INTEGRALI ZADACI (I DEO)

f ( x)dx = F ( x) + C

Ako je f(x) neprekidna funkcija i F `(x) = f(x) onda je

, gde je C proizvoljna konstanta.

Morate nauiti tablicu osnovnih integrala:

1.

dx = x + C

2.

xdx =

3.

x2
+C
2
x n +1
+C
n +1

n
x dx =

4.

x dx = ln x + C

5.

x
a dx =

6.
7.
8.

najee se koristi...
ili da vas ne zbuni

12.

dx
= ln x + C
x

ax
+C
ln a

e dx = e + C
sin xdx = cos x + C
cos xdx = + sin x + C
x

sin

dx = ctgx + C
x
1
dx = tgx + C
10.
cos 2 x
arctgx + C ili
1
11.
dx =
2
arcctgx + C
1+ x
9.

1
1 x

dx =

arcsin x + C

to jest

ili

arccocx + C

to jest

1
1
x
dx = arctg + C
2
+x
a
a
1

a x
2

dx = arcsin

x
+C
a

Ovo su osnovni tablini integrali. Neki profesori dozvoljavaju da se kao tablini koriste i :

dx

13.

1 x

14.

1 1+ x
= ln
+C
2 1 x

dx
x 1
2

odnosno

= ln x + x 2 1 + C

odnosno

dx
1
a+x
dx
1
xa
=
ln
+ C to jest 2
=
ln
+C
2
2
x
2a a x
x a
2a x + a

dx
x a
2

= ln x + x 2 a 2 + C

www.matematiranje.com

Primeri:
1.

5
x dx =

x5+1
x6
+C = +C
5 +1
6

7x
2. 7 dx =
+C
ln 7
x

3.

kao 3. tablini

kao 5. tablini

n
x dx =

x n +1
+C
n +1

ax
a dx = ln a + C
x

xdx = pogledamo i vidimo da ga ovaj integral nema u tablici osnovnih integrala... Ideja je da se kod ovakvih
m

integrala iskoristi pravilo za stepenovanje

x

n
m

x = x , odnosno
n

1
2

x = x . Na ovaj nain se integral svede na najee

n +1

x dx = n + 1 + C .
n

upotrebljavani tablini

Dakle:
1
1
2

+1

x2
x2
2x 2
xdx = x dx =
+C =
+C =
+C
1
3
3
+1
2
2

4.

1
12

dx = I ovaj ga nema u tablici...Za njega emo upotrebiti pravilo za stepenovanje, da je

1
= x n ...
xn

1
x 12 +1
x 11
1
12
x12 dx = x dx = 12 + 1 + C = 11 + C = 11x11 + C

Najbolje je da se mi podsetimo svih pravila za stepenovanje i korenovanje:

1) a 0 = 1
1
an
m
n
3) a a = a m + n
4) a m : a n = a m n
5) (a m ) n = a mn

2) a n =

6) (a b) = a n b n
n

an
a
7) = n
b
b
a
8)
b

b
=
a

www.matematiranje.com

1)

am = a n

2)

a b = n a n b

3)

a : n b = n a:b

4)
5)
6)

( a)

a = n m a

n m
np

= n am

mp

= n am

Nastavimo sa primerima

5.

xdx = Upotrebimo pravila za stepen i koren da pripremimo podintegralnu funkciju :

1

1+

x 3 x = x1 x 3 = x

1
3

= x3
4

4
3

+1

x3
x3
3x 3
3
x

xdx
=
x
dx
=
+
C
=
+
C
=
+C

4
7
7
+1
3
3
x

5
x

5
3 +C
x
x
x 1
5
3
5

dx
=

dx
=
dx
=

3x
3
5
ln
3

6.

