TR¦êng §¹I HäC S¦ PH¹M Kü THUËT H¦NG Y£N

Khoa c¬ khÝ – Líp ctk2s

®Ò tµi tèt nghiÖp

( Kho¸ häc 2004 – 2009)

Thùc hµnh

X©y dùng hÖ thèng bµi gi¶ng trªn c¬ së øng dông c«ng nghÖ
th«ng tin cho nh÷ng néi dung quan träng cña ch­¬ng tr×nh
(Ch­¬ng 1; 2; 3 &4)
 Kü THUËT CHUY£N M¤N PHAY

Ch­¬ng I: Nh­ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ phay, bµo

Ch­¬ng II: Gia c«ng mÆt ph¼ng

Ch­¬ng III: Phay bËc, r·nh th¼ng, c¾t ®øt, r·nh ®Þnh hinh

Ch­¬ng IV: Phay mÆt ®Þnh hinh trªn m¸y phay v¹n nang
1.1 C¸c ph­¬ng ph¸p gia c«ng kim lo¹i
1.2 Kh¸i niÖm vÒ phay, bµo
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.4 Dao phay, dao bµo
1.5 Ph­¬ng ph¸p g¸ ®Æt vËt gia c«ng, l¾p dao khi phay
1.6 ChÕ ®é c¾t khi phay
1.7 Sö dông dung dÞch tr¬n nguéi khi phay

1.8 KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña m¸y phay

1.9 Kh¸i niÖm vÒ tæ chøc n¬i lµm viÖc
1.1. C¸c ph­¬ng ph¸p gia c«ng kim lo¹i
 S¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y lµ m¸y mãc gåm nhiÒu
côm chi tiÕt vµ c¸c chi tiÕt hîp thµnh.
 C¨n cø vµo c«ng dông vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña mçi chi tiÕt, ng­êi
thiÕt kÕ ®Þnh ra cho nã mét h×nh d¹ng, kÝch th­íc nhÊt ®Þnh vµ c¸c
yªu cÇu thiÕt kÕ kh¸c nh­: ®é cøng bÒ mÆt, ®é bãng bÒ mÆt,…
 §Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu ®ã vËt liÖu ®­îc chän ( chñ yÕu lµ kim lo¹i ) ph¶i
tr¶i qua mét qu¸ tr×nh gia c«ng b»ng nhiÒu ph­¬ng ph¸p c«ng nghÖ
kh¸c nhau, sau ®ã l¾p r¸p thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh.
1.1.1 Ph­¬ng ph¸p gia c«ng kh«ng phoi
S¶n phÈm cña ph­ong ph¸p gia c«ng kh«ng phoi th­êng lµ khèi phÈm tøc
lµ míi ®­îc t¹o thµnh s¬ bé víi kÝch th­íc th« vµ ®é nh½n bÒ mÆt thÊp.
Sau ®ã cÇn ph¶i gia c«ng c¾t gät míi sö dông ®­îc. Tuy nhiªn còng cã
tr­êng hîp kh«ng ph¶i gia c«ng c¾t gät ®ã lµ bÒ mÆt kh«ng l¾p ghÐp hoÆc
®¹t ®­îc ®é nh½n vµ ®é chÝnh x¸c theo yªu cÇu.
C¸c ph­¬ng ph¸p gia c«ng kh«ng phoi chñ yÕu gåm: §óc, rÌn, dËp nãng,
c¸n, kÐo, Ðp, hµn.
Trong ®ã mét sè ph­¬ng ph¸p ®­îc gäi lµ gia c«ng biÕn d¹ng,
gia c«ng ¸p lùc hoÆc gia c«ng nãng.
1.1.2 Ph­¬ng ph¸p gia c«ng b»ng c¾t gät
 C¸c ph­¬ng ph¸p gia c«ng b»ng c¾t gät th«ng th­êng lµ: TiÖn, phay,
bµo, xäc, khoan, khoÐt, doa, mµi, chuèt.
 Gia c«ng c¾t gät kim lo¹i lµ mét qu¸ tr×nh c«ng nghÖ rÊt quan träng
trong ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y chiÕm tõ 60% - 70% khèi l­îng c«ng
viÖc trong nhµ m¸y c¬ khÝ vµ chiÕm 50% - 60% tæng gi¸ thµnh cña
s¶n phÈm c¬ khÝ.
 Ph­¬ng ph¸p gia c«ng b»ng c¾t gät kim lo¹i lµ hít ®i mét líp kim lo¹i
bªn ngoµi cña ph«i cho tíi khi ®¹t ®­îc h×nh d¸ng, kÝch th­íc vµ ®é
nh½n bÒ mÆy cÇn thiÕt theo yªu cÇu kü thuËt. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc
tiÕn hµnh trªn m¸y c¾t kim lo¹i vµ b»ng dông cô c¾t, còng cã tr­êng
hîp gia c«ng b»ng tay nh­: ®ôc, c­a, dòa, c¹o…
 Khi gia c«ng b»ng c¾t gät th× ph«i vµ dông cô c¾t chuyÓn ®éng t­
¬ng ®èi víi nhau. Ph«i ®øng yªn,dông cô c¾t chuyÓn ®éng hoÆc ng­
îc l¹i.ChuyÓn ®éng ®ã gäi lµ chuyÓn ®éng c¾t gät nhê c¬ cÊu cña
m¸y c¾t kim lo¹i. C¸c chuyÓn ®éng trªn m¸y c¾t gät kim lo¹i gia c«ng
®­îc c¸c bÒ mÆt kh¸c nhau nh­: mÆt ph¼ng, mÆt trô trßn xoay, mÆt
cong, ren, r¨ng, bËc…..
1.2 Kh¸i niÖm vÒ phay, bµo
1.2.1 §Æc ®iÓm cña phay
• Phay: lµ mét ph­¬ng ph¸p gia c«ng c¾t gät kim lo¹i. §ã lµ qu¸ tr×nh
c¾t ®i mét líp kim lo¹i (gäi lµ l­îng d­gia c«ng ®Ó t¹o thµnh phoi) trªn
bÒ mÆt cña ph«i ®Ó t¹o thµnh h×nh d¸ng, kÝch th­íc, ®é chÝnh x¸c,
®é bãng theo yªu cÇu kÜ thuËt trªn b¶n vÏ. Qu¸ tr×nh ®ã ®­îc thùc
hiÖn trªn m¸y phay b»ng dao phay, mòi khoan…gäi chung lµ dông cô
gia c«ng c¾t gät
• Phay cã thÓ dïng ®Ó gia c«ng tinh, gia c«ng lÇn cuèi ®Ó ®¹t ®­îc ®é
bãng, ®é chÝnh x¸c cao, dÔ c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸, cho n¨ng suÊt
cao, dïng trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, hµng lo¹t, hµng khèi

1.2.1.1 ChuyÓn ®éng c¬ b¶n khi phay

ChuyÓn ®éng c¬ b¶n : lµ c¸c chuyÓn ®éng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c
gät, h×nh thµnh c¸c bÒ mÆt chi tiÕt bao gåm:
1.2 Kh¸i niÖm vÒ phay, bµo
1.2.1.1 ChuyÓn ®éng c¬ b¶n khi phay

ChuyÓn ®éng c¬ b¶n : lµ c¸c chuyÓn ®éng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¾
gät, h×nh thµnh c¸c bÒ mÆt chi tiÕt bao gåm:
- ChuyÓn ®éng chÝnh (chuyÓn ®éng c¾t): lµ chuyÓn ®éng chñ yÕu thùc hiÖn
tr×nh c¾t t¹o ra phoi, kÝ hiÖu lµ N. ChuyÓn ®éng chÝnh khi phay lµ chuyÓn ®
quay trßn cña dao phay ®­îc truyÒn dÉn qua trôc chÝnh.
-ChuyÓn ®éng ch¹y dao S: lµ chuyÓn ®éng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¾t tiÖp tôc
c¾t hÕt chiÒu dµi chi tiÕt. §ã lµ chuyÓn ®éng däc, ngang hoÆc th¼ng ®øng c
bµn m¸y cã g¸ ph«i. C¸c chuyÓn ®éng ®ã th­êng vu«ng gãc víi trôc dao.
-Qu¸ tr×nh phay ®­îc thùc hiÖn b»ng mét lo¹i dao c¾t mµ gäi lµ dao phay. C¸c
r¨ng cña dao vµ còng cã thÓ xÕp ®Æt trªn bÒ mÆt h×nh trô, vµ còng cã thÓ n»m
ë mÆt ®Çu. Mçi mét r¨ng cña dao phay lµ mét l­ìi dao ®¬n gi¶n. Th«ng th­êng
th× dao phay lµ lo¹i dông cô c¾t cã nhiÒu r¨ng. Nh­ng ®«i khi ng­êi ta sö dông
dao phay cã mét r¨ng duy nhÊt
1.2 Kh¸i niÖm vÒ phay, bµo
1.2.1.2 Kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña phay
* Gia c«ng mÆt ph¼ng: mÆt ph¼ng ®¬n, mÆt ph¼ng liªn hîp(mÆt ph¼ng song son
, vu«ng gãc), mÆt bËc thang,…

