ANALIZA ANTROPOLOKOG PROSTORA SPORTISTE

ovjekovo porijeklo i njegov razvoj danas prouavaju razne naune oblasti: biologija, medicina,
fiziologija, psihologija, pedagogija, historija, filozofija, ekologija, historija umjetnosti, geografija,
arheologija, etnologija, demografija, sociologija i mnoge druge. Sva ova saznanja o ovjeku
objedinjava antropologija, koja se najede definira kao nauka o ovjeku u vremenu i prostoru. Njen
naziv, po ugledu na druge nauke, nastao je iz grkih rijei anthropos - ovjek i logos - nauka, to
oznaava nauku o ovjeku.

Prostorno, u domen antropologije spada cijela povrina zemljine kugle, a vremenski antropologija
prati ovjekov nastanak i razvoj od prvih tragova ivota, pa sve do dananjih dana. Prema tome,
antropologija tretira ovjeka kao cjelinu, to znai da se zakonitosti razvoja ljudskog bida
objanjavaju integralno, bududi da je svaki problem vezan za ljudsko bide u najtjesnijoj dijalektikoj
meuzavisnosti prirodnih i drutvenih inilaca.


ANTROPOLOKI PROSTOR SPORTISTE

Antropomotorika je predmet izuavnja kinantropologija. Njen znaajan dio ini kinantropologija u
sferi fizicke Kulture i sporta. Svrha je istraivanje djelatne osnove fizike Kulture i sporta kao i
svojevrsnog sadraja spoznaje, ispoljavnja i razvoja ovijeka u cijelini ( S. Dautbaid, A Bradid Sarajevo
2005).
Poto u naukama koje se bave ljudskim bidem interdisciplinarni pristup izuavanja linosti
predstavlja osnovnu metodoloku orijentaciju, predmet nauke i u oblasti sporta je antropoloki
status sportista. Pod antropolokim statusom podrazumijevaju se sljedede ovjekove sposobnosti i
karakteristike:

- morfoloke karakteristike,
- funkcionalne sposobnosti,
- motorike sposobnosti,
- specifino-motorike karakteristike,
- kognitivne sposobnosti,
- konativne karakteristike, i
- socioloke karakteristike.

Kako postoje odreene specifinosti pojedinih sportova i sportskih disciplina, koje se sastoje u
razliitosti njihove takmiarske strukture, samim tim postoji i izrazita potreba za neprekidnim
istraivanjem i u praksi provjeravanjem specifinosti pojedinih sportova, ukljuujudi prvenstveno
genetiku uslovljenost (ogranienost) pojedinih antropolokih sposobnosti i karakteristika, zatim
njihovu hijerarhijsku vrijednost po sportovima, kao i njihovu strukturu i razvoj pod utjecajem
odreenih trenanih sredstava, metoda i opteredenja.

Ako ne bi postojala razliitost takmiarskih struktura izmeu pojedinih sportova i sportskih disciplina,
s jedne strane, i razliitosti strukture antropolokih sposobnosti karakteristika meu sportistima, sa
druge strane, izuavanje trenanih sredstava, metoda i opteredenja, kao i njihov utjecaj na razvoj
pojedinih antropolokih sposobnosti i karakteristika bilo bi bespredmetno i nepotrebno (J. Malacko,
I. Rao Sarajevo 2004).

MORFOLOKE KARAKTERISTIKE

Pod morfolokim karakteristikama antropolokog statusa ovjeka najede se podrazumijevaju
procesi rasta i ovjekovog ontogenetskog razvoja.

Meutim, da bi se u morfolokom prostoru utvrdila struktura i razvoj antropometrijskih
karakteristika, rjeenja su traena u faktorskim matematiko-statistikim postucima, pomodu kojih
su izolovane antropometrijske karakteristike, koje su iz serije manifestnih varijabli (antropometrijskih
mjera koje se mogu direktno mjeriti) definirani kao latentne morfoloke varijable (dimenzije), koje se
ne mogu direktno mjeriti, jer se dobijaju kondenzovanjem (saimanjem) informacija dobijenih na
osnovu izmjerenih antropometrijskih mjera.

