zgn Aratrma / Original Article

10

Pyelonefrit: 190 Olgunun Retrospektif Analizi

Pyelonephritis: A Retrospective Analysis of 190 Cases

Faruk Karakeili, Sanem Karada, Fatma Erbay, Emel Ylmaz, Halis Akaln, Cneyt zakn, Ahmet zmen,
Reit Mstk, Saye Helvac
Uluda niversitesi, Tp Fakltesi, nfeksiyon Hastalklar ve Mikrobiyoloji Anabilim Dal, Bursa, Trkiye

zet

Abstract

Ama: Bu almada kliniimizde takip edilen toplum kkenli

veya balangl 190 pyelonefrit olgusunun epidemiyolojik, klinik
ve mikrobiyolojik zelliklerinin sunulmas amalanmtr.
Yntemler: 1989-2008 yllar arasnda pyelonefrit tans ile kliniimizde izlenen 190 erikin hasta retrospektif olarak incelenmitir.
Bulgular: Olgularn 75i (%39.5) erkek ve 115i (%60.5) kadnd ve
ya ortalamas 55.5 (18-93) yl olarak bulundu. Toplam 55 (%28.9)
hastada son bir yl iinde riner infeksiyon geirme yks vard. Toplam 190 olgunun 137sinde (%72.1) komplike edici faktr
mevcuttu. 119 (%62.6) hastann idrar kltrnde Escherichia coli
redi. Bu sular iinde genilemi spektrumlu -laktamaz (ESBL)
pozitiii ise %20 idi. 44 (%23.1) olgunun kan kltrlerinde reme
de vard. Dokuz (%4.7) pyelonefritli olgu kaybedildi.
Sonular: Pyelonefritlerde uygun ampirik tedavi emalarnn
belirlenmesi asndan lokal epidemiyoloji ve antibiyotik direncinin bilinmesi byk nem tamaktadr. Pyelonefrit dnlen
hastalarda ve zellikle de kadn hastalarda, komplike edici faktrlerin ortaya karlmas iin st riner sistemin ultrasonograk incelemesi yaplmaldr. Klimik Dergisi 2010; 23(1): 10-4.

Objective: In this study, we aimed to present the epidemiological, clinical and microbiological features of community acquired/onset pyelonephritis cases followed in our clinic.
Methods: One hundred ninety adult patients with pyelonephritis followed in our clinic between 1989-2008 were analysed retrospectively.
Results: Of the patients, 75 were male (39.5%) and 115 were
female (60.5%) and mean age was 55.5 years (18-93). In total,
55 of the patients had had urinary tract infections within the last
year. Complicated urinary tract infection was diagnosed in 137
patients. Escherichia coli was isolated in the urine culture of 119
(62.6%) patients and extended spectrum--lactamase production was positive in 20% of the isolates. Blood culture was also
positive in 44 (23.1%) patients. Nine patients (4.7%) died.
Conclusions: The local epidemiology and antibiotic susceptibility results are very important for appropriate empiric antibiotic treatment of pyelonephritis. The upper urinary system
ultrasonography should be carried out especially in female
patients with pyelonephritis to diagnose complicated urinary
tract infections. Klimik Dergisi 2010; 23(1): 10-4.

Anahtar Szckler: Pyelonefrit, riner sistem infeksiyonu.

Key Words: Pyelonephritis, urinary tract infections.

Giri
Pyelonefritler ciddi morbidite ve mortalitesi olan ve
sk karlalan toplum kkenli bakteriyel infeksiyonlardan biridir. Komplike olmayan riner sistem infeksiyonlarnda (S) etken olarak bata Escherichia coli (%8085) ve Staphylococcus saphrophyticus (%5-10), daha az
sklkla da Klebsiella pneumoniae ve Proteus mirabilis
karmza kmaktadr. Komplike Sde ise bu etkenlere

ek olarak Pseudomonas spp. ve enterokoklar etken olarak grlebilir (1,2).

