1.

Sondowanie sond SLVT (wskazwki praktyczne)

Sondowanie sond SLVT stanowi jedn z metod bada podoa gruntowego do gbokoci 6-10 m. Celem
tych sondowa jest wydzielenie w podou gruntw sabononych oraz ocena ich parametrw wytrzymaociowych.
Sondowaniem sond SLVT uzyskuje si szybko i w prosty sposb charakterystyk wytrzymaociow badanych
warstw. Grunty sabonone w tych sondowaniach zaznaczaj si jednoznacznie niskimi wartociami
wytrzymaociowymi gruntu na cinanie.

Podstawowe elementy sondy SLVT (rys. 1) to:

1. Mot
2. Kowado z prowadnic
3. Wolnospad
4. erd rednica 22mm x 1mb.
5. Kocwka krzyakowo-stokowa
6. Klucz dynamometryczny
7. Zaczep klucza dynamometrycznego
8. Klucze montaowe
9. Wycig dwigniowy z uchwytem samozaciskowym (rys.2)
10. Skrzynia drewniana

Rys. 1 - Lekka sonda udarowo-obrotowa typu

SLVT do kompleksowych bada gruntu

Rys. 2 - Wycig dwigniowy do erdzi

czna masa urzdzenia SLVT do bada w strefie gbokoci do 10m wynosi 77 kg. Najduszy wymiar
liniowy elementu to 1m. Dodatkowym wyposaeniem sondy SLVT jest wider spiralny jednozwojowy
60mm (za. nr 5), przeznaczony do wiercenia technik krtkich marszw. Wiercenie to cznie z
badaniem sond SLVT stanowi jedn cao. Uzyskuje si w ten sposb profil litologiczny podoa
oraz jego warunkw wodnych. Natomiast sondowania sond SLVT daj wytrzymaociowy wgld w
podoe.

Technika bada sond udarowo - obrotow SLVT stanowi poczenie sondowa sond dynamiczn

SD-10 z moliwoci pomiaru wytrzymaoci na cinanie fu poprzez rejestracj momentu obrotowego

kocwki krzyakowej 40 x 80 mm wykorzystujc klucz dynamometryczny. Rejestrowana jest liczba

fu co 30 cm, niezalenie od rodzaju gruntu w profilu pionowym. W gruntach

piaszczystych okrelon wartofu naley rozumie jako opr sondy SLVT na obrt. Sonda SD-10 jest
najbardziej lansowan technik bada do gbokoci 10 m. Jej uzupenienie o pomiarfu -

uderze N10 oraz warto

wytrzymaoci gruntu na cinanie w warunkach bez drenau - stanowi cenne udoskonalenie metodyki
bada podoa, dziki ktremu w szybki i prosty sposb mona scharakteryzowa badany teren.
Sonda SLVT znalaza rwnie praktyczne zastosowanie przy kontroli nasypw i zasypek.

2. Przygotowanie sondy do bada

Monta sondy polega na wkrceniu w kowado 1-go odcinka erdzi

ze stokiem. Przed wykonaniem tych czynnoci naley:

22mm zakoczonego krzyakiem

sprawdzi prostolinijno erdzi (erdzie skrzywione nie mog by uywane do bada),

skontrolowa czy nie nastpio spcznienie erdzi przy cznikach. Stwierdzenie takiego faktu
wymaga wymiany erdzi lub ich przetoczenia,
sprawdzi czy skrcone erdzie cile przylegaj powierzchniami czoowymi do siebie. Skrcenie
erdzi jak i czenie ich z kowadem powinno mie miejsce za pomoc kluczy montaowych,
stosujc maksymalny docisk. Podkrelenia wymaga bezwzgldne przestrzeganie czystoci wszelkich
pocze gwintowych,
sprawdzi prawidowo wskaza klucza dynamometrycznego (wskazwka powinna znajdowa si
w pozycji O i po pomiarze wraca na t pozycj). Naley przestrzega zasady kontroli wskaza
klucza dynamometrycznego po wykonaniu 700-1000 mb. sondowa.

Uwaga!
W przypadku zamontowania klucza dynamometrycznego w podbabniku (poza osi
przyrzdu) naley wynik pomiaru momentu obrotowego pomnoy przez wspczynnik = 0,88.
Wspczynnik ten ustalono w czasie bada empirycznych zachowania klucza dynamometrycznego,
ktre przeprowadzono u producenta sondy SLVT.

