osoba, licnost, prilika; tip
simetri simetrija; cf.
simetrik, sirnetrili simetrican; cf. ba-

simetrisiz asimetrican; cf.
simge simbol, znak, oznaka
simgeci simbolista
simgeeilik 1. simbolika, simbolican ka-
rakter 2. simbolizam
simgelemek ak. simbolizovati
simgesel simbolican
sirnit {-di) a 1. sirnit (okrugao kolac od
belog hleba); djevrek 2. mor. (okrugli)
pojas za spasavanje 3. arg. nula, "krom-
pir" (ocena u skoli) 4. fino psenicno bras-
no
simiti simidzija
simpozyum v. sempozyum
sine
simsar a posrednik (trgovacki), me-
setar, komisioner
simsariye a mesetarina, komisiona
nagrada
kurtaza, mesetarstvo, pos-
rednistvo; - yapmak baviti se me-
setarenjem, meselarili
simsiyah sasvim crn, crn kao ugljen
simya a alhemija
simya alhemicar
sin 1 grob; cf. kabir, mezar
sin2 (-nni) a arh. uzrast, starost; cf.
sinagog sinagoga, jevrejski hram
sinagrit v. sinarit
sinarneki 1. bot. sena, kasija (Cassia)
2. plod sene 3. farm. list sene, alek-
sandrijski list 4. (ili - gibi) hirovit, 6udljiv
covek.
sinara velika udica, blinker
sinarit zoo/. zubatac (Dentex vulgaris)
sineabi p sivomrk, sivomrke boje
sincap p zool. veverica (Sciurus
vulgaris)
sindirici digistivni, probavni
sindirilmek pass. od sindirrnek
sindirim fiziol. varenje, probava; - ay-
(ili sistemi) sistem za varenje; - bo-
rusu probavni kanal
sindirim bilimi med. gastroenterologija
sindirim bilimci gastreonterolog
nacin varenja
sindirrnek varili (s) varili, probaviti 3.
ak. v. O sindire sindire skroz,
potpuno, temeljno; do srzi
sine p grudi, prsa; fig. srce; - ye
ekmek strpljivo podnositi, (pre) trpeti
871
sinek
sinek 1. muva, musica; -
lepak za muve, muholovka; -
muvin upljuvak, muvoserina; n raketi
packa za ubijanje muva; at konjska
muva 2. tref (u kartama) O - avlamak loviti
muve, biti dokon; - siklet v. siklet; - ten
mlatiti praznu slamu; vaditi
iz muve; - ten nas-
tojati koristi nepostojece stvari
sinek sp. muva kategorija (u
boksu}
sinekif (ili - zool. muholovka
(Muscicapa}
sinekkapan bot. 1. muholovka (Di-
onaea muscipula} 2. pucavica (Silene}
- salj. brizljivo
obrijan. "da se muva oklizne"
sinek zool. kolibri (Trochilus)
sineklik 1. mahalica (za teranje muva)
2. prozorska resetka, komarnik 3. lepak za
muve 4. muvarnik
sinema bioskop, kino; film; ki-
nematografija; - endstrisi filmska in-
dustrija; - makinesi kinoprojektor; - ope-
ratr kamerman, filmski snimatelj; -
sineast; - filmska diva,
filmska zvezda
1. filmski radnik; sineasi 2.
filmski producent
1. filmska umetnost, ki-
nematografija 2. filmska industrija
sinemasever ljubitelj filma
sinemaskop sinemaskop
sinematek kinoteka
sinematik kinematika; v. kinematik
sinemalograf kinematograf
sinerama sinerama, trodimenzionalni
film
sinerji sinergija, uzajamno delovanje
organa
872
singin sramezljiv, stidljiv, snebivljiv
sini sinija, okrugao metaini posluzavnik
sinik 1 scucuren, pritajen
sinik2 1 cinik ll cinican
sinir 1. anat. zivac, nerv; - meo.
neuralgija; - nervna napetost, nerv-
no naprezanje; - leri altst olmak
biti neraspolozen, iznervirati se; - leri
kalkmak (ili ayaklanmak} postali
nervozan, unervoziti se; - leri ayakta
olmak biti nervozan; - nervni
cvorovi, ganglije; - leri dobiti
histeriean napad, histerisati, zestoko se
nervirati; - leri bozmak kidati zivce, uz-
rujavati; - doktoru neuropatolog; -
ine dokunmak nervirati, ici na zivce; -
neuropatija; - kesilmek razd-
raziti se, uzrujati se; - leri kuvvetli jakih
zivaca, hladnokrvan; - nbeti mervni
napad; - i oynamak nervirati se, uz-
rujavati se; - leri oynatmak nervirati, ziv-
cirati; - psiholoski rat; - teli anat.
nervno vlakno; - leri smirivati
nerve; - leri slabih zivaca, nervozan
2. zila, tetiva, misicna veza; - ekilmesi
kontrakcija tetiva; - gri':, grcen-
je; gri': u listu noge; etin - lerini
odvajati zile od mesa 3. bot. zilica (lista) 4.
tig. osecanje, osecajnost; sende hi -
yok mu? zar ti nemas nikakvo osecanje
sinir bilimi neurologija
sinirce psih. neuroza
sinir doku anat. nervno tkivo
siniriemek ak. 1. cistiti od zila (meso}
2. arh. preseci zile na zadnjim nogama
konja 3. nar. v. sindirrnek
sinirlendirmek ak. nervirati, draziti, uz-
rujavati
sinirtenrnek 1. nervirati se, kidati zivce,
ljutiti se 2. pass. od siniriemek
sinirli 1. nervozan, razdrazljiv 2. zilav;
- et zilavo meso
sinirlilik nerzova, nervoznost
sinir otu bat. bokvica (Piantago major)
sinirsel nervni, zivcani - sistem nervni
sistem
sinlzm v. kinizm
sinle arg. groblje
sinlik groblje; cf.
sinrnek (-er) dat. 1. skrivati se, kriti se;
pritajiti se, scucuriti se, zabiti se; kedi gibi
- sklupciti se kao macka 2. fig. povlaciti se
pred cim, zabiti se u ugao, ne pojavljivati
se 3. prodirati, uvlaciti se, probijati (o kisi);
prozimati, ispunjavati (o mirisu, zadahu);
zasiCivati; kokusu btn eve sin-
miris ribe ispunio je celu kucu 4. fig.
usaditi se (o navici i si.)
Sinolog sinolog
Sinoloji sinologija, kineska filologija
sinonim 1 sinonim ll sinaniman
sinsi potajan, podao, pritvoran, po-
tuljen, podmukao; zloban, zlurad; - bir
podmukla bolest; - - potajno,
pritvorno; podmuklo
sinsice tajno, skriveno; podmuklo, lu-
kavo
postali podmukao
(podao); pozliti se
sinsilik podlost, pritvornost, pod-
muklost
sinsin vrsta narodne igre
sintine mor. sliv, dno broda; - suyu
kaljuzna voda, kaljui:fl
sins 1. mat. sinus; - sinusoida
2. anat. sinus
sinzit med. zapalenje sinusa
sinzoit (-di) sinusoida
sinyal znak, signal; - ekmek (ili ver-
mek) dati signal, signalizirati; -
signalna lampa
sipsi
sinyalizasyon signalizacija
sipahi p ist. spahija, posednik lena; fe-
udalni konjanik; - 1) ist. konjicka je-
dinica 2) konjicka skola (u lstanbulu); -
ist. specijalni konjicki korpus (u ra-
noosmanskom periodu)
sipahiiik 1 . spahiluk, feudalni posed
(dodeljivan sultanskim dekretom) 2. rang,
poloi:aj spahija
p 1. porudi:bina, narudi:bina;
poruka; - almak primili porudi:binu; -
etmek naruciti, poruciti; - e gre po po-
rudi:bini; - mektubu narudzbenica, tre-
bovanje /-a/ - vermek naruciti, poruciti 2.
izdri:avanje, alimentacija
siper p 1 1. skloniste, zaklon 2. zastitna
naprava, branik 3. stit (za strelce) 4. zak-
lan, nadstresnica; pregrada, paravan; zas-
tor; rzgar - i vetrobran 5. voj. grudobran,
prsobran; arka - i ledjni zaklan 6. obod
(sesira); suncobran (na kapi) 7. teh. os-
lonac, podupirac; nosac (masine) 8. rov,
sanac, streljacki zaklon; transeja; - ay-
transejni periskop; - harbi pozicioni
(rovovski) rat; - manzumesi sistem zeml-
jisnih utvrdjenja; - i streljacki rov;
sahte (ili yalan) - lazni rov; yedek - re-
zervni rov ll zabit; pust; pogodan za zas-
titu (o mestu, poloi:aju) <> - almak 1) od-
biti, parirati (udarac) 2) skrivati se,
prikrivati se 3) ukopavati se, .utvrdjivati se;
- e almak uzeti pod zastitu, (za)stititi;
- etmek stititi; elini -
ediyor on prislanja ruku iza uveta (slu-
sajuci)
siperisalka p-a arh. gromobran; cf.

siperlenmek 1 . potraziti zastitu (ispod
drveta i si.) 2. voj. ukopavati se, utvrdjivati
se
siperlik 1. suncobran (na kapi); stit 2.
skrovito mesto
sipsi 1 . zvii:daljka, pistaljka (mor-
naricka) 2. pisak (klarineta, zurle)
873.
sipsivri
sipsivri veoma ostar (o vrhu cega) O -
iskrsnuti, iznenada se po-
javiti; - kalmak ostati sam (napusten); os-
tali na cedifu
sirayet a 1. sirenje, prenosenje; yan-
- i sirenje pozara 2. med. zaraza,
epidemija; - etmek 1) sirili se, prenositi se
2) zaraziti, okuziti se
siren .1. mit. sirena 2. sirena (signal)
sirk cirkus
sirkat a arh. kradja
sirke 1 p sirce; - asidi sircetna kiselina;
- satmak fig. napraviti kiselo lice (iz ne-
zadovoljstva); - (ili yz) fig. kiselo
li ce
sirke2 gnjida
sirkeci sircetar; prodavac circeta
sirkecilik proizvodnja i prodaja sirceta
sirkelenmek dobiti gnjide
pretvoriti se u sirce, pro-
kisnuti (o vinu); ukiseliti se
sirkeli 1. sa sircetom, spravljen sa sir-
cetom (o salati) 2. gnjidav
sirkelik pogodan za pravljenje sirceta
sirken nar. divlji spanac (Ce-
henopodium album)
sirkencebin, sirkengebin p arh. me-
dovina sa sircetom
sirke sircetna musica (Dro-
sophilia melanogaster)
sirklasyon 1. cirkulacija, opticaj; ct.
2. opticaj novca
sirkler cirkular, raspis
siroko meteor. siroko (topao vetar7
siroz med. ciroza
sirozlu oboleo od ciroze
sirrus meteor. cirus, paperjasti oblak
Sirus astr. Sirijus
874
sis magla (i tig.); - dimna
bomba; - borusu (ili sirena
za maglu; - kmek se( o magli);
- dici se, razici se (o magli); -
mermisi dimna granata; - perdesi dimna
zavesa, vestacka magla; suni (ili yapma)
- vestacka magla
sisfenrnek 1. spustiti se ( o magli),
(za)magliti se 2. zamagliti se, orositi se (o
staklu) 3. pass. od sisiemek
sisli 1. maglovit; maglicast 2. za-
dimljen; zamagljen, orosen 3. fig. mag-
lovit, nejasan, neodredjen, mutan
sismik seizmicki
sismograf seizmograf
sismolog seizmolog
sismoloji seizmologija
sistem 1. sistem (u raznim zna-
cenjima); ct. dzen 2. metod 3. model, tip
4. sistem, oblik vladavine, rezim
sistematik sistematiski; sistematican; -
olarak sistemaiski
sistematizovati se
ak. sistematizovati
sistemli 1. sistemski 2. sistemaiski
sistemsiz nesistematican; nepovezan
sistemsizlik nesistematicnost; od-
sustvo sistema
sistire 1. strugaljka, strugac (za por-
cije) 2. teh. raspa, krupnozrna turpija
sistit med. cistitis
sistol fiziol. sisiola
p pohvala, hvaljenje; - etmek
hvaliti, velicati, uznositi
site naselje; kolonija, naseobina, grad;
niversite - si univerzitetski grad; uni-
verzitetsko naselje 2. grad
sitem p prebacivanje, prekor, ukor; 1-a/
- etmek (ili yapmak) prekorevati, koriti,
prebacivati
sitemkar prekoran sa prekorom
sitemli prekoran, pun prekora (o pog-
ledu reci i si.); annem bana - -
majka me je prekorno pogledala
sitil a veliki bakrac (sa rucicama); kova
za vodu
sitoloji citologija
sitoplazma biol. citoplazma
sitrik asit limunska kiselina
sitteisevir a arh. sestodnevna oluja u
aprilu; - evir upozorenje koje se
govori da se ne iziazi za vreme oluja
sivil 1 gradjanski, civilni; - ci-
vilno vazduhoplovstvo; - savunma civilna
odbrana 2. arg. go ll 1. civil 2. civilno
odelo; - gezmek ici u civilu (civilnom
odelu); - giyrnek oblaciti civilno odelo 3.
policijski agent, pripadnik tajne policije
sivilee bubuljiea, pristic
sivilceli bubuljicav
sivillik civilstvo 2. arg. golotinja
v. (2)
sivri 1. ostar, zaostren, siljast, za-
siljen; - burunlu s siljastim nosem (o
obuci); - sakal siljata brada, brada u klin
2. konusan, kupast; - kemer arhit. ko-
nusan luk, luk u siljak 3. nepromisljen;
rastrojen 4. iron. premudar, celomudren; -
koji ne drii ni do cijeg misljenja, eks-
eentrican ll zoo/. pelanda (Thunus pe-
lamus) o - (ili hirovit, mu-
sicav, cudljiv
sviri biber zelena siljata paprika (za
salatu)
sivri boylu visok i mrsav
sivri burun siljatog nosa
sivrilenmek, postati ostar,
zasiljiti se
ak. zaostriti, zasiljiti
siyam
sivrilik 1. zaostrenost 2. teh. konusnost
sivrllmek 1. v. 2. (iz)rasti 3.
fig. napredovati, praviti karijeru; postati ve-
lika zverka 4. lig. cvetati, razvijati se
sivriltmek naostriti, zasiljiti
sivri sinek zoo/. komarac obicni
(Culex pipiens)
siya: - etmek mor. veslati unazad; - -
gitmek ici natraske
siyah p 1 1. ern, erne boje; - biber emi
biber; - ekmek emi hleb; - erna rasa;
- kesilmek pocrneti 2. taman, mraean,
neosvetljen; - gkyz tamno nebo; - el-
bise tamno odelo 3. tip. rnastan; - harf
masno slovo 4. u sastavu bot. i zoo/. na-
ziva; - arpa bot. (emi) jecam (Hordeum
vulgare); - zbol. som (Siluris glanis);
- ban otu bot. bunika (Hyoscyamus
niger); - frenk zm bot. erna ribizla
(Ribes nigrum); - leylek zoo/. emi strk,
erna roda (Cigonia nigra) ll 1. erna boja;
ernilo; - boyamak bojiti u erno 2. arg. opi-
jum 3. (- lar) crnina, odeca za zalost; -
lara brnmek (ili - lar giymek) odenuti
se u erno, obuci erninu O - erno
zlato, kameni ugalj; - beyaz film erno-beli
film
ernkast, naern
siyah i p nar. Crnae ll crnacki
siyahlanmak (po)erneti; tamneti
siyahlatmak ak. poerniti, (o)bojiti u
c mo
ernoca, crnina; mrak, pomr-
cina, tama
siyak a arh. 1. nacin izrazavanja, po-
vezanost iskaza; kontekst 2. stil, metod,
nacin; bu - ta u tom smislu
Siyamca sijamski jezik; taj-jezik
1 Sijamae, Tajlandjanin ll si-
jamski, tajlandski; - ikizler sijamski bli-
zanei
875
si yan
siyan hem. cijan
siyanojen hem. cijanogen
siyanoz med. cijanoza, modra bolesi
siyanr veoma jak otrov
siyasa v. siyaset
siyasal politicki; - bilgiler fakltesi fa-
kultet politickih nauka; - po-
liticka geografija
siyaset (-ti) a 1. politika; - ti
politika otvorenih vrata; -
nesvrstana politika; - spoljna politika
2. diplomatija; fig. spretnost, umesnost 3.
arh. pogubljenje; - (ili yeri) gu-
biliste
siyaseti 1. politicar 2. politikant
siyasi v. siyaseti ll 1. politicki; - ik-
tisat politicka ekonomija; - su politicki
delikt 2. diplomatski; - pasaport dip-
lomatski pasos
siyaslyat a arh. politika; politicki pos-
lovi
siyatik med. isijas, kukobolja
slyek anat. ureter
siyenit geo/. sijenski granit
siyonist 1 cionista ll cionisticki
siyonizm cionizam
siz vi; - bilirsiniz kako vi hocete; - li
bizli persirati, razgovarati na
"vi"; - e doyum olmaz bilo mi je prijatno
(uctiv izraz koji se upuceje sagovorniku u
odlasku); - lere mr da ste vi i:ivi! (go-
veri se licu kome se saopstava da je neko
umro);- olun! ne mari! nista
sizce po vama, po vasem misljenju
sizin 1. gen. od siz 2. vas
sizinki vas; - ler vasi (rodjaci, ukucani)
skandal skandal;
skandinav v. iskandinav
skandiyum hem. skandijum
876
skavut mor. brzi izvidjacki brod
ske skec
ski skije; cf. kayak
skici skijas
skif uzan trkacki camac, skif
skleroz med. skleroza
skolastika; scolasticar
Slav slovenski
slavca slovenski jezik
slavistik slavistika, slovenska filologija
slayt slajd
slogan slogan, parola; - atmak govoriti
pa role
Slovak Slovak
Slovaka slovacki jezik
Sloven Slovenac
Slovence slovenacki jezik
Slovenac; i:itelj Slovenije
smokin smoking
snop (-bu) snob
soba pec; - borusu sulundar, cunak; -
ukloniti pec (u letnjem pe-
riodu)
peear, izradjivac, instalater
peci); prodavac peci
posao pecara
pogodan za pravljenje peci; li-
cine da moi:e uci u pec (drvo)
sobe rec koju uzvikuje onaj koji je prvi
u igri (skrivalica i si.)
soda soda
sodyum hem. natrijum; -
natrijumov karbonat; - fosfat natrijum fos-
fat
sof a arh. vuna, vunena tkanina; tka-
nina za postavu od sirovog pamuka
sofa a hol, trem; predsoblje
sofi a sufija; mistik
sofist sofista
sofizm til. sofizam
sofra a 1. sofra, trpezarijski sto, trpeza;
- za stolom; - gemek
sesli za sto; - bezi stolnjak; - kal-
raspremiti sto; - kurmak pestavili
sto; - sahibi domacin sofre; -
stoni pribor, pribor za jelo; - toplamak
v. - 1. jelo, hrana, kuhinja;
- svadbeno jelo; zengin bir -
bogata sofra 3. okrugla daska (za raz-
vijanje testa) 4. anat. cmar; anas O -
gostoprimljiv, gostoljubiv; -
pasti pod sto (u pijanom stanju);
- grrsen dayak grrsen
izr. ako daju uzmi, ako biju bezi; -
meydanda v. -
ist. nadzornik posluge (u sa-
rajima)
softa p 1. arh. ucenik medrese 2. fa-
natik 3. konzervativan covek, kon-
zervativac; fig. nazadnjak, mracnjak
softaca fanaticno, mracnjacki
postali fanatik, slepo ve-
rovati cemu
fanatizam, slepa privrzenost
(veri, ideji i si.)
sofu a pobozan, veoma privrzen vers-
kim propisima
sofuca pobozno
sofuluk 1 . bogobojazljivost, poboznost;
pej. lazna poboznost, bogomoljistvo 2. fa-
natizam
1 . emi luk (AIIium cepa) 2. lu-
kovica; glavica; - a evirmek (ili dnmek)
biti potpuno opljackan, ostati bez icega
trgovac lukom

s lukom, pripremljen s lukom (o
jel u)
sogdijski jezik
pass. od
hem. ad:sorpcija
hladno vreme, hladnoca;
studen, zima; - lar zima; - al-
prehlada, nazeb; a olmak
biti naviknut na - almak preh-
laditi se, nazepsti; - meteor. talas
hladnoce; - stiipanje pri mrazu
(lica, usiju); - yapar hlaclno je; - yapmak
biti hladno; - var hladno je; kuru - su-
vomrazica ll 1. hladan, studen; - hava
hladno vreme; - hava makinesi (ili ter-
rashladni uredjaj, erkondisn; -
hava vagonu vagonhladnjaca; - yel hla-
dan vetar; buz gibi - hladan, nestrastven;
- bir frigidna ZGna 3. fig. hladan,
uzdrzan; neprijatan, neosetljiv, bezdusan;
/-al - davranmak drzati se hladno, hladno
postupati; - durmak lnladno posmatrati; -
insan bezosecajan C.ovek; - neva hladan,
ravnodusan covek 4. fig. neumesan, ne-
ukusan; uvredljiv; - (ili kamak)
biti neumesan (o ponasanju, govoru i si.);
- laf (ili sz) neurnesna, uvredljiva rec, uv-
reda lll hladno, rezervisano, neprijatno;
bizi - hladno su nas primili;
onlar ok - vrlo hladno su
se pozdravili O - bfe hladni bife, hladna
zakuska; - damga suvi zig; - harp (ili
po/. hladni rat; - ter dkmek (ili
basmak) odjednom se preznojiti (od
ha, uzbudjenja); - vurmak (ili yakmak)
sasusiti se od hladnoce (o biljkama)
bez tekst. jakonet (vrsta mus-
lina)
1. zoo/. hladnokrvan; -
hayvanlar hladnokrvne zivotinje 2. fig.
hladnokrvan, priseban; neosetljiv, rav-
nodusan
vlasac, sitan luk (AIIium hladnokrvnost, pri-
schoenoprasum) sebnost; ravnodusnost
877

prehlada, nazeb
k prehladiti se
1. ohladiti se 2. fig. hlad-
no se ponasati
1 . hladnoca, studen, zima,
cica 2. svezina, prohladnost 3. best-
rasnost, frigidnost 4. fig. suzdrzanost, re-
zervisanost, hladno drzanje; zahladjenje
(u odnosima) 5. hladan desert
1. geog. presusiti, pre-
sahnuti (o reci, izvoru) 2. (sa)susiti se,
usahnuti; uvenuti (i fig.)
hladjenje, rashladjivanje; fig.
zahladjenje (odnosa)
1. ohladiti se, rashladiti se;
zahladiti, zahladneti, postali hladnije; bira
pivo se ohladilo; hava
vreme je zahladnelo 2. abi. fig. ohladiti se,
postati ravnodusan, izgubiti interesovanje;
nasi odnosi su zah-
ladneli; dil iz-
gubio sam interesovanje za ucenje jezika;
futboldan dosadio mi je futbal,
ohladio sam se za tutbal
1. hem. neutralizacija, ub-
lazavanje 2. absorpcija
ak. hem. 1. neutralisati, ub-
laziti 2. absorbavali
ovlaziti se, postali vlazan (o
zemlji, tlu)
1 rashladni ll v.
teh. hladjenje; - borusu
rashladna cev, rashladnica; -
hladnjak, rashladnica; - hladnjak,
rashladni uredjaj; - pervanesi ventilator
rashladjivac; hladnjaca,
frizider
1. ak. hladiti, rashladjivati
{pice i si.) 2. abi. fig. ohladiti (odnose); od-
biti, otudjiti; o feci olay bir-
birlerinden onaj tragican do-
gadjaj ih je otudjio jedne od drugih
878
rashladni; - vagon vagon-
hladnjaca ll 1 . frizider 2. auto. hladnjak
pass. od so!:jutmak
hladjenje, nacin hladjenja
sohbet a razgovor; caskanje, ce-
retanje; - etmek razgovarati, caskati, di-
vaniti; - zabavni deo, zabavni
kulak (u novinama)
sokak a sokak, (uska) ulica; -
ulicni, vulgaran govor; - a atmak
1) izbaciti koga na ulicu, otpustiti s posla
2) nepotrebno trasiti (novac); - a atsan
ako se prada po najnizoj ceni; - a atsan
bin lira eder ako se prada po najnizoj
ceni iznosi hiljadu lira; - pocetak
ulice, ugao ulice; ta ne pri-
mitu koga u kucu, ne uvesti u kucu; - ta
bulunmak nalaziti vrednim, smatrati vaz-
nim; - a policijski cas (za
vreme vanrednog stanja); - a
izaci iz kuce (radi setnje, posla); -
besprizorno dete, mangup; - a dklmek
izaci iz kuce (iz bilo kog razloga); - a
mek posrnuti, prastituisati se (o zeni); -
svetina, olos; - a inmek izaci na
ulice, demonstrirati; - ulicarka, so-
kacara; - ta kalmak ostati na ulici, ostati
bez krava nad glavom; - kucna ka-
pija, kapija sa ulice; - sprntcs cis-
tac ulica; - sprgesi ulicarka, "ka-
menjarka"; - ta yemek hraniti se van kuce
(u restoranu}; v.
sokmak (-ar} 1. ak. dat. zavuci, zav-
laciti; uneti, unositi; ugurati; ugoniti (stoku
u obor}; utisnuti; uvesti; ellerini ceblne -
staviti ruke u dzepove; gemiyi limana -
uvesti brod u luku; -
ugoniti stoku u staju; topu kaleye - uba-
citi, zabiti !oplu u gol 2. ak. dat. zabosti,
sjuriti (noz} 3. ak. dat. zagnjuriti, zamociti;
potopiti (npr. rublje u vodu); mrekkebe
kalemi - zamociti pero u mastilo 4. ak.
dat. pustati, pustiti unutra; ieriye kimseyi
nikoga ne pustajte unutra! 5.
ak. ubosti (zaokom}; ujesti (o zmiji); o
onog coveka je
ujela zmija 6. fig. bockati, peckati (recima);
vredjati 7. podvaliti, utrapiti (losu robu); na-
magarciti 8. ak. arg. rebnuti (kaznu)
sokman cizme sa visakim sarama;
cizme za blatnjav !eren
sokra spoj (nica) po savovima (u sto-
lariji)
sakranmak gundjati, bezvoljno raditi
sakturmak caus. od sokmak
soku 1. kamena stupa, veliki kameni
avan 2. tucak
sokulgan drui:eljubiv, drui:evan, drust-
ven; prisan
drui:eljubivost, drust-
venost; prisnost
sokulmak dat. 1. ulaziti, stupati u; ugu-
rati se, uvuci se 2. fig. utrpavati se, uplitati
se (u tudje stvari); o her yere on
se svuda trpa 3. uvoditi se; prodirati; ta-
modern sistem
u nasu poljoprivredu se uvodi
sistem 4. fig. zblii:iti se; priviti se, privinuti
se (uz koga) 5. pass. od sokmak
sokum nar. zalogaj, parce; cf. lokma 2.
v. kuyruk sokumu
sokur 1 1. bez jednog oka, slep na
jedno oko 2. upao (o oku) - gzler upale
oci ll arh. zoo/. krtica; cf. kstebek
dat. 1. neprimetno se uvuci,
krisom uci, usunjati se 2. provuci se, pro-
denuti se
ak. dat. 1. ugurati, nabiti,
utrpati 2. eline - tutnuti u saku: eline
para - tutnuti kome novac u ruku 3. fig. iz-
govoriti rui:ne reci 4. prodenuti, uvuci kra-
dom 5. utrapiti (losu robu)
1. leva strana; - umda levo od
mene; - una almak skrenuti levo (u voi:n-
ji); - a bak! voj. naleve ravnajs! - a dn!
nalevo! (komanda) - dan geri dn! na-
levo krug! (komanda); - dan gitmek ici
so ll u
levom stranom 2. po/. levica; -
po/. levicarski orijentisan ll 1. levi; - el
leva ruka; - yn levi smer 2. po/. le-
Vii':arski O - undan (ili - kalk-
mak ustati' na levu nogu; - da niko i
nista, nistavilo (o coveku); - yap! vozi
levo!
sol2 muz. sol (nota)
sol sp. levo krilo (u fudbalu)
solak 1. levak, levoruk 2. ist. solak
(pripadnik sultanske telesne garde); -
komandant telesne garde
levorukost
sol muz. violinski kljuc
solayrum solarijum
solcu po!. levicarski; levicar
solculuk po/. levicarstvo
soldurmak ak. uciniti uvelim; uciniti
bledim; obezbojiti; susuzluk
soldurdu lisce je uvenulo od s use
solfej muz. solfedjo
solgun uvenuo, izbledeo; bled
uvenuti, izbledeti
solgunh.!k 1. uvelost, uvenulost 2. ble-
.dilo, bledoca; prebledelost
sol haf levi half
sol i leva polutka, leva spojka (u fud-
balu)
solidarizm solidarizam
solipsizm til. solipsizam
solist (-ti) solista
sollamak 1. ak. obilaziti, zaobici s leve
(automobilom) 2. voziti levom stra-
nom
sollu (-ar) 1. (u) venuti /i fig.) 2. pob-
ledeti, prebledeti; izbledeti (o tkanini); po-
tamneti, izgubiti sjaj; sparusiti se: solmaz
iek v. horoz
879


lt
;1

'f

sol o
solo muz. solo
solocu v. solista
solucan 1. kisna glista 2. crvena glista;
- le k protiv glista; - pantljicara
solucan otu bat. vratic, povratic (Ta-
nacetum vulgare)
sipljiv, koji tesko dise (o
konju, volu) 2. izmucen, satrven od hajke
(o divljaci) ll dubinski talas (u moru)
soluk 1 1. uvenuo, uveo (i fig.) 2. bled,
pobledeo; - yzl bledolik 3. izbledeo
soluk2 disanje; dah; - al-
u magnovenju, za tren oka; /-af
- ne dati predahnuti, ne dati
pauzu; - vermek disati; - almak udi-
sati, utahnati; - anat. dusnik; -
borusu bronhije, traheja; - u kesilmek
zadihati se, izgubiti dah; - - a hitno, brzo,
zurno; - u - una odmah, smesta; - a kal-
mak zadihati se, tesko disati; - vermek iz-
disati; bir - ta odjedanput, u jednom dahu
O /-da/ - u almak brzo stici, dokopati se
cega; brzo se skloniti; Taksim'de - u
brzo se dokopao Taksima; - zinciri cam-
par; ses - nastala je mrtva tisina
soluklanma udisanje, udisaj
solutmak ak. izazvati zadihanost; za-
moriti, premoriti
solsyon 1. lepak za gume 2. hem.
rastvor, solucija
som 1 1. zbijen, kompaktan; mas ivan; -
masivno srebro 2. cist, bez pri-
mesa
som2 deo keja iznad vode
som3 (ili - zoo/. losos, semga
(Salmo salor)
soma 1 rakija bez anasona
soma2 soma, telo; somatske celije
(bez polnih)
somak1 bat. v. sumak
somak2 nar. manje ili vise ostar
prednji deo glave zivotinja
somaki a min. portir 2. od portira
somata bademovo mleko, napitak od
badema
sornun 1 so mu n, okrugli hleb
somun2 navrtak, navrtka, matica zavrt-
nja; - rnaticni kljuc; - loza
zavrtnja
soluklamak 1. udisati, udahnuti 2. od- sornurdanmak murnlati, gundjati; durili
rnoriti se, predahnuti se
soluklanmak lako disati; odmarati se
urenuti, izgubiti boju
soluklu /ing. aspirata
soluksuz bez dai a; - os-
taviti bez daha
solumak zadihati se. tesko disati; dah-
tati, brektati
solunga zool. skrge
solunmak disati
solunum disanje; - di-
sajne vezbe; - aygm aparat za disanje, di-
sajni aparat; - respiratorni ko-
eficijenat; - :;istemi v. -
880
samurtkan mrzovoljan; mrgodan,
gundjav, dzandrljiv
mrzovolja; mrgodnost,
namrgodjenost; dzandrljivost
samurtmak namrgoditi se, narnrstiti se,
napuciti se
mrgodjenje, mrstenje, pu-
cenje
somut konkretan, stvaran: - isim konk-
reina imenica
konkretizovati se; ost-
variti se
konkretizacija
ak. konkretizovati
somutluk konkretnost
somya madrac sa oprugama
son 1. kraj, svrsetak; rezultat; - bul-
mak zavrsiti se, okoncati se; - unu d-
misiili o posledicama (kakvog po-
duhvata); - a erdirmek zavrsiti, privesti
kraju; - a ermek zavrsiti se, okoneati se; -
u gelmez beskrajan, beskonacan; - una
getirmek okoncati, dovesti do kraja; - u
olmak zavrsiti se; - verdirrnek svrsiti, uci-
niti kraj cemu; /-al - vermek zavrsiti, pre-
kinuti 2. kraj, svrsetak; - u kraj zime;
kyn sonunda na kraju sela; o yolun -
u kraj onog puta 3. anat. posteljica, pla-
centa ll poslednji, konacan; - defa pos-
lednji put; - demlerinde olmak ziveti pos-
lednje trenutke, biti na izdisaju; - derece
veoma, prekomerno, preko svake mere; -
dan evvelki (ili ikinci) pretposlednji; -
kerte poslednji stadijum; - nefes agonija,
poslednji dah; - nefese kadar do pos-
lednjeg daha, do smrti; - saat poslednji
cas (i fig.); - yenilik poslednja moda o -
grlk sreca podstarost; - kozunu oy-
namak fig. odigrati svoj poslednji adut; -
fayda vermez post. kasno ka-
janje ne donosi korist; - - unda najzad,
napokon, naposletku; en - najzad, na"
po kon
sonar mor. sonar, podvodni lokator su-
mova
sonat muz. sonata
sonbahar jesen; ct. gz; - kan
otu bat. gorovcet (Adonis autumnalis)
sonda med. teh. sonda
sondaj 1. sondaza, merenje dubine 2.
sondiranje, busenje 3. fig. sondiranje, is-
pitivanje
busilac
sondalama sondiranje
sondalamak ak. sondirali

son zavrsna rec; pogovor; prolog
sondurmak v. sundurmak
sone /it. sonet
sonlu mat. konacan, krajnji (broj)
sonra posle, potom, zalim; kasnije; -
ne olacak7 sta ce biti posle? sen git,
ben - gelirim ti idi, ja cu doCi kasnije ll
inace, u protivnom; ocuk
- neka dete ne izlazi,
inace ce se prehladiti lll post. sa abi.
posle, nakon, kroz, za; bundan - posle
toga; iki - nakon dve godine; neden -
na kraju, napokon; - od sada IV
1. kasnije (potonje) vreme, buducnost; -
ya atmak (ili ostaviti za kas-
nije, odloziti; - ya odlozen, po-
meren za kasnije; - misiili
na posledice cega; ondan - kolay sve
ostalo je lako; 2. nastavak; - var nas-
tavak sledi, nastavice se; - 1) ne
mari, nije to nista 2) to je sve
sonradan kasnije, posle; naknadno;
bunu - ovo sam kasnije saz-
nao; - gelmek kasnije shvatiti, do-
setiti se O - grme skorojevic; - gr-
skroman covek; - olma relativno
nov; skorojevicki
sonraki kasniji, potonji, sledeci, na-
redni; - ler sledbenici
kasnije, potom, u narednom
periodu
v. sonsuz
v. sonsuzluk
sonsal aposterioran; a posteriari
son ses gram. finaina fonema
sonsz zavrsna rec; pogovor
sonsuz beskrajan, beskonacan; bezg-
ranican; - kk beskonacno mali (bro-
jevi); - sevin beskrajna radost
postali beskonacan,
nemali kraja
881
sonsuzluk
sonsuzluk beskonacnost, beskrajnost
sonu (-cu) rezultat, ishod, posledica;
zakljueak; - a postici rezultat;
- izvuci zakljucak; - a varmak
doci do zakljucka; olumlu - vermek dati
pazilivan rezultat
sonulanmak, ak. 1.
zavrsiti, okoncati, dovesti do kraja 2. do-
neti, dati rezultat
sonulanmak zavrsiti se, okoncati se;

pregovori su se bezuspesno zavrsili; te-
moja ini-
cijativa je uspesno okancana
sonusuz bez rezultata; besplodan,
uzaludan
sonuncu poslednji (po redu)
sonunda (ili en - ) na kraju, na kraju
krajeva
sonurgu posledica, ishod
sonurtu log. zakljucak, zakljucni sud
mat. asimptota
sop v. soy sop
sopa 1. motka, mocuga, tojaga 2. ba-
tine; cf. dayak; - atmak (ili ekmek) (iz)
batinati, izlemati, (iz)devetati; - dan
geirmek izbatinati; propustiti kroz sake;
- yemek dobiti batine
sapalama batinjanje
sapalamak ak. batinati, tuci
sapalanmak pass. od sapalamak
1 . s mocugom u ruci 2. prugast
(stot)
soprano muz. sopran; sapranisi
veoma hladan, hladan kao
led
sapalama batinjnje
sapalamak ak. batinati, tuci
sapalanmak pass. od sapalamak
882
1. s mocugom u ruci 2. prugast
(stot)
soprano muz. sopran; sopranist
veoma hladan, hladan kao
led
sordurmak 1. caus. od sormak 2. ras-
pitivati se, obavestavati se; Erdem her
gn hasta dostunu sorduruyor Erdem
se svakog dana raspitiJje o svom bo-
lesnom prijatelju
sorgu jur. ispitivanje, saslusanje; ist-
raga; - ya ekmek saslusavati; - hakimi
(ili istrazni sudija
sorgu (-cu) 1. perjanica, kicanka, ce-
le nka 2. cuba (ptica)
sorgulu 1. sa perjanicom (ki6ankom)
2. sa cubom, cubast
sorgu otu bot. kovilje (Stipa)
sorgulamak ak. ispitivati, saslusavati
sorgulanmak pass. od sorgulamak
sorgun v. sorkun
sorgusuz: - sualsiz 1. voj. bez upo-
zorenja (o otvaranju vatre na mrtvoj strazi)
2. bez saslusavanja, bez istrage
sorkun bot. bekva, rakila (Salix vi-
minalis)
sormak 1 (-ar) 1. ak. dat. pitati; ar-
ne sordum upitao
sam svog druga sta pise; bana so-
ruyorsunuz? mene pitate? 2. ak. abi. pi-
tati, raspitivati se, obavestiti se; birinden
ne - obavestiti se od koga sta
je potrebno 3. ab/. biti odgovoran, pitati se;
btn ondan sorarlar on se pita za
sve poslove, on je odgovoran za sve pos-
love 4. ak. raspitivati se za koga; pitati za
koga; obavestiti se o kome; her
gn soruyor sin mi se svaki dan
raspituje za zdravlje; Selim'e, annesini
sordum pitao sam Selime za njegovu
majku sora sora bulunur posl.
ko pita ne skita; sormal stras-
no! ne pitaj(te)! op-
rostite na pitanju, dozvolile da vas pitam;
sorma gitsin v. sorma,
sormak2 (-ur) sisati; usisavati; cf.
emme k
sormuk cucla (za bebe)
sorti el. prikljucak
soru 1. pitanje; - cetveli upitnik; -
cmlesi upitna rei':enica; - znak pi-
tanja; - yu odgovoriti na pi-
tanje; /-af - sormak pitati, postaviti pi-
tanje; - zamirieri upitne zamenice 2. jur.
interpelacija, trazenje objasnjenja (u
skupstini); poslanicko pitanje
sorulmak dat. abi. pass. bez/. od sor-
mak; byle sorular sorulmaz takva pi-
tanja se ne postavljaju; sorulur mu hi!
zar uopste treba pitati!
sorulu: - u obliku pitanja i od-
govora
sorum v. sorumluluk
sorumak v. sormak2
sorumlu odgovoran; - lar odgovorna
lica; /-dan/ - tutmak smatrati odgovornim
za
sorumluluk odgovornost; /-a/ - u
svaliti odgovornost na dru-
goga; - duygusu osecanje odgovornosti
sorumsuz neodgovoran
sorumsuzca neodgovorno
sorumsuzluk neodgovornost
sorun problem, pitanje
sorunlu problemski
sorunsal problematican, sumnjiv; ne-
resiv
sorunsuz bez problema
ispitivanje, postavljanje pitanja
1 pitati jedan drugog, pro-
pitivati se
1. ispitivanje, istrazivanje;
anketa 2. jur. istraga; - amak otvoriti ist-
ragu
anketar
anketiranje
ak. dal. 1. ispitivati, ist-
razivati, anketirati 2. jur. isledjivati, voditi
istragu
istrazitelj
sorutkan v. somurtkan
sorutmak v. somurtmak
sos sos
sosis virsla
sosyal drustven, socijalan; cf. top-
lumsal; - bilimler drustvene nauke; - ge-
drustveni razvoj; - mnasebetler
drustveni odnosi; - nizarn drustveni sis-
tem; - sigorta socijalno osiguranje; - yar-
socijalna pomoc
sosyalist 1 socijalista ll socijalisticki; -
gerekilik socijalisticki realizam; - parti
socijalisticka partija; lkeler so-
cijalisticke zemlje
sosyalizasyon socijalizacija, pod-
rustvljavanje
sosyalizm socijalizam
ak. podrustuljavati
sosyete 1. drustvo 2. visoko drustvo;
privilegovani krugovi; - zivot na vi-
sokoj nozi; - zena iz visokog drust-
va
sosyetik svetski, velikosvetski mon-
denski; - svetska dama
sosyolengistik sociolingvistika
sosyolog sociolog
sosyoloji sociologija
sosyolojik socioloski
883
1
1'
sota
sota: - da preneraziti, za-
panjiti, zgranuti
sote kul. sote
Sovyet sovjet, savet; sovjetski; Sov-
yetler Savjetski Savez; Sovyet
Sovjetska Rusija
soy 1. rod, loza; familija, rodbina; -
rodoslovno stablo; - dnmek iz-
roditi se, d.egenerisati se; - sop srodnici,
rodjaci 2. rasa, soj; ct. Slav - u slo-
venska rasa 3. pokolenje, generacija 4.
rasa, vrslca, pasmina 5. potomci ll 1. ple-
mickog porekla, ugledan 2. rasan, cis-
tokrvan (koni); plemenit; - maden (ili
metal) plemenit metal
soya bot. soja (Soja hispida)
soya ekim biol. naslednost
soy rodoslovno stablo (porodice)
SOY' prezime
1 istorodan, istovrstan ll sap-

so istorodnost, istovrsnost
caus. od soymak
zool. sojka, krestalica (Garrulus
glandarius)
s<oygun pljacka, otmica, ,razbojnistvo
ll 1. skinut, svucen 2. opljackan
$oyguncu (drumski) razbojnik, pljackas
1. razbojnistvo, hajducija
2. fig. pljacka, cerupanje, peljesenje
soygunluk 1. nagost, ogoljenost 2.
kradja
soyka 1 1. arh. odeca, adevni predmet
2. odelo skinuto sa ubijenog 3. v. soyga ll
zlokoban, urokljiv
soy genacid
soylu 1 . ugledan, plemickog porekla; iz
dobre kuce 2. rasan, cistokrvan (o zi-
votinji) 3. blagorodan, plemenit, ve-
884
likodusan; - soplu iz stare ugledne po-
rodice
soylu erki aristokratija
soyluluk znamenito poreklo; vlas-
telinstvo, plemstvo
soymak (-ar) ak. 1. (o)guliti, (o)ljustiti;
. (o)derati; oljustiti jabuku; patates
- ljustiti krompir 2. svuCi, svlaciti;
soydum da svukla sam dete i
stavili ga u krevet 3. opljai':kati, poharati,
orobiti; pokrasti; soyup evirmek
sve pokrasti; skinuti do gole koze
1 , povrce koje se jede ol-
justeno (krastavac) 2. kora, kozica, ko-
zurica, ljuska
soymuk unutrasnji sloj borove
kore; zasek drveta (radi dobijanja unut-
rasnjeg sloja kore)
soy biol. fifogeneza
soysuz 1. niskog porekla, bez soja 2,
izopacen, izrodjen, degenerisan 3. pros-
tai':ki; nizak, podao
se
soysuzca prostacki; podlo
biol. degeneracija
degenerisati se, izroditi
degenerisan
ak. degenerisati, isk-
varili; vulgarizovati
soysuzlruk 1. nisko poreklo 2. iz-
rodjenost, perverznost, izopai':enost, ne-
valjalstvo
soytan sojtarija, lakrdijas; klovn, pajac
2. laskavac, ulagivac; prepredenjak 3. ist.
dvorska budala
1. lakrdijanje 2. laskanje, ula-
givanje; lukavstvo, prepredenost
soyucu pljackas, razbojnik ll pljac-
kaski, razbojnicki; - harp pljackaski rat
pass. od soymak
soyunma svlacenje; - 1) paz.
2) sp. svlacionica
soyunmak (pre)svlaciti se; soyunup
dklmek presvuci se u kucnu odecu
soyuntu presvucene stvari; 1. kozura,
kozica 2. ukradene stvari
svlacenje, nacin svlacenja
soyut apstraktan, zamisljen; -
apstraktna imenica; - sanat apstraktna
umetnost; - tiyatro apstraktno pozoriste
soyutuluk apstrakcionizam
soyutlama apstrahovanje; apstrakcija
soyutlamak ak. apstrahovati
soyutluk apstraktnost
sbe, sb ovalan, jajast
v. svdrmek
kul. 1. (hladno) kuvano meso 2.
salata od krastavca i paradajza
v.
(-d) bat. vrba (Salix); sepeti -
rakita, popletnica (Salix viminalis)
vrbak, vrbik
skel nar. 1. sakat, unakazen 2. ne-
mocan, bez snage
skmek (-er) ak. 1. izvuci, iscupati; otr-
gnuti, otkinuti; - iscupati drvo; iviyi
- izvuci, izvaditi ekser; iekleri - kidati
cvece 2. rasklopiti, rastaviti, demontirati;
- kupiti sator; - de-
montirati fabriku; - rastaviti pusku
3. rasparati, otparati; elbisenin ceplerini
- rasparati dzepove odela 4. savladati
(prepreku), prevaliti, probiti, probiti se
preko; amuru zorla skt nas
aulomobil se jedva probio kroz blato; lo-
komotif skemedi lokomotiva nije
mogla da se probije kroz sneg;
- probiti odbranu 5. bez/. izlucivati se, teci
(o slajmu, balama) balgam skt slajim je
potekao 6. bez/. iznenada se pojaviti, iskr-
smrge
snuti, grunuti, pokuljati; skt
svetina je pokuljala 7. ak. protumaciti, od-
gonetnuti; desifrovati (pismo, rukopis); bu
skernedim ovo pismo nisam
mogao da desifrujem 8. ak. odvezati, os-
loboditi; kzleri - ispregnuti
volove; - odvrnuti zavrtanj 9. ak.
svrsiti, savladati, uspeti u cemu; bu
sen skersin ovaj posao samo ti
mozez da zavrsis 1 O. delovati, imati etek-
ta; bu ila iyice skt ovaj je lek prilicno
delovao 11. ak. izbaciti, isterati, udaljiti; cf.
kovmak 12. svitati, rudeti (o zori)
skyor svice, zora rudi 12. (skmemek)
arg. ne pomagati, ne prolaziti, ne paliti;
byle skmez! ne ide tako! bu skmez!
to ne prolazi! to ne pali! O skp atmak
zrtvovati; cf. feda etmek
zapusten, zaparlozen
sktrmek caus. od skmek
skk 1 rasparan, poderan; ru-
picast (o savu tkanini, pletivu) ll rasparano
mesto, poderotina 2. petlja, seput, oko; -
dikmek (ili rmek) sasiti, prihvatiti;
(za)cikmiti, stopovati (carape)
sklrnek 1 . pass. od skmek 2. arg.
dresiti kesu, izduziti se; izbljuvati lovu;
skl novac na videlo!
skn: - etmek iskrsnuti, kao iz zenilje
iznici; magrnuti, navaliti; seyirciler - etti
gledaoci su nagrnuli
sknt 1. poderotina, pocepano
mesto 2. starudija
sk otu bat. seradela, pticji nokti (Or-
nithopus)
slpk nar. slab, nemocan; iz-
nemogao, malaksao
slpmek nar. oslabiti; onemocati, po-
sustati; omlitaviti
smestr semestar; - tatili semestralni
raspust; drdnc - cetvrti semestar
smrge kolonija; - sistemi kolonijalni
885

'
i \i
.,
\!\
!11



,;
smrgeci
sistem; - siyaseti kofonijalisticka politika;
ticareti trgovina kolonijalnim pro-
izvodima; - rnleri kolonijalni proizvodi;
- polukolonija
smrgeci 1 1. kolonijalni, iz kolonija 2.
kolonizatorski ll kolanizatar
smrgecilik kolonizacija; ko-
lonijalizam; yeni - neokolonijalizam
svetlosti) 2. ispustiti vazduh, ispumpati se(
o lopti, balonu) 3. ugasiti se, ne raditi (o
vulkanu) 4. stisati se, umiriti se; ublaziti
se; ct. snd njegovo
uzbudjenje je splasnulo; rzgar snyor
vetar se smiruje 5. nazadovati, gubiti zna-
caj; sapustati se; bu blge gitgide sn-
mektedir ova oblast sve vise nazaduje 6.
zamirati, zamreti (o glasu) 7. fig. nestati,
izgubiti se, isciliti; eski birer
birer snyor moji stari prijatelji nestaju
jedan po jedan
ugasen, pogasen; - kire
ugasen krec; - ugasen vulkan
snk 1 . ugasen, pogasen; - uga-
sena vatra 2. ispumpan 3. slab, prigusen
kolonizovati se
kolonizacija
ak. kolonizovati
smrgen v. smrc
smrgenlik v. smrclk
smrme eksploatacija,
ploatisanje, izrabljivanje
eks- {o svetlosti); fig. slab, bezivotan; - gzler
bezizrazne oci; - mit slaba nada 5. ne-
smrmek ak. 1. eksploatisati, iz-
rabljivati 2. srknuti, potegnuti, povuci (iz
boce) 3. arg. pozderati, smazati, slistiti
'
smr eksploatacija, izrabljivanje
smrc 1 eksploatatorski ll eks-
ploatator, izrabljivac
smrclk
lonijalisticka)
eksploatacija
smrlmek pass. od smrmek
{ko-
sndrme gasenje; - aparat za
gasenje; - ekibi vatrogasna ekipa
sndrmek ak. 1. gasiti (vatru, pazar,
svetlo); kire - gasiti krec 2. ispumpati, is-
pustiti vazduh (iz cega); balonu - is-
pumpati balon 3. zamraciti 4. fig. umiriti,
stisati; ublaziti; cf. fkesini -
stisati svoj gnev
sndrc 1 za gasenje,. vatrogasni; -
bomba bomba za gasenje ll aparat za ga-
senje, vatrogasni uredjaj
sndrlmek pass. od sndrmek;
sndrld pazar je brzo
ugasen
snmek (-er) 1. (u)gasiti se (o vatri,
886
ugledan, ruzan
snklk 1. ugasenost; utrnulost 2.
mlitavost; bezivotnost 3. iznemoglost, po-
sustalost; ucmalost
snm 1. fiz. prigusenje, feding, ga-
senje; amortizacija (potresa, oscilacija) 2.
fin. amortizacija; otplata
snmlemek ak. 1 .. fiz. smanjivati, sla-
biti, amortizovati {oscilacije) 2. fin. amor-
tizovati; otplacivati {dugove)
snml 1. fiz. prigusen; - pri-
gusena 2. fin. amortizovan; po-
gaseny otplacen
snmsz fiz. neprigusen; neprekidan,
kontinuiran
sr katalieka monahinja, sestra (koja
radi u bolnici ili dobrotvornim ustanovama)
svdrmek caus. od svmek
sve 1. okvir (prozora, vrata) 2. pos-
tolje (vagona)
sven 1. velika batina 2. veliki kolac
{za ogradu)
svg pogrdna rec, psovka
svgc psovac
svmek dat. psovati; ruziti; svp say-
mak neprestano psovati, psovati kao ko-
cijas
svlmek pass. od svmek
psovanje, ruzenje; vredjanje
s ile psovati se
ak. s ile psovati jedan
drugog
sylem izgovor; cf. telaffuz
sylemek ak. 1 . reci, kazati; govoriti,
zboriti; iskazati, izraziti; - otvoreno
govoriti; sana sylyorum tebi govorim;
o, fikrini syledi on je kazao svoje misl-
jenje; yalan - v. yalan 2. naloziti, porui':iti,
zapovediti; zamoliti za, reci; eve hemen
gelmemi sylediler porui':ili su mi da
odmah dodjem kuci; size bu ge-
tirmemi sylediler zamolili su me da vam
donesem ovu knjigu; Adnan ba-
oturmadan bir kahve syledi
Adnan je porui':io kafu pre nego sto je seo
za sto 3. pevati; recitovati; gazel - re-
citovati gazel; - v. 4. fig. go-
voriti, kazivati; znai':iti; yz ne adam ol-
sylyor lice mu govori kakav je
i':ovek o bir syle iki post. ako je rei':
srebro cutanje je zlato; dvaput slusaj, jed-
nom reci
sylence predanje; legenda; cf. efsane
sylenilrnek pass. bez/. od sylemek;
ocuklar nnde byle sy-
lenilmez takve stvari se ne govore pred
decom; vaktiyle yle sylenilirdi nekada
se tako govorilo
izgovor; - i g bir kelime
teska rec za izgovor
sylenmek 1. govoriti se, prii':ati se;
gibi kao sto se prii':a; sy-
leniyor ki .. gov o ri se da .. 2. govoriti (sam
sa sobom), mrmljati, gundjati, mumlati;
roptati
sylenti glasina, govorkanje, fama;
ogovaranje, spletke
razgovor, caskanje
/it. dijalog
SZ
s ile 1. razgovarati, caskati
2. dogovarati se, utanai':i (va)ti
syletmek caus. od sylemek; Orhan
kimseye sz syletmiyar Orhan ne da
nikome rec da progovori
sylev govor
1. v. sylem 2. izlaganje;
nai':in izlaganja
sz 1 . rec; - hazinesi bogatstvo rei':-
nika (jednog' jezika); - sintagma;
- le drugim recima 2. govor; raz-
govor; /-dan/ - povesti se, naceti
se (o razgovoru); /-dan/ - amak povesti
razgovor; - zavrsiti govor,
zakljuciti izlaganje; /-al - pre-
pustiti, dati kome rei':; /-al - getirmek
promeniti temu razgovora, prebaciti se na
drugi predmet; - n ukratko, krace
rei':eno; - e (u)mesati se u raz-
govor; - n kesme k 1) prekinuti u
reci, upasti kome u rei': 2) zacutati, prestali
govoriti; - umece govora, retorika;
- sylemek govoriti, drzati govor, izlagati
3. govorkanje, glasine; ogovaranje; cf.
sylenti; - etmek 1) /-dan/ razgovarati o
i':emu 2) ogovarati, otrcavati, olajavati
3) dogovoriti se o cemu, utanai':iti, uglaviti;
- olmak biti predmet ogovaranja 4. rei':,
obecanje, obaveza; - almak 1) uzeti rei':,
stati govoriti 2) dobiti obecanje, dobiti i':iju
rei':; - nden dnmek povuci rec, poreci;
- nde duran bir adam i':ovek od reci; -
nde durmak odriati rei': (obecanje); -
n geri almak povuci rei':; - vermek dati
rec, zareci se, obecati o - n
rakmamak ne dati kome da govori, pre-
kinuti u reci; - kalmak ne zavr-
siti, zastati u rei':i, ne kazati zeljeno; -
kapmak uzeti rei': iz usta; - n
zapusiti kome usta, ucut-
kati; - kalmamak ne ostati duzan,
imati odgovor na sve; - anlamak biti ra-
887
sz
zuman. biti razborit; - anlamaz ne-
razuman, nerazborit; svojeglav; /-al - an-
latmak razjasniti, objasniti; ubediti, na-
govoriti; medju nama
(receno), neka ostane medju nama;- ara-
u razgovoru, izmedju reci; - n ar-
getirmek zavrsiti razgovor; -
atmak 1) praviti zajedljive primedbe, pec-
kati, aludirali 2) dobacivati, dosadjivati (de-
vojkama); - pej. reci koju
mudru (o nekom ko se ne razume u prob-
lem); - ne bakmak pazljivo slusati,
obracati paznju; - n bilmek imati takta,
imati osecanje mere (u razgovoru); - n
bilmez netaktiean; - bir Allah bir dajem
svoju rec, drzim do reci; - bir etmek do-
govoriti se, sporazumeti se, saglasiti se; /-
- e zasipati recima, utopiti u
bujici reci; - bol brbljivac, blebetalo;
- nden oglusiti se o ciji savet; ne
potcinjavati se, ne slusati; -
pogaziti rec; - rasplinuti se;
udaljiti se od teme razgovora; - dinlemek
drzati se saveta, slusati; - dakundurmak
praviti aluzije, aludirati; /-al -
imati rec, dobiti rec; - ebesi brbljivac; -
ehli 1) recit, elokventan 2) ostar na jeziku,
brz na odgovoru; - eri 1) v. - ehli 2) uti-
cajan, autoritativan; - nn eri covek od
reci; - n esirgememek 1) govoriti sve
sta dodje napamet 2) govoriti otvoreno
(bez okolisenja); nemali dlake na jeziku; -
geen gorespomenuti; - geer uti-
cajan; - geirmek spovesti, uticati na; -
n geirmek drzati paznju (slusalaca); -
gemek 1) imati uticaj, biti uticajan 2)
biti spomenut; f-al - gelmek biti predmet
kritike, doci na tapet; - n 1. v. sz
2) u razgovoru, tokom razgovora; -
gtrmek osporavati, poricati; sumnjati; -
gtrmez neosporan, nesumnjiv; /-al -
iirmek peckati, zajedati, zadirkivati; -
dobiti grdnju (prekor); - kal-
ne ostati duzan, odgovoriti na
peckanje, vratiti istom merom; - e ka-
podleCi nagovaranju, biti ubedjen;
- katmak dodati nekoliko reci; - kesilmek
888
brzo se odluciti, dogovoriti se; - kesimi
dogovor, odluka (o sklapanju braka); /-la/
- k sporazumeti se, saglasiti se;
pogoditi se, nagoditi se; - kesrnek brzo se
sporazumeti (za brak, kupovinu i si.); - ko-
nusu tema, predmet razgovora (raz-
matranja); - konusu etmek raspravljati,
pretresati, ispitivati; - konusu eser delo o
kome je rec, predmetno delo; - m olsun
dajem casnu rec! - olsun diye V. - laf
olsun diye; - onun 1) on ima rec 2) on je
u pravu; 1-a/ - podsticati koga
da kaze, suflirati kome; - sahibi 1) uti-
cajan covek 2) govornik, orator; - satmak
hvalisati se, razmetati se; - n gel-
uzgred, a propo; - - aar rec
po rec, mala po rnalo; - m - imate moju
rec, dajem casnu rec, svecano obecavam;
- ogovarati, spletkariti; prenositi
aberove; - tekeriemek 1) izbrbljati, izvaliti
2) kovati poslovice; - tutmak v. - din-
lemek; - n tutmak 1) odaali svoju rec
2) slusati, povinovati se; - m ya-
bana izvinite na izrazu, ako smem da
kazem; - n yabana atma! ne pricaj u
vetar! - verbalni duel; -
pisac teksta (za pesmu, libreta); - yitimi
psih. afazija; - yok nema sta da se kaze,
sasvim ispravno! - m yok vrlo dobro,
nemarn primedbu; - yuvarlamak praviti
aluzije, aludirati, smerati
sz 1 . pocetak govara 2. alinea;
odeljak, paragraf
sz jednoglasnost, jed-
nodusnost; - yle jednoglasno; - etmek v.
sz bir etmek
sz blkleri gram. vrste reci
szc 1 . zvanicni tumac stavova, spi-
ker, port-parol (ustanove, predstavnistva,
ministarstva) 2. izvestilac (komisije, ad-
bora)
szck rec; ct. kelime; - ka-
med. parafazija; - trleri v. sz
blkleri
szde toboznji, vajni, nabedjeni; pse-
udo; - doktor pseudolekar; - mhendis
toboznji inzenjer ll toboze, bozem, sancim
sz dizimi sintaksa; ct. sentaks
sz dizinsel sintaksieki
szel usmeni; - yorum usmeni ko-
mentar
sz gelimi, sz na primer; ct.
mesela
sz med. poremecaj govcra
usled mesanja reci, parafazija
szlendirme sin. 1 . dubliraranje; oz-
vucavanje (filma) 2. sinhronizacija (stra-
nog filma)
szlendirrnek ak. 1 . dublirati, oz-
vucavati (film) 2. sinhronizovati (film)
jur. 1. ugovor, sporazum;
konvencija; ct. kentrat 2. ugovor (do-
kumenat); - yapmak saciniti ugovor
s ile 1 . sporazumeti se, do-
govoriti se, saglasiti se 2. ugovoriti, uta-
naciti sastanak
jur. ugovorni; shodno ugo-
voru, po ugovoru; - rad po ugovoru
szl 1 1. usmeni; - usmeni ispit
2. tonski, zvucni; - film zvucni film 3. do-
govoren, ugovoren; obavezan recju 4. za-
rucen(a), veren(a) ll ugovarac, ugovorna
stranka; ct. akit
szlk recnik; ct. lgat
szlk bilimi leksikografija
szlk leksikograf
szlklk v. szlk bilimi
szsz: - ses sin. muzicki,
svetlosni i drugi efekti (bez govora); -
oyun pantomima
sapzm med. spazam
spazmodik spazmatican, grcevit
spektroskopi (-pu) astr. spektroskop
staj
speklasyon 1. til. spekulacija; ct.
kurgu 2. spekulacija (u trgovini); ct. vur-
gunculuk; - yapmak spekulisati
speklatif 1. til. spekulativan 2. spe-
kulantski
speklatr v. speklasyoncu
sperma tiziol. sperma; - v.
spermatozoit; sper-
matogeneza
spermatozoit spermatozoid
spesyalist specijalista; ct. uzman
spesiyalite specijalitet
spiker spiker (na radiju, TV)
spikerlik posao spikera
spiral (-li) spiralan llspirala
spiritalizm fil. spiritualizam
spor 1 s port; - kulb sportski klub; -
sportska revija; -
sportski teren; - sportska or-
ganizacija; - yapmak baviti se sportom
spor2 biol. spora
sporcu sportista
sporculuk bavljenje sportom
spor loto sportska prognoza
spor sever ljubitelj sporta
sportif s portski
sportmen sportista
spor toto sportska lutrija
s pot spot
sprey sprej
stabilizatr stabilizator
stabilize: - etmek stabilizovati
stad, stadyum stadian
stafilokok med. stafilokoka
staj 1. staz(iranje), obuka, obueavanje;
- grmek (ili yapmak) stazirati probni
ra d
88_9
stajyer
stajyer stazista; pripravnik; - doktor
lekar-stazista
stajyerlik staziranje, pripravnicka sluz-
ba
stalagmit stalagmit; cf. dikil
stalaktit stalaktit; cf.
standart 1 standard, norma; nivo;
hayat - zivotni standard standardan, H-
pican; - dil standardan jezik
standardizacija
ak. standardizovati
stant 1. Iribine hipodroma 2. stand
start sp. start; cf. - yapmak
startovati
starter 1 . auto. anlaser 2. sp. starter
stat v. stade, stadijum
statik fiz. 1 statika ll 1. staticki 2.
fig. statican
stator el. stator
stat 1 . status 2. statut
statko status kvo, (do) sadasnje stan-
je; - muhafaza etmek cuvati status kvo
stearin stearin
steno v. stenografi
stenograf stenograf
stenografi stenografija
stenotip stenotip, stenografska masina
step stepa
stereofoni stereofonija
stereofonik stereofonican
stereografi stereografija
stereoskop stereoskop
stereoskopik stereoskopski
steril sterilan
sterilizasyon sterilizacija
sterilize: - etmek sterilizovati
890
sterlin engleska funta
,, stetoskop med. stetoskop
stetoskopi med. stetoskopija
stil stil; cf. siOp
stilist! k stilistika
stilo naliv-pero
stoicist
fil. stoicizam
stok 1 . stok, skladiste robe; zaliha, re-
zerva; - etmek skladistiti, stokirati 2. nep-
rodata roba
stoku skladistar
stop stoj, stop; - etmek nar. stati
stor stora, zavesa
stratej voj. strateg
strateji strategija
staretjik
stratosfer
streptokok streptokoka
streptomisin streptomicin
strikmiri strihnin
striptiz striptiz
stronsiyum strocijum
strktralist strukturalista
strktralizm strukturalizam
strktrel strukturalni
stdyo studio (filmski, televizijski); film
- su filmski studio
su (-yu) 1. voda; - ekmek 1. upijati
absorbavali vodu 2) zahvatati vodu (iz bu-
nara, sa izvora); crpsti vodu; - gemez (ili
nepromociv; - tedariki (ili te-
mini) snabdevanje vode; su topu oyunu
vaterpolo; ime - yu voda za pice;
mur - yu kisnica; - v. 2.
potok, reka, voda; cf. ay, -
recni izvor, izvor reke; - yu n 1) izvor,
vrelo; cesma 2) fig. najvazniji, kljucni deo
posla 3. (sular) vode, vodeni tok, vodena
prostranstva; - poplava, po-
vodanj; - nivo vode, vodostaj;
- yz povrsina. (ogledalo) vode 4. sok
(od voca ili povrca); domates- yu sok,od
paradajza; portakal - yu sok od po-
morandze 5. mirisljava esencija, ekstrakt;
gl - yu ruzina vodica (parfem) 6. soft,
sos, moca (przenog jela, mesa) 7. magla,
para, "znoj" (na staklu, Ca.si) 8. tvrdoca,
tvrdina, kal (metala) 9. nar. mokraca; -
dkmek pustiti vodu, mokriti 10. ivicni, po-
rubni vez 11. providnost, sjaj (dragog ka-
mena) 12. (sa. gl. puta; iki -
kamak dva puta prati, prati u dve vode 13.
farm. naliv, vodica, tinktura 14. u sastavu
bot. i zoo/. naziva; - biberi bot. paprac
(Polygonum hydropiper); - zoo/.
ritska suljka hypoleuca); - kara ta-
zoo/. kos vodeni (Cinclus cinclus); -
zoo/. vilin konjic (Libellula); -
kerdemesi v. - suteresi; - zool.
vidra (Lutra); - nanesi bot. divlji bosiljak,
gorska metvica (Calamintha officinalis); -
zoo/. vodeni pauk (Hydro-
podura aquatica); - bot. za-
bocun (Damasonium); - bot. grci-
ca (Menyantes trifoliata); - yosunu bot.
alga, okrek (Aiga marina) O - dan ne-
vazan, beznacajan, tricav, prazan (raz-
govor); neosnovan, besmisfen (razlog, iz-
govor i si.);- danbir bahane neosnovan
izgovor; - oko; (saat - !a-
oko pet sati; - hidrant; - almak
1) propustati vodu (o obuci i si.) 2) curiti (o
krovu, posudi); - da satmak davati
prazna obecanja; - yu kesrnek
fig. poseci u samom korenu; unistiti u za-
metku; - yu drenaza, od-
vodjenje vode; - cenderesi hidraulicna
presa; - da alkamak ispirati, - yu e-
kilmek 1) presusiti, presahnuti (o izvoru,
bunaru) 2) nestati, iscrpsti se (o novcu,
robi); - yu dnmek
postali potpuno neupotrebljiv; - yu
izgubiti privlacnost (o mestu i si.);
- yu mu sta mu tali? (za
mesto, grad); - vodena zica (pod-
su
zemna); - promeniti sredinu
(klimu); - dkmelik pisoar; - dknmek
kupali se, tusirati se, polivati se; - d-
vodoinstalater; - vo-
dovodne instalacije, vodovod; - vo-
dopad, slap; - ya fig. pasti u
vodu, doziveti neuspeh, propasti (o poslu i
si.); - ya pokvariti, up-
ropastiti; osujetiti; - etmek propustati vodu
(o brodu, Ca.mcu); - gemisi tanker, brod-
cisterna; - gibi 1) kao voda, potpuno
mokar 2) lako, tecno; - gibi aziz ol! budi
drag kao voda! (zahvaljivanje onog korile
daju da pije vode);- gibi bilmek znati kao
vodu, savrseno znati; - gibi gitmek ici
kao voda, trositi se (o novcu); - gibi ko-
tecno, perfektno govoriti (strani
jezik); - yuna (ili - yunca) gitmek
povladjivati, ici niz dlaku, laskati kome;
- ya gtrmek proprati, isplaknuti; - g-
trmez jasan; nepobitan, neosporan; -
gtrr nejasan, sporan, problematican;
- ya gtrr, susuz getirir prepreden,
prevejan; - mor. vodena linija, oz-
naka gaza; n pilana, strugara (na
vodu); - ier gibi nista lakse, kao od sale,
bez po muke; - iinde 1) najmanje, u naj-
manju ruku; najnize (o ceni) 2) fig. debeo,
mastan (o lazi i si.); - iinde kalmak obliti
se znojem, biti u goloj vodi (od znoja); -
iinde yalan masna laz; - iktiza etmek
biti neophodno (o ritualnom pranju); - in-
mesi med. vodena bolest; -
arg. gnjaviti, dosadjivati; - lar
smracilo se, stamnilo se, pao je mrak; -
(ili 1) fig. cist, ne-
pomucen; pravi, istinski 2) iron. okoreli,
preispoljni 3) zagrizen, zadrt; -
med. dehidracija; - kemeri arhit. ak-
vadukt; - kesrnek v. sulanmak; - yu ke-
siyor veoma tup, tup kao budak (o nozu);
- lar otoplilo je; - kireel hidraulicni
krec; - korkusu hidrofobija, strah oh
vode; - koyvermek 1) izvuci vodu iz povr-
ca (kuvanjem) 2) arg. biti drzak, preterivati
(u ponasanju); - kulesi vodotoranj; - kuv-
vet merkezi hidroelektrana; - merrneri
alabaster; - akutmak re/. svetiti vodicu; -
891
sual
potkop, erozija; - ver-
mek prodati u bescenje; - perisi mit.
nimfa; - una pirin u njega se
ne moze pouzdati, on je nepouzdan; - ya
sabuna dokunmamak ne mesati se,
dr2ati se neutralno, ostati po strani; - ya
salmak straciti, spiskati (novac); -
vodomer; - yu seli kalmamak osusiti se,
zgusnuti se, stinuti se (o hrani, jelu); /-al-
serpilmek olaksati, umiriti, ublaziti (bol i
si.); - yu sert 1) plah, nagao, naprasit 2)
strog, grub; - sportovi na vodi; -
yunun - yu dalek, daljni (rodjak); - s-
prmesi geog. denudacija, odnosenje
zemlje, ogolenje; - termofor; - te-
davisi hidroterapija; terazisi hid-
rostaticka vaga; - yuna tirit geinmek
jedva izlaziti nakraj, sastavljati kraj s kra-
jem; - toplamak oticati, naticati; nadimati
se; - med. nadimanje, vo-
dena bolest; - dan ucuz veoma jevtin; -
uyur uyumaz uvek treba biti
pripravan; voda miruje, neprijatelj ne mi-
ruje; - yapmak v. - etmek; - yolu 1 ) vo-
dovod 2) mokracni kanal 3) vodeni zig (na
papiru); - yu blage naravi; -
yzne izaci na videlo, otkriti se,
obelodaniti se; ne - ? kako je on,
sta radi?
sual (-li) a 1. pitanje; cf. soru; - amak
postaviti pitanje; - cevap pitanja i od-
govori; - e cevap vermek odgovoriti na
pitanje; - etmek 1) pitati, pastavili pitanje
2) raspitivati se; - sormak postaviti pitanje
2. interpelacija; cf. gensoru; - sorma
jur. pravo na interpelaciju; - takriri
pismena interpelacija
sualli: - u formi pitanja i od-
govora
su 1 podvodni; - podvodna
mina ll podvodni camac
suare soare, vecernja zabava, vece,
po sel o
su zoo/. nilski konj (Hippotamus)
su bat. borska kukuta (Cicuta
virosa)
892
1. ist. subasa 2. gradski nad-
zornik
subay oficir; - hizmeti eri posilni;
deniz - mornaricki oficir; emir - ad-
jutant; haber - obavestajni oficir; irtibat
- stabni oficir; - mor. dezurni
oficir (na brodu); yedek - rezervni oficir
oficirsko zvanje, oficirski po-
lozaj
su bilimi hidrologija; cf. hidroloji
su bilimci hidrolog
su kul. burek od lisnatog testa
(koje se prethodno vari)
subra umetak, podmetac ispod pa-
zuha; ct. koltukluk
subret paz. subreta
subye potpetak, potpetnica (na no-
gavicama pantalona)
sucu prodavac vode; vodonosa
sucuk 1. sudzuk, kobasica (od
ovcjeg ili govedjeg mesa) 2. sudzuk (pos-
lastica u obliku kobasice-od badema,
oraha i grozdjanog saka) O unu
karmak 1) premlatiti, isprebijati 2) za-
moriti, iscrpiti; - gibi olmak (ili
pokisnuti do koze
sucuku izradjivac sudzuka, kobasicar
sucul bat. zoo/. vodeni, hidrofilan; -
bitkiler hidrolile
su (,cu) 1. krivica; prekrsaj; /-al -
atmak pripisati kome krivicu; - unu ba-
oprostiti krivicu; - tan gemek
oprostiti, preci preko krivice; /-al - yk-
letmek natovarili kome krivicu; benim ne
- um var? sta sam ja zgresio? sta je moja
krivica? 2. prestup, delikt, krivicno delo;
zlocin; - delili dokaz krivicnog dela; -
corpus delicti; n pociniti zlo-
cin; - jur. saucesnik, saizvrsilac kri-
vicnog dela; - saucesnistvo (u
prestupu); - tasnii jur. lazna optuzba;
lazni preslup
su 1. med. ovcje boginje, va-
ricele 2. bot. podvodnica, vodeni ljutic (Ra-
nunculus aquatilis)
sulama optuzba, okrivljenje
ak s ile optuziti, okriviti; o
onog coveka
su okrivili za kradju
ak. okriviti, optuziti; onu
ldrmle okrivili su ga za
ubistvo
sulanmak pass. od sulamak; /-la)
okrivljen za ...
sulu 1 1. krivac, vinovnik 2. prestupnik,
-delikvent; zlocinac; - iadesi jur. eks-
tradicija, izrucenje (krivaca); harp - su
ratni zlocinac ll 1. kriv; - bulunmak 1. biti
kriv 2) biti okrivljen; - prog-
lasiti, naCi krivim; - (gibi) durmak pre-
. podobiti se; kendini - grmek osecati se
krivim 2. optuzen, okrivljen
sululuk krivnja, krivica; zlocinastvo,
kriminalitet; - duygusu (ili kompleksi)
psih. med. osecanje krivice; kompleks kri-
vice
susuz nevin, neduzan
susuzluk jur. nepostojanje krivice, rie-
. vinost, neduznost
su st jur. na mestu prestupa, na
samom delu; in flagranti; - - yakalamak
uhvatiti na delu
sudak zool. smudj (Lucioperca flu-
viatilis)
1 Sudanac ll sudanski
su dolap (za navodnjavanje)
sufle: - etmek suflirati; sapnuti
suflr sufler
suflrlk sufliranje, posao suflera
su geirmez vododdljiv; nepropustljiv,
nepromociv (o tkanini, platnu)
su bot. nepentes (Nepenthes
destillatoria)
sulatmak
suistimal (-li) a zloupotreba; - etmek
zloupotrebljavati
suikast a 1 . zia name ra, zianamemost
2. atentat; - yapmak izvrsiti atentat; - ta
olmak imati ulogu u atentatu
atentatar
suiniyet a zia namera
su bot. tikva bujaca, ajduk, na-
tega (Lagenaria vulgaris)
su bot. rogoz (Typha)
su karantili bot. zecja stopa (Geum ur-
banum)
su keteni bot. konopljusa (Eupatorium
canmabinum)
su korkusu hidrofobija
sukut a 1. padanje, spustanje 2. opa-
danje (lisca) 3. raspad, slom, propast 4.
med. izbocenje o - u hayal razocaranje; n
u hayale razocarati se
su kre geog. hidrosfera
sulak 1 1. pojilo, pojiste (za ptice)
2. valov, pojilo za stoku ll vodnjikav, obilat
vodom; vlazan; mocvaran; - yer moc-
varan teren
k vodnjikavost; vlaznost
sulama polivanje; zalivanje, na- .
vodnjavanje; - cisterna za po-
livanje; - kanal za navodnjavanje;
- kanta za polivanje
sulamak ak. 1 . polivati; zalivati; na-
vodnjavati 2. pojiti (stoku) 3. kaliti (celik) 4.
arg. spiskati, procerdati (novac)
1. caus. od sulanmak 2.
razredjivati, razblazivati
sulanmak 1. pass. od sulamak 2. pok-
vasiti se, postati mokar; ovlaziti se 3. raz-
rediti se, razblaziti se 4. dat. arg. nametati
se, "nabacivati se" (zenama)
sulatmak caus. od sulamak
893
sulfata
sulfata nar. kinin sulfat
sulh a 1. mir; ct. - akdi zakl-
jucenje mira; - emniyeti garancija, zaloga
mira; /-la/ - iinde ziveti s kime
u miru; - ihlali narusavanje mira;- kon-
mirovna konferencija; -
mirnodopsko stanje 2. pomirenje; ct. uz-
- hakimi miravni sudija; - mah-
kemesi prvostepeni sud; - olmak pomiriti
se, nagoditi se; - mirovna ini-
cijativa 3. spokoj (stvo), mir
sulha 1 miroljubiv ll pacifista
sulhperver a-p miroljubiv; ct. ba-

sulp {-b) tvrd, cvrst; - elsimler fiz.
cvrsta tela
sulta a vlast,autoritet
sultan a ist. 1. sultan, padisah, vladar;
Fatih Sultan Mehmet sultan Mehmed Os-
vajac; Kanuni Sultan Sleyman sultan
Sulejman Zakonodavac (Velicanstveni) 2.
sultanija; princeza (iza v/astitog imena);
Ksem Sultan sultanija Kesem; - efendi
sultanova sestra; sultanova kci (u Os-
manskom carstvu); - princeza 3. ti-
tula svetih redova Bektasija
sultani a 1 sultanski, carski ll 1. licej
(osnovan posle 1908. godine) 2. os-
manlijski zlatnik (kovan u Egiptu i Alziru)
3. sullana (grozdje bez kostice) 4. kva-
litetno voce i povrce; - bamya sultan-
bamnja (Hibiscus longifolius) O - tembel
preispoljna lenstina
1. sultanat, carstvo 2. vla-
davina, vlast 3. udostojenje, pocast
sulu 1. voden, vodnjikav; razvodnjen,
razredjen; - sirke razblazeno sirce 2.
socan (o vocu) 3. zidak, sa umokcom (o
jelu); - zitka hrana 4. fig. sasav, !uc-
kast; nametljiv (udvarac) O - dereye
gtrp susuz getirmek prevesti zednog
preko vade; arg. zadenuti koga za pojas; -
gz (ili gzl) placljiv, koji se brzo raso-
894
lace; - kar susnezica; -.. -
obiili se suzama
sulu boya 1. razredjena boja 2. akvarel
(slika)
suluk nar. 1. sud za vodu; vodeni
rezervoar 2. posuda za vodu (u 3.
campara (lancic za pricvrscivanje djema
konju ispod brade); - zinciri campara 4.
krastice (kod male dece) 5. cubica (u
pt i ca)
1. razvodniti se, razblaziti
se 2. postali socan 3. fig. nametali se, do-
sadjivati, neukusno dobacivati (zenama)
sululuk 1. tecnost, vodnjikavost 2. soc-
nost 3. fig. nametljivost; - yapmak (ili
etmek) v. (3.)
sulu sepken 1. kisica 2. susnezica
sunak bat. vrsta Antepske pistacije
(Rhus coriafia)
sumen podmetac, mapa za pisanje
Sumer Sumerac
Sumerce sumerski jezik
Sumerolog Sumerolog
Sumeroloji Sumerologija
su bat. socivica, socivka
(Lemna)
sumsuk nar. 1. pesnica 2. pes-
nicanje
suna patak, plovan 2. nar. jezerski
patak; - gibi (ili boylu) stasit, lep, naocit
sunak 1. oltar, zrtvenik 2. kameni
sto u hramovima
sunarn zrtva; ct. kurban
sundurma 1 . nadstresnica, markiza 2.
tre m
sundurmak istezati, rastezati
sungu 1. poklon, dar 2. prilog (za
h ram)
sungur zaaf. sivi soko (Falco rus-
ticolus)
suni a 1. vestacki; ct. yapay; iek
vestacki evet; ipek vestacka svila;
peyk vestacki satelit; pilot- automatski
pilot; sis voj. dimna zavesa; to-
humlama vestacko osemenjivanje;
mur vestacka kisa 2. tig. izvestacen, ne-
iskren; cf. insan izvestacen,
neiskren covek
sunilik izvestacenost, neprirodnost; ne-
iskrenost
sunmak (-ar) ak. dat. dati, podneti, pre-
dati; dostaviti, poslati; uruCiti izraziti, is-
kazati (postovanje); ct. takdim etmek; gn-
dermek, yollamak; arz etmek; mektubu
predati pismo; neriyi podneti predlog:
moje postovanje!
sunta (skr. od suni tahta) iverica, pre-
sovana daska
, p potkivacki noz
(za secenje kopita)
sunturlu grub, ruzan; gadan, odvratan;
ct. berbat; bir kfr ruzna psovka
sunu 1. ek. ponuda; ve istem po-
nuda i potraznja 2. molba, podnesak; ct. 3.
posveta; cf.
sunucu voditelj, konferansije; na-
javljivac (programa)
sunuculuk zanimanje konferansijea
(voditelja)
sunulma posveta
sunulmak pass. refl. od sunmak
sunum nar. zalogaj, komad
1. pismena molba; predstavka,
peticija; 2. predgovor
su oku bot. l<eka (Sagittaria sagittifolia)
suler hidrometar, vodomer
su zoo/. vodeni pauk (Arg-
yroneta azuatica)
supap (-bi) teh. ventil; -
ventil; - ispusni ventil; emme
su ret
- v. - ; emniyet ventil sigurnosti,
sigurnosni ventil
supara p arh. bukvar
suphanallah o Boze! Boze sveti! (izraz
avanje cudjenja)
su piresi zool. vodena vas (Daphnia
pulex)
supya v. mrekkep
sur1 a zidine, bedemi (tvrdjave)
sur2 nar. sudbina; sreca; ct. talih
surat a 1. lice, izraz lica; pej. njuska;
natmurenost, namrgodjenost; -
namrsten, namrgodjen, mracan; - asmak
namrstiti se, natmuriti se, smrknuti se; - a
bak, sngye davran! kakva njuska! pog-
ledaj njusku i masi se bajoneta! (pri ob-
racanju cije paznje na neprijatno lice);
- bakmamak tig. nemati nikakve
veze, ne opstiti s kime; - bir ljut,
besan; - praviti grimase,
kreveljiti se; - mrstiti se,
mrgoditi se; - bin para
olmak biti zlovoljan, biti ljut; -
neprijatan, odbojan; /-al - etmek duriti se
na koga; - napraviti kiselo
lice; - indirmek osamariti; - kal-
mamak prestati se stideti, postati drzak; -
kasap-sngeriyle bestidan, be-
zocan; - mahkeme v. yz mah-
keme 2. slika (na kartamaza igru7
mrgodan, smrknut
1. ruzan 2. drzak, naopak; -
svadljiv
sure a sura, glava Kurana
suret (-ti) a 1. oblik, forma; izgled, lik,
vid; insan - inde bir drvo u ljuds-
kom obliku 2. kopija; primerak; - almak (ili
kopirati; belgenin - i kopija do-
kumenta 3. nacin, stil, postupak; - te
na isti nacin; bu - le na taj nacin, tako;
hibir - le nina koji nacin, nikako 4. mat.
brojitelj, brojilac 5. slucaj; - iyle putem,
895
sureta
pomocu; sosyal - iyle
putem ukidanja socijalnih razlika O - i hak-
tan grnmek izigravati nevinost; praviti
se iskren; - i mahsusada mezun olmak
dobiti posebno odobrenje, dobiti spe-
cijalnu dozvolu
sureta a 1. po izgledu, naizgled 2.
lazno, prividno, varljivo
surezenesi (-ni) bat. v. su
Suriyeli Sirijac, zitelj Sirije
susak drveni vrc ll 1. zedan,
ozedneo 2. fig. glup; - trabunjalo,
trucalo; - burunlu nosat, ruznog nosa
1. zedj 2. fig. glupost
susallar vodeni, koji zivi u vodi (o bilj-
kama, zivotinjama)
susam bat. 1 . susam (Sesamum, in-
dicum) 2. v. ssen
susamak 1. ozedneti, osecati zedj 2.
dat. sirasno zeleti, ginuti za cime
su samuru zaaf. vidra (Lutra)
susam susamova ulje
susanmak bez/. ozedneti;
ok iilir kada se ozedni mnogo se pije
su bot. macina trava, du-
bacac (Teucrium scordium)
susatmak ak. izazvati zedj 2. fig. pri-
cinjavati teskoce, otezavati
zaaf. pacov vodeni (Ar-
vicola scherman)
su sinir otu bot. zabocin, vodena bok-
vica (Aiisma plantago-aquatica)
susku cutanje, muk
suskun cutljiv, tih, mucaljiv, skrt na re-
cima
suskunluk cutljivost, mucaljivost
susma 1. gl. im. od susmak 2. fig. cu-
tanje, diskrecija 3. muz. pauza
susmak (-ar) 1. cutati; ucutali se, za-
896
nemeti; sus! tisina! tise! 2. jezik za
zubima, ne kazati, tajiti 3. fig. ne reagovati
O sus v.
novac (nagrada) za cutanje
suspus cutljiv, tih, necujan, miran kao
buba; - olmak zanemeti, umuknuti; ne
zucnuti, ne pisnuti
susta 1 sigurnosna opruga, feder, pero
(noza i si.)
susta2: - durdurmak 1) drzati psa da
seni 2) plasiti, zastrasivati koga; - durmak
1) seniti, slajali na zadnje sape (o psu) 2)
fig. puzati pred kime, savijati kicmu; uli-
zivati se, biti servilan; - ya kalmak pro-
pinjati se (o konju)
sustah 1 s oprugom ll noz na sklapanje
susturmak ak. 1. smiriti, napraviti tisinu
2. ucutkati, zapusiti kome usta; nad-
govoriti; bu adam herkesi susturabilir
ovaj covek moze svakog da nadgovori
susturucu teh. prigusivac, amortizator;
amortizer
susturulmak pass. od susturmak
susuz 1. bezvodan, suv (o kraju, ob-
lasti) 2. beskisan, suv; - bir yaz beskisno
leto
susuzluk 1. susa; ct. 2. zedj
sut (-du) hem. natrijum karbonat
gajtan, sirit
su ukrasen siritom (gajtanom)
su zaaf. crna liska (Fulica atra)
su terazisi !oran za vodu, vodostanica
(za regulisanje nivoa vode)
su teresi bat. krstovnik ugas (Nas-
turtium officinale)
su topu sp. vaterpolo
sutyen steznik, grudnjak
sutyenci krojac ili prodavac steznika
suvare v. suare
kolicina vode (za jedno po-
jenje stoke ili jedno polivanje)
suvarmak ak. pojiti (stoku)
suvat pojilo, pojiliste (za stoku)
su zmija-belouska (Natrix natrix)
su yolcu ist. radnik na popravci vo-
dovoda (u lstanbulu); vodovodzija
su yolu 1 . vodovod, kanal 2. vodeni
znak, filigran (na papiru) 3. v. 4.
mokracni kanal 5. decja igra (spajanje ta-
caka linijama-na papiru)
su yosunu bot. alga (Aiga marina)
suyuk biol. tecnosti organizma,
telesna tecnost (krv, limfa)
su hidrosfera
sbek nar. decja flasica; decja
nocna posuda (za mokrenje)
sbjektif subjektivan; cf. znel; - hata
subjektivno javno pravo
sbjektivim fi/. subjektivizam; cf. z-
nelcilik
sblimasyon hem. psih. sublimacija
sblime hem. sublimat
hem. sublimacija
sublimisati se
ak. hem. sublimisati,
sublimirati
sbut razjasnjenje, dokaz; - bulmak
utvrditi se, dokazati se; - do-
kazna sredstva
sbyan v.
sbye 1 1 . orsad (pice od badema) 2.
hem. emulzija 3. v. subye
sbye2 zoo/. sipa, sepija (Sepia of-
ficinalis)
scut (-du) a padanje, nicice; -etmek
padati nicice (prilikom klanjanja)
sdreme zaplitanje jezika (u pijanog
li ca)
slf
sdremek opijati se, napili se; cf. sar-
olmak
set (-ti) v. podset
sfli a 1. donji, nizi 2. prost, obican 3.
otrcan, odrpan, iznosen; lose odeven
sflilik niskost; beda
shulet (-ti) a arh. 1. lakoca; cf. ko-
2. blagost (naravi) 3. povoljna sre-
dina, udoban ambijent
shuletli 1. lak 2. udoban, ugodan
shunet a arh. toplota; vrucina
sje /it. size
sklm: - pklm zbunjeno, smeteno;
pokunjeno, pognute glave
skse uspeh (u snobovskom govoru);
- yapmak postici uspeh, uspeti
skun, skunet a 1. mir, tisina; spo-
kojstvo; smirivanje, stisavanje; zatisje; -
bulmak smiriti se, primirili se; - a ka-
umiriti se, utisati se 2. mirovanje,
nepokretnost; cf. durgunluk 3. zastoj, pre-
kid
skunet 1. v. skun 2. unutarnji spokoj,
dusevni mir; cf. huzur
skunetli 1. nepokretan, nepomican 2.
spokojan, miran
skut a tisina, muk; - u bozmak na-
rusiti tisinu; - etmek cutati; - la ge-
preci cutke; - v. sus-
malik;- ikrardan gelir (ili ikrar
posl. cutanje je odobravanje; - u
lamak ostvariti, stvoriti !isi nu
skuti a arh. cutljiv, bezglasan, mu-
caljiv
skutilik cutljivost
slale a potomstvo; dinastija, loza,
kuca; - si kesildi on je ostao bez po-
tomstva
slf hem. arh. sumpor
897.
slfamit
slfamit (-di) hem. sulfamid
slfat hem. sulfat
slfirik sumporni; - asit sumporna ki-
selina
slfr sumporno jedinjenje
sluk (-k) a arh. 1. sledjenje (kakvog
puta) 2. ret. stupanje (u sektu, red); -
etmek 1) slediti odredjen put 2) uci, stupiti
(u sektu, red); - isposnik, asketa
hem. minijum, crveni olovni
oksid
slk ( 1. zaaf. pijavica medicinska
(Hinudo medicinalis); fig. krvopija; ucen-
jivac, iznudjivec; - gibi dosadan, nametljiv
2. bat. lozica, vitica, brk
slk pijavicar, prodavac pijavica
sln zaaf. fazan (Phasianus); - gibi
(ili stasit, lepo gradjen, naocit
slnlk fazanerija, zabran za fazane
sls a 1. trecina 2. vrsta ukrasnog
arapskog rukopisa
smbl p bat. zumbul (Hyacinthus)
smbli oblacan, tmuran, tarnan
smblteber bat. tuberoza (Pol-
yanthes)
smek vunena predja (za preslice)
smkrmek ismrknuti se, obrisati nos
smkrtmek caus. od smkrmek
smmettedarik a u poslednji cas (ura-
dili); na brzu ruku, navrat-nanos
smsk blesav, prost; neotesan
poblesaviti
smsklk blesavost, maloumnost
smk 1. stuz; bale, sline 2. sluz-
na opna, sluzokoza
smkl 1. sluzast 2. slinav, balav; -
ocuk slinavo dete, slinavac
898
smkl bcek zaaf. puz (Limax);
- puzeva kucica
smksel anat. sluzni, sluzav
smks sluzni, nalik na sluz; kao sluz
sndrmek ak. razvlaciti, rastezati
snepe aljkav, neuredan; trom, mlitav
snepelik aljkavost, nemarnost, ne-
hatnost; tromost, mlitavost
snger 1 . zaaf. sundjer, spuzva
(Sponglia); - lovac na sundjere; -
lov, hvatanje sundjera 2. sundjer,
proizvodi od sundjera o - upijac; /-
stnden - geirmek fig. oprostiti, za-
boraviti, ne uzeti za zlo
sngerci 1. lovac na sundjere 2. pro-
davac sundjera
sngercilik 1. lov na sundjere 2. trgo-
vina sundjerima
sngersi sundjerast, supljikav, po-
rozan; - kemikler porozne kosti
snger min. plavac, plovucac; cf.
ponza
sng 1. bajonet; - maherebesi borba
bajonetima; - takmak staviti bajonet; -
(ili teziste bajoneta 2. teh.
mesalica O - s 1) neprijatan, ne-
simpatican 2) tezak, nepokretan (covek); -
s 1) obeshrabren, malodusan 2)
bolesljiv, slab; potisten, pokunjen; - s
ama.. neka mu je laka
zemlja, ali ... - s ama bana
az neka mu je laka
zemlja, ali men i je naneo mnogo zala
snglemek ak. 1. probosti bajonetom
2. dzarati, podjarivati (vatru)
snglenmek pass. od snglemek
s ile borili se bajonetima
sngl s bajonetom; - tfek puska s
bajonetom
snmek (-er) rastezati se, razvlaciti se;
razvuci se (o tkanini)
snnet a isi. 1. suna (sveto predanje o
Muhamedovom zivotu, delovanju i ka-
zivanju) 2. sunet, obrezivanje (muske
dece); - sveeanost obrezivanja;
- etmek (ili yapmak) sunetiti, obrezivati
snneti sunetlija, onaj koji vrsi obred
sunecenja
snnetlernek ak. nar. smazati, pocistiti
elo)
snnetli osunecen, obrezan
snnetlik pripremljeno za sunet (o le-
zaju, jelu)
Snni a ref. suni!, pravoverni musliman
Snnilik s una, islamska ortodoksija
sper izvanredan, super; - gler su-
persile
sperbenzin super benzin, vi-
sokooktanski benzin
sperfosfat superfosfat
sre
jesti, pocistiti, smazati 4. sve skloniti, po-
cistiti 5. izbaciti, oterati, najuriti
sprtmek caus. od sprrnek
sprc cistac (ica)
sprlmek pass. od sprrnek
srahi a boca (stona), bokal, staklo
srat brzina; cf. - ekspresni
voz; - saati stoperica; ilk - pocetna brzi-
na; sesst - nadzvucna brzina; son - le
punim hodom, punom param
sratle brzo, zivo zurno
sratlendirrnek ak. ubrza(va)ti; cf.

