T.C.

MLL ETM BAKANLII

ORTA RETM PROJES

TARIM TEKNOLOJLER

BA HASTALIKLARI LE MCADELE
622B00154

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................... iii
GR ........................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ......................................................................................... 3
1. BALARda MANTAR HASTALIKLAR ............................................................. 3
1.1. Mildiy .............................................................................................................. 3
1.1.1. Tanm ve Yaay ..................................................................................... 3
1.1.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi ................................................................ 4
1.1.3. Mcadelesi ................................................................................................. 5
1.2. Klleme ............................................................................................................. 6
1.2.1. Tanm ve Yaay ..................................................................................... 6
1.2.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi ................................................................ 6
1.2.3. Mcadelesi ................................................................................................. 9
1.3. l Kol .............................................................................................................. 9
1.3.1. Tanm ve Yaay ..................................................................................... 9
1.3.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 10
1.3.3. Mcadelesi ............................................................................................... 12
1.4. Antraknoz ........................................................................................................ 12
1.4.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 12
1.4.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 12
1.4.3. Mcadelesi ............................................................................................... 14
1.5. Kuruni Kf ..................................................................................................... 14
1.5.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 14
1.5.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 14
1.5.3. Mcadelesi ............................................................................................... 16
UYGULAMA FAALYET ................................................................................... 17
LME VE DEERLENDRME......................................................................... 19
RENME FAALYET2 ...................................................................................... 20
2. BALARda BAKTERYEL HASTALIKLAR ..................................................... 20
2.1. Ba kanseri ...................................................................................................... 20
2.1.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 20
2.1.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 21
2.1.3. Mcadelesi ............................................................................................... 22
2.2. Bakteriyel Yanklk ......................................................................................... 22
2.2.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 22
2.2.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 22
2.2.3. Mcadelesi ............................................................................................... 23
UYGULAMA FAALYET ................................................................................... 24
LME DEERLENDRME ............................................................................... 26
RENME FAALYET3 ...................................................................................... 27
3. BALARDA VRS VE VRS BENZER HASTALIKLAR .......................... 27
3.1. Ksa Boum Hastal ..................................................................................... 27
i

3.1.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 27

3.1.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 28
3.1.3. Mcadelesi ............................................................................................... 29
3.2. Yaprak Kvrckl ......................................................................................... 29
3.2.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 29
3.2.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 30
3.2.3. Mcadelesi ............................................................................................... 30
3.3. Asma Gvde ukurlamas Hastal ............................................................. 30
3.3.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 30
3.3.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 31
3.3.3. Mcadelesi ............................................................................................... 32
3.4. Sar Benek Hastal ........................................................................................ 32
3.4.1. Tanm ve Yaay ................................................................................... 32
3.4.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi .............................................................. 33
3.4.3. Mcadelesi ............................................................................................... 33
UYGULAMA FAALYET ................................................................................... 34
LME DEERLENDRME ............................................................................... 36
MODL DEERLENDRME .................................................................................. 37
CEVAP ANAHTARLARI ......................................................................................... 38
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI ............................................. 38
KAYNAKA ............................................................................................................. 40

ii

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD

622B00154

ALAN

Tarm Teknolojileri

DAL/MESLEK

Endstriyel Sebze ve Meyve Yetitiricilii

MODLN ADI

Ba Hastalklar ile Mcadele

Ba hastalklar ile mcadele yaplmasyla ilgili bilgi

MODLN TANIMI

ve becerilerin
materyalidir.

SRE

40/32

NKOUL

n koul yoktur.

YETERLK

Ba hastalklar ile mcadele etmek

MODLN AMACI

Genel Ama: Bu modl ile gerekli ortam, ara ve

gereler salandnda teknik talimatlara uygun olarak
ba hastalklar ile mcadele yapabileceksiniz.
Amalar:
Teknik talimatlara uygun olarak
1. Balarn mantari hastalklar ile mcadele
yapabileceksiniz.
2. Balarn bakteriyel hastalklar ile mcadele
yapabileceksiniz.
3. Balarn virs ve virs bezeri hastalklar ile mcadele
yapabileceksiniz.

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

Ortam: Ak alan, snf veya laboratuvar

Donanm: Lup, ila, su, kova, ila motoru, ila pompas

LME VE
DEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra

verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli
test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

iii

kazandrld

bir

renme

GR
GR
Sevgili renci,
Dnyann baclk iin en uygun iklim kuanda bulunan lkemizde zm
yetitiricilii ok eski bir kltre sahiptir. zm sofralk tketim dnda kurutmalk,
araplk, ralk ve konservelik olarak da tketilebildiinden yln her dneminde beslenmede
kullanlmaktadr. hra ettiimiz rnlerden biri olan zmde, kaliteyi ve verimi dren
birok hastalk bulunmaktadr.
Bu modlde balarda hastalk meydana getiren mantar, bakteri ve virs kkenli
hastalklarn etmenlerini tanyacak, bu hastalklarn asmann eitli ksmlarnda meydana
getirdii hastalk belirtileri renecek ve ba hastalklaryla teknik talimatlara uygun olarak
mcadele yapabileceksiniz.

RENME FAALYET1
RENME FAALYET-1
AMA
Gerekli ortam, ara ve gereler salandnda teknik talimatlara uygun olarak balarn
mantar kkenli hastalklar ile mcadele edebileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde ba yetitiricilii yapan iletmeleri gezerek en sk rastlanan mantari

hastalklar aratrnz.

Mantari hastalk sebeplerini aratrnz.

Mantari hastalklarla nasl mcadele yapldn aratrnz.

rendiiniz bilgileri snfta arkadalarnzla paylanz.

