PENILAIAN SUMATIF

HJ. MOHD. JAMEL BIN HJ. ISMAIL

IPG KAMPUS TUN HUSSEIN ONN,
BATU PAHAT, JOHOR.

PENGENALAN
Penilaian sumatif ialah penilaian yang
dibuat pada akhir pengajaran (akhir
penggal / akhir tahuan ), yang
bertujuan untuk menilai pencapaian
akhir pelajar. Berbeza dengan penilaian
formatif, yang lebih menumpukan kepada
penilaian penguasaan pelajar dalam
sesuatu tajuk, penilaian sumatif bertujuan
untuk menentukan pencapaian pelajar pada
akhir penggal persekolahan/ akhir tahun,
yang juga dapat menentukan keberkesanan
sesuatu kurikulum. Contoh penilaian
sumatif ialah UPSR, PMR, SPM, STPM.

PENGENALAN
Secara amnya, tujuan penilaian
sumatif bukanlah untuk
membantu pelajar meningkatkan
pencapaian, tetapi untuk
memberi gred kepada mereka.
Gred yang diperoleh pelajar boleh
digunakan untuk membuat
perbandingan pencapaian di
kalangan pelajar.

PENGENALAN
Pernilaian sumatif juga dapat
dijadikan petunjuk, sama ada
pelajar akan berjaya mengikuti
sesuatu mata pelajaran baru atau
tidak. Sebelum memulakan mata
pelajaran baru, pelajar
dikehendaki menduduki ujian
untuk menentukan sama ada
mereka telah menguasai
kemahiran asas yang diperlukan.

PENGENALAN
Sekiranya mereka sudah
mencapai peringkat tertentu,
barulah mereka dibenarkan untuk
mengambil mata pelajaran baru.
Bagi memastikan keberkesanan
penilaian sumatif, langkahlangkah berikut harus diberi
penekanan semasa menggubal
ujian sumatif.

6. Pemilihan isi
kandungan

5. Menyiapkan skema
pemarkahan

1. Membentuk Jadual
Penentuan Ujian (JPU )

PELAKSANAAN
PENILAIAN
SUMATIF

4. Menguji soalan melalui

Kajian rintis

2. Membina soalan

3. Mengumpul soalan secara

sistematik

1. Membentuk Jadual
Penentuan Ujian ( JPU )
Jadual ini mengandungi
maklumat yang lengkap berkaitan
tajuk pengajaran, objektif
pengajaran dan bilangan soalan.
Jadual ini juga dapat memastikan
kesahan ujian dari segi cakupan
sukatan pelajaran dan objektif
pengajaran yang ingin
disampaikan.

2. Membina soalan
Soalan-soalan hendaklah dibina
berpandukan kepada JPU dan
haruslah menguji objektif
pengajaran yang telah
ditetapkan. Kertas soalan perlu
mengandungi arahan yang jelas
tentang bilangan soalan yang
perlu dijawab.

3. Mengumpul soalan secara

sistematik
Soalan perlu dikumpul mengikut
bentuknya, misalnya soalan
objektif diasingkan daripada
soalan mengisi tempat kosong,
atau esei berjawapan pendek.
Soalan ini juga boleh disusun
mengikut tajuk atau
kesukarannya.

4. Menguji soalan melalui

kajian rintis
Mengkaji kesesuaian soalan
kepada sampel pelajar dan
membaiki soalan-soalan bagi
memastikan ujian mempunyai
kesahan yang tinggi. Selain itu,
aras kesukaran dan daya
diskriminasi soalan perlu juga
dikira.

5. Menyiapkan skema
pemarkahan
Skema ini terdiri daripada
jawapan kepada soalan ujian dan
markahnya. Ia menjadi panduan
semasa memeriksaa jawapan,
yang dapat menyelaras
pemarkahan supaya tidak berlaku
bias dalam pemberian markah.

PERBEZAAN ANTARA FORMATIF

DAN SUMATIF
Perkara Penilaian formatif Penilaian Sumatif
Konsep

Penilaian yang
dibuat secara
formal/ tidak
formal untuk
mengesan
penguasaan
pelajar bagi
setiap tajuk
pengajaran

Penilaian yang
dijalankan secara
formal bagi
menentukan
pencapaian
pelajar di akhir
pengajaran,
seperti pada
hujung
penggal/akhir
tahun

PERBEZAAN ANTARA FORMATIF

DAN SUMATIF
Perkara Penilaian formatif Penilaian Sumatif
Waktu

Sepanjang proses
pengajaran
berlangsung

Pada akhir penggal atau

akhir tahun
persekolahan

Penilaian

Formal: Ujian penselkertas

Tidak formal:
pemerhatian,soal
jawab, tugasan latihan

Formal : Ujian penselkertas, ujian lisan

Kaedah

Dibuat secara
individu/
kumpulan

Ditadbir secara
berkumpulan

PERBEZAAN ANTARA FORMATIF

DAN SUMATIF
Perkara Penilaian formatif Penilaian Sumatif
Tujuan

Selepas tahap
kemajuan/pengu
asaan pelajar
ditentukan,
tindakan susulan
perlu diambil
untuk mengatasi
kelemahan
pelajar

Selepas
pencapaian
pelajar ditentukan
bagi tempoh
persekolahan
tertentu, gred
pencapaian
diberikan
diberikan kepada
pelajar

PERBEZAAN ANTARA FORMATIF

DAN SUMATIF
Perkara Penilaian formatif Penilaian Sumatif
Selepas
Mengatasi
penilaian
kelemahan pelajar
dijalankan

Menempatkan
murid mengikut
dengan mengulang pencapaian.
semula topik atau
Memberi
mengadakan
pengiktirafan sijil,
pemulihan.
hadiah dan
Menjalankan
sebagainya.
aktiviti pengayaan Membaiki
bagi pelajar yang
kurikulum.
tiada masalah