Kapitulli II

Levizja e Qendrueshme
e shtreter te mbyllur

Levizjaquheteqendrueshme,kurtreguesitkryesorehidrauliketerrjedhjessipresionip dheshpejtesiaV,nukvaren
ngakoha,porvetemngakoordinatat.
k h
k d
NerastinelevizjesseIengjevenegypezime,metecilendotekemitebejmeneketekapitull,ketatreguesvarenvetemnga
gjatesia.
Shtratiquhetimbyllur,kurperimetriitijilagureshtenjevijeembyllur.
Levizjaelengjeveneshtretertembyllur,neliteraturequhetIevizjemeshtypje,oselevizjemepresion.
Sipas nje emertimi te tille levizja me presion ka ne gjitha pikat e siperfaqes se gjalle ne te gjithe gjatesine e rrjedhes nje
Sipasnjeemertimitetillelevizjamepresionkanegjithapikatesiperfaqessegjallenetegjithegjatesineerrjedhesnje
shtypjetendryshmengapresioniatmosferik
Levizjaeqendrueshmeneshtretertembyllurmundtejetelevizjeenjetrajtshmekurshpejtesiavnukndryshongjate
gypezimitoselevizjejoenjetrajtshme,kurshpejtesiavndryshongjategypezimit

Ne rastin tone ku kemi te bejme me gyptezime kryesisht te rrumbullaketa dhe me diameter te pandryshuar per pjese te
Nerastintonekukemitebejmemegyptezimekryesishtterrumbullaketadhemediametertepandryshuarperpjesete
caktuaratetyre,levizjaeshtevetemenjetrajtshme.
Levizjejoenjetrajtshmenepraktikekemivetemnedisarastetevecantasi,nekalimineIengjeveneperprurjematesin
Venturi,nekalimineujitnepergypineshkarkimitteturbinavereaktiveetj,perketearsye,kjolevizjenekursete
zakonshmetehidraulikesnukstudiohet.
,
j
q
gj
y
j
j
j
,
p
Pra,neIevizjeneqendrueshmetelengjeveneshtretertembyllurstudiohetvetemIevizjaenjetrajtshme,ecilashpesh
quhetlevizjaelengjevenegypezime.

2.1Mardhenietkryesorenelevizjenenjetrajtshme.
Nellogaritjenhidrauliketegypezimeve,kuratapunojnemeshtrattembyllur,simarredheniekryesoresherbejne:
ll
hd lk
k
h
b ll
dh
k
h b

BarazimiShezi:

(2.1)

oseneformen

(2.2)

Barazimiivazhdueshmerise:

(2.3)

BarazimiiBernulit:

(2.4)

Barazimiihumbjevehidraulike:

(2.5)

BarazimiihumbjevehidraulikegjatesoresipasDarsipergypezimeterrumbullaket:
j
gj
p
p gyp

((2.6))

Por,pertethjeshtuarllogaritjetpraktike,disaprejketyremarredhenievekthehennenjeformemetepershtatshme
Shprehja(2.1)shkruhetneformen:
h h ( ) hk h
f

( )
(2.7)

Pjesaepareqeshenohetme:

(2.8)

dhevaret,vetemngatreguesithidraulike:prurjaQdhepjerresiahidraulikeI,

Pjesaedyteqeshenohetme

(2.9)

varetvetemngatreguesitgjeometriketegypit,dmthngaformaemadhesiaesiperfaqessegjalledhengaashpersia
absoluteesiperfaqessebrendshmetetij.
ParametriKo quhetmoduliiprurjesperlevizjenenjetrajtshme,ndersaK thjeshtmoduliiprurjes.
Ne levizjen e njetrajtshme mbasi Ko=K nuk behet dallim ndermjet tyre
NelevizjenenjetrajtshmembasiKo=Knukbehetdallimndermjettyre.
MeqenesepjerresiahidraulikeI nukkapermasa,moduliiprurjes,ngashprehja(28),
delsekapermasateprurjes,dmthl/sek,m3/seketj.
Ngakjoshprehjedeldhekuptimifizikitij:ModuliiprurjesKeshteprurjaQperpjerresi
hidraulikeI=1
g
g
j
g ,
j gyp gj
Nefiguren2.1eshtetreguarnjerezervuarmethellesishumetevogel,menjegyptegjate
tevendosurvertikalisht.PotepranohetneketefigureqeH=hw=L,ateheremundte
shkruhet:

Kjodotethoteqepjerresiamaksimalehidraulikengareniaekrijuarngavetegypieshte Imax=1.
SirrjedhimmundteshprehetedhendryshekuptimifizikimodulitteprurjesK:
dh
d
h h
dh d h k
f k
d l
PrurjamaksimaleQmax qejepnjegypngareniaqekrijohetngaaiveteeshteateherekurgypivendosetvertikalisht.
VleraekesajprurjeeshteebarabartememodulineprurjesK.

Shprehja(2.2)gjithashtumundteshkruhetedheformen:

edheneketerastanaemajteebarazimitvaretvetemngaparametrathidraulikedheshenohet:
ndersaanaedjathteetijvaretvetemngaparametratgjeometrikdheshenohetme:
Kurlevizjaeshteenjetrajtshme
ParametriS
Parametri
Squhetmoduliishpejtesise
quhetmoduliishpejtesise.
Nengjashmerimemodulineprurjes,permasatemodulitteshpejtesisedhekuptimifizikitijshprehet:
ModuliishpejtesiseSeshteshpejtesiav perpjerresihidraulikeI=1.
VleratekesajshpejtesieeshteebarabartememodulineshpejtesiseS.

Dukevendosurneshprehjen(2.5)vlerenepjerresisehidrauliketenxjerrengashprehja(2.1)kemi:

Neshprehjenemesipermedukezevendesuarme:

ose,me

nxjerrim:

P
ParametriG
Parametri
i G quhethumbjaspecifikeeenergjise
quhethumbjaspecifikeeenergjiseoserezistencaspecifike,dmthhumbjaeenergjisehw
h h bj
ifik
ji
i
ifik d h h bj
ji h perQ=1.
Q 1

Duhettheksuarqemarredheniaeparaqiturmeshprehjen(2.17)eeshteevlefshmeperfushenehumbjevetecilatvaren
ngashpejtesianekatror.Pershpejtesimetevogla,nefushenndermjetese,kjoligjshmerimundteshprehet:

kutreguesiifuqisem<2.

Pertepaturnjepercaktimpraktiktekufirittelartpermendurteshpejtesise,nepasqyren2.1jepenvlerateshpejtesisene
m/s,mbivleratesecileskalohetnefushenkuadratiketeshpejtesive.
/
b l
l k l h
f h k d k
h

Nepasqyrenemesipermekemi:
Pergypaterinjtezakonshemprejcelikunjeashpersiabsolute=0.45mm
Pergypaterinjtezakonshemprejgizenjeashpersiabsolute=0.50mm
Per gypat e metalik qe kane qene ne perdorim per disa vjet ne kushte normale nje ashpersi absolute =1 35mm
Pergypatemetalikqekaneqeneneperdorimperdisavjetnekushtenormalenjeashpersiabsolute=1.35mm

Pertenjejtinqellim,pertepaturmundesineenjepercaktimiteshpejtepraktikteparametravedhe
Tegypezimevetezakonshemmetalikme=1
k h
lk
1.5mm,qeipergjigjetnjekoeficentiashpersiemesataren=0.012
k f
h
ne
pasqyren2.2jepenvleratnumeriketeketyreparametrave.

Mendihmenepasqyres2.2,pernjegypezimtedhenemediameterDdhepjerresihidraulike I,mundtepercaktohet
prurjaQ dheshpejtesiaV errjedhjesseujitnete.
Dukepaturedhegjatesineetijmundtepercaktojmeedhehumbjethw.

Petllogaritjeneshtretervetembyllur,terrumbullakteetevegjel(D<1m)brendadhejashtekufirit,kuhumbjetvarennga
shpejtesianekatror,perdoretkoeftcientiihumbjeveiparashikuarmehollesinekapitullinehumbjevehidraulike.
h
k
d
k f
h b
hk
h ll
k
ll
h b
hd lk
NeketerastpercaktohetkoeficientiShezimeshprehjendhemepasparametratK,S'dheA.

Ndersapershtretertembyllur,temedhenjeterrumbullakte(D>1m)dheshtretertembyllurtemedhenjmeformete
cfaredoshme,koeficientiShezipergjetjeneparametraveK.S'dheApercaktohetmeshprehjen:

Koeficientiiashpersiseneshtetrajtuargjithashtume
hollesinekapitullinehumbjeyehidraulike,por
megjithatenepasqyren2.3jependisavleratetij
perrasteteshtretervetembyllurtemedhenj,qe
t k h
takohennendertiminehidrocentralevetemedhenj,
d ti i
hid
t l
t
dh j
tevepravetemedhabonifikuesedhenehidroteknike
nepergjithesi.