U toku tjelesnog rasta i razvoja pojedini dijelovi tijela prate razliitu krivu, dostiudi svoj maksimum u
razliitim vremenskim takama. Iz tih razloga, morfoloka struktura tijela, koja se bazira na
meusobnim interakcijama svih antropolokih mjera u razliitim fazama razvoja moe biti razliita,
odnosno, pojedine morfoloke karakteristike mogu u razliitim vremenskim takama uestvovati sa
razliitim koeficijentima ueda u odreenoj morfolokoj strukturi tijela.
Meutim, razvoj pojedinih morfolokih karakteristika u znaajnoj je mjeri determinisan i
individualnim sklopom endogeno i egzogeno uslovljenih inilaca, koji u istom razvojnom periodu
razliitim subjektima odreuje razliitu fizioloku starost. Kod nekih morfolokih karakteristika,
naroito kod onih koji su pod znatnijim utjecajem egzogenih inilaca, varijacije u populaciji iste
hronoloke dobi mogu biti veoma velike.

Na osnovu dosadanjih mnogobrojnih istraivanja dolo se do diferencijacije dvaju mogudnosti
utvrivanja strukture morfolokih su:
faktorskim pristupom (F),
i taksonomskim pristupom (T).

Faktorskim pristupom sa znatnom sigurnodu se moe tvrditi da je morfoloki prostor u sutini
etvorodimenzionalan, a to znai da se moe govoriti o modelu strukture morfolokih karakteristika,
koji se sastoji od sljededa etiri morfoloka faktora:
L - longitudinalna dimenzionalnost skeleta, odgovoran za rast kostiju u duinu
T - transverzalna dimenzionalnost skeleta, ogovoran za rast kostiju u irinu,
V - volumen i masa tijela, odgovoran za ukupnu masu i obime tijela, i
M - potkono masno tkivo, odgovoran za ukupnu koliinu masti u organizmu
(J. Malacko, I. Rao Sarajevo 2004).


FUNKCIONALNE SPOSOBNOSTI

Pod funkcionalnim sposobnostima ovjeka podrazumijeva se sistem funkcionalnih struktura
organskih sistema i njihovo funkcioniranje. U prostoru funkcionalnih sposobnosti ovjeka jo uvijek
ne postoji neki valjani strukturalni ili funkcionalni kibernetiki model. Dosadanja istraivanja su
uglavnom bila usmjerena na izuavanje strukture i funkcija pojedinih organa i organskih sistema,
prije svega lokomotornog i nervnog, gdje su utvrene brojne zakonitosti prilikom upravljanja
(transformacije) funkcionalnim sposobnostima pod utjecajem razliitih trenanih sadraja.

Najvedi broj istraivanja ima iz oblasti transformacija kardiovaskularnog i respiratornog sistema pod
utjecajem razliitih stimulusa, a zatim digestivnog trakta i endokrinog sistema, kao i u nervnim
procesima i miidnim stanicama. Meutim, u podruju izuavanja funkcionisanja organizma,
posebno sa aspekta transportnog sistema, jo uvijek je situacija u prilinoj mjeri nejasna.

Naime, kada se posmatra ovjek kao organizacioni sistem, dolazi se do konstatacije, da je on sainjen
od:

animalnog podsistema, i

vegetativnog podsistema.

Oba podsistema uvijek djeluju kao cjelina. Vegetativni podsistem se nalazi kod biljaka, kod ivotinja
vegetativni i animalni, dok je ovjek, kao animalni sistem, dostigao takav stepen razvoja, da ga
diferencira od ivotinja.
Svaki od tih podsistema posjeduje:

upravljaki segment, i

izvrni segment.

Upravljaki segment animalnog podsistema (A) je senzomotorni podsistem, a izvrni segment je
lokomotorni aparat.

Upravljaki segment vegetativnog podsistema (V) je autonomni ili vegetativni nervni podsistem, a
izvrni je transportni podsistem (J. Malacko, I. Rao Sarajevo 2004).


MOTORIKE SPOSOBNOSTI

Prema zaciorskom 81975) motorike sposobnosti su oni oblici motorike aktivnosti koji se pojavljuju
u kretnim strukturama koje se mogu opisati jednakim parametarskim sistemom, koje se mogu
izmjeriti istovjetnom skupinom mjera i u kojima nastupaju analogni fizioloki, bioloki i psihiki
procesi, odnosno mehanizmi.

