1.

Pojam fluida i njegove neprekidnosti

(kontinum,deli+

Savren fluid-

pojam.)

2.
3.

4.
5.
6.
7.

Sile koje deluju na fluid u raznim stanjima (zaprminske i povrinke, naponi,

dimenzija i jedinica, natpritisak i potpritisak)
Viskoznost i stiljivost (teljivost, strijanje I strujno polje, slobodna I granina povr,
GUSTINA, dimenzija I jedinica gustine, koeficijent stiljivosti, modul stiljivosti, viskoznost
athezija i kohezija, tangentni napon, koeficijent dinamike viskoznosti dimenzija i jedinica,
englerov viskozimetar, ubelodeov obrazac)
Barotropnost.homogenost. Izotropnost (baroklini I barotropni fluid)
Uticaj temperature.

V V0 1 t t 0 )

(na viskoznost

0 e T T0 , na zapeminu I gustinu

Hidrostatiki pritisak. (pritisak u mirnoj tenosti, pravac normale, isti intezitet

dokaz osnovnom teoremom hidrostatike na tetraedru)
Ojlerova jednaina statike fluida (I nain sa paralelopipedom, II nain 2 delia u
zapremini V +Gausova teorema+uslov za ravnoteu f

8.

Osnovna j-na statike fluida

1
grad . p )

(mnoimo Ojlerove skalarne sa dx dy dz, I saberemo

f gradU )

9.

Fluid u polju zemljine tee (sud I taku M I sile XYZ ubacujemo u hidrostatiku j
nu, pijezometarska, geodezijska, hidrostatiki napor )
10.
Paskalov zakon (posm. 2 take I u jednoj poveamo, onda se povea I u drugoj, pa na
11.

p1 p 2 )
Sila pritiska tenosti na ravne povri

13.

Odreivanje debljine zidova cevi

osnovu toga imamo

(elemnt. sila pritiska, paralelene sile, ose

u,v, deluje ispod teita, tajner, vertikalne I horizontalne pov.)
12.
Sila pritiska tenosti na krive povri (nisu paralelne sile, projektujemo na ose)
(izjednaimo sile pritiska na zidove cevi I cile

otpora zidova cevi)

14.

Plivanje tela (sile koje deluju odozgo I odozdo pa njihova razlika, ili pritisak na nekoj
dubini pa pritisna elemet. sila, pa gausova transf., pa nalaenjem gradijenta P gV )
Relativna ravnotea-translacija ( X 0; Y a; Z g u jednainu

15.

hidrostatike, jednaina povri)

Relativno mirovanje tenosti-rotacija ( X 2 x Y 2 y Z g u osnovnu

16.

j-nu hidrostatike+jna povri)

17.

Stabilnost tela pri plivanju (povrina plivanja, gaz, potopljena zapremina, osa
inklinacije, stabilna, labilna, indiferentna, bono I uzduno ljuljanje, metacentar, klinovi,
metacentrini poluprenik)
18.
Strujnica, strujno vlakno strujna cev (Lagraneov I Ojlerov princip, vrste
kretanja tenosti, stacionarno I nestacionarno, jednoliko I nejednoliko, sa I bez slobodne povrine,
putanja, strujnic, razlika, jednaina strujnice, strujna povr, strujna cev, strujno vlakno, osobine
strujnog vlakna abc+osnovna)
19.
Pojam divergencije (matematiki, paralelopiped u koji vie istekne nego to utekne,
div v

20.

d dV
)
dt dV
Gausova teorema

pomeri se za

(uzmemo proizvoljni deli

v dt , Q v da div.v.dV
A

dV

koga opkoljava mala povr

a,

d
dm 0 ,
dt
d
d
gde je dm dV I uz pomo fizikog znaenja div,
div.v 0 , a onda razbijemo
dt
dt

parcijalno I ubacimo gradijent tako da se dobije,

v grad div.v 0 tj.
t

div v 0 a za nestiljiv fluid div.v 0 )

t

21.

Jednaina kontinuiteta ( dm const deli, zakon o odranju mase,

22.

Jednaina protoka

div=0,

(gausov obrazac mnoimo sa

v dA
A

A1

A2

I posmatramo stiljiv fluid pa je

S v S A const )

A0

23.

