Dier Metalik Malzemelerle

Temas Halindeki Paslanmaz elikler

Elektrolit

Metal 1
Anot

e-

Metal 2
Katot

ISBN 978-2-87997-327-2

Diamant Building Bd. Aug. Reyers 80 1030 Brksel Belika Tel +32 2 706 82-67 Faks -69 e-mail info@euro-inox.org www.euro-inox.org

Malzemeler ve Kullanmlar Serisi, Cilt 10

MALZEMELERLE TEMAS HALINDEKI PASLANMAZ ELIKLER

Euro Inox
Euro Inox, Paslanmaz elik iin Avrupa pazarn gelitirme birliidir.
Euro Inoxun yeleri arasnda unlar bulunur:
Avrupal paslanmaz elik reticileri
Ulusal paslanmaz elik gelitirme birlikleri
Alam element endstrilerini gelitirme birlikleri.
Euro Inox un ncelikli hedefi, paslanmaz eliklerin
esiz zelliklerini tantmak ve bunlarn mevcut uygulamalarda ve yeni pazarlarda kullanmn daha ileri gtrmektir. Bu ama dorultusunda Euro Inox, mimarlarn,
tasarmclarn, uzmanlarn, reticilerin ve nihai kullanclarn malzemeyi daha yakndan tanmas iin konferanslar ve seminerler organize eder, basl ve elektronik
formatta klavuzlar yaymlar. Euro Inox ayrca, teknik ve
pazar aratrmalarn destekler.

Tam yeler
Acerinox
www.acerinox.com
Aperam
www.aperam.com
Outokumpu
www.outokumpu.com
ThyssenKrupp Acciai Speciali Terni
www.acciaiterni.com
ThyssenKrupp Nirosta
www.nirosta.de

Ortak yeler
Acroni
www.acroni.si
British Stainless Steel Association (BSSA)
www.bssa.org.uk
Cedinox
www.cedinox.es
Centro Inox
www.centroinox.it
Informationsstelle Edelstahl Rostfrei
www.edelstahl-rostfrei.de
International Chromium Development Association (ICDA)
www.icdachromium.com

ISBN 978-2-87997-327-2
978-2-87997-263-3 ngilizce evirisi
978-2-87997-322-7 Felemenke evirisi
978-2-87997-323-4 Franszca evirisi
978-2-87997-324-1 eke evirisi
978-2-87997-325-8 Fince evirisi
978-2-87997-326-5 svee evirisi
978-2-87997-328-9 Polonyaca evirisi
978-2-87997-329-6 talyanca evirisi
978-2-87997-330-2 spanyolca evirisi

International Molybdenum Association (IMOA)

www.imoa.info
Nickel Institute
www.nickelinstitute.org
Paslanmaz elik Dernei (PASDER)
www.turkpasder.com
Polska Unia Dystrybutorw Stali (PUDS)
www.puds.pl
SWISS INOX
www.swissinox.ch

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

indekiler
Dier Metalik Malzemelerle Temas Halindeki
Paslanmaz elikler
Malzemeler ve Kullanmlar Serisi, Cilt 10
Euro Inox 2011
ngilizceye eviren ve adapte eden ARLT, N./BURKERT, A./
ISECKE, B., Edelstahl Rostfrei in Kontakt mit anderen
Werkstoffen (Merkblatt 829), Dsseldorf, Informationsstelle Edelstahl Rostfrei, 4th edition 2005
Trke eviri
Dr. Caner Batgn
ODT Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsz Muayene
Merkezi, Ankara, Trkiye
Yaymc
Euro Inox
Diamant Building, Bd. A. Reyers 80,
1030 Brksel, Belika
Tel +32 2 706 82 65 Faks +32 2 706 82 69

Fotoraflar:
Atomium asbl / vzw, Brksel (B)
Centro Inox, Milan (I)
Bundesanstalt fr Materialprfung und -forschung,
Berlin (D)
David Cochrane, Sidcup (UK)
Benot Van Hecke, Hasselt (B)
Outokumpu, Torino (FIN)
Thomas Pauly, Brksel (B)
Christoph Seeberger, Mnih (D)
ThyssenKrupp Nirosta GmbH, Krefeld (D)
Schck Bauteile GmbH, Baden-Baden (D)
Viega GmbH & Co. KG, Attendorn (D)

1
2
3
3.1
3.2
3.3
3.4
4
4.1
4.2
4.3
4.4
5
6

Giri
Galvanik korozyonun prensipleri
lgili faktrler ve rnekler
Elektrolit direnci
Islatma sresi ve ortamlar
Elektrot reaksiyonlarnn kinetii
Katot ve anot alan
Farkl uygulamalardaki pratik tecrbeler
Su ve atk sularn artlmas
Atmosfer koullar altndaki paralar
Bina ve konstrksiyonlarda paslanmaz elik
Tat uygulamalarnda paslanmaz elik
Galvanik korozyonun nlenmesi
Literatr

2
3
5
5
6
8
8
10
11
14
15
18
22
23

Bildirim
Euro Inox bu dokmanda sunulan bilgilerin teknik adan
doruluunu salamak iin her trl abay gstermitir. Fakat, okuyucunun burada mevcut materyalin sadece genel bilgi amal olduunu alglamas tavsiye edilmektedir. Euro Inox, yeleri, alanlar, danmanlar ve
eviri yapan kii veya kurulular ibu yaynda sunulan bilgilerin kullanlmas nedeniyle oluabilecek herhangi bir
kayp, hasar veya ziyana bal hibir ykmllk veya sorumluluk kabul etmeyeceklerini zellikle bildirirler.
Telif hakk uyars
Bu alma telif haklarna tabidir. Euro Inox, herhangi bir
dilde eviri, yeniden basm, resimlerin, ifadelerin ve yaynn yeniden kullanm konusundaki btn haklarn
elinde tutmaktadr. Bu yaynn hibir ksm, telif hakk sahibi olan Euro Inox, Lksemburgun yazl izni olmakszn yeniden retilemez, bilgi deposunda saklanamaz ve
hibir ekilde elektronik, mekanik, fotokopi, kayt veya
dier yntemlerle herhangi bir biime aktarlamaz. hlaller yasal ileme tabi tutulacak olup, ihlalden kaynaklanan maddi zararlarn yan sra maliyet ve yasal cretler
konusunda da sorumluluk doar ve Avrupa Birlii dahilinde Lksemburg telif haklar yasa ve tznn kovuturma yasas kapsamna girer.
1