7.

x x x dx = ?
7

"Spakujemo" podintegralnu funkciju

7
7
8

+1

15

x x x = x

x2 x = x 4 x3 =

x4 x3 = 8 x7 = x 8

15

x8
x8
8x 8
x
dx
=
+
C
=
+
C
=
+C

7
15
15
+1
8
8

Da se upoznamo i sa osnovnim svojstvima neodredjenog integrala:

1)

A f ( x)dx = A f ( x)dx

gde je A konstanta (broj)

Dakle, slino kao i kod izvoda, konstanta (broj) izlazi ispred integrala...
www.matematiranje.com

Primeri:
8.

4 x dx = ?
3

3
3
4 x dx = 4 x dx = 4

x4
+ C = x4 + C
4

9.
1

4 xdx = ?
1

4 xdx = 4 x dx = 4 ln x + C
10.

2 sin xdx = ?
2 sin xdx =2 sin xdx =2 ( cos x) + C = 2 cos x + C
2)

[ f ( x) g ( x)]dx = f ( x)dx g ( x)dx

Opet slino kao kod izvoda: Ako imamo zbir ili razliku vie funkcija od svake traimo posebno integral...
11.
2
(4 x + 2 x 3)dx = ?

(4 x

+ 2 x 3)dx = 4 x 2 dx + 2 xdx 3dx = konstante izbacimo ispred integrala...

= 4 x 2 dx + 2 xdx 3 dx
=4

x3
x2
x3
+2
3x + C = 4
+x 2 3 x + C
3
2
3

12.

4
23
2 + 2 5 x )dx = ?
x sin x
1 x
4
23
1
1
dx
3
x
x
3
x
(5cos x + 3e 2 x + x sin 2 x + 2 5 )dx = 5 cos xdx + 3 e dx 2 x dx + 4 x dx 23 sin 2 x + 2 5 dx =
1
x4
5x
= 5 sin x + e x 2 + 4 ln x 23(ctgx) + 2
+C
3
4
ln 5

(5cos x + 3e

2 x3 +

www.matematiranje.com

13.

x2
dx = ?
x3

Kod ovog i slinih integrala emo upotrebiti

A B A B
=
C
C C

x2
x 2
dx = ( 3 3 )dx = ( x 2 2 x 3 )dx = x 2 dx 2 x 3 dx
3
x
x x
x 2+1
x 3+1
=
2
+C
2 + 1
3 + 1
1 1
= + 2 +C
x x

14.
2 x +1 5 x 1
10 x dx = ?
Da prisredimo najpre malo podintegralnu funkciju...
2 x +1 5 x 1
=
10 x

5x
5x
x
x
x
x
1
x
51 = 2 2 51 = 2 2 1 5 = 2 1 1 1




10 x
10 x
10 x
10 5 10
5 5 2

2 x 21

2 x +1 5 x 1
1 1
1 1 1
1
10 x dx = [2 5 5 2 ]dx = 2 5 dx 5 2 dx =
x

1
1
x
x

1 1
1 2
5
1
= 2 dx dx =2 + C
1 5
1
5 2
5
ln
ln
5
2

15.
x2
x 2 + 1dx = ? Ovo je tip integrala koji najlake reavamo malim ''trikom'' ( dodamo 1 i oduzmemo 1)
x2
x2 + 1 1
x2 + 1
1
x2 + 1
1
dx
=
dx
=
dx

dx
=
x2 + 1 x2 + 1
x 2 + 1 x 2 + 1 x 2 + 1 dx x 2 + 1dx

= dx

1
dx = x arctgx + C
x +1
2

I ovde e nam trebati znanje iz trigonometrije. Da se podsetimo nekih najvanijih formula:

www.matematiranje.com

Osnovni trigonometrijski indetiteti

1) sin 2 + cos 2 = 1
sin
2) tg =
cos
cos
3) ctg =
sin
4) tg ctg = 1

Adicione formule
sin( + ) = sin cos + cos sin

sin( ) = sin cos cos sin

cos( + ) = cos cos sin sin

cos( ) = cos cos + sin sin

tg tg
1 + tg tg
ctg ctg + 1
ctg ( ) =
ctg ctg

tg + tg
1 tg tg
ctg ctg 1
ctg ( + ) =
ctg + ctg

tg ( ) =

tg ( + ) =

Polovina ugla
1. sin

2. cos

1 cos
2

1 + cos

1 + cos 2 x
ili 2 cos 2 = 1 + cos odnosno cos 2 x =
2
2
2

ili

2 sin 2

= 1 cos odnosno sin 2 x =

1 cos 2 x
2

1 cos
2
1 + cos
1 + cos

4. ctg =
2
1 cos
3. tg

Transformacije zbira i razlike u proizvod

+

1. sin + sin = 2 sin
cos
2
2
+

2. sin sin = 2 cos
sin
2
2
+

3. cos + cos = 2 cos
cos
2
2
+

4. cos cos = 2 sin
sin
2
2
sin( )
5. tg tg =
cos cos
sin( )
6. ctg ctg =
sin sin

Dvostruki ugao
1. sin 2 = 2 sin cos
2. cos 2 = cos 2 sin 2
3. tg 2 =

2tg
1 tg 2

4. ctg 2 =

ctg 2 1
2ctg

www.matematiranje.com

16.
cos 2 x
dx = ?
treba nam formula cos 2 x = cos 2 x sin 2 x
x cos 2 x
cos 2 x
cos 2 x sin 2 x
sin 2 x cos2 xdx = sin 2 x cos2 x dx = rastavimo na dva integrala...
cos 2 x
sin 2 x
dx

sin 2 x cos2 x sin 2 x cos2 x dx = skratimo...

sin

sin

cos 2 x

x cos 2 x

sin

dx

sin 2 x

dx

sin 2 x cos 2 x

dx = i dobijamo dva tablina integrala...

1
dx = ctgx tgx + C
cos 2 x

17.
dx
=?
treba nam formula sin 2 x + cos 2 x = 1
x cos 2 x
1 dx
1
sin 2 x + cos 2 x
sin 2 x cos2 x = uz dx je 1, zar ne?= sin 2 x cos2 xdx = sin 2 x cos2 x dx = rastavimo na dva integrala...
sin 2 x
cos 2 x
dx
+
sin 2 x cos2 x sin 2 x cos2 xdx = skratimo...

sin

sin

sin 2 x
2

x cos 2 x

cos

dx

dx +

cos 2 x
sin 2 x cos 2 x

dx = i dobijamo dva tablina integrala...

1
dx = tgx + ctgx + C
sin 2 x

18.

tg

xdx = ?

Ovde koristimo tgx =

2
tg xdx =

sin x
cos x

sin 2 x
dx = kako je sin 2 + cos 2 = 1 sin 2 = 1 cos 2 , pa je
2
cos x

1
1 cos 2
1
cos 2
dx
dx
dx =
dx dx = tgx x + C
=

2
2
2

cos x
cos x
cos x
cos 2 x

www.matematiranje.com

19.
18 x 2 2
3x 1 dx = ?
Probamo da sredimo podintegralnu funkciju, ako nee, mora se koristiti neki drugi trik( druga metoda)...

18 x 2 2 2(9 x 2 1) 2 (3 x 1) (3 x + 1)
= 2(3 x + 1) = 6 x + 2
=
=
3x 1
3x 1
3x 1

Sad je ve lake...

18 x 2 2
x2
(6
2)
6
2
6
dx
=
x
+
dx
=
xdx
+
dx
=
+ 2 x + C = 3x 2 + 2 x + C
3x 1

20.

4 x
dx = ?
x

2+

1
4 x
22 ( x ) 2 (2 x )(2 + x ) (2 x ) (2 + x )
=
=
=
= 2 x = 2 x2
2+ x
2+ x
2+ x
2+ x
3

1
1
4 x
2x2
x2
2
2
(2
)
2
2
2
dx
=

x
dx
=
dx

x
dx
=
x

+
C
=
x

+C
2+ x

3
3
2

www.matematiranje.com