1. BALARDA MANTAR HASTALIKLAR

1.1. Mildiy
1.1.1. Tanm ve Yaay
Bu hastala sebep olan etmen Plasmopara viticola isimli bir fungustur. Bu fungus
k, yere dklen hastalkl yapraklarda geirir. lkbaharda yapraklar henz taze iken ilk
enfeksiyonu olutururlar. Hastalk uygun koullar bulduunda yaz boyunca devam eder.
Salgn oluturabilmesi iin nemli bir faktr de yamurdur. Bulama olabilmesi iin
scakln 1230 C arasnda olmas gerekir. Hastalk oluumu iin en uygun scaklk 20
Cdir. Yazn 30 C'nin zerinde hastalk yaylmaz.

Resim 1.1: Mildiy etmeni

1.1.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Mildiy hastalna nemli blgelerde her yl rastlanr. Mcadele yaplmad zaman
byk epidemiler (bulamalar) meydana getirir ve nemli miktarda rn kaybna neden olur.
Mildiy asmay zayflatan ve yava yava lme gtren bir hastalktr. Bu hastalk
asmann yaprak, srgn, iek, salkm ve taze ubuklarnda grlr.
lkbaharda srgnler bir kar uzunlua geldiinde yapraklarn zerinde nce ya
lekesine benzer sar bir leke meydana gelir. Zamanla bu leke byr ve giderek nekroz (l
doku) durumuna dnerek kahverengi bir hal alr. Lekeli blgenin alt yzeyinde kirli beyaz
fungal (mantari) bir rt grlr.

Resim 1.2: Yaprakta mildiy zarar

Srgnler, zerindeki yaprakla birlikte hastalanr ve kururlar. Bir yllk ubuklar

zerinde koyu renkli elips eklinde lekeler grlr.

Hastala yakalanan iekler tamamen sararr ve kurur. Koruk dneminde taneler

buruur ve zamanndan nce kahverengileip lr. Klleme hastalndan farkl olarak
taneler atlamaz.

Resim 1.3 iek dnemi mildiy zarar

Resim 1.4: Meyvede mildiy zarar

1.1.3. Mcadelesi
Mildiy hastal ile kltrel ve kimyasal mcadele yntemleri uygulanarak mcadele
edilebilir.

Kltrel nlem olarak dklen yapraklarn toplanmas veya srlerek derine

gmlmesi, asmalarn altnn temiz tutulmas, budama ve koltuk alma ilemlerinin dzenli ve
zamannda yaplmas ve ar sulamadan kanlmas nerilebilir.
Kimyasal mcadelede ilk ilalamaya, gnlk ortalama scakln 18C, orantl nemin
% 7080 ve srgn boylarnn 2025 cme ulat zaman balanmaldr. kinci ilalama
ieklenmeden sonra, nc ilalama ise koruklar (daneler) sama iriliini aldnda
yaplmaldr. Mildiy hastalna kar hava artlar dikkate alnarak 25 ilalama yaplabilir.
Kimyasal mcadelesinde bilinen en etkin ila bordo bulamacdr.

1.2. Klleme
1.2.1. Tanm ve Yaay
Hastala neden olan etmen Uncinula necator isimli bir mantardr. K genellikle
asma ubuklarnda kabuk altnda veya tomurcuk iinde geirirler. lkbaharda ortam uygun
olunca hastalk belirtileri grlr. Klleme mantar 7 C ile 40C arasnda, en hzl olarak da
2025 C arasnda geliir. ok dk nemde bile etkilidir. Glgeli ve iyi havalanamayan
nemli yerlerde hzla geliir.

Resim 1.5: Klleme etmeni

1.2.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Klleme hastal genellikle kurak ba alanlarnda grlen bir hastalktr. Baz
blgelerde % 70e varan rn kayplarna neden olur. Bu hastalk asmann yaprak, salkm,
iek, ubuk, slk ve salkm saplarnda grlebilir.
Yapraklarda hastaln tipik belirtisi un serpilmi gibi bir grnt oluturmasdr.
Hastala yakalanm yapraklarda canl yeil renk kaybolur, yapraklar matlar, gevrekleir,
kalnlar ve alnacak rn azalr.

Resim 1.6: Yaprakta klleme zararlar

Salkmlar hastala erken dnemde yakalanmsa koruklar gelimez ve rn kalitesi

der. Klleme hastalna yakalanan tanelerde atlamalar grlr. Koruklarn zerinde un
tabakas oluur. Taneler ben dtkten (taneler tatlandktan) sonra hastalanmazlar.

Resim 1.7: Meyvede klleme zararlar

Asma ubuklar zerinde uzunlamasna elips eklinde kahverengi lekeler meydana

gelir. Klleme hastalna yakalanm srgnler k souklarndan zarar grr.

Resim 1.8: Srgnde klleme zarar

1.2.3. Mcadelesi
Klleme hastalyla kltrel nlemler alnarak ve kimyasal mcadele yntemleri
uygulanarak mcadele edilebilir.
Kltrel nlem erevesinde klleme bulam ubuklar k budamasnda kesilerek
badan uzaklatrlr. Vejetasyon devresinde, asmann i ksmlarna kadar iyi bir hava
sirklasyonu ve gnelenme salayacak yeil budama yaplr.
Kimyasal mcadelede birinci ilalama srgnler 1520 cm olduunda, ikinci ilalama
iek dneminden hemen sonra (koruklar sama tanesi iriliini aldnda), nc ve dier
ilalamalar ise kullanlan ilacn etki sresi, hastaln gelime durumu ve iklim koullar
dikkate alnarak yaplmaldr. Klleme hastalna kar bilinen en etkin ilalardan biri
kkrttr.