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

1 Giri
Karmak tasarm koullar, ayn para
ierisinde farkl metalik malzemelerin birletirilmesini gerekli hale getirebilmektedir.
Ayrca, ou kez sadece bulunabilirlikle ilgili olarak ynetilen ans kombinasyonlar da
grlebilmektedir; rnein balant elemanlar veya imler. Bu tr kark malzeme tasarmlar, baz koullar altnda partner malzemelerden bir tanesinde korozyona sebep
olabilir. Bu olgu, ierisinde iki farkl metalin
galvanik bir ift oluturduu galvanik korozyon1 ierir.
Galvanik elemanlarn olumasnn sonucu olarak, daha az asal olan malzemede hzl korozyon meydana gelebilir. Ad geen bu
malzeme, bu durumda daha asal partner metalle herhangi bir temas altnda olmakszn
tahmin edilenden ok daha yksek bir hzda
korozyona urayabilir. Grnmn kabul
edilemez biimde bozulmas, borularda szdrma veya kopan balant elemanlar gibi
korozyonla ilgili hasarlar, bir parann servis
mrn byk lde azaltabilmekte ve za-

manndan nce deitirilmesine neden olmaktadr. ou teknik uygulamada, temas

altndaki metallerden paslanmaz elik daha
pozitif korozyon potansiyeline sahiptir; dolaysyla genellikle partner malzeme iin bir
korozyon tehlikesi sz konusudur.
Bununla birlikte, galvanik korozyonun
oluma riski ok sayda faktre baldr.
Kullanlan malzemenin yan sra, ortam ve tasarm da ok nemlidir. Bu nedenle, malzemelerin uygunluu ile ilgili nceden karar
vermek zordur. Mevcut yayn, galvanik korozyonun prensiplerini ve tasarmclarn korozyon riskini tahmin etmelerine izin veren
esas parametreleri tarif etmektedir.

Korozyon eleman etkisi sebebiyle bir metalde meydana gelen hzl korozyon. Dier faktrler arasnda, konsantrasyon elemanlar, havalandrma elemanlar ve aktif/pasif elemanlar saylabilir.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

2 Galvanik korozyonun prensipleri

Galvanik korozyon meydana gelebilmesi
iin, u koullar mevcut olmak zorundadr:
verilen bir sistem ierisinde metallerin
farkl korozyon potansiyelleri;
iki metal arasnda iletken bir balant;
her iki metali birbirine balayan elektrik iletkeni bir nem filmi (elektrolit)
ekil 1, bu n koulu grafik tarznda
gstermektedir. Galvanik korozyonmeydana
geldiinde, daha az asal olan malzeme
anot tercihen saldrya urarken, daha asal
olan malzeme katot korozyona kar korunmaktadr. Gerekte katodik korumann
prensibi, korozyondan korunmay temin
eden kurban anotlora dayanmaktadr.
Farkl potansiyele sahip iki metalin elektrik iletkeni bir zelti ierisinde birbirine
temas etmesi, anottan katoda doru bir elektron akna yol amaktadr. Elektro-kimyasal reaksiyonlar, izolasyon ierisindeki bir
metalde doal olarak meydana gelenlerle
ayndr; bununla birlikte, anot zerindeki korozif saldr fazlasyla hzldr. Baz durum-

larda galvanik elemanlarn meydana gelmesi, aksi durumda sz konusu ortamda

korozyona direnli olacak malzemelerde korozyona neden olabilmektedir. Bu, baz ortamlarda blgesel biimde polarize olabilen
alminyum gibi pasif malzemeler iin karlalabilen bir durumdur. Byle durumlarda,
galvanik elemanlarn meydana gelmesinin
yol aaca potansiyel kayma olmakszn ortaya kmayacak aralk korozyonu veya ukurcuk korozyonu gibi lokal korozyon olaylar gzlenebilir.

Elektrolit

Metal 1

Metal 2

e
Anot

Katot

ekil 1:
Farkl metal korozyonu iin
n koullar.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

grafit
Alam 625/C-276
Sper stenitik paslanmaz elik
Titanyum
Alloy 400
stenitik paslanmaz elik kalite 1.4404 (316 L), pasif
Nikel
Ni-Al-Bronzu
90/10 Kupro-Nikel
Al-bronzu
Bakr
stenitik paslanmaz elik dkm
Kurun
Kalay
Karbon elii
Dkme elik
Al-2.7 Mg
inko
Alminyum
Magnezyum
-2000

-1000

-1500

-500

500

Potansiyel (mV SCE)

ekil 2:
10 C altnda deniz
suyundaki Galvanik
Seri [11].

Yaygn inann tersine, elektrokimyasal

bir hcre ierisindeki potansiyel fark tek bana gerek galvanik korozyon riskine ait iyi
bir gsterge deildir. Bu sadece bu tr bir riskin hesaba katlp katlmamas gerektiine
iaret etmektedir. Bu balamda, metallerin
standart potansiyellerini gsteren yaymlanm ok saydaki tablo, sadece potansiyel
farklarna ait bir yaklam salamaktadr.
Belirleyici faktr, standartlatrlm deneysel artlar altnda gzlenen potansiyel farkndan ziyade, gerek alma koullar altndaki esas potansiyel farkdr. Bu nedenle,
galvanik seriye ait deneysel tablolar deniz
suyu gibi tipik ortamlar iin retilmilerdir.
Bunlar eitli metallerin verilen bir ortam ierisindeki potansiyelini konumlandrmaktadr
(ekil 2).
Galvanik korozyonun n koullar hakknda bilin sahibi olunmas ve ekil 3deki
rneklerin doru biimde anlalmas, blm 5de tartlacak nleyici faaliyetlerin
belirlenmesini mmkn klacaktr.

ekil 3:
Galvanik korozyonun
oluamayaca artlar.

Galvanik korozyon
elektrik iletkeni
balantlar olmadan
meydana gelemez

potansiyel fark
olmayan metallerde
meydana gelemez

Elektrolit

Elektrolit

Metal 1

Metal 2

Metal 1

Metal 2

bir elektrolitle balant olmadan meydana gelemez

Metal 1

Yaltkan
(Metal 1 = Anot, Metal 2 = Katot)

Elektrolit

Elektrolit
Metal 2

Metal 1

Kaplama

Metal 2

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

3 lgili faktrler ve rnekler

Faraday yasasna gre, elektrokimyasal
korozyon prosesleri dorudan yk transferi,
yani akm geii ile ilikilidir. Bu nedenle, korozyonu lmek zere ounlukla akm ve
akm younluklar kullanlmaktadr. Galvanik korozyonla ilgili artlar karmza ktnda, toplam korozyon akm Itot prensip
olarak, kendi kendine korozyondan doan
bir ksmi akm Is (yani dier metallerle temastan bamsz korozyon ksm) ve bir ksmi pil akm Iel (yani, partner malzemeler arasndaki hcre akm sebebiyle meydana
gelen korozyon ksm (Eitlik 1))den olumaktadr.
Itot = Is + Iel

(Eitlik 1)

Eleman korozyonunun iddeti, iki metal

arasndaki potansiyel fark (U), elektrolit direnci (Rel) ve srasyla anot ve katottaki polarizasyon direnci (Rp,a) & (Rp,c) tarafndan belirlenmektedir (Eitlik 2).

gsterildii gibi anottaki potansiyel deiiminin snrlanmasdr.

