3 FAZLI SSTEMLER

ok fazl sistemler, gerilimlerinin arasnda faz fark

bulunan iki veya daha fazla tek fazl sistemin
birletirilmi halidir ve bu ilem simetrik bir ekilde
yaplr.
Tek fazl sistemlerde g dalgal olduu halde (akm
ve gerilimin deiken olmas nedeniyle), ok fazl
sistemlerde faz fark nedeniyle olduka dzgndr.
ok fazl sistemlerde tek fazl sistemlere oranla ayn
artlarda daha fazla g nakli mmkndr.

26.05.2013

3 fazl sistemler

3-FAZLI DENGEL SSTEMLER

Yldz bal sistem

Ntr noktas topraklanmtr.

Hat gerilimleri birbirine eittir.

Gerilimler arasndaki faz as

120 derecedir.

VOR
R
VOS
O

VTR
S

VOT
VST

VOR = V 0 = V
VOS = V 120 = V e

VRS

j 120 deg

VOT = V 240 = V e j 240 deg

26.05.2013

3 fazl sistemler

3-FAZLI DENGEL SSTEMLER

Yldz bal sistem
n
n
n

IR

Faz - ntr aras: faz gerilimi

Faz faz aras: hat gerilimi
Enerji sistemlerinde hat
gerilimleri faz gerilimlerinin
farkna eittir.
VRS = VOR - VOS = 3 V e j 30 deg
VST = VOS - VOT = 3 V e- j 90 deg
VTR = VOT - VOR = 3 V e j150 deg

26.05.2013

VOR

VRS
O

VOS
IS

VTR

VOT
VST
IT

3 fazl sistemler

DENGEL YILDIZ SSTEMLERDE

HAT VE FAZ GERLMLERNN
HESAPLANMASI

n
n
n

ERS=ER-ES
ERS2= ER2+ES2+2EREScos60
ERS=Uhat
ve

26.05.2013

3 fazl sistemler

ER=ES=Ufaz
4

DENGEL YILDIZ SSTEMLERDE

HAT VE FAZ GERLMLERNN
HESAPLANMASI
n
n
n
n
n

U2hat = 2U2faz+2U2fazcos60
U2hat= 2U2faz(1+0.5)
U2hat = 3U2faz
Uhat = 3Ufaz = 1.73Ufaz
Dengeli yldz sistemde faz gerilimleri eit olduu
iin hat gerilimleri de birbirine eittir ve aralarnda
120lik faz fark vardr.

26.05.2013

3 fazl sistemler

3-FAZLI DENGEL SSTEMLER

Dengeli yldz yk
n
n

VOR

Her bir faza ait yk ZR, ZS, ZT

Her fazdan ykn empedansna
bal bir akm geer.
Faz akmlar:
IR =

VOR
ZR

IS =

VOS
ZS

ZR

R
VRS

VOS
S

O
VOT

VTR

VST

Ia
ZS
Ib
ZT
Ic

V
I T = OT
ZT

Io

Ntr hattndan geen akm:

I0 = I R + IS + IT = 0
26.05.2013

I hat = I faz =
3 fazl sistemler

U faz
Z

U hat
3Z
6

3 FAZLI DENGEL SSTEMLER

Dengeli yldz balant
n

Fazr diagram sistem

gerilimlerini gstermek
amacyla kullanlr.
Yldz balantda sadece
iki tip gerilim bulunur.
Faz - ntr ve faz faz.
Hat gerilimleri (U) faz
gerilimlerinden (V) 30o
ndedir.

26.05.2013

V TR

V OT

VSR
30

-VOR

120

VOS
VST

3 fazl sistemler

3 FAZLI SSTEMLER
Dengeli yldz balantl sistem

Sadece bir faza ait edeer devre kullanlr. (sadece

bir faza ait devre izilir, tm fazlara ait akm ve
gerilimler birbirine eittir ve aralarnda sadece -120o
faz fark bulunur)

Kaynak gerilimi faz ntr gerilimi olarak belirtilir.

