Professional Documents
Culture Documents
Day So HSG
Day So HSG
Day So HSG
un1
1 un2011 , n 1, 2, 3,...
un
u 2011 u 2011
u 2011
Tnh lim 1 2 ... n .
u2
u3
un1
u1 3
Cho dy s un xc nh bi
un1 1 un2 un 4 , n 1, 2, 3,...
5
1
, n 1, 2,3,... . Tnh lim vn .
n
k 1 u k 3
b) t vn
Bi 3. (Chn i tuyn THPT chuyn Bn Tre) Tm s hng tng qut ca dy un tha mn:
u1 u2 1
un 1.un
un 2 2u u
n 1
n
1
, n 1, 2, 3,... Tm lim vn .
k 1 u k 2
t vn
3 xn
1
Cho dy s thc (xn) tha mn: x1 , xn1
vi mi n nguyn dng.
6
2 xn 1
a. Chng minh dy s trn c gii hn v tnh gii hn .
b. Tm s hng tng qut ca dy s trn.
Bi 8. (H Ni, vng 1)
1. Cho dy s un xc nh bi: u1 = 1 v un1 un n vi mi n 1 . Tm lim
un
.
un1
Cho dy s xc nh bi
3u 4
un1 n
, n 1, 2, 3,...
un 1
t xn u2 n1 , yn u2 n .
2
1
un 4 4 1 2un , n 1, 2, 3,...
9
x1 a
2011
2
2
2
xn1 3 ln xn 2011 2011
c gii hn.
Cho dy xn xc nh bi x0 a vi a 1; 2 v xn1
xn
, n 0,1, 2,... .
n2
1
1
.
2
xn n
a n(n 1)
Bi 18. (Qung Bnh, vng 2)
Chng minh rng
u v 2
1
1
2
un
vn
, vn1
, n 1, 2, 3,...
un1 2
4vn 1 1
1 4un21
2
2
a. Tnh u2011
v2011
.
2
, k 1 .
k2
u1 5
un4
un1
n *
4
2
un 8un 8
Tm cng thc tng qut ca dy un .
Bi 23. (Tin Giang, vng 2)
Cho dy s un xc nh bi u0 0, un1
2 2un2 4un 4
un
, n 1, 2, 3,...
1
2
v un1 un2 un vi mi n nguyn dng.
6
3
1
3
xn 1 xn vi mi n 1, 2, 3,...
4
4
2n 3
an1 , n 2 v dy bn tha mn
2n
a1 6, a2 14
Cho dy s an xc nh nh sau
n
an 2 6an 1 an 24.(1) , n 1, 2,3,...
n
a
k 1
un1
1 un2011 , n 1, 2, 3,...
un
u 2011 u 2011
u 2011
Tnh lim 1 2 ... n .
u2
u3
un1
Li gii.
T cng thc xc nh dy, ta c
u 2011
u 2011
1
1
1
1
n n
, n 1, 2, 3,...
un un1 un1
un1 un un1
n
n
u12011 u22011
un2011
uk2011
1
1 1
1
Do
.
...
u2
u3
un 1
uk uk 1 u1 un 1
k 1 uk 1
k 1
Nhn xt.
Bi ton ny thuc dng quen thuc vi tng rt gn tng di dng sai phn a gii hn
cn tnh v gii hn ca dy ban u. bi y rt thun li v cng thc sai phn c
th hin kh r, ch cn lp lun cn thn, y cc bc l c th gii quyt trn vn bi ny.
Bi 2. (Vnh Long, vng 1)
u1 3
Cho dy s un xc nh bi
un1 1 un2 un 4 , n 1, 2, 3,...
5
7
1
, n 1, 2,3,... . Tnh lim vn .
n
k 1 u k 3
b) t vn
Li gii.
5
5
5
gim. Hn na, t u1 3 2 nn un 2, n . T un1 un 0 un1 un , n hay dy
Ta c un1 un
cho n iu tng.
Gi s dy b chn trn th n phi c gii hn, t l 3 . Chuyn cng thc ca dy qua gii
1
hn, ta c 2 4 2 , mu thun.
5
T suy ra dy ny khng b chn trn. Ta c pcm.
b) Gi s ta c cng thc
1
uk 1 uk
1
1
1
a
a
uk b uk 1 b uk 3
uk 3
uk b uk 1 b
u
k 1
1
1
1
, k . Suy ra
uk 3 uk 2 uk 1 2
n
1
1
1
1
1
1
.
1
uk 2 uk 1 2 u1 2 un 1 2
un 1 2
k 1
k 3
1
1
1 . Vy gii hn cn tm l 1.
lim 1
un1 2
k 1 uk 3
n
Do lim un nn lim
un 1.un
2un1 un
Li gii.
Bi ny c th i iu kin ca cc s hng u khng ri vo trng hp c bit. Ta xt
bi ton tng qut hn l:
Tm s hng tng qut ca dy s un tha mn:
u1 a, u2 b, 2a b 0
un 1un
un 2 2u u , n 1, 2,3,...
n 1
n
T cng thc xc nh dy, ta c
2u u
1
2
1
1
n1 n
. t yn , n 1, 2, 3,...
un1
un 1un
un un1
un
2r s a
r 6ab
So snh vi hai s hng u ca dy, ta c:
4r s 1
s a 2b
b
3ab
T y thay vo suy ra cng thc tng qut ca dy ban u l
xn
1
a b
a 2b
(2)n
6ab
3ab
6ab
, n
(a b)(2) n 2(a 2b)
12ab
6ab
0, n
n 1
(a b)(2) 2(a 2b) (a b)(2) n 2(a 2b)
n
xn xn1
, n * . Tm iu kin ca x1 , x2 dy s trn c
2 xn xn1
v hn s nguyn.
Li gii.
t x1 a, x2 b, ab 0 . Trc ht, dy cho phi c tt c cc s hng khc 0.
Ta c
xn2
2
xn 1
1
1
, n * yn 2 2 yn1 yn , n * vi yn , n 1 .
xn
xn
r s 1
1 1
2 1
a
Ta c:
r ,s
1
b a
a b
2r s
b
a b
2b a
ab
Do yn
n
xn
.
ab
ab
(a b)n (2a a )
Ta thy a, b nhn nhng gi tr khng i v mun dy cho c v s s nguyn th cn phi
1
, n 1, 2, 3,... Tm lim vn .
k 1 u k 2
t vn
10
Li gii.
T cng thc xc nh dy, ta thy rng
un1
2 u 2 3 3 2 u
2 u 2 3 u 6
2 u 2 u 3
3 2 un2 2 6 5 un 3 3 3 2
3
3
un1 3
un1
un1
2
n
2
n
3 2
1
1
1
un1 3
3 2 un 2 un 3
1
1
1
1
1
1
un1 3 un 3 un 2
un 2 un 3 un1 3
1
1
1
1
1
.
k 1 u k 2
k 1
un 3 un1 3 u1 3 un 1 3
n
Do , vn
T ng thc un1 3
ta chng minh c un 3 , n .
T ng thc
1
1
1
1
1
1
0 , v l.
2 3 3
1
1
2 .
lim
u1 3 un1 3
2
k 1 uk 2
n
Do , lim vn lim
Vy gii hn cn tm l
2
.
2
11
Nhn xt.
Tng t bi u tin, bi ton ny, ta cng cn tm c cng thc lin h dng thun li
cho vic rt gn tng. Tuy bin i trn kh rc ri nhng mc tiu vn l tm mt biu thc c
dng nh sau
1
1
1
un b un1 b
un 2
1
x1 ,
2
Cho dy s ( xn ) xc nh nh sau
.
2
n
1
Chng minh rng dy s yn trong yn 2 , n c gii hn hu hn khi n .
i 1 xi
2) VMO 2011:
Cho dy s xn xc nh bi x1 1, xn
2n n1
xi , n 2 .
(n 1) 2 i1
t yn xn 1 xn , n 1, 2,3,... .
Chng minh dy yn c gii hn hu hn khi n .
Bi 5. (Bnh Dng, vng 2)
1
a
, n 2 v a 0, x1 0 .
Cho dy s xn c xc nh nh sau xn xn1
2
xn1
1
a
Gi s dy cho c gii hn, t l 0 th ta c a .
2
Ta xt bin i sau
2 xn a xn1 a
a
xn1
xn1 a
a
xn1 a 1
xn1
xn1
T suy ra xn a
a xn1 a
a xn1 a
xn1
xn1 a
x a
1
xn1 a xn a n1
xn1 a xn1 a .
2 xn1
2 xn1
2
1
2n1
x1 a .
a v khng ph thuc vo gi tr ca x1 .
Nhn xt.
Bi ny c th gii bng cch s dng hm s f (t ) lin h gia cc s hng xn , xn1 hoc dng
nh l Lagrange. Tuy nhin, cch cn xem xt mt s trng hp na v i hi lp lun
thm mt s trng hp na. Cch gii nh trn l n gin v nh nhng hn c. Cch tm ra
gi tr a cng rt t nhin t vic gii phng trnh sau khi chuyn qua gii hn.
Bi 6. (Chn i tuyn THPT chuyn Lng Th Vinh, ng Nai)
x a
Cho hai s thc a v b. Xt dy s xn xc nh bi cng thc 0
xn1 1 b. xn ; n
Suy ra xn
1
b
1
bxn
b xn
.
1 b
1 b
1 b
1
1
a ab 1
1
n a ab 1
b n x0
xn b n
, n .
b
1 b
1 b
1 b
1 b
1 b
1
.
1 b
a ab 1
0 a ab 1 th dy cho khng i, cn nu ngc li th
1 b
dy ny tin ti v cc, tc l n khng c gii hn hu hn.
Nu b 1 th nu
1
.
1 b
Nhn xt.
Dy s xc nh nh trn thay v bin i tng bc nh trn, ta hon ton c th dng cng
thc tng qut cho dy truy hi tuyn tnh cp 1 x l. Cc iu kin v gii hn ca dy cng
d dng suy ra c t cc kt qu .
Bi 7. (H Nam, vng 2)
3 xn
1
Cho dy s thc (xn) tha mn: x1 , xn1
vi mi n nguyn dng.
6
2 xn 1
a. Chng minh dy s trn c gii hn v tnh gii hn .
b. Tm s hng tng qut ca dy s trn.
Li gii.
a. D dng thy rng xn 0, n .
Xt hm s f (t )
3t
3
, t 0 f (t )
0 nn y l hm ng bin.
2t 1
(2t 1)2
x1 1
Dy s cho c th vit di dng
6
xn1 f ( xn ), n 1, 2, 3,...