Izvori i ponori u strujnom polju (takasti, linijski, povrinski, izdanost, masena

r uur
r

zapreminska, Q v dA div v ,
specif. Izda.)
A
dV
r ur r
r r uu
24.
Stoksova teorema (kinemta. smisao rot v , v v0 r , pa rotor od toga, pa
r r r
r r r r r r
r
ur
b a b c ,diferencijalno dejstvo , i na kraju rot v 2 ,
koristimo a b c a c
ur
r uur
projekcije na ose, cirkulacija d v dL , tangencijalna vt v cos , strujanje u polju elem.
uruur
r uur
r uur
dA )
pravougaonika, d z z dxdy , Stoksov obrazac dA v dL rot v
A
L
A
uu
r uu
r ur uu
r ur
ur
25.
Brzina deformisanja (nacrta se slika tako da v2 v2 dr w , i izrazimo w
r
ur
ur
uz zamenu rot v 2 , i onda isprojektujemo w na ose, prvi deo je od promene zapremine, a
drugi od promene oblika)
r
r
26.
Potencijalna vrtlona strujanja i njihove karakteristike ( div v i rot v
r
r
odredjuju vrstu strujanja, potencijal v grad , + div v 0 onda je laplasovo,
r
r
rot v 0 i div v 0 onda je vrtlono, vrtlonica)
27.
Ojlerova jednaina za kretanje savrenog fluida (imamo Ojlerovu za
uur
uur
dv
dv ur 1
dV I dobijamo Ojlerovu dinamiku
statiku I jo inercijski lan
f grad p , moe I
dt
dt

V
uur uu
r
uu
r
uu
r
uu
r
dv v
v
v
v
skalarno, razbijemo
, a iz matematike se zna da je
vx
vy
vz
dt t
x
y
z
r
r
r
v2 r
v v grad
v rot v I ubacimo nazad)
2
28.
Bernulijeva j-na za sluaj nestacionarnog kretanja (1.fluid barotropan
ur
uur
dp 1
grad
grad p 2.sile konzervativne f gradU 3.ustaljen , ponoimo jedn. sa dL

v2
dp
skalarno i dobijemo
U
const , preko visina i pritiska sta je koji lan, za dva preseka,
2

protok sa srednjom brzinom)

29.

Koi-lagraneovo reenje Ojlerove j-ne (1.fluid barotropan, 2.sile

r
r
konzervativne, 3.potencijalno strujanje rot v 0 i v grad nerealno, i dobije se
v 2
dp
U
C t , za ceo prostor,
t 2

30.

Zakon o koliini kretanja

za nestiljiv)

uu
r
r
uur
dK d
vdV FR ,
dt
dt V

(opti zakon, za fluid

dt , I imae istu masu ali drugu V , A , u

ur r
r uur
dt cos
d A, v
v dA
dt I ubacimo
rafiranoj povrini ostaje ista kol kretanja, dV dA v
uur ur ur ur ur
nazad, analogno I za momen kol. kret. , za strujnu cev FR G P1 P 2 R )
31.
Brzina prostiranja zvuka (cev+klip, pomerimo udesno dp i d , put cdt , talas
dp
2
brzinom c a gas brzinom v, 1.iz zakon o odranju mase 2.iz zakona o promeni kol. kret., c
)

uprostiemo tako to posmatramo fluid koji struji za neko

32.

Ravansko potencijalno strujanje.Koi-Rimanove veze (ista slika u

paralelnim ravnima, jedn. strujnice v x dy v y dx 0 , totalni dif d , uslov za tot. dif., j-na kontin
r
div v 0 , je sttrujna f-ja, protok kroz dve strujnice,
ur
ur
r
r ur
d A d L dzk ,a dQ v d A Q N M , a ako je kriva L zatvorena, Q 0 ali samo
r
kada je polje neprekidno bez iyvora I ponora, ako je strujanje potencijalno v grad KoiRimanove veze, i su ortogonalne grad grad 0 )
33.
Slaganje strujanja (imamo dva strujanja I Koi-rimanove veze su linearne u

Dekartovom koor sis pa se mogu sabirati)

34.

Kompleksni potencijal i kompleksna brzina (Koi-Rimanove veze su uslov da

kompl izraz w z x, y i x, y bude f-ja kompl prom z x iy , kompleksna brzina
dw z

vx iv y I podelimo sa dx I f-je i razbijemo na tot dif)

dz
35.
Osnovna ravanska strujanja (1.jednoliko 2.polje osamljenog vrtloga 3.polje
d
osamljenog izvora ili ponora, za jednoliko x, y ay bx pa prvo
, a onda izrazimo , pa
dy
r
d
d
to
izjednaimo sa
I konano ax by c , strujanje gde je v const , cirkulacija
dy
dx
v

du pravougaonika)

36.

