KARAI KASANG A AMYING NINGSANG HTE MYU A SHAWNG LAM HPE

GAW GAP GA
I. Ga Hpaw
Karai Kasang gaw Shi a ga madat ai hte myu a shawng lam hpe gaw gap na
sharawng awng ai Karai re.
II. Ga shaka hte Ga sadi
Pru Mat wa ai Laika hte myi htoi laika ni hta, Karai Kasang Shi nan she
Israela hpe hkye mawoi la ai, amyu shatai la ai,myu kaba tai wa na matu
woi lakawn nga ai ngu ai hpe ayan shadum ai hte lam woi ai hpe mu mada
lu ga ai.
Israela amyu ngu nna dan hkung wa ai labau gaw, Egutu e bawng dung ai
kaw na hkye shalawt la hkrum ai labau kaw na hpang ai re. Dai hkye shalawt
la ai lam hta Karai Kasang hte Israela amyu ni a lapran tawn ai ga shaka gaw
ahkyak dik ru di ru hpang rai nga ai. Dai ga shaka gaw Ngai gaw na a Karai
Kasang mung, na a htawm hpang na, na a kashu kasha ni a Karai Kasang
mung, tai nga na nngai, ngu nna, nang hte na a kashu kasha ni hta prat mi
hte prat mi, nye a ga shaka hpe htani htana ga shaka ngai shatai na we ai
(Ningpawt Ninghpang 17:7) ngu ai rai nga ai. Dai gaw,Ngai nang hpe amyu
kaba shatai na de ai (Ningpawt Ninghpang 12:2),Nang gaw masha amyu
baw law law a kawa rai na nit dai (Ningpawt Ninghpang 17:4) ngu Karai
Kasang Abraham hpe sadi jaw da ai ga hta n pawt de ai re. Abraham hte shi
a matu mara ni gaw dai ga shaka hta mahta nna, Karai Kasang a ga madat ai
ngu ai kumla hku, matu gadoi kau ai hkam la ra ma ai (Ningpawt Ninghpang
17:11). Dai matu kadoi hkam la ai lam gaw Karai Kasang a masha (sh) kashu
kasha ngu ai kumla rai nga ai. Hpang daw de, Yerimiya 9:29 hte Roma 2:29
hta matu kadoi ai lam gaw myit masin matu kadoi ai lam rai ra ai lam tsun
sang lang dan da nga ai. Myit masin a matu kadoi ai ngu ai gaw myit masin
kraw lawang ma hkra hte Karai Kasang hpe kam hpa manoi manat ai lam re.
Dai hpe Egutu na pru wa ai shaloi, Karai Kasang a ga hpe Israela ni teng teng
madat jang, masha amyu nlang hte hta na Israela ni Karai Kasang a sali

