POVRINSKI INTEGRALI ( zadaci- II deo)

Da se podsetimo!

Ako je S glatka dvostrana povr na kojoj je izabrana jedna od dveju strana , odreena smerom normale

n( cos , cos , cos ) i

cos =

cos =

cos =

z = z(x,y) tada je :

p
1+ p2 + q2
q
1+ p + q
2

p=

gde je:

z
z
i q=
x
y

1
1+ p2 + q2

VANO

( Da li emo uzeti + ili zavisi od ugla koji normala gradi sa pozitivnim delom z-ose:

Ako je taj ugao otar ,onda mora biti cos >0 pa uzimamo minus ispred korena, cos =
Ako je taj ugao tup, onda je cos <0 , pa uzimamo + ispred korena cos =

1
1+ p2 + q2

1
+ 1+ p2 + q2

a P=P(x,y,z) Q=Q(x,y,z) i R=R(x,y,z) tri funkcije, definisane i neprekidne na povri S, onda je

Pdydz + Qdzdx + Rdxdy = ( P cos + Q cos + R cos )ds

S

Povrinski integral druge vrste zavisi od orijentacije krive.

Prelaskom na drugu stranu povri menja se znak !.

1. Izraunati povrinski integral I = zdxdy + xdxdz + ydydz ako je S gornji deo ravni x y + z = 1 iseen
S

koordinatnim ravnima.
Reenje:
Nacrtajmo najpre sliku:

Iz date ravni izrazimo z pa nadjemo p i q.

x y + z = 1 z = 1 x + y p =

z
z
= 1 q =
=1
x
y

Sa slike vidimo da je ugao izmedju normale na ravan i z ose ( pozitivan smer gledamo) otar, pa nam to govori da emo
ispred korena u imeniocu uzimati minus! ( To jest, pravimo da ceo cos =

cos =

1
1 + p2 + q2

1
1 + (1) 2 + 12

1
1+ p + q
2

bude pozitivan)

1
3

Kad smo zakljuili da je minus ispred korena, tako radimo i za ostala dva:

cos =
cos =

p
1 + p2 + q2
q
1+ p + q
2

=
=

1
1 + (1) 2 + 12
1
1 + (1) + 1
2

1
3

1
3

Iz datog integrala I = zdxdy + xdxdz + ydydz uporedjujui ga sa

S

proitamo da je P = y , Q= x

Pdydz + Qdzdx + Rdxdy

S

i R= z.

Sad moemo upotrebiti formulu:

Pdydz + Qdzdx + Rdxdy = ( P cos + Q cos + R cos )ds

S

I = zdxdy + xdxdz + ydydz = ( y

S

1
1
1
1
+ x
+ z )dS =
( y x + z )dS
3
3
3
3 S

Vreme je da problem spustimo u ravan z = 0, nacrtamo sliku i odredimo granice.

z = 0 x y + z = 1 x y = 1 y = x 1
0 x 1
D:
I ve smo videli da je: 1 + p 2 + q 2 = 1 + (1)2 + 12 = 3
x 1 y 0
I=

1
1
1
( y x + z )dS =
( y x + 1 x y ) 1 + p 2 + q 2 dxdy =

3 S
3 S
3

x 1

= dx (2 y 2 x + 1)dy = .... =

(2 y 2 x + 1)

3 dxdy =

1
6

II nain
Neki profesori ne vole da rade ovako, ve poetni integral podele na tri integrala:

I = zdxdy + xdxdz + ydydz =

S

zdxdy + xdxdz + ydydz

S

I1

I2

I3

E sad svaki integral reavamo posebno pa emo sabrati reenja!

Za prvi integral koji radimo po dxdy izrazimo z i zamenimo, a granice odredjujemo u z = 0
1
0
1
I1 = zdxdy = (1 + y x)dxdy = dx (1 + y x)dy = .... =
6
S
S
0
x 1
Za drugi integral koji radimo po dxdz izrazimo y i zamenimo( ovde to ne mora, jer imamo samo x u integralu)
a granice odredjujemo u y = 0
1

1 x

I 2 = xdxdz = xdx dz = .... =

S

1
6

Za trei slino, pa imamo I 3 = ydydz =

S

y +1

ydy dz = .... = 6

Kad ih saberemo, dobijamo rezultat I = zdxdy + xdxdz + ydydz =

S

zdxdy + xdxdz + ydydz

S

I1

I2

1 1 1
1
=
6 6 6
6

I3

2. Izraunati povrinski integral I = xyzdxdy ako je S spoljna strana povri x 2 + y 2 + z 2 = 1 , x 0, y 0

S

Reenje:
Nacrtajmo najpre sliku da vidimo kakav ugao gradi normala....

ta primeujemo?