sratlenmek ubrza(va)ti se
sratli 1 brz; brzonog, hitar; - vaj.
brza paljba ll kas; - ile binrnek (ili yap-
mak) jahati kasom; kasati; - sitan
kas
sr omaska, greska; - lisan greska
spermarket supermarket,
velika jezika, lapsus linguae
robna kuca
sprlmek v. sprlmek
sprnt 1. djubre, smece; necistoca;
smetliste 2. fig. djubre, gad
sprntc 1. smetlar, djubretar 2. cis-
tac ulica 3. starinar, skupljac krpa
sprntlk smetliste, djubriste; smet-
larnik
sprge metla; cetka (za ribanje);
elektrik - si usisivac
sprgeci 1. metlar 2. smetlar, ulicni
cistac
sprge bat. vres, vresak (Cal-
luna vulgaris)
sprge bat. si rak, mu har (Sorg-
hum saccharatum)
sprge otu bat. crnjusa (Erica)
sprrnek ak. 1. pocistiti, pomesti
(sobu i si.) 2. (o) eelkati (odele) 3. sve po-
srme 1. spoticanje, posrtaj, sap-
litanje 2. v. sr; dil - si v. sr !isan
srmek (-er) 1. spotaci se, saplesti
se; posrnuti 2. omasiti, pogresiti, zaplesti
se (u reci)
srdrmek 1. caus. od srmek 2. nas-
tavljati, produzavati; produziti, prolongirati
(rok, ugovor i si.)
sre vremenski razmak, interval, med-
juvreme; period; bir - neko vreme; bir -
sonra nakon izvesnog vremena;
- since tokom rada, u !oku rada; hizmet -
si period sluzbe 2. rok; trajanje; askerlik -
si rok vojne sluzbe, vojni rok; bekleme -
si rok cekanja (u zvanju i si.); muteberlik
- si rok pravovaljanosti, rok vaznosti (do-
kumenta, pasosa)
sre isticanje roka; jur. zas-
tarevanje, zastarelost
sre (-ci) 1. tok, razvoj, kretanje; pro-
ces 2. med. proces
899
sreduran
sreduran fiz. inertan
sredurum fiz. inertnost, inercija
sregelen postojan, stalan, trajan
sregelmek nastavljati se, trajati
1. trajan, stalan 2. med. hro-
niean; - bir hronicna bolest
postali hronican, preci
u hronicno stanje (o bolesti)
srek 1 1. trajanje 2. krdo stoke ll
brzonog; hitar O - hajka
srekli trajan, dugotrajan; postojan,
stalan, neprestan; - voj. neprekidna
paljba; - postojan, cvrst mir; - dev-
rim po/. til. trockizam; -
hronicna bolest; - neprekidna
kisa
sreklilik trajnost, dugotrajnost, stal-
nost, postojanost; - ini
obezbediti kontinuitet cega
sreksiz 1 . kratkotrajan; prolazan, krat-
kog veka; - bir mutluluk kratkotrajna
sreca 2. !ing. zatvoren, eksplozivan; -
nsz frikativ
sreksizlik kratkotrajnost, prolaznost;
nepostojanost, nestalnost
sreli povremen, periodican; - bib
liyografya periodicna bibliografija; - ya-
periodicne publikacije; -
blm odelenje periodike (u biblioteci)
sreler hronometar
srerlik trajnost; postojanost; - eylemi
gram. trajna radnja; - fiili trajni glagol; -
grnm nesvrseni vid (glagolski)
sresiz neogranicen; neodredjen, na
neodredjeno vreme; - rad na ne-
odredjeno vreme; -:- manda neograniceni
manda!, dozivotni mandal
Sreyya a aslr. VlasiCi, Plejada; ct.
lker
srfe a zool. larva; gusenica; ct. kurt-
uk,
900
srgen doku bol. meristem, clanak,
bujno tkivo
srgit vecito, zauvek; - yapmak stalno
raditi (kakav posao)
srg 1. reza, sip, zasovnica; - sr-
mek navuci rezu, namaknuti zasovnicu 2.
agr. brana, drljaea; /-al - ekmek vlaciti,
drljaciti (njivu) 3. valjak 4. velika mistrija;
cf. mala 5. pokretni prsten 6. fioka, ladica
7. tehnicka racunaljka 8. pokretni teg
(vage) 9. voj. zatvarac; - kolu rucica zat-
varaca 1 O. zel. prevornica, zavornica, kra-
cun (na pruzi) 11. nocna posuda (za bo-
lesnika) - voj. zaprecna vatra; -
mevzi voj. istureni polozaj
srglemek ak. 1. agr. vlaciti, drljaciti,
tanjirati 2. zasipiti, namaci zasovnicu
(rezu) 3. valjati (put, ulicu)
srglenmek pass. od srglemek
srgl 1. sa rezom, sa zasunom 2.
zatveren rezom, zamandaljen 3. sa kliz-
nim zatvaracem (kontaktom); - hesap
cetveli logaritmar; - smicuca vrata,
vrata na smicanje
srgn 1. iznadak, mladica 2. izgnanik
3. izgnanstvo, progonstvo; proterivanje; -
hajka; - kazna izgnanstva;
- etmek prognati, proterati; - yeri mesto
izgnanstva 4. med. proliv, napoljica; -
olmak imati proliv; - var on ima proliv
srgnlk 1. izgnanstvo, progonstvo 2.
med. dijareja, proliv 3. med. laksativ, pur-
gativ (lek)
srme 1 1 1. gl. im. od srmek 2. reza,
zasun, zasovnica 3. ladica (stola) 4. bol.
glavnica (na zitu) 5. agr. oranje 6. sah.
potez ll pokretan, na izvlacenje, na smi-
canje (guranje); - duvar pokretni zid, ku-
lise; - vrata na guranje (na tockicima,
po zlebu); - pencere prozor na izvlacenje,
podizanje (u vagonu)
srme2 p surma (crni prah, kozmeticko
sredstvo); (gzlere) - ekmek bojiti oci
surmom
srmedan bocica za surmu
srmek (-er) 1. ak. dat. gurnuti, doturiti,
pruziti; pokrenuti, pomeriti, pomaci; ba-
vulu srd gurnuo je
kofer pod krevet; biraz ileri s-
rnz pomerite svoj malo napred; nme
bir kitap srd gurnuo je preda me jednu
knjigu 2. ak. voziti; goniti, terati; -
voziti stoku; sry - terali stado 3. do-
dirivati, pipati, taci, dotaknuti; kirli ellerini
stne srme ne dodiruj odelo prljavim
rukama! 4. ak. izgnati, prognati, proterati;
srp atmak isterati, prognati (nep-
rijatelja) 5. mazati, premazivati; trljati;
boya - farbati; pudra - puderisati, stavl-
jati puder 6. ak. prodavati, plasirati (robu);
nereye sreceksiniz? kuda cete
plasirati robu? 7. ak. dat. utrapiti kome
(losu robu i si.); kalp para - utrapiti lazan
novac 8. ak. orati; ift - orati; -
orati njivu 9. trajati; otezati se; g-
saat srd pregovori su tra-
jali tri sata; gn srd bura
se nastavila pet dana 1 O. nicati, klijati; pu-
piti, izbijati (o izdancima, mladicama); filiz
- izbiti (o izdanku) 11. ak. povlaciti, vuCi
poteze (u sahu) 12. ak. povuCi, povlaciti
(zasun, zavesu); navuci, zatvoriti po-
micanjem; gurnuti, staviti (metak, gra-
natu); - gurnuti metak (u sarzer);
- zamandaliti, navuci zasun; per-
deyi - navuci zavesu 13. sa reCima i,
yrek imati proliv; ii y-
- imati, dobiti proliv 14. fig. voditi,
provoditi, ziveti; mutlu bir sr-
mek voditi srecan zivot; saltanat - v. sal-
tanat O sr gitsin! neka! pusti, mani! sta
je tu je! srp gitmek (po)trajati, dugo tra-
jati
srmelemek ak. 1. bojiti surmom (oci)
2. zatvoriti na zasov, zamandalili
srmelenmek pass. od srmelemek
srmeli 1. obojen, namazan surmom 2.
zatvoren zasunom, zamandaljen
srmelik v. srmedan
sr
srmenaj' prenaprezanje, premor
(enost); entelektel - intelektualno .pre-
naprezanje
srpriz iznenadjerije; zaticanje; ne-
nadanost; /-a/ - yapmak iznenaditi; zateci
srre a anat. pupak; ct. gbek
srrealist nadrealista
srrealizm nadrealizam
tip. pretrpanost (slova); pog-
reska, brisotina
srtme fiz. trenje O - povlacna
mreza, vlak, koca
srtmek (-er) 1. ak. dat. jako trljati,
tablu sundjerom 2. lutati, skitati, svrljati,
bazati; btn gece nerelerde srttn?
gde si skitao celu noc?; srp gitmek
smucati se; stalno skitati
srtk pej. skitalica (o zeni); opajdara,
ulicarka
srtklk skitnja, potucanje, tumaranje
srtlmek dat. od srtmek
srtnme 1. gl. im. od srtnmek 2. fiz.
trenje, tarenje; - direnci otpor trenju; -
koeficijenat trenja; - gubl-
jenje trenja; - kuvveti sila trenja; - yzeyi
(ili yz) povrsina trenja
srtnmek 1. doticati se, dotaci se;
ocesati se (u prolazu) 2. fig. izazivati svad-
ju, traziti batine, kaciti se 3. dat. ponizavati
se; puziti pred kime
s ile 1 .. ocesati se (jedan o
drugog) 2. fig. ne slagati se, sporiti se
ak. dat. trati, trljati (jedno
o drugo)
srur a arh. radost
sr 1. stado (ova.ca); krdo; fig. masa,
rulja, bulumenta; - ye kurt vuk je
napao stado; bir - krdo goveda 2.
copor (vukova); jato (ptica, riba); roj 3.
svezanj, bala O - den ne od.:
901
1
' 1
! 1
src
vajati se od ostalih, ciniti sve kao i drugi;
sne bereket arg. bulumenta, sijaset,
hrpa; - sepet svi zajedno, s celom po-
rodicom; - mnostvo, !usta i tma; bir -
mnogo
src 1. gonic stoke 2. vozar (zap-
reznih kola); taljigas 3. vozac, sofer
src! zoo/. koji zivi u coporima (o zi-
votinjama)
srklemek 1. ak. vuci, tegliti, povlaciti
2. ak. voditi, vuci koga sa sobom, dovlaciti
3. fig. uvuci, uvlaciti; harbe - uvuci u
rat 4. ak. izazvati, prouzrokovati 5. ak. dat.
oduseveti, zaneti, zainteresovati, zapaliti
6. ak. odugovlaciti, otezati
srklendirmek caus. od srklenmek
srklenmek 1. pass. od srklemek
2. vuci se 3. otezati se, odugovlaciti se,
vuci se (o poslu, parnici i si.)
srkletmek caus. od srklemek
srkleyici zanimljiv, primamljiv, priv-
lacan, atraktivan
srtmek dat. pass. od srmek
srm1 prodaja, prodja (robe), promet;
opticaj; - lrZiste; bu - yok
ova roba nema prodju; para - den kal-
taj je novac izbacen iz opticaja
srm2: - srnrnek voditi bedan
zivot, zivotariti, tavoriti, vegetirati
srrnek ak. 1 . vuci, odvuci, odneti 2.
tesko hodati, vuci noge 3. otezati, odu-
govlaciti
srrol s dobrom prodjom, kurentan
(o robi)
srmsz bez prodje, nekurentan
srmszlk nekurentnost, slaba
prodja
srnceme odugovlacenje, otezanje,
zavlacenje; - de odloziti na ne-
odredjeno vreme, staviti u ladicu; -de kal-
mak odlagati se; otezati se, odugovlaciti
se
902
srndrrnek i. ca us. od srnrnek 2.
fig. uvaliti u bedu (teskoce)
srndrlmek pass. od srndrrnek
srngenler 1. zool. gmizavci, reptili 2.
bot. puzavice
srnme 1.gl. im. od srnrnek 2. pu-
zanje; gmizanje; - voj. rov za pu-
zanje 3. fig. beda, sirotinja
srnrnek 1. pass. od srrnek 2. trljati
se, mazati se, puderisati se; istrljati se
(uljem i si.); koku - stavljati parfem, par-
femisali se 3. vuci se, jedva hodati; puziti,
gmizati, lazili 4. dat. doticati se, dotaci se
cega; okrznuti, ocesati; boyaya ..; umazati
se farbom 5. fig. zivotariti, tavoriti
srr hem. cinober, zivin crveni oksid
ak. dat. trljati, natrljati,
utrljati; namazali 2. istrljati (iz)masirati 3.
(bestidno) pipati (devojku, zenu)
srtme povlacna mreza, ribarska
koca (na moru) 2. vrsta udice
srtmek caus. od srrnek
Sryani Asirac
Sryanhice asirski jezik
ss ukras, ures, ornament; fig. dika,
ponos; - bitkisi ukrasna biljka; -
toaletni pribor, predmeti za ukrasavanje;
etmek ukrasiti se, nagizdati se; ps pej.
nakindjurenost; f-al - vermek ukrasiti;
(kendine) - vermek izdavati se za, pra-
viti se; kendine hasta - vermek praviti
se bolestan; kendine namuslu bir adam
- vermek izdavati se za postenog co-
veka, praviti se pasten
ssen bot. perunika (Tris)
ssleme ukrasavanje; dekoracija; - sa-
primenjene umetnosti
sslemeci dekarater
sslemek ak. 1. ukrasavati; - ps-
Iemek (ili ssleyip pslemek) 1) ukrasili,
doterati 2) pej. nakindjuriti, nacifrati, na-
lickati 2. garnirati, udesiti (jelo) 3. lig. izb-
rusiti, ocitati vakelu
sslendirmek caus. od sslenmek
ukrasavanje
sslenmek 1. pass. od sslemek 2. uk-
rasavati se, doterivali se 3. pej. cifrati se,
lickati se
ssletmek caus. od sslemek
ssleyici ukrasan, dekoralivan
ssl ukrasen; doteran, udesen; kitn-
jast, bombasth":an (stil, govor); - psl na-
gizdan, nakindjuren
ssmek (-er) ak. probosti rogom (o ro-
gatoj zivotinji); cf. tos vurmak
sspansiyon 1. gibanje (automobila)
2. hem. suspenzija; ct.
sssz bez ukrasa, neukrasen, jed-
nostavan
st (-t) 1. mleko; - prvo mleko,
grusevina; - almak inficirati (dete) uk-
varenim mlekom; - dojence: -
gibi beo i cist; - kondenzovano
mleko; - ten kesrnek odbiti od sise, raz-
luciti; - kesimi odbijanje od sise, raz-
lucivanje; - kuzusu 1) jagnje sisance 2)
beba; - makinesi separator: - mavisi
svetloplav; - suyu surutka; - mlec-
ne poslastice 2. bat. mlecni sok, lateks 3.
zaaf. mlecac (semena zlezda riba) 4. arg.
"corba" (benzin) O - bozuk bes-
karakteran, pokvaren; - burnundan
mak osecati velike teskoce; -
kediye dnmek pokunjiti se; ne ha-
vale etmek prepustiti cijoj savesti (posao
i si.); (bunu) - ne havale ediyorum to
ostavljam tvojoj savesti; - temiz ka-
rakteran
st bat. kravlje drvo, mlecno
drvo (Brosimum galactodendron)
st ana, st anne dojilja, dojkinja; da-
dilja
st baba dojiljin suprug
stsz
st vrhnje, pavlaka, kajmak (povrh
mleka)
st beyaz mlecno-beo, beo kao mleko
st mlekar, mlekadzija
stlk mlekarstvo; trgovina belim
smokom
st mlecnjak (zub)
sthane mlekar (nic)a
st brat (sestra) po mleku
st belac, djogat (o konju)
st kcerka po mleku
stla sutlijas
bat. mlecika (Euphorbia)
stlenme laktacija, lucenje mleka
stfenrnek puniti se mlekom (o dojci,
vi menu)
stliman 1. tih, miran; deniz bugn -
more je danas mirno 2. miran, spokojan; -
daire miran stan, stan bez buke; - bir
gece mirna noc
stl 1 . mlecan, spravljen s mlekom; -
ikolata mlecna cokolada; - kahve bela
kafa, kafa s mlekom 2. muzna, koja daje
mleko; cf. - inek muzna krava,
krava muzara 3. nedozreo, zelen (ku-
kuruzov klas); socan 4. mlecast, kao
mleko
stlce bat. carevac, pocist (Euphorbia
lathiris)
stl ot v. stotu
st nine v. stanne
st sin po mleku, hranjenik
st otu bat. krstusac (Polygala)
st ler galaktometar, mlekomer
stre a vaj. zaklon, tarjese
stsz 1. bez mleka, koja daje malo
mleka (o kravi ovci) 2. suv, tvrd, bez so-
kova; - tvrd kukuruz 4. fig. ne-
dostojan, prezren; nizak, podao, gnusan
903
stSzlk
stszlk 1. bezmlecnost 2. fig. nis-
kos, nitkovluk
st tozu mleko u prahu, mlecni prah
stun p 1. arhit. stub; - kapitel
2. stubac, kolona (u novinama, knjizi) 3.
podupirac 4. fig. snop, mlaz; su - u mlaz
vode 5. kolona; rakam - u kolona brojeva
styen v. sulyen
svari p 1. jahac, konjanik; ct. 2.
voj. konjica; - konjicki puk; - ba-
konjicka baterija; - es-
kadron; - mfrezesi konjicki odred; - t()p-
usu vucna artiljerija; - konjicki
kapetan 2. mor. kapetan broda
svarifik 1. konjicka sluzba 2. ko-
mandovanje brodom; rang kapetana
b roda
sve v. sve
sveter sveter, pulover
syek Hli) med. udlaga, dascica
sym krajicak konca (koji se udeva u
iglu)
szdrmek caus. od szmek
szek nar. cediljka; filler
szen i tanak vez (na djerdjefu)
904
szge (-ci) filler; cediljka
szg 1. v. szge 2. sito od strune
s zgn 1 . slab, vizljast, suvonjav 2.
setan, tuzan; sanjiv, ceznutljiv; -
ceznjiv pogled
szgnlk 1. slabost, suvonjavost 2.
seta, cama; ceznutljivost
szme 1 gl. im. od szmek ll 1 . pro-
cedjen, Iiiiriran 2. podao, nizak
szmek (-er) ak. 1. cediti; filtrirati 2.
(od)meriti pogledom, pazljivo posmatrati 3.
(za)skiljiti ocima
szk iznuren, izmucen (o telu, licu)
szlmek 1. pass. od szmek 2.
(po)teci, curiti, prokapljivati; probijati se,
provlaciti se, promigoljiti se; gzlerimden
szld potekle su mi suze 3.
mirno proci, skliznuti (o brodu); spustati se
klizeci (o avionu bez upaljenog motora);
lebdeti (o ptioi) 4. smugnuti, ispariti, isun-
jati se 5. koketirati; afektirati, prenemagati
se 6. zatvarali se, sklapati se od umora (o
ocima) 7. bacati ceznjive poglede 8. os-
labeti, omrsaviti (od bolesti i si.)
lebdenje, klizenje (aviona)
sznt talog, gustina, filtrat
od zdravo! (tri puta
uzvikuju igraci pred utakmicu)
a 1. arh. (osmi mesec
muslimanskog. kalenda ra) 2. arg. caknut,
luckast, sasav
poblesaviti, otupavili
1 . sablon, kalup; uzorak, ob-
razac 2. fig. otrcanost, banalhosl
p srecan, radoslaan, veseo; -
olmak bitiveseo (razdragan); radovalise
p sadrvan, fonlana, vodoskok
s bazenom
a zora, osvit, svilanje, sva-
nuce; - zora puca; - la beraber
u zoru, rano; - skmek svanjivali se, svi-
lati O /-da/ -atmak uplasili se, prebledeli
od siraha
a is/. Safi (jedna od eeliri sunilskih
sekti koji je osnovao imam Safi) 2. safiii
(pripadnik sekte Safi) O - nakaza,
rugoba, slrasilo; - dnmek
zaprljati lice; - gibi titrernek
drhtati kao prut
S-afiizam, safiilska skola
teh. osovina, vralilo
(-l) kacica, cabar (za med)
p 1. sah, vladar 2. kralj (fi-
gura) O - ben bu kadar severim to je
sve slo mogu da ucinim; vise ne mogu da
rizikujem; - iken olmak sesli u
koprive (govori se u ironiji za onog ko sve
vise propada)
propinjanje; - a kalkmak pro-
pinjati se, slajali na zadnje noge (o konju)
2)fig. razdrazili se, razbesneli se
a ll 1. iskaz, izjava, sve-
docenje; - te bulunmak (ili - etmek) sve-
docili, dati izjavu; - usmena izjava
2. mucenistvo, smrt za visoke ideale
(vezu); - getirmek izgovarali formulu
"Nema boga osiin Alaha, a Muhamed je
njegov prorok"
a-p 1. diploma, sve-
docanstvo, certifikal 2. dokumenat, uve-
renje; - si certifikat o vakcinanciji;
hsnhal - si karakterestika, dokumenat
o podobnosti
anat. kaziprst
p 1. sahovski, carski, vla-
darski 2. prekrasan, velelepan, savrsen; -
gzler prelepe oci ll divno, prekrasno, ve-
lelepo
a arh. padajuca zvezda,
meleor, meleoril; cf. akan
p 1 carski soko, plemenili soko
(Falco durfalco)ll ll 1. vesl, okrelan, spre-
man 2. hrabar, odvazan
ll anat. aorta
p-a 1 remek-delo ll prekrasan,
izvanredan, divan; - tablo izvanredna
slika; - yaratmak slvoriti znacajno delo
a arh. unulrasnje salo, loj,
mas no ca
a 1. osoba, lice, jedinka,
individua; - a haklar licna prava;
hkmi - pravno lice; birinci - prvo lice; .
ikinci tekil - drugo lice jednine 3. /it. lice,
junak (romana, drame i si.)
p 1 sahovski, carski, vladarski ll 1.
sahi (sitan metaini novac u lranu) 2. arh.
vrsla slarog topa 3. kul. alva od skroba
a vrh; cf. doruk
p 1. zoo/. soko (Falco) 2. zoo/.
misar (Buleo, buleo) O - ostrog
pogleda, sokolovog oka
sahindzija, sokolar
otu ll bot. zecja loboda (Hi-
eracium)
905
J
'1 :
1

p vladar nad vladarima, sah
nad sahovima;
(-di) a svedok; cf.
svedocenje; - etmek svedociti
ak. 1. propeti, propinjati
(konja) 2. srditi, ljutiti, draziti
ll gl. im. od fig.
uzlet, uspon
1. propinjati se 2. raz-
besneti se, rasrditi se; biti van sebe
p teh. 1. radni cekic, me-
hanicki nabijac; bat, malj; - parni
cekic 2. malj za nabijanje sipova
p arh. lodja, balkon
- - u komade, rasparcan, u
paramparcad
a 1. licno; ll ben bunu - gr-
medim ja to nisam licno video 2. iz-
vidjenja, po liku; o - onu de-
vojku poznajem iz vidjenja
a licni, personalni, individualan; -
licna misljenje; - licne
stvari; -gelir licni dohodak; - ihtiyalar
licne potrebe; - zamir gram. licna za-
menica
ll a 1.1icne, intimne stvari ll 2.
napadi, uvredljive reel; - a dkmek ili -
yapmak napadati, vredjati koga
ll a 1 . licnost, individualnost,
karakter 2. ugledan covek, licnost
bez licnost
(ili - otu) bot. dimnjaca, ro-
sapast (Fumaria officinalis)
a arh. mrlja (i fig. ) 2. manjkavost,
nedostatak
s nedostatkom, los, manjkav
cist, bez mrlje (i fig.)
a pesnik, poeta;
ll poetski, pesnicki; poetican
906
poeticnost
pesnicka nadarenost, poetski ta-
lenat
1 ll onom. treska, klopota; bum!
tras! lup! pljus! - diye yzne
ga je po licu
a pukotina, naprslina; pro-
lom
sala, /-1/- ya almak pri-
mili za alu, prihvatiti kao salu; - bir yana
alu nu; /-11 - ya (boz-
mak, dkmek) okrenuti na alu; - etmek
salili se; - ya gelmek podnositi salu, znati
za alu, ne znati za salu; /-1/ - ya g-
trmemek ne trpeti sale; - iken kaka
olmak (ili - kakaya evimek) ll ok-
renuti alu na svadju, izaci na svadju; -
podnositi alu; - maka derken
kao od ale, lako, bez muke; - sylemek
nasaliti se, reci u sali; /-1/ - ya vurmak
okrenuti na salu; - yapmak izvoditi alu,
terali sa lu (segu); - yok 1 )nije za alu
2) opasan; - gruba sala
saljivcina, saljivdzija, saljivac
1.u sali, kao ala (u decjem
jeziku) 2. kao od sale, lako, neprimetno; -
epey kao od ale su obavili
mnogo pasiova
saljivost
u sali
anat. slepoocnica; -
slepoocno kost
s ile salili se,
bez ale, ozbiljno; sana - sy-
lyorum ozbiljno li govorim
ll bat. bozur (Paeonia)
pevati, cvrkuvati, curlikati (o
pticama)
- - (ili - onom. cvrku-
tanja ptica, pljustanja kise i sf.) -
- kisa pljusti
1. pucati, praskati; puc-
kelali (o prslima); cvokolati (o zubima); lu-
pali, pljeskati, udarati 2. cvrkutati (o pti-
cama)
ak. caus. od
- pucketati prstima; silah -
zveckati oruzjem (i fig.)
puckentanje; prasak, zveckanje;
klepetanje, kloparanje (nanulama); bar-
- zveckanje casa
zoo/. murinja, piskor (Mu-
raena helena)
a razbojnik, odmetnik; hajduk
razbojnistvo, odmetnistvo
p 1. arh. ucenik 2. segrst
odjednom, izneneda, iz-
nebuha
ak. raseci, rascepiti; razd-
vojiti; razrili, raskopali
1. lakrdjas, saljivcina
2.ulizica, laskavac
lakrdijastvo; - etmek lakr-
dijasiti
praskati, prasnuti, lupali;
pljeskati; cmakati, cmoknuti
caus. od du-
- mljackati, pljeskati (prijelu);
-pucketali bicem
1. radostan, veseo, pun zivota
2. veseo, bucan; - sesler bucni glasovi
ll zoo/. zimovka (Pyrrhula
pyrrhula)
veselost, razdraganosl
v.
cegrtaljka, klepetala
ulagivac, ulizica
ulagivanje, dodvoravanje,
ulizivanje
(-l) a arh. visak;

a vertikalan; cf.
ak. 1.ravnati viskom 2. fig.
proveravati, kontrolisali
p 1. sirok sal (zenski) 2.tekst.

nar. lubence, zakrzljala lu-
benica
bat. repa (Brassica rapa)
nar. nag, go, obnazen; - mallak
go golcjicat, kao od majke rodjen 2. neb-
rizan u odevnju, aljkav, nemaran
el. prekidac, salter
barka, veliki camac
p salvare; - gibi sirok kao sal-
vare (o pantalonama)
u salvarama
a fitili (svece, parafina)
s fitiljom
1.mirisljava dinja (Cucumis
dadanim) o - gibi kao puz, nema ga pe-
dalj od zemlje, prca, pusa
saman, carobnjak, vrac
1. mor. plovak 2. gorionik
samanizam
samar, cuska, zausnica; -
atmak (vurmak ili -: bas-
mak (o) samariti, zalepiti samar; - yemek
dobi(ja)ti samare o zrtvovani jarac
ak. samarati, delili sa-
mare
a buka; graja, larma; tutnjava,
tresak; - etmek (ili koparmak)
larmati; vikati, derali se o - teli srebrna nit,
verak, sik
galamdzija, larmad zija; kav-
gadzija, dzapalo
bucan, buran; - bir
cadde bucna ulica
907
q ' ..
1 1
baba
baba .1 . poslastica od testa 2. fig.
los, oecdgovoran otac
ll p svecnjak
izradjivac svecnjaka; pro-
davac svecnjaka
ll bat. pistacija, trislja (Pis-
tacia vera)
ll koji obuhvata; obuhvatan, op-
sezan, prostran; - olmak obuhvatiti, obuj-
miti;
sampanjac
prvak, sampion
sp. 1. sampionat, prvens-
tvo 2. v.
prvo mesto; prvenstvo
sampon
1 a 1. slava, ugled; cas!; cuvenost,
glasovitost; - eastoljublje; - ka-
zanmak steCi ugled; - olmak
(ili - odgovarati cijem ug-
ledu; - vermek proslavati se, poznjeti
slavu 2. priroda, narav, cud fig. lazni
sjaj, paradiranje, razmetanje
ll pevanje; - derleri casevi pe-
vanja; - ucitelj pevanja
- - (ili - anam. zvec-
kanja (stakla, posudja); ll cangr!
razbiti se s treskom (o
staklu posudi i si.)
zveckanje, zveket (tanjira,
stakla)
koji se preliva, s prelivima (o
boji, zvuku)
kuciste menjaca, kutija men-
jaca (automobila)
1. slavan, znamenit, glasovit 2.
ugledan, cenjen, uvazavan O -
stati i aticajan
paz. scena
908
1. sreea; sudbina; povoljnost; /-al
- glrnek osmehnuti se kome (o s'reci} '-
var on ima srecu 2. sansa, izgled, mo-
gucnost; - kaybetmet izgubiti svoju
sansu
nar. 1.bez slave, neslavan, ne-
poznat 2. neugledan; neprivlacan
srecan, uspesan
kancelar, predsednik vlade (u
Austriji i Nemackoj)
nesrecan, neuspesan
nesreca, zia sreca, peh
ucena; /-al - yapmak ucenjivati,
iznudjivati
ucenjiivac, iznudjivac
ucenjivanje, iznudjivanje
1. gradiliste 2. brodogradiliste
pevac
pevacica
tekst. Sanlung
v.
1 a hem. stipsa o - gibi pres-
lan, presoljen; - gibi donmak ( kalmak ili
kesilmek) skameniti se, ukociti se (oz ap-
repescenja); - (ili illeti) vet. sap,
slinavka; - a oturmak biti u skripcu, naci
se u procepu; /-1/- a sokmak dovesti u
nepriliku; ne - ne niti smrdi niti mi-
rise
- anam. ljubljenja; cmok! cmak!
- - pmek cmakati; - - p-
meyin! ne cmacite dete!
arhit. produzni malter (od gipsa,
cementa, peska)
a-p 1. s tipsana 2. majdan
stipse
- - (ili - onom. cma-
kanja, mljackanja; - - cma-
kati se
cmakati, cmokati; mljac-
kati (pri jel u)
ak. mljackati (za vreme
jela)
cmakanje, cmokanje; mljac-
kanje, coktanje
sapirograf
1. ses ir, klobuk; - 1)
skidati sesir (u znak pozdrava) 2) pej. uli-
zivati se; ulagivati se; - ters giyrnek
naljutiti.se, razbesneti se 2. teh. poklopac,
kapica; stil na lampi 3. zatvarac, zapon (vi-
soke peci) 4. tip. kapica, cirkumfleks ("); 5.
bot. kapica 6. mor. oblucje, jabuka zas-
tave
sesirdzija, klobucar
sa sesirom (poklopcem, stitom,
kapicom)
1. vesalica za sesire 2. pred
soblje, trem; garderoba 3. (materijal) za
sesire; - stof za sesire
zvonak samar, pljuska
1 ll lup ili, pljusnuti, odjeknuti;
tokat pljusnuo je (odjeknuo je)
sarnar
ak. malterisali (produznim
malterom)
stipsati, kvasiti stipsanom
vodom (tkaninu)
tresnuti, opalili, zaplepiti;
tokat - opaliti sarnar
stipsan, sa stipsom
odjednom, iznenada, ne-
ocekivano - dershaneye girdi
ucitelj je grunuo u ucionicu
abajlija, asa, pokrivac
ispod sedla
1. neuredno odeven, nemaran,
aljkav 2. pocepan, poderan
nar. neuredan, aljkav, mur-
darski

aljkavo, neuredno
naurednost, aljkavost, ne-
marnost
1 p arh. grad, ser
- - v.
a boje crvenog vina
palisada, ograda od
proscTMa
prokop, jarak uz cestu
a vino; - tortusu vinski
sres, vinski kamen; - tortusu rengi tam-
nocrven, bordo; elma - jabukoaca; k-
pkl - penusavo vino O - gibi kao od-
lezano vino (o stvarima koje starenjem
sticu sve vecu vrednost); - tvbelisi trez-
venjak
1. vinar 2. ljubitelj vina, vind-
zija, vinopija
vinarstvo
a-p 1. vinarija, fabrika vina
2. vinica, podrum za vino 3. vinara, vi-
narnica, mehana 4. vinotoka, bacva kaca
podrum za vino, vinski podrum
voj. srapnel
ll vet. bedrenica, prostrel, crni
prist; ct. kara
- - onom. iuborenja ; su - -
yordu voda je tekla zuboreci
zubor, zuborenje; kuljanje,
sikljanje; derenin - zubor potoka
1. el. punjenje; - etmek nap un ili
(bateriju, akumulator) 2. tovar, tovarenje 3.
fig. !erel, obaveza, breme 4. sp. napad,
atak (u fudbalu)
voj. sarier
a istok; cf. Im-
Vizantijsko carstvo; - me-
selesi ist. lstocno pitanje
909

onom. pada na ravnu povr8inu; pljas!
plus! sljas! bup!
1. pesma; - sylemek pevati; -
tutturmak zapevati, stati pevati 2. me-
lodija 3. /it. sarkija (narodna pesma)
peva<:
a istocni;
a orijentalistika; cf.
bilimi
orijentalista; cf. bilimci
1 istocnjak, orijentalac, levantinac
ll istocnjacki, levantinski
istocnjastvo
kobaisicarnica, delikatesna
radnja (s kobasicama, vir81ama, sud-
zucima, salarnama i sf.)
v.
sarlatan; varalica, protuva

sarlatanstvo
a uslov; neophodnost; cf. -
a uciniti zavisnim, potciniti; -
v. - kipi; - cmlesi us-
lovna recenica; - eki gram. kondicionalni
sufiks-ise; - etmek 1) postaviti uslov 2)
zaklinjati se uzvikujuci olsun" (v.); -
kipi gram. ondicional, uslovni nacin; -
(ili koymak) usloviti, postavljati
uslove; - olmak postali neizbezno; -
olsun arh. neka me zena ostavi ako ne
bude tako; - on ne priznaje
nikakve obaveze; bu - la pod tim us-
lovom; hayat - zivotni uslovi; hava
(iklim) - klimatski, vremenski uslovi;
muayyen - lar pod odredjenim
uslovima; - lar u toj situacija,
pod tim uslovima
ak. re/. (o) prati najmanje tri
puta (u skladu sa verskim pravilima)
k pass. od
910
ak. usloviti, uslovljavati,
postavljati

1 . pass. od 2.
ugovor,sporazum; dogovor
s ile dogovoriti se, spo-
razumeti se, pogoditi se
1. uslovan, uslovljen; dogovoran,
sporazuman; ugovoran, kontratualan; -
ceza uslovna kazna; - refleks uslovni ref-
leks; - jur. uslovno pustanje na
slobodu 2. log. hipotelican sud 3. oba-
vezan na pranje (verskim propisima) 4.
zakfet (o suprugu)
A-p uslovi kupovine (prodaje,
gradnje, arende); uslovi nadmetanja, li-
citacije; specifikacija
bezuslovan; neuslovljen, bez
ogradiivanja
. 1. teh. klizac, saonice; valjak (pi-
sace masine) 2. voj. vozno postolje,
hanizam za pokretanje (nekih lovackih avi-
ona)
1. teh. sasija (automobila i si.) 2.
foto kaseta 3. postolje (masine) 4. okvir.
ram (radioaparata)
a 1. kaskos sjaj, pompa 2. arh.
sijaj, sijanje
1. raskosan, velelepan 2. arh.
sjajan
dat. preneraziti se, za-
panjiti se, zabezeknuti se
zbuniti se, smesti se, iz-
gubiti se
caus. od
kos, ukosen; razrok, zrikav (o
oku); - bakmak 1) biti razrok, gledati raz-
roko 2) arg. imati samo jedan ispravan far
(o aumobilu); - gzl razrok ( aumobilu);
- gzl razrok
zadivljujuci, frapantan; iz-
vanredan
biti razrok, gledati razroko;
skiliiti
razrokostj med.
pass. od
1. ak. pogresiti; zastati, za-
peti (u govoru); - ne znati
vise sta treba reci; ne
nismo vise znali sta treba da ra-
dimo 2. ak. zalutati, zabasati; skrenuti s
puta, zabludeti; - izgubiti kom-
pas; yolunu on je skrenuo sputa;
on je zalutao 3. pomesti se, smesti se, iz-
guqiti glavu izgubiti glavu
1. zbunjujuci, koji unosi po-
metnju 2. zapanjujuci, neverevatan
1. gl. im. 2. agr.
presadijivanje, rasadjivanje
brzalica, fraza teska za iz-
govor; teska zagonetka, igra strpljenja;
skrivalica
ak. 1 . zavesti; dovesti u zab-
ludu; smesti, smutiti 2. obmanuti, zavariti (i
voj.) 3. agr. presadjivati, rasadjivati
agr. kosook, zrikav
1 zbunjen, smeten; zapanjen,
zabezeknut, zaprepascen; osamucen; -
bir halde potpuno izgubJjen, obezglavjen;
- a evirmek potpuno zbuniti; izvesti iz
strpljenja; - a dnmek izgubiti glavu, iz-
gubiti se smesti se ll zijalo, blenta, bena,
budala o
izgubljeno, zbunjeno, smu-
seno
zbuniti se, smesti se, iz-
gubiti glavu
ak. zbuniti, smesti,
preneraziti
1 . zbunjenost, pometnja,
smetenot, izgubljenost, smusenost 2. ze-
vanje, blejanje; glupavost, nedotupavost
(-ar) 1. dat. (za) cuditi se, is-

cudjavati se, ne moci shvatiti; 2. ab/. (u od-
recnom ili upitnom ob/iku) ne skrenuti, ne
menjati pravac; benim saatim hi
maz moj sat ne kasni ni minuti 3. ak. v.
yolunu :... skrenuti s puta, iz-
gubiti put nepromenljiv; -
nepromenjiva vrednost


mor. barka za prevoz lakseg te-
reta
v.
sjaj, raskos, luksuz
raskosan, pompezan, luk-
suzan; ukrasen, blistav
a arh. satirican i uvredljiv
ll satiricna i uvredljiva dela
/it. pesnicko delo sa ele-
mentima satire i nargivanja
zamak, dvorac
v. satran
nar. budala, bena, glupak
a nar. svetlost
razg. svelleti, sijati
a nar. v.
v.
tekst. sajak, seri:, ras
p arh. dostojan, zasluzan, vre--
dan cega; dikkate - vredan paznje; te-
essfe - dostajan sazaljenja
p ako, ukoliko, u slucaju da
(-i) 1.rasiren, opstepoznat (o do-
gadjaju vesti i si.) 2. zajednicki; - ml-
kiyet zajednicka svojina
a glasina, govorkanje, rakla-
kazala
sajka (ratni recni brod na vesla)
a arh. izuzetan;
a los predznak, nesreca
911
b boy
p bot. seboj (Cherianthus che-
iri)
1. zool. pavijan (Papio par-
carius) 2. lig. rui:an i drzak covek
a 1.mreza (u raznim zna-
cenjima); demiryolu - si zeleznicka
mreza; telsiz - si radio mreza; telefon -
si mreza puteva 2. fig. banda razbojnicka
druzina 3. studentska karta (legitimacija)
4. rostilj
a slican
p arh. rosa
a hrabrost, odvaznost. srcanot;
ct. yreklilik
a rodoslovlje, genealogija; pe-
digra (konja)
znamenit, slavan; pej. oz-
loglasen
(-i) a hrabar, srcan, odvazan,
smeo seadadi ogromani cvrst (o zdanju)
a tesdid (znak za udvojeni kon-
sonant u arapskom pismu)
sa tesdidom (slovo)<> -
grub i nesposoban, pravi magarac
a . v.
1. bro - i sef kancelarije; is-
tasyon - i sef stanice; orkestra - i sef or-
kestra, dirigent 2. vodja, lider 3. glava, na-
celnik - garson glavni konobar, sef sale
(-ti) a zauzimanje, zalaganje; f-
al - etmek zauzimati se zalagati se za
koga
zastupnik, zastitnik, za-
govornik
a providan, prozracan; cf. say-
dam
postali prozracan, ppm-
videli se
prozracnost, pro-
vidnost
912
a. v.
(-li) a saosecanje, sazaljenje;
neznost; ct. sevecenlik
saoseeajan, srdacan; nezan ct.
sevecen
saose6ajnost, sazaljivost;
srdacnost
nemilosrdan, bezoseeaja,
besposledan; krut, zestok
bezose6ajnost, bez-
dusnost; krutost, grubost
1. upravljanje, rukovodjenje, se-
fovaje; sefovstvo, rukovodstvo
seftalija, breskva; bot.
breskva, praska (Prunus persica)
v.
v.
p. arh. konzul
1. konzulat 2. kon-
zulstvo; ct. konsolosluk
a. arh. culan, puten; pozudan,
pohotan; ct. kosnl
(-hri) i p grad - meclisi gradski
savet, magistrat;
urbanista
urbanizam
medjugradski; - telefon
medjugradski telefon
zitelj grada, gradjanin, varosain
urbanizovati se; po-
varositi se, postali gradjanin; primili grads-
ke obieaje


caus. od
a 1 . is/. sehit, musliman koji je
pao u borbi za veru; mucenik 2. poginuo u
ratu, ubijen u borbi; - (ili olmak)
umreti, pasti (za veru, uzvisene ideale i
si.)
1 . mucenicka smrt 2. groblje
palih boraca, vojnicko groblje 3. spomenik
izginulim ratnicima
v.
v.
p-a ist. gradska uprava,
gradsko vece (lstanbula i Ankare)
p-a ist. gradonacelnik, lord-
mer (lstanbula i Ankare); 2.
kvart u lstanbulu
rezanci, fida, pecivo za supu; -
supa s rezaneima
a 1. culan, puten 2. pozudan,
pohotljiv; vatren
a 1. culnost, putenost 2.
pohotljivost pozuda, sladostrasce
( -ti) a st rast, pohota, pozuda
strastan, pozudan, pohotan;
va tren
a-p sklon sladostrascu,
pohotljiv
p carevic, princ, pres-
tolonaslednik; - ucitelj princeva
(-kki) a arh. sumnja;
a. arh. razbojistvo, banditizan;
hajducija
izraelska novcanajedinica
p secer; - secerana,
fabrika secera; kesme - cecer u koc-
kama; toz - secer u prahu 2. secerlema,
bombona; slatkis, poslastica 3. (ili - has-
secerna bolest, dijabetis ll mio, lju-
bak, drag; ok - im! dragi, mili! (obicno
govere - is/. sekerbajram
(trodevni praznik posle ramazana)
bot secerna palma (Ho-
venia dulcis)
bombondzija; poslasticar
bot. vinoboja (Phyto-
lacca americana)

industrija secera; trgovia se-
cerom
bot. secerna trska (Sacc-
harum afficinarum)
1. gl. im. od 2.
secerlema; bombana 3. fig. sanic, dremka
(pre leganja); - kestirrnek (ili - ye var-
mak) zadremati, zakunjati
secerlemdzija, bom-
bondzija; poslasticar
ak. zaseceriti, zasladiti
1. useceriti se (o slatku i
si.) 2. pass. od
1. useceriti se 2. fig. pos-
tati lep (mio, ljubak)
sa secerom, zaseceren, zas-
ladjen, sladak; - kahve slatka kafa ll di-
jabeticar, seceras
1 . kutija za secer 2. pogodan
za dobijanje secerna repa
bot. secerna repa (Reta
vulgaris varrapa)
pare 1. seeer-para (vrsta slatke
pite) 2. vrsta slatke kajsije
(-gi) p 1. zuckast 2. za-
tegnut, zahladneo (o odnosima); -
nasi su odnosi zategnuti
(-kli) a 1. oblik, forma; nacin, vid;
- ini almak dobiti kakav oblik; formirati
se, obrazovati se; /-al - vermek dati oblik,
uobliciti; - ve muhteva forma i sadrzina; -
ve spoljasnji izgled, spoljasnjost 2.
gram. oblik, forma; olumsuz - odrecni
oblik; soru - i upitni oblik 3. slika, lik 4.
geom. oblik 5. voj. formacija 6. sema;
plan; dijagram
bilimi biol. morfologija
fi/. formalista
v. biimcilik
til. transfermizarn
913

ll transformacija;
jednak po obliku, istog oblika
jednoobraznost, uni-
formnost
dat. ak. uobliciti, dati
kakav oblik
1. uobliciti se, dobiti, oblik
2. formira li se obrazovati se
bezoblican, arnortan
1 . bezoblicnost, amorfnost
2. rugoba, nakaradnost, nakaznost
a oblikom, po obliku; po izgledu,
naizgled
a formalan; ct. biimsel
a arh. zalba;
zalilac
a vodopad, slap
1. ziliotinja somljenogroga 2.
teret koji se nosi na ledjima
geog. sprud, plieak
sema, plan; nacrt
a. 1. spoljni izgled 2. narav, cud
sematski, shematski
simpanza (Pan troglodytes)
a arh. sunce
a ukras, sara u vidu sunca
a. 1. kisobran; suncobran 2.
bot. stil (cva!)
prodavac kisobrana (sun-
cobrana)
s kisobranom (suncobraom)
1. materijal za kisobran 2.
mesto za drzanje kisobrana
p veseo, radostan, srecan; - ve
esen sve najbolje! (pri oprastanju);
- (ili veoma veseo
a arh. gadost, podlost, niskost
914
1: furnir, tanka obloznica
dga (za burad, bacve)
nar. 1 . naseliti se, na-
seljavati se 2. razvijati se, rasti, nap-
redevali (o biljci)
ak. naseliti, naseljavati (ne-
naseljeno mesto)
ak. 1. razveseliti, ra-
zonoditi, razgaliti, razvedriti 2. oziviti, ozi-
votvoriti
1. razveseliti se, razonoditi
se, razgaliti se, razvedriti,. se 2. zivnuti,
oziveti, zivahnuti
veselost, veselje, radost; - yap-
mak praviti veselje, veseliti se senluciti;
slaviti 2. festival; Nasredin Hoca - i Nas-
reddin Hodzin festival (u Aksehiru) 3. fig.
radost O - neodgojen, ne-
vaspitan
1. nar. gusto naseljen, pre-
naseljen 2. zabavan
nar. nenaseljen
(-rri) a zlo, zlodelo 2. svaddja,
rasprava <> - ine lanet! neka ga djavo
nosi! daleko mu lepa kuca! (izrazavanje
zelje da se nista nema sa los im covekom)
a uslovi; okolnosti, prilike
a po serijatu, sa aspekta serijata
a iskra, varnica
a 1. serbet; elma - i serbel od
jabuke 2. rastvor; kire - i krecno mleko,
krecni rastver 3. farm. sirup; - gibi lepo (o
vremenu)
prodavac serbeta, serbedzija
otu bot. hmelj (Humulus lu-
pulus)
dat. 1. vracati, bajati (pro-
tiv ujeda zmije, bolesti) 2. agr. dodavati
biljci tecno djubre (za poboljsanje rod-
nosti)
pass. od
1. sa serbetom 2. imun na
zmijsi ujed 3. fig. s losim navikama, sklon
yalana - sklon lazi 4. fig. ne-
osetljiv, debele koze, debelokozac; -
olmak biti neosetljiv, imati djon-obraz
materijal za serbet
ser (-ci) anat cmar; zadnjica
cast, dostojanstvo; pocast, posta;
slava, ugled, polozaj cf. onur; - (in) e 1) u
cast koga 2) za cije zdravlje, u cije zdravl-
je; - inizel ziveli! u vase zdravlje! (prilikom
kucanja); /-al - (ili -
etmek) ukazati cas!, pokloniti poznju; -
bulmak biti pocastvovan; /-dan/ - duy-
mak smatrati za cas!, imati cast; - ine
imek piti u cast cega; - kazanmak steci
ugled (polozaj); - voj. pocasna je-
dinica; - poeasni gost; -
pocasna loza; - meselesi pitanje casti; -
sz casna rec; - turu sp. poeasni krug;
- yesi pocasni clan; vermek po-
castvovati, ukazati kome cast (po-
castvovati, ukazati kome cast (posetom i
si.); - yeri pocasno mesto; bu sizin -
inize mtenasip to ne odgovara
vasem ugledu
a serefa (bal kon na minaretu (sa
kojeg mujezin poziva vernike na molitvu)
a porez na visak (po rast)
no st i
ak. postovati, ceniti,
uvazavati; ukazivati cast; ziyaretinizle
bizi ucinili ste nam cas!
svojom posetom
biti pocastvovan (pos-
tovan, uvazavan)
1. castan, cestit; ugledan 2. uva-
zen, vredan, razvijen (o mestu, gradu)
necastan, bez casti; bez ug-
leda; nedostojan postovanja
necasnost, nepostenje

nar. a nedaca
a tumacenje, objasjenje, ko-
mantar; - etmek tumaciti, komentarisati;
a arh. 1. komad; - - na komade
2. rana
a is/. serijat, islamsko pravo, is-
lamsko versko ucenje
tumac serijata; pristalica se-
rijata
a 1. castan, cestit pasten 2. svet
(i); neprikosnoven 3. koji vodi poreklo od
Muhameda
serif (u Engleskoj i SAD)
(-ki) a arh. 1. ortak 2. drug
a 1. nitkov, nevaljalac, hulja 2.
smutljivac, spletkaros
nitkovluk, nevaljalstvo
santimetar, trakasli metar; daktilo
- i traka za pisacu masinu; film - i filmska
traka; :- i mitraljeski redenik; m-
cerrit - izolaciona traka 2. (ili - )
sirit, galun, gajtan 3. anat. tetiva, zila; ses
- leri glasne zice, glasnice 4. zool. pant-
ljicara (Taenia) 5. dugacak put; sahil- i
priobalni) put
ak. prisi (va) ti sirit (galun,
gajtan)
ukrasen siritom (gajtanom)
p. sest: pet (polozaj kocki u igri tavle)
p sest:cetiri (polozaj kocki u
tav li)
v.
p. sest: dva (polozaj kocki u
tav li)
sest: jedan (kocke u tavli)
a arh. radost, vesalje
veseo, radostan
(-tmi) a arh. grdnja, psovka
tekst.
915

p nagib, padina, nizordica ll nag-
nut, kos
a silna zelja, revnost, odu-
sevljenje 2. radost, zanos, ushicenje; - e
gelmek pasti u zanus - e getirmek oziviti
poveeati zelju
(-ki) a trn, bodlja
(-ti) velicina, preuzvisenost, bla-
gorodnost (epiteli sultana)
(pre) uzvisen, velicanstven
blagorodan
koji zudi za Cim; usrdan, rev-
nostan
(-li) a seval (deseti mesec me-
seceve godine)
1. stvar (u raznim znacenjima);
predmet; cf. nesne tembellik kt bir
lenjost je losa stvar 2. umetnuta
rec, postapalica ovaj ... ka ko se zove .... -
demisiniz, otelde.. jeste li u, kako se
zove... hotelu?-
zm .. kupicu, ovaj . . .. grozdja O bir -
(ler) 1. nesto 2. nista (u odrecnom obliku
predikata) bir - istemiyorum nista ne
zelim; bir - nista! nema na cemu!
(odgovor na zahvaljivanje); bir - yerine
saymamak ne obracati pa.Znju, ne hajiti;
ok - ! cudno! zar je to moguce! yle -
olur mu? zar je moguce tako nesto?
a isi, 1 . staresina tekije; prvak
derviskog reda; - Nak-
reda 2. seik, poglavar araps-
kog plemena
seikat
a sejhulislam, vrhovni
verski poglavar u Osmanskom carstvu
(imao udela i u svetovnim poslovima)
a 1. djavo, vrag, satana 2. fig.
nestasno dete, vragolan, obesenjak 3. sa-
lana, zao covek 4. fig. prepredan covek,
prevejanac O - "djavolska struja"
(jaka struja u evropskom delu Bosfora iz-
916
medju Arnautkeja i Bebeka); - aldatmak
1) podleci djavolu, sagresiti 2) polucirati,
imati poluciju; alt (ili - art
nestasko, vragolan; -
1) savladati se, uzdr2ati se (u
gnevu i si.) 2) astaviti (davno) zapoceti
posao; - azapta gerek tako mu i trebal to
je i zasluzio! - v. -
- topanmak
(ili tepesine razbesneti se, po-
mamiti se; - bezi teks!. velur, velvet; -
boku 1) bot. vitina (Ferula assa foetida) 2)
farm. asa, lekovita smola; - a giy-
dirmek v. - a ters giydirmek: - ar-
mor. jakovljeve lestve; -
kei avrusu gibi titrernek drhtati kao
prut, umirati od straha; - 1) pro-
davnica igracaka 2) zlobno srce; - ekici
zivahno dete, nestasko, vragolan; - diyor
ki jasam u iskusenju, tera me djavo (da
nesto lose uradim); - drtmek nep-
romisljeno postupiti, lose uciniti; - drtt
beni djavo me zaveo, vrag me naterao; -
ters bindirrnek (ili sok-
mak) v. - a ters giydirmek; - ge-
gibi kao da je d java prosao (govori se
kada odjednom nastane muk za vreme
razgovora); - gibi vrlo bistar i lukav; -
grsn yzn neka ga djavo nosi! -
yok samo zbog losi srece, cisto losa
sreca; - v. - alt
da ne cuje zlo!
da kucnem u drvo! - a ters giy-
dirmek biti premazan svim bojama, - a
parmak uciniti nesto ruzno; -
st lupez, hulja; !-dal
ty olmak biti privlacan, zanosan; - a
uymak vragu dusu zapisati, podleci is-
kusenju; - yeri bilmek biti
veoma lukav, znati gde djavo lezi
paperjasto seme nekih
biljaka (noseno vetrom)
djavolski, vraski; fig. vraski,
zestoko, valjano
v.
v.
zoo/. slepi mis bezrepi
(Noctulins altiyolans)
1. djavolija, vragolija, nes-
tasluk 2. fig. lukavstvo, prepredenost
treperenje vazduha
(iznad vrelog Ila)
batviiina kosa (Cuscuta)
bot divlja tikva, de-
beljaca (Bryonia diocia)
tersi v. boku
zanoktica
sezlong, dugacka stolica za le-
zanje
1 1. ukusno odeven, elegantan;
otmen 2. fig. umesan, valjan
a alternativa, izbor, mo-
gucnost; cf. seenek
- - onom. zveckanja meta/nog
novca; ceplerim - - para dolu puni su mi
dzepovi zveckavim novcem O - - oy-
namak 1) poigravati, skautati (o satu koji
zvoni i si.) 2. biti ushicen, beskrajno se ra-
dovati
zveckati (o metalnam
novcu) 2. nar. svetleti, blestati; svetlucati
ak. zveckati novcima
zveckanje (metalnog novca)
postali elegantan
dobar ukus, elegancija, smisao
za lepo odevanje
- - zivahno sjajno (o oku)
nafrakana (zena)
razmazen, napusten (o detetu)
razmazeno
razmazenost, napustenost
razmaziti se, postali ne-
poslusan

ak. razmaziti, napustiti
(dete)
grodic, sitan grozd
- - onom. zveckanja
zveckati
zveket, zveckanje
1 onom. kapljanja: - - kap!- kap! ll
iznenada, neocekivano o - diye 1 ) iz-
nenada 2) odmah
papuce
arg. na "brzaka", na brzu ruku
(napravljen, uradjen)
- - kapljuci, cureci; - -
ter niz celo su mi curile gras-
ke znoja
brizganje, sikljanje, prstanje,
prskanje
mor. protivtorpena mreza
odjednom, iznenada
zaljubljiv, zalubljive prirode
zaljubljivost
V.
p. sira, slatko (neprovrelo) vino 2.
sok od voca; elma - jabukov sok 3.
arg. procedjen opijum
prodavac sire
onom. ostrog zvuka: bum! tras.
tres! pljas! krc!
iznenada, neocekivano
socan (i fig.)
onom. pucketanja bica
zena niskog nivoa, banaina
zena
- - zuboreci, sa zuboram
(teci)
- - zuboriti, romoriti
zuboronje, romorenje, lak pljus-
kanje
917

1. spric 2. irigator (posuda za
ispiranje); kilistir; - yapmak spricati
narsusamova ulje
1 . .Zuborenje 2. sistanje (gasa
ili tecnosti pri isticanju)
1. zuboriti 2. sistali
nar. 1. grancica, mladica iz-
danak 2. olugna kisa
a siizam
a 1. osobei znak, osobeost 2. lo-
zinka, parola; deviza
a 1. jacina, si la, itenzitet; - e
pribegavati sili; - tedbirine
pribeCi represivnim merama
2. brzina 3. opakost, surovost, grubost; -
gstermek grubo se ponosati 4. zestina,
vatra, .Zar; - le 1) snazno, energicno 2) su-
rovo, grubo 3) zestoko, vatreno
ak. pojacavati; za-
ostravati, poostravati
jacati, pojacavati se (o
vetru), jacati; zaostravati se, poostravati
se
1. snazan, silan 2. brz. 3.
surov, zestok; svirep, okrutan; - su-
rova zima
nar. 1. caura pamuka 2. grozdjana
komina
a odravljenje, iscelenje, oporavak;
- bulmak ozdraviti, oporaviti se; - lar
olsun! na zdravlje! (govori se pri uzimanju
leka ili kijanju); - verici lekovit; - vermek
O - bumak (ili kapmak) 1) razbolet se,
oboleti 2) imati neprijatnosti
a usmeno
a usmen; - anane usmena tra-
dicija; - imtihan usmeni ispit; - nota dip/.
usmena nota
lekovit; - kaynaklar lekoviti izvori;
- otlar lekovite trave
918
zdravlje
neizleciv; - neizleciva
bolesi
neizleciv; - neizleciva
bolesi
ak. dijal. ocistiti pamuk od se-
mena
tekst. sifon
sifonjer, garderoba
sifra; - yi amak desifrovati; -
kljuc za sifre; - zmek v.
amak; - etmek (za) sifrovati, ll sifrirati; -
kalemi sifrantsko odeljenje; - kapamak V.
-etmek
ll
sifrovati, sifrirati
1.(za) sifnovan, napisan u sit-
rama (o pispu, telegram u i si.)
2. se sifrom, koji ima sifru; - kilit ka-
tanac sa sitrom (brojevima)
a siit ll siitski
a poezija; pesma; - dizrnek (ili
lemek) sastavljati stihove, mmpisati mpes-
me; -gibi veoma prijatan, vrlo lep;
-sylemek recitovati pesme, govoriti sti-
hove; epik - epska poezija; lirik - lerska
poezija; romantik - romanticarska po-
ezija
pesnicki, poetski
p 1. lov 2. ulov, plen, trofej
(ll) a ll jadikovanje, jadanje;
jur. zalba, prigovor, i:ahtev; - te bu-
lunmak ll zaliti se, podneti zalbu; /-1 ,-dan/
- etmek zaliti se, jadikovati, jaditi se, ka-
kavati; - e gelmek podneti zalbu; -
pravo na .Zalbu; - i incelemek razmotriti
zalbu; - i reddetmek odbiti zalbu
1 zalilac, tuzilac ll koji se jada
(jadikuje, kuka); /-dan/ - olmak .Zaliti se
na koga
a-p (pismena) zalba
sp .dogovor, namestanje, leziranje
(meca. utakmice);- yapmak lazirati
sp. namesten, lazeran (o mecu,
utakmici)
p sladokusac, gurman
p arh. .1. razbijen, slomljen 2.
lig. tuzan, razocaran
bot. v. mercan
ll tekst. vrsta pamucne tkanine
ll mor. slep, tegljenje
1. siling (austrijska novcana je-
dinica) 2. siling (dvadeseti dea brtenske
funte)
stit, plaketa
1 .siljte, dusecic za sedenje 2.
madrac
(-li) a sever;. ct. kuzey; - kutbu
sevemi pol; - astr. polama zvezda
a sevemi
sada, ovog easa; samo sto ... ; -
ye dosad, do sadaa; -gitti samo
sto je otisao; - ye kadar V. - ye -
ye kadarki dosadasnji
ll bas sada, sama sto; odmah
od sada, od ovog trenutka; -
tezi yok odmah, iz ovih stopa, smesta
sadasnji, danasnji, savremen;
- ler sadasnja omladina, nova generacija;
- zaman gram. sadasnje vreme, prezent
za sada, za prvi mah; u ovoj
situciji; za neko vreme, privremeno; - Al
laha za sada je dovoljno toliko
1. zereznieka pruga 2. vaz;
ct. tren; - i podzemna zeleznica,
metro
zeleznicar
hem. hemotropizam

1. munja; - ll
seva; - gibi poput munje, munjevito; 2.fig.
blesak O - akmadan gk grlemez posl.
bez sevanja ne grmi; nema dima bez vatre
sevati, sevnuti, sinuti
svetlucav, sjaktav, treperav; -
fener mor. signalna vatra (na mahove
bot. simsir (Buxus sem-
pervirens)
uvz. cudesno! necuveno! di-
vota! (za iskazivanje radosti, zadovojlstva,
srece) ll ukrasen, isaran (o tkanini i si.) lll
arg. nema nista, nestalo; svorc!
sinik, merica, bucuk (stara
mera za zito razlicite zapremine, najcesce
od 8. kilograma)
ak. meriti sinikom
rel. sintoizam
zoo/. vrsta jesetre- (Acipenser nu-
diventris
odmah, smesta, momentalno
ulicini fotograf (za brze fog-
rafije)
ak. brzo se setiti
veoma prijatan, veoma mio,
premio
p 1. tip. kapital 2. tig. red, rav-
noteza; -den izaci iz ravnoteze; -
sinden izaci iz normale, po-
remetiti se (o poslu i si.)
p anat. siriste (dea zeluca kod
prezivara)
p prijatan; mio, ljubak, simpatican;
ljupkost, umiljatost; drazest
v.
(-ki) a arh. mnogobostvo, po-
liteizam
ll a drustvo, kompanija; anomim
- anonimno drustvo; sigorta - osi-
guravajuce drustvo;
919

p ll med. crni prist, poganac
(-ti) a 1 nedruzevan, ned-
ruzeljubiv, nedrustven; svadljiv ll svadl-
jivac, inadzija
nedruzevnost, ned-
ruzeljubivost; svadljivost
a anat. arterija; ct. atardamar
a aterijski
(-ti) min. skriljac
skriljast, lisnast
1 1 ll naduven, natecen, podbuo; -
gzler podbule oci ll oteklina
1. razanj; - kebab kul. raznjic,
cevap sa raznja; saslik 2. pleteca igla, igla
za pletenje 3. mac za probadanje
1 ll boca,staklenica; bir -
boca vina; Layden - si Lajdenska boca 2.
staklo za petrolejsku lampu 3. med. ku-
pica; - ekmek (ili vurmak) ll staviti ku-
picu
nar. uzana daska (izmedu ta-
vamskin dasaka (za pokrivanje praznine)
ll grlic boce
llprodavac boca
(-gi) nar. dviska, dvizac (dvo-
godisnje jagnje)
ll puniti (boce)
nar. 1. praviti se vazan, dizali
nos 2. biti ljut, obesiti lice
ll pass. od
ll 1. naduvanje, punjenje (vaz-
duhom, gasom) 2. fig. preterivanje, na-
duvanje, preuvelicavanje
povrsan, nemran, fuserski
(rad, posao)
ll ak. 1. naduvati, puniti (vaz-
duhom, gasom); - napumpati
gumu 2. fig. preterivati, preuvelicati, na-
duvati 3. fig. osljariti, nemarno uradili
(posao) 4. podbadati, izazivati, provocirati
920
caus. od
naduven,natekao, podbuo; nab-
rekao, pun ll prepun
1. nateklost, nabubrelost; nab-
reklost; ll oteklina, kvrga, guka 2. pritisak,
naduvenost (u stomaku)
salj. debeo, trbusas, ugojen
ak. 1 .staviti na razanj 2.
arg.proburaziti nozem (bodezom)
pass. od
1 . otecenost, nateklost, pod-
bulost, nabreklost 2. pogodan za razanj; -
et meso za razanj
pun,debeo, ll gojazan, ugojen
nagojen, punacak
ugojiti
se, udebljati se
ak. ugojiti; utoviti
gojaznost, debljina
(-er) ll 1. oteci, oticati; na-
bubreti 2. prejesti se 3. tig. umoriti se, po-
sustati 4. nadimati se, naduvtati se (od
previse jela) 5.arg. obrukati se, osramotiti
se 6. hvaliti se, duvati se
lluzv. hej!
ll a arh. zima; ct.
p 1.izgovor; akcent; ct. sylem; -
si bozuk on ima los izgovor 2. govor; Is-
tanbul - si istanbulski govor 3. v.
izvestacen, usiljen, neprirodan
1. s losim izgovorom, s ak-
centom 2. prirodan , neizvestacen
los izgovor
sizofrenicar
sizofrenija
ll bojler
sofer, vozac; - po-
mocnik sofera
vozacko zanimanje; - yap-
mak raditi kao sofer
psih. !1 sok; - a girmek ll sokiirati
se; - tedavisi sokkirati
- etmek sokirati; - olmak so-
kirati se
napitak od cokolade, secera im-
leka
nesre6a, zlosreca; - prorok
(vesnik) nesrece, zloslutnik
arg. klinac, klinja, derle
v.
lonom. halapljivog gutanja; ll
arg. izmisljotina, prevara laz
sorc kratke pantalone
ll cesta, drum; makadam
(-ti) kratka carapa, sokna
ll gornja cipela, kaljaca
ll sou, predstava
sovinista
sevinizam
ll 1 V. ll SOVinisticki
1.
ll a slava, ugled, glasovitost; n;
/-la/ - almak proslaviti se cime; - bulmak
(ili kazanmak) steci slavu, postati poznat;
- salmak biti slavan, steci glas, proneti
slavu - i tutmak biti veoma poz-
nat
ll slavan, ll znamenit, glasovit
bez slave, neslavan
ll gozba, pir; banket, prijem; za-
bava; - ekmek prirediti gozbu
karnin
kosuljica zenska
slirl<arski stalak, stafelaj
ll ist. vitez, riter;
vitestvo; fig. ll iron.

tako, slicno tome; na taj nacin; -
bir 1) povrsno, nehajno, na brzu ruku 2)
maJo; - bir bakmak 1) letimicno pogledati,
baciti pogled 2) odmeriti koga pogledom; -
bir gz gezdirmek baciti Jetimican pog-
led, letimice pregledati (prelistavajuci knji-
gu); - byle 1) osrednje, poprilicno; i tako
i tako, ni dobro ni lose 2) oko, priblizno,
circa; - dursun (sa infinitivom) ne samo ...
nego i; umesto da ... ; azarlamak - dur-
sun, onu vmelisiniz umesto da ga grdi-
te, trebu da ga hlalite; gelmek - dursun,
telgraf da ekmedi ne samo da nije
dosao, nije ni telegraf poslao; - ki tako da,
tolika da; i tako, eto; geen gece ok a-
ll - ki sabaha bittim prosle
noci sam mnogo radio tako da sam pred
jutro posustao
tako, na taj nacin
tako mnogo, jako
(-nu) taj;- na bak vidi ti njega!- bu
ovi i oni, neki; s koca i konopca; - bu ka-
yrmez ako se svako mesa
posao nece ici; - ndan, bundan o ovome
i onome, o svemu i svacemu O - dur
budur diyecek yok protiv toga nema sta
da se kaze; - su busu var kod njega je
sve moguce; - nu bunu bilmernek ne slu-
sati prigovore - nun odmah tu, u
bmizini, nedalko; - nun za
kratko vreme, u trenutku, za tren, smesta;
- var ki samo, ali (kao uvod u primedbu)
a arh. zrak; ct. -
zraciti
ll februar
a 1. odeljenje, odsek, - amiri na-
celnik odeljenja; askerlik - si vojni odsek
2. filijala; sekcija 3. grana; struka 4. biol.
razred, klasa (zivotinja, biljaka) 5. ll odel-
jenje (skolsko)
a arh. prekupljivanje; kupovina (na
veliko); - pravo na prekupljivanje
p koketna, slobodna (o zeni
koketerija, ka6ipernost
921
li:

a 1. plamen 2. blesak, zracak (i
fig.); mit - si zracak nade
toliko; cf. kadar
fok. od - bunda kod svakog
abi. od - bundan ko-
poeavrljati, procaskati, popricati
ll ak. od
ll gen. od
to mesto; - larda tamo, tuda; - m
tu me boli; - tamosnja
klima, klima tog mesta
ll a savet, vece; devlet - drzav-
ni savet
- ta bas tu; onu lll - ta gr-
dm bas tu sam ga video
tu, u blizini
odatle; - burdan odasvud
ovdasnji; - iz saznih
m es ta
to mesto; - tu
mi se nije svidelo
ll drzavni savet; cf. Da-

. (-bu) a 1. sirup, sok 2. med.
sirup; ksrk - u sirup za kasalj
ll sp. sut; ll - ekmek sutirati. sut-
nuti (loptu)
ll sp. ll suter, bombarder.
a ll svet, saznanje; razum; cf. bi-
lin
ll 1 podsvet ll podsvestan; cf.
bilin
ll svestan, razuman; cf. bilinli
ll svenost, razboritost, pro-
misljenost
nesvestan ll nerazborit; cf. bi-
linsiz
nesvesnost; cf. bilinsizlik
a zahvalnost
922
dat. 1. ose6ati zahvalnost
2. zahvaljivati bogu
(-kr) a zahvalnost; - n bil-
mek biti zahvalan; - ler olsun! hvala! zah-
valjujem! Allaha - ! bogu hvala!
(-l) a obuhvatanje, ukljucivahje;
sfera, podrucje; /-a6 - olmak ukljucivati,
obuhvatati, sadr:lavati 2. ll log. obim,
opseg shvatanja; cf. kapsama
ak. ll rasprostraniti,
prosiriti, rasiriti (uticaj, obim i si.)
koji obuhvata, ukljucuje; sve-
obuhvatan, obiman, opsezan
a smnja, podozrenje; ne-
doumica; - den olmak biti !isen svake
sumnje; - ne ostavljati
mesto sumnji; - ye poceti sumn-
jati, podozrevati; /-dan/ - etmek sumnjati
u podozrevati; - gtrmek ll izazivati
sumnju; - gtrmez nesumnjiv, ne-
osporan, nepobitan; - kurdu crv sumnje,
zebnja, strahovanje; - mi var (ili - yok)
nema sumnje, ne moze b ili drukcija
skeptik; cf. septik
skepticizam
ak. izazivati sumnju,
davati povod za sumju
ll abi. sumnjati, po-
dozrevati
1. sumnjiv, neizvestan; ne-
pouzdan 2. sumnjicav, podozriv, ne-
poverljiv; - podozriv pogledi; -
bir adam podozriv covek; -gelmek cinili
se sumnjivim; - olmak biti sumnjiv
(osumnjicen)
1 nesumnjiv, neosporan ll bez
sumnje, svakako, naravno, razume se
izvesnost, pouzdanost
a ortaci
a publicitet; - buhnak dobiti pub-
licitete
ta1 v. da
ta2, ta cestica kojom se potencira vre-
menska ili prostorna uda/jenost; do, sve
do, cak, cak qo; od, sve od, jos od; -
oraya giHi otisao je cak tamo; - sabaha
kadar ostao je sve do jutra o - ken-
disi on licno, on sam; - ki tako da, da,
zato da; ta ki her-
kes govorim polako da svi ra-
zumenju
taaccp (-b) a iznenadjenje, zap-
repascenje, cudjenje; divlejenje, obo-
zavanje; - etmek iznenaditi se, cuditi se;
diviti se, obozavati
taaddt (-du) a umnozavanje, mno-
zenje, povecavanje;
taaffn a smrad,vonj, zaudaranje,
zadah, truljenje; - etmek smrdeti, za-
udarati, vonjati; usmrdeti se; truliti, gnjileti
cf.
taahhdat (-ti) a 1. pt. od taahht 2. ob-
veznice, priznanice; obecanja 3. pogodbe,
ugovori; dostave, isporuke
taahht (-d) a 1. obaveza; obecanje
2. ugovor, sporazum; /-1/ - etmek pre-
duzeti; primali obavezu, predati se (ne-
cemu), obavezivati se;- senedi ugovor
taahhtl 1 arg. precizan revolver ll
preporucen (postanska posiljka); cf.
taahtname a-p ugovor, pismena oba-
veza
taalluk (-ku) a. odnos, veza; dodir; cf.
ilgi /-al - etmek odnositi se na, biti u vezi
sa, ticati se koga; dodirivati sto; cf. ilgili bu-
lunmak
taallukat a arh. rodbina, rodjaci,
bliznji, srodnica
taam a hrana, jelo, obrok; - etmek
jesti, doruckovati, rucati, uzinati
taamden a jur. s predumisljajem, na-
merno
taammm a rasprostiranje, sirenje; -
etmek rasprostirati se, sirili se, postali
opsti, postali zajednicki, poprimiti opsti ka-
rakter; cf.
taammt (-d) a 1. namera 2. jur. pre-
dumisljaj
taannt (-d) a tvrdoglavost, svo-
jeglavost, jogunstvo, upornost; odupiranje,
protivljenje, suprostavljanje; - etmek ina-
'tili se, joguniti se, biti samovoljan, biti svo-
jeglav; biti uporan, ostajati pri svoma; odo-
pirati se, protivise, davati otpor
taarruz a 1. voj. napad; juris, udar; cf.
- a gemek krenuti u napad, - a
biti napadnut 2. nametanje, do-
sadjivanje, gnjavljenje; - etmek 1) voj. na-
padati 2) nametali se, dosadjivati, gnjaviti
(koga)
taassup (-bu) a opsednutost, strast;
zaslepljenost; fanatizam; cf.
taayyn a pojavljivanje, pojava, ma-
nifestacija; razbistravanje, rasvetljavanje,
razjasnjavanje; otkrivanje, pokazivanje; -
etmek pojaviti se, manifstovati se; raz-
bistriti se, razjasniti se; pokazati se; cf. be-
lirmek
a zivot, zivljenje, postojanja; -
etmek ziveti, postojati, biti
taba 1 boja duvana ll braon-zut
tabaat a stampanje, stamparstvo,
izdavastvo; cf.
tababet (-ti) a 1. medicina, lekarstvo 2.
lekarska praksa, lekarski poziv
ta bak
1
a 1. tanjir, tanjiric, tacna;
sud, zdela, cinija; kl - 1 pepeljara 2. por-
cija, 3. dijial. list (papira) O - gibi ravan,
pljosnat
tabak2 a. stvaljac, kozar;.
tabaka 1 a 1.sloj, naslaga; cf. kat 2. list
(papira) 3. tabak, arak 4. katgorija, sloj,
klasa
923
tabaka
tabaka
2
tabakera, kutija za cigarete
geol. stratifikacija
geol. stratifikovan
tabakhane a-p tabakana, stavionica
tabaklama stavljenje
tabaklamak staviti;
tabaklanmak 1.staviti se 2. pass. od ta-
baklamak
k 1 1.stvaljenje 2. kazarski zanat;


polica za tanjire, drzac za
tanjire
taban 1. taban, stopalo 2. djon 3. dno,
pod, tlo, osnova, baza, podnozje 4. mat.
osnova, baza, osnovica 5. podloga, po-
dupirac; postolje, postarneni 6. plato, rav-
nina, visaravan 7. dno (morsko, recno),
korito 8. arh. kvalitetan celik za izradu
sablji 9. dija/. njivski valjak O - atmak pe-
saciti, setali se; - boya grunt, osnovna
boja; -fiyat minimaina cena; - ha-
tepih (za sobu); - treali
kolike ga noge nose, jurili; - a kuvvet 1)
nema nam druge nego da idemo piske 2)
peske, trceci; - patlatmak hodali, pe-
saCiti, sibnuti; - tarla ravna njiva; - tap-
rnek dugo pesaciti; - 1)
pripremati se za dugo pesacenje 2) juriti,
bezati glavom bez obzira, pobeci; bunun
- to je samo stvar ...
taban a naravno, podrazumeva se;
prirodno, po prirodi; po rodjenju
tabanca 1. pistolj, revolver; /-al - ek-
mek gadjati pistoljem, pucati iz pistolja 2.
pistolj (za prskanje), rasprsivac 3. arg.
flasa rakije ili vi na
1. koji nema tabana, bez sta-
pala, koji je bez djona 2. bez dna, bez tla,
bez poda, bez osnove, bez baze; ne-
osnovan 3. labav, nesiguran, nesiabilan 4.
malodusan, plasljiv, kukavicki
1. nestabilnost, labavost,
924
nesigurnost, nestalnost;. neosnovanost 2.
malodusnost, plasljivost, kukavicluk
tabanvay: - la gitmek ici peske
tabasbus a laskanje, ulagivanje, uli-
zivanje, dodvoravanje; - ct. /-al
- etmek laskati, ulagivati se, ulizivati se,
dodvoravati se;
tabela 1. tabela, tablica, tabla; spisak
2. firma, !1atpi:; 3. tabela, grafikon, di-
jagram 4. skolski jelovnik ispisan na tablici
5. temperaturna lista (na boles nickarn
krevetu)
firmopisac
tabetmek ak. 1. stampati 2. praviti
fotografije (s negativa)
a 1. stampanje, izdavanje
(knjige i si.}, pravljenje fotografija (s ni-
gativa); ct.
tabi (-i) a dal. 1. naredni, sledeci,
iduci 2. zavisan, koji zavisi od; ct. 3.
pokoran, poslusan, potcinjen 4. podlozan,
koji podleze; - podleze carini ll
1. podanik, dr2:avljanin, gradjanin 2. sled-
benik, pristalica; - olmak 1) sledeti 2) za-
visit 3) pokoravati se, potcinjavati se, biti
podredjen 4. biti podlezan, podlegati; /-1, -
al - tutmak podvrgnuti, izlagati; - tu-
tulmak podlegati
tabi (-i) 2 a 1. stampar 2. izdavac; ct.

tabiat a 1. priroda; ct. 2. pri-
roda, svojstvo; karakter 3. narav, cud; ka-
rakter 4. ukus; - sahibi covek od ukusa
5. navika, obicaj; /-1/- etmek steci naviku
O - tan bahsolunmaz posl. o ukusima se
ne raspravlja
1. prirodno, naravno, razume
se 2. po svojoj prirodi
1. teske naravi, hirovit 2. bez
ukusa, koji nema ukusa
1. hirovitost 2. neukus
tabiat st (-n) natprirodan; ct. do-

tabii a prirodan, pravi, neizvestacen,
normalan, uobieajan, neutralan, cist ll pri-
rodno, naravno, svakako; - dir ki pri-
rodno, razume se
tabiilik prirodnost
tabiiyet (-ti) a 1. zavinost, potcinjenost;
ct. 2. drzavljanstvo; na-
cionalnost; - ine girmek primili drZavl-
janstvo; Trk - ine haiz olmak imati turs-
ko drzavljanstvo
tabilik stampanje, izdavanje; stam-
parstvo
tabip (-bi) a doktor, lekar; ct. doktor; - i
adli specijalista sudske medicine
tabir a 1. izraz, fraza, idiom, nacin iz-
razavanja; reci; ct. deyim 2. termin 3. ob-
jasnjenje, izlaganje, tumacenje (snova i
si.); ct. yorum; - etmek 1) nazvati, proz-
vati 2) izraziti recima, objasniti 3) odrediti,
definisati O - caizse ako mogu tako da se
iz razi m
tabirname a-p sanovnik
tabiye a voj. taktika
tabla 1 . okrugla drvena tezga 2. pos-
luzavnik, tabla, tacna 3. metaina ploca
(ispod mangala, sporeta i si.) 4. pod-
metac, postolje, stalak 5. ravna povrsina
na vrhu ili dnu necega; ivi - glava ek-
sera 6. disk; kolut 7. pepeljara; sigara-
pepeljara 8. oplata (na zidu, vratima);
povrsina
tablakar 1. ulicni prodavac (koji prodaje
robu na okrugloj tezgi) 2. sluga, konobar
tablah 1. onaj ko nosi okruglu tezgu ili
posluzavnik 2. sirokog oboda (ses ir i si.)
tabiidot (-tu) 1. tabi d'ot 2. menza
tablet (-ti) tableta, pilula
tablo 1. slika, platno 2. tablica, tabela
3. prizor, slika, pejzaz, panorama 4. tabla,
ta
instrumentna tabla, ploca, daska 7. plan
okacen na zidu
tabu tab 1. voj. bataljon; odred, ceta
2. kolona, red; - olmak oformiti kolonu,
stati u red, postrojiti se
taburcu 1. otpusten iz bolnice 2. pus-
ten iz zatvora 3. arg. otpuititi iz bolnice 2)
pustiti iz zatvora 3) arg. otpustiti s posla,
dati otkaz; - olmak 1) biti pusteri iz bol-
nice, iza6i iz bolnice 2) biti pusten iz zat-
vora 3) arg. biti otpusten s posla
tabure taburet
tabut (-tu) a 1. kovceg 2. kosara za jaja
tabutluk 1. prostor gde se cuvaju praz-
ni kovcezi 2. samica u kojoj zatvorenik
moze samo da stoji, "kufer"
tabya a voj. tabija, utvrda, bedem, utvr-
djenje, reduta, platforma za smestaj to-
pova
Tacik 1. Tadzik 2. tadzicki jezik
tacil a pozurivanje, ubrzavanje /-1/ -
etmek pozurivati, ubrzavati
tacir a trgovac;
taciz a dosadjivanje, dodijivanje, sme-
tanje, uznemiraraje, smetnja /-1/- etmek
dosadjivati, dodijavati, smetati, uz-
nemiravati
tacizlik dosadjivanje, smetanje, uz-
nemiravenje; - getirmek 1) dosadjivati,
smetati, uznemiravati 2) zaliti se na necije
dosadjivanje; /-al - vermek dosadjivati,
smetati, uznemiravati
ta 1 p 1 . kruna, venac, dijadema;
- giymak krunsati se 2. ukras na ne-
vestinoj glavi 3. bot. cvetna krucica; !atica
4. kresta (ptice) 5. astr. korona
ta2 sp. aut
talanmak krunisati se
1. krunisan, koji ima dijademu 2.
laticast 3. s krestom
925
il
1
r
!
1'
'

i


r
1
'i'
1:
l
!i

bot. bezlaticnice (Apetalae)
ta bot. latica, cvetni lisfic
ta bot. la
tadat a brojanja, rac unjanje,
racun, uzracunjavanje, . prebrojavanje;
popis; ct. sayim /-.1/ - etmek brojati, izb-
rojati, racunati, izracunavati, prebrojavati
1. kus 2. cuio ukusa
dovoljno za probanje, kolicina
dovoljna da za oseti ukus
tadil, tadih3t a 1. promana, izmana,
menjanje; preradjivanje, preinacavanje,
modifikacija; amandman; 2.
omeksavanje, olaksavanje, ublazavanje 3.
podesavanje, regulisanje 4. rekonstrukcija
5. hem. neutralizija; /-11 - etmek 1) pro-
meniti, izmeniti, preraditi, modifikovati 2)
omeksati, olaksati, ublaziti 3) podesiti, re-
gulisati 4) rekonstruisati 5) hem. ne-
utralizovati
tatlan bot. zelenice (Prunus la-
urocerasus)
tatra a 1 . naduvenost, nadutost, o ho-
los!; uobrazenost 2. samohvaljenje O -
satmak hvalisati se, praviti se vazan
1. naduvenko, uobrazenko 2.
hvalisavac
tatsil a 1 . detaljno objasnjenje, de-
taljno izlaganje 2. podrobnost; /-1/ -
etmek detaljno objasniti, detaljno izloziti;
izlagati nadugo i nasiroko.
tatsiliH ( a 1 . pl. od tatsil 2. pod-
robnosti, detalji, pojedinasli 3. potpuno ob-
jasnjenje; - ile podrobno, u detalje, do de-
talja; vermek dati podrobno
objasnjenje, dati detaljan izvestaj, raz-
jasniti do detalja
detaljan, podroban
tafta f tekst. taft ll taftan, nacinjen od
tafta
tagaddi a ishrana, prehran; ct. besi;
926
. tagallp (-b) a 1.nasilje, tiranija; cf.
2. prolivzakonito prisvajanje,
uzurpacija, otimanje;
tagayyr a promena, izmena; - etmek
promenili se, izmeniti se; cf.
a 1. primesanje; dodovanje 2.
falsifikovanje, kvarenje; /-1/ - etmek 1)
primesati; dodati 2) falsifikovati, kvarili
a promena, menjanje, izmena,
preobrazaj; /-1/ - etmek promeniti, men-
jati, izmeniti, preobraziti; cf.
tahaccr a 1. okamenjavanje 2. med.
- etmek okameniti se, pret-
voriti se u kamen; ct.
ta hattuz a predostroz i nost; sa-
modbrana;
tahaffuzhane a-p karanlin
tahakkuk (-ku) a ostvarivanje, izv-
rsenje, izvrsavanje, ispunjenje, realizacija,
prelvarenje; potvrdjivanje - etmek
varili se, realizovati se, izvrsiti se, ispunili
se, potvrdili; cf.
tahakkm a 1. vlasl, vladavina, vla-
danje 2. nasilje, ugnjelavanje, prilisak, li-
ranija; ct. k; /-al - etmek 1)
vladati, upravljali; dominirali, gaspodarili
2) vrsiti nasilje, ugnjetavali, vrsiti pritisak,
tiraniseti
taharnmuz a hem. oksidacija; - etmek
oksidovati, podleci oksidacija
tahamml a podnosenje, otpornost,
izdrzljivost, strpljivost, strpljenje, trpel-
jivost; odoljevanje; cf. glrm; r-
al - etmek 1) podnosili, odolevati, izd-
rzavati, trpeti; dozvoljavati; cf. dayanmak,
katlanmak - kabil 1) nepodnostjiv,
neidzljiv, nesnosan 2) nepodnosljivo, ne-
izdriljivo; O - kalmamak nemali vise
strpljenja
tahammlfersa a-p neizdrzljiv, ne-
podnosljiv, nesnosan; ct.
tahammll 1. strpljiv, izdriljiv 2.
jan, dugolrajan
tahammlsz. 1. ne-.
podnosljiv, nesnesan 2. koji ne moze dugo
da stoji, kratkotrajan
taharnmr a vrenje; - etmek vreti, uki-
seliti se, ukisnuti
taharet (-ti) a 1 . ciscenje, cistoca 2. isi.
tahara (ciscenje u skladu sa islamskim
ucenjem); - almak ocistiti se, oprati se
(posle vrsenja nuzde) o - bezi krpica za
brisanje posle obavljene nuzde; -
toaletni papir
taharetlenmek is/. ocistiti se, oprati se
(posle vrsenja nuzde)
taharri a 1. trazenje, traganje, ist-
razivanje, ispitivanje 2. premetacina, pret-
res 3. pretraga, istraga; - memuru de-
tektiv, policajac u civilnom odelu; /-1/ -
etmek 1) traziti, tragati; ct. aramak 2) ist-
razivati, ispitivati; ct.
taharrs a 1 . drazenje, nadrazenje,
razdrzivanje 2. razdrazljivost, uzrujanost;
- etmek razdraziti se, uzrujati se
tahass un a voj. utvrdjivanje, utvrdjenje,
usancenje; ct.
tahassr a ceznja, zudnja; nostalgija
ct. zlem
tahasss a osecanje, osecaj, dirnutost;
- etmek osecati, biti emocionalno dirnut
(-d) a skupljanje, na-
okupljanje, koncentracija; go-
mila, hrpa; zbor; cf.
tahaHur a secanje, podsecanje, pri-
secanje; /-1/ - etmek seeali se, ct. ha-

tahavvl a 1. izmena, promena, men-
janje 2. preobracanje, probrazavanje 3.
mat. transformacija; - etmek 1) izmeniti
se, promeniti se, menjati se; ct.
2) preobratiti se, preobraziti se; ct. d-

tahayyl a uobrazenje, uobrazilja, fan-
tazija, mastanja, /-1/- etmek uobrazavati,
tahlil
zamisljati, fantazirati, mastali ct. hayal
etmek
tahdidat a 1. pt. od tahdil 2. og-
ranicenja, ogranicavanja
tahdidi restriktivan, koji ogranicava, de-
markacioni
tahdit (-di) a ogranicenje; razg-
ranicenje; - demarkadona linija; /-11
- etmek 1) ograniciti; razgraniciti, odrediti
granicu cf.
tahfif a olaksanje, olaksica, ub-
lazavanje, umanjivanje, smanjenje; - i
ceza, ceza - i jur. ublazavanje kazne; /-1/
- etmek olaksati, ublaziti, umanjiti, sman-

1. zitarica, zito; cf. hububat 2.
zrno zita
tahin a 1. susamova brasno; -
tahan-halva 2. susamov maslac; sos od
susamorog brasna
tahini a zu\osmedj, boje susama
tahkik (-ki) a istrazivanje, ispitivanje,
istraga /-1/ - etmek istrazivati, ispitivati;
ct.
tahkikat (-ti) a 1. pl. od tahkik 2. ist-
raga, ispitivanje, istrazivanje;
tahkim a 1: ucvrscivanje, jacanje, po-
jacavanje. 2. postavljanje sudije; /-1/ -
etmek 1) ucvrstiti, pojacati 2) postaviti za
sudiju
tahkimat a 1. pt. od tahkim 2. voj.
utvrdjenje, fortifikacija
tahkir a vredjanje, uvreda, po-
nizavanje; /-1/- etmek vrettjati, ponizavati
-e b. uvredjen, b. ponizen
tahkiye a pripovedanje, pricanje; /-1/ -
etmek pripovedati, pricati, ispricati
tahlif a zaklinjanje; teranje na zakletur;
/-1/- etmek zakleti se, naterati nekoga da
se zakune
tahlil a analiza; /-1/- etmek analizirati,
dati na analizu
927
tahlili
tahlili a analitican, sluzba spasavanja
na vodi; - camae za spasavanje;
- simidi pojas za spasavanje; -
prsluk za spasavanje
tahliye a 1. praznjenje (stana i si.) 2. is-
tovar, istovarivanje, iskreavanje (tovara) 3.
demobilisanje 4. evakuaeija;
/-11- etmek 1) isprazniti 2) istovariti, isk-
reali 3) osloboditi, otpustiti, demobilisati 4)
evakuisati
tahmil a 1. natovarivanje, tovarenje,
utovarivanje, ukreavanje; ct. ykleme 2.
tovar, teret; - etmek natovariti, tovariti,
utovariti, ukreati
tahmin a 1. pretpostavka, predvidjanje,
nagadjanje; hava - i prognoza vremena 2.
proeena, priblizna proeena, proracun; /-1/
- etmek 1) predvidjati 2) pro-
eeniti, prosuditi
tahminen a 1. otprilke, priblizno 2. na
osnovu pretpostavke, verovatno, po svoj
prilici
tahmini a 1. pretpostavljen, verovatan,
moguc 2, priblizan, orijentaeioni
tahmis a 1. arh. przenje kafe 2. pro-
davniea ka fe; /-11 - etmek prziti kafu
tahmisi tahmiscija, prodavae kafe,
onaj ko przi, melje i prodaje kafu
tahmishane a-p prodavniea kafe, pr2i-
oniea kafe
tahnit ( -ti) a 1. balzamovanje 2. pre-
pariranje, preparaeija 3. konzerviranje; /-11
- etmek 1) balzamovati 2) preparirati 3)
konzervisati (drvo i si.)
tahniti 1. balzamar 2. preparator (zi-
votinja) 3. konzervator (drveta i si.)
tahnitilik 1. balzamovanje 2. pre-
pariranje 3. konzerviranje (drveta i si.)
tahnitlemek v. tahnit etmek
tahra 1. srp 2. vrtlarski noz
tahribat a 1. pl. od tahrip 2. ru-
928
senje, razaranje, razvalina; steta, os-
tecenje; ct.
tahrif a 1 . lazna izmena, krivo pri-
kazivanje, promena 2. izvrtanje teksta; s.
menjanje teksta /-11 - etmel< 1) krivo pri-
kazati, izmeniti 2) izvrnuti smisao 3) pro-
meniti teks!
tahrifat a 1. pl. od tahrif 2. iskrivljenosti;
izvrtanja, lazna predstavljanja
tahrik (-ki) a 1. pokretanje; -
pokretni, pogonski !ocak 2. podbadanje,
izazivanje, pobudjivanje, huskanje; - si-
yaseti provokativna 3. uzbudjivanje, dra-
zenje; /-1/ - etmek 1) pokrenuti 2) pod-
badati, izazvati, huskati, provoeirati 3)
uzbudjivati
tahrikat a 1. pl. od tahrik 2. ppod-
badanje, izazivanje; uzbudjivanje, dra-
zenje
tahriki podstrekivac, provokator
tahril a linija, erta
tahrilli 1. isertan na linije, prugast; d
izgili 2. tackast, pegav (oko)
tahrip (-bi) a rusenje, razaraje; unis-
tavanje, unistenje; cf. /-1/- etmek
rusiti, razariti, unistavati
tahripkar a-p rusilacki, razaracki, ra-
zoran, poguban, dastruktivan, smrtonosan
tahrir a 1. pisanje; cf. yazma 2. za-
pisivanje, upisivanje; popis, registar, preg-
led 3. sastav, esej 4. redigovanje, re-
dakeija; /-11
tahrirat a 1. pl. od tahrir 2. zva-
nicna akla, korespondencija 3. kaneelarija;
- kalemi sekretarijat, mesna kaneelarija
tahriren a pismeno, u pismenom ob-
liku, u pismenoj formi
tah ri ri a pismeno, napismeno; cf.
a drazenje razdrazivanje; -
edici razdrazujuci, iritirajuci; /-11 - etmek
draziti, razdrazivati, iritirali
tahsil a 1. obrazovanje, ucenje, studije,
izucavanje, poducavanje
obuka; ct. i:jrenim, 2. skupljanje,
sabiranje, naplacivanje 3. tin. inkaso, in-
kasacija, inkasiranje; - etmek 1) ob-
razovati se, dobiti obrazovanje, skolovati
se 2) ak. uciti 3) ak. skupljati novac, nap-
lacivati, inkasirati; - grmek obrazovati
se, skolovati se; - memuru .1) in kasant 2)
poreznik
tahsilat a 1. pl. od tahsil 2. do-
hodak, drzavni prihod
tahsildar a-p poreznik, inkasator
1 . oporezivanje 2. posao
poreznika (inkasatora)
tahsis a 1. dodeljivanje, odredjivanje,
imenovanje; predodredjenost 2. doz-
nacivanje, doznaka, upucivanje; /-1/ -
etmek 1) dodeliti .odrediti, imenovati; pos-
vetiti (knjigu) 2) doznaciti, uputiti
tahsisat a 1. p/. od tahsis 2. doz-
nacivanje, doznaka, upucivanje, do-
deljivanje, izdvajanje, dotacija; prisvajanje;
ct. denek; - vermek doznaciti
nova c
tahsisli specijalan, namenjen nekome,
rezervisan
tahsiye a 1. pribeleska, zabeleska;
znak, oznaka 2. komentar; /-1/- etmek 1)
pribeleziti, zabeleziti 2) komentarisati, ob-
jasnjavati
taht1 prestol; - (ili ge-
mek, oturmak) popeti se na prestol; /-11-
dan indirmek svrgnuti s prestola
taht2 a u funkciji postpozicije ili pre-
pozicije; - pod, ispod - ka-
rara almak cvrsto resili
tahta p 1 1. drvo; daska, letva 2. daska,
ravna povrsina; t - daska za peg-
lanje 3. tabla 4. ploca (metala, stakla) 5.
gredica (u vrtu) ll drven, od dasaka o - ya
izvesti na tablu (ucenika);
ta ka
tahta biti (-ni) zoo/. kucna stenica
(Cimex lectularis)
drvena terasa ili galerija na
krovu; cf. taraa
Tahtadzija (pripadnik ale-
vijskog reda u Anadoliji)
tahta kurdu zoo/. zizak (Anobium
punctatum)
tahta zoo/. stenice (He-
teroptera)
tahta kurusu (-nu) zool. kucna stenica
(Cimex lectularius)
1 zoo/. golub grivnjas (Columba
palumbus) ll od dasaka, od letvi O - ky
arg. groblje; - ky boylamak arg. um-
reti, odapeti papke, riknuti
tahta pamuk (-i:ju) vata za tapaciranje
tahtelbahir (-hri) a podmornica; ct. de-
- drbn periskop
tahterevam klackalica
a psih. podsvest cf. bilin

a 1. sedlo na slonu ili kamili
2. palankin (nosiljka u lndiji koju nosi ne-
koliko ljudi)
tahvil a 1. promena, izmena, trans-
formacija, preobrazaj; ct. 2. ek. kon-
verzija 3. obligacija, obveznica zajma; /-11
etmek promeniti, izmeniti, trans-
formisati, preobraziti; ct.
a 1. p/. od tahvil 2. oby-
ligacije '
taife a 1. grupa ljudi, gomila 2. pleme 3.
zool. porodica 4. posada (broda), momcad
tak1 ; --;- tuk onom. tup! bum! tras!
kuc-kuc! (zvuk koji se cuje pri udaranju, lu-
panju)
tak2 p luk, svod; - zafer slavoluk
ta ka 1 1. camac s jednim jarbolom koji
929
1
1'
Jl
f ..
!
i
l'
1 :
1
11.1
:
ta ka
se upotrebljava za priobalni ribolov na is-
tocnom Crnom moru 2. arg. krntija, stara
k ola
taka2 1. mali prozor blizu tavanice 2.
n isa
camdzija (koji upravlja takom) .
-al - etmek 1) biti pazljiv (prema ko me) 2)
biti oprezan, bili budan
takaza a ukor, prekor, prigovor, pre-
bacivanje; - etmek prekoravati, pri-
govarati, prebacivati
tahbih a zamerarije, neodobravanje,
prekor, ukor, osuda; /-1/- etmek ne odbb-
takaddm a 1. prethodnica, preticanje,
reagovanje pre drugih
2
. preimucstvo, . ravati, zamerati, prekoravati, kuditi, osud:
jivali
prednost, prioritet;
takallS a 1. stiskanje, stezanje, skupl-
janje, grcenje 2. med. spazam, kont-
rakcija; -.etmek skupiti se, zgrciti se, steg-
nuti se
takanak 1. nepodmiren dug 2.
odnos, veza 3. komad nakita, ukras
takarrp ( -b) a 1. priblizavanje, pri-
lazenje, pristup, zblizavanje 2. prib-
lizavanje, nastupanje (praznika) 3. mat.
fiz. konvergencija; - etmek 1) priblizavati
se, prilaziti, zblizavati se 2).nastupati
takarrr a 1. uspostavljanje, utvr-
djivanje, potvrdjivanje, ucvrs6ivanje, uvod-
jenje 2. med. lokalizacija;
takas a 1. sredjivanje racuna 2.
ek. kliring 3. ek. barter; /-1/ - etinek 1)
srediti (racune), obracunati se 2) trampiti
se, menjati
takat a snaga, sila, mo6; tezina,
teret; /-al - getirmek imati snage da. se
necemu odupre; - kalmamak izgubiti se,
iznuriti se
takatli pun snazan, mo6an
iscrpl)en, slab. nemecan
iscrpljenost, slabost, nemo6
takatuka 1 . bu ka, galama, sum 2. klin
(u stampariji) 3. pljvacinica; posuda za
pepeo duvana koja je nekada slajala na
sredini sobe
takayyt (-d) a 1. paznja, briga; bud-
nost, oprez, oprezost; cf. zen 2. za-
laganje, trud, napor; usrdnost, marljivost; 1
930
takdim a 1 . predstavljanje, 2. pod-
nosenje, davanje, pruzanje, iznosenje, pri-
. nosenje, urucivanje; davanje prednosti; /-
1 ,-al - etmek 1) predstaviti 2) podneti,
izneti, prineti, uruciti; cf. 3)
dati'prednost O- tehir gram. inversia
takdirnci konferansije, voditelj (emisije)
takdirncilik konferansa, najavljivanje
takdir a 1 ... ocenjivanje, procena,
ocena, misljenje; priznavanje vrednosti; -
etmek procenjivati, prosudjivati 2. poh-
vala, odobravanje 3. odredjivanje, utvr-
djivanje 4. predodredjenost, sudbina, bo-
zija volja 5. u funkciji postpozicije sa
proparticipom u slucaju da, uko-
liko; takdirde u slucaju da dodje O
aksi - de u suprotnom, u suprotnom slu-
caju; bu- de u tom slucaju
takdirkar a-p postovalac, poklonik ll
1. zahvalan, zadivljen 2. odobravaju6i, po-
voljan
takdirname a-p pohvalnlca, zahvalnica
takdis a 1. blagoslov, posve6enje; pcis-
veta 2. postovanje, pijetet; obozavanje,
ku lt; /-11 - etmek 1) blagosloviti, pesvetili
2) postovati; obozavati; cf. kutsamak
1, poklon, dar u nakitu koji se daje
nevesti za veridbu ili vencanje 2. nakit 3.
gram. sufiks, predlog, parlikula
1. zakacen, okancen, prikacen,
pripojen 2. prikljucni 3. sufigiran
dat. 1. pass. od takmak 2. za-.
kaciti se, vezati se, prici prikljuciti se, pris-
tupiti 3. zastajati, zapinjati, zaglavljiivati se
4. vezati se, privezati se, navezati
se,zalepiti se, dasadjivati, zadirkivati
1. grupa, tim, kalektiv 2. drustva,
druzina. banda; pasada 3. adred, ceta, bri-
gada 4. trupa; ekipa 5. servis, pribar, gar-
nitura, kamplet, par; yemek - servis za
rucavanje, pribar zarucavanje 6. mustikla
7. voj. vad 8. razred, vrsta, kategarija, red
9. gram. izafet O - - u grupama; - kat-
lavat svi zajedna, citava drustva; - tut-
mak navijati za neki tim; - yatmak izgubiti
igru; - pabediti suparnicki tim
geog. arhipelag
erki (-ni) aligarhija
.
astr. sazvezdje
takmak psih. fiksna ideja, apsesija
ak. 1. akaciti, zakaciti, na-
kaciti, prikaciti; nataci 2. paprimiti (izgled,
izraz), napraviti se
1. veza, adnas 2. sve sta se
spaja ili sjedinjuje s necim, sve sta je u
vezi sa necim 3. dug, abaveze 4. papravni
(ispit, predmet) 5. nakit
;.. - 1. onom. lupkajuci, zvececi,
tandrcuci, praskajuci pucketajuci 2. suv,
tvrd, cvrst 3. cvrsta smrznut; - - donmak
jaka, cvrsta se smrznuti
- tukur 1 lupa, lupnjava, lupanje,
tresak, prasak, klepetanje, cegrtanje ll lu-
pajoci, treskajuci, klepecuci, praskajuci
lupa, lupanje, pucketanje, pu-
canje, klepetanje, cegrtanje, tresak, pra-
sak
k s ile 1 . svadjati se, pasvadjati
se, zakaciti se 2. zadirkivati peckati, zafr-
kavati, gnjaviti
nakitili se, nakindjuriti se,
udesiti se
takibat a 1. pt. ad takip 2. progon,
parnicni pastupak, parnica
taklit
takiben 1. iza 2. prateci, kaji sledi
takim sterilizacija; /-1/ - etmek ste-
rilizavati
ta kimetre tahimatar
takip (-bi). a 1. pracenje, sledjenje 2.
ganjenje, praganjanje, patera, pragan 3:
pramatranje, matrenje 4. vadjenje, up-
provadjenje; izvrsenje; /-1/ -
etmek 1) pratiiti, slediti 2) ganiti, proganiti
3) proma_trati, matriti 4). vadiU, sprovaditi;
izvrsavati; - e gemek krenuti u pateru
takipsiz. kaji se ne gani, kaji se ne prati,-
kajii se ne sprovadi
takipsizlik 1. neganjenje, nesp-
ravadjenje 2. abustava krivicnag ganjenja
takkada k adjednam, admah, u trenutku
takke kapica, kapce, kucna kapa
takla, taklak 1. sal ta, prevrtanje,
zvezda (prevrtanje preka glave pastrance)
2. av. luping
takla (-ni) zool. prugasti klisnjak
(Agriates lineatus)
takla bcekleri zoo/. Elateridae
taklavat (-ti) a v.
takliden a 1. padrazavajuci, imitirajuci,
kapirajuci 2. rugajuci se
taklidi a 1 . sta predstavlja pad-
razavanje, apanasanje, imitaciju 2. ves-
tacki, lazan, falsifikavan
takJip (-bi) a 1. akretanje, prevrtanje,
abrtanje 2. preabrazaj, preetvaranje, me-
tamarfaza 3. prevrat, preakret; /-1/ -
etmek akrenuti, prakrenuti, abrnuti, prevr-
nuti; preabraziti;- i hkmet drzavni udar
taklit (-di) a 1. padrazavanje, imitiranje,
apanasanje, kapiranje; imitacija; cf. ben-
zeti 2. krivatvarenje, falsifikavanje; fal-
sifikat 3. predstavljanje (nekaga), imi-
tiranje; /-1/ - etmek 1) padrazavati,
imitirati, apanasati 2) krivatvariti, fal-
sifikavati, kapirati 3) predstavljati, imitirali
931
takllti
takliti 1 imitator, falsifikator ll imi-
tatorski, falsifikatorski
taklitilik imitiranje, kopiranje, pod-
razavanje, falsifikovanje
takma 1 gl. im. od takmak 111 . okacen,
prikacen, zakacen, obesen 2. stavljen, na-
mesten, umetnut, uvrnut, uvucen 3. ves-
tacki, la.zan; - ad pseudonomin; - ves-
tacki zub, zubna proteza
takmak (-ar) 1. ak. okaciti, prikaciti, za-
kaciti, obesiti 2. staviti, namestiti, umet-
nuti, uvrnuti, uvuci; gzlk - nositi na-
ocare; iplik - uvuci konac u iglu 3.
dati ime, nazvati 4. ab/. arg. pasti (iz pred-
meta) 5. ak. prevariti, ukrasti <> takip ta-
okititi se nakitom, nakindjuriti se
takoz 1. drveni klin, cep; klinasta pod-
loga 2. tipi 3. panj, trupac, balvan, po-
dupirac
takozlamak ak. 1 . staviti klin, podupreti
necim 2. staviti tipi u zid 3. podupreti
camac trupcima
takriben a priblizno, oko
takribi 1 priblizan, aproksimativan; cf.
ll priblizno, otprike, oko
takrip (-bi) a priblizavanje, pribliznost,
aproksimativnost; /-1/- etmek priblizavati,
primicati, prineti blizu
takrir a 1 . izlaganje, iznosenje; ob-
jasnjavanje 2. izvestaj, referat 3. predlog;
cf. nerge 4. nota, dopis, memorandum 5.
jur. izjava o prenosu ili ustupanju prava na
nekretnine; /-11 - etmek 1) izlagati, iz-
nositi; objasnjavati 2) izvestiti, saopstiti; -
vermek .1) jur. odreci se prava na nek-
retnine 2) podneti preglog
takriz a pozitivna recenzija za knjigu,
pohvalan predgovor, prikaz; cf.
taksa taksa; - pulu doplatna marka
doplatni; - mektup pismo sa
doplatom pastarine
taksi taksi
932
taksici taksista
taksim a 1 . deljenje, podela, raspodela,
deoba; - jur. tuzba za podelu 2.
kosa crta; on taksim A dese! kroz A 3.
mat. podeljen sa, deljenje; znak deljenja;
ct. blme, bl 4. muz. instrumentalna
improvizacija (u klasicnoj turskoj muzici) 5.
vodotoranj; - etmek 1) ak. deliti, podeliti,
raspodeliti 2) mat. deliti 3) muz. imp-
rovizovati (u klasicnoj turskoj muzici)
taksimat a 1. p/. od taksim 2. po-
deljci 3. sa:stavni deo, deo, odeljak 4.
deoba, deljenje, podela
taksimetre taksimetar
taksir a arh. 1. skracivanje, skracenje
2. propustanje, nemarnost, nehajnost,
propust, omaska; krivica; 3. prav. krivica
zbog nemarnosti; neiskustva
taksirat a 1. pl. od taksir 2. pro-
pustanja, nemarnosti, nehajnosti, propusti
omaske, krivice, grehovi 3. nar. sudbina
taksit (-ti) a 1. rata 2. placanje u ra-
lama, otplata; - le u ratama
takt takt; -sahibi taktican
tak tak onom. kuc kuc! dum dum!
Oako lupaje, jako kucanje)
caus. od takmak
takti (-i) a secenje na parcice, ras-
parcavanje; /-1/- etmek seci na parcice,
rasparcavati, podeliti na deleve
taktik taktika ll taktican
taktir a hem. destilacija, rafiniranje; /-1/
- etmek destilisati
takunya, takunye nanule; cf.
nanuldzija
takva a 1. poboznost, bogobojaznost 2.
asketizam
takvim a 1 . kalendar; Gregoryen - i
gregorijanski kalendar; Hicret i lunarni
kalendar 2. hronika
takviye a pojacanje, osnazenje, ja-
canje; podupiranje; /-1/ - etmek pojacati,
ojacati, osnaziti; podupirati, pomagati
takviyeli pojacan
takylt (-di) ogranicenje, ograda;
uslov; /-1/ - etmek ograniciti, usloviti, sta-
viti ogranicenje
takyidat a 1. p/. od takyit 2. og-
ranicenja, ogradjivanja, restrikcije
tal bot. steljka, talus
talak a jur. razvod braka, pustanje
zene; - selase razvod braka po serijatu
talakat a recitost, elokvencija
talamak dijal. ak. pljackati, opljackati
talan p pljacka, grabez; cf. /-1/
- etmek pljackati, opljackati
piljevina, strugotina O - v.

