UVOD...................................................................................................................................................

3
1.OSNOVNE KARAKTERISTIKE PIO U REPUBLICI SRPSKOJ...................................................4
1.1. Korisnici obaveznog penzijsko invalidskog osiguranja.............................................................5
1.2. Dobrovoljno osiguranje..............................................................................................................6
2. USLOVI ZA OSTVARIVANJE PRAVA NA PENZIJU...................................................................6
2.1.Uslovi za ostvarivanje prava na starosnu penziju.......................................................................7
2.2. Uslovi za ostvarivanje prava na invalidsku penziju...................................................................8
2.3. Uslovi za ostvarivanje prava na porodinu penziju...................................................................9
3. USKLAIVANJE PENZIJA..........................................................................................................10
ZAKLJUAK.....................................................................................................................................12
LITERATURA....................................................................................................................................13

UVOD

Republiki fond za penzijsko i invalidsko osiguranje osnovan je Zakonom o penzijskom i

invalidskom osiguranju radi ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja i
obezbeivanja sredstava za ostvarivanje ovih prava. Fond je pravno lice sa statusom organizacije za
obavezno socijalno osiguranje, sa pravima i obavezama utvrenim Zakonom i Statutom.
Fond osigurava na penzijsko i invalidsko osiguranje sva lica koja su po Zakonu obavezno
osigurana i koja su se ukljuila u ovo osiguranje, bez obzira na to da li su u pitanju zaposleni,
osiguranici samostalnih delatnosti ili poljoprivrednici; utvruje osnovice za plaanje doprinosa u
skladu sa Zakonom; obezbeuje namensko i ekonomino korienje sredstava; obezbeuje
neposredno, efikasno, racionalno i zakonito ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog
osiguranja i organizuje obavljanje poslova za sprovoenje osiguranja; kontrolie prijavljivanje na
osiguranje, kao i sve podatke od znaaja za sticanje, korienje i prestanak prava; organizuje i
sprovodi penzijsko i invalidsko osiguranje, u skladu sa Zakonom; primenjuje meunarodne
sporazume; isplauje penzije, naknade i druge prinadlenosti; obavlja druge poslove u skladu sa
Zakonom i Statutom Fonda.1

1.OSNOVNE KARAKTERISTIKE PIO U REPUBLICI SRPSKOJ

http://www.pio.rs/lat/o-nama/delatnost.html

Penzijski sistem u entitetima BiH, ( Republika Srpska i Federacija BiH) suoavaju se sa

tekoama, odmah po nastanku entiteta, tako da se u itavom postdejtonskom periodu, nisu
mogli stabilizovati.
Penzijski sistem Republike Srpske, od 2007. do 2011. godine, snano je napredovao, u
zakonodavnom i sistemskom smislu, to je za rezultat imalo poveanje prosjene penzije, sa 210
KM na nivo 320 KM. U tom periodu poveavao se broj osiguranika i broj korisnika prava, bez
obzira na to obezbjeena je stabilnost, likvidnost i redovna isplata penzijskih prava za sve
penzionere u RS. Uz prosjenu finansijsku discipline i mjere Vlade RS, sistem je odrao tekuu
likvidnost i redovnu isplatu penzija.
U tom periodu Vlada RS bila je snano operdjeljena da provede Reformu penzijskog sistema u
RS. Uinjeni su sledei koraci:
1. Vlada je formirala radnu grupu za izradu strategije za Reformu penzijskog sistema RS; Fond
PIO zaduen je za nesebinu pomo radnoj grupi kako bi se sainio ovaj document.
2. Radna grupa uz pomo Fonda PIO, predloila je Vladi RS, Zakon o penzijskom rezervnom
fondu (2009. godine) koji je do danas pretrpio dvije izmjene I dopune u smislu odreenih
poboljanja, koja su ula u prilog postojeem penzijskom sistemu ili tzb. Prvom stubu. Ovim
zakonoskim projektom, objedinjen je sav akcijski kapital Fonda PIO koji je Fond dobio u
privatizaciji dravnog kapitala. Konano Penzijski rezervni Fond (PREF) I njegovo drutvo
za upravljanje (DUF) poeo je sa radom, tek u prvoj polovini 2011. godine, sa poetnim
kapitalom od nepunih 300 mil. KM, obzirom na to da je globalna kriza razorila finansijska
trita I trite kapitala RS. Tako je vrijednost akcijskog kapitala, koja je predate PREF od
strane Fonda PIO, na upravljanje smanjena za nekoliko puta.
3. Narodna Skuptina RS, 2008. godine, na prijedlog Vlade RS, donijela je Zakon o
dobrovoljnim penzijskim fondovima I penzijskim planovima. Jo uvjek tj. do maja 2013.
godine, nema registrovan ni jedan dobrovoljni penzijski fond u RS, niti postoji bilo kakva
incijativa za to.
4. Radna grupa za izradu strasegije reforme penzijskog sistema, 2010. godine, tanije u prvoj
polovini, predloila je Vladi document Strategije reforme penzijskog sistema, to je Vlada
RS usvojila I uputila Narodnoj skuptini na razmatranje. Narodna skuptina RS je maja
2010. godine usvojila taj document, koji je postao vodilja I temelj, za donoenje novog
Zakona o PIO RS.

