Neden Yerdeitirmeye (Deformasyona) Gre

Deerlendirme/Tasarm Yaklamna htiyacmz Var?

YAPILARIN
DEPREM ETKS ALTINDA PERFORMANSA
DAYALI
TASARIMI VE DEERLENDRLMES

Northridge (1994), Kobe (1995) ve Kocaeli (1999) gibi metropolleri

etkileyen byk depremler deerlendirilmesi ve glendirilmesi gereken
nemli miktarda yap stou ortaya karmtr. Dier yandan mevcut
yaplarn deprem performansnn deerlendirilmesi ve glendirilmesinde
ynetmeliklerde benimsenen geleneksel dayanma gre tasarm yntemi
yetersiz kalmaktadr ve yeni bir deerlendirme yaklam ihtiyac
domutur. Bu adan mevcut yaplarn depreme kar glendirilmesi
mhendislik camiasnn ve kamu yneticilerinin ncelikli sorunu haline
gelmitir.

MO Meslekii Eitim Semineri

Kasm 2011
Gktrk NEM

Neden Yerdeitirmeye (Deformasyona) Gre

Deerlendirme/Tasarm Yaklamna htiyacmz Var?
Dayanma gre tasarm ynteminde yaplarn sahip olmas gereken dayanm seviyesi
elastik deprem yknn dayanm azaltma katsaysna (R) blnmesi ile
hesaplanmaktadr. R katsays yapsal sistemin tipine ve malzeme zelliklerine
bal olarak sneklik kapasitesine uygun olarak belirlenir ve tm yapsal sistem iin
tanmlanr. Bu yk altnda yaplan dorusal (elastik) analize gre kapasite tasarm
ilkeleri kullanlarak yapsal elmanlarn sahip olmas gereken minimum dayanmlar
belirlenir. Bu yaklamda yapsal elemanlarn inelastik deformasyon kapasitelerinin
depremin talep ettii inelastik deformasyon istemlerine kyasla yeterli olduu
varsaylmaktadr. Bu sebeple depremin yap zerinde oluturduu inelastik
deformasyon talepleri kalitatif (nitel) olarak tarif edilmektedir ve ak deildir.
Mevcut yaplarn deprem performansnn deelendirmesinde dayanma gre tasarm
yaklamnn eksiklikleri ;
Mevcut yaplarn dayanm seviyesi ve sneklik kapasiteleri bizim tanmladmz
R katsays ile belirlenemez
Hangi yapsal elemanlarn hasar grecei ve elastik tesi davranlar (inelastik
deformasyon kapasiteleri) ve yeterlilikleri saysal olarak belirlenememektedir
Yapsal elmanlarda oluan inelastik (elastik tesi) davranlar sebebi ile sistemde
yk dalm ve yerdeitirme dalm deiebilir ve bu lineer analiz ile tahmin
edilememektedir
Ar deofrmasyon istemleri sebebiyle oluabilecek kat mekanizmas gibi lokal
gmeler belirlenemez.

Neden Yerdeitirmeye (Deformasyona) Gre

Deerlendirme/Tasarm Yaklamna htiyacmz Var?
Son 20 ylda aratrmaclar ve mhendisler yap tasarmnda hasarlarn saysal
olarak belirlenebildii ve tasarm kriterlerinin yerdeitirme ve deformasyon
limitleri ile tanmland daha ak bir tasarm ynteminin kullanlmas konusunda
gr birliine varmlardr ve bu konuda pek ok aratrma yaplpmtr. Bugn
mevcut deprem artnameleri dayanma gre tasarm yerine ekil deitirmeye
gre deerlendirme/tasarm yntemini ieren deiilikler ile revize edilmektedir.
Ynetmeliklerimize yeni giren performansa gre tasarm ekildeitirmeye gre
tasarm/deerlendirme yntemini ieren bir deerlendirme/tasarm prosedr
sunmaktadr.
Vision 2000 Committee, 1995, Performance Based Seismic
Engineering of Buildings.
ATC 40, 1996, Seismic Evaluation and Retrofit of Concrete
Buildings
FEMA 273, 1997, NEHRP guidelines for the seismic
rehabilitation of buildings
FEMA-356, 2000, Prestandard and commentary for the
seismic rehabilitation of buildings
ASCE/SEI 41-06, 2007, Seismic Rehabilitation of Existing
Buildings
DBYBHY, 2007, Deprem Blgelerinde yaplacak Binalar
Hakknda Ynetmelik