1.3. l Kol
1.3.1. Tanm ve Yaay
Hastalk etmeni Phomopsis viticola ad verilen mantardr. Bu fungus bir yara
parazitidir. K dallar zerinde srgne bulak olarak dip gzleri iinde geirir. Fungusun
imlenebilmesi iin mutlaka neme ihtiya vardr. Hastalk etmeni 137 C arasnda
geliebilir, ortalama gelime scakl 23 Cdir. Scak ve kurak yaz aylarnda gelimeleri
durur. Sonbaharda tekrar aktif hale geerler.

Resim 1.9: l kol etmeni

1.3.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Asmay kuruttuu iin byk ekonomik zarara yol aabilen bir hastalktr. Srgn
kurumas olarak da bilinen bu hastaln belirtileri srgnlerde, yapraklarda, yaprak
saplarnda, tanelerde, salkm ve salkm saplarnda grlr.
Hastala yakalanan srgnn dipten itibaren nc veya beinci gze kadar olan
ksmnda leke ve atlamalar grlr. nce ortalarnda koyu siyah lekeler meydana gelir.
Daha sonra bu lekeler birleerek siyah atlak ve yaralar olutururlar.
Hastalanan yapraklar, sararr, buruur, kenarlar yrtlr ve kk kalr.

Resim 1.10: Srgnlerde l kol zararlar

10

Resim 1.11: Srgnde l kol zararlar

Resim 1.12: Yaprakta l kol zarar

Hastalanm salkm ve tane saplarnda lekeler oluabilir. atlayan, uzunluuna yarlan

srgnler sonbaharda beyazlaarak siyah atlak ve yaralar olutururlar.

Resim 1.13: Meyvede l kol zarar

11

1.3.3. Mcadelesi
Bu hastala kar kltrel ve kimyasal mcadele yntemleri uygulanarak mcadele
edilebilir.
Kltrel nlem olarak asmalar zamannda budanmal, hasta srgnler dipten
kesilmelidir. Budama artklar kesinlikle bada braklmamal, uzaklatrlp yaklmaldr.
Kullanlan budama aletleri temiz olmal ve budama esnasnda dezenfekte edilmelidir.
Kimyasal mcadele yaplrken budamadan sonra gzler uyanmadan hemen nce k
ilalamas yaplmaldr. lkbaharda srgnler 23 cm uzunluuna gelince birinci ilalama,
srgnler 8-10 cm olduunda ikinci ilalama ve srgnler 25-30 cm olduunda nc
ilalama yaplmaldr.

1.4. Antraknoz
1.4.1. Tanm ve Yaay
Hastala neden olan etmen Elsinoe ampelina isimli bir fungustur. Fungus k
ubuklardaki yaralarda geirir. Yamur yardm ile gelimekte olan yeil dokulara giren
hastalk etmenleri doku iinde imlenir ve asmann hastalanmasna neden olur.

Resim 1.14: Antraknoz etmeni

1.4.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Bacln yaygn olduu blgelerde lokal olarak ortaya kmakta ve nemli zararlar
meydana getirmektedir. Asmann zellikle yeni srgn ve salkmlarnda grlr.
Yeni srgnlerdeki lekeler, nce ak kahverengi ve yuvarlaktr, sonra uzayarak elips
eklini alr ve hafife kerler. Daha yal srgnlerdeki lekeler irileir, orta ksm atlayp
knt yaptndan kanser grn alr.

12

Resim 1.15: Srgnde antraknoz zarar

Tanelerde oluan lekelere ku gz ad verilir. Bu lekelerin merkezi gri olup

krmzms kahverengi bir kuakla evrilmitir. Etrafndaki dokular gelimeye devam ettii
iin taneler bozuk ekilli olur.

Resim 1.16: Meyvede antraknoz zarar

13

1.4.3. Mcadelesi
Bu hastala kar kltrel ve kimyasal mcadele yntemleri uygulanarak mcadele
edilebilir.
K budamas srasnda asma zerindeki hastalkl ubuklar dikkatle seilerek
budanmal ve badan uzaklatrlarak yaklmaldr.
K ve yaz ilalamalaryla kimyasal mcadele yaplmaldr.

K lalamalar: Balar budandktan sonra gzlerin uyanmad dnemde

uygulanmaldr. nceki yllarda hastalk geiren asmalar, yeni vejetasyon
dnemindeki enfeksiyonlardan korunmak amacyla bordo bulamac ile
ilalanmaldr.
Yaz lalamalar: Ba mildiysne kar srekli ilal mcadele yaplan
yerlerde ba antraknozu iin ayrca ilalamaya gerek duyulmaz. Eer ilalama
yaplmas gerekiyorsa birinci ilalama srgnler 2025 cm olduunda, ikinci
ilalama ieklenmeden nce, nc ilalama ieklenmeden hemen sonra,
drdnc ilalama ieklenmeden 10 gn sonra ve beinci ilalama taneler yar
bykln aldnda yaplmaldr.

1.5. Kuruni Kf
1.5.1. Tanm ve Yaay
Hastala neden olan etmen Botrytis cinerea isimli fungustur. Hastalk etmeni k
ubuklar ve mumyalam taneler zerinde geirir. lkbaharda gelimesi mart sonlarnda
olmaktadr. Enfeksiyon iin % 90 neme ve 1520C scakla ihtiya vardr.

Resim 1.17: Kuruni kf etmeni

1.5.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Hastalk, elverili koullarda bitkinin tm yeil ksmlarnda grlebilirse de daha sk
olarak salkm ve tanelerde oluur.

14

Tanelerde 35 mm apnda, yuvarlak, pembemsi, kzla yakn lekeler halinde grlr.

Leke tane zerinde homojen bir ekilde byr. Bydke rengi koyular. Parmakla
bastrldnda hastalkl kabuk, etli ksmndan kolayca ayrlr. Hastalk ilerledike salkm ve
taneler gri renkte bir kf tabakasyla kaplanr. Taneler atlar, ok ileri devrede buruur ve
meinlemi bir hal alr. Beyaz eitlerde taneler kahverengi, koyu renkli eitlerde ise
krmzms olurlar.