Djelatnost Fonda je obimna i obuhvata veliki broj raznovrsnih poslova :

utvrivanje svojstava osiguranika u penzijskom i invalidskom osiguranju,
3

 reavanje o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja,

matina evidencija osiguranika i korisnika prava,
isplata i usklaivanje penzija,
pruanje strune pomoi osiguranicima i korisnicima prava,
obavljanje normativnih poslova u oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja,
upravljanje imovinom Fonda,
ulaganje u hartije od vrijednosti i novane depozite,
obezbijeenje upravljanja portfeljom hartija od vrijednosti,
promjena veliine i strukture portfelja Fonda,
upravljanje akcionarskim drutvima ije akcije dri Fond u svom vlasnitvu,
obaljanje poslova radi naknade tete poinjene Fondu,
obavljanje poslova informisanja,2
U sistemu socijalne sigurnosti predvidjeno je obavezno i dobrovoljno penzijsko i invalidsko
osiguranje. Prava iz prnzijsko invalidskog osiguranja su lina i ne mogu se prenositi na druga lica
niti se mogu nasleivati. Obim i prava osiguranika po pravilu zavise od duine staa i visine zarade
koje je osigurano lice ostvarilo tokom radnog vijeka.
1.1. Korisnici obaveznog penzijsko invalidskog osiguranja
Osiguranici su lica koja su obuhvaena obaveznim penzijsko-invalidskim osiguranjem i lica koja su
u skladu sa zakonom. Kontigentu osiguranika obaveznog osiguranja pripadaju:
lice u radnom odnosu,
lice koje samostalno, u skladu sa zakonom obavlja privrednu i profesionalnu djelatnost,
lice koje obavlja svjeteniku djelatnost ili vjersku slubu.
Obavezno penzijsko-invalidsko osiguranje predvia i osiguranje lica u odreenim sluajevima:
lice koje na teritoriji Republike uestvuje u akciji spaavanja ili odbrane (poara, poplava,
potresi i dr.) materijalnih dobara i ljudskih ivota;
lice koje kao lan vatrogasnog drutva uestvuje u spaavanju dobara i ljudskih ivota
ugroenih elementarnim i drugim nepogodama;
lice koje na zahtjev dravnih organa prua pomo i pri tome bude povreeno;
uenik ili student za vrijeme praktine nastave;
lice prilikom obaveznog rada za vrijeme izdravanja kazne zatvora i lice u vaspitno popravnim
ustanovama;
nezaposleno lice za vrijeme prekvalifikacije i dokvalifikacije;
lice na volonterskom radu u skladu sa zakonom;
lice na radnim akcijama, javnim radovima, vrenju obavezne vojne slube, javnim funkcijama i
dr.3

1.2. Dobrovoljno osiguranje

2
3

http://www.fondpiors.org/cirilica/fondpio/86/mi-smo
Prof. dr Dragoslav Koovi: Socijalno osiguranje, Beograd, 2005, str. 166