Mét sè d¹ng bÒ mÆt gia c«ng b»ng phay

1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1 M¸y phay
1.3.1.1 §Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña m¸y phay
• §Æc ®iÓm chuyÓn ®éng:
– ChuyÓn ®éng cña m¸y lµ chuyÓn ®éng quay trßn cña trôc chÝnh
mang dao.
– ChuyÓn ®éng ch¹y dao lµ chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña bµn m¸y
theo c¸c ph­¬ng x,y, z.
– KÕt hîp 2 chuyÓn ®éng t¹o thµnh chuyÓn ®éng c¾t gät.
– C«ng dông: M¸y phay lµ lo¹i m¸y c¾t gät kim lo¹i phæ biÕn,
th«ng dông trong c¸c ph©n x­ëng, nhµ m¸y c¬ khÝ. M¸y phay dïng
®Ó gia c«ng c¸c mÆt ph¼ng, r·nh, lç, gãc, c¸c bÒ mÆt ®Þnh
h×nh (r¨ng,ren, cam, khu«n mÉu, c¸nh qu¹t, c¸nh tuabin...); c¾t ®øt
víi ®é chÝnh x¸c cÊp 2 ®Õn cÊp 8; ®é nh½n bÒ mÆt cÊp 4 ®Õn
cÊp 6 (Ra2,5  Rz40) b»ng c¸c lo¹i dao phay trô (r¨ng th¼ng, r¨ng
nghiªng), dao phay mÆt ®Çu, dao phay ngãn, dao phay ®Üa, dao
phay l¨n r¨ng, dao phay m« ®un, dao phay ®Þnh h×nh.
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
– Theo chøc n¨ng c«ng nghÖ cã m¸y phay v¹n n¨ng, m¸y phay
chÐp h×nh, m¸y phay tæ hîp,…
– Theo tÝnh chÊt v¹n n¨ng cã: m¸y phay n»m, m¸y phay ®øng,
phay gi­êng, m¸y phay chuyªn dïng (Phay r·nh then, then hoa,
phay ren vÝt, phay b¸nh r¨ng…), m¸y phay r·nh dông cô c¾t
(nh­mòi khoan, tar«, dao phay, dao chuèt, m¸y phay c¸nh
qu¹t…).
a) M¸y phay n»m v¹n n¨ng.
– M¸y phay n»m v¹n n¨ng ®­îc dïng phæ biÕn ®Ó gia
c«ng c¸c d¹ng bÒ mÆt kh¸c nhau b»ng dao phay trô, dao phay
®Üa, dao phay ®Þnh h×nh…..Trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ
hµng lo¹t (h×nh 3)
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
a) M¸y phay n»m v¹n n¨ng.
–
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
a) M¸y phay ®øng v¹n n¨ng
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
a) M¸y phay n»m v¹n n¨ng.
– C¸c bé phËn c¬ b¶n cña m¸y:
Trôc chÝnh cña m¸y (1) n»m ngang trong th©n m¸y, l¾p trôc
dao vµ dao phay(9) (Th­êng lµ dao phay n»m, dao phay
®Üa, dao phay ®Þnh h×nh). PhÝa trªn trôc chÝnh lµ gÝa
®ì víi xµ vµ ô ®ì ®Ó ®ì trôc g¸ dao. Th©n m¸y (6) chøa
hép tèc ®é (7) víi bé tay g¹t ®iÒu khiÓn, phÝa d­íi cã hép
ch¹y (8), liªn hÖ víi bµn m¸y b»ng khíp c¸t ®¨ng.
– Bµn m¸y (4) tr­ît trªn sèng tr­ît th¼ng ®øng t¹o chuyÓn ®éng
ch¹y dao th¼ng ®øng S®. Bµn m¸y ngang (3) ®Ó thùc hiÖn
ch¹y dao ngang Sn. Trªn cïng lµ bµn däc (2) thùc hiÖn ch¹y dao
däi Sd, kÝch th­íc bµn m¸y lµ (125  500) mm x (1250  1500)
mm. Víi c¸c r·nh ch÷ T ®Ó g¸ ®Æt ®å g¸, chi tiÕt gia c«ng vµ
kÑp chÆt chóng.
– C¸c chuyÓn ®éng ch¹y dao ®Òu ®­îc thùc hiÖn b»ng truyÒn
®éng vÝt me - ®ai èc. BÖ m¸y(10) chøa dung dÞch tr¬n nguéi
khi gia c«ng.
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
a) M¸y phay ®øng v¹n n¨ng.
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
a) M¸y phay ®øng v¹n n¨ng.
+) M¸y phay ®øng cã trôc chÝnh ®Æt theo ph­¬ng th¼ng ®øng
®Ó l¾p c¸c lo¹i dao mÆt ®Çu, dao phay ngãn, dao phay
r·nh ®Þnh h×nh.
- M¸y phay ®øng cã trôc chÝnh cè ®Þnh (H×nh 4) dïng ®Ó gia
c«ng c¸c mÆt ph¼ng, c¸c r·nh.
- M¸y phay ®øng cã trôc chÝnh xoay, ®­îc xung quanh trôc n»m
ngang nªn cã thÓ ®iÒu chØnh ®Ó gia c«ng c¸c bÒ mÆt
nghiªng.
+) C¸c bé phËn c¬ b¶n cña m¸y phay®øng :
Th©n m¸y (1) trong cã hép tèc ®é (2) d­íi cã hép ch¹y dao
(3).Dao phay (4) ®­îc l¾p trùc tiÕp vµo trôc chÝnh(5).
Bµn m¸y (6) thùc hiÖn ch¹y dao S®, bµn m¸y ngang (7)
thùc hiÖn ch¹y dao ngang Sn, phÝa trªn lµ bµn m¸y däc (8)
thùc hiÖn ch¹y dao däc Sd. Bµn m¸y cã r·nh ch÷ T ®Ó g¸
®Æt vµ kÑp chÆt ®å g¸ hoÆc ph«i khi gia c«ng.
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.1.2 Ph©n lo¹i m¸y phay
c) M¸y phay gi­êng. Dïng ®Ó gia c«ng c¸c chi tiÕt lín. M¸y phay gi­
êng cã c«ng suÊt lín, ®é cøng v÷ng cao nªn cã thÓ c¾t víi chiÒu
s©u c¾t lín. M¸y gåm nhiÒu trôc chÝnh ®Ó l¾p c¸c ô dao.
d) M¸y phay thïng:M¸y phay thïng cã d¹ng gÇn gièng m¸y phay gi­
êng. Nã dïng gia c«ng ®ång thêi nhiÒu bÒ mÆt cña chi tiÕt hép,
vá nh­th©n m¸y, tÇu ho¶, tÇu thuû.
e) M¸y phay chÐp h×nh: M¸y phay chÐp h×nh dïng trong s¶n xuÊt
hµng lo¹t vµ hµng khèi ®Ó gia c«ng c¸c chi tiÕt cã h×nh d¸ng
phøc t¹p nh­bÒ mÆt lßng khu«n, cèi, khu«n Ðp, khu«n rÌn, dËp,
c¸nh qu¹t,… b»ng dao phay ngãn hay dao phay ®Þnh h×nh.
f) M¸y phay chuyªn dïng:Th­êng dïng ®Ó gia c«ng mét lo¹i hay mét
sè lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh trong s¶n xuÊt lo¹t lín hoÆc hµng
khèi.
1.3 M¸y phay, m¸y bµo
1.3.2 M¸y bµo
a) §Æc diÓm chuyÓn ®éng cña m¸y bµo.
ChuyÓn ®éng chÝnh lµ chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn theo hµnh tr×nh
kÐp cña ®Çu bµo khi ®i lµm viÖc, khi vÒ ch¹y kh«ng.
ChuyÓn ®éng ch¹y dao lµ chuyÓn ®éng cña bµn m¸y mét c¸ch gi¸n
®o¹n
KÕt hîp 2 chuyÓn ®éng thµnh chuyÓn ®éng c¾t gät.
b) Ph©n lo¹i.
M¸y bµo ngang: H­íng chuyÓn ®éng cña ®Çu bµo theo ph­¬ng ngang