Yzeyden llen potansiyel, yaltlm
anot durumunda, birbirinden bamsz olarak katot ve anodun ilgili potansiyelinin konumunu tanmlamaktadr. Gei blgesinde,
potansiyelde belirgin bir srama grlmektedir. Katot ile anot arasnda elektriksel iletken bir balant mevcut olduunda, yksek
dirence sahip elektrolitler ierisinde (rnein youma sonucu meydana gelen su film-

Dk diren

Yksek galvanik korozyon

Yksek diren

Dk galvanik korozyon

Yaltlm anot

Galvanik korozyon yok

Katot

Iel

U
Rel + Rp,a + Rp,c

Anot
Anode
Anode

Katot

(Eitlik 2)

Bu eitlikten, galvanik korozyonu belirleyen faktrlerle ilgili olarak sonular karlabilmektedir. Bu faktrler, metalik korozyonun teknik adan belirgin bir problem tekil
edip etmeyeceinin belirlenmesinde kritiktir. Bu nedenle, bu faktrlerin etkileri ayr ayr tartlacaktr.

3.1 Elektrolit direnci

Elektrolit direnci arttka, galvanik korozyon riski azalmaktadr. Bunun sebebi, galvanik akmn eriiminin azalmas ve ekil 4te

leri) anotta yksek deerlere doru dk

bir polarizasyon gzlenmektedir. Dk dirence sahip elektrolit filmler (tuzlu su) sz
konusu olduunda, ok gl bir polarizasyon llmektedir. Polarizasyon ne kadar
yksekse, malzeme aktif durumda olduunda anottaki korozyon hz o kadar yksek olmakta veya malzeme pasif durumundaysa
kritik (korozyon balatan) potansiyele ulama olasl o kadar yksek olmaktadr. Tablo 1 eitli su trlerine ait zgl iletkenlik deerlerini vermektedir.

ekil 4:
Elektrolit direncinin anot
polarizasyonu zerindeki
etkisi.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

3.2 Islatma sresi ve ortamlar

Elektrolit direnci ve slatma sresi arasnda gl bir etkileim mevcuttur. Bu durum paralar daimi olarak su bazl svlarca
slatlmad yerlerde kritik neme sahiptir.
Galvanik korozyonun n koullarnn tarifinde anlatld gibi, elektrolit filmi anahtar bir
rol oynamaktadr. Byle bir film olmadan galvanik korozyon meydana gelemez. Bu durum, uygulamada elektrolit filmi mevcut olmadnda metalik malzemelere ait herhangi
bir kombinasyonun korozyon bak asndan kritik olmad anlamna gelmektedir.
Bu, youma bulunmayan i ksmdakiler
iin tipiktir. Normal biimde havalandrlan
ve stlan ortamlardaki aydnlatma fikstrleri veya i mekan dekorasyon paralarnda korozyon riski bakmndan herhangi bir snrla-

ma olmadan esas itibariyle herhangi bir malzeme kombinasyonu kullanlabilmektedir

(ekil 5).
Hem maruz kalma sresi, hem de elektrolit direnci, lokal artlara fazlasyla baldr. Deniz ve kapal yzme havuzu ortamlarndaki veya endstriyel ortamlardaki
galvanik korozyon olasl, krsal atmosferik
koullarndakine kyasla belirgin lde daha yksektir. ekil 6 paslanmaz elikle temas edilen veya temassz durumda ortamn
inkodaki korozyon hz zerindeki etkisini
gstermektedir. Bu ekil, bir sahil atmosferinde ve deniz suyu srama blgesinde hcresel korozyona ait orann (yani korozyon
hzlar arasndaki farkn) kendi kendine korozyonunkini (yani paslanmaz elikle temas
etmeyen inkonun korozyon hzn) atn
gstermektedir.

Tablo 1:
Farkl su trlerindeki
tipik zgl iletkenlik
deerleri.

Ortam

zgl iletkenlik ( cm)-1

Saf su

5 10-8

Minerali giderilmi su (demineralize su)

2 10-6

Yamur suyu

5 10-5

me suyu

2 10-41 10-3

Hafif tuzlu nehir suyu

5 10-3

Deniz suyu

3,5 10-25 10-2

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

Ortamsal atmosferin yan sra, tasarm

detaylar da belirleyici bir rol oynamaktadr.
Nem filmlerinin hzla kurumasna yardmc
olan faktrler (yeterli havalandrma, aralklarn nlenmesi, yamur suyunun serbeste
boaltlmas) korozif saldry azaltmaktadr.
Aralklar ierisindeki veya zeri rtl blgelerdeki srekli nemli kalan alanlar, durgun
su ve kirlenmi yzeyler galvanik korozyonu
olduka hzlandrabilmektedir.

30
Scak daldrmal galvanizlenmi elik

Korozyon hz (m/a)

25

Scak daldrmal galvanizlenmi / paslanmaz elik

Yzey oran, anot / katot = 1: 6

20
15
10

ekil 5:
Normal biimde stlan
ve havalandrlan i mekn ortamlarnda genel
anlamda elektrolitlerin
bulunmamas sebebiyle,
bu koullar altnda paslanmaz eliin boyanm
karbon elii gibi dier
metalik malzemelerle
kombinasyonu genellikle
bir galvanik korozyon
riski iermez.

0
Kentsel
atmosfer

elik fabrikas
yaknnda

Sahil
blgesi

Deniz
srama blgesi

Konum
ekil 6:
Paslanmaz elikle temas
eden ve etmeyen scak
daldrmal galvanizlenmi eliin farkl ortamlardaki korozyon hz.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

3.3 Elektrot reaksiyonlarnn kinetii

3.4 Katot ve anot alan

Elektrot reaksiyonlarnn kinetii, Eitlik

3 ierisinde anot ve katodun polarizasyon
direnci deerleri ile ifade edilmektedir.
Potansiyeldeki 100 mV kadar az farklar
dahi korozyona sebep olabilmekteyken,
nemli lde byk potansiyel farklarna
sahip metaller zorluk yaanmadan birletirilebilmektedir. Gerekte, potansiyel fark galvanik korozyon kinetii hakknda bilgi vermemektedir. Reaksiyon kinetii, metale
baldr. rnein titanyum znm durumdaki oksijeni bakra kyasla ok daha az
miktarda indirgemektedir. Bu gerek, titanyumun bakrdan daha yksek bir pozitif
potansiyele sahip olmasna ramen, neden
karbon eliinin bakrla temas ettiinde titanyumdakine kyasla daha hzl korozyona
uradn aklamaktadr.
Bu balamda, korozyon tabakalarnn
olumas da belirleyici bir rol oynamaktadr.
Bunlar malzemenin potansiyelini belirgin lde deitirebilmekte ve anodik ve/veya
katodik ksmi reaksiyonlarda engel tekil etmektedir.

