Zekati

Studimi i par: Kuptimi i tij gjuhsor n terminologjin islame

N gjuhn arabe e Zekah esenca e kuptimit t fjals sht pastrti, rritje, bekim, lvdat pr t gjith
kta kuptime dshmi sht Kurani dhe suneti.1 Gjithashtu thuhet Zeka ezeru frytet jane shtuar
shumsi i zekatit sht zekauat.2
Gjithashtu zekat e ka kuptimin Esalah e mir, Allahu ka thn n Kuran: Deshm q Zoti i tyre tu
jap n vend t tij m t mir se ai dhe m t afrt n respect dhe n mshir (ndaj prindrve).3 N
komentin e ktij ajeti esalah sht komentuar si vepr e mir, disa kan thn: Vepr m e mir nga
tjetra, Allahu ka thn: E sikur t mos ishte mirsia e Allahut ndaj jush dhe mshira e Tij, askush prej
jush nuk do t pastrohej nga mkatet kurr.4 Pra nuk do t mund t prmirsohej: Mirpo Allahu e
pastron at q do Ai.5 E pastron prmirson at i cili e meriton nga ju, gjithashtu sht thn pr
pasurin e cila nxiret pr t varfrit zekat, sepse ajo e pastron pasurin dhe i jep frytet e saj, pra zekati
qenka pastrimi pasurive kurse Zekatul fitri pastrim material.6
Zekati sht tre lloje:
Lloji i par: Zekat-pastrim i shpirtit:
Allahu i Lartmadhruar ka thn: Pasha njeriun dhe At q e krijoi at! Dhe ia msoi se cilat jan t
kqijat dhe t mirat e tij, pra ka shptuar ai q e pastroi vetveten.7 Pastrimi i shpirtit t njeriut bhet
duke e pastruar at nga shikru, kufri, nifaku dyfytyrsia, mkatet dhe veset e ulta.
Lloji i dyt: Zekati i trupit
Ajo sht sadakul fitri gjat ramazanit t bekuar t ciln e ka br obligim i Drguari i Allahut-paqa dhe
mshira e Allahut qoft mbi t, kur ka thn: Pr do t rritur dhe t vogl, qoft mashkull apo femr, i
lir apo rob prej muslimanve, prej grurit, hurmave, elbit, rrushit t that apo djathit.8
Lloji i tret: Zekati i pasuris-mallit
E cila sht shtyll nga shtyllat e islamit e bashkangjitur shpesh me namazin, i cili sht pastrim i
pasuris dhe shpirtit si dhe begati e pasuris dhe e shpirtit.9
Zekati po ashtu e ka kuptimin e lvdats-medh, thuhet zeka nefsehu e ka lavdruar veten, thot
Allahu n Kuran: Mos e lavdroni veten tuaj sepse Ai e din kush e ka frik At.10
Po ashtu thuhet zeka el kadi eshuhudi sht: Shtim dhe rritje, prandaj do gj q rritet jepet zekat.
Pasi q kultivimi nuk rritet vetm se kur pastrohet nga prishja ather termi termi zekat tregon pr
pastrtin gjithashtu.
1

Nihajetu fi garibil-hadith uel ether Ibn Ethir 2/307, Lisanul arab Ibn Mendhur 14/358
Shiko Tarifat-xherhani 152, El mugni Ibn Kudame 5/4, Sherh mumti e Ibn Uthejminit 6/17.
3
El-Kehf:81
4
Nur:21
5
Nur:21
6
Lisanul arab Ibn Mendhur 14/358
7
Shems:7-9
8
Do t cekim kush e transmeton m von.
9
Sherh muhtesar lil-zadul mustekni Feuzan 2/236
10
Nexhm:32
2

Kshtu q kur dikush cilsohet me zekat-me kuptimin prmirsim, kjo tregon pr shtimin e mirsive
n to.11 Pra zekati n terminologjin e gjuhs arabe ishte: Shtim, rritje, pastrim, mirsi.12
Zekati n trminologjin islame sht: Borxh ndaj mallit.13
sht thn: Borxh obligativ mbi pasuri t veant, t grupit t caktuar, n koh t caktuar. 14
sht thn: Shpenzim i njohur nga pasuria profitabile kur ta arin nisabin-kuotn e caktuar, e cila i
jepet grupit t caktuar. 15
sht thn: Pjes nga pasuria yte apo di t ngjajshme pr t ciln ka urdhruar ligji islam tju jepet
fukarave me kritere t caktuara.16
sht thn: Dika obligative mbi nj grup i mallrave t caktuara nga pronari i caktuar.17
sht thn: Kuot e caktuar sipas sheriatit mbi nj mall t caktuar e cila i jepet nj grupi t caktuar. 18
sht thn: Adhurim ndaj Allahut duke nxjer nje pjes obligative sheriatikisht, nga malli i caktuar
mbi grupin e caktuar ndaj nj ane t caktuar. 19
sht thn: Obligim ndaj mallit t caktuar n an t caktuar, pr obligueshmrin e tij duhet ti bn
nj vit dh eta arin kuotn e caktuar. 20
sht thn: Posedimi i mallit t caktuar ligjrisht dedikuar atyre t cilt e meritojn nga muslimant,
me kusht t mos fiton nga ajo pasuri nga do an t jet ve pr Allahun.21
Imam Sheukani-Allahu e mshiroft, ka thn: Zekati n terminologjin gjuhsore sht: Shtim, thuhet
Zeka zeru u shtua, u kultivua, kur shtohet, po ashtu vjen n kuptimin pastrim, ndrsa definicioni i saj
n legjislacionin islam ka dy kuptime:
E para: Se dhnia e tij sht shkas i rritjes s pasuris ose se shprblimi shtohet nga shkaku i saj ose se
ajo ka lidhje me mallrat fitimprurs si tregtia, kultivimi.
E dyta: Pastrimi i shpirtit nga rrzillqet dhe kopracia si dhe pastrim nga mkatet.22
Po ashtu sht thn: Obligim me mall t caktuar pr grup t caktuar n koh t caktuar. 23
Definicioni i cili prbledh t gjith definicionet e cekura sht: Zekati sht adhurim-ibadet pr Allahun
duke shpenzuar nj pjes t pasuris s caktuar nga ligji islam, m mall t caktuar, n koh t caktuar,
ndaj grupit t caktuar, me kushte t caktuara. E pa dyshim se Allahu e di m s miri.
Zekati legjislativ ndonjher emrohet me emrin sadaka si n Kuran ashtu edhe n sunet, Allahu i
Lartsuar thot: Ka prej tyre q t bjn vrejtje n ndarjen e sadakas (lmoshs), nse u jepet nga
ajo, ata mbesin t knaqur, e nse nuk u jepet, ata hidhrohen.24 Po ashtu Allahu thot: Me t vertet
11

Shiko Fikhu zekah Jusuf Kardavi 1/37

Nihaje filaribil hadith Ibn Ethir 2/307, Lisanul arab Ibn Mendhur 14/358
13
El mugni Ibn Kudame 4/5 Sherhul kebir 6/291
14
Muntehali-radat Muhamed ibn Ahmed el-Futuh 1/435 El ikna li talibil ikna Musa Haxhavi 1/387, Raudatul murbi mea
hashijeti Abdurahman ibn Kasim 3/164
15
Muxhem lugatu fukaha Muhamed Rauas fq.208.
16
Kamusul-muhit fq.396
17
Tearifat Xherxhani fq. 152
18
Sherh mumti Ibn Uthejmin 6/17
19
Mexhmu fetava ue resail Ibn Uthejmin 18/11
20
Meusatul fikhijeh Madetu zekat 23/226
21
E zekatu ue ahkamuha e vehbi Sulejman GavoI fq.22
22
Nijlul eutar 3/5
23
El ahkam sherh usulul ahkam Abdurahman ibn Kasim 2/126 dhe Ibhaxhu muminin bi sherh minhaxhu salikin Abdullah ibn
Abdurahman ibn Xhibrin 1/279
24
Teube:58
12

sadakat jan pr fukarat, miskinat, punonjsve (q e mbledhin zekatin), atyre q duhet prfituar
zemrat, t dobtve n besim, pr ti liruar nga robria, borxhlive, atyre q jan n rrug t Allahut (n
xhihad), atij q ka mbetur n rrug, kjo sht obligim nga ana e Allahut, Allahu sht i Gjithdituri, m
i Urti.25 Po ashtu fjala e Allahut: Merr prej pasuris s tyre sadaka q ti pastrosh dhe shtosh (t
mirat) dhe lutu pr to sepse lutja yt ndaj tyre sht qetsim. E Allahu sht Gjithdgjuesi,
Gjithshikuesi.26 Ibn Abasi-Allahu qoft i knaqur prej tij, rrfen se i Drguari i Allahut-paqa dhe
mshira e Allahut qoft mbi t, kur e ka drguar Muadh ibn Xhebelit-Allahu qoft i knaqur prej tij, n
Jemen i ka shpejguar dhe i ka thn: msova atyre se Allahu ua ka br obligim sadakan e cila u
meret prej t pasurve t tyre dhe u jepet t varfrve prej tyre.27
Po ashtu hadithi i Xhabirit dhe Ebu Seidit-Allahu qoft i knaqur prej tyre, nga i Drguari i Allahut-paqa
dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ku thot: Nuk ka sadaka ndr 5 euak nga argjendi.28
Sadaka sht: do gj q jepet pr t t shprblyer Allahu.29 Dijetari i njohur Eragib el-Asfahani-Allahu
e mshiroft, ka thn: Sadaka sht ajo t ciln e jep besimtari nga malli i tij me qllim t afrimit tek
Allahu, si zekati pr shembull, mirpo n esenc sadakaja prdoret pr lmoshn vullnetare, ndrsa pr
lmoshn obligative prdoret termi Zekat, ndonjher edhe termi sadaka prdoret pr lmoshn
obligative, n qoft se pronari i saj sht i sinqert.30
Kshtu q bhet e qart se Sadakaja sht dy lloje:
Lloji i par: Sadaka vullnetare.
Lloji i dyt: Sadaka obligative e cila sht zekati.31
Dhurata sht: Ajo far ja dhuron njeriu dikujt tjetr, pa marr parasysh a dshiron q me t t arin
fytyrn e Allahut apo e bn pr dashuri, apo pr di tjetr, kjo sht m e prgjithshme se sadakaja dhe
zekati kan shprbim t ngjajshm.32

Studimi i dyt: Pozita e zekatit n islam

25

Teube:60
Teube:103
27
Mutefekun alejh Buhariu nr.1395, Muslimi nr. 19
28
Transmeton Buhariu nr. 1405, Muslimi nr. 980
29
Tarifat Xherxhani fq.173, Lugatul fukaha Muhamed Rauas fq.243
30
Mufredat el-fadhul Kuran el-Asfahan fq.480
31
Shiko El kamus uz-fikhij lugaten ve istilahan Sadi ebu Xhejb fq.209
32
El meusutual-fikhije 23/227
26