Resim 1.18: Meyvede kuruni kf zarar

Olgunlam salkmlarda dorudan rn kaybna neden olmaktadr. Hava artlarnn

fungusun gelimesine uygun gittii yllarda bu kayp daha fazla olmaktadr. Hastalk,
zellikle ge hasat edilen zm eitlerinde daha yaygn grlmektedir.

15

Resim 1.19: Srgnde kuruni kf zarar

1.5.3. Mcadelesi
Kuruni kf hastal ile mcadelede kltrel nlem olarak

Ar azotlu gbrelemeden kanmaldr.

Asmalarda gnelenme ve havalanmay temin iin iyi bir yaz budamas

yaplmaldr.

Asmalar zmlerin olgunluk devresinde fazla sulanmamaldr.

Salkmlarda yaraya yol aan hastalk ve zararllara kar koruyucu nlemler

alnmaldr.

Salkm gvesine kar ok iyi mcadele yaplmaldr.

Bu hastalkla kimyasal mcadelede ilk ilalama, tanelerin olgunlama balangcnda
(ben dme dnemi) yaplmaldr. Dier ilalamalara ilacn etki sresi dikkate alnarak
devam edilmelidir. lalamalara son ilalama ile hasat arasnda gemesi gereken sre dikkate
alnarak son verilmelidir.

16

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Teknik talimatlara uygun olarak balarn mantari hastalklar ile mcadele yapmak
iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
Bada asmalar
inceleyiniz.

Hastalkl bitki
ksmlarn tespit
ediniz.

Hastal tehis
ediniz.

Hastalkla mcadele
ediniz.

neriler
Asmann kklerini inceleyiniz
Gvdeyi inceleyiniz.
Yapraklar inceleyiniz.
Srgnleri inceleyiniz.
Salkmlar inceleyiniz.
Salkl asmalarla hastalkl asmalar karlatrnz.
Asmann hangi ksmnda hastalk belirtileri olduunu
belirleyiniz.
Hastalkl asmalarn kk, gvde, srgn, yaprak ve
salkmlarndaki hastalk belirtilerini resim, katalog vb. ile
karlatrnz.
Gvdedeki hastalk belirtilerine gre hastal tehis ediniz.
Yapraklardaki hastalk belirtilerine gre hastal tehis
ediniz.
Srgnlerdeki hastalk belirtilerine gre hastal tehis
ediniz.
Salkmlardaki hastalk belirtilerine gre hastal tehis
ediniz.
Tehis edemediiniz bitkilerden numune alnz.
Alnan numuneleri laboratuvara gnderiniz.
elbisenizi giyiniz.
Maskenizi taknz.
Teknik talimatlara uygun ilac seiniz ve hazrlaynz
Uygun ilalama aletini seiniz.
lalama ile ilgili tm gvenlik tedbirlerini alnz.
Asmalarda tm yzeyi ilalaynz.

17

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Deerlendirme ltleri
Balarda mildiy hastalnn belirtilerini rendiniz mi?
Mildiy hastal ile mcadele yntemlerini rendiniz mi?
Klleme hastalnn tipik belirtilerini rendiniz mi?
Klleme hastalna kar uygulanacak kimyasal mcadeleyi
rendiniz mi?
l kol hastalna sebep olan etmeni rendiniz mi?
l kol hastalnn srgnlerdeki belirtilerini rendiniz mi?
Antraknoz hastaln rendiniz mi?
Antraknoz hastalyla mcadele yntemlerini rendiniz mi?
Kuruni kf hastalnn tanelerdeki zararn rendiniz mi?
Kuruni kf hastalna kar ilk ilalama zamann rendiniz
mi?

Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

18

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1.

Mildiy hastalna sebep olan etmen --------------- --------------- isimli bir fungustur.

2.

Mildiy hastalna yakalanan asma yapraklarnda lekeli blgenin alt yzeyinde

--------------- fungal bir rt grlr.

3.

Mildiy hastal ile kimyasal mcadelede ilk ilalamaya, gnlk ortalama scakln
---------------, orantl nemin --------------- ve srgnlerin --------------- boyland
zaman balanmaldr.

4.

Klleme mantar --------------- arasnda en hzl olarak da --------------- arasnda

geliir.

5.

Klleme hastalna yakalanan tanelerde --------------- grlr.

6.

l kol hastalnn etmeni k --------------- zerinde ve --------------- iinde geirir.

7.

l kol hastala yakalanan srgnn dipten itibaren --------------- kadar olan

ksmda lekeler ve atlamalar grlr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

19

RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Gerekli ortam, ara ve gereler salandnda teknik talimatlara uygun olarak balarn
bakteriyel hastalklar ile mcadele yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde ba yetitiricilii yapan iletmeleri gezerek en sk rastlanan

bakteriyel hastalklar aratrnz.

Bakteriyel hastalk sebeplerini aratrnz.

Bakteriyel hastalklarla nasl mcadele yapldn aratrnz.

rendiiniz bilgileri snfta arkadalarnzla paylanz.

2. BALARDA BAKTERYEL
HASTALIKLAR
2.1. Ba kanseri
2.1.1. Tanm ve Yaay
Asmada ba kanserine neden olan etmen Agrobacterium tumefaciens isimli bir
bakteridir. Agrobacterium tumefaciens; sporlanmayan, hareketli ve ubuk eklinde bir
bakteridir. Bakteriyel etmen toprakta, kk zerinde veya kk etrafnda yaygn olarak
bulunur. Kanseri oluturan bakteri, bir yara parazitidir. Herhangi bir nedenle alm
yaralardan bitkiye girerek ur veya tmrlere neden olmaktadr.
Hastalk topraktan bular. Bu nedenle yere yakn talandrlan asmalarda enfeksiyon
olur. Bakteri toprakta uzun yllar yaayabilir. Bu nedenle zellikle fidanlklara bulamas
durumunda mcadelesi gtr.