14
3
Do x2 x1 nn x3 f ( x2 ) f ( x1 ) x2 nn bng quy np, ta chng minh c dy ny
8
3 xn
3
3
3
3
tng, ng thi xn1
0 nn xn1 , n .
2
2 2 xn 1 2 2 xn 1
3
2 2 2 0 1 .
2 1
1
nn 1 v y chnh l gii hn cn tm.
6
1
xn1
Vi y1
2 xn 1 2
1
1
, n 3 yn1 2 yn , n trong yn , n .
3xn
3 3 xn
xn
1
1
1
6 , ta tip tc bin i 3 yn1 1 yn 1 yn 1 1 yn 1 n y1 1 .
3
3
x1
3n1
5
Suy ra yn1 n 1 hay xn
, n 1, 2, 3,... y chnh l cng thc tng qut cn tm.
3
5 3n1
Nhn xt.
V mt tm gii hn th dy s ra trong trng hp kh chun mc nn c th tm c d dng,
ta cng c th nhm trc ri tr vo cng thc xc nh a v dy kp. bi ton xc nh
au b
cng thc tng qut, thc ra y l trng hp c bit ca dy phn tuyn tnh un1 n
.
cun d
un1 aun bvn
Dy s dng ny c x l bng cch a v h hai dy tuyn tnh l
.
vn1 cun dvn
Tuy nhin, bi ton y a ra dng tng i c bit nn c th dng cc bin i thng
thng gii quyt.
Bi 8. (H Ni, vng 1)
1. Cho dy s un xc nh bi: u1 = 1 v un1 un n vi mi n 1 . Tm lim
un
.
un1
15
Li gii.
n(n 1) n2 n 2
1. T cng thc xc nh dy, ta c ui1 ui i un1 u1
.
2
2
i 1
i 1
i 1
n
(n 1)2 (n 1) 2 n2 n 2
.
2
2
u
n2 n 2
Do , lim n lim 2
1.
n u
n n n 2
n1
Suy ra un
Vy gii hn cn tm l 1.
1
2. V v1 2015 2 nn ta c th t v1 a , a 1 . Ta c
a
2
1
1
v2 v 2 a 2 a 2 2
a
a
n
1
Bng quy np, ta chng minh c rng vn1 a 2 2n , n . Ta xt tch
a
2
1
1
i1
vi a 2 2i1
a
i 1
i 1
1
1 n 2i1
1
1 2n
1
a 2i1 a a 2n
a
a i 1
a
a
a
2
1 n
1
a a 2 2n
2
2
2
2
v
a
a , suy ra lim vn 1 a 1 a 1 4 2011 .
Do , 2 n21 2
2
v1 .v2 ...vn
v12 .v22 ...vn2
a
a
1
2n
a 2n
a
Vy ta c pcm.
Nhn xt.
Cu 2 ca bi ton trn tng xut hin t trc kh nhiu, chng hn trong Olympic Sinh
vin 2005 (s 2011 trn c thay bng 2005) hoc trn tp ch THTT. Trn thc t, gi tr
2011 c th thay bng mt i lng a bt k tha mn a 2 bi v dy s c dng nh trn l
mt trong cc dng c bit ca cc dy phi tuyn tnh c th tm c cng thc tng qut c.
Tuy vic tm gii hn cng c th gii theo nhiu cch khc nhng cch dng cng thc th ny
cho ta nhiu bin i p v c bn.
Bi 9. (Long An, vng 2)
u1 1
Cho dy s xc nh bi
3u 4
un1 n
, n 1, 2, 3,...
un 1
t xn u2 n1 , yn u2 n , n .
16
3x 4
,x0.
x 1
1
0, x 0 nn y l hm nghch bin. Do , suy ra g ( x ) f f ( x)
( x 1) 2
l hm ng bin trn 0; .
Cc dy s cho c th vit li l
7
u1 1, un1 f un , n 1 , x1 1, xn1 g ( xn ), n 1 v y1 , yn1 g yn , n 1
2
7
29
123
Ta c u2 , u3
u1 , u4
u2 nn da vo tnh ng bin ca hm g ( x) , ta c th
2
9
38
chng minh c rng xn ng bin v yn nghch bin.
3un 4
un
4
0 nn dy ny b chn trn bi 4 hay dy xn
un 1
un 1
a 3b 4
a f (b)
3b 4 3a 4
a b
b 1
phng trnh sau
a b
.
b f (a )
3a 4
b 1
a 1
(a 1)(b 1)
b
a 1
17
Vi a b , ta c a
3a 4
a 2 a 3a 4 a 2 2a 4 0 a 1 5 do a 0 .
a 1
1
un 4 4 1 2un , n 1, 2, 3,...
9
2un 1 4
vn2 1
2un 1 vn , n un
th ta c dy mi tng ng l
2
v1 3
.
3vn 1 vn 4, n 1, 2, 3,...
1
T cng thc xc nh dy ny, ta c 3vn 1 6 vn 2 vn1 2 vn 2 , n 1, 2,3,...
3
2
1 1
Suy ra vn n1 2 , do : un n1 2 1, n 1, 2,3,...
3
2 3
Li gii.
n
k 1
Tht vy,
- Vi n 1 , ta tnh c u2 1 nn ta c A1 u12 1 1 u2 1 2 1 , ng.
2
k 1
m 1
m
k 1
2
2
Do Am1 Am 1um2 1 1 1 um1 1 1 um2 1 1 1 um2 1 um 1 um2 2 .
Nhn xt.
Dy s cho khng th tm c cng thc tng qut nn ta cn phi thng qua cc s hng c
th c th d on v chng min h c quy np nh th.
Tht vy, ta c th tnh c cc s hng ca dy l :
u1 1, u2 2, u3 4, u4 14, u5 184, u6 33674,...
Tng ng, ta cng c A1 12 , A2 32 , A3 132 , A4 1832 .
T y d dng d on c iu cn chng minh y, nhiu bi ton v dy s nguyn khc
cng c d on v gii theo cch ny.
19
x1 a
2011
2
2
2
xn1 3 ln xn 2011 2011
c gii hn.
Li gii.
Xt hm s tng ng f ( x)
2011
ln x 2 20112 20112 , x .
3
x1 a
Dy s cho chnh l
xn1 f xn , n 1, 2,3,...
Ta c f ( x)
2011
2x
1 2 2011x 1
2
.
2
2
3 x 2011 3 x 20112 3
1
1
Ta c xn1 a f ( xn ) f (a ) xn a ... x1 a .
3
3
1 n
Nhn xt.
Bi ton ny c xy dng trn nguyn l nh x co vi dy s c cng thc truy hi dng
xn1 f ( xn ), n 1, 2,3,... v f ( x ) l hm kh vi tha mn f ( x ) q 1 vi q l mt s thc
dng no y. Bi ton ny c gii theo tng nh trn v ni chung hu nh cc bi c
gi thit tha mn yu cu u chng minh c tn ti gii hn theo cng mt cch.
Mt bi ton c ni dung tng t xut hin trong d b VMO 2008 l :
Cho s thc a v dy s thc {xn } xc nh bi:
x1 a, xn 1 ln(3 cos xn sin xn ) 2008 vi mi n 0,1, 2,...
Chng minh rng dy s xn c gii hn hu hn khi n tin n dng v cng.
Bi 13. (Qung Ninh, vng 2)
Cho dy xn xc nh bi x0 a vi a 1; 2 v xn1
xn
, n 0,1, 2,... .
x1
2 2
2 x0 .
T , do f ( x) l hm s tng nn ta c x2 f ( x1 ) f ( x0 ) x1 , x3 f ( x2 ) f ( x1 ) x2 ,...
Suy ra {xn } l dy s tng. Tip theo, ta chng minh bng quy np rng xn 2 vi mi n.
Tht vy, iu ny ng vi n 0 .
Gi s ta c xk 2 th r rng xk 1
xk
2 2
2.
xn
2 . Ngoi ra ta cng c a 2 .
21
ln x
ln x
ln( 2) . Kho st hm s y
ta thy rng phng
x
x
trnh trn ch c 1 nghim b hn e v mt nghim ln hn e .
Xt phng trnh x
1
1
a ln 1 1 .
a
a
22
1
Theo bt ng thc quen thuc l ln t 1 t , t 0 , ta c f ( x ) a 1 1 a 1 .
a
S dng nh l Lagrange cho hm f ( x ) trn min a; b , 0 a b , ta thy rng tn ti s thc
c a; b sao cho
f ( x ) f ( y ) f (c ) x y 1 a x y .
(*)
T y xn x0 xn xn 1 xn 1 xn 2 ... x1 x0 (q n 1 q n 2 ... q 1) x1 x0 ,
suy ra xn b chn. Xt mt s thc 0 .
T (*), do q 1 v xn m x0 b chn nn ta suy ra tn ti N sao cho q n xn m x0 . Theo
nh ngha gii hn th suy ra dy ny hi t.
23
Trong nhiu trng hp, vic chng minh s tn ti ca s thc q 0;1 l iu khng n gin
v ta thc hin c iu qua cch xt o hm ca hm s ny. Nu nh 0 f ( x) q 1
th vi mi x, y ; x y , theo nh l Lagrange th tn ti c y; x sao cho
f ( x) f ( y )
f ( x) f ( y)
f (c )
q f ( x) f ( y ) q x y .
x y
x y
T y ta tin hnh kho st dy cho v dng nguyn l kp suy ra gii hn.
Mt bi ton tng t (thuc dng c th ha) tng xut hin trn tp ch THTT:
1 n
Xt dy (an ) nh sau a1 1, an1 , n 1 .
27
Chng minh rng dy c gii hn hu hn khi n tin ti v cc.
a
Li gii.
Trc ht, ta s chng minh rng vi mi s nguyn dng n th biu thc sau nhn gi tr
An 45 2012 45 2012
Cn2i 45n2i
Cn2i 45n2i
02 in
02 i n
2i
n
2012
2012
n2 i
C 45
2012
2i
2i
Cni 45ni
i 0
Cn2i 1 45n2i1
02 i 1n
2012
02 in
2 i 1
i 0
2012
2012
2 i 1
02 i n
l s nguyn vi mi n.
0 nn
24
An 1 45 2012
An 45 2012 An 1 .
Do
45
2012
45
n
n
n
2012 45 2012
An 45 2012 ( An 1) 1 45 2012
Do 45 2012
hi t nn
45
2012
lim 45 2012
cng hi t v
n
1 lim 45
n
2012
Vy gii hn cn tm l 1.
Nhn xt.
trong 0 a
n
b 1 .