Zekati sht obligim i madh dhe pozita e tij sht ndr m t mdhat n islam, ashtu si do t cekim n
vijim:
1 - Zekati sht shtylla e tret e islamit, nj ndr shtyllat fundamentale t islamit, duke u bazuar pr
kt n hadithin Abdullah ibn Omerit -Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili thot s i Drguari i Allahutpaqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn: Islami sht ngritur mbi pes shtylla: Dshmia se
nuk ka t adhuruar tjetr prve Allahut dhe se Muhamedi sht i drguari i Allahut, falja e namazit,
dhnia e zekatit, agjrimi i Ramazanit dhe shkuarje n haxh. Kurse n transmetimin e Muslimit
qndron: Islami qndron mbi pes gjra: T adhurohet Allahu dhe t mohohet do adhurim jasht tij,
falja e namazit, dhnia e zekatit, shkuarja n haxh, agjrimi i Ramazanit.33
2 - Zekati: sht cekur n Kuran bashk me namazin, n shum vende n Kuran, fakt i cili tregon pr
pozitn e madhe t saj tek Allahu, Allahu i Lartsuar thot: Faleni namazin, jepjeni zekatin dhe bini n
ruku me ata t cilt bien n ruku.34
Po ashtu Allahu thot: Flitjuni njerzve me t mir, faleni namazin, jepni zekatin.35 Ka thn i
Lartmadhruari gjithashtu: Faleni namazin, jepeni zekatin dhe do gj e mir q e bni pr veten tuaj
do ta gjeni tek Allahu, Allahu sht i njohtuar me at q e veproni, Gjithshikuesi.36
Po ashtu Allahu e ka cekur bashk me punt e mira ku thot: Nuk sht e tr e mira e kufizuar duke
i kthyer fytyrat tuaja kah lindja ose perndimi, por mirsi e vrtet sht ajo e atij q i beson Allahut,
dits s gjykimit, engjjve librit, pjgamberve dhe pasurin q e do, ua jep t afrmve, bonjakve,
t varfrve, udhtarve, lypsi dhe pr lirimin e robrve dhe ai q e fal namazin, e jep zekatin dhe ata
q kur premtojn e zbatojn dhe t durueshmit n skamje, n smundje dhe n flakn e lufts. T
tillt jan ata t sinqertit dhe t tillt jan ata t devotshmit.37 Gjithashtu thot: Ska dyshim se ata
q besuan dhe bn vepra t mira, e faln namazin dhe e dhan zekatin, ata i prt shprblim i madh
te Zoti i tyre, ata nuk do t ken kurrfar frike as brengosje.38 Ndrsa n suren Nisa kt e prmend
n nj form tjetr kur thot: A nuk i ke par ata t cilve kur ju thuhet ndalni duart tuaja prej lufts,
faleni namazin dhe jepnie zekatin39 Allahu i Lartsuar ndr cilsit e dijetarve t drejt dhe
besimtar q i prmend thot: Por ata prej t tyre q kan thesar t dituris dhe besimtart, besojn
at q tu shpall ty dhe at q u shpall para teje, besojn edhe ata t cilt e falin namazin, e japin
zekatin e besimtart n Allahun e n jetn e ardhshme. T tillt do tu japin shprblim t madh.40
Gjithashtu Allahu thot: Poqse e falni namazin e jepni zekatin, u besoni t drguarve t Mi, i
ndihmoni ata dhe huazoni tek Allahu hua t mir, do tua shlyej mkatet tuaja.41 Kurse n suren
Teube thot: Poqse ata (mushrikt) pendohen e falin namazin e japin zekatin ather atyre
leshojuani rrugn.42

33

Mutefekun alejh Buhariu nr.8, Muslimi nr.16

Bekare:43
35
Bekare:83
36
Bekare:110
37
Bekare:177
38
Bekare:277
39
Nisa:77
40
Nisa:162
41
Maide:12
42
Teube:5
34

Allahu thot: N qoft se ata (mushrikt) pendohen, e falin namazin e japin zekatin ather ata jan
vllezrit tuaj n fe.43 Gjithashtu Allahu thot: Me t vrtet kujdeset pr xhamit e Allahut ai i cili
beson Allahun, ditn e fundit e fal namazin e jep zekatin.44 i Lartsuari thot n lidhje me cilsit e
besimtarve: E falin namazin, e japin zekatin e respektojn Allahun dhe t Drguarin e Tiuj, mu kta
do ti mshiroj Allahu.45 Allahu thot pr Isain-paqa e Allahut qoft mbi t: Me ka porositur me
namaz dhe zekat derisa t jem gjall.46
Po ashtu Allahu e lavdron Ismailin-paqa e Allahut qoft mbi t, kur thot: Ai e urdhronte familjen e
tij me namaz, zekat dhe Zoti i tij ishte i knaqur me t.47 Kurse n suren Enbija Allahu thot: Dhe u
kemi shpallur atyre t bjn vepra t mira ta falin namazin ta japin zekatin.48 i Lartsuari gjithashtu
thot: Ata t cilve poqse ju japin pushtet n tok e falin namazin e japin zekatin, urdhrojn n t
mir, ndalojn nga e keqja dhe prfundimi m i mir sht tek Allahu.49
Allahu thot n suren Haxh: Falni namazin, jepeni zekatin prmbahuni me Allahun se Ai sht
Ndihmtari juaj, sa Mbrojts i mir sa Ndihmtar i madh q sht.50 Kurse n suren Nur Allahu
thot: Burra t cilt nuk i mashtron as tregtia e as shitblerja nga t prmendurit e Allahut falja e
namazit, dhnia e zekatit, kan frik ditn kur do t tronditen zemrat dhe shikimet.51 Po n kt sure
Allahu thot: Ata (hipokritt) betohen me nj betim t fort n Allahun se sikur ti urdhroshe ti, ata
gjithsesi do t dilnin pr n luft. Thuaj: Mos u betoni! Bindja sht e ditur (ju vetm me goj e thoni,
e jo me zemr). Ska dyshim, Allahu hollsisht di far veproni.52
Allahu thot n suren Neml: Q e falin namazin dhe e japin zekatin dhe mu ata jan t bindur ndaj
bots tjetr.53 N suren Llokman Allahu thot: T cilt rregullisht e falin namazin dhe e japin zekatin
dhe ata, e mu ata jan t plotbindur pr botn tjetr (ahiretin).54 N suren Ahzab Allahu thot:
Falnie namazin, jepeni zekatin dhe respektojeni Allahun dhe t Drguarin e Tij.55 Allahu thot n
suren Muxhadele: E kur ju nuk vepruat dhe Allahu ua fali juve, pra ju faleni namazin jepeni zekatin.56
Kurse n suren Muzemil Allahu thot: Faleni namazin jepeni zekatin, huazoni pr hir t Allahut hua t
mir.57 Gjithashtu n suren Bejineh Allahu thot: E duke qen se ata nuk ishin t urdhruar me tjetr,
pos q ta adhuronin Allahun me nj adhurim t sinqert ndaj Tij, q t largohen prej do besimi t
kot, ta falin namazin, t japin zekatin, se ajo sht feja e drejt.58
N kto ajete t cilat i prmendm Allahu e cek namazin dhe zekatin bashk 26 her n t njejtin ajet,
ndrsa n 28 her e cek n kontekst m namazin mirpo jo n t njejtin ajet ajo sht fjala e Allahut
43

Teube:11
Teube:18
45
Teube:71
46
Merjem:31
47
Merjem:55
48
Enbija:73
49
Haxh:41
50
Haxh:78
51
Nur:37
52
Nur:53
53
Neml:3
54
Llokman:4
55
Ahzab:33
56
Muxhadele:13
57
Muzemil:20
58
Bejineh:5
44

thot: sht sigurt se kan shptuar besimtart, ata t cilt jan t prulur dhe t kujdesshm gjat
faljes s namazit dhe ata t cilt i shmangen t kots (fjal apo pun) dhe ata t cilt rregullisht e japin
zekatin.59 Ndrsa n tre vende zekati sht cekur n veanti, e ato jan n suren Araf, ku Allahu thot:
Mshira ime ka kaluar do gj gj at do ta caktoj p rata q jan t devotshm e japin zekatin dhe
besojn n argumentet tona.60, n suren Rrum Allahu thot: Dhe far t jepni nga pasuria pr a
shtuar e rritur (me kamat), n pasurin e njerzve, ajo nuk do t shtohet tek Allahu, e far t jepni
nga sadakaja (bamirsia) me qllim q tI afroheni Allahut, t tillt jan ata q u shumifishohet
(shprblimi).61 Gjithashtu sht edhe fjala e Allahut: Mjer pr pabesimtart t cilt nuk e japin
zekatin kta botn tjetr e mohojn.62
Kto ishin 30 vende n Kuran n t cilat ceket zekati n to.63 Ndrsa fjala sadaka dhe sadakat n Kuran
prmendet 12 her.64 Prej tyre jan fjalt e Allahut: Merr prej pasuris s tyre (q atyre q pranuan
gabimin) lmosh q ti pastrosh me t dhe tu shtosh (t mirat) dhe njkohsisht lutu pr ta, se lutja
jote sht qetsim pr ta. Allahu dgjon e sheh.65, Allahu caktoi obligim q lmoshat (zekati etj.) tju
takojn vetm t varfrve (nevojtarve), t ngratve (q skan fare), punonjsve (q e tubojn
zekatin), atyre q duhet prfituar zemrat (t dobtve n besim) e duhet dhn edhe pr lirimin nga
robria, t mbytrve n borxhe, (lufttarve) n rrugn e Allahut dhe atij q ka mbetur n rrug.
Allahu e di gjendjen e robrve punon sipas urtsis s vet.66
Ndrsa n disa vende n Kuran zekati nuk ceket as me termin zekat e as sadaka si sht shembulli n
ajetet: T cilt jan t rregullt n faljen e namazit t tyre. Dhe ata q n pasurin e vet kan ndar
nj pjes t caktuar. Pr lypsin dhe pr nevojtarin q nuk lyp.67, T cilt japin kur jan shlir edhe
kur jan n vshtirsi dhe q e frenojn mllefin, q u falin (t keqen) njerzve e Allahu i do
bamirsit.68, Ai nuk i nxiste pr ti ushqyer t varfrit.69 Dhe shum terme t tjera t gjitha kto
tregojn pr rndsin e zekatit dhe pozitn e tij n islam.
3 Suneti i t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qofshin mbi t tregon nj prkushtim t
veant e t thell ndaj zekatit. E gjitha kjo tregon pr t qenurit e tij nj shtje me pozit tepr t lart
n islam, prandaj n shum hadithe t sakta potencohet zekati, urdhrohemi pr dhnien e tij, sasia se
sa, dnimi i lnies s tij, vrasja e atij q e mohon, po ashtu shpjegimi i mallrave pr zekat: Prej bagtive,
arit, argjendit, mallit t tregtis, e asaj far del prej toke si: frutat, drithrat etj. Apo si rikazi pasuri e
gjetur, mineralet, madje ka shpejgim edhe pr kuotn dhe sht caktuar ajo nga ana e t Drguarit t
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t. Po ashtu suneti profetik i ka sqaruar dispozitat e
zekatit n detaje, po ashtu i ka treguar edhe grupet e njerzve q u takon zekati. Sa q Ibn Ethiri-Allahu