Akut pyelonefritler st riner sistemin, zellikle bbrek parenkimi ve pelvisinin infeksiyonudur. Klinik olarak
haf bir tablodan sepsise kadar deiebilen bir spektrumda ortaya kabilir. Kadnlarda daha sk grlmekte ve erkeklere gre be kez daha sk hastaneye yata
neden olmaktadr. Her pyelonefrit hastasnn yatrlma-

Yazma Adresi / Address for Correspondence:

Halis Akaln, Uluda niversitesi, Tp Fakltesi, nfeksiyon Hastalklar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, Bursa, Trkiye
Tel./Phone: +90 224 442 82 00 Faks/Fax: +90 224 442 82 00 E-posta/E-mail: halis@uludag.edu.tr
doi:10.5152/kd.2010.04

Karakeili F et al. Pyelonefrit: 190 Olgunun Retrospektif Analizi

s gerekmez. Yat iin belirlenmi indikasyonlara uyulmas

prognoz asndan byk nem tar (3).
Bu almada kliniimizde takip edilen 190 toplum kkenli
veya balangl pyelonefrit olgusunun epidemiyolojik, klinik
ve mikrobiyolojik zelliklerini sunduk.

Yntemler
1989-2008 yllar arasnda pyelonefrit tans ile kliniimize
yatrlan 190 erikin hasta dosya bilgilerine ulalarak retrospektif olarak incelendi.
Sistit belirti ve bulgular (idrar yaparken yanma, sk idrara
kma, skma hissi veya suprapubik hassasiyet) ile birlikte
veya birlikte olmakszn, ate (>38C), bulant ve kusma, br ars veya kostovertebral a hassasiyeti olan hastalarda
pyri ve idrar kltrnde reme olmas ( 104 kob/ml) pyelonefrit olarak kabul edildi (3-5).
Komplike edici faktrler grupta gzden geirildi. Bunlar; rolojik (riner sonda, rezidel idrar, mesane knda
obstrktif ropatiler, ta, vezikoreteral re ve duplike reter
gibi konjenital anomaliler, riner diversiyon, prostatit, yabanc cisim, tan amal veya cerrahi rolojik giriimler), medikal
(azotemi, renal transplantasyon, diabetes mellitus, immnospresyon, nefropatiler, metastatik bakteriyel infeksiyonlar)
ve nrojenik (nrojenik mesane) olarak tanmland (6).
Sepsis, ar sepsis ve septik ok tans iin Uzla Konferans Kriterleri kullanld (7).
Pyelonefritli hastalarn yat indikasyonlarnn literatrde
belirtilen yat indikasyonlarn karlayp karlamadklarnn
belirlenmesi amacyla aada belirtilen yat indikasyonlar
temel alnd. Bu indikasyonlar, srekli kusma, sepsis phesi,
riner sistem obstrksiyonu, yan 60n zerinde olmas, riner sistemde anatomik bozukluk, diabetes mellitus, malignite
ve sosyoekonomik durum bozukluu olarak belirlendi (3).
drar kltrnde reyen bakterilerin identikasyonu ve duyarllk testleri iin 1989-1993 yllar arasnda konvansiyonel
yntemler, 1993-2003 yllar arasnda Sceptor (BD, Sparks MD,
USA) sistemi, 2003 ylndan itibaren ise Phoenix (BD, Sparks
MD, USA) sistemi kullanld. Genilemi spektrumlu -laktamaz
(ESBL) retiminin varl 2003 ylndan itibaren Phoenix expert
system (BD, Sparks MD, USA) araclyla deerlendirildi.
statistik hesaplamalarda Fisherin kesin 2 testi kullanld.

Bulgular
Pyelonefritli olgularn 75i (%39.5) erkek ve 115i (%60.5)
kadn idi ve ya ortalamas 55.5 (18-93) yl olarak bulundu.
Toplam 55 (%28.9) hastada son bir yl iinde riner infeksiyon geirme yks vard. Bavuruda 161 (%84.7) olguda
ate, 63 (%33.1) olguda dizri, 56 (%29.4) olguda bulant ve
37 (%19.4) olguda bel-br ars mevcut idi. Kostovertebral
a hassasiyeti (KVH) 81 (%42.6) olguda ve reter traselerinde
hassasiyet ise 78 (%41) olguda pozitif olarak bulundu.
Toplam 190 olgunun 137sinde (%72.1) komplike edici faktr mevcut idi. Komplike edici faktrler arasnda en sk diyabet 37 (%27), bbrek ta 24 (%17.5), nrojenik mesane 20
(%14.5), malignite 20 (%14.5) ve benign prostat hipertrosi
(BPH) 17 (%12.4) olguda saptand. 18 hastada nrojenik mesane varl veya evde srekli bakm hastas olmas nedeniyle
riner sonda vard (Tablo 1).