Cch x l vn tng t nhng trong c hai trng hp a 2 b hay a 2 b th khi khai trin, cc
i lng cha cn vn b trit tiu v gii hn lun l 1.
Bi 16. ( Nng, vng 2)
Cho dy s thc xn tha mn iu kin xn1
xn3 3 xn
vi mi n * .
2
3 xn 1
, xn 1 1
3xn2 1
3 xn2 1
3xn2 1
3 xn2 1
x 1 xn 1
x 1
y 1
Do , n1
, n . t yn n
, n 1, 2, 3,... xn n
3
xn1 1 xn 1
xn 1
yn 1
3
25
Ta c y1
n
x1 1
, yn1 yn3 , n 1, 2, 3,... Bng quy np, ta chng minh c yn y13 .
x1 1
3n
Suy ra xn1
y13 1
n
y13 1
x1 1
1
x1 1
3n
x 1
1
1
x 1
( x1 1)3 ( x1 1)3
( x1 1)3 ( x1 1)3
, n .
x3 3 x
b) Xt hm s f ( x) 2
c o hm dng v dy s cho c th vit li di dng
3x 1
xn1 f xn , n 1, 2,3,...
2 x 3 2 x 2 x ( x 2 1)
. Ta c cc trng hp sau:
3x2 1
3 x2 1
x3 3 x
x 3 3ax
c
th
tng
qut
ln
bng
f
(
x
)
3x 2 a
lm cn thit. Cng thc tng qut tm c khng gip c nhiu trong vic bin lun gii hn
dy s y v trn thc t th vic s dng tnh n iu ca dy s hon ton c th c
dng x l trong tnh hung ny.
26
n2
Chng minh rng:
1
1
.
2
xn n
a n(n 1)
Li gii.
Bt ng thc cn chng minh tng ng vi xn n 2 a n(n 1) .
Ta s chng minh iu ny bng quy np. Tht vy,
- Vi n 1 , ta c x1 1 2 a a 1 2 a , bt ng thc ny ng.
- Gi s khng nh ng vi n k 1 , tc l xk k 2 a k (k 1) .
xk2
Ta cn chng minh xk 1 (k 1) a (k 1)(k 1) xk 2 (k 1)2 a (k 1)(k 2) .
k
2
(k 1)2 a (k 1)(k 2)
2
k
a (k 1) k a k 1 a (k 2)
a(k 1) k 1 2 a (k 1) (k 1)
a 1 0
2
, k 1 .
k2
Li gii.
27
T gi thit, ta c ai ai 1 ai 1 ai 2 , i 1 .
n
Do
1 v a j 0, j nn 0 ai 1, i 1 .
j 1
Xt s nguyn dng k bt k, ta c
uk uk 1 uk 1 uk 2 ... un1 un
uk u n
.
nk
1
Ta cng c uk un 0 1 1 nn uk uk 1
, n .
nk
1
iu ny ng vi mi n nn ta c uk uk 1 lim
0.
n n k
Do , ta chng minh c bt ng thc th nht l uk uk 1 0, k
Do , uk un n k uk uk 1 uk uk 1
i 1
i 1
Ta cng c 1 ui j u j u j 1 kuk , m uk 0 nn
k
1 j u j u j 1 kuk uk uk 1
i 1
k (k 1)
2
2
2.
suy ra uk uk 1
2
k (k 1) k
n
vi mi n 1 . Chng minh rng
an
a) an n vi mi n 2 .
a
b) Dy s n c gii hn hu hn v tm gii hn .
n
c) lim an n 0.
x
Li gii.
a) Ta s chng minh an n vi mi n 2 bng quy np. (*)
Vi n 2 , ta c a2 a1
1
2 do a1 0 nn (*) ng.
a1
k
k 1 .
ak
28
an
an1
a
b) Ta s chng minh dy
, n 2 .
n iu gim, tc l n
n
n n 1
Thay an 1 an
n
vo bt ng thc trn, ta c
an
an an n / a n
(n 1)an nan n an n
n
n 1
an
b chn di, suy ra n c gii hn.
n
Ta c an 1 an
n
, suy ra
an
Do i ai , i 2, n nn
i 2
i 2
i 2
ai1 ai
n
i
i
an1 a2 .
ai
i 2 ai
n
a
i
a
n2
1 n 2 an1 a2 n 2 n 1 2
.
n 1 n 1 n 1
i 2 ai
i 2
n
a
an1
a
n2
n 2
2
v lim 2
1 nn theo nguyn l kp, gii
n n 1
n 1 n 1 n 1
n 1
a
hn ca dy n l 1.
n
Ta thy rng 1
an
an
an
n
n
(ai i )(ai 1)
1
an 1 (n 1) (a2 2)1
ai
ai
i 2
i 2
n
ai1 (i 1)
i 2
Ta c an 1 an
a 1
a
a
n
1
an 1 n 1
n 1
n . Do
an
an1
an1
an1 an 1
n
0 an 1 (n 1) (a2 2)
i 2
ai1
a
a (a 2)
(a2 2) 1 1 2
ai
an
n
a1 (a2 2)
0 nn ta c lim an n 0. Ta c pcm.
x
x
n
29
Li gii.
a) Ta thy rng nu x l nghim ca phng trnh x n x 2 x 1, n , n 2 th x 1 .
Vi n 3 c nh, xt hm s f n ( x ) x n ( x 2 x 1), x 1 . Ta c
f n( x ) nx n1 (2 x 1) 3 x (2 x 1) x 1 0 nn y l hm ng bin nn phng trnh
f n ( x) 0 c khng qu mt nghim.
Hn na, f n (1) 2, lim f n ( x) v hm s f n ( x ) lin tc trn (0; ) nn phng
x
1
Ta s chng minh rng f n 1
0 . Tht vy, ta xt n 4 th c nh gi sau
n
1
2
1 1 1 Cn Cn 1 n n(n 1) 1 n n 1 1 1 1 1 1 .
n
2n
2
n
n
n
n
n
1
1
1
Suy ra f n 1
.
xn . Do 1 xn 1
0 f n xn 1
n
n
n
Theo nguyn l kp th dy ny c gii hn l 1.
30
Nhn xt.
Cc bi ton v biu din nghim ca mt phng trnh ri xc nh gii hn thng kh th v
v trong phn chng minh tn ti gii hn, ta lun s dng tnh n iu ca dy s nhn xt,
ch f n 1 ( xn1 ) v f n 1 ( xn ) . Trong phn tm chnh xc gii hn ca dy, trnh s nhm ln
v ng nhn mt s trng hp, ta nn dng dy kp chng minh gii hn (thng th
bi s cho trc gii hn ny).
Cc bi ton tng t xut hin trong VMO cc nm trc :
1) VMO 2002, bng A :
Xt phng trnh
1
1
1
1
... 2
vi n l tham s nguyn dng.
x 1 4 x 1
n x 1 2
a) Chng minh rng vi mi s nguyn dng n th phng trnh nu trn c duy nht mt
nghim ln hn 1. K hiu nghim l xn .
b) Chng minh dy s xn c gii hn l 4 khi n .
2) VMO 2002, bng B :
Xt phng trnh
1
1
1
1
...
0 vi n l tham s nguyn dng.
2 x x 1 x 4
x n2
a) Chng minh rng vi mi s nguyn dng n th phng trnh nu trn c duy nht mt
nghim ln hn 1. K hiu nghim l xn .
b) Chng minh dy s xn c gii hn hu hn khi n .
3) VMO 2007 :
Xt s thc a 2 . t f n ( x ) a10 x n10 x n x n1 ... x 1, n 1, 2,3,...
Chng minh rng vi mi gi tr nguyn dng ca n th phng trnh f n ( x) a c ng mt
nghim xn 0; v dy s xn c gii hn l 1
1
khi n .
a
u v 2
1
1
2
Cho hai dy s dng un , vn xc nh bi
un
vn
, vn1
, n 1, 2, 3,...
un1 2
4vn 1 1
1 4un21
31
2
2
a. Tnh u2011
v2011
.
2 2
u
2
2
Ta cng c vn v1
4vn1 1 4 1 1 . Ta c un 1 2 n
un .
2
2
4vn 1 1
Dy s un gim v b chn trn bi 0 nn cng tn ti lim un a .
Trong cng thc xc nh dy, ta chuyn qua gii hn: a
Nu a 0 th b
a
2
4b 1
a (4b 2 2) 0 .
2
2
(v l do b
) , suy ra a 0 , tng ng vi b 1 .
2
2
Vy lim un 0, lim vn 1 .
Nhn xt. Bi ton ny c dng dy s xc nh theo kiu lng gic. Nu bi ban u khng
cho chng minh quan h gia hai s hng nh cu a th thc s l khng d dng tm c c
hai gii hn ca dy cho. Trong phn chng minh cu a, tng quy np l rt hin nhin !
32
3
0;1 v f n( x0 ) 0 nn y l gi
2n
(0; x0 ) nn ta c
2
2
0; xn hay xn , n .
3
3
2
. Ta c pcm.
3
Nhn xt.
33
Bi ny tuy cng thuc dng tng t bi 19 v cc bi ton tng t nu trong phn nhng
xt nhng bn cnh vn cn mt s vn xut hin. R rng hm s f n ( x ) nu trong bi
khng n iu v phng trnh cho lun c hai nghim. V th, ta cn phn tch su hn vo
o hm cp 1, cp 2 da vo tnh bin thin ca dy m lp lun. Tuy bi ny ch yu cu
2
chng minh dy c gii hn nhng ta vn c th tm c gii hn l
bng dy kp.
3
Bi 22. (TP HCM, vng 2)
Cho dy un c xc nh bi cng thc
u1 5
un4
un1
n *
un4 8un2 8
Tm cng thc tng qut ca dy un .
Li gii.
t
u 4 8un2 8
1
1
8
8
vn , n . T cng thc xc nh dy, ta c
n
1 2 4 hay
4
un
un1
un
u n un
vn1 8vn4 8vn2 1, n 1, 2, 3,... v v1
5
4
2 n2
1 22 n2
2
22
, n 1, 2, 3,... .
2
Tht vy,
- Vi n 1 , ta c v1
22
1 222
1
1 5
2 22 2 .
2
2
2 4
- Gi s vi n k 1 , ta c vk
vk 1 vk4 8v22 8
2 k 2
8 22 k2
2
22
16
2 k 2
1 22 k2
2
22
. Theo cng thc tng qut ca dy, ta c
2
48 2
4
22 k2
22
2 k 2
8
2
2
2 k 1
2 k 1
2 k 1
1 22 k1
2
22 2 2 22 22 2 1
2
2 k 1 2
2 k 1
2 k 1
2 k 1
2 k 1
2k
1 2 k1
1 2k
2 2 22
2 22 22 2 2 22 22 2 1 22 22
2
2
34
2
2
22 n2
2 2 n2
, n * .