M¸y bµo xäc: H­íng chuyÓn ®éng cña ®Çu bµo theo ph­¬ng th¼ng
®øng.
M¸y b¸o gi­êng: lµ lo¹i m¸y bµo lín cã nhiÒu ®Çu bµo tham gia c¾t
gät.
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1 Dao phay:
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
a) Theo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ.
- Dao phay mÆt ph¼ng.
- Dao phay r·nh vµ bËc.
- Dao phay bÒ mÆt ®Þnh h×nh.
- Dao phay r¨ng
- Dao phay c¾t.
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo h­íng cña r¨ng dao cã
– Dao r¨ng th¼ng: C¸c dao song song víi trôc dao.
– Dao r¨ng xiªn: C¸c r¨ng n»m ë vÞ trÝ ®­êng xo¾n èc.
– Dao r¨ng so le: Mçi r¨ng xiªn theo h­ãng kh¸c nhau.
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1 Dao phay:
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo cÊu t¹o r¨ng dao cã:
- Dao r¨ng nhän: L­ng r¨ng lµ mét mÆt ph¼ng hoÆc hai mÆt ph¼ng
liªn tiÕp, hoÆc mÆt c«ng ®¬n gi¶n ( H.V 1.4: a) dao r¨ng nhän
vµ b)dao phay hít l­ng).
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1 Dao phay:
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo cÊu t¹o r¨ng dao cã:
- Dao r¨ng nhän: L­ng r¨ng lµ mét mÆt ph¼ng hoÆc hai mÆt ph¼ng
liªn tiÕp, hoÆc mÆt c«ng ®¬n gi¶n ( H.V 1.4: a)dao r¨ng nhän
vµ b)dao phay hít l­ng).
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo cÊu t¹o r¨ng dao cã:
- Dao r¨ng hít l­ng: L­ng cña r¨ng dao lµ mét mÆt cong xo¾n èc
theo d¹ng ®­êng cong Acsi mÐt hoÆc ®­êng cong Logarit. Khi
dao cïn chØ mµi söa ®­îc mÆt tr­í
• Theo cÊu t¹o toµn bé dao:
- Dao liÒn khèi:Th©n dao vµ r¨ng dao ®­îc chÕ t¹o cïng mét lo¹i
vËt liÖu (trõ thÐp hîp kim)
- Dao phay r¨ng ch¾p: R¨ng ®­îc chÕ t¹o riªng b»ng vËt liÖu kh¸c,
ghÐp vµo víi th©n dao (b»ng vÝt hoÆc chªm)
- Dao phay l¾p ghÐp: Dao gåm 2 hoÆc 3 phÇn ghÐp l¹i víi nhau
thµnh mét con dao cã bÒ réng lín. Th­êng mçi phÇn cã chiÒu
xo¾n cña r¨ng kh¸c nhau (H7).
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo cÊu t¹o r¨ng dao :
• Theo cÊu t¹o toµn bé dao:
• Theo cÊu t¹o cña chu«i dao, cã:
- Dao chu«i rêi: Th©n dao cã lç trôc hoÆc lç c«n ®Ó l¾p chu«i,
cè ®Þnh b»ng then vÝt
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo cÊu t¹o r¨ng dao :
• Theo cÊu t¹o toµn bé dao:
• Theo cÊu t¹o cña chu«i dao, cã:
- Dao chu«i liÒn ( chu«i trô hoÆc chu«i c«n)
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo cÊu t¹o r¨ng dao :
• Theo cÊu t¹o toµn bé dao:
• Theo cÊu t¹o cña chu«i dao, cã:
- §Çu dao: lo¹i dao phay cã r¨ng ch¾p cì lín, kh«ng cã chu«i l¾p
trùc tiÕp vµo m¸y phay
1.4 Dao phay, vËt liÖu lµm dao
1.4.1.1 Mét sè lo¹i dao phay th­êng dïng vµ c¸ch ph©n lo¹i dao phay
b) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña dao phay.
• Theo ®iÒu kiÖn c¾t gät:
- Dao mÆt trô: L­ìi c¾t chÝnh n»m ë mÆt trô cña dao vµ trôc
dao song song víi bÒ mÆt cÇn gia c«ng.
- Dao mÆt ®Çu: l­ìi c¾t chÝnh n»m ë ®Çu mót cña trô dao ë vÞ
trÝ vu«ng gãc víi bÒ mÆt gia c«ng.
1.4.1. H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.2 CÊu t¹o r¨ng dao phay
Dao phay lµ lo¹i dông cô c¾t cã nhiÒu r¨ng liªn tiÕp thay nhau
c¾t gät nhê chuyÓn ®éng quay trßn. Mçi r¨ng dao ®­îc coi lµ mét
con dao n»m theo vÞ trÝ c¸c ®­êng b¸n kÝnh nh­nan qu¹t.
1.4.1. H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.2 CÊu t¹o r¨ng dao phay
 R¨ng dao phay cã thÓ lµ r¨ng nhän hoÆc r¨ng hít l­ng.L­ng r¨ng
nhän (mÆt sau) lµ mét mÆt ph¼ng hoÆc hai mÆt ph¼ng liªn tiÕp
(gÉy khóc), hoÆc còng cã khi lµ mét mÆt cong ®¬n gi¶n. Trªn l­ìi
c¾t cã mét ®­êng viÒn theo mÆt trô (th­êng quen gäi lµ “me dao”)
®Ó ®¶m b¶o cho c¸c r¨ng kh«ng bÞ so le, vµ cïng c¾t víi chiÒu dÇy
phoi b»ng nhau. Th­êng sö dông phay mÆt ph¼ng, r·nh, phay c¾t.
 Dao hít l­ng dïng ®Ó gia c«ng c¸c mÆt ®Þnh h×nh. Khi cïn chØ
mµi mÆt tr­íc (H14).
• MÆt tr­íc cña r¨ng 1: lµ bÒ mÆt theo ®ã phoi tho¸t ra.
• MÆt sau cña r¨ng 4: Lµ bÒ mÆt h­íng vµo mÆt c¾t trong qu¸ tr×nh
gia c«ng.
• L­ng cña r¨ng 5: Lµ bÒ mÆt tiÕp gi¸p víi mÆt tr­íc cña mét r¨ng vµ
mÆt sau cña r¨ng c¹nh ®ã. Nã cã thÓ lµ mÆt ph¼ng, mÆt cong
hoÆc g·y khóc
1.4.1.2 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.2 CÊu t¹o r¨ng dao phay
 MÆt ph¼ng ®Çu lµ mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc dao.
 MÆt ph¼ng t©m lµ mÆt ph¼ng ®i qua trôc cña dao vµ mét
®iÓm quan s¸t trªn l­ìi c¾t cña nã.
1.4.1.2 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.2 CÊu t¹o r¨ng dao phay
 L­ìi c¾t 2: Lµ mét ®­êng t¹o bëi giao tuyÕn cña hai mÆt truíc vµ
sau cña r¨ng.
 L­ìi c¾t chÝnh thùc hiÖn c«ng viÖc chÝnh trong qu¸ tr×nh gia
c«ng. ë dao phay trô l­ìi c¾t chÝnh cã thÓ th¼ng, cã thÓ nghiªng
so víi ®­êng sinh cña h×nh trô. ë dao phay trô kh«ng cã l­ìi c¾t
phô.
 §èi víi dao phay mÆt ®Çu còng gièng dao tiÖn;
 L­ìi c¾t chuyÓn tiÕp lµ l­ìi c¾t nèi l­ìi c¾t chÝnh vµ l­ìi c¾t phô.