11

102 hastada renal ultrasonogra (USG) yaplm ve bunlarn 64nde (%62.7) riner sistemde patoloji tanmlanmt.
Ultrasonograde patoloji saptanan olgularda en sk olarak;
13 (%20.3) olguda ta, 12 (%18.7) olguda evre 1-2 hidronefroz, 10 (%15.6) olguda kist, 7 (%10.9) olguda pelvik dilatasyon
ve 5 (%7.8) olguda BPH tespit edildi.
Anamnezinde komplike edici faktr belirtmeyen ve rutin
olarak renal USG yaplm olan 67 hastann 34 (%50.7)nde
komplike edici bir faktr tespit edilmiti.
119 (%62.6) hastann idrar kltrnde E. coli redi. 23
(%12.1) olguda ise Klebsiella spp. etkendi. Hastalarn idrar
kltrnde reyen bakterilerin dalm Tablo 2de verilmitir. 1989-1998 yllar arasndaki izolatlarn dalm ile 19992008 yllar arasndaki izolatlarn dalm karlatrldnda,
her iki dnemde de E. colinin (%57.8 ve %63.1) ilk srada ve
Klebsiella spp.nin ikinci srada (%15.7 ve %11.6) yer ald
saptand. lk dnemde nc srada %2 oran ile PseudoTablo 1. Pyelonefritli Hastalarda Komplike Edici Faktrlerin
Dalm*
Komplike Edici Faktr

Say

(%)

Diabetes mellitus

37

(27)

Bbrek ta

24

(17.5)

Nrojenik mesane

20

(14.5)

Malignite

20

(14.5)

riner sonda

18

(13.1)

BPH

17

(12.4)

Nefropati

(5)

137

(72.1)

Toplam

*Baz olgularda birden fazla komplike edici faktr saptanmtr.

Nrojenik mesanesi olan veya yataa baml hastalar.

BPH: Benign prostat hipertrosi.

Tablo 2. Pyelonefritli Hastalarn drar Kltrnde reyen

Mikroorganizmalar
Etken

Say

(%)

E. coli

119

(62.6)

Klebsiella spp.

23

(12.7)

Enterococus spp.

12

(6.5)

P. aeruginosa

12

(6.5)

Proteus mirabilis

10

(5.2)

Candida spp.

(3.1)

Acinetobacter spp.

(1.5)

Enterobacter spp.

(1.0)

S. epidermidis

(0.5)

S. aureus

(0.5)

Citrobacter freundii

(0.5)

190

(100)