Nhn xt.
Cc cng thc kiu nh trn thng gi nh n cc hm lng gic v tng ng vi n l cc
hm hypebolic m cng thc lin h cng ging nh ca cc hm lng gic quen thuc.
Cc bi ton v dng ny khng nhiu v cc gii chung u l d on cng thc ri dng quy
f (n)
2k
f (n)
vi , , a, k
1
c chn
2
, vn1 64vn5 40vn3 5vn , n 1, 2, 3,... .
3
2 2un2 4un 4
un
, n 1, 2, 3,...
2
4
4
2 2 , n 1, 2,3,... nn d dng thy rng un 0, n .
un
un un
Ta cng c un 2, n nn un1
2
4
4
2
4
4
2 2
2
5.
un
un un
2
2 2
Do , dy cho b chn.
35
Xt hm s f ( x)
2
4 4
2 2 , 2 x 5.
x
x x
b 2 2 4 4
ab 2 2 4a 4a 2
a
a a2
a a 2 b b2 a b
2
4 4
ab 2 2 4b 4b
a 2 2
b
b b
Ta xt phng trnh
a 2 2 2 4a 4a 2 (a 2 2) 2 4a 2 4a 2 ( a 2)( a 3 1)( a 3 1) 0
a 3 1 0
Do , h ny c nghim duy nht l a b 3 1 .
Vy hai dy con ca dy cho c cng gii hn nn dy un c gii hn v lim un 3 1 .
Nhn xt.
y li l mt minh ha in hnh v dy s xc nh theo kiu un1 f un vi f ( x ) l hm
n iu gim, cc dy ny thng t khi c gii hn ph thuc vo s hng u.
Mt bi tng t trong VMO 2008:
Cho dy s xn xc nh nh sau x1 2, x2 0, xn 2 2 xn
1
vi mi n 1, 2,3,...
2
1
2
v un1 un2 un vi mi n nguyn dng.
6
3
1
Trc ht, ta s tm gii hn ca dy un . Bng quy np, ta s chng minh rng 0 un , n .
3
Tht vy,
- Vi n 1 th khng nh ng.
1
- Gi s khng nh ng vi n k 1 th 0 uk . Ta c
3
2
1 2 1 1
0 uk 1 uk2 uk nn khng nh cng ng vi n k 1 .
3
9 3 3 3
2
2
2
Xt hm s f ( x ) x 2 x, x 0; th f ( x ) 2 x 0 nn y l hm ng bin.
3
3
3
1
Dy s cho chnh l u1 , un 1 f un , n 1, 2, 3,...
6
Hn na u2
1 2 1
5 1
nn y l dy nghch bin v b chn di nn c gii hn.
2
6
3 6 36 6
2
1
Gi l l gii hn ca dy th l l 2 l l 0 l . Nhng do dy ny gim v theo chng
3
3
1
minh trn th 0 un , n nn gii hn ca dy l 0.
3
un1
2
un . Do dy un gim nn dy tng ng
un
3
un1
u
n
2
.
3
37
T , ta tnh c:
2
un21
u
2
2
2un1 5 n1 5 2 0 5
2
un
un
3
3 50
.
u
2
51
3 n1 (4 un2 )
3 4 02
3
un
ii.
n,k
1 khi n .
k 1
n
iii.
n,k
C const , n .
k 1
k 1
an an1
c
n b b
n
n1
ii. lim
a
a
Khi dy n cng c gii hn v lim n c .
n b
bn
n
38
1
3
xn 1 xn vi mi n 1, 2, 3,...
4
4
1
3
1
3
1 3
xn1 xn yn yn yn min{xn , xn1} min{xn , xn 1 , xn xn 1}
4
4
4
4
4 4
min{xn1 , xn 2 } yn 1
xn 2
Theo gi thit th dy
xn
xt trn th dy yn nn n hi t. t lim yn .
Vi mi 0 , tn ti N nguyn dng sao cho vi mi n N th:
Theo nh ngha ca dy yn , suy ra:
yn .
7
7
yn xn .
7
rng yn ). Do , ta c
7
1
3
- Nu xn
Chng minh dy ny hi t.
*Cc bi ny u c th tng qut ln thnh:
Dy s xn vi n 1, 2, 3,... b chn trn v tha mn iu kin:
xn 2 pxn1 qxn , n 1, 2,3,... trong p q 1, p, q 0
Chng minh rng dy s trn c gii hn.
(Nu i iu kin chn trn thnh chn di th iu kin ca dy cng tng ng i thnh
xn 2 pxn1 qxn ).
Bi 26. (Ninh Bnh, vng 2)
n
1
Chng minh dy un xc nh bi cng thc un ln n c gii hn hu hn.
k 1 k
Li gii.
Trc ht, ta chng minh bt ng thc ln x 1 x, x 0 .
Tht vy, xt hm s f ( x ) ln x 1 x, x 0 . Ta c f ( x )
1
x
1
0 nn y l
x 1
x 1
un1 un
n 1
1
1
1
1
1 0
ln n 1 ln n
ln
ln
n n 1
n
n 1
n 1
n
k 1 k
k 1
k 1
nn dy ny b chn di.
40
1
l chng minh rng n tin
k
1
ti v cc v cch gii n gin nht l dng nh gi un ln n thng qua cc bin i
k 1 k
logarit. Gii hn ca dy trn c t mt kt qu ni ting l hng s Euler C.
* Mt bi tng t: Tm gii hn ca dy s sau un
2n
1
, n 1, 2, 3,...
k n 1 k
U n2 a
.
U n1
41
1 1 5 1 5
.
Un
5 2 2
2) Ta c U n 2 U n1 U n 2U n U n1 U n1 (mod 2) v
U n 2 2U n U n1 3U n1 2U n2 5U n2 3U n3 3U n3 (mod 5) (do (3,5) 1) .
Theo cng thc xc nh dy th U 2 2, 0 U 2 U 5 U 8 ...(mod 2) nn bng quy np, ta c
th chng minh c rng U n 0(mod 2) n 3k 2, k .
Tng t, do U 4 5 nn cng bng quy np th U n 0(mod 5) n 5k 4, k .
n 2(mod 3)
T suy ra U n 0(mod10)
n 14(mod15) k * , n 15k 1 .
n 4(mod 5)
Do 1 n 2012 nn tm tt c cc gi tr n tha mn bi, ta xt
2
nn bng quy np, ta c th chng minh c rng 0 an 1, n .
3
1
3
1
3
T suy ra an 2 an21 an an1 an , n .
4
4
4
4
2
2
xn 1 A 3 xn B 3 xn 1 , n 2
Chng minh rng tn ti gii hn lim xn v tm gii hn .
n
2) TST 1991:
Cho dy thc dng xn c xc nh bi
x1 1, x2 9, x3 9, x4 1, xn 4 4 xn .xn1.xn 2 .xn 3 , n 1 .
Chng minh dy ny c gii hn hu hn. Tm gii hn .
2n 3
an1 , n 2 v dy bn tha mn
2n
Li gii.
T cng thc xc nh dy cho, ta c 2nan 2n 3 an1 an1 2 (n 1)an1 nan , n 1 .
Do , ta c
n
i 1
i 1
1
, n . Tht vy,
n
- Vi n 1 , ta c a1 1 nn khng nh ng.
- Gi s khng nh ng vi n k 1 , tc l kak
1
.
k
44
2(k 1) 3
2k 1 1
ak
, ta cn chng minh
2(k 1)
2k 2 k k
2 k 1 1
1
2k 1 k 1 2k k (4k 2 4k 1)(k 1) 4k 3 1 3k .
2k 2 k k k 1 k 1
Ta c ak 1
1
T suy ra 2 1
2 1 (n 1)an1 bn 2 .
n 1
2n 3
(2n 3)(2n 1)...5 3
an1 an
.
2n
2n(2n 2)...4 2
2
n
2n 3
.
2n 2
a1 6, a2 14
n
an 2 6an 1 an 24.(1) , n 1, 2,3,...
n
a
k 1
Li gii.
Xt phng trnh x 2 6 x 1 0 c hai nghim l
x1 3 2 2 1 2 , x2 3 2 2 1 2 .
45
an 1 3 2 2
2 3 2 2
n2
6 3 1
3 1 .
n 1
3 1 24 1 hay
1 83 24 0 .
Cng thc ny phi ng vi mi n nn 3 3 .
Tip tc so snh vi iu kin a1 6, a2 14 , ta tnh c hai gi tr ca tham s tng ng l
1 2
1
. Do , cng thc tng qut ca dy l:
2
an
t bn 1 2
1
3 2 2
2
3 2 2 3 1
, n .
1 2 , n 1, 2,3,...
bnbn 2 1 2
Ta c:
n
1 2 1 2
n 2
1 2
n2
3 2 2 1 2 1 2 1 2 1 2 .
3 2 2 3 2 2 6(1)
3 2 2
2 1 2
n 1
n 1
n 1 2
1 2 n 1 1 2 n1 1 2 n 3 1 2
n 1
3
3
n 1
n 1
1 2
1 2 1 2 1 2
1 2
32( 1) n 1
bn21 bn1bn 3 1 2
1 2
n 3
T suy ra
16(1) n 32( 1) n bn21 bn1bn3 bn 1 bn 3
, n 2, 3, 4,...
an
bn1bn 1
bn1bn 1
bn1 bn1
Ta xt hai trng hp sau:
-Nu n chn, t n 2k , k . Ta c:
46
n
n
b
b b
16 b2 k 1 b2k 3
16
b
2 k 1 2 k 3 3 2 n 3 .
a2 k b2 k 1 b2k 1
b2 k 1 b1 b2 n 1
k 1 a2 k
k 1 b2 k 1
-Nu n l, t n 2k 1, k . Ta c:
n
n
b
16
b
b
16
b
2k 4 2 k 2
2 k 4 2k 2
a2 k 1 b2k 2 b2 k
b2 k
k 1 a2 k 1
k 1 b2 k 2
b2 n 4 b2
.
b2 n 2 b0
n
n
b
b b
b
16
1 1
D dng thy rng lim 2n 3 2 n 4 0 v 3 2 4 nn lim 4 lim .
n b
n
b1 b0
4
i 1 ai
i 1 ai
2 n1 b2 n 2
1
Vy gii hn ca dy cho l .
4
Nhn xt.
