ANTIGONA-SOFOKLE

Antigona je klasina tragedija starogrke dramske umetnosti.Pored dela od 5 epizoda ima i jo

poetni deo-prolog i zavrni deo-eksodu,u koji je ukljuena i katastrofa drame.Glavni likovi u
drami su:Antigona,erka tebanskog kralja Edipa,njena sestra Ismena,novi kralj tebanski
Kreont,njegov sin Hemon,njegova ena Euridika i prorok Tiresija.
Prolog. Antigona dolazi kod sestre Ismene i govori joj o novom zlu koje se sprema:kralj
Tebe,ujak Kreont,izdao je zapovest da se Eteokle,njegov mlai brat,poginuo u odbrani
prestola i Tebe,moe sahraniti sa svim poastima,ali ne i stariji poginuli brat Polinik,koji je
uao u Tebu da preuzme presto od brata uveren da njemu pripada.Odlukom Kreonta njega
niko ne sme niti pokopati,niti oplakati.Ismena ne eli nista da razreava na svoju ruku jer im
je nesree dosta:otac Edip,kralj Tebe,saznavi da se grekom oenio svojom majkom i sa
njom izrodio etvoro dece rukama je sebi iskopao oi,a majka im se obesila,dok su braa u
meusobnoj borbi izginula.Antigona to doivljava kao izdajstvo brata i spremna je da kao
sestra,umre ali ne i da nosi sveti greh i dopusti da ptice i psi raznose bratovljevo telo.Ismena
odbija da uestvuje u tome.
Prva epizoda.Kreont upoznaje podanike sa svojom odlukom da se Polinik ne sme sahraniti na
tradicionalan nain jer u njemu vidi oveka koji je hteo da srui Tebu i da uniti njen
ivot.Dolazi straar koji saoptava da je neko ve pogazio njegov zakon:Polinikovo telo je
prekriveno zemljom.Ta vest u Kreontu je izazvala bes i nareuje da se krivac
pronae.Oglaava se hor i ta horska pesma je himna oveku i jedno od najlepih mesta u
drami.
Druga epizoda.Straar dovodi Antigonu pred kralja Kreonta,uhvaenu u trenutku oplakivanja
brata.Iz dijaloga se vidi da ona ne pristaje da ljudski zakoni budu iznad Boijih i svetih
zakona jer su oni stariji i svako treba da ih se dri.Dolazi Ismena koja bi da podeli
odgovornost sa sestrom,na to Antigona ne pristaje.Hor se oglaava pesmom.
Trea epizoda.Dijalog izmeu Kreonta i sina Hemona,zaljubljenog u Antigonu. Hemon
odvraa oca od namere da je usmrti jer je neduna i narod je na njenoj strani.Po
njemu,mudrost je sasluati ta drugi govore i misle.Kreont tada istie da dravom upravlja
kralj a ne narod i da je strogost neto po emu se meri mo vladara.On donosi odluku da
Antigonu ivu zazidaju,i da hranu dobije tek toliko da preivi.
etvrta epizoda.Antigona,odlazei u smrt,jadikuje to umire mlada i neostvarenih snova.
Peta epizoda.Na scenu stupa mudrac Teresija;ubeuje Kreonta da odustane od izvrenja
kazne,pozivajui se na svoje mudrako iskustvo.Kreont osea da grei,ali sad je ve sve
kasno.
Eksoda(zavrni deo).Glasnik donosi traginu vest o ishodu Kreontove odluke:Hemon je uao
u grobnicu kod Antigone,ali kasno-ona je ve bila mrtva(obesila se).Kada je naiao otac
Kreont sa namerom da zaustavi tragediju,na njega je jurnuo Hemon,da bi se nakon toga probo
maem.Majka Euridika,od alosti za sinom,ubija se,a Kreont jadikuje nad gubitkom sina i
ene,krivei sebe za udes koji ga je snaao.Tragediju zavrava hor pesmom.