10

Nellogaritjeneshtretervetembyllurngaanahidraulike,duhettekihetparasyshqetemoskalohetshpejtesiamaksimalee
lejuar ( edhe kur uji eshte i paster pa kripra dhe materiale te ngurta) per te mos shkaktuar deme dhe shkaterrime te medha
lejuar(edhekurujieshteipaster,pakripradhematerialetengurta)pertemosshkaktuardemedheshkaterrimetemedha
mureve.
Nepasqyren2.4janedheneshpejtesitemaksimaletelejuaranem/sekperdisarasteqetakohenmeshpeshnepraktike.

11

2.2Rrjedhjaelengjevenegypezimetegjata
Gypezimiquhetigjatengaanahidraulikekurhumbjetevenditjanerelativishttevoglanekrahasimmehumbjete
gjatesise.Neketerasthumbjetevenditarrijnevlerene3%tehumbjevetepergjithshme,perketearsuenegypezimete
gjatahumbjetevenditnukllogaritenpormerren3% 5%tehumbjevegjatesore.

Nepraktikekemitebejmekryesishtmegypezimetegjatadheproblemethidraulikeneketedrejtimjanetepanumerta.
Megjithatemeposhtedotetrajtohenvetemdisaprejtyre.

1 Llogaritja hidraulike e nje gype imi te thjeshte

1.Llogaritjahidraulikeenjegypezimitethjeshte

Gypezimiquhetithjeshte,kurformaesiperfaqessegjalle,madhesiaesajdheashpersiambetentepandryshuaranete
gjithegjatesineetij.Nesekemitebejmemegypezimemesiperfaqetegjalleterrumbullaketateherediametridhe
ashpersiaduhettejenekonstantegjategjithegjatesisese
gypezimit.
gypezimit
Nefiguren2.2eshtetreguarnjegypezimqeithejshteqe
lidhdyrezervuaretAdheB.Problemetkryesoreqe
paraqitennellogantjenhidrauliketenjegypezimite
thjeshtejanekater.

12

Tedhenat,treguesitqekerkohendhezgjidhjaesecilitproblemjanedheneneformeskematike,nepasqyren2.5.

Probleminepare: Jepen,diametriibrendshemD igypezimit,koeficientiiashpersisen dhepjerresiahidraulikeI (osene

vendtepjerresisejepenhumbjeteenergjisehw dhegjatesiaegypezimitL).
KerkohetprurjaQ dheshpejtesiav.
Duke ditur diametrin D dheashpersinen,percaktojmemodulineprurjesdhemodulineshpejtesise
DukediturdiametrinD
dhe ashpersine n percaktojme modulin e prurjes
dhe modulin e shpejtesise
dhemetejmendihmenedheshpejtesine
13

Problemiidyte:
M d t j t d ll j h
Mundtejetedyllojesh.:nerastineparejanedheneD,n,dheQ,kerkohetpjeresiaI;nerastinedytejanedheneD,n,Q
ti
j
dh
D dh Q k k h t j
i I
ti d t j
dh
D Q
dheLkerkohenhumbjethidraulikehwosekurjanedhenehumbjethwkerkohetgjatesiaL.
Nerastineparepasipercaktohetmoduliiprurjesgjendet
ndersanerastinedyte,pasieshtepercaktuarpjeresiaI ngazgjidhjaerastittepare,gjendenhumbjetose

Problemiiparedheidytejanemetepertekarakteritprovues,
p
y j
p
p
ndersa,problemiitretedheikatert,janeproblemeprojektuese.

14

Problemiitrete:
J
Janedhene:prurjaQ,ashpersiandhepjerresiahidraulike
dh
j Q h
i dh j
i hid lik I (osegjatesiaL
(
j t i L dhehumbjethw),kerkohetdiametriibrendshemi
dh h bj t h ) k k h t di
t iib d h
i
gypezimitD.
Problemiikatert:
Janedheneshpejtesiav,ashpersiandhepjerresiaI (ose Ldhehw),kerkohetdiametriibrendshemigypezimitD.

Zgjidhja e ketyre dy problemeve eshte e ngjashme

Zgjidhjaeketyredyproblemeveeshteengjashme.
KetoproblememundtezgjidhenanalitikishtdukeidhenevleftatenjepasnjeshmediametritD derisaanaedyteebarazimit
Shezi,perrastineproblemittetretetebarazohetmeprurjenQ,ndersaperrastineproblemittekatert
tebarazohetmeshpejtesineV.
Diametriqevertetonbarazimineshtediametriikerkuar.
Kjo zgjidhje duke mos qene nje zgjidhje analitike qe te japi
Kjozgjidhjedukemosqenenjezgjidhjeanalitikeqetejapi
drejtperdrejtvlerenediametritD=F1(Q,n,I) oseteD=F2(V,n,l)
pershkaktelidhjestereciproketeR=f1(D),teC=f(D)=(1/n)*R^y
kudhey=f3(R,n),sizgjidhjemetentativa,eshtenjezgjidhjeegjate.
Perketearsyenepraktikeperzgjidhjeneketyreproblemevemeshpesh
p
perdoretmenyragrafike.Perzbatiminemenyresgrafikeparaprakisht
y g
y g
p p
plotesohetpasqyra2.6dukeidhenedisavleradiametritD=D1,D2,...Dn.
MeshtylleneparedhetefunditndertojmegrafikunD=f(K)perprobleminetrete
dh
dhemeshtyllenseparedheteparafundit,grafikunD=f(S)perprobleminekatert.Pastajdukediturdhe
h ll
dh
f di
fik D f(S)
bl i k
P
j d k di
dh
gjejmediametratekerkuarpertedyproblemet.

15

Problemetepershkruaramelartjanekaterproblemetklasiketeqejapinzgjidhjenepergjithshme
zgjidhjenepergjithshmeteproblemevehidraulike
qetakohennellogaritjenegypezimevetegjata.
t k h
ll
itj
i
t j t
Ketozgjidhjeperdorennepraktikekurnukeshteemundurtenavinenendihmepasqyratendryshmetetipittepasqyres
2.2.psh,kurdiametrieshteshumeimadh,kurnukkemipasqyraperkoeficentineashpersiseosekoefeferkimit,kurforma
esiperfaqessegjalleegypezimiteshteecfaredoshme,etj.

Neflguren2.2janetreguarvijaeenergjiseVEdhevijapjezometrikeVP,sidhehumbjetnehyrjehw1dhehumbjetnedalje
g
j
g
j
gj
j pj
j
yj
j
j
hw2.Sipaspercaktimittegypezimittegjatehw1+hw2<0.03H,delqehumbjetnehyrjehw1dhehw2=(*v^2)/(2*g)jane
shumetevogladmthvijaeenergjisedhevijapiezometrikepraktikishtperputhendheformojnenerastinedhenenjevijete
d j
drejteqebashkonniveletedyrezervuareveAdheB.
b hk
i l
d
A dh B
16

Nerastinefigures2.2,meqeneselengunukbenasnjepunetjeter,gjitheenergjiaH ecdokilogramilengqendodhetne
rezervuarinAkundrejtnivelitteujitnerezervuarinB,shpenzohetperteperballuarhumbjet,delseH=hw.Nepraktikemund
i A k d jt i lit t jit
i B h
h t
t
b ll
h bj t d l H h N
ktik
d
tendodheqejoegjitheenergjiaHtejeteebarabertemehubjethw;keshtup.sh.,nerastinegypezimitteturbinavetenje
hidrocentralidukeshenuarH=H1+H2pjesaH1+hwndersah2energjiaqejepcdokilogramlengturbines.
PoashtuneseshenojmemeHenergjineqekanjekilogramlengpasnjepompedheH=H1+H2,pjesah1=hwkuhwjane
humbjethidraulikenegypeziminedergimittepompes,ndersah2ngritjagjeodezikeelengutngadaljaepompesderine
nivelin e rezervuarit ku dergohet lengu
nivelinerezervuaritkudergohetlengu.