Hcre akm younluunun iel (alanla ilgili hcre akm) hesaplanmasnda kullanlan
bir faktr de, katodik (Ac) ve anodik (Aa) yzey alanlarnn orandr. Bu oran, galvanik
korozyon hzn kuvvetli biimde etkilemektedir (Eitlik 3).

Paslanmaz elik
ekil 8a, 8b:
ok byk galvanizli
elik paralar zerindeki
paslanmaz elik balant
elemanlar, normalde korozyona sebep olmazlar.

iel =

U
Ac

Aa Rel + Rp,a + Rp,c

(Eitlik 3)

Katodik yzey alan (galvanik iftteki daha asal olan metal), anodik yzey alanna
(daha az asal metal) kyasla ok kk olduu srece korozyon davrannda bir deiim gzlenmemektedir. Bu durum, ekil 7de
gsterilmektedir.

Elektrolit

Metal 1

Metal 1

Metal 2

ekil 7:
Katot (metal 2), anoda
(metal 1) kyasla kk
olduunda, hibir hasara yol amamaktadr.

Galvanizli elik

Galvanizli elik

Paslanmaz elik

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

Elektrolit

Metal 2

Metal 2

ekil 9:
Anot (metal 1) kk
ve katot (metal 2) byk
olduunda, muhtemelen
galvanik korozyon meydana gelecektir.

Metal 1

Tipik rneklerin bulunduu durumlar,

alminyum veya galvanizli karbon elii paralarn zerinde paslanmaz elik balant
elemanlarnn kullanld hallerdir. ekil
8de iki adet pratik uygulama gsterilmektedir. Korozif artlar ierisinde dahi, bu malzeme esasen hibir galvanik korozyona yol amamaktadr.
Atmosferik koullar altnda bazen anodik
ve katodik yzeylerin aktif boyutlarn lmek zor olmaktadr. Bununla birlikte, pratik
bir deerlendirme iin bu gerekli olmayabilir. Normalde sistemin genelini dikkate almak yeterlidir. Malzeme kombinasyonlarnda, balant elemanlar her zaman daha asal

olan malzemeden yaplmaldr; bylece katot yzeyi kk olacaktr.

Bununla birlikte, tersi durum bir probleme yol aabilmektedir. ekil 9da gsterildii gibi, kk bir anot byk bir katotla evrelendiinde, galvanik korozyon meydana
gelebilmektedir.
Byle durumlara ait tipik rnekler ekil
10da gsterilmektedir. Bu durumlarda,
partner metallerin korozif artlar altnda hzl korozyona urayabilecei aktr.
ekil 11:
Galvanik korozyonu
nlemek iin, paslanmaz
elik panellerin zerinde
sadece paslanmaz elik
balant elemanlar kullanlmaldr.

Paslanmaz elik

Galvanizli elik

Tahta

Paslanmaz elik

Galvanizli elik

ekil 10a, 10b:

ekil 9da gsterilen prensibe ait pratik rnekler
(deniz atmosferi ierisinde
paslanmaz elikle temas
halindeki galvanizli karbon elii).

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

4 Farkl uygulamalardaki pratik tecrbeler

Paslanmaz elik ieren malzeme kombinasyonlarnn korozyon davranlaryla ilgili
kapsaml aratrmalar ve pratik tecrbeler
mevcuttur. lgili baz sonular Tablo 2 ila 5de
gsterilmektedir. Sonularn hepsi, yksek
karbon ieriine sahip stabilize edilmi paslanmaz elik kalitelerine aittir. Prensipte,
sonular 1.4307 veya 1.4404 gibi karbon ierii azaltlm kalitelere transfer edilebil-

mektedir. Korozyon sisteminin bir btn olarak dikkate alnmas kaydyla, ilave klavuz
bilgiler ilgili literatr ierisinde bulunabilmektedir.
Takip eden blmlerde zetlenecek olan
baz genel ifadelerin aklanmasn saysal
deerlerin dnda tecrbe mmkn klmaktadr.

Tablo 2: Paslanmaz elikle temas halindeki eitli malzemelerde grlen korozyon hzlar.

Galvanik hcre
1.4016

1.4541

Karbon elii
Zn 99.9
Al 99.9
Cu-DGP
Ti
SF-Cu

Ortam

Alan oran

Korozyon hz
(mm/yl)

me suyu,
havalandrlm

1:1

0,47
0,26
0,17
0,07
< 0,01

Suni deniz suyu

1:1
1:10
10:1
1:1
1:10
10:1
1:1
1:1

0,12
0,07
1,00
0,38
0,25
1,10
0,61
< 0,01

Karbon elii

Zn
Ti

Tablo 3: DIN 50919a gre 0.1 N NaCl (havalandrlm, CO2 ile doygun, oda scaklnda) ierisindeki 1.4541 ve 1.4571 paslanmaz elik kaliteleri ile temas halindeki ZnCuTida grlen korozyon hzlar.

1.4541
1.4571

10

Galvanik hcre

Alan oran

Korozyon hz
(mm/yl)

ZnCuTi

1:1
1:5

4,39
1,43

ZnCuTi

1:1
1:5

3,88
0,91

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

Tablo 4: Su bazl NaCl zeltisi (35Cda %5 hacim NaCl ile) ierisinde, yzey oran 1:1 (DIN 50919) koulu altnda eitli paslanmaz eliklerle
temas halindeki farkl metalik malzemelerde grlen korozyon hzlar.

Korozyon hz (mm/yl)
Galvanik hcre
Karbon elii
Scak daldrmal galvanizlenmi elik
ZnAl 4 Cu 1
AlMg 1
Cu-DGP
CuZn 40

X6CrMo17-1
1.4113
0,62
0,51
0,66
0,15
0,04
0,04

X2CrTi12
1.4512
0,66
0,51
0,66
0,29
0,04
0,04

X5CrNi18-10
1.4301
0,69
0,55
0,69
0,29
0,04
0,04

Tablo 5: Kuzey denizinde (saha testi) 1 yl sreyle 1.4439 paslanmaz elik kalitesi ile temas halindeki farkl malzemelerde grlen korozyon hzlar.