wunli tai na re, Karai Kasang a matu hkinjawng mundan hte chyoi pra ai
amyu tai na re, ngu Kalang bai ga sadi hpe shangang shakang da ai re (Pru
19:5-6). Lachyum gaw, Israela amyu ni, myit masin matu kadoi let Karai
Kasang a amyu ngu ai kum la hpe tut nawng shapraw nga jang, teng sha
Karai Kasang a ga sadi dik wa na ngu tsun ai lam rai nga ai.
Dai zawn ga shaka da ai lam gaw, labau hta Karai Kasang shang lawm nga ai
ngu ai kum la re. Ga shaka hte Karai Kasang Israela ni a labau hta shang
lawm ai lam gaw, Isralea ni a yam sha hkrum ai gam maka hpe jahten
sharim kau ya ai hte, ga sadi lamu ga hpe madu lu ai sha n-ga, Karai Kasang
a ga sadi hta hkrung lu ai myu sha ningnan tai wa lu shangun nga ai. Dai ga
sadi lamu ga lu madu la lu ai hte Karai Kasang a amyu sha, Karai Kasang a
amying ningsang hta pra lu ai amyu sha tai wa lu na matu gaw myit htum
gawng run ai kaw nna, Karai Kasang a ga sadi hta myit mada shara da let ga
shaka hta mahta nna asak hkrung ai kaw na hkam la lu ai mahtai rai nga ai.
III. Karai Kasang shalawt la nga ai mahkrun hta myu a shawng lam hpe
gaw gap ra ai
Karai Kasang ga shaka hte Israela ni hpe hkye shalawt la ai lam hpe yu
ai shaloi, Israela ni shanhte roi sha hkrum nga ai, mayam tai nga ai ngu ai
hpe dum chye shangun ai sha n-ga, Karai Kasang shalawt la nga ai mahkrun
hta myu a shawng lam hpe gaw gap ra ai ngu ai hpe shawng myit hkut
shangun wu ai. Hpara-u wa Moshe hpe Yehowa dinghpring nga ai , ngai
hte nye a amyu mahtang n shawp nga ga ai( Pru 9:27), ngu tsun ai hpe yu
yang Karai Kasang a yaw shada ai lam gaw Israela masha ni sha n rai, Egutu
masha ni yawng mung Karai Kasang a hpung shingkang hpe chye lu na matu
re ai hpe mu mada lu nga ga ai. Dai majaw, Israela ni shanhte a mung masa
sut masa shinggyim nga pra masa labau hku nna she, Yehowa Karai Kasang
gaw asak hkrung ai Karai, daru magam hpung shingkang rawng ai Karai,
Israela hpe tsaw ra ai hte yu lahku bau sin makawp maga nga ai Karai re ngu
chye na hkap la lu ma ai. Egutu kaw mayam yam nga ai kaw nna Karai
Kasang shalawt wa ai labau mabyin hku nna she shanhte kadai re ngu ai
lam (identity),shanhte a sari sadang (dignity) hte wenyi asak hkrung lam

(spirituality) ni hpe gaw gap la lu ma ai. Mungdan lu ai amyu tai wa ai.

Dawi Hkawhkam lak htak hta gaw myu kaba, mungdan kaba tai lu masai.
Rai tim, shanhte kadai re ngu ai lam (identity),shanhte a sari sadang
(dignity) hte wenyi asak hkrung lam (spirituality) ni hpe Karai Kasang a
amying ningsang hta matut n gaw de mat wa ai shaloi Asuri de, Babelon de
mayam bai tai mat wa ra ai re. Dai kaw nna, Karai Kasang hpe shagroi gara
ai hte bai hpyi jahtau ai shaloi she, Persi hkawhkam hpe Karai Kasang jai
lang ai hte Israela ni hpe mayam kaw na shalawt ai hte mungdan bai gaw
gap na matu lajang ya sai re. Rai tim, tinggyeng machyu ai hte magam myit
n rawng hkraw ma ai. Karai Kasang gaw myu kaba myit jasat, sat lawat hte
asak hkrung shangun mayu ai re. Rai tim, Israela amyu sha ni a lapran,
mung masa ningbaw ningla ni hte makam masham ningbaw ningla ni nan,
in group hte gahkin nna, tinang a ahkaw ahkang, dinghku bawng ring lam
hpe gaw gap la ai sha n-ga, myu sha shada kaga ni hpe dip sha roi sha ai,
shagrit shanem da shakut ai lam ni hte myu a shawng lam hpe gaw gap wa
ma ai. Dai majaw, Karai Kasang tsaw ra ai, tinggyeng shagyawm kau nna
masha wa a matu ap nawng daw jau ai tsaw ra myit, tara rap ra lam hte
ngwi pyaw simsa ai lam hpe gaw gap ai lam ni n nga mat wa ai. Karai Kasang
a sharawng awng ai lam ni hpe htawn tsun ai myihtoi ni hpe zingri ai, sat ai
lam ni, shanhte a mare kaw na gau shapraw ai lam ni galaw masai. Dai hku
asak hkrung ai majaw,Yesu Hkristu du sa tim pyi Yesu Hkristu hpe Meshia
hku n chye kau dat ma ai. Mung masa ningbaw ni, makam masham hte seng
ai ningbaw ningningla ni tengman lam hpe n ra ma ai. Tengman ai lam tsun
jang shanhte shut hpyit ai hku woi awn ai lam ni brawng wa na tsang ai
majaw, shanhte n jaw n ang ai hku woi awn nga ai ni shada in group hte ngun gahkin nna up ningngai sha lu na ladat hte woi awn ma ai. Dai majaw,
tengman ai wa rai nga ai Yesu Hkristu hpe nan pyi mara tam, jahpoi asawng,
zingri zingrat rai, shawa lata sharawt myit hkrum lam woi la let, zingri sat
kau masai. Yesu Hkristu wudang hta si hkam ai shaloi, mu, myi hprap, n
bung laru, marang kaba hte rai, nanhte galaw ai lam ni shut nga ai ngu,
kumla madun tim, shingra tara mabyin langai hku sha ahpa atang sha myit
la ma ai. Shanhte shut ai hpe n yin la ai. Jaw dum taw ma ai. Dai majaw
Yesu masum ya ngu ai nhtoi hta bai hkrung rawt mat wa tim pyi naw,