Toplam

12

Klimik Dergisi 2010; 23(1): 10-4

monas aeruginosa yer alrken, ikinci dnemde nc srada

Enterococcus spp. (%12) bulundu.
Antibiyotik duyarllk sonular 78 E. coli suu iin deerlendirildi. Siprooksasin duyarll %62, trimetoprimslfametoksazol (TMP-SMX) duyarll %53, nitrofurantoin
%98.6 ve fosfomisin %100 olarak bulundu (Tablo 3). Bu sular iinde ESBL pozitiii ise %20 idi. 1989-2003 dnemi ile
2004-2008 dneminde saptanan duyarllk oranlar ise Tablo
4 ve 5te verilmitir. 2004-2008 yllar arasnda izole edilen ve
ESBL-pozitif olan E. coli sularnn etken olarak saptand
hastalara bakldnda; 7 hastada nceden antibiyotik kullanm, 2 hastada bbrek ta, 3 hastada nrojenik mesane,
2 hastada BPH, 1 hastada uzun sreli steroid kullanm ve 1
hastada nefropati olduu saptand.
44 (%23.1) olgunun kan kltrlerinde reme vard.
Tedavide seftriakson 120 (%63.1) olguda, karbapenemler
45 (%23.7) olguda ve dier antibiyotikler 25 (%13.2) olguda
verilmiti. Ardk tedavide en sk, kinolonlar 40 (%21) olguda, amoksisilin/klavulanat 8 (%4.2) olguda ve sefuroksim 8
(%4.2) olguda kullanlmt. Toplam tedavi sresi, idame tedaviyle birlikte ortalama 14 gn (3-21) idi.
Hastalarn tm literatrde nerilen yat kriterlerinden
en az birine sahipti. Hastalarn %13nde bir yat kriteri,
%36snda iki yat kriteri ve %51inde ise veya daha fazla
yat kriteri vard.
Yat srasnda hastalarn %43.2si sepsis, %4.4 ar
sepsis ve %2.1i septik ok tablosunda idi. Sepsis tablosunda olan hastalarn mortalitesi %2.4 (2/82), ar sepsis tablosu
olan hastalarda %18.7 (3/16) ve septik okta mortalite %100
(4/4) olarak saptand. Sepsis, ar sepsis veya septik ok tablosunda olmayan pyelonefritli hastalarda mortalite saptanmad (0/88). Pyelonefritle ar sepsis ve septik ok (p=0.003 ve
p<0.0001), rosepsis ile ar sepsis ve septik ok (p=0.03 ve
p<0.0001) mortalite oranlar arasndaki fark anlaml idi. Bakteriyemik seyreden olgularda mortalite %12.5 iken, bakteriyemi ile seyretmeyen olgularda mortalite %2.6 idi (p<0.02).
9 (%4.7) pyelonefritli olgu kaybedildi. Bu hastalarn yat
srasnda 2sinde sepsis, 3nde ar sepsis ve 4nde septik
ok vard. len hastalarn ya ortalamas 71 (57-87) yl olarak
bulundu.

rdeleme
almamzda en sk geli yaknmas olarak ate (n=161,
%84.7) ve dizri (n=63, %33.1) saptand. Kostovertebral a hassasiyeti ise %42.6 orannda idi. Komplike edici faktrler arasnda en sk diyabet (n=37, %27), bbrek ta (n=24, %17.5), nrojenik mesane (n=20, %14.5) ve BPH (n=17, %12.4) bulundu.
Tablo 3. drar Kltrnde reyen E. colilerin Duyarllklar (n=78)
Antibiyotik

Say

(%)

Trimetoprim-slfametoksazol

41

(53)

Siprooksasin

47

(62)

Nitrofurantoin*

75

(98.6)

Fosfomisin

52

(100)

*76 su allmtr.

52 su allmtr.

Tablo 4. 1989-2003 Dneminde zole Edilen E. colilerin

Duyarllklar (n=18)
Antibiyotik

Say

(%)

Trimetoprim-slfametoksazol

(44)

Siprooksasin

15

(83)

Seftriakson

15

(83)