Resim 2.1: Ba kanseri etmeni

20

2.1.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Ba kanseri asmadan baka meyve trleri, sebzeler, orman aalar ve yllk otsu
bitkilerde de grlr.
Hastalk etmeni asmalarn toprak seviyesindeki gvde zerinde gallere (ikinliklere)
neden olur. Bu galler toprak altna ve stne doru byme gsterir. Asmada aalarn
tersine byk ur olumayp yal dal zerinde yaralar ve yan yana tmrler (yaylma
zelliinde ikinlikler) eklinde grlr.

Resim 2.2: Ba kanseri zarar

Bu grnne bakarak ba kanserine uyuz ve sarca gibi adlar verilmitir. Yumuak

ve ak renkli tmrler zamanla sertleir ve esmerleir.

Resim 2.3: Ba Kanserinin oluturduu gal zararlar

21

2.1.3. Mcadelesi

Kltrel mcadelede
Kk kanserinin mcadelesinde alnacak kltrel nlemler ok nemlidir. Bu kltrel
nlemlerden en nemlileri unlardr:

Bulak topraklarda fidan retimi yaplmamaldr.

Etmenle bulak fidanlklardan fidan alnmamaldr.

Ba plantasyonlar bakteriyle bulak olmayan topraklarda tesis

edilmelidir.

Hastalkl yerlere uzun yllar fidan dikilmemelidir.

Bitkilerin kklerinde ve topraa yakn ksmlarnda yara almamaldr.

Ur grlen yal bitkilerdeki urlar kesilerek karlmaldr.

Kk ve gvdeyi kemiren haerelerle mcadele edilmelidir.

Hastalkl bitkiler sklerek retim alanndan uzaklatrlmaldr.

Asmann skld yerin ta izdmnde 30-40 cm derinlikte tecrit

ukuru almal ve ierisi snmemi kirele doldurulmaldr.
lal mcadelede
Genelde hastaln ilal mcadelesi yoktur. Hastalk bada grlm ise koruyucu
nlemler almak gerekir. Hasat sonrasnda nce tmrler ba ba ile salam dokuya kadar
derince kesilerek karlr ve temizlenir. Sonra yara yerlerine % 5'lik gzta eriyii srlr.
Daha sonra a macunu ile yara yeri kapatlr.
Bulakln grlmedii yerlerde koruyucu nlem olarak budama, don ve dolu
yaralarndan olabilecek bulamalar nlemek iin bu gibi olaylardan hemen sonra balar %
3'lk bordo bulamac ile ilalanmaldr.

2.2. Bakteriyel Yanklk

2.2.1. Tanm ve Yaay
lkemizde isilik araz olarak da bilinen hastaln etmeni Xanthomanas ampelina
isimli bir bakteridir. K bulak bitki artklar zerinde geirmektedir. Hastalk etmeninin
bitkilere bulama kayna genellikle bulak dier bitki materyalleridir. Bakteriyel etmen
dier yaprak ve bitkilere yamur ya da su sramalaryla dalmaktadr. Hastalk dondurucu,
serin ve nemli havalarda daha etkili olmaktadr. Bakteriyel etmen asmalarn iletim
demetlerinin bozulmalarna da neden olabilir. Bakteri her trl yaradan bitki dokusuna girer.

2.2.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Gzlerin uyanmasndan sonra srgnlerin dip ksmlarnda sarms yeil, ikince
lekeler grlr. Lekeler gri-siyah renk alr ve kabuk atlar. atlayan lekeli ksmlar
birleerek srgn zerinde uzunlamasna yaralar oluturur. Bulak srgnler zerinde yara
olumusa bunlarn gzleri srmez. Srgndekine benzer yaralar salkmlarda da grlr.

22

Resim 2.4: Srgnde bakteriyel yanklk zarar

Hasta asmalarn yapraklar ve salkmlar kuruyarak dklr.

Resim 2.5: Yaprakta bakteriyel yanklk zarar

2.2.3. Mcadelesi
Bakteriyel yanklk ile kltrel mcadelede;

Temiz, sertifikal fidanlarn kullanlmas,

Bulak blgelerden getirilen kalemlerin scak su uygulamasndan geirilmesi (3

saat 45 C scaklkta suda tutulabilir),

Hastalkla bulak bitki dal ve srgnlerin hastaln olmad blgeye kadar

budanmas,

Budama aletlerinin dezenfekte edilmesi,

Budama artklarnn yok edilmesi gerekmektedir.

Kimyasal mcadele, yapraklar yar byklne ulancaya kadar budamalardan sonra
bordo bulamac ve bakrl preparatlarla yaplabilir.

23

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Teknik talimatlara uygun olarak balarn bakteriyel hastalklar ile mcadele yapmak
iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
Bada asmalar inceleyiniz.
Hastalkl bitki ksmlarn
tespit ediniz.

Hastal tehis ediniz.

Hastalkla mcadele ediniz.

neriler
Gvdeyi inceleyiniz.
Yapraklar inceleyiniz.
Srgnleri inceleyiniz.
Salkmlar inceleyiniz.
Salkl bitkilerle hastalkl bitkileri karlatrnz.
Asmann hangi ksmnda hastalk belirtileri
olduunu belirleyiniz.
Gvdedeki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Yapraklardaki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Srgnlerdeki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Salkmlardaki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Tehis edemediiniz bitkilerden numune alnz.
Alnan numuneleri laboratuvara gnderiniz.
elbisenizi giyiniz.
Maskenizi taknz.
Teknik talimatlara uygun ilac seiniz ve
hazrlaynz.
Uygun ilalama aletini seiniz.
lalama ile ilgili tm gvenlik tedbirlerini alnz.
Asmalarda tm yzeyi ilalaynz.