Klavuz ve n
ynetmelikler

Ynetmelikler

Performansa Gre Deerlendirme Kavram

Performansa gre deelendirme ynteminde ilk adm performans
hedefinin (ingilizcede Seismic Performance Objective) tarif
edilmesidir.
Performans hedefi bir veya birden ok deprem risk dzeyi ve
bunlara kar gelen yap performans dzeylerinin tanmlanmasdr.

Performansa Dayal Deerlendirme Ynteminde nemli

Tanmlar
Performansa dayal deerlendirme yntemi ile ynetmeliklerimize giren
yeni tanmlar bulunmaktadr. Bu tanmlar mhendislik sismolojisi, yap
dinamii, betonarme elemanlarn nonlineer davran gibi alt disiplinlere
ait tanmlardr.
Sunumun sonraki blmlerinde anlatlacak olan kavramlar ;

Deprem risk dzeyi tanm

Dorusal (elastik) tek serbestik dereceli sistem davran ve davran
spektrumu kavram
Dorusal (elastik) ok serbestik dereceli sistem davran ve modlarn
superpozisyonu yntemi
Betonarme elemanlarn dorusal olmayan ( nonlineer) davran
Inelastik tek serbestik dereceli sistem davran
Inelastik ok serbestik dereceli sistem davran (itme analizipushover)
Nonlineer analiz yntemleri
Tek modlu itme analizi (pushover)
ok modlu itme analizi (IRSA)

Performansa Gre Deerlendirme Kavram

Yap performans dzeyleri iin yapsal elemanlara ait performans

snrlar ve performans blgeleri tanmlanmaktadr. Bu limitler
deformasyona
gre
deerlendirme
yntemi
kullanld
iin
ekildeitimeye
(deformasyona)
dayal
(malzeme
birim
ekildeitirme limitleri ya da plastik dnme) olarak tanmlanmtr.

Ynetmeliimizde yapsal elemanlar

performans limitleri tanmlanmtr.

iin

ekildeitirme

bazl

Deprem Risk Dzeyi Tanm

Deprem risk dzeyi tasarm depreminin bykln tarif eden deprem
parametresinin (rn: en byk yer ivmesi) olaslksal (probabilistic) ya
da kesinsel (deterministic) metodlar ile tahmin edilmesidir.
Olaslksal metod: Belirli bir zaman diliminde yapnn bulunduu blgeyi
tehdit eden aktif faylar, tarihsel gemileri dikkate alnarak tasarm
depremini tarif eden deprem parametresinin belirli bir bykle
ulamas olasl olarak tarif edilir.
Kesinsel metod: Yapnn bulunduu blgeyi etkileyen en byk
senaryo depreminin tanmlanmasdr.
Olaslksal ve Kesinsel metodlada azalm ilikileri kullanlarak ilgili
blgede deprem dzeyini tarifleyen deprem parametresinin bykl
hesaplanr.