Lice koje obavlja poljoprivrednu djelatnost kao jedino ili glavno zanimanje i lice koje nije obavezno
osigurano na penzijsko i invalidsko osiguranje moe se dobrovoljno osigurati na penzijskoinvalidsko osiguranje ako:
na dan donoenja zahtjeva za prijem na osiguranje ima navrenih najmanje 15 godina ivota;
ima optu zdravstvenu sposobnost;
ima prebivalite na teritoriji Republike.
Poljoprivredna djelatnost smatra se jednim zanimanjem ako se na osnovu uvjerenja nadlenog
optinskog organa uprave utvrdi da lice koje obavlja djelatnost ostvaruje prihod iskljuivo
bavljenjem poljoprivrednom djelatnou kao glavnim zanimanjem.
U sta osiguranja rauna se vrijeme koje je osiguranik proveo posle navrenih 15 godina u
obaveznom i dobrovoljnom osiguranju. U sta osiguranja rauna se sve vreme provedeno:
u radnom odnosu sa punim radnim vremenom ( i sa uveanim i posebnim trajanjem staa);
na bolovanju posle prestanka radnog odnosa ili drugog rada na osnovu kojeg je bio osiguran;
na prekvalifikaciji ili dokvalifikaciji na koju je upuen kao invalid rada posle prestanka radnog
odnosa, ili kao vojni invalid, civilni invalid rata, kao slijepo lice, lice oboljelo od distrofije i srodnih
miinih i neuro-miinih oboljenja, paraplegije, cerebralne i djeije paralize;
kao uenik u tarjku koji je organizovan u skladu sa zakonom kojim je utvreno pravo na trajk;
u obavljanju samostalne djelatnosti, svetenike dunosti odnosno vjerske slube kao i vrijeme iz
dobrovoljnog osiguranja;
na zavodu za zapoljavanje posle prestanka radnog odnosa ( u skladu sa propisima o
zapoljavanju).4

2. USLOVI ZA OSTVARIVANJE PRAVA NA PENZIJU

Vaan parametar kod obaveznog penzijskog osiguranja, kakvo je u RS, jeste uslov za ostvarivanje
prava. Starosna granica za mukarce i ene, razliita je od zemlje do zemlje. U RS propisana je
Zakonom o PIO. U veini zemalja se razmilja, da sa pomjeranjem starosne granice, mogu rijeiti
problemi u penzijskom sistemu. ak i sama pomisao za pomjeranjem starosne granice u nekim
zemljama (Francuska, Grka) proizvela je velika nezadovoljstva i podstakla proteste onih koji se to
tie, tako da se vrlo brzo moralo odustati od takvog razmiljanja.
Po Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju predviene su sledee vrste prava:
za sluaj starosti - pravo na starosnu penziju;
za sluaj invalidnosti - pravo na invalidsku penziju;
za sluaj smrti:
- pravo na porodinu penziju
- pravo na naknadu pogrebnih trokova

za sluaj telesnog oteenja prouzrokovanog povredom na radu ili profesionalnom boleu pravo na novanu naknadu za telesno oteenje

Prof. dr Dragoslav Koovi: Socijalno osiguranje, Beograd, 2005, str. 167

za sluaj potrebe za pomoi i negom drugog lica - pravo na novanu naknadu za pomo i
negu drugog lica5

Osiguranici zaposleni, osiguranici samostalnih delatnosti i osiguranici poljoprivrednici prava iz

penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaruju u Republikom fondu za penzijsko i invalidsko
osiguranje. Postupak za ostvarivanje prava pokree se podnoenjem zahtjeva nadlenoj
poslovnici Fonda PIO, na podruju na kojem je lice koje podnosi zahtjev bilo poslednji put
osigurano, a ako je od prestanka poslednjeg osiguranja proteklo vie od 12 mjeseci, nadlena je
poslovnica na ijem podruju lice koje podnosi zahtjev ima prebivalite. Ako je prebivalite
podnosioca zahtjeva u inostranstvu, nadlena je poslovnica na ijem je podruju bilo poslednje
osiguranje. Uz zahtjev je potrebno priloiti:

dokaz o stau u inostranstvu, ili fotokopiju radne knjiice,

izjavu o radu u inostranstvu,
rodni list,
fotokopiju line karte.