kul. piroska sa sitno
seekanim mesom
ak. pokriti ili posuti pil-
jevinom
pass. od
talaz 1.nar. talas, val 2. nobor (na tka-
nini)
talazlanmak 1. nar. valjati se (o moru),
dolazitu u valovima, talasati se 2. nabirati
se 3. talasati se (o psenici i si.), lelujati se
<-M daskaza pranje vesa
talebe a 1. pt. od talip 2. ucenik, djak,
student; cf. - yurdu studentski
dom;
talebelik djacko doba, studentsko doba
talebetmek ak. hteti, zahtevati, traziti
talep (-bi) a 1. traienje, zahtev, tre-
bovanje 2. molba; zelja 3. potrazivanje;
arz ve- ponuda i potraznja; /-1/- etmek
1) traziti, zahtevati, potrazivali 2) moliti,
zeleti, hteti
talimname
talapname a-p pismeni zahtev, pis-
mena molba
tafi2 a drugostepeni, sekundaran,
sporedan; podredjen; cf. ikincil
talih a 1. sreca; cf. baht; -
sreca; - olmamak nemati srece; - i yaver
gitmek imati srecu 2. sudbina, kob; - in
emberi sudbina, kob
talihli srecan koji ima srecu
talihsiz 1 zlostretnik, baksuz, nesretnik
nesredan; bez srece O - haciyi deve s-
tnde sokar post. od rdjava slu-
cajasacuvti se ne moze
talihsizlik 1. nesreca, nevolja 2. zia
ko b
talik a 1 1. odgadjanje, odlaganje,
prenosenje 2. vrsta arapskog pisma ll za-
vistan (o) skopcan (sa), upucen; viseci;
zakacen - etmek 1) ak. dat. dogadjati,
odlagati, prenositi 2) dat. zavisiti, biti skop-
C:an sa, biti upucen na 3) ak. dat. okaciti,
zakaciti na
talika taljige, kolica
talil a dedukcija
talim a 1. ucenje, poducavanje, obuka,
nastava; priprema 2. vezbanje, treniranje,
treninj; dresiranje; /-11 - etmek 1) uciti, po-
ducavati, obucavati, obucavati 2) vezbati,
trenirati; dresirati
talimat a 1. instrukcija, direktiva,
uput; upucivanje; - vermek dati ins-
trukciju, dati direktivu, narediti 2. propisi
talimatname a-p pismena instrukcija,
direktiva; propis; knjiga propisa
talimgah a-p voj. vezbaliste, centar za
obuku, poligon
talimhane a-p voj. centar za obuku,
mesto za obuku
talimli vojnik koji je zavrsio obuku ll
obucen, izvezban, dresiran
talimname a-p 1. voj. propis, uredba,
933
talip
pravilnik, sluzba (prirucnik) 2. uputs- tam fil. psih. apercepcija, svesno

talip a 1. koji zeli, trazi ili. zahteva
(l}esto) 2. molilac! posac; -. 1) dat.
biti prosac; prositi, biti kandidat za ze-
nidbu 2) imati prosca (o zeni) 3. pre-
tendent 4. kupac; 1-a/ - olmak 1) zeleti,
traziti, zahtevati, biti zainteresovan za 2)
traziti ruku (devojke), prositi, biti kandidat
za 3) pretendovati
talipli nar. v. talip
talk talk
bat. cvetovanje, cima
v. telkin
taliahi bogami, tako mi boga; zaista,
stvano (upotrebljava se iza valiahi ili bil-
lahi)
bitkiler bot. talofite (Thallophyta)
Talmut Talmut
taltif a 1. nagradjivanje, nagrada 2. za-
dovoljavanje, ugadjanje; /-11 - etmek 1)
nagraditi 2) zadovoljiti, ugoditi
talveg (-gi), talveg geog. tahveg,
uzduzni, recni profi_l
talyum hem. talijum
tam 1. pun, potpun, ceo, sav, citav,
apsolutan 2. tacan, pravi; -Trk pravi Tur-
cin ll 1 . po tp uno, sasvim, do kraja 2.
tacno, upravo,bas, !aman, kako treba o -
gelmek odgovarati, pristajati; - glge
astr. umbra; - surette podpuno, o kraja,
sasvim; - tarnma tacno, sasvim, bas; -
vaktinde tacno na vreme
tamah a prozdrljivost; halapljivost,
gramzivosl, pohlepa; zudja; - etmek 1)
biti prozdrljiv, gramziv, pohlepan, pozudan
2) dat. jako zeleti, zudeti za
tamahkar. a-p 1 pohlipan, gramziv; ha-
lapljiv, zudan, prozdrljiv ll skrtica, tvrdica
1. pohlepa, gramzivost,
halapljivosl, pozuda 2. skrtost, tvrdicluk
934
tamam a 1. sav, citav, ceo, potpun,
pun 2. gotov, zavrsen, svrsen ll 1. uredu,
dobro; dogovoreno, tako je 2. tamam 3.
tacno, savrseno tacno, zacelo 4. gotovo
je! zavrseno je! kraj!; /-1/- etmek 1) zavr-
siti, obaviti, svrsiti 2) ubiti, udariti, bubnuti;
- olmak 1 ) biti spreman , biti gotov 2)
zavrsiti se, svrsiti se O - - potpuno,
sasvim, apsolutno, tacno
tamemen a potpuno, sasvim, u celosti
potpuno, sasvim, dokraja,
apsolutno
tarnarniyet (-li) potpunost, celost, in-
tegritet
tamamlamak ak. 1. zavqsiti, dorsiti,
okoncati 2. dopunuti, popuniti, dodati
tamamlanmak 1. pass. od ta-
mamlamak 2. zavrsiti se, okoncati se 3.
dopunuti se, popunuti se, dodati se
tamamiatmak caus. od tamamlamak
1 sastavni deo, kom-
ponenta, integral, konstituent ll dopunski,
komp(ementaran, dodatan, naknadan
tam asalak bat. heterotrofne biljke
.tambur a tambura
tambura a naziv za bilo koji zicani ins-
trument
tamburas
tamburi tamburas, muzicar
tam gn puno radno vreme
tamik a produbljivanje; isl-
razivanje; cf.derinlestirme
tamim a 1. uopstavanje, generalizacija
2. cirkular; ct. genelge; /-1/ - etmek 1)
uopstavati, generalizovati, popularizovati
.2) obavestiti cirkularom
tamir a popravka, opravka, remont,
popravljanje; ispravljanje; cf. -
atelyesi radionica za popravke; . /-1/ -
etmek popravljati, opravljati, ispravljati;
restaurirati; cf. onarmak; - grmek biti na
popravci; popravljati se, remontovati se
tamirat a 1. pt. od tamir 2, pop-
ravljanje, popravka, opravljanje; opravka;
rad na obnovi, rekonstruisanje, re-
konstrukcija
tamirci majstor, mehanicar
tamirhane a-p radionica (za oprake)
tamlama gram. sastarljanje, spajanje,
dopunjavanje; belirtili - belirtili isim - si
odredjeni izafet; . :. , belirtisiz
isim - neodrejeni izafet
tarolanan gram. odredjen,
terminatum
tarolayan giam.
te rm inans
odreditetj, dec
tampon 1. tampon 2. teh. odbijac (na
vagonu), branik (na automobllu)
tam 1. pun broj,. tacan broj 2.
mat. ceo broj
potpuno prazan <> -
(ili kUru) potpuno prazan, bez igde
icega
muz. 1. tamtam 2. kineski
gong
tamu re/. pakao
tamusal paklen, djavolski.
tan zora, svitanje, "osvit, svanuce
a 1 1. tandara, plehana furuna
u kopana u .2. utopljavanje . nogu
ispod stocica prekrivenig ]organo.m ispod
koga se nalazi marigal ll ispod saca; - ke-
kul. jeto od sitno iseckanog mesa i
luka pripremljeno ispod saca ..
a-r trabunjanje, bapske
price, prica bez osnova
tane p 1. komad 2. komadic, delic, ces-
tica, cteo necega, (obicno se izostavlja u
k
prevodu); bir - si. jedan od njih 3. zrno,
seme 4. voj. tane, metak 5. kap, kapljica <>
- - 1) jedan po. jedan, komad po komad;
zrn(r po zrno 2) odvojeno, rastavljeno;
jasno, razgovetno
tanecik (gi) 1 1. zrnce, komadi6 2. fiz.
sestica ll jedini, jedinstven
tanecikli hem. geo/. zrnast, granulast,
granulozan; - ktle zrnasta masa
tanecil zool. zrnozder, zrnojed
taneleme 1.g/. im. od danelernek 2.
granulacija, zrnjenje
tanelernek ak. 1. odvajati, kruniti (ku-
kuruz), lustiti 2. drobiti, sititi, zrniti, gra-
nulirati
tanelenrnek 1. pass od tanemek 2. os i-
pa li se 3. pojaviti se u vidu kapljice
taneli 1. zrnast, granulast 2. spremljen
takoda je svako zrno odvojeno (o pirincu)
tanen hem. tanin
1 - - onom. tandrk, tandrc.uci, .
zvece6i; zveckajuci
- tungur tandrcuki,
tandrkati, zveketati, zvec-
kati, klopotati, zvecati
caus. od
tandrk, tandrcanje, buka, ga-
lama, drndanje, kloparanje
buca n ll tandrcuci, drndajuci,
kloparajuci
tango 1. tango 2. arg. pomodarka,
sminkerka
dijagnoza
i poznanik ll poznat; -
mak 1) ispasti poznanikom 2) ispasti da
poznaju, otkriti se znaju
1. syedok; 2. zn ak, oznaka,
obelezje; - tepe geol. brdasce
ak. dokazati pomocu sve-
do ka
935

svedocenje; - etmek sve-
dociti
dijagnoza
ak. postaviti dijagnozu, dati
dijagnozu, dijagnozirati
v.
definicija, odredjivanje pojma
1. gl. im. od 2. potvrda,
potvrdjivanje; priznanje 3. prepoznavanje
1 . poznavati, znati 2. pre-
poznati, raspoznati; razlikovati 3. priznati
4. postovati, obazirati se (na) 5. smatrati
odgovornim.
definisanje, definicija
ak. definisati, opisati, od-
rediti, dati karakteristiku
pass. od
1) biti poznat 2) bit i slavan,
biti cuven, uzivati glas (kao) 3) biti priznat
1. poznat 2. slavan, cuven 3.
priznat
med. agnozija
nar 1 poznanik; - 1) is-
pasti poznanikom 2) ispasti da se od ra-
nije znaju ll poznat
se
poznanik
poznanstvo
upzoznavanje, poznanstvo
s ile upoznati se, poznavati
v.
ak. s ile upoznati nekoga
s nekim; predstaviti nekoga nekome
dokaz, argument; ct. beyyine,
1. (nesto) sto predstavlja ili rek-
lamira 2. reklamer, oglasavac
da!. 1. biti predstavljen 2. biti
objasnjen 3. biti reklamiran
936
1. predstavljanje, upoznavanje
2. reklamiranje, rekama
1. dokaz, dokazvanje 2. log.
demonstracija, prikazivanje
dokazati, potvrditi;' cf. is-
patlamak
pass. od
1. predstavljanje, preporuka; 2.
prikaz (knjige)
1. predstavnik, trgovacki put-
nik 2. prikazivac (nove knjige i si.)
ak. 1. upoznavati koga s kim,
predstavljati koga preporucivati; ct. takdim
etmek 2. reklamirati
prospekat, brosura
tanjant mat. tangens
tank 1. voj. tenk 2. rezervoar; cis-
terna
tenkista
tanker !anker
tanksavar voj. protivtenkovski
tanlamak, tanmak arh. dat. biti iz-
nadjen, biti zacudjen
tannan a zvonak, zvucan, bucan, koji
odjekuje, koji zugji
bog, gospod, tvorac; O - gs-
termesin ne daj bozel; - gn svaki
bogovetni dan; - iin za prava
boga, zaboga; - kulu covek, boziji sluga
bilimi teologija, bogoslovlje
bilimci teolog
teizam
boginja
(-ni) zool. mokrica, ba-
bura (Oniscus)
(-nu) zool. paun (Pavo)
ak. obogotvoriti, uzdici
koga ili sto do bozanstva, proglasiti bogom
1. bog, bozanstvo 2. bo-
zanstvenost, bogoslovlje
bozanski, bozanstven
ateist, bezboznik
ateizam
cudo; cf. mucize,
tansiyon 1. med. krvni pritisak; - aleti
sfigmomanometar; - -
visok krvni pritisak 2. napetost, tenzijaJ
napregnutost
tantal (-li) hem. tantat
tantana a tantat
raskosan, pompezan, sjajan,
velicanstven
tan: - tun; gitmek arg. biti gotov, biti
mrtav, ici u propast
tan yeli (-ni) toplik (velar slo duva u
zoru)
tan yeri (-ni) praskozorje, osvit, zora;
terminator; - (ili atmak) svitati,
razdanjivati se
tanzif a ciis6enje ulica, skupljanje djub-
reta; - amelesi cistac ulica; djubretar
tanzim a 1. dovodjenje u red, ured-
jivanje, regulisanje 2. preobrazaj, pre-
uredjivanje, reformisanje; reorganizacija 3.
sastavljanje, izrada (protokola i si.) 4. red-
janje, nizanje 5. podesavanje (radija);
etmek 1) dovesti u red, u red ili, regulisati
2) preobraziti, preuredili, reformisali, iz-
raditi 4) podesiti (radio)
Tanzimat a 1. p/. od tanzim 2. re-
forme 3. ist. Tanzimat (politicke reforme
sprovedene u Osmanskoj imperiji 1839.
godine)
1. pristalica polilickih re-
formi iz 1839. godine 2. osoba koja je zi-
vela u periodu od 1839-1876.
tapa 1. zapusac, cep, pluto, zatvarac 2.
voj. fililj, slapin, upaljac
taraf
tapalanmak ak. 1. zapusiti, zacepiti 2.
staviti fililj, staviti upaljac
tapalanmak pass od tapalamak
1. zapusen, koji ima zapusac 2.
voj. s fililjem, s upaljacem, s slapinom
tapan dijal. drljaca; - ekmek (ili ge-
mek) drljati
bozanstvo, idol
1. svetiliste, sveto mesto
2. hram, bogomolja;
fetis
fetisizam
obozavanje, felisizovanje
dat 1 . molili se; cf. ibadet
etmek 2. obozavati, fetisizirati
1. dobovali, udarali 2. lu-
pati, kucati (srce)
dobovanje, udaranje, lupanje ku-
canje
tapir zoo/. tapir (Tapirus)
tapma molitva, moljenje, bogosluzenje
tapmak (tapar) dat. 1: moliti se 2. obo-
zavali, postavali
tapon nar. niskog kvaliteta, los, bezv-
redan, trecerazredan
taptaze potpuno svez, jako svz, taze
caus od tapmak
tapu a. tapija - fenmemuru geometar;
- sicili zamljisna knjiga, katastar
tapyoka topioka
taraba dijal drveni zastor
taraca terasa (u raznim znacenjima); -
na krovu kuce
taraf a. 1. 2. meslo, kraj, reon,
obiasi 3. strana; jur. stranka; /-dan/ - a
olmak bili na koga ili cega, stati na
neciju slranu, podr:lati; - tutmak dr:lati
stranu, biti na necijoj strani, navijati za' 4.
937
i
>f
1
tarafeyri
anat. deo tela; her - m sve me
boli 5. lice, ()sobq (u.administrativnom je-
ziku); - poslato vam
je 6. koristi se uz prideve; pahali ta-
skupa her svuda; ana-
po majcinoj strani; drt bir - na-
okolo, .sa svih strana; - - ponegde, tu i
tam o
tarafeyn a jur. obe
tarafgir a-p pristalica,. sledbenik ll
pristrasan
tarafgirlik 1. podrska 2 .. pristrasnost,
naklonost;
koji ima vise strana; stran; -
tek jednostran; ok - mul-
tilateralan. sporazum ll 1. pristalica, sled-
benik 2. koje je poreklam iz; sen ne ta-
odakle .si- - olmamak ne
obracati. paznju, ignorisati
1 . neutralan 2. nepristrasan 3.
vanpartijski, koji ne pripada ni jednoj partiji
neutralnost, nemesanje;
politika nemasanja
taraftar a-p pristalica, sledbenik; na-
vijac
1. privr2enost 2. pristrasnost
3. pripadnost (politickoj stranki)
tarak 1 .. cesalj 2. grabulje 3. teh.
greben, brdo (razboja), tarak (za cesljanje
vune) 4. kresta (u ptice) 5. skrge (u ribe)
6. teh. jazuralo, gliboder 7. zool. jakovska,
kapica (rod cesljara), (Pecten iacolaens)
7. mor. koca (konicna mreza); - gemisi
brod-kocar 8. anat. lesa, splet, me-
tatarzus; sacna grana, dorucje, me-
takarpijum 9. zupcasto dleto (za kamen) O
- vurmak cesljati
1. cesljar 2. grebenar, cesljac
cesljarski zanat
tarak (-ni) cesljevi (vrsta veza)
taraklama gl. im. od taraklamak
938
taraklamak ak. 1. cesljati, iscesljavati
2. grabljati 3. cistiti (dno reke) 4. mor. ko-
cariti
1. zena s cesljem u kosi 2. ptica
s krestom 3. izevezen cikcak bodam 4. si-
roka (noga, ruka)
. zool. veliki potrk (Ofis
tarda)
:mo!. rebrasi (Ctenophora)
tarak otu (-nu) bot. cesljuga (Dipsacus
fullonum)
tarak otugiller bot. Dipsacaceae
1. ocesljan 2. ograbuljan 3. ocis-
cen (dno reke)
tarama 1. gl. im. od !aramak; - cihazi
mor. jaruzar, bager, gliboder 2. crtanje,
srafiranje 3. procesljavanje
taramak ak. cesljati, rascesljavati 2.
grabljati 3. pretrazivati, procecljavati
(sumu). 4. loviti, mrezom (mine) 5. gre-
benati, precesljavati (vunu, lan, i si.) 6. ob-
radjivati kamen zupcastim dietom 7. de-
taljno pregedati, pretrazivati; kitap -
prelistavati knjigu 8. napasti (oruzjem)
taranga zool. deverika (Abramis
b rama)
taranmak pass. od !aramak
tarassut (-tu) a promatranje, motrenje
nadzor, istrazivanje; - etmek pro-
matrati; nadgledati, vrsiti nadzor, ist-
razivati
1. cesljanje, grebanje 2. otpaci
od cesljanja (vune), pakuke (otpaci od ku-
cine)
taratmak caus. od !aramak
tarator kul. meze koje se pravi od sre-
dine hleba, oraha, maslinovog ulja, belog
luka i sirceta
taravet (-ti) a svezina
taravetli svez, krepak, mlad
taraz cesljanac, . rascimak, izvucena
zica o - - rascesljan; rascupan, raz-
barusen
tarazlamak ak. ocesljati, ocetkati tkivo
skinuto s razboja
tanizianmak 1. rascupati se, raz-
barusiti se, rascerupati se; zamrsiti se,
ukovrciti, se, iskrzati se, raspresti se
p cimet; - bot. cimet (Cin-
namomun cassia) -.,.
boje cimeta
taret (-ti) voj. mala kula, pok-
retna kula
tarh a 1. cvetna leja, cvetnjak 2. mat.
oduzimanje; ct. 3. oporezivanje -
etmek ak. 1. oduzimati 2. oporezaovati
tarhana kul. 1. tarhana (izmrvljeno i
osuseno testo koje se koristi za prip-
remanje jela) 2. corba od tarane
tarhun bot. zmijina trava (Artemisia
dracunculus)
poljoprivrede
bilimi poljoprivreda agrikultura
(kao nauka)
poljoprivrednik
poljoprivreda, ratarstvo
poljoprivredni;
tarlfa 1. opis; odredjivanje pojma, de-
finicija; - e uymak odgovariti opisiu 2. re-
cept; - etmek opisati, objasniti kako se
nesto spravlja
tarife 1. tarifa, cena; cret - si seovnik
2. raspored, red voznje 3. uputstvo za
upotrebu; recep!; normativ
tarih a 1. da tum, dan; /-al - atmak sta-
viti datum, datirati 2. istorija, letopis, hro-
nika; -e biti stvar proslosti 3.
hronogram; - (ili sylemek)
sastaviti hronogram
tarihe kratka istorija, istorijat, kratak
prikaz, kratak pregled
tarihi istoricar
tarihilik istoriografjja
tarihi a istorijski
tart
tarihli datiran, od.:. da:tuma; 6 -
mektubunu primila sam tvoj.e
pismo od 6 novembra
tarit-i ncesi.! preistorija ll preistorijski
tarihsel istoriijski; cf. tarihi
tarihsiz bez datuma, nedatiran
tarik a 1. put 2. metod, postupak,
nacin 3. sekta, derviski red
tarik s onaj koji ostavlja, onaj koji se
odrice svetovnih uzitaka, isposnik; - i
dnya 1) pustinjak, isposnik, usamljenik
2) kaludjer, monah
tarikat a sekta, derviski red; Bek-
- 1 bektasijski derviski red, Mevlevi - t
mevlevijski derviski red
pripadnik sekte, pripadnik der-
viskog reda
tariz a kritika, napad, zajedljiva pri-
medba; /-al - etmek kritikovati, napadati
tarla njiva, polje; plantaza; - amak
raskrciti komad zemlje; (ili mayn) -
minsko polje; ot- livade, pasnjaci
tarla faresi (-ni) zool. poljska vo-
luharica (Microtus arvalis) 2. sumska vo-
luharica (Ciethrionomys)
tarlakoz 1. ribarski camac sa dva para
vesala 2. ribarska mreza koja se baca sa
tarlakoza, a zatim skuplja sa obale
tarla (-nu) zoo/. poljska seva (Aia-
uda arvensis)
tarla zool. 1. tekunica (Ci-
tellus) 2. burunduk (Tamias, Eutamias)
tarpan zool. tarpan (divlji konj iz Cent-
raine Azije)
tart1 a 1. voj. progonstvo, od-
bijanje, suzbijanje (neprijatelja) 2. isk-
939
:1
1 Jl

1 f !'
i' i 1
'
'
11 t
'"
tart
ljucenje, otpustanje 3. udaljavanje, uk-
lanjanje, odstranjivanje
tart2 torba, torfica
tartaklamak ak. drmati, tresti, drmusati
tartaklanmak 1. pass. od tartaklamak
2. drmati se, tresti se
tartarik hem. vinski; - asit vinska ki-
selina
1. merenje, vaganje; - ya gel-
mernek biti nemerljiv; biti tesko za me-
renje 2. tezina 3. vaga 4. mor. konopac,
uze; podigac (konopac za dizanje jedara)
5. metar (u poeziji)
merac
hem. kvantitativan; - zmleme
kvantitativna analiza
1. izmeren 2. odmeren 3. me-
tarski, metricki
1. pass. od tartmak 2. meriti
se
ritam
ritmican; odmeren
1. neizmeren; bez merenja 2.
nesmotren, nepromisljen, lakomislen
diskusija, rasprava, debata;
pass. od
1. gl. im. od 2. rasp-
rava, diskusija, debata, prepirka, svadja,
polemika;
diskutant, .ucesnik u rasl?ravi
1. s ile raspravljati se, dis-
kutovati, svadjati se, prepirati se 2. ak.
pretresati, razmatrati, svestrano ispitivati
3. odmeravati snage
1. sa diskusijom 2. vagati 2.
odmeriti, meriti (reci), dobro promisliti 3. is-
pitati, proveriti; probati; proceniti 4. cimati,
drmati, klatiti, tresti; - tresti vratima
O tartarak yenmek pobediti (pobede gde
940
pelivan pobedjuje svog protivnika tako sto
ga digne i nosi tri koraka)
caus. od tarmak
tartura tocak kolovrata
tarumar, tarmar p nered, zbrka, dar-
mar; /-1/ - etmek poremetiti, pobrkati,
pomrsiti, napraviti nered
tarz a 1. naCin; oblik; vid 2. stil
tarziye :zvir:j&nje, pokajanje, molba za
oprostaj; /-al - vermek izviniti se, pokajati
se, moliti za oprostaj
tas a zdelica, cinija; cabar; solja; me-
talni sud 2. tas 3. slem, kaciga o -
i6elav; - gibi nar. celav; - top-
lamak skupiti sve svoje stvavari, na brzinu
se spakovati
tasa briga, zabrinutost, uznemirenost,
nemir; - etmek (ili ekmek) brinuti, biti
zabrinut, biti uznemiren O - on
nar. bas me briga! ne tice mi se!
tasalanmak dat. brinuti se, biti zabrinut
zabrinut, uznemiren, uzrujan
ta sallut (-tu) a 1. dosadjivanje, gnjavl-
jenje, nametanje, nametljivost 2. nasilje,
nasrtanje, napad; /-al - etmek 1) do-
sadjivati, gnjaviti, nametati se 2) nasrtati,
napadati
tasallp (-b) a 1. stvrdnuce 2. med.
skleroza;
tasannu (-u) a pretvaranje, licemerje,
izvestacenost; cf.
tasar plan, projekat, nacrt, skica, crtez
tasar cizimi skiciranje, skica, nacrt,
konceptiranje
tasar cizimci onaj koji pravi nacte, crtac
na c rta
nacrt, plan, skica, koncept, pro-
jekt; kanun - nacrt zakona
1. namera, plan 2. koncepcija,
zamisao, predodzba, pojam, uobrazilja,
fantazija, masta; ct. tasavvur
k ak. 1. nameravati, na-
umiti, planirati 2. zamisljati, uobrazavati,
mastati
tasariama gl. im. od tasarlamak
tasartamak ak. 1. nameravati, naumiti,
razmisljati, planirati, zamisljati 2. obraditi,
otesati, potkresati, obrezati (drvo, kamen)
tasarianmak pass. od tasarlamak
tasarruf a 1. posedovanje, svojina, up-
ravljanje, rukovodjenje; - ehliyeti jur.
pravna sposobnost 2. stedljivost, stednja;
ekonomija 3. usteda, ustedjevina; - etmek
1) posedovati, upravljati rukovoditi 2) ste-
deti, ekonomisali
tasarruflu stedljiv, ekonomican
bezbrizan, ravnodusan;
bezbriznost, ravnodusnost
tasavvuf a sufizam, islamski mis-
ticizam; -ehli sufija
tasavvufi a mistican, sufijski
tasavvur a 1. uobrazilja, fantazija, za-
misao, predodzba, misao, ideja; cf. ta-
2. pojam, plan, nacrt, namera; /-1/ -
etmek 1) zamisljati, uobrazavati, mastali
2) nameravati, planirati
tasdi (-i) a bespokojstvo, uznemirenost,
dosada, neugodnost;
tasdik (-ki) a 1. potvrdjivanje, potvrda,
overavanje, overa 2. ratifikacija, sankcija; 1
-1/ - etmek 1) potvrditi, overili 2) ra-
tifikovati, sankcionisati; /-1/ - ten gemek
biti potvrdjen, biti ratifikovan, biti sank-
cianisan
tasdikli 1. potvrdjen, overen 2. ra-
tifikovan, sankcionisan
tasdikname a-p 1 . potvrda, uverenje;
atest 2. uverenje, svedocanstvo, certifikat
tasdiksiz neoveren
tasfiye a 1. ciscenje, purifikacija, pre-
ciscavanje, rafiniranje; petrol -
tasrif
rafinerija 2. uredjivanje, regulisanje, sred-
jivanje 3. otpustanje, izbacivanje (sluz-
benika).A. likvidacija (preduzeca); - ye git-
mek ici u likvidaciju; /-1/ - ye koymak
likvidirati /-1/ - etmek 1) cistiti, ocistiti; pre-
cistiti, rafinisali 2) urediti, regulisati, srediti
3) alpustili (sluzbanika) 4) likvidirati (pre-
duzce)
tasfiyeci purist
tasfiyehane a-p rafinerija nafte
tashih a 1 . popravljanje, popravka, isp-
ravljanja 2. korekiura 3. isplata duga; /-1/ -
etmek (ili yapmak) 1) popraviti, ispraviti,
korigovati 2) vrsiti korekturu
log. silogizam
ak. planirati, projektovati,
smisljati, nameravati
log. silogistican
taslak 1 1. nacrt, skica, koncept;
sema, crtez; 2. maketa ll toboznji ta-
kozvan, prividni; nadripesnik
tasalamak 1. simulirati, praviti se, pret-
varati se, izigravati (sto) 2. ak. tesali, kle-
sali, se6i, podseci potkresati, obrezali,
skratiti, brusiti
tasma 1. ogrlica (za zivotinje) 2. kozni
remen, kais
tasmin a planiranje; nameravanje, re-
savanje, odlucivanje; plan, nacrt, zamisao;
/-1/ - etmek planirati, nameravali, resavali
se, odlucivali, kanili se
tasni (-i) a proizvodjenje, fabrikacija,
pravlenje, prerada 2. til. izmisljanje, iz-
misljolina, uobrazilja; cf.
tasnif a razvrstavanje, rasporedjivanje,
raspodela; klasifikovanje, klasifikacija; sor-
tiranje; ocenjiivanje, ocena, procenjivanje,
procena; /-1/ - etmek 1 )' razvrslati, ras-
poredili; klasifikovali, sortirali 2) ocenili,
procenili
tasrif a gram. deklinacija; konjugacija;
ct. ekim; /-1/ - etmek eklinirati; konjugirati
941
'tasrih
tasrih a jasno objasnjenje, raz-
jasnjenje; /-11 - etmek jasno objasniti, raz-
jasnili
tastamam 1 potpuno pun, sasvim
gotov, tacan ll potpuno, sasvim, u celosti;
odlicno, uredu, gotovo;
tasvim (-bi) a odobrenje, saglasnost,
pristanak; /-1/ - etmek odobriti, saglasiti
se; prihvatiti; pristati; cf. onamak
tasvir a 1. opisivanje, opis, pri-
kazivanje, prikaz; ct. betim 2. nar.s/ika,
portret; statua; /-1/ - etmek 1) opisati, pri-
kazati; cf. belimiemek 2) slikati, crtati, sH-
kati recima
tasviri a opisan; - gramer opisna gra-
matika
1. kamen; - - ma
droblica kamena; - a tutmak ka-
menovati, gadjati kaman; akmak - kre-
men; - mlinski kaman 2. geol.
stena, kamen; Ankara - andezit 3. dra-
gulj, dragi kamen 4. kocka od kamena (za
kaldrmisanje), ploca (za poplocavanje) 5.
pion (u igri dama), ciglica (u igri domina)
6. stub, direk;
dikili - obelisk ll 1. kameni, od ka-
mena, kamenit 2. tvrd, krut; bezosecajan,
neostljiv, bezdusan O - atmak fig. upaditi
recima, praviti aluziju, bockati, izazivati; -
bebek lutka; - bebek gibi lepa ali hladka
(zazenu); - atiasa nikako, ni u kom slu-
C:aju;kako god da okrenes, najvise; - a
ekmek brusiti, ostriti na tocilu; /-al - I
kartmak biti iznad nekoga, pre-
masivati, nadmasivati prevazilati, nad-
masivati pravazilati, preteci, biti bolji od; -
hamuru stuko; - kesilmek 1) okameniti
se 2) zabezeknuti se, zbuniti se, zapanjiti
se, zaprepastiti se; /-al - leyim nar. sa-
cuvaj boze! daleko bilol da kucnem u
drvo! (kaze se kada se govori o bolesti); -
- stnde sravnit sa zeml-
jom; - sektirme bacanje zabica na vodi
(igra); - suyunu on je
veoma jak, snazan
942
(-M anat. mudo,jaje (kod.mus-
karca)
vulg. 1 mudonja ll hrabar, jak,
muzevan
bademi (-ni) bot. vrsta badema koji
ima tvrdu ljusku (Prunus communis)
zool. skrpina (Scorpane)
litografija
basma, li-
tografija ll litografski
bilimi petrologija, litologija
(-ni) zoo/. kauri skoljka
(Cypracea)
1. klesar, kamenorezac 2. radnik
u kamenolomu
kamenarstvo, klesarstvo
podizvodjac
fosil
bilimi paleontologija
okameniti se
bir - kaynatmak prokljucati je-
danput, izbiti kljuc
1. gl. im. od 2. pre-
nosenje, prenos, prevozenje, prevoz,
transport; - makinesi uspinjaca, dizalo;
yk ve yolcu - si prevoz tovara i putnika
prevoznik, transporter, spe-
diter
prevoz, transport, spedicija
ak. 1. nosili, tegliti 2. prenositi,
prevoziti; odnositi, odvoziti 3. imati, biti no-
silac necega; mana - imati znacenje 4.
podnositi, izdrzati, drzati
v.
1 pokretnina, pokretna imovina;
ct. menkul; - mallar pokretna imovina ll
pokretan, portabl, prenosiv
1. pass. od 2. dat.
preseliti se, seliti se, odseliti se 3. tu-
marati, neprekidno odlaziti i dolaziti
1 nenosiv, nepokretan ll nek-
retnina; - mallar nekretnine, nepokretna
imovina
caus. od
prevozno sredstvo, vozilo,
transportno sredstvo
vozac, prevoznik, osoba koja
upravlja transportnim sredstvom
caus. od ta-

1. nosac, lucki radnik 2. pre-
nosnik 3. transporter
1 poplava, plavljenje ll 1. na-
bujao, koji se izlio iz korita, koji plavi; pre-
punjen, prevrsen 2. bucan, buran; pre-
teran, preobilan 3. zestok, vatren, zustar,
zanesen, odusevljen 4. silovit, plahovit,
neobuzdan, razuzdan, drzak
1. siledzijstvo, mangupstvo,
bucnost, razuzdanost, drskost, drsko po-
nasanje 2. psih. manija
(-ni) bot. kamenika
(Saxifraga)
bot. axifragaceae
otu (-nu) bot. kamenika (Sa-
xifrage)
kmr geol. ugalj, antracit
kre geol. litosfera
1. gl. im. od 2. bru-
senje, glacanje, poliranje 3. epigram, sa-
lira;
1 . kamenovati 2. gadjati ka-
menom, bacati kamenje 3. ocistiti od ka-
mencica, trebiti od kamencica (pirinac i si.)
4. podrugivati se, praviti aluziju 5. obloziti
kamenom, poplocati
pass. od
tat
1. okameniti se, kameniti
se, pretvoriti se u kamen 2. zbuniti se, za-
bezeknuti se
caus. od
(-ni) zool. koraf, korbel
(Umbrina cirrhosa)
1. kamen, kamenit, stenovit 2. uk-
rasen kamenom; - yzk prsten s ka-
menom
1 1. kamenjar 2. poplocano
dvoriste 3. poplocan prostor 4. zeludac
(ptice) ll kamenit, krsevit, stenovit
1. gl. im. od 2. izliv, iz-
livanje, plavljenje, poplava
(-ar) 1. prelivati se, razlivati se,
izlivati se, poplaviti; prekipeti 2. visili
(preko ivica), viriti 3. prasnuti (od besa),
razderati se O nestalo mu je
strpljenja
bot. lisaj (Lichen)
kamenolom
(-nu) azbest
pudra puder u kamenu
provincija, unutrasnjost
1 provincijalac ll provincijski
kerozin
bot. kokotac (Me-
lillotus)
geo/. listosfera
yreklilik tvrdog srca, bez srca,
bezdusan, bezosecanjan; nemilosrdan
tat 1. ukus 2. slatkoca, sladak ukus
3. zadovoljstvo, uzivanje; - almak uzivati
u necemu; nalaziti zadovoljstvo u necemu;
- almak (ili - bakmak) probati, isp-
robati; - vermek davati ukus; -
karmak uzivati (u necemu), nasladjivati
se; - duymak osecati ukus; oseeati za-
dovoljstvo O - kalmak 1) ne
mo6i zaboraviti neko zadovoljstvo; -
943
'1
!
tat
tuzu kalmamak 1) izgubiti ukus, pastali
neukusan 2) postali neprivlacan, izgubiti
privlacnost; - tuzu yok neukusan, bez
ikakvog ukusa; neinteresantan, nep-
rivlacan
Tat 1. Tat 2. podrugljiv naziv za
Persijance i Arape
Tatar 1 Tatarin ll tatarski
tatar ist. glasonosa, vesnik, kurir
Tatar (-ni) kul. testo preliveno
mlevenim mesom, kiselim mlekom i vru-
cim zejtinom
Tatarca tatarski jezik ll tatarski
zool. papadaci (Phlebotomus)
1. slican Tatarinu,
koji lici na Tatarina 2. polukavan, poluziv,
lose spremljen
tatbik (-ki) a 1. uporidjivanje, sravn-
jivanje 2. prilagodjavanje, primena; spro-
vodjenj ostevarivanje; usrajanje-etmek 1)
ak. dat uporedjivanje srarrivanje pre-
meniti, sprovoditi, prilagoditi, ostvariti, izv-
rsiti, usvojiti o - mhr licni pecat, zva-
nicni pecat (pojedinja)
tatbikat a 1. primena, praksa; - ta
u praksi 2. voj. manevar, vojna vezba;
poligon;
prakticar
tatbiki praktican, primenjen; - sanatlar
prnmenjene umetnosti
tatil a 1. prekid, obustava; - i
obustava rada 2. odmor, praznik; bayram
- i praznicni dani, odmor za vreme praz-
nika; hafta sonu - i vikend; okul - i skols-
ki raspust; - i pauza za rucak; -
etmek 1) privremeno zatverili 2) priv-
remeno obustaviti rad 3) raspustiti 4)
marali se
1. zaciniti (hranu), dati
ukus 2. uciniti da voce sazre, da bude slat-
ko
944
tatlanmak postali sladak, sazreti (o
vocu)
1 1. slatko, slatkisi, poslastica, ko-
laci, dezert 2. zadovoljstvo, uzivanje ll 1.
sladak, ukusan 2. koji je za pice, neslan; -
su slatka voda, voda za pice - su
recna riba -su gelincik zool.
manic (Lota lota) - su istakozu (-nu)
zool. slatkovodni rak (Astacus) - su ka-
zool. linjak (Tincatinca) - su
zool. smudj (Perca fluviatilis) - su yen-
geci zool. slatcovodni rak (Potamqn flu-
viatile) 3. prijatan, mio, drag, simpatican,
divan, drazestan, ljubak, ugodan, lep; -
sz 1) slatka rec 2) laskanje lll prijatno,
milo, lepo, slatko; - - prijatno
razgovarati, lepo pricati O - ya
srediti, resiti (na prijateljski, lep nacin); izg-
laditi, slqziti se; dogovoriti se, sporazumiti
se, svrsiti se, svsiti (na fin nacin); - bela!
muko moja! nestasko, nemirkc jedan!; -
dil post. lepa rec
gvozdena vrata otvara; - dilli slatkoreciv
slatkast, sladunjav
1. poslastiear, prodavac slatkisa
2. sladokusac
poslasticarstvo
1 . postati si adak, sazreti (o
vocu) 2. umiliti se, postali umiljat (o glasu),
postati prijatan
caus.
spremljen sa slatkisima, koji ima
dezert; - bir yemek jelo s dezetrom
1. slatkoca, sladak ukus 2. pri- .
jatnost, ugodnost, milost, dragost, lju-
baznost, uljudnost; - la ljubazno, prijatno,
lepo, na lep nacin
sladunjav; slatkast
patetes bot. sladak krompir (lpo-
moea batatas)
slmen hem. kalemel
tatmak 1. probati 2. isprobati, oprobati,
iskus[ti, osetiti, doziveti
tatmin a zadovoljstvo, zadovoljavanje;
/-1/ - etmek zadovoljiti; namiriti; - olmak
biti zadovoljen
tatminkar a-p zadovoljavajuci
tatminsizlik nezadovoljstvo
tatsal po ukusu, ucusni
1. neukusan 2. neprijatan, odv-
ratan, bljutav; antzpatican 3. dosadan, bez
duha, suvqparan, neinteresantan O - tuz-
suz 1) bez ikakvog ukusa, neukusan 2)
do sa dan
1. postali bezukusan,
postali neukusan 2. postali neprijatan,
postali dosadan
1. neukus, nedostatak ukusa,
los;; ukus, neukusnost 2. neprijatnost
caus. od tatmak
tatula, tatura bot. tatula (Datura)
taun a med. kuga
tav 1 zagrevanje, visok stapen zag-
revanje, visoka tamperatura 2. pravi cas,
pogodan trenutak; - a getirmek zagrejati
dq potrebne temperature 3. vlazenje, kva-
senje, prskanje vodam; vlaznost; - ver-
mek vlaziti, poprskati vodom, fajtati O /-al
- arg. prevariti, obmanuti; /-1/
- getirmek naci povoljan trenutak za
obavljanje nekog posla; - olmak biti pre-
varen, biti obmanut, nasamariti se, na-
saditi se;
tava 1. tiganj, tava 2. pr:leno jelo;
- przena riba 3. teh. tiganj (za topljenje
olova) 4. korito (u kome se mesa krec) 5.
kotao za so, plitak bazen u kome isparava
morska voda za dobijanje soli 6. leja za
rasad 7. mor. platforma siza
tavaf a 1. is/. tavaf (obred obilazenja
oko C,abe) 2. kruzenje, okretanje, hodanje
ukrug, obilazenje; /-1/ - etmek 1) kruziti,
hodati ukrug; obilaziti
tavan 1 1. tavanica, plafon; tavan; -
tavan, potkrovlje; mansarda; 2. gorn-
tavlamak
ja granica, plafonska visina, najvisi ste-
pen;- - fiyat plafonirana - pla-
fonska visina leta aviona
tavan2 a dobrovoljno, drage volje
tavassut a 1. posredovanje, pos-
rednistvo 2. intervencija; 1) posredovati,
biti posrednik 2) mesati se, intervenisati
tavattun a naseljavanje, nastanjivanje;
/-dal - etmek naseliti se, nastaniti se
tavazzuh a razjasnjavanje, ras-
vetljavanje, razbistravanje; - etmek raz-
jasniti se, rasvetliti se, razbistriti se
arg. prevejanac, prepredenjak,
varalica
arg. prevara, lopovluk, podvala
taverna taverna, nocni klub
tahane staklenik, staklena basta
tavir a 1. ponasanje, manir; stil;
vladanje; izraz, izgled; - almak (ili - ta-
praviti se, poprimiti izgled; -
bozmamak nezbuniti se, ne promeniti
izraz 2. uobrazenost, nadutost, tasiina
tavik a odlaganje, odgadjanje,
odugovlacenje; zadrzavanje; /-11 - etmek
odloziti, odgoditi, odugovlaciti; zadr:lavati
taviz a ustupak, koncesija; popust, nak-
nada, kompenzacija; ct. dn o - ver-
mek napraviti ustupak, popustati
tavizci popustljivac
tavizeilik popustljivost, popustanje
tavla 1 a konjusnica, stala
tavla (vrsta kocke); triktrak; -
atmak (ili oynamak) igrati tavlu
konjusar
ljubitelj tavle, igrac tavle
tavlamak 1. zagrevati (do neophodne
temperature); zariti 2. vlaziti, ovlaziti, nak-
vasiti, poprskati, fajtati 3. toviti (zivotinju)
4. arg. prevariti, obmanuti, nasaditi,
.945

sukati, namagarciti, 5. arg. zavesti de-
vojku, upecati (devojku)
tavlanmak pass. od tavlamak
1. zagrejan (do odredjene tem-
perature), uzaren 2. vlazan, ovlazen, nak-
vasen, poprskan, pofajtan 3. utovljen, ugo-
jen
tavsama gl. im. od tavsamak
tavsamak oslabiti, izgubiti snagu;
smanjiti se, sniziti se; umiriti se, utisati se,
ublaziti se; popustiti, opasti; nestati
tavsatmak ak. oslabiti, umiriti, stisati,
ublaziti, smanjiti
1. nezagrejan 2. suv, koji nije
vlazan, nepofajtan 3. koji nije utovljen,
mrsav
tavsir a opis, opisivanje, odredjivanje;
oznacavanje, kvalifikovanje; /-1/ - etmek
opisati, odrediti, oznaciti
tavsiye a preporuka; savet; - mektubu
(pismena) preporuka; /-1/ - etmek pre-
poruciti, savetovati; - zerine po pre-
poruci
tavsiyeli koji ima preporuku, pre-
porucen, po preporuci
tavsiyename a-p preporuka
tavsiyesiz osoba koja nema pre-
poruku ll bez preporuke
1 zoo/. zec (Lepus) O -
otpirac, otvarac; - araba ile avlamak ra-
diti polako, bez zurbe; - sad je
kasno, ne moze se vise nista uciniti; -
suyu post. zec u sumi, a
on razanj gradi; -yrekli plasljiv kao zec
stolar, drvorezac
bot. livadarka (Poa)
1. turska igra 2. muzika na
koju se igra
orao, jastreb (naziv zaptice
grabljivice koje love zeceve)
946
gajenje zeceva
otu (-nu) bot. mecja sapa
(Heracleum)
zecija usna
modar, zagasito crve-
ne boje o - gibi ay jak caj
bot. kolutka (Cycla-
men)
1. zecarnik 2. farma zecella
duborez, rezbarenje
memesi (-ni) bot. veprinac
(Ruscus)
bot. detelina (Tri-
folium arvense)
tavuk zool. kokoska, kokos (Gal-
lus) O - otvarac; - gt tvbe tut-
maz post. vu/g. kokosije dupe ne is-
punjava zavet (kaze se za nekoga ko ne
dr2:i rec)
tavuk zool. pismolj (Gadus
merlangus);
tavuk biti (-ni) zool. kokosija vaska
(Menopan)
tavuku 1. peradar, zivinarstvo, pe-
radarstvo 2. prodavanje zivine
tavukgiller zoo/. kokoske, koke (Gal-
liformes)
tavuk ggs (-n) kul. vrsta pudinga
koji se pravi od belog pileceg mesa ku-
vanog u mleku i pirincanog brasna
tavuk gt (-n) vulg. bradavica
tavuk kokosije slepilo
tavulga bot. crvena vrba (Salix pur-
purea)
tavus zool. paun (pavo) o -
(ty) arg. povracati
tavzif a davanje zaduzenja (zadatka),
zaduzivanje; /-1,-la/ - etmek davati za-
duzenje, dati zadatak; obavezati; narediti;
zaduziti cime;
tavzih a objasnjenje, tumacenje (dela);
/-11 - etmek objasniti, razjasniti, tumaciti,
protumaciti
tay1 zdrebe
tay2 jednak, ravan, slican; -
dubak O - durmak stajati na nogama
(kaze se za bebu koji jos nije prohodala);
- - ! stoj! gore! ajde! (kafe se bebi koja
uci da hoda)
tay3 a 1. uklanjanje, udaljavanje,
proterivarije, otpustanje 2. ponistavanje,
unistavanje
taya a dojilja, dadilja
par, vrsnjak; kolega
tayf a 1. fiz. spektar 2. prividjenje, vi-
zija, utvara, avet, sablast; cf. grnt
tayfa a 1. mornar 2. posada; 3. po-
magaci, pratioci; skupina, druzina
tayfler spektroskop
tayf lm spekroskopija
tayfun 1. tajfun 2.Tajfun (musko ime)
taygeldi pastorce, pastoread
a voj. porcija, sledovanje, dnevni
obrok; - sledovaje hleba O - be-
deli vojnicka plata
tayin a 1. odredjivanje, utvrdjivanje, us-
tanovljenje 2. imenovanje, postavljenje,
premestaj (o sluzbi); - etmek 1) ak. od-
rediti, utvrditi, ustanoviti 2) imenovati, pos-
taviti (na novu sluzbu); premestiti (s sluz-
bom) O -
tayip (-bi) a prebacivanje, prekor, kud-
jenje, pokuda, zameranje; /-11 - etmek
prebacivati (kome), prekoravati, kuditi, za-
merati
taylak zdrebe; mladunce kamile
tayyara 1. leteci, koji leti 2. isparljiv, iz-
vetriv
tayyare a arh. avion; cf. uak 1;
tazip
tayyareel 1. pilot 2. avijaticar
tayyareellik pilotiranje, avijacija, vaz-
duhoplovstvo
tayyetmek ak. 1. iznositi, izvaditi 2.
skloniti, ukloniti, odstraniti, unistiti,
nistiti, izbrisati
tayyr zenski kostim
tazallm a zalba, prigovor, tuzba, ja-
dikovanje; naricanje; - etmek zaliti se, tu-
ziti se; jadikovati; naricati
tazammun a 1. ukljucivanje, obuh-
vatanje, upletanje 2. log. implikacija, pod-
razumevanje, shvatanje; - etmek 1) ukl-
jucivati, obuhvatati 2) implicirati,
sadrzavati u sebi; shvatati
tazarru (-u) a molba, molitva; /-11 -
etmek moliti (za); moliti se (bogu)
taze p 1 1. svez 2. mlad, krepak, zdrav
3. nov, skorasnji, nedavni, svez ll mlada
devojka
tazeleme gl. im. od tazelemek
tazelemek 1. zameniti svezim, osveziti,
zameniti novim, promeniti, doneti jos
jedan (caj) 2. dodati vode i podgrejati
(jelo) 3. obnoviti, iznova poceti; popraviti
tazelanrnek pass. od tazelemek
podmladiti se
tazelik 1. svezina 2. mladost, krepkost
p hrt o - ya dnmek 1) jako smrsa-
ti, oslabiti 2) pokisnutu do gole koze; -
gibi mrsav i brz (kao hrt)
jako smrsati, postali kost i
koza
tazim a arh. velicanje, uzdizanje, pos-
tovanje, uvazavanje; pocast; resmi - voj.
vojnicki pozdrav, salutiranje; /-al - etmek
velicati, uzdizati, postovati pocast
tazimat a 1. pt. od tazim 2. pos-
tovanje, pocasti
tazip (-bi) a arh. mucenje, tortura, zlos-
tavljanje;
947
p ta%1ye
taziye a saucesce, saosecanje;
taziz a arh. 1. postovanje, pijetet 2. po-
castvovanje;
tazmin a naknada, odsteta, kom-
penzacija, obestacenje; /-1/ - etmek nak-
naditi, dati odstetu, obestecivati, kom-
penzovati
tazminat a 1. pl. od lazmin 2. re-
paracija, obestecenje, kompenzacija 3.
kontribucija
tazyik a 1. pritisak; - i hava at-
mosferski pritisak 2. pritisak, nasilje; ct.
3. prisiljavanje; /-11 - etmek
1) vr8iti pritisak 2) prisiljavati, primoravati,
ugnjetavati
teadl a jednakost; ravnoteza; - etmek
izjednaciti se, uravnoteziti se
teakup a pracenje, idenje za kim; red-
janje jedan za drugim; - etmek pratiti, ici
jedan za drugim, redjati se
teali a arh. dizanje, podizanje, us-
pinjanje, uspon, penjanje;
teaml a 1. navika, obicaj, uobicajan
nacin; - hukuku obicajno pravo 2. hem.
reakcija
tearuz a arh. protivurecje, kontradikcija;
kontrast; konflikt, sukob; cf.
teati a arh. razmena, razmenjivanje,
zamena; /-1/ - etmek razmenjivati, iz-
menjivati, zamenjivati
tearn a uzajamna pomac, saradnja
tebaa a 1. pl. od tabi1 2. podanik,
drzavljanin, gradjanin
tebahhur a arh. isparavanje, iz-
vetravanje; -etmek ispariti, izvetriti
tebaiyet (-ti) a arh. 1. pokoravanje, pot-
cinjavanje, pokornost, poslusnost 2. pri-
lagodjavanje, podesavanje;
tabarz a jasnost, ocevidnost, bistrina;
- etmek postali jasan (ocevidan), raz-
bistriti se, razjasniti se
948
tebcil a 1. uvazavanje, postovanje, pi-
jetet 2. slavljenje, hvaljenje, uzdizanje; /-1/
- etmek 1) uvazavati, postavali 2) slaviti,
hvaliti, uzdizati
tebdil a promena, izmena; smena; za-
mena, zamenjivanje; cf. /-1/ -
etmek promeniti, izmeniti, menjati; sme-
niti, zameniti O - gezmek ici inkognito; -
mekan etmek selili se; preseliti se
tabdilihava promena vazduha
tebeddl a arh. menjanje, promana, iz-
mena; smena;
1 nar. gnjavator; /-al - olmak
dosadjivati, uznemiravati, muciti ll do-
sadan, nesnosan, nametljiv
a arh. dobijanje, pri-
manje; primitak, prijem, obavestavanje; -
etmek 1) ak. dobiti, primili 2) biti oba-
vesten
tebellr a arh. 1. hem. kristalizacija 2.
razbistravanje, bistrenje; -etmek 1) hem.
kristalisati se; cf. 2) razbistriti
se, postali jasan; pojaviti se; cf. belirmek
teber p 1. halebarda; sekira 2. noz za
kozu
teberru (-u) a arh. darivanje, poklon; cf.
/-1, -al- etmek darivati, pokloniti; cf.

teberrken a 1 . s blagoslovenjem 2. za
srecu
tebessm a osmeh, smesak; - etmek
esmehivali se, smesiti se
p kreda; - devri kredno doba;
- peynir glup, tupoglav
tebeyyn a jasnost, ocevidnost; -
etmek postali jasan, ocevidan; pojaviti se
tebligat a arh. 1. pt. od 2. sa-
opstenja, izvestagi, referati
a saopstenje, obavestenje,
informacija, referat, izvestaj, objava, ko-
minike; prenos (na radiju); cf. bildiri; /-1/-
etmek obavestiti, informisati,
dati izvestaj; prenositi (na radiju); ct. bil-
dirmek
tebrik (-,.<i) a cestitanje; - cestitka;
/-1/ -etmek cestitati; cf. kutlamak
tabriye a arh. opravdanje; os-
lobadjanje; oslobadjajuca presuda; /-1/ -
etmek 1) osloboditi (od optu:Zbe, duga) 2)
rehabilitovati
a saopstavanje dobre, prijatne
vesti; 1-11 - etmek saopstiti dobru, prijatnu
ili radosnu vest
tebyiz a arh. 1. prepisivanje na cisto 2.
beljenje; /-1/ - etmek 1) prepisivati na Cisto
2) beliti, izbeliti
tecahl a arh. izigravanje neznanje,
nepoznavanja; /-dan/ - etmek praviti se
da ne znas, praviti se da nepoznajes, pra-
viti se nevest
tecans a arh. istovrsnost, jednakost,
istorodnost;
tecavz a 1. napadanje, napad, navala
2. silovanje, nasilje, zlostavljanje, povreda,
prekrsaj, narusavanje (zakona i si.); mu-
cenje, dosadjivanje; - etmek 1) dat. na-
padati 2) al(. silovati, zlostavfjati, na-
rusavati (zakon), muCiti, dosadjivati
tecdit (-dil a arh. obnavljanje, res-
tauriranje, restauracija, osvezavanje;
teceddt a arh. 1. obnova, ob-
navljanje, popravak, restauracija 2. no-
vina, novitet; reforma; cf. yenilik;
tecelli a a;h. 1. pojavfjivanje, pojava,
manifestacija 2. sudbina, kob; - etmek po-
javiti se, manifistovati se; cf. belirmek
tecemmu (-u) a arh. 1. skupljanje, go-
milanje; koncentracija; - yeri zborno
mesto 2. voj. koncentracija (trupa);
tecennn a arh. ludilo, dusevna po-
remecenost; - etmek poludeti, umno po-
remetiti
tecvlz
jenost, izolovanje, izofacija 2. aps-
trahovanje, aptrakcija 3. odricanje, od-
bacivanje, oslobadjanje (od predrasuda); 1
-dan/ - etmek 1) izdvojiti se, izolovati se
2) apstrahovati se 3) odbacili, odagnati,
osloboditi se (od predrasuda)
tecessm a arh. otelotvorenje 2. javl-
janje, pojava, pokazivanje, otkrivanje 3.
ozivljavanje; - etmek 1) otelotvoriti se; ct.
cisimlenmek 2) pojaviti se, pokazali se 3)
o:Ziveti
tecesss a arh. radoznalost, znatizelja
2. motreje, pracenje, prismotra;
tecezzi a arh. drobljenje, sitnjenje, ras-
tavljanje (na delove); - etmek delili se,
rastavljati se, drobiti se, sitniti se
tecil a odgadjanje, odlaganje; - etmek
odgadjati, odlagati
tecim evi a arh. prodavnica, radnja,
trgovina; trgoviska komora
tecrit (-di) a 1. apstrahovanje 2. usaml-
jenost, povucenost; izolacija, izolovanje 3.
fiz izolacija; - etmek 1) apstrahovati; ct.
soyutlamak 2) povuci se, izolovati se, osa-
miti se
tecrbe a 1. eksperiment, ogled,
proba, pokusaj, ispitivanje; cf. deney 2. is-
kustvo; /-1/ - etmek. 1) probati, ispitivati,
eksperimentisati, testirati; ct. denemek, 2)
iskusiti
ni
tecrbeli iskusan;
tecrbesiz neiskusan
tecrbesizlik neiskustvo
tecrbi a eksperimentalan, opitni, prob-
tecvit (-di) a arh. 1. tedZvid (pravila za
pravilno citanje Kur'ana) 2. citanje Kur'ana
prema fonetskim pravilima tedi:vida 3.
naziv knjige u kojoj su izneta fonetska pra-
vila za citanje Kur' ana
tecviz a arh. dopustanje, doz-
tecerrt a arh. 1. izdvajanje, usaml- voljavanje, odobravanje; odobrenje, pris-
949
',
:.'1 ..


'
tecziye
tanak 1-11 - etmek dopustiti, dozvoliti,
odobriti; pristati
tecziye a arh. kazna; /-1/ - etmek kaz-.
niti
tehil a arh. dokazivanje neznanja, ra-
zotkrivanje neznanja i ne-
obrazovanja; /-1/- etmek dekazivali necije
neznanje, razotkrivati necije neznanje;
praviti nekoga neznalicom
techiz a opremanje, opskrbljivanje,
snabdevanje; oprema; naoruzavanje; /-1/ -
etmek opremiti, opskrbiti, snabdeti; cf.
dontamak
tehiz!!t a arh. 1. pt. tehiz 2. op-
rema; orudje; naouruzanje; instrumenti
tedafi a arh. odbrambeni, zastitni; cf.
savunma!
tadahl a arh. 1. probijanje, prodiranje
2. zakasnjenje u isplati; - de kalmak (ili -
e binrnek - e kalmak) biti neisplacen, za-
ostali sa isplatom
tadai psih. arh. asocijacija; cf.
- ettirmek naterati nekoga da misli (o ne-
cumu)
tadarik (-ki) a 1. snabdevanje, na-
bavka, dobavljanje, dobivanje 2. aku-
mulacija; /-1/ - i snabdevanje vodom O - te
bulunmak pripremati se, spremati se (za)
tedariklemek ak. pripremiti, spremiti
tedarikli 1. pripremljen, spreman 2.
stedljiv
tedariksiz nepripremljen, nespreman
tedavi a 1. lecenje; terapija 2. iz-
lecenje, ozdravljenje; /-1/ - etmek 1) leeili
2) izleciti; - olmak 1) leeili se, biti pod te-
rapijom 2) izleciti se, ozdraviti
tedavl a opticaj, promet, cirkulacija; -
den ekmek (ili povuci novac
iz opticaja; -e pustiti (novac) u
opticaj; - de olmak biti u opticaju
tedbir a mera;- almak (ili ittihaz
950
etmek) preduziti mere; cezai - kaznene
mere; emniyet - leri mere pred-
dostroznosti, sigurnosne mere; !htiyati -
ler (ili nllyici - ler) mere predostroznosti
tedbirli 1. oprezan, promisljen 2. stedl-
jiv
tedbirsiz neoprezan, nepromisljen,
nesmotren
tedbirsizlik
romisljenost
neopreznost, nep-
tedenni a arh. 1. snizavanje, sman-
jenje, padanje, opadanje, pad 2. za-
ostajanje, zakasnjenje, nazadovanje, reg-
res; - etmek 1) snizavati se, smanjivati
se, padati, opadati; cf. 2) za-
ostajati, zakasnjavati, nazadovati
tedfin a arh. 1. zakopavanje, zatr-
pavanje, pokopavanje, sahranjivanje 2.
sahrana, pokop;
a arh.
rorizovanje;
zaplasivanje, te-
1 terorista ll teroristicki
terarizam
tedip (-bi) a 1. poucavanje, sa-
lietovanje, disciplinovanje, vaspitanje 2.
kazna, u kor; /-1/ - etmek 1) vaspitati, po-
disciplinovati 2) kazniti, ukoriti
tedirgin uznemiren, nesiguran, rast-
rojen, bojazljiv, zbunjen; zabrinut; napet,
nervozan; /-1/ - etmek uznemiriti, zab-
rinjavati, smetati, cinili nervoznim, za-
marati
tedirginlik 1 . uznemirenost, ne-
sigurnost, nespokojstvo, napetost; zab-
rinutost 2. astr. perturbacija
tediye a placanje, isplata, uplata; otp-
la:civanje (duga); - dengesi platni bilans; 1
-ll - etmek platiti, isplatiti, uplatiti, otplatiti
tedricen a postepeno, korak po korak
tedrici a postepen, postupan
tedri (-ci) a arh. postepenost, pos-
tupnost
tedris a arh. nastava, predavanje,
ucenje, obuka; - etmek predavati, po-
ducavati; ct.
tedrisat a arh. nastava, obuka, ob-
razovanje; cf.
tedvin a arh. sakupljanje, pabircenje,
kompilacija; sastavljanje 2. jur. ko-
difikacija; /-1/ - etmek sakupljati; sas-
tavljati, kodifikovati
tedvir a 1. okretanje, rotacija, kruzenje
2. upravljanje, usmeravanje; /-1/ - etmek
1) okretati, vrteti, obrtati 2) upravljati, us-
meravati
teeddp (-b) a arh. vencanje, udaja,
zenidba, brak; - etmek vencati se, udati
se, ozeniti se
teehhr a arh. zakasnjavanje, kasn-
jenje; cf. gecikme
teemml a arh. savesno, brizljivo, te-
meljito razmisljenje, pemisljsnje, poimanje;
teenni a arh. predostroznost, obaz-
rivost; stalozenos!; sporost, otezanje
teessf a arh. zaljenje; sazaljevenje,
zalost, tuga; /-al etmek zaliti; sazaljer-atz
/-al ct. yerinmek; - ederim! zao mi je!
zalim!
teessr a arh. zalost, tuga, jad, bol; cf.
znt;- etmek zaliti (koga), zalostiti se,
tugovati, biti dirnut; sazaljevati
tesss. a arh. 1. osnivanje, ute-
meljivanje, organizovanje, uvodjenje, us-
tanovljenje 2. ucvrscivanje, jacanje, utvr-
djivanje; cf. - etmek 1)
osnovati se, utemeljiti se, uvoditi, us-
tanoviti 2) ucvrstiti, ojacati, utvrditi;
teeyt (-d) a potvrdjivanje, potvrda; -
etmek potvrditi se, biti potvrdjen
tef a arh. daire O /-11 - koymak (ili
koyup almak) ogovarati, rugati se, pods-
mehivati se (kome)
tefahr a arh. samohvalisanje, hva-
lisanje;
tefrika.
tefcir a arh. dreniranje, drenaza;. -
etmek drenirati, odvodnjavati
tefe a brdilo
tefeci gulikoza, zelenas
tefecik: - malecak, sitan
tefecilik zelenastvo
tefehhm a arh. razumevanje, shva-
tanje; /-1/ - etmek razumeti, shvatiti; cf.
anlamak
tefek: ufak- sicusan, malen
tefekkr a arh. zamisljenost; raz-
misljanje; - e dalmak udubiti se u misli; -
etmek zamisiili se, razmisljati
tefeli cvrsto tkano platno
teferruat a detalji
detaljan, podroban, u detalje
tefferr (-c) a izlet, setnja, eks-
kurzija; cf. gezinti;
teferrt (-d) a arh. izdvajanje, od-
vajanje (od ostalih); .
tefessh a arh. 1. kvarenje 2. ras-
padanje, truljenje; - etmek 1) kvariti se,
pokvariti se 2) raspadati se, truliti
tefevvuk (-ku) a arh. nadmocnost, pre-
ismuctvo; ct. stnlk; /-al - etmek biti
iznad (nekoga), biti superioran
tefeyyz a napredovanje, napredak; -
etmek napredovati; ct. ilerlemek
tefhim a arh. objasnjenje, tumacenje 2.
jur. izricanje (kazne), proglas enje; -
etmek 1) objasniti, tumaciti 2) izrecii
(kaznu)
teflon 1 teflon ll teflonski
tefrik(-ki) a 1. deljenje, podela; razd-
vajanje, odvajanje 2. razlika; /-1/ - etmek
1) deliti, podeliti, razdvojiti, odvojiti 2) raz-
likovati
tefrika a 1. nastavak (romana, i si.) 2.
delo koje iziazi u nastavcima 3. nesloga,
951
1 t

neslaganje, svadja; /-1/ - etmek ob-
javljivati u nastavcima, izdavati u mis-
tavicima
a 1. prostiranje, sirenje (stolnjaka
i si.) 2. poplocavanje, pokrivanje, ob-
laganje 3. namestanje; /-11 - etmek 1)
prostirati, (ra) siriti 2) poplocati, pokriti, ob-
loziti 3 ) namestiti
tefrik ( -ti) a nemarnost, nehai
tefsir a 1. objasnjenje, tumacenje, ko-
mentar, interpretacija; ct. yorum 2. re/.
komentar Kur'ana; /-11 - etmek objasniti,
tumaciti, komentarisati, interpretirati
a inspekcija, revizija; kontrol; ct.
denet, /-1/- etmek vrsiti reviziju
tefviz a arh. poveravanje, predavanje; 1
-al - etmek poveriti, naloziti; staviti u duz-
nost, zadati; uruciti, uputiti
tegafl a arh. pretvaranje, pravljenje da
se ne razume, izigfavanje nemarnosti,
izigravanje ravnodusnosti, simuliranje; -
etmek pretvarati se da ne razume, izig-
ravati nemarnost, izigravati ravnodusnost,
simulirati
nar. pokrivac ispod sedla
(-di) mat. tahgens, tangenta
voj. potpqrucnik
1. potporucnicki cin 2. duz-
nosti potporucnika
tehacm a arh. jenovremeni napad,
juris 2. skupljanje, sabiranje; /-al - etmek
1) napasti, jurisati 2) skupljati se, sabirati
se
tehalf a arh. 1. razilazenje, nes-
laganje; ct. 2. razlika, varijacija; -
etmek razilaziti se, neslagati se; raz-
likovati se
tehalk (-k) a arh. zelja, zudnja, poh-
lepa, entuzijazam
tehcir a arh. preseljenje; iseljenje; /-1/
- etmek preseliti, iseliti
952
tehdit (-di) a pretnja, zastrasivanje; /-1,
-al - etmek pretiti, zastrasivati
tehevvr a arh. gnev, ljmtina bes; -
eternek naljutiti se, razbesneti se, razjariti
se
teheyy (-c) a arh. uzbudjenje, uz-
rujanost, uznemirenost;
tehi p prazan, upraznjen; pust
tehir a odlaganje, odgadjanje; /-1/ -
etmek odloziti; ct. ertelernek
tehirli 1. odlozen, odgodjen 2. us-
porenog dejstva
tehlike a opasnost, rizik; '- atiatmak
izbeci opasnost, - ye koymak ( ili sok-
mak) dovesti u opasnost, ugroziti
tehlikeli opasan, rizican
tehlikesiz bezopasan, bez rizika
tehyi (-ci) a arh. uzbudjenje, uz-
budjivanje; /-1/ - etmek uzbuditi, uzrujati
tehzil a arh. ismejavanje, ruganje 2. ka-
rikiranje;
tein tein
teizm teizam
tek 1 (-ki) 1 1. jedan; - bir sa mo jedan;
- laf etmedi nije progovorio ni rec 2. je-
dini, jedinstven, neuporediv 3. sam,
osamljen; pojedinaean 4. neparan; -
neparan broj 5. sa retima na -li -lik znaCi
jedno-, mono-; - jednospratan; - is-
tikametli yol jednosmerna ulica ll 1. jedan
iz para, jedan od dvoje 2. casa pica; Iki -
imek popiti dve case pica lll samo da
(zelja); - gelsin de samo da dodje ... O -
sam, samcat; poseban, izdvojen,
samostalan; - kalmak ostati sam;
- - jedan po jedan; - tk 1) tu i tamo,
retko 2) nekolicina, nekoliko; - ynl jed-
nosmeran
tek2: - almak postupati op-
rezno, biti oprezan; - durmak stajati ili se-
deti mirno, biti miran
tekabl a arh. 1. docek, susret, sas-
tanak 2. podudaranje, poklapanje, sla-
ganje, ekvivanlentnost 3. naknada, na-
doknada; /-al - etmek 1) podudarati se,
poklapati se, slagati se, biti ekvivalentan
sa 2)sresti se, docilice u lice
tekalif a arh. 1. pt. od teklif 2. porezi,
dazbine
tekaml a arh. razvoj, evolucija; saz-
revanje, usavrsavanje; ct. -
etmek 1. razviti se, evolurati, cf.
2. sazreti; usavrsiti se; cf.
tek jednoznacan
tekapu p arh. laskanje, ulizivanje, ula-
givanje; dodvoranje;
tekasf a arh. skupljanje, kon-
centracija; zgusnjavanje; - etmek skupljati
se; zgusnjavati se
tekasl a arh. lenjost, nemar;
tekadiye a penzija; ct. emekli
tekat (-d) a 1. penzija, adlazak u
penziju; - (ili 2. nar.
penzioner; /-1/ - etmek penzionisati; -
olmak penzionisati se
tekatlk penzionisanje: cf. emeklilik
tek bencilik fil. solipsizam
tek biim jednak, jednolik, jed-
noobrazan, standardan, uniformisan
tebir a tekbiri (izgovaranje povise puta
"AIIahu ekber"- bog je velik); - almak (ili
getirmek) citati molitvu, uciti tekbire
tek ekirdekli 1 mononuklearan ll med.
monocit
teki til. monist
tekilik til. monizam
tek tek hem. jed-
novalentan
tek delikliler zoo/. monotreme (Mo-
notremata)
tekerlek
tekdir a arh. prekor, ukor, grdnja; /-11 -
etmek prekoravati, strogo ukoriti, grditi
tek dizer tip. monotip
tek psih. monoideizam
tek dze, tek dzen jednoobrazan,
jednolican, monoton
tek dzelik, tek dzenlik jed-
noobraznost, jednolikost, monotonija
teke 1 . jarac 2. racic, rak (Crago jul-
garis) O - burunlu kukastog nosa; - den
st uraditi nemoguce
tekebbr a arh. nadmenost, uob-
razenost, gordost, arogantnost, na-
busitost, nadutost; - etmek ponasaiti se
nadmeno, uobrazavati, umisljati, biti aro-
gantan
tekeffl a jemstvo, garancija; /-al -
etmek jemciti, garantovati, biti garant
tekel monopol; /-1/ - ine almak mo-
nopolisati, dr2ati monopal nad necim
tekelci manapolist ll monopolisticki
tekelcilik monopolizam
ak. monopolizovati
tekellf a arh. 1. naprezanje, muka,
trud 2. lazno prikazivanje, razmetanje; iz-
vestacenost, pretvaranje; ct.
tekellm a arh. govor, razgovor; be-
seda; - etmek govoriti, razgovarati
tekemml a sazrevanje, zrelost; zavr-
senost, dovrsenost; usavrsenost; - etmek
sazreti; zavrsiti se, dovrsiti se; usavrsiti se
teker1 1. tocak 2. krug, kolut, disk 3.
mat. krug, kruznica; meker yu-
varlanmak (ili gitmik) 1) prevrtati se, tum-
bati se 2) zapanjiti se
teker2 ;- - po jedan po jedan, jedan za
drugim; posebno, odvojeno
tekerkli, tek erklik monarhija
tekerlek 1. tocak, sto ima oblik
953
.tekedekli
tocka 2. arg. pasivni homoseksualac ll ok-
rugao
tekerlekli na tockice, sa tockovima
tekerierne 1. gl. im. od tekeriemek 2.
/it. knjizevna vrsta sastavljena iz slika
i pojmova povezanih samo aliteracijom u
rimom (slicno razbrajalicama), saljiv pred-
govor, uvod (bajci), brzalica, verizna prica
tekeriemek ak. 1 . kotrljati, valjati ok-
retati 2. izvaliti, bubnuti
tekerlenmek 1. pass. od tekeriemek 2.
skotrljati se, kotrljati se, valjati se, prevrtati
se
tekerli s tockovima, koji ima tockove
tekerrr a arh. 1. ponavljanje 2. frek-
vencija 3. (suun - ) jur. recidiv; -
etmek 1) ponavljati se 2) vratiti se
teke bot. kozja brada (Tra-
gopogon)
tekessr a porast, povecanja, uve-
canje, razmnozavanje; - etmek povecati
se, uvecati se, razmnozavati se
tek monogaman
tek monogamija
tekevitn a arh. 1. postajanje, pos-
tanak, obrazovanje, postojanje 2. fil. ge-
neza; cf. - etmek postajati, ob-
razovati se, nastajati
teldin a arh. zamotavanje u mrtvacki
pokrov; /-11 - etmek zamotavali u mrtvacki
pokrov
teldir a arh. optuzivanje (muslimana)
za neverstvo, jeres ili bogohuljenje;
teldur ist. vladar, vlastelin (vlastelin ok-
ruge u Vizantijskoj imperiji)
tek hcreli jednocelijski
tek hcrelilir zoo/. protozoe (Protozoa)
tekil gram. jednina
tekin 1. prazan, pust, napusten 2. tih,
954
spokojan 3. povoljan, podesan, ugodan; -
nespokojan,. neprijatan; zlosutan,
neugodan, bu ev - u ovoj kuci
imaduhova
tekinsiz 1 tabu ll nesrecan, zlosutan
tekir 1. tigrasta, sarena macka 2. zoot.
trilja siljoglavka (Mullus surmuletus)
tikit (-di) a 1. ponavljanje, obnavljanje
2. potvrde, potvrdjivanje; /-1/ - etmek 1)
ponoviti, obnoviti (zahtev) 2) potvrditi
tekke 1. re/. tekija; cf. dergah 2. arg.
mesto gde se pusi droga O - ya kurban
geldi sam ga bog posla!
tekiemek 1 . ak. razredjivati, proredjivati
2. zatajiti (o masini), neravnomerno raditi,
prekidati (o masini) 3. arg. mucati
teklif a arh. predlog, ponuda; cf. neri
2. ceremonija, etiketa, formalnost; -
etmek (ili - i yapmak) predloziti, ponuditi;
cf. nermek; - tekellf formalnost
teklifli formalan, svecan, ugladjen, usil-
jen
teklifsiz neformalan, prost, neusiljen,
prirodan, bezobziran, bez skrupula
teklifsizlik neformalnost, neusiljenost,
prirodnost, familijarnost; bezobzirnost
teklik 1. jedinstvo, jedinstvenost; je-
dinica 2. arg. jedna lira 3. gram. jednina
tekme udarac nogom; 1-a/ atmak uda-
riti nogom, sutnuti; - yemek primili uda-
rac, biti sutnut
tekmeternek ak. udariti nogom, sutnuti,
ritnuti
tekmelenrnek pass. od tekmelemek
tekmil a arh. 1 1. zavrsavanje, dovr-
savanje, upotpunjavanje 2. usavrsavanje
ll sav, ceo; /-1/ - vermek voj. raportirali O
- haberi voj. raport
tekmillenmek ak. 1. zavr5iti, dovrsiti;
cf. bitirmek 2. arg. ubiti, ucmekati
tekne 1. koritq, vedro 2. trup broda,
barka 3. geol. sliv, bazen 4. geo/. sink-
linala 5. tip. slagaljka (za rucni slog) o -
poslednje, dete (rodjeno od sta-
rijih roditelja)
teknik tehnika ll tehnicki
tekniki tehnicar
tekniker tehnicar
teknik okul tehnicka skola
teknik tehnicko obrazovanje
teknisyen tehni6jar
teknokrasi tehnokratija
teknokrat tehnokrat
teknoloji tehnologija
teknolojik tehnoloski
tek rnek jednolik, jednolican, monoton
tek para jednodelni, iz jednog dela
tek zoo/. kopitari (Pe-
rissodactyla)
tekrar a 1 ponavljanje ll ponovo, na-
nova, opet, iznova, jos jedanput; /-1/ -
etmek ponoviti
tekrarlamak ak. ponoviti, uciniti isto
tekrarlanmak 1. pass. od tekrarlamak
2. ponoviti se
tekrariatmak caus. od tekrarlamak
ponovi, opetovni
tek renkli jednobojan, monohroican
tek sesli gram. jednozvucan
teksit a arh. kon-
denzovanje, zbijanje, koncentracija; /-1/ -
etmek 1) zgusnuti, zgusnjavati, kon-
denzovati, zbiti, stisnuti; ct. yo-
2) uCiniti neprovidnim, nep-
rozirnim
teksir a umnozavanje, kopiranje razm-
nozavanje; - makinesi gestetner; /-1/ -
etmek umnoziti, razmnoziti
telakl
tekst ( -ti) tekst
tekstil tekstil
tek monoteist; cf. muvahhit, mo-
noteist
tek monotelzam
tek jednostran, unilateralan
monolit
tekten maloprodajni, na komad, na
mal o
tektenci trgovac na mala
tektanik geo/. 1 tektonika ll tek-
tonski
tektk retko, tu i tamo
tekvando sp. tekvando
tekvin a stvaranje, formiranje; cf. ya-
ratma; /-1/- etmek stvarati, formirati
Tekvin Postanje, prva knjiga Mojsijeva
tek yan jednostran, unilateralan
tek jednostranost, unilaterizam
tekzip (-bi) a pobijanje, opovrgavanje,
poricanje, demanti; /-1/ - etmek pobiti,
opovrgnuti, poreci, demantovati
tel1 1 1. - sa, sa - i dlaka, vlas 2. nit,
vlakno 3. zica, struna 4. vod, kabi ll 1.
vlaknast, konsast 2. zican, od zice o -
ine dokunmak naljutiti, nazivcirati; - ka-
Kadaif; - (i) 1 ) napustiti
posao 2) zaostriti odnose s nekim
tel2 telegram, depesa; - ekmek pos-
lati telegram
tela cvisna; 1-a/ - atma k staviti cvisnu
telaffuz a izgovor; cf. /-1/ -
etmek izgovoriti
telafi a arh. nadoknadjivanje, na-
doknada, naknada, kompenzacija; /-1/ -
etmek nadoknaditi, kompenzovati
telakl a 1. susret, sastanak, vidjenje 2.
spajanje, sjedinjenje, spoj, sastav;. ._
955
:t ,.
telakki
etmek 1) sastajtati se 2) spajati se, sje-
dinjavati se
telakki a shvatanje, prosudjivanje, raz-
matranje, percepcija, zna6enje, glediste,
stanoviste; cf. /-1/ - etmek shva-
titi, razmatrati, smatrati, poimiti, proceniti
a uznemirenost, nemir, uz-
budjenje, uzrujanost, panika, zbunjenost;
uzurbanost; - a uznemiriti se uz-
buditi se, uspaniciti se; - etmek uznemiriti
se, uzbuditi se, uzrujati se, uspaniciti se,
zbuniti se, zuriti se
ak. uznemiriti, uzbuditi,
uspaniciti, uzrujati
telaslanmak uznemiriti se, uzrujati se,
uspaniciti se
1. uzrujan, uzbudjen, uspanicen
2. uzurban, zuran, hitan
spokojan, miran, smiren, sta-
lozen, polagan, tih, spor
telatin maraken, safijan (koza)
tel dolap kuhinjski kredenac sa
mrezom protiv muva
telef a 1. unistavanje, istrebljivanje, ubi-
janje, iskorenjivanje, rusenje 2. gubitak,
smrt 3. trosenje, tracenje; /-1/ - etmek 1)
unistavati, istrebljivati, ubijati, rusiti 2) tro-
siti, traciti, spiskati, procerdati
telefat a 1. pl. od telef 2. gubici
teleferik zicare, uspinjaca
telefon telefon; - rehberi telefonski
i men ik; - u amak 1) telefonirati 2) javiti
se na telefon; - etmek 1) dat. telefonirati
2) arg. mokriti
telefoncu 1. majstor za telefone 2. te-
lefonista
s ile cuti se telefonom,
razgovarati telefonom
telefoto, telefotografi telefotografija
tefek brcno pero, pero
956
teleke brcno pero, najjace pero kod
ptica
telekinezi telekineza
telekomnikasyon telekomunikacija
teleks teleks
teleme, telerne peyniri mlad neslan
sir, urda
telernetre te!emetar
telemetri telemetrija
teleobjektif teleobjektiv
teleoloji teleologija
telepati telepatija
telesirnek 1. iscrpsti se, malaksati, oro-
nuti, izlizati se 2. smrsati
telesinema 1. prikazivanje filmova na
televiziji 2. telefotografija
teleskop (-pu) teleskop
televizyon 1. televizija 2. (ili - ahizesi,
- televizor; - da seyretmek gle-
dati na televiziji
televizyoncu 1. majstor za televizere
2. neko ko radi na televiziji
televizyonculuk 1. pravljenje, pro-
davanje, ili opravljanje televizora 2. rad na
televiziji
telgraf 1. telegraf 2. telegram; - ek-
mek poslati telegram, acele - hitan te-
legram
telegrafist
telegrafija
telgraf (-ni) bot. puzavac (Tra-
descantia)
telgrafhane arh. telegraf (ustanova
koja hitno salje prima pismena oba-
vestenja)
telhis a rezimiranje, rezime, su-
miranje; cf. zet; /-1/ - etmek rezimirati,
sumirati, ukratno prikazati
telif a 1. arh. pomirenje, izmirenje 2.
sastavljanje, izrada (recnika), pisanje; -
1) autorsko pravo 2) honorar, -
etmek 1) /-1,-la/ sjediniti, spojiti, sloziti, ob-
jediniti, uskladiti; pomiriti; cf. uzak-
2) /-1/ sastavljati, saciniti, pisati
(knjigu)
telin a arh. proklinjanje, prokletstvo; cf.
/-1/ - etmek prokleti, ukleti; cf. kar-

telis, teliz vreca, vreca od grube jute
telkarl ukrasen zlatnim ili srebrenim ni-
tima
telkih a arh. 1. bat. cepljenje, ka-
lemljenje 2. med. cepljenje, vakcinacija; cf.

telkin a 1. poueavenje, pouka, moraina
pauka, savet 2. molitva za pokoj duse, za-
dusnice; (-1, -a) - etmek poucavati, davati
savet, savetovati
tellak a maser u hamamu, mus-
karac koji trlja i masira grubom rukavicom
u hamumu
tellal a 1. telal, javni obajavljivac,
dobosar; 2. makler, trgovacki posrednik,
senzal; borsa - berzanski senzal
telialiye a arh. komisiona nagrda za
senzala
1. posao telala ili maklera 2. v.
telialiye
teliemek 1 ak. 1. ukrasavati mladu zlat-
nim ili srebrenim nitima (vilinom kosam);
telleyip pullamak 1) jako ukrasavati 2)
fig. preterano hvaliti 2. obavijati zicom,
povlaciti zicu
tellemek2 ak. telegrafisati, poslati te-
legram
tellendirmek 1 . ak. pusiti, uzivati u ci-
gariti 2. ak. cistiti, procistiti zicom 3. uk-
rasiti mladu viiinam kosam
tellenmek pass. od teliemek
temayl
telli 1. vlaknast 2. gudacki, sa stru-
nama, sa zicama 3. zican, od zice, koji
ima zicu 4. ukrasen vilinom kosom o -
bebek kicos, ekstravagantno obucena
osoba, pomodarka
telli turna zool. krnasti zdral (Anth-
rpoides virgo)
tellr hem. telur
telmih a arh. nagovestaj, aluzija, sme-
ranje; - etmek nagovestavati, aludirati,
smerati nesto
telsi vlaknast, fibrozan
telsiz 1 1. radio 2. radio-stanica ll be-
zican; - telegraf radio-telegraf
telsizci radio, telegrafist
telsizeilik 1. radiotelegrafija 2. ra-
diotelefonija
telve talog, gustis; - tah gledanje u
solju, gatanje
telvis a arh. prljanje, mrljanje, mazanje;
upropascavanje; etmek prljati, mrlja-
jati, mazati; upropascavati
tem, tema tema; cf. konu, mevzu
temadl a arh. produzivanje, nas-
tavljanje, neprestano trajanje; - etmek
produzavati se, nastavljati se, trajati
temaruz a arh. simuliranje bolesti; -
etmek praviti se bolesnim, simulirati;
tamas a 1. dodirivanje, doticanje, dodir
2. kotakt, odnos 3. veza; /-la/ -a gemek
(ili gelmek) uspostaviti vezu 4. spoj, sas-
tavak; /-al - etmek dodirnuti, dotaci
a arh. predstava, prizor, spek-
takl 2. razmisljanje, razmatranje, kon-
templacija; promatranje, posmatranje;
- etmek promatrati, razgledati, posmatrati
cf. seyretmek
temayl a 1 . arh. naklonost, na-
ginjanje, sklonost; cf. 2. tendencija;
cf. ynseme;
957
temayz
temayz a arh. razlika, razlikovanje;
odlikovanje, isticanje, izu-
zetnost; - etmek razlikovati se, odlikovati
se, isticati se, izdvajati se
tembel lenstina, lencuga ll lenj, trom
tembelhane mesto okupljanja len-
jivaca, ''klub" lencuga
olenjiti se, razlenjiti se
tembellik lenjost; - etmek lencariti
tembih a 1. upozorenje, opomena 2.
med. polrazaj, stimulacija; - etmek 1)
upozoriti, opomenuti 2) med. stimulisati
tembihlamek ak. opomenuti, upozoriti
tembihli upozoren, opomenut
tambul bot. indijski biber (Piper betle)
temcit (-di) a is/.1. molitva koja se cita
posle jutarnje molitve sa minereta tokom
meseci Redzepa, S-abana i Ramazana 2.
vecernji obrok tokom meseca Ramazana
temdit a arh. 1. produzivanje, ras-
tezanje, prolongiranje 2. produbljivanje 3.
hem. razredjivanje, razblazivanje; -
etmek 1) produzivati, rastezati, pro-
longirati; cf. uzatmak 2) produbljivati
temeddh a arh. samohvala, sa-
mohvalisanje; - etmek hvalisati se, hvaliti
se; razmetati se; cf. vnmek
temeddn a arh. 1. civilizovanje, ci-
vilizacija 2. prelazak na stalnu nas-
tanjenost;
temek prozor ili rupa na stali kroz
koju se izbacuje djubre
temel 1. temelj, osnova, baza, os-
novica, postolje 2. osnova; - i zerinde
na osnovu ll osnovni, glavni (bir yere) -
kakmak nastaniti se, skrasiti se
temelfenrnek ucvrstiti se, pricvrstiti se,
ukoreniti se
utemeljiti se, ucvrstiti se,
pricvrstiti se, ukoreniti se
958
ak. ucvrstiti, us-
postaviti, utvrditi, utemeljiti
temelli 1 1. s osnovom, s temeljom 2.
osnovan, opravdan, obrazlozen, potk-
repljen cinjenicama 3. cvrst, jak, solidan,
postojan, temeljit, stalan ll 1. potpuno, ap-
solutno 2. zauvek, za stalno
temelsiz 1. bez osnova, bez temelja 2.
neosnovan, neozbiljan 3. nestalan, ne-
postojan, nesiguran
temenna, temennah a naklon, poklon,
klanjanje, starinski nacin pozdravljanja pri-
nosenjem prstiju desne ruke prvo usnama,
azatim celu
temenni a arh. 1. zelja cf. dilek; - de
bulunmak zeleti, pozeleti 2. molba; -
etmek 1) zeleti 2) moliti; cf. dilemek
temerkz a arh. centralizancija 2. kon-
centracija, gomilanje; - etmek cent-
ralizovati se, koncentrisati se, gomilati se;
cf.
temerrt ( -d) a 1 .. arh. svojeglavost,
tvrdoglavost, samovolja, upornost, ne-
poslusnost 2. jur. neizversenje obaveza; -
etmek biti svojeglav, biti tvrdoglav, biti
uporan, biti neposlusan
temessl a arh. 1. primanje od-
redjenog oblika (forme, vida) 2.
redjivanje, izjednacavanje cf.
3. biol. asimilacija; cf. zmleme
temett (-) a arh. dobit, prihod, di-
videnda cf. kazah; - vergisi porez na pri-
hod; /-dan/ - etmek imati prohod (profit)
od, zaradili
temevv (-c) a arh. 1. kolebanje 2.
talasanje (o moru) cf. dalgalanma
terneyyz a arh. odudaranje, raz-
likovanje, isticanje; - etmek odudarati,
razlikovati se, isticati se
temhir p arh. zapeeacivanje, stavljanje
pecata;
temin a 1 uveravanje, osiguravanje 2.
snabdevanje, opskrbljivanje, obez-
bedjivanje 3. dobivanje, nabavka; /-1/ -
etmek 1) uveriti, opskrbiti, obezbediti, na-
baviti, zadovoljiti, udovoljiti
teminat a 1. uveravanja 2. ga-
rancija, jemstvo; cf. gvence - mektubu
garantno pismo 3. snabdevanje, opskr-
bljivanje
temiz 1. cist, uredan; - e ekmek pre-
pisati na cisto 2. cist, nevin, neporocan; /-
- e dakazati nevinost, raz-
jasniti, rascistiti;' - e 1) biti os-
lobodjen od optuzbe 2) dokazati svoju ne-
vinost 3. lep, svez 4. cist, bez primesa; cf.
saf 2 ll arg. poker; - evirmek igrati poker
O /-1/ -e havale etmek 1) brzo obaviti
nesto, brzo zavrsiti 2) arg. smazati
(hranu) 3. arg. ubiti, otarasiti se nekoga
temiz kan arterijska krv ll cistokrvan
(o zivotinji)
temizlemek ak.1. cistiti, ocistiti, pro-
cistiti 2. pospremiti, urediti, spremiti, do-
vesti u red 3. zavrsiti, dorsiti, svrsiti 4. ra-
finirati, precistiti 5. arg. dokrajciti, dotuci,
likvidirati, unistiti
temizleornek pass. od temizlemek
temizletmek caus. od temizlemek
temizleyici 1. cistacica, cistac 2. teh.
sredstvo za ciscenje; filter 3.radnja za he-
mijsko ciscenje
temzilik 1. cistoca 2. nevinost, cednost
3. raspremanje, ciscenje
temizliki cistac, cistacica, spremacica
temkin a 1. opreznost, pozeljnost, oz-
biljnost, dostojanstvo, stalozenost; 2. lo-
kalizacija (bolesti)
temkinli uzvisen, velieanstven, dos-
tojanstven; stalozen ozbiljan, nadmen,
vazan
temlik (-ki) a jur. otudjivanje, lisavanje,
prenosenje vlasnistva (svojine, imovine),
ustupanje imovine; - etmek otudjiti,
tenasp
prenositi (vlasnistvo, svojinu, imovinu), us-
tupiti (imovinu)
temmuzjul
tempo tempo; - tutma dr:Zati tempo
temren siljak (strele, koplja i si.)
temrin a arh 1. vezbenje 2. trening,
obuka;
temriye 1. bot. lisaj 2. med. lisaj
temsil a 1 1. predstavljanje, preds-
tavnistvo 2. pozorisna predstava, spektakl
3. uporedjevanje, komparacija 4. biol. asi-
milacija 5. primer ll nar. naprimer; -
etmek 1) predstavljati 2) simbolizavati
temsilci predstavnik, zastupnik, pos-
lanik
temsilcilik
tupnistvo
predstavnistvo, zas-
temsilen ak. predstavljajuci; kao preds-
tavnik
temyiz a 1. razlika, razlikovanje 2. jur.
kasacija, pravo zalbe, apelacija; -
etmek 1) razlikovati 2) jur. zaliti se (na
presudu, resenje suda); - yolu jur. pravni
le k
ten p 1 . ten, koza 2. telo; - rengi boje
koz e
tenafr kakofonija
tanakus a arh. smanjivanje, sni-
zavanje, skracivanje,. opadanje, nes-
tajanje;
tenakuz a arh. suprotnost, kontrast,
protivurecje; cf. - a pro-
tivureciti samome sebi
tenash a arh. preseljenje duse, me-
tempsihoza;
tensl a arh. biol. razmnozavanje, rep-
rodukcija; cf. reme;
tenasp (-b) a arh. proporcionalnost,
simetrija, srazmernost, proporcija, har-
monija
959
tentur
tenzur a arh. 1. gledanje jedno , u
drugo, (stanjenje) jedno naspram
drgog 2. met. simetrija
tencer lonac, rserpa; -
(buldu)
post. nasla vreea zakrpu
tender zel. tender (deo lokomotive)
tendrst (-t ) arh. sna2an, zdrav,
krsan; cf. din,
teneffs a 1. disanje; cf. solunum 2.
pauza, odmor (u skoli); - etmek 1) disati;
cf. solunmak 2) praviti pauzu, imati odmor
teneffshane a-p arh. soba za odmor
(u skoli)
teneke 1 1. lim, pleh, 2. kanta, limenka
ll limen, od lima, plehan od pleha O (ar-
- almak rugali se, ismejavati
se, izvizdavati; - mahallesi naselje ba-
raka (favela), neselje od stracara
tenekeci limar
tenekecilik limarstvo, limarski zanat
drveni sto (ili klupa) na kome se
mrtvac kupa; - sto na kome se
kupa mrtvac o - horozu jako mrsava
osoba, kost i koza; - horozuna (ili kar-
dnmek pretvoriti se u kost i
kozu
1. mesto za kupanje
mrtvaca u dvoristu dzamije 2. vuf. osoba
koja je na pragu smrti, osoba koja je jed-
nom nogom u grobu
tenevvr a arh. 1. sijanje, blistanje,
svetlucanje, rasvetljavanje, osvetljavanje
2. izjasnjavanje, razbistravanje; - etmek
osveliti se, rasvetliti se, razjasniti se; cf.