Bi ton ny cng c hnh thc tng t nh nhiu bi ton v gii hn dy s xut hin trong
cc nm gn y l t mt dy s xn suy ra gii hn ca mt dy yn khc c xc nh bng
n
47
Xt hm s: f ( x)
un2 4un 1
3un
(un 1)2
, ta c: 1 un 2, n .
un2 un 1
un2 un 1
un2 un 1
x2 4x 1
3(1 x 2 )
,
x
1;
2
f
'(
x
)
0 .
x2 x 1
x2 x 1
Ta thy: u1 u3 f u1 f u3 u2 u4 f u2 f u4 u3 u5
Tin hnh tng t, suy ra:
u1 u3 u5 .... Dy u2 n 1 tng v b chn trn bi 2 nn c gii hn, gi s l 1; 2 .
u2 u4 u6 ... Dy u2n gim v b chn di bi 1 nn c gii hn, gi s l 1; 2 .
f (u 2 n )
u
Ta c: 2 n 1
Chuyn qua gii hn, ta c
u
f
(
u
)
2n 2
2 n 1
f ( )
.
f
(
49
2 4 1 2 4 1
f ( ) f ( ) 2
1 2 1
3( )( 1)
3 2
2
2
( 1)( 2 1)
1 1
0
2
2
3( 1) ( 1)( 1)
Ta thy phng trnh th hai khng c gi tr , 1; 2 tha mn t .
Do , lim u2 n 1 lim u2 n t , hai dy con c cng gii hn l t.
n
t 2 4t 1
Ta thy, t phi tha mn ng thc: t 2
t 3 3t 1
t t 1
(*).
2
k
. Do 0; 2 nn
2
9
3
5 7
5
7
; ;
, tng ng vi cc nghim ca (*) l: t 2 cos ;2cos ; 2cos
.
9 9 9
9
9
9
gii quyt hon ton. Tuy nhin, trong cc trng hp khc, dy ny khng n iu th vic
bin lun phc tp hn nhiu. Ta tin hnh kho st dy cho v dng nguyn l kp suy ra
gii hn. Cc bc gii bi ton ny c th hin trong v d sau:
V d 2.
Cho dy s xc nh bi cng thc u1 a (0,1), un 1
un k
, k 1, n 1, 2, 3,...
k .un 1
Xt hm s f ( x) 9
xk
, k 1, x [0,1] . Ta c
kx 1
1 1 k 2
f ( x )
9 (kx 1)2
kx 1
1 k 2
1
f ( x) , x 0;1
x k
9
9(kx 1) 9 (kx 1)( x k )8
8
xk
kx10 x9 x k k ( x10 1) x( x8 1) 0 x 1 0 .
kx 1
f ( x) f (1)
1
Theo nh l Lagrange th tn ti c thuc (0,1) :
f (c) f ( x) f (1) x 1
x 1
9
1
1
Ta cng c f (1) 1 nn un1 1 f (un ) 1 un 1 ... n a 1 .
9
9
Theo nguyn l kp th lim(un 1) 0 hay lim un 1 .
f ( x) x x 9
V d 3.
Tm iu kin ca a sao cho dy s xc nh nh sau hi t:
x1 a, xn1 xn2 2 xn 2, n 1, 2,3,...
Li gii.
Xt hm s tng ng l f ( x ) x 2 2 x 2 vi th minh ha trong hnh bn di.
Phng trnh f ( x ) x x 2 3x 2 0 c hai nghim phn bit l x1 1, x2 2 nn
f ( x ) x vi mi x 1 x 2 v f ( x ) x vi 1 x 2 .
Ta xt cc trng hp sau:
-Nu a 1 th xn 1, n nn dy cho hi t.
-Nu a 2 th xn 2, n nn dy cho cng hi t.
-Nu a 2 th x2 f (a) a x1 v ng thi hm s f ( x ) 2 x 2 0 nn ng bin. Khi
, dy ny tng v khng b chn trn nn khng hi t (v nu dy hi t th n phi hi t v
hai nghim ca phng trnh f ( x ) x nhng iu ny khng th xy ra).
-Ta thy rng ch cn cn xt a 1; 2 v r rng nu a 1 th x2 f ( x1 ) a 2 2a 2 1 v
ta c th tin hnh kho st dy t v tr x2 . Ta thy khi a 1; 2 th
x2 f (a) a 2 2a 2 a(a 2) 2 2
x 2 2 xk 1 0
1 xk 1 2 1 xk2 2 xk 2 2 k2
0 xk 2 .
xk 2 xk 0
2 x3
3
,x
. Ta c u1 a, un1 f (un ), n 1, 2,3,...
2
3 x 1
3
Ta c f ( x )
6 x 4 6 x 2 6 x 2 ( x 2 1)
.
(3x 2 1)2
(3x 2 1)2
3
3 3 3
Suy ra hm ny tng trn (;1] [1; ) v gim trn 1;
; ;1 .
3 3 3 3
54
3
th tn ti duy nht x 0; sao cho f ( x ) c .
3
Ta t a0
3
3
th tn ti duy nht a1 0; sao cho f a1 a0 , tng t tn ti duy nht
3
3
3
a2 0; sao cho f a2 a1 . Tng t, ta xy dng cc s hng cho dy an va nu.
3
3
Ta thy a1 a0 v hm s f ( x ) n iu gim trn min 0; nn
3
f (a0 ) f (a1 ) a1 a2 a1 a2
Tng t vi cc s hng cn li, tc l dy ny n iu gim. Hn na, dy ny b chn di
2 x3
bi 0 nn c gii hn, t l l . Ta thy f ( x) x 0 2
x0 x 5 .
3 x 1
3
5
3
th f ( x ) x 0 khi
x
v f ( x ) x 0 khi
3
5
3
5 3
5
5
0 x
. Do , f (an ) an an an1 0 nn an ; , suy ra lim an
.
5 3
5
5
Xt f ( x ) x trn min 0 x
3
v xn khng xc nh.
3
55
Cn nu a
5
th d thy rng x2 x1 , x3 x2 , x4 x3 ,... v dy ny khng c
5
gii hn.
Ta s chng minh rng nu a an , n v a
5
th dy cho xc nh v hi t.
5
Nu a 0 th tt c cc phn t ca dy xn u bng 0 nn hi t.
Nu 0 a
5
th 0 f (a ) a nn x2 x1 . Suy ra dy xn gim v b chn di
5
bi 0 nn c gii hn, t l c. Do 0 a
5
v f (c ) c nn c 0 . Do , trong
5
trng hp ny th dy c gii hn l 0.
-
3
xk 1 hoc xk 1 th do f ( x ) gim trn
3
3
;1 v tng trn [1; ) nn x 1 . D thy 1 f ( x) x, x 1 nn t s hng
k 1
3
3
3
th dy cho hi t. Do , dy cho cng hi t vi a
.
3
3
Nu
5
3
a
v a an , n th f (a) ak 2 , ak 1 x2 f ( x1 ) ak 1 , ak 2 .
5
3
3
.
3
3
3
hoc a
v
3
3
a an , n vi dy an xc nh nh trn.
56
Khi , dy ak 2l s n iu gim v
ak 2l 2 ak 2 l ak22 l 1 ak 2l 1 ak 2 l ak42 l 2ak3 2l ak3 2l (ak 2l 2) 0
Suy ra lim an 0 .
Tip theo, ta s chng t rng tn ti gi tr k sao cho 0 ak 2 , khi ak 1 ak 2 . Nu
ak 1 0 th ta li c ak 2 ak 1 2 v tng t nh vy. Do , hoc l dy ny gm cc phn
t khng m v n iu tng, tc l n c gii hn hoc l vi l 1 no m ak 1 0 ak l 1 .
Nh phn chng minh trn, ta thy rng khi 0 ak l 1 1 v dy ny cng c hi t.
Do , ta chng minh c rng dy cho hi t khi 0 a1 2 .
Ta xt bt phng trnh 0 a2 2 0 a12 a1 2 1 a1 0 1 a1 2 .
Do , ta c thm iu kin l 1 a1 0 th dy s c gii hn hu hn.
Ta s chng minh rng cc trng hp cn li s dn n mt dy khng c gii hn hu hn.
57
2
.
1 un2
Li gii.
Bng quy np, ta c th chng minh c rng un 0 vi mi n.
Xt hm s f :[0; ) [0; ) , f ( x)
2
l hm lin tc. Ta c:
1 x2
x [0; ), f ( x ) x x 3 x 2 0 ( x 1)( x 2 x 2) 0 x 1
Do , nu un hi t th n ch c th hi t n 1.
Hm s f kh vi trn [0; +) v x [0; ), f '( x)
4x
0 , suy ra f gim.
(1 x 2 ) 2
Ta tnh g ( x ) x
2(1 x 2 ) 2
th g l mt hm tng v f gim.
(1 x 2 ) 2 4
x5 2x 4 2 x3 4x 2 5x 2
( x 1) 3 ( x 2 x 2)
(1 x 2 ) 2 4
(1 x 2 ) 2 4
Ta xt cc trng hp sau:
*Trng hp 1: u0 a [0,1] . Khi y vi mi k , ( u2 k [0,1] v u2 k 1 [1; ] ) Vy vi mi
k , ta c
58
u 2 k 2 u2 k g ( u 2 k ) u 2 k 0
u2 k 3 u2 k 1 g (u2 k 1 ) u2 k 1 0
Do u2k tng v u2 k 1 gim.
Hn na, v ( p , u2 k 1 u2 k 1 ), nn ta suy ra rng u2k hi t n mt gii hn L1 thuc
cos x sin x
.
3 sin x cos x
2
3 2
q 1
Tm tt c cc gi tr ca c vi mi gi tr x0 (0, c) , xn xc nh vi mi n v tn ti gii hn
hu hn lim xn .
Li gii.
x1 tn ti th ta th c c xn 0 vi mi x0 (0, c ) c(c 1) x0 vi mi x0 (0, c) , suy
ra c 2 . Vi c 2 th 0 x1 c .
Nu 0 xn c th c c xn c 2c 0 , suy ra xn 1 tn ti v ta cng c 0 xn 1 c .
t f ( x ) c c x th f ( x )
1
c x c c x .
4
1
.
4
xn2
.
2
Li gii.
Gi s xn c gii hn l a th a 1 a
a2
a 2 . Ta s dng nh ngha chng minh
2
lim xn 2 . Ta c xn1 2 1 xn
xn2
2 xn 2
2
2 xn 1
2
2
2 xn 1
.
2
3
vi mi n 2,3, 4,...
2
1
2 q 1 . Suy ra x 2 q x 2 , n .
n1
n
x1 a 1
xn2
Cho dy s xc nh bi
xn1 1 ln
1 ln x , n 1, 2,3,...
n
Chng minh rng dy ny c gii hn hu hn khng ph thuc vo gi tr ca a .