mungkan a hkye la madu hku n chye na la lu ma ai. Dai majaw Israela myu
ni hta dai ni du hkra Karai Kasang a ga sadi, ga shaka hta myu kaba hku pra
lu ai kum la bai n lu la mat masai. Karai Kasang a chyeju gaw, kaga Karai
Kasang hpe nawku daw jau ai labau hkring htawng n nga yu ai jasam myu ni
hpang de du mat wa ai re.
IV. Dai ni anhte gaw gap ra ai shawng lam
Anhte Chyurum Wunpawng sha ni a lam hpe myit yu ai shaloi mung,
Karai Kasang gaw anhte Chyurum Wunpawng sha ni hpe nat jaw htung a
mayam tai nga ai kaw nna Sasana sara ni hpe dat ya ai hte hkye shalawt la
ai re. Israela ni hte tawn ai ga shaka hte maren anhte Chyurum Wunpawng
sha ni hpe mung, dai ga shaka hte woi awn nga ai re. Dai gaw, Karai Kasang
a amying ningsang hta pra lu ai amyu sha tai nga lu na matu, myit masin a
matu kadoi nna Karai Kasang a amyu hku ndai mungkan hta pra nga na
matu re. Dai hku nna, Karai Kasang a amying ningsang hta Kachin ngu ai
amying shingteng hte anhte Chyurum Wunpawng sha ni tinang a sari
sadang (dignity), tinang kadai re ai ngu ai masat kum la (identity), hte wenyi
asak hkrung lam (spirituality) ni hpe gaw gap la shangun nga ai re. Karai
Kasang a yaw shada ai lam gaw, ga shaka hta mahta nna asak hkrung let,
Abramham hpe jaw da ai ga sadi hte seng ai shaman chyeju ni hkam la lu na
matu re. Myu kaba shatai na matu re. Masha amyu baw law law a kawa tai
wa na matu re. Karai Kasang a chyeju daju amyu shatai na matu re.
Dai ni anhte chyurum Wunpawng sha ni, byin hkrum hkra ai labau
mabyin hpe shinggyim wuhpawng a shingra tara, mung masa a lai jasat
hku sha n mai yu ai, n mai sawn la ai. Karai Kasang a ningnan gin shalat ya
nga ai chyeju mahkrun re ngu ai ngang kang ai makam hkri dun hte myu a
shawng lam hpe gaw gap sa wa ra ai. Tinang a shawng lam maka tsawm na
matu gaw, masha wa kaw hpyi la ai baw n re, tinang nan gaw gap la ai baw
she re. Karai jaw lamu ga ginra hta Karai Kasang a amying ningsang hte
tinang amyu a shawng lam hpe gaw gap la mat wa ra ga ai. Karai Kasang a
ga sadi hte ga shaka hta machyu nna, Karai Kasang a daru magam hpung
shingkang hte gaw gap la mat wa ai baw re. Karai Kasang sharawng awng ai