Doyuk-Kartal ve arkadalar (8) komplike pyelonefritli hastalar inceledikleri almalarnda, 131 (%65.5) olguda ate
ve 71 (%35.5) olguda dizri saptamlardr. almalarnda
komplike edici faktrler arasnda en sk diyabet (n=50, %41),
bbrek ta (n=14, %11), nrojenik mesane (n=6, %5) ve BPH
(n=6, %5) bildirilmitir.
Tanyel ve arkadalar (9) ise %53 65 ya ve zerinde
olan 49 pyelonefritli hastay inceledikleri almalarnda, atei %53, riner sistem yaknmalarn %35 ve bulant-kusmay
%18 orannda bildirmitir. Ayrca diyabet %26 oranyla en sk
komplike edici faktr olarak bildirilmi ve bunu parapleji %12,
BPH %10 ve bbrek ta %8 oranyla takip etmitir.
almamza ve lkemizde yaplm olan yukardaki dier
iki almaya bakldnda, pyelonefriti olan hastalarda ate
(%53-84.7) en sk saptanan semptomdur. Bunu dizri, dier
riner sistem yaknmalar (%33.1-35.5) ve bulant takip etmektedir. Bu bulgular, pyelonefritli hastalarn ou zaman
riner sisteme zg ikayetlerle gelmeyebileceini akla getirmektedir. Ate dnda ok yaygn grlen semptom veya
zik muayene bulgular olmamas nedeniyle, ate ikayeti ile
bavuran olgularda dier semptomlarn sorgulanmas ve idrar incelemesi byk nem tamaktadr. Komplike edici faktrler iinde ise diyabet, bbrek ta, BPH ve nrojenik mesane ilk sralarda yer almaktadr.
almamzda renal USG yaplan pyelonefritli hastalarn
yarsndan fazlasnda komplike edici faktr saptadk ve hastalarn ounun yksnde komplike edici faktr dndrecek bir bilgi yoktu. zellikle pyelonefriti olan kadn hastalarda
riner obstrksiyonun ekarte edilmesi amacyla rutin olarak
st riner sistemin grntleme yntemiyle incelenmesi
nerilmektedir. Bu konuda en sk kullanlan yntem USGdir
(3,4). Bu nedenle pyelonefriti olan kadn hastalarda rutin olarak ultrasonograk inceleme yaplmasn desteklemekteyiz.
almamzda idrar kltrlerinde en sk %62.6 oranla
E. coli remesi saptanmtr. E. coli, Doyuk-Kartal ve arkadalar (8)nn almasnda %63 orannda, Tanyel ve arkadalar (9)nn almasnda ise %55 orannda etken olarak bildirilmitir. Bununla birlikte bu oranlarn literatrde bildirilen
oranlarn (%80-90) altnda olmas ve gnmzde komplike
edici faktrlerin sk grlmesi, dier etkenlerle de nadir olmayarak karlama olaslna iaret etmektedir (1,2,6).
almamzda antibiyotik duyarll incelenen 78 E. coli
suu iin TMP-SMX duyarll %53, siprooksasin duyarll ise %62 olarak bulunmutur. 2004-2008 dneminde ise bu
oranlar srasyla %55 ve %53 bulunmutur. lkemizde yaplan
riner sistem infeksiyonu almalarnda etken olarak izole
edilen E. coli sularnn antibiyotik duyarllklar Tablo 6da
gsterilmitir (8,10-16).
lkemizde yaplan bu almalara ve almamza bakldnda riner kaynakl E. coli sularnda TMP-SMX duyarll-

Karakeili F et al. Pyelonefrit: 190 Olgunun Retrospektif Analizi

13

Tablo 5. 2004-2008 Dneminde zole Edilen E.colilerin Duyarllklar (n=60)

Antibiyotik

ESBL-Negatif (n=44)
Say (%)

ESBL-Pozitif (n=16)
Say (%)

Toplam (n=60)
Say (%)

Trimetoprim-slfametoksazol

29 (66)

4 (25)

33 (55)

Siprooksasin

30 (68)

2 (13)

32 (53)

Tablo 6. lkemizde riner Sistem nfeksiyonlarndan zole Edilen E. coli Sularnn Antibiyotik Duyarllklar
alma

Yer

Yl

Say

TMP-SMX
Duyarll (%)

Siprooksasin
Duyarll (%)

Doyuk-Kartal et al. (8)

Eskiehir

2003-2006

75

(46)

(73)

Erden ve alangu (10)

stanbul

2001

115

(58.5)

(84.9)

Akan et al. (11)

Ankara

2001-2002

1380

(49)

(73.9)

Tabakan et al. (12)

zmir

2004

(57)

(61)

(66)

(84)

(66)

(82)

(58)

(62)

(72)

(92)

Gneysel et al. (13)

stanbul

2004-2005

zyurt et al. (14)

Ankara

2004-2006

Arslan et al. (15)

ok merkezli

2004

Smer et al. (16)