Galvanik hcre

Alan oran

Korozyon hz
(mm/yl)

1.4439

Karbon elii

1:1
4:1
10:1

0,31
0,75
2,10

1.4439

AlMg 4.5 Mn

1:1
4:1
10:1

0,17
0,26
0,95

1.4439

CuNi 10 Fe

4:1

0,07

1.4439

CuZn 20 Fe

4:1

0,18

4.1 Su ve atk sularn artlmas

Bileimine bal olarak, suyun paslanmaz elik zerindeki korozif etkisi nemli
lde deiebilmektedir: yabanc madde
iermeyen iyonsuzlatrlm su, korozif deildir (ok yksek scaklklar haricinde). me
sular ve benzer bileimdeki sular, orta seviyeli klorr iyonu konsantrasyonlar (me
Sular Direktifine gre en fazla 250 mg/L)
iermektedir. Bunlar, olumsuz artlar altnda
ukurcuk ve aralk korozyonuna ve yksek scaklklar ile klorr konsantrasyonunun birleik etkisiyle gerilmeli korozyon atlamasna
yol aabilmektedir. ou durumda, 1.4401,
1.4404 ve 1.4571 gibi stenitik CrNiMo ka-

liteler uygun uslde imal edildiklerinde korozyona kar direnlidirler. Ayn zamanda,
1.4301 kalitenin baaryla kullanld ok
sayda durum da mevcuttur.
me suyu ierisinde, galvanik korozyon
riski orta seviyededir. Paslanmaz elik, bakr, bakr alamlar ve kzl pirin uzun
yllardan bu yana, souk-su ve scak-su uygulamalarndaki borular, balayclar ve
tanklarda temas korozyonu hasar olmadan
baaryla kullanlmtr (ekil 12). Karbon
elii paslanmaz elikle dk-oksijenli su
ierisinde birletirilebilirken, galvanizli elik
ve alminyum alamlarnn bahsedilen bu
ortamn ierisinde birletirilmesi galvanik
korozyon riski tamaktadr [2].
11

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

Atk su sistemlerinde, artlar daha az

belirgindir. Geni bir eitlilikte su bileimleri grlmekte olup, bazlar yksek iletkenlie sahiptir. Ayrca galvanik korozyon
riski atk sularn birok malzemeye kar genelde yksek olan koroziflii ile de artmaktadr. Tablo 6, eitli malzemelerin havalandrlm atk sular ierisindeki uygunluuna
dair genel bir bak sunmaktadr. Yumuak
lehimlenmi balantlarda, korozyona direnli bir lehim malzemesinin seilmesi kritiktir.

ekil 12:
Boru tesisatlnda,
paslanmaz elikle bakr
ve tun (top metali) gibi
bakr alamlarnn
kombinasyonlar baaryla kullanlmaktadr.

Tablo 6: Malzemelerin havalandrlm atk suya uygunluu.

Byk bir alana sahip malzeme

Kk bir alana sahip malzeme

Karbon elii /
dkme demir

Zn /
galvanizli elik

Al

Cu

Paslanmaz
elik

Karbon elii /
dkme demir

+*

+*

o/

+*

Zn / galvanizli elik

o*

+*

Al

o/

+*

+*

Cu

+*

+*

Paslanmaz elik

Beton ierisindeki elik

Anahtar:

+ iyi

o belirsiz

zayf

* Bu partner metallerin birletirilmesinin malzemeler zerinde sadece ihmal edilebilir bir etkisi olmasna ramen, daha az asal
olan partner metalin kendi kendine korozyon hznn yksek olmas nedeniyle bu kombinasyon tavsiye edilmemektedir.

12

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

2,5
1000 mm
150 mm
0,2 mm

Korozyon hz (g/mh)

Deniz suyu (tipik klorr iyon konsantrasyonu yaklak 16,000 mg/L) ve benzer yksek-klorrl tr sular yksek korozif strese
sebep olurlar ve normalde EN 1.4462,
1.4439, 1.4539, veya 1.4565 gibi daha yksek alaml kalitelere veya nikel bazl alamlara gerek duyarlar. eitli metalik malzemelerin su ierisinde korozyona
uramasn engellemek iin nerilen tavsiyeler EN 12502, blm 1 ila 5den alnabilir
[2]. Galvanik korozyon riski esasen suyun
iletkenliine baldr (baknz blm 2). Bu
bakmdan, iyonsuzlatrlm su normalde
kritik deildir.
letkenlii yksek bir ortam olarak, deniz
suyu galvanik korozyonu tevik etme eilimindedir. Sadece alminyum alamlar, inko veya galvanizli karbon eliinden yaplm paralar deil, ayn zamanda bakr ve
tuntan (top metalinden) yaplm olanlar da
risk altndadr. ekil 13, katot/anot oranlarnn paslanmaz elik ve karbon elii ieren
malzeme kombinasyonlarndaki korozyon
hzlar zerindeki etkilerini gstermektedir.
letkenlii yksek bu ortam ierisinde katot
ve anot arasndaki mesafenin belirgin bir etkiye sahip olmad aka grlmektedir.
Metalik paralar, aralarnda (rnein, ortak
bir toprak hatt ile) elektriksel iletken bir balant bulunmas kouluyla birbirinden nispeten uzak olsalar dahi temas korozyonuna
eilimli olabilirler.
Genellikle filtrelemede kullanlan aktif
karbonla paslanmaz elii temas altna getiren su hazrlama uygulamalarnda genel bir
korozyon riski mevcuttur. Baz durumlarda,
filtre malzemesindeki paracklar geveyip
yerinden karak paslanmaz elikle temas
ederler. Bu durumda, filtre malzemesinin byk yzey alan katot olarak grev yaparak

1,5

0,5

0
0

10

12

Katot/anot alan oran

paslanmaz eliin polarizasyonunu 200 ila

300 mV pozitif ynde kaydrr. Bu kayma, ferritik ve molibden-iermeyen stenitik kalitelerde dk klorr seviyelerinde bile aralk
ve ukurcuk korozyonu balatabilir. Bu prosese ait bir rnek ekil 14te gsterilmektedir. Burada korozyon hasar, su iletmesine
ait baz su besleme havuzlarndaki filtre az taban plakalar ile demir takviyeli betonu
birletiren paslanmaz elik balant elemanlarn, ortalama klorr seviyesi 150 mg/L ile
belirgin bir biimde etkilemitir. ukurcuk ve
aralk korozyonu sadece filtre malzemesi
olarak aktif karbonun kullanld ve durulama ilemleri esnasnda balant elemanlaryla temasn gerekleebildii filtre havuzlarnda grlmektedir. Balant elemanlarnn eitli paralarnda kullanld belirtilen 1.4301, 1.4571 ve 1.4401 kalitelerine
ilave olarak yanllkla 1.4016 ferritik paslanmaz elik kalite de kullanlmtr. arlmayacak biimde, korozyon hasarndan en
fazlasyla etkilenen kalite bu olmutur.

ekil 13:
Anot ve katot arasndaki
yzey oran ve mesafenin, paslanmaz elikle
deniz suyu ierisinde
temas eden karbon eliinde grlen korozyon
hz zerindeki etkisi
(Kuzey Denizi suyu ierisine kalc daldrma).