2.1.Uslovi za ostvarivanje prava na starosnu penziju

Penzijski osnov za odreivanje starosne i invalidske penzije predstavlja prosjean iznos neto
plata osiguranika. Odnosno neto osnovica osiguranja poev od 1. januara 1970. godine do dana
ostvarivanja prava, s tim to se za utvrivanje penzijskog osnova ne uzimaju zarade (plate) niti
osnovice osiguranja iz 1992 i 1993. godine.6
Pravo na starosnu penziju, prema odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju,
ima osiguranik kada navri 65 godina ivota i najmanje 15 godina staa osiguranja. Osiguranik
koji nema navrenih 65 godina ivota ima pravo na starosnu penziju kada navri 60 godina
ivota i 40 godina penzijskog staa. Osiguranik ena koja nema navrenih 65 godina ivota ima
pravo na starosnu penziju kada navri 58 godina ivota i 35 godina staa osiguanja.7
Postupak za ostvarivanje prava po osnovu invalidnosti pokree Fond na zahtev osiguranika i na
osnovu predloga za utvrivanje invalidnosti koji daje izabrani lekar.
Starosna penzija za 20 godina penzijskog staa pripada osiguraniku (mukarac) u visini 45%, a
osiguraniku (ena) u visini 55% od penzijskog osnova i za svaku narednu punu godinu
penzijskog staa uveava se za odreeni procenat, s tim to penzija ne moe iznositi vie od 75%
za mukarce i ene od penzijskog osnova. Za pripadnike oruanih snaga RS od 20 maja 1992 do
15 decembra 1995.godine ili u NOR-u pod odreenim zakonskim uslovima penzija se uveava
10% za svaku godinu uea u oruanim snagama s tim da penzija ne prelazi vie od 75%
penzijskog osnova.8
Postupak za ostvarivanje prava na novanu naknadu za telesno oteenje pokree se na zahtev
osiguranika, odnosno korisnika prava, na osnovu medicinske dokumentacije, a takoe i po
slubenoj dunosti na osnovu miljenja organa vetaenja datog prilikom vetaenja
invalidnosti. Postupak za ostvarivanje prava na novanu naknadu za pomo i negu drugog lica
5

http://www.pio.rs/lat/ostvarivanje-prava.html
Prof. dr Dragoslav Koovi: Socijalno osiguranje, Beograd, 2005, str. 169
7
http://www.pio.rs/
Prof. dr Dragoslav Koovi: Socijalno osiguranje, Beograd, 2005, str. 170
6

ima osiguranik i korisnik penzije kome je zbog prirode i teine povrede ili bolesti neophodna
pomo i nega za obavljanje radnji radi zadovoljavanja osnovnih ivotnih potreba.
2.2. Uslovi za ostvarivanje prava na invalidsku penziju
Pravo na invalidsku penziju moe se ostvariti kada se utvrdi potpuni gubitak radne sposobnosti
do godina ivota potrebnih za ostvarivanje prava na starosnu penziju :
ako je uzrok invalidnosti povreda na radu ili profesionalno oboljenje, bez obzira na duinu
staa
ako je invalidnost posledica bolesti ili povrede van posla, potrebno je najmanje pet godina
staa
Izuzetak su osiguranici kod kojih je invalidnost nastala pre 30 godina ivota :
do 20 godina potrebna je najmanje jedna godina staa osiguranja
do 25 godina dvije godine staa osiguranja
do 30 godina tri godine staa osiguranja
Zakon propisuje kontrolni pregled u roku od tri godine, izuzetak su stariji od 58 godina i oni ije
dijagnoze ne ukazuju da e radna sposobnost biti poboljana. Zahtjev za kontrolu alje se po
slubenoj dunosti, uz poziv i obavetenje koju dokumentaciju treba pripremiti. Ukoliko se lice
ne odazove pozivu ili neopravdano izostane, obustavlja se isplata penzije.
Uz popunjen zahtev za invalidsku penziju, potrebno je dostaviti:
1. Obrazac br. 1 ordinirajueg lekara, sa originalnom medicinskom dokumentacijom
(specijalistiki nalazi, otpusne liste i dr.). Obrazac br. 1 mora biti otkucan na pisaoj maini
ili kompjuterski obraen
2. Potvrdu o radnom mestu, opis posla koji osiguranik obavlja u momentu podnoenja zahteva
(popunjava kadrovska sluba poslodavca)
3. Prijavu o povredi na radu, ukoliko je osiguranik pretrpeo povredu na radu
4. Dokaz o regulisanom vojnom roku (fotokopija vojne knjiice ili uverenje vojnog odseka)
5. Dokaz o korienju prava evidenciji kod Nacionalne slube za zapoljavanje
6. Fotokopiju line karte
7. Fotokopiju zdravstvene knjiice
8. Dokaze o penzijskom stau u Republici Srbiji radna knjiica, uverenje o beneficiranom
stau, druge javne isprave o stau (reenja, uverenja, potvrde i slino) u originalu
9. Uverenje o obavljanju samostalne delatnosti koje izdaje nadleni organ optine, odnosno
odgovarajue udruenje, savez (za period do 31. 12. 2005. godine), odnosno reenje
Agencije za privredne registre (za period od 1. 1. 2006. godine)
10. Uverenje o plaenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom
uplaenog doprinosa, izdato od Poreske uprave za period obavljanja samostalne delatnosti
(ovo uverenje nije potrebno za samostalne umetnike, filmske radnike i sportiste do 31. 12.
2002. godine, a za svetenike i verske slubenike do 31. 8. 2004. godine)