Kurkemitebejmemegypezimetegjate,praktikishtkurgjatesiaL>500*D pertemarreparasyshhumbjetevenditne
energjineqekemiperteharxhuarH perdorimmardhenien:
ose

k h janehumbjetgjatesore
kuhw
j
h bj
j
17

2.Gypezimetelidhurneseri

fig2.3

Nefiguren2.3eshtetreguarlidhjanemenyretenjepasnjeshmeedygypezimeveperkatestshtmegjatesi,diameterdhedhe
koeficientashpersieL1,D1,n1dheL2,D2,n2.KysistemgypezimilidhdyrezervuaretAdheB,teciletkanenjerenieH
ndermjet tyre. Kerkohet te percaktohet prurja Q qe kalon nga rezervuari A ne B.
ndermjettyre.KerkohettepercaktohetprurjaQqekalonngarezervuariAneB.
Ngafiguramundteshkruajme:H=hw=hw1+hw2
Ku,dukezevendesuarhumbjet

dhekemi:

Prejnganxjerrim:
p j
p
q
y
j
p
y gyp
g
Neshprehjenemesipermeshohimqeneemeruesinethyeseseshteshumaehumbjevespecifiketedygypezimeve,ngae
cilaperngjashmerimundteshkruajmeprurjenenjesistemi,kujanelidhurdisagypezimenemenyretenjepasnjeshmeapo
neseri,kuGeshteshumaehumbjevespecifiketetegjithagypezimevetesistemit

18

3.Gypezimetelidhurneparalel

JepetsistemiAB igypezimitteperberemeformete
cfaredoshmenehapesire(fig.2.4),NepjesenCD ky
sistemeshteformuarngalidhjaedygypezimevene
paralel.Nepergjithesi,lidhjaneparalelmundte
formohet nga lidhja e me shume se dy gypezimeve
formohetngalidhjaemeshumesedygypezimeve
dhevendosjaetyremundtejeteecfaredoshmene
hapesire.
Ngatedhenatefiguresmundteshkruhentremarredheniekryesorehidraulike.Dukediturenergjitepotencialenenyjete
degezimitCdheDperkatesishtdhemundtegjejmehumbjeteenergjiseperdegenC2D
dhe C3Dsimeposhte.
dhe
C3D si me poshte

siperfundimnxjerrimmarredhenienepare:
p
j
p

((2.29))

marredheniaedyte:

(230)

dhemarredheniaetrete:

(2.31)

19

NellogaritjenhidrauliketegypezimeveteIidhuraneparalel,paraqitendyproblemekryesore
paraqitendyproblemekryesore.
Problemiipare:
bl
JepetsistemiigypezimitdhereniaH ndernjetnivelevetedyrezervuareveAdheB,kerkohenprurjetQ1,Q2,Q3dheQ4.
Shprehja(2.29)mundteshkruhetedheneketeforme:
prejsecilesnxjerrim:
dukeezevendesuarketeshprehjeteQ3neshprehjen(2.30)kemi:
ose

(6.34)

(6.35)

perngjashmerimundteshkruhetgjithashtu,qe

(6.36)

Shprehja(2.31)mundteshkruhetedhenetecilin,dukezevendesuarvlereneprurjesQ2

ngashprehia(6.35)dheQ4=Q1kemi:
g
p
(
)

prejsecilesnxjerrim:

PasigjejmevlereneprurjesQ1,gjejmengashprehjet(2.35)dhe(2.36)perkatesishtprurjetQ2dheQ3.
NdersaprurjaQ4=Q1.
20

Problemiidyte:
JanedheneprurjetQ1,Q2,Q3dheQ4,gjithashtuH,G1,G2,L2dheL3,kerkohettepercaktohendiametratD2dheD3te
dh
dh
h h
dh
k k h
k h d
dh
gypezimevetelidhuraneparalel.
Shprehja(2.31)mundteshkruhetneformen:

prejseciles:

Dukezevendesuarneshprehjenemesipermehumbjethw2me

kemi:

prej kesaj nxjerrim modulin e prurjes se gypezimit te dyte:

prejkesajnxjerrimmodulineprurjessegypezimittedyte:

dheperngjashmeri,modulineprurjessegypezimittetrete:
Dukendertuar,sinerastineproblemittetretellogaritjes
hidrauliketenjegypezimitethjeshte,grafiketK=f(D)per
n2dhen3(ose2dhe3)tedygypezimeve,mendihmen
emoduleveteprurjesK2dheK3percaktojmediametrate
kerkuar D2 dhe D3
kerkuarD2dheD3.
21

4.Dhenianjepjeseteprurjesnenjepiketecaktuartenjegypezimi.

Ne figuren 2 6 eshte treguar nje sistem gypezimi i perbere qe Iidh dy rezervuare A dhe B ku ne nje pike C te ketij sistemi
Nefiguren2.6eshtetreguarnjesistemgypezimiiperbere,qeIidhdyrezervuareAdheB,kunenjepikeCteketijsistemi
jepetnjeprurjeeperqendruarQc.KerkohettepercaktohenprurjetQAdheQB.

Ngafiguramundteshkruajmeketomarredhenie:

(2.46)

dhe
p j (
) p j QB=Q
QAQc,delnjebarazmishkallesedytekundrejtprutjesQ
Q ,
j
y
j p j QA.Ngaky
g y
Dukezevendesuarneshprehjen(2.46)prurjenQ
barazimpercaktojmeprurjenQA,pastajdukediturketevlere,percaktojmeedheprurjenQB.

22

5.Shperndarjaenjetrajtshmeeprurjes.

RezevuariA (fig2.7)tekicilinivenliiujitneteeshteipandryshueshem,furnizongypeziminAB,mediameterdheashpersite
pandryshueshem,menjeprurjeQ.
KygypezimprurjenqemerrngarezervuarieshperndantegjithenjetrajtesishtnetegjithegjatesineLmenjeintesitetqm3/s
permetergjatesi.Kerkohettepercaktohenhumbjeteenergjisenetegjithegjatesineeketijgypezimi.

P j
Prurjaepergjithshmeqemerrgypezimimundteshprehet:
jith h
i i
dt h h t
ndersa,prurjanenjeprerjetecfaredoshmeqendodhetnenjelargesixprejfillimittetijeshte:

dukepranuarqeprurjaQxnenjegjatesishumetevogeldxmbetetepandryshuarmundtepercaktojmehumbjethidraulike
netegjithegjatesineegypezimit.

23

Neshprehjenemesipermedukezevendesuardhe

nxjerrimqe

dmthkurprurjaQshpemdahetneformetenjetrajtshmenetegjithegjatesineegypezimit,humbjetjanesa1/3 ehumbjeve
sikurkjoprurjetejepejnefundtegypezimit.

24

6.Prurjaenjetrajtshmedheprurjatranzite

NegypeziminABmediameterdheashpersitepandryshueshme(Fig.2.8)keminjeshperndarjetenjetrajtshmeteprurjesme
intensitetq dhenjeprurjeQ,qekalonbashkerishttranzitnepergypezim.

Prurjaepergjithshmeqehynnegypezimeshte:
ndersa,prurjanenjeprerjetecfaredoshmeqendodhetnenjelargesixngafillimiigypiteshte:

D k
Dukepranuaredheneketerast,qeprurjaQxnelargesineelementaredxmbetetepandryshuar,humbjetneketelargesido
dh
k t
t
j Q
l
i
l
t
d b t t
d h
h bj t k t l
id
tejene:

pasintegrimitnga0derineL,nxjerrimvlerenehumbjevehidraulike.

(2.56)

dmth humbjet ne kete rast jane ne vleren (G *q*

dmthhumbjetneketerastjanenevleren(G
q LL*Q),metemedhaseshumaehumbjeveteprurjesseshperndare
Q) me te medha se shuma e humbjeve te prurjes se shperndare
njetrajtesishtq*LdheteprurjestranziteQT,sesakurketoprurjekalojnevecnganjeratjetraneketegypezim.

25

Shpeshshprehja(2.56)shkruhetneformen:

kuQlleshteprurjallogaritese,ecilamerretsipasformulesseperafert.