24

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Deerlendirme ltleri
Balarda grlen bakteriyel hastalklar rendiniz mi?
Ba kanserine neden olan etmenin yaayn rendiniz mi?
Ba kanseri etmeninin bitkiye giri yolunu rendiniz mi?
Ba kanserinin balardaki zararn rendiniz mi?
Ba kanserine kar alnacak kltrel tedbirleri rendiniz mi?
Ba kanserine kar koruyucu ilalamann ne zaman yaplacan
rendiniz mi?
Bakteriyel yanklk hastalnn yaayn rendiniz mi?
Bakteriyel yanklk hastalnn zarar eklini rendiniz mi?
Bakteriyel yanklk hastalna kar mcadele yntemlerini
rendiniz mi?
Balarda grlen bakteriyel hastalklar ile mantari hastalklar
arasndaki fark rendiniz mi?

Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

25

LME VE DEERLENDRME
LME DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1.

Ba kanserine neden olan Agrobacterium tumefaciens ----------------- , ----------------ve ----------------- eklinde bir bakteridir.

2.

Ba kanseri asmada, yal dallar zerinde ----------------- ve ----------------- eklinde

grlr.

3.

Ba kanseri ----------------- ve ----------------- gibi isimlerle de anlr.

4.

Ba kanserine neden olan etmen ----------------- ----------------- isimli bir bakteridir.

5.

Ba kanseri hastalyla kltrel mcadelede ----------------------- yara almamaldr.

6.

Ba kanserinin grlmedii yerlerde ise ----------------- olarak budama, don ve dolu

yaralarndan olabilecek bulamalar nlemek iin bu gibi olaylardan hemen sonra
balar -------------------------- ile ilalanmaldr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

26

RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Gerekli ortam, ara ve gereler salandnda teknik talimatlara uygun olarak balarn
virs ve virs benzeri hastalklar ile mcadele yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde ba yetitiricilii yapan iletmeleri gezerek en sk rastlanan virs ve

virs benzeri hastalklar aratrnz.

Virs ve virs benzeri hastalk sebeplerini aratrnz.

Virs ve virs benzeri hastalklarla nasl mcadele yapldn aratrnz.

rendiiniz bilgileri snfta arkadalarnzla paylanz.

3. BALARDA VRS VE VRS BENZER

HASTALIKLAR
3.1. Ksa Boum Hastal
3.1.1. Tanm ve Yaay
Ksa boum hastalnn belirtilerini oluturan birden fazla virs mevcuttur.
Nematodlar her dnemde virs tayabilirler. Ergin nematodlar virs bir kez aldktan sonra
aylarca bitkilere nakledebilirler. Nematodun kkte birka dakika beslenmesi virsn
nakledilmesi iin yeterlidir.

Resim 3.1: Longidorus tr nematod

27

3.1.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Ksa boum virs ba yapraklarnda karakteristik ekil bozukluklar meydana getirir.
Yaprak damarlar anormal ekilde dalarak yapraa bir yelpaze grnmn verir. Bu
belirti baz asma eitlerinde belirgin olmasna ramen birok asma eidi yelpaze yaprak
eklini gstermedii halde hafif simetri bozukluu ve yaprak ufalmas gstermektedirler.

Resim 3.2: Yaprakta ksa boum zarar

Yeni enfekteli (bulak) asma yapraklarnda halka veya izgiler ve ya lekesi eklinde
belirtiler grlmektedir. Bu belirtiler kaybolduktan sonra bunlarn yerini sistemik yeil veya
sar mozaik lekeleri alr. Yapraklar ayn zamanda deiik derecede ekil bozukluklar
gsterirler. Baz rklar ise yaprak sararmalar, sar mozaik ve ekil bozulmalar yapar. Baz
asma eitlerinin yapraklar klerek nar yapra eklini alabilir. Nadiren bir saptan
kma, srt srta yapm iki yaprak oluabilir. Yapraklarn dileri sivrilir ve says artar.
Ayrca boum aralarndan yersiz slk ve yaprak oluumu, slkten minyatr yaprak ve
meyve olumas, ubukta yapk slk ve yaprak sap oluumu grlebilir.
Ksa boum virs ile enfekteli asmalarn srgnleri virssz olanlara nazaran
muntazam olmayan ve ksa boum aralarna sahiptir. Yan srgnlerin oluumu ince ve sk
olduundan asmaya al grnmn verir. Fakat asma zerinde sadece birka ift boumun
grlmesi her zaman ksa boum hastal olduu anlamna gelmez. Bazen virssz
asmalarda da bu ekilde belirtiler grlebildii halde asma ok iyi geliir ve bol rn verir.

Resim 3.3: Meyvede ksa boum zarar

28

Resim 3.4: Srgnde ksa boum zarar

Yaygn olarak salkmda silkme ve irili ufakl tane oluumu, eide bal olarak
tanelerde klme ve seyrelme grlebilir.

3.1.3. Mcadelesi
Ksa boum virs nematodlarla tand iin yeni balar nematodsuz topraklarda
kurulmaldr. Hastalk bulam eski ba topraklarna yeni tesis yapmaktan kanlmal veya
iyi bir ilalamadan sonra dikim yaplmaldr. retim materyali olarak kullanlacak ana ve
a kalemleri virssz asmalardan alnmaldr. Yeni ba tesisleri virssz ve sertifikal
fidanlarla kurulmaldr.
Bu hastaln dorudan bir kimyasal mcadelesi yoktur. Ancak ba tesis edilecek alan
nematod ile bulak ise tercih edilmemeli, zorunluluk varsa dikimden evvel toprak ilalamas
yaplmaldr.