tenezzh a arh. izlet, setnja, eks-
kurzija;
tenezzl a 1. snizavanje, opadanje 2.
udostojanje, milostivosl, ljubaznost; /-af -
etmek 1) snizavati se, opadati (o ceni) 2)
izvoljevati, blagoizvoljevati, udostojiti se,
spusliti se
960
tenezzlen uctivo, ljubazno
tenfiz a jur. 1. izvrsenje, sprovodjenje,
primenjivanje, primena (zakona); /-1/ -
etmek izvrsiti sprovesti, ostvariti, primeniti
tenhap pust, usamljen, nenaseljen, ne-
nastanjen, neprometan (o ulici), zabacen,
zabit
opustiti, isprazniti se
1. usamljeno (pusto) mesto
2. udaljeno (zabace no, zabito) mesto 3.
usamljenost, samoca ll usamljen 2. pust,
nenaseljen, prazan samoca
tenis tenis; - kortu lenisko igraliste
tenkiye a 1. ciscenje, prociscavanje 2.
klislir
tenkil a arh. 1. suzbijanje, ugusivanje,
savladjivanje, smirivanje, udaljavanje 2.
kaznjavanje, kazna;
tenkis a arh. smanjivanje, umanjivanje,
snizavanje, skracivanje; /-1/ - etmek
smanjiti umanjiti, snizili, skratiti cf. azalt-
mak
tenkit1 (-di) arh. a kritika cf.
kendi kendini - samokrilika; /-1/ - etmek
krilikovati, podrvrgnuti kritici; cf.
tenkit2 a arh. 1. stavljanje znakova in-
lerpunkcije 2. interpunkcija; cf. noktalama;
tenkiti kriticar
tennure a ist. dugacka siroka haljina
bez rukava i kragne, s razrezima sa sira-
ne, koju nose dervisi mevlevijskog reda
tenor muz. tenor
ten rengi /-ni/ boja koze
tensik /-ki/ a arh. dovodjenje u red, re-
organizacija, reforma, reformisanje; /-1/ -
etmek dovesti u red, reorganizovati, re-
formisati
tensikat a arh. 1. pf. od tensik 2.
uredjivanje, sredjivanje, reorganizacija; re-
forma
tensip (-bi) a arh. odobrenje, pristanak;
- ine prepustiti necijem
nahodjenju; /-1/ - etmek odobriti, smatrati
prikladnim (pogodnim); ct. uygun grmek
tente 1. satorsko krilo, cerada 2. mor.
satar na brodu, tenda
tentene cipka; cf. dantel
tentr farm. tinktura
tentrdiyot (-tu) jod
tenvir a 1. osvetljenje, osvetljavanje,
rasvetljavanje, 2. objasnjenje, ras-
jasnjenje; /-1/ - etmek 1) osvetliti, razvetliti
2) objasniti, razjasniti; cf.
tenvirat a 1. pl. od tenvir 2. os-
vetljenje, iluminacija; cf.
tenya zoo/. pantljicara (Taenia)
tenzih a arh. 1. ciscenje 2. oprastanje,
prastanje (greha);
tenzil a arh. 1. snizenje, snizavanje,
smanjivanje, popust (cene); cf. indirme 2.
mat. oduzimanje; - etmek 1) sniziti, sman-
jiti 2) oduzeti
tenziliit a 1. pl. od tenzil 2. rasp-
rodaja, snizenje; cf. indirim
na snizenju, s popustom, na
rasprodaji
teodise teodiceja
teodolit (-ti) teodolit
teokrasi teokratija
teokrat teokrat
teokratik teokratski
teolog tealog
teoloji teologija
teorem teorema
teori teorija
teorik toretski, teorijski
tepe 1. vrh, vrsak 2. teme, vrh 3. breg,
brezuljak, brdasce, humka 4. astr. zenit 5.
mat. vrh (ugla) 6. bot. glavica O -
tepelik
zlatnici na celu zene; - naglavce,
naopacke; - si atmak razljutiti se, poludeti
(od besa), rasrditi se; /-al - den bakmak
gledati s visine; - sine binrnek popeti se
na glavu, dosadjivati; - sine
v. - sine binmek; - arhit. friz sa
cvetnim omamentom; '- sine di-
kilmek okomiti se na, stajati pored ne-
koga; - sinde havan dvmek 1) lu-
pati komsijama u plafon 2) uporno
podsecati nekog na nesto 3) dosadjivati
nekome s necim; - den inme 1) s vrha,
od vrha; 2) iznenada, neocekivano; - sin-
den kaynar su (sular) dklmek
biti iznenadjen, biti zbunjen, zapanjiti se; -
den kadar od glave do pete
tepe krovni prozor
tepecik 1. brdasce, brezuljak 2.
bot. njuska tucka
tepegz 1. covek s niskim celom 2. mit.
kiklop 3. zoo/. ciklop, vrsta raka s jednim
okom (Cyclops coronatus)
tepegzler zool. Cyclopidae
tepeleme 1 . gl. im. od tepelmek 2. pun-
jenje, ispunjavanje; - dolu napunjen, is-
punjen do vrha 3. povisivanje, gomila,
hrpa
tepelemek ak. 1. biti, tuci, udarati, mla-
titi, batinati 2. savladati, suzbiti, ugusiti,
pobediti, razbijati, unistavati (neprijatelja);
tepelenmek 1. biti pretucen, biti pre-
bijen 2. biti sevladan, biti unisten, biti zga-
zen, biti potucen
tepeJetrnek caus. od tepelemek
tepeli 1. koji ima vrh, brzuljast, brdovit
2. cubast, s krestom 3. u sastavu zo-
oloskih termina; - akbaba kondar (Vultur
gryphus); - srebrnasta caplja (Eg-
retta garzetta)
tepelik 1. tepeluk (mala zenska kapa
ukrasena dukatima, srebrnim parama,
srmom) 2. kresta (ptice) 3. ukrasi na vrhu
namestaja ll brezuljast, humavit
961
tepetakla
tepetakla, tepetaktak naglavai':ke, gfa-
vacke, naopako
tephir a arh. 1. isparavanje, hlapljenje,
evaporacija 2. dezinfekcija 3. dimljenje,
okadjivanje;
tephirhane a-p susara; prostorija za
dezinfikovanje
tepi psih. impuls
tepilmek pass. od tepmek
tapindirmek caus. od tepinmek
tepinmek 1. ritati se 2. udarati nogom,
tapkati, besniti, mahnitati, 3. skakati /od
radosti
tepir sito, reseto
tepirlemek ak. sejati, prosejati
1. ritati se, bacakati se, kopr-
eali se, udarati nogoma, sutirati se 2. tuci
se, biti se, sukobljavati se
tepke refleks;
tepki 1. reakcija, odjek, odziv 2. hem.
reakcija 3. otpor, protivljenje, odupiranje
tapkiJi reaktivan
tepkime 1 . gl. im. od tepkirnek 2. hem.
reakcija
tepkirnek 1 . reagovati 2. hem. stupiti u
reakciju
tepkisel reaktivan, reakcijski
terkisiz nereaktivan, inertan
tepme 1. ritanje, sutiranje, udaranje
(nogom), pracakanje, udarac 2. med. re-
cidiv 3. gazenje, tapkanje, utabavanje
tepmek (teper) 1. ritati, ritnuti, sutirati,
udarati (nogom) 2. gaziti, ugaziti, utapkati
utabati, nabiti nogama 3. ak. potceniti, od-
baciti, odbijati, odricati 4. trzati se (o puski)
5. ugurati, uguravati, utrapiti, gurati 6. pov-
ratiti se (o bolesti), ponoviti se, ponovo se
pojaviti O tepe tepe kullanmak izrabljivati,
iskoriseavati
taprenrnek v. deprenrnek
962
tepsi tepsija; posuluzavnik; cinija
ter znoj; - dkmek 1) jako se znojiti,
prolivati znoj 2) fig. mnogo raditi, naprezali
se o - sto; - kebesi
konjsko cebe
terakki a arh. progres, napredak, raz-
vitak, razvoj; - etmek napredovati, raz-
vijati se cf. ilerlemek
terakkiperver a-p arh. 1 progresivan
i':ovek, progresist, cf. ilerici ll progresivan;
terakm a arh. skupljanje, okupljanje,
nagomilavanje, akumulacija; - etmek sku-
piti, okupiti, nagomilati, akumulirati cf. bi-
rikmek
terane p 1. melodija, pesma 2. fig.
stara pesma, stara prica
terapi terapija
teras terasa 1. terasa 2. geog. terasa
teraslamak ak. napraviti terasu (na pa-
dini)
teravi, teravik is/. teravija (nocna mo-
litva koja se klanja posle jacije za vreme
Ramaza na)
terazi p 1 . vaga, terazije 2. motka za
odr:Zavanje ravnoteze (igraca na konopcu)
3. ravnoteza O - var, var, her bir
vakti var (ili terazi her
vaktiyle) post. sve u svoje vreme
Terazi astr. Vaga
terazilrnek 1. meriti, vagati 2. urav-
noteziti, izravnati, uskladiti, uspostaviti rav-
notezu
terbi (-i) a 1. ucetvorostrucivanje 2. del-
jenje na i':etiri dela, kva rat 3. mat. kvad-
ratura 4. ast. meseceva cetvrt; cf. drdn
terbiye a 1. vaspitanje; - grmek 1)
vaspitati se 2) skolavali se 2. obrazovanje,
obuka 3. pravila ponasanja, bonton 4. od-
gajanje, gajenje, uzgajanje 5. dresiranje 6.
sos, umak, zacin 7. vodjice, uzde; 1-11 -
etmek 1) vaspitati, pruziti (dati) vaspitanje
2) obrazovati 3) odgojati, uzgajati, od-
gojati, 4) dresirati
terbiyeci 1. vaspitac, pedagog; ct.
timci 2. dreser
terbiyeli 1. lepo vaspitan, vaspitan,
uctiv 2. zacinjen 3. dresiran, izdresiran
terbiyesiz 1. nevaspitan, neuctiv 2.
nepristojan, bestidan
terbiyesizlik nevaspitanost, neuctivost,
naobrazovanost, neotesanost, surovost; -
etmek biti neuctiv, biti nevaspitan, po-
nasati se grubo, ponasati se neuljudno,
ponasati se bezobrazno
terbiyevi a arh. vaspitan, pedagoski;
terbiyum hem. terbijum
tercih a prednost, davanje prednosti,
pretpostavljanje, prvenstvo; izbor; f-1,-al -
etmek davati prednost, vise voleti, pret-
postavljati, preferirati
tercihen a prvenstveno, pre svega
terciibent (-ti) a-p terdzi-i bent (du-
gacka pesma u divanskoj poeziji sas-
tavljena od vise strofa od pet do jedanaest
stihova koji se uzajamno rimuju, a strofe
su povezane jednim distihom koji sluzi kao
retren do kraja pesme)
tercman a prevodilac, tumac; ct. e-
virici, dilma prevodnjeje,
tumacenje; cf. f-al- etmek.pre-
voditi (kome), biti prevodilac (kome); -
yapmak prevoditi, tumaciti
tercme a 1 prevod; ct. eviri ll pre-
veden
tercmeihal (-li) a arh. biografija; ct. z

tere bot. krecava salata (Lepidium sa-
tivum)
terebent (-ti) bot. smrdljika (Pistacia te-
rebinthus)
terebentin p terpentin, terpentinsko
ulje; - ruhu (ili ulje
terfi h
tereel piljar, uzgajivac ili prodavac sa-
Iate
tereddi a arh. izopacenje, de-
generacija; opadanje, degradacija;
etmek izopaciti se, degenerisati se; deg-
radirati se; cf.
tereddt (-d) a kolebanje, oklevanje,
neodlucnost, nedoumica, sumnja;
etmek kalebati se, oklevati, biti ne-
odlucan, biti u nedoumici; ct. dururnsamak
tereke a jur. nasledstvo. imovina, bas-
tina, zaostavstina; ct.
terekkp (-b) a arh. sastavljanje, spa-
janje, sjedinjenje; /-dan/ - etmek biti sas-
tavljen (iz), spojiti, sjediniti
tereleili nar. lakomislen, vetropirast !uc-
kast
terementi terpentin, terpentinovo ulje
terennm a pevanje, pevusenje;
pesma, melodija; - etmek 1) pevati, pe-
vusiti 2) opevati
teres vulg. kopile 2. podvodjac, makro
teressp (-b) a arh. hem. stvaranje ta-
loga, spustanje na dno, sedimentacija; pa-
davine; - etmek taloziti se, spustati se,
slegati se, padati
terettp (-b) a arh. obaveza, duznost;
f-al - etmek biti duzan, pasti u deo, biti
obavezan (prema)
tere 1. buter 2. arg. budala,
tikvan, g/upak O - gibi mekan i socan
(voce, povrce); - ndan eker gibi jako
lako, bez po muke
terfi (-i) a povisivanje, podizanje, unap-
redjivanje, napredovanje (u sluzbi); -
etmek uzdici, uzvisiti, unaprediti; biti unap-
redjen, napredovati (u sluzbi)
terfih a arh. poboljsanje ekonomskog
polozaja, snabdevanje, obezbedjivanje
udobnog zivota; f-1/- etmek poboljsiati
neciji ekonomski polozaj, snabdevati,
obezbediti (nekome) udoban zivot cf. g-
nendirmek
963
terlik
terlik a arh. uzimanje nekoga
pratnju, pridruzivanje nekome, prikl-
jucivanje (uz nekoga); /-11 - etmek uzeti
nekoga za pratnju, pridruziti se, prikljuciti,
prikljiuciti se (nekome)
tergal (-li) tekst. tergal
terhin a arh. davanje zaloga, zalog; /-11
- etmek davati u zalog, zaloziti
terhis raspustanje, otpustanje, de-
mobilizacija; /-1/ - etmek raspustiti, ot-
pustiti, demobilisati
tarilen tekst. terilen
teri m 1. terim 2. mat. cia n; - ler diz-
gesi terminologija, nomenklatura
terim bilimi terminologija, no-
menklatura (kao nauka)
teriye terijer
terk (-ki) a napustanje, ostavljanje, od-
ricanje; /-11 - etmek napustiti, ostaviti, od-
reci se; - i saltanat odricanje od prestola
terki 1. zadnji deo sedla 2. sapi (konja)
terkibibent (edi) a-p terkib-i bent (du-
gacka pesma u divanskoj poeziji sas-
tavljen od pet do sedamnaest strofa-
benda, ciji se distisi rimuju, a na kraju sva-
kog benda ponavlja se rima poslednjeg
distiha prve strofe)
terkip (-bi) a arh. 1. sastavljanje, spa-
janje 2. hem. sastav, spoj (s) jedinjenje
smesa; cf. 3. sastav, struktura 4.
voj. stroj, formacija 5. gram. izraz, fraza 6.
log. sinteza; /-1/ - etmek sastaviti, spojiti,
montirati
terleme 1 . znojenje, 2. bot. is-
paravanje, transpiracija
teriemek 1. znojiti se, isparavati 2. za-
mageti se (o prozoru), oznojiti se od pare,
ovlaziti se 3. izbijati, nicati (brkovi) 4. prez-
nojiti se (od posla), premoriti se, iscrpsti
se
terletici 1. za znojenje, koji izaziva zno-
jenje, 2. fig. iscrpljujuci, naporan, tezak,
zamoran
964
terietmek ak. 1. oznojiti 2. jako zamoriti
terli 1. znojav 2. zamagljen
terlik 1. papuce, patike 2. kapica
(isheklana ili od belog platna), kece 3.
dijaf. dugacak zenski ogrtac
terliki papuear
terlikilik papudziluk
termal (li) termalan
terme bot. rotkva (Raphanus)
termik fiz. hem. termicki; -santral
termocentrala
terminal (-li) terminal
terminoleji terminologija
termit (-ti) zoof. termit (lsoptera)
termitler zoof. termili (lsoptera)
termedinamik 1 termedinamika ll
termodinamican
termeelektrik 1 termoelektricitet ll
termoelektrican
termotor termotor
termekimya termohemija
termemetre termometar, cf.

termenkleer termonuklearan
termoplast termoplastika
termos termos
termoster termostera
termositen termesifon
termostat termostat
termeterapi termoterapija
ternv njufaundlender (pas)
terorist ( -ti) terorista;
terorizm terorizam;
terr teror

ters 1 1. nalicje, naopacke, suprotna
strana, obratna strana; - tupa
strana noza ll 1. suprotan, obrnut, izvrnut,
okrenut naopacke 2. nepravilan, pogresan
3. kriv, nakriv 4. sumnjicav, neprijateljski,
nepoverljiv (pogled) 5. pogresan, nep-
ravilan, iskrivljen; - anlamak pogresno
shvatiti, krivo shvatiti 6. naopak, hirovit,
svadjiv, nedrustven, neljubazan, grub,
poprek; - bakmak popreko gledati 7. mat.
obrnut; - obrnuto proporcionalan
O - i dnmek zbuniti se; - gelmek izg-
ledati pogresno, ne biti po ukusu, ne do-
padati se; - gitmek ici naopako, ispasti
lose, ne uspeti; - inden okunmak pog-
resno citati, pogresno razumeti, krivo tu-
maciti; - pers olmak 1) pasti nicice (na
lice) 2) biti utucen, biti obeshrabren; - ta-
kalkmak dici se na levu nogu; -
yz geri dnmek, vratiti se praznih ruku
ters2 izmet, balega
ters mat. suprotan ugao
tersane brodogradiliste
tersaneli ist. pornarski oficir ili mornar u
Osmanskom carstvu
ters evirme log. kontrapozicija
tersi zaaf. mala haringa (Ciupea pon-
tica)
tersim a arh. crtanje, skiciranje, sli-
kanje;
tersine 1. naprotiv 2. suprotno, obr-
nuto, na nalicje, naopako
tersinir fiz. hem. reverzibilan; - tep-
kime reverzibilna reakcija
tersinirlik fiz. hem. reverzibilitet
tersinmek 1. vraeati se unazad,
unatraske, odstupati 2. biti svadljiv, biti
mrzovoljan, biti neraspolozen 3. protiviti
se, opirati se
tersiyer geol. tercijar
terslemek1 1. ak. izgrditi, obrecnuti se
2. protiviti se, opirati se, biti uporan, jo-
guniti se
terslemek2 poganiti, prljati (o zivotinji),
ukaljati
tertipleyici
terslenmek 1 . dobiti grdnju 2. razljutiti
se, razdraziti se, rasrditi se, biti ne-
zadovoljan, biti neraspolozen, biti nabusit
terslik 1. neprijatnost, nepovoljnost,
prepreka, smetnja, teskoca 2. zlovolja, za-
jedljivost, mrzovolja, osomost 3. tvrdog-
lavost, svojeglavost 4. protivurecnost,
kontradikcija
ters yn 1 suprotan pravac, obrnut
smer ll obrnut, obratan
ters yz nalicje, obrnuta strana, druga
strana; - druga strana me-
dalje O - - etmek prevrnuti (o odeci),
obuci naopako
tertemiz potpuno cist, sasvim cist,
besprekorno cist
tertibat a 1. pripremanje, priprema,
uredjivanje, uredjenje 2. mere, mere pre-
dostroznosti; - almak preduzeti mere 3.
uredjenje, oprema, sprave, instalacije; em-
niyet - gromobran; osigurac 4. sistem;
- sistem hladjenja 5. me-
hanizam, uredjaj 6. stanica; radar - ra-
darska stanica 7. voj. raspored, razmestaj
tertip (-bi) a 1. uredjenje, poredak, ras-
pored, razmestaj, red, organizacija; - ko-
mitesi organizacioni komltet 2. izrada,
obrada, priprema, pripremanje 3. plan,
projekat; mera 4. metod, sistem, red,
nacin 5. raspored (reci), paragraf, clan 6.
doza (lekova) 7. tip. slaganje, slog; format
(knjige) 8. mat. ordinata; - etmek 1) ure-
diti, rasporediti, organizovati, prirediti 2)
spremiti, pripremiti 3) sastaviti, izraditi
tertipi organizator, sastavljac, pri-
redjivac
tertipiemek ak. 1. dovesti u red, ras-
podeliti, razmestiti cf. dzenlemek 2. or-
ganizovati, prirediti; obrazovati,
tertiplenmek 1. biti daveden u red. biti
organizovan, biti priredjen, biti sastavljen
2. grupisati se
tertipleyici organizator, priredjivac,
sastavljac
965
' 1 .,
tertipfi< '
tertipli 1. uredjen, regulisan, opremljen,
organizovan 2. tacan, uredan 3. spreml-
jen, pripremljen, isplaniran
tertipsiz neurednost, neorganizovan
tertipsizlik neurednost, neorganizovanost
tertaze p jako svez; veoma mlad
tervi (-ci)a arh. 1. pomoc, podr-
zavanje, podrska, potpara 2. odobravanje,
odobrenje; - etmek 1) pomagati, podr-
zavati 2) odoravati
terzi krojac
terzihane krojacnica
terzil a ponizavanje, ponizenje, oma-
lovazavanje; - etmek poniziti, omalovaziti,
osramotiti
terztlik krojacki zanat, krojenje, iz-
radjivanje adece
tesadf a 1. slucaj, slucajnost, pok-
lapanje, podudaranje 2. susret, sastanak,
slucajan susret ll slucajno; 1-1/ - etmek 1)
slucajno sresti, slucajno naici na koga 2)
slucajno se desiti, poklapati se /sat; po-
dudarati se
tesadfen a slucajno
tesadfi a slucejan, neocekivan
tezahuh (-bu) a arh. 1. zastita, pok-
roviteljstvo, protekcija 2. posedovanje,
prisvanjanje, prisvajanje; ;... etmek 1) stititi,
zalagati se, zauzimati se 2) posedovati,
prisvajati cf. benimsernek
tesalp (-b) a arh. biol. ukrstavanje,
mesanje;
tenast (-d) a arh. solidarnost, podr-
ska
tescil a registracija, zavodjenje; /-11 -
etmek registrovati
tescilli registrovan; - marka zastitni
znak
tescilsiz neregistrovan
tesdis a arh. 1. deljenje na ses! 2. ses-
tosruko povecanje;
966
teselli a tesenje, uteha; cf. avun; -
bulmak naci utehu, utesiti se; /-al - ver-
mek tesiti, utesiti; utesna nag-
rada
tesellm a arh. dobivanje, primanje,
prijem, preuzimanje (robe); /-1/- etmek 1)
dobiti, primili 2) preuzeti
teselsl a arh. nizanje, spajanje, nep-
restano trajanje, produzavanje, neraskidiv
lanac, neprekidno pracenje; - etmek za-
kacivati se, neprestano trajati, produzavati
se, ici jedan za drugim, praviti neraskidiv
lanac
tesettr a arh. 1. pokrivanje, prek-
rivanje, skrivanje (zene od muskarca) 2.
isi. pokrivanje lica; - etmek 1) pokrivati
se, prekrivati lice, stavljati feredzu
teseyyp (-b) a arh. nemarnost, ne-
pozeljnost, nehaj, lenjost, tromost mlitavilo
2. apatija, ravnodusnost, indiferentnost
teshil a arh. olaksavanje, ublazavanje;
- etmek olaksati, ublaziti
teshin a arh. zagrevanje, podgrevanje,
grejanje, lozenje; /-1/ - etmek zagrevati,
podgrevati, grejati
teshir1 a arh. ocaravanje, car, op-
cinjavanje, zacaranost; - etmek ocaravati,
opciniti, zacarati
teshir2 a potcinjavanje, pokoravanje,
podlozenje; /-1/- etmek potciniti, pokoriti
tesir a arh. 1. uticaj, delovanje, dejstvo,
efekat; ct. etki - bulunmak (ili kal-
mak) biti pod uticajem; /-al - etmek uti-
cati,uticati, delovati, ostaviti utisak na
tesirli arh. 1. delotvoran, uspesan, efi-
kasan 2. uticajan, koji ostavlja utisak cf. et-
kili
tesirsiz beuspesan, neefikasan, bez
uticaja
tesis a arh. 1. osnivanje, utemeljivanje,
podizanje, izgradjivanje, organizovanje 2.
objekat, zdanje, zgrada, gradjevina, ured-
jaj, sprava, postrojenje 3. organizacija; /-1/
- etmek 1) osnovati, podici, utemeljiti,
postaviti, izgraditi, 2) organizovati, urediti,
regulisati, opremiti uredjajima
tesisat a 1. instalacija 2. sistem
(grejni, centralni) 3. institucije, ustanove,
zdanja, gradjevine, objekti 4. postrojenja
instalater
instaliranje
tesit (-di) a arh. proslava, slavlje, praz-
novanje; /-1/ - etmek slaviti, proslavljati
teskere 1.nosila 2. nosiljka; tragac
teskereci nosilac ranjenika
teskin a umirivanje, uspokojavanje,
smirivanje, stisavanje; /-1/ - etmek umiriti,
smiriti, stisati
teslim a 1. predavanje, predaja, uru-
civanje, prenosenje, isporucivanje, is-
poruka2. predaja, kapitulacija 3. dostava,
isporuka 4. vracanje, isporucivanje 5. priz-
navanje, . priznanje, odobravanje, potvr-
djivanje 6. pokoravanje, pokornost, pos-
lusnost 7. muz. refren; /-1/ - almak 1)
primiti, preuzeti 2) uzeti u svoju vlast, os-
vojiti; /-1/ - etmek 1) predati, uruciti, is-
poruciti, vratiti, ustupiti 2) dostavili 3) priz-
nati, povrditi, sloziti se; - olmak predati
se, kapitulirati, poloziti oruzje
teslimat a arh. 2. placanje, isplate,
up Iate
teslimiyet (-ti) a 1. predaja, kapitulacija
2. poslusriost
teslis a arh. 1. utrostrucavanje 2. del-
jenje na tri dela 3. re/. (sveto) trojstvo;
tesmiye a nazivanje, imenovanje, da-
vanje imena; /-1/ - etmek nazvati, ime-
novati, dati ime
tespih a brejanice
tespih bot. melija (Melia
azedarach)
tespih bot. Melicea

tespih (-ni) zool. obicna mak-
rica (Oniscus)
tespih bcekler (-ni) zool. Oniscidae
tespihli osaba koja drZi brojanice
tespit (-ti) a utvrdjivanje, odredjivanje,
ucvrscivanje, jacanje, fiksiranje; - etmek
utvrditi, odrediti, ucvrstiti, fiksirati; cf. sap-
tamak
tesri (-li) a ubrzavanje, ubrzanje, ak-
celeracija; /-1/ - etmek ubrzati, pozurivati,
pospesiti; cf.
test ( -ti) test
testere p testera
testere zool. pilan (Pristis)
testere zool.ronac (Mergus)
testereli
testi p testija, vrc o - den bo-
kisa je
padala kao iz kabla; - yi doldurmak nar.
nafatirati se, ustedeti novac; - glbi veliki i
opustene (zenske grudi)
tesvit (-di) a arh. koncept, nacrt, skica;
tesviye a 1. izravnjavanje, iz-
jednacavanje, ispravljanje, niveliranje 2.
uredjivanje, udesavanje, regulisanje, sred-
jivanje 3. placanje, otplata, otplacivanje
(duga) 4. nabijanje, utapkavanje, uta-
bavanje 5. voj. objava, putna objava; /-1/ -
etmek 1) izravnati, izjednaciti, ujednaciti,
ispraviti, nivelisati 2) urediti, udesiti, re-
gulisati, srediti 3) platiti otplatiti (dug) 4)
nabijati, utabati, utapkati
tesvjyeci brusac
tesviye ruhu (-nu) arh. libela
a 1. /it. poredjenje 2. poredjenje;
/-1,-a/- etmek porediti
(-i) a bodrenje, hrabrenje; /-1/ -
etmek bodriti, hrabriti
(-di) a arh. pojacavanje, jacanje,
povecanje 2. gram. znak za udvostrucenje
konsonanata
967

a 1. pokusaj, nastojarije,
trud, napor 2. inicijativa, preduzimljivost,
poduhvat; ele almak preduzeti irti-
cijativu; /-al etmek pokusavati, nastojati,
ct. e gemek (ili
gstermek) pokazivati inicijativu, zapoceti
sto, pokusati
(-d) a molitva koja se iz-
govara dok se klanja
a 1. stvaranje, formiranje, os-
nivanje; cf. 2. uredjenje, or-
ganizacija, poredak; ct. 3. voj. je-
dinica; - etmek 1) stvarati se, formirati se,
osnivati se 2) biti sastavljen, sastojati se
a zahvalnost; - ederim hvala;
- etmek zahvaliti se
a arh. pocast, postovanje,
cast; /-al etmek biti pocastvovan (zbog
upoznavanja s nekim), imati cast
. a arh. konfuzija, zbrka, za-
buna, nered, haos, darmar; ct.
'a 1. pokazivanje, stavljanje na vi-
delo, izlaganje; vadjenje, iznosenje 2. izv-
rgavanje ruglu, izlaganje javnoj sramoti 3.
objavljivanje, proglasavanje, publikacija; -
etmek 1) pokazati, izloziti, vaditi, iznositi
2) izvrgnuti ruglu, izloziti javnoj sramoti 3)
objaviti, proglasiti 4) potegnuti (oruzje)
psih. ekshibicionista
psih. ekshibicionizam
a 1. poznavanje, prepoznavanje
raspoznavanje 2. med. dijagnoza; - koy-
mak postaviti dijagnozu 3. /it. per-
sonifikacija, olicavanje, olicenje cega; /-1/ -
etmek 1) prepoznati, poznati, raspoznati,
utvrditi 2) med. dijagnozirati, postaviti di-
jagnozu
a 1. formiranje, stvaranje, ob-
razovanje 2. organizovanje, uredjenje; /-1/
etmek formirati, stvoriti, obrazovati, sas-
taviti
a 1. pl. od 2. or-
968
ganizacija; cf. rgt; Milletler
Organizacija ujedinjenih nacija
3. sistem, sastav o - esasiye kanunu
jur. arh. ustav
organizator

ganizacija
organizovanost, or-
ak. organizovati, for-
mirati, sastaviti; cf. rgtlemek; yeniden -
reorganizovati
organizovati se; cf. r-
gtlenmek
organizevan
neoganizovan
a 1. obuhvat, obuhvatanje,
grljenje 2. rasprostiranje, sirenje, pro-
tezanje; /-1/ - etmek obuhvatiti, zagrliti 2)
rasprostirati, rasiriti, protezati
a 1. arh. zedan 2. zeljan
a 1. poseta 2. arh. ukazivanje
casti; - buyurmak ukazati cas! (posetom),
pocastvovati 3. odlazak, odlazenje; -
etmek 1) posetiti, u kazali cas! svojom po-
setom 2) pocastvovati 3) dat. ici, otici, od-
laziti; - nereye kuda ides?
1. ceremonijal, etiketa 2.
protokol
ceremonijar
a arh. med. seciranje, odb-
dukcija, autopsija, preparaje 2. anatomija
3. analiza, objasnjavanje, komentarisanje
4. nar. skelet; /-11 etmek 1) secirati, vrsiti
autopsiju 2) objasniti, komentarisati, iz-
lagati, detaljno proucavati
a-p arh. prosektura
a zakonodavan, legislativan; cf.

(-ki) a arh. uzimanje partnera,
ukljucivanje u sta; - i mesai saradnja
a arh. birinci (ilk) - oktobar;
ikinci (son) - november
a oktobar
i a novomber
Hi) dijal. lavor za pranje vesa, ko-
rito za pranje vesa
(-ki) a 1. podsticaj, podstrek,
bodrenje, podrska, potpora, stimulisanje 2.
nagovaranje, podbadanje, huskanje, pods-
trekivanje; - etmek 1) podsticati, bodriti,
stimulisati, davati podrsku 2) nagovarati,
podbadati, huskati, podstrekivati
podstrekac, pokretac, huskac,
provokator
a-p arh. podstrekac, pok-
retac, provokator
a arh. zbunjenost, smetenost,
zabuna, pometnja, rastrojstvo; /-1/ - etmek
zbuniti, izazvati, pometnju, poremetiti,
rastrojitL unositi smutnju; ct.
(-ii) a arh. ispracaj, pracenje; /-1/-
etmek ispratiti, pratiti; ct. ugurlamak, ge-
irmek
tetabuk (-ku) a arh. slaganje, sag-
lasnost, sporazum; poklapanje, po-
dudaranje; - etmek slagati se, poklapati
se, podudarati se
tetanos med. tetanus
tetebbu (-uu) a arh. istrazivanje, is-
pitivanje, proucavanje, uzzucavanje; /-1/ -
etmek istrazivati, proucavati, uzucavati
tetik 1 okidac, obarac, oroz; - e
asmak (ili - ekmek) povuci obarac
tetik 1. brz, zustar, zivahan, ok-
retan, spretan 2. budan, oprezan, nap-
regnut (u ocekivanju) 3. delikatan ll op-
rezno, pazljivq; - davranmak postupati
oprezno; - ini bozmamak biti hla dnokr-
van, sacuvati hladnokrvnost; - te olmak
biti na oprezu, paziti, biti budan
tetir dijal. 1. istraga, istrazivanje, is-
pitivanje, proucavanje, pretraga, analiza; /-
1/ -etmek istrazivati, ispitivati, proucavati,
analizirati; ct. incelemek
tevecch
tevafuk (-ku) a arh. slaganje, sag-
lasnost, podudaranje, sporazum;
a arh. strah, uzas, zap-
repastenje; /-dan/ - etmek uplasiti se,
uzasnuti se, zaprepastiti se
tevakki a arh. opreznost, pre-
dostroznost, bojazan, strah; /-dan/ -
etmek pazili se, cuvati se, biti oprezan,
biti na oprezu
tevakkuf a arh. 1. zaustavljanje, zadr-
zavanje; stajaliste, stanica; pauza, pres-
tanak; - mahalli arh. stanica ct. durak 2.
zavisnost; - etmek 1) zaustavljati se,
zadrzavati se, stajati, prestajati; ct. dur-
mak 2) dat. zavisiti od koga (cega)
tevali a arh. trajanje, neprekidno ni-
zanje, neprikidno pracenje 2. produzetak,
nastavak; - etmek neprekidno ici za kim,
neprekidno pratiti, redjati se
tevars a arh. nasledstvo; - etmek 1)
naslediti 2) prelaziti u nasledstvo
tevatr a glasina, prica
tevazu (-uu) a arh. poniznost, skrom-
nost, smernost, pokornost
tevazn arh. ravnoteza, balans; cf.
denk
tevbih a arh. ukor, prekor, pokuda, pri-
govor;
tevcih a arh. 1. upuCivanje, okretanje,
obraeanje 2. davanje, darivanje; /-al -
etmek 1) uputiti; ct. ynelmek 2) davati,
darivati, poklanjati
tevdi (-ii) a 1. urucivanje, predaja, po-
veravanje, ulaganje (novca) 2. oprostaj,
rastana k; -etmek 1) /-1,-al uruciti, predati,
poveriti, uloziti 2. oprostiti se, rastali se
tevdiat a 1. ulazi, depoziti, - ta bu-
lunmak uloziti deponovali
tevecch a arh. blagonaklonost, lju-
baznost, naklonost, pazljivost; /-al -
etmek okrenuti se, obratiti se, uputiti se
kome, orijentisati se na koga O - nz
969
l 1
!i
i li
tevehhm
efendim! jako ste ljubazni! vi mi laskate
gospodine!
tevehhm a arh. 1. sumnja, slutnja, bo-
jazan, strah 2. sumnjicavost, podozrivost;
tevek 1 HW nar. sadnica (vinove loze),
kalem, rasad, mladice
tevekkel a nar. bezbrizan, lakomislen
tevekkli nar. bez razloga, neosnovano,
uzalud, badava
tevekkl a pokornost, poniznost; uz-
danje u boga; - etmek pokoravati se, uz-
dati se u bozju milost
tevellt (-dO) a arh. rodjenje, datum
rodjenja, poreklo 2. pojavljivanje, nas-
tajanje, javljanje;
teveUtl rodjen, koji je rodjen
teverrm a arh. 1. tu-
berkulozom 2. oticanje; - etmek 1) dobiti
tuberkulozu, postali tuberkulozan 2) oteci
tevess (-) a arh. prosirivanje, si-
renje, ekspanzija, rasprostiranje; - etmek
prosirivati se, sirili se, rasprostirati se
tevessl a pribegavanje necemu,
preduzimanje mera, pokusaj; /-al - etmek
1) pribeci necemu 2) preduzeti mere, po-
kusati
tevettr a arh. 1. naprezanje, napetost,
napon 2. fiz. napon; cf. gerilim
tevfikan a arh. dat. prema, u skladu sa
tevhid (-di) a 1. ujedinjenje, spajanje,
sjedinjenje, ujednacavanje 2. fil. mo-
noteizam; cf. /-1/ - etmek uje-
diniti, objediniti, spojiti, sjediniti; ujednaciti
tevil a arh 1. tumacenje, objasnjenje,
interpretacija 2. izvrtanje smisla; cf.
evri2; /-1/ - etmek 1) tumaciti, ob-
jasnjavati 2) iskriviti, iznuti smisao, nep-
ravilno tumaciti;
tevki (-i) a arh. ist. 1. sultanov mo-
nogram 2. sultanski ukaz, dokument sa
sullanovim monogramarn
970
'
tevkici kaligraf koji je ispisivao sultanov
monogram na zvanicniv dokumentima
tevkif a 1 . hapsenje, lisavanje slobode;
cf. tutuklama; - mzekkeresi nalog za
hapsenje 2. zatvaranje, zadrzavanje, za-
ustavljanj 3. organieavanje, ogranicenje; /-
1/ - etmek 1) uhapsiti, lisiti slobode 2) zat-
v6riti, zadrzati, zaustaviti
tevkifhane a-p arh. zatvor, pritvor ct.
tutuk evi
tevkil a arh. odredjivanje za svog
predstavnika, ovlascivanje, opu-
nomocivanje; /-1/ - etmek odrediti za svog
prdestavnika, ovlastiti, dati punomocje
tevlit (-di) a 1. donosenje na svet, rad-
janje 2. stvaranje; /-1/ - etmek 1) doneti na
svet, roditi 2) poroditi 3) stvoriti
tevliyet (-ti) a 1. upravljanje vakufom 2.
upravitelj vakufa
Tevrat ret. Tora, Mojsijev zakonik,

tevriye a arh. 1. pretvarenje, licemerje
2. /it. alegorija
tevsi (-i) a 1. sirenje, prosirivanje, po-
veeavanje, uvecavanje 2. rasprostiranje; /-
1/ - etmek 1) si rili, prosirivati, povecavali,
uvecavati 2) rasprostraniti
tevsik (-ki) a arh. pokrepljvanje, potv-
rda, potkrepa, dokaz; /-1/ - etmek potk-
repiti, dokazati, dokumentovati; cf. bel-
gelemek
a akrostih
tevzl (-i) a arh. 1. raspodela, dist-
ribucija, podela 2. raznosenje, dostava, is-
poruka (poste); /-1/- etmek 1) raspodeliti,
podeliti 2) raznositi, dostavljati (postu)
tevzlat a 1. raspodela, distribucija
2. raznosenje, dostava
tekayuz a arh. 1. budjenje 2. budnost,
oprez;
teyel fircanje
teyeliemek ak .. fircati, profircati
teyelleornek pass. od teyelfemek
teyyelli profirca
teyemmm a is/. ritualano umivanje
peskom ili zemljom (u nedostatku vode)
teyit (-di) a arh. 1. ucvrsivanje, jacanje,
pojacavanje 2. potkrepa, potvrda; /-1/ -
etmek 1) ucvrstiti, ojacati, pojacati 2) potk-
repiti, potvrditi cf. dol;jrulamak
teyp magneton; - e almak snimiti na
magnetofonsku traku
teyze tetka (majcina sestra) )
teyzezade b rat ili sestra od tetke
tez 1 1. teza, disertacija; - i mudafaa
etmek braniti disertaciju 2. teza
tez2 p brz, hitar; - ol! pozuri! ll brzo,
hitro, odmah, istog casa; - 1) ener-
gican, brz 2) nestrpljiv; - elden brzo, bez
odlaganja; - vakitte u najkracem mo-
gucem ro ku; /-dan/- i yok odmah
tezahr a arh 1. otkrivanje, po-
javljivanje, manifestacija 2. simptom; -
etmek otkrivati se, pojavljivati se, ma-
nifestovati se
tezahrat a 1. demonstracija 2.
ovacija 3. manifsestacija
tezat a 1 . kontrast, pro-
tivurecnost, antagonizam; cf. - a
biti prtivurecan 2. /it. antiteza
tezayt (-t) a arh. povecavanje, uve-
eavanje, umnozavanje, mnozenje, pri-
rastaj; cf. ol;jalma; - etmek poveeati se,
se, mnoziti se
tezduyarca med. anafilaksija
tezehhr 1. hem. cvetanje, osipanje 2.
med. osipanje, osip
tezek (-!;ii) susena kravlja balega
tezekkr a arh. 1. pominjanje, spo-
minjanje, secanje 2. razmatranje, rasp-
ravljanje, diskusija;
tezlik
tezelzl a arh. tresenje, drmanje, pot-
res; - etmek tresti se, dramali se, zadr-
mati se, potresti se
tezene muz. razg. terzija; cf.
tezgah p 1. tezga 2. pult, radni deo (u
kuhinji); sank (u bifeu) 3. tkalacki stan,
razboj O - yapmak arg. biti za san-
kom, piti s nogu; - kurmak arg. imati sek-
sualne odnose; - kurmak poceti raditi,
zapoceti nekiposao
tezgahlamak ak. 1. pripremiti sta je
potrebno za tkanje na razboju 2. prip-
remati se, spremati se za posao, otpoceti
(neki posao) 3. smisliti, izmisliti, isplanirati
tezgahlanmak pass. od tezgahlamak
tezgahtar p prodavac, sanker
profesija prodavca ili san-
kera; - yapmak raditi kao prodavac ili
sanker
tezhip(-bi) a 1. ukrasavanje rukopisa
2. arh. pozlacivanje; u rukopisinim knji-
gama
tezkere a 1. beleska, notica, pisamace
2. dokument, isprava, dozvola; ikamet -
si dozvola boravaka (za strance. u Turs-
koj) 3. voj. dokument o demobilizacija iz
armije 4. ist. tezkere (biobibliografski rec-
nik pesnika)
tezkereci 1. demabiiisan vojnik (ili kaji
tek treba da bude demobilisan) 2. ist. sas-
tavljac tekzkira 3. zapisnicar (u sudu)
tezkire v. tezkere
tezkiye a arh. 1. reputacija; - si bozuk
loseg karaktera, lose reputacije 2. potvrda
o moralnoj podobnosti;
teziemek razg. 1. ak. ubrzati, paspesili
2. pogurati
uradili brzo, obaviti brzo
ak. ubrzati, pozuriti
tezlik 1. brzina, zurba, hitnja, uzur-
banost 2. nestrpljenje
S71
t
tezvir
tezvir' a inlriga, kleveta, ogowaranje;
lukavstvo
tezyif a arh. 1. omalovazavanje, pol-
cenjivanje, preziranje; cf. 2.
podrugivanje, ismejavanje, podsmeh,
sprdnja; etmek 1. omalovazavali, pol-
cenjivati, prezirali 2. rugali se, ismejavali
cf.
tezyin a arh. ukrasavanje, doterivanje,
kicenje
tezyinat 1 a ukrasi
tezyini arh. ukrasan, ornamentalan, de-
korativan
tezyit ll (-di) a arh. povecavanje, uve-
1. zapusac, cep, 2. zas-
toj; iktisadi ekonomski zastoj ll za-
pusen, zacepljen
1. zacepljenje 2. zastoj, zakr-
civanje, zakrcenost 3. gusenje, za-
gusivanje
med. zatvor, za-
cepljenosl, blokada
1. zapusiti se, zacepili se 2.
zakrciti se, zatvarili se 3. gusili se, gubiti
dah, tesko disati, zadihali se 4. zasitili se
ca us. od
dat. 1. bili sabijen, biti nabijen,
biti zguran, biti slisnut, bili uguran 2. biti
cavanje, umnozavanje; etmek po- zatveren
vecavati, uveeavati
s medicinskog stanovista
a medicinski, lekarski
a 1. zr. od 2. medicinska
skola, medicinski fakultet, medicinski ins-
titut
student medicine, medicinar
(-fe) a dete
a euforbij (osusen sok od mle-
cike)
1. heklica, igla 2. silo; gibi
visok i vitak
(-ki); onom. 1. kuc-kuc!;
vurmak (po) kucali 2. lik-tak!; etmek
kucati (o satu)
basa prepun, krcal, nabijen
1. cep, zapusac 2. med. em-
bolija
ak. zapusiti, zacepiti
zaprsen, zacepljen
1 . ak. zapusili, zacepiti 2. ak.
zakri':iti, zatvarili (put) 3. ak. dat. zatrpati;
zabiti, ugurati, staviti, udenuti
med. embolizam
972
zalogaj
1. zderati, jesti halapejivo 2.
razg. jesti
1. onom. zveckanje, lupkanje
(zvuk koji se cuje pri udaranju dva pred-
meta) 2. arg. novac O gitmek ici
dobro, raditi kao sat; - 1) odlicno, kao
sat 2) ravnomerno, ritmicno, precizno;
yolunda uspesan; - yolunda olmak (ili
gitmek) biti uspesan, bili imucan; nap-
redovali; - yoluna koymak slajali
dobro (finansijski}, zaradjivali
kucati, kuckali, lupkati,
krckali, skripali, puckelali, klepetali
ak 1. caus. od
2. slavili jelo da prokljuca
1. zveckanje 2. kucaje (sata) 3.
puckelanje, skripanje, kloparanje
stisnul, zbijen, nabijen, nairpan
tesnoea, teskoba, slesn-
jenosl, zbijenosl, skicenost; melez, guzva
dat. stisnuti se, zbiti se, ugu-
rali se, zgurali se
1. zgurati, ugurali, zbiti, tu-
rili, utrpati, ulisnuti 2. prozdirati, halapljivo
gutati
1. nabijen, tvrd 2. gust, cvrst (o
tkanini) 3. debeo, gojazan, ugojen, krupan
- - nabijen, zbijen, prepun; - -
dolu prepun, napjen, do vrha
(-ar) ak. dat. 1. nabiti, nagurati,
zbiti, napuniti 2. strpati (u zatvor), zatvoriti
mali i nabijen, dezmekast
dezmekavost, nabijenost
zadihanost, tesko disanje;
med. asfiksija
kijanje zatvorenih usta
1 osoba koja kija zatvorenih
usta ll bolestan, slab
kijati zatvorenih usta
a 1. talisman, amulet, emajlija 2.
caroliji, madjija, cini, prividjenje 3. snaga,
moc; resenje, lek
1. opcinjen, omadjijan 2. koji
ima amajliju, talisman
1 1. arh. briga, staranje, nega,
uzgoj, - zapusten 2. previjanje
3. timarenje; - etmek 1) brinuti se, starati
se, negovati, gajiti 2) previjati; - grmek
1) gajiti, negovati 2) timariti
ist. tirnar (feudalni posed)
1. bolnicar 2. konjusar
ist. timariot
psihijatrijaska bolnica, lud-
nica
k neko ko je za ludnicu
1. istimaren 2. koji poseduje
tirnar
onom. zvek! zvrc! - - arg. zvrcnut,
luckast
1. plast, stog; - makinesi vejalica
za zito 2. gomila, hrpa
tandrk, zveket, zveckaj
razg. zveckati, zveketati

1 1. tandrk, tandrkanje, zveket,
zveckanje, zveketanje 2. arg. pare ll. 1.
prazan 2. bez prebijene pare, svorc; -
1) tandara-mandara, zveckajuci,
zvececi, tandrcuci 2) polako - - 1. tand-
rcuci, zveckajuci 2. potpuno prazan
1. tandrkati, zvecati, zvec-
kati 2. arg. umreti, riknuti
ak. 1. tandrkati, zveketati,
zveckati, lupati (metalnim predmetima) 2.
drndati, lose svirati
1. tandrk, tandrkanje, zveket,
zveckanje 2. arg. seks, seksualni odnos
muz. ton, boja zvuka
1. odjekivati, odzvanjati, raz-
se 2. zvoniti, zvecati
(-ar) 1. govoriti, proizvoditi
zvuk, zvucati 2. obracati paznju, pridavati
znacaj
1. ne cuti se, na reci ni rec
2. ne obracati paznju, ne pridavati znacaj
o melaike cutljiva osoba, osoba
koja ne ogovara
(-ti) a 1. zvonjenje, zvucanje,
sum 2. fig. ton, boja zvuka
- - onom. 1. kap-kap, kap po kap 2.
take-taka, kuc-kuc (o lupanju srca)
cep, zapusac o - atmak
naljutiti se, eksplodirati, pasti mrak na oci
potpuno isti, u dlaku isti
":" - onom. tap-tap, tik-tak, kap-
kap
1. tapkati, trupkati (no-
gama) 2. treptati, lupati (o srcu) 3. pljus-
tati, dobovati, dazdeti
caus. od
1. tapkanje, trupkanje. lupanje
(koraka) 2. treperenje, kucanje (srca) 3.
pljustanje, dobovanje (kise), udaranje
- -: - - gitmek (ili yrmek) ta-
banati, tabanciti, trupkati, sitno koracati
973

sficnost, sfika i prifika, kopija; -
isti, isti kao, tacno ll 1. sasvim sfi-
can, identican, istovetan, isti, susti, pravi
2. isti kao, tacno, bas kao, tacno kao
faksirnil
1. fotokopiranje 2. fo-
tokopija
belustrada, ograda O -
1. stub pirucja 2. otac koji zanemaruje
svoje roditeljske duznosti
onom. tras!
arg. 1 . prpa, vuna (strah) 2. se-
purenje, puvanje
kukavicki
a 1. sisanje, podsisivanje; asker -
vojnicka frizura 2. - makinesi
masinica za brijanje 3. brada, rast brade;
iki gnlk - brada od dva dana 4. arg.
laz, foliranje, torokanje; /-1/ - etmek 1) bri-
jati 2) sisali 3) arg. lagati, folirati 4) arg.
udaviti s pricom; - gelmek biti vreme za
brijanje, - a tutmak arg. udaviti pricom; -
uzamak (ili gelmek) biti vreme za bri-
janje, biti potrebno brijanje
1. arg. folirant 2. arg. brbljivac,
blebetalo
ak. 1 . fazonirati 2. arg. na-
samariti, isfolirati, lagati 3. arg. daviti pri-
com
covek kome je vreme za bri-
janje ll 1. obrijan, izbrijan 2. fazaniran
1. naobrijan 2. nefazoniran
stanovnik Trikale (grada u
Grckoj) o - (hep) bir svi su isti
veliki ribarski camac
1. onom. skloc! tras! 2. sklocaj,
cangrljanje, klopot
; - onom. zvuk koji se cuje
pri bacanju kocki (zetona i si.) u trik taku i
tav li
974
1. bos i go 2. bez para, svorc
1. ostati bos i go 2. ostati bez
para
zveket (novca)
kas; - gitmek kaseti, ici kasom; -
a kalkmak krenuti kasom
mandal, reza, zapor, zaporanj
ak. zamandaliti, zabraviti
zamandaljen, koji ima zapor
1. presti (o macki) 2. arg. bris-
nuti, zbrisati, zdimiti 3. arg. umreti, riknuti,
odapeti 4. arg. tropirati
ak. 1. grepsti, izgrepsti 2.
uznemiravati, smetati, ne davati mira
pass. od
zoof. puzacice
zoof. bot. puzav
penjanje, uspinjanje
dat. 1. penjati se, uspinjati
se, pentrati se, verali se 2. eskalirati, po-
vecati se, uvecati se
(-nu) zoof. puzavac
(Certhia)
zoof. puzavci
(Certhiidae)
1. ogrebotina; .- atmak
grepsti, ogrebati 2. drljaca, zubaca
ak. 1 . grepsti, ogrebati 2.
drljati
pass. od
1. nokat 2. kandza, kopito 3.
navodnici; - amak otvoriti navodnike; - .
iinde pod znacima navoda; - kapamak
zatvoriti navodnike 4. ekstraklor 5. krak
(sidra), kukica na udici 6. zubac 7. reza,
zapinjaca, zapon 8. muz. terzijan za
kanun o - gstermek uplasiti, pokazati
zube; - kadar kao nokat, sasvim mali; -
umesati nokte; (birnin) -
olmamak ne biti vredan cijeg nokta; -
skmek podrezati kome nokte; - !a-
i6i na manikir ili pedikir; -
yemek gristi nokte
arg. noktas, dzeparos, lopov
ak. grepsti
pass. od
udubljenje na prorezu (za vad-
jenje seciva)
kandzast, kopitast
arg. oportunista
arg. kosa; - la birnek kositi; /-1/
- dan geirmek otarasili se necega, uk-
loniti, odstraniti
zool. raza mrkulja (Raja batis)
kosac
ak. 1. kositi, pokosili 2.
otarasiti se necega, eliminisati, ukloniti
mak pass. od
(-M zasek, urez, neravnina; - -
neravan, iskrzan
arg. dzeparos, lopov
arg. ak. krasli, drpnuti, ca-
pili
zupcast, neravan, usecen isk-
rzan, razudjen
zoo/. gusenica
1. teh. gusenica, zupcanik 2.
zubac (na marki); narez (na metalnam
novcu) 3. radio (za vadjenje krojeva) 4.
cik-cak cipka (za police); - kesrnek zup-
cati, urezati
biti napadnut gusenicama
(o drvu)
1 . teh. gusenicni 2. zupcast, na-
zupcan iskrzan, urezan, s urezima
1 bot. resa, maca ll gusenicast
(-ni) zoo/. najeznice
(lchneumon)
tiftiklenmek
onom. 1. sistanje (zmije, guske i si.)
2. pst! pst!; - yok ne cuje se ni muva
sikati, siktati, pistali sislali,
evreali
(-li) a priroda, karakter, tem-
perament, narav
los, lose naravi, neposten
ti voj. lrubni znak; - ye almak arg.
ismejavali, rugati se; - lrubni znak
Tibete 1 tibelski jezik ll na tibetskom,
tibetski
Tibetli 1 Tibetanac ll tibetski
Tibet kz (-n) zool. dugorepi jak
(Bos grunniens)
Ticani 1. pristalica derviskog reda os-
novanog u savernoj Africi 2. fanatik, re-
akcionar
ticaret 1 (-li) a 1. trgovna, privreda; cf.
tecim; - ekonomska blokada; -
trgovinsko predstavnistvo; Ti-
caret Ministarstvo lrgovine; -
banka, privredna
banka; - berza, efektna berza; -
dengesi (ili muvazenesi) lrgovinski bilans;
- hukuku privredno pravo; - trgo-
vinska komora, privredna komora; - n-
trgovacki naziv, trgovacko ime 2.
dobit, profil, car, prihod, zarada
ticaretgah 1 trgovacki centar ll trgo-
vacki, privredni
ticarethane a-p firme, trgovacko pre-
duzece; ct. tacimevi
ticari trgovacki, trgovinski, privredni,
komercijalni
tifdruk fotogravira, heliograviara
tifo med. trbusni tifus; - ya tutulmak
dobili trbusni tifus
tiftik 1 1. angorska koza; - keesi
angoska koza 2. angora, moher ll od an-
gere, angorski, od mohera
tiftiklenmek orutavili se (o odeci), otr-
cali se
975
tifs
tifs med. tifus
tik (-ki) 1. med. tik 2. tikovina
tik bot. tikovo drvo (Tectona
grandis)
tike 1. komad, deo, komadic 2. mrva,
mrvica (hleba), u komadicima, u mrvi-
cama, u delicima 3. zalogaj, gutjaj
tikel delimican, pojedinacan; cf. cz1,

tiksin (-ci) 1 odvratnost ll odoratan,
gnusan
tiksindirici odvralan, gnusan, odbojan,
gadan
tiksindirmek caus. od liksinrnek
tiksinilmek ab/. pass. od liksinrnek
tiksinme odvratnost, gadjenje
tiksinrnek abi. gadili se, gnusati se,
oseeati ovralnost
tiksinti gadjenje, gnusanje, odvralnosl
tilavet (-ti) a arh. isi. cilanje Kur'ana
prema pravilima
tilki 1. zoo/. lisica (Vulpes) 2. tig. lisica,
lisac, lukavac O - nin dnp ge-
. yer krk post. svaka
lija dolija; - gibi lukav kao lisica, prep-
redan, podmukao
tilki (-nu) 1. bot. repusnjaca
(Erigeron) 2. bot. lisicji rep (Aiopecurus) 3.
vrsta grozja sa dugackim grozdovima 4.
zahval u rvanju
lukaviti
tilkilik lukavstvo, lukavost, podmuklost
tilki bot. kacunak (Orchis
mascula)
tilki zm (-n) bot. vranino oko
(Paris quadrifolia)
tilmizucenik, student
tim 1. sp. tim 2. tim, grupa
976
timbal (-li) muz. talambus
timsah zool. 1. krokodil (Crcodilus) 2.
krokodiska koza
timsah bekisi (-ni) zool. krokodilska
ptica (Piuvianus egypticus)
timsahlar zaaf. Loricata
timsal (-li) a simbol, primer, olicenje
tims anat. timus
tin 1 1 .duh, dusa; cf .. ruh2 2. psiha
tin2 - - tiho, besumno
tiner razredjivac za boje
tinka zool. linjak (Tinca tinca)
tingz arg. cuska, sljaga, samar; /-al -
opaliti sljagu
tinsel duhovni, moralhi; ct. manevi
tinselci spiritualista
tinselcilik til. spiretualizam
tip ( -pi) 1 1. tip 2. vrsta, oblik ll 1. tipski,
tipiziran, standardan 2. orginalan, ne-
obican, cudan
tipi vejavica, snezna mecava
tipik tipican
tipllernek vejati, mesti, besneti (o oluji)
tipierne paz. odredjivanje. glumca za
ulogu, tipiziranje
tipografi; tipografija
tir: - - titrernek !resti se kao prut
tiraj !iraz
tirarnola mor. menjanje pravca broda
pomocu vetra, zaokretanje; - etmek
promeniti pravac broda (pomocu vetra),
zaokrenuti brod
tiran liranin
tirat paz. tirada
vadicep
tire 1 pamueni konac
tire2 crtica, povlaka
tirendaz p strelac ll 1. spretan, vre-
dan, iskusan 2. elegantan, lepo odeven
tirfil bot. trolist, detelina (Trifolium)
tirfiilenrnek se, pahabati se, ist-
rositi se
tirhos zool. sardina (Sardinella aurita)
tirildernek drhtati, tresti se
tlril tiril 1. fak, vazdusast, leprsast (o
materijalu) 2. besprekono cist; - - tit-
rernek drhtati, tresti se kao prut
tirit (-di) 1 supa sa preprienim hlebom
ll (ili -gibi) star i nemocan; - i
jako ostariti, oronuti, onemocati
onemocati, ostariti, oronuti
tiriz 1. fetva, lajsna, sindra 2. porub,
rub, traka, sirit
tirle pumpica za izmazivanje
tiroit anat. tiroidna zlezda
tirpidin, tirpit, tirpitilin mala motika
tirsi zoo/. lojka (Aiosa)
1 1. plavozelena boja 2. per-
gament; cf. ll plavozelen, ak-
vamarinski
tiryak terijak
tiryaki 1. uzivalac droge, narkoman 2.
strastveni ljubitelj (cega); kahve - si lju-
bitelj kafe; - si olmak biti uzivalac
(cega), odati se (cemu) 3. manijak
tiryakilik 1. narkomanija 2. sklonost,
odanost 3. manijastvo, fanaticna strast
(-t) majca sa kralkim rukavima
titan hem. titan
titiz 1. izbirljiv, probirljiv, sitnicav, ce-
pidlacki, kome je tesko ugoditi, koji mnogo
trazi; cf. msklpesent 2. pedantan, tacan
3. zlovoljan, razdrazljiv, svadljiv, hirovit,
obestan, kapriciozan, cangrizav, mrzo-
voljan
tiyatroculuk
titizlenmek, biti preterano
pedatan, biti sitnicav, biti zlovoljan, biti
svadljiv, biti kapriciozan, biti cangrizav, lju-
titi se, durili se
titizlik 1. izbirljivost, probirljiivost, sit-
nieavost 2. pedantnost, tacnost 3. zlovolja,
razdrazljivost, hirovitost, obest, kap-
ricioznost, cangrizavost, mrzovolja
titrek drhtav, treperav, ustreptao, uzdr-
htao, klecav, nesiguran O - kavak v. !itrek
kavak
titrek kavak bot. jasika (populus
tremula)
titrem ton, intonaacija; cf. ton
titreme drhtanje, drhtaj, jeza, tre-
perenje,..
titrernek 1. drhtati, !resti se 2. treperiti,
treptati, titrati, podrhtavati 3. (-dan) - tresti
se od straha, plasiti se necega
1. drhtanje, treperenje, vib-
racija 2. fiz. njihanje, oscilacija, vibracija;
cf. ihtizaz 3. tresenje, drmanje, truckanje
4.
1. drhtav, titrav, koji se njise,
vibrirajuci 2. fiz.' oscilirajuci, vibrirajuci 3.
sonoran, zvucan, rezonantan; ct. tml
1. miran, bez drhtaja, koji
ne vibrira 2. bezvucni; cf. tmsz
1. drhtati, tresti se, podr-
htavati, treperili 2. fiz. vibrirati
caus. od
titretmek caus. od titrernek
tiyatro 1. pozoriste, teatar; - oyunu
pozorisni komad, pozorisna predstava; -
dramaturg; hava - su am-
fiteatar; gezici bir - putujuce pozoriste 2.
pozorisni komad, drama 3. pozoriste
(zgrada)
tiyatrocu 1. pozorisni glumac, po-
zorisni radnik 2. vlasnik pozorista
tiyatroculuk 1. bavljenje pozoristom,
pozorisno zanimanje 2. pozorisno iskustvo
977
tiz
tiz 1. piskav, rezak, vristav, prodoran,
ostar; - bir ses piskav glas 2. muz. visoka
nota; ton - nota povisena za pola
tona, povisilica 3. arg. straznjica, zadnjica
1. postali piskav, postali
rezak 2. muz. povisiti za pola tona
TL skracenica za tursku liru (Trk
zaaf. jastreb (kokosar) (Accipiter
gentilis)
tohum 1 . seme, semenka, zrno; -
atma sejanje, setva; - atmak, sejati; - a
kamak 1) proklijati, niknuti, pustiti klicu 2)
prezreti, previse sazreti 3) uvenuti, usah-
nuti, izgubiti svezinu, stariti (o ljudima) 2.
sperma, seme, spermatozoid; jaje; - u d-
klek uci u klimak!erijum, uci u me-
nopauzu, izgubiti moc 4. po-
-rodica, loza, rod, koleno
tohumcu semenar, sejac
tahumculuk 1. semenarstvo 2. sejanje
tohumlamak ak. 1 . posejati 2. oploditi
tohumlanmak pass. od tohumlamak
tohumlu 1 . koji sadrzi seme, semeni 2.
bat. spermatican, semeni; - bitkiler sper-
matofite, spermofite, fanergame
tohumluk seme za setvu
tok (-ku) 1. sit, - tur sit sam; -
tutmak, zasititi 2. cvrst, gust, zbijen (o tka-
nini) 3. dubok (glas), bucan, zvonak O -
halinden bilmez (ne bilir) sit
gladnu ne veruje; - (ili
lamak) gtr (ili g olur) posl. mucno
je sita gostiti, a bogate darivati; - gzl
zadovoljan, koji nije pohlepan, koji nije
gramziv; - karnma na pun stomak, posle
jela; - szl iskren, otvoren; grub, surov,
neotesan
toka 1. snala, kopca (na kaisu); -
zmek otkopcati 2. snala za kosu, ukos-
nica
toka2 1. rukovanje 2. kucanje (casom);
- etmek 1. rukovati se 2} kucati se
(casom) 3) arg. utrapiti, platiti
978
toka prakljaca
tokalamak lupali prakljacom
tokaianmak pass. od tokalamak
tokalamak ucrstiti frizuru ukosnicama;
utvrditi, ucvrstiti, uglaviti
s ile 1. rukovati se 2. ku-
cati se (casama}
tokat 1 samar, cuska, udarac; /-af
- atmak (ili udariti samar, osa-
mariti; /-af - patlatmak opaliti samar,
osamariti; - yemek dobiti samar, biti asa-
maren
tokat 1. !or, obor 2. dolina, kol-
Iina
tokatlamak ak. udariti, samar, osa-
mariti, isamarali
tokatlanmak pass. od tokatlamak
tok gzl zadovoljan, koji nije poh-
lepan, koji nije gramzljiv
tok gzllk zadovoljenost, udo-
voljenost, negramzljivost
toklu dviska
tokluk 1. zasicenost, prezasicenost 2.
gustoca, cvrstoca, zbijenost (materijala) 3.
dubina (glasa)
tokmak 1. malj, drveni !ucak, drve-
ni cekic, bat 2. zvekir 3. dobosarska mal-
jica 4. zveeak o - gibi krupan, jak, kor-
pulentan, glomazan, plecat (covek)
tokmak zaaf. glavoc (Gobius)
arg. zigolo
tokmaklamak ak. udarati maljem, uda-
rati drvenim cekicem, drobiti, tuci, mrviti
toksik 1 otrov, taksikum ll toksican, ot-
rovan
toksin otrov, toksin
tokslkolog (-nu) toksikolog
toksikoloji toksikologija
taksikoman toksikaman
toksikarnani toksikomania
tok szl otvoren, iskren
tok szllk otvorenost,
tokurcun v. dokurcun
tokurdamak klokotati (o nargilaina)
tokordatmak ak. caus. od tokurdamak
tokurtu klokotanje, kljucanje, grgotanje
1 . udarac, udar 2. zamena, raz-
mena, trampa
s ile 1 . udarati se glavam,
bosti se, gurati se (o zivotinjama) 2. su-
kabili se, sudarili se
ak. 1 . caus. od
2. kucnuti se (casama)
tokuz cvrsto tkano (platno)
tokyo japanke
tolerans tolerancija, trpeljivost
tolerantan, strpljiv
tolga slem, kaciga
tolen hem. toluol, metilbenzol
tokmak 1. drvena lopta, drveni
topuz 2. teske cizme sa debelim djonom
tomar 1. svitak, smotuljak, rolna 2. go-
mila, hrpa 3. nabijac, zabijac (za top)
tombak tombak (slitina crven-
kastozute boje od bakra i cinka)
tombala tombola, loto
prodavac lotoa
tombalak punacak, gojazan, debeo,
jedar, zdepast
tombaz 1. panton 2. barka sa pljost-
natim dnom
tombul punacak, debeljuskast, za-
obljen
ugojiti se, udebljati se,
zaobliti se
top
tombulluk debljina, zaobljenost
tomruk 1. trupac, klada, panj,
deblo 2. neotesan kamen, veliki komad,
blok 3. pupoljak, klica 4. ist. zatvor, tam-
nica; - a atmak zatvoriti, baciti u tamnicu
tomurcuk pupoljak
tomurcuklanmak napupiti, klijati, prok-
lijati
ton 1 tona; - la na tone, tone, u og-
romnim koliCinama
ton2 1. muz. ton 2. /ing. intonacija 3.
ton, nijansa
tonaj tonaza
ton zool. tunj (Thunnus
thynnus)
tonga arg. zamka, klopka, lukavstina,
smicalica; - ya basmak (ili otur-
mak) pasti u klopku, biti predjen biti na-
samaren; - ya prevariti, na-
samariti, zafrknuti
tonik 1 med. tanikum ll tanican
tonilato mor. 1. tona 2. tonaza
tonilatoluk mor. nosivost, koji moze da
nosi... tona
tonluk nosivosti od ... tona, tezine
tonos v. tonoz
tonoz arhit. svod, luk
tonton sladak, ljubak, mio, drag
top (-pu) 1 1. lopta, kugla; ayak- u fud-
bal; el - u rukomet; kar - u grudva; su -
u vaterpolo 2. top; - 1) voj.
2) arg. mude; - topovska paljba, ar-
tiljeriska vatra; - dkm hanesi tvornica
oruzja; - a tutmak 1) bombardovati,
osuti paljbu na 2) izgrditi; fig. osuti paljbu
na; - tfek oruzje; - yekn harp lotaini
rat 3. predmet (deo) okruglog oblika,
kugla; duvar saatinin - u klatno zidnoga
sata 4. rolna, bala, svezanj, ris (papira); /-
- etmek 1) gomilati, nagomilavati 2) pra-
979
tapa
viti bale 5. clokupnost, ukupnost, svi, sve;
- u - u sve u svemu, ukupno; ll 1. ok-
rugao, loptast, kuglast, glavicast; -
drvo u obliku kisobrana; - lahana bot.
kupus (Brassica oleracea capitata); - sa-
lata (Lactuca sativa capitata) O - un
na najopasnijem mestu, na bacvi
baruta; - u atmak arg. 1) bankrotirati, pro-
pasti, cabrirati 2) ponavljati (razrad), trop-
nuti 3) umreti, riknuti; - gibi bez ko-
lebanja, odmah, smesta, iz ovih stapa;
-gibi grlamek galamiti, vikati iz petnih
zila, osuti paljbu; - gibi patlamak puknuti
kao bomba (o vesti); - - 1) u hrpama, go-
m ile, u balama 2) sav okrugao, loptast,
kuglast
tapa 1. zvrk, cigra 2. rucica
vesla 3. okrugla korpa 4. drveni tipi ll pu-
nacak, debeo, nabijen; - gibi punacak,
bucmast, okrugao
topak 1 1. grumen, grudva, loptica,
kuglica, jufka (testo) 2. konjski glezanj 3.
dijal. flasa, pehar 4. aglomerat ll okrugao,
obao, zaobljen
topaklamak ak. aglomerirati, stvarati
grudvice
topaklama aglomaracija
topal 1. hrom, sepav 2. koji se ljulja
(stolica, sto)
topalak 1 okrugao, obao, loptast ll
bot. pasdren (Rhamnus chlorophorus glo-
bosus)
topallama hramanje, sepanje
topallamak 1. hramati, sepati, 2. arg.
kaskati (u poslu)
hromost
top esplanada
toparlak 1. 1. okrugao, loptast
predmet, lopta; cf. kre 2. voj. prednjak ll
okrugao, loptast, obao, zaokruzen O -
hesap priblizan iznos
toparlamak ak. skupiti, kupiti, pokupiti
980
2. spremiti, doterati, udesiti 3. pribrati, sre-
diti, 4. sazeti sto, sumirati
taparlamak 1. biti skupljen, biti pri-
kupljen 2. spremiti se, doterati se, udesiti
se 2. biti sazet, biti sumiran 4. pribrati se,
srediti se, oporaviti se
topatan duguljasta zuta dinja prijatnog
mirisa
topaz geol. topaz
topeker 1. mor. ist. topovnjaca 2. tegl-
jac (artiljerijski)
topu 1 . artiljerac, tobdzija 2. artiljerija
3. arg. lihter, pistolj (onaj koji je bez
novca) 4. arg. tropa, ponavljac
topuluk artiljerijska vestina
tophane ist. 1. tophana, arsenal 2. ar-
tiljerijska skola
topla trokrake vile
topla kolektor
toplam zbir, ukupan iznos, svota, suma
toplama 1. gl im. od toplamak 2. saziv
3. koncentracija, prikupljanje, skupljanje; -
koncentracioni logor 4. mat. sa-
biranje
toplamak ak. skupljati, kupiti, pri-
kupljati, okupljati; asker - mobilisati 2.
spremati, pospremiti 3. koncentrisati, sa-
birati ubirati 4. sazvati, sakupiti 5. zagnojiti
se, sazreti (o rani) 6. mat. sabirati 7. pop-
raviti se, ugojiti se
skupljen, okupljen, sazvan
1. biti skupljen, biti po-
kupljen 2. okupiti se, sakupiti se
toplanmak pass. od toplamak
sastanak, zasedanje; zbir,
skup, sednica, sedeljka;
toplar damar med. vena
1. okupljati se, skupljati se,
koncentrisati se 2. zaokrugliti se (zivotinja)
toplattimak pass. od toplalmak
toplatmak 1. okupiti, narediti da se po-
kupi 2. konfiskovati, pokupiti (zabranjena
izdanja)
toplu 1. loptast; koji ima kuglicu; -
spenadla 2. sakupljen, sabran, okupljen 3.
uredjen, spremljen, uradjen 4. punacak,
bucmast, popunjen 5. koncentrisan, okupl-
jen; - konut stambeni blok 6. opsti, ko-
lektivan, grupni; - mezar kolektivna grob-
nica; - sigorta grupno osiguranje; 7.
opsezan, sveobuhvatan
topluca 1 zajedno, skupa, grupno ll pu-
nacak, bucmast
toplu seminar
toplu spenadla
topluluk 1. grupa, trupa 2. drust-
vo; 3. obilje, izobilje
toplum 1. drustvo; - mnasebetleri
drustveni odnosi; - drustveni
dogovor 2. narod, zajednica
toplum bilimi sociologija;
toplum bilimci socioloski
toplumcu 1 1. socijalista 2. drustveni
radnik, javni radnik ll socijalisticki
toplumculuk socijalizam
clan drustva
ak. podrustvljavati,
socijalizovati
se
toplumsal drustveni, socijalni;
psih. socijalizovati
ak. psih. so-
cijalizovati
socijalnost
toplu kolektivni ugovor
toplu javni prevoz
topograf topograf
topu k
topografya topografija
toprak 1 1. zemlja; - sahibi zeml-
joposednik 2. zemlja, zemljiste, teren, tlo
3. prasina, prah 4. kopno 5. kraj, podrucje,
terjtorija; - teritorijalhi integritet
6. arg. heroin ll zemljani, glineni O -
gelmesin ne bila mu zemlja jednom
nogom u grobu; - bol olsun! pokoj mu
dusi! pocivao u miru! neka mu je laka
zemlja! (kaze se za pokojnika ne-
muslimana); - doyursun gzn nista fe
ne moze zadovoljiti! nikad ti nije dosta!; -
a biti sahranjen; - a verilmek biti
sahranjen; - a vermek sahraniti
toprak donji slaj tla, supstrat
ll podzemni
trosarina; cf.
toprak bilimi pedologija
toprak bilimci pedolog
taraklama el. uzemljenje
topraklamak ak. 1. pokrivati ili puniti
zemljom 2. el. uzemjivati
ak. dati zemlju (sel-
jaku)
1. koji ima zemlju 2. pomesan
sa zemljom
bez zemlje, bezemljaski
toptan 1 na veliko; - prodaja na
veliko ll 1 . istovremeno, u isti mah 2.
skupa, svi zajedno, svi; - af opsta am-
nestija; - ldme masakr
1. prodavac na veliko 2. pro-
daja na veliko
1. prodaja na veliko 2.
pasao prodavco na veliko
topuk 1. peta; - almak udarati
petama; - ici brzo, ici daleko; -
kadar do clanaka 2. stikla, pot-
petica 3. pescani sprud
topuk demiri (-ni) 1. blokeja 2. stozer
sarke
981
topuklamak
topuklamak ak. podbosti (konja)
topuklu na stiklu
topuksuz bez stikle, ravan (o ci-
pelama)
topur kamina, omatae kas-
tana
toput (-du) hem. talog, naslaga
topuz 1. topuz 2. kvaka, drska 3. pund-
ja 4. arg. penis; - gibi zdepast, dez-
mekast
topuzlu 1. naoruzan topuzam 2. koji
ima kvaku, drsku 3. koja nosi pundju
top yekn sve zajedno, ukupno ll to-
talni, sveobuhvatni
tor 1 gusta mreza ll sitno pleten
tor2 1. neiskusan, neuk, pocetnik 2.
divlji, neukrotiv (o konju)
tarak gomila drveta prekrivena
blatom (za pravljenje drvenog ugla), kupa
taraman krupno dete ll snazan,
krsan, krupan, jedar, jak, cvrst
torba 1 . torba, kasa, vreca 2. anat.
skrotum, mosinice O - da keklik nar. si-
gurna stvar, gotova stvar; - kemik nar.
kast i koza; - ya koymak dobiti, steci,
zadobiti
tarbalamak ak. staviti u torbu, obesiti
kao vrecu
torbalanmak 1. pass. od tarbalamak 2.
omlitaviti se, otromboljiti se, (obrazi, vrat)
koji nosi torbu, s kesarn
toreador toreador
torik 1 . zool. palamida (Pelamjs sarda)
torlak 1. divlji, nedresiran 2, mlad, ne-
iskusan, nezreo, lakomislen
tarluk 1. neiskustvo, nekompetentnost
2. divljina, neobuzdanost (zdrebeta)
torna strug; - etmek ak. strugati, bru-
siti
982
strugar, tokar
strugarski zanat
tornado tornado
tomalamak ak. strugati, tokariti
tornalanmak pass. od tomalamak
istrugan
tornavida odvijac, srafciger
tornistan 1 . mor. okretanje unatrag,
kretanje unazad 2. prevrtanje, izvrtanje
(adece); - etmek 1) kretati se unatraske,
ici unazad 2) prevrnuti, izvrnuti (odecu)
torpido, torpidobot (-tu) torpedo, tor-
pedni camac
torpil 1. torpedo, mina 2. fig. veza, pro-
tekcija 3. arg. laz, krupna laz
torpil zool. torpedo, elekt-
ricna riba (Torpedo)
torpilleme torpedovanje
tarpillernek 1. ak. torpedovati, napasti
torpedom 2. arg. ponavljati razred, roknuti
torpillenmek biti torpedovan
torpilli 1. koji ima torpedo 2. fig. s
vezom, koji ima vezu
toptop (-pu) okrugao kao lopta
tortu 1. talog, sediment 2. olos, drust-
veni talog
tortul talozan
sedimentacija
tortulanmak, taloziti se
tortul bilimi sedimentologija
tartulu s talogom, mutan
tortusuz bez taloga, bistar
torum mladunce kamile
torun unuk, unuka; - lar potomci O -
torba (tosun) sahibi olmak imati po-
tomke, imati decu i unucad
taryum hem. torijum
tos udarac glavom, tukanje (koze i
ovce); /-al - vurmak udarati glavom, tu-
kati, bosti (rogom)
zool. kornjaca
toslamak 1. ak. udarati glavom, tukati,
bosti 2. dat. lupnuti, cuknuti 3. arg. ab/.
pasti na ispitu, ponavljati, okinuti, tropirati
4. arg. dati novac
bosti se (rogovima), udarati
glavom, tukati se
tost (-tu) tost
tastopartak okrugao kao lopta
tosun 1. june, junac 2. snazan mladic;
- gibi cvrst i snazan
tosuncuk zdravo, krupno no-
vorodjence
total lotalan
totalitarizm totalitarizam
totaliter totalilaran
totem totem
totemizm lotemizam
toto 1 v. spor toto
toto2 arg. zadnjica
toy 1 gozba, pir; cf. ziyafet
toy2 zool. droplja (Olis)
toy3 zelen, neiskusan, nezreo
toyaka, toyka motovilo
taydan zool. veliki potrk (Otis tarda)
toygar zool. poljska seva (Aiauda ar-
vensis)
tayluk neiskustvo, nezrelost, ne-
dozrelost
toynak kopito, papak
zoo/. ungulata
toz 1 1 . prasina; - almak brisati pra-
sinu, oprasiti, - unu almak pobrisati pra-
sinu; isprasiti, ocetkati, - bezi krpa za pra-
toz pembe
sinu; - etmek 1) samleti, zdrobiti, zgnje-
citi, pretvoriti u prah 2) dici prasinu; - ko-
parmak dici prasinu 2. prah, prasak, -
zlatni prah; - halinde u prahu; -
sabun prasak za pranje 3. arg. heroin,
hasis 4. cestica, mrvica, trunka ll pra-
u prahu, sitan, mleven; -
secer u prahu o - dumana kat-
mak (ili 1) dizali za sobom
oblak prasine 2) uskomesati, izazvati
nemir, napraviti skandal; /-al - kon-
durmamak ne dozvolili da se bilo sta
kaze na (nekoga, nesto); - olmak arg.
otici, ispariti, furnuti; - pembe svetlo roze;
- pembe grmek videti sve ljubicasto; /-
- unu yele vermek osloboditi se, ota-
rasitise
toz2 v. tz
toz bot. topola (Populus)
tozan 1. trun, trunka, zrnce prasine,
cestica prasine; cf. zerre 2. prasnjavo
mesto
tozarmak 1. pretvoriti u prah,. usitniti 2.
sipiti, rominjati, prsati
toz boya boja u prahu
tozkoparan vetrovito (mesto), izlozeno
vetru
tozlanma 1. gl. im. od tozlanmak 2.
bot. oprasivanje
tozlanmak nakupiti se prasine, biti
prasnjav, biti zaprasen, pretvoriti se u prah
1. gl. im. od 2. bot.
oprasivanje
pretvoriti se u prah 2. bot.
oprasiti se
tozlu prasnjav, prasan, zaprasen
tozluk 1. tozluke, gamasna 2. prasinjak
tozmak (-ar) 1. v. tozarmak 2. gezip -
skitati, lunjati
toz pembe svetlo roze ll
rumen; - grmek gledati na (kroz) ru-
zicaste naoeare
983
''(i
,\
toz sabun
toz sabun prasak za pranje, de-
terdzent
toz secer u prahu
tozumak dizati prasinu, prasiti
tcizuntu 1. trunje, zrnca prasine 2.
oblak prasine 3. prsavica, izmaglica, hlad-
na sitna kisica
tozutmak 1. ak. ispuniti prasinom, zap-
rasiti, dici prasinu, rasprsiti 2. arg. po-
ludeti, skrenuti, posandrcati, govoriti glu-
posti, podilkaniti
tbe v. tvbe
thmet (-ti) jur. 1. optuzivanje, optuzba,
okrivljivanje; ct. sulama; -
rakmak okriviti, optuziti, inkriminirati 2.
prestup, prekrsaj, zlocin; ct. su
thmetli jur. 1. optuzen, okrivljen, koji
se nalazi pod sumnjom 2. krivac; ct. sulu
tkezlemek 1. spotaknuti se, posrnuti
2. paz. zapeti u govoru, netacno govoriti
svoju ulogu na pozornici
tmbeki duvan za nargile
tre 1. obicaj 2. etika, moral
tre 'bilimi etika
trebilimci eticar
trebilimsel etican, etieki
treel eticar, moralist
tre amoralan, nemoralan, imo-
ralan
tre til. imoralist
trel 1. eticki, moralan 2. legalan, za-
konit
trelcilik v. trecilik
trellik eticnost, moralnost
trelsiz neeticki, nemoralan, imoralan
tren svecanost, svetkovina, proslava,
seremonija, ritual; - i svecano ot-
varanje askeri - vojna parada
984
trenli sveC:an, seremonijalan
trensel ceremonijalan, ritualan
tresel obicajan, uobicajan
tresiz imoralan
tresizlik imoralitet
tre fil. imoralan
tre fil. imoralizam
trp turpija
trplemek ak. turpijati, isturpijati, gla-
diti, strugati
trplenmek pass. od trpfemek
trpl isturpijan, istrugan, uglacan
ts curik! cus (uzvik za teranje zi-
votinja)
tskrmek, tskrtmek ak. vracati
stoku natrag, curiknuti, potiskivati, odbijati
tskr vracanje natrag, nazad, curik
tvbe a kajanje, pokajanje, zakletva,
zavet; - ! nikada vise; - is/. meseci
dzemazijel-ahir i dzemazijel-evel; - yi
bozmak preksiti obecenja, pogazati rec,
prekrsiti zavet; - ekmek reci, izgovoriti
tvbe; - boze oprosti! /-al -
etmek kajati se, pokajati se, zakleti se, za-
reci se, zavetovati se; - ya gelmek zakleti
se, zareci se; - ler olsun! neka djavo nosi
! dovraga! nikada vise!
tvbekar a-p pokajnik
tvbeli 1. v. tvbekar 2. zakletnik
tz 1. koren, osnova, baza 2. til. sups-
tanca
tzclk til. supstancijalizam
tzel til. supstancijalan
Trablus Trapoli
trabzon v.
Trobzon bat. japanska
jabuka (Diospyros kaki)
trafik saobracaj, promet, kretanje;
- kaldeleri saobracajni propisi; -
zastoj saobracaja, saobracajna
guZ'la
trafiki saobracajac
trafo el. transformatar
tahom med. trahoma
trajedi tragedija
trajedyen targicar
trajik tragican
trajikomedi tragikomedija
trajikomik tragikomican
trakeliler. zool. uzdusnjaci (Tracheata)
trakit (-ti) geo/. v. trahit
traktr trakter
traktrcu 1. traktorista 2. prodavac
traktora 3. majstor za traktore
trakunya zool. 1. pauk bijelac (Trac-
hinus draco) 2. pauk zutac (Trachinus vi-
para)
Tracanin ll
tramp: - gemi mor. tramper
trampa trampa, barter, razmena; /-1, -
al - etmek trampiti se, razmeniti, menjati,
izvrsiti razmenu
trampet, trampete ("li) bubanj
trampeti bubjar
tramplen 1. skakaonica 2. trambulina
tramvay tramvaj; - tramvajska
stanica
tranka zoo/. crveni barjaktas (Pagrus
ehrenbergi)
transandaltal tarnscendentalan
transandantalizam
cendentalizam
trans-
transatiantik transatlantik, pre-
kookeanski brod ll transatlantski, pre-
kookeanski
trins
transdktr el. translukter
transept (-ti) arhit. poprecni brod
(crkve)
transfer 1. pprelazenje, transfer 2. ek.
transfer; - olmak biti transferovan
transformasyon transformacija
transformatr fiz. tansformator
transformizm biol. transfermizarn
transfzyon med. transfuzija
transistor 1. poluprovodnik 2. tran-
zistor
e/. transistorni, tran-
zistorski; - radyo tranzistorski radio apa-
rat
transit (-ti) tranzit; - gemekbiti u tran-
zitu; - vizesi tranzitna viza; - yolcu sa-
lonu salon za tranzitne putnike
transkripsiyon transkripcija
transliterasyon tansliteracija
1. med. trans-
plantacija 2. presadjivanje (biljki)
transport (-tu) transport, prevoz
(srednji deo govedjeg
buta)
trapez trepez
travez zeleznicki prag
traverten, travertin, geol. travertin
travma med.
travmatoloji med. traumatologija
tremolit (-ti) geol. tremolit
tremolo muz. tremoto
tren voz - istasyonu zeleznicka sta-
nica; yk - i teretni voz
trenkot Hu) trenckot, kisni mantil, ka-
banica
treyler prikolica
trins, triyas geol trijas
985
.tribn
tribn tribina; - pocasna Iribina
trlgonometri trigonometrija
trigonometrik trigonometrijski
triko1 tekst. triko 2. triko
trikosefal (li) zoo/. snjur, saruh (Trac-
hurus trachurus)
trikotaj Irikolaza
proizvodjac ili prodavac Iri-
kotaze
trilyon Irilion
trinketa mor. pramcani jarbol, prednje
jedro
tripteks na Iri sprata
tripoli geol. tripali
triportr 1. vozilo sa Iri tocka 2. tricikl
triptik (-M 1. triplik (za vozilo) 2. trip-
lihen
zool. vlasica (Trichinella spiralis)
med. trihinoza
triton muz. Iriton
trlton hem. Iriton
trityum hem. tritium
trio muz. trio
trok razmena, trampa
trol (-l) ribarska koca, povlacna
mreza; - koearenje; - le
avlamak kocarili
troleybs trolejbus
trombon muz. trombon
tromboncu trombonista
tromboz med. tromboza
trombus med. tromb
tromp (-pu) arhit potporni luk
trompet (-li) muz. truba
986
trompetl trubac
troplka geog. tropi, lropski pojas
tropizm tropizam
. troplar v. tropika
troposfer troposfera
trotinet (-ti) lrotinet
trotuar, trotuvar, trotvar trotoar
trst (tl!}
truaker v. truvakar
trup (-pu) poz. trupa
Truva Troja; - trejanski konj
truvakar 1 Iri cetvrt kapul ll Iri celvrt; -
koliri cetvert rukav
tu uzv. fuj! uf!
Tuba, Taba 2. Tuba, naziv
rajskog drveta 2. Tuba (zensko ime}
tuba muz. tuba
tubac
tufa arg. spekulacija
arg. lopov, djapan
tufan potop, poplava bura
Tufan re/. potop
tufeyli a 1 1. parazil 2. fig. parazit, go-
tavan; ct. asalak ll parazilski
tufeylillk, tufeyliyet parazilizam
tufeyllyat (-li) 1. paraziti 2. pa-
razitologija
tugay voj. brigada; ct. liva
ist. konjski rep, tug (nosio se
na dugackom koplju i spada u vladarske i
vojne insignije)
(-ti) kontra admiral
voj. pukovnik, komandant bri-
gade
(-li) voj. brigadni general,
general major
voj. komandant brigade
1 cigla, opeka; - harmani ciglana;
- ciglana ll ciglast, od cigle, od
opeke
ciglar
ciglarstvo
p ist. tura (sultanov mo-
nogram); /-al - ekmek upisati sultanov
monogram
ist. kaligraf koji je ispisivao
sultanov monogram na zvanii':na do-
kumenta
a 1. izliv, plavljenje
(reke); cf. 2. pobuna, us-
tanak, dizanje; - etmek 1) izliti se, plaviti
2) buniti se, ustajati protiv, dici se
tuh v. tu
tuhaf a. 1 1. i':udan, neobican, i':ud-
novat; cf. - i':udnovata stvar!
i':udno; - i':udno je to. sto ... 2. s me-
san, zabavan, apsurdan; cf. gln ll 1.
i':udno, neobii':no 2. smesno, zabavno ap-
surdno O - gitmek izgledati
i':udno, biti (nekome) neobii':no; bir -
olmak osecati se i':udno, desiti se (nesto)
neobii':no
tuhafiye 1. galanterija 2. galanterijska
radnja
tuhafiyeci galanterist, galanter
postati i':udan (neobii':an)
1 . i':udnovatost, neobii':nost,
nesto neobii':no; cf. bir - im
var, i':udno se osecam, ne osecam se
dobro 2. sala, smesno ponosanje, nesto
smesno; - etmek uraditi nesto smesno,
saliti se, napraviti saim
tukan zool. tukan (Ramphastost)
tul (-l) a 1. duzina; cf. uzunluk; - da-
iresi meridijan 2. geog. geografska du-
zina, longituda; cf. boylam
tulani a arh. duzinski, longitudinalan,
uzduzan
tumba
tulen a uzduz, po duzini, na geogrfskoj
duzini od
tul a uzduz, po duzini, na geografskoj,
duzini od
tul (-u) a. arh. 1. astr. izlazak sunca 2.
padanje na pamet; - etmek 1. astr. iz-
laziti, radjati se (sunce) 2. pasti na pamet,
sinuti
tulat (-tr) a 1. pt. od tulu 2. imp-
rovizacija, iznenadna ideja 3. vrsta po-
zorista koje se zasniva na improvizaciji
glumaca; - oyunu pozorisni komad u
kome glumci improvizuju tekst; - yapmak
improvizovati
glumac- improvizator
tuluk v. tulum
tulum 1. mesina; - derati
(kozu zivotinje); - peyniri sir iz mesine
2. muz. mesina, mesnica, gajde 3. tuba
(za pastu za zube isi.) 4. radnii':ki kom-
binezon, zeke (dei':ije odelce) O - atmak
lagati; - postici cilj; - gibi na-
duven kao mesina, debeo kao svinja
tulumba 1. pumpa, sisaljka, crpka, vat-
rogasni smrk; - dairesi pumpna atanica
2. (ili - tulumba
1. majstor za pumpe 2. vat-
rogasac 3. prostak, grubija, huligan
1. pravljenje ili pro-
davanje pumpi 2. pozarstvo 3. grubost,
nevaspitanost, huliganstvo
tulumcuk 1. bot. mescii':, utrikulus
2. anat. kesica
tulumlular zoo/. mescinchice (As-
cidiacea)
tulyum, tlyum hem. tulijum
kijavica, prehlada, nazeb; cf.
n ez le
turnan pelengade
tumba 1. mor. izvrtanje eamca na-
987
1 ;.