Deprem
parametresi

Azalm ilikisi

Tektonik zelliler
Byklk (magnitd)
Derinlik
Uzaklk

Jeolojik

media

Zemin
koullar

Deprem Risk Dzeyi Tanm

Ynetmeliimizde deprem dzeyleri Mevcut binalarn deprem
performansn belirlenmesi iin maksimum yer ivmesine bal olarak ve
zemin snflarn dikkate alarak tanmlana davran spektrumlar eklinde
tanmlanmaktadr.
farkl deprem risk dzeyi (davran spektrumu) tanmlanmtr.
Deprem risk dzeyleri olaslksal olarak ifade edilmektedir.
50 ylda alma olasl %50 olan depremler :
Bu depremler bina mr boyunca sk rastlabilen kk lekli
depremleri temsil etmektedir. Tekrarlanma peryotlar 75 yldr.

Dorusal (Elastik) Tek Serbestlik Dereceli Sistem

Davran ve Davran Spektrumu Kavram
Hareket denklemi

ut=ug+ u

m (u&&(t ) + u&&g (t )) + c u& (t ) + ku (t ) = 0

m u&&(t ) + c u& (t ) + ku (t ) = m u&&g (t )

u&&(t ) + 2 u& (t ) + 2u (t ) = u&&g (t )

m
k,

m :ktle, k = rijitlik, c = snm katsays

: snm oran

ug
4
3
2

ug (t ) : yer hareketi ; u&&g (t ) : yer ivmesi

Ground motion

u (t ) : sistemin greli (yere gre) yerdeitirmesi

50 ylda alma olasl %10 olan depremler :

Bu depremler iddetli deprem yer hareketlerini temsil etmektedirler.
nemli yapsal hasarlara sebep labilirler. Tekrarlanma peryotlar 475
yldr.

0
-1 0

10

15

20

25

-2
-3

30

ut (t ) = u g (t ) + u (t ): toplam yerdeitirme

-4

50 ylda alma olasl %2 olan depremler :

Bu depremler binann bulunduu corafyada grebilecei en iddetli
yer hareketini temsil etmektedir. Tekrarlanma peryotlar 2475 yldr.

m
; = 2 / T 2 = k / m
k
=c/ccr ; ccr =2m
Yukarda tek serbestlik dereceli sistemin hareket deklemini tanmlayan
diferansiyel denklemin zm ile greli yerdeitirme-zaman ilikisini
elde ederiz, u(t).

Dorusal (Lineer) Tek Serbestlik Dereceli Sistem

Davran ve Davran Spektrumu Kavram

Dorusal (Lineer) Tek Serbestlik Dereceli Sistem

Davran ve Davran Spektrumu Kavram

T=2

PGA = 0.48g
Erzincan ivme kayd
PGA = 0.48g

T=1 s, =0.05
u

m
k,

T1,

ug

k
f (t ) = ku (t ) = m u (t ) = m 2u (t ) = mA(t )
m
2u (t ) = A(t )
Sae (T, ) = max u&&(t , T , )
Sde (T, ) = max u (t , T , )
2Sde = Sae

T2,

Tn,

Spa (Tn , ) = max u&&(t , Tn , )

ivme

Spv (Tn , ) = max u& (t , Tn , )

Sd (Tn , ) = max u (t , Tn , )

Dorusal (Lineer) ok Serbestik Dereceli Sistem Davran

di,1

i,1

mn

1. mod ekli

f x1 = M x x1 x1 Sae1

un

max(u&&n (t , T, )) = Sae (T, )

m1

1,1

1. mod

Modal kat kuvvetleri

m2

2,1

Modlarn Sperpozisyonu Yntemi

M j,1

max(un (t , T, )) = Sde (T, )

T1,

2. mod

f x2 = M x x2 x2 Sae2

T1,

x,1 =

m
m
xi

Mj =

M j,2

xi x1i

i
n

Modal byklklerin istatiksel

olarak kombinasyonu (CQC)
NS Ns

M
n=1 m=1

Mj,n

j,m mn

2
x1i

n. mod

d x1i ,max = x1i x1 Sde (T1 , )

f xn = M x xn xn Saen

f x1i ,max = mx1ix1i x1 Sae (T1 , )

M j,n

Betonarme Elemanlarn Dorusal Olmayan ( nelastik)