3.2. Yaprak Kvrckl

3.2.1. Tanm ve Yaay
Yaprak kvrckl balarda grlen tehlikeli bir virs hastal olup dnyada baclk
yaplan tm lkelerde yaygn olarak bulunur. Bu hastala birden fazla virsn neden olduu
sanlmaktadr. Virsler enfekteli (bulak) asmann btn doku ve hcrelerinde
bulunmaktadr. Virs, retim materyalleri (elik, kalem, ana vb) ile ve pamuklu bitlerle
tanmaktadr.

29

3.2.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Hastaln belirtileri en ok, byme mevsiminin sonuna doru grlmektedir.
Enfekteli asmalarda genel bir bodurluk ve gelime durgunluu gze arpar. Gzle grlen en
tipik belirti, yapraklarn aa doru kvrlmalar ve yaprak ayasnn krmzms veya sarms
bir renge dnmesidir.
Hastala yakalanm asmalarda meyve salkmlar ok ksadr. Meyveler ge
olgunlar. Salkl asmalarn meyveleri olgun renklerini ald halde bulak olanlarn
meyveleri yeil ve beyazms kalr.

Resim 3.5: Meyvede yaprak kvrckl zarar

Virs meyve verimini % 1070 orannda azaltabildii gibi eker orann da drr.
Yaprak kvrckl virs asmada kk geliimi durdurur ve asma dondan ok zarar grr.
Hastalk, bulak a kalemi ve Amerikan analar ile yaylabilir.

3.2.3. Mcadelesi
Salkl asma retimi iin, virssz ve salkl asmalardan a kalemi ve retim
materyali temin edilmelidir. Ayrca kullanlacak Amerikan anac ile zm eidi asmalarnn
virsten arnm olarak retilmi olmas gerekir. Hastalkl ana ve asmalar badan sklerek
imha edilmelidir.
Bu hastala kar kimyasal mcadele yntemi bulunmamaktadr. Fakat hastaln
vektrln (taycln) yapan pamuklu bitlere kar kimyasal mcadele yaplmas
gerekir.

3.3. Asma Gvde ukurlamas Hastal

3.3.1. Tanm ve Yaay
Asmalarda grlen gvde ukurlama hastalnn etmeni virs olup asmann btn
aksamnda grlr.

30

3.3.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Bu virs ile enfekteli asmalarda gze arpan ilk belirti, bitkilerde gelime durgunluu,
baharda gzlerde ge uyanma, srgnlerde zayf gelimedir.
Gvde ukurlamas hastalnn en tipik belirtisi, asmann gvde ksmndan bak ile
kabuk kesilip kartldnda odun yzeyinde uzunlamasna devam eden ukurluklarn
olumasdr. Bu ukurlar kabuk soyulmadan bakldnda fark edilemez. Ancak alkn bir
gz kabukta bir ime ve yer yer gk durumlar fark edebilir. Kabuk soyulduunda odun
yzeyinde grlen uzunlamasna ukurluklar dzgn olmayp girintili kntldr. iddetli
bulamalarda konukuya bal olarak bu oyuklar ok daha iddetli ve derindir. Virs enfekte
ettii asmalarda gzle grlebilir bir bodurlua neden olur.

Resim 3.6: Gvde ukurlamas zarar

Bulak asmalarn yapraklar daha ufak, meyve verimi az ve salkmlar ufaktr. Bitkinin
hayat sresi salkl bitkiye oranla daha ksadr.

31

Resim 3.7: Xiphinema index nematodu

3.3.3. Mcadelesi
Fidan retiminde virssz a materyali ile virssz Amerikan anac kullanlmaldr.
Ba alanlarnda hastalkla bulam omcalar sklmelidir. Yeni ba alanlar virs vektr
olan Xipnihema index bulamasndan korunmaldr.

3.4. Sar Benek Hastal

3.4.1. Tanm ve Yaay
Asmalarda sar benek hastalna neden olan etmen Grapevine Yellow Speckle
Viroid isimli mikoplazma (MLO) benzeri bir organizmadr. Bu etmen asmalar
hastalandrmaktadr. Hastalk etmeni vektr (tayc) bcekler ve yaprak pireleri ile salkl
bitkilere tanmaktadr.

32

Resim 3.8: Asmada sar benek zarar

3.4.2. Zarar ekli ve Ekonomik nemi

Hastalk belirtileri kloroz (sararma) eklinde grlmektedir. Kloroz gen srgnlerde
ve gelimekte olan yapraklarda daha belirgin grlmektedir. Bitkilerde oluan sararmalar
bitki besin elementi eksiklii ile kartrlabilir. Bu eksiklik giderildiinde sararma devam
ediyorsa sar benek hastalndan phe edilebilir.

Resim 3.9: Yaprakta sar benek zarar

3.4.3. Mcadelesi
Hastalkla mcadelede kltrel nlem olarak;

Dayankl eitlerin kullanlmas,

Sertifikal fidan kullanlmas,

Hastalkl bitki artklarnn yok edilmesi,

Konukusu olan yabanc otlarla mcadele yaplmas,

Vektr bceklere kar mcadele yaplmas gereklidir.

Sar benek hastalna kar kimyasal mcadele yntemi bulunmamaktadr.

33

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Teknik talimatlara uygun olarak balarn virs ve virs benzeri hastalklar ile
mcadele yapmak iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
Bada asmalar inceleyiniz.
Hastalkl bitki ksmlarn
tespit ediniz.

Hastal tehis ediniz.