Li gii.
-Nu a 1 th xn 1, n hay lim xn 1 .
-Nu a 1 th bng quy np, ta chng minh c rng xn 1 , tc l ch cn chng minh
xn2 1 ln xn , xn 1 . Bt ng thc ny c th chng minh d dng bng kho st hm s.
Ta c f ( x )
x 1 x ln x 2ln x
. Li xt hm s g ( x ) x 1 x ln x 2ln x, x 1 , ta c
x (1 ln x )
62
1
g ( x ) 2 1 ln x 0, x 1
x
Suy ra f ( x ) 0, x 1 hay f ( x ) l hm ng bin trn 1; .
xn2
xn 0 xn xn 1 .
T d dng c c xn1 xn 1 ln
1 ln xn
Dy ny gim v b chn di bi 1 nn hi t.
l 2
Gi s lim xn l 1 , ta c l 1 ln
0 . Theo phn chng minh trn th d thy rng
1 ln l
Hy tm tt c cc s thc dy s
1
, n 1, 2,3,...
an
an
c gii hn hu hn khc 0.
n
Li gii.
Trc ht ta chng minh an dn ti v cng khi n dn ti v cng. Tht vt, ta c
an21 a n2 2 a n
1
a n2 2 (do an 1 vi mi n)
an
1
1
3/2
3/ 2
3/ 2
/ 1
an an an
3/ 2
3/ 2
an
an
an
t xn
1
th xn khi n . Do
an3/ 2
lim( a
3
2
n 1
3
2
n
a ) lim
3
2
3
2
(1 x n ) 1
(1 x) 1 3
lim
x 0
xn
x
2
63
T suy ra lim
3
2
n
a
3
3
3
. Vi suy ra gii hn bng v cc, vi suy ra gii hn
n 2
2
2
bng 0.
Vy
3
l gi tr duy nht tho mn yu cu bi ton.
2
Bi 9.
(n 1) xn1 xn
.
n
Chng minh rng vi mi gi tr ban u x1 , x2 dy s cho hi t. Tm gii hn ca dy nh
mt hm s theo x1 , x2 .
Xt dy s xn cho bi cng thc xn 2
Li gii.
Ta c t cng thc ca dy s, ta c
xn 2 xn 1
( xn 1 xn ) ( xn xn 1 )
(1) n ( x2 x1 )
...
.
n
n(n 1)
n!
T suy ra
xn 2 ( xn 2 xn 1 ) ( xn 1 xn ) ... ( x2 x1 ) x1 x1 ( x2 x1 ).K n ,
trong K n 1
1 1
(1)n
1
...
, ta thy K n , n .
1! 2!
n!
e
( x2 x1 )
.
e
Bi 10.
Dy s an c xc nh bi a1 0 , a2 0 v an 1
2
.
an an 1
Tht vy, nu an 4 an 3 th
Khi an 1
2
an 3
an 2
2
an 3 suy ra 2 (an 3 an 2 )an 3 .
an 3 an 2
2
an 3
2
an 2
an 2 an 4 2.
an 2 an 4 an 4
an 2 an 3
( an 3 an 2 ) an 3
suy ra pcm.
Ta chng minh c M n gim. Tng t mn tng. Hai dy s ny u b chn nn hi t.
Cui cng, ta chng minh c hai gii hn bng nhau.
Suy ra dy an hi t v lim an 1.
Bi 11.
Cho un l dy b chn tha mn: 2an 2 an an 1 , n . Chng minh rng dy an ny hi t.
Li gii.
t An max{an , an 1} . Ta s chng minh dy ny hi t. Tht vy
an 2
an an 1
An An 1 max{an 1 , an 2 } max{ An 1 , An } An 2 .
2
Theo nh ngha ca
An , suy ra:
an An
An .
3
3
.
3
Nu an
an , 0 lim an .
Vy trong mi trng hp, dy cho u c gii hn.
65
2k a l (2k 1),sin l 0
Do l (2k 1) .
+Nu a (2k 1); 2k , k . Khi , sin a 0 v suy ra dy ny n iu gim. Chng
minh tng t phn trn, dy ny gim v b chn di nn c gii hn. Ta tnh c gii hn
chnh l (2k 1) .
Suy ra, vi b 1 th dy cho lun c gii hn v gii hn c xc nh bi cng thc
a
a
lim xn 2 sign
2
2
Vi x , x , sign( x ) ln lt l hm phn nguyn, hm phn l v hm du ca x.
66
b) Xt hm s g ( x )
sin x
, x (0; ] . Ta thy y l hm lin tc v g ( ) 0, lim 1 nn t
x0
x
2
iu kin 0 1 do b 2 nn tn ti a0 0; sao cho 2a0 b sin a0 .
b
D thy rng khi dy ( xn ) tun hon vi chu k nh nht l 2 nn khng c gii hn hu hn.
Ta c pcm.
Bi 13.
Dy s un xc nh bi u1 b, un1 un2 (1 2a )un a 2 , n 1, 2,3,...
Tm tt c cc gi tr ca a, b sao cho dy ny c gii hn hu hn. Tm gii hn .
Li gii.
Ta thy rng un1 un (un a )2 nn nu dy cho c gii hn l L th
L L ( L a )2 L a .
D thy dy cho tng nn nu tn ti s i no m ui a u j a, j i , tc l dy khng
hi t.
Nu tn ti n sao cho un2 (1 2a)un a 2 a th a 1 un a a 1 b a (v nu ngc
li th li quay v trng hp trn v dy khng hi t).
Ngc li, ta xt a 1 b a . Ta c un1 un ... u1 b a 1 v
un1 un2 (un a )2 un un a un a un a
(2 cos 2 ) xn cos 2
x1 1, xn1
, n 1, 2, 3,...
(2 2cos 2) 2 cos 2
trong l tham s thc.
67
Hy xc nh tt c cc gi tr ca dy s yn vi yn
k 1
1
, n 1, 2,3,... c gii
2 xk 1
Do ,
3(2 xn 1)
. Suy ra
(2 2cos 2 ) xn 2 cos 2
(1 cos 2 )(2 xn 1) 1 1
1
2 sin 2
3(2 xn 1)
3
2 xn 1
1 1
1
sin 2
sin 2 . y l mt cp s nhn c cng bi l v s
2 xn 1 1
3 2 xn 1
3
hng u l
1
sin 2 nn ta c th xc nh c tt c s hng ca dy. T c c
3
n
yn
k 1
V dy s
1
1 3sin 2
1
2
1 n n sin , n 1
2 xk 1
2
3
1
hi t nn yn hi t khi n sin 2 hi t hay sin 2 0 k , k .
n
3
1
.
2
x1 a
Xt dy s thc ( xn ) c xc nh bi cng thc
, n 1, 2,3,...
5
9
275
243
D thy rng x 0 th f ( x ) x v x
4
th f ( x ) x . ng thi f (0) 0,
3
4
.
3
4 4
f nn t
3 3
Vi x ; 0 th ta lun c f ( x) (;0) .
4
4
Vi x 0; th ta lun c f ( x ) 0; .
3
3
Vi x ; th ta lun c f ( x ) ; .
3
3
69
Ta xt cc trng hp sau:
-Nu a 0 th xn 0, n vi mi n 1 . Ta c x2 f ( x1 ) x1 v hm f ( x ) ng bin trn
min ny nn dy cho n iu gim, tc l nu dy ny hi t v l th l 0 , khng th l
nghim ca phng trnh f ( x ) x nu nn trong trng hp ny, dy khng hi t.
4
4
th xn , n . Ta c x2 f ( x1 ) x1 v f ( x ) ng bin trn min ny nn dy
3
3
4
cho n iu tng, tc l nu dy ny hi t v l th l , cng khng th l nghim ca
3
phng trnh f ( x ) x nu nn trong trng hp ny, dy khng hi t.
-Nu a
-Nu a
4
+ Nu a 1; th ta c
3
f (a) 1 3a 3 7 a 2 5a 1 (a 1) 2 (3a 1) 0
4
4
4
f (a) 3a 3 7 a 2 5a (a )(3 x 2 3 x 1) 0
3
3
3
4
Do , bng quy np, ta chng minh c n , xn 1; .
3
70
4
thuc tp nghim ca phng trnh f ( x ) x v thuc min 1; , suy ra gii hn l 1.
3
+Nu a 0;1 th c hai trng hp xy ra:
*Nu nh n m xn 0;1 th f ( x) x, x 0;1 nn vi n ty th xn1 f ( xn ) xn ,
tc l dy ny n iu tng. Hn na, n b chn trn nn c gii hn. Lp lun tng t trn,
gii hn cng chnh l 1.
4
*Nu nh tn ti mt s s hng ca dy thuc min xn 0; nhng khng thuc an 0;1
3
th gi n0 l ch s nh nht sao cho xn0 0;1 , r rng n0 1 v a x1 0;1 . Khi , ta c
5 275
an0 1 0;1 nn xn0 max f ( xn0 1 ) f
v xn0 min f ( xn0 1 ) f (0) 0 .
9 243
275
275 4
1;
Do , xn0 0;
v
x
0;1
nn
x
1; . Suy ra t s hng ny tr i th tt
n
n
0
0
243
243 3
4
c cc s hng ca dy u thuc 1; v trng hp ny c chng minh phn trn.
3
Gii hn ca dy s trong trng hp ny vn l 1.
4
Tm li, dy cho hi t khi v ch khi a 0; , c th l:
3
+ Vi a 0 th dy hi t v 0.
4
4
th dy hi t v .
3
3
4
+ Vi 0 a th dy hi t v 1.
3
Bi 16.
+ Vi a
Cho dy s xc nh bi a1 0, an1
6 6an
, n 1, 2,3,...
7 an
6
nn bng quy np, ta c th chng minh c rng an 2, n
Ta thy rng an 1 6 1
an 7
nu a1 2 v an 2, n nu a1 2 .
71
Xt hm s f ( x)
f ( x) x
36
6x 6
0, x 0 v
, x 0 . Ta c f ( x )
x7
( x 7)2
( x 3)( x 2)
. Do :
x7
2 x3 3
.
3( x 2 1)
1. Chng minh rng tn ti hm s g ( x) lin tc trn sao cho f ( g ( x )) x v g ( x) x vi
mi s thc x.
2. Chng minh rng tn ti s thc a 1 dy {un }, n 1, 2,3,... c xc nh bi
Cho hm s thc f ( x)
2 x( x 3 3x 3)
.
3( x 2 1)2
(1; ) vo (; ) .
