KEMAHIRAN BERFIKIR

ARAS TINGGI (KBAT)

Higher Order Thinking
Skills

HASRAT PEMIMPIN NEGARA

Now as Malaysia steps onto the fast track towards a
developed nation status, the assessment system
must be able to generate and sustain

excellence in education. The country needs

confident, capable and creative
individuals in this journey.
Therefore, I would like to issue a challenge to all
participants, stakeholders and fellow ministry
officials to look at ways to humanize assessment.
Menteri Pelajaran Malaysia, 17 May 20062

Amanat Perdana Menteri

our education system must continue to be reevaluated and improved to create the

workforce of the futurenurture

talented graduates who excel in strategic and

creative thinking and

entrepreneurial and leadership
skills that will drive success in the decades
ahead.
-30 March 2010

The function of education is to

teach one to think intensively and to
think critically. Intelligence plus
characterthat is the goal of true
education.
Martin Luther King, Jr.

Thinking provides the software for the mind

Students memory will become more effective
Instead of content, teachers should concerned
with students thinking skills or mental process
Problem-solving ability is the cognitive passport

of the future
- Prof. Dr. Tamby Subahan Mohd Meerah, UKM, 2012

Amanat YAB Tan Sri Muhyiddin Yassin Menteri

Pelajaran Malaysia .

pada guru dipertaruhkan

segala harapan untuk

melahirkan modal insan yang berilmu dan
berkemahiran, dan pada masa sama
mengamalkan nilai-nilai murni dalam
kehidupan mereka. - BERNAMA

The mind is not a vessel to

be filled, but a fire to be
ignited.
(Plutarch)

21st Century Skills for a global economy

Flattening of the
world
Globalization
Competition
Shift in work
patterns and careers

The illiterate of the 21st century

will not be those who cannot read
or write, but those who cannot
learn, unlearn and relearn.
--Alvin Toffler, American writer and futurist
(1928- )

UNJURAN ITEM KBAT DALAM SPM

50%
30%

10%

2014

2015

2016

Kajian Trends in International Mathematics and

Science Study (TIMSS) menunjukkan yang skor purata
pencapaian pelajar Malaysia 2011 untuk Matematik
menurun secara signifikan berbanding TIMSS 1999,
2003 dan 2007
Skor Matematik
1999 = 519
2003 = 508 (turun 11 mata)
2007 = 474 (turun 34 mata)
2011 = 440 (turun 34 mata)

PERANCANGAN PENTAKSIRAN KBAT

Meningkatkan kerangka pentaksiran bagi

menambahkan
item
yang
menguji
Kemahiran Berfikir Aras Tinggi serta
menggunakan rujukan standard dalam
Pentaksiran Berasaskan Sekolah (PBS)
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025

15

KONSEP KBAT
Keupayaan untuk mengaplikasikan pengetahuan,
kemahiran dan nilai dalam membuat penaakulan
dan refleksi bagi menyelesaikan masalah,
membuat keputusan, berinovasi dan berupaya
mencipta sesuatu.
Bahagian Pembangunan Kurikulum (2013)

16

ASPIRASI MURID PPPM 2013-2025

17

18

Berfikir Secara Kreatif

BERFIKIR DI LUAR KOTAK

BPPK: Menuju Kecemerlangan

Moving Towards Excellence

20

BERFIKIR DI LUAR KOTAK

Atribut yang perlu ada dalam berfikir di luar kotak:
o Kesediaan untuk menggunakan pespektif baharu dalam
rutin
o Bersikap terbuka untuk membuat perubahan dan
melaksanakan sesuatu kerja dengan cara yang lain

o Fokus kepada faedah yang akan didapati daripada idea

yang baru dan bertindak berpandukan idea tersebut
o Berusaha untuk menjadikan idea menghasilkan faedah

Terbuka kepada pendangan orang lain.

o Menyokong dan menghormati idea orang lain

I Thinking digantikan dengan We Thinking
21

BERFIKIR DI DALAM KOTAK

o Menerima apa yang ada

o Tidak meghargai idea
o Mematikan idea

22

KREATIVITI
make the strange familiar and the familiar
strange

Agar idea tidak dipendam sebagai idea;

o membiasakan yang luar biasa, dan
o yang biasa dijadikan luar biasa

23

KONSEP KBAT
Keupayaan untuk mengaplikasi
pengetahuan, kemahiran dan nilai
dalam membuat penaakulan dan
refleksi
bagi
menyelesaikan
masalah,
membuat
keputusan,
berinovasi dan berupaya mencipta
sesuatu.