Tek fazl ykler ntr veya toprak noktasna

balanrlar.
V

26.05.2013

ln

Yk

3 fazl sistemler

3 FAZLI SSTEMLER
Dengeli gen () bal sistem
n

Sistemde ntr noktas olmad

iin sadece hat gerilimi vardr

Sistemde iki tip akm vardr :

n hat akm
n faz akm

Faz akmlar:
I RS =

VRS
Z RS

I ST =

IR

VTR

VST
Z ST

26.05.2013

I TR =

VTR
Z TR

IRS

VRS
IS
VST

ZR

ZS

I ST
IT

ZT

ITR

3 fazl sistemler

3 FAZLI SSTEMLER
Dengeli gen () bal
sistem
Hat akmlar:

I R = I RS I TR
IS = IST I RS

I T = I TR IST

Dengeli sistemde hat akmlar:

I R = 3 I RS e

i 30 deg

IR

VTR
T

VRS
VST

ZRS

ZTR
ITR

IST

IS
IT

IRS

ZST

Ihat = 3 I faz ei 30deg

26.05.2013

3 fazl sistemler

10

DENGEL GEN
SSTEMLERDE HAT VE FAZ
AKIMLARININ HESAPLANMASI

n
n

IR = IRS-ITR
IR2 = IRS2+ITR2+2IRSITRcos60

26.05.2013

3 fazl sistemler

11

DENGEL GEN
SSTEMLERDE HAT VE FAZ
AKIMLARININ HESAPLANMASI
n
n
n
n
n

IR = Ihat ;
IRS = ITR = Ifaz
Ihat2 = 2Ifaz2 + 2Ifaz2cos60
Ihat2 = 2Ifaz2 (1+0.5)
Ihat = 3Ifaz = 1.73Ifaz
Ntr hatt olmad iin Uhat = Ufaz

26.05.2013

3 fazl sistemler

12

3 FAZLI SSTEMLER
gen bal sistem
n

Fazr diyagram akmlar

belirtmekte kullanlr.
Sistemde iki tip akm
vardr: faz ve hat
akmlar.

gen sistemlerde sadece

120 faz farkna sahip hat
gerilimleri mevcuttur.

Faz akmlar, hat

akmlarndan 30
ndedirler.

26.05.2013

VTR
ITR

IT

IS

VRS

IST

30o

IRS
-ITR

IR
VST

3 fazl sistemler

13

REZONANS
n

Seri veya paralel AC devrelerde endktif reaktansn

kapasitif reaktansa eit olmas durumunda meydana
gelir.
Rezonans halinde AC devre sadece direnten oluan
bir devre zellii gsterir.
Sadece direnten oluan AC devrelerde ise frekansn
empedansa etkisi olmaz.
Frekans arttka endktif reaktans artar, kapasitif
reaktans azalr.

26.05.2013

3 fazl sistemler

14

SER REZONANS
n

R-L-Cden oluan seri AC devrede endktif

reaktansn kapasitif reaktansa eit olmas durumuna
seri rezonans veya gerilimler rezonans denir.

X L = XC
2f r L =

1
2f r C
2

1 = 4 2 f r LC
fr =
26.05.2013

1
2 LC

3 fazl sistemler

15

SER REZONANS
n

Rezonans frekans belirliyken rezonans durumundaki

devrede bulunan endktans ve kapasitenin deerleri:

L=

1
2
4 2 f r C

C=

1
2
4 2 f r L

Rezonans annda empedans etkin dirence eit olur.

26.05.2013

3 fazl sistemler

16

PARALEL REZONANS

Paralel bal bobin ile

kondansatrden oluan devrelere
tank devresiad verilir.
Gerilim uygulannca kapasitr arj
olur. Gerilim kesildii anda ise
kapasitr bobin zerinden boalr.
Bu

aamada bobin etrafnda manyetik alan oluur,

bu alan endksiyon akmnn domasn salar.
Kondansatr oluan akm sonucu yeniden dolar.
Bobin ile kapasitenin arasndaki enerji alverii
snml sinus erisi eklindedir.
26.05.2013

3 fazl sistemler

17

PARALEL REZONANS
n

deal tank devresinde diren yoktur, ancak pratikte

bobinin bir miktar direnci olduu iin, dirente harcanan
enerjiden dolay sirkulasyon akm yava yava azalr.
E
IL =
XL

IC =
n

E
Xc

Paralel rezonans devrelerinde rezonans durumunda akm

minimum, empedans ise maksimum deerleri alr.

26.05.2013

3 fazl sistemler

18