11. Uverenje o plaenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom

uplaenog doprinosa, izdato od Poreske uprave za period obavljanja poljoprivredne
delatnosti9
2.3. Uslovi za ostvarivanje prava na porodinu penziju
Pravo na porodinu penziju imaju lanovi porodice posle smrti korisnika starosne ili invalidske
penzije, odnosno umrlog osiguranika koji je navrio najmanje pet godina staa osiguranja ili je
ispunio uslove za invalidsku penziju. Ukoliko je uzrok smrti povreda na radu ili profesionalno
oboljenje, lanovi porodice stiu pravo na penziju bez obzira na duinu penzijskog staa tog lica.
U sluaju smrti osiguranika ili korisnika starosne i invalidske penzije, pravo na porodinu
penziju u skladu sa zakonom stiu :
udovica, odnosno udovac;
razvedeni suprunik, ako mu je odlukom suda utvreno pravo na izdravanje;10
Brani drug ima pravo na porodinu penziju :
Supruga : sa navrenom 51 godinom i est mjeseci, pod uslovom da je u momentu smrti
suprunika imala najmanje 45 godina ivota
Suprug : ako je u momentu smrti supruge imao najmanje 56 godina i est mjeseci ivota
Brani drug moe da koristi porodinu penziju uz dete, koje je korisnik porodine penzije, ako
obavlja roditeljske dunosti prema njemu. Takoe, ako u roku od godinu dana posle smrti
suprunika postane potpuno nesposoban/a za rad. Razvedeni brani drug ima pravo na porodinu
penziju ako mu je sudskom presudom dodeljeno izdravanje, za onoliko vremena koliko je u
presudi naznaeno.
Ako je umrli osiguranik ili umrli korisnik starosne ili invalidske penzije u trenutku zakljuenja
braka navrio 65 godina ivota (mukarac), odnosno 60 (ena), brani drug moe stei pravo na
porodinu penziju pod uslovom da imaju zajedniko dete ili da je brak trajao najmanje dve
godine.
Djeca : do 15 godina bez obrizira da li se koluju i uenici srednje kole do 20 godina, a
studenti do navrenih 26 godina.
Djetetu kome je kolovanje prekinuto zbog bolesti, pravo na porodinu penziju pripada za
vrijeme bolesti do propisanih godina ivota, kao i iznad tih godina, ali najvie za onoliko
vremena koliko je zbog bolesti izgubilo od kolovanja.11
Djetetu kome je kolovanje prekinuto zbog sluenja vojnog roka pripada pravo na porodinu
penziju i za vrijeme sluenja vojnog roka, ali najdue do navrene 27 godine ivota.
Invalidno dijete, u skladu sa propisima o razvrstavanju djece ometene u razvoju i dijete
nesposobno za samostalan ivot i rad, ako je ta nesposobnost nastala posle uzrasta do koga se
9
10
11