Davran

Betonarme Elemanlarn Dorusal Olmayan ( nelastik)

Davran

Nonlineer kesit analizi (moment - erilik ilikisi ):

Sargl

Betonarme elmanlarn beton ve elie ait gerilme-ekildeitirme

zellikleri dikkate alnarak yaplan kesit analizlerinde kesitin moment
kapasitesi ve inelastik deformasyon kapasitesi hesaplanabilir. Bu ekilde
kesite ait hasar seviyeleri saysal olarak tanmlanmaktadr.
Kesit analizinde hesap prensipleri ve kabuller :

ve sargsz betona ait gerilme birim ekildeitirme modeli

ynetmeliimizde enine donat detayna ve beton basn mukavemetine
bal olarak ak bir ekilde tarif edilmitir.
3 5

f cc
3 0

f co

Sargsz beton

Dzlem

kesit eilmeden sonra dzlem kalr kabul ile herhangi bir

erilik deerine kar malzeme ekildeitirmeleri hesaplanmaktadr.

Betonun ekme mukavemetinin olmad kabul edilir.

Analizde her admda kuvvet dengesi salanmaldr

Gerilme (MPa)

2 5

Sargl beton

2 0

1 5

1 0

=c / c
N = fc +fsiAsi

cc
0

fsi*Asi

fc

fs2*As2

fs1*As1

M
N

co=0.002 co=0.004 co=0.005

0 . 0 0 2

0 . 00 4

0 . 0 0 6

0 . 0 0 8

0 . 0 1

Birim ekildeitirme

0 . 0 1 2

0 . 0 1 4

cu=0.018 -0.02
0 . 0 1 6

0. 0 1 8

fcc : Sargl betona ait maksimum gerilme

fcc : Sargsz betona ait maksimum gerilme

Betonarme Elemanlarn Dorusal Olmayan ( nelastik)

Davran

Betonarme Elemanlarn Dorusal Olmayan ( nelastik)

Davran

Betonarme eliine ait gerilme birim ekildeitirme modeli

Moment-erilik ilikisinin idealletirilmesi

Moment erilik ilikisi kesitin akma momentini, akma eriliini, efektif
kesit eilme rijitliini ve kesit sneklik kapasitesini belirlemek amac ile
iki doru ile idealletirilir.

600
Akma

400

Kopma 0.09-0.12
(fracture strain)

Pekleme balangc

300

500

200

400

100

300

0
0.01
sy=0.002
so=0.0080.02
0

su
0.03

0.04

0.05

0.06

0.07

0.09

0.1

c=0.002 ya da sy
EIcr=My / y

200

100

birim ekildeitirme

< y fs=E*

0
0.00

< sh fs=fy
< su

0.08

Moment-Erilik ilikisi (C55x55)

600

My

Moment (kNm)

Gerilm e (M P a)

500

u
0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

erilik (rad/m)

fs = fu ( fu fy ) su

su sh

Betonarme Elemanlarn Dorusal Olmayan ( inelastik)

Davran

Betonarme Elemanlarn Dorusal Olmayan ( inelastik)

Davran

Plastik Mafsal Hipotezi

Betonarme elemanlarda sneklik kavram

Sneklik kavram maksimum deformasyonun akma deformasyonuna
oran olarak tarifedilir. Betonarme kesit iin yaplan moment-erilik analizi
sonucunda kesitin sneklik kapasitesi saysal olarak hesaplanabilir.
Betonarme kesitler iin sneklik, kesitin dayanmn (moment daynm)
kaybetmeden yapabilecei inelastik deformasyon kapasitesi olarakta
tanmlanmaldr. Bir nceki sayfada moment-erilik ilikisi sunulan
betonarme kesitin sneklik kapasitesi aada ifade edilmitir.