Motorikim sposobnostima nazivaju se one sposobnosti ovjeka koje uestvuju u rjeavanju
motornih zadataka i uslovljavaju uspeno kretanje, bez obzira da li su steene treningom ili ne.

Po pitanju utvrivanja strukture motorikih sposobnosti ima jo uvek dosta nejasnoda, a dosadanja
istraivanja pokazuju da je problem njihove strukture tek poeo da se razrjeava. Sve se vie zapaa,
da se motorike sposobnosti manifestuju u veoma sloenim i razliitim zadacima. Faktorskim
pristupom u istrivanju ovog antropolokog prostora, vremenom se nakupilo sve vie informacija
koje potvruju da postoji vie faktora snage, brzine, koordinacije i dr., to je dovelo do pitanja o
strukturi motorikih sposobnosti, odnosno do pitanja koliko motorikih sposobnosti objektivno
postoje i kakve su njihove meusobne relacije.

Na osnovu istraivanja koja su imala taksonomski ili fenomenoloki karakter, strukturu motorikog
prostora (faktori prvog reda) definisali su faktori akcionog tipa (snaga, brzina, fleksibilnost,
ravnotea, koordinacija i preciznost) i topolokog tipa (snaga ruku i ramenog pojasa, snaga nogu,
snaga trupa, fleksibilnost trupa, fleksibilnost zgloba kuka, fleksibilnost pojasa, koordinacija nogu,
koordinacija ruku, itd.).

Dvije nove dimenzije iz najnovijih istraivanja motorikog prostora sa kondicionog aspekta se esto
pojavljuju a to su : relaksibilnost i vidne sposobnosti.

MOTORIKE SPOSOBNOSTI
SNAGA
BRZINA
IZDRLJIVOST
KOORDINACIJA
FLEKSIBILNOST
RAVNOTEA
PRECIZNOST
RELAKSIBILNOST
VIDNE SPOSOBNOSTI
( S. Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005)


SNAGA


Snaga se definie kao sposobnost savladavanja ili suprostavljanja spoljnom miidnim kontrakcijama
odnosno miidnim naprezanjima. TJ podruju ispoljavanja snage, susredemo se sa dva pojma. Snaga
kao psihomotorna sposobnost i kretni kvalitet ovjeka i sila kao mehanika odlika kretanja, odnosno
kao mjera uzajamnog mehanikog djelovanja tijela u datom vremenu.

Utvrena je egzistencija nekoliko faktora snage, koji su po tipu akcijeidentifikovani kao:eksplozivna
snaga, repetitivna snagia, statika snaga


BRZINA

Brzina predstavlja biomotoriku sposobnost ovjeka da izvede pokrete za najkrade vrijeme u datim
uslovima. Pri tome se pretpostavlja da izvrenje zadatka ne traje dugo i da ne dolazi do zamora.
Prisutna su tri osnovna vida ispoljavanja brzine:
latentno vrijeme motorne reakcije, brzina pojedinanog pokreta (pri malom spoljanjem otporu), i
uestalost pokreta.

Vidovi ispoljavanja brzine relativno su nezavisni jedan od drugog. To se posebno odnosi na vrijeme
reakcije koje nema znaajnu povezanost sa brzinom kretanja. Neka osoba se moe odlikovati veoma
brzom reakcijom i biti relativno spora pri lokomociji.
Kombinacijom ova tri vida ispoljavaju se svi sluajevi brzine. U praksi se sredemo sa kompleksnim
ispoljavanjem brzine. Tako u sprinterskom tranju rezultat zavisi od vremena reakcije na startu,
brzine pojedinih pokreta (otiskivanje nogama i tempa koraka).


IZDRLJIVOST
Postoji mnogo definicija izdrljivosti kao psihomotornog kvaliteta. Prikladna bi bila definicija
izdrljivosti kao sposobnosti ovjeka da obavlja dugotrajan fiziki rad (aktivnost) uz odreene uslove
bez smanjivanja njegove efikasnosti ili izdrljivost je psihomotorna sposobnost da se neka aktivnost
vri due vremena bez snienja njene efikasnosti. Izdrljivost se moe definisati i kao sposobnost
suprostvljanja zamoru.