Ngakrahasimiirastitkurkemivetemprurjeteshperndaremerastinkurkemivetemprurjetranzitevemeresehumbjet
p
p
j
/
j
p
y
hidraulikeperrastineparejanesa1/3ehumbjeveperrastinedyte.

rastivetemmeprurjeteshperndare

rastivetemmeprurjetranzite

26

7.Funksionimiirezervuaritterregullimitteprurjes
Rezevuan A (fig 2 9) grumbullon uje nga nje burim natyral dhe furnizon qendren e banuar C Grafiku i perdorimit te ujit te
RezevuanA(fig2.9)grumbullonujenganjeburimnatyraldhefurnizonqendrenebanuarC.Grafikuiperdorimitteujitte
kesajqendretebanuar,dmthQc=f(t)gjate24oreve,eshteparaqiturnefiguren2.10a

Pertesiguruarqendrenebanuarnecdokohemeprurjenenevojshme,duhetqe
di
diametrinegypezimitACtallogarisimmeprurjenmaksimaleQcmax.Pertemos
ti
i it AC t ll
ii
j
ki l Q
P t
ndertuarnjegypezimACshumeterenduardhejoekonomik,aferqendressebanuar
nenjefarelartesie,ndertohetnjerezervuarBqequhetrezervuariirregullimitteprurjes.
QeniaerezervuaritB,benqeprurja,ecilavjenngarezervuariA,tejetemeenjetrajtshme(Fig.2.10b).
DukezvogeluarneketemenyreprurjenmaksimalellogaritesengaQcmaxneQAmax,diametriigypezimitACdelshumemei
vogel dmth nga njera ane zvogelohet shume pesha e gypezimit AC i cili zakonisht eshte shume me i gjate se gypezimi CB
vogeldmth,nganjeraanezvogelohetshumepeshaegypezimitAC,icilizakonishteshteshumemeigjatesegypezimiCB,
ngaanatjetershtohetgypezimiCBdherezervuariB.

27

Pertegjeturvariantinmeteleverdisshemtesistemitmerezervuarterregullimitteprurjes,duhettedimediametrate
gypezimeve AC dhe CB si dhe vellimet e rezervuareve A dhe B per percaktiniin e te cileve nevojitet te njohin grafiket e
gypezimeveACdheCBsidhevellimeterezervuareveAdheBperpercaktiniinetecilevenevojitettenjohingrafikete
prurjeveQA=f(t)dheQB=f(t).Perndertimineketyredygrafikeve,duhettezgjidhinprobleminhidraulik,qenenjesistemte
tilletedhene,pernjeprurjetecaktuarQctegjejmeprurjetQAdheQa;

N
Nezgjidhjeneketijproblemikemitrerastekryesore:
jidhj
k tij
bl i k i t
t k

Rastiipare kurQc=0,d.m.thQA=QB.Neketerastvijaeenergjisenefiguren2.9dotejeteA1B,ndersaprurjaellogaritursi
gypezimetelidhuranemenyretenjepasnjeshme(seri)

28

Rastiidyte kurQC=QAdmthQB=0.VijaeenergjisedotejeteneketerastA2Bkupjesa2Beshtehorizontalendersaprurja:

Nepergjithesi,kurdheQA=QC+QB,
d th k
dmthkurnivelipjezometritnepikenCndodhetneniepike1kuatehereprurjaqevjenngarezervuariAdo
i li j
t it
ik C d dh t
i ik 1 k
t h
j
j
iAd
tejete:

(2.61)

prurjaqeshkonnerezervuarinB:

(2.62)

ndersa:

(2 63)
(2.63)
29

Rastiitrete eshtekurQcmax=QAmax+Qbmax,dmthkurgypezimetnepikenCjanetendaradhefurnizojneketepikene
menyre te pavarur
menyretepavarur.
Neketerast,vijaeenergjisedotejeteA3B,ndersaprurjadotejete

(2.64)

Nepergjithesi,kurQc<QcmaxdheniveliipjezometritneCndodhetndermjetpikes2dhe3,atehere,nengjashmerime
shprehjen(2.63),mundteshkruajme:
(
(2.65)
)

30

Analizaemesipermeeshteparaqiturgrafikishtnefiguren2.11.
Ne kete figure ne boshtin e abshisave eshte vendosur prurja QC ndersa ne ate te ordinatave QA
NeketefigureneboshtineabshisaveeshtevendosurprurjaQC,ndersaneateteordinataveQA.
PikaI,IIdhellleketijgrafikuparaqesingrafikishttrerastetepermenduramelart.
VijaI,II,lll,quhetkurbaeprurjesQAdheeshtendertuar,perpjesenlllmendihmeneshprehjeve(2.61)dhe(2.63),ndersa
pjesallll'meshprehjet(2.61)dhe(2.65)dukeidhenevleratendryshmehperkatesishth>HBdheh=0 HB.
Vija0 II llleprurjesQc,eshtenjevijeedrejtemepjerresi45.
g
j
j
p
gj p
p j Q p
j p j
Q
LargesiavertikalendermjetvijavetepermenduramelargjepvlereneprurjesQBpernjeprurjetecaktuarQC.Fushae
shenuarmeshenjenplusjepprurjetQBqeshkojnenerezervuarinB,dmthqeembushinate,ndersafushaeshenuarme
shenjenminusprurjetQBqeshkojnengakyrezervuarnepikenC,dmthqeezbrazinate.

Mendihmenegrafikuttefunksionimitteprurjes(Fig.2.11)duke
pasurgrafikuQC=f(t)tetreguarperkatesishtnefigurat
2.10bdhe2.10c.Mendihmeneketyredygrafikevetefundit,
dukeikthyeratanegrafikeintegrale,mundtepercaktojme
vellimeterezervuareveAdheB
lli t
A dh B

31

8.Problemiitrerezervuareve.
Ne figuren 2 12 eshte dhene nje sistem prej tre rezervuaresh qe lidhen ndermjet tyre me ndihmen e tre gypezimeve qe
Nefiguren2.12eshtedhenenjesistemprejtrerezervuareshqelidhenndermjettyremendihmenetregypezimeveqe
bashkohennejepikeD.

N it i
Nesisteminetreguarnefigure,janedhenekarakteristikathidrauliketetregypezimevedmthG1,G2,G3sidhelartesisteHA,
t
fi
j
dh
k kt i tik t hid lik t t
i
d th G1 G2 G3 i dh l t i t HA
HB,HCenivelevetetrerezervuarevengapikaD,KerkohettepercaktohenprurjetQA,QB,QC

DukeshenuarlartesinepjezometrikenepikenD menezgjidhjeneketijproblemimundtekemitreraste.

32

Rastiipare:
kur h<HB dmth rezervuaret A dhe B furnizojne rezervuarin C atehere prurja qe del nga rezervuari A dhe B eshte:
kurh<HB,dmthrezervuaretAdheBfurnizojnerezervuarinC,atehereprurjaqedelngarezervuariAdheBeshte:

(2.66),(2.67)
ndersaprurjaqehynnerezervuarinCeshte:
(2.68)

Ngakushtetedhenateketijrastimundteshkruajme:

Osedukepaturparasyshshprehjetemesipermekemi:
d k
h h hj
i
k i

(2.69)

(
(2.70)
)
33

Rastiidyte:
kur h>HB dmth rezervuaret A furnizon rezervuarin B dhe C Ne kete rast prurjet QA dhe QC percaktohen si ne rastin e pare:
kurh>HB,dmthrezervuaretAfurnizonrezervuarinBdheC.NeketerastprurjetQAdheQCpercaktohensinerastinepare:

(2.66),(2.68)
ndersaprurjaqehynnerezervuarinBeshte:
(2.71)

Ngakushtetedhenateketijrastimundteshkruajme:

dh d k
dhedukepaturparasyshshprehjetemesipermekemi:
h h hj
i
k i

(2.72)

(
(2.73)
)
34

Rastiitrete:
kur h=HB dmth prurja QB=0 dhe QA =QC Ne kete rast kemi te bejme me gypezim ADC te lidhur ne seri prandaj kemi:
kurh=HB,dmthprurjaQB=0dheQA=QC.NeketerastkemitebejmemegypezimADCtelidhurneseri,prandajkemi:

kurhHB,pertepercaktuarmecilenngatedyrasteteparakemitebejmeneshprehjen(2.70)osene(2.73)zevendesojme

h=HB
h
HBdhekurdmthQA
dhe kur
dmth QA<QC,
QC,kemitebejmemerastineparekuh
kemi te bejme me rastin e pare ku h<HB
HB

ndersakurprurjaQA>QC,kemitebejmemerastinedytekuh>HB

Kurkemitebejmemerastineparenxjerrimvleftenehse ngashprehja(2.70)sirrenjetenjebarazimiteshkallessedyte,
pastaj percaktojme prurjet QA QB dheQC
pastajpercaktojmeprurjetQA,QB
dhe QC perkatesishtngashprehjet(2.66),(2.67)dhe(2.68).Kurkemitebejmemerastin
perkatesisht nga shprehjet (2 66) (2 67) dhe (2 68) Kur kemi te bejme me rastin
edytepercaktojmeh ngashprehja(2.73),pastajprurjetperkatesishtmeshprehjet(2.66),(2.71)dhe(2.68).