Ravansko i osnosimetrijsko strujanje.Strujna f-ja I njena svojstva

kao 32 I 35, a osnosimetrino, osamljeni vrtlog a , = a ln r c I osamljeni izvor
a ln r , a c , a primenjujemo Koi rimanove veze u polarno cilindrinom
1
1

)
vr

; v

r r
r
r
37.
Laminarno i turbulentno strujanje (LAMINARNO strujnice se ne meaju,

(isto

odredjene su oblikom prostora, u slojevima, slobodna povr je ravna, pravilno I mirno,

TURBULENTNO uzburkano, haotino, na slobodnoj povrini ispupenja, poprena I kruna
kretanja, slojevi se preklapaju, REJNOLDSOV eksperiment, uslov,

Re
38.

v D
v D
Re* kr
2320 )

Stanje napona u viskoznom fluidu

(mala povr,

p yy , yx , yz , fluidni

paralelopiped, prirataji, u Ojlerovoj za savren treba lan za viskoznost, bilans sila po osama po
jedinici zapremine)
39.
Pretpostavke o naponima (naponi linearno zavise od brzine deform sa faktorom

, od napona pxx oduzeti napon p koji se javlja u savrenom fluidu,

r
v
pxx p 2 x k div v , tangencijalne napone sa zaokretanjima xy 2 z , dve dopunske
x
2
1.srednja vrednost normalnog pritiska, 2. p ' p , sabiramo I uvodimo ih, k , vratimo u
3
pxx a onda sve to u bilans sila po osama X u , pa vektorski oblik, uporedimo sa Ojlerovom za
1
1 uur
grad p Fu , za nestiljiv)
savren I zamenimo viskozne

40.
Navije-Stoksove j-ne I opte napomene o njihovoj integraciji (sadri se
u prethodnom)

41.

Strujanje izmeu dve paralelne ploe (ploe su nepokretne I neporozne

v y 0 , strujanje je ravansko vz 0 i
0 , problem je ustaljen
0 , zamenimo u Navijz
t

Stoks, problem je konzervativan

dp*
d 2v

2 k ,
dx
dy

ur
F gradU , uvodimo generalisani pritisak p* p U ,

za viskozan, specijalan sluzaj,

kh 2
N
2 v0

, protok)

Strujanje fluida kroz prave krune cevi (cev nije porozna vr 0 , strujanje je

du ose osnosimetrino v 0 i
0 , zamenimo u navij stoks, a uvodimo I generalisani

ur
pritisak p* p U , kao I to da je problem konzervativan F gradU ,

42.

43.
44.

d 2 v 1 dv
dp*

k , protok, srednja brzina)

2
dx
r dr
dr
Kruno kretanje izmeu dva saosna valjka.??????
Stoksove i Ozenove j-ne (kreemo od Ojlerove za savren fluid I zanemarimo

inercijske lanove kada razbijemo na prac izvod, za ustaljen problem I konzervativne sile I
barotropan fluid, divergenciju I leve I desne strane

p
U 0 , za nepokretnu loptu

zanemarujemo silu zemljine tee skalarno + jednaina kontinuiteta

3 Rv0
3
x
p v0 R 3 i FR 6 Rv0 , OZEN - vx v0 vx' pa iz toga FR 6 Rv0 1
,
8
2
r

oba vae za male Re brojeve)

45.
Debljina graninog sloja (dve oblasti, oko samog tela, I van graninog sloja vx
potencijalno, razvijena ojlerova za savren fluid pa u njoj uzmemo inercijalni vx
I viskozni
x
vx2
vx
2 vx
:

lan
, izjednaimo ih kao veliine istog reda
)
l
gs2
x 2

0,
0 I zanemario je
46.
Prantlove jednaine graninog sloja ( vz 0 ,
z
t
zemljinu teu, I izvesti par puta)

47.
48.