KOORDINACIJA

Koordinacija, bez sumlje najvanija sposobnost gledajudi sveukupnost djelovanja motorikog
ponaanja ljudskih bida.Ona sudjeluje u realizaciji praktiki svake kretne strukture, od
najjednostavnijih do najsloenijih oblika gibanja. Zbog toga je I ova dimenzija dobila naziv
2motorika inteligencija". Rezultati nekih istraivanja (Metiko i Hoek 1977, Gredelj I sur, 1975,
Hoek, 1979) ukazuju sa znatnim stepenom pouzdanosti da u prostoru koordinacije egzistira jedan
masivni faktor irokog spektra utjecaja kojeg su neki autori nakon niza provedenih faktorskih analiza
motorikog prostora nazvali "Mehanizam za struktuiranje kretanja".
( S. Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005)


FLEKSIBILNOST

Termin fleksibilnost potie od latinske rijei flectere ili flexibilis to znai savijati, savijanje.

Fleksibilnost oznaava razliite pojmove za razliita podruja istraivanja. Fleksibilnost razni autori
razliito definiu. Vedi broj autora definie kao slobodni obim pokreta u jednom ili vie zglobova
(Alter, 1996; Corbin 1978; De Vries, 1986; Hebbelnick, 1998; Holand, 1968; Stone i Kroll, 1986)
(Milanovid, 1997) navodi kako je to sposobnost izvoenja pokreta velikom amplitudom a da je
najeda mjera fleksibilnosti maksimalna amplituda pokreta dijelova tijela u pojedinim zglobnim
sistemima. Clark (2001) definie fleksibilnost kao normalnu rastezljivost svih mekanih tkiva koja
doputaju potpuni slobodni zglobni obim pokreta.

RAVNOTEA

Ravnotea je jedan od osnovnih kretno - koordinacionih kvaliteta iji razvitak i usavravanje je
neophodan u toku itavog ivota. Pod sposobnodu ravnotee podrazumijevamo sposobnost da se
cijelo tijelo dri u stanju ravnotee, ili da se za vrijeme i poslije obimnog premijetanja tijela to stanje
zadri, odnosno da se vrati u prvobitni poloaj.

PRECIZNOST

Preciznost se manifestuje u pogoanju cilja ili voenju nekog predmeta do cilja, koji se nalazi na
nekoj udaljenosti. To je jedna od veoma osetljivih osobina za koju je potrebno imati dobar
kinestetiki osedaj, zatim dobra procena parametara cilja i kinestetika kontrola pokreta na
odreenom putu, kao i vreme koncentracije. Dovoljno je da se raspoloenje oveka promeni ili bilo
koji spoljanji faktor (remetedi faktor), pa da se rezultati bitno promene.

RELAKSIBILNOST

Relaksibilnost je sposobnost sportiste da u odgovarajudim vrlo kratkim sekvencama ukljuuju, alii
iskljuuju djelovanje odreenih miidnih gmpa. To se odnosi naagonistike i antagonistike miidne
grupe istog ekstremiteta, ali ne i udaljene miidne grupe, ija je relaksibilnost vana za efektivnost
konkretnog kretanja.

VIDNE SPOSOBNOSTI

Vidne sposobnosti opisuju niz vanih karakteristika koje vidni aparat manifestira u motorikim
radnjama. U njih ubrajamo. Vidnu koncentraciju, vidno podeavanje, vidnu memoriju, periferni vid,
vidnu vremensku reakciju, fleksibilnost vidnog fokusiranja, dubinsku vidnu percepciju itd ( S.
Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005).


SPECIFINO-MOTORIKE KARAKTERISTIKE

Pod specifidno-motorikim sposobnostima podrazomjmjeva se stepen usvojenosti specifinih kretnih
struktura sporta. Utjecaj bazinih motorikih sposobnosti ini osnovu za daljnju nadogradnju
specifinih motorikih sposobnosti koje su direktno odgovorne za postizanjekvalitetnih rezultata ( S.
Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005).

KOGNITIVNE SPOSOBNOSTI

Kognitivne sposobnosti su sposobnosti koje omoguduju prijem, prenos i preradu imfomia, to se
ostvaruje u kontaktu linosti sa okolinom.