Prof. dr Dragoslav Koovi: Socijalno osiguranje, Beograd, 2005, str. 171

http://www.zso.gov.rs/porodicna-penzija.htm

obezbjeuje pravo na porodinu penziju, a prije smrti osiguranika, odnosno korisnika prava, pod
uslovom da ga je osiguranik, odnosno korisnik prava izdravao do svoje smrti, stie pravo na
porodinu penziju i posle prestanka zaposljenja, odnosno obavljanja samostalne djelatnosti.
Pravo na porodinu penziju detetu moe biti produeno zbog nesposobnosti za samostalan ivot
i rad, privremeno ili trajno, ako se o tome izjasni nadleni organ vetaenja.
Ukoliko penziju ostvaruje vie lanova porodice, iznos se odreuje od penzije koju bi pokojnik
imao u momentu smrti, i to:
za 1 lana 70%
za 2 lana 80%
za 3 lana 90%
za 4 i vie lanova 100% pokojnikove penzije
Deci bez oba roditelja pripada, pored porodine penzije po jednom roditelju, i porodina penzija po
drugom roditelju, kao jedna penzija iji iznos ne moe prei najvii iznos penzije odreen zakonom.
lanovi ire porodice roditelji, braa, sestre i druga deca mogu ostvariti pravo, ako ih je pokojnik
izdravao do smrti i ako je preostao iznos njegove penzije posle ostvarivanja prava lanova ue
porodice. Ako pravo na porodinu penziju imaju brani drug i razvedeni brani drug umrlog
osiguranika, odnosno korisnika prava, odreuje se jedna porodina penzija u visini koja pripada za
jednog lana porodice i deli se u jednakim iznosima. Brani drug profesionalnog vojnog lica koje je
poginulo za vreme dejstava stie pravo na porodinu penziju pod uslovom da nije ponovo zakljuio
brak. Porodina penzija se odreuje u visini od 100 odsto penzije koja bi osiguraniku pripadala.
Isplata porodine penzije se nee obustaviti kada je mesena ugovorena naknada nia od 50 odsto
najnie osnovice u osiguranju zaposlenih vaee u momentu uplate doprinosa.12

3. USKLAIVANJE PENZIJA
Najvaniji parameter u sistemu penzijskog I invalidskog osiguranja svake zemlje, zasigurno je
usklaivanje penzija (indeksacija penzija).
Onaj penzijski sistem, koji usklaivanje vri na najbolji nain, tj. na zadovoljstvo korisnika prava,
imae najmanje problema u funkcionisanju. Usklaivanje penzija je istitut kojim se sve penzije, bez
obzira u kojoj su kalendarskoj godini ostvarene, svake godine poveavaju ili smanjuju.
Kada je u pitanju Republika Srpska, do donoenja novog zakona o PIO RS (novi zakon),
usklaivanje penzija bilo je na nain kako je propisano prethodnim zakonom, a ono je
podrazumjevalo:
usklaivanje penzija na mjesenom nivou,
uskladjivanje penzija na godinjem nivou (indeksacija).
Usklaivanje penzija na mjesenom nivou, kojim je propisano da se penzije usklauju mjeseno,
prema stanju sredstava u Fondu PIO namijenjenih za isplatu penzija. Analize pokazuju, da je
12

http://www.pio.rs/lat/porodicna-penzija-lat.html

nemogue bilo uskladiti obim prava sa finansijskim mogunostima fonda da se ta prava