Hastalkla mcadele ediniz.

neriler
Yapraklar inceleyiniz.
Srgnleri inceleyiniz.
Meyveyi inceleyiniz.
Kkleri inceleyiniz.
Salkl bitkiyle hastalkl bitkiyi karlatrnz.
Asmann hangi ksmnda hastalk belirtisi
olduunu belirleyiniz.
Gvdedeki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Yapraklardaki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Srgnlerdeki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Salkmlardaki hastalk belirtilerine gre hastal
tehis ediniz.
Tehis edemediiniz bitkilerden numune alnz.
Alnan numuneleri laboratuvara gnderiniz.
elbisenizi giyiniz.
Maskenizi taknz.
Teknik talimatlara uygun ilac seiniz ve
hazrlaynz.
Uygun ilalama aletini seiniz.
lalama ile ilgili tm gvenlik tedbirlerini alnz.
nerilen ilalamalar yapnz.

34

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Deerlendirme ltleri
Bitki virs hastalklarn rendiniz mi?
Ksa boum hastalnn srgnlerdeki zararn rendiniz mi?
Ksa boum hastal ile mcadeleyi rendiniz mi?
Yaprak kvrckl hastalnn tanma eklini rendiniz mi?
Yaprak kvrckl hastalnn zararn rendiniz mi?
Gvde ukurlamas hastalnn zararn rendiniz mi?
Gvde ukurlamas hastalyla mcadeleyi rendiniz mi?
Sar benek hastalna neden olan etmeni rendiniz mi?
Sar benek hastalnn belirtilerini rendiniz mi?
Virs hastalklarnn tanma eklini rendiniz mi?

Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

35

LME VE DEERLENDRME
LME DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1.

Ksa boum hastal virs, --------------- , --------------- ve --------------- tr

nematodlarla asmalara tanrlar.

2.

Ksa boum hastalnda yaprak damarlar anormal bir ekilde dalarak yapraa
--------------- grnmn verir.

3.

Ksa boum virs ile bulam asmalarn srgnleri virssz olanlara nazaran ksa
ve muntazam olmayan --------------- sahiptir.

4.

Yaprak kvrckl hastalnn gzle grlen en tipik belirtisi yapraklarn -----------ve yaprak ayasnn --------------- bir renge dnmesidir.

5.

Yaprak kvrckl hastal, bulam --------------- ve --------------- analar ile

yaylabilir.

6.

Gvde ukurlamas hastalnn en tipik belirtisi, asmann --------------- ksmndan

ak ile kabuk kesilip kartldnda --------------- uzunlamasna devam eden
ukurluk belirtileridir.

7.

Gvde ukurlamas hastal ile bulam asmalarn --------------- daha ufak olup
meyve verimi az ve --------------- ufaktr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

36

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1.

Antraknoz hastal grlen tanelerde oluan lekelere --------------------- ad verilir.

2.

Kuruni kf hastal, elverili koullarda bitkinin tm yeil ksmlarnda

grlebilirse de daha sk olarak --------------------- zarar yapar.

3.

Kuruni kf hastalyla kimyasal mcadelede ilk ilalama -----------------------yaplmaldr

4.

lkemizde --------------------- olarak da bilinen bakteriyel yanklk hastalnn

etmeni --------------------- --------------------- isimli bakteridir.

5.

Bakteriyel yanklk etmeni her trl --------------------- bitki dokusuna girer.

6.

Bakteriyel yanklk hastalna yakalanan asmalarda, gzlerin uyanmasndan sonra

srgnlerin dip ksmlarnda --------------------- lekeler grlr.

7.
8.

Bakteriyel yanklk hastalnda asmalarn --------------------- kuruyarak dklr.

Asmalarda sar benek hastalna neden olan etmen Grapevine Yellow Speckle
Viroid isimli --------------------- benzeri bir organizmadr.

9.

Sar benek hastalnn belirtileri --------------------- eklinde grlmektedir.

10. Virs hastalklarna kar --------------------- yntemi bulunmamaktadr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

37

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1.

Plasmopara viticola

2.

kirli beyaz

3.

18 C, % 7080, 2025 cm

4.

7 C ile 40 C, 2025 C

5.

atlamalar

6.

dallar, bulak dip gzleri

7.

nc veya beinci gze

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1

gram negatif, sporlanmayan, hareketli, ubuk

yaralar, yan yana tmrler

uyuz, sarca

Agrobacterium tumefaciens

bitkilerin topraa yakn ksmlarnda

koruyucu nlem, % 3'lk bordo bulamac

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1

Xiphinema index, Xiphinema italiae,

Longidorus

yelpaze

boum aralarna

aa doru kvrlmalar, krmzms veya

sarms

a kalemi, Amerikan

gvde, odun yzeyinde

yapraklar, salkmlar

38

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

1

ku gz

salkm ve tanelerde

tanelerin olgunlama balangcnda

(ben dme dnemi)

isilik araz, Xanthomanas ampelina

yara yerinden

sarms yeil, ikince

yapraklar ve salkmlar

mikoplazma (MLO)

Kloroz (sararma)

10

kimyasal mcadele

39

KAYNAKA
KAYNAKA

T.C Tarm ve Ky leri Bakanl, Koruma ve Kontrol Genel Mdrl

Zirai Mcadele Teknik Talimatlar Cilt 1, 2, 3, 4, Ankara, 1995.

Anadolu niversitesi Akretim Fakltesi Yaynlar, Bitki Koruma 2,

Eskiehir, 1995.

DEMRC Erkol, Bitki Fungal Hastalklar II, Erzurum, 1999.

DKEN M.Timur, Erkol DEMRC, Hseyin ZENGN, Fitopatoloji, Atatrk

niversitesi Ziraat Fakltesi Ofset Tesisi, Erzurum, 2000.

www.tarim.gov.tr

40