'1' : . ...
tumbad
opacke (s na gornjoj strani) 2.
tumbanje, skakanje krevetu, prevrtanje u
krevetu; - etmek 1) izvrnuti camac na-
opacke (radi popravke) 2. isprazniti (ok-
retanjem naopacke)
zdepast, onizak, podebeo,
d ezmekast
kukast kljun
tumturak bombast nacin iz-
razavanja i pisaja, nadUvenost govora ll
bombast, bombastican
bombastican, bujan, na-
duven, raskosan, visokoparan, izvestacen
tun: - dan - a atmak premestiti iz
jednog u drugo zabacno mesto
tun (-cu) bronza; - devri bronzano
doba O - bilekli snazne pesnice, gvoz-
dene ruke
1. bronzirati, prevuci bron-
zom 2. pocrneti (od sunca)
caus. od
tundra, tundura, geog. tundra
tungsten hem. volfram
Tunuslu 1 Tunisanin ll tuniski
tur 1. tura, krug, runda, okretanje, obr-
tanje; - atlamak preskocili rundu 2. setn-
ja; - atmak setali se, ici u setnju prosetati
se
tura 1. tura, tugra (sultanov mo-
nogram); ct. tugira 2. povesmo, namotaj,
kalem, kotur 3. maramica zavezana u
cvor, zasukana marama ili maramce 4.
igra u kojoj onaj koji pogresi tuce po
dlariu maramicom o -
glava ili pismo
tura (-nu) zoo/.
sumska Jestarka (Francolinus francolinus)
turalamak 1. setati se, kruziti 2. ak.
smotati u povesmo, sklupcati
panturanista
988
panturanizam
Turani v.
1 Turanac ll turanski
turba treset
tresetiste
turfa nar a. 1. redak, koji se retko na-
lazi; neobican; 2. bezvredan 3. necist, ne-
ispravan, koji nije koser (kod jevreja)
turfalamak ak. nar. potcenjivati, ne ce-
niti
turfanda p. 1. prvi, rani (za voce i povr-
ce)2.vansezonski3.avangardan
turfandaci 1. vocar ili povrtar koji gaji
rano voce ili povrce 2. osoba koja voli da
jede rano voce ili povrce
vrt. povrnjak (u kome se
gaji rano voce ili povrce)
turgay v. toygar
turgor biol. turgor
Lt
turist (-ti) turista; - merkezi turislieki
center
turistik turislieki
turizm turizam; - razvoj tu-
rizma
turkuaz v. trkuaz
turna zool. zdral (Grus grus) O - gz
(gibi) zute boje; - gznden vurmak
uspeti, postici pun pogodak; - u
redu, jedan za drugim; - olmak arg. iz-
gubiti (u kartama)
turna bot. ljutic (Ra-
nunculus)
turna zoo/. stuka (Esox lu-
cius)
1. ist. turnadzija (rd janicarske
vojske) 2. dreser zdralova za lov
turna bot. zdravac (Ge-
ranium)
turna geidi (-ni), turnageimi (-ni) je-
senja oluja
turne poz. turneja; - ye ici na
turneju
turnike turnike
turno mor. kotur, kalem
turnusol (-l) hem. lakmus; -
lakmusova hartija
turnuva sp. turnir
tu rp ( -pu) bot. rotka (Raphanus sa-
tivus) O - gibi zrdav i jak, snazan, cvrst,
jedar
turpgiller bot. krstasice, krucifere (Cru-
cifirae)
1 1. tursija, ukiseljeno voce ili
povrce; - kurmak ukiseliti voce ili povrce,
ostaviti tursiju; lahana - su kiseli kupus 2.
kiselica, kiselis ll 1. kiseo, ukiseo 2. arg.
mrtav pijan, nakresan, naljoskan, nat-
reskan; -olmak 1) ukiseliti se 2) biti pre-
moren o -gibi mrtav umorah, premoren,
iznuren
prodavac tursije
kiseljenje (voca, povrca)
ugnjeciti se (o vocu, povr-
cu), ugnjileti se
prikladan za tursiju
turta !orta
turuncu 1 narandzasta boja ll na-
randzast
postali narandzast
turun (-cu) bot. pomorandza (Citrus
aurantium)
turungiller bot. rod ruta (Rutaceae)
1. dirka, tipka 2. sp. tus, pad na-
uznak na zemlju (pri rvanju); - a gelmek
biti oboren na zemlju, pretrpeti poraz; -
a getirmek obroti na zemlju (protivnika) 3.
potez (cetkicom) 4. pogodak (u ma-
cevanju)

tutacak krpa za hvatanje vrelih su-
deva, rukavica za serpe
tuta 1. krpa za hvatanje vrelih su-
deva, rukavica za serpe 2. klesta, pinecta
tutak 1. drska, rucka 2. krpa za
hvatanje vrelih sudova, rukavica za serpe
3. talac, zatvorenik
tutarn 1. saka (necega), kolike moze
da stane medju Iri prsta 2. snop, svezaj 3.
mala kolicina, sacica
tutama rucka, drska, rucica
tutamak 1. rucka, drska, rucica 2.
podupirac, potpora, podrska, oslonac 3.
jur. dokaz
tutamlamak ak. meriti sakom, uzeti
medju dva-tri prsta
tutanak 1. zapisnik, protokol; -
dzenlemek sastavljati zapisnik 2. akt, iz-
vestaj;
zapisnicar
tutar 1. suma, iznos, ukupna svot, zbir
2. med. epilepsija
tutarak, tutarga med. 1.
napad, nastup 2. epilepsija 3. razg. pa-
davica
1. dosledan, konsekvetan 2. har-
monican, skladan, odmeren, uzdrzan
1 . doslednost, konsekvencija 2.
harmonicnost, skladnost, odmerenost
v.
nedosledan, protivurecan. nes-
talan, smeten, neskladan, epromisljen:
nedoslednost, pro-
tivurecnost, nepromisljenost
tuti p. papagaj
tutkal tutkalo, lepak O - gibi dosadan
kao stenica, nametljiv, uporan
tutkallamak ak. tutkalisati
zatutkalisan, zalepljen
989
tutku
tutku strast, zudnja, zelja, zar, strasna
ljubav, cei:nja;
tutkulu strastven, strasan, vatren, zel-
jan, i:udan, zestok;
tutku n 1. zaljubljenik, koji je
zaljubljen, obozavalac; privrzenik
tutkunluk zaljubljenost (u nesto), odu-
sevljenje, divljenje, ushicenost, zanos,
privrzenost
tutma 1. hvatanje, drzanje 2. podrska,
3. sluga, slui:avka, nadnicar
tutma kul corba od flekica, mesa
i kiselog mleka
tutmak (-ar) 1. ak. drzati, pridrzati 2.
ak. zadri:avati, zaustavljati; kendini -
suzdrzavati se, savladavali se 3. ak. abi.
uhvatiti, zarobiti; dohvatiti, scepati; fig. uh-
vatiti; ksrk - uhvatiti koga kasalj 4.
ak. loviti, uloviti 5. ak. dodirnuti, dirnuti, do-
taknuti 6. ak. iznajmiti, najmiti, zakupiti; ev
- iznajmiti stan, kucu 7. ak. zauzimati
(prostor, vreme). zapremati, zaokupiti,
obuhvatiti; bu saat tuttu ovaj posao
je trajao tri sata 8. izneti; hesap ne kadar
tuttu koliko je izneo racun? 9. ak. dodati,
priloziti, dometnuti 1 O. ak. pretpostavljati,
nagadjati; ki... pretpostavimo da
... 11. ak. pridri:avati, drzati; re/. oru -
drzati post, postiti; sz - drzati rec 12. ak.
tok. cuvati, sacuvati; (ili zihninde)
- secati se, pamtiti 13. ak. podrzavati, po-
dupirati, stititi 14. ak. zatvoriti, zakrciti,
pregraditi, zapusiti; yolu - zatvarili put,
zakrciti put 15. ak. dobiti (neku bolest),
boleti, zaboleti; tutttu zobolela me
je glava, boli me glava 16. ak. delovati; biti
muka: beni araba tutuyor muka mi je u
kolima 17. primili se, pustiti koren; bu i-
ekler ovo cvece se nije primila
18. ak. biti ozenjen sa 19. ak. imati
posao, prihvatati se, lacati se 20. ak. doci,
stici, svratiti 21. ak. dat. staviti na, prisloniti
na 22. koristiti se, sluziti se cim, upot-
rebljavati 23. uhvatiti se; uhvatiti; buz
990
tuttu uhvatiti se led; kaymak tuttu uh-
vatio se vajmak tuttu uh-
vatila me lenjost 24. ak. hvatati, uhvatiti (o
picu) 25. uhvatiti se, prilepiti se, dri:ati se,
zadrzati se; boya tuttu uhvatila se farba
26. arg. imati novac, biti pri parama 27.
doci u glavu, pasti na pamet, od-
luciti, doci da; sinemaya tuttu
palo mi je na parnet da idem u bioskop,
doslo mi je da idem u bioskop 28. slagati
se, podudarati se; bu iki rakam tutmuyor
ova dva broja se ne podudaraju 29. ak.
navijati za, voleti, podri:avati; hangi
tutuyorsunuz? za koji tim navijas 30. va-
dili (dnevnik i si.); - voditi zapisnik
31. ak. dat. podvrgavati, izlagati, zasipati;
topa - bombardavali 32. privuci musteriju
33. s odredjenim brojem imenica daje
razliiita znacenja; kafa - prkositi, iza-
zivati; gzde - imati u vidu, uzeti u obzir
34. ak. dat. ponuditi, posluziti 35. abi. po-
cevsi od, pocev od; tut
retmenlere kadar herkes svi se
redom smrzavaju pocevsi od ucenika do
profesora tutanacak olmamak ne-
mali na koga da se osloni; tut kelin per-
eminden! odakle da pocnem! (kai:e se
pred nekim teskim problemom)
med. inkontinencija, ne-
zadrzavanje
tutsak zarobljenik, ratni za-
roblenik;
zarobljenistvo;
tut tura 1. dri:alac, imalac, vlas-
nik 2. teh. podupirac, potporani
tutturmak 1. caus. od tutmak 2. ak. s.
ile. pricvrstiti, spojiti, prikovati zalepiti 3.
odrzavati, cuvati 4. uhvatiti se, latiti se, ot-
poceti 5. insistirati, ustrajati, ostajati pri
svome 6. ak. pogoditi, uspeti; dobiti
(packe, ocenu)
tutturmalik kopca, zatvarac, nesto za
pricvrscivanje
tutu zalog, jemstvo, hipoteka; cf. rehin,
ipoteke; - ya koymak zaloi:iti, dati u zalog
tutucu 1 konzervativac; ll konzervativan
tutuculuk
zervativnost
konzervativizam;
kon-
tutuk 1 zatvorenik, pritvorenik 11 1.
med. paralizovan 2. spor, pipav, polagan,
trom, lenj, malaksao 3. plasljiv, bojazljiv,
sramezljiv, stidjiv, snebivljiv, smeten 4.
promukao, prigusen (o zvuku) 5. zatvoren,
u zatvoru, pritvoren 6. skracen
tutuk evi (-ni) zatvor
tutuklama hapsenje, lisavanje slobode;
tutuklamak jur. ak. hapsiti, pritvoriti,
zatvoriti
tutuklanmak pass. od tutuklamak
tutuklu zatvorenik, uhapsenik, prit-
vorenik
tutukluk 1. sporost, tromost 2.
zastoj, zacepljivanje, zadrfavanje, za-
pusavanje, blokiranje, smetnja 3. med. pa-
raliza 4. ukocenost (o telu) 5. promuklost
6. bojazljivost, plasljivost, stidljivost, sra-
mezljivost, smetenost, snebivanje
tutukluluk lisavanje slobode, hapsenje,
pritvor
tutulan popularan ok tutulan bir
jako populama pesma
tutulma 1. gl. im. od tutulmak 2. obos-
tavljenje, zadrfavanje, cuvanje 3. astr. ek-
lipsa, pomracenje
tutulmak 1. pass. od tutmak 2. postali
popularan; uci u upotrebu 3. dat. biti uh-
vacen, biti zahvacen 4. ukociti se; boy-
num tutuldu ukocio mi sevrat 5. med. pa-
ralizovati se 6. biti pregradjen, biti
zagradjen, biti zacepljen 7. dat. zaljubiti
se, zagrejati se za koga 8. dat. naljutiti se,
ljutiti se 9. astr. pomracili se
tutulu 1. uhapsen, pritvoren 2. zauzet
tutulum astr. eklifsa, pomracenje
tutum 1. stav, drzanje 2. ekonomija,
stedljivost
tuz
tutumlu ekonomican, stedljiv
tutumluluk ekonomicnost, stedljivost
tutumsuz 1 rasipnik, raspikuca ll ne-
ekonomican, rasipan
tutumsuzluk neekomicnost, nes-
tedljivost, rasipnistvo
tutunmak 1. dat. uhvatili se, drzati se,
pridrzavati se, zadrzavati se 2. fok. odi"Zali
se, odupreti se, zadrzati se, sacuvali se
3. pokrivati se, sacuvali se 4. upol-
rebljavali, primenjivati 5. izgrdili, napasli
koga O tutunacak olmak imati (ne-
mali} oslonac u zivotu
tuturuk dijal. 1 suvo granje, pruce,
potpala, drvca za potpalu ll jako kiseo
1. gl. im. od 2. pal-
jenje, raspaljivanje, potpaljivanje;
1. planuti, zapaliti se, rasp-
lamsati se, popaliti se 2. hvatati jedan dru-
goga, hvatati se, drzati se za ruke 3. dat.
zapoceti, otpoceti, uci u nesto, uplesti se u
nesto; bahse- kladiti se
1 . ak. raspaliti, zapaliti,
razbuktati, rasplamsati 2. zakaciti, spojiti,
kopcati, stegnuti, pricvrstiti 3. izazivati
svadju, zavadjati koga 4. utrpati, gurnuti, u
ruke
tutya a cin k
tuval (-li} 1. slikarsko platno 2. slika na
platnu
tuvalet (-ti) 1. nuznik, WC, klozet, ku-
patilo, toalet 2. toalela. haljina 3. toalet,
oblacionica, garderoba (glumaca) 4. ob-
lacenje, doterivanje, udesavanje; - ma-
toaletni sto; - toaletni pribor
tuz 1. so, kuhinjska so; !-ai - ekmek
posoliti, dodati sa 2. hem. doliti ulje na
vatru; - u biberi koji je mirodjija u svakom
jelu, koji daje boju i ukus; - biberi yerinde
ukusno je (o hrani}, stavljeno je sve sto
treba; - la buz etmek razbiti u pa-
ramparcad; - ekmek haini nezahvalnik; -
991
tuzak
ekmek zahvalnost za ucinjenu us-
lugu; - u kuru 1) bezbirazan 2) koji nema
materijalnih problema
tuzak zamka, klopka; - a
pasti u zamku, uhvatiti se u klopku; /-a/ -
kurmak postaviti zamku
tuzcu salar
tuzcul bot. halofite
tuzla solana, cf. memleha
tuzfak slanaea, slana zemlja
tuzlama 1 1. soljenje, usoljavanje 2.
corba od skembica ll soljen, posoljen,
usoljen, zasoljen
tuzlamak ak. soliti, posoliti, usoliti
tuzlanmak posoliti se, usoliti se
tuzlu 1. slan 2. preslan 3. preskup,
papren; - ya mal olmak biti preskupo, iz-
neti previse
tuzlu balgam med. 1. lisaj 2. ekcema;
cf. egzama
tuzluk 1. slanik 2. ugnuce iznad kljucne
kosti (kod coveka), ugnuce iznad ociju
(kod konja)
tuzluluk slanost, solitost
tuz ruhu (-nu) hem. hlorovodonicna
solna kiselina
tuzsuz 1. neslan, nezasoljen 2. be-
zukusan. neukusan 3. banalan, vulgaran,
koji pravi safe, neprijatan
t V !h
teberklin tuberkulin
tberkloz med. tuberkuloza
tccar a 1. pl. od tacir 2. trgovac, pro-
davac
trgovina
tf geol. tuf
tfek puska; - atmak pucati iz
puske; - atmak voj. sloziti puske (u
992
kupe) O - i duvara dayamak arg. iz-
nemocati, iscrpsti se, jako se umoriti, ma-
laksati
tfeki 1. puskar, tufegdzija 2. ist.
zar na dvoru
tfekilik 1. tufegdzijski zanat 2. trgo-
vina puskama
tfekhane arsenal, skladiste oruzja
tfeklik 1. arsenal, skladiste oruzja 2.
futrola za pusku
th uzv. uh! fuh! pih! zao mi je! kakva
steta! kakva sramota! kako te nije stid!
tkenmek istrositi se, potrositi se, iscr-
psti _se, oslabiti
tkeninez 1 napitak od gnjecenog voca
i vode ll beskrajan, beskonacan, trajan,
stalan, neiscrpan, nepresusan;
tkenmez kalem hemijska olovka
tketici ek. potrosac;
ek. 1. potrosnja; - roba
siroke potrosnje 2. koriscenje, upot-
rebljavanje, trosenje
tketmek ak 1 . trositi, potrositi, istrositi,
spiskati, procerdati, iscrpsti 2. prelaziti,
preci
tkrmek pljuvati, popljuvati; O t-
yafamak povuci rec, poreci
tkrk pljuvacka; - bezi anat.
pljuvacna zlezda
tkrklernek ak. ovlaziti pljuvackom
tkrklenmek pass. od tkrklernek
tkrk otu (-nu) bot. vranji luk (Or-
nithogalum)
tl 1 til ll od tila
tlbent muslin
tlbenti prodavac muslina
tlyum v. tulyum
tm svi, sve, sav ll 1. potpuno, sas-
vim, nacisto, posve, apsolutno 2. citav,
ceo,pun
tm (-li) viceadmiral
tm zool. ho-
lometabolizam, holometabolija
tmbek 1. malo ispupcenje, kvrga,
loptica 2. muz. mali bubanj
trnce gram. recenica
tmden potpuno, sasvim
tmden gelim log. dedukcija;
tmel 1. citav, ceo, sav 2. opsti, uni-
varzalan
tmen 1 1. gomila, svetina 2. voj. di-
vizija 3. mnostvo, bezbroj, tusta i tma,
deset hiljada o - - na hiljade ll turnan
(persijska novcana jedinica)
tme log. indukcija
tmgeneral (-li) divizijski general, ge-
neral-major
tmle (-i) 1 gram. objekat; ll dopunski
tmlemek ak. 1. dopuniti, popuniti 2.
zavrsiti, dovrsiti
tmlenmek pass. od tmlemek
tmler mat. dopunski, komplementarni,
integralan
tmr tumor
tm ceo broj, potpun broj; (for-
macijski) sastav, personal
tmsek 1. brezuljak, gomilica,
brdasce, humka, ispupcenje, izbocenje,
uzvisica 2. anat. kvrga, guka ll izbocen,
uspupcan
tm panteizam
tmr anat. dlacice u crevima
tn vece, noc
tn dobro vece! laku noc
trerne
tnek 1. sipka, preeka, preeaga,
sedalo (gde cuce ptice) 2. arg. pasivni ho-
moseksualac
tneklemek sesti na sipku, cucati na
precki
tnel tnel; arg. - gemek sanjariti, biti
rasejen, biti mislima na drugom mestu
tnemek v. tneklemek
tnmek (-er) spustiti se (o noci), pasti
(o mraku), smrkavati se
tp (-b) 1. tuba, cev, epruveta, retorta
2. boca (za plin), rezervoar, balon
tplk stalak za epruvete
tr vrsta, tip, rasa, sorta, zanr ll raz-
novrstan, raznolik, raznih vrsta (sorta, zan-
rova)
trap a zemlja, prah
trban turban
trbe a turbe, grobnica, mauzolej
trbedar a-p euvar turbeta
trbe (-ni) bot. crvena sljiva
trbin teh. turbina
istorodan, istovrstan, istog
zanra, od iste vrste
istovrsnost, istorodnst slic-
nost
tre jur. 1 . pravda, pravicnost; ct. ada-
let 2. pravo
tmsekli ispupcen, izbocen, kon- tredi skorojevic, dosljak ll sko-
veksan, kvrgav, neravan rojevieki
tmselrnek naduti se, nadimati se,
nabreknuti, isturiti se, ispupciti se; pogrbiti
se
tm panteist
trel sudski, pravni
trerne 1 1 . gl. im. od tremek 2. gram.
derivacija ll 1. svojevoljan, spontan 2. imp-
rovizovan
993
turemek
tremek 1. pojaviti se, nastati 2. nam-
noziti se, brzo se sireti, rasprostraniti se 3.
abi. izvoditi iz
tretme gl. im. od tretmek
gram. mat. izveden; - filler iz-
vedeni glagoli
trtici pronalazac, novatar
tretmek 1. ak. stvarati 2. ak. abi. iz-
voditi
trev mat. izvod ll izveden
Trk 1 Turcin, Turkinja ll turski; - dili
turski jezik
Trke 1 turski jezik ll turski; - szlk
turski recnik; - kelimeler turske reci, tur-
cizmi ll na turskom; - denilir? kako
se kaze na turskom?
Trkeci 1. nastavnik turskog jezika 2.
pristalica pokreta jezickog purizma u Turs-
koi
Trkecilik pokret za ciscenje
turskog jezika od tudjica
postali sastavni deo
turskog jezika (o pozajmicama)
ak. 1 . zameniti strane
reci izvornim turskim recima 2. prevesti sa
stranog jezika na turski jezik
Trk turski nacionalista
Trlk turski nacionalizam

kestanski
Turkestanac ll tur-
Trkiyat turkologija
Trkiyeli stanovnik Turske, Turcin, Tur-
kinja
poturi':iti se
poturciti
Trkmen Turkmen; - dili turkmenski
jezik
Trkmence turkmenski jezik ll turk-
menski, na turkmenskom
994
Trk bot. cer (Quercus cerris)
Trkolog (-gu) turkolog
Trkoloji turkologija
trkuaz tirkiz (kamen ll tirkizni)
trk turkija, turcija, narodna pesma; -
(ili okumak, sylemek) pevati,
ispevati turkiju
trl 1 1. vrsta, sorta, rod, vid, raz-
nolikost, raznovrsnost 2. (ili - yahnlsi) kul.
janija od mesa i povrca, slicno dju-
vecu) 3. nai':in ll raznovrstan, kojekakav,
razni, razlii':it, raznolik; ct. muhtelif; -
s svakojak, svakakav, svake vrsta, svake
sorte; her - svakojak, svakakav, naj-
razlicitiji, najraznovrsniji, svake sorte lll
razlicito, drugacije, kojekako; - dru-
gacije, inace; bir- nikako; iki - dvojako;
- trojako, na tri nai':ina
trm 1. postanak, pojava, geneza 2.
lig. emanacija
trz otu (-nu) bot. nokti (Lo-
nicera)
ts malje, malja, paperje (mladunceta)
ttme gl. im. od ltmek
ttmek (-er) 1. dimiti se, pusiti se, pu-
niti se, dirnon 2. dizali se, u vazduh (o
di mu)
tts 1. dimljenje, tadjenje, okadjivanje
2. tamjan 3. dim (za susenje ribe, mesa i
si.) 4. arg. alkohol, alkoholno pice
ttsleme gl. im. od ttselemek
tt;Slemek ak. 1. kaditi, adimili 2. su-
siti na dimu (meso, ribu) dimiti
ttslenmek 1. pass. od tOlslemek 2.
arg. napili se, nakresati se
ttslk kadionica
tttrmek 1. ak. pusiti (cigaretu, lulu i
si.) 2. dimiti, pustali dim
ttn bot. duvan (Nicotiana tabacum) O
- ici od ruke; - kesesi
duvankesa, tobolac; - kutusu tabakera
ttn dimljena riba
ttnc 1 . uzgajivac duvana 2. trgovac
duvanom
ttnclk 1. gajenje duvana 2. trgo-
vac duvanom
ttnlk dimljena govedja pfsuta
ttn rengi p krepak', zdrav, snazan
tvey (-ci) bot. krunica, vencic
tuvit 1 tvid ll od tvida
ty 1. pero 2. dlaka, dlacica; - atmak
(ili dkmek) linjati se, menjati dlaku; - leri
diken diken olmak 1) najeziti se, po-
dilaziti zmarci 2) narogusiti se, nakostresiti
se; (zerine) - dikmek fig. doliti ulje na
vatru; - gibi fak kao perce; - lerini ka-
bartmak narogusiti se, nakostresiti se; -
ler rpertici jeziv
ty 1. bokser peralake ka-
tegorije 2. perolaka kategorija
tydrmek arg. ak. 1. ukrasti, zdipiti,
ocerupati 2. otarasiti se koga
tylenmek 1. pokrivati se perjem, do-
tvist
biti novo krzno (o zivotinji), obrasti dlakom
2. arg. opariti se, obogatiti se
tyl 1 1. pernat, pokriven perjem 2.
dlakav, maljav, kosmat, rutav, krznen ll
vrsta cilima
tymek (-er) arg. pobeci, otperjati,
smugnuti
ty (-di) 1. perolaka kategorija 2.
bokser peralake kategorije
tysz 1 golobrad mladic ll 1. bez perja
2. bez dlaka, bez malja 3. cosav, golobrad
tysz bot. glatka breskva (Pru-
nus persica nectarina)
tze 1. pravednost, pravicnost; pra-
vosudje 2. pravda; pravo
tzeci pravnik
tzel 1. sudske, pravni; - pravno
lice 2. zakonit, legalan, zakonski
tzk statut, prazilnik, uredba,
propis, odredba
tvist tvist (igra)
995
ubudiyet a arh. ropstvo; potcinjenost
uca anat. trticna kos!
ucube a retkost, cudo; fig. cudoviste,
na kaza
ucubelik ruznoca, nakaradnost, izo-
pacenost
ucun: - - postepeno, malo-pomalo
ucuz jevtin (i fig.); - bir fig. jev-
tin uspeh;- a satmak jevtino prodavati;
tig. potcenjivati, nedovoljno ceniti O - at-
latmak (ili kurtulmak) izcuCi se, izbaviti
se, jevtino proci; - a dobro se
svrsiti, dobro proci; - etin yavan
(ili posl. ako ne znas sta je dobro,
pitaj sta je skupo; sto je jevtino, to je i lose
ucuziamak pojivtiniti
ucuzlafmak ak. sniziti cene, uciniti jev-
tinim
ucuzluk 1. jevtinoco 2. ek. damping
u (-cu) 1. siljak; vrh (koplja, maea,
igle) 2. kraj; bir - undan br -
una kadar s jednog kraja grada da dru-
gog; bu - u yok ova njiva nema
kraja 3. arh. uzrok, motiv 4. ist. pogranicna
oblast, krajina; - beyi komandant pog-
ranicne obiasli ( u Osmanskom carstvu) 5.
krajnja tacka; krajnost o - unda na kraju
cega; - unu bankrotirati;
- unda bir oluyor postoji neki skri-
veni cilj; (bunun) ucunda bir var ima
u tome nesto tajno - u bulunmaz
(ili yok) beskonacan, beskrajan; - unu
bulmak 1) okoncati, zavrsiti 2) pohvatati
konce, naci kljuc (za resenje cega); - u
bulunmaz tezak, nerasiv; 1-a/ - u do-
kunmak nastradati; - unu iz-
gubiti niti, zapetljati se, doci u corsokak; /-
- unu bulmak resili problem;
- u yok nema ni konca ni kraja; - -
a jedva, jedvice; - - a gelmek (ili - u -
una gelmek) jedna dostici; - u - una ge-
996
tirrnek sastavljati kraj s krajem; - vermek
1) zagnojiti; sazreti (o ciru) 2) obelodaniti
se, razotkriti se 3) proklijati, nici (o biljci);
burnun - unda sasvim blizu, pod nosom;
- u uzundur u zivotu se svas-
ta desava; iki - unu bir araya ge-
tirememek ne moci sastaviti kraj sa kra-
jem
uak1 avion; - gemisi nosac avi-
ona (brod); - avionski udes; -
lovac; - bombarder; jet -
mlazni avion
uak2 nar. bot. puzavica, penjacica
uaksavar voj. protivavionski; - ha-
reket merkezi centar za protivavionske
operacije; - protivavionska oruz-
ja
uan daire leteci tanjir
uan kale ll voj. leteca tvrdjava (naziv
za. arnerieki !eski bombarder B-17 iz ll dru-
gog svetskog rata)
uan top ll sp. odbojka
uar ll leteci, koji leti; - a atmak gadjati
pticu u letu
uan 1. neumeren, preteran 2. ras-
kalasan, raspustan, razbludan;
ll raskalasnost, razuzdanost,
razvrat
ukun iskra, zeravica
ukur uckur, svitnjak, gacnik O - z-
mek fig. imati intimne odnose, ziveti s
kime; - una posten cestit
ukurluk 1. obrub za provlacenje uc-
kura 2. obrub zastave za povlacenje ka-
napa 3. pribadaca za provlacenje snura
ulanmak 1. zasiljiti se, zaostriti se 2.
arg. vermek
ulu 1 . sa ostrim vrhom 2. zasiljen,
zaostren ll filter-cigareta
u mak 1 (-ar) 1. leteti; lebdeti 2. sleteti,
pasti (sa 3. fig. leteti, juriti 4. is-
paravati se; izvetreti ll; utu rakija je
izvetrela 5. nestati, isceznuti ti; izbledeti;
arg. ispariti O u baba torik ne zanovetaj!
sta tru6as? i uan borlu olmak
bili zaduzen preko glave; uan
medet ummak fig. uzalud ocekivati, se-
deli skrstenih ruku; rengi (ili benzi)
bled, probledeo
umak2 arh. raj; ct. cennet
uman v.
usuz bez kraja, beskrajan; - bu-
bezgranican, beskrajan
utu utu "let-let" (decja igra)
uucu 1 1. leteci, koji leti 2. hem. is-
parljiv; - maddeler isparlji ve materije ll
letac, pilot
Uuculuk pilotaza
u u v. ugur
uuk1 1. bled, izbledeo; uvenuo; benzi
(ili rengi) - bled, bledolik 2. otvoren, sve-
tao
uuk2 med. herpes; groznica plik
na usnama)
uuklamak pojaviti se, izbiti (o groz-
nici)
bez/. izbledeti, uvenuti;
pobledeli
uurmak ak. 1. pustati da leti (zmaja i
si.); - pustiti zmaja 2. otkidati,
nositi (o vihoruvetru) 3. arg. smalati, zdipiti
4. brebrzo voziti, juriti (automobilom)
uurtma zmaj (igracka)
uurtmak caus. od uurmak
u urulmak pass. od uurmak
uurum 1. ponor, provalija, bezdan;
sirmen 2. fig. propasl, bezdan; - un ke-
na ivici propasti, u velikoj opas-
nosti 3. fig. jaz, velika razlika
ufuk
let, letenje; uzletanje; - kulesi
kontrolni toranj (letenja) - pisti pista za
uzletanje; alak - brisu6i Jet; uzay - u
kosmicki let; saatlik bir - trocasovni let
1. rec. od umak 2. rasprsiti
se, razleteti se (o pticama i si.)
udi v. utu
uf uvz. ll uf! uh! (kodjakog bola)
veoma mali, sicusan, majusan;
- tefecik sitan, niskog rasla
ufak ll ll 1. mali; - ev mala kuca 2.
mladji (po uzrastu) 3. fig. sitan, bez-
nacajan; mali ll; - bir memur sitan ci-
novnik; - para sitan novac, sitnis; - tefek
1) sitan, neznatan; beznacajan 2) slab,
zakrzljao (o coveku) - tefek grmek
smatrati nevaznim, beznacajnim; -- 1)
malo-pomalo 2) u parcicima, u sitnim ko-
madima; - tan - a malo-pomalo ll mrvice
(hleba i si.)
ufaka prilicno mali, omalen
v. irili -
1 . mala kolicina; malenkost, mi-
nijaturnost; neznatnost, beznacajnost 2.
sitan novac, sitnis 3. salj. vaska 3 malisal
(u oslovljavanju dece)
ufalamak ak. isitniti, izdrobiti,
ufalanmak bez/. pass. od ufalamak
ufalmak 1. umanjiti se, smanjiti se, usit-
niti se 2. skupljati se (otkanini); ct. b-
zlmek
ufattmak ak. smanjivati; umanjiti
ufarak v. ufaka
ufki a arh. vodoravan, horizontalan; cf.
yatay
uflamak uzdisati, huktati, jecati;
puflamak neprestano uzdisati
ufuk (-fku) a 1. horizont; vidik, vi-
dokrug; cf. evren 2. fig. moc shvatanja
(poimanja, misljenja); - unu
997
ufunet
prosiriti horizont (misljenja, saznanja) 3.
fig. okolina, sredina, ambijent; ct. evre
ufunet ll a arh. 1. zadah, smrad 2. za-
palenje gnoj
ufunetlenmek zapaliti se, zagnojiti se
(o rani i si.)
ll brasno (kojim se posipa testo
da se ne bi zalepilo)
svratiste, sastajaliste
posipati brasnom
dal 1 . svratiti, navratiti (na
kratko vreme) 2. prolaziti pokraj, preko
(puta, ulice i si.) 3. izbiti, izleteti, izjuriti;
patlama zerine hepsi evden
nakon eksplozije svi su izleteli iz
kuce 4. podvrgnuti se, izloziti se (cemu
loem, neprijatnom) - razboleti
se; ittiraya - biti okievetan 5. naici na-
basati (na zlog duha)
1 . zanimanje, posao,
rad; 2. borba
1. baviti se cime, raditi na
cemu 2. s ile borili se s cime; baktali se,
petljati se; ben bununla ll ja
ne mogu da se bakcem sa ovim 3. borili
se, voditi borbu; cf.
caus. od
1. caus. od beni
dostuma nisu mi dali da
svratim prijatelju 2. podvrgnuti (cemu
losem); hezimete- poraziti nep-
rijatelja 3. ab/. nar. izbaciti, isterali (s posla
i si.)
arh. lopov.
ak. arh. (u) krasti
arh. kradja
ll tajno; - - kradom, krisom
brujati; zavijati, fiju kati (o
vetru); zujati (ll u usima)
brujanje; zavijanje, fijukanje; zu-
janje
998
1 1. dobar (pred)znak; kurt
grmek - kazu da je dobar znak vi-
deli vuka 2. sreea, dobrobit; - getirmek
doneti srecu o - u srecan; - lar
olsun! srecan put! srecno!
funkciji sastavljenih post-
pozicija; - una, - unda za, radi; vatan -
unda lmek umreti za otadzbiu b-
ll zool. bubamara (Coccinella sep-
tempunctata)
ispracaj
ak. (is) ll pratiti; pozeleti
srecan put
pass. od k
koji donasi srecu, srecan; - ka-
demli olsun! neka je srecno! (zelja pri-
likom rodjenja deleta ili sticanja kakve
imovine)
ak smatrati dobrim zna-
kom; verovati da nesto donasi srecu
ll nesrecen; zlostutan, zlo-
koban;
ll los znak; nesreca; bay-
lmesinde - grlr u huku sove
ljuri vide los predznak
uhde a arh. obaveza, dug; od-
govornost; - sine almak prihvatiti oba-
vezu, obavezati se; -sinden gelmek
izaci s cime na kraj, savladati, uspeti;
- sinde olmak dati obavezu; biti pod od-
govornoscu
uhrevi ll a onozemaljski, zagrobni
uhuvvet ll a arh. bratstvo
ukala pej. mudrijas, svznalica; - dm-
ll pej. pametnjakovic; zevzek. zve-
kan
pej. mudrijasenje, pa-
metovanje; - satmak (ili taslamak) pro-
davati pamet, mudrovati
ukde a 1. cvor; ll splet 2. fig. briga,
tuga; bu bana - oldu taj vas
postupak mi je tesko pao; vas me pos-
tupak zabrinuo
uknum a arh. ll osnova, sustina, bit
Ukrajinac
ukubet a 1. kazna; - e dobiti
kaznu 2. nar. bozja nakaza (o ruznom co-
veku)
ula gram. glagolski prilog, ge-
rundiv
Ulah ll arh. Vlah
Ulaha vlaski jezik
ulak kurir; glasnik; - postali
glasnika
ulam 1. grupa; - - u grupama 2. raz-
red, klasa, kategorija
ulama 1 ll 1. gl. im. od ulamak 2. prilog,
dodatak; cf. ek 3. gram. sazimanje, kont-
rakcija ll dodat, prilozen; pripojen
ulamak ak. dat. dodati, pripojiti; pri-
loziti; ct.
u lanmak pass. od ulamak
ulan uzv. hej! ll nitkov, bitanga (pri
grdnji)
dodatak, pridodatak; dograda,
aneks
pripajanje, spajanje, vezivanje
pass. od
1. dolazak, prispece, 2. veza,
komunikacija; kontakt; ll iki ara-
- kesildi izmedju dva grada pre-
kinuta je veza 3. prenosenje, prebacivanje
(s jednog mesta na drugo
dat. 1. doci, stici; dospeti,
dopreti; doseci dosezati 2. tig. postici (cilj i
si.) 3. ulivati se (o reci)
ll veza, komunikacija; sa-
obracaj, promet; ct. mnakalat; -
saobracajna sradstva; - mi-
nistarstvo za saobracaj i veze (u Turskoj)
ulusseverlik
ak. dat. 1 . prevoziti; dop-
remati, dostavljati 2. omoguciti pos-
tizanje (cilja i si.) 3. spajati. pripajati
ulema a arh. '1. ucenjaci, naucnici; 2.
isi. ulema, verski ucenjak, bogoslovac
nar. ucenost, obrazovanost; -
taslamak praviti se ucenim
ulu 1. velik; uzvisen; ct. yce 2. og-
roman, golem; visok - ogromno,
drvo; - bina. ogromna zgrada
uiOfe a ist. vojnicka plata (za vreme ja-
nicara)
ulufeci janicarski konjanik
uluhiyet a bozanstvenost
ululamak ak. 1. velicati, uznositi 2.
ugostiti, pocastiti
ululuk uzvisenost, preuzvisenost; ve-
licina, moc
uiOm a arh. nauke, znanja
ulumak ll urlati, zavijati (o vuku, psu,
saka lu)
ulu orta ll nepromisljeno, nerazborito,
brzopleto
ulus narod, nacija;
ulusal nacionalni; - kltr nacinalna
kultura
nacionalizacija
ak. nacionalizovati;
narodnost, nacionalnost
ulusu 1. rodoljub, patdata 2. na-
cionalista
ulusuluk 1. rodoljublje, patriotizam,
nacionalna svest 2. nacionalizam;
ll medjunarodni, in-
ternacionalni; ct.
ll internacionalizam
ulussever v. ulusu
ulusseverlik v. ulusuluk
999
ulvi
ulvi a 1. visok; uzvisen (o zamisli, ideji)
2. nebesni
ulviyet a velicina, uzvisenost (ideje i
si.)
bauk, stasilo (za plasenje deee);
- gibi strasnog izgleda
umar mera, sredstvo; izlaz (iz eega)
ct. are
bezizlazan, beznadezan
bezizlazan polozaj, bes-
pomocnost; cf. aresizlik
umde a arh. prineip; cf. ilke
umdurmak ak. stvariti nadu
neocekivan, iznenadan, ne-
nadan
ummak (-ar) nadati se, ocetkivati; ra-
cunati na koga; cf. ll mit etmek 2. ve-
rovati, pretpostavljati
umman a arh. okean; cf. okyanus
umran v. mran
umre vansezonska poseta cabi i Meki
um u lmak pass. od um mak
umulmayan nenada, neocekivan
umum a 1 sav, eeo; sve, svi: - alem
eeo svet ll v. umumi
umumen a uopste, u eelini
umumhane ll a p javna kuca; cf. ge-
nelev
umimi a opsti, univerzalan; generalni;
javni, zajednicki; - af opsta amnestija; -
efkar javno mnenje; - emniyet javna bez-
bednost; - grev ll generalni strajk - se-
ferberlik opsta mobilzaeija
umumiyet ll a opstost, sveopstost; -
itibariyle opste uzev, u eelini
umumiyetle uopste, u eelini; cf. ge-
nellikle
umur a vaznost, zanacaj; -umda
1000
bas me briga! fuckam ja na to! - etmek
zanimati se, obraceti paznju; o bu hi
etmiyor on se uopste ne zanima za ovaj
posao 2. arh. poslovi, defa; - is-
kusan, zreo O - umun teki! nista me se
ne !ice; boli me uvo!
uroursamak ak. pridavati znacaj, ob-
racati paznju, zanimati se za
umursamaz kojine pridatee znacaj
zanemarivanje, nebriga,
ravnodusnost
umut (-du) nada, uzdanje,, ocekivanje;
- beslemek gajiti nadu; - zracak
nade; - vermek ulivati nadu, ohrabrivati; -
unu izgubiti pouzdanje; - a
mek nadati se
ak. davati nadu
umutlanmak nadaslise
umutlu koji gaji nadu, ispunjen nadom
umutsuz bez nade, beznadezan
.umutsuzluk v. seznadeznost
un brasno; - a bulamak valjati u bras-
no (ribu i si.); - secer u prahu; has
- fino brasno; - u kukuruzno, pro-
jano brasno; pirin - u pirincano brasno o
- unu ll prosejao
je brasno i okacio sito; zavrsio je sve pos-
love u zivotu; - ufak etmek izmrviti, usit-
niti
un zool. zizak (Tenebrio mo-
litor)
uncu brasnar, trgovae brasnom
unculuk trgovina brasnom
unlamak ak. 1 . uvaljati u brasno 2. po-
sipati brasnom (testo)
unlanmak ll pass. od unlamak
brasnav; brasnast
unluk 1. pogodan za brasno, prosejan
(o zitu) 2. kos za brasno (u vodeniei) '
unsur a elemenat; cf.
unutkan ll zaboravan
zaboravnost
unutma beni bat. spomenak (Myosotis
palustris)
unutmak ak. zaboravljati, zaboraviti, ne
drzati u se6anju 2. fig. zaboraviti, oprostiti
unutturmak caus. od unutmak
unutulmak bez/. pass. od unutmak;
byle bir olay unutulmaz ovakav do-
gadjaj se ne zaboravlja
unvan a 1 . arh. i me, naslov (knjige i
si.); ct. 2. zvanje, tilula
1. sa naslovom, nazivom 2. sa
zvanjem, titulom
upuslu jako dobar
upuygun sasvim prikladan (podesan,
odgovaraju6i)
upuzun 1 ll neobicno dug; vrlo visok (o
coveku) ll po svoj duzini, sasvim opruzen;
- lezi opruzen kolike je dug
ur ll izraslina, kvrga, guka; - u
med. gusa
oluja, uragan
uran industrija; tehnika
Uranus astr. Uran
uranyum ll uranijum
urba ll ode6a; zenska haljina
urban beduini
Urdu, Urduca ll urdu jezik (Siuzbeni
jezik Pakislana)
urgan uze, ll konopac
uzar, konopcar
urmak (-ur) arh. v. vurmak
uruk pleme,.rod, soj
urup (-bu) a arh. osmina arsina
us um, razum, pamet; cf. -
us sal
1) iskustvo 2) lekcija, pouka; ll bu, sana
bir - olsun neka li ovo bude pouka; 1
-1/- a vurmak razmisljali, promisljati, ra-
sudjivati; - ders vermek datilekciju o
ponasanju
usan dosada, cama; - getirmek
dosadidi, dodijali, dozlogrdili; !-al - ver-
mek izazivati dosadu, dosadjivati
dosadan, nesnosan; na-
melljiv
ak. ll dosadjivati, izazivati
dosadu
abi. bez/. pass. od usanmak
usanmak ab/. ose6ati dosadu, do-
sadjivati se, cameti
usare a arh. cf. zsu
usavurmak v. uslamlamak
usu racionalista
fit. racionalizam;
us ll iradonalan
iraycionlizam
us kumru zool. skusa (Scomber scomb-
rus)
uskuna mor. skuna (jedrenjak sa dva
Iri jarbola)
uskur ll propeler (broda, aviona)
uskuru teh. navoj, spiralni rez
uslamlamak ak. rasudjivati, razmisljati,
zakljucivati;
uslanmak urazumiti se, oparnetili se;
osvestiti se
uslu 1. miran, poslusan, dobar; - bir
ocuk mirno, dobro dete 2. miran (o zi-
vatinji); 3. arh. pametan; - durmak (ili
oturmak) biti dobar, ne biti nesiasan (o
deletu)
usluluk poslusnost, smernost; uctivost
ussal til. racionalislicki; cf. akli
1001

ll racionalizacija
racionalnost
usta 1 .ll majstor, znalac 2. ucitelj (mu-
zike i si.) 3. ist. nadglednik slugu i robinja
ll vest, iskusan
ll glavni majstor
ustaca 1. majstorski, znalacki 2. vesto,
lukavo
izvestiti se
majstorstvo, vestina, umece; -
la majstorski; vesto, lukavo
1. majstorski, znalacki, umes-
no uradjen 2.vesto, lukavo, smisljeno
ustun (-cu) torba sa hirurskim ins-
trumentima
ustura p 1 .brijac; - tutunmak brijati
(dlake po tel u) 2. arg. jako, ostro pice
ustrurlab astrolabijum (stara spra-
va za merenje udaljenosti nebeskih !efa)
usturmaa mor. bokobran, brodobran
usturpra bii':, korbac (sa olovnim ko-
mandom na vrhu)
usturuplu nar. vest, umesan; tacan;
prikladan, podesan
(-l) a 1. preci, praoci 2. koreni
os no ve
(-l) a 1. metod, postupak 2. put,
nai':in, manir O -hukuku procesno pravo
lldijal. tiho, lagana, oprezno
v.
usuldan ll sasvim tiho, necujno
lagano, oprezno, neprimetno
usulsz 1. neuredan, nesredjen 2. ne-
sistematican; nemetodican
usulszlk nesredjenost; ne-
metodicnost, nesistematicnost
1. dete, decak, devojcica
2.kao determinans u neodredjenom iza-

fetu mladic, covek (iz odredjenog mesta);
Istanbul - covek iz lstanbula; Trakya -
mladic iz Trakije 3. sluga (muskarac); ll
pej. lakej; - olmak slui:iti; - tutmak dri:ati
slugu
zool. carski orao, crni orao
(Aquila chrysaetus)
1. posao sluge 2. pej. slu-
ganstvo, ropska uslui:nost, servilnost
ll bot. rabarber, raved kineski
(Rheum rhaponticum)
ut1 ll stid; - yeri stidno mesto (na ljuds-
kom telu)
ut2 (-du) a ud (orijentalni muz. ins-
trument)
l,lt ll med. ekshibicionista
med. ekshibicionizam
utan ll stid (ljivost), snebivljivost;
zbunjenost, smetenost; - yere ge-
mek propasti u zemmlju od stida, jako se
poslideti
ak. ll poslideti, ll posramiti;
zbuniti, ll pomesti, dovesti u zabunu
utanga, stidljiv, sramezljiv, snebivljiv
stidljivost, sramezljivost;
smetenost
utangan nar.
utanma 1. gl. im. od utanmak 2. stid,
stidljivost
utanmak abi. dat. 1. stideti se, sramiti
se 2. ustezati se, snebivati se, ustrucavati
se; girmeye ustrucava
se da udje u vasu sobu
utanmaz bestidan, bezocan
utanmazca bestidno, bezocno
bestidnost, bezocnost
Utarit ll a astr. Merkur
utu ll svirac na udu
utku ll pobeda, triumf
1
(
1
utkulu pobednik
utlu nevin cist, bezgresan
utmak (-ar) 1. pobediti (neprijatelja) 2.
pobediti, triumfovati (u igri)
utulmak dat. pass. od utmak
uvertr ll muz. uvertira
uyak /it. slik, rima; ct. kafiye
bezrime, nerimevan
rimovan; ct. kafiyeli
1. gl. im. od 2.
psih. ll ozivljavanje (secanja)
ak. 1. (pro) buditi 2. buditi,
ll pobudjivati (interesovanje i si.) 3. ras-
paliti, rasplamsati (vatru)
1. budan, koji bdi 2. tig. budan,
oprezan 3. dovitljiv, promu6uran, pronicljiv
1. budnost, bdenje 2. tig.
budnost, opreznost 3. dovitljivost, sna-
lazljivost, promu6urnost; okretnost (u
poslu)
uyanma 1. gl. gm. od uyanmak
2. preporod, renesansa; ist Renesansa
uyanmak 1. (pro) buditi se 2. tig. pre-
nuti se, osvestiti se, otvoriti oci 3. oziveti
(o biljci) 4. povratiti se, ponovo se pojaviti
(o bolovima i si.); ct.
uyar 1. podesan, pogodan, prikladan 2.
nar. slican; onun ..., yok nema mu slicnog
uyaran 1 stimulativan, podsticajan ll sti-
mulans
upozorenje, opomena
uzbudjujuci, nadrazujuci, sti-
mulativan (o sredstvu) nadrazljivost
pass. od uyarmak
biol. eksitacja; pobudjenje, uz-
budjenje
u skladu sa, saglasno, shod-
no ct. 87 ve 95
maddeleri - u skladu sa clanom 87. i 95.
ustava ...

uyarla adapter
uyarlama 1 adaptacija ll adaptiran
uyarlamak ak. dat. adaptirati (delo i si.)
uyarlanmak dat. prilagodjavati se
odgovarati Uedno dru-
gom); saobraziti se, uskladiti se
v.
uskladjenost, usaglaseinost,
sklad, nost
uyarma 1.upozorenje, opomena;
cf.ikaz, tembih 2. biol. v.
uyarmak ak. 1. upozoriti, opomenuti 2.
biol. stimulisati, nadrazivati 3. nar. buditi
1. upozorenje, opomena 2. v.
uyaran
uydu 1. astr. satelit, (i tig. ); ct.
peyk 2. (ili yapma - ) vestacki satelit
fig. doci u polozaj
banta, postali (o drzavi)
uyduluk ll polozaj ll trabanta, tra-
bantsko ponasanje (drzave, lica)
uydurma ll 1.gl. im. od uydurmak 2. uy-
durma, izmisljotina, laz ll lazan, izmisljen;
ct. dzme, sahte
uydurmak 1. ak. dat. ll doterivati, po-
desavati, namestati (prema cemu), pri-
lagodjavati; ayak - v. ayak 2. nabaviti, do-
kopati se, domo6i se cega; ct. tedarik
etmek 3. izmisljati, smisliti, skuvati (laz)
uydurmasyon nar. laz, izmisljotina, uj-
durma, smialica
uyduruk izmisljotina; glasina; ma-
rifetluk;
uyduruku lazov, prevarant
uydurulmak pass. od uydurmak
uygar 1. civilizovan; bir toplum ci-
vilizovano drustvo 2. civilizovan, kul-
turan,odgojen cf. medeni
civilizovati se; cf. me-

1003

1. civilizacija; cf. medeniyet 2.
civilizovanost
uygulama primena, praksa; cf. tatbik,
pratik
uygulamak 1. ak. primenjivati, provoditi
u zivot, ozivotvoriti; ct. tatbik etmek 2. ak.
dat. udesavati, podesavati; prilagodjavati
praktican, primenljiv; cf.
pratik
uygulanma primena, ozivotvorenje
uygulanmak pass. od uygulamak
prakticar; koji
1. tehnika 2. metod
bilimi tehnologija; cf. tek-
noloji
tehnicar; tehnokrat
uygun pogodan, podesan, povoljan,
svrsishodan; skladan, srazmeran; nar.
pristojan, dolican; - grmek smatrati prik-
ladnim
uygunluk povoljnost, pogodnost, prik-
ladnost; saobraznost; cf. mutabakat
uygunsuz neprikladan, nepogodan;
neskladan; nar. nedolican, nepristojan
uygunsuzluk neprikladnost, nesklad;
nedolicnost, nepristojnost
Uygur ll Ujgur
Uygarca ujgurski jezik
uyku 1. san, spavanje; - bez/.
ll ne moci spavati; - sunu almak nas-
pavati se, ispavati se - basmak (ili bas-
prispavati se; savladati, pritisnuti
(o snu); - su blnmek razbili se (o snu);
- ekmeek dobro se ispavati; - durak
mogucnost za odmor; - su gelmek biti
pospan; - m geliyor spava mi se; - g-
znden akmak sklapati se (o ocima); -
su kamak ne ll spavati, izgubiti san -
kestirrnek zadremati, odremati - ser-
pospanost, sanjivost; - tulumu
-
1004
spavalica, knjavalo; tutmamak ne moci
spavatij - ya varmak 1) usnuti, zaspati 2)
fig. utonuti u tisinu; - ya yatmak feCi;
- su lak san 2. obamrlost, letargija; cf. gaf-
let
uykucu spavac
uykulu sanjiv, pospan;-- bunovan
uykuluk ll 1. anat. podzeludacna zlez-
da 2. temenjaca; prljavstina (na rukama
odojceta)
uykusuz neprospavan, besan; - gece
besana noc; - kalmak ne spavati, ostati
bez sna; /-1/- koymak lisavati sna, ll ne
dati kome da spava (vrsta mucenja)
uykusuzluk nesanca; - ekmek patili
od nesanice
dogovor, sporazum, nagodba
dogovoriti se, nagoditi se
uyluk ll anat. bedro, but; -
butna kos!
uyma 1. gl. im. od uymak 2. zoof. adap-
tacija, prilagodjavanje
ll fif. konformizam
uymak (-ar) dat. 1. biti po meri, od-
govarati, pristajati; biti prikladan 2. po-
vinovati se, prikloniti se, pokoriti se 3. pri-
lagodjavati se, upravljati se prema kome
(cemu) 4. slagati se saglasavati se; biti
jednak, podudarati se; gn gne uymaz
ne zna se sta nosi vreme; svako vreme je
drukcije
uymaz neodgovaarajuci; suprotan;
1. nesaglasnost; nesklad,
neprikladnost 2. oprecnost, suprotnost;
uyruk ll podanik, drzavljanin;
gradjanin; ct. tebaa; Yugoslav - u ju-
goslovenski gradjanin
uyruklu sa cijim drzavljanstvom; Fran-
ll - ll francuskog drzavljanstva
uyrukluk ll drzavljanstvo, podanistvo
uysal ll miran, pokoran, poslusan; po-
mirljiv
uysalca na miran nacin, mirnoj po-
mirljivo
postali pomirljiv; pri-
lagodjavati se
ll pomirljivost; prilagodljivost
uyuklamak ll dremati, kunjati
uyum .1. ll sklad, harmonija 2. biol. pri-
lagodljivost (ociju) 3. gram. harmonija; ses
(ili nl) - u vokalna harmonija
uyumak 1. spavati; zaspati, usnuti 2.
med. ll uspavati se, (Lekovima i si.) 3. fig.
i biti u zastoju, mirovati, slajali (o poslu i
\si.); hailai uyuyor nas posao jas
stoji 4. biti nemaran, ne primecivati o uyu-
yan basmak stati
zmiji na rep
uyumlu skladan, harmonican;
uyumsuz neskladan, neuskladjen
uyumsuzluk nesklad, neuskladjenost;
uyunmak bez/. od uyumak; bu saatte
uyunur mu zar se u ovo vreme spava?
uyuntu v.
uyur 1. koji spava; pospan 2. stajaci,
nepokretan
uyur gezer mesecar, somnambulist
uyur gezerlik mesecarstvo, som-
nambulizam
1. pristupacan, druzevan,
drustven 2. prilagodljiv
1 1. obamreti, utrnuti, ukociti
se (od hladnoce i si.) 2. fig. omlitaveti,
olenjiti se
s ile 1. sazivljavati se, sla-
gati se (s kime); prilagodjavati se; 2. spo-
razume (va) ti se dogovarati se; nagoditi
se kalmak
nepomirljiv; nepristupacan,
krut 2. suprotan, oprecan
uyuzluk
neslaganje, nesuglasica,
razmirica, konflikt; razdor
ll zoo/. riba-drhtulja,
tmovka (Torpedo torpedo)
1 ak. 1. otupeti, ukociti,
izazvati obamrlost 2. stisati, umiriti, ub-
laziti; utoliti (glad, bol i si.)
ll caus. od
ll koji osamucuje, umrtvljuje
2. umirujuci, koji stisava; - maddeler nar-
kotici
1. obamro, utrnuo, ukocen, ne-
osetljiv 2. trom, lenj, ucmao
1. ulrnulost, obamrlost, ne-
osetljivost 2. tromost, lenjost, ucmalost 3.
psih. lelargija
slaganje, saglasnost; sklad-
nost
neskladan, neharmonican
v.
uyutmak ak. 1. uspavljivati, uspavati 2.
olaksati, umanjiti, stisati (tugu, bol) 3. fig.
uljujkivati (Laznim obecanjima)
uyutucu 1. uspavljujuci, uspavljiv 2. fig.
uspavljujuci, dosadan (npr. film, pre-
davanje i si.)
uyutulmak pass. od uyulmak
uyuz med. suga ll 1. sagav, osugan 2.
fig. mlitav, sonjav; jadan; -olmak osugati
se, zarazili se sugom 2) bili neslrpljiv, go-
reti od neslrpljenja 3) arg. oslati svorc
uyuz ll zoo/. krpelj-sugavac
(Sarcoptes scabiei)
1. osugaviti se; dobili
kraste 2. postali nesprelan; useprtljati se
3. nakoslresili se (o macki, psu)
uyuzlu sugav, oboleo od suge
uyuzluk 1. sugavosl 2. fig. rrilitavost
tromost, lenjost
1005
uz
uz 11 . do bar 2. vest, okretan 3. po-
voljan, zgodan, prikladan
uz2 daleko (u narodnim pricama i baj-
kama)
uza devim psih. telekinezija
uza duyum psih. telepatija
uzak 1 ll 1. dalek, udaljen (u raz-
nim znacenjima); - akraba daleki rodjak;
- bir gelecek daleka buducnost 2. ne-
verovatan, neizvestan, sumnjiv; - grmek
smatrati malo verovatnim, sumnjivim ll da-
leko; - biti daleko edan od dru-
goga) lll daljina, daleki krajevi; - lara git-
mek lig. skrenuti sa teme, daleko ici,
prekardasiti; - grmek biti dalekovid (u
predvidjanju)
uzaka prilicno daleko, podaleko
ab/. udaljavati se, udaljiti
se; lig. otudjiti se
ak. udaljiti, odstraniti (s
posla, sa ispita i si.)
1. daljina, udaljenost 2. raz-
daljina, rastojanje; razmak, medjuvreme,
interval; ct. mesafe
uzaksamak ak. smatrati dalekim
uzaktan 1 izdaleka, izdalje; - bakmak
posmatrati izdalje, ne mesati se ll dalek,
daljni; - akraba dalek rodjak; - 1)
izdaleka 2)dalek; onu -
poznajem ga iz vidjenja
uzam sirina, prostaranstvo; prostor;
udaljenost
uzama 1. gl. im. uzamak 2. produzetak,
nastavak
uzamak 1. oduziti se, otegnuti se 2.
rastezati se, razvlaciti se 3. prostirati se,
pruzati se sirili se 4. nar. izduziti se (ras-
tom), porasti
uzamlmak bez/. od uzanmak
1. mera, dimenzija 2. fiz. se-
izmicko pomeranje 3. astr. elongacija
1006
uzanmak dat. 1.opruziti se, prileci 2.
opruziti se, izvaliti se 3. otegnuti se ( o vre-
menu) 4. ispruziti se, protegnuti se 5. nas-
taviti, produziti stici sve do ... ); ta kye
kadar stigli smo cak do sela
izrastanje; izrastaj
pass. od uzatmak
prodzenje (roka i si.); cf. temdit
uzatma 1. gl. im. od uzatmak 2. gram.
duzina (vokala) 3. ribarska mreza (os-
tavljena u moru, jednim krajem vezana za
obalu) 4. sp. produzetak (utakmice)
uzatmak ak. 1. produziti; 2. pruzati,
pruziti (ruku i si.); elini - pruziti
ruku pomoci 3, otezati, odugovlaciti 4.
pustati (bradu, brkove, kosu) O uzat-
da ne duzimo (u narodnim pri-
cama)
produzen (o sluzbi preko
roka, utakmici i si.); - ma produzena
utakmica, mec sa produzecima
uzay 1. prazan prostor 2. astr. svemir,
kosmos; - kosmonaut - fet-
hedilmesi osvajanje kosmosa; - gemisi
kosmicki brod; - let u kosmos, kos-
mieki let; - ss kosmodrom
kosmonaut, astronaut
kosmonautika, astronautika
uzaysal kosmicki, svemirski;
uzgren dalekovid
uzgrr ostroman, pronicljiv
uzgrrlk ostroumnost, pronicljivost
uz telekomunikacija
v.
pass. od
1 gl. im. od 2. do-
govor, sporazum, saglasnost 3. pomirenje,
izmirenje (stranaka)
s. ile saglasiti se,sloziti se,
dogovoriti se, sporazumeti se; izmiriti se
(nasadu)
nepopustljiv;
tutum nepomirljiJ stav

popustljivost
nepomirljivost;
mirilac (strana)
ne-
ll gl. im. od
kurulu mirovno vece
ak. 1. (po) miriti 2. usk-
laditi
uzlet ll a povucenost, usamljenost;
osama; etmek osamiti, izolovati
uzluk vicnost, vestina, umesnost
uzman znalac, specijalista;
specijalizovati se, pos-
tati specijalista
specijalnost
uzun 1 1. dug, dugacak; atlama sp.
skok u dalj; etek dugacka suknja 2. dug,
dugotrajan; dilli brbljiv, pricljiv; film
dugometrazni film; mr dug zivot;
vadeli kredi dugorocan kredit ll dugo, op-
uzviyet
sirno, iscrpno; nadugacko i na-
simko, opsirno, podrobno o boylu 1)
visok (rastom) 2) dugo (trajati i si.); hay-
van nar. zmija; kulaktan haber almak
obavestiti se okolisnim putem; oturmak
sedeti opruzenih nogu (polulezecke);
tutmak 1) oduziti se, uzeti dosta vremena
2) podrobno pricati
uzun zool. dugonoge (ptice)
uzunca 1 prilicno dug ll podugo, prilicno
dugo
uzunalar longplej ploca
uzun preskakanje preko
glave (decja igra
uzun anat. dugoglav, do-
likokefalan; cf. dolikosefal
po duzini
izduziti se, postati dug
uzunluk duzina; una po duzini; dalga
ll u talasna duzina; ls mera za
duzinu 2. mat. dujz
uzuv (-zvu) a arh. organ (tela); cf. ye
uzvi a organski
uzviyet ll a organizam
1007
cra a udaljen; dalek; zabacen
cret ll a 1. nagrada, zarada, plata; ho-
norar 2. zakupnina, zakup, kirija 3. uplata
(postanska, telegramska); taksa
cretli 1. koji radi za nadnicu (platu);
najamni; - najamni radnik 2. placen,
koji se placa; - izin placeno odsustvo;
- nisko placen
cretsiz ll neplacen, bez naknade, bez
plate; ay - pet meseci sam
radio bez naknane
ll 1. tri; - te bir jedna trecina; -
atlama sp. troskok; - defa (ili kere)
tri puta; - misli trostruk 2. trojka O - aa-
priblizno, oko; -
ici gore-dole (uz-
rujano);- malo, ll neznatno;- e
bakmamak ne cenjkati se (u kupovini); -
buuk atmak bojati se, plasiti se; - gn-
lk mr veoma kratak zivot; -
amak arg. varati, obmanjivati, kaisariti; -
nalla bir ata kalmak kupili amove pre
konja; - otuzunda veoma star, prestar
(covek)
boyutlu trodimenzionalan; - film
trodimenzionalni film
dzlemli geam. poliedarski er
po tri
gen 1 trougao; - raz-
nostrani trougao; dik - pravogaoni tro-
ugao; - ravnostrani trougao ll tro-
ugaoni; - piramit piramida sa trougaonom
osnovom
gl bat. divlja (crvena) delelina (Tri-
folium alpestre)
ll tri karte (igra); arg. prevara,
obmana, kaisarenje
varalica (u kartama); lopov,
prevarant, kaisar
leme 1 1 . gl. im. od lemek 2. /it. tri-
1008
logija 3. (ili - yonca) bat. bela delelina,
krsti-kume-dete (Trifolium repens) 4. arg.
trece oranje ll trostruk; - halat trostruk ko-
nopac
lemek ak. 1. utrostruciti 2. delili na tri
dela 3. orati treci put 4. dati zemlju pod
arendu za trecinu prinosa
utrostruciti se
l 1 ll trostruk; trojni; - konferans
trojna konferencija; - pakt trojni pakt ll 1.
trojka (karta) 2. muz. trio 3. (sastavljen) od
tir osobe
lk (sastavljen) od tri komada; koji
prima tri komada
nc tre6i O - (ili zaman) gea/.
tercijarni period; nc Dnya lkeleri
zemlje Treceg sveta
nl ll treci po redu; trecestepeni;
hem. tercijerni
nclk trece mesto (u takmicenju i
si.)
z trojke (novorodjencadi)
zl 1 (zena7 koja je rodila trojke ll
trostruk
deba a arh. pisci
fle (-ci) 1.meh; cf. hamla 2. teh. as-
pirator; ventilator
flemek 1 . ak. dat. duvati 2. ak. raz-
duvavati, raspirivati; - raspirivati
vatru 2. svirati (na duvackem ins-
trumentu); trombon - svirati trombon
flemeli duvacki (instrument)
flenmek pass. od flemek
fletmek caus. od flemek
ful (-l) a nestanak, zalazak (zvezda);
fig. smrt
frmek 1. v. flemek 2. ak. oduvati,
skloniti 3. duvati (o vetru) 3. svirati
\
frk ( 1. disanje, d ah 2. mad-
jijanje
frk nadrilekar, vracar, sariatan
frklk nadrilekarstvo, vraeanje,
sarlatanstvo
astr. nutacija
ll deo; udeo
pass. od
s ile deliti, rasppodeljivati
(medju sobom)
pass. od
ll raspodela drustvenog pro-
izvoda
- tze raspodela prema
zaslugama (o nagradi, kazni)
raspodela, distribucija, po-
dela; - gram. distributivni brojevi
ak. dat. deliti, raspodeliti,
rasporedjivati; cf. fevzi etmek
lfet a arh. 1. razgovor, kontakt 2. poz-
nanstvo 3. prijateljstvo
lger 1. dlacice (na vocu) somotu, ka-
difi)
lke lll 1. zemlja; cf. memleket 2. drza-
va; cf. devlet O - amak zauzeti, osvojiti
jednu zemlju; cf. fethetmek
lker astr. Plejade; cf. Sreyya
lk 1. ideal; cf. mefkre 2. ideal, ne-
realnost
lkc idealista
lkclk idealizam
privrzenik istem idealu
idealizacija
ak. idealizovati
lksel ll idealan
lser med. cir; mide- cir nazelucu
ltimatom ultimatum
niversite
ltramodern ultramoderan
ltrasonik ultrasoniean, nadzvucan
ltraviyole ultraljubicast; ct .. mortesi
luhiyet a arh. bozanstvenost
mera a. arh. 1. emiri; zapovednici 2.
visi oficiri
mit (-di) p. mada, ocekivanje; cf.
umut; - nadati se (dace se sto
ostvariti); - beslemek gajiti nadu; -
rakmak dati nadu, ohrabriti; -
treba se nadati; - e (ili
nadati se; - etmek nadati se, ocekivati; /-
dan/ - ini kesrnek izgubiti svaku nadu; /-
- i porusiti se (a ll nadi) -
serpmek davati, ulivati nadu
mitlendirrnek ak. ulivati nadu, oh-
rabrivati
mitlenmek nadati se, ziveti u nadi
mitli ispunjen nadom
mitsiz ll beznadezan, ocajan
mitsizlik beznadje, ocajanje
mmet svi Muhamedavi Sledbenici,
jednoverci; Muhammet - i muslimani, mu-
hamedanci
mmi a nepismen; cf. ll
mmilik nepismenost
mran a. arh. procvat, blagostanje, cf.

mk nar. grlo; grkljan
n 1. glas, zvuk 2. slava, ugled; cf.
- almak (kazanmak, salmak ili yapmak)
proslaviti se steci slavu - e
steci slavu
niforma ll uniforma
uniformisan, u uniformi
nite jedinica
niversal univerzalan; cf. evrensel
niversite ll univerzitet; - uni-
verzitetske igre, univerzijada
1009

medjuuniverzitetski;
- konferans medjuuniverzitetska kon-
ferencija
niversiteli student univerziteta
nlem 1. gram. uzvik, usklik; -
znak uzvika 2. nar. vrisak, vapaj
nlemek 1 dal. nar. vikati, dovikivati,
dozivati 2. glasno Saopsti
nlenmek 1. brujati, tutnjati; razlegati
se (o zvuku) 2. steci slavu, proslaviti se
nl 1 slavan, glasovit, znamenit; ct.
ll gram. samoglasnik, vokal; -
uyumu vokalna harmonija
gram. vokalizacija
nsiyet arh. prijateljstvo, drugarstvo cf.

nsz ll nepoznat, neslavan ll sug-
lasnik, konsonant; - uyumu konsonantska
asimilacija
rat hem. urat, so mokracne kiseline
rbanizm urbanizam
rdnl jordanac
re ll mokraca
rem ll fin. kamata; cf. faiz
reme razmnzavanje, rasplodjavanje;
cf. tenasl
se
rernek razmnozavati se, rasplodjavati
remi med. uremija
rete (-ci) fiz. generator
retici 1 proizvodjac; ll proizvodni; pro-
izvodjac
reticilik produktivnost, proizvodnost
retilrnek pass. od retmek
retim proizvodnja, podukcija; - ara-
sredstva za proizvodnju; - gleri
proizvodne snage; - proizvodni
odnosi
1010
retimlik fabrika, proizvodni pogon
retimsel proizvodni
retken reproduktivan
retkenlik reproduktivnost
retmek ak. 1 . razmnozavati, rasp-
rodjavati 2. proizvoditi; izradjivati;
rkek 1. bojazljiv, plasljiv 2. povucen,
snebivljiv, sramezljiv
rkeke bojazljivo, plasljivo
rkeklik 1 . boja.Zijivost, plasljivost; bo-
jazan 2. povucenost, snebivljivost
rkrnek (-er) 1. abi. bojati se, plasiti se;
uzasavati se 2. abi. kloniti se zazirati 3. ne
radjati, ne davati plod (o biljkama); erikler
bu sljive nisu redile dve go-
dine
rk panika, prestravljenost, pometnja
rkn strasan, u.Zasan
rknt osecaj straha, strah; - vermek
zastrasivati, ulivati strah
rkntl zastrasujuci ne-
komunikativan, nedrustven ll
rksz nezastrasujuci, bezopasan
rktrnek ak. 1. zastrasivati, ulivati
strah; stvarati paniku 2. podozrevati,
sumnjiciti 3. podrezivati, kresati (drvece)
rojenital urogenitalni
rolog urolog
roloji urolofogiya
rolojik uroloski
rpermek 11 osecati drhtavicu Oezu), je-
ziti, se, kostresiti se 2. fig. bojati se, ose-
cati strah
rperti drhtavica, jeza, groza
rpertici ll zastrasujuci; tyler (i) -
jeziv, stravican, uzasan
rpertili drhtav, ceptav
rpertmek caus. od rpermek
rtiker med. urtikarija
rmek lajati, zavijati rmesini bil-
meyen kpek srye kurt getirir posl.
pas koji ne zna da laje navlaci vuka na
stado; bolje je nista ne znati nego ko-
jekako; ryen kpek posl. pas
koji laje ne ujeda \
rn 1. proizvod, produkt; rod, prinos,
letina; - alma berba 2. fig. proizvod, re-
zultat
rec. od rmek
ryan a. arh. nag. go
ryani a. vrsta sljive sa tankom kozom
s 1 skr. od st, kao prvi deo slo-
zenice; Sene V. stene; Sderi V. St-
deri; ssubay v. stsubay
s2 (-ss) a. mat. eksponent, izlozitelj;
43 3 - tr u izrazu
43, eksponentje broj 3
s3 (-ss) a. voj. baza; deniz- ss po-
morska baza; feza - ss kosmodrom;
fze - ss raketna baza; hava - ss vaz-
duhoplovna baza
salize v. st alize
sbitken v. st bitken
v. st
sene v. st ene
sderi v. st deri
stdudakv. st dudak
skf ist. pletena kapa sa ki6ankom
(jani6arskih oficira)
slenmek smestiti se u bazu (za vojne
operacije)
slup (-bu) a 1. nacin oblik, stil (rada i
si.) 2. umet. /it. stil; barok bu barokni stil
slupu stilista (pisac)
ak. stilizovati
st
smut (-tu) bezgranicna sre6a, bla-
zenstvo
ssubay v. stsubay
st (-t) 1. gornji deo, vrh cega; - te
go re, na vrhu; - ten 1) odozgo, s vrha 2)
povrsno, plitko; - vrh ku6e 2.
vidljiva strana, lice; - vidljiva sirana
meseca 3. povrsina, spoljna strana cega;
stn - kaymak na mleku se
uhvatio kajmak; yerin - po-;,rs'ina tla 4.
odelo, ode6a; - - n pro-
meniti o delo pek temiz njegovo je
odelo vrlo cisto 5. ostatak, kusur; preostao
deo; - sizin! ostatak zadrzite! kusur ne
treba! 6. nacelnik, pretpostavljeni (u sluz-
bi); stlerince sevilen gen bir memur
mlad sluzbenik koga vole njegovi pret-
postavljeni ll 1. gornji; visok; - vi-
sokogradnja; - kat gornji sprat; - taraf
gornja sirana 2. stariji visi (u rangu); -
makam visa instancija 3. drugi, naredni; -
1) jedan do drugog, po red, pok-
raj; podalje, podaleko 2) u gornjem delu,
iznad; - pokraj izvora 4.
koji je iznad, nad, super insan - nad-
covecanski: lll 1. u funkciji sastavljenih
postpozicija; - ne 1) na; -
ne koy stavi case na sto 2)
posle; za; sigara - ne sigara imek pu-
siti cigaretu za cigaretom 3) o; u vezi sa;
son olaylar - ne bilgi informacija o pos-
lednjim dogadjajima; - nde 1) iznad,
nad, na; bu - nde na orom
stalu 2) kod, pri, sa; - mde kalem yok
nemarn pero kod sebe; - nden iznad,
odozgo, sa; kedi - nden
macka je skocila sa ormana 2. kao
determinatum u postpozicijama ciji je
determinans rec sa vremenskim zna-
eenjem pred, o; - predvece;
bayram uoci praznika; o prazniku -
ll 1) otkriven svrha 2) skaredan, nep-
ristojan; - nze afiyet da ste vi zdravi!
(kada se govori o kakvoj bolesti); - nden
akmak biti jasno, biti ocigledno (kakvo
stanje ili svojstvo); - ten almak govoriti se
1011
stalize
visine; - ne almak 1) uzeti na sebe,
obavezati se 2) obuci; obut 3) vredjati se,
smatrati da, se sve primedbe i prekori od-
nose na sopstvenu licnost; ct. /-
ne atmak svalili krivicu, okriviti, na-
bediti koga; - nden atmak ne prih-
vatati, izbegavati (duznost, odgovornost);
- ne basmak pogoditi sustinu; kazali
pravu misao; - dklmek biti u
dronjcima; jadno izgledati; - ne ba-
atmak ll psovati sve po spisku; grditi
na sva usta;- gemek zauzeti glav-
no mesto; sesli na pocasno mesto; -
ne bir bardak su imek izgubiti
svaku nadu, dici ruke od cega; - ne
rakmak 1) pripisati 2) napustiti, odustati
od cega; - ne bir iki
nar. proci od toga nekoliko dana; -
ne evirmek preneti, prenositi; trans-
ferisati, (novac); - pobediti, odneti
pobedu; - e biti prividno nevin; -
ne uspeti, steci prevlast, doci do
vrha - nde durmak usredsrediti se,
pokazivati zanimanje, poklanjati paznju
cemu; - ne 1) biti veoma
zainteresovan 2) biti uporan, nastojati, na-
valjivati, saletati 3) navaliti, napasti; nasr-
nuti; - ne geirmek 1) v. - ne e-
virmek 2) usvojiti, posiniti (dete); -
nden gemek silovati, napastvovati; -
gelmek preovladati, nadvisiti, adjacati; - e
gelmek ll izaci na povrsinu 2) ugojiti se; /-
ne gelmek iznenada se pojaviti, za-
teci (u razgovoru, poslu i si.); - ne git-
mek mesati se; cf. - n gr-
mek imati menstruaciju; utrudnoki -
ne gl koklamamak biti veran (supruzi);
- ne ustajati pre iz-
laska sunca; - mzden daleka bilo
od nas! - me iyilik (-nze
- nze neka me (vas) bog sa-
cuva; - nde kalmak biti opterecen,
opteretiti se; - 1) pokriven, natk-
riven 2) okolissno, nejasno, neiskreno; -
ne kapanmak neprekidno raditi; -
ne ll biti veoma zainteresovan,
drhtati nad cime; - e koymak doda (va) ti,
1012
prilagati; - ne mal etmemek ll ne
prihvatati odgovornost za; ll ne :zanimati
se; ne voditi racuna, ne brinuti; ne
oturmak bespravno prisvojiti (tudje); -
rtl v. - - perdeden ko
govoriti s visikne, govoriti sa-
movereno; - nze v. - ze afi-
yet; - nden zaman geti toliko
vremena je proslo od tada! - 1)
gornja ili deo ll cega 2) ostatak
cega, ostalo; - ne titrernek mnogo
voleti koga, drhtati nad kime; - ne
toz kondurmamak stititi, braniti koga;
- ne napasti; jurnuti, baciti se
na koga; - - e 1) jedan za drugim nep-
rekidno 2) jedan na drugi (stavljati); -
ne varmak pritegnuti koga, izvrsiti pri-
tisak;; - e vermek ll dati pride; - (n) e
vurmak povisiti, dici (cene); - ne
nadziveti koga; - ne yatmak v
- ne oturmak; - ne yok nema boljeg,
ovaj je najbolji; (kendi) - ne yormak
smatrati, primili kao da je upuceno sebi
(primedbu, rec i si.); - ne yrmek
okomiti se na koga, uznemiravati
st alize geog. pasat
stat p majstor svoga posla, pro-
fesionalac; - ve amatr profesionalac
amater
majstorstvo; profesionalnost
st odelo, odeca
st bitken bot. epifit, parazitska biljka
(koja raste na drugim biljkama, ali se od
njih ne hrani)
voj. stariji vodnik (narednik)
ene gornja vilica
st deri anat. bot. epiderm
st d udak gornja vilica
ste; sinden gelmek nar. izaci s
cime nakraj; ispetljati se; izvuci se; - vur-
mak 1) povisiti ce nu 2) doda(va)ti
ustecelik nar. v. stelik
voj. porucnik
cin porucnika
stel mat. s eksponentom, s iz-
loziteljem
stelernek 1. nastojati, navaljivati, in-
sistirati; ct. etmek 2. ponoviti se, pov-
ratiti se (o bolesti) 3.ak. obnoviti (molbu,
zahtev) ct. tekit etmek 4. dat. ak. dodati,
pripojiti
stelik 1 visak; dodatak ll povrh toga,
osim toga, uz to
stenel ll preduzimac; ugovarac; ct.
mteahhit
stencilik preduzimastvo
stenmek ak. obazati se, primiti oba-
vezu; ct. taahht etmek
st astr. kulminancija (prolazenje
zvezde kroz meridijan); ct. ycelim
st geit (-di) nadvoznjak
st insan natcovek, supermen
stlenmek obavezate se, uzeti na
sebe obavezu
stlk mantil, ogrtac, pelerina
stsubay oficir (major, pot-
pukovnik, pukovnik)
stbe (-ci) olovno belilo, otovni kar-
bonat
stn1 ll 1. ll jaci, nadmocniji; su-
perioran; visi; el elden - dr i nad najacim
se nadje jaci 2.odlican, izvanredan, izvr-
stan O /-a/ - (ili gelmek) nad-
masiti, prevazici; pobediti, izaci kao po-
bednik; - tutmak jako hvaliti, uzdizati,
uznositi
stn2 znak koji u arpskom pismu oz-
naeava vokale ai e; ct. fetha
stnkr ll povrsan; ct. zathi ll
povqsno, letimicno
postati jaci, nadmocniji

stnlk nadmoc, prevaga; pre-
imucstvo, prednost; - derecesi gram. su-
perlativ; - duygusu (ili kompleksi) komp-
leksi vise vrednosti; deniz - voj. prevlast
na moru; ezici - ogromna prednost; hava
- voj. premoc u vazduhu; moral ..- mo-
ralna prednost
stp kucina, tezina, konopljano vlak-
no
stpfemek ak. superiti kucinom, zat-
varati zasmoljenom kudeljom
stvane a cilindar; valjak
stnavi cilindrican
st nadgradnja, suprastruktura
(-ci) v.
lenj, trom, spor; ne-
hatan, ravnodusan
lenjost, tre-
most; ravnodusnost
dat. razlenjiti se, osecati
mrzovolju; okumaya mrzi
me da citam; yemek yemeye
mrzi ga da jede
(-er) ll nar. skupljati se sjatiti se,
nagrnuti, navaliti;
mravi se slegli na hleb
a. bot. ll alge; morska trava
smrzavati se, mrznuti se,
zepsti; osecati hladnocu
1 skupljanje, gomilanje, navala
(naroda); gomila, rulja ll skupljen, na-
gomilan; - etmek skupiti se, sjatiti se, na-
valiti, nagmuti O - kpek pa-
ralar posl. copor pasa moze da rastrgne
bivola; u jedistvu je snaga
ll ak. dat. natutkati, napujdati
(pse); podstrekavati, huskati
dat. ll sjatiti se (sa svih stra-
na); nagrnuti, navaliti
1 . ca us. od 2. preh-
laditi se 3. arg. posasaviti, podilejisati
1013
;!
tme"
tmepeeeno zrnevlje zelene psenice
tmek 1 (-er) ak. paliti, zeci; smuditi,
prljiti (zivinu)
tmek2 (er) ak. nar. dobiti, pobediti (u
i gri)
topi v. topya
topik utopijski
topist v.
topya utopija
ll utopist
t 1. pegla, glacalo 2. glacanje, peg-
lanje; - daska za peglanje 3. za-
renje, pecenje
tc pegler; peglerka
tlemek 1. peglati 2. smuditi, prljiti
tlenmek pass. bez/. od tlemek
tlmek pass. od tmek 2
tl ll ispegan, opeglan
tsz ll neispeglan, neopeglan
vendire badalj, ostanj, prut (za teranje
go veda)
vey (-i) nenrodjen (u vezi sa srods-
tvom); - ana maeeha; - baba ocuh; -
ocuk (ili evlat) pastorce, pastorak; -
evlat gibi tutulmak postupati kao sa pas-
torcetom; - polubrat; - pas-
torka; -
veyik ll zoo/. golub dupljas
(streptopelia turlar)
veyrnek gugutati (o golubovima)
bot. oskorusa (pirus sarbus)
vez2 ll nar. komarac; musica
ye 1. clan (partije, drustva i si.) 2.
anat. clan, organ
yelik clanstvo
zengi uzengija,
zengi ll anat. stremen, stre-
menjaea (usna kost)
1014
zengiremek ak. podbosti, poterati
(konja)
zengirenrnek pass. od zengilemek
zere 1 . sa. gl. na maklmek; da, da
bi, kako bi; beni grmek - geldi dosao je
da me vidi; bir almak - dk-
kana girdi usao je u radnju da bi nesto
kupio 2. sa gl. im. na maklmek i sufiksima
predikativnosti; svakog easa, samo sto ni-
jeders bitmek - dir cas samo sto nije
ders bitmek - dir cas samo sto se nije
zacvrsio; tren gelmek - dir voz ce svakog
casa stici 3. post. u skladu sa; prema, po;
kao sto; bu minval - na ovaj nacin;
dedem, adeti - her sabah erker kalkar
po svom obieaju, moj deda svako jutro
rano ustaje O olmak - 1) kao, u svojstvu;
cf. olarak 2) zajedno sa, ukljucujuci i;
hari olmak - sa izuzetkom; birisi
olmak - var imam petoro
dece od kojih je jedno devojCica
zer (i) 1 1. gornji deo, vrh; - i
tozlu gornji deo ormana je prasnjav;
suyun - i povrsina vode ll 1 . u funkciji sas
tav/jenih postpozicija; - ine v. stne; -
inde v. stnde; - i nden 1) iznad, preko
2) zbog, usled 2. u izafetu sa reCima koje
iskazuju vreme pred, oko; - i pred-
vece; - i oko podne o svi izrazi sa
zeri imaju ista znaeenja kao izrazi sa
ust; - ine almak v. stne almak; - ine
atmak v stne atmak - ine basmak v.
stne basmak . .. bunun - ine posle
toga, na to
zerlik bot. zrnes (Peganum harmala)
zg muka, patnja;
zgl mucan, bolan
zgn 1 . tuzan, zalostan; zabrinut 2.
slab nemoean, iscrpljen, iznuren
uzgnlk 1. zebnja, uznemirenost,
zabrinutost 2. slabost, nemoc; iznurenost
zgsz lako, bez muke
zlk ll mala glinena posuda
zmek (-er) ak. 1. pohabati, poderati,
iznositi (odelo i si.) 2. muciti, kinjiti, do-
sadjivati, uznemiravati,moriti; sekirati
zc muean, tezak, nesnosan, ne-
izddljiv; tuzan
zlmek 1. bez/. pohabati se, poderati
se, otrcati se (o odelu i si.) 2. dat. muciti
se; uzrujavati se, brinuti; zaliti, sekirati se
zm 1 1.grozdje, - derrnek bruti
grozdje - kurusu suvo grozdje; -
grozd; - suyu gro.Zdjani sok; - gli-
koza O - - e baka baka post.
covek uci na primerima (nalazeci greske
kod drugih); - n ye de sorma
jedi svoje grozdje i ne pitaj za vinograd; ne
pitaj odakle je stvar koju koristis
zm2 - - s glagolima zmek i zl-
mek pojaeava znaeenje; - - zlmek
veoma se napatiti (namuciti)
zntsz
zmc vinogradar, proizvodjac grozd-
ja
zml sa grozdjem, spravljen sa
grozdjem (kolac)
zms grozdast; - meyve grozdasto,
bobicasto voce (ribizla i si.)
znc (-c) dosada, cama;
znt 1. briga, nespokojstvo 2. tuga,
bol, patnja; - ekmek 1) brinuti, sekirati
se, uzrujavati se 2) tugovati; patiti, stra-
dati; - vermek 1) obespokojavati 2) pri-
cinjavati bol
ztl 1. nespokojan, zabrinut, bri-
zan: 2) mucan, tegoban; dosadan, nep-
rijatan
zntsz spokojan, bezbrizan; - bir
mr srmek voditi spokojan zivot
1015
vaat (-di) a obecaje, ono sto je o be-
cano; - lerde bulunmak obecati, dati obe-
eanje; - inde durmak odrzati obe6anje; -
lnden cayak (ili kamak, nkl etmek)
odustati od obecanja, pogaziti obe6anje; -
etmek 1) obecati 2) ostati pri obecanju; -
e vefa etmek odrzati obe6anju; - i yerine
getirmek ispuniti obe6anje; bana bir -
iniz viste mi nesto obecali
vaaz a. isi. vaz, propoved; - etmek
drzati propoved
vabeste dat. vezan, u vesi sa, u od-
nosu na koji zavisi od, koji se oslanja na;
bu paraya - dir ovaj posao zavisi od
novca
vacibe a 1. koji je neophodan, pot-
reban; - olmak biti neophodno, potrebno
2. is/. doznost, obaveza (muslimana po
serijatu)
vacip a. v. vacibe
vade a. 1. ek. utvrdjen datum, rok, ter-
min, rok dospeca; mehil; - ile bor ver-
mek dati zajam s rokom vracanje 2. ek.
rok placanja (isplate, uplate) 3. ek. od-
laganje, produzavanje, dozvoljeno pre-
koracenje 4. cas smrti; - si geldi (ili yetti)
nastupio je cas smrti, doslo je vreme da
se umre
vadeli orocen; - bor (ili istikraz) du-
goroci zajam; - hesap oroceni depozit;
- kratkorocan; - mevduat oroceni
depozit; uzun - dugorocan, uzun - tu-
tulmak biti orocen na duzi rok
vadesiz neorocen; - hesap depozit po
vidjenju; - borlama zajam po vidjenju
vadetmek ak. obe6ati
vadi a 1. geog. dolina, udolina; 2. vada
(suvo recno korito koje se puni samo za
vreme kisa) 3. nacin, put smisao; - i
kadim stari nai':in; o - de u tom smislu, u
tom duhu O - i poet. dalina tihih,
groblje
1016
vaftiz re/. krstenje; - kuma; - ba-
kum; - etmek krstiti; - (ili
teknesi) krstionica; - treni obred krsten-
ja
vaftizhane krstionica (zgrada u kojoj se
vrsi obred krstenja)
vagina anat. vagina
vagon vagon - u prtljazna kola
(vago.n); kk - vagonet; lokanta - u
vagon-restoran; posta - u pastanski
vagon - u vagon-cistema;
- kola za spavanje, vagon-li; yolcu - u
putnicka kola; yk- u teretni vagon
vagonet (-ti) vagonet, mali vagon
va h 1 a. uzv. ah! avaj! jao! steta! kakva
steta!; - - kakva steta! kakva nesreca; -
gen! ah jadnog li mladi6a! O ah
ile - ile jecaju6i, uzdisu6i
vah2 a uzv. oh! divno!
vah3 vaha a oaza
vahamet ( -ti) a 1. opasnost, tes koca;
ozbiljnost, vaznost 2. opasna situacija; -
kesp etmek postojati ozbiljan ili kritican (o
situaciji) 3. fiz. pritisak; - i hava at-
mosferski pritisak 4. med. nevarenje ze-
luca
vahdaniyet (-ti) a 1. monoteizam, jed-
nobostvo; - e inanmak verovati u jednog
boga 2. jedinstvo; ct. birlik
vahdet (-ti) a 1. jedinstvo, ujedinjenje 2.
jedinstvenost, unikum 3. usamljenost 4.
re/. priblizavanje bogu, prisjedinje s
bogom 5. - fikir psih. monoideziam 6. -
vcut re/. pantelzam
vahi a. 1. prazan, uzaludan, bes-
koristan, nistavan, slab, lazan, besmislen
2. glup, luckast
vahim a. 1. opasan, ozbiljan tezak,
vazan; nezdrav, neprijatan 2. nesvarljiv
vahit1 (-di) a. arh. 1. jedan;
vahit2 (-di) a. jedinstven, jedini, ne-
uporediv
vahiy (-hyi) a. otkrovenje; - i ilahi bo-
zije otkrovenje 2. sugestija, savetovanje
( -ti) a . 1. divljastvo, surovost.
brutalnost; 2. divljina, nepripitomljenost 3.
strah uzas
a 1. divlji, brutalan, zivotinjski; cf.
yabani 2. anat. lateralan
podivljati
a. divljastvo, svirepost;
vahvahlanmak zaliti, sazaljevati
is/. propoved, vaz
vaiz a is/. vaiz, propovednik
vajina anat. vagina
vajinal vaginalan
vak - - onom. kvak-kvak! (pod-
razavanje kvakanja)
vak'a a. 1. dogadjaj, slucaj, zbivanje,
incident; ct. olay, hadise
vak'anvis a-p letopisac, hronicar, is-
toriograf
vak'anvislik hronografija
vakar a stalozenost, pribranost; so-
lidnost, dostojast venost cf.
dostojanstven, pribran, sta-
lozen, solidan; ct. onurlu
a nesolidan, nedostojanstven,
lakomislen; bescastan; ct. onursuz
vakayiname a-p hronika
vaketa teleca koza
vakfetmek a ak. dat. 1 . zavestati, pok-
loniti; posvetiti 2. posvetiti se nekome (ne-
cemu)
vakfiye a jur. dokument o vakufljenju,
zaduzbinska povelja, vakufnama
vakit
1 a 1. dogadjaj, slueaj 2.san 3. fil.
fakat, cinjenica; bu bir - to je fakat
a u stvari, mada, premda, uis-
tinu, iako
a re/. vakuf, muslimanska
zaduzbina, muslimanska verska imovina;
fondacija
a svestan, budan; upoznat,
kompetentan, koji je za posao; - olmak
biti svestan, biti upoznat sa necim, biti
kompetentan ll jur. vakit, zavestac, os-
nivac vakufa
a-p vakufnama; cf. vakfiye
vaki1 (-i) a dogadjaj, slucaj, nesto sto
se desava, zbivanje; emri - svrsen cin;
emri - staviti pred
svrsen cin; onun yalan -
nije slucajno sto on laze ll 1. koji se nalazi,
koji je smesten 2. istinit, pravi postoj
vakit (-vakt) a 1 1. vreme, doba; - inde
1) na vreme, blagovremeno 2) u svoje
vreme; - iyle 1) nekada, u proslosti 2) na
vreme, blagovremeno; - ini almak
oduzimati nekome vreme; -
odvojiti vreme; in birinde nekada, je-
dared, jednom, jedanput; - bulursam ako
nadjem vremena; - dar malo je vremena;
- inden evvel pre vremena prerano; - ge-
irmek provoditi vreme, zanimati se
necim u slobodnom vremenu; - ka-
zanmak dobiti u vremenu; - ini ldrmek
ubiti vreme, utrositi vreme; - ini
mamak biti tacan; - - s vremena na
vreme, ponekad; - ve zamaniyle bla-
govremeno, na vreme; - ini yemek
oduzimati nekome vreme; - kay-
betmek trositi vreme u prazno; gece - i 1)
noc 2) nocu; ge - kasno her - U\(ek, hi
bir - nikada; - i zimsko doba, zima;
ne-? kada? u koje vreme? o- tada, u to
vreme; bunun - i sada nije
vreme za to 2. epoha, period, vreme 3.
kada (u vremenskim recenicama uz pro-
porticipe); - kada je otisao; cf.
1017

zaman <> - i gelmek do6i vreme smrti,
do6i kraj, kucnuti cas; - i hali (materijalno)
stanje; - hall yerinde olmak biti dobrog
materijalnog stanja; uspevati, napredovati;
- ler hayrolsuni dobar dan! dobro jutro!;
- nakittir posl. vreme je novac; - im yok
nemarn vremena
vakitli blagovremeno, na vreme, u pravi
cas; - vakitsiz u svako doba
vakitsiz 1. pogresno vreme, nezgodan
cas 2. neprikladan 3. preran, prevremen; ,..
bir zamanda u nezgodno vreme; -
meyve nesezonsko vo6e; - ten horozun
keserler post. pevcu koji u pog-
resno vreme kukurice seku glavu; - lm
prerana smrt
vaktaki a. arh. kada, u vreme, kada je
doslo vreme da
vakum vakuum; - va-
kuumska pumpa; - tutmak stvarati va-
kuum
vakur a vazan; solidan, dostojanstven,
ozbiljan; cf.
vakvak patka (u decijem govoru)
vakvaklamak vaklamak kvakati
vale zandar (u kartama)
valeryan bot. vaferijan
valf teh. ventil; - ispusni
ventil; emniyet - ventif sigurnosti
vali a guverner jedne pokranjine (vi-
lajeta), valija;
valide a majka; - sultan ist. sultanova
majka
valideyn a roditelji, majka i otac
valilik 1. duznostivalije 2. vilajet, pro-
vincija; cf. vilayet 3. rezidencija valije
vallz manji kofer, putna torba
valiahi a uzv. tako mi boga! boga mi! u
ime boga! vala!; - billahil boga mi! valaha
i bilaha! vala bila! (pojacana zakletva)
1018
vals valcer
valuta valuta, vrednost
vamp zavodnica, krvopija
vampir 1 . vampir 2. zool. juznoamericki
slepi mis (Vampyrum spectrum)
vana teh. 1. ventil (na gasovodu ili na
cevima za vodu) 2. lopatica
vanadyum hem. vanadin
vandal 1. Vandal 2. fig. divljak, vandal
vandalizam vandalizam, divljastvo
vanilinhem. vanilin
vanilya vanila, vanilin se6er; -
bot. vanila (Vanilla fragrans)
od van ile, sa vanilom
vantilasyon ventilacija
vantllatr ventilator
vantrilok ventrilokvist, onaj koji
ume da govori iz trbuha
vantuz 1 . med. vantuza, kupica- ek-
mek metati kupice 2. sisaljka, pipak
vantuz zool. stitonosac, mala
morska riba koja se pripija uz ajkule i
druge velike okeanske ribe (Echeneis re-
mora)
vapur 1. parobrod, brod; - la gitmek i6i
(putovati) parobrodom; - iskelesi pris-
taniste; araba- u trajekt; yolcu- u put-
nieki parobrod 2. arg. mortus pijan covek
vapurculuk upravljanje (paro) brodom
vapur tamnograo, boje dima;
ct. tme
var. 1 ima, postoji; ekmek - da li
ima hleba? ll iinovina, imetak, vlasnistvo,
svojina; - olmak postojati, biti, imati, na-
lazitise; <> - nar. ho6es li? sta
kazes na to? pristajes li?; - bana yan
bakan! ko se usudjuje da me odbije!; -
evi bogata kuca; - gcyle svom sna-
gom; - kuvvetiyle svom snagom ol!
bravo! ziveo! - olma fil. postojanje; - yok
oko, pribliznio; - sve sto neko ima,
sav imetak; - sa ... yoksa niko drugi samo
... biti najznacanjnija osoba u necijem zi-
votu; Sabri iin, varsa Semra yoksa
Semra za Sabrija postoji samo Semra; -
la yok 1) neznatno, malo, jedva 2)
retko; - a zabadati nos u
sve i svasta; bir bir u
davna vremena, nekada jednom (pocetak
bajki); ne - ne yok? sta ima novo?
varagele, vargel teh. tegljenik; -
vucni palamar .
varak a 1. list, listic, varak 2. list
metala; - list zlata
varaks a formular, obrazac, pismo, do-
kument, potvrda; posiljka; hviyet -
licna karta; - zapisnik
pozlatar, posrebrenar
varaklamak ak. pozlatiti, posrebriti
.
varaklanmak pass. od varaklamak
1. pozlacen, ukrasen ziatom 2.
posrebren, 3. koji ima ... listova
varan; - bir prvo; - iki drugo
varda 1. smena; dezurstvo; straza; -
davalac signala 2. pazi! cuvaj!; -
topu znak . upozorenja brodovima da ne
ulaze u luku ili tesnac
vardakosta 1. brod obalske straze 2.
arg. debala ali naocita zena
caus. od varmak; omoguciti
da siigne, dovesti; ileriye - unaprediti
po sa o
vardiya 1. mor. straza, dezurstvo; -
almak (ili tutmak) dezurati, preuzeti stra-
zu; - dezurni oficir 2. smena; gece
- si nocna smena
varek 1. bol. morska trava 2. pepeo od
morske trave
vareste a arh. slobodan, oslobodjen,
postedjen; spasen;

log. zakljucak, zakljucivatinje, de-
dukcija
vanlmak bez/. stici, doci
1. dolazak, prispece; cilj; -
linija cilja; - mor. cilj putovanja; -
tarihi datum dolaska 2. razumevanje, pro-
nicljivost, ostromlje, dovitljivost, domisljaj,
promucurnost O - 1) dolazak i od-
lazak 2) familijarnost
bistar, promucuran, dovitljiv,
sposoban
promucurnost, dovitljivost,
pronicljivost
varidat (-ti) a arh. dohodak, prihod, pri-
manje; cf. gelir;
varide a arh. 1. iznenadna misao 2.
akta koja pristizu; - defteri registrator
varil bure, burence, bacva
varis med. variks, prosirenje vena
varis a naslednik, naslednica; -
zakonski naslednik; /-al - olmak naslediti
varisli med. varikozan
varit (-di) a arh. moguc, sto se moze
desiti, ostrvarljiv O bu sizin -
to sto kazete je neprihvatljivo; -
olmak pasti na parnet
variyet (-ti) bogatstvo, obilje; prihod
variyetti bogat, imucan
1. postojanje; -bilimi fil. on-
tologija; - bilimsel ontoloski 2. bice, stvo-
renje, licnost; - - zivo bice; yksek
- vise bice 3. bogatstvo, obilje; vlasnistvo;
- a gvenilmez na bogatstvo se ne moze
osloniti; - iinde ziveti u izo-
bilju; - vergisi porez na imovinu; sosyal -
lar drustvena imovina 4. prisutnost O - a
. olmazposl. bogatstvo cini sve mo-
gucim; - gstermek pokazati se, izvrsiti
svoju duznost
bogat, imucan; - imucni
slojevi, bogatasi
1019

siromasan
varma dolazak
varmak 1. stici 2. dostici, dospeti
do; doziveti (odredjene godine) 3. privoditi
k necemu, dovesti do, zavrsiti se na neki
nacin; imati rezultata; bunun sonu iyiye
varmaz ovo ne ide na dobro; fenaya -
lose se zevrsiti 4. shvatiti; razaznati, otk-
riti; - otkriti tajnu 5. kocaya - udati
se 6. doei u nekakvo stanje; uykuya -
zaspati
var postojanje, zivljenje, bist-
vovanje, egzistenCija
var til. egzistencijalist;
predgradje, okolina, krajina pe-
riferija; - gradska predgradja
vrsta narodne pesme
var var mat. hipoteza,
pretpostavka
var sal v.
var saymak ak. pretpostaviti
bogat, imucan
erki plutokratija
obogatiti se, postati
bogat
bogatstvo
varta a. opasnost, opasna situacija; -
atiatmak izbeci opasnost; - ya
mek dospeti u opasnost
varyant varijanta
varyasyon muz. varijacija
var yemez cicija, tvrdica; ct. cimri ll
skrt
varyete poz. varijete
varyos malj, veliki cekic;
vasat arh. 1 1. sredina, centar 2.
anat. krsta ll srednji, osrednji; - bir talebe
osrednji ucenik; - planina srednje vi-
sine; - kalite osrednji kvalitet
1020
vasati 1. srednji, centralni; ct. orta; Va-
sati Asya Azija 2. prosecan, os-
rednji; - olarak prosecno; - srat pro-
secna brzina
a 1. osobina, svojstvo, kva-
litet 2. atribut; ct. nitelik; bedeni - lar
zicke osobine; manevi - lar moraine oso-
bine 3. zvanje; - kazanmak dobiti
zvanje 4. panegirlik, pohvala 5. gram. pri-
dev, epitel O - a gelmez neopisiv
ak. opisati, oka-
rakterisati, kvalifikovati
1. biti opisan, biti oka-
rakterisan 2. kvalifikovati se
kvalifikovan; - kvalifikovan
radnik
nekvalifikovan; - nek-
valifikovan radni
(-sh) a. 1. sastavljanje, uje-
dinjenje, ujedinijavanje 2. gram. sazimanje
a dostizanje, stizanje; 1-a/ -
olmak dostignuti nesto ili nekog; dolaziti,
stizati
a 1. sredstvo; ct. ara - siyle
posredstvom 2. prevozno sredstvo ct. ara
3.posrednik ct. posrednistvo, pos-
redstvo; ct.
posredan, indirektan; - ver-
giler posredni porezi
vasl a 1. staratelj, tutor 2. izvrsilac tes-
tamenta, opunomocenik
vasi (-ii) a 1. sirok, prostran, opsiran 2.
obilan, prepun 3. sveobuhvatan
vasilik starateljstvo, tutorstvo
vasistas 1. poprecna greda 2. prozorce
za provetravanje (iznad vrata)
vasiyet (-ti) a testament, zavestanje; -
etmek zavestati;
vasiyetname a-p testament
1. zool. ris (lynx lynx) 2.
krzno od risa
vat fiz vat: - vat-cas; - sa-
niyesi vat-sekund; - potrosnja
elektricne energije
vatan a domovina, otodzbina, zavicaj;
ct. yurt, - borcu dug prema domovini; :..
hasreti nostalgija za zavicajem; - sa-
vunma odbrana domovine; - sevgisi pat-
riotizam, rodoljublje O - kurtarmak arg.
izbaviti se iz teskoea
drZavljanin, gradjanin; su-
narodnik; ct.
drzavljanstvo, gradjanstvo;
patriotizam; ct.
vatan i a patrioiski
vatanperver a-p 1 patriota; ct. yutsever
ll patrioiski
vatanperverlik: patriotizam, ljubav
prema otadfavni vatanperverlik
vatansever rodoljubiv
bezdrzavni, bez domovine
vatka naramenica
vatman vozac tramvaja
vatoz zool. 1. raza (Raja) 2. morska
macka (Sycliorhinus) 3. morski stakor
(Chimaera monstrosa)
vaveyla a vikanje, vika; - koparmak
vikati, cicati
vay uzv. 1. joj! kakva steta! avaj! kuku!
(izrazava cudjenje, zgrazavanje, stra-
hovanje); - - - ! tesko
meni! jadan ja!; - haline tesko njemu! 2.
aa! ah! (izrazava zacudjenost, divljenje); -
anam - ! - - zamisli gle!
vidi! - efendim nereden? ah, gos-
podine otkud vi?
vazelin vazelin; - vazelinsko ulje
vazeliniemek ak. namazali vazelinam
vazetmek is/. dat. 1. vaziti, propovedati
u dzamiji 2. uveravati, nagovarati; drZati
pridike
vaz o
vazgeme odustajanje; predomisljaje
vazgemekab/. 1. odustati, dici ruke
od; ben bu davadan vazgetim odustao
sam od ove parnice 2. prestati, prekinuti,
osloboditi se, ostaviti; sigaradan vaz-
getim prestao sam da pusim 3. pre-
domisliti se
a. arh. otvoren, jasan, ra-
zummljiv, ocevidan;
vaziyet (-ti) a hvatanje, konfiskacija,
zaplena, ovladavanje, zauzimanje; 1-a/ -
etmek zapleniti, konfiskovati
vaznkanun a zakonodavac
vazife a duznost, obaveza; ct. grev,
dev; - bilmek smatrati svojom duz-
noscu; - her mukaddestir duz-
nost pre svega; - yklemek natovarili
obaveze (na nekoga); - mizdir to je nasa
duznost 2. sluzba, polozaj, postavljenje,
misija, zadatak, delovanje, rad, aktivnost,
funkcionisanje; - zona delovanja (u
avijaciji); - (ili prilikom
izvrsavanja zadatka; - ye po-
ceti raditi
vazifelendirilmek pass. od va-
zifelendirmek
vazifelendirmek: dati duznosti, zadati,
oba vezati (da se uradi), poveriti (duznost,
posao)
vazifeli 1. zaduzen (nekim poslom) 2.
na duznosti 3. zaposlen
a-p onaj koji je priljezan
radu, savestan
vazifeten sluzbeno
vaziyet (-ti) a polozaj, situacija, stanje;
ct. durum; - almak voj. stajati u stavu
mirno; - e hakim vlada situacijom;
rafi - geografski polozaj; etin - e
mek zapasli u tesku situaciju; - i
pocetni polozaj; bir - e sokmak
dovesti u tezak polozaj
vazo vaza
1021
ve
ve v (dvadesetsedmo slovo turskog al-
fabeta)
ve a i, takodje; - - ben-
zerleri i slicno, i tako dalje; - saire i slic-
no, i tako dalje
veba a 1. med. kuga 2. epidemija, za-
raza 3. stocna kuga
vebal (-li) a teska posledica 2. od-
govornost (za nesto) 3. greh; - i boynuna
on je kriv za to, gresan je; - ini ekmek
snositi posledice (zbog greha)
veca a. arh. bol
veeibe a. arh. duznost, obaveza; cf.
dev
vecih 1 (-ch i) a 1 . obraz, !ice; cf. yz 2.
povrsina, (od necega) 3. nacin,
metod; bu vechile na ovaj nacin, ovako,
prema tome; hi bir vechile ni na kakav
nacin, nikako
vecih2 a 1. krasan, prijatan 2. dos-
tojanstven 3. podesan, zgodan
vecit (-edi) a ekstaza; - e gelmek uz-
buditi se, uzrujati se
veciz a 1 lakonski, kratko i jasno ll kon-
cizan, jezgrovit:
veeize a aforizam, epigram; maksima;
cf.
vehe a 1. bok. 2. pravac. smer;
/-al - vermek rukovoditi. usmeravati 3.
lice, oblik
veda a oprastanje, ra-
zilazak; /-al - etmek oprastati se, pozd-
ravljati se; - konseri oprostajni koncert
s ile pozdravljati se, op-
rastati se se nekim
vedia a depozit, emanet
vefa a 1. vernost (u ljubavi), odanost,
lojalnost 2. dovoljnost 3. (placanje) isplata;
- etmek 1) odr2ati rec 2) biti dovoljno, sti-
zati 3) isplatiti, vratiti dug
1022
vefakar a-p veran, odan
v. vefakar
neveran
nevernost, izdaja, ve-
rolomnost
vefat a smrt. (samo za ljuda); -
etmek umreti, preminuti
vetiyat a. arh. umrli, preminuli
vehim (-hmi) a. arh. 1. strah, bojazan
(neosnovan) 2. sumnja
vehleten a. arh. odjednom, iznenada, u
prvi mah
vehmetmek uobrozavati, zamisljati
vejetalin biljno ulje
vejetarizm vegetarijanstvo
vejetaryen vegetarijanac
vekalet (-ti) a 1. ministarstvo; cf. ba-
2. punomocje 3. zastupstvo, preds-
tavnistvo; !-al - etmek 1) izvrsiti duznost,
2) zamenjivati, zastupati
vekaleten a kao predstavnik, putem
punomocja
vekaletname a-p punomocje, ov-
lascenje
vekil a 1 . arh. ministar; cf. bakan;
- premijer, predsednik vlade 2. preds-
tavnik, agent; millet - i narodni poslanik;
3. zamenik; -al - etmek pastavili za
predstavnika, opunomociti
vekilhar a. arh. upravnik kuce,
ekonom, glavni sluga
vekillik 1. ministarstvo, ministarska
sluzba 2. punomocje, zastupanje
vektr mat. vektor; - tahlili (ili analizi)
vektorska analiza
veladet (-ti) a. arh. rodjenje; cf.