13

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

ekil 14:
Aktif karbon kullanan bir
su artma tesisinde filtre
havuzuna ait paslanmaz
elik balant elemanlarndaki galvanik korozyon: 1.4016 paslanmaz
elik sabitleme cvatasnn monte edilmi
(solda) ve sklm hali,
korozyondan dolay kesit
alannda meydana gelen
azalmay gstermekte
(sada).

4.2 Atmosfer koullar altndaki

paralar
Su bazl ortamlar iin kullanlan boru ve
kaplarn ierisinde tipik olarak bir elektrolit
mevcutken, bu durum evredeki havaya maruz paralar iin mutlaka geerli deildir. Bu
tr durumlarda korozyon sadece neme maruz kalnd esnada meydana gelebilir. Yzey mutlaka dorudan yamur veya srayan
su ile temas altnda olmayabilir. ou kez,
suyun evredeki havadan absorpsiyonu yoluyla mikroskobik nem filmleri oluabilir. Ayrca, grlebilir youma da meydana gelebilir. Paralar zerindeki kirlilik ve nem
eken birikintilerin de nemlilik zerinde belirgin bir etkisi olabilir. Pullarn alt veya bindirilmi saclarn aras gibi kt havalandrlan aralklar, gerekte nemliliin kalc
mevcudiyetine yol aabilir. Su bazl sistemlerdeki korozyon elemanlarnn aksine, buradaki elemanlarn oluumu sadece ok snrl bir alanla balantl olabilmektedir. Bu
iki malzeme, partner metalin daha byk yzeyinin belirgin bir rol olmakszn, birbirini
sadece ok kk bir blge dahilinde temas
izgisi boyunca etkilemektedir. Bu tr durumlarda, yzey oran sadece snrl bir etkiye sahip olup, bilinen yzey oran kurallar
normal yolla uygulanamamaktadr.
14

Ortamdaki hava ierisinde elemanlara

eriimin snrl olmas sebebiyle, galvanik
korozyonu nlemek iin paslanmaz elii temas izgisi boyunca dar bir blgede kaplamak genellikle yeterlidir.
Paslanmaz elik ile alminyum, inko
veya inko kapl paralar gibi daha az asal
metaller arasndaki srekli slak boluklar
problemli alanlar olabilmektedir. Boluu
dolduran elastik balant contalar kullanmak, ispatlanm bir nlemdir. Bununla birlikte, boluk ierisinde kullanlan gevrekleme ve atlamaya eilimli dolgu macunlar,
durumu daha kt yapmaktadr.
Tablo 7, eitli malzemelerin atmosferik
koullar altnda uygunluu hakknda bilgi
salamaktadr.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

4.3 Bina ve konstrksiyonlarda

paslanmaz elik
Bina ve konstrksiyonlardaki paslanmaz
elik kullanm giderek artmaktadr. Mimari
tasarm olaslklarnn tesinde, malzemenin
kolay imalat ve yksek korozyon direnci stn nem arz etmektedir. Paslanmaz elik,
grlebilir yzeyler, yap elemanlar ve balant elemanlar (cvatalar gibi) iin kullanlmaktadr. En allm kaliteler 18/8 CrNi ve
17/12/2 CrNiMo tipleridir. Bunlardan ikincisi zellikle endstriyel ve kentsel ortamlardaki yksek-kaliteli yzeyler veya bina cephe kaplama destekleri gibi ulalamayan
yap elemanlar iindir. Paslanmaz eliin
dier metalik malzemelerle birletirilme
zorunluluu, kanlmas g bir durum olabilir. Korozyon davran, ciddi derecede tasarm faktrlerine baldr: yamur veya youma ile slatlm yzey alanlar zerinde,
i ve d ortamlarda, metallerin etkileimi
uzak noktalara ulaamamakta ve sadece temas izgisi boyunca yakn alanda belirgin
hale gelmektedir.

D atmosfere ve youmaya maruz paralarda anahtar faktr slatma sresidir.

Nem filmlerine ara sra veya ksa sreli
maruz kalma normalde galvanik korozyona
yol amamaktadr. Bundan dolay, tasarm
faktrleri byk nem tamaktadr. Nem
filmlerinin hzl kurumasn salayan faktrler (iyi havalandrma, aralklarn nlenmesi,
yamur suyu tahliyesi, dzgn yzeyler) korozyon saldrsn azaltmaktadr. Bununla
birlikte, srekli nemli alanlar (aralk veya
kuytu alanlarn ii), durgun su ve kirlilik galvanik korozyon riskini byk miktarda artrmaktadr. Kirlerin yamur ile giderildii ve
yeterli biimde havalanarak hzlca kuruyan
hava etkisi altndaki paralar, yamurdan
korunmu olsalar dahi uzun sre nemli kalan
ve kirlerin birikmesine izin veren girintili
alanlara kyasla, korozyona kar daha az
eilimlidir.
Yzey oranlarnn, korozyon riskini tanmlamada kstl bir deere sahip olmasna
karn, kk anotlar ve nispeten byk katotlar ieren tasarmlardan kanlmaldr. Bu
prensibe uyulmad srece, iyi havalandrl-

Tablo 7: Malzemelerin ortamdaki havaya uygunluklar

Byk bir alana sahip malzeme

Kk bir alana sahip malzeme

Karbon elii /
dkme demir

Zn /
galvanizli elik

Al

Cu

Paslanmaz
elik

Karbon elii /
dkme demir

+*

+*

+*

Zn / galvanizli elik

+*

Al

o/

o/

Cu

Paslanmaz elik

o/

Anahtar:

+ iyi

o belirsiz

zayf

* Bu partner metallerin birletirilmesinin malzemeler zerinde sadece ihmal edilebilir etkiye sahip olmasna ramen, daha
az asal partner metalin kendi kendine korozyon hznn yksek olmas sebebiyle bu kombinasyon tavsiye edilmemektedir.

15

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

ekil 15:
Paslanmaz elik kapan
(bir bina d cephe montajnda) galvanizli vidalar
kullanarak balanmas:
kentsel atmosfer altnda
bir yl sonra vidalar beyaz
pas ve renk deitirme
balangc gsteriyor.

