KATUTUBONG SINING

folk art

IFUGAO
bull o anito

bull o anito
kahulugan

Ang Bul-ol ay isang uri ng ukit sa anyo ng

tao na sinasamba ng mga Ifugao bilang
diyos ng palay. Ayon sa paniniwala ng
mga katutubo, ang bulol ay sinasaniban
ng isang partikular na antas
ng anito kapag ito ay sinamba. Ito ay
nagsisilbing kinatawan ng anitong
tagabantay sa mga imbakan ng palay at
pinaniniwalaang nagdadala ng suwerte
at kasaganaan.

bull o anito
anyo

Kadalasang ginagawa ang bul-ol ng may kapares o

kawangis. Hindi rin usapin ang kasarian ng
ginagawang pigura. Maaaring babae o lalaki at kung
minsan ay nasa anyo ng hayop. Ang taas nito ay nasa
pagitan ng tatlumpu hanggang animnapung
sentimetro. May ilang bul-ol na patayo ang anyo,
ngunit higit na marami paupo ang posisyon ang
dalawang braso ay naka-krus o halukipkip sa dibdib,
ang mga tuhod ay nakataas sa pagkakaupo at may
mukha na animo'y matiyagang naghihintay.
Pagkatapos itong ukitin ay kinukulayan ito ng itim
(kung hindi pa sapat ang pagkaitim ng kahoy) at kung
minsan ay nilalagyan ng palamuti gaya ng balahibo ng
ibon, mga sigay bilang hikaw at bahag.

IFUGAO TRIBE'S SACRIFICIAL "BULUL STATUE:

IFUGAO TRIBE'S SACRIFICIAL "BULUL PAIR: RICE GODS

IFUGAO
"BULUL"
STATUE: RICE
GOD +
OFFERTORY
BOX

IFUGAO
DANCING
"BULUL"
STATUE:
RICE GOD

IFUGAO
"BULUL"
STATUES: RICE
GODS MALE
AND FEMALE
PAIR

IFUGAO
"BULUL"
STATUE RICE
GOD MALE
WITH BASKET
HEAD DRESS

IFUGAO
TRIBE'S
SACRIFICIAL
"BULUL"
STATUE RICE
GOD
STANDING
FEMALE

BONTOC
"PADAO"
STATUE

IFUGAO
"PADAO"
HEAD
HUNTING
MARKER

IFUGAO
BAMBOO
QUIVER +
MUSICAL
INSTRUMENT

IFUGAO TRIBE'S SACRIFICIAL

"PUNAMHAN" OFFERTORY BOX

IFUGAO TRIBE'S "PUNANHAM SACRIFICIAL BOX

bull o anito
ritwal

May malaking pagpapahalaga ang lipunang Ifugao sa

kanilang pananim, lalo na sa palay. Dahil dito, mataas
din ang pagtingin nila sa mga bul-ol na kapuna-puna
sa proseso ng paggawa nila nito. Dumadaan sa
masalimuot at mahabang ritwal ang mga katutubo na
umaabot ng anim na linggo. Sa loob ng oras na ito ay
dinadasalan nila ang mga anito na sila ay
pahintulutang pumili ng punong-kahoy nagagamitin
sa pagbuo ng bul-ol. Madalas na gamitin ang puno
ng naga sa paggawa ng ng ukit. Ang mga taga-ukit ay
tutungo sa tahanan ng nagpapagawa ng bulol at dito
ay magsasagawa ng sereemonya kabilang na ang
pagbigkas ng orasyon o alamat ng bul-ol.

Bago ito ilagay sa unang bungkos ng aning

palay o imbakan ay binubuhusan muna ito ng
dugo ng baboy sa paniniwalang
nakapagbibigay ito ng ibayong
kapangyarihan, yaman at kasaganaan.
Angmumbaki o babaylan na nagsasagawa ng
ritwal ay kinakailangang malinis sa loob at
labas kaya naman hindi muna siya dapat
makipagtalik tatlong buwan bago isagawa ito.
Sa pag-aalay ng kakanin, alak o kahon sa
paanan ng bul-ol natatapos ang kabuuan ng
seremonya.

MARANAO at MAGUINDANAO
sarimanok

sarimanok
kahulugan

Ang Sarimanok ay isang kathang-isip,

maalamat na ibon na pinaniniwalaan
ng Maranao tao na maging isang titi na
may maliwanag, maraming kulay
balahibo at sinabi upang magbigay ng
good luck. Mga larawan ng mga
Sarimanok ay karaniwan sa mga
kabahayan sa buong Pilipinas ,
karamihan sa mga espesyal na
sa Mindanao , kung saan ito ay
itinatanghal sa paglipad o nakatayo sa
ibabaw ng bakod.

sarimanok
anyo

sarimanok
alamat

Iba't ibang bersyon ng alamat ng Sarimanok ang

naitala.
Ang isang alamat ay nagsasabi sa mga anak na babae
ng sultan ng Lanao , pinangalanan Sari. Sari ay mahal
sa pamamagitan ng kanyang ama at tao dahil sa
kanyang kagandahan at kabaitan. Sa kanyang
ikalabing-walo kaarawan, isang kapistahan ay
nakatakda upang ipagdiwang ang okasyon. Ang isang
titi ( manok sa Filipino) na may maliwanag at
kumikinang na mga balahibo nagsakay sa gitna ng
kapistahan, kagulat-gulat lahat ng mga tao
doon. Upang pagkamangha ng lahat, ang titi
transformed sa isang guwapo prinsipe.

Prinsipe ang nakasaad na siya ay nanonood sa

paglipas at pagprotekta sa Sari dahil siya ay
ipinanganak, at ito ay oras na kinuha niya ang kanyang
upang maging kasama niya. Gamit ang transformed
siya pabalik sa isang titi at kinuha Sari, lumilipad ang
layo sa ilalim ng araw. Parehong siya at ang prinsesa
hindi kailanman ay nakita muli.
Ang pagkawala ng kanyang anak na babae na dinala
kalungkutan sa sultan at nagkaroon siya ng
pinakamahusay na craftsman sa kanyang mga lupang
upang paghiwa-hiwain ng isang larawan ng kaakit-akit
titi na kinuha ang kanyang mga anak na babae.

Ang isa pang bersyon ay tungkol sa romantikong

relasyon sa pagitan ng Raja Indarapatra at ang
Maranao buwan diyosa, na nanggagaling pababa sa
lupa bawat Biyernes. Raja Indarapatra kalaunan ay
sumali sa diyosa sa kanyang kaharian
magpakailanman sa pamamagitan ng pagsakay ng
Sarimanok.

TAGBANUA
Ibon, bubuli

Ang mga Tagbanua ay gumagawa ng mga ibon at

hayop bilang mga relihiyosong simbolo mula sa
pinaitim na kahoy. Nag-uukit sila ng mga linya at hugis
dito. Ang mga disenyo ay pinapakita ang natural na
kulay ng kahoy.
Blackened woodcarvings of animals, with simple etched or incised
features exposing the original whit grain of the wood, are the most well
known examples of Tagbanua woodcarvings or sculpture. Some of the
objects carved are mammanuk (rooster), a ritual bowl, kiruman (turtle),
kararaga (a native bird), dugyan (a small ground animal), lizards, and
wild pigs. Carved animals are used with rice, betel nut, and other
offerings to attract the deities and spirit relatives in the pagdiwata
rituals. The turtles, for instance, floats on grains of palay in an ancient
Ming trade bowl. Others that are not used in rituals become toys for
children. Wikipilipinas.com-

PAETE, LAGUNA
santo