F.SH.M.N.

DEGA E BIOLOGJISË
DREJTIMI BIOKIMIKOFIZIOLOGJIK

Mentori: Prof dr.sc kandidatja :

Kosum Letaj Mimoza A.Kyçyku

Dhjetorë 2009
 HYRJE

STERILIZIMI

Kontrolli i mikororganizmave ka rol esencila ne parandalimin e bartjes se

semundjeve dhe infeksionit.Parimi kryesor i punes be laboratorin e
mikrobiologjisë është steriliteti.Të gjitha paisjet dhe terenet ushqyese qe
perdoren per pune duhet te jenë sterile.
Sterilizimi është procedur e shkatërrimit te te gjithë mikoroorganizmave
dhe sporeve te tyre .
Dezinfektimi eshte procedur me te cilen ne materiale te ndryshme
zvoglohet numri i mikroorganizmave infektiv.
Sterilizimi behet me mjetet te ndryshme fizike:nxehtesi,rrezatim
,vibirim,filtrim etj.

Materialet
Cilindrat e e pipetave (që ti mbledhim pipetat e përdorura )
-Dezinfektuese
-Detergjentet
-Brushat me shihe
Shportat e xhamit(të mbledhim gjësendet nga xhami për tharje)
Folja alumini
Indikatorët e sterilizimit (tubat e Brownit indikatorët thermolog)
Enët e Petrit
Filum plastik që autokllavohet (portex cedonco) ose qeset e letrës për
sterilizim mbyllës
Sterilizimi i autokllavit

1
 Sterilizimi me nxehtësi
Nxehtesia eshte mjet me efikas sepse i shkaterron te gjithe
mikroorganizmat.Mund te aplikohet si nxehtësi e that dhe e
lagesht.Nxehtesia e lagesht eshte me efikase sepse shkakton nxehje me te
shpejt dhe uniforme te materialit.Sa ma e madhe te jet temperatura,aq ma
shpejt shkaterrohen mikroorganizmat .koha e sterilizimit ne nxehtesi
llogaritet prej momentit kur eshte arritur temperatura e caktuar.

Sterilizimi me nxehtësi te thatë-Vepron ne mikrobe duke e bere

denatyrimin e proteinave dhe oksidimin e materijeve
organike.mekanizmat e nxehtesise se thate jane:djegja me te cilen
eleminohen materialet infektive si dhe kafshet e ngordhura laboratorike.
Sterilizimi me flake,me te cilen sterilizohen pajisjet me te cilen
sterilozohen pajisjet metalike.laboratorike me ç’rast arrihen temperaturat
deri ne 500 ◦C.
Sterilizimi me ajer te thatë--i cili kryhet me sterilizator te thatë.
Në këtë menyre sterilizohen enet e qelqta
laboratorike,porcelonit,hekurit,gazve.lendeve te letres dhe drurit qe i
rezistojne temperaturave te larta.Sterilizimi behet me temperatur 160-
180◦C ne kohe zgjatje prej 1-2 oresh.Ne parapregaditjen per sterilizim
tere paisjet duhet pastruar mekanikishit,shperlare me uje dhe terur mire.

• 2
Nxehtësia e lagesht
Mund te perdoret ne trajt te nxehtësise nen 100 ◦C,nxehtësis se lagësht ne
100◦ C dhe mbi 100◦ C
Nxehtësia e lagësht nën100C perdoret per sterilizimin e
mikroorganizmave ne materialet te cilat i demoton temeperatura e lart.
Pasterizimi –eshte sterilizimi pjesshem sepse me te nuk shkaterrohen as
poret e as mikrobet termorezistente .Me kete metode me se shpeshti
sterilizohet qumeshti.Pasterizimi behet me metoden e ngadaleshme
(30min ne 62 ◦C ) apo me metoden e shpejte (15 sekonda ne 71◦ C).Me
ketet procedure shkaterrohet shumica e mikrobeve mezofile qe mund te
japin infeksione te cilat barten me ane te qumeshtit.
Tindalizmi-perdoret per dezinfektimin e gjakut,serumit dhe te
substancave te tjera te cilat permbajne proteina,te cilat nuk ben te
koagulojne.Tindalizmi kryhet ne ate menyre qe substancat e tilla vehen
ne ene te përshtatshme dhe vendosen ne banjo ujore me temperature 56◦C
ne kohezgjatje prej30 minutash.Pastaj qiten ne termostat 37 ◦C deri diten
e ardhme.Dy ditet e ardhme perseriten procedurat e njejta.Kjo ka per
qellim qe me ngrohje te shkaterrohen format vegjetative,kurse sporet
eventuale te mbijne gjate inkubimit ne termostat,kurse diten tjeter t
shkaterrohen format eventuale vegjetative.