Do , tn ti hm s ngc g ( x) ca f ( x ) c tp xc nh l v tp gi tr l (1; ) sao
cho f ( g ( x )) x, x .
Ta cn chng minh rng g ( x ) x, x . Tht vy:
- Vi x 1 th g ( x ) 1 x .
72
x3 3x 3
- Vi x 1 th f ( x) x
0, x 1 x f ( x), x 1 f ( g ( x )) f ( x), x 1 ,
3( x 2 1)
do tnh ng bin ca f ( x ) trn (1; ) nn g ( x ) x, x 1 .
Vy hm s g ( x) tha mn bi. Ta c pcm.
2. t g n ( x ) g ( g ...g ( x))....) , n * v u0 a g 2010 ( x0 ) 1 vi x0 s c xc nh sau.
x 1
x0 b 0, xn1
a
, n 0,1, 2,...
1 xn2
Li gii.
Ta xt cc trng hp sau :
Nu a 0 th hin nhin xi 0, i 0 nn dy cho hi t.
Nu a 0 th k hiu f ( x )
2ax
a
0 nn
v g ( x ) f f ( x) th ta c f ( x )
2
1 x
(1 x 2 )2
73
a l lv 2 .
Tr tng ng hai v ca cc ng thc trn, ta c (v l )(vl 1) 0 .
Nu v l th vl 1 , suy ra v l a , tc l v, l l nghim ca phng trnh x 2 ax 1 0 .
V a 2 nn hoc l phng trnh ny v nghim, hoc l vi a 2 th n c nghim v l 1 ,
tri vi iu gi s. Do , v l hay lim x2 n1 lim x2 n f (l ) l .
Do , trong trng hp ny, gii hn ca dy xn tn ti.
Ta s chng minh trong trng hp a 2 th dy cho hi t khi v ch khi a x03 x0 . Tht
vy, nu a x03 x0 th x1
x0 x03
a
g ( x) x
(1 x 2 )2 (a x) a 2 x ( x 2 x a)( x 2 ax 1)
a 2 (1 x 2 )2
a 2 (1 x 2 )2
Ta cng c, nu i : xi k , i 1 xi1 k v
xi
a
k k 1 xi21 a k k 3 xi21 k 2 xi1 k
1 xi21
a
a
v yn 0, n 1 .
2
1 xn 1 yn2
Li gii.
x22
2 x1 x12 3 x1 , Bng quy np, ta chng minh c
4
rng xn nx1 , n 1 . Ta lun c th chn c s m sao cho xm m 1 v
Ta c x2 x1 x12 2 x1 v x3 x2
mx1 m 1 m(1 x1 ) 1 m
1
1 x1
x xn xn2 / n 2
xn
1
1
1
1
1
1
n 1
.
2
xn xn 1
xn xn1
xn xn1 xn1n
n
n(n 1) n 1 n
75
Do
n1
1
1
1
1 n1
1
1
1
1
1
.
xm xn i0 xmi xmi1 i0 m i 1 m i m 1 n 1 m 1
Suy ra
(m 1) xm
1
1
1
0 xn
.
xn xm m 1
(m 1) xm
xk2
x8 x 8
8x9
x8 x 8
k71 8 k 8 xk 1 xk7 k 8 k 18 k
xk 1
xk xk 1
xk 1
xk 1
8 xk 1 xk7 7 xk8
xk8
8 x8
8 xk 7 xk 1 8 8 k
xk 1
xk 1
xk8
(8 xk 1 7 xk ) x 8 8 8 xk 7 xk 1 xk71 8
xk 1
7
k
(8 xk 1 7 xk ) xk7 8 xk 1
Xt hm s f ( x )
1 7 xk
, k 1, 2, 3,...
xk7
8
1 7x
, x 0 . Ta thy rng f ( x) x x 8 8 x 8 8 .
x7
8
Do , f ( x) x, x 8 8 v f ( x) x, x 8 8 .
Ta s chng minh rng a 8 8 l gi tr cn tm.
76
7 7 7
8
1 8 0, x 8 8 nn y l hm ng bin v dy cho n
8
x
8 8 x
iu gim.
Nu x1 a th x2 f ( x1 ) x1 v bng quy np, ta chng minh c rng xn 8 8, n v ta
cng c f ( x ) 0, x 8 8 nn y l hm nghch bin, suy ra dy cho khng n iu.
Vy gi tr cn tm l a 8 8 .
Bi 21.
1 1
1
Cho dy s
1; ; ;...; vi n l s nguyn dng cho trc. Ta xt hai hon v sau ca dy
2 3
n
trn l a1 , a2 , a3 ,..., an v b1 , b2 , b3 ,..., bn tha mn iu kin
a1 b1 a2 b2 ... an bn
4
a) Chng minh rng ak bk , k 1, n .
k
b) Chng minh rng vi mi c 1 th lun tn ti t nht mt s t nhin n sao cho c hai hon
4c
v tha mn iu kin trn v bt ng thc ak bk
ng i vi t nht 1 gi tr k 1, n .
k
Li gii.
a) Vi mi k, ta chia cc cp a1 , b1 , a2 , b2 ,..., ak , bk thnh ba loi sau:
- Loi 1 gm r cp vi ai bi .
- Loi 2 gm s cp vi ai bi .
- Loi 3 gm t cp vi ai bi .
Khi , r s t k v do tnh i xng gia ai , bi nn ta c th gi s r t .
Ta xt hai trng hp sau:
-Nu s 0 th ta c r s cp loi 1 v 2 l ai1 , bi1 , ai2 , bi2 ,..., air s , bir s .
77
1 1
1
Cc s ai j ,1 j r s ly r s gi tr khc nhau trong tp hp
1; ; ;...; nn nu t
2 3
n
a* min ai j :1 j r s
1
rs
Gi a* , b* l cp s tng ng th ak bk a* b* 2a*
2
4
4
4
.
r s 2r 2 s r s t k
1
Ta cng t a* min ai j :1 j r s th a* , b* a* do a* , b* l mt cp loi 1.
r
V vy, ak bk a* b* 2a*
2
4
4
4
.
r 2r r t k
1 1
1
1
1
, ,
,..., ,
, b1 , b2 , b3 ,..., bn a2 , a1 , a4 , a3 ,..., a2 m , a2 m1 .
2 m 2 2 m 1
m m 1
a1 , a2 , a3 ,..., an 1,
a2 m b2 m
Do , vi c 0 th
1
1
2m 1
.
m 1 m m(m 1)
4c
2 (m 1)c
a2 m b2 m
.
2m
2m
k un
, n 0 . Bit rng u1 u13 .
1 un
Hy tm tt c cc gi tr ca k.
Li gii.
un
u
k un
k .
Ta c un1
n1
1 un
k 1 k un
k
k
k tan ,
2
2
2
k
un
k
tan (n 1) , n
nn m 1, 2,3, 4,5 .
2
79
Do , cc gi tr ca m cn tm l m 7 4 3, ,1, 3, 7 4 3 .
3
Bi 24. (Vit Nam TST 2009)
Cho a thc P ( x) rx3 qx 2 px 1 trong p, q, r l cc s thc v r 0.
Xt dy s thc sau
2
a1 1, a2 p, a3 p q
Chng minh rng nu a thc P( x ) c mt nghim thc duy nht v khng c nghim bi th
dy s an c v s s m.
Li gii.
Gi s k l mt nghim (thc hoc phc) ca a thc
Q ( x) x 3 px 2 qx r , do r 0 nn k 0 k 3 pk 2 qk r 0
(*)
1
chnh l nghim ca P( x ) do
k
2
1
r qk pk 2 k 3
1
1
1
P( ) r q p 1
0.
k
k3
k
k
k
r
Xt dy s un xc nh bi cng thc un 1 an 3 ( p k )an 2 an 1
k
Theo gi thit th an 3 pan 2 qan 1 ran , n 0,1, 2,... Ta c:
(**)
r
kq r
un 1 pan 2 qan 1 ran ( p k )an 2 an 1 kan 2
.an 1 ran
k
k
kq r
r
k (an 2 2 .an 1 an )
k
k
T (*) suy ra (kq r ) pk 2 k 3
kq r
p k , do :
k2
80
r
un 1 k (an 2 ( p k )an 1 an ) kun , n 0,1, 2,...
k
Trong (**), cho n 1 , ta c
r
r
pk 2 qk r k 3
u0 a2 ( p k )a1 a0 p 2 q ( p k ) p
k2
k
k
k
k
r
Suy ra un k n 2 an 2 ( p k )an 1 an k n 2 , n 0,1, 2,...
(***)
k
Gi s z l nghim phc ca phng trnh P( x) 0 v , ln lt l modun v argument ca
z trong : , , 0 .
Ta c: z ei (cos i sin ) v P( x ) [ x ] nn: P ( z ) 0 P ( z ) 0 P ( z ) 0 do
z e i (cos i sin ) cng l nghim ca P(x).
r
r
T (***), ta c an 2 ( p z )an 1 an ( z )n 2 , an 2 ( p z )an 1 an ( z ) n 2 .
z
z
z n 2 z
n2
2i. n 2 sin (n 2)
z n 2 z
zz
n 2
2i. n 2 sin (n 2)
sin ( n 2)
n 1.
2i. sin
sin
1 1
Tr tng v hai ng thc, ta c ( z z )an 1 r ( )an ( z )n 2 ( z ) n 2 .
z z
( z z )an 1 r (
an 1
zz
r
z n 2 ( z ) n 2
)an z n 2 ( z ) n 2 an 1 2 an
z.z
(z z)
sin (n 2)
r
a n 1 .
2 n
sin
sin (n0 2)
sin (n0 2)
r
0 n0 1 .
0 an0 1 2 an0 0 .
sin
sin
r
0 nn an0 1 , an0 tri du vi nhau. Do , trong hai gi tr ny c mt s m.
2
sin (n0 2)
0 , m ng vi mi
sin
gi tr n0 nh th ta li tm c mt s hng m ca dy cho, tc l dy (an) c v s s m.
y chnh l iu phi chng minh.
Ta thy khi n tin ti v cc, tn ti v s gi tr n0 sao cho
81
E CC BI TON DY S C GI GII.
Bi 1. (Vit Nam TST 1985)
Cho dy s thc ( xn ) c xc nh bi cng thc:
x1
29
, xn 1
10
xn
xn2 1
3, n 1, 2,3,...
Xt hm s f ( x )
x 1
2
3, x 3 .
x 1
2
3( 5 1)
.
2
0, x 3 nn y l hm nghch bin.
Bi 3.