myu kaba myit jasat sat lawat hte gaw gap la mat wa ra ai. Tinggyeng
machyu ai, tinang a dinghku, jinghku jingyu, group ni a matu kap hpa yat
hpa ladat ni woi lang ai, kaling kachyit ladat hte lama ma lu la na matu woi
gaw gap ai; Jinghpaw, Maru, Lashi, Azi, Rawang, Lisu ngu nna woi ginhka ai
hte shawng lam woi gaw gap ai myit jast sat lawat ni yeng seng kau ra ai.
Hpaji ladat hte aten kadun hta shawa a matu mai kaja ai ngu adan aleng mu
mada ai lam ni hpe woi gaw gap dan masu nna, aten galu hta amyu sha
yawng chyana nan nga nna, tinang hkrai (sh) tinang a kashu kasha aru arat
ni hkrai (sh) tinang a group ni hkrai woi awn ka-up sha nga lu na matu
shakut ai baw zai ladat ni koi gam ra ai. Karai Kasang a nsen chye na ai,
Karai Kasang madun ai kum la ni hpe chye yu ai amyu tai ra ai. Makam
masham ningbaw ningla ni woi galaw ai poi shingra hkan Karai Kasang gaw
Yesu Hkristu hpe makam masham hte mung masa ningbaw ningla ni,
wudang hta jawm jen sat ai shaloi na zawn, Mu, Myihprap, Nbung Laru,
Marang kaba ni hte, Shi n sharawng awng ai lam madun chye nga ai.
Nhprang sut rai dum hta dung ningngai nga let matsan tsin yam hkam sha
nga ra ai lam hku nna mung Karai Kasang ga shaga chye nga ai. Ngang kang
ai mung masa lam yan n lu gaw gap la hkraw ai hku nna mung shadum chye
nga ai. Herod hkawhkam, hkinjawng ni, hparishe ni, Yehowa Karai Kasang
hpe n chye ai ni n rai ma ai. Lu sha gam ai, htam shi bang ai, masha ni a man
hta dan dawng na hku akyu hpyi ai, alu law law lu mahkawng woi ai,
Yerusalem nawku htingnu zawn re ai hkyik hkam ai nta htingnu ni woi gaw
gap lu ai lam ni galaw dan lu ma ai. Shawa masha ni mung Karai Kasang a
sharawng awng ai lam madung gaw hpa baw re ai hpe n chye, chyum laika
masa hku jaw nga ai kun (sh) shut nga ai kun ngu nna mung n chye
shingdaw yu ai sha, ningbaw ningla ni hpe madi shadaw ma ai, shagrau ma
ai. Maw lanyet ladat kun? (sh) Karai Kasang a matsun maroi ga hte bung pre
nga ai kun?, n chye ginhka ai sha, myi di shim madi shadaw tik tik rai nga
ma ai. Rai tim, Yesu Hkristu gaw dai aten na mung masa, makam masham
masa ningbaw ningla ni a myit jasat sat lawat ni hpe yu nna matsat shabat
re ai hku she tsun sharin da nga ai. Hpyi hpun ai ni, dingnye lu myit dai she
ngu da u ai. Karai Kasang a mungdan gaw gap nga ai ni ngu tsun masat ma