velayet (-ti) a. arh. 1. svetost 2. vlast;
autoritet; starateljstvo, tutorstvo
velense cebe, pokrivac, valensija
velespit (-ti) arh. velosiped, bicikl
velet a 1. arh. dete, sin; i zina izrod,
vanbracno dete 2. arg. kopile
velev a. i da, cak i da, bi lo da ... bi lo da
a ukratko, drugim recima
veli a. 1 . staratelj, tutar, zastitnik, cuvar
(deteta), roditelj 2. svetac 3. gazda, gas-
padar
veliaht a naslednik prestola
velilik tutorstvo, cu-
vanje (deteta) 2. svetost
velinimet a dobrotvor, dobrocinitelj
velur velur, sornot
a. arh. plodan, cf. 2.
productiran cf. verimli
velvele a. buka, sum; jauk
krik; - dici jauknuti,
kriknuti
velveleci 1 galamdzija ll bucan
vens astr. Venera
Vens bot. gaspina pa-
pucica (Cypripedium calceolus)
veranda veranda
veraset (-ti) a 1. nasledjivajne, nas-
lednost, nasledje; cf. 2.
verdi fiz. brzina protoka
verdirrnek caus. od. vermek
vere ist. predaja, kapitulacija; - bay-
bela zastava (znak - ka-
kapitulacija (o sporazumu); - vermek
kapitulirati
verecek dug; obaveza
verecekli duznik ll /-a/ - koji duguje
novac nekome
verem a tuberkuloza, susica; kemik -
i tuberkuloza kostiju ll tuberkulozan, su-
sicav; - olmak dobiti tuberkulozu
verimli
veremli tuberkulazan
verese a pl. od varis; naslednici
veresiye 1. veresija, na kredit; - almak
kupavali na veresiju; /-1/ - vermek pro-
davati na veresiju O - ien iki
kere olur posl. ko pije na veresiju,
dva puta se napije
verev u sreh, ukoso
vergi 1. porez, taksa; - koymak opo-
rezivati; - den muaf od po-
reza; - mkellefiyeti oporezivanje; ver-
mek platiti porez 2. dar, sposobnost;
Allah (ili - si boziji dar, prirodni dar
vergici poreznik;
vergicilik poreznicki posao
vergiiemek ak. oporezovati
vergilendirilmek pass. od ver-

vergilendirmek ak. oporezovati
vergili 1. oporeziv, koji podleze porezu
2. darezljiv 3. darovit, talentovan
vergisiz bez poreza, oslobodjen po-
reza
veri podatak; cf.
verici davalac; -bir mesele
zabrinjavajuci problem; haber - 1) kurir,
glasnik 2) informator, izvestac 2. fiz. pre-
dajnik
verile 1. na log za placanje 2. nek'se
plati!
verilmek pass. od vermek
verim 1. rodnost, plodnost, prinos, pri-
hod, doprisnos; produktivnost, proizvodnja
2. unosnost, rentabilnost 3. ucinak
verirnce ulog; cf. aidat
verimkar nar.
verimli 1. plodonosan, pri-
nosan; cf. mahsuldar 2. delotvoran, us-
pesan, etikasan 3. produktivan, pro-
izvodan
1023
''
verit: (-di) a arh anat. vena, zila; - il-
med. flebiti.
verimlilik plodnost; produktivnost, pro-
izvodnost
verimsiz neplodan, neproduktivan
verimsizlik
roduktivnost
neplodnost, n ep-
1. davanje, dar 2. prodaja; -
kupovina
1. ak dat. mnogo govoriti,
brbljati 2. dat. osuti gr dnju na nekoga 3.
pojacavati se (okisi), razbuktati se (ovatri)
vermek (-ir) ak. dat. 1. dati, davati; ara
- dati. (napraviti) pauzu; ara - sizin bez
predaha, bez pauze; borcunu -vratiti dug;
/-af - pruziti priliku, dati sansu; fikir
- dati ideju; yetki - dati punomocje; size
Treyi kim veriyor? ko vam predaje
turski? 2. ostavit, zavestati 3. pripisivati;
odnositi se na nesto4. okrenuti, upraviti ka
5. izazivati; pricinjavati, zadati (brigu,
posao itd.); zahmet - zadati posao 6.
udati, dati kcerku 7. prirediti, odrzati
(govor, koncert isi.) 8. smatrati dostojnim
9. predavati se nekom (necemu) 1 O. nas-
loniti se 11. radjati, donositi plodove, pro-
izvesti 12. izdavati 13. dodavanjem ovog
glagola na prosirenu osnovu na (-y) 1 gradi
se ekspresivni vid; bana bir kakve ge-
tiriver! brzo mi donesi jednu kafu! O ver
elini! hajdemo! pravo ka!; veren eli
kes per posl. svi ljube ruku koja daje;
svako voli darezljivof coveka
vermut (-tu) vermut
vernik lak, politura, firnajz
vernikiemek ak. lakirati, premazati fir-
najzom
etmek unistavati; rasprsiti, rasuti; uzbuditi,
razdraziti; trositi obilato; grditi
vesaik (-ki) a. pt. o d vesika; arh. do-
kumenta
vesait (-ti) a, arh. 1. sredstvo 2. trans-
porina sredstva; - i nakliye prevozna
sredstra
vesayet (-ti) a. arh. jur. starateljstvo;
idari - driavni nadzor 2. zavestanje, opo-
ruka, testament
vesika a 1. dokument, isprava, potvrda,
obavestenje; cf. belge 2. karta, kartica;
1. onaj kojiima isprave 2. pros-
titutka koja ima odobrenje za rad
koji je za neki dokument; -
(ili resim) fotografija za pasos ili
licnu
vesile a 1. uzrok, povod, razlog 2. slu-
caj, prilika; ct. bu - ile ovom pri-
likom; - olmak biti povod, ukazati se pri-
lika, biti prilika
vesselam a. uzv. i tako, toliko, to je to,
tako i gotovo;svrseno,gotovo; dosta
vestiyer garderoba
vestiyerci garderobar
vesvese a sumnja, slutnja, bojazan,
zebnja, uznemirenost, sumjicavost, ne-
poverljiivost; cf.
vesveseli sumnjicav, nepoverljiv
veteriner veterinar; - hizmeti ve-
terinarska sluzba, - veterinarski
inspektor
veterinerlik 1. veterinarstvo 2. ve-
terinarska
vetire a. arh. proces; cf. sre
verniye fiz. nonijus veto veto; - koymak staviti veto
veronika bot. razgon (Veronica of- veya a ili
ficinalis) veyahut a-p ili
ver yanstil 1. i pored svega, ne mareci vezaret (-ti) a ist. 1. zvanje ili polozaj
nizasla 2. iz sve snage, iz petnih zila O - vezira 2. vezirluk
1024
vezin (-zni) a. ist. 1. zvanje ile poloi:aj
vezira 2. vezirluk
vezin (-zni) a tei:ina; atom - i hem.
atomska tezina 2. uteg 3. razmera; poet.
metar cf. l - ilmi poet. metrika
vezinli poet. metricki
vezir a 1.ist. vezir; - i azam veliki vezir,
sadrazam 2. valija, guverner 3. kraljica (u
sahu)
vezirlik 1. zvanje ili polozaj vezira 2.
vezirluk
vezir kul. kolaci du-
guljastog oblika preliveni sirupom od se-
cera
vezne a 1. kasa, blagajna 2. vaga, te-
razije
vezenci 1. blagajnik, kasir 2. onaj koji
pravi i prodaje vage
veznedar a-p v. vezneci
1. blagajnicki posao 2. bla-
gojnistvo 3. blagajna
- - zidak, razvodjen, gnjecav,
mljaskav, lepljiv; - - amur etmek zitko
blato; - - etmek razrediivati, razblaziti
ak. razrediti, razblaziti, pret-
voriti u nesto lepljivo {mljackavo)
cvrkutati
- - brbljanje; - etmek brbljati
- - onom. zujanja, zvocanja;
gundjanja; - - etmek zvocati, gundjati
zvocati, do-
sadjivati
1. dosada 2. zujanje, zvocanje
v. {n) mak
gundjalo, gnjavator, zvocalo
onom. fiju! bzz! - - diye
geti metak je profijukao O /-al - gelmek
ne obracati paznju, ne osvrtati se, ne za-
vezivati; - gelir gider bas me briga,
uopste me ne interesuje
vi kay e
1. zajati, zvii:dati 2.
gndjati, zaliti se zvocati
1. zujanje, zvrcanje 2. zvii:danje,
fijuk 3. buka, huka
- - stalno, neprekidno {oznacava
neprekidno vrsenje radnje) 2. oznacava
guzvu, krkljanac; caddeler - - uliice su
prepune
zujati, krkljati, zvrcati
vibriyon biol. vibrion
vicahen a. arh. u prisustvu, licem u
lice, suocen; ct. yzlemece
vicahi: a arh. licem u lice, licno, di-
rektno
vicdan a savest; - - skneti
{ili skn) spokojstvo duha; - kabul
etmiyor savesi mi ne dozvoljava
savestan, skrupulozan;
Pi8Stan, posten, cestit
nesavestan, necastan; ne-
human, necovecan
nesavesnost, ne-
covecnost, neosecajnost
vida 1. sraf, zavrtanj; - odv-
rtac, zavrtac, srafciger; - navoj; -

zatezati sraf 2. navoj, urez, uvojak O /-
- arg. ne moze da kont-
rolise smeh
vidala teleca koze za obucu, boks
vidalamak ak. zasrafiti
vidalanmak pass. od vidalamak
1. s srafom 2. zasrafljen, pricvr-
scen, zavrnut
videoteyp videorekorder
Vijetnamac ll vijetnamski
vigla mor. osmatracnica na katarci
vikaye a zastita, pokroviteljstvo, cu-
vanje, obezbedjenje; /-dan/ - etmek zas-
titi, cuvati od
102!'i
vikont
vikont {-tu) vikont, podgrof
vikontes vikontesa
viiadi a. arh. od rodjenja, uredjeno
vilayet {-ti) a. vilajet, pokrajina, pro-
vincija, cf. il
villa vila
vin {-i) dizalica, kran
vinter mreza za ribolov
vira 1. neprekidno, neprestano, stalno;
- sylyor on govari neprekidno 2. uvz.
vuci! kreci!
viraj okuka, krivina; - dnmek skre-
nuti, zaokrenuti O - almak arg. lagati
viran p. razoren, opustosen, razrusen,
unisten
virane p. rusevina, ruina, razvalina; -
ye evirmek pretvariti u rusevinu
viranelik opustoseno mesto, rusevina
virgl zarez; - tacka i zarez
virt {-di) a. arh. 1. isi. dnevna molitva
muslimana 2. stalno ponavljanje; -
etmek neprestano ponavljati
virtoz virtuoz
virtozlk virtuoznost
virs virus; - virusna obol-
jenja
visal {-li) a. arh. sjedinjenje, spajanje,
susret, sastanak {sa voljenom osobom);
visarnirai {-li) viceadmiral
viski viski
viskonsl vice konzul
viskoz viskoza
viskozite vizkozitet
visnja; - reeli dzem od visanja
{-n) bordo, boja trule
visnje
vitamin vitamin
1026
vitamin li vitaminski, s vitaminima
vitaminsizlik avitaminaza
vitells biol. vitelus, zumance
vites brzina {u kolima); -
promeniti brzinu; - kolu menjac
vitir {-tri) a. is/. 1. nocna mlitva (obavl-
ja se posle jacije)
vitray vitraz
vitrin 1. vitrina 2. izlog; ct sergen;
viya mor. ici pravo, ne menjati pravac
viyadk vijadukt
viyak - - vicuci, ciceci, drececi
viyaklamak 1. vikati, cicati, derati se,
drecati {o detetu) 2. gakati
viyola muz. viola, alt-violina
viyolist (-ti) violist
viyolonist {-ti) violinist
viyolonsel violinski
viyolonselist {-ti) violoncelist
vize viza; - vermek {ili ita etmek) iz-
dati vizu; - almak (ili izvaditi
vizu; - etmek vizirati
vizite 1. vizita {lekarska poseta) 2.
{doktor- si) lekarski honorar za vizitu
vizon zool. 1. vizon (Lutreola) 2. krzo
od vizona vodvil vodvilj.
vokabler vokabular
vokal1 vokal; cf. nl
vokal2 vokalan; - mzik vokalna mu-
zika
volan 1. volan, upravljac 2. teh. tocak
zamajac; ct. dzen teker 3. karner, volan
vole vole, udaranje lopte u letu
voleybol {-l) odbojka; - od-
bojkaski teren
volfram hem. valfram
voli bacanje ribarske mreze; -
sertme, meredov, ricag; - evirmek 1) za-
baciti mrezu 2) arg. namestili klopku; -
vurmak arg. lako zaraditi, s pekulisali
volkan vulkan; - !ava; sn-
- ugasen vulkan O - gibi patlamak
prasnuti kao vulkan
volkanik vulkanski
volotarizm psih voluntarizam
volt (-tu) fiz. volt. 200- kuvvetinde bir
napon od 200 volti
volta 1. zavoj (konopca) 2. mor. zamr-
seno uze 3. mor. plovljenje prema vetru; -
vurmak plovitisevuljicom; 4. koracanje
gore dole; - atmak koracati gore dole (u
zatvoru); setali se
voltaj voltaza, napon; cf. gerilim; yk-
sek - visok napon; yksek - trans-
formatr transformatar viokog napona O
- arg. luckast, caknut
voltamper fiz. voltamper
voltmetre fiz. voltmetar
votka votka
voyvo uzv. fuj! sramota! bruka! (za is-
mejavanje nekoga)
voyvoda ist. vojvoda
ist. 1. vojvodstvo 2. voj-
vodina, vojvodaluk
vual (-li) tek st. voal.
vuku (-u) a. arh. dogadjaj, slucaj; - bul-
mak, - a gelmek desili se, dogoditi se
zbiti, se; - hal fakat, cinjenica, stanje
ri
vukuat (-ti) a. arh. dogadjaj, slucajevi,
inciden!; - izazvati icident
vukuf a. arh. znanje, informacija; upu-
cenost, kompetentnost; cf. bilgi; /-al - kes-
betmek saznati o necemu, biti kom-
petentan za nesto; ehli (ili -
znalac, specijalista, ekspert
vurmak
vukuflu dobro informisan, dobro oba-
vesten
vukufsuz neupucen, koji ne zna, ne-
kompetentan, neobavesten
vukufsuzluk neznanje, nepoznavanje,
neupucenost, nekompetentnost ne-
obavestenost
vurdum duymaz 1. nerazuman, tupav,
nedosetljiv, 2. neobazriv, ravnodusan, ne-
osetljiv, debelokozac; - bir kaya gibi ne-
osetljiv kao stena
vurgu gram. akcenat, naglasak;
- su akcenat po sluhu abartma - su em-
faticni akcenat
vurgulamak ak. akcentovati, naglasiti
vurgulu naglasen, akcentovan; uda-
racki; - udaracki instrumenti
vurgun 1 1. udaren, pogodjen 2. zal-
jubljen; ct. /-al -olmak biti ludo zal-
jubljen ll 1. pljacka, plen, dobit; spe-
kulacija, mahinacija; ct. ihtikar 2.
kesosonska bolest
vurguncu
s rM i pekiantski
spekulant, maher ll
vurgunculuk spekulacija
vurgusuz: nenaglasen, neakcentovan
vurmak (-ur) 1. ak. dat. udariti, lupiti,
tuci, biti 2. ak. ubiti 3. ak. ab/. raniti; ba-
vuruldu ranjen je u nogu 4. ust-
reliti, pogoditi, pucati, loviti, gadjati 5. dat.
hitnuti na , baciti na, udariti o 6. ak. dat.
postaviti, metnuti, staviti 7.dat. zabosti,
ubosti, utisnuti, utaknuti 8. dat.
ab/.upraviti, usmeriti, skrenuti, krenuti, po-
laziti 9. dat. probijati, procuriti, izlaziti, iz-
bijati, kuljati, dopirati 1 O. dat. praviti se,
pretvarati se 11. ak. dat. pretvariti se, pre-
inaciti se 12. ak. dat. pomnoziti 13. udariti,
otkucavati 14. ab/. obogatiti se, zaradili
15. ak. dobijati, sticati, prisvajati, otimati
16. nazuljati, napraviti zulj 17. ugrabiti, uk-
rasti O vur udri mekusca! vur pat-
1027
al jako uzivati, prirediti
vurduka tozumak
postajati sve komplikovanije sto se vise
u stvar
vurtut puskaranje ll natezuci se
vuru otkucaj (srca), pulsiranje,

vurucu 1 udarnik 1 udarni; - g, (ili
kuvvet) udarnicka snaga
vurulmak 1. pass. od vurmak;
- biti ranjen u glavu 2. dat. se O
dnmek izbezumiti se, po-
ludeti
1 .udarac; bir - ta 1) jednim
udarcem 2) istovremeno, smesta, odmah
2. (srca) 3. tuca 4. pogodak 5. pro-
boj 6. muz. takt
ratoboran, borben, zaracan
1. biti se, tuci se, udariti se
2. arg. piti s nekim
vuslat a arh. susret, sastanak, sje-
dinjenje (s voljenom osobom)
1028
a arh. 1. stezanje, dolazak; -
bulmak stici, pristici, doci 2. prihod
vuzuh a arh. jasnot, evidentnost, oce-
vidnost; razgovetrost; cf. ll jasan,
evidentan ocevidan
vcut (-du) a 1. telo, telesna kons-
titucija;;; 2. postojanje, egzistencija, bi-
tisanje; - bulmak pojaviti se, nastati; - a
gelmek pojaviti se, nastati; /-11 - a ge-
tirmek stvoriti, proizvesti 3. glavni deo ne-
cega 4. personal, osoblje o - tan
oslabiti; - unu ortadan
ubiti; - vermek stvoriti
vcutlu glomazan, nezgrapan
vkela a arh. ministri
vrut (-d) a arh . dolazak, pristizanje,
nde po dolasku;
vsat (-ti) a arh. 1. sirina, prostranstvo,
prostranost 2. mat. prostor 3. mnostvo,
obilje; bogatstvo 4. mogucnost, kapacitet
vzera a ist. veziri
ya 1 uzv. hey! o! - Allah! o, boze! -
Rabbi, ben ne o, boze, sta da
radim!
ya2 1. rastavna svesa ili. .. ili, bilo ... bi lo;
- dinle, - git ili slusaj ili idi; - sen mi ge-
liyorsun, - o? da li dolazisti ti ili on? sup-
rotna sveza (u sredini reeenice) a; bu
yemek diyorsun, -
kazes da je ovo jelo dovoljno, a ako ne
dostigne?; sen geldin, - Orhan? li si
dosao, a Orhan? 3.rastavna sveza a tek,
pogotovo; dkt, -
zarar! oluja je sve unistila, a tek
steta koju je nanela drvecu! o - bu deveyi
gtmeli, - bu diyardan gitmeli da bi se
nesto uradilo treba se prilagoditi sredini ili
je napustiti; - devlet - kuzugun
pobeda ili smrt; s macem ili na
njemu; - herr - merr nar. kud puklo da
puklo; dza ili bu; neka bude sta bude; -
taht - tahta presto ili nosila
ya3 1 . da, jeste, zaista; hava bugn
ok gzel! - hakikatan yle danas je
vreme veoma lepo! Da, zaiste je tako; ba-
- da pozovem
oca? Da pozovi ga 2. pa, ta; o kadar oku-
yor - kitaptan ta, on
toliko uci, ne podize glavu s knjige 3. na-
ravno, jasno; maa ben de mi geleyim?
gel - da podjem i ja na utakmicu? podji,
naravno 4. ama, no; bunu grdn m -
ama, vide li li ovo? 5. onda; dakle, znaci; -
niin byle onda, zasto
tako govoris? -
znaci, ponovio si razred, steta!
yaba arg. (drvena) vila
yabalamak ak. prevrtati, okretati (seno)
yabalanmak pass. od yabalamak
yaban p. 1. pustinja, pustara; fig. pus-
tos 2. tudjinac, stranac; dosljak 3. (ili -
divljak, divlji covek 4. u sastavu
bot. i zoo/. naziva; - faresi zoo/. tetreb
(Tetrao urogallis);- zool. sivaguska
(Anser); - bot. majcina dusica
(Thumus serpillum); - pelini bot. runka,
divlja rutvica; (Artemisia campestris); - si-
zoo/. (Tabanus bovinus) a atmak
ne predavati znacaj, prenebregacati, ne
obracati paznju; - a gitmek nestati, is-
ceznuti; - kyls prostak, ne-
otesanac; - a sylemek govoriti gluposti;
szm - a izvinite na izrazu!
yaban zool. osica, zolja (Vespa
vulgaris)
yaban bot. povijusa, skrobut
(Ciematis)
1 1 tudj, stran; inostran; - dil
jezik; - olmak ne poznavati,
ne zanti, ne biti blizak; galiba -
vi, verovatno, niste odavde 2. ne-
poznat; - gelmek izgledati nepoznat 3.
nevican, neupucen bu -
ja nisam viiSan toj praksi ll stranac,
tudjinas O - gibi durmak ne mesati se, ne
pokazivati zanimanje
egzotican; tudj
otudjenje
otudjiti se
ak. otudji (va) ti
otudjenost; tudjina; - ek-
mek osecati se otudjenim (tudjinom); /-ar
- duymak ne moci se navici (na koga ili
na kakvo mesto)
egzotizm
yaban defnesi bot. vucja lika, moi5ac
(Daphne pontica)
:yaban domuzu zoo/. divlja svinja (Sus
scrofa)
yaban zool. onagar, divlji ma-
garac (Eguus onager)
1029
yaban
yaj)a'n gUi bot. divlja ruza (Rosa ca-
nina)
yaban havucu bot. pastrnjak, paskanat
(Pastiaca sativa)
divalj (u raznim znacenjima);
- hayvanlar divlje zivotinje 2. fig. ned-
ruzevan;
podivljati
divljastvo (i tig.); surovost;
yabani p 1. bot. i zool. divalj 2. fig. di-
valj, primilivan (covek) 3. plastjiv, bajazljiv,
koji izbegava !jude 4. u sastavu bot. na-
ziva; - ilek sumska jagoda, pazemljusa
(Fragaria virginiana); - divlji spa-
nac (Chenopodium banus); -
vija, sparog (Asparagus acutifolius); -
stir, Iratar (Aaranthus retroflexus); -
yulaf ovsika (Avena barbata)
yabanice divlje, divljacki
v.
yabanilik divljastva; svirepost,
yabani marul bot. lacika (Lactuka, ser-
riala)
yabani bot. vranilova
trava (Origanum vulgare)
yaban ineiri bot. smokva (Ficus carica)
yabani yasemin bot. paskvica, raz-
vodnik (Salanum dulcamaraj
yaban kedisi zoo/. divlja macka (Felis
silvestris)
yaban keteni bot. v. su keteni
1. praznicna, svecana odea 2.
pusta (ra); neabradjena zemlja
yaban mersini bot. borovnica (Vac-
cinium myrtilfus)
cudan, neabican;
cudnavatast;
ak. nalaziti cudnim, smat-
rati cudnim
1030
yaban smbl bot. v. kedi nanesi
bot. kopar, mirodjija (Anel-
hum graveolens)
yaban turpu bot. divlja rotkva (Rap-
hanus rahanistrum)
yad1 stran, tudj; nepoznat; - eller 1)
tudja zemlja, tudjina 2) tudjinci
yad2 p secanje; spominjaje; - etmek
seeali se; spominjati
ya da ili; ct. veya, yahut
yad erklik tudjinska vlast, tudjinska
davina
yad estetik neestetski
yad gerekirci fig. inteterminista
yad gerekircilik til. indeterminizam
biol. disimilacija
ak. biol. disimilisati
kurun fiz asinhron
ak. smatrati stranim, ne
raspozna (va) ti, ne prepoznati; plasiti se
nepaznatih (o detetu); ocuk sizi ya-
dete vas se uplasilo
pass. ad
caus. od
yadigar p. uspamena, poklon za us-
pomenu; - kalmak ostati kao uspomena
(na dagadjaj, lice)
negiranje; poricanje; ct. inkar
ak. odricati, poricati; ne priz-
na (va) ti;
yafa vrsta debelokorne pamorandze
yafta p etiketa, nalepnica; cf. etiket; -
oglasna tabla
ulje; maslac; salo; mazivo; hem.
mas!; - (u) gojiti se, (u} debljati
se; - lekesi masna mrlja; /-al - srmek
namazali maslac; ince - zitka ulje; keten
tohumu - laneno ulje; - uzegla
mast; zeytin - maslinovo ulje O - bal pri-
jatan; izvrstan; - bal olsun! nek vam je
prijatno! Uelo, pice i si.) - basmak 1) sta-
viti maslo u veliki sud 2) fig. previse se
ugojiti; - ekmek ulagivati se, ulizivati se;
- gibi gitmek (ili kaymak) brzo ici, kliziti
(o autu, vozilu); -dan eker gibi bir
izaci cist iz afere; - tulumu
salj. debeljko, trbonja; - dan ve baldan
kelimat etmek govoriti umiljato
1. uljar, proizvodjac ulja i masla
2. podmazivac (masina) 3.arg. ulizica
1. proizvodnja i trgovina uljem
2. podmazivanje masina; posao pod-
mazivaca 3. arg. ulizivanje, ulagivanje; -
etmek ulagivati se, ulizivati se
1. kantica za ulje
za dugom cevi (za podmazivanije masina)
2. kantica za ulje; posuda za maslac
pass. od
1. izazvati kisu (sneg) 2. ak.
dat. zasuti, zasipati; fig. obasuti, obasipati;
- zasipati vatrom para - obasipati
novcem 3. fig. preplaviti; bu fabrikaya pi-
yasaya otomobiller ova fabrika
je preplavila trziste aulomobilima
doku anat. masno tkivo
uljara, fabrika ulja
nar. neprijatelj; cf.
tuca, borba
s ile potuci se, sukobiti se
naprijateljsvto, mrznja
uljsat, nalik na ulje
nar. 1. ledja, pleca 2. gre-
ben (na vratu konja) 2. oderotina, rana (od
sedla)
meteor. padavina; - ko-
licina padavina; kar - sezna pavina
kisovit; snezan; - hava kisovito
vreme; kar - gn snegovit dan

pluviometar, kisomer
bez padavina, s.usan o vre-
menu
sus no vreme, susa
1. vranac, vran konj 2. brineta,
3. nar. junak ll 1. vran; - doru doratast,
crvensastosmed (koni) 2. crnomanjast,
crnpurast
podmazivanje, mazanje: - ci-
aparat za podmazivanje, mazalica; -
maddesi mazivo; - masinsko ulje
ak. 1. mazati; podmazivati 2.
fig. hvaliti; ballamak preterano
hvaliti, kovati u zvezde
1. pass. od 2.
umastili se; zamazati se 3. ugojiti se 4. na-
mazati se (o pelivanimaj
caus. od
uredjaj za podmazivanje ma-
sina, mazalica
1. mastan, koji sadrzi mast (ulje,
maslac) 2. pripremljen na ulju (masti, mas-
lacu); - rek mastan kolac 3. debeo, uh-
ranjen; - tavuk debela kokoska 4. za-
mascen, umasee n, uprljan 5. fig ..
probitacan, unosan; - bir unosan
posao; - dobro placeno mesto, izvor
"debelog" prihoda 6. (prirodno) mastan; -
cilt masna koza; - sa masna kosa o -
prisan, intiman, blizak; /-la/ -
olmak biti u bliskim, intimnim odnosima (s
kime);- ip vesala;- navosten, mas-
tan papir; - kmr bitumenozni ugalj; -
kuyruk unosan posao; - bogat
kupa c
boya 1 . uljana boja 2. slik. ulje
(slika) 3. cuvaj! prolaz! (upozorenje)
1. rubac, marama, jagluk 2. arh.
maramica
1. prodavac jagluka (marama,
ubrusa) 2. iznajmljivac nevestinske op-
reme (za svadbu)
1031

p plajcka, otimacina; grabez,
plen; jagma - etmek otimati, pljackati, gra-
biti o- gidiyor ide kao alva (o robi);- git-
mek dobro se prodavati; otimati sa za
robu; - bespravno pris-
vajanje imovine (govori se kada se traci
tudj novac); - yok to ne moze tako!
nema! izbij to iz glave
pljackas, otimac (o coveku
vojsci)
pljacka, otimacina, grabez,
jagma
(-ar)1. padati (o kisi, snegu);
dolu pada grad 2. padati (obilno);
pljustati kursumima, zrnima) 3. lig. navaliti,
nagrnuti; bugn gene
danas su opet nagrnuli kupci
1. kisa; - bardaktan (ili ib-
rikten) kisa lije
kao iz kabla; - iznenada se
sruciti (o jakoj kisi); - suyu kisnica; -
mak padafi (o kisi); - yemek pokisnuti
2.fig. bujica, obilje cega, kisa; - u
kisa metaka o - dan kaarken doluya tu-
tulmak sa zlag na gore; - olsa kimsenin
sam ne jede, nikome
ne daje; - kpu(n) doldurmak
iskoristiti povoljnu priliku
zool. v. keisi
meteor. duga
zool. zvizdovka, pi-
jukavac (Charadirus fluvialis)
okisiti se, postali kisno
(o vremenu); hava vreme
ce se okisiti
kisovit; - blgeler kisovite
zone
kisni mantil; kisna kabanica
v.
bez kise, susan (o vre-
menu, periodu)
nezamascen, postan (o jelu)
1032
ya hey uzv. ushicenja o! oh!
yahni p. janija, ragu Gelo od seckanog
mesa sa przenim lukom)
lep, drazestan
yahu a uzv. 1. cuj, slusaj 2. zaboga! co-
vece! aman!; cennet bu - ! ovo je raj co-
vece! neredesin - ! gde si covece! 3. ta,
pa, ma; - ta nemojte! me ne-.
mojte
Yahudi 1 jerejin ll 1. jevrejski 2. lig.
plasliv 3. lig. skrt O - jidis
Gezik);- antisemitizam
Yahudice jevrejski jezik
Yahudilik jevrejstvo
yahut p ili ct. veya
yaka 1. jaka, okovratnik, kragna; dev-
rik - polozeni, posuvraceni okovratnik 2.
obala; strana; - suprotna obala;
Anadolu - anadolijska 3. nag-
nuto zemljiste, padina 4. nard. cetvrt, kvart
O - necuven; skaredan, nep-
ristojan (o ponasanju, reci i si.); -
kfr prostacka psovka; -
dosadjivati, gnjaviti (mol-
bama i si.); - dan atmak spasiti se, iz-
baviti se; - ne os-
tavljati koga - kmek prinuditi,
primorati, izvrsiti pritisak; ct. zorlamak; -
ele vermek biti uhvacen (uhapsen); -
dan geirmek usiniti usvajiti; - ya gel-
mek uhvatiti se ukostac; -
ne moci se osloboditi (cijeg uticaja); pasti
u klopku; - kavramak usrdno moliti, prek-
linjati; - kurtarmak sapsiti se, izbaviti
se; /-dan/ - olmak ne mesati se; - paa
na silu, nasilno; - paa etmek grubo
izbaciti, isterati; - paa gtrmek silom
odvesti; - paa olmak uhvatiti se ukostac,
potuCi se; - v. kurtarmak;
- silkmek stresti se, najeziti se, zgroziti
se; - v. -
mak
yakacak gorivo; ogrev;
yakalama hapsenje
yakalamak ak. 1. hvatati, uhvatiti; sce-
pati, dokopati 2. uhvatiti, zateci (na delu)
3. zadrzati, zaustaviti 4. uhapsiti, zatverili
5. smatrati odgovornim 6. zahvatiti, uh-
vatiti (o ki si i
yakalanmak 1. pass. od yakalamak 2.
pasti (u skripac i si.) 3. biti zahvacen;
- biti zahvacen burom (o brodu);
grip - oboleti od gripa
yakalatmak caus. od yakalamak
s ... jakom, okovratnikom; dik -
kazak dzemper s uspravnom jakom
1 pogodan za okovratnik (ma-
terijal) ll kragna na raskopcavanje
s kragnom
bez kragne; - gmlek ko-
sulja bez kragne
yakamoz tosforescencija (na moru)
yakamozlanmak svetlucati (o moru)
yakarmak dat.1. skloniti se, naci pri-
beziste 2. moliti, moljakati; ct. yalvarmak
1. sredstvo za nagrizanje (pal-
jenje) 2. melem; flaster; 1-a/ - amak 1)
kauterizovati (ranu) 2) staviti melem, ob-
raditi (ranu)
1 1. zapaljiv, koji pali 2. hem. ka-
ustican, nagrizajuci 3. fig. dirljiv,
cf. ll prodavac melema
1. vrucina, zega; vrelina 2.
proizvodnja melema
1. zapaliti se, upaliti se; rasp-
lamtati se 2. sagorevati, raspaljivati se
1 blizak; obliznji, nedalek, su-
sedan; - akraba biizak rodjak; -
biizak po znacanju (o recima) - dost bii-
zak prijatelj; - gzetierne voj. blisko os-
matranje; - saatlerde predvece,
u vecernjim easovima 2. priblizan, slican,
nalik na; buna - bir sz syledi rekao je
nesto u tom srnislu ll blizu, priblizno, oko;

milyon - nfuslu bir grad od
oko pet miliona stanovnika lll u funkciji
sastavljenih post pozicija; - oko;
blizu; (bizim) - otururlar stanuju
blizu nas; bomba evimizin -
bomba je eksplodirala nedaleko od nase l
kuce o - nedavno; - gelecekte
u bliskoj buducnosti, uskoro; - a gelmek
pribliziti se, biti blizu cega; - grmezlik
med. dalekovidost; - lara kadar do-
nedavno uzak - svako, svaki, bliznji i dalj-
ni
novo vreme, novi vek (od
Francuske revolucije 1789. god.)
1. u blizini, blizu 2. uskoro; -
uskoro cemo se videti 3. tu
skoro, nedavno; - geldik nedavno smo
stigli
izbliza; blisko; - bilmek
(ili blisko poznavati
Biiski istok
1. u blizini, u obliznjim mes-
tima; - bir postane bulunur mu? da li
ifT)a u blizini neka posta? 2. u poslednje
vreme
1. priblizavanje 2. zbli-
zavanje; - inicijativa za sbli-
zavanje
1. dat. priblizavati se 2.
fig. zblizavati se, zblizitii se
ak. dat. 1 . pribliziti 2.
ifg. zblizavati (!jude)
1. biizina 2. bliskost; srodnost,
slicnost; 1-a/ - gstermek biti pazljiv; biti
srdacan (predusretljiv)
jadikovanje, jadanje; zalba;
1 ak. metnuti, stavljati; ma-
zati (boju, bello i si.); - staviti kanu
ab/. zaliti se jadikovati, ja-
dati se, kukati;
mat. fiz. konvergentan
1033

konvergentnost
konvergencija
ak. 1 . racunati da ce se
uskoro dogoditi, smatrati bliskom bu-
ducnoscu 2. mat. konvergirati, priblizavati
se (uzajamno)
otu bat. vrbovica, svilovina (Epi-
lobiom)
celishodnost; pogodnost,
prikladnost; - almak biti svrsishodan; po-
godovati; pristajati, odgovarati; - almaz
nepogodan; neprikladan, neprilican, ne-
uptan
1. privlacan, lep (o muskarcu)
2. prikladan, podesan; uputan
privlacnost; prikladnost
1. neprivlacan 2. neprilican,
nedolican; - bir nedolican pos-
tupak
neprikladnost, ne-
podesnost; nedolicnost
dal. 1. odgovarati, pristajati,
biti prikladan 2. dolikovati, priliCiti; bu sz-
ler bir ove reci ne
prilice jednom mladicu
domisljatost, dosetka; du-
hovita replika
ak. dal. 1 . podesiti, do-
tera li; prilagoditi 2. smatrati priistojnim
(umesnim, uputnim); byle size
ne mogu vam o dobriti
takvo ponasanje 3. fig. okriviti, nabediti
koga
gorivo; akar - tecno gorivo
prodavac goriva
yakin a arh. istinitost, pouzdanost, ve-
rodostojnost
yakinen a pouzdano, sigurno; ne-
sumljivo
priblizan; - mat. prib-
lizna vrednost; - olarak priblicno, circa
1034
dat. bez!. od
priblzavanje; prilaz, pristup
1. priblizavanje, prilazenje 2.
av. polazak na sletanje, prilazenje 3. pri-
laz; pristup; soruna - prilaz; problemu o -
fiili gram. pretpostavljiv glagol
dat. 1. priblizavati se prib-
liziti se; prilaziti 2. pribliziti se; malo ostati
(o vremenu); hareket saati prib-
liziio se cas polaska 2. sliciti, biti nalik na,
podsecati na, procena
ak. pribliziti; priblizavati
(jednu stvar drugoj); duvara -
pribliziti sto zidu \
yakma teh. gorionik, plamenik;
lampa za letovanje
yakmak 1 (-ar) ak. 1. (za) pal ili, spal-
jivati; peci (opeku i si.); bir sigara - za-
paliti cigaretu; - podloziti pec 2.
paliti, prljiti; zeci, peci; biber yakar
paprika pece usta; mideyi yakar
vino pali zeludac 3. fig. razarati, unistavati;
ekinleri hladnoca je unistila
useve 4. biti jako toplo; peci; bugn
danas sunce pece 5. pri-
cinjavati bol 6. fig. zaljubiti se, izgoreti ad
ljubavi 7. ustreliti
yakmak2 (-ar) ak. 1. stavljati, metati;
premazivati; - staviti kanu; -
staviti melem 2. sastavljati; kamponovali
(muziku)
v.
caus. od yakmak
yakut a 1 rubin; gk - safir; mor -
ametist; - topaz ll s rubinom, ukrasen
rubinom; - yzk prsten s rubinom
Yakut jakut (pripadnik turskog plemena
u severoistocnom Sibiru)
Yakuta jakutski jezik
yal arh. hrana za pse (od mekinja
brasna)
1 nar. sjajan, blestav, blistav 2.
lep, privlacan; ljubak 3. fig. dvolican 11 1.
sjaj, svetlucanje 2. munja
nar. 1. sijati, svetleti, blestati
2. sevati (o munji)
yalak 1. valov, korito (za pojenje
stoke); pojilo, vodopoj 2. lavabo; sudopera
yalaka nar. 1 ulizica ll bestidan, be-
zobrazan; dosadan, nametljiv
yalama 1. gl. im. od yalamak 2. nagn-
jecenost, oderotina, rana (na ledjima zi-
votinje) 3. nagrizanje, izjedanje ll iznosen,
pohaban; 2. istanjen, izbrusen, izlizan (o
uvojku, lozi) 3. slik osencen, iznijansiran O
- veoma nizak let, brisuci let; -
geog. peneplen
yaramak ak. 1. lizati; polizati, olizati;
kedi macka je polizala tanjir
2. okrnuti, dotaknuti 3. udarati, zapl-
juskivati (o talasima) 4. lizati, palacati (o
plamenu)
yalamuk 1. zasecanje drveta (radi
dobijanja smole ili soka); 2. smola (ce-
tinarska)
yalan neistina, laz; imisljotina lll azan,
neistinit, izmisljen; - atmak lagati; -
karmak 1) siriti lazi 2) pobiti, opovrgnuti; -
pokazati se neistinitim; - dolan
prevara, podvala; - dnya nar. lazan
svet, prolazan svet; - (ili sa-
vurmak) v. - atmak - sylemek lagati,
govoriti lazi; - a koji !aze bez us-
tezanja; - tutmak (ili yakalamak)
uhvatiti kogo u !azi; - pogresan, ne-
tacan, povrsan - yere lazno sve-
docenje o - syleyen unutkan
ko !aze e sme biti zaboravan
lazov, lazljivac; -
karmak dokazati da je neko lagao; uterati
koga u laz; - (nesvesno) slagati,
ne ispuniti obecanje; - olmak po-
noviti tudju laz; preneti tudju laz ll lazan,
prividan; vestacki; - el mas !azi dijamant 2.
u sastavu bot. naziva; - akasya bagrem

(Robiia pseudacacia); - aka
javor (Acer pseudoplatanus); -
ran safranika (Carthamus tinctorius) O -
evi kimse lazovu
ne veruju ni kada istinu kaze; - mumu
kadar yanar u !azi su kratke
noge; laz je kratkog veka
dolma sarmica od vinove loze
(u maslinovom ulju)
prividno, pritvorno; ocuk
- dete se pretvara da place
JstzfPvost, nevika laganja;
lazna rec
yalandan 1 . lazno; lazljivo 2. formalno;
povrsno, nemarno
laganje
yalanlama pobijanje, demanti;
yalanlanmak ak. demantovati, pobi (ja)
ti (vesti)
yaranlamak pass. od yalanlama k
yalanmak 1 . obiizivali se; kedi ya-
mecka se oblizuje 2. pass. od ya-
larnak; tabak ne treba lizati
tanjir; seeer je polizan
islinit
yalap - - blestavo; iskricavo; su - -
voda tece blesteci; - - parlamak
iskricavo svetleti
yalap povrsno, lose
aljkavo, nemarno
yaratmak caus. od yafamak
lizuCi
yalaz, yalaza nar. plamen;
yarazianmak rasplamsti se; uhvatite se
(o plamenu)
1. strm, okomit; - kayalar litice
2. gladak, ravan
svetao, sjajan
1. pozlata, pozlacivanje 2. lazan
1035

sjaj;'spolji sjaj; varljiv izgled; - dan ibaret
prividan, varljiv; - skinuti spoljni
sjaj razotkriti pravo lice
1. pozlatar, majstor za pozlatu
2. tig. fuser petljanac
1. zanimanje pozlatara 2.
fig. ofjaranje, tuseraj dati spoljni sjaj; osl-
jariti
ak. poslatiti, pokriti poz-
latom 2. fig.
pass. od ya
caus. od
1. pozlacen 2. lazan, varjiv;
vaatler lazna obecanja O - hap fig. zas-
ladjena pilula
yalieli - gibi (ili - si gibi do-
sadan, monoton (o poslu, pesmi i si.)
fatamorgana;
1. obala, zalo (mora, jezera) 2.
letnjikovac, vila na moru O - ist. ko-
mandant obalske odbrane; - bot.
primorski bor (Pinus pinaster); -
gibi nar. dugajlija krupnih kostiju; :-
primorac
zool. vodomar (Aicedo att-
his)
m 1. plamen; ct. alev 2. ostrica, se-
civo (sablje, noza) o - alak niskog po-
rekla, nikogovic
1 v. m (1.)
1. nag, go; obnazen; 2. cist, bez
primesa; prost, jednostavan; cf. sade; -
cmle gram. prosta recenica; - durum (ili
hal) nominativ; - zaman gram. prosto
vreme
ayak 1 . bos, bosonog; -
kabak 1) bosonog i gologlav 2) poderan,
pocepan, dronjav
nar. go golcat;
prost, jednostavan; ct. basit
1036
bez kore, oguljen (o drvetu)
gz zool. bez ocnih kapaka (o
oku)
kat 1. jednoslojan; jedrioetazni 2.
slab, krhak; neizdrzljiv 3. fig. prost; povr-
san, plitak
se
s isukanom sabjom
uprostiti se, pojednostaviti
1. jednostavnost, prostota; pri-
rodnost
v.
pass. od
el. izolacija
izolator
el. izolocija
ak. izolovati;
yar litica, hridina
ravan, gladak; - kas gladak
mis i c
yallah a uzv. hajde! idi! mars! - etmek
izbaciti, isterati, izmarsirati
yairnan 1. nagnut, kos 2. strm ll ost-
rica, secivo (noza, sablje)
1 1. sam; usamljen, osamljen; -
ostaviti samog; - 1)
sam 2) samostalno, nezavisno
samo, jedino; - ve - isk-
ljucivo, jedino ll ali, no, medjutim; o
gzel, - biraz sinirli ona devojka je lepa,
ali je malo nervozna
sam samcat, potpuno sam
izolacionista
po/. izolacionzam;
osamiti se
s jednim hreniocem (o porodici)
1. samoca, osama 2. pustos,
nenaseljenost

yalpa mor. njihanje, ljuljanje (broda)- za- yamak 1. pomocnik (zanatlijski,
viyesi amplituda ljuljanja; omurga - ljul- trgovacki) 2. janicar-granicar
janje po duzini
yalpak prisan, srdaean
.srdacnost, prisnost
- etmek raditi kao pomocnik
yamalak v.
yamalama k ak. zakrpiti, staviti zakrpu
yalpalamak ljuljati se, njihati se; fig. po- yamalanmak pass. od yamalamak
voditi se, teturati se
yama 1 . sa zakrplom; zakrpjen 2. sa
nar. 1. v. yama 2. ravnica izmedju pegama (na kozi)
dva brda
deo za krpjenje
yamamak ak. 1. v. yamalamak 2. na-
turiti, utrapiti (losu robu i sf.); o bana -
istiyorlar zele da mi utrape onu devojku
i plitak (o tanjiru, posudi)
iskosen; nagnut, naheran
yaltak, ulizica, ulagivac
v.
yaman 1. zapanjujuci, izvanredan,
san; - bir asker izvrstan vojnik; - bir g-
zelik zapanjujuca lepota 2. los, zao, ok-
dod- rutan 3. nestasan, vragolast; - bir ocuk
yaltaklanmak uzlizaviti se, ulagivati se

voranje
ulizivanje, ulagivanje,
obesenjak, djavo od deteta
yalva re/. prorok; yamanmak 1. v. yamalanmak 2. dat.
prorocanstvo, prorocanska mi- opteretiti se, obavezati se cime
sija yamatmak caus. od yamamak
yalvartirnak bez/ .od yalvarmak; byle kisna kabanica (od grube vu-
iin hi zar uopste treba nene tkanine)
moliti za takve stvari?
molba, moljenje; - usr-
dno moljenje, preklinjanje
s visnom kabanicom
yampiri kriv, iskrivljen; - - yrmek
gegati se, sepati
yalvarmak dat. moliti; moljakati; amru _ yumru neravan cvornovat
yakarmak preklinjati; yalvar yakar olmak kvry av grumuljicav ' '
uporno moliti
9
'
yalvartmak caus. od yalvarmak
yamrulmak postali neravan (kvrgav,
cvornovat)
yama 1:. zakrpa;. 1-a/ - yamuk j nagnut (na jednu stranu)
zakrpu 2. na O - dur- geom. trapez; dik _ pravougaoni trapez o
mak ne se mestu, nelagodno _ yumuk neravan dzombast
se osecati na mestu (kao da drugom pri- '
pada); biti kao trn u oku yamukluk nagnutost, naherenost
krpar {adece, obuce)
krpljenje, krparenje
yama 1 nagib, padina, kosa, kosina;
dz - blag nagib; sarp - strm nagib, strmina
If nar. pored, pokraj, uz; gel,
otur dodji, dete, sedi po red mene
yamulmak iskrviti se, ugnuti se, na-
heriti se
yamyam ljudozder, kanibal; fig. divlji
ljudozderstvo, kanibalizam
potpuno pljosnat, sasvim
ra van
1037

skroz mokar, do koze pokisao
yan 1. strana, bok; - a u
nu, nakrivo; - bir - dan s jedne strane;
te - dan s druge strane 2. mesto, kraj;
ct. yer; her - svuda u
svetu 3. vou. bok, bocna strana; -
bocna, flankirna vatra; - otkriven bok
4. blizina, susedstvo 5. mat. izraz, deo jed-
nacine 6. profil; - dan iz profila ll 1. bocni;
- cep bocni azep, dzep sa strane; -
sokak pobocna ulica; - taraf bocna stra-
na 2. drugostepeni; sporedni; - spo-
redna vrata; sporedni ulaz; - et-
kileri nuspojave, nezeljena dejstva leka; -
rnler nusprodukti lll u tunkciji sas-
tavljenih postpozicija; - k; - k
meni; - gel dodji k meni; -
pored, pokraj, oko; kod; ben de senin -
i ja cu ostati kad tebe; sa-
atiniz - da li je sat kod vas? -
od (koga, cega); -
otisao je od svoga oca o -
almak 1) uzeti sa sobom 2) primili (no
posao), uposliti; - prikolica; -
neprijateljski pogled; pogled iskosa;
- bakmak iskosa, gledati, gledati poreko;
- basmak 1) prevariti se (u posu i si.) 2)
nekorektno se ponasati;
rakmamak ne ostaviti nekaznjenim, os-
vetiti se; - bile on
nema nikakve veze sa ... ; - cmle zavisna
recenica; - dan 1) sporo vozilo, vo-
zilo koje mili 2) arg. kafa (caz) sasecerom
natacni (u kafanama); - izmek arg. po-
bed, zbrisati (s posla); - durmak stajati
nakrivo (o kravati i si.); - bocni
izgled, profil; - podlac, nitkov; -
gelip oturmak (ili yatmak) komotno ziveti,
ne zanimati se okolinom; - gelmek gledati
svoj mir, ziveti po svome; /-al - gzle bak-
mak 1) v. - bakmak 2) gledati krajickom
oka; - hakem sp. linijski sudija (u fud-
balu); - hareketi voj. bocno kretanje; -
kalmak ostati nekaznjen; - koy-
mamak v. - - saklamak
arg. "ne zarezivati", ne obracati paznju; -
salavatla 1) ponosit, sa-
1038
moljubiv 2) veoma ljut, gnevan; - (sa-
lavatla) nepristupacan,
nedostupan; - sp. pomocni su-
dija; bodovni sudija; - - iskosa, popreko;
bakmak gledati iskosa (popreko);-- yat-
mak jako se nagruti (o brodu, avionu); bir
- a atmak 1) odloziti, odgoditi 2) opskrbiti,
snabdeti, ostaviti na stranu; bir - dan bir
- a s jedne na drugu; skroz, pot-
puno, sasvim; bu - a 1) ovamo, na ovu
stranu 2) od, do sada; o 91aydan bu - a
oldu proslo je pet,godina od onog
dogadjaja; her - da svuda
yanak obraz; - ukuru jamica (na
obrazu); - kan damlamak pucati
od zdravlja; - - a oraz u obraz - - a gel-
mek biti vrlo biiski Uedan s drugim)
s obrazom; al - ramenih ob-
raza
yanal mat. lateralan, bocni; - yzey
bocna povrsina
vulkan; - krater; - bl-
gesi vulkanski region; - vul-
kanska erupcija; - vulkanska stena
yanar dner s prelivom, koji se preliva;
presijava (o tkanini, kozi);
1. obliznji, granicni, susedni 2.
voj. zibjen, zatvoren, smaknut; - nizarn (ili
dzen) smaknuta formacija;
susedstvo, blizina, dodir
(ivanje)
pass. bez/. od
nedostupan, nep-
ristupaean; krut, strog
pristaniste, skela
1 . gl. im. od 2.
nadnicar, najamni radnik
dat. 1. pribliziti se, prici 2.
pristajati, pristati (o brodu, camcu) 3. fig.
zanimati se, pokazivati interesovanje 4.
fig. uspostaviti odnos (vezu)
caus. od
yanay geol. mat. profil.
voj. bocna bocna
zastita
pristasa, privrZenik; cf. taraftar
privrZenost, odanost; cf.

bot. mana-sib, manina de-
telina (Aihagi maurorum)
ak. nar. zapaliti, potpaliti
med. zapalenje, upala; cf. iltihap,
- zapalenje grla
med. zapaliti se, upaliti
se cf. iltihaplanmak
med. 1 . zapaljen, upaljen 2. za-
paljiv, inflamatoran, koji izaziva zapalenje
1. pozar; - izazvati
pozar; - kulesi pozarni toranj; - var!
pozar! 2. med. nar. vatra, temperatura 3.
fig. zestina, zar, zanos ll nar. zaljubljen O
- vee je kasno; stvar je pop-
rimila ozbiljan obrt; - dan gibi si-
romasan, bedan; - a krkle gitmek na-
livati ulje na vatru; krklemek
pojacavati zategnutost - dan mal
gibi s nepotrebnom zurbom i uzrujanos6u;
- a vermek podmetnuti pozar
vatrogasac; cf. itfaiyeci
blizu, pored, tik uz; na-
poredo, bok uz bok
1 1. izgoreo, sprZen; prep-
lanuo; zagoreo; - ekin sagoreo usev; -
ekmek izgoreo hleb 2. slabasan, zakrZ-
Ijao, zgoljav; - bir ocuk :Zgoljavo, sla-
basno dete 3. tuzan, setan, zalostan 4.
neplodan, krecnjacki (o zemljistu) 5. stras-
tan, vatren; - vatren ljubavnik 6. dirl-
jiv, ganutljiv; - sesle dirljivim glasom ll 1 .
opekotina; birinci derece - opekotina
prvo stepena 2. progorelo mesto; -
progorelo mesto; na tepihu 3. paljevina,
garez; - kokmak ose6ati se (o paljevini);
mirisati na garez;
yan
med. crni prist;
1. zapaljenost; sprZenost 2.
tuga, seta, briga, potistenost
greska; - ya pasti u
gresku, nesvesno pogresiti
1. gl. im.\ od 2. gres-
ka; zabluda \
prevariti se; pogresiti; yan-
bu tekini
pogresio sam, umesto da uzmem ovu,
uzeo sam drugu knjigu
iluzija, samoobmana, varka
om.aska, propust, lapsus
varljiv, prividan
dovodjenje u zabludu, de-
zorijentacija; zavaravanje
sofistika; opsena, ob-
dokaz
koji ima pogresan sud
brzalica, fraza teska za
izgovor
ak. dovesti u zabludu; ob-
manuti; zbuniti
gorenje nacin gorenja
odgovor; cf. cevap
ak. odgovoriti, dati od-
govor;
v.
yani 1. znaci, naime, to jest; cf. demek
2. razg. stvarno, zaista; bu ok gzel
- ova devojka je zaista lepa 3. nar. uk-
ratko
yankesici secikesa, dzeparos
yankesicilik dzeparenje
1. odjek, eho; 2. fig. odjek, odraz,
reagovanje; ct. akis; - (ili
yapmak) 1) odjekivati 2} fig. na6i odjek,
pobuditi reagovanje, odje knuti
1039
bilimi
bilimi cikustika
med. eholalija (dusevno obo-
pri kome bolesnik aulomatski po-
navlja tudje reci cim ih cuje)
odjekivati,
(i fig.)
pristalica, privzenik;
1 greska; -
otkrili ciju gresku; - cetveli tip.
erata; - yapmak napraviti gresku, pog-
resiti ll pogresan, netacan; -
pogresno sam shvacen; - cevap pog-
resan, netacan odgovor; - po-
kazati se netacnim (pogresnim); -
almak fig. obratiti se na pogresnu ad-
resu; - yere pogresno O - hesap
dat'tan dner nikada nije kasno ispraviti
gres ku
greska; zabuna; - la za-
bunom; greskom; - etmek pogresiti, nap-
raviti gresku
yanma gorenje, sagorevanje; -
gasovi sagorevanja; - maddesi produkt
sagorevanja
yanmak (-ar) 1. goreti, sagorevati;
dnk ev u ju-
cerasnjem pozaru izgorelo je pet kuca;
orman izgorela je su ma 2: razgoreti
se, raplamsati se, planuti; odun
drvo se razgorelo 3. zapaliti se, upaliti se;
elektrik svetlo je upaljeno; lamba
lampa je upaljena; sigara ci-
gareta je upaljena 4. zagoreti_(o jelu); pre-
peci se, izgoreti; ekmek hleb je uz-
goreo; gve djuvec je zagoreo 5.
poeci se, oprljiti se; dokunda, eli
dotakao je pec i oprljio ruku 6. go-
reti, imati visoku temperaturu (o telu ili
stvarima; gnlerce titreyerek
moj brat je danima goreo drhteci;
kk odam yaz gnleri iko al-
yanar moja sobica u letnjim danima
gori pod krovom od cinka 7. med. zapaliti
se, upaliti se; upalilo mi
1040
se grlo; yanan gz upaljeni ocni
kapci 8. ab/. stradati, biti upro pasten
(unisten); ekinler dondan usevi su
stradali od mraza; kuraktan
kukuruz je propao od suse 9. dat. jako tu-
govati, duboko se zalostiti za... ka-
hala jos zalim
za prbpustenom prilikom; yana yana
gorko tugujuci 11 . dat. fig. voleti,
umirati za kime; senin o
biliyorum znam da umires za onom de-
vojkom 12. fig. izgubiti vrednost, postali ne
vazecim; biletlerimiz nase karte
vise ne vaze; bu para ovaj novac
ne vazi 13. razg. nastradati, nagrabusiti;
o gelmezse propali smo ako on
ne dodje 14. ispasti iz igre (u decjim i ig-
rama) O se zal-
jubiti: ttmek kidati se, patiti, tu-
gavati; jadati se, tuzili se,
jadikovati
1. fiz. odraz, refleksija, odblesak
(svetlosti) 2. biol. refleks;
psih. ehopraksija, nehoticno
ponavljanje tudjih pokreta
/it. parodija
ak. 1 . fiz. odbijati, ref-
lektovati (svetlost, zvuk) 2. podrazavati,
imitirati; narugivati se
1. fiz refleksija, odbijanje; /ing.
onomatopeja
1. fiz. odbijati se, reflektovati
se (o svetlosnim talasima); ct. aksetmek 2.
biti jasno; pokazati se ispostaviti se
odbijan, reflektovan (svet-
losni talas)
bez reflektovanja, koji se
nereflektuje
reflektor
v.
ak. reflektovati, odbijati;
1. neutralan; hem. neutralan;
hem. neutralisati
neutralnost;
dijal. brbljiv, blebetav
brbljivost, pricljivost
brbljati, blebetati
yanyana jedan do drugog, bok uz bok;
naporedo
yapak runo, vuna (prolecnog
strizanja)
trgovac vunom
yapalak zoo/. vrsta sove
yapay 1. vestacki, sinteticki; 2. iz-
vestacen
sam samcat
izvestacenost
1. zgrada, zdanje; gradjevina, ob-
jekt; 2. gradnja, gradjenje; izgradnja; - bi-
imi stil gradjenja; - gradjevinski ra-
dovi 3. struktura, sklop, sastav; dil -
jezicka, struktura, 4. telesna gradja, kons-
titucija; cf. bnye; - kamentemeljac
bilimi bot. zool. gram. morfologija
1 graditelj, neimar; stvaralac;
konstruktor ll konstruktivan; stvaralacki; -
bir neri konstruktivan predlog
1. gradjenje; izgradnja, grad-
jevinarstvo 2. konstruktivnost

evi kompanija za produkciju fil-
mova
1 cupav pokrivac, cebe
za pokrivanje konja (za zastitu od hladnoc
i kise) 2. japundze, kisna kabanica
japundzak, belo grozd-
je sa pegicama (po selu na
Mramornom moru)
1 . ak. arh. uraditi sebi, na-
ruciti sebi (odelo i si.) 2. dat. truditi se,
rati se; zeleti; teziti cemu; o gen yaz-
maya onaj mladic se trudi da
pise poeziju

, til. fikcija, uobrazilja; izmisljotina
fiil. fikcionalizam
fiktivan, zamisljen
strukturalni
/ing. strokturalist
strukturalizam
strukuralizovati se
strukturalnost
v.
(pri) lepljiv; zalepljen fig. na-
metljiv, dosadan; - ikizler sijamski bli-
zanci
v.
1. abaija, pokrivac od abe (za 1. lepljiv 2. uporan, istrajan;
konje) 2. ist. janicarski ogrtac nesnosan, dosadan, nametljiv
v. yayan - 1. lepljivost 2. nametljivost,
slozen; gradjen; gzel - lepo
gradjen; nazik - nezne konstitucije
1 . konstrukcija 2. struktura,
sklop
pass. od yapmak
1. izrad a, proizvodnja; 2. sin.
produkcija 3. gram. gradjenje, tvorba reci)
1 . producent (filmski, te-
_levizijski) 2. proizvodjac; programen
gnjavaza
otu bot. vijosnica, prilip (Pa-
riet iria)
dat. 1. lepiti se; etiket kitaba
etiketa se zalepila za knjigu 2.
cvrsto se uhvatiti, prikaciti se; ocuk an-
nesinin dete se uhvatilo
za majcin skut 3. doticati se; priljubiti se
uz; privinuti se uz koga 4. pripiti se (uz
telo); ceket vcuduna sako mu
1041

se pripio uz te lo 5. dosadjivati, gnjaviti 6.
latiti se, prionuti
lepljiv; za lepljenje
dat. pass. od
1 1. gl. im. od 2.
ukras na licu neveste ll zalepljen
ak. dat. 1 (za) lepiti); pul -
zalepiti marku 2. pribliziti, priljubiti; te-
lefonu - priljubiti telefonsku slu-
salicu na uvo 3. brzo udarati, zalepiti;
(tokat) - zalepiti sarnar 4. reci
nesto neumesno, izvaliti, bubnuti, lupiti;
hi cevab bub-
nuo odgovor uopste ne razmislivsi
1. zamazan lepljivom ma-
teri jom 2. vlazan
tvorevina, delo
gradjevin (ar) ski kamen
yapma gl. im. od yapmak ll vestacki,
neprirodan; - iekler vestacko cvece; -
vestacki zub; - uydu vestacki satelit
izVestacen, usiljen; ne-
iskren, pritvoran, lazan ll pritvornost, prit-
vorstvo, licemernost
neiskreno, pritvorn
iskreno, nepritvorno
yapmak (-ar) ak 1. praviti, ciniti, raditi;
yap! radi sta hoces! 2. osnivati,
stvarati, izgradjivati; birlik - stvoriti savez;
kanun - izdati zakon 3. spremati, prip-
remati; dersini - spremati svoju lekciju;
yatak - spremiti krevet; yemek - spremati
jelo 4. izazivati, prouzrokovati; durgun
sular yapar ustajala voda uzrokuje
malariju 5. raditi, vrsiti, obavljati; dev -
ispunjavati obavezu; temizik - cistiti 6. iz-
fadjivati, proizvoditi: - pro-
izvoditi, izradjivati obucu 7. popravljati;
bozuk yolu popravili su iziokan
put: bozulan saatimi saati
casovnicar nije mogao da popravi moj
pekvareni sat. 8 . .postupati; praktikovati;
1042
iyi dobro ste postupili 9. prip-
raviti; prirediti; resepsyon - prirediti pri-
jem; sergi - prirediti izlozbu to. izvrsiti;
- izvrsiti ono sto zakon
propisuje 11.. uciniti (nazao i si.) sana bir
mi da li sam ti ucinio nesto
nazao? 12. sticati, steci; para - sticati
novac, praviti novac 13. prelaziti, pre-
valjivati; tren bir saatte kilometre
yapar voz prelazi sezdeset kilomatara na
cas 14. promeniti, zameniti u; bunu lira
yapar da li biste mi ovo pro-
menili u ire? 15. ozeniti; o sana ya-
ozenicemo te onom devojkom
16. vaspitati, odnegovati, napraviti; adam
- napraviti covekom; 17. bili; dn ok
juce je bilo mnogo hladno O
yapamamak ne moci; ben sensiz ya-
pamam ne mogu bez temel yapma (yap-
nemoj! oh, ne! ben
bilirim! videces sta cu uraditi! (pretnja);
sve uciniti,
nista e propustiti (u losem smislu); yap-
bilernernek ne zati stociniti, izgubiti
glavu; amma ha! preterao si! ne
yapar yapar (ili ne na sve
nacine, svakojako
listic
yaprak 1 1.bot. list; - dkm
1 )opadanje lisca, listopad 2) jesen 2. list
vinove loze; - sarma od vinove
loze 3. list. (testa, baklave, bureka) 4. list
(knijige, sveske) 5. sloj, naslaga, prevlaka;
mermer - mermerna prevlaka 6. me-
talna folija 7. komad, odrezak; deo; ll lis-
nat, u listovima; - tnn duvan u lis-
tovima; - - u slojevima, u listovima <> -
biti lisna vas (Aphis); - kalay staniol; -
makinesi presa za pravljenje metalnih lis-
tova; - sigara cigara
yaprak biti lisna vas
yapraklanmak 1. olistati; yap-
drvece je olistalo 2. leprsati, le-
lujati se (o zastavi, jedru i si.)
1. lisnat 2. od ... listova; elli -
bir defter sveska od pdeset listova 3. slo-
jevit, u slojevima
u obliku lista, nalik na list
yaprak min. filad
pass. od
jur. sankcija;
caus. od yapmak
caus. od
sasvim blizu
v.
yar1 ll ponor, bezdan, ambis O /-1/ -
dan atmak gurnuti u propast, uvaliti u ne-
volju
yar2 p 1. dragi, ljubavnik 2. arh. pri-
jatelj, poznanik 3. arh. pomo6nik; /-al -
olmak 1) pomagati, biti od koristi 2) biti
naklonjen; voleti se O - dan geersin,
serden mi? sta izabrati? (od dve stvari
podjednake vrednosti); - olup bar ol-
mamak biti kome prijatelj do prve nevolje
yara 1. rana, ozleda, povreda; bere oz-
lede i masnice; - povrediti
ranu (i fig.); - zagnojiti se (o
rani); - izi oziljak; - kapanmak zarasti (o
rani); - rana od metka 2. pu-
kotina, rupa, rascep; .prolom; bu elbisede
- var ne ovoj haljini ima rupa 3. tig. bol,
nesre6a, jad; - amak 1) napraviti ra nu,
ozlediti 2) fig. naneti bol; - do-
kunmak dodirnuti cije bolno mesto; -
parmak basmak pristisnuti bolno mesto,
razdraziti o - olan gocunur post. koga
svrbi taj se cese; - rana
ne boli dok je vru6a: - ya tuz biber
ekmek staviti so na ranu; zarda (va) ti jos
ve6i bol
Yaradan trovac, bog O - a kurban ola-
nar. bozie moj! (uzvik divljenja cemu);
- a (bir yapmak) (raditi, ciniti)
iz sve snage; - a vurmak udariti iz
sve snae
til. deizam
yarar
1. tvorevina; stvaranje 2. pri-
roda, 6ud, narav; temperamenat;
ct. huy;
od rocijenja; po prirodi
yarak 1 . arh. oruzje 2. yulg. palamar
yaralamak ak. 1. raniti, ozlediti, pov-
rediti; bacaktan - raniti u nogu 2. fig. uv-
rediti, naljutiti
_ yaralanmak pass. od yaralamak
1 1. ranjen, povredjen;
- tesko povredjen (ranjen) 2. pro-
busen, probijen (o brodu, tkanini i si.) 3.
fig. ranjen, ojadjen, bolan ll ranjenik; -
transport ranjenika O - kur-
prema pobedjenom treba
biti velikodusan; -
ne proziti ni najmanju pomo6; ni prsotom
ne mrdnuti
yaramak dat. 1. koristiti, biti od koristi,
valjati, vredeti; bu kitap bana ok
ova knjiga mi mnogo koristi 2. biti po-
voljan, koristan (za zdravlje); ha-
bana ovdasnja klima mi
nije koristila; neye yarar? cemu to? kakva
korist?
yaramaz 1 1. beskoristan, neupotrebjiv,
nepodesan 2. neposlusan; nestasan, ne-
valjao, nemiran (o detetu) ll nestasko, vra-
golan;
yaramazca nestasno nevaljalo
k postati neposlusan;
biti nemiran (nestasan)
nestasluk, obesenjastvo,
raspojasanost; - yapmak (ili etmek) pra-
viti nestasluke, biti nemiran (o detetu)
yaran p 1. prijatelji 2. ist. bratija; red
1 . valjanost, povoljnost 2.
ugadjanje; dodvoravanje
yaranmak dat. ugadjati, ugoditi, udo-
voljiti 2. dodvoravati se, ulagivati E1
yarar 1 povoljan, pogodan, podesan,
1043
yararenk
koristan; mobilya yapmaya - kereste
gradja pogodna za izradu namestaja ll ko-
rist; 2. interes, dobit
yararenk utilitarizam
yararlanmak abi. (o) koristiti se; obez-
bediti sebi korist;
koristan;
1 . korisnost, korist, dobitak 2.
zasluga; vrlina
beskoristan
beskoristnost
yarasa zool. slepi mis, sismis, ljiljak
(Vespertilio)
prikladnost, pogodnost, po-
voljnost; - almak v.
prikladan, pogodan, podesan;
zgodan
nepriklaan, nepogodan, ne-
podsdan;nezgodan
pogodan povoljan
bez. odgovarati; dolikovati
priliciti, pristajati; byle bir sana
takav postupak ti ne prilici;
Trk adetlerine bir surette na
nacin koji je u skladu sa turskim obicajima
ak. dat. smatrati poodnim,
nalaziti povoljnim; odobravati; bu hareketi
size ne mou da vam odob-
rim taj postupak, ne nalazim da je taj pos-
tupak na mestu
v.
1 stvaralacki, kreativan; - g
snaga, stvaralacka spo-
sobnost ll stvaralac, kreaator; film -
filmski stvaralac
stvaralacka snaga; stva-
ralastvo
bice, stvor, stvorenje; cf.
mahluk
1044
v.
pass. od yaratmak
stvaranje
yaratma stvaranje, formiranje
yaratmak ak. stvarati, stvoriti, cinili 2.
fig. radjati; prouzrokovati, izazvati; bu
haber ok sinirli bir hava ova
vest je izrodila veoma nervoznu atmosferu
nar. koristan
yarbay voj. potpukovnik; deniz - ka-
petan fregate 2. kajmakam
yarda jard
yardak pomagac, saucesnik; jatak
saucesnik
saucesnistvo (u zlocinu
si.);- etmek pomagati (u losim delima)
1. pomoc, podrska; - ant-
sporazum o (uzajamnoj) pomoci;
- etmek pomagati, pruzati pomoc; /-dan/
- grmek dobijali, uzivati pomoc; -
priteci kome upomoc (u tes-
koi situaciji); - uzajamna pomoc
sosyal - socijalna pomoc; topcu - voj.
artiljerijska podrska 2. fig. uticaj; cf. etki; -
pod uticajem, pomocu, zahvaljujuci;
- uz pomoc vetra, pod uti-
cajem vetra
1 pomocnik; bakan - po-
mocnik ministra; dekan - prodekan ll
pomocni; drugostepeni; - cmle gram.
zavisna recenica; - fiil pomacni glagol; -
hakem sp. pomocni sudija; - kruvazr
pomocna krstarica
(pri) pomoc, pomaganje,
podrska
pomaati se (uzajamno)
voljan da pomogne; dob-
rotvoran; boleciv, filantrop
caus. od yarmak
yaren p. arh. drug, prijatelj
yarenlik 1. prijateljstvo 2. prijateljski
razgovor, caskanje, ceretanje; cf. sohbet;
- etmek caskati, ceretati
1. sud, misljenje; 2. jur. sudski
proces; parnica 3. arh. sudsko resenje 4.
nadleznost, jurisdikcija; - evresi sudska
oblast, sudsko podrucje; - yeri sud; ct.
mahkeme
1. arbitar; - lar kurulu ar-
bitrazna komisija; arbitraza; -
jur. arbitrazni sporazum 2. sp. sudija
jur. sudija;
duznost, posao sudije
sudjenje, sudska rasprava;
- sudski troskovi; - usul
sudska procedura, sudski postupak
ak. sudili
pass. od
kasacioni sud
1 polovina, pola; - ya inen bayrak
zastava na pola koplja; karpuzun -
yedi pojeo je pola lubenice ll polu; -
poluteska kategorija (u boksu); -
polunag; - gece 1) ponoc 2) u
ponoc; - polumrak; - yolda na
po la puta (i fig.); - yolda 1)
ostaviti na pola puta 2) fig. ostaviti ne-
zavrsenim O - ya napola, popola; - bel-
den ispod (iznad) pojasa; -
beline kadar do pojasa; - - ya napola,
upola, delimicno, donekle
drvoseca, cepac
napolicar
1 cepanje drva
napolica; napolicarstvo, rad
uz napolicu
ap geom. poluprecnik
yarrfinal sp. polufinale
glge fiz. polusenka, polusena
1 rascepljen; razrezan, za-

secen; napukao ll t. rez, zasek; pukotina,
naprslina 2. rana u obliku tanke< linije
zasecenost, rascepljenost
kre astr. polulopta, hemisfera
ak. stici do polovine cega;
uradili polovinu, prepoloviti; - uradili
pola posla; yolu - preci pola puta
pass. od
pass. od yarmak
1 polovina, pola; - elma pola ja-
buke; - saat pola sata; - yz pola
vaka ll 1. nepotpun, polovican, manjkav; -
bilgi nepotpuno znanje; - polovican
posao 2. defektan, s manom; neispravan;
- adam invalid, sakat covek; - ble-
sav, glup O - nevoljko (govoriti); -
migrena; - elma gnl alma i
mali pokon moze da osvowsrce; - kalmak
ostati napola, ne zavrsiti se; - pobulu 1)
skitnica, danguba 2) ulicarka, flinta; - po-
zisyon arg. nemocan, oronuo (covek); -
yamalak povrsan, aljkav; nepotpun, ne-
kompletan
poluostrvo
asalak poluparazit
polumesec; mlad mesc
med. 1. hemiplegija, po-
luoduzetost 2. migrena
gn s nepotpunim radnim vreme
om (rad)
kre v.
ak. 1. smanjiti na pola;
prepoloviti; uradili polovinu cega 2. delili
popola
1. polovicnost, nepotpunost;
manjkavost 2. nar. kila; cf;
sutra; - sabah sutra ujutro; o
geliyor on dolazi sutra ll sutrasnji
dan; fig. sutrasnjica, buducnost; - a
atmak odloziti, odlagati, odugovlaciti; -
brgn uskoro, narednih dana; - dan
1045
tezi yok koliko sutra, bez odlaganja, hitno;
- a ne ostavljajte svoj,
posao za sutra!
sutrasnji; - kazdan bugnk
tavuk post. bolji je svracak u ruci
nego soko u planini; bolje je danas pet
nego sutra sest
udubljenje, jarak jendek (od
jakih voda, poplava)
saydam fiz. poluprozracan delicno
providan
delimicna providnost
1. sp. takmicenje, nadmetanje;
yzme - takmicenje u plivanju 2. kon-
kurencija, suparnistvo; 3. trka (i fig.); at -
konjska trka; bisiklet - biciklisticka trka;
otomobil automobilske trke;
silahianma - trka u naoruzanju
1. takmicar 2. trkac
takmicenje
pista, trkaliste
1. takmicenje, nadmetanje 2.
konkurs; - ya ucestvovati na
konkursu, konkurisati
konkurent, riva!
s ile 1. konkurisati 2. takmiciti
se, nadmetati se; etmek
caus. od
polugodiste,
yarka veliko pile
yarkurul komisija, sekcija (kongresa,
skupstine)
yarligama prastanje, grehova, .mi-
losrdje (bozje);
ak. (grehove)
ist. (vladarski) ukaz; cf. fer-
man
dobro delo, dobrocinstvo
dobrotvoran
1046
yarma 1. gl. im. od yarmak 2. udubl-
jenje, pukotina, naprslina 3. tesnac 4. voj.
proboj (fronta); - yeri mesto proboja 5.
jarma, prekrupa; - pseicna
jarma 6. med. zasek, rez (rane, cira ll lako
odvojiv (o breskvi, sljivi i si.)
yarmak (- ar) ak. 1. cepati, rascepiti;
odvajati; rasparati; odun - cepali drva; 2.
probiti, proci kroz; - proci kroz
guzvu 3. jarmiti, krupno samieti (psenicu,
jecam) 4. med. zaseci (ranu) 5. probiti
(front)
yarmalamak ak. podeliti nadvoje (po-
duzini)
odvojen za jarmu (opsenici,
jecmu)
yarpuz bot. metvica pu-
legium)
yas zalost; crnina; - elbisesi crnina; -
tutmak biti u zalosti, nositi crninu
yasa zakon; cf. kanun; - ruhu duh
zakona; - sz slovo zakona
yasa ilegalan, nezakonit, pro-
tivzakonit
yasak 1 zabrana; - etmek zab-
raniti; - ukinuti zabranu; av -
zabrana lova; ekme - zab-
rana snimanja; iki - zabrana pica ll
zabranjen; - blge zabranjena zona (za
preletanje aviona, prolazenje i iz bez-
bednosnih razloga); - kitap zabranjena
knjiga; bu yoldan gemek - zab-
ranjeno je prelaziti preko ovog puta O -
savmak 1) biti od koristi, posluziti (priv-
remeno, u nedostatku boljeg) 2. uciniti
nesto preko volje (iz kurtoazije)
1. arh. kavaz (posluzitelj u am-
basadi ili konzulatu) 2. nar strazar, cuvar)
yasaklamak ak. zabraniti; uskratiti
yasaklanmak pass. od yasaklamak
koji zabranjuje, zab-
ranjujuci
yasal zakoriit, legalan; - za-
konit naslednik
jur. ozakoniti se dobiti sil;
zakona

ak. ozakniti
zaknit, legalan
yasama zakonodavstova, legislacija; -
jur. legislativni imunitet;
- (gc ili yetkisi) zakonodavno
pravo; - kurulu zakonodavni odbor; -
meclisleri nacionalna skupstina i senat (u
Turskoj); - zakonodavni organ
yasamak ak. 1. uredjivati, dovoditi u u
red 2. donositi zakone
legilativan, zakonodavan
ilegalan, nezakonit; ct. l<a-
nunsuz
nezagonitost; cf. ka-
nunsuzluk
yasemin p. bot. jasmin (Jasminum of-
ficinale)
yasin jasin (trideset sesta su ra Kurana)
yaslamak ak. oslanjati, osloniti, nas ..
loniti, podupreti
yaslanmak 1 dat. 1. osloniti se, nas-
loniti se 2. fig. osloniti se, pouzdati se u
koga
yaslanmak2 dat. biti u zalosti (za kime)
ozaloscen, u zalosti
yasmak (-ar) ak. 1. spljostiti, poravnati,
uciniti ravnim 2. popustiti (tetivu i si.)
bot. leca, socivo; cf. mer-
cimek
pljosnat, spljosten, ravan; - bu-
runlu spljostenog nosa; - gladak
sljunak; - spljostenih usiju
spljostiti, poravnati
spljostiti se,
postali ravan
spljostenost
v.