Nxehtësia e lagësht ne temperaturat 100◦C apo sterilizimi ne zierje eshte

trajta me e thjesht e sterilizimit qe mund te zbatohet si ne laborator ashtu
edhe ne terren.Sterilizimi bëhet me uje te destiluar apo në uje te shiut me
qellim te evitimit te depozitimit te kriperave te kalciumit ne materialin qe
sterilizohet.Ne munges te tyre mund te perdoret edhe uje i zakonshem .Ne
fundin e enes vehen 2-3 shtresa gaze,kurse instrumentet po ashtu duhet
mbeshtjellur me gaze.Sterilizimi me zierje duhet te zgjase se paku 30
minuta.Me kete metode sterilizohen instrumentet kirurgjike:uji i ngrohet
ne temperature 100 ◦C

Sterilizimi me avull nen presion-eshte metoda me efikase per

shkaterrimin e mikroorganizmave dhe sporeve me rezistente.Avulli i ujit
ka efekt vetem nese eshte i ngopur,d.m.th. nese nuk permban ajer.Avulli i
ujit me temperatur 112C i shkaterron per 90 minuta te gjithe
mikroorganizmat dhe sporet e tyre.Nese ngritet temperatura ne 120 C i
shkaterron per 30 minuta.kurse temperatura 134 C per vetem 10
minuta.Aparati qe perdoret per sterilizim me avull nen presion quhet
autokllav.
Sterilizimi i tretsirave :

Tretsirat stabile sterilizohen me autokllav dhe atë nën presion prej 2-2.5
atmosfera, në temp. 121oC, për 20minuta.
Ndërsa enët plastike dhe majat e pipetave sterilizohen në autoklav nën
presion 1.5 atmosfera në temp. 121oC .

Sterlizimi i thatë i enëve: Enët qelqore dhe pipetat (e Pasterit)

sterilizohen në sterilizator të thatë në temp. 180oC, për 2 orë.
Sterlilizimi me rrezatim-rrezatimi ultravjollce eshte metode e
sterilizimit qe vepron ne pengimin e sintezes se acideve nukleike,kurse
rrezatimi jonizues vepron ne jonizimin e molekulave.

Vibracionet supersonike shkaterrojne nakteret duke vepruar ne

demtimin e citoplazmes.

Filtrimi –nuk eshte sterilizimi ne kuptimin e ngusht te fjales sepse me te

nuk shkaterrohen mikroorganizmat por vetem veçohen prej lengjeve te
ndryshme.

DEZINFEKTANTËT-veprojnë me këto mekanizma :

-denatyrimi i proteinave ,ndryshimi i integritetit dhe funksionit të
mbështjellësve qelizor(muri qelizor dhe membranës
citoplazmatike),kombinimi me grupet rekative te enzimave,interferenca
me grupet prostetike te enzimeve,antakonizmi metabolik apo kimik.

Për dezinfektim me se shpeshti përdorën:

acidet,bazat,alkoolet.detergjentet,fenolet ,elementet halogjene dhe
elementet e tyre,kriperat e metalve të rënda,aldeidet,ngjyrat dhe
dezinficensët e gaztë.
Sterilizimi behet me ane te autokllaves. Veglat dhe materialet qe
përdoren tek pacienti vendosen ne autokllave ku qëndrojnë per nje
kohe te caktuar, ne nje temperature te larte dhe nen veprimin e
avujve me presion te larte.Ne perfundim te ciklit te sterilizimit
shkaterrohen te gjitha organizmat qe gjenden tek veglat.

autokllavimi 121 o C (nxehtësi / presion)

 Materialet e qëndrueshme ndaj nxehtësis