59

Muminun:1-4
Araf:156
61
Rrum:39
62
Fusilet:6-7
63
Tek Muxhemul fehrasu lil el fadhil-Kuran kerij sht n 33 vende, mirpo n dy vende ceket me kuptim tjetr, e ata jan
fjala e Allahut: M t pastr (Kehf:81), T dashur ndaj njerzve nga ne dhe t pastr (Merjem:13), shiko El muexhem
mufeheres Muhamed Fuad Abdulbaki, fq.331-332.
64
Po aty fq.406
65
Teube:103
66
Teube:60
67
Mearixh:23-25
68
Ali Imran:134
69
Haka:34
60

e mshiroft, thot n librin e tij m shum se 10 hadithe, t gjitha kan t bjn me zekatin.70 Ndrsa
n shkrimet e sotshme bashkkohore arin numr m t madh hadithesh mbi kt tem, t gjitha kto
tregojn rolin dhe pozitn e madhe q e ka zekati n islam.
4 Si pasoj e pozits s lart q ka zekati, Allahu e cek se ai ka qen edhe n legjislacionet tjera para
nesh kur flet pr Ibrahimin, Ishakun dhe Jakubin, duke thn: Dhe ata u bm shmblltyr q
udhzonin sipas urdhrit Ton, i orientuam n pun t mira, n faljen e namazit, n dhnien e zekatit
dh ata ishin adhurues Tan t sinqert.71 Po ashtu edhe duke thn: O ju q besuat, agjrimi u sht
br obligim sikurse q ishte obligim edhe i atyre q ishin para jush, kshtu q t bheni t
devotshm.72 Si dhe n shum prej ajeteve t cilat i cekm m par prej tyre fjala e Allahut mbi Isaun:
Me ka porositur me namaz dhe zekat sa t jem gjall.73
5 Allahu i Lartsuar i ka lavdruar dhnsin e saj n shum ajete, prej tyre n suren Merjem thot:
Prkujtoju n kt Libr Ismailin! Ai ka qen shum besnik n premtim (premoi t bhej kurban) dhe i
drguar, pejgamber. Ai urdhronte familjen e vet me faljen e namazit dhe me zekat dhe ishte shum
i pranishm te Zoti i tij.74 Gjithashtu i Lartsuari thot: Ata jan njerz q nuk i pengon as tregtia e as
shitblerja n vend pr ta prmendur Allahun, pr ta falur namazin dhe pr ta dhn zekatin, ata i
friksohen nj dite kur do t tronditen zemrat dhe shikimet.75 Por edhe n shum ajete dhe hadithe
tjera kjo gj prsritet.
6 Allahu e poshtron lnsin e tij dhe kjo me fjaln e Tij kur thot: Mjer pr mushrikt t cilt nuk
e japin zekatin dhe e mohojn ditn e fundit.76
7 Ai i cili nuk i ushqen t varfrit sht kriminel, ngase Allahu thot ne Kuran: Secili njeri sht peng
i veprs vet. Prve atyre t djathtve. Q jan n xhenete e i bjn pyetje njri-tjetrit, prkitazi me
kriminelt (e u thon): far ju solli juve n Sekar? Ata thon: Nuk kemi qen prej atyre q faleshim
(q bnim namaz). Nuk kemi qen prej atyre q ushqenin t varfrit. Dhe kemi qen q prziheshim
me t tjert n pun t kota. Dhe kemi qen q nuk e besonim ditn e gjykimit.77
8 Dhnia e zekatit sht shkak pr t hyr n xhenet dhe pr t shptuar nga xhehenemi,
argumentet pr kt jan cekur m par.
9 Nga vlera q ka, Allahu n fillim t islamit e ka br obligim t jepet zekati mirpo pa kuot t
caktuar qysh n periudhn mekase duke u bazuar n fjaln e Allahut: Ai (Allahu) sht q krijoi
kopshte (bimt e t cilve) t ngritura lart (n shtylla) dhe t rrafshta (t shtrira pr tok) edhe
hurmat dhe drithrat me frute (shije) t ndryshme (krijoi) ullinjt dhe shegt t ngjashme (nga forma)
e jot ngjashme (nga shija). Hani frutat e tyre kur t piqen dhe sitn e korrjes (t vjeljes) s frutave
jepne at pjes q sht obligim (t varfrve e nevojtarve) dhe (hani-jepni) mos e teproni, pse Ai nuk i
do shkaprderdhsit.78 Allahu e nnvlerson at i cili nuk i ushqen t varfrit dhe ka sqaruar se
mosnxitja pr ushqimin e t varfrve sht prej shkaqeve q t dnohesh. Allahu thot n Kuran: U
70

Shiko Xhamiul-usul 4/550-669, nga hadithi nr. 2655-2769

Enbija:73
72
Bekare:183
73
Merjem:31
74
Merjem:54-55
75
Nur:37
76
Fusilet 6-7
77
Mudhethir 34-35
78
Enam:141
71

thuhet zebanijeve: Kapeni at, vnja prangat! Pastaj at shtinie n xhehenem. Mandej, lidhnie at me
nj zinxhir t gjat shtatdhjet kut. Pse ai ka qen q nuk besoi Allahun e madhruar.79 Po ashtu
Allahu thot: Jo, nuk sht ashtu! Por (punoni edhe me zi) ju nuk prfillnit bonjakun, nuk cytni njritjetrin pr ta ushqyer t varfrin.80
Pra Allahu i Lartsuar tregon se prej shkaqeve pr t hyr n xhenet sht t kujdesesh pr lypsin dhe
t privuarin, si thot Allahu pr cilsit e banorve t Allahut: T knaqur se kan shtn n dor at
q u dha Zoti i tyre, ata edhe m par (n dynja) ishin mirbrs. Ata qen t cilt pak flinin natn dhe
n syfyr (kah mbarimi i nats) ata krkonin falje pr mkate.81
Gjithashtu Allahu tregon se prej cilsive t besimtarve sht se ata n mallin e tyre posedojn mall
pr pr t varfrit dhe t privuarit, thot Allahu n Kuran: sht e vrtet se njeriu sht i prirur t
jet i padurueshm. Pse kur e godit nj e keqe, ai ankohet s teprmi. Ndrkaq, kur e gjen e mira, ai
bhet tepr koprac. Prve atyre q falen, t cilt jan t rregullt n faljen e namazit t tyre. Pr
lypsin dhe pr nevojtarin q nuk lyp.82 N suren Rum, Allahu urdhron tju jepet t afrmve,
miskinave, ata q kan mbetur n rrug: Andaj, jepja t afrmit at q i takon, edhe t varfrit edhe
udhtarit, e kjo sht shum m e dobishme p rata q veprojn pr hir t Allahut dhe t tillt jan
ata t shptuarit.83 Allahu i madh n suren Neml e cila ka zbritur n Meke thot: Ta sin. Kto jan
ajete t Kuranit dhe t librit t kuptueshm. Jan udhrfyes dhe muzhde pr besimtart. Q e falin
namzin dhe e japin zekatin dhe mu ata jan t bindur ndaj bots tjetr.84 Gjithashtu thot n suren
Llokman: Elif, Lam, Mim. Ato jan ajete t librit me plot urtsi t prsosur. E q jan udhzim e
mshir p rata q jan punmir. T cilt rregullisht e falin namazin dhe e japin zekatin edhe ata, e
pikrisht ata jan plotsisht t bindur pr botn tjetr (ahiretin).85 Gjithashtu kjo ceket n shum ajete
tjera t zbritura n periudhn Mekase. Dhe at:
Dhe cakto pr ne jet t mir n dunja dhe t mir n botn tjetr, pse vrtet jemi kthyer kah Ti. Ai
(Zoti) tha: Dnimi im sht ai me t cilin e godas cilin dua, e mshira Ime ka prfshir do gj. At
(mshirn) do ta caktoj p rata t cilt ruhen (nga mkatet) e japin zekatin dhe p rata q argumentet
tona i besojn.86
Thuaj: Un jam vetm njeri, sikurse edhe ju, mua m shpallet se Zoti juaj sht vetm Zoti njm
pra drejtoju Atij dhe krkoni falje prej Tij. Pr idhujtart sht mjerim i madh, t cilt nuk e japin
zekatin dhe pikrisht ata e mohojn botn tjetr.87
Pra ka shptuar ai q e pastroi vetveten.88
Ka shptuar ai q sht pastruar.89
N Mek zekati ka qen obligativ pa kushte dhe pa caktim kuote t prgjithshme. Ndrsa n Medine
zekati sht br obligim me kuot t caktuar, me kritere t veanta, imam Ibn Kethiri-Allahu e
79

Haka:30-34
Fexhr:17-18
81
Dharijat: 16- 19
82
Mearixh 19-25
83
Rum:38
84
Neml 1-3
85
Llokman:1-4
86
Araf 156-157
87
Fusilet 6-7
88
Shems 9
89
Ala 14
80

mshiroft, gjat komentit t tij mbi ajetin: Faleni namazin, jepeni zekatin dhe huazoni pr hir t
Allahut hua t mir.90, kjo do t thot: Faleni namazin q e keni obligim, jepeni zekatin qe e keni
obligim, njher ky sht argument p rata q kan thn obligueshmria e zekatit ka zbrit n Mek,
mirpo caktimet e kuots jan caktuar n Medine, e Allahu e din m s miri.91 Prandaj mendimi m i
sakt sht se zekati sht br obligim n Mek, mirpo kuota dhe caktimet e mallrave, llojeve t
pasuris kan zbritur n Medine.92
10 Nga vlera e madhe e saj n islam Allahu e ka obliguar at n vitin e dyt hixhrij me kuot dhe sasi
n Medine si dhe ka shpjeguar llojet e pasurive t cilat jepen pr zekat.
Imam Ibn Kethiri-Allahu e mshiroft, n komentin e sures Muminun n ajetin: Ata t cilt e japin
zekatin.93, thot: Shumica e dijetarve mendojn se zekati i prmendur n kt ajet ka pr qllim
zekatin e mallrave edhe pse ky ajet ka zbritur n periudhn Mekase, ndrsa obligueshmria e zekatit
sht br n Medin n vitin e dyt hixhri. Kurse ajo e cila vrehet qart sht se n Medine sht
br obligim zekati me sasi apo kuot t caktuar edhe pse qart dihet se zekati sht br obligim n
Mek.94 Ashtu si tregon Allahu ne Suren Enam e cila sht Mekase: Jepeni zekatin ditn e t
vjelave.95
11 Gjithashtu rrit vlern e tij edhe fakti se ai i cili e mohon zekatin vritet. Duke u bazuar n hadithin e
Abdullah ibn Omerit-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili thot: i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e
Allahut qoft mbi t, ka thn: Jam urdhruar ti luftoj njerzit derisa t dshmojn se nuk ka t
adhuruar tjetr pos Allahut dhe se Muhamedi sht i Drguari i Tij, ta falin namazin, ta japin zekatin, e
poqse veprojn kshtu ather i kan t siguruara nga un gjakun e tyre dhe pasurin e tyre me hak,
ndrsa llogarin (pr sinqeritetin e tyre) do ta japin para Allahut.96
Si dhe hadithi i Ebu Hurejres-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili thot: Pasi q vdiq i Drguari i Allahutpaqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, pas tij u b prijs-halife Ebu Bekri-Allahu qoft i knaqur prej
tij, dhe kshtu bri kufr kush bri kufr prej arabve kurse Ebu Bekri-Allahu qoft i knaqur prej tij, u
shpalli luft t gjith atyre q nuk donin ta japin zekatin. Ather iu drejtua Omer ibn Hatabi-Allahu
qoft i knaqur prej tij, Ebu Bekrit-Allahu qoft i knaqur prej tij, dhe i tha: Si i lufton kto njerz kur i
Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn: Jam i urdhruar ti luftoj derisa t
thon: La ilahe ilallah, e ai q thot La ilahe ilallah, e ka t sigurt nga un pasurin e tij dhe jetn e tij
vetm se me hak, ndrsa llogarin do ta japin para Allahut. Ia ktheu Ebu Bekri-Allahu qoft i knaqur
prej tij, duke i thn: Po pr Allahun, do ti luftoj ata t cilt bjn dallim n mes zekatit dhe namazit,
kurse zekati sht haku i mallit, t betohem n Allahun se poqse nuk ma japin edhe nj lidhse t
kafshs-krpesh, t ciln e jepnin n kohn e t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft
mbi t, do ti luftoj pr mohimin e tij. Omer ibn Hatabi-Allahu qoft i knaqur prej tij, ather tha: Pr
Allahun, ather e kuptova se Allahu ia kishte hapur gjoksin Ebu Bekrit pr luft dhe e kuptova se ai
kishte t drejt dhe ishte me t vrtetn. Ndrsa n Sahihun e Muslimit qndron se Ebu Bekri-Allahu
90