 R·nh r¨ng lµ ®­êng lâm xuèng dïng ®Ó tho¸t phoi. R·nh ®­îc t¹o
thµnh gi÷a mÆt tr­íc cña mét r¨ng víi mÆt sau vµ l­ng cña r¨ng bªn
c¹nh. R·nh song song víi ®­êng t©m cña dao phay. R·nh xo¾n lµ
r·nh nghiªng víi ®­êng t©m mét gãc  ( r·nh xo¾n cã thÓ lµ ph¶i
hoÆc tr¸i).
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) C¸c gãc cña dao tiÖn:
§Ó x¸c ®Þnh gãc tiÖn cña dao, ng­êi ta quy ­íc c¸c mÆt to¹
®é sau: mÆt ph¼ng ®¸y vµ mÆt ph¼ng c¾t.(H15)
• MÆt ph¼ng ®¸y 5 lµ mÆt ph¼ng song song víi ph­¬ng ch¹y dao
ngang vµ ch¹y dao däc. ë dao tiÖn cã th©n dao h×nh l¨ng trô,
mÆt ph¼ng ®¸y lµ mÆt t× phÝa d­íi cña dao.
• MÆt ph¼ng c¾t 4 lµ mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng
®¸y vµ ®i qua l­ìi c¾t chÝnh cña dao.
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) C¸c gãc cña dao tiÖn:
C¸c gãc chÝnh cña dao ®­îc ®o trong mÆt c¾t chÝnh, lµ
mÆt ph¼ng th¼ng gãc víi h×nh chiÕu cña l­ìi c¾t chÝnh trªn
mÆt ph¼ng ®¸y.
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) C¸c gãc cña dao tiÖn: Gãc sau chÝnh : lµ gãc gi÷a mÆt c¾t vµ
tiÕp tuyÕn mÆt sau chÝnh cña dao t¹i ®iÓm kª l­ìi c¾t chÝnh. CÇn
cã gãc sau ®Ó gi¶m ma s¸t gi÷a mÆt sau cña dao vµ mÆt cña chi
tiÕt gia c«ng. Gãc sau th­êng lÊy trong kho¶ng 2 – 120.
• Gãc s¾c : lµ gãc gi÷a mÆt sau chÝnh vµ mÆt tr­íc cña dao. §é bÒn
phÇn lµm viÖc cña dao phô thuéc vµo gãc nµy.
• Gãc tr­íc : lµ gãc gi÷a mÆt tr­íc cña dao vµ mÆt ph¼ng vu«ng gãc
víi mÆt ph¼ng c¾t ®i qua l­ìi c¾t chÝnh cña dao. Gãc nµy cÇn cã
®Ó gi¶m lùc c¾t, ®ång thêi ®Ó gi¶m ma s¸t gi÷a phoi vµ mÆt rr­íc
cña dao. Khi gia c«ng kim lo¹i dÎo, gãc  lÊy trong kho¶ng 10 - 200
hoÆc lín h¬n. Khi gia c«ng thÐp, ®Æc biÖt khi dao lµm b»ng hîp
kim cøng, gãc  lÊy gÇn b»ng kh«ng hoÆc lÊy trÞ sè ©m. Cßn khi
gia c«ng b»ng c¸c dao ®Þnh h×nh (dao tiÖn ®Þnh h×nh, dao phay
®Þnh h×nh, dao phay ren, dông cô c¾t r¨ng…), gãc tr­íc  ph¶i lÊy
b»ng kh«ng hoÆc rÊt nhá (2 - 40).
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) C¸c gãc cña dao tiÖn:
 Gãc c¾t : lµ gãc gi÷a mÆt tr­íc cña dao vµ mÆt ph¼ng c¾t.
 C¸c gãc phô cña dao 1, 1 vµ 1 ®o trong mÆt c¾t phô vµ
còng ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng tù nh­c¸c gãc chÝnh cña dao.
 C¸c gãc nghiªng ®o trong mÆt ph¼ng ®¸y.
 Gãc nghiªng chÝnh : lµ gãc gi÷a h×nh chiÕu cña l­ìi c¾t chÝnh
trªn mÆt ®¸y vµ chiÒu ch¹y dao.
 Gãc nghiªng phô 1: lµ gãc gi÷a h×nh chiÕu cña l­ìi c¾t phô trªn
mÆt ®¸y vµ chiÒu ng­îc víi ph­¬ng ch¹y dao.
 Gãc mòi dao : lµ gãc gi÷a c¸c h×nh chiÕu cña l­ìi c¾t chÝnh vµ
phô trªn mÆt ph¼ng ®¸y.
 Th«ng sè h×nh häc cña bÊt kú dông cô c¾t gät nµo còng ®Òu ®­
îc x¸c ®Þnh t­¬ng tù nh­dao tiÖn.
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) Gãc cña dao phay:
Gãc tr­íc chÝnh : §­îc hîp bëi mÆt tr­íc vµ mÆt ph¼ng tõ mòi dao qua
t©m dao, cã t¸c dông chñ yÕu lµ:
– Gi¶m møc biÕn d¹ng cña phoi, dÔ dµng h×nh thµnh phoi,
gi¶m lùc vµ nhiÖt c¾t.
– Gi¶m ma s¸t gi÷a phoi víi mÆt tr­íc cña r¨ng dao, nhê ®ã gi¶m
nhiÖt c¾t vµ n©ng cao ®é bÒn cña dao.
– N©ng cao søc bÒn ch¾c cña mòi dao (g¾n hîp kim cøng).
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) Gãc cña dao phay:
• Víi dao phay trô thÐp giã (16.1a): gãc  n»m trong kho¶ng 5 -
250. Cßn ë dao phay mÆt ®Çu hîp kim cøng (161b) th× = -100
 +100.
 Gãc sau chÝnh  = 6 – 150 hîp bëi mÆt sau chÝnh cña l­
ìi dao víi mÆt ®ang gia c«ng ë ®iÓm mµ ta xem xÐt
trªn l­ìi c¾t chÝnh (ë mçi ®iÓm trÞ sè cã thÓ kh¸c nhau).
T¸c dông cña gãc  nh­sau:
 Gi¶m ma s¸t gi÷a mÆt sau cña ao víi mÆt ®ang gia
c«ng, ®¶m b¶o ®é nh½n bÒ mÆt gia c«ng, dao bÒn
l©u.
 Lµm cho l­ìi c¾t s¾c bÐn, dÔ c¾t gät v× trong ®iÒu
kiÖn  kh«ng ®æi t¨ng  th× gãc nªm  nhá ®i vµ b¸n
kÝnh mÐp l­c¾t nhá ®i.
1.4.1 H×nh d¸ng h×nh häc cña dao phay
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) Gãc cña dao phay:
 Gãc nghiªng chÝnh : lµ gãc hîp bëi l­ìi c¾t chÝnh vµ ph­
¬ng ch¹y dao, t¸c dông chñ yÕu lµ:
 Thay ®æi chiÒu dµi l­ìi c¾t chÝnh (tøc lµ chiÒu dµy c¾t lín nhÊt
amax) víi lù¬ng ch¹y dao nh­nhau. Do ®ã lµm thay ®æi sù dÉn
nhiÖt vµ sù co rót phoi, ¶nh h­ëng ®Õn ®é nh½n bÒ mÆt gia
c«ng vµ ®é bÒn cña dao.
 Gi¶m  th× ®é nh½n bÒ mÆt t¨ng nh­ng  nhá qu¸ lµm t¨ng rung
®éng dÉn ®Õn gi¶m ®é nh½n. Gãc  th­êng kho¶ng 450 I600.
NÕu gãc  nhá 100  300 th× m¸y ph¶i cã ®é cøng v÷ng, khae
n¨ng chèng rung cao. Do vËy < 300 th× t kh«ng qu¸ 3 4mm.
Gãc nghiªng phô 1: lµ gãc nghiªng xÐt ë l­ìi c¾t phô trªn dao
phay mÆt ®Çu, cã t¸c dông tr¸nh ma s¸t víi bÒ mÆt ®· gia
c«ng. Gi¸ trÞ 1= 10  100.
1.4.1.3 Th«ng sè h×nh häc phÇn c¸t cña dao phay
a) Gãc cña dao phay:
– Gãc hít (gãc dèc) : lµ gãc hîp bëi l­ìi c¾t chÝnh víi mÆt
ph¼ng ®¸y dao (nªó coi mçi r¨ng dao lµ mét mÆt ph¼ng ®¸y
dao, lµ mÆt trªn hoÆc d­íi cña dao tiÖn). Gãc nµy cã t¸c dông:
§¶m b¶o søc bÒn ch¾c cña r¨ng dao.Lµm phoi tho¸t ra dÔ
