Professional Documents
Culture Documents
Mô Hình Black-Scholes
Mô Hình Black-Scholes
Mô Hình Black-Scholes
ng Nguyn Phng
dnphuong1984@gmail.com
Ngy 11 thng 11 nm 2014
M u
Quyn chn
Quyn chn (option) l phng tin u t cho php ngi s hu n c quyn, nhng khng
b bt buc phi bn hoc mua mt ti sn no. s hu quyn chn, ngi mua quyn phi
mt mt khon ph.
Quyn chn mua (call option): ngi s hu quyn chn mua c quyn (khng bt buc)
mua mt ti sn, ti mt mc gi nht nh, vo mt thi im nht nh.
Quyn chn bn (put option): ngi s hu mt quyn chn bn c quyn (khng bt
buc) bn mt ti sn, ti mt mc gi nht nh, vo mt thi im nht nh.
Mt s khi nim lin quan n quyn chn
1
ng Nguyn Phng
Ti liu ni b NMTP
M hnh BlackScholes
ng Nguyn Phng
Ti liu ni b NMTP
i vi trng hp c th ca quyn chn mua hay bn kiu chu u (European call/put option),
BlackScholes cho thy rng c th to ra mt v th c bo m (hedged position), bao
gm mt v th mua (long position) hng ha v v th bn (sell position) quyn chn (option),
m gi tr ca n khng ph thuc vo gi tr hng ha. Chin lc m bo ny s dn ta ti
mt phng trnh vi phn ring phn (partial differential equation) c xc nh bi gi tr
ca quyn chn, chnh l phng trnh BlackScholes. Li gii ca phng trnh ny chnh
l cng thc BlackScholes ni ting.
Chuyn ng Brown hnh hc, geometric Brownian motion (GBM) hay cn gi l exponential
Brownian motion, l mt qu trnh ngu nhin thi gian lin tc (continuous-time stochastic
process) vi logarit ca n l mt i lng thay i ngu nhin tun theo chuyn ng Brown
(Brownian motion)4 hay qu trnh Wiener (Wiener process)5 . Mt v d ng dng quan trng
ca qu trnh ngu nhin ny l phng trnh vi phn ngu nhin (stochastic differential equation
SDE) s dng trong ton ti chnh, c th trong ti liu ny chnh l m hnh BlackScholes.
Theo m hnh chuyn ng Brown, th trng ti chnh cng tun theo mt chuyn ng ngu
nhin c th c m hnh ha bi cc php thng k xc sut, trong xu hng thay i
gi tr ca mt ti sn khng c lin h g vi nhng thay i gi tr ca n trong qu kh. Tuy
nhin, mt hn ch ca m hnh ny l n cho php gi ti sn c th nhn gi tr m (bi v
cc qu o ca chuyn ng Brown c th nhn gi tr m). Do , thay v s dng trc tip
gi tr ti sn, ta s s dng logarit ca n (c th nhn gi tr m) v hnh dung rng chuyn
ng theo thi gian ca logarit gi tr ny tun theo chuyn ng Brown6 .
Mt qu trnh ngu nhin St c gi l tun theo GBM nu n tha phng trnh SDE sau
dSt = St dt + St dWt
(1)
ng Nguyn Phng
Ti liu ni b NMTP
(2)
(3)
dWt dWt = dt
(4)
Do
B It
o
B Ito cho thy mi quan h gia phng trnh vi phn ngu nhin cho mt s bin c lp
v phng trnh vi phn ngu nhin cho mt hm ca bin .
Nu chng ta c mt chuyn ng Brown X vi gia s dX, th gia s ca hm f (X, t) c cho
nh sau (theo khai trin chui Taylor)
df =
f
f
1 2f
dt +
dX +
dX 2 +
t
X
2 X 2
(5)
Ta c
dXt = t dt + t dWt
(6)
f
f
1 2f
2 2
2
2
dt +
(t dt + t dWt ) +
dt
+
2
dt
dW
+
dW
+
t
t
t
t
t
t
t
X
2 X 2
(7)
kP k0
n
X
(Xtk Xtk1 )2
k=1
vi P l cc phn hoch (partition) trn ton khong thi gian [0, t].
ng Nguyn Phng
Ti liu ni b NMTP
C(S, t) l gi ca quyn chn mua (call option) v P (S, t) l gi ca quyn chn bn (put
option) theo kiu chu u.
K l gi im (strike price) ca quyn chn.
r l li nhun khng ri ro.
l chuyn dch ca S.
l bin ng, trong trng hp ny l lch chun (standard deviation) ca gi
tr hng ha tr v, c tnh bng cn ca bin phn cp hai (quadratic variation) ca
logarit gi thay i ca hng ha.
t l thi gian, 0 l thi im bt u, T l thi im kt thc (o hn).
l danh mc u t (portfolio).
N (x) l hm tch ly ca phn b chun (standard normal cumulative distribution function)
Z t
z2
1
N (x) =
e 2 dz
(9)
2
N 0 (x) l hm phn b chun ca mt xc sut (standard normal probability density
function)
x2
1
(10)
N (x) = e 2
2
T cng thc (1) ta c
dS = Sdt + SdW
(11)
V
S
S
(13)
Sau khong thi gian [t, t + t], li nhun hay mt mt tng cng s l
= V +
V
S
S
(14)
(15)
(16)
ng Nguyn Phng
Ti liu ni b NMTP
Ta thu c
1 2 2 2V
V
t
S
=
t
2
S 2
(17)
T ta c
rt =
(18)
V
V
1 2 2 2V
t = r V + S
t
S
t
2
S 2
S
(19)
(20)
(21)
u = Ce
S
1 2
x = ln
+ r
K
2
(22)
(23)
2 x
(24)
(25)
ng Nguyn Phng
Ti liu ni b NMTP
(26)
(27)
vi
1 2
1
x+ +
d1 =
2
1
1 2
d2 =
x+
2
1 2
2
1 2
2
(28)
(29)
= d1 T t
(30)
2
(T t)
2
2
(T t)
2
(31)
(32)
(33)
V gi ca quyn chn bn l
P (S, t) = Ker(T t) S + C(S, t)
= N (d2 )Ker(T t) N (d1 )S
(34)
(35)
Ti liu
[1] Nguyn Tin Dng, c Thi, Nhp mn Ton ti chnh, Sputnik Education (2014).
[2] http://en.wikipedia.org/wiki/Black%E2%80%93Scholes_model
[3] http://en.wikipedia.org/wiki/Geometric_Brownian_motion
[4] http://en.wikipedia.org/wiki/Black%E2%80%93Scholes_equation
[5] http://www.vnquants.com/bai-cua-khach/
nhung-cot-moc-quan-trong-cua-tai-chinh-dinh-luong
[6] http://www.vietfin.net/option-quyen-chon/