Muzemil:20
Tefsirul Kuranil adhim fq.169, Daruselam
92
Mexhmu fetava ve rasdil Ibn Uthejmin 18/15
93
Muminun:4
94
Tefsirul Kuranil-adhim Ibn Kethiri fq. 909
95
Enam:141, Tefsirul Kuranil-adhim Ibn Kethir fq. 909, shiko Meusatul-fikhije 3/228 dhe Fetava Ibn Uthejmin 17/15,
Sherh mumti 6/15
96
Mutefekun alejh Buhariu nr. 25, Muslimi nr. 22
91

qoft i knaqur prej tij, ka thn: Pr Allahun n qoft se mohojn t ma japin qoft edhe nj deve t
vogl t ciln e jepnin n kohn e t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t,, do ti
luftoj pr mohimin e tij.97
12 Fakt tjetr q tregon pr rndsine e zekatit n islam sht se ai i cili e mohon obligueshmrin tij
bn kufr-mosbesim. Poqse sht musliman i cili jeton n vende islame, n mes t muslimanve m
kt gjest ai del nga islami dhe i mer dispozitat e pabesimtarit-murtedit me afat prej tre ditsh pr tu
penduar, n qoft se pendohet i lirohet rruga ose pr ndryshe vritet. Sepse argumentet mbi
obligueshmrin e zekatit jan t qarta nga Kurani, suneti dhe ixhamaja-pajtimi i gjith dijetarve islam,
prandaj ai i cili i mohon ata sht sikurse ai i cili mohon Kuranin dhe sunetin.
Ndrsa ai i cili sht injorant - i paditur, qoft nga shkaku s mund t jet i ri n islam apo nga shkaku
se jeton larg vendeve t banuara ose nuk ka interesim pr fen, ktyre personave u shpjegohet dispozita
mbi zekatin n islam, pra obligueshmria e tij si dhe nuk gjykojm pr t se ka rn n mosbesim-kufr,
derisa ta kuptoj obligueshmrin tij, t eliminohen pengesat mbi kuptimin e zekatit e pastaj pas dituris
gjykohen fjalt e personit.98
Dijetari i nderuar Abdylaziz Abdullah ibn Bazi-Allahu e mshiroft, ka thn: Dispozita e lnsit t
zekatit n t ka shpjegim t hollsishm t detajizuar, ai i cili nuk e jep zekatin duke e mohuar
obligueshmrine e tij, me kushtet e shumta t obligueshmris s tij, ky person ka br kufr-mospajtim
me ixhma konsensus t dijetarve, edhe poqse e jep zekatin mirpo e mohon obligueshmris e tij,
ndrsa n qoft se e le zekatin nga kopracia apo pakujdesia, n kt rast llogaritet fasik-mkatar i cili ka
rn n nj nga mkatet e mdha.99
Gjithashtu edhe dijetari i shquar Muhamed ibn Salih ibn Uthejmin-Allahu e mshiroft, ka thn: Kush
e mohon obligueshmrin e saj ka br kufr, vetm nse sht i ri n n islam, i posakonvertuar, apo
sht rritur n vende nomade-rurale, t largta nga njerzit e dijes dhe dijetarve, ky person arsyetohet,
mirpo msohet e n qoft se pasi e kupton kmbngul n mohimin e obligueshmris s zekatit,
ather ky bn kufr-mosbesim t murtedit-renegatit. Ndrsa ai i cili nuk e jep nga prtacia dhe
pakujdesia n kt rast ka polemika tek dijetart, disa kan thn: Bn kufr, madje kjo sht edhe nj
nga mendimet e transmetuara nga imam Ahmedi-Allahu e mshiroft.100 Disa t tjer kan thn: Nuk
bn kufr, ky sht mendimi i sakt, mirpo me kt gjest ai llogaritet se ka br nje mkat t madh.
Argument se nuk bn kufr sht hadithi i Ebu Hurejres-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili prcjell nga i
Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, kur ka treguar pr dnimin e tij i cili nuk e
jep zekatin e arit dhe argjendit, ka thn: Derisa t gjykohen njerzia ai (mosdhnia e zekatit) e sheh
rrugn ose pr n xhenet ose pr n zjarr.101 Kshtu q prderisa mund ta shoh rrugn e tij pr n
xhenet ky nuk llogaritet si kafir-pabesimtar, ngase pabesimtari nuk mund ta shoh rrugn pr n xhenet,
mirpo ngel mkati i madh mbi mosdhnsin e tij si e ka cekur Allahu n disa sure dhe at: Ata t cilt
bjn kopraci me at q nga t mirat e veta u dha Allahu, t mos mendojn kurrsesi se ajo sht n
dobi t tyre. Jo ajo sht n dm t tyre. Ajo e mir me ka bn n koprraci, n ditn e kijametit do
tu mbshtillet n qafn e tyre. Allahu i mbesin trashgim qiejt dhe toka, Allahu sht i njohur mir
97

Mutefekun alejh Buhariu nr. 1399, 1400, Muslimi nr. 20

Shiko El mugni Ibn Kudame 4/6 dhe El mexhmu Imam Nevevi 4/334
99
Mexhmua fetava Ibn Baz 14/227
100
Shiko El mugni Ibn Kudame 4/8-9 dhe El kafi 2/87
101
Transmeton Muslimi nr.987
98

me at q veproni.102, Ai (Allahu) sht q drgoi t Drguarin e Tij me udhzim t drejt e t

vrtet, e pr ta br q t dominoj mbi t gjitha fet, edhe pse e urrejtn idhujtart. O ju q besuat,
vrtet nje shumic e paris fetare e jehudive dhe e t krishterve, n mnyr t paligjshme e han
pasurin e njerzve dhe pengojn t tjert nga rruga e Allahut. Ata t cilt e ruajn arin dhe argjendin
e nuk japin pr rrugn e Allahut, lajmroji pr nj dnim t dhmbshm.103
13 Ajo e cila e rrit gjithashtu rndsin e zekatit sht fakti se n Kuran dhe n sunet tregohet dnimi
shum i rnd pr mosdhnien e tij, prej t cilit dnim rnqethet lkura dhe rrjedhin lot syt e
besimtarit, Allahu i Madhruar thot: Dhe ata q grumbullojn pasuri n ar dhe argjend dhe nuk e
shpenzojn n rrugn e Allahut, jepu sihariq pr dnim t dhimbshm. At dit kur ajo (pasuri e
deponuar) frgohet n prushin e xhehenemit, e me t (ashtu zharav) lyhen ballt, ant dhe shpinat e
tyre (do tu thuhet): Kjo sht ajo q e depozituat pr veten tuaj, pra shijoni at q e depozitonit!104
Kurse n suren Ali Imran Allahu thot: Ata t cilt bjn kopraci me at q nga t mirat e veta u dha
Allahu, t mos mendojn kurrsesi se ajo sht n dobi t tyre. Jo ajo sht n dm t tyre. Ajo e mir
me ka bn n koprraci, n ditn e kijametit do tu mbshtillet n qafn e tyre. Allahu i mbesin
trashgim qiejt dhe toka, Allahu sht i njohur mir me at q veproni.105 Ebu Hurejra-Allahu qoft i
knaqur prej tij, prcjell se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn: Asnj
pronar i arit dhe i argjendit (t hollave), q nuk i prmbush detyrimet e veta, nuk do t mbetet n Ditn e
Gjykimit pa u farku-ar me pllaka t zjarrta, q do t nxehen n zjarrin e Xhehenemit, dhe me t do t
grkohen ant e tij, balli, kraharori dhe shpina, dhe do her q pllakat ftohen do t nxehen prsri. Kjo
do t jet n ditn q do t zgjas pesdhjet mij vjet, n t ciln do t zbatohet gjykimi n mes
njerzve, robrve dhe kur do ti tregohet dokujt rruga pr n Xhenet ose n Xhehenem. T pranishmit
than: O i Drguari i All-llahut, ka do t bhet me devet, pasurin e njeriut? Pejgamberi s.a.v.s. tha:
Edhe asnj pronar i deves, q nuk i kryen detyrimet e veta, e prej tyre mjeljen e saj ditn kur ajo shkon t
pij uj. do pronar q nuk i kryen detyri-met e veta ndaj deves, n Ditn e Gjykimit do t shtrihet n nj
vend t rrafsht dhe t gjer, aq sa dy devet e tij do t mund ta shkelin me thundrat dhe ta kafshojn
me dhmbt e tyre. Kurdo q njra prej tyre t kaloj mbi t, tjetra kthehet ke ai, dhe ky mundim do t
zgjas nj dit, gjatsia e s cils sht pesdhjet mij vjet, derisa t mbaroj gjykimi n mes robrve,
dhe kur do ti tregohet dokujt rruga pr n Xhenet apo Xhehenem. T pranish-mit than: O i Drguari i
All-llahut, ka do t bhet me lopt dhe delet? Pejgamberi s.a.v.s. tha: do pronar i lopve ose deleve,
i cili nuk i kryen detyrimet e veta ndaj tyre, n Ditn e Gjykimit do t jet i shtrir n nj vend t rrafsht
nga lopt dhe delet e veta, dhe ato me brirt e tyre do ta therin dhe me thundrat e tyre do ta shkelin, e
n mesin e tyre nuk do t ket me brinj t kthyer prapa, apo pa brir e as me brir t thyer. Kurdo q t
kalojn t parat, menjher pas tyre vijn dhe kalojn t tjerat. Dhe kjo do t jet n nj dit, e cila do t
zgjas pesdhjet mij vjet, derisa tu shqiptohen gjykimet robrve dhe derisa t mos u tregohet rruga
pr n Xhenet apo Xhehenem. T pranishmit than: O i Drguari i All-llahut, si do t veprohet me
kuajt? Pejgamberi s.a. v.s. u prgjigj: Kaloria ndahet n tri lloje: Pr dik do t jet barr, pr dik
mbules dhe pr dik shptim. Sa i prket atij, pr t cilin sht barr, sht ai q i mban kuajt pr shkak
t namit, kryelartsis apo garave kundr muslimanve. Pr t tillin kali sht barr... Sa i prket atij, pr
102

