Professional Documents
Culture Documents
Rozdział 1
Rozdział 1
Rozdział 2
Obróbki powierzchniowe
1 Na czym polega obróbka powierzchniowa ?
W obróbce powierzchniowej dążymy do zmiany własności nie całej objętości materiału, lecz tylko w
jego strefie przypowierzchniowej (tzw. warstwie wierzchniej), dzięki czemu utrzymując wysokie
własności użytkowe obrabianych elementów możemy oszczędzać energię i pierwiastki stopowe, gdyż
stale wysokostopo-we możemy zastąpić niskostopowymi lub węglowymi, a nagrzewanie całego
elementu nagrzewaniem tylko jego powierzchni.
50 Do jakich celów stosuje się lasery w zakresie obróbki metali ? Główne zastosowania laserów są
następujące:
1) drążenie bardzo małych otworów (mikronowych średnic) nawet w super twardych materiałach, o
bardzo wysokiej temperaturze topnienia,
2) grawerowanie,
3) cięcie wyrobów o znacznej grubości,
4) gięcie,
5) spawanie,
6) obróbka cieplna (hartowanie z przetapianiem powierzchni lub bez),
7) obróbka cieplno chemiczna metali przez wtapianie innych pierwiastków (tzw. stopowanie
laserowe).
Największe zastosowanie znalazły lasery przy cięciu i spawaniu, ale z metaloznawczego punktu
widzenia najbardziej interesujące są dwa ostatnie zastosowania.
51. Na czym polega laserowa obróbka cieplna ?
Obróbka cieplna opiera się w tym przypadku na szybkim nagrzewaniu powierzchni metalu na skutek
absorpcji promieniowania laserowego, a następnie szybkim ostudzeniu nagrzanej warstwy przez
sąsiednią zimną osnowę. Głębokość nagrzewania i struktura metalu będzie zależeć od temperatury
nagrzania i energii zaadsorbowanej w strefie nagrzanej, a także szybkości nagrzewania. I tak w strefie,
w której została przekroczona temperatura topnienia struktura będzie biała (trudno trawiąca się), o
dużej jednorodności chemicznej, drobnym ziarnie, zahartowana na martenzyt, z możliwością
występowania austenitu szczątkowego i ferrytu. W drugiej strefie nagrzanej powyżej AC3, ale poniżej
Ttop, nie następuje całkowite rozpuszczenie wydzieleń, w wyniku czego struktura składa się z dys-
persyjnego martenzytu i wydzieleń. W trzeciej nagrzanej między AC3 i Acl, przemianie na martenzyt
lub bainit ulega tylko perlit i wreszcie czwartej nagrzanej poniżej Aci nie zachodzą żadne zmiany
struktury (tylko w stali uprzednio zahartowanej zaznacza się strefa odpuszczona - ciemna). Największą
twardość (dochodzącą do 1500 nHV) ma strefa biała, a następnie (ok. 1000 nHV) strefa
nieprzetopiona, ale nagrzana powyżej AC3. Strefy nagrzewane laserowo cechują się także większą
odpornością na odpuszczanie. Obróbka laserowa zwiększa odporność na ścieranie około dwukrotnie w
stosunku do standardowej obróbki cieplnej, z tym, że stale konstrukcyjne korzystniej jest nagrzewać
bez przetopu.