35

9.Sifoni
Sifon quhetnjegypezimkulenguleviznenjeshtrattembyllurdhekurshtypjanenjepjesetegjatesisetijeshtemeevogel
quhet nje gypezim ku lengu leviz ne nje shtrat te mbyllur dhe kur shtypja ne nje pjese te gjatesise tij eshte me e vogel
seshtypjaatmosferike.Qetekeminenjepjeseetegypezimitnjeshtypjep<paduhetqekjopjesetendodhetmbivijen
pjezometrike.Prandajnedhenienepercaktimitmundtethuhetqesifoneshtenjegypezimqekanjepjesetetijmbivijen
piezometrike.
Nefiguren6.13eshtetreguarlevizjaenjelengunenjgypezimtetille.

Nellogaritjenesifonit,dukepareatesinjegypezimqe,lidhdyrezervuareAdheB,paraqitenpoatoproblemeqejane
pershkruarmelartnellogaritjenenjegypezimitethjeshte.Por,dukeeparesifoninsinjegypezimmespecifikenetij,nga
ana hidraulike paraqitet problemi i percaktimit ne cdo prerje nese ka apo jo vakum dhe ne rast se ka te percaktojme vleren
anahidraulikeparaqitetproblemiipercaktimitnecdoprerjenesekaapojovakum,dhenerastseka,tepercaktojmevleren
vakumetrikehvak.

36

DukepranuarrrafshinekrahasimitRRqekalonnganiveliirezervuaritB,mundteshkruajmebarazimineBernulitperprerjet
00 dhe xx
00dhexx.

N
Ngashprehjaemesiperme,dukebereV
h hj
i
d k b
V0=0,nxjerrimvlerenevakumitperprerjenecfaredoshmexx:
0 j i l
k it
j
f d h

Nefigureshohimqe,lartesiavakumetrike hvak eshteebarabartemelargesinevertikalendermjetboshtittegypitdhevijes

piezometrike Prandaj ne llogaritjen e vakumit nuk eshte e nevojshme te zbatojme barazimin e Bemulit ne cdo prerje por
piezometrike.Prandaj,nellogaritjenevakumitnukeshteenevojshmetezbatojmebarazimineBemulitnecdoprerje,por
mjaftonvetemndertimiivijespiezometrikegjatesifonit.

37

Qenjesifontepunoje,dmthpasvenies,nepunetedergojepanderprerjelengngarezervuariA.nerezervuarinBduhetqe
lartesiavakumetrikemaksimale hvakmaks tejetemeevogelselartesiavakumetrikeelejuar,ecila,persisteminezakonshem
teujesjellesveeshtepranuarhvaklej =7m.Pertepercaktuarhvakmaks zhvendosetvijapjezometrikeparalelmevetenesaj
vertikalishtderisaajotebehettangentemeboshtinegypezimit.Pikaetangentesjepprerjenterthorepjezometrikeme
vlerenekerkuarh
l
k k
hvakmaks.
Kurnenjegypezim,qofteedhenenjepjeseteshkurtertetijkemihvak>hvaklej lenguqendodhetgypezimitdotekthehetne
gjendjetegaztedhe,dukeuzgjeruarpambarimdotekrijojenjevellimajriplusavulli,icilidotevijedukeuzmadhuarne
drejtimtedyrezervuareve.Kyvellimajrieavullidukezenetegjithesiperfaqenterthore,doteshkaktojenderprerjene
dheniesselengutngarezervuariAnerezervuarinB.

38

Nefiguren2.13pjesa1E2egypezimitpunonmevakum,ndersapjesa3E4 mehvak >hvakIej,dmthmeqevija CDevakumitte

lejuar e pret gypezimin sifoni nuk duhet te punoje Ne nje rast te tille ose duhet te ulim gypezimin 3E4 nenvijenCD;ose
lejuarepretgypezimin,sifoninukduhettepunoje.Nenjerasttetille,oseduhetteulimgypezimin3E4
nen vijen CD; ose
duhettengrejmevijenpjezometrikederisavijaCDtegjendetmbigypezim.Kjoefundit,nerastsepikameelarteE e
gypezimitnukndodhetshumemeelarteseniveliirezervuaritA,mundtearrihetdukevendosurprejrezervuaritAne
rezervuarinB gypezimetngadiametrimeimadhtediametrimeivogel.

Nepraktikenjegypezimmundteketeshume
pjesetetillaqemundepunojnesisifone.
j
t till
d
j
i if
Nefiguren2.14eshtetreguarrastimetre
ptiesetetilla.Nerastinedhenepjesaedyte
qepunonsisifonkanjelartesivakumetrike
maksimaletetilleqehvak >hvaklej ,prandaj
nje gypezim i tille do te punoje me nderprerje
njegypezimitilledotepunojemenderprerje
periodike.

39

10.Shatervani
Ne figuren 2 15 eshte treguar sistemi i nje shatervani Ne kete skeme renia Heshtekrijuar
Nefiguren2.15eshtetreguarsistemiinjeshatervani.Neketeskemerenia
H eshte krijuar mendihmenenjerezervuariA,
me ndihmen e nje rezervuari A
porkjoreniemundtekrijohetedhemeanenendonjepompetevendosurgjategypezimittesistemit.
Nellogaritjenhidrauliketenjeshatervanitedhene,kerkohettepercaktohetprurjaQ dhelartesiahsh ehedhjesseujit.

Ngatedhenatefiguresmundteshkruajme:

dhe

ku hw janehumbjethidraulikemegypeziminesistemit,
kuhw
jane humbjet hidraulike me gypezimin e sistemit, koeficientiiprurjestehundzesseshatrivanitdhe
koeficienti i prurjes te hundzes se shatrivanit dhe

Potemosishterezistencaeajrit,ujiishatrivanitduhejtengrihejderinelartesineh.Ngastudimetendryshmeteorikedhe
eksperimentaleeshtearriturneperfundiminqepershatrivanetezanonshemmundtepranohet:
(2 81)
(2.81)
40

Dukezevendesuarneshprehjen(2.79)vlereneh tenxjerrengashprehja(6.80)dhevlerene,kemi:

S
prejnganxjerrim:
(2.83)

Gjithashtu,dukezevendesuarneshprehjen(2.79)humbjet

kemi:

prej se ciles nxjerrim:

prejsecilesnxjerrim:
(2.85)
ku duke patur parasysh shprehjen (2 81) gjejme lartesine e hedhjes se ujit te shatervanit:
kudukepaturparasyshshprehjen(2.81),gjejmelartesineehedhjesseujitteshatervanit:

0.85
sh

41

2.3Parimetkryesoretellogaritjeshidrauliketerrjeteveteujesjellesve.
Ne projektimin e ujesjellesave takojme kryesisht tre lloj rrjetesh:
Neprojektimineujesjellesavetakojmekryesishttrellojrrjetesh:

1.Rrjetinehapurteformuarngadisadegezimetevecantaqebashkohennenjetrungtevetem,icililidhetmerezervuarine
fumizimit(Fig.2.16a),kyrrjetshpeshquhetedherrjetidegezuar.

42

2.Rrjetinembyllurteformuarngadisaunazatelidhurasebashkuqeformojnenjesistemtevetemdhefumizohennganje
pike e caktuar e tij qe lidhet me rezervuarin e fumizimit (fig 2:16b) ky rrjet quhet shpesh edhe rrjet unazor
pikeecaktuaretijqelidhetmerezervuarinefumizimit(fig.2:16b),kyrrjetquhetshpeshedherrjetunazor.

43

3.Rrjetineperbereteformuarpjeserishtprejnjerrjetitehapurdhepjeserishtprejnjerrjetitembyllur(fig.2.16c).

Nefiguratepermenduramegermajaneemertuarnyjeterrjetit.
Si j dhi
Sirrjedhim,prurjaqedelngacdonyje,shtypjahidrodinamikeqevendosetatje,kuotaenyjesdhelartesiapjezometrike
j
d l
d
j ht j hid di
ik
d t tj k t
j dh l t i j
t ik
marrinemertiminenyjes.