Ali Imran:180
Teube:33-34, Mexhmu fetava ve resail Ibn Uthejmin 18/14, po ashtu shiko Sherh mumti 6/7-9
104
Teube:34-35
105
Ali Imran:180
103

t cilin sht mbules, sht ai q mban kuaj n rrugn e All-llahut, dhe nuk i harron detyrimet ndaj Allllahut dhe kujdeset pr ta. Pr njeriun e ktill, kali sht mburoj nga zjarri i Xhehenemit... Sa i prket
atij, pr t cilin sht shptim, sht ai, q mban kuajt pr hir t All-llahut dhe muslimanve, i cili i kullot
n livadhe dhe kopshte, gjith at q kalorsit dhe kuajt e tyre e han n kullosa dhe ara, do t shkruhet
aq numr i t mirave. Gjithashtu pr do shrbim t tyre, t madh dhe t vogl, do t shkruhen t mira.
do kalim i distan-cs dhe hipja mbi nj e m shum lartsira do ti shkruhen t mira, n numrin e
gjurmve dhe hedhurinave t tij. do kthim i kalit nga ana e pronarit n lumenj dhe burime, n t cilat i
jep uj, i shkruhen t mira aq sa her kali do t pij uj. T pranishmit i than: O i Drguari i All-llahut,
e si do t jet me gomart? Pejgamberi s.a.v.s. tha: Mua nuk m sht shpall asgj e posame pr
gomart, prve ajetit t prgjithshm e universal: Ai q punon mir, sa grimca - e sheh at. Por, edhe
kush punon keq, sa grimca - do ta shoh.106 Zelzele:7-8.
Xhabir ibn Abdullahu-Allahu qoft i knaqur prej tij, prcjell si n hadithin e Ebu Hurejrs-Allahu qoft i
knaqur prej tij, si n vijim: do person i cili nuk e jep zekatin e pasuris s tij n ditn e gjykimit ajo do
ti bhet gjarpr helmues, i cili e ndjek nga do q t kthehet, i thuhet: Kjo sht pasuria yte pr t ciln
ishe koprac, kur e sheh se nuk ka far t bn ather e fut dorn e tij n goj dhe e glltit ashtu si bn
demi.107
Ebu Hurejra-Allahu qoft i knaqur prej tij, thote: i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft
mbi t, ka thn: Kujdo q Allahu i jep mall dhe ky nuk e jep zekatin e tij, n ditn e gjykimit ajo do t
bhet gjarpr helmues me dy njolla t zeza mbi syt e tij, do ta rrethoj qafn e tij dhe do ta kap pr
faqet e tij dhe do ti thot: Un jam pasuria yte, thesari yt. E pastaj lexoj ajetin: Ata t cilt bjn
kopraci me at q nga t mirat e veta u dha Allahu, t mos mendojn kurrsesi se ajo sht n dobi t
tyre. Jo ajo sht n dm t tyre. Ajo e mir me ka bn n koprraci, n ditn e kijametit do tu
mbshtillet n qafn e tyre. Allahu i mbesin trashgim qiejt dhe toka, Allahu sht i njohur mir me
at q veproni. Kurse n nj transmetim tjetr qndron: Thesari i pasuris tuaj ditn e gjykimit do t
jet gjarpr helmues, nga i cili do t ik poseduesi i tij, ndrsa ai do ta ndjek dhe do ti thot: Un jam
thesari yt, pastaj thot: Pr Allahun do ta ndjek derisa ta zgjas dorn e tij dhe ta prbij me goj.
Ebu Dheri-Allahu qoft i knaqur prej tij, thot: Isha duke mbri deri tek i Drguari i Allahut-paqa dhe
mshira e Allahut qoft mbi t, i cili ishte i ulur nn hijen e Qabes e kur m pa tha: Ata jan t
shkatruarit pasha Zotin e Qabes! Un iu afrova dhe u ula e pran tij dhe i thash: O i Drguari i
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, babn dhe nnn e flijofshma pr ty, kush jan ata?
M tha: Jan ata t cilt kan shum pasuri prpos atij i cili jep n do an para, prap, djathtas, majtas
e kta jan t pakt, do pronar i deves, lops, dhenve i cili nuk e jep zekatin n ditn e gjykimit ato
(kafsht) do tu vijn m t trasha se sa kan qen dhe do ti shpojn me brirt e tyre dhe do ti shkelin me
thundrat e tyre, sa e kryen njra vjen tjetra n radh kshtu veprojn derisa t gjykohen njerzia.108
14 ensur (dnim) nga prijsi pr at i cili shkujdeset nga dhnia e zekatit kjo tregon njherit pr
vendin e madh t saj n islam, duke u bazuar n hadithin e Muavije ibn Hajdit-Allahu qoft i knaqur
prej tij, i cili thot: E kam dgjuar t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, duke
thn: N do deve q kullot n 40 deve jepet nj deve (deve femr) e cila ka mbush dy vjet dhe ka hyr
106
107

108

Mutefekun alejh Buhariu nr. 1402, Muslimi nr. 987,988

Transmeton Muslimi nr. 28

Mutefekun alejh, Buhariu nr. 1440, 6638, Muslimi nr. 990

n t tretin dhe mos i dani devet duke pasur frik q t mos ju kap dhnia e zekatin, ai i cili e jep at
duke krkuar shprblimin nga ajo shprblehet, ndrsa ai i cili nuk e jep ne ja marim at dhe gjysmn e
mallit t tij, dnim nga dnimet e Zotit ton, ndrsa familjes se Muhamedi nuk i jepet prej saj dika.
Kurse tek Nesaiu ky hadith qndron me kto fjal: Ai i cili e jep dhe prt t shprblehet do t
shprblehet, ndrsa ai i cili nuk u jep ne ja marim at dhe gjysmn e deveve t tij dnim nga dnimet e
Zotit ton, ndrsa familjes s Muhamedit nuk i takon prej saj gj.109
Nga fjala e t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t: Ne ja marim atij at jan
argumentuar se i lejohet imamit-prijsit q ta mer zekatin me forc.110
Rreth faktit se ai meret edhe gjysma e pasuris atij i cili nuk e jep zekatin n shenj dnimi dijetart
kan disa mendime:
1. Disa kan thn: i meret zekati dhe gjysma e pasuris.
2. Disa kan thn: i ndahet malli i tij n dy pjes, pastaj prej pasuris s tij i meret pjesa m e mir.
3. Disa kan thn: Ky njeri nuk dnohet me mall mirpo imami-prijsi e dnon me far e sheh ai t
arsyeshme ky sht mendimi i shumics s dijetarve.111

109

Transmeton Ebu Davudi nr.1575, Nesaiu nr. 2443, Albani e br hadithin t mir n Sahih sunen Ebu Davud
1/436 dhe n Sahih Nesai 2/177 si dhe n Irvaul galil nr. 791
110
Nijlul eutar Sheukanit 3/16
111
Shiko Xhamiul-usul Ibn Ethir 4/573-574, Nijlul eutar 3/16-18, Subulu-selam Sanani, po ashtu shejhu yn
Bin Bazi anon ka ky mendim gjat shpjegimit t hadithit nr. 626 t Bulugul meram: Q mos ti meret gjysma e
pasuris mirpo ta dnon imami si e sheh me t arsyeshme duke u bazuar n rregullat e mdha t cilat e ndalojn
ngrnien e mallit t muslimanit pa t drejt, edhe pse kjo e kundrshton mendimin e saktsuar nga Ibn Kajimi, po
ashtu Bin Bazi e cek se Hakimi e ka br hadithin t sakt, mirpo shejhu nuk e definoj as saktsin e tij e as
dobsin e tij, mirpo Albani e ka br hadithin hasen si u cek m par.

Studimi i tret: Dobit dhe urtsit e zekatit

Zekati ka dobi t mdha dhe urtsi t shumta prej tyre:
1 - Plotson islamin e besimtarit, sepse sht nj prej shtyllave t islamit, prandaj kur besimtari e jep
zekatin obligativ plotsohet islami i tij, ndrsa ky sht edhe synimi i do besimtarit, pasi q secili
besimtar i denj shpjton q ta plotsoj fen e tij.112
2 - Me dhnien e tij e arin bindshmrin ndaj Allahut duke e zbatuar urdhrin e Tij, shpreson n
shprblimin e Tij, friksohet nga dnimi i Tij dhe krkon knaqsin e Tij.
3 Forcohen mardhniet e dashuris ndrmjet t pasurit dhe t varfrit, sepse shpirti i njeriut nga
vet natyra e tij e don at i cili i bn mir.
4 Pastrimi i shpirtit dhe filtrimi i tij, duke e larguar at nga kopracia dhe dorshtrngimi ashti si
sinjalizon Kurani kur thot Allahu n t: Mer nga pasuria e tyre sadaka q ti pastrosh dhe ti bsh t
dlir nga ajo.113
5 Ushtrim pr muslimanin q t cilsohet me bujari, dordhnie, q t bhet i mshirshm pr
nevojtart dhe fukarat.
6 Rruajtja e vetes nga kopracia, pasi q Allahu thot n Kuran: Dhe ai i cili e ruan veten e tij nga
kopracia kta jan ata t shptuarit.114
7 Arihen begatit dhe shtohen mirsit nga ana e Allahut, si thot vet Allahu n Kuran: do gj q
ju e shpenzoni Ai do tua zavendsoj at sepse Ai sht Furnizuesi m i mir.115 Si dhe fjala e Allahut
n hadithin kudsij q transmetohet nga Ebu Hurejra-Allahu qoft i knaqur prej tij, ku i Drguari i
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, thot: Allahu ka thn: Shpenzo o biri i Ademit q t
shpezoj Un pr ty.116
Ebu Hurejra-Allahu qoft i knaqur prej tij, prcjell se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut
qoft mbi t, ka thn: Nuk paksohet malli nga dhnia e sadakas, Allahu at i cili fal e bn krenar, e
at q bhet modest pr Allahun, Allahu e ngrit at.117
Gjithashtu Ebu Hurejra-Allahu qoft i knaqur prej tij, prcjell se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira
e Allahut qoft mbi t, ka thn: do dit q gdhihen robrit zbresin dy melek, njri prej tyre thot: O
Allah jepi atij t cilit jep, ndrsa tjetri thot: O Allah jepi shkatrim atij q nuk jep.118
Esma bint Ebu Bekr-Allahu qoft i knaqur prej saj, thot: i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e
Allahut qoft mbi t, ka thn: Jep apo shpenzo, mos u bn koprac q Allahu t mos t t jep ty, mos
grumbullo q Allahu t grumbullon kundra teje. Kurse n Buhari qndron me tekst: Mos u bn koprac
q Allahu ty mos t t jap.119

112

Sherh mumti Ibn Uthejmin 6/10

Teube:103
114
Hashr:9
115
Sebe:39
116
Mutefekun alejh Buhariu nr. 5352, Muslimi nr. 993
117
Transmeton Muslimi nr. 2588
118
Transmeton Muslimi nr. 1010, Mexhmu fetava Bin Baz 14/230
113