(-ci} nar. claska za razvijanje
tes ta
1. jastuk; - jastucnica,
jastuca navaka; - jastucic za igle 2.
agr. leja, greda, rasadnik 3. teh. lager, le-
ziste o bir - a koymak biti supruznici,
biti u braku; bir - ta kocamak imati, dug
bracni zivot
1 starost, uzrast; godine; - bul-
mak napuniti, dostiCi (godine) - dol-
durmak napuniti, navrsiti (godine); -
gn godisnjica
1
rodjenja, rodjendan; -
starosna granica (za sluzbu); ben -
ta (ili benim - ta) mojih godina, mog uz-
rasta; ka - koliko imate go-
dina? yirmi ja imam dva-
deset pet godina O - almak (ili -
almak) ostareti, zaci u godine; -
ostareo, u poodmaklim
godinama; - bakmadan bez
obzira na starost; - pritisla je sta-
rost; - benzemesin! ne daj, boze, tako
zivot! (govori se kada neko umre
mlad); - ne, ne? jos je mlad, jos je
zelen! (za posao i si.); - yerde (ili top-
rakta) umro dabogda! -
on je veoma star
vlazan, rnokar; sirov; - odun si-
rovo drvo; - toprak vlazno zemljiste 2.
sveze mlad, zelen, neosusen; - meyve
sveze voce; - sebze mlado, sveze povrce
3. arg. zestok, trzak zao, los; - teski,
grozni poslovi ll suza; - (ili dk-
mek) plakati, prolivati suze; - lara bo-
gusiti se u suzama, mnogo plakati;
gz - suza; gz - tutmak (ili zap-
tetmek) zadr2avati suze O /-1/ - a bas-
dovesti koga do suza; - iine
skrivati svoj bol; - . tahtaya (ili
yere) basmak biti neoprezan, nesmotreno
postupiti, prevariti se
uzv. ziveo! bravo!
1047

1. zivot; /-1/ - a geirmek ost-
variti, spovesti u zijot; - sonuna kadar
do kraja zivota 2. zivot, zivotni vek;
zivljenje, zivot; - arzusu zelja
za zivotom; - borba za zivot; -
yolu zivotni put
dozivotno
1 . ziveti, postojati 2. obitavati,
ziveti; - suda ribe zive u
vodi; kyde- ziveti na selu; 3. ziveti (od
cega) izdri:avati se; bu para ile - kolay
nije lako ziveti s ovim novcem 4. tra-
jati, ziveti; hep
uspomena na naseg ucitelja
vecno ce trajeti S.fig. uzivati, prijatno s
provoditi; onlar deniz sahilinde ya-
ani uzivaju na moru
yks biografija, zivotopis
zivotni;
bez!. od ya-
bu lkede iyi u ovoj
zemlji se dobro zivi; bu ya-
moze li se ziveti u ovim us-
luovima?
1 . nacin zivota; ky - seoski
zivot, seoski nacin zivota 2. zivotno is-
kustvo 3. deo zivota., zivotni trenutak
zivotna sposobnost, vitalnost,
zivotna snaga
1. ovlaziti se, pokvasiti se 2.
navreti, grunuti, udariti (o suzama); gz-
leri grunule su mu suze, briznuo
je u plac
koji izazivati suze; gz - gaz
hem. suzavac
ak. rasplakati; izazivati
suze; gzleri -' do suza
biol. - sinir sis-
temi vegetativni nervni sistem
ak. 1 . caus. od 2.
fig. obezbediti bolj zivot 3.fig. ras-
poloziti, uciniti srecnim, usreciti o ya-
1048
ne dati kome utociste; nedati
kome da se skrasi
nacin zivota; zivot, eg-
zistencija; gnlk - svakodnevni zivot;
sosyal - drustveni zivot
dnm (-n) 1. menopauza (kod
zena); 2. andropauza (slabljenje seksulne
potencije kod muskaraca.
skriveno, tajno potanjo
vrsnjak; cf. akran
(o) stareti
ovlaziti se, postali vlazan
1 star; cf. ihtiyar; - adam star
covek; - mudar; iskusan
suzan, u suzama; - gzler
su:zna oci
vlaga, vlaznost;
starost
bilimi med gerijatrija
jasmak (koprena kojom
se podbradjuju zene sa feredzom)
ak. pokrivati ice jas-
makom
pokrivati se jasmakom
s jasmakom, pokrivena jas-
makom
yat1 arh. voj. oklop
yat2 jahta
jatagan
yatak krevet, lezaj, postelja; -ar-
krevetski carsav; - ekmek biti
v eoma umoran, ne moci slajali na no-
gama; - lara ostati prikovan
zn krevet (o bolesniku); - a pasti
u postelju, razboleti se; - spa-
spavaca soba;- serrnek
razmestiti krevet (za spavanje); top-
lan di6i, spremiti postelju; - yapmak v.
- sormek; - a yatmak leCi 2. geog. recno
korite; 3. sloj, naslaga; nalaziste; maden -
naslaga (nalazista) rude 4. tajno sklo-
niste, leglo, jazbina (lopova, razbojnika);
- razbojnicka jazbina 5. teh.
ziste; lager; mermi- leziste zrna 6. sid-
riste, kotviste; - liman velika luka (za sid-
renje brodova) 7. leglo, mesto koje obiluje
cime; av - leglo divljaci 8. rupa za sad-
nice 9. podupirac, podloga, osnova;
eksen - podloga osovine 1 O. centar, sre-
diste; tccar - trgovacki centar 11. arh.
skrivac, prikrivac, jatak 12. agr. mesto u
slami (za drZanje limuna, jaja i si.) 13. kol-
nica, spremiste za kola o -
odvojeno spavati; - (yorgan) yat-
mak biti jako bolestan; - girmek
imati vanbracnu vezu s kime (o zeni); - a
serilmek stropostati se opruziti se (od
u mora);
yatakhane spavaoica; internal
1. krevetom, s lezajem; iki -
oda dvokrevetna soba; yz - otel hotel sa
sto lezaja 2. s dubokim koritom; -
reka s dubokim koritom 3. (ili - vagon)
spavaca kola
1 1 . krevetsko postolje; metaini
krevet 2. jata"kovanje, prikrivanje od-
metnika; /-al - etmek jatakovati, prikrivati
ll o d ... krveta;
yatalak prikovan za krevet (o bo-
lesniku)
yatay vodoravan, horizontalan; - izgi
horizontalna linija; - deprem horizontalni
zemljotres
nocenje, konak
1 . nagnut, polozen, ukosen; -
ukosen rukopis 2. prevrnut, okrenut,
posuvracen; - yaka posuvracen okov-
ratnik 3. voj. posvrsinski; - povr-
sinska vatra (koja kosi povrh tla)
1 internatski, s internatom; - okul
skola-internal ll ucenik u internatu
mor. naleganje (broda)
svetac; cf. evliya
pass. od
yatma k
1. ulozeni novac; 2. ulaganje,
plasman (novca) 3. inverstiranje, in-
vesticija ( i fig. ) - yapmak 1) ulagati 2) in-
vestirati
ulagac, deponent
ak. dat. 1. poloziti, smestiti;
staviti u krevet, uspavati; - staviti
dete da spava, uspavati dete; dedemi
hastahaneye smestio sam dedu
u 2. poloziti na zemlju, povaliti;
ekinleri kisa je povalila
useve 3. ulagati; bankaya ya-
ulozicu svoj novac u banku 4. in-
vestirati
bez nocenja; bez internata; -
okul.skola bez internata
1. stisa (va) ti se, smiri (va) ti
se, jenjavati; oluja se smi-
rila; fkesi njegova ljutnja se
smiruje 2. proci, smiriti se (o pobuni. me-
tezu); prertli su me-
tezi
umirujuci, ublazujuci; - iUi
lek za umirenje, sedativ
ak. 1. stisati, ublaziti 2.
ugusiti (pobunu i 3. privoleti smeksati,
zadobiti
1 . nagnut, polozen 2. bajat, us-
tajao ukvaren 3. otrcan, izandjao (o odelu i
si.) 4. vican, vest cernu, sposoban; dil
renmeye - sposoban za ucenje jezika
1. nagnutost, polozenost 2.
vicnost, priviknutost; umesnost, vestina
yatmak (-ar) 1. lezati; on
gn dese! dana je lezao od groz-
nice 2. leci, ici na spavaje; dn
erken yattrm sinoc sarn rano legao 3. po-
legnuti, poleci; rzgardan ekin-
ler usevi su popolegli od snaznog
vetra 4. noci (va) ti, provesti noc; -
1049
nociti, boraviti (u luci); gemi limanda ya-
brod lezi u luci 6. poravnati se, pos-
tali gladak; elbise tlnce haljina
je peglanjem postala glatka 7. prihvatiti,
saglasiti se s cime 8. dat. opruziti se, iz-
valiti se; ct. uzanmak 9.. s ne imati sek-
sualni odnos, spavati s kime 1 O. fig. na-
laziti se, postajati, lezati;
temelined
u osnovi naseg nesporazuma lezi
besparica O yat borusu voj. povecerje;
uvek, stalno;
on uvek vice; kalkmak
provoditi noc, nocivati
1. vreme od oko dva sata pa za-
lasku sunca 2. jacija, nocna molitva (kod
muslimana); - nocna molitva
yatuk muz. instrumenti tipa
saza (zajednicko ime)
yavan 1. postan, bez masti (maslaca)
2. cist, bez dodataka (o hrani); - ekmek
suv hleb 3. fig. neukusan, bljutav; - szler
neukusne reci 4. fig. neiskusan, ne-
upucen
postali neukusan (blju-
tav)
1. posnost 2. fig. blujutavost,
banalnost, neukus
1 1. spor, lagan; - bir
sporo hodanje 2. tih, jedva cujan; - sesle
razgovarali smo tihim gla-
som 3. miran, tih; blag; - adam miran
covek; - at miran konj ll 1. polako, lagano;
- - lagano malo-pomao, postepeno 2.
tiho o - pazi! ne zuri!; - gel! ne razmeci
se! ne sepuri se! - ttn mek, blag duvan
javasa, sprava za razvrtanje
gubice (nemirnih konja-prilikom pokivanja)
nar. lagano, tiho
sasvim lagano; jedva cujno
usporiti se; utisati se ub-
laziti se; jenjavati
1050
pass. od
ak. usporiti, smanjit! brzi-
nu; utisati; uspori ko-
rake!
1. sporots, tromost,
2. smirenost, blagost, dobrocudnost
ya ve p arh besmislica
yaver p 1.arh. pomocnik 2. adjutant
yaver!!!'.: ::'0lczaj adjutanta
yavru 1. mladunce (zivotinje); pile, go-
- atmak pobaciti (o zivotinji); -
izlegati, izvoditi ptice 2. (malo)
dete O - m! cedo moje! milo moje! -
su kapidzik
yavru bledoruzieasta, nez-
noruzicasta boja
detence (iz sazeljenja)
yavrucuk (drago) dete, cedo
yavrulamak kotiti se (o zivotin jama);
piliti se (o pticama)
vrta krpelja
gnjida; arg. gnjida, do-
sadna osoba
bodljikav; - bot. pelin
(Artemisia absinthium)
otu bot. buzje drvce (Artemisia
abrotanum)
yavuk nar. veridba, zaruke
yavuklamak ak. dat. verili, zaruciti;
bir mhendise svoju
kcerku sam verio za jednog inzenjera
yavuklanmak dat. veriti se
yavuklu veren (na), zarucen (a)
yavuz 1. zestok, surov, okrutan 2. izvr-
stan, odlican o - ev sahibini bas-
okrutan lopov krivivicu prebacuje na
domacina
yavuzca zestoko, surovo
postali surov (okrutan)
yavuzluk surovost, okrutnost, bes-
postednost
yay 1. IOk (strele); - za-
tegnuti luk 2. muz. gudalo 3. opruga, pera,
feder; - kurmak zategnuti oprugu: he-
lezoni - spiranla opruga 4. mat. Ik; cf.
ka vis
Yay astr. strelac (zodijacko sazvezdje)
yaya 1 . pesak; - geidi pesacki pre-
laz (na ulici); - trotoar; - kp-
rs most za pesake; - yolu v. - kal-
2. ist. pripadnik janicarske pesadije
ll pesice; - gitmek pesaciti, ici pesice o /-
- nadvisiti, nadmasiti, izaci
kao pobednik; - tatar na
losem si pulu! li si u nevoljil nasankao si
sel - kalmak doci u skripac; biti bes-
pomocan
pesacenje, hodanje pecice
yayan 1 pesice; ben - gidemem! ja ne
idem pesicel - na svojim dvema
(nogama) ll fig. neupucen, neobavesten;
cf. bilgisiz
caus. od yaymak
yaygara galama, graja; vrisak, cika,
vapaj; - koparmak (ili - basmak) ga-
lamiti, vikati, zagoriti; vriskati
galamdzija, larmadzija; dre-
kavac, placljivac
larmanje zagorenje
prostirka, prostirac
1 . rasiren, rasprostranjen; po-
p ularan (o izrazu, modi i si.) 2. razliven,
rasplinut; - bir leke razlivena mrlja
(ra) sirili se, rasp-
rotranite se
rasirenost, rasprostranjenost
buckalica za maslac; -
dvmek buckati, praviti puter
yay la
rasiren; razvucen; - - raz-
vuceno, otegnuto; - - oteg-
nuto govoriti
rasiren, razastret (o 6ilimu, sed-
zadi i si.)
imperijalista
1 . gl. im. od 2. si-
renje, rasprostiranje 3. fiz. sirenje, pre-
nosenje (toplote i si.); - sirenje top-
Iate 4. voj. razvijanje Uedinica)
1. pass. od yaymak 2. sirili se
(o vesti, bolesti i si.) 3. razlivati se, rasp-
linjavati se 4. rastrkati\ se rasuti se (o
stadu, jatu) 5. fig. ulazi\i u detalje, rasp-
linuti se 6. izvaliti se, zavaliti se (lezeci, se-
deci)
1. izdavanje, objavjivanje, pub-
likovanje 2. emitovanje; emisija
izdavac
izdavastvo
k ak. 1. izdavati, objavljivati,
publikovati 2. emitovati; Ankara rad-
yosunun haberlere gre
prema vestima koje je emitovao radio An-
kara 3. zvanicno saopstiti; cf. bildirmek
pass. od
1. izdanje; publikacija; - tarihi
godina izdanja 2. emisija; televizyon -
televizijska emisija
zoo/. som (Siluris glanis)
fiz. difuzija
evi izdavacka ku6a, izdavacko
preduzece
difuzan
difuzija; akustik - akusticna
difuzija
glasina, prica;
yayla 1 . geog. visoravan, plato 2. v.
yaylak
1051
\i
., ,, bacijar, stocar koji izgoni stoku
na baciju
bacijanje, suvatovanje
yayla bot. smilje (Helichrysum)
yaylak letnji suvat; bacija,
katun, trla
taksa za ispasu
yaylamak bacijati, provoditi leto na ka-
tunu
caus. ad yaylanmak
yaylanmak 1. gibati se, vibrirati 2. arg.
isunjati se
1 naoruzan strelom i lukarn 2. s
oprugom, snabdeven oprugom; - koltuk
fotelja s oprugom 3. sa gudalom; gudacki;
- gudacki instrumenti ll ceze, ta-
rantas
nar. pasnjak, ispasa; 2. plotun,
salva; - plotunska paljba
yayma izlozena roba; ulicna tezga
ulicni prodavac
yaymak (-ar) ak. dat. 1. prostirati
(tepih, cilim i si.) 2. sirili (vesti, kulturu) 3.
prenositi (bolest) 4. dizati, uskovitlati (pra-
sinu i si.) 5. napasati, izgoniti na ispasiu;
sry - napasati, stado 6. publikovati,
objavljivati; emitovati 7. voj. razvijati
(trupe)
yayvan sirok i pljosnat (o tanjiru, po-
sudi) O - - otezati, usporeno
govoriti
1. sirina 2. otezanje (u go-
voru)
yaz leto; - a uci u leto, do-
cekati leto; - getirmek nositi letnje
odelo; - leti i zimi; cele godine; - saati
letnje vreme; - tarifesi letnji red voznje; -
uykusu zool. letnji san
yazanak izvestaj (o istrazivanju i
si.)
1052
yazar 1. pisac, knjizevnik 2. publicist
zanimanje pisca; spisateljstvo
caus. od yazmak
sudbina; predestinacija; ct.
kader,

fatalizam
1. p!sanje; - makinesi pisaca
masina; - pisaci sto; vazifesi;
pismeni zadatak - yazmak pisati 2.
pismo, alfabet; arap - arapsko pismo;
ivi - klinasto pismo 3. (ili el- ru-
kopis; okunakli - nadgrobni natpis 5.
napis; clanak; cf. makale 6. fig. sudbina,
kob; cf. 7. nacin izrazavanja, stil
o - moci citati; - dili /ing.
standardni jezik; - ya dkmek pismeno iz-
raziti; - ya gelmernek ne moci se pis-
meno objasniti; - kurulu redakcijski
odbor, redakcija; - kan-
celarija, kabine!; - kaligrafija; -
tabla; - pisaljka od skriljca; -
tura atmak bacati kocku (metalni novcic);
- tura pismo ili glava? (prilikom
bacanja novcica)
nar. ravnica; ct. ova;
bilgisi grafologija
\
voj. pisar, cata O - nar.
koja obaci i ukrasava nevestu
duznost pisara
1.pisarnica; kancelarija, biro
2. pisTMeci sto
1 greh 1. uzv. osude; - sana!
stidi se! sram te bilo! 2. uzv, zaljenja, sa-
za/jenja; steta! zalosna jel - ! ki na zalost;
- lar olsun kakva steta! sramota! zalosno!
- etmek (ili olmak) zaliti za cime); zalostiti
se zbog koga; - oldunuz zao
zao vam je deteto; eve - etti zao mu je
ku ce
dat. zaliti; sazaljevati; ct.
zlmek
sin. titlovanje (filma}
1. (na} pisan, ispisan; - bir
ispisan papir 2. sa natpisom; - kamen
sa natpisom 3. pismen, - emir pismena
naredba; - pismeni ispit O.- hukuk
kodifikovano pravo; - orkinos zoo/. tunj
(Thunus}
1. pass. od yazmak 2. dat.
upisati se; okula - upisati se u skolu; O
onun yle tako mu je bilo
sudjeno
pravopis, ortografija; cf. imla
1 1 . knjizevnost; ct. edebiyat 2. li-
teratura (o odredjenoj temi}
leti, u letnjim mesecima, tokom
leta
bilimi nauka o knjizevnosti
knjizevnik
knjizevni
1. pisanje; opisivanje, nacin pi-
sanja
korespondencija, dopisivanje
s ile dopisivali se, voditi pre-
pisku
natpis; cf. kitabe
bilimi epigrafija
yazlama letovanje
yazlamak letovati; provesti leto
- leti i zimi, tokom cele go-
dine
1 letnjii; - elbise letnje odelo; -
sinema letnji bioskop ll letnjikovac, letnja
vila; - a
yazma 1. gl. im. od yazmak 2. ru-
kopis, manuskript; - halinde u rukopisu,
rukopisni 3. tekst. stampan, aren cic 4.
med. nar. zauske; ll 1. rukopisni; - kitap
rukopisna knjiga 2. napisan, ispisan
(rukom} 3. vezen, izvezen; - mendil ve-
zena maramica
yedilik
izradjivac dezena (na tka-
ninama}; stampar tkanina
yazmak (-ar} 1. pisati; napisati, za-
pisati, upisati 2. uneti, registrovati 3. pre-
pisati (lek, dijetu} 4. obavestiti (pismeno},
pisati kome 5. upisivati, upisati;
okula - upisati dete u ilkolu 6. doterivati,
ulepsavati, ukrasavati (nevestu}
yazman sekretar; cf. katip
1. posao sekretara, sek-
retarstvo 2. sekretarijat
yedek 1 rezervall rezervni; - aka
rezervni fond - anahtar rezervni kljuc; -
para rerezervni deo; - subay rezervni o
ficir O - e almak vuci za sobom (pri-
vezavsi}; - te ekmek voditi na povodac;
yedeki 1. konjovodac, konjusar 2. bur-
lak, ladjar
yedeklemek ak. vuci, tegliti (camac,
b ro d}
yedeklik rezervni, u rezervi; - anahtar
rezervni kljuc
yedi 1. sedam; - alimler sedarn grckih
mudraca 2. sedmiica O - 1}
sedmoglava hidra 2} fig. opasan covek; -
benekli zool. bubamara, bozja ov-
cica (Coccinella septempunctata}; -
neunistiv; - dvel nar. ceo zapadni svet;
fig. svi, ceo svet; - iklim drt bucak
svuda, na svakom mestu; - kubbeli
hamam kurmak fig. graditi kule u vaz-
duhu, fantazirati; - mahalle svi, ceo svet;
- mahalleye davul zurna duyurmak fig.
rastrubiti; - suda brizljivo ocistiti;
- sinden kadar i malo i veliko;
svi; - iklim drt bucak svuda
yedigen sedmougaonik
Yedigir astr. Yeliki medved (sazvezdje}
Yediler mit. Sedarn spavaca
yedili od sedarn delova ll sedmica
(karta}
yedilik 1. od sedarn jedinica; - kilo
karpuz lubenica od sedarn kila
1053
y;e:dll!llek
yedj,lmek pass. od yedmek
yedinci sedmi; - sanat film, sedma
umetnost
yedi parmak bot. srcenjaea,
srcenjak (Potentilla silvestris)
yedirme lepilo, lepak za cevi (od ulja,
kreca i konoplje)
yedirmek 1. caus. od yemek 2. (na)
hraniti; - nahraniti dete; yedirip
iirmek 1) hraniti i pojiti ) izdrzavati 3. pod-
micivati, davati kome mito 4. trositi na
koga; servetini ye-
dirdi sve pogatstvo je potrosio na svoju
d ecu
po sedam
yediveren plodna biljka; biljka koja
cveta i daje plodove vise puta tokom go-
dine
yediz sedmorke (novorodjencadi)
yedmek (-er) 1. voditi na povodac
(stoku) 2. fig. voditi sa sobom
parh. jedan po jedan, odvojeno
p jedini, cigli; o benim dos-
tumdur on mi je jedini pdjatelj
bolji, pogodniji, povoljniji; lm k-
lelikten -dir bolja je smrt nego ropstvo; -
tutmak pretpostavljati, davati prednost,
vise ceniti; cf. tercih etmek
1. necak, sinovac, bratanac,
sestric 2. necaka, bratanica, sestericina
1. ostar, snazan, jak; 2. nad-
mocan, dominantan;
1 . doci u tesku situaciju se
2. fig. imati prevagu, biti nadmocan
1. jacina, snaga 2. fiz. in-
tezitet, sila
ak. dat. pretpostavljati,
vise voleti; davati prednost; genlik
omladina vise voli krat-
ke romane
1054
pass. od
1. preferencija, davanje prvens-
tva 2. prednost, prioritet
nar. 1. lak; cf hafif 2. n ozbijan
lakoca osobina onog sto
je lako;
nar. postati lak, olaksati;
ak. nar.olaksati;
omalovazavanje; .ne-
podastavanje
ak. omalovazavati, pot-
cenjivati
bolji, pogodniji, povoljniji
yeis (-ye'si) a beznadeznost, ocajanje;
cf. mtszlk; - e biti ocajan,
ocajavati
yek p jedan O at - sam, osaml-
jen, bez ikog svog
p arh.. jedan drugog, jedan
drugome; cf. birbiri
yeke mor. poluga kormila (za,, up-
ravljanje)
yeknesak jednolican; monoton
jednolicnost; monotonija;
yekpare p iz jednog komada, mo-
nolitan, eelavit
yeksan p 1. jednak, siti 2. ravan, gla-
dak
yekta p sam; samac (bez zena)
yekten p 1. odjednom, cf.
birdenbire 2. bez ikakvog razloga, 'ni zbog
ega
yekun a iznos, suma; cfb toplam O -
ekmek fig. prekinuli razgovor;
yel 1. vetar; 2. razg. "gasovi", "vetrovi"
3. razg. reumaticni bol - i vet-
renjaca; - gibi brzo; - gibi gelen, sel gibi
gider lako steceno, brzo potroseno; - gibi
gelmek naletiti kao oluja; - frd, sel
gtrd 1) d unu vetar, odnese voda (o iz-
neneda nesialim stvarima) 2) lako, bez
muke (steci); /-11- e vermek rasipati, ne-
potrebno trositi; - yeperek (yelken krek)
uzurbano i uzrujano
yeldirme laki zenski ogrtac
yele griva (ko_nja, lava)
yele nar. v. yeleken
yelek 1. jelek, prsluk 2. pera (ptic-
jeg krila, strele)
yeleken visoko i otvoreno mesto; pro-
vetreno, koje obiluje vazduhom (mesto)
yeleklemek ak. staviti pera (na strelu)
yeleli grivast, sa grivom - kurt nar. hi-
jena
yelerne neozbiljan; povrsan; ct. havai
yelenge v.
yelken mor. jedro; -amak dici jedra,
otploviti; - basmak krenuti, otputovati;.-
bezi platno za jedra, jedrenina; - gemisi
jedrenjak; - i indirmek spustiti jedra; -
krek zurno, uzrujano - i evirmek skre-
nuti razgovor, promeniti temu; - leri suya
indirmek po korili se, ne opirati se
yelkenci 1. jedrar, izradjivac jedara 2.
matroz (na jedrenjatu)
yelkencilik jedrenje
yelkeniemek 1. dici jedra, otploviti 2.
arg. nestati, smugnuti, ispariti
yelkenli 1 s jedrima, opremljen jedrimall
jedrenjak
yelkovan 1. velika kazaljka (na satu) 2.
vetrokaz, petao, baba-fernka 3. zoo/. bur-
nica (Pufinus)
yellemek ak. razduvati (mehom); ma-
hali (lepezom), rashljivati
yellenmek nar. pustati vetrove, prdeti
yelli 1. vetrovit; izlozen vetru 2. s re-
u malienim bolovima 3. poprdljiv 4. ko-
ketna; - bir koketa, koketna zena
yemek
yellim; - razg. uzrujano, uz-
muvano, bezglavo
yelloz drolja, flinta, laka zena
yelrnek (-er) nar. trekarali tamo-amo;
muvati si; yelip yepermek komesati se;
uzrujavati se
yeller anemometar, vetromer
yelpaze 1 lepeza ll lepezast, u obliku le-
peze; - bezek lepezasti ukras; - mer-
diven spiralne stepenice; - yeltek fig. la-
komislen, lakouman
yelpazelemek ak. rashladjivati le-
pezom
yelpazelenmek rashladjivati se le-
pezom
yelpik nar. sipnja; astma
yeltek nestalan, vetropirast, vetrenjast
yeltenrnek dat. usuditi se, pokusati;
poduhvatiti se, latiti se (cega ne-
ostvarljivog
yelve zool. v. flurya
yelyutan 1. vet. nadimanje (bolest
konja)
yem 1. stocna hrana, krma, krmivo; -
kestirrnek nahraniti stoku (na pulu) 2.
mamac, vabac (i fig.); /-al - dkmek (ili
koymak) 1) pastavili mamac (za zivotinje)
2) namamiti, primarnili (prevarom); 3. arh.
falja; barut za paljenje topa 4. trik, prevara
Q - borusu 1) voj. truba kojom se og-
lasava vreme za hranjenje konja 2) prazna
obecanja; - kesrnek jesti krmu
yeme 1. gl. im. od yemek 2. hrana, jelo
3. ukus, slast; - ime ice i pice
yemek1 1. jelo, hrana;-
posluzivati, iznositi jelo; - listesi jelovnik;
- trpezarija, blagovaonica; - yemek
jesti; - i vecera; - i ru6iak 2.
zakusku, gozba; - yerrnek prirediti za-
kusku, pazvali goste O - borusu 1) anat.
jednjak 2) signal trube za obed; - semek
biti probirljiv, birali jela
1055
1
t
r

1
yemek
yemek2 (yer) ak. 1. jesti; yiyesim yok
ne jede mi se 2. nagrizati, razjedati, ko-
rodirati; kezzap merrneri yer azotna ki-
selia razjeda mermer 3. potkopavati, od-
ronjavati; deniz sahili more je
potkopalo obalu 4. trositi, traciti, rasipati,
cerdati; miras - procerdati nasledstvo 5.
pretrpeti, dobiti (nesto neprijatno); ceza -
dobiti kaznu; tokat - dobiti samar;
mur - pokisnuti do gole koze 6. primiti
(nezakonito) primili mito 7. gristi;
ujedati; - gristi usne;
- gristi nokte 8. unistiti, slomiti 9.
ne vratiti dug, pojesti tudj novac; o adam
bin yedi onaj covek mi je pojeo hil-
jadu lira 10. iskamciti, izmamiti (novac) o
ye, krkm ye! iron. pa da, .ooza je pola
zivota! (pri ocejivanju lica po njegovom
odelu); naneye bak! vidi kakvu je
glupost izvalio! zar se tako sta radi? yeme
de yat! vrlo ukusno, prste de po-
lizes; yemeden imeden smesta, odmah,
ne caseci ni casa; yemeden imeden ke-
silmek izgubiti apetit yiyecek gibi bak-
mak prozdirati ocima; yiyip bitirmek 1)
potrositi 2) sekirati, uznemiravati; vredjati
3. dovesti do beznadja
yemekhane menza, blagovaonica (u
skoli, fabrici)
yemekli s jelom, sa hranom; - pan-
siyon pansion sa hranom, pun pansion O
- vagon vagon-restoran, kola za ru-
cavanje
yemeklik 1 odvojen za jelo ll jestiv; -
zeytin jestivo ulje
yemeksiz bez hrane; - pansiyon pan-
sion bez hrane
yemeni 1 . jemenija (platnena marama
za glavu) 2. jemenlije (cipele bez pot-
petica)
Yemeni Jemenac, zitelj jemena
obucar koji izradjuje jemenlije
yemenicilik 1. izrada ili prodaja je-
menlija
1056
Yemenli Jemenac
yemin a zakletva; cf. ant; - billah
etmek nar. zaklinjati se u boga; - bozucu
krivokletnik; - imek zakleti se; - kasem
zaklinjanje /-al - verdirrnek zakleti koga; 1
-al - vermek zakleti se kome
yeminli zaklet, pod zakletvom
yeminsiz nezasnovan nazakletvi
1. voce, plod; kuru - suseno
voce 2. nar. smokva
trgovac vocem
koji se hrani vocem
- vocka
1. vocnjak 2. ostava za voce
3. posuda za voce 4. voearsko mesto 5.
nar. smokvik
yemierne 1 . gl. im. od yemiemek 2.
mamac (i fig.) 3. fig. prevara, obmana 4.
arh. falja (na topu, pusci); ct. otu
yemiemek ak. 1. hrani!i (stoku) 2. pos-
taviti mamac 3. fig. namamiti; uhvatiti na
udicu, obmauti 4. arh. staviti falju na top
yemtenrnek 1. pass. od yemiemek 2.
"grebati se", muktasiti, caseavati. se na
tudj racun
yemlik 1 1. korito za krmu; jasle 2. fig.
mito; ct. 3. stocna hrana, krma 4.
fig. igrac koji uvek gubi (na kocki) ll krmni,
za krmu; o - imen bat. vrat, ljulj (lolium
temulentum); - zobnica (za konje)
potpuno zelen
yen 1 rukav; cf. kol; - leri za-
sukati rukave
yen2 jen apanska noveana jedinica)
yenge 1 . snaha (bratovljeva zena) 2.
strina 3. ujna 4. jenja, svatica 5. snajka (u
oslovljavaju zena)
yenge (-ci) zoo/. rak
Yenge astr. Rak; - burcu sazvezdje
Ra ka
yengeli k jendjiluk, sluzba jendjije
yengi pobeda; cf. galibiyet
yeni 1 nov; - nove cipele; -
daire nov stan ll maloi':as, tek sto, samo
sto; ben - geldim samo sto sam stigao;
bu bina - ova kuca je nedavno
napravljena O - asker regrut, novi vojnik;
- iznova, ispoi':etka; - klasikilik
neoklasicizam; - szck neologizam; -
den - ye nedavno; - lerde edavno, ne
tako davno
yeni ay v. aya
yeni bahar bat. pimet, najvirc (Rimenta
officinalis)
yenice 1 prilii':no nov ll nedavno
yenici pobednik
yeni ist. Novi vek
yenieri ist. janii':ar, janicari (pesadijska
vojska u Osmanskom carstvu); - ja-
nii':karski komandat; - janii':arske
snage; - janickarske kasarne
yenierilik 1. janii':arstvo, janicarska or-
ganizacija 2. janicarska epoha
yeniden ponovo; iznova; - canlanma
ponovno ozivljavanje, uskrsavanje;
gruplanma voj. pregrupisavanje; - ihra
reeksport; re-
valorizovati
Yeni Dnya Novi svet (Amerika):
puma
yeni dnya 1. v. Malta 2. staklena
kugla (ukras)
yenik 1 ujed, ugriz ll 1. pobedjen,
savladan 2. pohaban, izlizan (o pot-
peticama i si.)
yenileme obnavljanje, obnova
yenilernek ak. obnoviti, zameniti
novim; mobilyayi yeniledik zamenili smo
yenmek
namestaj 2. ponoviti, ponavljati, ponovo
uraditi
yenilenmek 1. pass. od yenilernek 2.
obnacljati se 3. ponavljati se
obnavljclfi se; biol re-
generisati se
ak. obnoviti, preporoditi,
modernizovati
yeniletmek caus. od yenilernek
yenilgi 1. poraz; - ye pretr-
peti poraz 2. neuspeh, slom, fijasko
yenilik 1. novina, novitet 2. promena,
preustrojstvo, reforma; - yapmak menjati,
preobrazavati
yeniliki pristalica inovacija (promea)
yenilmek 1 pass. bez/. od yemek O ye-
nilir yutulur olmamak biti nepodnosljivo,
biti neizdrzljivo; yenilir yutulur
gibi uslovi su nepodnosljivi
yenilmek2 pass. od yenmek2; ye-
nilmez nepobediiv, nesavladiv
yenirce med. 1. gnojna rana 2. karijes
yenilmezlik nepobedivost
ne moci pobediti jedan
drugog
ak. pobediti jedan drugog
yenirce med. 1. gnojna rana 2. karijes
yeni yetme punoletan
yeni yetmeklik punoletnost
yenli s rukavima; uzun - gmlek ko-
sulja s dugackim rukavima
yenmek1 (-ir) 1. pass. od yemek; bu
meyve yenmez ovo voce se ne jede 2.
(po) habati se, (po) derati se, izlizati ze O
yenene Iiline ne gladati na
trosak, obilato trositi; yenir yutulur gibi
olmamak v. yenilir yutulur gibi olmamak
yenmek2 (-er) ak. 1. pobediti, savladiti;
ct. maglup etmek 2. obuzdavati, suzd-
1057
:'

L
..
potiskivati; fkesini zorla yendi
jedva je suzdrzao srdzbu
yensiz bez rukava
yepelek nar. ll tanan, nezan krhak; ct.
na ri n
yepyeni nov novcat; fig. nenariknut, ne-
iskusan
yer 1. zemlja, zemlina kugla; - biim
bilimi geomorlologija; - in dnmesi ok-
retanje zemlje; - ekseni zemljina osa 2.
zemlja, tle; - e ne sedajte
na zemlju! orak - de ot bitmez na nep-
lodnoj zemlji ne raste trava 3. mesto (u
raznim znai':enjima); /-da/ - almak zauzeti
mesto; - ini ustupiti mesto; -
vermek ustupiti mesto (u vozilu i si.);
- i streliste; - i radno mesto; Is-
tirahat - i odmaraliste; kaza - i mesto
udesa; otelde - u hotelu nema
mesta, hotel je popunjen 4. mesto, punkt;
gzetierne - i mesto, osmatranja, os-
matrai':inica; toplama - i voj. zborno
mesto 5. mesto, polozaj, duznost, funkcija;
- inden napustiti duznost; nem-
li - tutmak zauzimati vazan polozaj 6.
trag, znak;- etmek ostaviti trag; i
trag od noza; - i hala. duruyor jos
stoji trag od rane 7. mesto, grad, varos;
bu, byk bir - dir ovo je veliko mesto 8.
pod; - linoleum 9. fig. po-
lozaj, situacija; siz benim - imde
ne Si!a bi ste radili da ste u
mom polozaju? o inde 1) na mestu, po-
godan, celishodan 2) ispavan, korektan; -
ine umesto; - amak 1) napraviti mesto
(stisnuvsi se) 2. fig. dati, pruziti mo-
gucnost; - e bakmak 1) oboriti pogled (od
stida i si.) 2) biti jednom nogom u grobu (o
ostarelim) - e postideti; - e
basmak zgaziti, stupiti nogom na; - e ba-
prokleto! do djavola! -e batmak 1)
nestati 2) jako se postideti, potonuti u
zelju; - le beraber na nivou zamlje (lle); -
le beraber (yeksan) etmek unistiti
,sravniti sa zemljom; - den b itme 1)
1058
kepec, patuljak 2) skorojevic; "' ini .bul-
mak naci svoje mesto, naci sebe; - c-
cesi sitan, ali lukav; - e almak oboriti,
svaliti; - inden uganuti, isi':asiti
(nogu i si.); - demir gk 1) nep-
lodno i topla mesto, pustinja 2) nema ni-
kakve nade ni pomoci; beznadezan, bis-
pomocan; -.. in dibine geirmek
postideti koga; poniziti; - in dibine ge,,
rnek 1) propasti u zemlju (od stida) 2) nes-
tati, kao u zemlju propasti; - e 1)
pasti 2) srusiti se (o avionu) 3) ne uspeti,
ne poci za rukom; - edinmek 1) naci
posao 2) naci svoje mesto (u zivotu); - ine
gemek doci na cije mesto, zameniti kago
(na polozaju); - gesin neka ga djavo
nosi! - i gelmek doci vreme, biti povoljan
trenufak za; - ine gelmek 1) ostvariti se;
dogoditi se 2) normalizovati se; - ine
getirmek 1) izvrsiti, ispuniti 2) dovesti u
red; - den kadar veoma mnogo, do
neba - i etmemek fig. trpati
sve u istu vrecu; - i ben
demek biti veoma ponosit; - i bir-
birine katmak stvoriti paniku, uspaniciti;
postaviti sve naglavce; - e ko-
yamamak (ili koymamak) posvetiti kome
veliku paznju, ne znati kako ugoditi kome;
- le gk bir olsa kud puklo da -
inde grmek smatrati umesnim; -
mak ne ustupati zarejano mesto; navici se
na mesto; - kabul etmez zemlja ga nece
primili (o velikom gresniku); - de kalmak
ne biti uvazavan; - ine koymak 1)
smatrati za, okvalifikovati kao 2) zameniti
(koga s kime); postaviti na cije mesto; - in
var i zidovi imaj u usi (upozorenje u
poverljivom razgovoru); - inde kurt-
lanmak jedva se drzati na nogania; - i
olmak biti umesnim, imati smisla; - ine
oturmak 1) dobro se smestiti 2) usvojiti
se, usadili se (o misljenju i si.); - inden
oynamak 1) pomerati se, pomicati se 2)
biti uzbudjen, nemali mira; - inden oy-
natmak pomerati, premestati; - i lmek
1) meriti zemlju 2) opruziti se, izvaliti
se; - pmek sa/j. poljubiti zemlju, uloviti
zeca; inde saymak tapkati u mestu, ne
napredovati; den selam dubok naklon
naklon da zemlje; e serrnek 1) do-
vesti u tezak polozaj 2) unistiti, sravniti sa
zemljom; - ini sevmek primili se, ak-
limatizovati se (o biljci); i
odmah po cijem odlasku, odmah po na-
pustanju; inde su mu sto ti fali?
ne budi nerazuman? (govori se onom ko
bez razloga zeli da napusti mesto, posao i
si.); - lerde srnrnek biti ocajan, oca-
javati; - ini tutmak zameniti (s kime,
s cime), nadomestiti; /-al - vermek dati
povod, prouzrokovati; i var to je na-
mestu, to ima s mis la; - e vurmak 1)
tresnuti o zemlju 2) diskreditovati, srozati
koga; - den yapma vrlo nizak; coveculjak,
kepec; - iine girmek nestati, pro-
pasti u zemlju; - lezaj na podu (na
zemlji); - le bir veya yeksan) unis-
ten,sravnjen sa zemljom; - inde yeller
esiyor nestao je, od njega ni traga ni
glasa 1) tu i tamo; mestimicno 2) pov-
remeno; - yerinden oynuyor mastalaje
panika, nastao je metez; yurt pre-
bivaliste, obitavaliste; dom; i yurdu be-
lirsiz skitnica, beskucnik; bir - e nekuda;
- e uzalud; her - de svuda; yok - e

1. podzemni deo; podzemlje (i
fig.) - demiryolu podzemna zeleznica;
- geidi podzemni prolaz; -
podzemne vode 2. (ili - suleren
yer beri astr. perigej
yer bilimi geologija
yer bilimsel geoloski;
yer bot. ivica (tjuga hamaepitys)
yer ekimi fiz. gravitacija
yere bakar lukav, podmukao
yere bot. geotropizam
yeregeen nar. v. havu
yerel mesni, lokalni; ynetim lokalna
uprava; - zaman lokalno vreme

ak. lokalizovati; og-
raniciti, suziti
yer bot. morska repa, 6i6oka
(Helianthus tuberosus)
yer zoo/. v. bcek
yerey zemljiste, deo zemlje; cf. 2.
geo/. formacija
yere ynelim v.
yer bot. prosinac, stir (Mer-
curialis)
yer bot. kikiriki (Arachis hypo-
gaea)
yergi /it. satira
yergici satiricar
yeritmek pass. od ermek 2. pozliti se
yerinde 1 prikladan uputan, umestan ll
na mestu, kako valja, umesno; u redu; ne-
- on je dobro raspolozen
yerindelik prikladnost, podesnost;
umesnost, pravilnost, valjanost (reci, po-
nasanja);
yerinmek dat. 1. zaliti, saosecati, tu-
govati (za kime) 2. kajati se; cf.
olmak
yer zemljina kora
yer prizemlje
yer kre zemljina kugla
1. smesten 2. nastanjen, na-
seljen 3. endemski; edemska
bolest
pass. od
naselje, naseobina; nase lja-
vanje
dat. 1. naseljavati se, nas-
tanjivati se 2. smestati se; razmestati se 3.
zaposliti se 4. fig. ukoreniti se, usadili se
(o misljenju, navici i si.) bu moda
ova moda se ukorenila 5. prilagoditi se,
navici se
1059

,,
ll
!

dat. pass. od yer-

ak. dat. 1. naseljavati,
nastanjivati 2. smestili, slaviti, metnuli;
cebine stavio je svoj,
novac u dzep 3. zaposliti, zaposljavati 4.
udarati, zalepili (samar) 4. reCi u pravi cas
yerli 1. nepokretan, pricvqcen, fik-
siran slacioniran; - dolap nepokrelan
orman 2. mesni, lokalni, koji uspeva u od-
redjenoj oblasti; - sebze mesno povrce 3.
domaci; - mallar domac roba; - mamul
domaci proizvod ll domorodac, sta-
rosedelac (mesta, zemlje); benim dostum
- sidir moj prijatelj je sta-
rosedelac ovog mesta o - yerinde olmak
biti u najboljem redu; biti sve u redu; - ye-
rine sve na svom mestu; svako na svom
meslu; - yersiz 1) ne gledajuci na vreme,
u vreme i u nevreme 2) nepromisljeno,
nesmolreno; povrso, nasumce
bio/. prilagoditi se drugoj
regiji (o biljici, zivotinji)
yer bot. v. damalan
yerme osuda, pokuda, prekor, grdnja;
yermeci v. yergici
yerrnek (-er) ak. 1. huliti, ruziti, grditi;
osudjivati 2. ismevati, naruivati se 3. gnu-
sati se; ne dopadati se
yermeli pordan, pezorativan
yer merkezcilik geocentrizam
yer merkezli geocentrican
yer bot. v. kurtluca
yer mumu geol. ozokerit, zemni vosak
yer lm geodezija
yer te astr. apogej
yer zekil geocentrican
yer zekilik geocentricnost
yer palamudu bot. 1 v. yer 2
bot. v. dalakotu
yer bat. v. aslan
1060
yer min. bitumen
yer trus, zemljotres; ct. dep-
rem
yersel mesni, lokalni
yer zool. krtica;
yersiz 1. bez ku ce, bez krova
kucnik 2. neumestan, neprilican; bes-
misfen O - yurtsuz beskucnik, probisvet
yersizlik 1) neumesnost, deplasiranost;
besmislenost 2) nedostatak prostora, sku-
cenost
yer st deo nad zemljom, nadzemni
d eo
yer nar. nafta
yer yer zemaljska
kugla
yer yz 1. zemljina povrsina 2. svel,
zivot
yestehlemek nar. kakiti; vrsiti nuzdu
yesyeni v. yepyeni
1. zazelenili se; postali
zelen 2. (o) listali
zelenilo, ozelenjeno mesto
ak. ozelenili
1 zelena boja ll 1. zelen 2. zvez,
zelen (o povrcu) 3. zelen, nezreo (o vocu);
- erik zelena sljiva O - yakmak fig.
dali zeleno svetlo; - oy neulralan, uzdrzan
glas; - yaprak fig. siromahov paklan
zool. zelena zaba, vre-
menjaca (Hyla arborea)
zool. divlji patak, gluvara
(Anas platyrhynchos)
zelenkast
1. pozeleneti, zazeleneti
se, postali zelen 2. dat. baciti oko (na
tudju imovinu) 3. dat. arg. "nabacivali se"
(zenama, devojkama), "trzali"
1. u zelenoj boji 2. odeven u ze-
leno; u zelenom; - zena u zelenom
1 . zelenilo; zel e na boja 2.
zelen, zeleno povrce 3. zelena trava 4.
mesto koje o biluje zelenilam
sazan zool. v.
amin. jaspis (dragi kamen)
yetenek 1. sposobnost; 2. ka-
pacitet
yetenekli sposoban; nadaren
yeteneksiz nesposoban; neobdaren
yeteneksizlik nesposobnost;
yeter 1 dovoljan; - i kadar u dovoljnoj
meri, koliko je dovoljno ll dovoljno, dosta;
- de artar vise nego dovoljno
yeterince koliko je potrebno, u do-
voljnoj meri
yeterli 1. sposoban; nadlezan, me-
rodavan; ct. ehliyetli 2. dovoljan
yeterlik sposobnost; nadleznost, me-
rodavnost, kompetencija; o - fiili gram.
posibilitiv
yeter kvorum
yetersiz 1. nedovoljan 2. nenadlezan,
nekompetentan, nekvalifikovan;
yetersizlik ll nedovoljnost; ne-
dostatnost; kalp - i med. sri':ana in-
suficijencija
yeti1 ll psih. moc, sposobnost (du-
hovna); - si sposobnost misl-
jenja
yeti2 jeti, snezni i':ovek
yetik nar. sposoban; sazreo, odrastao
yetim a siroi':e, dete bez oca; - kalmak
ostati bez oca
yetimhane a-p si roliste
yetimlik sirotanstvo
yetinme zadovoljenje
yetinmek s ile zadovoljiti se
yetingen koji se zadevoljava malim,
skroman

yetingenlik zadovoljavanje malim;
skromnost
yetinmek zadovoljiti se (lonim sto se
ima)
yetirmek ak. dat. nar. 1. zavrsiti okon-
cali 2. uzgajati, vaspilavali 3. vodili, up-
ravljati
1. odrastao, zreo, sazreo 2.
stasala zu udaju (devojka)
zrelost
1. rast, prirastaj, 2. raz-
voj, napredovanje 3. vaspitavanje, odgoj
1. dat. stici, dostici; sen git
ben sana li idi, ja cu te stici 2.
biti gotovo, zavrsiti se, stici (na vreme); bu
ceket ovaj sako ce biti
gotov do sutra 3. stici na vreme; uhvatiti
(voz i si.); otobse
ge da nisam stigao na autobus
zakasnio bih na posao; 4. dat. dohvatiti; o
dala nisam mogao da doh-
valim onu granu 5. naci vremana, moci
uraditi, postiti; bu kadar
ne mogu da uradim tolike poslova 6. dos-
tici, biti dovoljno; bu yemek ml?
da lice ti biti dovoljno ovo jelo) sendeki
para mi? da li ce ti biti dovoljan
novac koji imas kod sebe? 7. (iz) rasti, us-
pevati; burada iyi ovde
tani dobro uspevaju;
mi da li su vam deca porasla? 8. poticati,
izaci; gajiti se, podizati se; bu okuldan ye-
genler mladici koji su potekli iz ove
skole 9. dat. dedeme to-
da zatekao sam
dedu u zivotu i docekao sam unuke 1 O.
priteci u pomoc, pomoci; u
po m oc!
1. zreo, odrastao; - evlat od-
raslo dete 2. zreo; - bir meyve zrelo voce
3. obui':en, kvalifikovan; - bir kva-
lifikovan radnik
proizvodjai':, uzgajitelj; ttn
- si uzgajivac duvana
1061

' . pass. od
obucavanje treniranje;
1. proizvodnja;; cf. retim 2.
vaspitanik, pitomac
. 1. ca us: od 2.
ak. saopstiti, preneti (vesti, informacije);
dostavili 3. ak. vaspitavati, odgajati 4. pro-
izvoditi; gajiti; cf. retmek; - gajiti
psenicu 5. podizati, stvarati (kadrove);
doktor - stvarati 6.ak. o.bueavati;
trenirati 7. ak. dopremiti, prebaciti;
doktora - dopremiti bolesnika lekaru
yetke 1. uticaj, autoritet; cf. otorite 2.
autoritet, vlast;
yetkeli uticajan, autoritativan
yetki pravo, ovlascenje; nadleznost;
kompetecija
yetkilendirmek ak. ovlastiti, opu-
nomociti
yetkili nadlezan, kompetentan; ov-
lascen; - ovlastiti, opunomociti;. -
organlar nadlezni organi
yetkin ll savrsen, besprekoran; iz-
vanredan;
usavrsiti se, postali savr-
sen
yetkinlik savr8enstvo, perfekcija
yetkisiz nenadlezan, nekompetentan
yetkisizlik nekqmpetentnost
yetmek (-er) dat. 1. biti dovoljno, dos-
tajati, dostizati; bu yemek bize yetmez
ovo jelo nam nije dovoljno, koliko treba 2.
nar. dostici (godine), doziveti; dok-
sana yetti doziveo devedeset godina
sedamdeset - on je
vrlo star
po sedamdeset
sedandeseti
1. od sedamdeset. (komada,
jedinica i si.) 2. sedamdesetogodisnji
1062
yevmiye a dnleVnica; nadnica, dnev-
na zarada ll svakog dana, svakodnevno; -
kadar on svakodnevno toliko
ra di
yevmiyeci nadniear, dnevniear
Yezidi re/. jezid (pripadnik jezitske
sekte iz regiona Mosula)
Yezidilik jezitska sekta
yezit (-di) zestok, okrutan covek, liranin
(po omajadskom halifijezidu(, 680-683)
yezitlik svirepost, okrutnost, zverstvo
dat. caus. od
sapupljen; nagomilan
tiska, guzva, gungula
okupiti se
1. paass. od 2. tiskati
se, gurati se 3. stropostati se, sur:vati se,
svaliti se; kalmak pasti, srusiti se
1. gomila, hrpa 2. masa, mnostvo
ljudi, svetina; - kltr masovna kultura
bir - mnogo; bir - laf syledi izgovorio je
mnogo reci; - la gomilama, na gomile; -
la mektup stiglo je na gomile pi-
sama
1. sabiraliste, mesto. skupl-
janja; 2. bot. kolonija 3. gomilanje, skupl-
janje; voj. koncentracija (trupa) ' .
gomila, hrpa; - gomila ka-
menja
nagomilan, natrpan, prepun, za-
gusen
geol. konglomerat
gomila, gu:Zva
skupljati seokupljati se
(-ar) 1.ak. dat. (na)gomilati,
(na) trpati nabac (iv) ati 2. (na) kupiti, os-
taviti (rezerve)
1. pranje; - makinesi masina
za pranje 2. razvijanje (fotografija, ,
ak. 1. prati, ispirati; umivati;
ellerini - oprati ruke 2. izazijati, razvijati
(film)
1. pass. od 2. umi-
vati se; prati se, kupati se
caus. od
perac; ispirp.c; - ispirac
zlata 2. razvijac filmova (u laboratoriji)
nar. razvaline, rusevine,
1. rusilacki, razaracki 2. fig. dest-
ruktivan; podrivacki, subverzivan; - fa-
aliyetler subverzivne, podrivacke ak-
tivnosti 3. v.
subverzivna aktivnost
razrusen, razoren;
/
/
1. rusenje, razaranje 2. fig. slom,
pad, krah
.1. pass. od 2.
se, pasti; yorgunluktan - pasti od umora;
ev kuea se srusila 2. teturati se,
posrtati geliyordu dolazio je
teturajuci se 3. udaljiti se, izgubiti se, nes-
tati; cisti se odale! gubi se!
tornjaj se!
velika steta, propast, katastrofa;
2. bankrotiranje, padanje pod stecaj
v.
1. rusenje, razaranje; /-al -
olmak upropastiti, unistiti 2. rusevine,
ruine, razvaline;
dotrajao, oronuo, rusevan, sklon
pa du
rusilac (starih zgrada i si.)
(-ar) ak. 1. rusuti, ratarati 2.
oboriti, prevrnuti 3. fig. upropastiti, unistiti;
bu onu ovaj gubitak ga unis-
tava 4. nakrenuti, nakreviti (kapu, sesir);
nakrivio je sesir
nadesno 5. pripisati, natovariti; suunu
banS" m eni je nalovario svoju krivicu

pass. od duvar
zid je srusen
caus. od
godina; - larca godinama; - dabir
jednom u godini; - uzunu celu godiria,
tokom cele godine; - lar - vee mnogo
odavno; bereketli - rodna godina;
O - on iki ay ( bir yapmak) stalno,
cele godine (raditi, zanimati se cima); -
vreme pripada lopovima
(kada neko nezasluzeno stekne polozaj ili
novac)
1 zmija; udav; su- vo-
dena zmija ll 1. podao, podmukao (o co-
veku) 2. u sastavu bat. i zaaf. naziva;
nesi zaaf. morska igla (Syngnathus
ophidion); - zaaf. zmijar (Circaetus
gallicus); - kt divlje. zalfija (Salvia pra-
tensis); - otu bot. lineura (Gentianalutea)
O - gibi odvratan, neprijatan; - hikayesi
prica, prica bez kraja; - kuy-
basmak stati zmiji. na rep (izazvati
pizmu zlobnog coveka) - a hva-
tati se za slamku
zaaf. jegulja (Anguilla an-
guilla)
ukras na konjskoj opremi
1. med. crveni vetar 2.
med. tuberkulaza kostiju
zaaf. sveti ibis, ptica koja se
hrani zmijama (Threshkiornis aethiopica)
vijugav krivudav; spiralan; -
akmak vijugavo teci (o reci); - merdiven
zavojite stepenice
min. serpentin
bat. kozlac, zmijska trava
(Dracunculus vulgaris)
Nova godina ( 1. januar)
nar. 1 blistav, sjajan ll munja;
ct.
astr. Sirijus (najsjajnija zvezda
Velikog psa)
1063
}"lldihlmak
pass. od
munja; grom; - udar
groma; - siperi v. O gibi
munjevito; - munjevit rat; blickrig;
- la dnmek biti kao gromom
pogodjen

v.

ak. zastrasiyati, uterivati
strah; terorisati
1. astr. zvezda; akmak padati (o
zvezdama); - kaymak (ili umak) v. - ak-
makm; - polarno zvezda;2. fig.
zvezda star 3.mor. sever 4. fig. sreca,
sansa; - srecan; - nes-
reean; - parlamak steci slavu; - snd
njegova je zvezda potamnela 5. zvezdica;
- tip. asteriskus; subay - ofi-
clrska zvezdica O - ne
slagati se, ziveti u razmirici; - po-
pularan; simpatican; - astrolog; -
astrologija; - saymak ne
moci spavati
zool. v.
bot. georjina (Dahlia)
k 1. duvati sa seve ra (o
vetru) 2. razvedriti se
1 . sa zvezdama; - bayrak zas-
tava sa zvezdicama 2. vedar, bez oblaka
(o vremenu, danu)
oblacno (vreme)
geol. aventurin
kisa od zvezda pa-
dalica, meteorska kisa
yeli sevemi vetar, severac
dnm godisnjica, proslava go-
disnjice
strah, uzas; jeza; ct.
zaplasen, zastrasen, prestravljen
1064
zastravljeno, zaplaseno
zaplasenost, preplasenost,
prestravljenost
god, godisnji prsfen (na
deblu drveta)
nar. 1. kriv, iskrivljenz 2oustima 2.
zrikav, razrok(o ocima)
usiljeno, izvestaceno nasmesen
izvestaceno
izvestacenost, usiljenost
v.
usiljeno se smesiti; iz-
vestaceno se ponasati
nar. krdo (konja, magaraca)
nar. dugo ostati, dugo pro-
vesli
1. napuniti godinu; ocuk
daha dete jos nije napunilo go-
dinu 2) provesti godinu dana; Orhan
orada Orhan je ostao tamo go-
dinu dana 3. dugo ostati 3. ostareti
ak. dugo cuvati; ostaviti da
odlezi (vino i si.)
1 1. jednogodisnji, od godinu
dana; bir - jednogodisnje tele; -
halkalar jednogodisnji prstenovi, godovi
(na stablu) 2. godisnji; yz - sto-
godisnji hrast 3. godisnji; - rapor godisnji
izvestaj ll 1. godisnjak, almanah 2. go-
disnja plata
ll koji dobija godisnju platu
ll godisnji, na godinu; - posao
za jednu godinu, rad na godinu
(-ar) abi. (za) plasiti se, uplasiti
se; hibir nicega se ne
plasili
neustrasiv, hrabar
neustrasivost, odvaznost
nar. iznosen, pohaban, postareo
(o odelu)
v.
1. pohabati se, poderati,se,
izlizati se (o odelu, tepihu i si. ) 2. insrositi
se, dotrajati .. (o masini); saatin me-
mehanizam sata je
dotrajao 3. izgubiti snagu, klunuti, oronuti
(o coveku)
iscrpljujuci;' iznurujuci
ak. iznurivati, iscrpljivati
nar. 1 . pesma; 2. melodija
nar. pevati
(-ar) ak. raseci, rascepiti; ras-
parati
1. krvolocan, mesozder (o zi-
votinjama); grabljiv; - ptica grabljivica
2. fig. pohlepan, gramziv, nezasit 4. fig.
vest, okretan
1 . krvolacnost; grabljivost 2.
gramzivost, pohlepnost
1.1. pocepan, poderan; -
odrpan, dronjav 2. fig. bestidan, be-
zocan 3. rezak, prodoran (glas) ll po-
derotina, pocepano mesto; rupa (na odeci
i si.)
1. poderanost 2. fig. be-
zocnost, drskost-
pocepati se, poderati se 2.
fig. osloboditi se (zbunjeribsti, smetencisti),
izgubiti strah; os-
lobodio s\smetenosti cesto razgovarajuci
1. derati se, Vristati, kricati 2.
neumorno raditi na nekoj temi
izbuljen, razrogacen (o oku)
izrez, razrez (na haljini,
suknji)
s izrezom; - etek suknja s iz-
rezom
rtma k (-ar) 1 .. ak. 1. cepati, parati;
trgati, kidati (papir, tkaninu i si.) 2. grebati,
ogrepsti; kedi elimi macka mi je og-
rebala ruku 3. obuciti; dresirati (konja)
yitik
caus. od
uzv. ho-rukl ' - beraber! svi za-
jedno! - etmek vuci uze o - - naj-
visie, uvrh glave
v.
lepljivost
postali lepljiv
v.

(-di) 1 1. mladic, momak 2. junak;
baba delija, junacina ll hrabar, smeo,
odvazan o - medanda belli olur junak se
poznaje na megdanu (a ne na recima)
arh. lice koje je sprovodila od-
luke esnata
hrabro, smelo
ak. bodriti, hrahriti, ju-
naciti
ohrabriti. se,
postali hrabar
hrabrost, smelost, srcanost; -
taslama k praviti se hrabar
yil bi k nar. padavica, epilepsija;
yine v. gene
yineiernek ak. ponoviti, ponavljati
yinelemeli 1. ponovljen; koji se po-
navlja 2. gra._m. ucestali, iteralivni
yineienrnek ponavljati se
yineietmek caus. od yinelemek
yirik v.
yirmi dvadeset; - umnjak
(zub)
yirmilik 1. dvadesetogodisnji 2. od dva-
deset Oedinica, delova i si.)
yirminci dvadeseti
po dvadeset
yitik izgubljen, nestao; - bulundu
nadjene su izgubijene stvari
1065

ij
iii


il

ll
\
Ml!!?'
yitim propast; stet,a; ct.
yitirilmek.pass. od yitirmek
yitirmek ak. 1. (iz) saatimi yi-
tirdim izgubio sam sat
yitmek (-er) 1. izgubiti se; 1 nestati; pro-
pasti; yitip gitmek nestati, isceznuti
yiv 1. zleb; brazda; - amak zlebili 2.
navoj, uvojak (u cevi vatrenog oruzja); vi-
- leri navoji srafa 3. prorez, izrez 4.
sav, sastavak; - leri anat. sa-
vovi lobanje 5. razdeljak (kose) 6. linija,
potez, crta;
yivlemek ak. nar. naostriti, zaostriti 2.
njuskati, tragati (o psu)
yivli sa zlebom; sa navojem; zarezan
yivsiz neizljebljen, nenarezan; bez na-
voja
yiyecek 1. hrana, jelo; namirnice; -
maddeleri prehrambeni poizvodi; hayvan
- leri stocna hrana, krma 2. voj. pro-
vijanta; - tedariki nabavka provijante ll
jestiv; za jelo
yiyici 1. koji jede 2, podmitljiv, pot-
kupljiv ll 1. prozdrljivac, zdera 2. pod-
mitljivac, korupcionas;
yiyicilik podmitljivost; korumpiranst;
zloupotreba;
yiyim jedenje, obedovanje; yeri
etmek (ili yapmak) upotrebiti za licni in-
teres
yiyimil ukusan; - bir yemek ukusno
jelo
yiyinti hrana, namirnice
yo 1. ne; cf. yemek yedin mi? -
da li si jeo? Ne! 2. uzv. oh, ne! (izrazava
opiranje, neslaganje); - yle is-
temem ne! tako nesto ne zeliin
yobaz 1. fanatican, zatucan; -
adam opskurant 2. prost, ne-
otesan
1066
yobazca 1. zatucano 2.
. fanatizam (verski); za-
tucanost, nazadnjasto
postali tanalican (za-
tucan)
yoga joga (indusko filozofsko ucenje)
yogi pristalica joge
nestati, potrositi se
potrosac; cf. tketici
potrosnja; cf. tketim,
(po) trositi; cf. tketmek
1. pass. od 2.
iskriviti se, saviti se, ugnuti se (o metalnoj
posud (pri padu)
obrazovanje, formiranje
1. fiz. gust 2. zbijen, zgusnut;
ucestao, vrlo cest 3. gust, debeo; - sis
gusta magla 4. fig. povecan, narastao; bu
blgede nfus - dur u ovoj oblasti je
uvecano stanovnistvo 5. fig. mnogo; ct.
ok; bu gnlerde - var ovih dana
imam mnogo poslova
se
fiz. kondenzator
zgusnjavati se, zgusnuti
ak. zgusnuti, zgusn-
javati; kondenzovati
gustina, gustoca; trafik - u
gustina saobracaja
ak. (za) mesiti (testo)
(-du) kiselo mleko; - almak
praviti kiselo mleko, kiseliti mleko - u f-
leyerek. yemek b ili veoma oprezan
nar. v. papatya
prodavac kiselog mleka
ak. dodati kiseto mleko
s kiselim mlekom, prip-
remljem s kiselim mlekom (o jelu)
caus. od
otu bot. ivandance, ivanjsko
cvece (Galium)
yok nema; evde kimse - u
kuci nikoga nema; param - nemarn no-
vaca ll ne; mektup - yaz-
daha da li si napisao pismo? Ne,
jos nisam lll na poeetku svakog iskaza u
seriji, izraiava nevericu te .. te; -
, - te bolela
ga glava, te bleo ga zub O - tan ni za ta,
bez razloga; - 1) ne, niposto! 2)
stvarno? nije valjda? - ima, pos-
toji; - denecek kadar moze se reci skoro
da nema; - devenin nemoguce! ne-
verovatno! - - nema nista; - pa-
(satmak) u bescenje (prodavati); -
tan yere v. yok yere; - - nema sta nema,
ima sve sto zelis; hi - tan bana gcenir
ljuti se na mene bez razloga; hi - tan
daha iyi bolje ista nego nista; - tan var
etmek stvoriti
yoku fi/. nihilista
yokuluk nihilizam
yok etmek ak. unistiti; iskoreniti; lik-
vidirali
yoklama 1 . gUm. o! yoklamak 2. pro-
vera; prozivka (ucenika); provera ;znanja;
test; - yapmak 1) proveriti, prekontrolisati
2) prozivati; - pismena p_rovera, pis-
meni test 3. voj. kontrola (stanja, sluzbi, hi-
gijene i si.)
1 . ist. kontrolar ratne op-
reme i materijala U tvrdjavama 2. voj. sluz-
benik (za personaine poslove)
yoklamak ak. 1 . proveravati, kont-
rolisali 2. prozivati 3. traziti, pretrazivati 3.
posecivati, pohoditi, obilaziti; yok-
obiisii smo bolesnika
yoklanmak pass. od yoklamak
yoklatmak ak. dat. caus. od yoklamak
yokluk 1. odsutnost; nepostojanje 2.
nemastina, beda
yol
yok olmak 1. izgubiti se nestati
ceznuti; propasti 2. ne )<' '
yoksa 1. inace, u suprotnom; di"
yorum sana - yersin dayak ra di ka d. ti
kazek, inace ces dobiti batine 2 m.Zda
/ . '
valjda, Orhan ge -
treni mi Orhan je zakasnio,
rovatno je izgubio voz 3. u upitnoj rei5enici
ili; bugn m, - geleyim da li da
dodjem danas ili sutra? bunu seri mi - ar-
da li si ovo ucinio ti, ili
tvoj drug? 4. na kraju iskaza jos samo;
yemek ok, misafir gelsin - jela je
mnogo samo jos gosti da dodju
yoksul siromasan, bedan;
osiromasiti
ak. osiromasitl, do-
vesti koga do siromastvo
yoksulluk siromostvo, nemastina,
beda
yoksun ab/. lisan cega, oskudan; /-dan/
- etmek ili lisiti; lisavati; 1
-dan/ - kalmak lisiti se
yoksulluk lisavanje; nemasli na, . qs,
kudica
yoksunmak ab/: lisavati se
yoksuzluk nar. v. yoksulluk
yokurnsamak v. yoksamak
uzvisica, uzbrdica; nagib, kosa,
padina; - nizbrdo; -
rati se; - inmek silaziti, spustati se (niz
brdo); - uzbrdo
sp. biciklista koji uspesno vozi
na putu sa uzbrdicama
yok yere ni zbog ega, bez
bez potrebe
yol J 1 . put; drum,. cesta; -
raskrsnica; - popravka puta; arka
- voj. pozadinski ,putevi; deniz - u
pomorski put; - 1) prav put 2) fig.
pravi put; - zaobilazan put; drt -
1067
l
1
l


J
hava - u aviolinija; kei - u
kozja staza; kestirme - kraci put, precica;
- u cesta, drum; - u mar8-
ruta 2. putovanje, put; cf. yolculuk; - a
mak (ili krenuti na put,. ot-
putovati; - putni trosak 3. brzina
hoda (kratanja, voznje); bu ll trenin - u
az ovaj voz se sporo krece 4. putanja;
tok, kolotecina; anat. kanal; - dan
1) iskociti sa tracnica (o vozu, tramvaju) 2)
skrenuti s pravog buta; petrol boru -.u
naftovod; su - u vodovod; vodeni put 5.
sredstvo; nacin; izlaz; - unu bulmak
naci izlaz iz cega; naci lek; - gstermek
1) pokazati put 2) nauciti, upututi koga;
mesele bu - dan halledilebilir problem
se moze resiti na ovaj naCin; ne - da na
koji nacin? 6. ponasanje, ophodjenje; tu-
- u ne svidja mi se
tvoje ponasanje 7. sistem, metod; cf. usul;
- yardam 1) nacin delovanje 2) valjan,
pravilan put; - yordam bilmez prost, ne-
otesan (covek); - lle yardam ile uredno,
valjano, pravilno;. - unu
izgubiti se, zabludeti, skrenuti s
(pravog) puta 8. linija, pruga (tkanine); bu
- var ovaj stof ima
crvene pruge 9. nar. put (a); cf. defa, kere;
bize sir - svratite jednom k nama
ll u funkciji sastavljenih postpozicijap -
una, - unda za, radi; vatan - unda
lmek poginuti za otadzbinu O - unda u
redu, dobro; her - sve je u
red u; - uyla 1) posredstvom, putem 2)
preko. via; - amak 1) proseci put 2) /-af
dati povod; -u amak 1) otvoriti (novi) put
(za saobracaj 2) ocistiti put(od smetova,
odrona); - unuz olsun! srecan vam
put! - almak napredovati, prelaziti (put); /-
- una bakmak ocekivati koga; -
unu beklemek ocekivati ciji dolazak; -
unu bilmek imati iskustvo u cemu, znati
. raditi; - una poci kome u sus-
ret; - u 1) dovesti, naneti kuda (o
putu) 2) imati, ukazati se (o prilici); - um
1) ako me put nanese 2) ako mi
se ukaze prilika; - a dzlmek krenuti na
1068
put; - erkan pravila ponasnja; - etmek
eesto putovati, odlaziti (u odredjeno
mesto);- a gelmek urazumiti se, popraviti
se; - a getirmek urazumiti; pre-
vaspitati; - una girmek. ukoloteciti se,
krenuti (o poslu i si.); - gitmek v. -
almak; 1-a/ - grnmek ukazati se,
predstojiti (o putu)- gstermen
put - gzlernek ocekivati, nadati se (la
se nesto dogodi); - iz bilmek 1) poznavati
put 2) biti - dan kalmak ne moci
otputovati, odustati od putovanja; - larda
kalmak ne stici na vreme, ostati na putu; 1
- unu kesrnek 1) prepreciti kome put
2) opljackati na drumu; - a koymak 1)
uputiti, poslati na put 2) izvesti na put; -
una koymak dovoditi u red, sredjivati; - a
koyulmak krenuti na put; - a
krenuti losim putem; - arh. rac-
vati se, gubiti se (o putu); - tutmak 1) kre-
nuti putem, uhvatiti put; unu tutl"!lak
1) uputiti se, krenuti ka 2) fig. izabrati
kakav put; - vermek 1. propustiti, dati put
2) povecati brzinu 3) otpustiti, izbaciti (s
posla); - vurmak nar. otpremiti, isprati ti
na put; - unu yapmak 1) stvoriti mo-
gusnost za 2) teren, opipati si-
tuaciju; - a yatma k v. - a gelmek; - - 1)
prugast, u linijama 2) ispresecan raznim
putevima; - yrmek setati, izaci u setnju
yolak nar. puti6, staza
yolcu 1. putnik, prolaznik; - geirmek
pratiti, ispracati na put; - putnicki
saobraeaj; - putnicki avion 2. tig.
dete na putu (pred rodjenje) 3. tezak bo-
lesnik, samrtnik; - grnmek biti na samr-
ti 4. onaj ko se sprema na put; - etmek
ispracati putnika; yine - olduk opet mo-
ramo na put O - yolunda gerek svako
treba da radi svoj posao
yolculuk putovanje; - a krenuti
na putovanje; iyi - lar! srecan put!
1. saputnik 2. drug, prijatelj 3.
fig. istomisljenik
drugarstvo; drustvo na pu-
tovanju; - etmek 1) zajedno putovati, pra-
viti drustvo 2) drugarski postupati
yoldurmak caus. od yolmaak
yolgeen; - (gibi) fig. mnogo po-
secivano i sumnjivo mesto; -
nije ovo svacije svratiste
yollamak ak. dat. poslati, uputiti, otp-
remiti; para - poslati novac
yollanmak 1. pass. od yollamak 2. kre-
nuti, uputiti se, udaljiti se
yollu 1. s kakvim putem; bozuk - bir
mahalle cetvrt sa izlokanim putevima;
- bir gezi kratko putovanje 2. pru-
gast, u linijama; mavi - bir tkanina
sa plavim linijama 3. brz, brzohodan (o vo-
zilu, brodu); - gemi brzohodan brod 4.
fig. valjan, ispravan; bu - bir oldu ovo
je ispao valjan posao 5. fig. u vidu, u znak,
kao; alay - u vidu podsmeha, kao pods-
podsmeh; ; - u znak
zahvalnosti arg. la ka, lako osvojiva (zena)
yolluk 1. putna hrana 2. putni trosak,
poputnina 3. staza za pod, podni cilim 4.
poklon putniku
yolmak (-ar) ak. 1. cupati, trgati; ce-
rupati; - cupali obrve;
tylerini - opipati, ocerupati kokosku; s-
tn - kidati se, ocajavati, tugovati
2. agr. pleviti (travu, korov) 3. arg. oce-
rupati, opeljesiti
yolsuz 1. bez puteva; - bir blge re-
gion biz puteva 2. neprohodan, besputan
3. spor, sporahadan (o vozilu); - bir tren
sporovozan voz 4. napravilan, ne-
regularan; neumestan, neprikladan; ne-
korektan; - yntemsiz neregularan, sup-
rotan pravilima 5. ist. iskljucen, od tranjen
(iz esnafa, sekte i si.);
yolsuzluk 1 . losi putevi; bespuce (i fig.
) 2. fig. bezakonje, zloupotreba, krsenje
pravila
yoluk ocerupan, operusan, opipan (o
zivini)
yordam
yolunmak 1. pass. od yolmak 2. fig. cu-
pati kosu (u ocajanju); ocajavati
yoluyla 1. putem 2. posredstvom 3.
metodom, metodicno
yom sreca, dobrobit, dobar znak; nim
(znak, znamen);
yoma mor. debelo uze, sidrenjak
yonca bot. detelina (Trifolium)- yap-
raskrsnica puteva u. obliku cet-
vorolisne deleline

"
yonga paperje (ptica)
yonga cepka, treska; strugotina, opilljci
yongar muz. vrsta tvozicanog saza
yonmak (-ar) nar. v. yonmak
yont neukrocena, nejahana kabila
yont zool. pastirica (Motacilla)
yontma 1 gl. im. od yontmak ll izrezan,
otesan, isklesan; - klesan kamen; -
devri geo/. paleolit
yontmak (-ar) ak. 1. sturgati, tesati;
ostriti; kalem - ostriti olovku; - klesali
kamen 2. fig. izvlaciti; iskamciti (novac)
yontu statua, skulptura; cf. heykel
yontucu 1. skulptor; ct. 2.
fig. interezdzija, koji vodi racuna samo o
svojoj koristi
yontuculuk zanimanje skulptora
yontuk 1. otesan; isklesan 2. naostten
3. geol. denudiran
yontulmak 1. pass. od yonlmak 2. fig.
istesali se, uljuditi se
yonulmak nar. v. yontulmak
yordam 1 . spretnost, umesnost; ct. e-
viklik 2. arh. razmetanje, hvalisanje; ct.
- satmak razmetati se, sepuriti se
3. sposobnost, vicnost ct. yeti 4. nar. po-
mocnik
1069

1. nar. privlacan, lep (o mus-
karcu); 2. spretan, snalazljiv
yardurmak caus. od yormak
yorga sitan kas, kaskanje (konja)
yorgalamak ici kasom, kaskati (o
konju)
yorgan jorgan; - jorganski ear-
saf; - kaplamak presvuci jorgan o -
yatmak biti tesko bolestan; - gitti,
kavga bitti nestao je povod i svadja je
prestala; umre kurnce rasturi se kumstvo;
- gre uzat v. yor-
gre uzat; - prividna
svadja (zapodenuta iz interesa, koji se
ocekuje od treceg lica)
jorgandzija
jorgandzijski zanat
yorgun umoran, posustao; -
veoma umoran, iznuren, isvrpljen
yorgunluk umor, premorenost, zamor;
- almak 1) predahnuti, odmoriti
se, odagnati umor 2) odmoriti koga; -
odmoriti se, odmarati se; - kah
vesi kafa posle velikog premora
yormak 1 (-ar) ak. 1. umarati, zamarati
bugnk beni ok yordu danasnji
posao me veoma umorio 2. muciti, obes-
pokojavati
yormak2 (-ar) ak. dat. tumaciti, ko-
mentarisati; bu gecikmeyi neye yo-
bilmiyorum ne znam kako da
tumacim ovo zakasnjenje; ktye - pro-
komentarisati u losem smislu
yortmak (,ar) nar. 1. skitati. lanzati,
smucati se2. nar. treali
yor praznik, blagdan (hris6anski); pas-
kalya - su Uskrs, skrsnji praznik
yorucu zamoran; - bir zamoran
posao
yorulmak1 umarati se, zamarati se;
yorulmaz neumoran; zaten ok yo-
1070
ruldum bu ostavimo
ovaj posao za sutra, ionako sam se
mnogo umorio
yorulmak2 pass. od yormak2
yorum 1 . komentar; 2. interpretacija,
tumacenje; rya - u tumacenje sna 3.
ocena (dogadjaja)
yorumcu komentator
yorumlamak ak. 1. komentarisati (do-
gadjaje, pojave i si.) 2. tumaciti (tekst) 3.
muz. paz. interpretirati, izvoditi
yorumlanmak pass. od yorumlamak
yosma 1. vesela i lepa (zena) 2. koketa
o - biri pej. zenska glava
1 . ljupkost, gracioznost; le-
pota 2. koketerija, kacipernost
yosun mahovina; - ba(11amak obrasti
mahovinom; su - alge
yosunlanmak, obrasti
mahovinom
yosunlu obrastao mahovinom; ma-
hovinast
yoz 1 . divalj, nekultivisan; - bitki divlja
biljka; neobradjen - toprak utrina 2. fig. di-
valj, prost, grub (o coveki) 3. fig. de-
generisan, izopacen
degeneracija, izopacenje
izopaciti se, degenerisati
se, izroditi se
ak. izopaciti, degenerisati
yozluk izopacenost, degenerisanost
yn 1. strana; cf. taraf 2. pravac, smer;
ct. istikamet; drt - cetiri strane sveta; tek
- jedan smer (u saobracaju) 3. pogled, as-
pek!, odnos; - den u pogledu, sa aspekta;
bir - den u jednom pogledu; - vermek
davati smer (tok) her - den svestrano, sa
svih aspekata; ne - den u kom pogledu?
geom. srazmeran, podudaran
ynelim 1. oriijentacija, orijentisanje 2.
biol. tropizam 3. sklonost, naginjanje ka
cem u
ynelme orijentacija na; opredeljenje;
usmerenje
ynelmek dat. 1. usmeriti se, ori-
jentisati se na 2. uzeti pravac, ukrenuti se
ka 3. lig. biti na nisanu
ynelmeli orijentisan, usmeren
yneitim geog. orijentacija, odrejivanje
strana sveta; - yapmak orijentisati se
yneltmek ak. dat. upraviti, uperiti, ok-
renuti; usmeriti, usmeravati; uputiti; ba-
ona ynalttim uperio sam pog-
led ka njemu
ynerge uputstvo, direktiva, instrukcija;
ynetici rukovodilac, upravljac; parti -
si partijski rukovodilac
yneticilik rukovodjenje, liderstvo
ynetilrnek pass. od ynetmek
ynetim uprava, rukovodstvo; - kurulu
upravni odbor; Amerika Dev-
letleri - i administracija Sjedinjenih ame-
rickih driava
ynetimsel upravni;
ynetmek ak. upravljati, rukovoditi; 2.
dirigovati; - dirigovati or-
kestr6m 3. rezirati (film)
ynetmelik instrukcija (pismena)
ynetmen 1. direktor; cf. mdr 2. re-
ziser; reditelj; - asistent rezije
ynetmenlik rukovodjenje, upravljanje;
direkcija; ct. mdrlk
ynetsel v. ynetimsel
ynlendirmek ak. usmeravati, upu-
civati, ukazivati
ynl 1. smerni; strani; ok -
vieistrani; tek - jednosmerni (o ulici i si.)
2. okrenut; usmeren na, uperen; upravljen;
Yugoslav
ynseme sklonost, tendenjija;
yntem metod;
yntem bilim metodologija
yntem bilimsel metodolaski
yntemli metodican; sistematican
yntemlilik metodicnost; sis-
tematicnost
yntemsiz
sistematiean
nemetodican; ne-
yre 1. okolina, susedstvo; 2. pedg-
radje
yresel mesni, lokalni;
lokalizovatise
yrk juruk (turkmenski nomad,
sto.car)
yrk v. yrk
yrnge 1. trajektorija, putanja (zrna i
si.) 2. astr. orbitu; - sina oturmak uci u
orbitu (i fig.); - sini odstupiti,
skrenuti sa orbite
yudum gutljaj; - - malo, la-
gono; bir - da imek ispiti
yudumlamak ak. piti gutljaj po gutljaj,
piti bez zurbe
yudumlanmak pass. od yudumlamak
\: ...
yudumluk od jednog gutljaja (kolicina)
yuf uzv. fuj! (izrazava osudu, odv-
ratnost, negodovanje) O f-al - borusu al-
mak izraziti kome svoje negodovanje; -
proklet bio!
yufka 1 jufka, tanko razvijeno testo; -
amak razvijati jufku ll tanak, suv; lomljiv,
krt; - yrekli sazaljiv, boleciv;
vise nema i tacka! to je sve!
yufka (-ni) burek od jufke
1 . brasno za jufku 2. sa-
zaljivost, bolecivost, samilost
Yugoslav Jugosloven; - folkloru ju-
goslovenski falklor
1071


1
!
.. '.

li

jugosloven, zitelj ju-
goslavije
yuh uh!
yuha uzv. sram otel sararn te bile! /-a/
- ekmek (ili - ya tutmak) izviziali, ucut-
kali
yuhalamak v. yuha ekmek
yuka yuha ekmek
yuka geol. antiklihala; ct. semer
1 gornji deo; vrh; evin - gornji
deo kuce ll gornji, visi - kat gornji sprat lll
go re, uvis - 1) popeti se, uspeti
se 2) fig. doci na vrh (o premijeru, mi-
nistru); eller - i ! ruke uvis! O bir bir
- gelmek ici gore dole; - tkrsem
tkrsem sakal v. t-
krsem saka!, tkrsem - dan
almak snishod ljivo se ponasati; - dan
bakmak gledati s visine, nadmeno se po-
nasati
gornji deo cega; gornji sprat
yulaf bot. ovas (Avena satina)
yular ular, povodac; - birinin elinde
olmak biti pod cijim uticajem (kontrolom);
(bir - eksik grup, prost, tupoglav
sa ularom; zaularan
yu mak 1 (-yur) nar. prati; umivati
yumak2 klupko;- amak razmristi
klupko; bir - yn klupko vune O bo-
bir - zastala mi je knedla u
gri u
yumaklamak ak. smotati u klupko
yumaklanmak skiupcili se
yummak (-ar) ak. 1. zatverili (usta, oci);
ll gzn - zazmureti 2.) stisniti, stegnuti
(saku, pesnicu)
yumru kvrga, cvoruga, izraslina 2.
bot. gomoj, glavica, krtola; - kk kvrgav
kore n
yumrucuk kvrZica, cvorugica
1072
yumruk 1. pesnica; - atmak (ili
indirmek) udariti pesnicom; - kadar ve-
licine pesnice; malen, sitan; 1-a/ - (uyla)
vurmak udariti pesnicom 2. udarac pes-
nicom;- la kurtarmak izboksovati loptu (u
fudbalu) 3. fig. pritisak; - u al-
pod pritiskom neprijatelja o - gs-
terrnek plasiti, zastrasivati, pokazati pes-
nice; - una gvenmek uzdati se u. svoju
silu; - silom dobijena, oteta stvar; -
kadar krupan, velik (o inace, sitnim stva-
rima)- kadar erik sljiva kao pesnica; - - a
gelmek pesnicati se
yumruklamak ak. udariti pesnicom;
- udarati se pesnicema u prsa
s ile pesnicati se, borili
se, tuci sepesnicama
yumruk oyunu boks
yumrulamak, yumrulmak obrazovati
se (o kvrgama), oticati; naduti
se
yumruluk kvrgavost; izbocenost, is-
pupcenost; oteklina
yumuk 1. naduven, natecan, podbuo (o
ocima licu) 2. pun (acak), popunjen; - -
nagojen
1. nateci, naduti se 2.
popuniti se, nagojiti se
yumulmak 1. pass. od yummak 2. zat-
varali se, sklapati se (o ocima) gzleri yu-
muluyor oci mu se sklapaju 3. dat. pri-
onuti, baciti se (ob. na jelo)
yumurcak 1. nestasko, vragolan,
seret (o detetu) 2. nar. nicina, kuzna guka
(ispod miske ili u preponama)
yumurta 1. jaje; - belance; -
alkamak umutiti, izlupati jaje; - zu-
mance 2. ikra; - bacati ikru,
mrestiti se 3. pecurka Oaje za stopanje ca-
rapa) 4. mosnica, testis O - dan daha dn
balavac, tek sto se ispilio; - ka-
jajetu se ne svidja
kora (govori se o onom ko s lose odnosi
prema odgajitelju); - dayanmak
(ili gelmek) biti u vremenskoj stisci (za
posao); - sonra u
zadnji cas, u minut do dvanaest; - ya kulp
takmak ve5to se izgovarati, biti majstor u
nalazenju izgovora; her - dan civciv
maz pos/. iz svakog jajeta ne iziazi pile
trgovac jajima
biol. jajasce, jajna celija
1. anat. jajnik 2. posuda za
jaja 3. bot. plodnica
yumurtlamak ak. 1.nositi jaja; bacati
ikru 2. fig. slagati, izmisliti 3. fig. istrtljati,
izlajati, izbrbljati
yumurtlatmak caus. od yumurtlamak
nar. zadatak, posao
mekan, mekusan
1. rnek 2. savitljiv, gibak;
dallar - olur mlade grane su savitljive 3.
rnek, lako obradiv; - rnek bakar 4.
umeren, blag; - iklim blaga klima; - kalpli
(covek) meka srca 5. tih, miran (6ovek) 6.
prijatan, laskav; - szler laskave reci 7.
lak, tih, besuman (korak, hod); -
larla prisao je lakim koracima o -
lak na uzdu, koji lako prima uzdu (o
konju); - miran, poslusan, popustljiv;
- yzl snebivljiv, stidljiv, povucen
zool. mekusci, bes-
kicmenjaci
1. mekoca, mekost 2. sa-
vitljivost, gipkost 3. umeren6st, blagost
(klime, 4. pomirljivost, pos-
lusnost
1. gl. im. od 2.
gram. umeksavanje, ozvucavanje (sug-
lasnika) 3. po/. delant
1. umeksavati se 2. stisati
se, smiriti se, popustiti (o ljutnji) 3.
umeksavafi se, ozvucavati se (o sug-
lasnicima)
pass. od

ak. smeksavati, umek-
savati 2. fig. stisavati, ublazivati (gnev i si.)
3. kalili (celik, gvozdje)
amortizer
yuna nar. filcani pokrivac (ispod sedla)
yunak nar. 1. peri/o 2. javno ku-
patilo
Yunan Grk
Yunanca grcki jezik ll na grckom
zitelj Grcke
v. Yunan
yunmak (-ar) prati se; umivati se
yunus zool. (Delphinus)
yurdu iglene usi, usica na igli
yurt (-du) 1. domovina, odadzbina;cf.
vatan - sevgisi ljubav preme otadzbini 2.
rodni kraj, zavicaj; cf. memleket; - zlemi
tuga za zavicajem, nostalgija 3. dom, in-
ternal; skloniste, pribeziste; - u
studentski dom; u.sanatorijum 4.
fig. steciste; bu ky pehlivanlar - udur
ovo selo je steciste pelivana; - tutmak na-
seliti se, nastaniti se, skrasiti se
yurt otodzbine
yurt ii unutar otodzbine
ak. naseljavati, naseliti,
nastanjivati
yurtlanmak 1. naseljavati se, nas-
tanjivati se; cf. 2. okuciti _s_e
yurtluk porodicno dobro, imanje,
posed;
yurtsal otadzbinski, zavicanji
yurtsama nostalgija
yurtsamak osecati nostalgiju za za-
vicajem
yurtsever patriotski, rodoljubiv; patriota
yurtseverlik rodoljublje, patriotizam
1. sunarodnik, zemljak 2. po-
danik, gradjanin; cf.
1073

. yurtsuz 1. bez otadibine (!ice) 2. bez
utocista
podanstvo, drzavljanstvo; ct.

yusufuk zool. 1. grlica (Turtur auritus)
2. vrsta vilinog konjica .(Libellula variegata)
yusyumru potpuno natecen
savrseno okrugao
yutak anat. zdrelo, grlo; -
faringitis, zapalenje grla
yutar gze yutar hucre bid. fagacit
yutkunmak 1. zagrcnuti se, ostati bez
daha 2. zbuniti se, useprtlati se, zapeti u
govoru o (bir - zudeti za
nedostiznim, gutati slinu
yutmak (-ar) ak. (pra) gutati 2. besp-
ravno prisvojiti, oteli 3. fig. precutati, pra-
gutati, izdrzati; bu gibi szleri yutmam
takve reci na mogu da progutam 4. ne iz-
govarati pravilno, gutati slogove; o,
heceleri yutuyor on guta neke slogove 5.
dobiti, zaradili (u igri) 6. poveravati; bu
kimse yutmaz niko ne veruje u
OVU laz 7. temeljno, besprekorno nauciti
yutturmaca igra reci (koju sagovornik
ne moze da razume)
yutturmak caus. od yutmak
yutturulmak pass. od yutturmak
yutulmak 1. pass. od yutmak 2) pre-
variti se O yutulur macun to je ne-
verovatno
yuva 1. gnezdo; leglo, jazbina; skro-
viste; - mrestiliste; -
mravinjak; kartal - orlovsko gnezdo;
- lastino gnezgo; tilki - li-
sicje leglo 2. fig. leglo, jazbina; -
lopovsko leglo 3. dom, prebivaliste, obi-
tavaliste; aile - porodicna kuca; ocuk
- decje jaslice 4. utociste, dom; kim-
sesizler - siraliste 5. bracna zajednica,
porodicno gnezdo; bozmak ra-
zoriti poradieni red; - kurmak ozeniti se,
1074
osonovati porodicu; - ra-
zorili ciji brak 6. anat. duplja; alveola; gz
- SI ocna duplja 7. teh. zljeb, urez; leziste
8. fig. steciste; bcek - steciste in-
sekata (mesto) o - yapan
kucu lezi na damacici (zenka ptice svija
gnezdo).
yuvak nar. cilindar
yuvalamak praviti, viti gnezdo
yuvalanmak 1. osnovati poradicu; oku-
citi se 2. voj. ukopavati se, zastiti se zak-
lonam
s gnezdom, u gnezdu
yuvar 1 . biol. krvno zrnce 2. loptasto
telo o - - yryordu isao je kao da se
valje (kotrlja)
1 lopta, kugla; zrnce; yer
- zemlina kugla ll okrugao, obao, loptast;
- klesta sa okruglim hvataljkama;
- sesliler okrugli samoglasnid (o, , u, )
o - hesap zaokrugljen, priblizan racun; -
uopsteno govoriti (bez de-
talja); - masa razgovor, sa-
vetovanje za okruglim stolom
zaokrugliti se zaobliti
se, postali okrugao
ak. zaokrugliti, za-
obliti; da zaokruziti (racun)
yuvarlamak ak. 1. valjati, kotrljati;
- kotrljati, kamen 2. saviti, skupiti (val-
jajuci); yuvarlayarak po-
digli su tepih skupivsi ga 3. prevrnuti, pre-
turiti, svaliti; iki elmede yere
oborio je coveka sa dva udarca
4. arg. smazati, poklopati (jelo); iscediti,
prevrnuti, iskapiti (pice) 5. nejasno (ne-
odredjeno) govoriti 6. preterano lagati, raz-
metati se
yuvarlanmak 1. pass. bez!. od yu-
varlamak 2. kotrljati se;
bure se kotrlja 3. prevrnuti se, pasti 4. iz-
nenada, naprasno umreti; git-
mek 1) iznenada umreti 2) izlaziti nakraj s
onim sto se ima; yuvarlana yuvarlana 1)
prevrcuci se,okrecuci se 2) kao da ce
ssrusiti (u hodu) () yuvarlanan yosun
tutmaz ko cesto menja posao ne moze
postici uspeh
yuvarlatmak caus. od yuvarlamak
yuvgu nar. valjak; cilindar
yuvgulamak ak. valjati, nabijati valjkom
yce 1. visok, vilik; - visoke pla-
nine 2. uzvisen, velicanstven; - ruhlu ve-
likodusan O Yce Divan Vrhovni sud
ycelik 1. visina 2. uzvisenost, vi-
licanstvenost
ycelim astr. kulminacija (prolazak
zvezde kroz meridijan); - astr.
kulminacijska tacka fig. vrhunac
ycelrnek uzvisiti se; podizati se
yceltmek ak. povisiti, podici
yk (-k) 1. teret tovar; - to-
naza; - teretni vagon; - asan-
sr teretni lift; - teretni voz; /-af -
natovarili (zivotini_y) 2:fig. teret, te-
gobat bu. - e herkes katlanmaz ovaj
teret ne moi:e svako da podnese 3. el.
naboj, punjenje O - te hafif pahada
lak po tezini, tezak po ceni; /-af - olmak
biti kome na teretu; - n tumak zgrunuti
bogatstvo, obogatiti se
nar. koji brohoda 2. vre-
dan; 3. jak, okretan
yk ll nosac
yklem gram. predikat
ykleme 1. utovar, ukrcavanje; 2. fiz.
haboj, punjenje
yklemek ak. dat. 1. tovariti, utovarati,
ukrcavati, 2. fig. natovariti, obavezati, na-
metnuti; bu bana yklediler ovaj
posao su meni natovarili 3. fig. prisibati,
prebaciti (krivicu, odgovonost i si.); kaba
yklediler krivicusu
prebacili na mog kolegu; sorumluluk -
yksek
prebaciti ne koga odgovornost, smatrati
odgovornim
yklenilrnek pass. od yklemek;
arabaya yklenildi stvari su utovarene u
ko la
yklenmek 1. natovoriti se 2. dat. na-
valiti, naleguti; yklendi ama aa-
nalegao je na vrata, ali nije mogao
da ih otvori 3. fig. prisiljavati, navaljivati;
bana yklenmeyin, bir sy-
nemojte me prisiljavati,
necu reci 4.ak. obavezati se, uzeti na
sebe; bu kim yklenecek? ko ce Uzeti
na sebe ovaj posao?
ykletme utovar; - yeri mesto utovara
ykletmek caus. od yklemek
ykleyici 1. utovarivac, radnik na uto-
varu 2. teh. utovarivac, dizalica za zah-
vatanje i prenosenje materijala
ykl 1. natovaren, utovaren; odun
-bir kamyon drvima nalovaren karnion 2.
zauzet, preopterecen ;ben ok - ym,
bunu yapmam ja sam prazauzet, ne
mogu to da uradim; - program pre-
natrpan program 3.nar. bremenita, trudna,
noseca (zena) 4. arg. naljoskan, nat-
reskan, tersten pijan 5. pun para, bogat
yklk skrinja, veliki sanduk (za jor-
gane, carsafe, pokrivace)
ykllk pretovarenost; opterecenost;
bremenitost
yksek 1. visok; - atlama sp. skok
uvis; - visoka planina; - visoka
pec - gerilim el. visoki napon - iskemle
visoka klupa; 2. visok, uzdignut, na visini
3. visi, vrhovni; - komutan voj. vrhov-
ni komandant; - mahkeme vrhovni sud; -
makamlar vise instancje; -
okulu visa pedagoska skola; - sosyete
visoko drustvo 2. visok, gromak (glas); -
perdeden govoriti povisenim
tonom; - ses 1) snazan glas 2. muz. visok
glas; - sesle glasno 5. fig. plemenit, ve-
1075
;: ylisliklik
-cduygu plemenito osecanje 6.
ugledan, vidjen; - misafir visoki gost O -
n anten vazdusna antena; - ten atmak
hvalisati se, razmetati se; 1-a/ - ten bak-
mak fig. gledati s visine; - lerde do-
fig. visoko leteti, zeleti nesto sto je
tesko dobiti; - ten kopmak krenuti sa ve-
likim pretenzijama; - ten umak v. - lerde
- ustura arg. bezocna laz
ykseklik 1. visina; - ine voj.
rasturanje po visini (zrna) 2. geog. nad-
morska visina; cf. - korkusu psih.
strah od visine
ykseklik ler visinomer
. yksek okul visoka skola
yksek visoko skolstvo
ykselim astr. rektascenzija
ykselme 1. gl. im. od ykselrnek 2.
geal. pomeranje zemljine kore 3. na-
dolazenje vode, povodanj 4. av. dizanje,
uzletanje
ykselrnek 1. (po) dizali se 2. pojacati
se (o glasu i si.) 3. rasti, povecavati se (o
cenama) 4. fig. porasli (o ugledu i si.). bu
haretekiyle benim gzmde ykseldi
ovim svojik gestom porastao je umojim
oc ima
ykselta (-ci) fiz. amplifikator
ykselti 1. geag. nadmorska vis ina; cf.
2. astr. visina nebeskog tela (nad
horizontom)
ykseltilrnek pass. od ykseltmek
ykseltmek ak. 1. podizati 2. po-
jacavati 3. razviti, podici na visok nivo 4.
unapredjivati, unaprediti (u sluzbi) 5. hva-
liti, uznositi
yksk 1. naprstak; - kadar vrlo
malo 2. bat. casica (cveta);
yksk otu bat. naprstak (Digitalis pur-
purea)
yksnmek 1. abi. padati kao teret,
1076
prihvatati preko volje (posao, zadatak) 2.
arh. zavideti
ykm prinuda, prisila; obaveza; a-
herkes ii bir - dr rad je oba-
veza za svakog
ykmlendirmek ak. obaveti
ykmlenmek ak. obavezati se cime;
primili obavezu
ykml obavezan, neizbezan;
renciler derslerine devam etmekle - dr
ucenici su obavezni da idu na casove
ykmllk obaveza, neizbeznost
yknmek klanjati se, klecati (pred
kime)
ylg nar. brijac, britva
ylk obrijan
ylmek ak. (o) brijati; cf. etmek
yn 1 vuna; vunena tkanina; - atmak
cesljati vunu ll vunen, od vune; - orap
vunene carape; - eldiven vunene ru-
kavice
ynl vunen, napravljen od vune; -
battaniye vuneno cebe
yprmek nar. komesati se, muvati se
(uzurbao)
yrek (-M 1. anat. srce; cf. kalp; - i
arpmak uznemiriti se, lupali (o srcu); -
med. sistola; - srcana
pretkomora 2. srce, dusa; - ten srdacno,
iskreno; - candan - ten od sveg srca,
srcem i dusom 3. fig. sreanost, hrabrost; -
selanik veoma plasljiv, kukavica; bu -
ister ovaj posao iziskuje hrabrost 4. fig.
samilost, sazaljeje; o adamda hi - yok
onaj covek je nemilorsrdan; sende - yok
mu? zar ti nemas srca (sazaljenje)? 5. ze-
ludac, stomak; - i jako og-
ladneti, umirati od gladi; 6. erac, ere (u
kartama) 7. medaljon (u obliku srca) o -
ler veoma zalostan, koji para srce; -
i prostodusan, iskren; bezazlen;
- i gelmek iznenada se uplasiti,
prestraviti se; - i burkulmak jako patiti; -
i etmek (ili silno boleti, ste-
zati u srcu; - 1) paipilacija, ku-
canje srca, udaranje bila 2) fig. briga,
zebnja; - i dar naprasit, nagao; lako ran-
jiv; - i delik nar. tuzan, setan; - ine dert
olmak osecati gruzu savesti; - dolu
kivan, ogorcen; - ini dkmek izliti dus,
izjadati se; - ini eritmek muciti, moriti; -
ezilmek 1) osetiti glad 2) muciti se, ose-
cati bol; - i ferahlamak smiriti se, dati
srcu oduska, lisiti se briga; - inden ge-
mek raditi nesto od srca (s voljom); - i
1) velikodusan 2) fezeran, bezb-
rizan; - i gtrmemek ne moci podnositi,
ne moci izdrZati; - i hop etmek (ili hop-
lamak) uzrjati se, uznemiriti se (od
ha); - ine inmek 1) iznenada umreti 2)
jako se uznemiriti, uzrujati se; - ine
jako potresti, veoma razalostiti
duboko dirnuti; - i kabarmak oseeati muc-
ninu; - i ne moci izdrZati, ne
moci podnositi; - i kalkmak uzbuditi se,
uzrujati se; - griza savesti, gorko
kajanje (zbog pocinjenog greha); - i ne
kar patiti od ljubomore, biti rast-
rzan ljubomorom; - i tvrda srca; - i
izgubiti dah, zastati dah (od
placa ili hladnoce); - im koptu srce mi je
stalo (od straha, uzbudjenja); - i oy-
namak uznemiriti se; uplasiti se (iz-
nenada); - i paralanmak mnogo zaliti,
razdirati se; cepali se (o srcu) - i pek 1)
odvazan, smeo 2) v. - i - ini pek tut-
mak ne bojati se, ne podlegati nikakvom
- i rahatlamak smiriti se, lisiti se
briga, laknuti srcu; - i seriniemek osetiti
olaksanje, primirili se; - ini se-
rinletmek primiriti, lisiti koga briga; - i
osecati dosadu, dosadjivati se; -
jako zaliti, osecati bol (za kime);
- i osecati dosadu, smuciti se (od
slusanje duge rasprave i si.); - Ini t-
ketmek umoriti se (objasjavaju6i, ubed-
jujuci); - ini tketmek namuciti, ugn-
javiti koga (pitanjima, ll pricama); - i
rpermek mnogo se uplasiti; - i
yrmek
lamak 1 ).odahnuti, laknuti 2) biti srecan; -
inin (ili eritmek 1) rastuziti
se, snevesliti se 2) prestrasiti se, uplasiti
se; - i yanmak 1) mnogo zaliti 2) doziveti
nesre6u; - tuga, zalost; - i ya-
jako se uplasiti; - i yerinden oy-
namak uzrujati se; uplasiiti se (izneneda);
-i yufka samilostan, sazaljiv, bole6iv
yreklendirmek ak. (o) hrabriti, oso-
obodriti;
yrekleornek ohrabriti se;
yrekli 1. hrabar, srcan, smeo; ct.
cesur 2. s ... karakterarn (srcem); temiz -
srdacan, iskren; yufka - zalostiv, sa-
ose6ajan
yreklilik hrabrost, smelost, od-
vaznost;
yreksiz plasljiv; malodusan;
yreksizlik plasljivost, bojazljivost, ku-
kavicluk;
yrekten iskreno. s cistim ose6anjima,
od srca
Yrk v. Yrk
yrk ll 1 brz, brzonog (konj i si.) ll ist.
janicarski pesadinac
yrmek 1. i6i, hodati; marsirali 2. kre-
tati se; yrmez planina se ne kre6e
3. prohodati, poceti hodati (o detetu); o-
erken yrd nase dete je
rano prohodalo 4. (pro) setali se; ben
biraz - istiyorum ho6u malo da prosetam
5. po.Zuriti, ubrzati korake; biraz y-
ryelim, ge po.Zurimo malo,
zakasni6eme 6. dat. sti6i do; dospeti; do-
sezati, dopirati; su damlara yrd voda
je doprela do krovova 7. dat napasti,
nasrnuti. kidisati; ct. hcum etmek;
man ordusu yrd neprijateljska
vojska je napala grad 8. ig. napredovati,
dobro se razvijati; iyi yryor pos-
lovi dobro idu 9. proticati, prolaziti (o vre-
menu) 1 o. zaracunavati se (o kamati) 1 O.
arg. umreti, oti6i O yr napred
1077
yurm1ri'ik
mar$!" ll yr kulum
(Allah) i sam bog mu pomaze (kaze se za
onog ko postize uspeh)
yrnmek bez/. od yrmek;
tarladan yrnmez po zasejanoj njivi se
ne hoda
yrrlk vaznost, snaga (zakona); - te
bulunmak primenjivati se, biti na snazi (o
zakonu, propisu, odluci); - e girmek stu-
piti na snagu; - ten staviti van
snage, ukinuti (zakon i si.); - te olmak v.
- te bulunmak
yrte (-ci) dubak (naprava u kojoj
malo dete uci da hoda)
yrtme izvrsavanje, sprovodjenje; -
erki izvrsni organ; - kurulu izvrsni odbor
yrtmek 1. caus. od yrmek 2. ig.
primenjivati; yasa - primenjivati zakon 3.
voditi, organizovati; sprovoditi; - vo-
diti poslove; kampanya - voditi kampanju
4. iskazati, izreci; izneti, istaci; fikrini - iz-
neti svoje misljenje 5. isterati, otpustiti (s
posta, sluzbe) 6. arg. smotati, zdipiti, uk-
rasti
yrttmek dat. pass. od yrtmek
yrtm izvrsavanje, sprovodjenje (za-
kona, odluke i si.)
1. hod, podanje; kretanje 2.
nacin hodanja, alira (konja) 3. voj. mars,
pohod; pokret; razvijanje trupa; - em-
niyeti bezbednost marsa; - halinde u
marsevskom poretku, u marsevskoj for-
maciji; - kolu marsevska kolona, ko!ona u
kretanju; geri - povlacenje, mars u ods-
tupanju; ileri - mars u nastupanju; sratli
- forsirani mars 4. protazak (masovni) u
cilju protesta i st.); gsteri - protestni
mars
ysr crno drvo (za fine radove)
yz 1 sto, stotina; - lerce na stotine,
stotinama; - metre sp. trka na sto
meta ra
1078
yz2 1. lice; - izgileri crte lica; -
crvenilo lica (od stida i si.) 2. povr-
sina povrsje; suyun - nde na povr5ini
vode 3. fice, faijalna (tkanine) 4.
procelje, fasada - fa-
sada zigrade 5. (planine, reke);
te - ona planine 6. geom.
strana, bocna povsina; ct. vecih 7. fig. stid,
sram; bu adamda - yok kod ovog coveka
nema stida 8. navlaka (za jastuk) 9. nak-
lonost, blagonaklonost; /-dan/ - bulmak
biti dobro primljen; koristiti. ciju naklonost;
- vermek dobro primiti, biti blagonaklon
kome; povladjivati kome; /-af - vermemek
odbojno se drZati, ne pekazivali naklonost
1 O. uzrok, razlog; u funkciji sastavljenih
postpozicija; .nden usled, zbog; bu
- den zato, zbog toga, stoga;
- nden iz savisti; sizin - nzden zbog
vas o - prolepsati se, proc-
vetati; - n uciniti easl,
osvetlati obraz; - ak. cestit, posten; /-
dan/ - nn ne izgubiti
dostojanstvo, izaci castan izcega; - ak
olsun! neka je blagosloven! - nden
akmak videti se na licu, biti jasno iz izraza
lica; - almak iskvarili se, razmaziti se; -
namrsten, namrgodjen; -
namrgodjenost, natmurenost; -
belirsiz neodredjen, sumnjiv, mutan
(covek); - ne nasrnuti na
koga; - ne dreknuti, vik-
nuti (na koga; -ne gibi (ili -
ne lepog izgleda, lepuskast; -
ne ruzan, neugledan; -
ne bakmamak 1) ne obracati p8Znju 2)
ljutiti se, durili se; - ne bakmaya
prelep, lep kao upisan; - ne
bir daha bakmamak naljutiti se, prekinuti
vezu s kime; - bozulmak smrknuti. se,
natmuriti se; - n ir. - n
- ne arpmak sruciti sve
u !ice, izgrditi; /-dan/ - evirmek 1) ok-
retati !ice, izbegavati 2) odreci se cega; -
e 1) izaci na povrsinu 2) iz-
bezobraziti se, poztati drzak; - davut
derisi bezocan, drzak; .. - nn derisi
debelokozac, moralno neosetljiv; -
dklmek imati nesnosnu zubobolju; -
nden bin para olur mracan,
zao zlovoljan; - mrgodan, kiselog
lica; - n namrgoditi se, nap-
raviti kiselo lice; - etmek 1) preneti, po-
ruciti 2) podesiti doterati; - geri dnmek
1 ) okrenuti se 2) povuci se; - gre uli-
zivacki, ulagivacki; - grmek postici,
dobiti; - grmemek dugo ne videti, ne
znati za; - gstermek pojaviti se; -
n gzn amak dati mladicu neka
znanja o seksu (koja sa skrivaju od de-
teta); - gz potresti se; -
ne gzne izosljariti, is-
fuserisati (posao); - n gzn ar-
razvuCi, iskriviti lice; - n g-
zn oynatmak krevetljiti se, bekeljiti se; 1
- n gldrrnek obradovati, raz-
veseliti; - ze gller nar. da izvinete na
izrazu! (kada se govori o odvratnim stva-
rima); - e glrnek 1) ulagivati se, praviti
se prijatelj 2) privlacno izgledati; -- gl-
rnek radovati se, sijati od srece; -
ne glrnek 1) smejati se u brk (lice) 2.
laskati, udvarati se; - e glc dvolican,
licemeran; /-al - kalmamak ne biti oran,
nemati volju za; - nden kan damlamak
pucati od zdravlja; - ne ka-
pamak zalupiti vrata pred nosem; -
kara postidjen, posramljen; - n kara
karmak ocrniti. oljagati; - ne u lice,
u oci; otvoreno; - ne da sylerim
reci cu mu to i u lice; - kasap sn-
geriyle bestidan, bezocan,
drzak; - sramotan, neukusan,
odvratan (o reci i si.) - n
zartmak postideti koga; - nden
okunmak citati sa lica, shvatiti po izrazu
lica; /-al - olmamak 1. ne moci podneti,
ne podnositi (vrucinu i si.) 2. ne usudjivati
se; ustrucavati se, zenirati se; - pek be-
zobrazan, drzak; - privlacan, dra-
zestan, ljubak; - odbojan, odv-
ratan; suyu dkmek moliti do
ponizavanja, ponizno moliti; - srmek do
zemlje se klanjati (izpostovanja); - tut-
yzertop
mamak ustezati se, snebivati se; .. m
tutmaz ne usudjujem se, ne mogu (da
kazem, ucinim i si.); - tutmak 1) poceti,
pocinjati; otpocinjati; 2) /-al uputiti se, kre-
nut(ka; -verince astar isterakomu das
prst, on hoce ruku; /-al - vurmak obratiti
se, pribeci cemu; ct. vurmak;
-ne vurmak v. - ne arpmak; - .ya-
kalmak ostati netaknut; ostati cist u
cemu; n yazmak ukrasiti lice (ob.
nevesti); - yerde skroman, umeren; -
yere gelmek (-ili gemek) veoma se pos-
tideti; - n yere getirmek postideti;
- popustljiv; - - e licem u lice;
/-la/ - - e gelmek sresti se; u suociti se
yz cast, dostojanstvo; ces-
titost;
voj. kapetan; deniz -
porucnik fregate
yzde procenat; - procentni
racun; - nispetinde procentualno; elli -
pedeset procenata; - yz sto procenata,
sto polsto; fig. sigurno,bez sumnje
yzdelik postotak, procenat
ydrme plovnost, plovna sposobnost;
- kuvveti fiz. potisak (teenosti)
yzdrrnek 1 1. caus. od yzrnek 2. ak.
izvuci i osposobiti za plovjenje (potonuli
brod); vapuru yzdrdler izvadili
su potonuli srod
yzdrmek2 caus. od yzmek2
yzdrlmek pass. ood yzdrrnek 1 .2;
gemi yzdrlecek potunuli brod
ce biti izvadjen; bu derisi yz-
drld odrana je koza ove zivotinje
yzer1 po sto; herbirimize-
dinar verdi otac je svakom od nas dao po
sto dinara
yzer2 ploveci, koji pliva; - havuz mor.
plutajuci dok
yzer gezer amfibija
yzertop plovak; bova;
1079