24

KONSEP KBAT
KBAT dilihat sebagai proses kitaran dari pemikiran aras
rendah (KBAR) ke pemikiran aras tinggi (KBAT).
Konsep KBAT telah memasukkan ciri-ciri berfikir secara
kreatif, kritis, logik dan metakognitif.
Memerlukan seseorang menyelesaikan masalah yang tidak
kerap berlaku (not familiar) dan pelbagai bentuk soalan atau
dilema yang tidak pasti keputusannya.
Menggunakan KBAT, murid mampu memberi penjelasan,
membuat keputusan, menyelesai masalah, menginovasi,
mencipta dan menunjukkan hasil akhir mengikut konteks
yang diperlukan.
25

CIRI ITEM KBAT

(a)

Stimulus:
Menggunakan stimulus secara ekstensif (contoh: petikan,
gambar rajah, graf) untuk menjana kemahiran inferens dan
penaakulan kritikal

(b)

Pelbagai tahap / aras pemikiran:

Mentaksir pelbagai aras pemikiran dalam domain kognitif

(c)

Konteks yang baharu:

Konteks yang merujuk kepada situasi baharu yang tidak
lazim kepada murid. Bertujuan merangsang murid berfikir
dan bukannya menyatakan semula apa yang telah
dipelajari di dalam bilik darjah
26

CIRI ITEM KBAT

(d) Situasi sebenar dalam kehidupan harian:
Mencabar murid untuk menyelesaikan suatu masalah
kehidupan
sebenar dengan menggunakan
pembelajaran daripada pelbagai
disiplin

(e) Item tidak berulang:

Item pelbagai / berbeza setiap tahun melangkaui bahan
buku teks

27

KONSEP PENTAKSIRAN
Pentaksiran adalah proses mendapatkan maklumat dengan
menggunakan pelbagai kaedah dan pendekatan sama ada formatif,
sumatif, formal dan informal, dalaman dan luaran bagi mendapatkan
evidens yang boleh dipertimbangkan dan seterusnya membuat
penghakiman tentang sesuatu produk pendidikan.
proses ialah satu susunan langkah / tindakan / operasi yang bertertib
dan terarah yang digunakan untuk mendapatkan hasil yang dikehendaki
maklumat ialah evidens yang menggambarkan prestasi murid dalam
sesuatu perkara yang ditaksir

penghakiman merupakan proses pertimbangan tentang pencapaian

pendidikan murid
produk dalam konteks pendidikan merupakan pengetahuan, kemahiran
dan nilai / adab yang diperoleh murid setelah melalui proses pendidikan
28

LANGKAH PENGGUBALAN ITEM KBAT

1 Tentukan konstruk, konteks dan aras kesukaran

2 Tentukan jenis item

3 Rancang penggunaan stimulus yang berkaitan
dengan konteks untuk mengukur konstruk

4 Tentukan jenis evidens (fakta, konsep, generalisasi,

keupayaan menilai dan rasional)
5 Tulis item
6 Tulis Peraturan Pemarkahan/rubrik penskoran
7 Menilai item menggunakan prinsip 9 poin
29

MENGAPA PERLU KBAT

Meningkatkan kerangka pentaksiran bagi
menambahkan item yang menguji
Kemahiran Berfikir Aras Tinggi serta
menggunakan rujukan standard dalam
Pentaksiran Berasaskan Sekolah (PBS)
(Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia
(PPPM) 2013-2025 )
30

MENGAPA PERLU KBAT

Complex real-life problems often demand complex
solutions, which are obtained through higher level
thinking processes. Teaching higher order thinking, then,
provides students with relevant life skills and offers them
an added benefit of helping them improve their content
knowledge, lower order thinking, and self-esteem.
(DeVries & Kohlbrg, 1987; McDavitt, 1993; Son & VanSickle, 1993)