Po wycechowaniu klucza dynamometrycznego mona wyznaczy zaleno wartoci wytrzymaoci

gruntu na cinanie

fu od mierzonej wartoci momentu obrotowego M wg. zalenoci:

/ 1000 [kPa]
2
/ 2 d h(1 + d / 3h)

fu =

[1]

gdzie:
d - rednica krzyaka
h - wysoko krzyaka
W sondzie SLVT krzyak ma wymiary d = 0,04 m, h = 0,08 m

Po wstawieniu wartoci:

M
/ 1000 [kPa]
0,0002345

fu =

[2]

M - wyraona w Nm

- korekta wartoci odczytanego momentu obrotowego okrelona podczas cechowania klucza

dynamometrycznego

Zaleno t [2] mona uj tabelarycznie dla poszczeglnych wartoi momentu obrotowego M co

znacznie uatwia kameralne opracowanie wynikw. Praktycznie naley przyj, e odczyt na kluczu
dynamometrycznym o wartoci 10 Nm odpowiada wytrzymaoci na cinanie
50 Nm odpowiada 187,5 kPa.

fu = 37,5 kPa, a odczyt

3. Wykonywanie bada sond SLVT

Sondowanie przeprowadza si zgodnie z norm PN-B-04482 jak dla sondy lekkiej SD-10, czstotliwo
uderze mota powinna wynosi 30 na minut. Rejestrowana jest liczba uderze mota na 0,1m.

wpdu - N10 (zapis wartoci na zaczniku nr 4). Dla okrelenia wytrzymaoci gruntu na cinanie fu
pomiary wykonuje si w odstpach 0,3 m. (lub 0,2 m.) w pionie. Z chwil osignicia gbokoci
pomiaru naley:
umieci w kowadle zaczep klucza dynamometrycznego,
wprowadzi w zaczep klucz dynamometryczny,
trzyma lew rk za prowadnic mota (mot pozostaje na kowadle) a praw rk dokona obrotu
erdzi kluczem dynamometrycznym, odczytujc maksymaln warto momentu obrotowego. Obrt
powinien przebiega pynnie (nie szarpa) w paszczynie poziomej z szybkoci 60O na sekund.
Odczytan warto momentu obrotowego M wpisa do za. nr 2. W czasie pomiaru naley
uwaa aby warto momentu obrotowego nie przekroczya 110 Nm, gdy grozi to uszkodzeniem
klucza.

Po zakoczeniu pomiaru usuwa si zaczep wraz z kluczem dynamometrycznym i wykonuje si

sondowanie dalej jak sond lekk SD-10 a do nastpnej gbokoci, gdzie ma by przeprowadzone
badanie wytrzymaoci gruntu na cinanie.

4
Wyniki bada opracowuje si kameralnie, a uzyskane dane przedstawia si graficznie (za. nr 1).
Waciwa interpretacja danych wymaga znajomoci profilu litologicznego, ktry moe by okrelony
wierceniem technik krtkich marszw za pomoc widra spiralnego (za. nr 5).

4. Warunki BHP
Sonda SLVT stanowi sprzt mechaniczny od ktrego stanu technicznego i warunkw konserwacji
zaley bezpieczestwo pracy. Dla spenienia tych warunkw naley:
przestrzega, aby pracownicy obsugujcy sond uywali rkawic ochronnych,
nie dopuci, aby dokonywano jakichkolwiek czynnoci w czasie, kiedy mot podnoszony jest
wzdu prowadnicy do gry,
monta i demonta sondy moe mie miejsce wtedy, kiedy mot spoczywa na kowadle,
usuwa elementy sondy, ktre mog grozi pkniciem lub zniszczeniem - np. uszkodzone gwinty
cznikw, krzywe erdzie itp.,
przestrzega warunku, aby sondowania nie przeprowadza w temperaturze niszej ni 5O C.

5. Wykaz zacznikw
Za. 1 - Wyniki pomiarw sond udarowo-obrotow z kocwk krzyakow SLVT (przykad)
Za. 2 - Wyniki pomiarw sond udarowo-obrotow z kocwk krzyakow SLVT (tabela)
Za. 3 - Zaleno wytrzymaoci gruntu na cinanie

fu sondy SLVT od stopnia plastycznoci IL gruntu

Za. 4 - Wyniki liczbowe sondowania sond udarowo-obrotow z kocwk krzyakow SLVT

(40 x 80mm)
Za. 5 - Wiercenie otworu badawczego