119

Mutefekun alejh Buhariu nr. 1433, Muslimi nr. 1029

8 Argument pr sinqeritetin e islamit t atij i cili jep, kjo bazuar n hadithin e Ebu Malik el-EshariutAllahu qoft i knaqur prej tij, ku thot i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t:
Sadakaja sht argument pr besimin e besimtarit.120
9 E qetson dhe rehaton gjoksin e dhnsit t saj, do besimtar i cili ju bn mir krijesave me
pasurin e tij, nga far do lloj mirsie qoft, zgjerohet gjoksi i tij, prandaj bujari, dordhni, mirbrsi
e ka gjoksin e hapur do her, t mir, posedon zemrn m t begat, ndrsa ai i cili sht koprac i cili
nuk ju bn mir t tjerve e ka zemrn m t ngusht si dhe jeton jet tepr t keqe do her i mrzitur
dhe i piklluar, mirpo edhe ajo e cila jepet duhet t jepet me dshir dhe me zemr, para se ta jep at
dora e tij.121
10 Arihet plotsimi i besimit, duke u argumentuar n hadithin Enesit-Allahu qoft i knaqur prej tij, i
cili prcjell se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn: Nuk do t jet
besimtar (mu'min) askush nga ju, deri sa t dshiroj pr vllain e vet at q dshiron pr veten e tij.
Kshtu q me kt gjest plotson besimin e tij.
11 Dhnia e zekatit sht shkak pr t hyr n xhenet, kjo bazuar nga hadithi i Ebu Malik el-EshariutAllahu qoft i knaqur prej tij, i cili prcjell se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi
t, ka thn: N xhenet ka dhoma t cilat nga Brenda shihet far ka jasht, e nga jasht far ka
Brenda, t cilat Allahu i ka prgatitur pr ata q shprndajn ushqim (t varfrve), flasin but, e
vazhdojn agjrimin (edhe pas ramazanit), japin selam (e prhapin), falen natn kur t tjert flejn.122
12 Shoqria islame bhet si nj familje e prbashkt, n t ciln i pasuri i fort e mshiron t dobtin
e pamundur, pasaniku i bn mir atij t cilit sht n vshtirsi, kshtu q pronari i pasuris e ndjen t
obligueshme t bj mir ndaj tjetrit, ashtu si i ka br mir atij Allahu, thot Allahu: Bn mirashtu si
Allahu t bni mir ty.123 E n kt form umeti islam bhet si nj familje e vetme e prbashkt.
13 E shuan nxehtsine revolts s fukarenjve, ngase i varfuri ndoshta ndonjher revoltohet kur i
sheh t pasurit se si knaqen me t mira e ai vet jo, kshtu pra poqse t pasurit tregohen bujar ndaj
tyre me kt e thyejn shqetsimin dhe revoltn e tyre madje at e shndrojn n qetsi dhe knaqsi.
14 Dhnia e zekatit i ndalon krimet n shoqri, si vjedhjen, plakitjen, e t ngjajshme me to, ngase t
varfurit nuk kan nevoj pr kto krime pasi q atyre ju jepet sadakaja ose zekati dhe sillen njerzit mir
me ta, pra i prmbajn ata n far do lloj vshtirsish.
15 Shptim nga nxehtsia e dits s gjykimit, e kjo nga hadithi i Ukbe ibn Amirit-Allahu qoft i
knaqur prej tij, i cili prcjell se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn:
do njeri do t strehohet nn hijen e sadakas s tij derisa t gjykohen njerzia. Kurse n nj
transmetim tjetr ka thn: derisa t gjykohen njerzit.124

120

Transmeton Muslimi nr. 223

Shiko Zadul mead Ibn Kajim 2/25, Sherh mumti e Ibn Uthejminit 6/10
122
Transmeton Ahmedi n Musned 5/343, Ibn Hibani Mevarid nr 641, Tirmidhiu nr. 2527, Albani e ka br
hadithin t mir n Sahih Tirmidhi 3/7 dhe n Sahihul-xhami 2/220 nr. 2119.
123
Kasas:77
124
Transmeton Ahmedi n Musned nr. 17333, recensuesit e Musnedit kan thn: Zinxhiri i hadithit sht i
sakt, Ibn Hibani nr.3310
121

N nj tekst tjetr t hadithit qndron me fjalt: Hija e besimtarit n ditn e gjykimit sht sadakaja
e tij.125 Jezidi-njri nga transmetuesit e hadithit, ka thn: Ebul Hajri i cili e transmeton hadithin nga
Ukbeja do dit jepte sadaka qoft ajo edhe nj biskot, vizit apo di t ngjajshme.126
i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka prmendur shtat grupe njerzish q
do ti strehoj Allahu nn hijen e Tij, at dit kur nuk do t ket hije tjetr prve hijes s Allahut, prej tyre
ka cekur: Nj njeri i cili jep sadaka fshehurazi, derisa dora e majt e tij nuk e din se far jep e djathta e
tij.127
16 i ndihmon besimtarit musliman, ti mson rregullat e legjislacionit islam, sepse muslimani nuk
mund ta jep zekatin pa pasur njohuri rreth dispozitave t saj, llojrat e mallrave n t cilat jepet zekati,
kuota e zekatit, kujt i takon zekati, dnimi pr mosdhnien e tij, vlerat e saj dhe gjra tjera pr t cilat
krkon nevoja pr t pasur njohuri rreth tyre.
17 Zekati sht shkak pr zbritjen e mirsive dhe largimin e fatkeqsive, bazuar n hadithin e
Abdullah ibn Omerit-Allahu qoft i knaqur prej tij, n t cilin thuhet: Ata t cilt nuk e japin zekatin e
pasuris s tyre ju ndalet shiu nga qielli, sikur mos t ishin kafsht tjera Allahu nuk do t lshonte shi.128
18 Dhnia e zekatit shlyen mkatet, duke mar argument hadithin e Muadhit-Allahu qoft i knaqur
prej tij, me tekst: Sadakaja i shuan mkatet ashtu si e shuan uji zjarrin.129
19 Dhnia e zekatit sht falenderim i mirsive ndaj Allahut, ndrsa falenderimi ndaj begative t
Allahut sht shkak q Allahu ti shton ato edhe m shum, sepse Allahu thot: Zoti juaj shpalli: Nse
falenderoni, un do tju jap akoma m shum.130
20 Allahu e shton shprblimin e tij, si thot Allahu: Shembulli i pasuris s atyre q e japin n
rrugn e Allahut sht si nj kokrr prej t cils mbijn shtat kallinj, ndrsa n secilin kalli ka nga
njqind kokrra. Allahu ia shumfishon (shprblimin) atij q dshiron, Allahu sht Bujar i Madh, i di
qllimet.131
21 Mburoj pr pronarin e mallit nga dnimi me t dnohet me t sepse ai person i cili nuk e jep
zekatin e mallit t tij do t dnohet me mallin e vet n ahiret, Allahu thot n Kuran: Ata t cilt
tubojn ar dhe argjend dhe nuk e shpenzojn n rrug t Allahut prgzoi ata me dnim t ashpr, e
me te do t nxehen n xhehenem, damkoset balli i tyre, kraht e tyre dhe shpina e tyre (duke u
thn): Ky sht thesari t cilin ju grumbulluat pr veten tuaj. Tani shijoni at q grumbulluat.132

125

Transmeton Ahmedi nr. 18043, recensuesit e Musnedit kan thn: Hadithi sht i sakt
Transmeton Ahmedi nr. 17333, si u cek m par
127
Mutefekun alejh Buhariu nr. 1423, Muslimi nr. 1031
128
Transmeton Ibn Maxhe nr. 4019, Hakimi i cili hadithin e bn t sakt me kt pajtohet edhe Dhehebiu 4/540, po
ashtu Albani e ka br t sakt n Sahih Ibn Maxhe 2/370
129
Transmeton Tirmidhiu nr. 2616, Ahmedi 5/531, 236, 237, 245, Albani e ka br t mir hadithin n Irvaul galil
2/138, shiko Sherh mumti Ibn Uthejmin 6/9-15
130
Ibrahim:7
131
Bekare:261
132
Teube: 34-35
126

22 Zekati e mbron e ruan pasurin, pra Allahu e ruan pasurin me dhnien e tij. N nj transmetim
thuhet: Ruani pasurin tuaj me dhnien e zekatit, shroni t smurt tuaj me sadaka, kur tju godet
ndonj bela (fatkeqsi) ndihmohuni me dua dhe nnshtrim.133
23 Me an t zekatit pastrohet pasuria nga malli i cili i takon dikujt tjetr, pra nga sheri i saj dhe e
keqja e saj, duke u bazuar n hadithin e Xhabirit-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili prcjell se nj njeri i
tha n nj tubim t Drguari t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t: O i Drguari i Allahutpaqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, sikur nj njeri ta jep zekatin e mallit t tij? i tha i Drguari i
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t: Ai i cili e jep zekatin e mallit t tij sht larguar nga ai
sheri i saj.134 Ndrsa n tekstin e Hakimit qndron: Poqse e jep zekatin e mallit tnd, e ke pastruar
nga vetja yte sherrin e tij.135
24 E pastron mallin, sepse zekati sht pastrues i mallit, sepse i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira
e Allahut qoft mbi t, ka thn: Sadakat jan mbeturinat e njerzve136
25 E rruan mallin nga prishja, sepse zekati kur przihet me mallin haram, ather harami e prish
hallallin.137 Gjithashtu sht thn: Kur i pasuri e pranon zekatin e shkatron prish pasurin e tij, sepse
zekati sht pr t varfrit.138
26 Ndihmse pr t varfurin pr tju bindur Allahu n urdhrin e tij, poqse i varfuri nuk do t kishte
mar prej zekatit, zemra e tij do t ishte doher me brenga e zn e cila do ta ndalonte nga adhurimi,
madje ndoshta ndonjher do t shpiente n dyshime se Allahu sht sigurues i rriskut mbi gjith
krijesat, prandaj zekati ju jepet t varfrve, miskinve q t plotson nevojat e tyre, q t mos e shtrin
dorn e tju krkojn t tjerve.
27 E nxit t varfurin pr t br mir ndaj tjerve, sepse kur e sheh se t pasurit sillen mir me t, ai
duhet t sillet mir me t tjert qofshin edhe ata q jan nn t.
28 Arihet fitorja dhe sundimi n tok me dhnien e tij, thot Allahu n Kuran: (Ai ndihmon) Ata t
cilt kur Ne u mundsojm vendosjen n tok, e falin namazin, e japin zekatin, urdhrojn pr t mir
dhe largojn prej t keqes. Allahut i takon prfundimi i shtjeve.139

133

Transmeton Ebu Davudi n Merasil Taberaniu dhe t tjer, Albani e ka br hadithin t dobt ne Daiful
xhamiul sagir 3/99, me nr. 2722, 2723, vetm se pjeszn e hadithit shroni t smurit tuaj me sadaka e ka
br t mir n Sahihul xhami 3/140 si dhe n Sahih tergib ve terhib 1/458, nr. 744.
134
Transmeton Taberaniu n Eusat, Mexhmaul-Bahrejn nr.1345, Hejthemiu thot: N Mexhmu zevaid 3/63,
zinxhiri i hadithit sht i mir edhe pse pr disa persona t cilt jan n zinxhir t hadithit ka fjal pr to, Albani e
ka br hadithin hasen li gajrihi ne Sahih tergib ve terhib 1/458.
135
Transmeton Hakimi n Mustedrek 1/390, dhe thot: Ky hadith sht i sakt me kushtet e Muslimit, dhe me t
pajtohet edhe Dhehebiu, ndrsa Albani e ka br hadithin Hasen li gajrihi n Sahih tergib ve terhib 1/457
136
Neveviu n Sher sahihul Muslim 7/184 thot: Kuptimi i fjals s t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e
Allahut qoft mbi t mbeturinat e njerzve do t thot se ajo i pastron mallrat e tyre dhe shpirtrat e tyre, si
thot Allahu: Mer nga pasuria e tyre sadaka me t ciln do ti pastrosh dhe do ti bsh t dlir me an t saj.
Teube: , pra sadakaja sht si shprlars i mbeturinave t kqija transmeton Muslimi nr. 1072
137
N nj hadith t Aishes-Allahu qoft i knaqur prej saj, qndron: Kur przihet zekati n ndonj mall e prish
at. Transmeton Shafiu, Buhariu n Tarih, Humejdi, Bezari ndrsa Hejthemiu e ka br t dobt ne Muxhme
3/64, gjithashtu edhe Albani e ka br t dobt n Mishkatul mesabih nr. 1793, 1/562, ndrsa kuptimin e ka t
vrtet.
138
Shiko Mishkatul-mesabih 1/562, nr. 1793
139
Haxh:41

