Slovenija od 1875.

do
1918. godine.

Slovenaka politika scena do

poetka prvog svjetskog rata

U slovenskim pokrajinama se javlja 1848. godine program

ujedinjenja svih slovenaca.

Ovaj program se sastojao iz dvije najvanije stavke:

- Ujedinjenje svih slovenaca Koruke, Kranjske, tajerske i

Primorske u jedno kraljevstvo.

- Zalaganje za slobodu koritenja slovenakog jezika u

svim institucijama i privatnom ivotu.

U ovom periodu glavne tenje seljaka su ukidanje kmetstva, a javlja se

ideja o ujedinjenju ovih pokrajina sa Hrvatskom u ekonomskom smislu.

Ukidanje kmetstva u Sloveniji je doneseno zakonom 7. septembra 1848.

godine.

1863. godine zapoela je dugotrajna borba staroslovenaca i

mladoslovenaca.

U jesen 1865. godine sastali su se u Mariboru slovenaki politiari sa

namjerom da utvrde svoj program ujedinjenja slovenakog naroda.

Dr. Anton Mahni je 1882. godine

osnovao katoliko narodnu stranku.

Osniva se 1896. godine Jugoslovenska

socijalno demokratska stranka.

Mladoslovenci osnivaju narodnu(naprednu) stranku.

Liberali osnivaju narodnu (naprednu) stranku

Najznaajniju ulogu, poetkom 20. stoljea ima katolika narodna stranka

God. 1909. godine je donesena Ljubljanska rezolucija.

Sve stranke e se u periodu Balkanskih ratova zalagati za ujedinjenje

junih Slavena.

Privreda Slovenije

Jedna od privredno najrazvijenijih zemalja JI Europe

Razvoj eljeznica

Strani kapital

Osnivanje narodnih tedionica i banki

Razvoj gradova

Propadanje seljaka, zanata i manifaktura

Slovenija u Prvom svjetskom ratu

Ratne operacije u Sloveniji poinju ulaskom Italije u rat aprila 1919. god.
Formira se front na Soi na kojem veliki broj vojnika ine Slovenci

Parlamentarni ivot se poetkom rata gasi. Dolazi do progona politikih

protivnika Austrougarskih vlasti.

Slovenake stranke Klerikalna i Liberalna izraavaju austrofilsku politiku.

iri se mrnja prema Srbima. Mlai Slovenci izbjegavaju mobilizaciju, a

jedan dio pristupa Srpskoj vojsci.

Novi car Karlo 30. maja 1917 saziva dravni Sabor na kojem Slovenci
nastupaju jedinstveno kroz Jugoslovenski klub.

Predsjednik kluba Anton Koroec ita tzv. Majsku deklaraciju istiui elju
za veom autonomiju Srba, Hrvata I Slovenaca ali u okviru Habsbure
monarhije.

Iz deklaracije se raa pokret u kojem su saete razliite ideje budueg

poloaja Slovenaca.

Naziru se dvije struje od kojih se jedna zalae za opstanak Austro- Ugarske

a druga za formiranje drave junih Slavena.

1918 izbija pobuna u Austro- Ugarskoj mornarici u kojoj sudjeluje vei

broj Slovenaca

6. Oktobra 1918 formira se Narodno vijee SHS-a kao vrhovno politiko

predstavnitvo sa sjeditem u Zagrebu. Predsjednik Narodnog vijea Anton
Koroec

Anton Koroec

29. oktobra Narodno vijee proglaava stvaranje Drave SHS-a

1. Decembra proglaena Kraljevina SHS-a

Kultura Slovenije

Krajem XIX vijeka realizam iezava, dolazi nova knjievnost

Romantizam
uticaj njemake knjievnosti

Realizam
uticaj ruske knjievnosti

Moderna
uticaj francuske knjievnosti

Knjievnost

Osnove slovenake knjievnosti udarili Jernej Kopitar, France Peern

Fren Levstik (slovenaki jezik isti od njemakih uticaja)
Simon Jenko
Janez Tradina
Simon Gregori
Josip Stritar

Fren
Levstik

Predstavnici modernizma u
Sloveniji

Dragotin
Kette

Ivan
Cankar

Simon
Jenko

Oton
upani

France
Peern

Josip Murn
Aleksandrov

Likovana umjetnost, obrazovanje,

arhitektura, pozorite i muzika
Pojava nacionlane opere
Ljubljanska Glazbena matica 1872. god
Gustav Ipavec, Fran Gerbi i Anton
Foerster

Operski kompozitori:
Parmi (1858-1924)
Matija Gubec
God. 1877 osnovano Drutvo sv. Cecilije, koje njeguje crkvenu muziku

Predstavnici u slikarstvu

Ivana Kobilica

Marko Pernhart

Realisti:

Miha Stroj

Janez Volf
Mateve Langus

Modernistiki pravac javlja se snano

Richar Jakopi

Matija Jama

Ivan Grohar

 Mohorjeva druba, osnovana 1852, prve godine svog rada izdala je est
knjiga u 600 primjeraka, a 1914. u 88.500primjeraka.

Obrazovanje na nivou, pismenost 90 %

Borba za kulturnu individualnost, za pravo upotrebe maternjeg jezika u kolama

Literatura
Milorad Ekmei, Istorija Jugoslavije III, " Prosveta ", Beograd,
1972
Vekoslav Buar, Politika istorija slovenake, Beograd, Politika,
1991
http://www.rastko.rs/rastko-sl/kultura/slovenacka/igrafenauernovijaknjizevnost.php
http://www.rastko.rs/rastko-sl/kultura/slovenacka/falbrehtpozoriste.php
http://www.rastko.rs/rastko-sl/kultura/slovenacka/mkosistorija.php
http://www.rastko.rs/rastko-sl/kultura/slovenacka/fluzarprosvetneprilike.php
http://www.rastko.rs/rastko-sl/kultura/slovenacka/fmesenellikovnaumetnost.php
http://www.rastko.rs/rastko-sl/kultura/slovenacka/svurnikmuzika.php
http://www.rastko.rs/rastko-sl/istorija/vbucar-politicka.pdf