gaw hkum tsun, Karai Kasang a kashu kasha ni hku pyi n masat ya ai hpe
myit dum ra ga ai (Mahte Laika daw kaba 23 hpe hti yu ga).
V. Grau grau kaja ai shawng lam maka kaja ni hpe gaw gap la ra ai
Karai Kasang a mungga gaw kabu gara shi ga re. Grau grau mai kaja ai de
galai shai wa shangun ai hte grau grau kaja ai shawng lam maka kaja ni hpe
gaw gap la lu ai n- gun atsam hpe jaw ya nga ai. Karai Kasang a teng man ai
mungga gaw shinggyim masha ni hpe tinang a byin nga masa hte tinang a
lu ang ai ahkaw ahkang hpe chye na shangun ai sha n-ga, grau mai kaja ai
lam de galai shai wa lu na matu hkying dagraw ya nga ai. Dai majaw anhte
Chyumrum Wunpawng sha ni, dai mungga e jaw ya nga ai gin shingkang
atsam ningja hte shakut shaja jang, teng man dinghpring ai Karai gaw anhte
hte rau shang lawm ai hte anhte a matu mai kaja ai chyeju ningnan ni hpe
shaman ya na re.
Karai Kasang gaw Shi hpe kam sham ai ni a matu tsin yam kaw na
myit mada shara shabyin ya nga ai. Karai Kasang a tsaw ra myit gaw chyum
sha ai tsin yam kaw na myit mada shara hte kabu hpa hpe shabyin ya nga ai.
Karai Kasang gaw Yesu Hkristu hku nna wudang hta mungkan ga na jam jau
dik ai tsin yam yawng hpe hkam mana nna, myit mada shara hte kabu gara
lam hpe shabyin dat sai re. Mungkan a ningmu hku nga yang wudang gaw
myit mada shara n nga ai, daru magam hpung shingkang n nga ai, kadai n
sharawng ai, kadai n shagrau ai, tsin yam hte si ai kaw htum ai re. Rai tim,
Karai Kasang gaw mungkan hta grit nem htum, myit mada shara kata re ai
wudang hpe hpung shingkang hte hpring ai, hkye hkrang la ai chyeju hpe
jaw ya ai, hte myit mada shara jaw ai kum la shatai dat sai. Karai Kasang a
daru magam hpung shingkang hte rai jang wudang gaw ru yak jam jau, si
hkrung si htan yawng hpe kawt lai lu shangun ai hte nignnan hpan shalat
dat ya ai lam hpe shabyin ya ai n-gun tai nga sai. Tsa dan hte n tara ai hku
dip sha roi sha zingri sha ai ni a palen, wudang hta hkoi mat sai. Karai
Kasang gaw Yesu Hkristu hku nna, tinggyeng shagyawm kau ai tsaw ra myit
hte n hkru n kaja zingri si htum shangun ai wudang hpe asak hte hpring ai,
Karai Kasang a daru magam hpung shingkang hte hpring ai,myit mada shara

hte ningnan hpan shalat ya ai wudang byin tai wa shangun ai re. Dai gaw,
tinggyeng n lawm ai tsawra myit hte teng man lam a matu hkam mana nna
tawt lai ai lam gaw, ningnan galai shai ai, awng dang ai, kabu gara lam hpe
byin shangun nga ai ngu ai kum la rai nga ai.
Bai nna, Karai Kasang sharawng awng ai teng man ding hpring ai lam
hpe hkaw tsun ai Yesu hpe, dai aten na mung masa ningbaw ningla ni,
makam masham ningbaw ningla ni, jawm n ju ma ai. Shawa masha ni nan
mung Yesu Hkristu a lam atsawm n chye na ai sha, dai aten na mung masa
la ni hte makam masham ningbaw ningla ni a ga madat nna yawng jawm
myit hkrum ai hte jawm jahtau let, Yesu Hkristu hpe wudang hta jen sat kau
masai re. Rai ti mung, Karai Kasang gaw teng man ding hpring ai wa maga
tsap let daw dan ya nga ai. Teng man ding hpring ai wa a asak hkrung lam
hku nna mau hpa lamik kum la shabyin ya nga ai, mungkan hpe hkye hkrang
la ai lam jaw ya nga ai. Dai re ai majaw, Yesu Hkristu a si ai kaw na bai
hkrung rawt wa ai lam gaw, asak hkrung lam ningnnan hpe shabyin ya sai.
Tinggyeng myit machyu ai hte, kaling kachyit maw lanyet lang let awng
dang la shakut ai ni a palen hpe kaya jahkrum sai re. Dai hte maren, nni nkri
lam ni hpe hkam mana nna bai hkrung rawt ai, mungkan hpe awng dang ai
madu Yesu Hkristu gaw, Shi hpe kam sham ai ni a nni nkri hkam sha ra nga
ai labau mabyin ni hpe, grau mai kaja ai labau ningnan hkam la lu na matu
hpan shalat ya nga ai.
Bai hkrung rawt ai Yesu Hkristu hku nna, Karai Kasang gaw gap ya nga
ai teng man dinghpring ai lam gaw, htani htana asak jaw ya nga ai sha n-ga,
n dai mungkan hta tsaw ra myit (love), tara rap ra lam (justice), shang lawt
lu shangun ai lam (freedom), hte ngwi pyaw simsa lam (peace) ni hpe lu la
shangun nga ai. Dai teng man ai lam ni gaw mungkan hpe Tsadan hte yubak
a gyit hkang da ai kaw na shalawt ya nga ai. Shingyim masha ni hpe
tinggyeng akyu hpe shagyawm nna, Karai Kasang a matu hte shinggyim
masha shada a matu, asak hkrung ai ni tai wa lu hkra shalawt ya nga ai.
VI. Ga hpungdim