Keshtup.sh.pernyjenBmundteshkruhetQB,PB,ZBdheHB.Poneketofiguramenumratrendorejaneemertuar
gypezimeterrjetit,ku,Sirrjedhimprurjaqekalonneta,diametri,gjatesia,koeficentiiashpersisen(oseA),humbjaspecifike
G etj: marrim emertimin e tij Keshtu p sh per gypezimin 7 mund te shkruhet Q7 D7 L7 n7 G7 etj
Getj:marrimemertiminetij.Keshtup.sh.pergypezimin7mundteshkruhetQ7,D7,L7,n7,G7etj.
44

Nellogaritjenhidrauliketerrjetaveteujesjellesvekemidyvartesikryesore.
Vartesia
Vartesiaepareeshtebarazimiibilancitteprurjevenecdonyje
Vartesiaepareeshtebarazimiibilancitteprurjevenecdonyje,dmth.
e pare eshte barazimi i bilancit te prurjeve ne cdo nyje dmth
Keshtu,p.sh.
PernyjenBterrjetittehapur(Fig.216a),,kemi:Q1QBQ2Q5=0
PernyjenEterrjetittembyllur(Fig.2.16b)Q6+Q4QEQ9=0
PernyjenLterrjetitteperberekemiQ11+Q10QLQ12=0

45

Vartesiaedyteshprehetneketemenyre:

DmthlartesiapiezometrikeHnnenjenyjetecfaredoshmen,kundrejtnjenyjetjetertecfaredoshmem,eshteebarabarte
melartesinepiezometrikeHmplushumbjethidraulikeprejnyjesnnenyjenm,kurdrejtyimiiprurjeseshtengannem.Ne
atopjesetelargesisenmkuprurjakadrejtimtekundert,humbjetmerrenmeshenjetekundert.
Kur behet fjale per nje unaze te mbyllur te nje rrjet, shprehja (2.89) shkruhet :
Kurbehetfjalepernjeunazetembyllurtenjerrjet,shprehja(2.89)shkruhet:

Qenjerrjetidhene,menjekuotetecaktuarterezervuaritA tefumizimit,tequhetseeshtellogariturnerregulledhenga
anaekonomikeduhetqepeshaerrjetittejeteminimale.Dukediturqepeshaemetalittegypezimeveterrjetiteshtene
perpjestimtedrejtetegjatesineLdhemediametrinDtetyrenekatror,kykushtshprehet:

Mirepopernjerrjettegjere,teperberengashumegypezimeeshteshumeveshtireteplotesohetnjekushtitille,prandajne
prakttkeperteplotesuarketekushtkufizohenvetemdukesiguruarpercdogypezimshpejtesineekonomikeoseshpejtesine
kttk
t l t
k t k ht k fi h
t
d k i
d
i h jt i
k
ik
h jt i
erekomanduar.

Kuptimiishpejtesiseekonomike,pavaresishtsesadrejtemundtepercaktohetvleraesaj,eshtemeigjeresekushtiipeshes
Kuptimiishpejtesiseekonomike
minimaleterrejtit,mbasimeketekuptojmecfareshpejtesieduhettekeminerrjetqeshumavjetoreeamortizimitterrjetit
meketekuptojmecfareshpejtesieduhettekeminerrjetqeshumavjetoreeamortizimitterrjetit
e te konstruksionit te rezervuarit te furnizimit dhe te shpenzimit te energjise elektrike per ta cuar derguar ujin deri ne
etekonstruksionitterezervuarittefurnizimitdheteshpenzimitteenergjiseelektrikepertacuarderguarujinderine
rezervuar,tejeteminimale.

46

Keshtup.sh.nerastsezvogelojmediametrategypezimevepertezvogeluarpeshenerrjetitduhetterrisimkuotene
rezervuarit te fumizimit per te perballuar humbjet si rrjedhim rritet kosto e konstruksionit te ketij rezervuari dhe harxhimi ii
rezervuarittefumizimitperteperballuarhumbjet,sirrjedhimrritetkostoekonstruksionitteketijrezervuaridheharxhimi
energjiseelektriketepompavepertengriturujinderiatje.
Ekundertandodhkurzmadhojmediametrategypezimeve.

PertepaturnjemendimorientuesmbishpejtesineekonomikeVek,nepasqyren2.7jepenvleratesajnevartesitediametrit
te gypit. Po ne kete pasqyre jane dhene edhe prurjet ekonomike Qek
tegypit.PoneketepasqyrejanedheneedheprurjetekonomikeQek

Nellogaritjenenjerrjetitedhene,njohimgjatesiteegypezimeveLG:kuotatenyjeveZN sidheshtypjenhidrodinamike
minimalePNmin percdonyjedheshpemdarjeneprurjesnerrjet.

D k
DukepasurP
PNmin dheZ
dh ZN mundtegjejmelartesinepjezometrikeminimaletecdonyjeH
dt j j
l t i
j
t ik i i l t d
j HNmin =ZZN +P
PNmin /g
/
dheshperndarjeneprurjesnerrjetmundtakthejmekurdohereneprurjeteperqendruaranenyjetQN.

DukepranuarsenerrjetnjihengjatesiteegypezimeveLG,ashpersiteetyrenG,lartesitepjezometrikeminimalenenyjeHNmin
dheprurjetnyjoreQN,nellogaritjenerrjeteveteujesjellesveparaqitendyproblemekryesore:

47

Nellogaritjenerrjeteveteujesjellesveparaqitendyproblemekryesore:
Problemi i pare:
Problemiipare:
PercaktimiidiametraveDG tegypezimeveterrjetitdukepranuartedhenalartesitepjezometrikeHN>HNmin
*PerrrjetinehapurllogaritjafillohetngapercaktimiiprurjevetegypezimeveQ
*Perrrjetinehapur
G dukesiguruarbilancineprurjevenecdo
nyje.Neatorastekurkeminegypezimprurjetenjetrajteshmedheprurjetranzite,osevetemprurjetenjetrajteshme,prurja
llogaritesepercaktohetperkatesishtngashprehja(2.58dhe2.52).NerrjetinehapurmekuoteterezervuaritAtedhene
pranohet gypezimi kryesor ose gypezimi i quajtur trungu i rrjetit. Ne figuren (2.16 a) p.sh. pranohet ne menyre paraprake
pranohetgypezimikryesorosegypezimiiquajturtrunguirrjetit.Nefiguren(2.16a)p.sh.pranohetnemenyreparaprake
gypezimiABFIL sitrungirrjetit,gypezimetetjeraquhenneketerastdegezimeterrjetit.Sitrungirrjetitpranohetaigypezim
qeeshtemeingarkuarneprurje,meigjatemelartesipjezometrikenembarimtetijmetemadhe.
Gjategypezimitkryesor,dukeunisurngakuotaerezervuaritAderinelartesinepjezometrikeminimaletepikesmetelarget
(HLmin),pranohetnjevijepjezometrikepakashumemepjerresitepandryshuar,dmthneketemenyrepercaktohen
lartesitepjezometriketenyjevetegypezimitkryesorHB,HFdheHJ.NeatonyjekuketolartesidalinmetevoglaseHnmin
vijenpjezometrikeengrejmederisatesigurohetnecdopikeHNmintekerkuar.

48

DukenjohurrenienpjezometrikendermjetdynyjevefqinjeH =hwdheprurjenegypezimitqelidhketodynyjeQ,
percaktojme humbjet specifike G = H/QpastajdukediturdhegjatesineLtegypezimitpercaktojmediametrinDtetijdhe
percaktojmehumbjetspecifikeG=H/Q
pastaj duke ditur dhe gjatesine L te gypezimit percaktojme diametrin D te tij dhe
neketemenyregjithediametratDG tegypezimitkryesor.
Diametrategjeturneketemenyremerrenbarazmediametratstandartmeteafertmetemedhenjdhemetevegjelpert'iu
afruarkushtitekonomtk(2.91)sameshume,pordukepaturparasyshqellogaritjaelartesisepjezometrikemeketa
diametra,mendihmeneshprehjes(2.89),tesigurojenecdonyjeHN>Hnmin.
Diametrat e degezimeve percaktohen ne te njejten menyre e duke u nisur nga lartesite piezometrike te nyjeve, ku fillojne
Diametratedegezimevepercaktohennetenjejtenmenyreedukeunisurngalartesitepiezometriketenyjeve,kufillojne
ketodegeztme.KuptohetqekurnenjerrjettehapureshtedhenekuotaerezervuaritA,prurjetdheshpejtesiteekonomike
nedisangagypezimettejenelargvleraveekonomiketedhenanepasqyren2.7.Neketorastekurketovleralargohenshume
ngavleratekonomike,osekurdiametratndryshojneshumengadiametrateegjeturmendihmenepasqyres2.7dukeunisur
ngaprurja,ndryshojmevijenpjezometrikedukendryshuarlartesitepjezometrikeHN nedisaprejnyjeve.

