Osnovne SI jedinice

Osnovna veliina

Osnovna SI jedinica

Naziv osnovne veliine

Znak

Naziv osnovne SI jedinice

Znak

duljina

l, x, r, itd.

metar

masa

kilogram

kg

vrijeme, trajanje

sekunda

elektrina struja

I, i

amper

termodinamika temperatura

kelvin

mnoina (koliina) tvari

mol

mol

svjetlosna jakost

Iv

kandela

cd

Primjeri suvislih izvedenih SI jedinica koje su

izraene pomou osnovnih jedinica
Izvedena veliina

Izvedena suvisla SI jedinica

Naziv

Znak Naziv

Znak

plotina

etvorni metar

m2

obujam

kubini metar

m3

brzina

metar u sekundi

m s-1

ubrzanje

metar u sekundi na kvadrat

m s-2

valni broj

reciproni metar

m-1

gustoa, gustoa mase

kilogram po kubinome metru

kg m-3

povrinska gustoa

kilogram po etvornome metru

kg m-2

specifini obujam

kubini metar po kilogramu

m3kg-1

gustoa struje

amper po etvornome metru

A m-2

jakost magnetskog polja

amper po metru

A m-1

mnoinska koncentracija,

mol po kubinome metru

mol m-3

koncentracija
masena koncentracija

kilogram po kubinome metru

kg m-3

osvjetljenje

Lv

kandela po etvornome metru

cd m-2

indeks loma

(broj) jedan

relativna permitivnost

(broj) jedan

Izvedene suvisle SI jedinice s posebnim nazivima i

znakovima
Izvedena suvisla SI jedinica
Izvedena veliina

Naziv

Znak

Izraena
pomou
drugih
SI
jedinica

Izraena
pomou
osnovnih
SI jedinica

ravninski kut

radijan

rad

m m-1

prostorni kut

steradijan

sr

m2 m-2

frekvencija

herc

Hz

s-1

sila

njutn

m kg s-2

tlak, naprezanje

paskal

Pa

N/m2

m-1 kg s-2

energija, rad, koliina topline

dul

Nm

m2 kg s-2

snaga, izraeni tijek

vat

J/s

m2 kg s-3

elektrini naboj, koliina elektriciteta

kulon

razlika elektrinih potencijala,

elektromotorna sila

volt

kapacitet

farad

C/V

m-2 kg1 4 2
s A

elektrini otpor

om

V/A

m2 kg s-3 A-

sA
W/A

m2 kg s-3 A1

elektrina vodljivost

simens

A/V

m-2 kg1 3 2
s A

magnetski tijek

veber

Wb

m2 kg s-2 A-

Vs

gustoa magnetskog tijeka

tesla

Wb/m2

kg s-2 A-1

indukcija

henri

Wb/A

m2 kg s-2 A2

Celzijeva (Celsiusova) temperatura

Celzijev
stupanj

svjetlosni tijek

lumen

lm

cd sr

cd

osvjetljenje

luks

lx

lm/m2

m-2 cd

aktivnost radionuklida

bekerel

Bq

apsorbirana doza, specifina (predana)

energija, kerma

grej

Gy

J/kg

m2 s-2

dozni ekvivalent

sivert

Sv

J/kg

m2 s-2

katalitika aktivnost

katal

kat

s-1

s-1 mol

Primjeri izvedenih suvislih SI jedinica iji nazivi i

znakovi ukljuuju izvedene suvisle SI jedinice s
posebnim nazivima i znakovima
Izvedena suvisla SI
jedinica
Izvedena veliina

Naziv

Znak

Izraena
pomou
osnovnih SI
jedinica

dinamika viskoznost

paskal u sekundi

Pa s

m-1 kg s-1

moment sile

njutnmetar

Nm

m2 kg s-2

povrinska napetost

njutn po metru

N/m

kg s-2

kutna brzina

radijan u sekundi

rad/s

m m-1 s-1 = s-1

kutno ubrzanje

radijan u sekundi na
kvadrat

rad/s2

m m-1 s-2 = s-2

gustoa toplinskog tijeka, zraivost

vat po etvornome metru

W/m2

kg s-3

toplinski kapacitet, entropija

dul po kelvinu

J/K

m2 kg s-2 K-1

specifini toplinski kapacitet,

specifina entropija

dul po kilogramu
kelvinu

J/(kg K)

m2 s-2 K-1

specifina energija

dul po kilogramu

J/kg

m2 s-2

toplinska vodljivost

vat po metru kelvinu

W/(m K)

m kg s-3 K-1

gustoa energije

dul po kubinome metru

J/m3

m -1 kg s-2

jakost elektrinog polja

volt po metru

V/m

m kg s-3 A-1

gustoa elektrinog naboja

kulon po kubinome
metru

C/m3

m-3 s A

povrinska gustoa naboja

kulon po etvornome
metru

C/m2

m-2 s A

gustoa elektrinog tijeka,

elektrini pomak

kulon po etvornome
metru

C/m2

m-2 s A

permitivnost

farad po metru

F/m

m-3 kg-1 s4 A2

permeabilnost

henri po metru

H/m

m kg s-2 A-2

molarna energija

dul po molu

J/mol

m2 kg s-2 mol-1

molarna entropija, molarni

toplinski kapacitet

dul po molu kelvinu

J/(mol K) m2 kg s-2 K1
mol-1

izlaganje (X-zrakama i -zrakama)

kulon po kilogramu

C/kg

kg-1 s A

brzina apsorbirane doze

grej po sekundi

Gy/s

m2 s-3

jakost zraenja

vat po steradijanu

W/sr

m4 m-2 kg s-3 =
m2 kg s-3

radijancija

vat po etvornome metru

steradijanu

W/(m2 sr) m2 m-2 kg s-3 =

kg s-3

koncentracija katalitike aktivnosti

katal po kubinome metru kat/m3

m-3 s-1 mol

Jedinice izvan SI-a koje se upotrebljavaju s

Meunarodnim sustavom jedinica
Veliina

Naziv jedinice

Znak
Vrijednost u SI
jedinice jedinicama

vrijeme, trajanje

minuta

min

1 min = 60 s

sat

1 h = 60 min = 3 600
s

dan

1 d = 24 h = 86 400 s

stupanj

1 = (/180) rad

minuta

'