ok merkezli

2005

nn %46-72 arasnda, siprooksasin duyarllnn ise %53-92

arasnda deitii grlmektedir. Merkezler arasndaki duyarllk oranlar arasndaki fark almaya alnan hasta gruplarnn
farkl olmasndan (komplike edici faktrler, nceden antibiyotik kullanm, alma protokolleri) kaynaklanabilir. Ayrca almalarn farkl zaman dilimlerinde yaplmas ve merkezlerin
antibiyotik politikalar da bu sonular etkilemi olabilir.
Son yllarda toplum kkenli riner sistem infeksiyonlarna
neden olan E. coli sularnda ESBL pozitiii artmaktadr. Calbo
ve arkadalar (17) ESBL-pozitif E. coli prevalansn 2000 ylnda
%0.47 ve 2003 ylnda %1.7 olarak saptamlar ve bu ykselme
anlaml olarak bulunmutur (p<0.001). Ena ve arkadalar (18)
ise 1999 ylndan 2004 ylna kadar idrar kltrlerinde ESBLpozitif E. coli orannn %0.2den %5.2ye (p=0.000) ykseldiini
bildirmilerdir. zellikle ESBL-pozitif sularda kinolon direnci
ok yksektir (15,19). almamzda da bunu grmekteyiz.
ESBL-pozitif sular ile riner infeksiyon asndan birok
risk faktr tanmlanmtr. Bunlar arasnda; nceden antibiyotik kullanm, ncesinde hastanede yat, riner sonda varl, diyabet ve yallk en sk saptanan risk faktrleridir (18).
almamzda da ESBL-pozitif E. colinin etken olduu olgularda bu risk faktrlerini ve ounlukla da nceden antibiyotik kullanmn grmekteyiz.
almamzda mortalite orann %4.7 olarak saptadk. Nieuwkoop ve arkadalar (20) tarafndan yaplan bir almada
hastaneye yatrlarak tedavi edilmesi gereken pyelonefritli
hastalarda bakteriyemi oran %27 ve mortalite oran %5 olarak bulunmutur. Bu oran bizim mortalite oranmza olduka
yakndr. Aratrmaclar 30. gndeki mortalite iin bamsz
risk faktr olarak ya>75, erkek cinsiyet ve yatta sepsis tablosunun varln saptamlardr. Pyelonefrit nedeniyle kaybedilen hastalarmza baktmzda da bu hastalarn daha yal
ve yatta sepsis tablosuna sahip hastalar olduunu grmekteyiz. Doyuk-Kartal ve arkadalar (8) ise, %23nn rosepsis
tablosunda olduu ve bakteriyeminin %10 olarak saptand

1664
480

200 komplike pyelonefritli hastada mortalite orann %8.5 olarak bildirmiler ve kaybedilen hastalarn daha yal olduunu
saptamlardr. Tanyel ve arkadalar (9), 65 ya ve zerindeki
hastalarda mortalite orann %23 olarak bulmular ve 64 yan
altndaki hastalarda ise mortalite olmadn bildirmilerdir.
Sonu olarak pyelonefritler haf bir tablodan rosepsise
kadar deiebilen bir spektrumda karmza kmaktadr. En
sk etken olarak izole edilen E. coli sularndaki antibiyotik
duyarllk oranlar da merkezden merkeze farkllklar gsterebilmektedir. Uygun ampirik tedavi emalarnn belirlenmesi
asndan lokal direncin bilinmesi byk nem tamaktadr.
Pyelonefrit dnlen hastalarda ve zellikle de kadn hastalarda st riner sistemin ultrasonograk incelemesinin yaplmas komplike edici faktrlerin ortaya karlmas asndan
byk nem tamaktadr.
kar atmas
Yazarlar, herhangi bir kar atmasnn sz konusu olmadn bildirmilerdir.

Kaynaklar
1.

2.
3.
4.

5.

Warren JW, Abrutyn E, Hebel JR, Johnson JR, Schaeffer

AJ, Stamm WE. Guidelines for antimicrobial treatment of
uncomplicated acute bacterial cystitis and acute pyelonephritis
in women. Infectious Diseases Society of America (IDSA). Clin
Infect Dis. 1999; 29(4): 745-58.
Ronald A. The etiology of urinary tract infection: traditional and
emerging pathogens. Am J Med. 2002; 113(Suppl 1A): 14-9S.
Ramakrishnan K, Scheid DC. Diagnosis and management of acute
pyelonephritis in adults. Am Fam Physician. 2005; 71(5): 933-42.
Nicolle LE. Uncomplicated urinary tract infection in adults
including uncomplicated pyelonephritis. Urol Clin North Am.
2008; 35(1): 1-12.
Naber KG, Bergman B, Bishop MC, et al. EAU guidelines for
the management of urinary and male genital tract infections.
Urinary Tract Infection (UTI) Working Group of the Health Care
Ofce (HCO) of the European Association of Urology (EAU). Eur
Urol. 2001; 40(5): 576-88.