1'
1


1
, yzer povrsina; - geog. reljef,
neravnine
yzeysel povrsinski; fig. povrsan
yzge (-ci) 1. plivac (ica); 2. peraja
(ribe); - i grudna peraje; - 1
ledjana peraja
yz mladozenjin poklon
nevesti
yz sramota, poruga
yzlemece 1 otvoreo, u lice; ona her
- sve cu mu reci ll jur.
koji se odvija u prisustvu, uz suocenje
(sudjenje, saslusanje i si.)
yzlernek ak. izgrditi, ukoriti
yzlenmek razmaziti
suocenje
licem u !ice; neposredno
suociti se; konfrontirati se
ak. suociti; konfrontirati
yzl 1 . s ... licem; ekik - upalog lica;
gzel - lepog lica; yuvarlak - okruglog
lica 2. razmazen, tetosen o - - bez us-
tezanja, bez zeniranja, slobodno; o her-
kesle - - or sa svakim raz-
govara bez snebivanja
yzlk 1. stotka, novcanica od
sto lira 2.sijaljca od sto vati ll 1. koji vredi
sto (lira, dinara, dolara); koji tezi sto ki-
lograma 2. stogodisnji; - adam sto-
godisnjak
yzme plivanje; - havuzu bazen za pli-
vanja;
yzme k 1 (-er) 1. plivati 2.fig. nestati u
cemu, gusiti se (u obiljucega); kitaptar toz
iinde yzyor knjige su preplavljene
prasinom; knjige se ne vide od prasine 2.
fig. plivati (biti sasvim ispunjen cime); bol-
luk Iinde yzyor on pliva u izobilju
1080
yzmek2 (-er) ak. 1. derati; oderati
kozu; derisini - oderati zi-
votinju 2. nar. traziti mnogo novca O
yzp yzp gelmek biti pri
kraju dugotrajnog posla
yz numara toalet, klozet;
yz lm povrsina;
yz suyu v. yz suyu dkmek
yzsz bezobran, drzak, bestidan
yzszce bezobrazno, drsko
izbezobraziti se, postali
bezobrazan
yzszlk bezocnost, drskost; be-
zobrazluk, nepristojnost
yzc plivac (ica) ll koji pliva, plo-
veci; - tank tenk-amfibija
yzk prsten; - oyunu igra prste-
nova (skrivanje prstenova (skrivanje prste-
na ispod soljica); - verenieki
psten o - geriye evirmek otkazati ze-
nidbu; odreci se zenidbe
yzkoyun nicice; - yere kapanmak
pasti nicice
yzk domali prst
yztmek bez/. od yzmek; burada
yzlmez ovde se ne pliva 2. pass. od
yzmek; kuzu yzld jagnje je oderano
yznc stoti
yznden usled zbog
yzst 1 1. ostavljen, nezavrsen; na-
pusten, zanemaren; - 1) na-
pustiti, ostaviti bespomocnim 2) ne zavr-
siti, ostaviti (posao i si.) -
poslovi su ostali nezavrseni ll nicice, licem
dole; - pasti nicice
stolece, vek; - larca vekovima
stoletni, stogodisnji, vekovni
zaaf a 1 . slabost, iznemoglost; nemoc
2. vabost volje, bezvoljinost, neodlucnost
arh. 1. zauzimanje, uzi-
manje u posed 2. protoko (isanje); za-
pisnik, zabeleska; ct. tutanak; /-1/ - a ge-
. irmek uneti u zapisnik; katibi
zapisnicar; - tutmak voditi zapisnik; - va-
policijki zapisnik
a policija;
a-p arh. zapisnik (sa sed-
nice)
zabit arh. a 1 oficir; ct. subay ll fig.
ostar, strog
za a hem. galica, vitriol,
za hem. sumporna kiselina
zadegan p plemici; aristokrati; -
plemstvo; aristokratija
zafer a pobeda, triumf; - po-
bednicki pohod; - bulmak pobediti, tri-
umfovati; - slavoluk
zafiyet (-ti) a 1. slabost, iznemoglost,
nemoc mrsavost; cf. 2.
med. astenija
zasiljak (ostrice, sei':ivice noza,
sablje) /ca/ - vermek (na) ostriti, namaci
1 zool. veli ki rak samac (Can-
ser pagurus)
zool. vrsta skola (za lov)
lovacki pas, ker
krzno okovratnika
ist. psar (u sultanskoj palati)
nar. ostrac, brusac
ak. 1. ostriti; brusiti 2. polirati
pass. od
\
nastren
zahir 1 a 1 jasan, ocevidan; cf. ll 1.
jasno, naravno, bez sumnje 2. izgleda, cini
se da; - izgleda da ce
padati kisa lll spoljasnji izgled, spol-
jasnjost
zahir2 koji podrzava, pomaze; zast-
ritnik
zahire a 1. opskrba, namirnice, pro-
vijanta 2. zrnasta hrana, zito; -
ambar za zito
zahiren a naizgled, spolja; prividno
zahirll a 1. spoljasnji; prividan 2. tig. iz-
vestacen, usiljen
zahit (-di) a koji se pridzava svih vers-
kih propisa
zahmet a trud, staranje; muka, tegoba;
umor, napor, naprezanje; teskoea; - le s
mukom, jedva; - ekmek muciti se, nap-
rezali se, upinjati se; trpeti, podnositi; /-al
- vredeti truda, isplatiti se; -
etmek (ili - e girmek) muciti se, neprezati
se; uznemiravati se, obespokojavati se; /-
1/ -e (ili sokmak) zadavati brige,
uznemiravati; uvaliti u troskove; /-al - ver-
mek pricinjavati teskoce, muciti, uz-
nemivarati; bin - le s velikom mukom, na
jedvite jade; - olmazsa ako vam nije
tesko; molim vas
zahmetli tezak; tegoban, mucan, za-
moran; - tegoban posao; - mesele
mucan problem
zahmetsiz lako, bez muke, bez truda O
- bal yenmez kakav trud, takva i nagrada;
- rahmet olmaz post. bez muke nema
nauke
zahter bot. majcina dusica (Thymus
longi caulis)
zail a arh. kaji nestaje, iscezava; ne-
redovan; - olmak nestati, isceznuti, iz-
gubiti se, propasti; - oldu iz-
gubio sam poverenje 2. protekli, posli,
mi nu li
1081
i
1,.
.zalm

posednik, vazalni
zalt (-di) a arh. 1 mat. plus, vise; cf.
- znak plus ll suvisan, izlisan, ne-
potreban;
zakkum a 1 bot. oleander (Nerium ole-
ander) 2.(ili mit. rajsko drvo sa gor-
kim vocem ll fig. gorak kao cemer
zalim a 1 okrutan, surov, bezdusan; ti-
ranski, despotski ll tiranin, despot
zalimane a -p okrutno, surovo; tiranski,
despotski
zalimce okrutno pespostedno,
zalimlik okrutnost surovostbezdusnost;
tiranija, daspotizam; teror
a dodavanje, dometanje; po-
visenje; dodatak, doplatak; /-af - yapmak
povecavati, podizati (cene i si.); -
dodatak na godine sluzbe; - po-
vecanje plate;
zaman a 1. vreme; - na vreme; /-
- almak oduzimati kome vrem; -
odvojiti vremena; - /it. je-
dinstvo vreme - /it jedinstvo vrena; -
vremenska razlika, razlika u vre-
menu; - kazanmak dobiti na vremenu; -
kollamak cekali povoljan trenutak; - l-
drmek ubijati vreme; - vermek v. -
rakmak; - - s vremana na vreme, po-
nekada; az - sonra uskoro, ubrzo; bir -
(ili - lar) nekada, jednom, - u veeini
slucajeva, cesto, mnogo puta; gel - git
- tokom vremena 2. epoha, era, vek;
doba, razbodlje; cf. devir; emperiyalizm -
u eposi imperijalizma 3. (godisnje)
doba; period; av - sezona lova; o-
cukluk - doba detinjstva 4. gram. vreme;
gelecek - futur, buduce vreme; -
aorist; - prezent 5. takt; - l-
leri muz. taktovi
zaman jur. zastarelost, zas-
tarevanje; - zastareti (o
dugu, krivici i si.)
1082
zaman bilimi hrnologija
zaman bilimsel hronoloski
zaman dizimi hronologija
zamane a 1. nar. vreme, epoha 2. pej.
sadasjnost, sadasnje vreme; -
covek svog vremana; oportunista; - has-
lit. svetski bol, pesimizam (ro-
manticara)
zam:m!amak ak. utvrditi, planirati
vreme trajanja (odredjenog posla)
1. muz. teh. s taktom, =taktni;
iki - motr dvotatkni motor; - l
muz. od Iri takta 2. blagovremen, pra-
vovremen; u pravi cas; - u
svako vreme
neblagovremen, nezgodan;
nepogodan, neprilican
zama zingo arg. naloznica, metrese
zambak a bot. ljiljan, krin (Lilium
candidum)
zambur v kambur zambur
zamir a 1 . tajna pomisao, pomisljaj; na-
mera; zakulisana 2. gram. za-
menica; belgisiz - neodredjena
- pouratno zameica; iyelik - prisvajna za-
menica; - i licna zamnica
zamk ll a smola; (biljni) lepar;
- bot. tragant (Astragalus tra-
gacantha); Arap gumiarabika
zamkinos 1. bezanjes - u ekmek (ili
etmek) arg. strugnuti, kidnuti, klisnuti,
smugnuti 2. prijateljica, metresa
zamklamak ak. (za) lepiti
zamklamak pass. od zamklamak
zalepljen; gumiran
zammetmek ak. dat. doda (va) ti, do-
metati, dopunjavati
zampara p zenskaros, suknjaros
raskalasnost, razvrat; -
etmek raskalasno ziveti, juriti za zenama
zan a 1. misljneje, mnenje; ubed-
jenje, pogled; cf. - gre (ili -
po mom misljenju, po meni; 2.
sumnja, podozrenje; - bulunmak
biti osumnjicen, biti pod sumnjom
zanaat a zanat
v. zanaatkar
zanatstvo
zanaatkar zanatlija, majstor
v.
- - onom. drhtanja, ceptenja,
treperenja, cvokotanja; - -
silno podrhtavati (od zemljotresa i si.) - -
titrernek drhtati kao prut, tresti se kao
trska (od straha, strepnje)
silno drhtati, cepteti; cvo-
kotati (zubima); zveckati
ak. caus. od zan-
deprem yksek zan-
zemljotres je uzdrmao visoke
zgrade
cangrljanje, ceketanje; tand-
rkanje
zango (-cu) zvonar, klisar (crkve)
zangoluk p/sao zvonara
zanka (sa param upregnutili
konja)
zannetmek ak. misliti, smatrati, drzati,
verovati, pretpostavljati; c. sanmak; zan-
nederim ki ... mislim da .. ; zannedersem o
gitti misli m da je on otisao
zaparta v. saparta
zaptetmek ak. 1. oteti, uzaptiti; osvojiti,
zauzeti; oteli su mu
robu 2. svaldajivati, obuzda (va)ti, suzbi
Qa)ti, potiskivati; kendimi zaptedemedim
nisam mogao da se suzdr2im, fkesini
zorla zaptetti jedva je savlada svoj bes 3.
zarflamak
shvatili razumeti; ze.pamtiti (lekciju i si.) 4.
zapis(iv) ati, protokolisati, unosit u za-.
pisnik; registovati;
zaptiye a 1. zandarmerija 3. zandarm
zapturapt a-p arh. disciplina, red; - al-
almak obezbedit disciplinu
zar1 1. zar, tanko pokrivalo 2. anat.
opna, membrana 3. kozica, kora; jluska;
- ljuska crnog luka
zar2 zor s mukom, jedva, jedvice;
- zor bitirdim jedva sam zavrsio posao
zarafet a finoca, ugladjenost, ot-
menost; elegantnost, gracioznost
zarar a steta, skoda, ustrb, gubitak; /-
- na stetu koga; - bedeli naknada
stede; - ekmek stetiti; trpeti stetu; - gi-
dermek nadoknaditi, pokriti stetu; - gr-
mek pretrpeti stetu, stradati; - verici ste-
tan, skodljiv, opasan; /-al - vermek
priciniti stetu, naskoditi; - ve ziyan gubici,
steta; /-al - yapmak nanositi stetu; -
yok nista! ne mari! (odgovor na iz-
vinjenje); maddi - materijalna steta; ma-
nevi - moral na steta
1. stetan, skodljiv; 2. ostecen; /-
dan/ - izgubiti, prevariti se u ra-
cunu
1. neskodljiv, bezazlen, be-
zopasan 2. neostecen, neokrnjen 3. pris-
tojan, prilican, lep
zarf a 1. navlaka; prevlaka, pesvlaka;
korice kanija, futrola 2.teh. kosuljica, oma-
tae; oklop 3. omot; koverta (za pisma) 4.
(metalni) podmetac (za case) 5. gram. pri-
log; cf. belirte; yer - i prilog za mesto;
zaman - i prilog za vreme
arg. ucenjivac; protuva
ucenjivanje, iznudjivanje
u toku, za vreme; hafta -
za tri nedenje, u toku tri nedenlje
zarflamak ak. staviti u kovertu, ko-
vertirati
1083

pass. od zarflamak
zargana (ili- zool. morska igla
(Belone belone)
zai: - - 1. bolno, skruseno 2. u je-
cajima, ridajuci; - - jecati, ridati
zarif a fin, ugladjen. otmen; elegantan,
graciozan; duhovit
zariflik v. zarafet
zarp a 1. v. darp 2. nar. jak bol
veoma jako, silno, zestoko
zart; - zurt etmek arg. razmetati se,
hvaliti se; galamiti, dizati prasinu
zarta a med. vetrovi; - ekmek arg.
skapati etegnuti papke
zaruret (-ti) a 1. nuzda, neophodnost,
preka potreba; - takdirde u
slucaju nuzde, ukoliko bude neophono; -
halinde u slueaju nuzda; - insana her
nuzde coveka na sve natera;
/-mak/ - inde kalmak (ili olmak) biti pri-
nudjen, obavezan (nesto uraditi) 2. beda,
nemastina, oskudica
zaruri a nuzan, neophodan; ne-
minovan, neizbezan; - ihtiyalar nasusne
potrebe; - av. prinudno sletanje; -
uCiniti neophodnim; - jur. ne-
ophodan uslov, conditio sine qua non
zat a 1. lice, osoba, licnost; - aliniz
Vasa preuzvisenost; - jur. per-
sonaini poslovi; - a mahsustur na licno
(na dopisu, pismu) - Vase
velicanstvo 2. sustina, bit; ct. z
zaten, zati a 1. u zustini, zapravo 2. i
onako, i inace
zati a 1. licni, personalni; individualni;
ct. zel; - licne stvari (oslobodjene
od carinjenja) 2. fil. bitan, sustastven, sus-
tinski; cf. znl
zatlcenp a med. pleuritis, za-
palenje porebrice
Zatlkrs astr. Kasiopeja, Yeliki med-
ved
1084
zatrree med. pneumonija, zapalenje
plu6a
1. jadan, kukavan; ubog; nes-
re6an, za zaljenje 2. fig. bespomo6an, ne-
mo6an; ct. aciz
1. zalosno stanje, jadan po-
lozaj 2. nemo6 bespomocnost
zaviye a arh. 1. ugao, kutak, cosak; cf.
2. mat. ugao; ct. 3. derviska te-
kija
a 1. mrsav, suv (onjav); ct. 2.
slab, nemoean; - bir ordu slaba armija 3.
tig. slab, mali, neznatan; - bir ihtimal
mala verovatnoca 4. vitak, tanak
slabjenje (u raznim zna-
cenjima); - rejimi kura mrsavljenja; le-
cenje gladju
1. (o) mrsaveti 2. slabiti (i
tig.) 3. postali tanak (vitak), dobiti liniju
1. ak. caus. od
2. iscrpljivati, iznurivati
1. mrsavost 2. vitkost 3. sla-
bost, nejakost; memoc; iznemoglost, iz-
nurenost
zayi (-i) a 1 izgubljen, nestao; propao;
ct. yitik; - etmek izgubiti; -
olmak izgubiti se, nestati ll gubitak
zayiat ll a gubici (u ljudstvu); steta; -
cetveli (ili listesi) voj. spisak poginulih; -
voj. broj poginulih; /-al
-verdirmek naneti gubitke (u ljudstvu);
kan - gubitak krvi
zayiep arh. horoskop; sine bak-
mak proricati kome sudbinu prema po-
lozaju zvezda
zeamet a ist. feud, leno
zeban p arh. jezik c. dil;
zebani a mit. cuvar pakla
zebanzet p govorni, narodni, narodski
Oezik, rec, izraz)
zebella a ogroman, nezgrapan, strasan
(o eoveku)
zebercet (-di) amin. hrizolit
zebra zool. zebra (Equus zebra);
zebun p arh. slab, nemocan;.malasao
p arh. ugnjetac, silnik
arh. ugnjetavanje, pri-
tisak
(o) slabiti, onemocati
zeclr (-eri) a prinuda, prisila; pritisak
zecren a arh. pod prinudom, nasilno
zecri a prisilan, prinudan; - tedbir pri-
nudna mera,
zedelemek ak. 1. nanositi stetu, os-
tecivati; (po) kvariti 2. povrediti, ozlediti;
potuci, razbiti (neprijatelja); zgnjeciti (plod i
si.); ulubiti (cipelu)
zedelenmek pass. od zedelemek
zefir 1 a arh. (iz) disanje, ekspiracija
zefir2 tekst. zefir
zehap a arh. misljenje, pogled;
ubedjenje, uverenje;
zehir (-h ri) p otrov (i fig.); - gibi 1)
veoma hladno (vreme) 2) gorak kao
cemer 3) vraski dobar; - zemberek korak
kao cemer; - olsun! ugusio se da-
bogda!
zehirlernek ak. otrovati
zehirlenma trovanje; kan - si trovanje
krvi
zehirlanrnek 1. pass. od zehiriemek 2.
otrovati se
zehirli 1. otrovan; kuzan, zarazen; -
gaz otrovan gas; bojni otrov; - gaz bom-
bomba sa otrovnim gasom 2. fig. ot-
rovan. jedak, zajedljik, pakostan
zehiriilik otrovnost; zatrovanost 2. fig.
jetkost, zajdljivost
zemin
zehirsiz neotrovan, jestiv (o pecurkama
si.)
zehretmek ak. trovati (i fig.);
zehretmeyiniz nemojte mi trovati zivot;
mnasebetleri - trovati odnose
zehrolmak pass. od zehretmek
zeka a um, bistrina, inteligencija; ost-
roumlje, pronicljivost, razboritost; - testi
test inteligencije
zekat a is/. zekat (milostinja koju je
obavezan da daje imucan musliman u go-
disnjem iznosu od 2,5% celokupne imo-
vine)
zekavet v. zeka
zeker a anat. muski ud, penis
zeki a uman, bistar, inteligentan; pro-
nicljiv
zelil a nizak, podao; gadan, gnusan
zelzele a zemljotres, trust; cf. deprem
zem (-mmi) a prekor, prebacivanje;
osuda
zemberek p 1. opruga, feder 2. au-
tomatski zatvarac vrata 3. arh. laki poljski
top o -i ili fig.
prasnuti, udariti u smeh, grohotom se
smejati; - gibi izenada, odjednom
zemberekli s oprugom; - mad-
rac od opruga
zembil a zembilj, torba s dvema ruc-
kama (ob. od trske ili koze)
zembil otu (-nu) bot. treslica; (Briza)
zemheri a jak mraz, studen, cica; cf.
kara - (gibi) sa/j. pmodar na
mrazu (o onima koji se lako odevaju po
hladnoci)
zemin p 1 . zemlja, zemljiste, tle; -
prizemlje, parter; - sastav tla
2.osnovna boja, grunt; osnovni ton, os-
nova; pozadina, fon; - i beyaz bir
tkanina sa belov osnovom 3. fig. temelj,
1085
osnova, baza; !eren; - prip-
remiti !eren; - bir - i bu-
nije nadjena osnova za spo-
razum 4. sadrzaj, tema, predmet; bu - de
na tu temu, u tom smislu; bu O -
podzemne vade; - testeresi testera ru-
para, testara za rupe; - ve zamana
uygun u skladu sa prilikama i vremenom
zeminli sa osnovam, sa fonom; -
bir tepip sa zelenom osnovom
zeminlik podzemno skloniste, ze-
munica
ak. prakoverevati, grditi,
osudjivati; zamerati; zakerati
Zemzem a isi. Zemzem (sveti izvor u
C,abi); voda iz Zemzema; - kuyusuna
ig. uciniti nesto gnusno (samo da
bi se spomenulo ime); - le fig.
cist kao suza; - le olmak biti
neuporedivo bolji (od nekog drugog)
zen pzena a
zencefil a bot. djumbir, isiot (Zingiber
officinale)
Zenci a Crnac; - crna rasa; - ti-
careti ist. trgovina crnim robljem 2. tig.
felah; Arapin
zencir v. zincir
zendost p arh. zenskaros, suknjaros
zengin bogat, imucan; fig. obilan,
bogat; - bir dil bogat jezik; - bir yemek
abilan obrok O - in horozu da yu-
post. bagatom i petlovi jaja nose
zengin erki soc. plutokratija
zenginlemek, postali
bogat, (o)bogatiti se
zenginletmek caus.
od
zenginlik bogatstvo (i fig. ); ruh - i bo-
gatstvo duha, duhovo bogatstvo; tabii -
ler prirodna
p i ;7ena; gospodJa: -
1086>
zenske carape 2. glurnac u zenskim ulo-
gama (u paz. " Ortaoyunu"); - ye
igrati zensku ulogu
zenneci arh. trgovac zenskom adecom
zennelik 1 zenski, za zene (o stavrima,
deci i si.) ll zenska uloga (u paz. Or-
taoyunu)
zeplin cepelin, vazdusna ladja
zer p arh. zlato
zeravent (-di) bot. vucja jabuka, ko-
kotinja (Aristolochia)
zerdaU p. bot. zerdelija, vrsta rane slji-
ve (Prunus pseudoarmeniaca)
zerde p. kul. (slatko jelo od pirinca za-
cinijenog cimetom)
zerdeal, zerdeav, zerdep (-p) p.
bot. zerdecaf, zutnjak (Curcuma longa)
zerdeva zool. kua-zlatica (Martes mar-
tes)
re/. zaratustra, Zoroastra
zoroastrizam
zerk a. arh. injekcija;cf. iitim; -etmek
ubrizga (va) ti; cf. iitmek
zerre a sicusni deo; truncica, mrvica,
zrnce; kapljica; fiz. molekul; - kadar ni
najmanje, ni truncicu; - kadar ...
ka d bi bilamakar truncica ...
zerrin p. 1 zlatan, od zlata; zlatast, sja-
jan kao zlato ll bot. luzanj (Narcissus jon-
guilla cf. nergis
zerzevat p povrce, zelen, zerzevat; cf.
sebze
pilzar prodava povrca
piljarstvo, prodaja povrca
zevahir a spoljasnjost, spoljasnja
na; izgled; cf. grnm - voj.
prividni manevar
zeval (-li) a. arh. 1. pa d, opodanje; na-
zadovanje, dekadencija; - bulmak (ili - e
ermek) opadati, smanjivati se; venuti 2.
unistenje, istrebljenje; propast, smrt; - e
yz bulmak opadati, slabiti; nazadovati; -
vakti arh. podne; - vermek nanositi stetu,
stetiti
zevalsiz neprolazan, vecit
zevce a supruga, zena
zevcelik bracni zivot, brak
zev (-ci) a suprug, muz
zeveban a. arh. topljenje, taljenje; -
tacka topljenja
zevk (-ki) a 1. ukus; culo ukusa; cf.
2. ukus, osecanje za lepo; cf. be-
- meselesi stvar ukusa; - i selim
sahibi covek od ukusa; bu adamda - var
ovaj covek ima ukus 3. prijatnost, draz,
car; bu hi - i yok u ovom poslu
nema nikakvih drazi 4. zabava, razonoda,
provod; uzivanje, uzitak, naslada; za-
dovoljstvo, uzitak, naslada; zadovoljstvo; 1
-dan/ - almak uzivati u cemu, nasladjivati
se cime; - e almak ismejavati, na-
rugivati se; - e bakmak gledati svoje za-
dovoljsvo, misiili na uzivanje; - ini
bozmak pokvariti kome zadovoljstvo;
- ini uzivati u cemu dokraja;
nasladjivati se erne; /-dan/ - duymak v. -
almak; ine lakom na uzivanja (za-
dovoljstva); - ine gitmek dopadati se, biti
po ukusu; - ini pricinjavati
kome zadovoljstvo; uveseljavati koga;
(kendi) - inde olmak misiili samo na za-
bavu, zabavljati se, provoditi se, uve-
seljavati se; - ine varmak preda (va) ti se
uzivanju, uzivati do kraja; /-al - vermek
pricinjavati, pruzati kome zadovoljstvo; -
ve safa zabava, razonoda
zevktenrnek 1. s ile narugivati se
skime, praviti koga smesnim 2. zabavljati
se; uzivati,
zevkli 1. zabavan, prijatan, ugodan 2. s
dobrim ukusom, od ukusa (o osobi)
zevksiz 1. neukusan, bezukusan 2. fig.
ziddiyet
bez ukusa, bez osecanja za lepo; bez
duha; dosadan, bljutav
zevksizlik neukus, los ukus, bljutavost
(i fig.)
zevzek p. brbljivac, blebetalo, nag-
vazdalo, spadalo, zevzek
zevzeke blebetova, brbljivo
zevzeklenmek blebetati, nagvazdati
zevzeklik blebetanje, nagvazdanje; -
etmek v. zevzeklenmek
Zeybek Zejbek (pripadnik turskog
plemena u izmirskom regionu)
zeyil (-yli) e 1. dodatak, prilog, aneks
(delu) 2. postskriptum
zeyrek p pametan, uman, inteligentan;
zeyrek laneno seme
zeytin a. 1. maslinka (plod) 2. (ili -
bot. masiina (Oiea europaea); -
maslinova grancica (i fig.) - ta-
nesi maslinka
zeytinci 1. uzgajivac masiina 2. pro-
davac masiina
zeytincilik 1. gajenje masiina 2. trgo-
vina maslinama
zeytinlik maslinjak
zeytinsi:- meyve kostunjav, kostunica
zeytin maslinova ulje; - gibi ste
nastojati dokazati svoju ispravnost
zeytin (pripremljen) na mas-
linevam ulju
zeytuni a maslineve boje, ze-
lenkastomaslinast
arg. 1 . odapeti, krepati, oteg-
nuti papke 2. nalokati se, naljoskati se, na-
lizati se; zaspati pijan;
1. decja kosuljica, benkica 2. an-
terija sa tri skuta (zenska)
a. arh. suprotnost, oprecnost;
kontrast; 2. fig. netrpeljivost, antipatija,
odvratnost
1087
j

'1

j
p. 1. vrpca, traka, sirit, gajtan, per-
vaz (za pantalone) 2. ugaoni pervaz (sto-
larski)
ak. opsivati, oivicajvati, per-
vaziti, uokviriti
a razg. 1. buckuris, splacina (o
losem jelu) 2. v. zakkum
pej. nazderati se, na-
lokati se
a. arg. grdnja, pridika, izbrus; /-al
- vermek grditi, karati, izbrusiti, pre-
konositi; - yemek dobiti preko nosa, dobiti
grdnju
p. 1. zumba, naprava za bu-
senje, perforatar (zo papir, kozu i si.) 2.
busenje, perforiranje; - makinesi masina
za busenje 3. zig
ak. 1. busiti, perforirati,
vrteti; busiti, ponistavati (karte) 2. arg.
opaliti, probusiti 3. arg. ubosti, zariti noz
pass. od
zmbalatmak caus. od
izbusen, perforiran; - defter
sveska sa perforiranim listovima
ak. 1. lose svirati, drnda-
ti 2. zveketati, klepetati; kloparati, tand-
rkati; krcati; skripati
1. drndanje, nevesto, sviranje
(na zicanom instrumentu) 2. sveketanje,
klepetanje; kloparanje tandrkanje; kle-
petanje; kloparanje, tandrkanje; krcanje;
skripanje; krestanje 3. bezvredna stvar,
bagatela
a. arh. uvijeno, okolisno 2.
implicite; precutno;
arh. radi, zarad; za, sa, u
cilju; lstanbul'a tetkik - geldim dosao
sam u Istanbul radi istrazivanja
a. arh. implicitan, sadrzan (u
sebi); obuhva6en 2. precutan; - olarak
precutno
1088
p smirgla, ljutik, korund; - bezi
platno sa smirglom; - papir sa
smirglom; - tocilo a korundom; - tozu
prasak za brusenje; - vurmak brusiti; gla-
cati (smirglom}, smirglati
ak. smirglati, glacati,
brusiti
pass. od
a. nevernik, bezboznik, ateist
bezbozn nistvo, ateizam
neocekivano, s treskom
(pasti, sesti i si.); bup!
- - v.
v.
1 . drhtanje, ceptenje 2. zvec-
kanje, zveketanje, cegrtanje

onom. iznenadnog zaustavljanja:
- diye durdu stao je kao ukopan
onom. iznenadnog pojavljivanja ili
nestanka; - diye iskrsnuti; - -
kamak za tili cas nestati; isceznuti dok bi
dlanom o dlan (udario}; - - ve-
selo poskakivati, skakutati
skorojevi6; ct. tredi
budalast, luckast, 6aknut; cf. de-

luckastost, 6aknutost; nast-
ranost; ct.
vrsta salvara iz crnomorskog re-
giona
harpun; ostve
harpunas, bacac harpuna
bacati harpun
1. poskakivati, skakutati; po-
igravati, cupkati 2. odbijati se, otskakivati,
rikosirati (o zrnu} 3. arg. ispariti, uma6i,
odmagliti (o soferima}
1. caus. od 2. lig.
ukloniti, skloniti; otkloniti
- - yrmek sitno koracati,
skakutati
iznenada, iznebuha
1. kliker 2. loptica (na lastisu)
- - onom. neprekidnog mo-
notonog. suma; - - tiho
jecati; pej. cmizdriti, pizdriti - -
zujati, brujati, brujati, trubiti; - -
cvileti; cmizdriti, sliniti
potpuna
lud, sumanut, mahnit
p. pancir; - delici mermi
granata; - delici tane pan-
cirni metak; - devar taret mor. okretna
- gmlek pancirna kosulja;
- gverte - kaplamak
o (brod);
- kolluk rukav od - kule voj. ok-
lopno utvrdjenje; - oklopna
- siper pancirni stit
ak.
pass. od
1 1. kirasir 2. mor. ok-
lopnijaca, bojni brod ll oklopni, oklopljen, s
oklopom; - araba biindirani automobil; -
batarya voj. oklopna baterij; - birlikler ok-
lopne jedinice - kruvazr mor.
krstarica; - personel oklopni
transporter (za ljidstvo); - svari
izvidjai':ke jedinice - tmen di-
vizija
- - onom. gundjanja, mumlanja,
unjkanja; - - syleniyor on gundja
(mumla) ll obilno, u bujicama,potocima; -
- titrernek obliti se graskama znoja, biti
vodi (od znoja)
1. zveketati; tand-
rkati; hripati, krkljati 2. brbljati, blebetati,
torokati; krestati, cicati, krii':ati, drecati, ur-


1. skripanje; zvrjanje; brujanje;
brudanje; i':egrtanje; vrcanje 2.
cantranje 3. raspra, pre-
pirka, trvenfe; - zapodenuti
svadju 4. dosadna svirka, verglanje,
drndanje; - ortadan prestanii
s tim drndanjem 5. trii':arija, kojestarija
bucan; drecav, krestav ll 1.
galamdzija, larmadzija, bukac 2. zool.
cvreak, popac, zrikavac (Gryllus)
v.
caus. od
p 1.arsenik, misomor 2. lig.
para, filler, cvonjak; - bile
neces dobiti ni prebijenje pare! - bile kok-
latmamak (ili vermemek) ne dati ni filer
arg. udaren, caknut, sasav
arg. caknutost
u nevreme, u nezgodan cas
cesto i u nez-
gono vreme
p prazni razgovori, torokanje, tra-
bunjanje,
trabunjati, baljezgati, bu-
dobiti, trucati, nagvazdati
dosadan i eprekidan
zat a. suprotan, oprecan; pro-
tivan ll suprotnost, oprecnost, kontrast;
opiranje, protivljenje; - bakmak
terali kome inat, pakostiti; izazivati koga; /-
- gitmek protivreciti kome, protiviti
se; - gtmek osecati mr2nju; - olmak 1)
ne voleti, biti nezadovoljan cime 2) osecati
odvratnost, gnusati se
se ponasati, joguniti
se
polarizovati se; sprotstavljati
se (medjusobno)
p 1. cevi':ica, lulica 2. kratka
mustikla 3. vrsak, pisak, tulac (mustikle, ci-
garete) 4. urez, rukavac (za spajanje
1089
'i

)
dNehe' g'redje) 5. teh. zaglavnik, civija Q -
dan razgoropaditi, izvesti iz
takta; - dan razbesneti se; - tes-
teresi jednorucna, nezategnuta testera
s vrskom, s tulcem; - sigara
cigara
1. bez vrska; - sigara ci-
gareta 2. arg. lud, sasav
a. gubitak; cf.
man. klizav, sklizak, ljigav
zibidi 1. smesno, neobico odeven (u
kratko i uzao odelo) 2. luckast, nastran,
ekcentrican
zibidilik 1 . ludost, ost 2. na-
duvenosl; admenost
zifaf a. isi. svadbena ceremonija, isp-
racaj neveste u mladzonjinu kucu;
zifir 1 nikotin (natolozen u luli) ll fig.
gorak kao zuc
zifiri vrlo mracan; - mrkli mrak
zifos prstece blato, buzgavica, kal-
juga; !-al - atmak fig. 1) dosadjivati,
gnjaviti; cf. 2) (o) klevetati, ocr-
niti, opanjkati; blatiti; - yemek isprskati se
ll fig. prazan supalj; nistavan
zift (-li) a zift, crna smola, katran; - in
pekini yesin (ili - yesin)! zadavio se da-
bogda!
ziftlemek ak. zasmoliti, premazati smo-
lom
ziftlenmek 1 . pass. od ziftlemek 2. ak.
pej. nazderati se, nabokati sa; zif-
lendi nazderao se banana 3. obogatiti se
na tudj racun, necasno pribaviti korisi
zigot (-tu) biol. zigot, oplodjena celija
ziha
zihin (-hni) a 1. um, razum, intelekl;
duh; moc shvatanja; poimanje, ra-
zumevanje; c. an, - i
bistar, budan, okretan; - ost-
roumnost, pronicljivost; - i postali
1090
razuman, urazumiti se; - amak sirili vi-
dike (sajnanja); - i almak shvatiti, pojmiti,
dokuciti; - ini almak zaneti, opseniti
koga; - ini bozmak 1) J-lal biti lud za ci me
2) sumnjati, podozrevati; - ini bu-
uvaliti koga u sumnju, uciniti
sumnjicavim; - mentalna za-
ostalost, maloumnost; - i bulanmak zbu-
niti se, splesti se, splelljati se; - ini el-
rnek promeniti nameru, predomislili se; -
rasejanost; - i biti ra-
sejan; - tupost ogranicenost (po-
imanja); - i durmak preneraziti se, za-
panjiti se, zabezeknuti se; - inden
geirmek promisljati, prosudjivati;- inden
gemez pasti na parnet pomisliti na;
- girmek uci u glavu, postali jasno; - ka-
zubunjenost, mentalna konfuzija; 1
- Ini zbuniti, zbunjivati
koga; - koeficijent inteligencije; 1
- ini kurcalama k 1) terali koga na
razmisljanje, naprezali ciji mozak 2) v. -
ini zorlamak; - ini oynatmak izgubili
pamet, poludeti; /-al - i saplanmak biti u
zabludi, gresili (u misljenju); - seviyesi
duhovni niva; intelektualni niva; - i
pomesati se, pobrkati se (o mis-
lima); /-al - i uporno razmisljati,
zastati (nad nekim problemom); - i yat-
mak shvatiti, dokuciti; - ini yormak za-
marati mozak, naprezali misli; - ini zor-
lamak l'(lOZgati, (pro) mucakati glavu 2.
pamcenje, secanje; cf. belek, -
den aboraviti, izbrisati ez se-
6anje - v. zihnl hesap; - e nak-
urezati se u secanje, dobro upa-
mitili; - de tutmak (u) pamtiti, (za) drzali u
secanju
zihni a duhovni, umni; misaoni, in-
teleklualni; - hesap racunanje u sebi, us-
meno racunanje; - umni rad
zihniye a fil. inleleklualizam
zihniyet a nacin misljenja, mentalitet;
shvatanje, koncepcija; cf.
zikir (-kri) a 1. spominjanje, spomen; -
i geen gore spomenuti; - e vre-
dan spomena; bunun - i gemedi o tome
nije bilo reci; 2. re/. zikr, derviski obred
zikretmek 1. ak. spomnijati 2. re/. vrsiti
obred (o dervisimaj
zikzak sevrdanje, sevuljanje, cik-
cak; - sevrdavo, sevuljicasto, u
cikcak ll sevrdav, sevuljieast (put i si.)
sevrdav, u obliku cikcaka
zil p 1. zvonce; gong; - e basmak poz-
voniti; alarm - i alarmno zvonce (u avi-
onu) 2. muz. cinele O - gibi 1) mrsav, vrlo
tanak 2) pokretljiv, zivahan; - gibi
mrtav pijan; - radoviti se, biti us-
hicen; - oynayacak veseo, ra-
destan, razdragan; - umi-
rem od gladi, mrtav sam gladan
zilhice a zilhidze, zulhidze (dvanaesti
mesec muslimanskog kalendara)
zilkade a zilkade, zulkade Oedanaesti
mesec muslimanskog kalendara)
zillet a ponizenje, unizenje
zilli 1. sa svoncicima (praporcima); -
tef bubanj sa zvoncicima 2. svadljiv,
O - yi arg. nazderati se,
nabokati se; - nevaspitan, ne-
odgojen
zilli muz. rakljast instrument (sa
zvoncicima na krajevima)
zilsiz bez zvonciea (praporaka); - oy-
namak igrati od radosti
zilyet (-di) a vlasnik, posednik;
zilyetlik svojina; posedovanje, ov-
ladanje
zil zurna tresten pijan, pijan kao klen
zirnamdar a-p vodja; sef, rukovodilac
zimmet a 1. dug; dugovanje, za-
duzenost; - ine geirmek proneveriti,
prisvojiti; te kalmak biti zaduzen 2. trg.
pasiva; - ve matlup pasiva i aktiva 3. duz-
nost, obaveza
zira
zina a preljuba, brakolomstvo; - etmek
uciniti preljubu
zincifre hem. cinober, crveni sul-
fid
zincir p 1. sindzir, lanac; verige; - bak-
beocug, karika, prsten (u lacu);
- gusenicni lanac 2. geog. lanac, venac
(planina, red, n!z; yksek _dM-
lar - i lanac 3.
kagije; fig. okovi, jaram; - e ekmek (ili
vurmak) baciti u okove, okovati (coveka)
O - den bir deli gibi kao od-
begao ludak; kao pas pusten sa lanca; -
ini (ili koparmak) fig. zbaciti
okove, osloboditi se
zincirleme 1. gl. im. od zincirlemek; -
ad gram. verizni izafet, verizni
genilivni odnos; veriina prodaja, ne-
ovlascena trgovina; - tepki fiz. lancana re-
akcija 2. lif. anadiploza,
zincirlernek ak. vezati lancem; okovati,
baciti u okove 2. poredjati kao karike od
lanca, poredjati u niz
zincirlenmek 1. pass. od zinciriemek 2.
fig. neraskidivo se povezati (medjusobno)
zincirli 1. a lancem, opremljen lancem
2. na lancu, vezan lancem (pas i si.); oko-
van (osudjenik)
zindan tamnica, zatvor; - a atmak
(ili koymak) zatvoriti, baciti u tamnicu, za-
tociti; - gibi mraca, tarnan (o prostoru,
mestu, kuc)
tamnicar, zatverski cuvar
zinde p bodar, krepak, cio, zivahan;
energican; - kuvvet fiz. ziva sila
postati krepak, zivahnuti
zindelik krepkost, cilost, zivahnost
zir p donji deo, pod, dno cega; - i
idaresinde pod upravom, pod vodjstvom
zira 1 p posto, jer, buduCi da, zato sto;
ct. nk
1091
. a !akat, ar-Sin; cf.
a poljoprivreda, zemljoradnja, ra-
tarstvo; ct. - ministarstvo pol-
joprivrede; poljoprivredna
banka; - poljoprivredni sajam; -
okulu poljoprivredna skola
poljoprivrednik, zemljoradnik,
rat ar
zirai poljoprivredni, zemljoradnicki, ra-
tarski; cf. - kredi poljoprivredni
kredi!
zirkon min. cirkon
zirve a vrh (i fig.); sleme; ct. doruk; -
fig. vrhunac, najvisa tacka; - top-
sastanak na vrhu, sarnit
zirzop luckast, caknut, nastran; vet-

zirzopluk caknutost, vetropirastost
ziya asvetlost; - brzina svet-
losti; - vermek sveteti, sijati, obasjavati;
zraciti
ziyadar a-p svetao, osvetljen; - bir oda
svetla soba
ziyade a vise; mnogo, veoma <> -
olsun 1) prijatno! dobar apetit! 2) pos-
luzite se; ne dajte se nuditi! (govori se
gostu prilikom obeda)
povecavati se, uvecavati
se, umnozavati se; (po) rasti, jaeati (o ten-
dencijama i si.)
ziyadesiyle veoma mnogo, suvise, pre-
komerna, napretek
ziyafet a gozba, pir; svecani rucak,
banket; /-al - ekmek (ili vermek) prirediti
rucak (gozbu, banket)
ziyan p steta, gubitak (materijalni); -
ekmek (ili grmek) pretrpeti stetu (gu-
bitak); /-11 - a sokmak naneti, priCiniti
kome Sletu; - a V. - ekmek; -
yok nista! ne mari! /-1/ - zebil etmek arg.
procerdati, spiskati, profuckati
1092
ziyankar p v.
1 . stetnost, skodljivost; po-
gubnost; pakost, zloba 2. rasipnistvo
1. rentabilan, bez gubitaka;
neskodljiv, bezazlen 2. prilicni dobar, pod-
nosljiv,osrednji; bu hikaye - ova prica
nije
ziyaret a 1. poseta; vizita; /-1/- etmek
posetiti, posecivati; - Ine gitmek po-
setiti, ici kome u posetu; dosturnun
- ine sutra cu posetiti prijatelja
2. hodoeasce, hadziluk 3. v. ziyaretgah
ziyareti 1. posetilac 2. hodocasnik
ziyaretgah a meslo posecivanja, pok-
lonicko mesto
ziynet a ukras, ures; nakil dragulj, adid-
jari; cf. bezek, ss; - vermek v. ziy-
netlemek
zloti zlot (poljska novcana jedinica)
Zodyak astr. Zodijak, zivotinjski krug
zoka 1. ribarska kuka, udica (za krupnu
ribu); - kapmak (za)gristi, trzati (o ri-
bama) 2. arg. zamka, podvala, trik; - ya
gelmek (ili- yutmak) zagristi udicu, na-
sesli
zom arg. zreo, mator (covek) 2. nat-
reskan, naroljan, naljoskan; -
pijan kao zemlja, mrtav pijan
zonklamak strecati, zigati, sevati, cu-
pati (o bolovima)
zoolog zoolog
zooloji zoologija
zoospor bot. zoopora
zooteknl zootehnika
zor p 1. teskoca, tegoba, muka, patn-
ja; ct. glk, - ekmek trpeti tes-
koce; - un ne? stali je? sta te muci? sta
zelis?; midesinden - u var on pati od sto-
maka, muci ga stomak 2. sila, snaga,
moc; - gzelilik olmaz silom se nista


l
ne moze omiliti; - kullanmak 1 ) prmeniti
. silu 2) /-11 izvrsiti nasilje; silovati; - oyunu
bozar sta sam mogao; to je visa sila! (iz-
vinjenje za nizvrsenje obaveze) 3. pri-
nuda, prisila; pritisak; - la nasilno, pod pri-
liskom; - a vurmak pribeci nasilju; _
la ele geirme otimanje, otmica; - ta g-
lmsemek smesiti se usiljeno; - la kabul
eHirrnek nametnuti, naturiti; - unda kal-
mak v. - unda olmak ; - iznudjen
brak, brak na silu; /-mak) - unda olmak
biti prinudjen, morali ll tezak, naporan, za-
moran; - gelmek tesko padati; - uma gl-
diyor tesko mi ide, ne da mi se s
mukom, jedva; - bela s teskarn mukarn
na jedvite jade; - zar v. zar - ; - u
v.- bela
zoraki silom, na silu; protiv volje, pri-
nudno; hteo ne hteo; - dlplomat dip-
lamata protiv volje
jur. koniskacija, uzapcivanje; /-
11 - a arpmak koniskovati, uzaptiti
zorba p despotski, tiranski, brutalan,
nasilnicki
nasilje, tiranija; brutalnost, ok-
rutnost
zor bela jedva,. s mukom; tes ko
zorca prilicno tezak
zorgu nasilnost, nasilje
zorgulu nasilan; iznudjen
zorlama 1 1. gl. im. od zorlamak; - ded-
birleri prinudne mere, sankicije 2. bruh,
prosutost (od naprezanja pri dizanju te-
reta) 3. teh. opterecenje, napregnutost 11
prinudan; prisilan; nasilan; voj. usiljen, for-
siran; - usiljen mars--
zorlamak 1 . ak. dat. prisiliti, prinuditi,
primorali 2. ak. voj. forsirali (reku) 3. ak.
teh. zatezati, prenaprezati; optereeivati 4.
(kendini) - naprezali se, zamarati se
zorlanmak 1. pass. od zorlamak 2.
naprezali se, opterecivati se
oteza(va)te se, is-
komplikovati se, zapetljati se
zurna
prinudan, prisilan; - neden
visa sila
zorlu 1. snazan, jak, silan (pljusku,
kisi); astar, ljut, zestok; - bir ljuta
zima, opaka studen; 2. uticajan, mocan (o
eoveku)
zorluk teskoca; smetnja, zapreka; -
karmak praviti smetnje, prii':injavati tes-
koce; - ekmek trpeti, osecati teskoce; -
yenmek savlada li teskoce
zorlukla tesko, tegobno (posa, zadatak
i si.)
zorunlu neopnodan, nuzan; obavezen,
nezbezan, neminovan; -. durum be-
zizlazan polazaj, ocajno stanje; - netice
neminavan ishod
zorunluk, zorunluluk nuznost, ne-
ophodnost; neminovnost
zoru zoruna vedna tesko, najedvite
jade
zuhur a pojavljivanje, pokazivanje; po-
java, izlazak (knjige i si.); izbijanje
kuge, rata i si.) - etmek pojaviti se; izici,
izlaziti; izbia)ti (o ratu, pozaru i si.);
zuhurat a arh. nepredvidive okolnosti,
iznenadjenje; slucajnost, eventualnost; -
slueajan uspeh
zuhurl a glumac u pozoristu Or-
taoyunu (u ulogama Arapa i Persijanaca)
zula arg. tajna mesto za sverovane
stvari; - etmek drpiti, smotati, zdipiti
zulmet a mrak, lama, tmina
zulmetmek dat. tiranisati, muciti, stavl-
jati na muke, zlostavljati
zulm (-lm) a zulum, tiranija; nep-
ravda; svirepost, okrutnost
zum foto zum, zumiranje
zurna p 1. muz. zurla (orijentalni ins-
trument); -gibi uzan (o pantalonama i si.)
2. pej. nosina, nosurda - da
olmaz, ne u poslovima
bez plana ne trazi se metod
.1093


zurlas, svirac na zurli
zurnapa nar. zirata
(Phaseolus caracalla)
zlf (-lfQ) p zuluf, uvojak
zurt v. zart zlfl sa zulufima, sa uvojcima
zbde a sustina, bit zmbl v. smbl
zcaciye a staklarija, stakleni predmeti; zmre a 1. grupa; klasa, sloj, stalez 2.
staklarstvo vrsta
zgrt (-d) bankrot; svorc; - olmak zmrdi smaragdnozelen, potpun
ostati bez prebijene pare; B- teseliesi zelen
slaba uteha zmrdanka p-a mit. Feniks-ptica
ostati bez grosa, nemali
prebijeni pare
novcane neprilike, bes-
parica; - ten fig, puki si-
romah; osiromasiti kao crkveni mis
Zhal (-li) a astr. Saturn
Zhre a astr. Venera;
Zhrevi a med. venerican; - has-
venericne bolesti
zht (-d) a asketizam, isposnistvo
zhul (-l) a pogreska, omaska; za-
nemarivanje; - etmek prevariti se, pog-
resiti
zkam a med. kijavica
zl (-ll) a podlost, niskost - saymak
smatrati podlim (rec, pojava)
zlal (-l) a bistra, prozracna voda
zlfaris, zlfaruz a bot. karak pa sulj
1094
zmrt (-d) 1 smaragd; - gibi kao
smaragd, sasvim zelen ll smaragdni, od
smaragda
zmrtlenmek, bez/.
pozeleneti, zeleniti se
zppe 1 kicos, gizdavac, dendi; snop ll
kicoski; izvestacen, uobrazen; snobovski
kicos (pomodar)
zppelik kricosluk, pomodarstvo; sno-
bizam; - etmek snobovski se posasati
zrafa a zoo/ . zirata (Giraffa ca-
melopardaiis); - gibi tanakl visok
arh. ratari zemljoradnici
zrriyet a 1. potomstvo, potomci;
podmladak; - i kesildi (ili nje-
govo je koleno prekinuto; ostao je bez
muskih potomaka 2. dete
zyuf a novac; bezvredan novac
IZBOR GEORAFSKIH NAZIVA
U ovaj, nuzno selektivan, lzbor
geografskih naziva uvrsceni su turski ob-
lici najvaznijih opstih (svetskih) ge-
ografskih naziva i nesto veci broj od-
rednica koje se odnose na geografsku i
politicku kartu Turske.
Prilikom unosenja opstih (svetskih) ge-
ografskih raziva, primenjeno je nacelo da
se ne prikazuju imena koja u turskom je-
ziku zadriavaju svoj izvorni glasovni sklop
i latinicni graficki lik, kao i ona koji su u
turski usla u internacionalno prihvacenoj
varjanti latinicne transkripicije.
prikazani su i turski nazivi pojedinih,
prvenstveno balkanskih, vecih i manjih
gradova i mesta van savremene Turske,
jer se srazmerno cesto srecu u literaturi i
izvorima razlicite vrste.
Sa teritorije Turske u izbor su uneti
najznacajniji toponimi (hidronimi, oranimi
itd.), s tim sto je kod ojkonima sproveden
princip abavezne zastupljenosti imena.
svih vilajetskih (administrativnih) sredista i
gradova sa najmanje sto hiljada sta-
novnika
Pored skracenica svojstvenih Recniku
u celini, u lzboru geografskih naziva
upotrebljene su i sledece;
dr. = drzva
g. = grad
jez. = jezero
os. = ostrvo
p.-os. = poluostrvo
pl. = planina
r. = reka
vi/.;, vilayet
Abican, Abidjan g. Abidjan
jez. Adzigel (vi/. Afyonkarahisar)
Adalar Princevska ostrva (vi/. Istanbul)
Adalar denizi v. Ege denizi
Adana vii. gAdana
g. Adapazar(i)
Adis Ababa, Adis Ababe g. Adis
Abeba
vi/. g. Adijaman
Adriya denizi, Adriyatik Denizi jad-
ransko more
pl. Ararat
Afganistan Avganistan, Afganistan
Afyonkarahisar vii Afijon Karahisar
vi/. g. Agri
pl. Akdag (vi/.
Akdeniz Sredozemno more
pl. Ahir (vii.
Akra g. Akra
Aksehir (vii. Konja) 2. jez. Aksehir
Alaska p. -os Aljaska
Aleut Aleutska ostrva
Almanya Nemacka
Alp Alpler pt. Alpi
Amasya vii. g. Amasija
Amazon r. Amazan
Amerika Devletleri Sjedinjene
Americke Driave (SAD)
Amuderya, Amu Derya r. Amu Darja
Anadolu Anadolija
And pl. Andi
Ankara vii. g. Ankara
Antakya g. Antakija (vi/. Hatay)
Antalya vii. g. Antalija
Apenin Apeninler pl. Apanini
Arabistan Arabija
Araldenizi, Aralgl Aralsko jezero
(mo re)
1095
/' .-"'
i
Arjantin Argentina
Arktik (a), Arktik
Arktik Okyanusu v. Kuzey Buz Denizi
Arnavutluk Albanija
Artvin vi/. g. Artvin
AsyaAzija
g.
lkesi Ognjena zemlja
Atina g. Atina
Atlas Atlas pl. Atlas
Atlas Okyanusu,
Atiantik Atiantski okean
Avrupa Evropa
Avustralya Australija
Avusturya Austrija
vii. g. Ajdin
Azak denizi Azovsko more
Azerbaycan Azerbejdzan
Azor Azorska ostrva
Bablmendep moreuz Bab ei-
Mandeb
Bafa jez. Bafa (vii.
Bagdad
Bahama Bahamska ostrva
Bahreyn Bahrein
Bak g. Baku
Balearska ostrva
vii. g. Balikesir
Balkanlar pl. Balkan
Balkan Balkansko po-
luostrvo
Baltik denizi Balticko more
Banglades
1096
Basra krfezi Persijski zaliv, Arapski
zaliv
Samao Zapadna Samoa
Trablus, Trablusgarp g. Tripoli
(libija)
Batum (i) g. Batumi
Baykal gl Bajkalsko jezero
Belika Belgija
Belgrat g. Beograd
Sering Seringov moreuz
Sering denizi Beringovo more
Sermuda Bermudska ostrva
Bern, Brn g. Bern
Beyazdeniz Belo more
Beyaz Rusya Belorusija
Beyrut g. Bejrut
Bejsehirsko jezero (vii.
Konja)
Bilecik vii. g. Biledcik
Bingazi g. Bengazi
Bingl vii. g. Bingel
Bingl pl. Bingel
Arap Emirlikleri Ujedinjeni
Arapski Emirati
Ujedinjeno kraljevstvo;
cf. Byk Britanya
Birmanya Burma
Siskay krfezi Biskajski zaliv
Bitlis vii. g. Bitlis
Moreuzi (Bosfor i Dardaneli)
Bolivya Bolivija
Bolu vi/. g. Bolu
Bosna-Hersek Bosna i Hercegovina
Brasilia g. Brazilija
Brezilya Brazilija
Brksel g. Srisel
g. Budimpesta
ist. v. Moldavija
Bulgaristan Bugarska
Burdur 1. vii. g. Bursa, Brusa
g. Bukurest
Bykada Veliko ostrvo, Prinkipo (vi/.
Istanbul)
Byk pl. Veliki Ararat
Byk Britanya Vetiki Britanija
Byk Menderes r. (Veliki) Menderes
Byk Okyanus v. Pasifik Okyanusu
Byk Sahra (Velika) Sahara
Cakarta Dzakarta
Cava os. Java
Gibraltar
Gibraltarski m?reuZ'
Celebes v. Selebes
Cenevre g. Z,eneva
Ceyhan 1. g. DZejhan (vii. Adana) 2. r.
Dzejhan
Cezayir dr. g. Alzir
Cibuti dr. g. Dzibuti
Cilo pl. DZilo
ad 1. dr. ad 2. jez. Cad
anakkale vii. g. Canakale
anakkale Dardaneli
vii. g.
ekoslovakya Cehoslovacka
jez. Cildir
in Kina
in denizi Kinesko more
orum vii. g. Corum
uki uken ya-
p. os. Cuhotka
Dagestan
Danimarka Danska
Darsselam fJ. Dar-es-Salam
Denizli vii. g. Denizli
Dersaadet ist. Dersaadet (stari zva-
nicni naziv lstanbula)
Dicle r. Tigar
Dinyep(e)r r. Dnjpar
Dinyester, Dniestr r. Dnjestar
vii. g. Dijarbekir
Karadeniz Pontijske pla-
nine
Dominika os. dr. Dominika
Dominik Cumhuriyeti Dominikanska
republika
Dover Doverski moreuz
g. Dusanbe
Eber jez. Eber (vii. Afyonkarahisar)
Edirne vii. g. Jedrene
Efganistan v. Afganistan
denizi Egejsko more
jez. Egridir (vii. Isparta)
Ekvador Ekvador
Ekvator Ginesi, Ekvatorial Gine ek-
vatorijalna Gvineja
vii. g. Elazik
Elbe r. Elba
Elbruz pl. Elbrus
El Kuveyt g. Kuvajt
Endonezya lndonezija
Erciyes pl. Erdzijes
Erekjez. Ercek (vi/. Van)
Erivan g. Erevan, Jerevan
Ermenistan jermenija
1097
Erzincan vii. g. Erzindzan
erzurum vii. g. Erzurum
vii. g.
Etiyopya Etiopija; v.
Falkland Foklandska ostrava
Fas Maroko
Felemenk Holandija,Nizozemska; v.
Halanda
Fenike ist. Fenikija
r. Eufrat
Fiji Fidzi
Obala Slonovace
Filipin Cumhuriyeti Filipinska Re-
puslika
Filipinler Filipini
Filistin Palesiina
Fin krfezi Finski zaliv
Finlanda, FinlaC!,iya Finska
Fransa Francuska
Gabon Gabon
Gambia Gambija
Gana Gana
Ganj r. Gang
Gaziantep vi/. g. Gaziantep
Gediz r. Gediz
Gelibolu Galipolje (vii. anakkale)
Gelibolu Galipoljsko po-
luostrvo, Galipolje
Giresun vi/. g. Giresun
Girit os. Krit
Gobi l Pustinja Gobi
Gksu r. Geksu
Grini g. Grinic
Grnland os. Grenland
1098
Guine, Gine Gvineja
Guinea-Bissau Gvineja-Bisau
vii. g. Gimishane
Gney Afrika Cumhuriyeti Juzno Af-
ricka Repulika
Gney Amerika Juzna Amerika
Toroslar pt. Jugoistocni
Toros(i)
Gney Kore Juzna Korieja
Gney Yemen Juzni Jemen
Grcistan Gruzija
Gyana, Guiana Gijana (Gvajana)
is. Abisinija, Eliopija
Hakkari vii. g. Hakari
Halep g. Alep
g. ist. Peking
Hanoi, Hanoy g. Hanoj
suyu r. Hersit
Hartum g. Kartum, Hartum
Hatay vii. Hatay
Havana g. Havana
Hayfon,Haifon g. Hajfong
Hazar (Hazer) denizi Kaspijsko more
Hrvatska
Himalaya pl. Himalaji
Hindiini p. -os. lndokina
pt. Hindukus
Hindistan, Hint lndija
Hint Okyanusu lndijski okean
g. Hirosima
Hollanda, Hollanda Holandija
Humus g. Homs
Honduras Honduras
Isparta vi/. g. Sparta
Irak Irak
lberik Pirinejsko polustrvo,
lberijsko poluostrvo
lel vii. reel
lndonazya lndonezija
lnds r.lnd
Ingiltere Engleska
lpekg. Pec
Irianda lrska
lskandinavya
dinavsko poluostrvo
Skan-
Iskanaeriye g. Aleksandrija
lskenderun g. Alek-
sandreta (vi/. Hatay)
lskenderun krfezi
(Aieksandretski) zaliv
1sko,lskoya Skotska
Isianda os. dr. Isiand
Ispanya Spanija
!srail lzrael
Istanbul g. Istanbul
lstanky os. Kos, lstankej
lsve Svedska
!svire Svajcarska
g. Stip
ltalya ltalija
lzmir vii. g. Smirna
lzmir krfezi lzmirski zaliv
lzmit vi/. g. !zmit
lznikjez. (vi/. Bursa)
Jamaika Jamajka
Japon denizi Japansko more
Japonya Japan
Kabil g. Kabul
Kafkaslartesi Zakavkazje
Kafkasya Kavkaz .
Kavkaz Katkazlar pl. Kavkaz
Kahire g. Kairo

ramanmares
vii.
Kalkartdelen g. Tetovo
Kalkta g. Kalkuta
g.
Kabo, Kampuea Kampucija
Kamerun Kamerun
Kanada Kanada
Kah-
Kanarya Kanaska ostrva
Kapstad, g. Kejptaun
Karabk g. Karabik (vi/. Zonguldak)
pl.
Karai, g. Karaci
1. pl. Karadag 2. Crna gora
Karadeniz Crno mo re
Karayip denizi Karipsko more
Karalin Karolinska ostrva
Karpatlar pl. Karpati
Kars vii. g. Kars
Kastamonu vii. g. Kastamonu
Katar Katar
Kayseri vii. g. Kajseri
Kazakistan Kazahstan
Kenya Kenija
os. dr. Kipar
Kirgizija
p. -os Krim
vi/. g. Kirklareli
vi/. g. Kirsehir
Crveno more
r. Kizilirmak
1099
,F ('


'
; (pustinja)
Kiel, Klyel g. Kil
;.. KleV, Kiyel g. Kil
Kiev g. Kijev
g. Kinsasa
Kiyef v. Kiev
Kiyel Kilski kanal
Kocaeli 1. p. -os. Kodzaeli 2. vi/. Kod-
zaeli
Kolombiya Kolumbija
Kongo Kongo
Konya vii. g. Konja
Kopenhag g. Kopenhagen
Kordilyerler pl. Kordiljeri
Kore Koreja
Korsika os. Korzika
Kosova- Kosovo
Kosta Rika, Kostarika Kostarika
pl. Keroglu
Kstence g. Konstanca
jez. Kejzejiz
Kuds g. Jerusalim
Kurdistan Kurdistan
Kuzey Amerika Sevema Amerika
Kuzey Buz denizi Sevemo ledeno
mo re
Kuzey denizi Sevemo more
Kuzey Irianda Sevema lrska
Kuzey Trk Cumhuriyeti Turs-
ka Republika Sevemi Kibar
Kuzey Kore Sevema Koreja
Kuzey Yemen Sevemi Jemen
Kba os. dr. Kuba
Kk pl. Mali Ararat
1100
Kk Asya Mala Azija
Kk Menderes r. Mali Menderes
Ktahya vii. g. Kutahija
Kveyt, Kuveyt Kuvajt
La Haye. Lahey g. Hag
v. Leipzig
g. Hikozija
!st. Poljska
Lelpzig g. Lajpcig
Leningrad g. Lenjingrad
Lesoto, Lesotho Lesoto
Liberya Liberija
Libya Libija
Lizbon g. Lisabon
Londra g. London
g. Lorensu Markes
(danas Maputo)
Lozan g. Lazana
Lbnan Libnan Liban
Lksemburg dr. g. Luksemburg
Lt gl Mrtvo More
Macaristan Madjarska
Madagaskar os. dr. Madagaskar
1. Maroko 2. Magreb, Magrib
Makedonya Makedonija
Malagasl Cumhuriyeti Malgaska Re-
publika; ct. Madagaskar
Malatya vi/. g. Malatija
Malavi Malavi
Malaysia, Malezya Malezija
Maldiv Maldiv, Maldivska Republika
Maldiv Maldivska ostrva, Mal-
divi
Bitolj
Manurya Mandzurija
Manisa vii. g. Manisa
denizi, kanal La-
mans
v.
Mardin vii. g. Mardin
Mauretania, Mauritanya Mauritanija
Marmara 1. jez. Marmara (vi/. Manisa)
2. os. Marmara
Marmara denizi Mramorno more
Marsllja g. Marsej
Martinik, Martinique os. Martinik
Maverai Katkaz Zakavkazje
Medine g. Medina
Mekke g. Meka
Meksika Meksiko
Meri r. Marica
Merkez Afrika Cumhuriyeti Cent-
ralnoafricka Republika
Merkezi Amerika V. Orta Amerika
Mersin g. Mersin (vii. lel)
Egipat
Mldilli os. Mitilena, Lezbos
g. Mogadisu
Mogolya Mongolija
Moluk Moluklar Molucka ost-
rva
Monako 1. knezevino Monako 2. g.
Monako
Mora p.-os. Peloponez
Moskova g. Moskva
Mosul v. Musul
vii. g. Mugla
Munzur pt. Munzur (dag)
Murat suyu r. Murat
Musul g. Mosul
vii. g. Mus
Mnih g. Minhen
Namlbya Namibija
Neme, Nemse, v. Avusturya
Nemrut pl. N!(mrut (dag)
vii. g. Nevsehir
Nevyork, New York g. Njujork
vi/. g. Nigde
Nijer dr. r. Niger
Nijerya Nigerija
Nikaragua Nikaragva
Nikarya os. lkarija, Nikarija
Norve Norveska
g. Nuaksot
Obi r. Ob
Oder r. Odra
Ohri g. Ohrid
Okyanusya Okeanija
Ordu vi/ g. Ordu
Orta Afrika Cumhuriyeti Cent-
ralnoafricka Republika
Orta Amerika Srednja Amerika, Cent-
raina Amerika
Orta Asya Srednja Azija
Orta Srednji lstok
Osmaniye g. Osmanije (vi/. Adana)
ldeniz Mrtvo more; cf. Lt gl
zbekistan Uzbekistan
Pasifik, Pasifik Okyanusu Tihi okean,
Pacifik
Pekin g. Peking
Pindus pt. Pind
Pireneler pl. Prineji
1101
Pnompen, Pnompenh g. Pnom Pen
Pollnezya Polinezija
Polonya Poljska
Portekiz Portugalija
Porto Riko os. dr. Portoriko
Prag g. Prag
Revan v. Erivan
Riyad g. Rijad
Rize vi/. g. Rize
Rodezya Rodezija
Rodop Rodopske planine
Romanya Rumunija
Rumeli Rumelija (evropski deo Turske)
Rusya Rusija
Sakarya r. vi/. Sakarija
os. Hios
Samsun vi/. g. Samsun
Sapanca jez. Sapandza (vii. Kocaeli)
Saray-Bosna g. Sarajevo
Sardinya, Sardunya os. Sardinija
Zuto more
Selanik g. Solun
Selebes os. Gelebes
Semerkant g. Samarkand
Sen r. Sena
Serendip v. Seylan
Seyhan r. Sejhan
Seylan os. Cejlon
r. Sirdarya
vii. g. Sivas
Siberya, Sibirya Sibir
Sicilya os. Sicilija
Siirt vii. g. Siirt
1102
Sina Sinajsko Poluostrvo
Slngapur dr. g. Singapur
Sinop vi// g. Sinop
Sisam os. Samos
Slovakya Slovacka
Slovenya Slovenija
Sofya g. Sofija
Solomon os. Solamonova ost-
rva
Somali Somalija
Sovyetler Savjetski Savez
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Bir-
(SSCB) Savez Sovjetskih So-
cijalistickih Repulika (SSSR)
Suhum, Suhumkale g. Suhumi
Suriye Sirija
Suudi Arabistan Saudijska Arabija
Sphan pl. Suphan(dag)
Cuecki kanal
g. Damask
denizi v.
r. Sat-Ef-Arab
g. Cikage
Cile
Buz denizi v. Kuzey Buz denizi
Tahran g. Teheran
Tanca g. Tanger
Tanzanya Tanzanija
Tasmanya os. Tasmanija
Tayland Tajland
vii. g.
Terkos jez. Terkos (vii. Istanbul)
Tiflis g. Tbilisi
Tiren denizi Tirensko more
TogoTogo
Tokat vi/. g. Tokat
Tokyo g. Tokio
TongaTonga
Toros pl. Zapadni Toros
Trablus g. 1. Tripoli (u Libanu)
2
. (ili
Trablusgarp ) Tripali (u Libiji)
Trabzon vi/. g. Trabzon
Trakya Trakija
Trinidad ve Tobago Trinidad i Tobago
Triyeste g. Trst
Tuna r. Dunav
Tunceli vii. g. Tundzeli
Tunus dr. g. Tunis ,
Tuz gl Slano jezero, Tuz
Trkiye Turska
Trkmenistan Turkmenija
Uganda ,Uganda
Ukrayna Ukrajina
pl. Uludag
UmmanOman
Umman denizi Arapsko more
Ural Urallar pl. Ural
Urfa vi/. g. Urfa
vii. g. Usak
Uzak Daleki lstok
mit Burnu At dobre nade
rdn Jordan
rdn (nehri) r. Jordan
skp g. Skoplje
Van vi/. g. Van
Van gl jaz. Varsava
Vatikan Vatikan
Venedik g. Venecija
Venezuela Venecuela
Vistl r. Visia
"-.
V'-._
Viyana g. Bec
Vlyetnam, Vietnam
Volga Boyu Povolozje
Voyvodina Vojvodina
Vranya g. Vranje
Biiski lstok
Yakova g. Djakovica
Yeni Glne Nova Gvineja
Yeni Kaledonya Nova Kaledonija
Yeni Pazar g. Novi Pazar
Yeni Zeland (a) Novi Zeland
Yozgat vi/. g. Jozgat
Yugoslavya Jugoslavija
Volta Gornja Volta
Jonska ostrva
Yunan denizi Jonsko more
Yunanistan Grcka
Zagrep g. Zagreb
Zalr Zair
Zambiya Zambija
Zenglbar os. g. Zanzibar
Zimbabve Zimbabve
Zonguldak vi/. g. Zonguldak
1103
PREGLED
najcescih skracenica u turskom jeziku
Ovaj pregled sacinjen je prema al-
fabetskom redu i obuhvata turske i med-
junarodne skracenice koje se upot-
rebljavaju u savremenom turskom jeziku.
Prevod intemacionalnih skracenica na
turski jezik d at je u zagradama.
. . A
A ............. , ........... Alay
AA ...................... Anadolu
AAL ........... o ....... American Air Lines
(Amerikan
AB ...................... Ankara Belediyesi
ABD ................... Amerika Dev-
letleri
Ad ....................... Aday
Adi ...................... Adliye, adalet
ADN .................... Allgemeiner Deutscher
Nachrichten Al-
manya Haberler
Adr . .................... Adres
AEC ................... Atomic Energy Com-
mission (Atom Enerjisi
Komisyonu)
AET ................... Avrupa Ekonomik Top-

AFP .................... Agence France Presse

a.g.e . .................. geen eser
AGIK ................. Avrupa Gvenlik ve

a.g.y . .................. geen
.......................
not. .............. makineli tfek
1104
AlD ..................... Ageney for International
Development (Ulus-
rgt)
AKA .................... Akdeniz Haber
Akya ...................
Alb ...................... Albay
Al m ..................... Almanca
AMAT ................. American Mission for
Aid to Turkey (Ame-
Trkiye'ye Yar-
Kurulu)
Amp .................... Arnper
Amr . ................... Amir
ANAP ................. Anavatan Partisi
Ank ..................... Ankara
ANKA ................. Ankara Haber
Anat.. .................. Anatom i
AO ...................... Anonim
AO .... ................ Ankara Orman
AP ..................... 1. Adalet Partisi 2. As-
sociated Press (Ame-
rican Haberler Brosu)
APA ................... Austria Presj- Agentur
(Avusturya
Azam
Apt.. .................... Aparlman
Ar ........................ Arapa
Ar ...................... Ara
As . ...................... 1. Askeri, askerlik 2.
Asistan
ASA ................... America Standaris As-
sociation (Amerikan
Standartlar
Asb .......... ........... Asisubay
ASELSAN .......... Askeri Elektrik Sanayii
Asg ..................... Asgari
As. Iz . ................. Askeri lnzibat
As. Mah .............. Askeri Mahkeme
Astr .................... Astronomi
..............
....................... Anonim
At ................ , ....... Atom
Ati ....................... Atlye
Atm ..................... Atmosfer
ATO .................... Ankara Ticaret
A ...................... Anka.ra niversitesi
AYKO ................ Ankara Yazarlar Ko-
operatifi
B
B ......................... 1. 2. Bay 3. Birlik 4.
Byk
BAE .................... Arap Emirlikleri
BBC .................... British Broadcasting
Corporation (Ingiliz
Radyo-Televizyon Ku-
rumu)
BSG ................... Baccilus Calmette Gu-
erin (Verem
BEA ................... British European Air-
lines (Ingiliz Hava Yol-

Bi bl.. ................... Bibliotheque
Biy ...................... Biyoloji
BJK ................... Jimnastik Ku-
lb
Bkz .....................
Bl ........................ Blk
Bl. K ................... Blk
BM ...................... Milletler
BMT ................... Milletler

Bn ....................... Bayan
Bnb .....................
B ot...................... Botan ik

.....................
....................
.................
Bt ........................ Bulvar
Bu lv .................... Batarya
Bulg .................... Bulgarca
c
C ......................... Cil!
Cad ..................... Cadde (si)
CBD, c.b.d ......... Cash before delivery
(Teslimden nce
CD ...................... Corps diplomatique
(Kordiplomatik)
CENT O .............. Central Treaty Or-
ganization (Merkezi Ant-
rgt)
CGS .................... Santimetre-Gram
Sa iye
CHP .................... Cumhuriyet Halk Partisi
CIA ..................... Central lnteligence
Ageney (ABD Merkezi
Haber Alma rgt)
CIF, c.i.g ............. Cost, insurence, freight
(Maliyet, sigorta, navlun)
CIO ... : ................. Comite international
olympique
Olimpiyat Komitesi)
cm ...................... v. sm.
Cmh. .......... Cum-

.....................
Cos ..................... Kosins
CS ....................... Cumhuriyet
Cz ....................... Ceza
1105

AYKUR ............ ay Kurumu
EK ................... ocuk Esirgeme Ku-
rumu
ev ..................... eviren; eviri
S ....................... imento Sanayi
.....................
D
d ......................... Dakika
0 .........................
OAC .................... Demokratik Almanya
Cumhuriyeti
Dam .................... Dekametre
D-C ..................... Daimi careyan
DM .................. Dvize evrifebilir Mev-
duat
DDA . . . . . . .. . . . . . . .. . . . Deutsche De-
mokratische Republik
(Demokratik Almanya
Cumhuriyeti)
DDY .................... Devlet Deniz
Der ...................... Derieye n; derleme
Dft ....................... Defter
DHMI .................. Devlet Hava

DIE ...................... Devlet Istatistik Entits
Dil b ..................... Dilbilgisi
Dipl... .. ................ Diploma;
DISK .................. Devrimci Sen-
Konfederasyonu
01 ........................ Desilitre
DM ...................... Deutsche Mark (Alman

Dm ...................... D esimetre
DMO ................... Devlet Malzeme Ofisi
1106
Do ..................... Doent
.... ................. (u)
DPT ................... Devlet Planlama

Dr ........................ Doktor
DSI ..... ................. Devlet Su
DTCF .................. Dil ve
Fakltesi
DYP .................... Yol Partisi
Dz . ...................... 1. Deniz 2. Dzine
Dza. . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .
Dz. HO ................ Deni.z Harp Okulu
Dz. K ................... Deniz
Dz. Kuv . ............. Deniz Kuvvetleri
Dz. Kuv. K . ........ Deniz Kuvvetleri Ko-

E
E ........................ 1. East u) 2. elekt-
ron
EBK .................... Et ve Kurumu
ECO ................... European Goal Or-
ganization (Avrupa
Kmr Kurumu)
ECOSOC ............ Economic and Social
Council (BM Ekonomik
ve Sosyal Konseyi)
E ez. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ecza ne;
Ed ....................... Edebiyat
Ed. Fak ............... Edebiyat Fakltesi
EFTA .................. European Free Trade
Association (Avrupa
Serbest Ticaret
EGO .................... (Ankara belediyesi)
Elektrik, Gaz, Otobs

.....................
EKG .................... Elektrokardiyografi
El ...................... Eli
EMK .................... Elektromotor Kuwet
Emn ....... ............. Emniyet
Ens.... .... . . . .......... Enstit
EOKA . ... . . . . . . . .. . . .. Ethnike Organosis
Kypriotikes Ape-
leutheroseos
Rum ete rgt)
EPA .................... European Productivity
Assodation (Avrupa
Prodktivite rgt)
Erm ............... ...... Ermenice
ESHOT .............. (lzmir belediyesi) Elekt-
rik, Su, Oto-
bs, Tramvay
Evr .... ; ................. Evrak
F
F . ........................ Fiyat
FAC ................... Federal Almanya Cum-
huriyeti
Fak . .................... Faklte
FAO .................... Food and Agriculture
Organization (BM
ve rgt)
Far ...................... Farsa
Fb. .................... Fabrika
FB ...................... Fenerbahe Spor Ku-
lb
FBI ..................... Federal Bureau of ln-
vestigation (ABD Federa
Brosu)
Fe ls. . . . .. . .. . . . . . . ... . . Felsefe
FIFA .................. Federation In-
temationaie de Football
Assodation (Mil-
Futbol Fe-
derasyonu)
Fiz ....................... Fizik
FK .................... Filistin rgt
FOA ................... Foreign Operations Ad-
ministration
lkelere
fonu)
FOB, f.o.b . ......... Free on board (Gemide
teslim
Fol. ..................... 1. Folio (Varak) 2.
Byk boy kitap
Folk .................... Falklor
Foto ....................
FOW, t.o.w ........ Free on Wagon (Va-
gonda teslim
\
Fr . .......................
G
G ......................... Gney
GAMEDA .......... Gazete Mecmua Da-

GA TT .................. General Agreemant on
Tariffs and Trade (Gm-
lrk Tariteleri ve Ticaret

Gd ....................... Gedikli
Gen .......... , ........ :. General
Geo .. ................... Geometri
Glz ...................... Gizli
Gj ........................ Garaj
Gmr .................... Gmrk
Gn. Kur .............. GenelKurmay
G ..................... Gmen
Gkbl. ................ Gkbilim
Gn . ................... Gnderen
GPU ................... Gosudarstvennoe po-
litiesko upravlenie
1107
..
(Devlet Siyasal Y-
netimi)
Gr ....................... Gram
Gram .................. Gramer
Grz.. ... . .. . . . . .. . . . . . . . . Garnizon
GS ..................... Galatasaray Spor Ku-
lb
GSMH ................. Gayri Safi Milli
Gv ....................... Gverta
Gv. Sb ................ Gverta
H
H ........................ 1. 2. Hicri 3. Hid-
rojen
h ......................... Hekto
HA ...................... 1. Haber 2. Harp
Akademisi
H b ....................... Hemoglobin
Hd ....................... Hudut
Hdf... ................... Hedef
Hek ..................... Hekim
H iz. zl .. ............. Hizmete zel
Ht ........................ Hafif
H k. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. .
hi. .. . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . Hektolitre
h m . ..................... Hakiometre
HO ...................... Harp Okulu
HP ..................... H orse- Power (Bey-
girgc)
Hrk. . ........... Harekat
M
Hrp . .................... Harp
Hrt . ..................... Harita
Hst....... ... . . . . . .. . . .. . Hastane
......... Hastane
1108
Hu ....................... Hususi
Huk ..................... Hukuk
Hv ....................... Hava
Hv. Dur ............... Hava Durumu
Hv. Kuv . ............. Hava Kuwetleri
Hz. . . . . ... . . . ... . . .. . . .. . 1 . Hizmet 2. Hazretleri
IAO .................... lnternationale Ar-
beitsorganisation {Ulus-
rgt)
IBRD ................... International Bank for
Reconstruction and De-
velopment
ve

lCA O ................. International Civil Avi-
atian Organization
Sivil Ha-
rgt)
IDA .................... International De-
velopment Association


ILA ..................... lnternationa Law As-
sociation
Hukuk
ILO .................... International Labour Or-
ganization
rgt)
IMCO ................. Inter-Governmental Ma-
ritime Consultative Or-
ganization
Denizcilik r-
gt)
IMF ..................... lnternationa Monetary
Fund Para
Fonu)
IOC ..................... International Olympic
Commitlee
Olimpiyat Komitesi)
IPU ...................... lnter-Parliamentary
Union (Par-
Birlik)
Ir .........................
IRO ..................... International Refugee
Organization (Ulus-
Mlteci rgt)
IS DB ................... lslam's Development
Bank (Islam

..................... International Standards
Organization
ITA .................. International Tourizm
Association (Ulus-

Tu-
rizm Birli!;)i)
ITA ...................... International Tourism
Association (Ulus-
Turizm Birli!;)i)
ITO .................... International Trade Or-
ganization
Ticaret rgt)
ITU ..................... International Te-
lecommunication Union
Te-
lekomnikasyon Birli!;)i)
!. .......................... Isim
lbr ...................... lbranice
IETT .................... Istanbul Elektrik, Tnel
Tramva
lhts ..................... Ihtisas
ll h ....................... llahirihi
lmp ..................... Imparatorluk
Ing ...................... Ingilizce
......................
I. ....................... lsa'dan nce
I.S ....................... lsa'dan sonra
lrt. Sb ................. lrtibat S up
Isk ...................... Iskele
Isi ....................... Islam
ISO ..................... Istanbul Sanayi
lsp ...................... Ispanyolca
lst. ...................... Istanbul
. . . . . . . .. . . . . . . .. . . . ..
lt. . . .. . . . . . . .. . .. . . ... . . . . ltalyanca
IT ..................... Istanbul Teknik ni-
versitesi
ITO ...................... Istanbul Ticaret
l ........................ Istanbul niversitesi
Iz ........................ Izin (li)
lzm ..................... lzmir
J
J .......................... Jandarma
JAT ..................... Yugoslavya
Jeol .................... jeoloji
JGK ................... Jandarma Genel Ko-

J. Sb .................. Jandarma Subay
K
K......................... 1 . Kara 2. Komutan
3. Kuzey
KBB .................... Kulak, Burun
Kd ......................
KDV .................... Katma Vergisi
Kg ...................... Kilogram
KGB .................. Komitet go-
sudarstvennoy be-
zopasnosti (De
Komitesi) /

Kh. .. .. ..... .. . ... . .. . .. . Karargah
Kim .................... Kimya
KlT ........ , ............ Kamu Iktisadi Te-

KKK ................... Kara Kuwetleri Ko-

KLM .................... Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij (Holanda
Kraliyel
Km ...................... Kilometre
Kol. .. . . . . . ... .. . Kolektif
Ko m .................... Komisyon
Kor ..................... Kolordu
Kora ................... Koramirat
Korg .................. Korgeneral
..................... .
KS ....................... Kilosikl
Kt. .......................
K tp ......................
KTFD ................. Trk Federe Dev-
leti
Kur .................... Kurmay
Kur. ........... :. Kurmay
Kuv .................... Kuvvet
L
Lab. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . Laboratuar
LASSA ............... Lastik Sanayi
Lat. ..................... Latince
Log .................... Logaritma
Loj ..................... 1. Lojistik 2. Lojman
Lt ........................ Litre
Ltd ..................... Limited
Lv .......................
1110
Lv: Sat.AI .......... Ko-
misyonu
M
M. . ..................... 1. Miladi; Milat 2. Mon-
sieur (Bay)
m ......................... Metre
Mac ..................... Macarca
Mad .................... Madde
Mah .................... 1. Mahalle 2. Mahkeme
Ma nt ...................
Mat ..................... Matematik
MBK ................... Mill1 Birlik Komitesi
Md ...................... 1. Mdr, 2.
Milliard (Milyor)
Md. Yrd .............. Mdr
M.E .................... Milattan ewel
MEB .................... Milli
Mec ..................... Mecaz; mecazli
Mey ..................... Meydan
MEYAK ............... Memur
Kesintisi
Mf .......................
Mg ...................... Manga
MGK ................... Milli Gvenlik Konseyi
.....................
MIT ..................... Milli Istihbarat
Mlm .................
MKE .................. Makine Kimya En-
dstrisi
MKS .................... Metre-Kilogram-Saat
Mlle ..................... Mademoiselle (Bayan)
mm ..................... Milimetre
M me ................... Madame (Bayan)
M. ........ .' ............ Milaltan nce
Mr ....................... Mister (Bay)
Mrs . .................... Mistress (Bayan)
. . ....... .. .. . ... . .
M.S . .................... Milattan sonra
M/s ................. , .... Metre 1 Saniye
MSB .................. Mil n Savunma Ba-

MTA .................... Maden Tetkik Arama
(Enstits)
MTTB .................. MiiO Trk Talebe
Mu h . ................... Mu harebe
M h ................... Mhendis
Mz ..................... Mzik
MYO ................... Meslik Yksek Okulu
N
N .. . . . . ... . . . . ... . . . . .. . . . North (Kuzey)
NASA ................. National Aeronautics
and Space Ad-
ministration (ABD Uzay
Merkezi)
NATO ................. North Atlantic Treaty
Organization (Kuzey At-
lantik r-
gt)
N ......................... Nu me ro (Numara)
Nb ....... .............. Nbeti
Nr ........................ Numara
Nu ....................... Numara
o
0 ......................... 1. Okul2. Okyanus
OAS . . . .. . . . . .. . . . . . . . . Organization of Ame-
rican States (Amerika
Devletleri rgt)
ODT ................ Orta Teknik ni-
versitesi
OECD ................ Organization for Eco-
nomic Cooperation and
Development (Iktisadi
ve r-
gt)
OEEC ................ Organization for Eu-
ropean Economic Co-
operation (Avrupa Eko-
nomik rgt)
OEED ................ Organization for Eu-
ropean Economic De-
velopment (Avrupa Eko-
nomik rgt)
O LE VIS .............. Otel, Lokanta,
Yerleri
Onb ....................
OPEC ................ Orgaization of Pet-;
roleum Exporting Co-
untries (Petrol Ihra
Eden lkeler rgt)
Opt . .................... Operatr
Or ....................... Ordu
Ora ..................... Oramiral
Ord. Prof. ........... Ordinarys Profesr
Org . .................... Orgeneral
Or. Gn.Kh ... ........ Ordu Genel
ORKO ................ Ordu Ko-
operatifi
Orm .................... Orman
Ort ...................... Ortak
OSD ................... Otomobil Sanayi Der-

Osm ...... ..............
OTIM ................. Ticaret ve Ih-
racat Merkezi
Otm . ................... Otomatik
Oto . .................... Otomobil
"1111
_/

..... ................. 1. nce 2. nc
g ................ .......
........... ..........
. ....................
lm ..................... lm, lm tarihi
r . ...................... 1. rnek 2.
z . ..................... zne
zl ...................... zel
p
P . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . 1 . Polis 2. Piyade
PAA .................... Pan American Airways
(Amerika
PETKIM .............. Petrokimya Sanayii
PK, P .K ............... Posta kutusu
Plt. ...................... Pilot
pp . ...................... Pages (Sayfalar)
Pr ........................ Para
Prj ....................... Proje
Prog . ........... : ...... Program
Prs ....... : .............. Personel
Ps . ...................... Postscriptum (Mektup
dip notu)
. ......................
PTT ..................... Posta, telgraf, telefon
(Idaresi)
R
R ........................ Recommande (Ta-
ahhtl)
Rd ....................... Radar
Res ..................... Resmi resmen
Rev ..................... Revir
1112
Rhb .. ................... Ruhbilim
Rp ....................... Rapor
Rst. . . . . . . . . . . . . . ... . . .. . Rasathane
Rtb ...................... Rtbe
Rus ..................... Rusa
s
S ......................... South (Gney)
s ........................ Sayfa
Sa ....................... Saat
SALT ................. Strategic Arms Li-
mitation Talks (Stratejik

G-

SAS . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . Seandivanivan Airlines
System (lskandinav Ha-

Sat. .....................
SB .......................
Sb ....................... Subay
SBF ................... Siyasal Bilgiler Fa-
kltesi
SE .................. : ... South-east (G-

SEATO ............... South-east Asia Treaty
Organization (G-
Asya Ant-
rgt)
SEKA ................ Selloz ve Sa-
nayii
Sekr ........ ............ Sekreter
SEV .................... Soviet Ekonomieskoj
Vzaimopomosi (Kar-
Ekonomik
Konseyi)
S HA PE .............. Supreme Head
arters of the Allied Po-
wers in Europe (Avrupa
Mttefik Kuvvetleri Ka-

Sft .......................
........................ Silah
SI. Kuv ............... Kuvvetler
Sm ...................... Santimetre
Sn ....................... Saniye
Sok ..................... Sokak
SOS ................... Sav e o ur So u ls (Ha-

Sp ....................... Spor
Sr ........................ 1. Seri 2.
SSCB ................ Sovyet Sosyalist Cum-
huriyetleri
SSK ................... Sosyal Sigortalar Ku-
rumu
St. ....................... Saint (Kutsal)
SSK ................... Sosyal Sigortalar Ku-
rumu
Std ...................... Standart
SUNFED ............. Special United Nations
Fund for Economic De-
velopment
Milletler Ekonomik Kal-
zel Fonu)
St. .................... , Stun
Svk ..................... Sevk
Svn ..................... Savunma
SW ...................... South-west

.........................
.....................
........................
.......................
.......................
T
Tak ..................... Taktik
TAO .................... Trk Anonim
TASS .................. Telegrafnoe Agentstvo
Sovetskogo Soyuza
(Sovyetler Ha-
berler
.................... Trk Anonim
Tb ....................... Tabur
Tbb .....................
TBMM ................. Trkiye Byk Millet
Meclisi
Tbp ..................... Tabip
TC ....................... Trkiye Cumhuriyeti
TCDD .................. Trkiye Cumhuriyeti
Devlet Demiryollari
TCK .................... 1. Trkiye Cumhuriyeti
2. Trk Ceza
Kanunu
TCTI.. .................. Trkiye Cumhuriyeti
Tekelidaresi
TOK .................... Trk Dil Kurumu
Tdv ..................... Tedavi
TED .................... Trk
TEK .................... Trkiye Elektrik Kurumu
Tek ..................... Teknik
Tel ...................... Telefon
Telg .................... Telgraf
Ter ...................... Terim
....................
THA .................... Trk Haberler
THK .................... 1. Trk Hava Kurumu 2.
Trk Hukuk Kurumu
THY .................... Trk Hava
1113

Tic . ..................... Ticaret
TlSK .................. Trkiye Sen-
Konfederasyonu
TKB .................... Trk Birli0i
TKI ..................... Trkiye Kmr
letmeleri
TL ....................... Trk
................. , ... Trk
TMMOB .. ............ Trk Mhendis ve
Mimar BirliOi
TOB .................... Trkiye Odalar BirliOi
TODAIE .. ............ Trkiye ve Orta DoOu
Amme Idaresi Enstits
.............. Trkiye Otomobil Fab-
Anonim
Top ..................... Topu
Topbt ................. Toplumbilim
TBANK ............ Trkiye Oretmenler

TMER. .......... .... Trke Oretim Merkezi
TPAO ................ Trkiye Petrolleri Ano-
nim
TRDP .................. Trkiye Radyo Difzon

TAT ..................... Trkiye Radyo-
Televizyon (Kurumu)
TSE ................... Trk Standartlar Ens-
tits
TTE ..................... Trk Telekomnikasyon
Endstrisi
TTI ...................... Trk Tekelidaresi
TTK ..................... Trk Tarih Kurumu
Tug ..................... Tugay
................... TuOgeneral
T ........................ Teknik niversite
TBITAK ........... Trkiye Bilimsel ve Tek-
nik Kurumu
1114
Tm .................... 1. Tmen 2. Tmle
Tmg .. ................ Tmgeneral
................ Trkiye
Konfederasyonu
TRSAB ........... Trkiye Seyahat Acen-
BirliOi
TV ....................... Televizyon
TZOB .................. Trkiye Ziraat
BirliOi
TZDK .................. Trkiye Zirai
Kurumu
u
Us..................... Uaksavar
. .....................
UN ..................... United Nations (Bir-
Milletler)
UNAC ................. United Nations Aid to
Children Mil-
letler ocuklara
rgt)
UNCTAD ........... United Nations Con-
ference on Trade and
Development
Milletler Ticaret ve Kal-

UNESCO ........... United Nations Edu-
cational Scientific and
Cultural Organization
Milletler EOi-
tim, Bilim ve Kltr r-
gt
UNJCEF ............. United Nations In-
ternational Children's
Emergency Fund (Bir-
Milletler Ulus-
ocuklara Acil
Fonu)
UNPROFOR ...... United Nations Pro-
tection Forces
1
1
i
'
Miletler Koruma Kuv-
vetleri)
UNSC ................. United Nations Security
Council Mil-
letler Gvenlik Konseyi)
UPI .................... United Press In-
ternational (Amerikan
Haberler
................... Union Posta! Uni-
verselle (Dnya Posta

USA ................... United States of Arne-
rica (Amerika
Devletleri)
.................. Uak Sanayii Anonim

U SIS .................. United States In-
formation Service (Ame-
rikan Haberler Merkezi)
Uzm .................... Uzman

. ........................ 1. niversite 2. s
c. . . ... .. . . ...... ...... cret, cretli
cs....... .. . . . . . . . . . . . . cretsiz
nl ...................... nlem
SS ................... niversite Seme

. ...............
y ....................... yelik.
V
V ......................... V olu me (Hacim)
VA ....................... Voltamper
VB .......................
Vb ....................... Ve benzerleri
Vd ....................... Ve
Vet. ..................... Veteriner
Vm . ..................... Voltmetre
v . ...................... Ve tesi
vp . ...................... Vapur
vs ....................... Ve saire
vzf ........ ............... Vazife li
w
W ........................ W e st
WB ...................... World Bank (Dnya

WEU ................... Western European
Union Avrupa Bir-

WHO .................. Word Helth Or-
ganization (Dnya

WMO .................. World Meteorological
Organization (Dnya
Meteoroloji rgt)
WTO .................. Warsaw Treaty Or-
ganization Ant-
rgt)
y
Y ......................... Yksek
Yaz .....................
YAZKO ............... Yazarar Kooperativi
Vd .............. ,. ........ Yedek
Vd. Sb ................ Yedek Subay
Yerbl ................... yerbilim
Y. Mh . ............... Yksek Mhendis
YK .................... Yksek Kurulu
Yrb ...................... Yarbay
YSE .................... Yol, Su, Elektrik (Genel

yun ..................... Yunanca
1115
Yyn .....................
Yzb . ....................
Yzc . ....................

!

1
1
i
z
ZF ....................... Ziraat Fakltesi
Zh .......................
Zh. Tug ............... tugay
'i
Zhr. gz .... ............ Zehirli gaz
i
i

'L




!1
!i


li
,j
il
1
1

1116