izfinansiraju. U odreenim periodima to je imalo za posljedicu isplatu penzija po koeficijentu
manjem od 1, to nije socijalno prihvatljivo.
Usklaivanje penzija na godinjem nivou (indeksacija) vri se tako to se penzije poveavaju ili
smanjuju prema kretanju neto plata u Republici u godini koja prethodi godini za koju se vri isplata
penzija. U praksi veine zemalja ne pribjegava se smanjenju penzija, ve, u krajnjem sluaju
njihovom zamrzavanju.
Penzijski sistem u entitetima ( RS I FBiH) imaju jedinstvena rjeenja koritenja prava, gdje moraju,
a to je ustavna obaveza obezbijediti, da se pod istim uslovima obezbijede ista prava svim
korisnicima.
Vrlo je bitno naglasiti da je prvo usklaivanje penzija bilo u martu 2007. godine, kada su penzije
usklaene na 2005. godinu, da bi u maju 2008. godine penzije bile usklaene na nivo 2006. godine.
Kako su finansijske mogunosti penzijskog fonda RS presudne za redovno usklaivanje penzija, a
poznavajui injenicu da su sve penzije u RS dovedene na nivo penzija iz 2006. godine (djelimino),
kao i na injenicu da je dostignut mjeseni koeficijent isplate penzije 1,06 prilikom isplate penzija
postoje dvije mogunosti :
zadrati postojece stanje sa djelimino usklaenim penzijama na nivo 2006. godine i
koeficijentom isplate 1,06, ili
izvriti usklaivanje na 2011. godinu, to bi, bez dodatnih izvora finansiranja, koeficijent isplate
znaajno umanjilo ispod jedan.
Strategijom je naeno najgore rjeenje za korisnike prava u RS, a ono je znailo da se isplatni
koeficijent penzija od 1 smanji na 0,56. To je bilo najgore mogue rjeenje za korisnike prava. Vlada
to nije prihvatila, s obzirom da je bila svjesna potencijalnih socijalnih nemira i nezadovoljstva.
Zabrinjavajua injenica da su u tom periodu trokovi ivota, potroaka korpa i ivotni standard
graana znatno poskupili, a penzije u RS ostale na istom nivou.
Idealna situacija bi bila da su penzije u RS usklaivane godinu za godinom i da danas imamo
usklaene penzije na nivou 2011. godine. U tom sluaju Fond-u PIO, bila bi potrebna mnogo vea
finansijska sredstva u odnosu na raspoloiva na mjesenom nivou da bi se isplatila usklaena prava.
Ta finansijska obaveza za Fond PIO RS bila bi teka i nepodnoljiva. Fond je penzije ipak
usklaivao u skladu sa finansijskim mogunostima. U takvom ambijentu usklaivanja, proizveo se
jaz izmeu onog nivoa sredstava koji je trebao biti isplaen na mjesenom nivou prema korisnicima
prava i onog nivoa sredstava kojim je Fond raspolagao na mjesenom nivou i isti isplaivao.

ZAKLJUAK
10

Prema Aneksu 4. Dejtonskog mirovnog sporazuma za Bosnu i Hercegovinu, sistem penzijskog i

invalidskog osiguranja je u nadlenosti entiteta. Ustavom Republike Srpske odreeno je da
Republika ureuje i obezbjeuje, izmeu ostalog, sistem javnih slubi, socijalno osiguranje i druge
oblike socijalne zatite. Ustav Republike Srpske, garantuje zatitu ljudskih prava i sloboda u skladu
sa meunarodnim standardima i polazi od socijalne pravde, humanizma i slobode koje graanima
Republike obezbjeuje jednakost pred zakonom. Ustav takoe polazi od zatite i nepovredivosti
ljudskog dostojanstva i duhovnog i fizikog integriteta svake linosti.
U pogledu opteg prosperiteta i blagostanja graana Republika ima kljunu ulogu podstiui
ekonomski rast i socijalni razvoj odgovarajuim mjerama socijalne politike, a istovremeno garantuje
minimum socijalne sigurnosti svim graanima i obezbjeuje i funkcionisanje javnih slubi putem
odgovarajuih fondova. Kada je u pitanju Republika Srpska, jasno je da ni sa oekivanim buduim
privrednim razvojem nee biti mogue rijeiti pitanje finasiranja penzijskog sistema.
Usklaivanje penzija, zasigurno je jedan od najvanijih parametara u sistemu penzijskog i
invalidskog osiguranja svake zemlje. Nema idealnog rjeenja, niti ga je mogue dobiti, ali
usklaivanje penzija treba rjeavati na dovoljno prihvatljiv i podnoljiv nain, za sve aktere koji su
zainteresovani za usklaivanje penzija.
Dananji penzijski sistemi polaze od pretpostavke, da obim prava iz penzijskog osiguranja nije
trajno definisan i nepromjenjiv, ve da dijeli sudbinu ekonomskih mogunosti drutva u kojem se
ostvaruje. To znai da se formula za usklaivanje penzija mijenja kako se mjenjaju ekonomske
mogunosti pojedine zemlje.

11

LITERATURA

Knjiga :
1. Doc. Dr Zoran Mastilo: Penzijsko i zdravstveno osiguranje Pravci reforme,
Bijeljina, 2013.
2. Prof. dr Dragoslav Koovi : Socijalno osiguranje, Beograd, 2005.
Internet sajtovi :
http://www.fondpiors.org/cirilica
http://www.pio.rs/lat/
http://www.zso.gov.rs/index.htm

12