Galvanizli elik
Krmz pas
elik korozyonu

Beyaz pas
inko korozyonu

Paslanmaz elik

m alanlarda dahi galvanik korozyon ihtimal dahilindedir.

ekil 15 bir rnek gstermektedir. elik
ve camdan yaplma bir bina d cephesindeki yatay paslanmaz elik profillerin ular iki
adet galvanizli elik vidayla kapatlmtr. Kapak ve vida arasndaki aralktan balayarak,
burada belirgin beyaz pas oluumu ve hatta
ana malzemede de bir lde korozyon grlmektedir. Bu olay sadece yaklak 12 aylk bir kullanm sresinden sonra grlm
olduundan, uygulamann kalc bir zm
sunmadna iaret etmektedir. Galvanizli
elik vidalar, paslanmaz elik balant elemanlaryla deitirilmelidir.
at kaplama teknolojisinde hem yeni
inaat hem de yenilemelerde dier meta-

16

lik malzemeler veya metalik kaplamal malzemelerle temas eden balant elemanlar
iin byk ounlukla paslanmaz elik kullanlmaktadr. Anodik ve katodik yzeylerin
elverili oran sebebiyle, bu tr malzeme
kombinasyonlarnda genellikle korozyon riski bulunmamaktadr. at tamirlerinde, byk yzeyli paslanmaz elikleri dier metallerle birletirmek allmadk bir uygulama
deildir. Bu tr kombinasyonlar paslanmaz
elik para ve alminyum veya galvanizli para arasndaki oran belirgin lde 1:1 deerini amad srece de kritik kabul edilmeyebilir.
ekil 16 ila 19 bina d cephelerinde etkin biimde engellenen galvanik korozyon
riskine ait pratik rnekler gstermektedir.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

ekil 16:
Atomium Brusselsde
paslanmaz elik d
panellerin karbon elii
iskelet zerine balanmas.

ekil 17:
Paslanmaz elik d panel, ierideki galvanizli
elik panelden uygun
balantlar vastasyla
izole edilmitir.

ekil 18:
D kabukta paslanmaz
elik ve i kabukta galvanizli karbon elik kullanlan izole edilmi
panellerin imalat.

ekil 19:
Galvanik korozyonu
nlemek amacyla, paslanmaz elik kaplama,
karbon elii i iskelete
nem bulunmayan alanlarda balanmtr.

17

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

4.4 Tat uygulamalarnda

paslanmaz elik
Binek otomobillerde ve dier karayolu tatlarnda paslanmaz elik (%12 ila %18
krom oranna sahip ferritik kaliteler ve yaklak %18 kroma sahip stenitik kaliteler)
egzoz sistemleri (ekil 20), yakt tanklar (ekil 21) ve gittike artan oranda gvde ve asi paralarnda kullanlmaktadr. Demiryolu
uygulamalarnda, ferritik kalitelerin kaplamalarla kombinasyonu allm bir seenektir (ekil 22, 23, 24). Ayn zamanda, dnyann pek ok yerinde stenitik paslanmaz
eliklerin galvanik korozyon problemi olmadan demiryolu yolcu vagonlarnda (ekil 25)
kullanlmasna dair teden beri sregelen bir
gelenek mevcuttur.

ekil 20:
Paslanmaz elik, otomotiv egzoz sistemlerinde
normal seenektir. Balant elemanlarndaki
lastik paralar, galvanik
korozyonu nlemektedir.

18

ekil 21:
Paslanmaz elik gittike
artan oranda yakt tanklar iin kullanlmaktadr.
Bunlar yerinde tutan
balant elemanlar,
elektrik iletkenliinin
balant yerinde kesilmesini salamaktadr.

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

ekil 22:
Basit yaltm teknikleri,
tramvaylarn ferritik
paslanmaz elik gvdelerini karbon elii asi
ile uyumlu hale getirmektedir.

ekil 23:
Bir banliy trenine ait bu
yan duvarda iskelet ve d
paneller farkl kalitede
paslanmaz eliktendir.
Bunlar zde potansiyele
sahip olduklarndan, galvanik korozyon meydana
gelmemektedir.

ekil 24:
ehir ii ve ehirler aras
otobslerde kullanm
iin paslanmaz elik (genellikle boyal bir ferritik
kalite) karbon elii asilerle uyumlu olduunu
ispatlamtr.

Burada da, kirlilik ve nemden dolay ierisinde korozif saldrlar meydana geleceinden paslanmaz elik paralar ve daha az asal
malzemeler arasndaki aralklardan kanmak gerekmektedir. Bir kez daha, aralklar
uygun bir polimerle doldurulabilir. Tamaclk uygulamalarnda galvanik korozyona kar alnan etkin bir nlem yukarda bahsedildii gibi, temas blgesinin paslanmaz elik
tarafnn kaplanmasdr.

ekil 25:
D panelleri stenitik
paslanmaz elikten olan
demiryolu yolcu vagonlar dnyann pek ok yerinde galvanik korozyon
problemleri olmadan
kullanlagelmektedir.

19

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

Ska Sorulan Sorular

Soru:
Farkl kimyasal bileime sahip paslanmaz elik kaliteleri birletirildiinde, galvanik korozyon riski var mdr?
Cevap:
Farkl tip paslanmaz elikler arasnda
(farkl korozyon direnci snflar arasnda da)
her iki partner metalin serbest korozyon poekil 26:
Ayn korozyon direncine
sahip olmasalar dahi,
farkl tip paslanmaz elikler arasnda galvanik
korozyon meydana gelmemektedir.

tansiyelleri birbiriyle ayn olduundan, genelde galvanik korozyon meydana gelmemektedir. Bununla birlikte, her alamn
korozyon direnci, ayr ayr hesaba katlmak
zorundadr. Ayrca, daha dk korozyon direncine sahip malzeme, ilgili artlar altnda
korozyona yeterince direnli olmak zorundadr (ekil 26).

20

Soru:
Paslanmaz elik, evsel boru tesisat sistemlerinin tamirinde bakr veya galvanizli elikle kombinasyon halinde kullanlabilir mi?
Cevap:
Her iki malzeme de iilebilir su ierisinde
benzer korozyon potansiyeline sahip olduundan, paslanmaz elik, bakr boru tesisat ile birletirildiinde hibir problem beklenmemektedir. Scak daldrmal galvanizli
elik boru tesisat paralar da paslanmaz elikle birletirilebilir. Bununla birlikte, bakr
inko alam veya kzl pirinten yaplma ara
balantlarn kullanlmas tavsiye edilmektedir.
Soru:
Paslanmaz elik inaat demirleri betonarme betonu ierisinde karbon eliiyle birletirilebilir mi?
Cevap:
Evet, karbon elii donatlar iin bu tr bir
kombinasyonda korozyon potansiyelleri ayn olduundan normalde korozyon gndeme
gelmez. Bu tr bir kombinasyon korozyonu
nlemek iin demir donat beton ierisine
girdiinde veya borularla temas altnda bulunduunda kullanlabilmektedir. Balant

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

yeri, zerinde en az 3 cm beton rt olacak

biimde tamamen beton ierisinde kalmak
zorundadr. Karbon eliinden yaplan inaat demirleri aktif durumda ise (yani, klorrler ve/veya karbonatlama etkisiyle pasiflii
giderilmi) galvanik korozyon mmkndr.
Bununla birlikte, birok durumda bu etki aktif ve pasif karbon eliinden yaplan inaat
demirleri arasndaki (aktif/pasif eleman yoluyla korozyon) kanlmaz eleman oluumundakinden ok daha az belirgindir. nk paslanmaz eliin katodik verimi karbon
eliininkinden ok daha azdr (ekil 27).