Lp
ug(t)

Erilik
(1/m)

Eilme Momenti
M(t)
uy

dealize Erilik
(1/m)
up

fS

Plastik
Mafsal

u = uy + up
uy =

Kesit sneklik kapasitesi : =u /y

Betonarme elmanlar iin snek davrann dier art eilme altndaki
kesitin kesme kuvveti altnda gmemesidir.

y H 2

3
up = p H

nelastik Tek Serbestlik Dereceli Sistem Davran

Aada betonarme kolonun tekrarl yatay ykler altnda yaplan test
sonucunda elde edilen dayanm-yerdeitirme histeresis erileri
sunulmaktadr. her evirimde eldedilen histeresis erilerinin tepe
noktalar birletirildiinde elde edilen eri iskelet erisi olarak
tanmlanmaktadr (kesikli izgi).

nelastik Tek Serbestlik Dereceli Sistem Davran

skelet erisi iki doru ile idealletirildiinde tek serbestlik dereceli
sisteme ait yatay yk dayanm ve buna kar gelen akma
yerdeitirmesi tanmlanabilir.
uy

up=uu-uy

fy

ay=fy / m

T,

uy

uy

ud

4
3
2
1

sneklik katsays : =ud /uy

0
-1 0

10

15

20

25

30

-2
-3
-4

Yatay yk dayanm (ay) bilinen bu sistemde herhangi bir yer hareketi

etkisi altnda aratrlmas gereken byklk depremin ne kadar
yerdeitirme talep edeceidir (ud), nk yapsal hasar (plastik
deformasyon) plastik yerdeitirmeye (ud-uy) dier bir deyile sneklik
isemine baldr. Sneklik istemi inelastik tek serbestlik dereceli sistem
iin aada genelletirilmi hareket denkleminin zm ile herhangi
bir kayt iin bulunabilir.

nelastik Tek Serbestlik Dereceli Sistem Davran

m u&&(t ) + c u& (t ) + f (t , u, u&) = m u&&g (t )
u&&(t ) + 2 u& (t ) + a(t , u, u& ) = u&&g (t )
Bu denklemde f terimi iin en byk deer bir nceki sayfada gterilen
yatay yk dayanm olacaktr. nelastik sistemin elastik davrandn
varsaydmzda sistemin sahip olmas gereken elastik dayanm fe
olarak tanmlarsak dayanm azaltma katsays aadaki gibi
tanmlanabilir.
Ry = fe / fy
Mevcut sistem iin fe ve fy bilinen parametreler olduuna gre Ry
katsaysn dayanm temsil eden ya da dier bir deyile sunumu temsil
eden bir parametre olarak deerlendirebiliriz.
Aratrmaclarn farkl zelliklerde (byklk, zemin koullar, fay
mekanizmas gibi) kaydedilmi bir ok yer hareketi altnda inelastik tek
serbestlik dereceli sisteme ait dayanm azaltma katsays(sunum),Ry ile
sneklik istemi () arasnda bir iliki kurmulardr. Bu iliki eit
yerdeitirme kural olarak tanmlanmaktadr.

nelastik Tek Serbestlik Dereceli Sistem Davran

Eit Yerdeitirme Kural :
Eit yerdeitirme kuralna gre depremin inelastik tek serbestlik
dereceli sistemden talep ettii yerdeitirme elastik sitemden talep ettii
yerdeitirmeye yaklak olarak eittir. Bu kural belirli bir doal titreim
peryodundan daha uzun peryoda sahip tek serbestlik dereceli sistemler
iin geerlidir. Bu snr peryod depremin karakteristik peryodu olarak
tanmlanr. Ynetmeliimizde karakteristik peryod tasarm spektrumu
tanmnda belirtilen TB peryodudur.
f
fe