29 Me dhnies zekatin Allahu e shton udhzimin dhe besimin e robit t Tij, thot Allahu n Kuran:
Dhe Allahu ua shton udhzimin atyre q ecin drejt.140, po ashtu thot: Kurse ata q gjetn rrugn e
drejt, Ai atyre u shton edhe m udhzimin n rrugn e drejt dhe u ofron mundsi t jen edhe m
t matur.141
Allahu i Lartsuar kur urdhron t respektohet i Drguari i Tij-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t,
duke na porositur t largohemi nga ajo q ai na ndalon, kurse prej saj sht edhe respektimi i t
Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, n dhnien e zekatit, thot Allahu n
Kuran: E n qoft se ju i bindeni Atij do t jeni t udhzuar.142
30 Allahu i Lartsuar ka dshmuar p rata t cilt shpnzojn japin sadaka nga pasuria e tyre se jan
t udhzuar dhe t shptuar, thot Allahu n suren Bekare: Elif, Lam, Mim. Ky sht libri q nuk ka
dyshim n t (sepse sht prej Allahut) sht udhzues pr ata q jan t devotshm. T cilt e
besojn t fshehtn, e kryejn faljen (namazin) dhe prej asaj q Ne u kemi dhn, ata japin (zekat,
sadaka etj.) Dhe ata, t cilt besojn n at q tu shpall Ty dhe n at q sht shpallur para Teje dhe
q jan t bindur plotsisht pr (jetn e ardhshme n) botn tjetr (ahiretin). T tillt jan t udhzuar
nga Zoti i tyre dhe vetm ata jan t shptuarit.143
Dhnia e zekatit sht prej cilsive m t mdha t t devotshmve t cilt ju bn dobi Kurani.
31 Dhnia e zekatit dhe sadakas sht kryerja m e madhe e nevojave t njerzve dhe ju ndihmon
atyre pr tu ballafaquar me krizn e riskut, madje llogaritet si mbuluese n dunja dhe n ahiret ngase
ndihmon n kryerjen e nevojave t nvojtarve dhe ndihmse p rata t cilat jan ngusht dhe n
vshtirsi nga shprblimi sht sipas veprs, duke u argumentuar me hadithin e Ebu Hurejres-Allahu
qoft i knaqur prej tij, i cili thot: i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka
thn: Kush ia kryen besimtarit ndonj vshtirsi nga vshtirsit e ksaj bote, Allahu atij personi po tia
lehtson n ditn e gjykimit vshtirsit e asaj dite, kush Ia lehtson atij t cilit sht n vshtirsi, Allahu
ia lehtson atij n kt bot dhe n botn tjetr, Allahu sht n ndihmn e robit, derisa robi sht n
ndihmn e vellaut t tij.144 Si dhe hadithi i Ibn Omerit-Allahu qoft i knaqur prej tij, me tekst: Kush
sht n ndihm t vllaut t tij, Allahu sht n ndihm t tij, ndrsa ai i cili ia lehtson besimtarit nj
vshtirsi, Allahu Atij do tia lehtson nj nga vshtirsit e dits s gjykimit, kush e mbulon nj musliman
(t metat e tij) Allahu do ta mbulon at n ditn e gjykimit.145
32 Dhnia e zekatit ose e sadaks t dobtve dhe t varfrve sht shkak i fitores dhe hapjes s
riskut, duke u bazuar n hadithin e Ebu Seidit-Allahu qoft i knaqur prej tij, se i Drguari i Allahut-paqa
dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn: Ju ndihmoni dhe furnizoni t dobtit n mesin tuaj.146 Si
dhe hadithi i Enes ibn Malikut-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili thot: N kohn e t Drguarit t
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ishin dy vllezr, njri prej tyre vinte tek i I Drguari i
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ndrsa tjetri shikonte profesionin e tij, nj dit ky q

140

Merjem:76
Muhamed:17
142
Nur:54
143
Bekare:1-5
144
Transmeton Muslimi nr. 2699
145
Mutefekun alejh Buhariu nr. 2442, Muslimi nr. 2580
146
Transmeton Buhariu nr. 2896
141

punonte iu ankua t Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, pr vllaun e tij, e ai i
tha: Ndoshta ti furnizohesh nga shkaku i tij.147
33 Ai cili jep sadaka nga e cila shpreson knaqsine e Allahut shpton me lvdatn e Allahut t
Lartmadhruar si dhe me premtim nga Ai pr sadakadhnsit se do t shprblehen shum, dhe se pr
ta nuk do t ket frik dhe mrzi, thot Allahu n Kuran: Ata t cilt pasurin e vet e shprndajn (n
rrugn e Allahut) natn e ditn, fshehurazi ose haptazi, ata shprblimin e vet e kan te Zoti i tyre dhe
pr ta nuk ka as frik, as pikllim.148
34 Dhnia e zekatit sht shkak pr ta mshiruar Allahu n kt bot dhe n botn tjetr, thot
Allahu n Kuran: Falni rregullisht namazin, jepni zekatin dhe respektoni t Drguarin n mnyr q t
mshiroheni.149 Thot Allahu gjithashtu:e mshira ime ka kapluar do gj, at e kam prcaktuar pr
ata t cilt i ruhet mkateve, e japin zekatin dhe pr ata q argumentet tona i besojn.150 i Drguari i
Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, ka thn: Allahu nuk e mshiron at i cili nuk i
mshiron njerzit.151 Gjithashtu ka thn: T mshirshmit i mshiron i Gjithmshirshmi, mshironi ata
t cilt jan n tok q tju mshiroj Ai i cili sht n qiell.152 i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e
Allahut qoft mbi t, ka thn: Nuk i meret mshira (nga gjoksi) pos fatkeqit.153 Ai-paqa dhe mshira e
Allahut qoft mbi t, gjithashtu ka thn: Njeriu i cili sht m larg Allahut sht zemrngurti (i
pamshirshmi).154
35 Allahu i Lartsuar u ka premtuar besimtarve t cilt japin sadaka xhenetin, me gjith begatit t
cilat jan n t, qndrim n t dhe knaqsin e m t madhit, Allahut t Lartmadhruar.
Allahu thot n Kuran: Besimtart dhe besimtaret jan t dashur pr njri-tjetrin, urdhrojn pr t
mir, e ndalojn nga e keqa, e falin namazin dhe japin zeqatin, respektojn Allahun dhe t Drguarin e Tij.
T tillt do ti mshiroj Allahu. Allahu sht Ngadhnjyes, i Urt. Besimtarve dhe besimtareve Allahu u
premtoi xhennete nn t cilt rrjedhin lumenj, n to do t jen prgjithmon, dhe (u premtoi)
vendbanime t bukura n xhennetin e Adnit, edhe nj disponim nga Allahu q sht mbi t gjitha. Ky, pra
sht ai shptimi i madh.155
Po ashtu Allahu i Lavdruar premton xhenetul firdeusin pr ata t cilt e japin zekatin si dhe kan edhe
cilsi tjera pos ksaj, thot Allahu n Kuran: Dhe ata t cilt rregullisht japin zeqatin dhe ata t cilt e
ruajn nderin e vet (sa i prket jets intime), me prjashtim ndaj grave t veta (me kuror) dhe ndaj atyre
(robreshave) q i kan n pronsin e vet, pr t cilat nuk jan t qortuara, e kush krkon prtej tyre
(dfrim nga t ndaluarat), t tillt jan ata q e kan shkel normat e caktuara, dhe ata t cilt me kujdes i

147

Transmeton Tirmidhiu nr. 2345 dhe thot: Hadithi sht hasen-sahih, ndrsa Albani e ka cilsuar hadithin si t
sakt n Sahih Tirmidhi 2/274.
148
Bekare:274
149
Nur:56
150
Araf:156
151
Mutefekun alejh Buhariu nr. 7376, Muslimi nr. 2319
152
Transmeton Ebu Davudi nr. 4941, Tirmidhiu nr. 1924, Albani e ka cilsuar hadithin t sakt n Sahih Tirmidhi
2/180
153
Transmeton Ebu Davudi nr. 1942, Tirmidhiu nr. 1924, Albani e ka cilsuar hadithin t mir n Sahih Tirmidhi
2/180
154
Transmerton Tirmidhiu nr. 2411, Abdulkadr Arnauti e a br hadithin e mir gjat recensimit t librit El
edhkar t Neveviut fq. 285
155
Teube:71-72

ruajn ato q u jan besuar (sende ose fjal), e ruajn edhe premtimin e dhn dhe ata t cilt i kushtojn
kujdes kohs s namazit t tyre. T tillt jan mu ata trashgimtart, t cilt e trashgojn Firdesin, aty
jan prgjithmon.156
36 Dhnia e zekatit sht prej llojeve m t mira t bamirsis, Allahu i Lartsuar na ka lajmruar pr
veten e Tij si dhe pr do knd i cili e njeh vlern e mirsis mbi mirsi, pr pozitn e lart t bamirsis tek
Allahu ai thot: Bni mir sepse Allahu i do bamirsit.157 Po ashtu i Lartmadhruar thot: Allahu do ti
shprblen sadakadhnsit.158 Kurse n suren Teube thot: Allahu nuk ua humb shprblimin
bamirsve.159
37 Dhnia e zekatit atyre t cilve e grumbullojn at, t cilt nuk marin pag nga shteti, zekati sht nj
ndihm pr ta dhe pr familjet e tyre, kjo sht nj kolektivitet dhe shpenzim pr at i cili ka nevoj. Me
dhnien e zekatit ktyre personave beht nje nxitje q ata t vazhdojn se punuari kt pun t dobishme,
q tju ndihmojn vllezrve t tyre pasanik q ta japin zekatin e tyre obligativ, si dhe tju ndihmojn
vllezrve t tyre t varfr duke ua dhuruar atyre at q e meritojn. Gjithashtu kjo pages e
administratorve t cilt e grumbullojn zekatin sht shkak q ato t jen besnik n punn e tyre e t mos
manipulojn.
38 Dhnia e zekatit atyre t cilt e kan besimin e dobt duke ua prfituar zemrat q ta pranojn islamin
plotsisht apo pr t hyr n t trsisht sht nj dobi e madhe. Madje kjo bn q muslimant t ruhen
dhe t evitojn sherin, t keqen e tyre, po ashtu me kt gjest prhapet islami edhe tek ata t cilt ndryshe
quhen edhe masa e thjesht e popullats.
39 Dhnia e zekatit atyre t cilt kan borxh sht nj lloj lehtsimi pr borxhlit t cilt madje ka raste
kur qndrojn tr natn pa gjum duke u shqetsuar pr borxhet e tyre, e pa dyshim se kjo sht nj
lehtsim pr ta. Kjo atyre u ndihmon q ata t mos turprohen para tjerve gjat dits, e t mrziten gjat
nats, pasi q borxhi si thuhet sht mrzi gjat nats e turp gjat dits.
40 Dhnia e zekatit pr ti prgatitur lufttart q luftojn n rrug t Allahut, pra pr ti luftuar armiqte e
islamit, pr ta prhapur islamin tek popujt si dhe pr ti mbrojtur vendet islame dhe muslimant. Kjo bhet
gjithashtu edhe pr tu ngritur padrejtsia nga njerzit, t luftohet armiqsia si dhe tju thehet qafa
pabesimtarve, derisa t mos ket fitne-prarje si dhe t mbetet vetm feja e Allahut mbi tok. Thot
Allahu n Kuran: Luftoni ata derisa t mos mbetet idhujtari (besim i kot), e i tr adhurimi t bhet
vetm pr Allahun. Po nse ata ndalen (i japin fund mosbesimit), Allahu sht Mbikqyrs pr at q
veprojn.160 Kshtu q feja e Allahut t jet m e larta dhe fjala e pabesimtarve m e nnmuara.
41 Ndihmse pr muslimanin i cili sht udhtar dhe nuk ka nga t gjindet n rrugn e tij ose pr shkak
t humbjes s parave ose t vjedhjes s tyre, q e vn udhtarin nn nj vshtirsi t madhe, si pasoj me
dhnien e zekatit ktij personi bhet nj mirsi e ky njeri bhet i barabart me t tjert e nuk ngel i huaj n
at mes, kshtu q ktij person i jepet aq sa i nevojitet apo aq sa i mjafton q t kthehet n vendin e tij.161