Dai ni anhte Chyurum Wunpawng sha ni, tinang a amyu a shawng

lam maka hpe, tinang wang lu wang lang gaw gap lu na matu shakut ai
shaloi, Karai Kasang a amying ningsang hte gaw gap la ra na ga ai. Dai gaw
Karai Kasang a myit ra ai lam anhte myu sha ni hta dik wa u ga ngu ai, myit
jasat sat lawat ni hte Karai Kasang hte ga shaka da ai amyu hku asak hkrung
ai lam re. Ningbaw ningla ni hte myu sha ni yawng, Karai Kasang a mungdan
a maka kum la ni rai nga ai tsaw ra myit (love), tara rap ra lam (justice),
shang lawt lu shangun ai lam (freedom), hte ngwi pyaw simsa lam (peace)
ni anhte a ginra hte n dai mungkan hta nga wa na matu shang lawm gun
hpai ai lam rai ra ai. Dai zawn shang lawm gun hpai ai shaloi, Yesu Hkristu
zawn jahpoi asawng hkrum ai aten, shara n jaw la hkrum ai aten, masha law
law jawm ninghkap hkrum ai aten, wudang hpai ra ai aten, wudang hta jen
sat hkrum ai aten zawn re ai lam ni hkam sha ra na re. Rai tim, anhte kaji
kadun mat, hkrat sum mat, si mat, htum mat na n rai. Karai Kasang gaw wu
dang hpe chyeju shabyin ai zawn anhte a ap nawng daw jau ai lam ni hpe n
teng man ai, n tara ai, n hkru ai, lam ni kaw na tawt lai la lu shangun ai
chyeju shabyin ya na re. Yesu Hkristu zawn tinggyeng n lawm ai tsaw ra
myit hte teng man lam a matu hkam mana nna tawt lai ai lam gaw, Yesu
zawn bai hkrung rawt ai hte masha law law hpe hkye shalawt ai chye ju jaw
ya lu na re. Ningnan galai shai ai, awng dang ai, kabu gara lam hpe gaw gap
ya lu na re. Dai ni nni n kri hkam mana sha ra nga ai labau mabyin gaw,
mungkan masha yawng jawm kasi la mai ai labau byin tai wa na re.
Dai zawn, anhte Chyumrum Wunpawng sha ni, myit masin matu
kadoi let Karai Kasang a amyu ngu ai kum la hpe tut nawng shapraw nga
jang, hpyen wa a lata kaw na teng sha Karai Kasang a hkye shalawt la ai
chye ju anhte chyumrum Wunpawng sha ni hkam la lu na re. Karai Kasang a
ga sadi ni anhte hta dik wa na re. Amyu kaba teng sha tai wa na re. Karai
Kasang a chyeju daju tai let, amyu baw yawng a kawa hku ndai mungkan
hta ap nawng daw jau lu ai chyeju, teng sha Chyurum Wunpawng sha ni
hkam la lu na ga ai law.
Da ndai hte hpe chye na lu hkra, hpaji rawng ai wa, kadai rai ta?
Dai lam ni hpe chye lu hkra, nyan rawng ai wa, kadai rai ta? Kaning

rai nme law, Yehowa a lam ni malang nga nna ding hpring ai ni dai
hta hkan hkawm na mara ai: tara tawt lai ai ni chyawm gaw, dai lam
ni hta ahtu kataw na mara ai law (Hosea Laika 14:9).
Gin len shalai ai,
Rev. Dr. Lahpai Awng Li