ue ui

fy

uy

ue ui

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran

(tme Analizi- Pushover)
ok serbestlik dereceli sistemlerde yatay ykler altnda hasarlar
(plastik dnmeler) kesit tesirlerinin yapsal elemanlarda en byk
dere ulat yerlerde dier bir deile eleman uclarnda oluacaktr.
Yatay yk iddeti arttka hasar nedeniyle sistem rijitlik ve dayanm
kaybna urar. ok serbestlik dereceli sistemlerin dorusal olmayan
kuvvet-yerdeitirmesi ilikisi itme analizi (pushover) yardm ile
tanmlanabilir.
tme analizi tanm olarak, yapsal sistemin birinci elastik doal titreim
modu ile uyumlu sabit yatay yk dalm altnda adm adm
ittirilmesidir. Her itme admnda oluan hasarlar (plastik mafsallar)
nedeniyle yapsal sistemin azalan rijitlii ve dayanm belirlenebilir.
tme analizi sonunda her admda hesaplanan taban kesmesi-tepe
yerdeitirmesi deerleri ile itme erisi oluturulur. tme erisi ok
serbestlik dereceli sistemin yatay yk altnda dayanmn ve sneklik
kapasitesini tanmlar.
tme analizi plastik mafsallarn oluumu sebebi ile sitemin deien
dinamik zelliklerini dikkate alarak deiken tek modlu itme analizi
eklinde de yaplabilir.

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran

(tme Analizi- Pushover)
Sabit Tek Modlu tme Analizi - Artmsal Edeer Deprem Yk
Yntemi

f1(i )

u1(i )

Vx1

f j,1 = m j j,1 x1 a1

tme erisi

uN,1

Vx1 = m j j,1 x1 a1
j=1

Vx1 = M x1 a1
u j,1 = j,1 x1 d1

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran

(tme Analizi- Pushover)

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran (tme

Analizi- Pushover)

Sabit Tek Modlu tme Analizinin i. admnda mafsal oluumunun

belirlenmesi

Aratrmaclarn yapt nmerik ve test almalarna gre inelastik ok

serbestlik dereceli sistemlerin deprem altndaki davran ile inelastik
tek serbestlik dereceli sistemlerin davran arasnda benzerlik
kurulabildii gzlenmitir. Bu iliki iin ncelikli artlar;
inelastik ok serbestlik dereceli sistemin yapsal davrannda tek
modun hakim olmas
Yapsal elamanlarnn tekrarl ykler altnda kuvvet-deformasyon
karakteristiklerinin (histeresis) edeer tek serbestlik dereceli
sisteminkine benzer olmasdr.

j nolu kirite mafsal olumas

iin gereken ivme artm

M% j(i)

f1(i )

(i)
M j,cap
= M j(i-1) + M% j(i) a1(i)

a1(i) =

(i)
M j,cap
M j(i-1)
M% (i)
j

M% j(i) deeri a1(i) = 1 iin hesaplanan

modal yk dalm altnda hesaplanr
f j,1 = m j j,1 x1 a1
N

Vx1 = mj j,1 x1 a1
j=1

Vx1 = M x1 a1
u j,1 = j,1 x1 d1

a1(i) i. admda tm yapsal

elemanlar iin hesaplanr. En
kk deere sahip eleman i.
admda oluaak mafsal yerini
ve a1(i) bykln tanmlar

Yukardaki kabulden yola karak ok serbestlik dereceli sistem iin

elde ettiimiz itme erisini edeer tek serbestlik dereceli sistemin
ivme-yerdeitirme erisine dntrebiliriz. Bu yeni diyagrama modal
kapasite diyagram diyoruz.
Daha sonraki admda modal kapasite erisini ve eit yerdeitirme
kuraln kullanarak depremin yapdan talep ettii inelastik yerdeitirme
deerini (performans noktas) tahmin edebiliriz.