dµng, thuËn lîi.§¶m b¶o ®é nh½n bÒ mÆt gia c«ng.Khi nh×n
th¼ng vµo mòi dao, nÕu mòi dao lµ ®iÓm cao nhÊt tøc lµ
gãc  cã trÞ sè d­¬ng (>0). NÕu mòi dao lµ ®iÓm thÊp nhÊt
tøc lµ gãc  cã trÞ sè ©m ( < 0). - C¸c gãc kh¸c : + Gãc
nªm  cßn gäi lµ gãc s¾c. Lµ gãc hîp bëi mÆt tr­íc vµ mÆt
sau cña dao gãc phô thuéc vµo gãc tr­íc vµ gãc sau  + + 
= 900;gãc nªm  cµng lín th× r¨ng cµng nhá nh­ng khã c¾t gät.
+ Gãc c¾t  : lµ tæng cña gãc nªm vµ gãc sau ®o ë mÆt c¾t
th¼ng gãc víi l­ìi c¾t chÝnh.  =  + . + Gãc mòi dao  lµ
gãc hîp bëi l­ìi c¾t chÝnh vµ l­ìi c¾t phô, chØ sè phô t vµo
gãc nghiªng chÝnh vµ gãc nghiªng phô.  + 1 +  = 180.
1.4.2 VËt liÖu chÕ t¹o dao
1.4.2.1 Yªu cÇu cña vËt liÖu chÕ t¹o dao:
• - §é cøng ph¶i cao h¬n vËt liÖu gia c«ng. VËt liÖu chÕ t¹o dao sau
nhiÖt luyÖn cÇn cã ®é cøng trªn 60 HRC.
- §é bÒn c¬ häc chÞu va ®Ëp : lµ kh¶ n¨ng lµm viÖc, chÞu lùc mµ
kh«ng bÞ ph¸ huû.
- §é bÒn nhiÖt : lµ kh¶ n¨ng gi÷ ®­îc tÝnh chÊt c¬ lý, nhÊt lµ ®é
cøng vµ ®é bÒn ë nhiÖt ®é cao trong thêi gian dµi. V× trong qu¸
tr×nh c¾t nhiÖt ®é ë vïng c¾t ®¹t kho¶ng 10000c. Nªn dao bÞ mßn
nhanh lµm gi¶m n¨ng suÊt c¾t gät.
- TÝnh chÞu mµi mßn: lµ kh¶ n¨ng chÞu ma s¸t cña vËt liÖu mµ Ýt bÞ
mµi mßn. Do ma s¸t gi÷a dao vµ phoi, gi÷a dao vµ ph«i rÊt lín, sinh
nhiÖt lµm mµi mßn c¶ mÆt tr­íc vµ mÆt sau cña dao. NhiÖt ®é cµng
cao, tèc ®é mµi mßn cµng nhanh vµ cµng m·nh lÞªt h¬n. Nªn dao
cÇn cã tÝnh chÞu mµi mßn cao ®Ó t¨ng thêi gian lµm viÖc cña dông
cô c¾t.
-TÝnh c«ng nghÖ : lµ kh¶ n¨ng dÔ gia c«ng biÕn d¹ng, t¹o h×nh, mµi
s¾c, xö lý (Ðp, hµn, nhiÖt luyÖn …).
1.4.2.2 C¸c lo¹i vËt liÖu chÕ t¹o dao th­êng dïng
a) ThÐp c¸cbon dông cô:
Theo tiªu chuÈn ViÖt Nam thÐp c¸c bon dông cô ®­îc kÝ hiÖu lµ
CD70  CD130. Theo Liªn X« kÝ hiÖu lµ Y7,Y8,Y7A…Y12.
Thµnh phÇn c¸c bon b»ng 0,7  1,3%. ThÐp nµy sau nhiÖt
luyÖn ®¹t 60  62HRC. TÝnh c«ng nghÖ tèt, rÔ rÌn dËp, dÔ
c¾t gät, dÔ mµi s¾c, ®¹t ®é bãng cao.Nh­ng dÔ cong vªnh, nøt,
tÝnh chÞu nhiÖt thÊp (kho¶ng < 3000c), chÞu mµi mßn kÐm.
b) ThÐp hîp kim dông cô:
Cã hµm l­îng cac bon C = 0,8 1,4% vµ chøa mét hµm l­îng lín c¸c
nguyªn tè hîp kim, sau nhiÖt luyÖn ®¹t 62  65HRC, ®é bÒn c¬
häc cao, chÞu va ®©p tèt. Cã thÓ lµm viÖc ë nhiÖt ®é tõ 300
 4000c. Nªn cã thÓ t¨ng vËn tèc c¾t 1,2  1,4 lÇn so víi thÐp
CD. Dao ®Þnh h×nh th­êng ®­îc lµm b»ng thÐp hîp kim dông
cô. Víi dao nhá cã lµm c¶ phÇn c¾t vµ phÇn th©n dao b»ng
thÐp hîp kim dông cô, v× gi¸ thµnh t­¬ng ®èi thÊp. Th­êng dïng
thÐp hîp kim dông cô lµ : 90CrSi; 90CrWMn; 100Cr12Mo.v.v…
1.4.2.2 C¸c lo¹i vËt liÖu chÕ t¹o dao th­êng dïng
c) ThÐp giã:
 Lµ lo¹i thÐp hîp kim dông cô cã hµm l­îng vonfram vµ Cr«m
®Æc biÖt nhiÒu (9  20%B). Nhãm th«ng th­êng nh­: 90W9;
75W18;vµ nhãm cã n¨ng suÊt cao nh­: 1000W18V2;
90W18Co5V2.
 Vidô: ThÐp giã 90W18Co5V2 cã 0,9%C¸cbon, 18%v«nfram,
5%coban, 2%vala®i.
 ThÐp giã sau nhiÖt luyÖn ®¹t tíi 62  65 HRC, chÞu mµi mßn
tèt. ë thÓ lµm viÖc ë nhiÖt ®é 5500 6000c. Cã thÓ t¨ng tèc ®é
c¾t tõ 2  4 lÇn so víi thÐp c¸c bon dông cô..
d) Hîp kim cøng
 Cã ®é cøng rÊt cao, cã thÓ ®¹t tíi 86  92 HRC, chÞu ®­îc nhiÖt
®é kho¶ng 10000c, cã thÓ c¾t t¨ng vËn tèc lªn 2  3 lÇn so víi
thÐp giã. Theo tiªu chuÈn cña Nga cã thÓ ph©n thµnh 3 lo¹i Hîp
kim cøng:
1.4.2.2 C¸c lo¹i vËt liÖu chÕ t¹o dao th­êng dïng
d) Hîp kim cøng
+ BK: Hîp kim cøng 1 c¸c bÝt nh­BK3, BK8, BK10.
VÝ dô : BK8 cã 8%coban vµ 92% c¸cbÝt v«n fram.
+ TK: Hîp kim cøng cã 2 c¸c bÝt nh­: T15K6, T30K4.
VÝ dô : T15K6 cã 15% c¸c bÝt Titan, 6%Co ban,79% c¸c bÝtV«n fram.
+ TTK : Hîp kim cøng 3 c¸c bÝt nh­: TT7K12 cã 12%Coban, 7% c¸c
bÝt Titan, 81%lµ V«n fram.
e) VËt liÖu gèm sø:
Thµnh phÇn chñ yÕu lµ «xit nh«m(Al2O3) cã ®é cøng rÊt cao, kho¶ng
89  96 HRC chÞu mµi mßn tèt, cã thÓ chÞu ®­îc t0 = 12000 C, cã
thÓ t¨ng tèc ®é c¾t tíi 4000 m/p. §©y lµ lo¹i vËt liÖu cã tÝnh n¨ng
tèt, gi¸ thµnh rÎ nh­ng rÊt gißn, dÔ bÞ vì nªn viÖc sö dông h¹n chÕ.
M¹ng dao sø hiÖn nay dïng ®Ó gia c«ng tinh vµ b¸n tinh c¸c chi
tiÕt cã bÒ mÆt liªn tôc, kh«ng g©y va ®Ëp hoÆc rung ®éng.
f) Kim c­¬ng
1.5 Ph­¬ng ph¸p g¸ ®Æt vËt gia c«ng, g¸ l¾p dao khi phay.
1.5.1 G¸ ®Æt vËt gia c«ng:
1.5.1.1 G¸ ®Æt b»ng bÝch bul«ng:g¸ trùc tiÕp xuèng bµn m¸y khi ph«i
cã mÆt d­íi ph¼ng, nhÊt lµ ph«i réng hoÆc chi tiÕt cã h×nh d¸ng
phøc t¹p th­êng ®­îc g¸ trùc tiÕp lªn bµn m¸y, kÑp chÆt xuèng b»ng c¸c
bÝch kÑp (lµ c¸c miÕng Ðp) kÕt hîp víi bul«ng (H×nh 18).
• Khi g¸ b»ng bul«ng bÝch kÑp cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c nh­sau:
 Cè g¾ng ®Æt bul«ng cµng gÇn ph«i cµng tèt (®¶m b¶o v÷ng ch¾c
h¬n).
 Thái kª ph¶i cã chiÒu cao võa ®ñ sao cho bÝch ë t­thÕ n»m ngang.
Còng kh«ng nªn bè trÝ bÝch ë vÞ trÝ cao qu¸, dÔ bÞ v­íng khi gia
c«ng.
 NÕu ph«i ®­îc kª b»ng con ®éi, ph¶i bè trÝ bÝch ë ®óng chç cã
®iÓm ®ã ®Ó tr¸nh biÕn d¹ng ph«i.
 Khi phay th« ph¶i xiÕt chÆt bul«ng Ðp, nh­ng tr­íc khi phay tinh ph¶i