1
Chng minh rng dy s xn c tnh cht xn xm , n m .
n
82
n
1
Gi . Trc ht, chng minh rng dy an . Gi s dy cho b chn, tc l tn
i 1 i
1
ti xn M , n ri xt ln cn bn knh
cho mi im.
2n
Bi 4.
Tm tt c cc s thc a, b sao cho dy xn vi x0 a, xn1 1 bxn , n 0,1, 2,... hi t.
Gi . Quy np tm cng thc tng qut ca n ri tm bin lun.
Kt qu l b 1, a ty hoc b 1, a
1
.
1 b
Bi 5.
xn3 3axn
Cho dy xn xc nh bi x1 0 v xn1
,a 0.
3xn2 a
Chng minh rng dy ny c gii hn vi mi x1 . Tm gii hn .
Gi . D thy rng hm s f ( x)
x3 3ax
, a 0 c o hm dng v dy s cho chnh l
3x 2 a
xn1 f xn , n 1, 2,3,...
Bi 6.
Cho dy s yn xc nh bi y1 x , yn 1 a sin yn trong a
,x0.
2
Tm gii hn ca dy ny.
Gi . Xt cc trng hp 1 a 1 th gii hn bng 0, nu 1 a
th xt nghim l * ca
2
83
1
1
1
2 yn . nh gi cc tng ny
2
xn
xn1 3
x
Cho dy xn tha mn iu kin xm n xn xm , m, n . Chng minh rng dy n hi t.
n
Gi . Ta thy rng tn ti 0 sao cho 0 th tn ti m m
Biu din n qm r , 0 r m 1 c xn qxm xr
xm
.
m
2
xn xm
m
x
r .
n
m qm r r
xn
qm r xr
x
x
r . nh gi r da trn iu kin cho
n
2 m
r
2 r
r
x
chng minh rng n l xong.
n
Do
Bi 10.
Cho dy s an khng tun hon gm cc phn t l 0,1, 2 v xt cc dy bn , cn tng
ng nh sau
bn 0 nu an 0 , bn 1 nu an 1 hoc an 2 .
cn 0 nu an 2 , cn 1 nu an 0 hoc an 1 .
Chng minh rng t nht mt trong hai dy ny khng tun hon.
Gi . Ch cn chng minh an bn cn , n 0,1, 2,...
Ch rng hai dy tun hon th tng ca chng cng phi tun hon.
84
3
.
2
, n 1, 2,3,...
x3
, x 0 ,
6
ta c xn xn1 , tc l dy cho gim, b chn di nn c gii hn. Trng hp a 0 th i
Gi . Vi a 0 th gii hn ca dy l 0. Vi a 0 th t bt ng thc sin x x
un2 a
, n 1, 2,3,...
2
85
Gi .
a) Tin hnh kho st hm s y f ( x) v nghim ca phng trnh f ( x ) x suy ra iu
kin cn tm l a [0;1] .
x2 a
c o hm l f ( x) x v cc s hng ca dy u
2
a2 a
dng nn hm ny ng bin. T , ch cn so snh a vi
l suy ra iu kin cn tm.
2
b) Hm s tng ng l f ( x)
Bi 14.
Cho dy s an tha mn a1 (0,1) v an 1 an an2 , n 1, 2,3,...
Chng minh rng lim nan 1 .
Gi .
Bng quy np, ta chng minh c: an
1
, n .
n 1
Ta thy: lim
1
.
an
cn 1 cn
a a
a2
1
lim n n 1 lim 2 n
lim
1.
(n 1) n
an .an 1
an (1 an )
1 an
cn
1 lim n.an 1 .
n
Bi 15.
Cho dy s xn c xc nh nh sau:
x1 a 2
3 2 xn2 2 2
, n 1, 2,3,...
xn 1
2
2
x
2
x
2
n
n
Gi .
Xt f ( x)
3 2x2 2 2
2 x 2 x2 2
, x 2 . Ta c x1 a, xn1 f ( xn ), n 1, 2,3,...
Bi 16.
Cho a, b, c, d . Xt hm s f ( x )
ax b
d
a
, f : \ \ v dy un tha
cx d
c
c
k vn , n , trong vn c xc nh bi v0
b) t (d a )2 4bc .
Bin lun theo s hi t ca dy un .
Gi .
a) Ta c y
ax b
b dy
d a
x
, ( x, y ) \ \ nn f ( x ) l mt song nh.
cx d
cy a
c c
a b
c 2 ( d a) b 0 (*) .Khi :
c d
Nu (d a )2 4bc 0 th dy ny phn k.
Ta li xt cc trng hp :
+ Nu u0 un a, n . Dy cho l dy hng.
+ Nu u0 , ta xt dy s : U n 1
U n 1
un 1 c d un
.
.U n . Suy ra :
un 1 c d un
c d
un 1 c d un
1.
.
.U n U n n .U 0 vi
c d
un 1 c d un
1 un
Do :
1 un
Trng hp 1 th un nu u0 v un phn k nu u0 .
-
Nu (d a )2 4bc 0 , t
ad
l nghim duy nht ca (*).
2c
+ Nu u0 un a, n .
+ Nu u0 . Ta chng minh c dy Vn
1
khi n .
un
T suy ra : lim un .
Bi 17.
Dy s an c xc nh bi a1 0 , a2 0 v an1 an an1 .
Chng minh rng dy s an hi t v tm gii hn ca dy s .
Gi .
Xt dy s M n max an , an1 , 4 .
+ Nu M n 4 th an , an 1 4 , suy ra an 2 4 , t M n 1 4 .
+ Nu M n an 1 th an 1 an , an 1 4 . Khi
88
M M 4 2M 4 0
Mu thun v M 4 v c th chn nh tu .
Do , lim M n 4 suy ra dy cho cng hi t ti 4.
Bi 18. (Vit Nam TST 1990)
Cho trc bn s thc dng a, b, A, B . Xt dy s xn xc nh nh sau
Gi .
Xt dy s ph bn max{an , an 1 , ( A B )3 } .
Ta chng minh c dy ny gim v b chn di nn c gii hn. Sau chng minh gii hn
ca dy ny v dy xn cho c cng gii hn l ( A B )3 .
Bi 19. (VMO 1992)
Cho ba s thc dng a, b, c v cc dy s ak , bk , ck , k 0,1, 2,... c xc nh nh sau:
1) a0 a, b0 b, c0 c .
2) ak 1 ak
2
2
2
, bk 1 bk
, ck 1 ck
,k 0
bk ck
ck ak
ak bk
Gi .
Vi mi k 0 , t M max{ak , bk , ck } v m min{ak , bk , ck } , d thy cc dy ny u dng.
Ta s chng minh rng: lim M k , lim
Mk
p . Tht vy:
mk
Xt M k , t gi thit, ta c:
ak
bk
ck
ak21 bk21 ck21 ak2 bk2 ck2 2
bk ck ck ak ak bk
2
2
2
ak bk ck 6
Xt
2
k
2
k
2
k
Mk
1
1
, ta chng minh c: mk 1 mk
, M k 1 M k
, k . Suy ra:
mk
Mk
mk
1
1
M k 1 M k
.
M k 1.mk M k
mk M k mk
M k .mk 1
mk
Mk
mk 1 mk
Hn na r rng:
Mk
M
M
1 , suy ra dy k ny hi t, tc l tn ti gii hn p ca k .
mk
mk
mk
1
p
N1 ( N1 1)
N
2
c ( N1 1)c 1 ( N1 1)c
2
2
90
aN1 1 ( N1 1)c
aN1 1
N1 1
Theo nguyn l quy np, nhn xt c chng minh. T y ta cng suy ra pcm.
Bi 21.
Kho st s hi t ca dy s cho bi cng thc sau
a 1 lim un 1
a 1 lim u 2
n
Bi 22.
Cho (0, 2) . Tnh gii hn ca dy sau theo cc gi tr u0 , u1 cho trc
un 2 un 1 (1 )un , n 0,1, 2,...
Gi .
Ta c: un 1 un ( 1)(un un 1 ) ... ( 1) n (u1 u0 ) .
n 1
k 0
k 0
1 ( 1)n
1 ( 1)
1 ( 1)n u1 u0
Do : lim(un 1 u0 ) lim (u1 u0 ).
.
1 ( 1) 2
u u
(1 )u0 u1
Vy lim un 1 0 u0
.
2
2
Bi 23. (Vit Nam TST 1991)
x1 1, x2 9, x3 9, x4 1, xn 4 4 xn .xn1.xn 2 .xn 3 , n 1 .
Chng minh dy ny c gii hn hu hn. Tm gii hn .
91
Gi .
Xt dy yn yn log 3 xn , n , tc l
y1 0, y2 2, y3 2, y4 0, yn 4
yn yn 1 yn 2 yn 3
, n 1.
4
un
dy ny u hi t ti mt im. Suy ra dy yn hi t ti 1 .
Vy dy xn hi t v lim xn 3 .
92
F CC BI TON T GII.
Bi 1.
Trn hypebol xy 1 , ta ln lt ly cc im An , Bn vi cc honh tng ng l
n n 1
,
.
n 1 n
zk 0, zk 1
2
1
zk , z k 1 3 zk
3
a
Bi 3.
Gi s x1 , x2 , x3 ,... l tp hp tt c cc nghim dng ca phng tan x x c xp theo th
t tng dn. Tnh gii hn ca dy yn xn 1 xn , n 1, 2,3,...
Bi 4.
Gi s dy an l dy cc s dng v dy xn xc nh bng cch sau
x1 1, x2 2, xn2 xn an xn 1 , n 1 .
Chng minh rng gia cc phn t ca dy xn c v hn cc s nguyn dng v nguyn m.
Bi 5.
Gi s p l s nguyn t v a, b sao cho a 2 ab b 2 0(mod p) . Xt dy s nguyn dng sau
v0 a, v1 b, vn 1 vn vn1 , n 1, 2,3,...
93
a0 1, a1 p, a2 p 2 q,
Cho dy s sau
.
ak
y.
al
Bi 9.
Cho s thc m 0 v dy s an tha mn
a0 1, a1 m
n
a2
1
, an1 2n 2 an , n 1, 2,3,...
m
an1
1
b chn.
ai
Bi 10.
Cho hai dy s an , bn tha mn iu kin
Bi 11.
1
Chng minh rng vi mi a 1; e e th dy s
u1 a
hi t.
un1 a un , n 1, 2,3,...
Bi 12.
Cho hai dy s thc dng an , bn tha mn iu kin
(i) a0 1 a1 , an (bn1 bn1 ) an1bn1 an1bn 1 , n 1
n
(ii)
b n
i
n , n 1.
i 1
95