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran (tme

Analizi- Pushover)

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran

(tme Analizi- Pushover)

tme erisinin kapasite diyagramna dntrlmesi

Vx1
Vx1(i)
tme erisi
a1(i) =
M x1

Modal kapasite diyagramnn balang peryoduna bal olarak CR,1

katsays (inelastik yerdeitirmenin elastik yerdeitirmeye oran) ile
hesaplanr. Aadaki formlde Ts davan spektrumu ke
peryoduna eit kabul edilmektedir

uxN1

Modal szde ivme

a1

d1(i) =

(i)
uxN1
xN1 x1

d&&1(i) + 211d&1(i) + a1(i) = uxg(i)

a1

skelet erisi

Modal
kapasite diyagram

d1

d1(p) = Sdi1
d1

Modal yerdeitirme

CR,1 = 1
CR,1 =

Modal histeresis
histeresis evrimi

T1 TS

1 + ( Ry,1 1)T1 / TS
Ry,1

nelastik ok Serbestik Dereceli Sistem Davran

(tme Analizi- Pushover)

ok Modlu tme Analizi:

nelastik spektral yerdeitirmenin hesaplanmasndan sonra modal

kapasite diyagramndan itme erisine geri dnm yaplarak yapsal
performans noktasna kar gelen ok serbestlik dereceli sistemin
yerdeitirme deeri hesaplanr. tme analizinde tepe yerdeitirmesi
bu deer eitken oluan plastik dnmeler ve hasar dzeyleri
hesaplanarak hedef performans limitleri ile karlatrlr.

(n)inci mod iin (i) inci lineer itme

admndaki yerdeitirme artm.

Artmsal Spektrum Analizi (ARSA)

( Artmsal Mod Birletirme Yntemi ( DBYBHY,2007 ) )

(i)
(i)
(i)
u (i)
n = n xn d n

Eit yerdeitirme kural gereince:

Modal szde ivme

a1

(i)
din

Modal yerdeitirme

d1

d 4( i )

d 3( i )

d 2( i )

(1)
d n(i) = F% (i) Sden
d (i) = F% (i) S (1)

tme erisi

d1( p ) = Sd i1

=S

(1)
den

a, Sae

Modal leklendirme :

x1
(p)
Modal
uxN1
= xN1 x1Sd i1
kapasite diyagram

Sdi1 = CR,1Sde1

T1 < TS

d, Se

Sde4

Sde3

Sde2

d1(i )

Sde1

den

uxN1

ok Modlu tme Analizi:

ok Modlu tme Analizi:

Artmsal Spektrum Analizi (ARSA)

Artmsal Spektrum Analizi (ARSA)

( Artmsal Mod Birletirme Yntemi ( DBYBHY,2007 ) )

Modal leklendirme

( Artmsal Mod Birletirme Yntemi ( DBYBHY,2007 ) )

a, Sae

r (i) = r% (i) F% (i)

Lineer spektrum analizi (LSA):

F%

=1
d, Se

S de4

S de3

S de2

a, Sae

M%

S de1

(i)
j

Ns Ns

M%

d 4( i )

(i)
j,cap

=M

(i-1)
j

2. mod

(i)
j,cap

(i) (i) (1)

u% (i)
2 = 2 x2 S de2

~ (i)
M
j,2

+ M% j(i) F% (i)

d 3( i )

M j(i)

Birikimli (kmlatif) lek katsays :

d, Se

S de4

mn M%

(i)
j,n

n=1 m=1

d 2( i )

F% (i) = F% (i-1) + F% (i) 1

(1)
d n(i) = F% (i) S den

~ (i)
M
j,1

(i)
j,m

M j(i) = M% j(i) F% (i)

(ARSA)

d n(i) = F% (i) Sden

Artmsal lek katsays :
F% (i) (i)inci itme admnda gznne alnan
btn modlar iin sabit kabul edilmitir.