Paslanmaz elik
Karbon elii

Cevap:
Tasarm bir elektrolitin (rnein yamur
veya eriyen kar) uzun bir zaman sresince
olumasna engel oluyorsa, bu tr bir dorudan temas kabul edilebilir. Aksi taktirde
plastik yuva kovanlar kullanlmaldr.

ekil 27:
Minimum bir beton rt
tabakas verilip karbon
eliinin pasif durumda
olmas salandnda,
paslanmaz elik inaat
donatlar galvanik korozyon riski olmadan
karbon elii ile birletirilebilir.

Soru:
Yaltc polimerlerden yaplm pullar mekanik balantlardaki temas korozyonunu
nlemede etkili midir?
Cevap:
Bu birletirme, malzemeler arasndaki di
alm blgede metalik temas kesmese de,
en fazla risk altndaki alan ilaveten kaplandndan bu tr pullar tavsiye edilmektedir.
Soru:
Korkuluklar iin kullanlan paslanmaz elik gemeler karbon elii direklerle birletirilebilir mi?

21

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

5 Galvanik korozyonun nlenmesi

Galvanik korozyonu nlemenin en ak
yolu tasarm safhasnda birbirine uyumlu
malzemelerin seilmesidir. Kullanlmas zorunlu malzemeler birbirini etkileyebiliyorsa,
koruyucu nlemler alnmak zorundadr. Blm 2 bu nlemlerin nitelii hakknda klavuz
bilgiler salamaktadr. ekil 3 pratik olaslklar tarif etmektedir:
Paralarn elektriksel yaltm (yaltkanlar, plastik kovanlar veya poliamit
pullar)
Balant yerini neme maruz kalmayacak bir alanda konumlandrmak
Bir katodu veya anotla beraber katodu
kaplamak (ya geni yzey alanlarnda
veya birletirme yeri yaknnda).
Sadece anodun kaplanmasnn galvanik
korozyonu nlemek iin uygun bir yol olmad dikkate alnmaldr. Kaplamadaki kusurlar veya sahada kanlmas zor olan blgesel hasarlar, kritik bir korozyon eleman
oluturmaktadr: kaplamadaki herhangi bir
hasar, hzla korozyona urayacak kk bir

ekil 28:
Galvanizli elikte temas
korozyonunun paslanmaz elik tarafnda kk
bir blgenin kaplanmas
yoluyla nlenmesi.
48 saatlik bir tuz-pskrtme testinin sonucu:
kaplama olmadan, galvanik korozyon paslanma balatyor (solda),
paslanmaz eliin temas
blgesinde kaplanmas
ise galvanik korozyonu
nlyor (sada).

22

Paslanmaz elik

anot aa karmaktadr.
Paslanmaz elik parann katodik etkisini azaltmak iin, paslanmaz elii ounlukla birleme yeri evresinde kaplamak yeterlidir (ekil 28). Kaplanacak blgenin genilii, korozif ortamn iletkenliine baldr.
Normal oda atmosferine ve olduka ince ve
zayf iletken elektrolit filmlerine maruz paralarda ounlukla temas izgisinin paslanmaz elik tarafnda sadece birka santimetre genilikte bir blgeyi kaplamak yeterli
olmaktadr. Birka milimetre kalnlkta tuzlu
sv filmleri ierisinde, etkin katot alan 10
cmden daha geni bir hal almaktadr.

Paslanmaz
elik

Galvanizli elik

Paslanmaz elik
zerindeki kaplama

Galvanizli elik

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

6 Literatr
[1] DIN EN ISO 8044,
Ausgabe:1999-11
Korrosion von Metallen und
Legierungen Grundbegriffe
und Definitionen

[8] W. Schwenk
Probleme der Kontaktkorrosion
Metalloberflche 35
(1981) Nr. 5, S. 158

[2] DIN EN 12502

Teil 1 bis 5, Ausgabe:2005-03
Korrosionsschutz metallischer
Werkstoffe Hinweise zur
Abschtzung der Korrosionswahrscheinlichkeit in Wasserverteilungsund Speichersystemen

[9] K.-H. Wiedemann, B. Gerodetti, R.

Dietiker, P. Gritsch
Automatische Ermittlung von
Kontaktkorrosionsdaten und ihre
Auswertung mittels
Polarisationsdiagrammen
Werkstoffe und Korrosion 29 (1978)
S. 27

[3] H. Grfen,
Korrosionsschutz durch
Information und Normung
Kommentar zum DIN-Taschenbuch
219, Verlag Irene Kuron, Bonn (1988)
S. 37

[10] E. Hargarter, H. Sass

Kontaktkorrosion zwischen verschiedenen Werkstoffen in Meerwasser
Jahrbuch der Schiffbautechnischen
Gesellschaft 80
(1986) S. 105

[4] H. Sphn, K. Fler

Kontaktkorrosion
Werkstoffe und Korrosion 17 (1966)
S. 321

[11] R. Francis
Galvanic Corrosion:
a Practical Guide for Engineers
NACE International (2001)
Houston Texas 77084
ISBN 1 57590 110 2

[5] D. Kuron
Aufstellung von Kontaktkorrosionstabellen fr Werkstoffkombinationen
in Wssern
Werkstoffe und Korrosion 36 (1985)
S. 173

[12] GfKorr-Merkblatt 1.013

Korrosionsschutzgerechte
Konstruktion
(2005)

[6] D. Kuron, E.-M. Horn, H. Grfen

Praktische elektrochemische
Kontaktkorrosionstabellen von
Konstruktionswerkstoffen des ChemieApparatebaues
Metalloberflche 26
(1967) Nr. 2, S. 38

[13] Allgemeine bauaufsichtliche

Zulassung Z-30.3-6
Erzeugnisse, Verbindungsmittel und
Bauteile aus nichtrostenden Sthlen
(jeweils gltige Fassung)
Sonderdruck 862 der Informationsstelle Edelstahl Rostfrei

[7] H. Sphn, K. Fler

Kontaktkorrosion im
Maschinen- und Apparatebau
Der Maschinen Schaden 40 (1967)
Nr. 3, S. 81

23

DER METALK MALZEMELERLE TEMAS HALNDEK PASLANMAZ ELKLER

24

Dier Metalik Malzemelerle

Temas Halindeki Paslanmaz elikler

Elektrolit

Metal 1
Anot

e-

Metal 2
Katot

ISBN 978-2-87997-327-2

Diamant Building Bd. Aug. Reyers 80 1030 Brksel Belika Tel +32 2 706 82-67 Faks -69 e-mail info@euro-inox.org www.euro-inox.org

Malzemeler ve Kullanmlar Serisi, Cilt 10