One ustvari predstavljaju bazu misaone, svjesne aktivnosti, i bez njih ne bi bilo mogude sprovoditi
metodske postupke obrazovanja, initi analizu sporstkog uspjeha i neuspjeha, vriti kontrolu i
rukovoditi svim drugim misaonim operacijama u procesu trenanog rada. Smatra se da postoji jedna
opda kognitivna sposobnost, koja je odgovorna za raliite kognitivne procese i naziva se G-faktor, koji
se najede interpretira kao opda inteligencija, a koja se obicno definie kao sposobnost snalaenja i
rjeavanja problema u novim, nepdznatim situacijama. Meutim, detaljnijnom analizom definicija
inteligencije, vidi se, da postoje velika neslaganje ta je inteligencija, pa je sasvim jasno da ne postoji
i opde prihvadena definicija inteligencije.
Pretpostavlja se da nema nijednog sporta, ma koliko on bio jednotavan, gde inteligencija ne
uestvuje u jednaini specifikacije
Utvreno je da meu vfrmnskim sporistima ima malo onin kod kojih je inteligencija prosijena, ved je
ona u vedini sluajeva iznad proeka, nekih i znatno, gde se koeficijent inteligencije (QI) najede
krede u gtanicama od 120-140.

Takve vrednosti su pronaene i kod sportista koji imaju ue obrazovanje i nemaju nikakvih
intelektualnih interesa. To je donekle i razumljivo, jer kada opdi ureaj (generalni kognitivni
procesor) za prijem, preradu informacija i donoenje odluka ne bi funkcionisao kako treba, bilo bi
nemogude postidi dobre rezultate u jednoj tako sloenoj aktivnosti kao to je vrhunski sport.

Smatra se da se opta inteligencija moe razvijati samo pod uticajem treninga kod djece do 7 godina,
pod uslovom da se rjeavaju razni kognitivni problemi. Razvoj dostie svoj maksimum oko 16 godina,
pa se odrava do 25 godina, a posle 30 godina zapoinje opadanje. U sportskim aktivnostima kod
priblino istih motorikih sposobnosti uspeh u sportu u znaajnoj meri zavisi i od opte inteligencije,
kao i drugih antropolokih sposobnosti i karakteristika ( S. Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005).


KONATIVNE KARAKTERISTIKE

Konativne karakteristike su odgovorne za modalitete ljudskog ponaanja. Kako postoje normalni i
patoloki modaliteti ponaanja, analogno tome, postoje i:

normalne konativne karakteristike, i
patoloke konativne karakteristike.

NORMALNE KONATIVNE KARAKTERISTIKE se sastoje u tome, da su najede meusobno nezavisne,
uglavnom su normalno rasporeene u populaciji i istovremeno odgovorne za modalitete ponaanja
kod kojih stepen adaptacije nije poremeden. Kod njih prevladava srednji intenzitet (prosjena
vrednost), koji nema ni pozitivan ni negativan uticaj na ljudsku adaptaciju, ved deluje neutralno.
Prema tome, to su takve karakteristike, ije prisustvo ili odsustvo nema direktnog uticaja na
poremedaj adaptacije pojedinaca. U sportu se rijetko dogaa da normalne konativne karakteristike
uestvuju u jednainama specifikacije sa nultim koeficijentom ili beznaajnim koeficijentima.

Razliiti autori, na razliitim populacijama i sa razliitim mjernim insrumentima, dobili su esto
veoma razliite rezultate u pogledu strukture normalnih konativnih karakteristika. Shodno tome,
formirale su se razliite teorije linosti, od kojih su najpoznatije:
Cattell-ova teorija linosti, i Eisenck-ova teorija linosti.

Motiv je sve ono to oveka pokrede na aktivnost i odreuje pravac u aktivnosti. Motivaciona
struktura nije obian zbir odreenih motiva, to znai, da svi motivi koji deluju na oveka (svi ciljevi)
deluju u vidu posebnih organizovanih celina i na taj nain imaju suprasumativni efekat.
Razni autori navode razliite hipotetike modele strukturiranosti motivacionog prostora, kao i
klasifikacije motivacionih mehanizama. Strukturiranje motivacionih mehanizama moe se predvideti
na osnovu razliitih dimenzija strukture linosti, razliitih aspekata ciljeva u psiholokom polju,
interakcije meu razliitim dimenzijama linosti, kao i razliitih aspekata ciljeva. Odreene strukrure
su ustvari kompleksne kategorije, koje su u vezi sa psihofiziolokim potrebama subjekta, a zatim sa
kulturnim i drutveno-ekonomskim determinantama okoline u kojoj ivi. Svi motivi se mogu podjeliti
na tzv.:
biotike (primatne), i
socijalne (sekundarne) motive.