49

Kurnenjerrjettehapur
rrjettehapurnukeshtedhenekuotaerezervuantAdhekurajoduhettepercaktohetngallogaritja,llogaritjafilion
ngapikameelargetetrunguttepranuar.Keshtup.sh.nefiguren2.16adukediturprurjenQ9ngapasqyra2.7percaktojme
di
diametrinmeteafert,humbjetneketegypezimdhelartesinepjezometrike
ti
t f t h bj t
k t
i dh l t i
j
t ik
DhekeshtumerradheHF,HBdheHA=ZA.Duhettekihetparasyshqeneketellogaritjetesigurohetnecdonyjelartesia
pjezometrikeHN>HNminekerkuar,nerasttekundertpranohetHN=HNmin dukemarrenellogaritjediametrinmetevogelse
diametriekonomik.Degezimetllogaritensinerastinemesipermdukeunisurnganyjetetrungut,vecseduhetpasurpasur
parasyshrastidiametriiketyredegezimevedelshumemeimadhsediametriekonomik,atehereduhettesaktesohettrungu
duke marre si pjese te poshtme te tij degezimin qe ka diametrin me te madh
dukemarresipjeseteposhtmetetijdegeziminqekadiametrinmetemadh.
50

*Perrrjetinembyllur,kureshtedhenekuotaerezervuarittefurnizimit,llogaritjamundtefillojedukepranuarnefillim
*Perrrjetinembyllur,
Iartesine pjezometrike te nyjeve HN=HNmin dhepastajtepranohetnesenganyjaBmundteshkohetnecdonyjetjetermevije
IartesinepjezometriketenyjeveH
dhe pastaj te pranohet nese nga nyja B mund te shkohet ne cdo nyje tjeter me vije
pjezometrike,qevjendukeuulurnerasttekundertHN edisanyjevengrihetpertesiguruarnjegjetetille.Njevendosjee
tilleevijavepjezometrikeperllogaritjenerrjetitnukeshtegjithnjeepershtatshmedheracionale.Perketearsyenerrjet
zgjidhetnjenyjebaze,nyjaqeeshtemeelarget,qekaedheHmindheprurjeQNmetemadhe,p.sh.ngaMnefiguren2.16b,
dhengarezervuanAderineketenyje,trasohenvijapjezometrikemepjerresipakashumetepandryshueshmepertegjithe
gypezimet e rrjetit. Ne kete menyre formohet nje siperfaqe piezometrike pak a shume e rrafshet me pjerresi nga A ne M.
gypezimeterrjetit.NeketemenyreformohetnjesiperfaqepiezometrikepakashumeerrafshetmepjerresingaAneM.
DukenjohurkeshtuparaprakishtHNpercdonyje,caktojmenefiguremeshigjetadrejtimeterrjedhjesdhedukeruajtur
bilancinnecdonyje,prurjetegypezimeveQG.
PercdogypezimdukediturgjatesineL,renienH=hwdheprurjenQ,gjejmeG=H/QdheprejketejdiametrinDesecilit.

51

Problemiidyte:
Jepen
JependiametrategypezimeveD
diametrat e gypezimeve DG,kerkohettepercaktohenlartesitepjezometriketenyjeveH
kerkohet te percaktohen lartesite pjezometrike te nyjeve HN dhe
dheerezervuaritAte
e rezervuarit A te
furnizimitteujesjellesitHA=ZA
Kyproblemeshtemeiveshtireseproblemiipare,sidomos
perrrejtinembyllurdheteperbere.Eshtenjeproblem
provues,dmth,kurrrjetieshteprijektuarosendertuardhe
pj
p p j
duhettedimeIartesinepjezometrikenecdopikeperje
ndryshimtecaktuardheterendesishemnerrjet,sip.sh.
Shtohetnjekonsumatorifuqishemosembylletnje
gypezimetj.Megjitheseeshtenjeproblemprovuesdhe
joprojktues,eshtemeiperdorshem,pasiedheproblemt
iparekurkalohetnediametratstandardkthehetneproblem
tedyte.
*Perrrjetinehapur,pasillogaritenprurjetegypezimevedukeruajturbilancineprurjevenenyje,caktohettrunguirrjetitdhe
*Perrrjetinehapur,
ll
llogaritenH
it HN netedukefilluarngapikameelargetetijderinerezervuarinA,dmthpercaktohetedheHA=ZA.Ngallogaritja
t d k fill
ik
l
t tij d i
i A d th
kt h t dh HA ZA N ll
itj
mundtendodheqenendonjenganyjetetrunguttedaleHN<HNmin,atehereneketenyjemerretHN=HNmin dhebehet
rillogaritjaevijespiezometrikenetedydrejtimet,neateterezervuaritAdhenepikessefundittetrungut.Netenjejten
menyreveprohetedhepasllogaritjessedegezimeve,dmth,nerastse,dukeardhurnganyjameeIargetenjedegezimi,delqe
lartesiapjezometrikeetijeshtemeemadheseajoenyjessetrungutkuailidhet,ateherekydegezimmerretsipjesee
trungut dhe llogaritja vazhdohet deri tek rezervuari A per te percaktuar kuoten nivelit te ujit ne te Pas kesaj behet rillogaritja e
trungutdhellogaritjavazhdohetderitekrezervuariApertepercaktuarkuotennivelitteujitnete.Paskesajbehetrillogaritjae
gjithedegezimevetetrungutdukeunisurprejnyjevekuatalidhen.

52

*Perrrjetinembyllur,qetepercaktojmelartesinepjezometrikenecdonyjeH
*Perrrjetinembyllur,
N duhetteshkruajmenjesistemmeaq
barazime sa eshte dhe numri i nyjeve HN Por shtrimi i problemit per nje zgjidhje te plote teorike eshte gjithnje i mundur
barazimesaeshtedhenumriinyjeveHN.Porshtrimiiproblemitpernjezgjidhjeteploteteorikeeshtegjithnjeimundur,
sepsepercdorrjettembyllurmundteshkruajmeHN1barazimetebilancitteprurjevenenyje(panje,pasibarazimiifundit
eshteidentitet)dhebarazimiifunditqemungonnuknevojitet,pasilartesiapiezometrikeenyjesbaze(nyjameeIargetdhe
qekaHNmin metemadhe),pranohetenjohurdhemerretHN=Hnmin.Neketobarazimedukezevendesuarvlereneprurjesse
cdogypezimimeshprehjenqelidhketeprurjemelartesitepjezometrikenefillimdhenembarimtetij,dotekeminjesistem
q
qekatepanjohuravetemlartesitepjezometnkeHN.
p j
pj
Keshtup.sh.perrrjetinembyllurtetreguarnefiguren2.16b:qeka9nyjeduhetteshkruajmenjesistemme8barazime,duke
pranuarnyjenMsinyjebaze,mammHM=HMmin dheheqimbaraziminebilancitteprurjestekesajnyjeje.
Sishembullposhkruajmevetembaraziminepareteketijsistemiprej8barazimesh,atetebilancitteprurjestenyjesB.

Ose

K d k
Kudukezevendesuarvlerateprurjevekemi:
d
l t
j
k i

53

Shumeautorendjekinjovetemrrugenepershkruarngaanajonemelart,poratetepercaktimitnefillimteprurjejevetecdo
gypezimi dhe pastaj duke u nisur nga nyja baze llogariten HN tecdonyjevedheaterezervuaritA,kuHA=ZA.
gypezimidhepastajdukeunisurnganyjabazellogaritenH
te cdo nyjeve dhe ate rezervuarit A ku HA=ZA
Edhenjeshtrimetilleiproblemitpernjezgjidhjeteploteteorikeeshtegjithnjeemundur,pasinenjerrjettembyllurnumrii
gypezimevetetijNG=NN1+Nu,kuNueshtenumriiunazavetetij.
Perrastinefigures1.16b,NG=91+4=12.
PerketeUjesjellesleteshkruajmevetem4barazimetqeshprehinpersecilenunaze

Neketesistemdukepranuarsitepanjohuranganjeprurjepercdounaze,keshtup.sh.prurjetQ2,Q3,Qs8dheQ12dheduke
shprehurbarazimetebilancitteprurjevegjitheprurjetetjeranevaresiteketyrekaterprurjeve,sistemi(2.95)kthehet ne nje
sistemmekaterbarazimedhemekatertepanjohura.Keshtup.sh.baraziminepareteketijsistemi,dukezevendesuar
it
k t b
i
dh
k t t
j h
K ht
h b
i i
t k tij i t i d k
d
Q4=Q2QcQ3dheQ6=Q1QBQ2QB,kemi:
GQ+G4(Q2 Qc Q3) G6(Q1 QB Q2 Q8)=0

Kaedhemenyratetjerasesimundteshtrohetproblemi,perzgjidhjeneplotetetijngaanateorike,portegjithaketokane
treguar deri me sot qe kur numri i unazave 3 4 zgjidhja e plote teorike behet shume e veshtire dhe ne disa raste e pamundur
treguarderimesotqekurnumriiunazave34,zgjidhjaeploteteorikebehetshumeeveshtiredhenedisarasteepamundur
praktikisht.