(1)
u% 1(i) = 1(i) (i)
x1 S de1

(i)
(i)
M j,n
= M% j,n
F% (i)

Artmsal spektrum analizi (ARSA):

1. mod

(j) nolu plastik kesit iin zelletirilirse.

rnein kiri ucundaki bir plastik mafsal iin:

(LSA)

d n(1) = F% (1) S den

(1)

F% (i) = 1 iin (i)inci lineer

admdaki yerdeitirme vektr

S de3

S de2

d 1( i )

S de1

RNEK:
Betonarme dey konsolun performans gre
deerlendirilmesi

F (i) =

M j(i-1)
M% (i)
j

(n) inci mod

(i) (i) (1)

u% (i)
n = n xn S den

~ (i)
M
j, n

Yap performans hedefinin tanmlanmas

Yukarda tanml dey konsolun DBYBHY,2007 Blm 7 ye gre

deprem performans deerlendirilecektir

Moment erilik ilikisi ve idealletirilmesi

Betonarme kesit analizi

Moment-Curv. Relation for c55x55

600

600
500

400

Moment (kNm)

Gerime (MPa)

500

300
200
100

400
300
200
100

0
0

0.02

0.04

0.06

0.08

0.1

0
0.00

0.12

ekildeitirme

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

600

Kabuk betonu

500

40
Moment (kNm)

Sarglanm
beton

Gerilme (MPa)

35
30
25
20
15

400
300
200
100

10
0
0.00

5
0
0

0.005

0.01

0.015

0.02

dy dp

dy

0.20

0.25

0.30

My=520 kNm

y=0.0079 rad/m

Mu=520 kNm

u=0.2433 rad/m

dp

ay =

+
p

Plastic erilik plastic mafsal boyu boyunca sabit kabul edilmitir.

Cp = cp * l p = .(u y ) * l p = (0.2443 0.007921) * 0.82 = 0.1938 rad

Capacity Diagram

60

Acceleration (m/s2)

l p = 0.08 L + 0.022 * f ye * d bl = 0.08 * 8000 + 0.022 * 420 * 20 = 824.8mm = .82 m

d y = u y = 0.169m

Idealized Pushover Curve

Base Shear (kN)

0.007921*82
= 0.169m
3

Vx1 65
=
=2.167 m/s 2
M x 30

70

0.15

tme erisinin modal kapasite erisine dntrlmesi

H

0.10

Curv. (rad/m)

y * H 2

0.05

0.025

ekildeitirme

dy =

Moment-Curv. Relation for c55x55

0.30

Curv. (rad/m)

50
40
30
20
10
0

2.5
2
1.5
1
0.5
0
0

0.5

Top Displacement. (m)

1.5

0.5

1.5

Displacement. (m)

d p = ( H l p / 2) * p

d u = d y + d p = 0.169 + 1.471 = 1.64m

fy =

My
H

520
= 65kN
8

10

nelastic spectral yerdeitirme deerinin hesaplanmas

d p = ( H lp / 2) * p

1.2

0.155 = (8 0.81/ 2) * p

Sa, A (m/s^2)

Plastik dnme ve malzeme birim ekildeitirme deerlerinin

hesab
d ( p ) = 0.324m
d p = d ( p ) d y = 0.324 0.169 = 0.155m

p = .0204 rad

0.8
0.6

p = p *lp

0.4

p = p / l p = .0204 / .82 = 0.0249 rad / m

0.2
0
0

0.05

0.1

0.15

CR = 1

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

cu = 0.0038 < 0.0135 Kesit hasar dzeyi MN ile GV hasar snrlar

cc = 0.0026 < 0.0035 arasnda hesaplanmtr.
s = 0.0122 < 0.04

Sd, D(m)

Sdi1 = Sde1 = d ( p ) = 0.324m

MN cu = 0.0035, s= 0.01 (extreme fiber at cover conc.)

GV cc = 0.0035 + 0.01*(s/sm) < 0.0135, s= 0.04 (extreme fiber at core conc.)
s= 0.06 (extreme fiber at core conc.)
GC cc = 0.004 + 0.014*(s/sm) < 0.018,

Kesit hasar dzeyleri

TEEKKRLER

11