Motiv postignuda u sportu se najede definie kao potreba da se dostigne ili premai odreeni
standard kvaliteta (odreeni sportski rezultat). Smatra se da postoji odreena dimenzija linosti koja
determinie koliko de napora sportista uloiti u postizanje ciljeva. Osnovnim pojmovima teorijskog
koncepta motivacije postignuda pripadaju, osim same potrebe, jo i situacija postignuda, kao i proces
uporeivanja vlastitog postignuda sa odreenim standardom.

Konflikti nastaju kada doe do sukoba izmeu motiva (dva cilja) ili ako u psiholokom polju u
procesu zadovoljenja nekog motiva stoji barijera. Frustracije ili liavanja (varanje, zavaravanje,
osujedenje) nastaju kada se osoba nae pred negativnim ciljem ili jakom barijerom, i to stanje je vrlo
neugodno, jer ono due vremena traje i najede rezultira neurotskim simptomima i stanjima.
Situacije u kojima vladaju konflikti ne predstavljaju neto negativno (pogotovu u mladalakom dobu),
ved pomae mladom ovjeku da postane aktivan, a time i da stekne bolju sposobnost za kasniju
adaptaciju ( S. Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005).

SOCIOLOKE KARAKTERISTIKE
Pod sociolokim karakteristikama podrazumevaju se karakteristike nekih grupa ili drutvenih
institucija kojima pripada ili sa kojima je povezan ovjek koji se analizira.

U sociolokom prostoru predmeti najvedeg broja dosadanjih istraivanja bili su problemi socijalne
diferencijacije, socijalne stratifikacije i socijalne mobilnosti (Hoek-Momirovid 1979). Dok je pojam
socijalnih mobilnosti relativno jasan, pojmovi socijalne diferencijacije i socijalne stratifikacije esto se
zamenjuju, a ponekad poistoveduju i sa pojmom klasnih razlika. Jedan od razloga ovakvog stanja
svakako je nedostatak adekvatnih teorijskih i matematiko-kibernetikih modela na kojima bi se
zasnivala istraivanja na temu socijalnog razlikovanja.

Postoji svega jedan model koji omogudava stvarni nauni pristup izuavanju strukture
stratifikacijskih dimenzija. Konsuisan kao fenomenoloki model, vremenom je pretrpeo nekoliko
promjena, ali je ostao pogodan za izuavanje socijalnih promena. S obzirom da je taj model
hijerarhijski, njegova sutina je definisana sttatifikacijskim subsistemima drugog reda:
institucionalizacijski subsistem, definisan mreom uloga u sistemu profesionalnih, drutvenih i
politikih institucija, sankcijski subsistem, definisan funkcijama alokacije, upotrebe i eva-luacije
materijalnih simbolikih nagrada za vrenje uloge u institucio-nalizacijskom subsistemu, i
socijalizacijski subsistem, definisan kao funkcionalno povezani skup objektivnih inilaca, odgovornih
za pripremanje subjekta da preuzme ulogu u proizvodnom, radnom i drutveno-politikom
subsistemu.

U dosadanjim istraivanjima identifikovano je nekoliko faktora socijalnog statusa prvog reda u
okviru pojeciinih subsistema.

Socijalizacijski subsistem:
edukativni (obrazovni) status, odnosno stepen obrazovanja pojedinaca u drutvu,
bazini rezidencijalni status, karakteristike mjesta gde je subjekt proveo u ranom djetinjstvu.

Institucionalizacijski subsistem:
profesionalni status, odnosno stepen ekspertne modi pojedinca ili poloaj pojedinca u radnoj
organizaciji, drutveno-politiki status, odnosno poloaj pojedinca u drutveno-politikim
organizacijama, i politika orijentacija.