31

KONSTRUK
Konstruk ialah APA (perkara) yang ditaksir. Ia
merupakan dimensi manusia yang berbentuk konkrit
(contoh: tinggi, berat) dan abstrak (contoh:
pengetahuan, kemahiran dan sikap) yang dibangun
atau diperkembang melalui hasil pembelajaran
sesuatu mata pelajaran.
Konstruk yang diukur dalam instrumen pentaksiran
bagi suatu mata pelajaran dikenal pasti berdasarkan
dokumen kurikulum mata pelajaran tersebut.
32

33

KEMAHIRAN KOGNITIF DALAM KBAT

KBAT berfokus kepada pemikiran aras tinggi dengan memberi tumpuan kepada:
Mengaplikasi
Kebolehan menggunakan pengetahuan untuk menghasilkan sesuatu yang baharu seperti
menjalankan eksperimen dan membuat binaan.
Menganalisis
Mencerakinkan atau menstrukturkan maklumat ke dalam bahagian yang lebih kecil,
menentukan bagaimana bahagian struktur keseluruhan atau matlamat berkaitan antara
satu sama lain.
Menilai
Membuat pertimbangan berdasarkan kriteria dan standard melalui memeriksa dan
mengkritik.
Mencipta
Menyatukan elemen untuk membentuk sesuatu; menyusun, menjana, merancang atau
menghasilkan semula elemen ke dalam corak atau struktur yang baharu.
34

ANALISIS
Kebolehan memecahkan maklumat atau
konsep kepada bahagian-bahagian kecil
serta menerakan hubungan antara
bahagian, struktur dan menyusun
elemen-elemen
berkenaan
kepada
bentuk yang bermakna

35

36

37

HASIL PROSES ANALISIS

Segiempat
sama

Segiempat
bujur

Segitiga

Bulat

SINTESIS
Kebolehan menyatukan maklumat
dan konsep kepada satu
kesatuan/rumusan yang
bermakna

39

40

41

HASIL PROSES SINTESIS

Sintesis bentuk menjadi objek bermakna

42

KONTEKS
Konteks adalah tajuk atau situasi yang dijadikan tempat
pentaksiran sesuatu konstruk.
Ia merupakan bahagian-bahagian tertentu mata
pelajaran dan dikenal pasti daripada Sukatan Pelajaran.
Konteks lazimnya dinyatakan
tertentu dalam sesuatu bidang.

mengikut

kawasan

Untuk memastikan liputan yang menyeluruh, konteks

biasanya dibahagikan kepada beberapa subkonteks.
43

ARAS KESUKARAN
Ditentukan daripada pengetahuan, kemahiran dan nilai
berdasarkan tiga aspek:
Peringkat pengetahuan atau kemahiran Asas Lanjutan
(Basic Advanced)
Kebiasaan (Familiarity)
Kerencaman (Complexity)

44

FORMAT INSTRUMEN PENTAKSIRAN

STRUKTUR
DAN ESEI
AMALI

OBJEKTIF
MCQ

45

CONTOH SOALAN KBAT

46

47

48

When you subtract one of the numbers below

from 900, the answer is greater than 300.
Which number is it?
A. 823
B. 712
C. 667
D. 579
49

50

51

Luas = lebar x panjang

Luas padang = x x (x + 4)
2
= x + 4x
Luas lorong = 1 x x = x
2
Luas kawasan berlorek = x + 4x x
2
= x + 3x

52

53

54

55

56

57

58

You are away from home and wish to buy a present for your sister on her birthday. She bought
you an expensive gift on your birthday and so you would like to get her something special.
You have two items in mind for her but you do not have enough money. Using the information
given below, write a letter to your mother asking her for some money.
In your letter:
compare both items
state the item you have chosen
state the amount of money you have and the amount you need
give reasons for your choice by providing information about
o what your sisters interests are
o what you know about your sister
o previous birthday gifts she has received
Use the specifications of the items given below to support your request.

Tablet PC

Smartphone
Specifications:
RM899.00
8 Gb memory
Touch screen

Specifications:
RM1199.00
Latest software
Lightweight

59