14

6.
7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

Klimik Dergisi 2010; 23(1): 10-4

Melekos MD, Naber KG. Complicated urinary tract infections. Int

J Antimicrob Agents. 2000; 15(4): 247-56.
Bone RC, Balk RA, Cerra FB, et al. Denitions for sepsis and
organ failure and guidelines for the use of innovative therapies
in sepsis. The ACCP/SCCM Consensus Conference Committee.
American College of Chest Physicians/Society of Critical Care
Medicine. Chest. 1992; 101(6): 1644-55.
Doyuk-Kartal E, nl F, Nayman-Alpat S, zgne , Usluer G.
Kliniimizde izlenen komplike st riner sistem infeksiyonlar.
Flora. 2006; 11(4): 181-7.
Tanyel E, Tadelen-Fgn N, Tlek N, Leblebiciolu H. Yal
hastalardaki riner sistem infeksiyonlarnn deerlendirilmesi.
nfeks Derg. 2006; 20(2): 87-91.
Erden S, Bykztrk S, alangu S, Yilmaz G, Palanduz S, Badur S.
Poliklinik hastalarnda riner sistem infeksiyonlarndan izole edilen
Escherichia coli sularnn eitli antibiyotiklere in vitro duyarllklar.
stanbul Tp Fak Derg. 2002; 65(2): 147-9.
Akan . bn-i Sina Hastanesinde poliklinik idrar rneklerinden
izole edilen Escherichia coli izolatlarnn ilk seenek
antibiyotiklere diren durumu. Ankara niv Tp Fak Mecm. 2003;
56(3): 147-50.
Tabakan M, Pulluku H, Yamazhan T, Arda B, Ulusoy S.
Toplum kkenli riner sistem infeksiyonlarndan soyutlanan
Escherichia coli sularnda fosfomisinin in vitro etkinliin dier
antibiyotiklerle karlatrlmas. Ankem Derg. 2004; 18(4): 216-9.
Guneysel O, Onur O, Erdede M, Denizbasi A. Trimethoprim/
sulfamethoxazole resistance in urinary tract infections. J Emerg
Med. 2009; 36(4): 338-41.

14. zyurt M, Haznedarolu T, ahiner F, et al. stanbulda bir

aratrma hastanesinde 2004-2006 yllar arasnda izole edilen
toplumdan kazanlm ropatojen Escherichia coli izolatlarnn
antibiyotik diren prolleri. Mikrobiyol Bl. 2008; 42(2): 231-43.
15. Arslan H, Azap , Ergnl , Timurkaynak F, Urinary Tract
Infection Study Group. Risk factors for ciprooxacin resistance
among Escherichia coli strains isolated from communityacquired urinary tract infections in Turkey. J Antimicrob
Chemother. 2005; 56(5): 914-8.
16. Sumer Z, Coskunkan F, Vahaboglu H, Bakir M. The resistance
of Escherichia coli strains isolated from community- acquired
urinary tract infections. Adv Ther. 2005; 22(5): 419-23.
17. Calbo E, Romani V, Xercavins M, et al. Risk factors for communityonset urinary tract infections due to Escherichia coli harbouring
extended-spectrum beta-lactamases. J Antimicrob Chemother.
2006; 57(4): 780-3.
18. Ena J, Arjona F, Martinez-Peinado C, Lopez-Perezagua Mdel M,
Amador C. Epidemiology of urinary tract infections caused by
extended-spectrum beta-lactamase-producing Escherichia coli.
Urology. 2006; 68(6): 1169-74.
19. Yilmaz E, Akalin H, Ozbey S, et al. Risk factors in communityacquired/onset urinary tract infections due to extendedspectrum b-lactamase-producing Escherichia coli and Klebsiella
pneumoniae. J Chemother. 2008; 20(5): 581-5.
20. van Nieuwkoop C, vant Wout JW, Spelt IC, et al. Prospective
cohort study of acute pyelonephritis in adults: safety of triage
towards home based oral antimicrobial treatment. J Infect.
2010; 60(2): 114-21.