KRITIKE
U sreditvu dramskog zbivanja je Antigona i njena sestrinska ljubav a izvor sukoba i uzrok
Antigoninog stradanja je nesklad izmeunaloga i zakona vlasti,na jednij strani i naloga ili
diktata srca i nepisanih zakona morala,na drugoj strani.Pojedinac 8Antigona)suprostavljen je
vlasti u liku Kreonta.U tom suprostavljanju pojedinac je usamljen i nemoan,te je njegovo
stradanje neminovno.Glavni junak,Antigona,od samog poetka zna da e tako biti,ali,i pored
toga ne odustaje od svojih namera koje su uzviene.Iz tih razloga je i ovo stradanje glavne
junakinje poprimilo oreol traginosti,jer ona se bori za pravo na ljubav prema bratu koja je
starija od svakog zakona,za pravo da sama odluuje kako e postupati.Iako strada i ispata
,Antigona ne mrzi.Izmeu ljubavi i mrnje ona bira ljubav jer kako kaeza ljubav,ne za
mrnju,ja sam roena.U borbi za slobodu odluivanja a za ljubav,za to prirodno pravo da
bratu oda dunu potu,Antigona pokazuje hrabrost,odlunost i doslednost,ali ujedno i nenost
i portvovanost.Snagu joj daje i uverenje da postupa asno i da se zalae za pravednu stvar
koja ne povreuje drutvene norme.Meutim ona ipak strada.U tome i lei njena tragika
krivica-svesno je izabrala ono to je zabranjeno.Naravno,na njenoj strani su i boji zakoni,za
koje e sama rei da su nepisani ali veni.
Dramski tokovi,zbivanja,ispoljavanja ostalih junaka drame i nastupi hora razotkrivaju svu
tragiku junakinje.
Lepota Sofoklove drame je i u tome to ni Kreonta,uzronika Antigoninog stradanja i
tragike,ne prikazuje kao suvie mranu i izopaenu linost.Kraj drame ,naroito njegova
jadikovanja pokazuju da je i sam veliki stradalnik i najvei gubitnik.
Tragina sudbina Hasanaginice i Antigone-paralela
S nastankom patrijarhalnog drustva,primarni zadatak zene bio je odgajanje i vaspitanje djece.
Za sve ostale poslove,ukljucujuci i izdrzavanje porodice bio je zaduzen muskarac.Ovo je
vrijeme kada je zena bila prikovana za kucu i kada joj je jedini cilj bio-dobra buducnost svoje
djece.
U patrijarhatu, zene nisu imale slobodu misljenja i govora.Upravo zbog toga,rijetko su
govorile,a i te izrecene rijeci bi se smatrale laznim.Smatrane su nesposobnim da se brinu o
sebi a kamoli da ucestvuju u bitnim pitanjima vezane za drustvo u kojem su boravile.
Jednostavno na toj drustvenoj ljestvici muskarac je bio na vrhu a zena uvijek ispod njega.
Jedina uloga u drustvu bila je:"pokoravati se muskarcu,slusati njegove naredbe i ici iza
njega".O ovom vremenu kada je "na vlasti" bio patrijarhat,znamo nesto vise zbog jedne zene i
djevojke cije smo sudbine saznali iz knjizevnih dijela.Rijec je o Hasanaginici i Antigoni.
Dvije zenske osobe koje je zadesila tragicna sudbina a izvoriste te tragedije bili su upravo
strogi obicaji patrijarhalnog drustva-Da bi utvrdili razlike,tj slicnosti izmedju dva zenska
zivota,dvije patnje i dvije zenske sudbine moramo opisati pa makar i ukratko sto se sve to
desilo i zbog cega su izvukle tragican kraj. Hasanaginica,zena Hasan-age nije imala
mogucnosti da iskaze svoju ljubav i osjecanja prema muzu.Nije smjela pokazati da i nju bole
"njegove ljute rane",da misli i brine o njemu i da mu zeli doci u posjetu,i time dokazati da ga
voli.Ali,kako?To je bilo nemoguce.Iskazati najiskrenija osjecanja prema svome muzu,posjetiti
ga u satoru,za patrijahalno drustvo je sramota,****st.
Upravo sada slijedi glavna osobina,razlika izmedju Hasanaginice i Antigone.Hrabrost!

Hasanaginica nije imala hrabrosti da prekrsi pravila drustva.Osjecala je strah koji joj nije
dozvoljavao da zanemari sve te norme i da pokaze muzu da joj je on i njihova ljubav iznad
svega.I zbog tog straha,zbog nedostatka hrabrosti,Hasanaginica biva odbacena od svog muza,
odvojena od djece...Slicnost sa Antigonom je motiv zbog kojeg obije padaju u dublji vir.
Ljubav!Antigona je isto zivjela pod pravilima drustvenog zivota ali ih je pregazila i nadmasila
svojom ljubavlju prema bratu.Zapovjest kralja je glasila:"Ne smije se sahraniti neprijatelj
drzave",ali taj neprijatelj je bio Antigonin brat.Sestrina ljubav je potisnula taj zakon.Njena
hrabrost je izasla na vidjelu.Mlada,hrabra djevojka svjesna svojih posljedica i rizika toga sto
radi,uporno slusa svoje srce,prati put sestrinske ljubavi i krsi zapovjest kralja Kreonta.Znala je
da joj slijedi najgora kazna-smrt,ali ipak je ispostovala svog mrtvog brata.
SLicnosti izmedju ove dvije zene je velika.Motiv ljubavi,vezanost za porodicu,period
patrijahalnog drustva...ALi razlika je jos veca.Antigona ima hrabrosti,bori se protiv svih,
upornost i ljubav je dovode do tragicnog kraja,ali bar ostvaruje svoj cilj dok Hasanaginica
pracena strahom odustaje cak prije nego dobije zelju i da pokusa,predaje se,stavlja norme
drustva na prvom mjestu a ljubav ostaje samo u njoj,potisnuta i neiskazana.