54

Perzgjidhjeneploteteoriketeproblemittedyteteshtuarmelart,sotperdorengjeresishtmakinatllogariteseelektronike.
Megjithate ne praktiken inxinierike per zgjidhjen e problemit te shtruar gjeten perdorim te gjere metodat e peraferta te
Megjithatenepraktikeninxinierike,perzgjidhjeneproblemitteshtruar,gjetenperdorimtegjeremetodateperafertate
llogaritjestecilatjapinnjesaktesimjafttemadhe,nukduankohetegjatepertedhenezgjidhje,janetethjeshta,nuk
kerkojnemjetetevecantadhejanetekapshmengacdospecialist.

Ngadymetodateperafertaqegjetenperdorimdyjanejanemekryesoret:

Epara:metodaebalancimittelartesivepjezometrike,
Edyta:metodaeballancimitteprurjeve.

Studimiiplotedhepraktikillogaritjeshidrauliketerrjeteveteujesjellesvetembyllurdheteperbere,behetmehollesine
lendeneFurnizimitmeUje

55

2.4.Rrjedhjaelengjevenegypezimeteshkurter

Gypezimiquhetishkurterngaanahidraulike,kurhumbjetevenditjanerelativishttemedhadhetekrahasueshmeme
humbjetegjatesore,oseedhemetemedhaseato.
humbjetegjatesore,oseedhemetemedhaseato
Njegypezimishkurterngaanahidraulikeeshterelativishtishkurteredhengaanagjeometrike.Perketearsye,dukepaturnje
gypezimtetille,humbjetevenditnukmerrenneperqindjetehumbjevetegjatesise,porllogariten.

Pertepaturnjemendimmbillogaritjenhidrauliketegypezimeveteshkurtra,pojapimmeposhtedisangarastetqetakohen
meshpeshnepraktike.

1.Dukeri
Dukerquhetnjegypezimishkurter,aponjesistemgypezimesh,kushtypjanegjithegjatesineetijeshtemeemadhese
shtypjaatmosferike.
Zakonishtdukerquhetnjegypezimishkurter,qeperdoretperkaliminenjerrjedhjeneshtretertehapurpertejnjerruge,nje
perroiaponjerrejdhjetjeterqenukduhetteperzihetmeteparendhepakeshumenjekuotetenjejte.
i
j
jdhj tj t
kd h tt
ih t
t
dh
k h
j k t t j jt
Njedukeritilleeshtetreguarnefiguren2.17.

56

DukepranuarrafshinekrahasimitRR,tekniveliiujitneaneneposhtmedhedukeshkruarbarazimineBemulitperprerjet11
p
,
j
p
p p j
dhe22,kemi:
(2.97)
Ku:
(2.98)

Neshprehjenemesiperme1eshtekoeficientiihumbjevetengushtimittemenjehershemprejkanalitneformetrapezine
dukerneformedrejtkendeshi,2perkthesenepare,3perkthesenedytedheperhumbjetnehyrjetegypit,4perhumbjet
nedaljedhenekthesenetretevertikal,5perkthesenekatert,6perzgjeriminemenjehershemprejdukeritnekanalinne
d lj dh
kth
t t
tik l 5
kth
k t t 6
j i i
j h h
j d k it k li
formetrapezidheL/Deshtekoeficientiihumbjevenegjatesore.
Dukepasurparasyshshprehjetemesiperme(2.97)dhe(2.98),mundtenxjerrim:

(2.99)

57

osedukeshenuarmesiperfaqenegjalleterrjedhjesnegypinkryesortedukerit,dhemarrim:

Dukepranuarv1=v2kemi:
(2.102)

Shprehja(2.102)eshteenjellojtemeformulenenjehundeze,porketuduhetpasurparasys,qe
p j (
)
j j
j
,p
p
p
y ,q

Koeficientiiprurjessesistemitsist kanjekuptimshumemetegjeresekoeficentiiprurjessenjedukeri.Aimundte
kuptohetnepergjithesisinjekoeficentiprurjessenjegypezimiteshkurteroseinjesistemigypezimeshnepergjithesi.
Prandajshprehja(2.101)eshteevlershmejovetempernjedukerporedhepernjesistemgypezimeshtecfaredoshme.

Keshtup.sh.ajoeshteevlefshmeedheperllogaritjenhidrauliketenjeshkarkuesineformesifonitetreguarnefiguren2.18.
58

Keshtup.sh.ajoeshteevlefshmeedheperllogaritjenhidrauliketenjeshkarkuesineformesifonitetreguarnefiguren2.18.

Koeficientisist ,pervepratezakonshme,kryesishtllogaritetdukeperdorurshprehjen(2.100)pervepratetipizuara,aijepet
nga kataloge perkates, ndersa, per vepra te rendesishme dhe me forme te cfaredoshme, si ai i shkarkuesit ne forme sifoni te
ngakatalogeperkates,ndersa,pervepraterendesishmedhemeformetecfaredoshme,siaiishkarkuesitneformesifonite
treguarmelart,kykoeficientpercaktohetnerrugeeksperimentalenelaboratormeanetemodelimeveosenenatyre.

59

Enjejtagjemundtethuhetedheperllogaritjenhidrauliketevepressemarrjesseujitmegyptetreguarnefiguren2.19.
Ne kete rast pasi v1= v2= 0 dhe renia H = hw = hw1 + hw2 + hw3 te cilat jane perkatesisht humbjet ne filter ne gjatesi dhe ne
Neketerast,pasiv1=v2=0dhereniaH=hw=hw1+hw2+hw3,tecilatjaneperkatesishthumbjetnefilter,negjatesidhe
dalje,delsenellogaritjeduhetteperdoretshprehja(2.102).

Nellogaritjenngaanahidrauliketedukeritosetevepravetengjashmemete,paraqitenkryesishttreprobleme:
Problemiipare;pernjedukertedhene,dukenjohurHmundtepercaktojmeprurjenQ,oseanasjelltas,prakemitebejme
P bl i i
j d k t dh
d k j h H
dt
kt j
j Q
j llt
k it b j
menjeproblemprovues;
Problemiidyte,siproblemprojektuesparaqitetkurkemitedheneprurjenQdherenienH,kerkohettepercaktohetdiametri
igypittedukeritosenepergjithesisiperfaqjaegjalle.
Problemiitrete,siproblemeksperimentues,kurekemitedhenevepren,QdherenienH,kerkohettepercaktohet
k fi t ti i
koefictentiiprurjessesistemit
j
i t it sist
it
60

2.Gypiithithjesdheidergimittenjepompe.

Nefiguren2.20eshtetreguarsistemiitubacioneveqedergonlengmendihmenenjepompengarezervuariAnerezervuarin
B,mengritjegjeometrikeH.

hw2

Hp

hw1

61

DukeshenuarbarazimineBernulitperprerjetaadhe11,kemi:
(2 103)
(2.103)

kushtypjaneprerjen11,parahyrjesnepompe,eshteP1<Po,ndersahwjanehumbjetepergjithshmenegypinethithjes
dmthhumbjetnefilterdhevalvolenekundert,nekthesenepareetedytedhehumbjetnegjatesi.
Ngashprehjaemesipermemundteshkruajme:

(2.104)

h 2
hw

Ngashprehja(2.104)mundtepercaktojme
lartesine Ztevendosjesseboshtittepompes:

Hp

hw1

62

Pernjepompeteinstaluar,dukezevendesuarneshprehjenemesiperme

,,

percaktojmeprurjenmaksimaleqemundtejapeajo:

Perujinnetemperaturenezakonshme,1020C,lartesiaevakumittelejuarmerreth
j
p
,
,
j
vaklejj =77.5m.Merritjene
j
temperatureshvakIejzvogelohet,prandajperujinenxehtengallogaritja,lartesiaZmundtedalenegative,osepernjepompe
teinstaluarmerritjenetemperaturesprurjamundtebehetQ=0.
EnergjiaqemerrnjekilogramlengdukekaluarnepernjepompequhetngritjaepompesdheshenohetHp.
Ngafigura2.20mundteshkruajme:

Kujanehumbjetepergjithshmenegypinedergimit,dmthnembyllesinC,nedykthesat, ne daljedhene
gjatesi.
j t i
Fuqiaqekerkonpompa,eshprehurne(kilovat)percaktohetngashprehja:

Ku: eshtepeshavolumoreelengutkg/m
Ku:
eshte pesha volumore e lengut kg/m,Q
Q prurjam
prurja m/sek
/sek,Hp
Hp ngritjaepompesnemetradhe
ngritja e pompes ne metra dhe koeficientiipunesse
koeficienti i punes se
dobishmetepompesoserendimenti.

63