Za gornji deo sfere z1 = 1 x 2 y 2 normala pravi otar ugao sa pozitivnim smerom z ose a za donji deo sfere,
z2 = 1 x 2 y 2 normala pravi tup ugao sa pozitivnim smerom z ose.
Zakljuujemo da moramo posebno raditi za gornji deo, posebno za donji, pa emo sabrati reenja.

ZA S1
Kako je < 900 cos > 0 uzimamo minus ispred korena u imeniocu cos =

1
1 + p2 + q2

1
1 + p2 + q2

Da nadjemo sada ove parcijalne izvode i koren na stranu

p=

z
x
z
y
=
q =
=
2
2
x
y
1 x y
1 x2 y 2

x
1 + p2 + q2 = 1 +
2
2

1 x y
=

Pa je cos =

y
+
2
2

1 x y

1 x2 y 2 + x2 + y 2
1 x y
2

1
1+ p + q
2

x2
y2
= 1+
+
=
2
2
2
2

1
x
y
1
x
y

1
1 x2 y2

= 1 x2 y 2

I1 = xyzdxdy = xyz cos dxdy = xy 1 x 2 y 2 1 x 2 y 2 dxdy = xy (1 x 2 y 2 ) dxdy

S1

S1

S1

S1

Sputamo se u ravan z=0 , imamo:

z = 0 x 2 + y 2 = 1, x 0 y 0
Moramo opet sliku:

Nastavljamo sa zadatkom:
I1 = xy (1 x 2 y 2 ) dxdy = xy (1 x 2 y 2 ) 1 + p 2 + q 2 dxdy = xy (1 x 2 y 2 )
S1

1
1 x2 y2

dxdy =

Sad je najbolje da uzmemo:

x = r cos y = r sin J = r
0 r 1

x + y =1 r =1 D :

0 2
2

I1 = xy (1 x 2 y 2 )

1
1 x2 y2

dxdy = d r 2 sin cos 1 r 2 rdr =

= sin cos d r 3 1 r 2 dr =
1
1
Integral sa uglom spakujemo sin cos = sin 2 a u ovom sa r uzmemo smenu 1 r 2 = t 2 i dobijamo: I1 =
2
15

Sad radimo za donji deo sfere.

ZA S2 ( ovde je z2 = 1 x 2 y 2 )
Kako je > 900 cos < 0 uzimamo plus ispred korena u imeniocu cos =

p=

1
+ 1+ p + q
2

1
1 + p2 + q2

x
y
z
z
=
q =
=
2
2
x
y
1 x y
1 x2 y 2

x
1 + p2 + q2 = 1 +
1 x2 y 2

Pa je cos =

y
+
2
2

1 x y

1 x2 y 2 + x2 + y 2
1 x y
2

1
1+ p + q
2

x2
y2
= 1+
+
=
2
2
2
2

1
x
y
1
x
y

1
1 x2 y2

= 1 x2 y2

)(

I 2 = xyzdxdy = xyz cos dxdy = xy 1 x 2 y 2 1 x 2 y 2 dxdy = xy (1 x 2 y 2 ) dxdy = I1

S2

S2

S2

Dakle, vrednost ovog dela je takodje I 2 = I1 =

S2

1
2
pa je konano: I = I 2 + I1 =
15
15

3. Izraunati integral

2dxdy + ydzdx x zdydz

2

gde je G spoljna strana elipsoida 4 x 2 + y 2 + 4 z 2 = 1 koji pripada

prvom oktantu.
Reenje:
Kao i uvek prvo da nacrtamo sliku i odredimo smer normale:
4x2 + y2 + 4z2 = 1

x2 y 2 z 2
1
1
+
+ = 1 a = , b = 1, c =
1
1
1
2
2
4
4

Ovaj zadatak emo pokuati da vam objasnimo na onaj drugi nain, to jest zadati integral emo raditi kao tri zasebna
integrala pa emo sabrati reenja.