156

Muminun:4-11
Bekare:195
158
Jusuf:88
159
Teube:120
160
Enfal:39
161
Shiko Irshadat ilel-xhemel min hukmi ve ahkami ezekat Abdullah ibn Salih el-Kasir gq.7-16, Sherh erkanulislam vel iman Muhamed Xhemil Zejno fq.121
157

42 Dhnia e zekatit pr lirimin e robrve, arihet lirimi robit i cili sht poshtrsuar nga robria, kshtu q
kur ti jepet zekati dhe ai lirohet nga robria, ky person bhet i lir, pra bhet rob i Allahut, i cili do ta
adhuron Allahun duke qen n liri t plot, e jo n robri t robrve dhe n kt rast veohet me adhurimin
e Zotit t robrve.
43 Pas dhnies s zekatit arihet shprblimi i madh, Allahu i Lartsuar thot: Allahu do ta shkatroj
kamatn dhe do ta shtoj sadakan.162 Gjithashtu Allahu thot n Kuran: Dhe far do t jepni nga
pasuria pr t shtuar e rritur (me kamat), n pasurin e njerzve, ajo nuk do t shtohet te Allahu, e far
do t jepni nga sadakaja (bamirsia) me qllim q ti afroheni Allahut, t tillt jan ata q u shumfishohet
(shprblimi).163
Ebu Hurejra-Allahu qoft i knaqur prej tij, thot se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut
qoft mbi t, ka thn: Kush jep sadaka sa nj hurm q e ka fituar hallall dhe se Allahu nuk e pranon
pos t mirs (ajo e cila sht fituar me hallall). Kurse n nj tekst tjetr qndron: Allahu pranon at me
dorn e djatht t tij pastaj e rrit at ashtu si e rrit ndonjri prej jush mzin e tij, drisa (Allahu) ia bn
sadakan tij sa nj kodr.164

162

Bekare:276
Rum:39
164
Mutefekun alejh Buhariu nr. 1416, 7430, Muslimi nr. 1014
163

Studimi i katrt: Dispozita e zekatit n islam

Zekati sht obligim duke u bazuar n Kuran, sunet dhe n ixhman e umetit islam mbi do musliman, t
lir, kur e arin kuotn nisabin, t jet pasuria plotsisht e tij si dhe ti bn nj vit n prjashtim t bereqetit
t toks.165
1 - Argument nga Kurani sht fjala e Allahut: Jepeni zekatin.166 Dh n shum ajete tjera Allahu ka
urdhruar pr dhnien e zekatit.
2 - Nga suneti sht hadithi i Ibn Abasit-Allahu qoft i knaqur prej tij, kur i Drguari i Allahut-paqa dhe
mshira e Allahut qoft mbi t, e drgoi Muadh ibn Xhebelin-Allahu qoft i knaqur prej tij, n Jemen
dhe i tha: O Muadh ti po shkon tek nj popull t cilt jan ithtar t librit (krishter) thiri ata n
dshmin se nuk ka Zoti tjetr pos Allahut dhe se un jam i Drguari i Allahut. E n qoft se ata i binden
ksaj ather mesoi ata se Allahu i ka obliguar me faljen e pes kohve t namazit brenda nj nat-dite,
e poqse i binden edhe ksaj, ather msoi se Allahu ua ka br farz (obligim) sadakan (ktu sht pr
qllim sadakan-zekatin) e cila u miret t pasurve t tyre dhe ju jepet t varfrve t tyre. E poqse edhe
ksaj i binden ather ki kujdes nga pasuria e majme e tyre, ki frik nga duaja e madhllumit - atij t cilit i
sht br padejtsi, sepse ndrmjet tij dhe Allahut nuk ka perde. Kurse n nj tekst tjetr qndron: Ti
po nisesh pr tek nj popull t cilt jan ithtar t librit (krishter), prandaj le t jet gjja e par n t
ciln do ti thrasish, q ta adhurojn vetm Allahun, e poqse e njohin Allahun ather lajmroi se Allahu
ua ka br obligim pes kohrat e namazit gjat nj dit-nate167
3 - Nga ixhmai-konsesusi (pajtimi) i dijetarve gjithashtu thuhet se zekati sht obligim kur plotsohen
kushtet e saj, po ashtu edhe sahabt jan t pajtimit se duhet t luftohet Ai i cili e mohon dhnien e
tij.168

165

Shiko El mugni Ibn Kudame 4/5, Kafij 2/85, Raudatul murbi 3/162-168
Bekare:43
167
Mutefekun alejh Buhariu nr. 1395, Muslimi nr. 19
168
Shiko El mugni Ibn Kudame 4/5
166

Studimi i pest: Kushtet e obligueshmris s zekatit

Kushtet e obligueshmris jan pes, si ne vijim:
Kushti i par: Islami, e kundrta e tij sht kufri-mosbesimi, prandaj zekati nuk meret prej kafiritmosbesimtarit, e as q pranohet nj gj e till prej tij, qoft ai mosbesimtar n esenc ose murtedrenegat, ngase zekati sht nga degt m t rndsishme t islamit, Allahu thot n Kuran: Mospranimin
e dhnieve t tyre nuk e pengoi tjetr gj vetm pse ata mohuan Allahun dhe t Drguarin e Tij, dhe
namazin e falin vetm me prtaci, e lmoshn nuk e japin ndryshe pos duke urrejtur.169
Gjithashtu argument q tregon se islami sht kusht pr obligueshmrin e zekatit sht fjala e t
Drguarit t Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, drejtuar Muadh ibn Xhebelit-Allahu qoft i
knaqur prej tij: poqse i binden edhe ksaj, ather msoi se Allahu ua ka br farz (obligim)
sadakan (ktu sht pr qllim sadakan-zekatin) e cila u meret t pasurve t tyre dhe ju jepet t
varfrve t tyre Pra ktu e ka br islamin kusht pr t qen obligative zekati.170
Zekati sht pastrim pr muslimanin, thot Allahu n Kuran: Mer nga pasuria e tyre sadaka q ti
apstrosh ata dhe ti bsh t dlir me t.171 Ndrsa mosbesimtari sht i flliqur dhe nuk pastrohet
derisa ta pranon islamin.172
Prek mosbesimtarit nuk pranohet zekati, e as q i meret mipo do t jap llogari pr t n ditn e
gjykimit, Allahu thot n Kuran pr kriminelt: far u solli juve n Sekar? Ata thon: Nuk kemi qen
prej atyre q faleshin (q bnin namaz). Nuk kemi qen q ushqyenim t varfrit dhe kemi qen q
prziheshim me t tjert n pun t kota.
Sikur t mos dnoheshin pr lnien e namazit, ushqimin e t varfrve, nuk do t ishte cekur hyrja e tyre ne
zjarr.173 E gjitha kjo aludon se pabesimart dnohen dhe qortohen ngase nuk kan vepruar sipas degve t
islamit.174
Kushti i dyt: T jet i lir, e kundrta e saj sht robria, prandaj robi nuk e ka obligim zekatin sepse nuk
posedojn dika, sepse mallin t cilin e posedon sht n dor t zotriut t tij, duke u bazuar madje pr
kt n hadithin e Abdullah ibn Omerit-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili thot: E kam dgjuar t
Drguarin e Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t, duke thn: Kush shet trungje hurmash
pasi q t polenizohet, frytet i prkasin shitsit vetm n qoft se e kushtzon blersi, ai i cili e shet nj
rob i cili ka pasuri, pasuria e tij i takon atij t cilit i sht shitur vetm nse blersi vendos kusht.175
Po ashtu zekatin nuk e ka obligim as mekatibi rob i kushtzuar pr lirin e tij, sepse hyn n rangun e
robit dhe se liria e tij nuk sht e plot prandaj mer dispozitn e robit, duke u argumentuar me hadithin
e Abdullah ibn Amr ibn Asit-Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili transmeton nga i Drguari i Allahut-paqa

169

Teube:54
Shiko Hashije Ibn Kasim ala raudul murbi 3/166
171
Teube:103
172
Sherhul mumti Ibn Uthejmin 6/19
173
Sherhul mumti Ibn Uthejmin 6/20
174
Mexhmul-fetava ve resail Ibn Uthejmin 18/16
175
Mutefekun alejh Buhariu nr. 2379, Muslimi nr. 1543
170

dhe mshira e Allahut qoft mbi t, se ka thn: Mekatibi sht rob prderisa pr lirimin e tij i ka mbet
t paguaj qoft edhe nj dirhem.176
Kushti i tret: Aritja e nisabit kuots s caktuar, duke u bazuar mbi hadithin e Ebu Seid el-HudriutAllahu qoft i knaqur prej tij, i cili thot se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut qoft mbi t,
ka thn: Nuk ka sadaka (zekat) n pes eusuk, e as nn pes ok argjend, e as n pes krer deve
sadaka.177 Kshtu q kur besimtari e arin nisabin llogaritet i pasur, duke u bazuar n hadithin e Ibn
Abasit-Allahu qoft i knaqur prej tij, ku qndron se i Drguari i Allahut-paqa dhe mshira e Allahut
qoft mbi t, i ka thn Muadh ibn Xhebelit-Allahu qoft i knaqur prej tij: poqse i binden edhe ksaj,
ather msoi se Allahu ua ka br farz (obligim) sadakan (ktu sht pr qllim sadakan-zekatin) e
cila u miret t pasurve t tyre dhe ju jepet t varfrve t tyre.178
Aritja e sasis s nisabit dallon sipas llojit t mallrave, kshtu q ku pasuria e njeriut nuk e arin nisabin
nuk e jep zekatin, derisa ta arin sasin e vlers q e ka caktuar sheriati, detajet do t cekn m von me
lejen e Allahut.
Kushti i katrt: Prona e plot, q do t thot t ket pron t plot ndaj asaj t ciln e posedon.179 Po
ashtu ky kusht ndryshe quhet Plotsim i prons apo Pasuri e plot.180 Kuptimi i prons s plot don
t thot: T mos ket t drejt dikush tjetr pos tij n pronn e mallit t tij, t jet plotsisht e tija me
gjith t drejtat e tij ndaj saj.181
Prandaj nuk jepe zekat zotriu pr mekatibin e tij sepse ai nuk posedon pron t plot mbi t gjat
shpagimit apo thn ndryshe gjat blerjes s vetvetes nga ana e robit, si dhe pr shkak t mungess s
prons.182

176

Transmeton Ebu Davudi nr. 3926, Tirmidhiu nr. 1260, Ibn Maxhe nr. 2519, Albani hadithin e ka br t mir n
Sahih sunen Ebu Davud 2/479 si dhe n Irvaul galil nr. 1674
177
Mutefekun alejh Buhariu nr. 1484, Muslimi nr. 979
178
Mutefekun alejh Buhariu nr. 1395, Muslimi nr. 19
179
Sherhul mumti 6/21
180
Bidajetul abid ve kifajetu zahid me komentin e Bulugul kasid xhelul mekasid q t dyja t Abdurahman ibn
Abdullah el-Balij (1110-1192), me recensim t Muhamed Nasir el-Axhmit fq. 132
181
Hashjetu raudatul murbi Ibn Kasim 2/168
182
El mugni ve sherhul kebir 6/314-315, El ikna litalibil-intifa 1/388, shiko edhe Sherh mumti Ibn Uthejmin
6/21-22