1' = (1/60) = (/10

800) rad

sekunda

"

1" = (1/60)' = (/648

000) rad

plotina

hektar

ha

1 ha = 1hm2 = 104 m2

obujam

litra

L, l

1 L = 1 dm3 = 10-3 m3

masa

tona

1 t = 103 kg

ravninski kut

Jedinice izvan SI ije se vrijednosti u SI jedinicama

dobivaju pokusom
Veliina

Naziv jedinice

Znak
jedinice

Vrijednost u SI
jedinicama

Jedinice prihvaene za uporabu sa SI

energija

elektronvolt

eV

1 eV = 1.602 176
53(14)10-19 J

masa

dalton,

Da

1 Da = 1.660 538
86(28)10-27 kg

jedinica atomske mase

1 u = 1 Da

astronomska jedinica

ua

1 ua = 1.495 978 706

91(6)1011 m

duljina

Prirodne jedinice (n.u.)

brzina

prirodna jedinica brzine

(brzina svjetlosti u vakuumu)

co

299 792 458 m s-1

djelovanje

prirodna jedinica djelovanja

(reducirana Planckova
stalnica)

1.054 571
68(18)10-34 Js

masa

prirodna jedinica mase (masa

elektrona)

me

9.109 382 6(16)1031

kg

vrijeme, trajanje

prirodna jedinica vremena

/(meco2) 1.288 088 667

7(86)10-21 s

Atomske jedinice (a.u.)

naboj

atomska jedinica naboja

(elementarni naboj)

1.602 176
53(14)10-19 C

masa

atomska jedinica mase (masa

elektrona)

me

9.109 382 6(16)1031

kg

djelovanje

atomska jedinica djelovanja

(reducirana Planckova
stalnica)

1.054 571
68(18)10-34 Js

duljina

atomska jedinica duljine, bor

(Bohrov polumjer)

ao

0.529 177 210

8(18)10-10 m

energija

atomska jedinica energije,

hartri (Hartreejeva energija)

Eh

4.359 744
17(75)10-18 J

vrijeme, trajanje

atomska jedinica vremena

/Eh

2.418 884 326

505(16)10-17 s

Druge jedinice izvan SI

Veliina

Naziv jedinice

Znak
Vrijednost u SI
jedinice jedinicama

tlak

bar

bar

1 bar = 0.1 MPa =

105 Pa

milimetar ive

mmHg

1 mmHg 133.322
Pa

angstrem

1 = 0.1 nm = 10-

duljina

10

udaljenost

morska milja

1 M = 1852 m

plotina

barn

1 b = 100 fm2 = 1028

m2

brzina

vor

kn

1 kn = (1852/3600)
m s-1

logaritamski omjer
veliina

neper

Np

bel

decibel

dB

Jedinice izvan SI pridruene CGS sustavu

Veliina

Naziv jedinice

Znak
jedinice

Vrijednost u SI
jedinicama

energija

erg

erg

1 erg = 10-7 J

sila

din

dyn

1 dyn = 10-5 N

dinamika viskoznost

poaz

1 P = 1 dyn s cm-2 =
0.1 Pa s

kinematika viskoznost

stoks

St

1 St = 1 cm2 s-1 = 104

m2 s-1

osvjetljenje

stilb

sb

1 sb = 1 cd cm-2 =
104 cd m-2

svjetljivost

fot

ph

1 ph = 1 cd sr cm-2 =
104 lx

ubrzanje

gal

Gal

1 Gal = 1 cm s-2 = 102

m s-2

magnetski tijek

maksvel

Mx

1 Mx = 1 G cm2 = 108
Wb

gustoa magnetskog tijeka

gaus

1 G = 1 Mx cm-2 =
10-4 T

magnetsko polje

ersted

Oe

1 Oe (103/4) A m1

SI predmetci
Faktor

Naziv

Znak

Faktor

Naziv

Znak

101

deka

da

10-1

deci

102

hekto

10-2

centi

103

kilo

10-3

mili

106

mega

10-6

mikro

109

giga

10-9

nano

1012

tera

10-12

piko

1015

peta

10-15

femto

1018

eksa

10-18

ato

1021

zeta

10-21

zepto

1024

jota

10-24

jokto

Nazivi i znakovi za desetine viekratnike i niekratnike jedinice mase tvore se

dodavanjem naziva predmetka nazivu 'gram', a znakovi predmetaka znaku jedinice
'g'.
Ovi SI predmetci strogo se odnose na potencije broja 10. Oni se ne smiju
upotrebljavati za oznaivanje potencija broja 2 (na primjer jedan kilobit prikazuje
1000 bita, a ne 1024 bita). Nazivi i znakovi predmetaka koji odgovaraju potencijama
210, 220, 230, 240, 250, 260 i redom su: kibi (Ki), mebi (Mi), gibi (Gi), tebi (Ti), pebi (Pi) i
eksbi (Ei). Prema tomu npr. jedan kibibajt bi se pisao 1 KiB = 2 10 B = 1024 B, gdje B
oznauje bajt. Premda ti predmetci nisu dio SI-a, trebaju se upotrebljavati u podruju
informacijske tehnike kako bi se izbjegla neispravna uporaba SI predmetaka.