2dxdy + ydzdx x zdydz = 2dxdy + ydzdx + x zdydz = I

2

+ I 2 + I3

I1 = 2dxdy
G

x2 y 2 z 2
x2 y2
+
+ = 1 z = 0 +
=1
1
1
1
1
1
4
4
4
1 1

I1 = 2dxdy = 2 dxdy = 2 m( D) = 2 1 =
4 2
4
D
G+

Ovde imamo

Samo da vas podsetimo da se povrina elipse rauna po formuli Pelipse = ab a ovde se radi o

1
te povrine.
4

I 2 = ydzdx
G

4x2 + y 2 + 4z 2 = 1 y2 = 1 4 x2 4 z 2 y = 1 4x2 4z 2
7

I 2 = ydzdx = 1 4 x 2 4 z 2 dzdx
G+

Kako je ovde

x
y2 z2
x2 z 2
1
+
+ = 1 y = 0 + = 1 x 2 + z 2 = Odlast D e biti ( pogledajmo sliku):
1
1
1 1
1
4
4
4
4 4

x = r cos
1
1
1

2
J = r r = r = 0 r 0
z = r sin
4
2
2
2

1
2

I 2 = ydzdx = 1 4 x 2 4 z 2 dzdx = d 1 4r 2 rdr = .... =

G+

24

I 3 = x 2 zdydz
G

4x2 + y 2 + 4z 2 = 1 x2 =

I 3 = x 2 zdydz =
G+

Kako je

1
1
1 y2 4z2 ) x =
1 y2 4z2
(
4
2

1
1
1 y 2 4 z 2 ) zdydz = (1 y 2 4 z 2 ) zdydz
(
4
4D

x2 y 2 z 2
y2 z2
+
+ = 1 x = 0
+ = 1 y 2 + 4 z 2 = 1 to emo uzeti:
1
1
1
1
1
4
4
4

y = r cos
1

2
J = r r = 1 r = 1 0 r 1 0
1
2
2
z = r sin
2

1
12
1
1
1
2
2
1

4
z
zdydz
=

d r sin (1 r 2 ) rdr = .... =

(
)

4 D
40
2
2
120
0
Sad saberemo sva tri reenja:
I3 =

I = I1 + I 2 + I 3 =

1
7
1
=

24 120 24 120

Vama za trening ostavljamo da zadatak reite na onaj prvi nain!

Uostalom, najbolje je da radite onako kako zahteva va profesor!

4. Izraunati integral I = ( y z )dydz + ( z x)dxdz + ( x y )dxdy ako je S spoljna strana povri

S

x + y = z 0 z h
Reenje:
2

Dakle, ovde se radi o konusu, pogledajmo sliku....

Iz x 2 + y 2 = z 2 0 z h z = x 2 + y 2 pa je onda:

p=

z
=
x

x
x2 + y2

q =

z
=
y

x
1+ p + q = 1+
2
2
x +y
2

y
x2 + y2
2

y
+
2
2

1+ x + y

2 ( x2 + y 2 )
x2
y2
= 1+ 2
+
=
= 2
2
2
2
2
2

x
+
y
x
+
y
x
+
y

Sa slike vidimo da normala na spoljnu stranu konusa gradi sa

pozitivnim smerom z ose tup ugao pa

1
1
1
je: > 900 cos < 0 uzimamo plus ispred korena u imeniocu cos =
=
=
2
+ 1 + p2 + q2
1 + p2 + q2
9

a onda je
x
cos =

x + y2
2

+ 1 + p2 + q2

y
cos =

x2 + y2

+ 1 + p2 + q2

Sad upotrebljavamo formulu:

I = ( y z ) dydz + ( z x )dxdz + ( x y )dxdy = [( y z ) cos + ( z x ) cos + ( x y ) cos ]dS =
S

x
= [( y x 2 + y 2 )
S

x +y
2

+ ( x 2 + y 2 x)

= [
S

x +y
2

+ ( x y )(

1
)]dS =
2

xy

xy
2

x + y2
2

x
y
+

2
2

x + y2
2

+ ( y x)

1
1
]dS = 2( y x )
dS = 2( y x) dS = 2 ( y x ) 1 + p 2 + q 2 dxdy
2
2
S
S
D

Sad spustimo problem u ravan z = 0 i odredimo granice:

D : x2 + y 2 h2
x = r cos
0rh
J = r D:
y = r sin
0 2
2

I = 2( y x) dS = 2 d (r sin r cos ) 2rdr = 2 ( sin cos )d r 2 dr = ... = 0

S

10