níi bít ra 1 chót ®Ó ph«i bÞ biÕn d¹ng sÏ trë l¹i b×nh th­êng.(H19)
1.5.1.1 G¸ ®Æt b»ng bÝch
1.5.1.2 G¸ ®Æt b»ngkhèi V vµ £ke
• Khi cÇn phay mÆt ph¼ng th¼ng gãc víi mÆt ph¼ng kh¸c, ph«i ®­îc
g¸ trªn £ke 900 (H20), kÑp chÆt b»ng bu l«ng hoÆc cµng kÑp, c¹nh d­
íi cña £ke b¾t chÆt xuèng bµn m¸y b»ng bu l«ng.
• Khi phay 2 mÆt ph¼ng liªn tiÕp víi gãc ®é tuú ý (kh¸c 900) dïng
ke v¹n n¨ng cã ®Õ quay. Tr­íc khi g¸ ph«i lªn Eke cÇn kiÓm tra xem
Eke ®Æt trªn bµn m¸y cã chÝnh x¸c ch­a. ViÖc kiÓm tra nµy cã thÓ
dïng ®ång hå so, kiÓm tra ®é th¼ng gãc cña Eke b»ng c¸ch ®Æt mòi
®ång hå so vµo bÒ mÆt th¼ng ®øngcña Eke råi cho bµn m¸y ch¹y lªn
xuèng ®Ó biÕt trÞ sè chªnh lÖch.
• Khi phay c¸c chi tiÕt h×nh trô (vÝ dô phay r·nh then trªn trô), nªn
g¸ trªn khèi V, ph«i dµi th× ®Æt 2 khèi V c¸ch nhau mét kho¶ng ®ñ
®Ó cøng v÷ng, kh«ng bÞ biÕn d¹ng(H21b). KÑp b»ng bu l«ng bÝch
kÑp, hoÆc dïng søc hót cña nam ch©m (H21c).
• Tr­íc khi g¸, cÇn kiÓm tra vÞ trÝ cña khèi V cã then dÉn h­íng ®Ó lät
vµo r·nh ch÷ T cña bµn m¸y. Hai khèi V ph¶i cã chiÒu cao b»ng nhau.
BÝch kÑp ph¶i ®èi diÖn víi tõng khèi V ®Ó khái lµm cong chi tiÕt.
1.5.1.2 G¸ ®Æt b»ng khèi V vµ £ke
 Khi cÇn phay mÆt ph¼ng th¼ng gãc víi mÆt ph¼ng kh¸c, ph«i ®­îc
g¸ trªn £ke 900 (H20), kÑp chÆt b»ng bu l«ng hoÆc cµng kÑp, c¹nh
d­íi cña £ke b¾t chÆt xuèng bµn m¸y b»ng bu l«ng.
 Khi phay 2 mÆt ph¼ng liªn tiÕp víi gãc ®é tuú ý (kh¸c 900)
dïng ke v¹n n¨ng cã ®Õ quay. Tr­íc khi g¸ ph«i lªn Eke cÇn kiÓm tra
xem Eke ®Æt trªn bµn m¸y cã chÝnh x¸c ch­a. ViÖc kiÓm tra nµy cã
thÓ dïng ®ång hå so, kiÓm tra ®é th¼ng gãc cña Eke b»ng c¸ch
®Æt mòi ®ång hå so vµo bÒ mÆt th¼ng ®øngcña Eke råi cho bµn
m¸y ch¹y lªn xuèng ®Ó biÕt trÞ sè chªnh lÖch.
 Khi phay c¸c chi tiÕt h×nh trô (vÝ dô phay r·nh then trªn trô),
nªn g¸ trªn khèi V, ph«i dµi th× ®Æt 2 khèi V c¸ch nhau mét kho¶ng
®ñ ®Ó cøng v÷ng, kh«ng bÞ biÕn d¹ng(H21b). KÑp b»ng bu l«ng
bÝch kÑp, hoÆc dïng søc hót cña nam ch©m (H21c).
 Tr­íc khi g¸, cÇn kiÓm tra vÞ trÝ cña khèi V cã then dÉn h­íng ®Ó lät
vµo r·nh ch÷ T cña bµn m¸y. Hai khèi V ph¶i cã chiÒu cao b»ng
nhau. BÝch kÑp ph¶i ®èi diÖn víi tõng khèi V ®Ó khái lµm cong
chi tiÕt.
1.5.1.2 G¸ ®Æt b»ng £t« m¸y
£t« m¸y lµ mét lo¹i ª t« má song song cã ®Õ ph¼ng ®Æt trªn bµn
m¸y phay, bµo, khoan, …dïng ®Ó g¸ ph«i khi gia c«ng (H23).
§¬n gi¶n nhÊt lµ lo¹i £t« cã ®Õ cè ®Þnh.(H23 a)
Lo¹i ªt« cã ®Õ quay trªn mÆt ph¼ng n»m ngang vµ th¼ng ®øng (cã
vµnh kh¾c ®é rÊt thuËn tiÖn khi phay mÆt ph¼ng nghiªng)
(H23b)
1.5.1.2 G¸ ®Æt b»ng £t« m¸y
Khi g¸ trªn £t« cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
Tr­íc khi ®Æt £t« lªn bµn m¸y, ph¶i lau mÆt d­íi cña ªt« vµ mÆt trªn
cña bµn m¸y, kh«ng dÝnh phoi bôi.
Tr­íc khi xiÕt chÆt £t« xuèng bµn m¸y ph¶i ®iÒu chØnh lÊy ®óng
vÞ trÝ t­¬ng quan víi c¸c ph­¬ng ch¹y dao.
§­a bµn m¸y lªn cho trôc chÝnh dao ¸p s¸t vµo hµm cè ®Þnh cña £t«,
råi xª dÞch ªt« lóc dÞch chuyÓn bµn m¸y ngang, cho tíi khi trªn
suèt chiÒu dµi cña hµm £t« ®Òu s¸t khÝt (H3.24.a).
1.5.1.2 G¸ ®Æt b»ng £t« m¸y
Khi g¸ trªn £t« cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
 Tr­ßng hîp cÇn ®Æt £t« ë vÞ trÝ th¼ng gãc víi trôc g¸ dao th×
kÑp mét th­íc vµo £t«, cho mét c¹nh th­íc ch¹m vµo ®­êng sinh trôc
g¸ dao råi xª dÞch ªt« cho tíi khi ®¹t yªu cÇu.
 NÕu yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao ph¶i dïng ®ång hå so g¾n lªn
th©n m¸y cho mòi ®ång hå so di chuyÓn däc, ngang mµ ®iÒu
chØnh ªt« cho ®Òn khi kim ®ång hå chØ dao ®éng trong ph¹m
vi cho phÐp. Cã thÓ dïng c©y v¹ch vµ rµ trªn mét thái ph«i h×nh
hép cÆp trªn ªt« (H24).
 Khi xiÕt bu l«ng ®Ó gi÷ chÆt ªt« xuèng bµn m¸y, nªn xiÕt dÇn
dÇn mçi bªn mét Ýt cho ®Õn khi cïng chÆt ®Òu.
 NÕu dïng c¸c thái kª (ph¼ng vµ c¸c c¹nh song song) ë d­íi ph«i
®Ó ph«i nh« lªn khái hµm ªt« mét ®é cao cÇn thiÕt.
1.5.2 ViÖc g¸ l¾p dao.
ViÖc l¾p dao lªn m¸y (th«ng qua trôc g¸ dao) cã ¶nh h­ëng lín tíi chÊt l­
îng c«ng viÖc gia c«ng phay. Cô thÓ ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt
c¾t gät vµ ®é nh½n bÒ mÆt gia c«ng. Mçi lo¹i dao ta cã tr×nh
tù l¾p kh¸c nhau.
1.5.2.1 G¸ l¾p dao phay trô n»m, dao phay ®Üa trªn m¸y phay
n»m ngang.
• Sau khi ®· chän ®­îc dao cã th«ng sè tèi ­u, phï hîp víi c«ng viÖc
gia c«ng, ng­êi ta tiÕn hµnh ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt dao trªn trôcg¸
dao. §­êng kÝnh cña trôc g¸ ®­îc chän b»ng ®­êng kÝnh lç cña dao
phay cÇn g¸.
• Trôc g¸ ®­îc dïng cã c¸c ®­êng kÝnh tiªu chuÈn nh­sau: 16, 22, 27,
32, 40, 50, 60mm(H25)
1.5.2 ViÖc g¸ l¾p dao.
§Ó l¾p mét hoÆc nhiÒu dao trªn trôc g¸, ng­êi ta dïng c¸c lo¹i vßng
®Þnh vÞ kh¸c nhau. C¸c vßng ®Þnh vÞ cã chiÒu dµy tiªu chuÈn
tõ 1  50 mm 1,0; 1,1; 1,2; 1,3; 1,4; 1,5; 1,6; 1,7; 1,8; 1,9; 2,0;
3,0; 5,0; 8,0; 10; 15; 20; 30; 40; vµ 50 mm.

Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc trôc g¸ chÞu lùc trong kÐo vµ uèn, cßn c¸c
vßng ®Þnh vÞ chÞu t¶i träng nÐn. Khi l¾p mét dao lªn trôc g¸
cÇn chó ý ®Æt dao gÇn trôc chÝnh cña m¸y. Trong tr­êng hîp
kh«ng thÓ g¸ dao gÇn trôc chÝnh th× dïng thªm quai treo phô
(H×nh 33 T32).
1.5.2 ViÖc g¸ l¾p dao.
NÕu trªn trôc g¸ cÇn ph¶i l¾p nhiÒu dao víi kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh,
ng­êi ta dïng vßng ®Öm trung gian 2 ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ t­¬ng
quan ®Æt vµo gi÷a chóng.
1.5.2 ViÖc g¸ l¾p dao.
Tr×nh tù ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt dao ®­îc tiÕn hµnh nh­sau:

1. Dïng tay quay chuyÓn xµ ®ì ra phÝa tr­íc m¸y(H28b).

2. N¬i ®ai èc h·m ô ®ì ®Ó th¸o ô ®ì ra.
3. L¾p trôc g¸ ®u«i c«n vµo lç c«n trôc chÝnh cña m¸y, lùa cho r·nh
cña trôc g¸ ¨n vµo then ë mót trôc chÝnh vµ kÑp chÆt b»ng
thanh ren. Tr­íc khi l¾p trôc g¸ cÇn lau s¹ch bôi vµ gi÷ cho trôc g¸
vµ lç kh«ng bÞ x­íc.
1.5.2 ViÖc g¸ l¾p dao.
Tr×nh tù ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt dao ®­îc tiÕn hµnh nh­sau:
1.5.2 ViÖc g¸ l¾p dao.
Tr×nh tù ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt dao ®­îc tiÕn hµnh nh­sau:
4. L¾p lªn trôc g¸ nh÷ng vßng ®Þnh vÞ vµ dao phay. CÇn l­u ý chiÒu
quay cña trôc chÝnh vµ h­íng xo¾n cña dao phay.(H×nh 28a,c).
Ph¶i chän s¬ ®å phay cã h­íng r·nh xo¾n cña dao vµ chiÒu quay
cña trôc chÝnh ng­îc(H29).
5. Khi gia c«ng trªn m¸y phay ngang cÇn ph¶i sö dông dao h×nh trô
cã r·nh xo¾n tr¸i, khi trôc chÝnh quay ph¶i hoÆc dao cã r·nh
xo¾n ph¶i khi trôc chÝnh quay tr¸i. Khi phay nÕu h­íng xo¾n
cña dao phay vµ chiÒu quay cña trôc chÝnh cïng chiÒu th× ph­
¬ng cña lùc c¾t däc trôc Px h­íng vµo trôc chÝnh. Khi Êy lùc sÏ
®Ì trôc g¸ dao vµ lç c«n trôc chÝnh mµ kh«ng kÐo dao cïng trôc
g¸ ra ra khái lç c«n trôc chÝnh. Do ®ã ®é cøng vÉn cao h¬n.
Sau khi ®· ®Æt dao vµ c¸c vßng ®Þnh vÞ lªn trôc g¸, cÇn vÆn mò
èc ë cuèi trôcg¸.
Tr×nh tù ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt dao ®­îc tiÕn hµnh nh­sau:
5- L¾p ô ®ì ®Ó ®ì trôc g¸ lät vµo b¹c ®ì trôc chÝnh (H×nh H28c).
6- KÑp chÆt dao trªn trôc g¸ b»ng c¸ch vÆn mò ®ai èc.
7- KÑp chÆt ô ®ì lªn xµ ®ì ®æ dÇu vµo ®Ó b«i tr¬n b¹c ®ì.
8- KiÓm tra ®é ®¶o cña dao vµ trôc dao .
dïng ®ång hå so ®Ó kiÓm tra ®é ®¶o cña dao (H×nh31).
Tr×nh tù ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt dao ®­îc tiÕn hµnh nh­sau:
KiÓm tra ®é ®¶o h­íng kÝnh cña l­ìi c¾t so víi lç cña dao cã
®­êng kÝnh ®Õn 100 mm, ph¶i kh«ng v­ît qu¸ 0,02
mm(®èi víi hai r¨ng kÒ nhau) vµ 0,04 mm(®èi víi hai
r¨ng ®èi diÖn nhau).
KiÓm tra ®é ®¶o cña mÆt ®Çu khi kiÓm tra trôc g¸ kh«ng
qu¸ 0,02 mm ®èi víi dao cã chiÒu dµi50 mm vµ 0,03
mm ®èi víi dao cã chiÒu dµi h¬n 50 mm.
§é ®¶o h­íng kÝnh cña cña hai r¨ng kÒ nhau ®èi víi dao cã ®­êng
kÝnh tõ 100 ®Õn 125mm, kh«ng qu¸ 0,02 mm, cßn ®é ®¶o cña
dao kh«ng qu¸ 0,05mm. §èi víi dao cã ®­êng kÝnh lín h¬n 125
mm, c¸c trÞ sè t­¬ng øng lµ 0,03 vµ 0,08mm.
1.5.2.1 G¸ l¾p dao phay mÆt ®Çu
L¾p dao vµo chu«i dao cã thÓ b»ng mèi ghÐp then trô cã then vµ
b¾t vÝt(H32a)cã thÓ b»ng mèi ghÐp c«n cã chªm vµ ren
vÝt(H32b), ®u«i c«n cña chu«i ®­îc c¾m vµo lç c«n cña trôc
chÝnh vµ xiÕt chÆt trôc rót ë trong rôc
1.6 ChÕ ®é c¾t khi phay
ChÕ ®é c¾t gät bao gåm c¸c yÕu tè : ChiÒu s©u c¾t (t), chiÒu réng
phay(b), tèc ®é c¾t (v), l­îng ch¹y dao(s) vµ viÖc chän dao.
ChÕ ®é c¾t hîp lý lµ chÕ ®é c¾t gät cã hîp lý nhÊt vÒ kinh tÕ, tøc
lµ trong ®iÒu liÖn gia c«ng nhÊt ®Þnh ®¹t ®­îc n¨ng suÊt cao
nhÊt, chÊt l­îng gia c«ng tèt nhÊt nh­ng ®ång thêi ®¶m b¶o tuæi bÒn
cña dao, tuæi thä cña m¸y.
1.6.1 ChiÒu s©u c¾t t(mm)
ChiÒu s©u c¾t khi phay lµ kho¶ng c¸ch gi÷a bÒ mÆt ch­a gia c«ng
vµ bÒ mÆt ®· gia c«ng theo ph­¬ng vu«ng gãc víi bÒ mÆt ®· gia
c«ng. §ã lµ kÝch th­íc líp kim lo¹i cÇn c¾t ®i øng víi mçi lÇn
chuyÓn dao.
- ChiÒu s©u c¾t: §¬n vÞ tÝnh lµ mm, kÝ hiÖu lµ t. tr­íc hÕt c¨n cø
vµo l­îng d­gia c«ng trªn ph«i. Sau ®ã tuú vµo c«ng suÊt cña m¸y,
®é cøng v÷ng cña ph«i vµ ®é nh½n cña bÒ mÆt chi tiÕt cÇn gia
c«ng ®Ó quyÕt ®Þnh phay lµm mÊy l¸t c¾t vµ mçi l¸t c¾t cã
chiÒu s©u lµ bao nhiªu.
1.6.1 ChiÒu s©u c¾t t(mm)
NÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp, tèt nhÊt lµ gi¶m sè l¸t c¾t tíi møc tèi ®a
vµ t¨ng chiÒu s©u c¾t tíi møc lín nhÊt.
Khi phay víi tèc ®é c¾t lín, chiÒu s©u c¾t lín, dao sÏ bÞ va ®Ëp
lóc b¾t ®Çu c¾t.
Th«ng th­êng: Khi phay th« thÐp ta lÊy t = 3  5mm
Khi phay th« gang ta lÊy t = 5  7mm
Khi phay tinh thÐp ta lÊy t = 0,5  1 mm
Khi phay ph«i cã vá cøng, chiÒu s©u c¾t ph¶i lÊy dµy h¬n ®Ó
®¶m b¶o ®é bÒn cña dao.
1.6.2 ChiÒu réng phay B
Lµ chiÒu ngang cña bÒ mÆt ph«i bÞ dao c¾t trong mét lÇn chuyÓn
dao. ChiÒu réng phay B ®­îc ®o song song víi trôc dao, tÝnh b»ng
mm.
Khi ®­êng kÝnh dao kh«ng thay ®æi mµ t¨ng chiÒu réng phay th×
tuæi bÒn cña dao sÏ rót ng¾n. V× dao ph¶i lµm viÖc nhiÒu h¬n
trong cïng mét kho¶ng thêi gian.
Muèn ®¶m b¶o ®é bÒn cña dao th× tØ lÖ B : D = 0,4  0,7 khi phay
thÐp vµ 0,2  0,8 khi phay gang.
1.6.3 Luîng ch¹y dao.
L­îng ch¹y dao (b­íc tiÕn) lµ kho¶ng dÞch chuyÓn t­¬ng ®èi gi÷a dao vµ
ph«i theo ba ph­¬ng däc, ngang, th¼ng ®øng. L­îng ch¹y dao biÓu thÞ
d­íi ba d¹ng:
a. L­îng ch¹y dao phót SP
Lµ kho¶ng ®­êng mµ bµn m¸y di chuyÓn ®­îc trong kho¶ng thêi
gian lµ 1 phót, ®¬n vÞ mm/ phót.
1.6.3 Luîng ch¹y dao.
b. L­îng ch¹y dao vßng SV
Lµ kho¶ng dÞch chuyÓn cña bµn m¸y khi dao quay trßn 1
vßng, ®¬n vÞ mm/vßng.
c. L­îng ch¹y dao r¨ng Sr
Lµ kho¶ng dÞch chuyÓn cña bµn m¸y khi dao quay ®­îc 1 r¨ng,
®¬n vÞ mm/ r¨ng.
Quan hÖ gi÷a 3 ®aÞ l­îng ®­îc tÝnh nh­sau:
SP = Sv.n = Sr­.Z.n
Sv = Sr. Z
Sr = Sv/ Z = SP / n.Z
Trong ®ã: Z lµ sè r¨ng dao
n lµ sè vßng quay cña dao.
VÝ dô: Dao phay cã 10 r¨ng quay 200 vßng/ phót. Víi l­îng ch¹y dao phót
Sp = 300 mm/phót.
Sp = Sv.n = Sr.Z.n
1.6.4 Tèc ®é c¾t.
a. §Þnh nghÜa: Tèc ®é c¾t khi phay lµ kho¶ng ®­êng mµ mét ®iÓm
trªn l­ìi c¾t ë xa dao nhÊt di chuyÓn ®­îc trong kho¶ng thêi gian 1
phót.
b. C¸ch tÝnh:
Khi phay th× chuyÓn ®éng quay trßn cña dao phay lµ chuyÓn
®éng chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh trªn m¸y b»ng sè vßng quay. Nh­ng
yÕu tè ®ã kh«ng thÓ hiÖn ®óng ®iÒu kiÖn c¾t gät. V× khi ®­
êng kÝnh dao thay ®æi th× khèi l­îng c«ng viÖc c¾t gät mµ dao
ph¶i thùc hiÖn còng thay ®æi. Do ®ã tèc ®ä c¾t ®­îc tÝnh nh­
sau:
Trong ®ã: D lµ ®­êng kÝnh dao.
n lµ sè vßng quay trôc chÝnh.
Tõ ®ã ta cã thÓ t×m thÊy sè vßng quay cña trôc chÝnh khi biÕt
vËn tèc c¾t.
1.7 Sö dông dung dÞch tr¬n nguéi khi phay.
1.7.1 ý nghÜa vµ t¸c dông.
 Để cải thiện điều kiện cắt gọt, nâng cao năng suất và chất lượng sản
phẩm, người thợ trong quá trình gia công phải dùng dung dịch trơn
nguội để tưới nguội vào vùng cắt gọt.
 Dung dịch trơn nguội chủ yếu dùng để hạ nhiệt độ ở dụng cụ cắt.
Dung dịch trơn nguội làm giảm nhiệt ở vùng cắt gọt, do đó tuổi bền
của dao và chất lượng gia công tăng lên. Đồng thời dung dịch trơn
nguội có tác dụng làm cho chi tiết và dụng cụ cắt khỏi bị oxy hoá.