Sankcijski subsistem:
bazino-ekonomski status, odnosno ist prihod u porodici i predmeti koji su standardni u jednoj
porodici, ivotni stil, odnosno natprosjeni standard ivota, i reziduijalni status, odnosno
karakteristike mjesta gde ljudi ive.
Otkrivanje zakonitosti nastajanja i odravanja grupa u vrhunskim sportskim ekipama i uticaja tih
zakonitosti na uspeh u sportskim aktivnostima predstavlja jedan od veoma vanih zadataka
sociologije sporta. Poto se vedina sportskih aktivnosti ostvaruje u sportskim grupama, neophodno je
dati odgovore na mnoga pitanja o ulozi kolektiva, uzorcima ponaanja kolektiva u pojedinim
sportovima, grupnim normama i vrednostima, kulturi grupe, statusa pojedinca u grupi, socijalnoj
prilagodljivosti pojedinaca, koheziji grupe, njenoj pokretljivosti i strukturi-ranosti.

Grupna dinamika u oblasti sociologije sporta izuava:
kako grupa utie na pojedinca, a pojedinac na nju,
kakva je veza izmeu grupne dinamike i postignutih uspjeha grupe,
kakva je veza grupe i kvaliteta pojedinih lanova grupe, i
kakav je uspjeh grupe u takmienju.

Razliite potrebe i ciljevi diferenciraju grupe iz razliitih podruja i utiu na zakonitosti njihovog
djelovanja. Do danas na podruju grupne dinamike, kao sociolokog podruja, nije postavljena
nijedna konkretna teorija na koju bi se mogla oslanjati i istraivanja sportskih ekipa. Meutim, jedna
"generalna teorija" grupne dinamike moguda je samo preko saimanja zakonitosti pojedinih podruja
razliitih skupova grupnih aktivnosti.
Rezultati dosadanjih istraivanja grupne dinamike u sportskim igrama ukazuju na nunost takvog
naunog pristupa, koji de obezbeivati egzaktno odreivanje uticaja pojedinih latentnih dimenzija
sportskih grupa na pojedine sportske fenomene. Tek takvim pristupom i adekvatiiim matematiko-
statistikim postupcima mogle bi se ustanoviti zakonitosti dinamike sportskih grupa, kako u
sportskim aktivnostima tako i u drutvu uopde ( S. Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005).



ZAKLJUAK

U ovom seminarskom radu razlago sam antropoloki porostor sportiste, njegove karakteristike i
sposobnosti. Pa smo saznali da Antropomotorika izucava kinantropologiju, a njen znaajan dio ine
kinantropologija u sferi fizike kulture i sporta. Antropoloki prostor se sastoji iz sedam
karakteristika: 1.Morfoloske karakteristike-one su veoma vane za proces rasta ontogenetskog
prostora sportise. 2. Funkcionalne sposobnosti- Pod funkcionalnim sposobnostima ovjeka
podrazumijeva se sistem funkcionalnih struktura organskih sistema i njihovo funkcioniranje. 3.
Motorike sposobnosti-najvaznija sposobnost sportiste. Umijereno posijedovanje svih motorickis
sposobnosti sportista moe zabiljeiti izvanredne rezultate. 4. Specifine motorike sposobnosti- Pod
specifidno-motorikim sposobnostima podrazomjmjeva se stepen usvojenosti specifinih kretnih
struktura sporta. 5. Kognitivne sposobnosti- su sposobnosti koje omoguduju prijem, prenos i preradu
imfomia, to se ostvaruje u kontaktu linosti sa okolinom. 6. Konativne karakteristike-su odgovorne
za modalitete ljudskog ponaanja. Kako postoje normalni i patoloki modaliteti ponaanja, analogno
tome, postoje i:normalne konativne karakteristike, i patoloke konativne karakteristike. 7. Socioloke
karakteristike-Pod sociolokim karakteristikama podrazumevaju se karakteristike nekih grupa ili
drutvenih institucija kojima pripada ili sa kojima je povezan ovjek koji se analizira.

Neke su vie, a neke manje vane za sportistu. Ako ne bi postojala razliitost takmiarskih struktura
izmeu pojedinih sportova i sportskih disciplina, s jedne strane, i razliitosti strukture antropolokih
sposobnosti karakteristika meu sportistima, sa druge strane, izuavanje trenanih sredstava,
metoda i opteredenja, kao i njihov utjecaj na razvoj pojedinih antropolokih sposobnosti i
karakteristika bilo bi bespredmetno i nepotrebno .


LITERATURA

1. Antropomotorika prirunik ( S. Dautbaid, A. Bradid Sarajevo 2005).
2. Tehnologija sporta i sportskog treninga (J. Malacko, I. Rao Sarajevo 2004).