1.7.2 Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi dung dÞch tr¬n nguéi
 Đảm bảo điều kiện vệ sinh trong lao động, không có mùi khó chịu
làm giảm sức khoẻ của người công nhân đứng máy.
 Đảm bảo bền nhiệt, không bị phân tích ở nhiệt độ cao.
 Có tính ô xi hoá, không làm gỉ chi tiết(máy dao).
 Không gây ảnh hưởng sấu đến lớp sơn bảo vệ máy.
 Để lâu không bị phân tích và giữ được tính chất trong thời gian dài.
1.7.3 C¸ch sö dông dung dÞch tr¬n nguéi.
 Dung dịch trơn nguội phải phun trực tiếp vào mặt tiếp xúc giữa
dao và phôi (trực tiiếp vào vùng cắt gọt ). Là khu vực có nhiệt độ
cao nhất và cần được hạ nhiệt độ.
 Dung dịch trơn nguội phải được phun ngay từ lúc bắt đầu cắt và
phun liên tục trong suốt quá trình cắt, khi tưới không đều và liên
tục dễ sinh ra vết nứt trên phần cắt của dao (nhất là dao hợp kim
cứng).
 Liều lượng tưới phải đủ.
 Mỗi một tổ hợp vật liệu gia công – phương pháp gia công – vật
liệu làm dụng cụ cắt – chế độ cắt chỉ thích hợp với một loại dung
dịch trơn nguội nhất định.
 Khi phay gang xám trên máy phay vạn năng, thường người ta
không dùng dung dịch trơn nguội, còn khi phay gang có độ bền
cao thì dùng axmunxi.
1.8 KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña m¸y phay.
1.8.1 Kh¸i niÖm chung.
M¸y cắt kim loại gồm tập hợp c¸c chi tiết m¸y được lắp ghép và truyền động
cho nhau, mà trong qóa tr×nh chế tạo c¸c chi tiết đều cã giới hạn dung sai về
kÝch thước. Khi lắp ghép chung lại cã dung sai về lắp ghép, vì vậy trong bất
kú loại m¸y công cụ nào đều cã giới hạn về độ chÝnh x¸c của m¸y. Khi lắp
ghép hay sử dụng m¸y ta phải kiểm tra độ chÝnh x¸c của nã.
1.8.2. KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña bµn m¸y.
a) KiÓm tra ®é song song gi÷a mÆt bµn m¸y víi ®­êng tr­ît däc.
- Th©n ®ång hå so g¾n trªn th©n m¸y mòi so ch¹m vµo mÆt th­íc kiÓm
th¼ng(Th­íc kiÓm tra ®Æt trªn mÆt bµn m¸y th«ng qua 2 thái c¨n mÉu dÇy
b»ng nhau ®Æt ë hai ®Çu). Cho bµn m¸y tr­ît däc vµ xem kÕt qu¶ so
s¸nh.Dung sai cho phÐp trªn chiÒu dµi 500 mm lµ 0,02 mm.
1.8.2. KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña bµn m¸y.
b) KiÓm tra ®é song song cña mÆt bµn m¸y víi ph­¬ng chuyÓn ®éng
ngang.
KÑp ®ång hå so vµo th©n m¸y hoÆc trôc dao, cho mòi kiÓm cña ®ång
hå so ch¹m vµo th­íc kiÓm ®Æt trªn bµn m¸y th«ng qua hai thái than. Cho
bµn m¸y dÞch chuyÓn theo ph­¬ng ngang vµ xem kÕt qu¶ so s¸nh cho phÐp
ë trªn chiÒu dµi 300 mm lµ 0,02 mm.
1.8.3 KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña m¸y trong qu¸ tr×nh gia c«ng.
a) KiÓm tra møc chÝnh x¸c b»ng thùc tÕ.
- §­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch lÊy mét s¶n phÈm cã kÝch th­íc (dµi x réng y cao
z) ®Æt chi tiÕt lªn bµn m¸y:
+ KiÓm tra bÒ mÆt gia c«ng b»ng th­íc kiÓm tra mÆt ph¼ng.
+ KiÓm tra ®é song song b»ng ®ång hå so.
+ KiÓm tra ®é vu«ng gãc b»ng th­íc g¸.
Giíi h¹n cho phÐp sai kh«ng qu¸ .
b) KiÓm tra cÊp chÝnh x¸c h×nh häc.
§Ó kiÓm tra cÊp chinh x¸c h×nh häc cña m¸y cÇn ph¶i kiÓm tra: trôc
dao, kiÓ tra mÆt ph¼ng bµn m¸y.
1.8.4. KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña m¸y phay.
a) KiÓm tra ®é ®¶o t©m cña trôc chÝnh(H35a)
- §é ®¶o t©m cña trôc chÝnh sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ®é gia c«ng, trªn
thùc tÕ m¸y míi chÕ t¹o còng kh«ng tr¸nh khái sai sè, m¸y cµng cò th× sai sè
cµng nhiÒu. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra nh­sau: §Æt ®ång hå trªn mÆt bµn m¸y,
mòi so ch¹m vµo mÆt ngoµi, ®Çu trôc chÝnh quay chËm trôc chÝnh vµ
nh×n kÕt qu¶ so s¸nh sai sè cho phÐp lµ 0,015 mm.
1.8.4. KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña m¸y phay.
b) KiÓm tra ®é ®¶o cña lç trôc chÝnh theo h­íng t©m vµ h­íng trôc(H35b).
- Dïng mét trôc kiÓm th©n, trôc mµi chÝnh x¸c dµi 300 mm vµ cã chu«i
cßn l¾p khÝt vµo lç trôc chÝnh cña m¸y phay. §Æt ®Õ ®ång hå so lªn mÆt
bµn m¸y, mòi so ch¹m vµo ®o¹n trô cña trôc kiÓm
kiÓm tra ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau, ®äc kÕt qu¶ so s¸nh.
1.9. Kh¸i niÖm vÒ tæ chøc, phôc vô chç lµm viÖc.
Chç lµm viÖc lµ mét phÇn diÖn tÝch s¶n xuÊt, t¹i ®©y ®­îc trang bÞ
c¸c m¸y, dông cô, ®å g¸ cÇn thiÕt ®Ó thùc hÞªn c«ng viÖc s¶n xuÊt.
1.9.1 Trang thiÕt bÞ.
Chç lµm viÖc cña thî phay, thiÕt bÞ chÝnh lµ mét hoÆc mét sè lo¹i m¸y
phay. Nh÷ng trang bÞ phô gåm cã :
Trang bị công nghệ sử dụng cố định (đồ gá, dụng cụ cắt, dụng cụ đo lường
và các dụng khác).
Tài liệu kỹ thuật luôn ở chỗ làm việc (bao gồm các bản hướng dẫn, các sổ
tay, các bản phụ khác).
Các trang thiết bị chuẩn hoá (các tủ dụng cụ, các bàn hoặc các thùng có thể
di chuyển để đựng phôi và chi tiết).
1.9.2 L­u ý trong khi tæ chøc chç lµm viÖc:
•Không được đặt thừa thừa thứ gì đó ở chỗ làm việc.
•Cần giữ sạch sẽ chỗ làm việc.
1.9.2 L­u ý trong khi tæ chøc chç lµm viÖc:
Tại chỗ làm việc, các vật dụng phải được xếp đặt đúng nơi quy định. Những
vật hay dùng đén thì phải đặt gần hơn so với những vật ít dùng
Các trục gâ dao phay phải đặt trong thing và treo lên để tránh biến dạng.
Các bản vẽ chi tiết, phiếu nguyên công … phải, móc cẩn then vào chỗ làm
việc.
Phôi không được đặt lộn xộn khắp chỗ làm việc, mà nên xếp vào thing hoặc
bàn quy định. Những chi tiết gia công xong phải đặt vào thùng đưa đến các kho.
Lối đi giữa các máy phải thông, không được vướng các vật làm trở ngại.
Không được để đầu rò và nhỏ giọt xuống nền xung quoanh máy.
Nên thường xuyên lau sạch phoi trên máy. .
1.9.3 Yªu cÇu cña ng­êi c«ng nh©n.
Tr­íc khi b¾t ®Çu c«ng viÖc ng­êi c«ng nh©n ph¶i:
•Mặc quần áo bảo hộ
•Kiểm tra tình trạng của máy và dây nối đất, tra dầu cho máy theo sách chỉ dẫn
1.9.3 Yªu cÇu cña ng­êi c«ng nh©n.
* Tr­íc khi b¾t ®Çu c«ng viÖc ng­êi c«ng nh©n ph¶i:
Mặc quần áo bảo hộ
Kiểm tra tình trạng của máy và dây nối đất, tra dầu cho máy theo sách chỉ
dẫn
Làm quen vói tài liệu kỹ thuật ( tài liệu thiết kế và công nghệ) của công
việc sắp làm, kiểm tra dụng cụ và đồ gá đã đủ và tốt chưa
Chuẩn bị chỗ làm việc.
•Yªu cÇu ®èi víi ng­êi c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh vËn hµnh
m¸y.
Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ng­êi c«ng nh©n ph¶I
Cho máy làm việc đúng chế độ cắt đã định
Chi tiết, dụng cụ, đồ gá đặt đúng chỗ quy định và chỉ sử dụng theo đúng
chức năng.
•Yªu cÇu ®èi víi ng­êi c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh vËn hµnh
m¸y.
Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ng­êi c«ng nh©n ph¶i
Không đặt dụng cụ cắt, thước đo, cờ lê, chi tiết, và phôi lên các bề mặt làm
viếc của máy.
Chú ý kiểm tra chi tiết, dụng cụ và đồ gá có được kẹp chặt vững chắc không.
Không được đo, gạt phoi trong khi máy đang làm việc.
Chú ý tưới dung dịch trơn nguội vào vùng cắt.
Nhất thiết tắt máy trong các trường hợp đi khỏi máy, lúc mất điện, khi thu
dọn và tra dầu vào máy, lúc gá và đo chi tiết gia công.
* Sau khi lµm viÖc ng­êi c«ng nh©n ph¶i:
Tắt máy nộp các chi tiết gia công, lau chùi máy, dụng cụ xếp
vào tủ. Nhất thiết phải thông báo cho người làm tiếp theo mình
những nhược điểm của máy khi làm việc