Granini sloj na ravnoj ploi (no comment)

Slinost fizikih veliina (1.geometrijska odnos duina I isti uglovi 2.kinematika
odnos brzina I ubrzanja 3.dinamika iste dinamike jedn. ili odnos sila, potpuna, odnos sila
inercije se dobije Njutnov broj, sile inercije I sile trenja je rejnoldsov, inercija I Zemljina tea je
Fraudov, inercije I pritiska je Ojlerov, Mahov broj

v
I
vl
v2
p
Ma ; Ne 2 2 ; Re ; Fr ; Eu 2 )
c
l v

gl
v
49.
Dimenzijska analiza (metoda pomou dimenzija fiz veliina, kad na neku pojavu
utiu razne vel x1 , x2 ,... tada je f x1 , x2 ,... 0 za manje od 4 vel, ako ima vie ona teorema
koja izbacuje osnovne veliine duinu, vreme I masu I svodi se na

1 , 2 ,... m 0 gde je m n 3 , bezdimenzijski monomi)

50.

Dimenzijska analiza-Pad pritiska

, srednje brzine
odredimo

v , hrapavosti

, gustine

(slika, razmiljanjem da zavisi prenika cevi

, I viskoznosti , f dp , D, v, , , 0 ,
dx

1 2 3 , pa onda po prvom bezdimenz monomu I dobije se pad pritiska I na kraju

Dorsijev obrazac)

51.

Prosene vrednosti pri turbulenciji

(osciluje oko neke vred,

t2

1
x, y, z , t dt , osrednjavanje, fluktacija cas poz cas neg, kvaziturbulentna, jedn
t t1

kontinuiteta)

52.

Rejnoldsove j-ne (osrednjimo Navij stoks, kosi valjak, koliina kretanja,

vx v y vx v y vx' v 'y , tenzor pulsacionih napona, Rejnoldsova, teorija o putanji meanja)

Srednje vrednosti E , EK , K (1.srednja brzina preko protoka, 2.koliina kretanja

cev sa dva preseka I masa fluida koja prostruji za vreme dt posredstvom stvarne I srednje brzine,
busineskov koef, 3.kin. energija - ista slika, koriolisov broj)
54.
Gubitak strujne energije pri strujanju realne tenosti (za realnu ten
53.

e1 e2 , radimo sa vsr , kao Bernulijeva samo kreemo od Ojlerove za viskozan fluid, primenimo je

na dva preseka, za tehnike cevi sa koeficijentima, visina gubitaka,

l v2
R
D 2

- dimenzijskom

analizom Dorsijev obrazac)

Odreivanje kod laminarnog strujanja ( v r

55.

kao kroz cevi

p
l

, zbog istih prit I jedn kontinu imamo

k
R2 r 2
2

, pa onda isto

vs const p R , ubacimo k

64
Re )
Re

56.
Odreivanje kod turbulentnog strujanja ( Re, I zavisi od
D

0.3164
inteziteta turbul, Nikuradzeov dijagram, 0.0025 Re ,
)?????
Re0.25
57.
Hidrauliki glatke I hidrauliki hrapave cevi (zavisi od hrapavosti cevi I
debljine graninog sloja gs , u zavisnosti se odredjuje )
58.
Lokalni gubici (slika sa korica, bernuliRmnp+kontinuitet+promena kol kret, Borda I
iz srednje brzine, uporedimo sa Darsijevim obrascem I dobijemo

Karno

Rmnp

1
v2
2
A
v1 v2 np 2 np
1
2
2
a

, postepeno)

Hidraulini radijus I hidraulini nagib cevovoda ( Rh

59.

visine gubitaka usled trenja I duine, ezijev obrazac

je

K AC Rh

8g
Rh I C Rh I

A
, nagib je kolinik
O
QK I

, protok

gde

modul protoka)

60.

Jedinini rad kola pumpe (slika cevevoda sa pumpom, H ukupna geodez visina,
razlika energija na ulazu I izlazu Y e2 e1 , a ta energija iz Bernul jedn a visine se zanemaruju,
za

v1 v2 Y f Q

karakteristika, dijagram, Bernulij za preseke,

Y gH s Rm

I jo

neto, karakteristika pumpe, stvarni protok, korisnu snagu, jedinini rad)

d
d
b
61.
Proraun prostog cevovoda (slika kriva linija+pumpa, Bernuli za dva preseka
pri

v const , potrebni napor H C z

H C H S kQ m , hm

pm2

hm , statiki napor H S z

za laminarno I turbulentno, odredimo

k , YC gH C

pm2

je potreban jedinini

rad pumpe)

62.

Proraun cevovoda ezijev obrazac ( v C Rh I S I

ezijev koef pavlovski, maning, agroskin, protok po eziju, modul protoka,

, modul brzine,

l K

je hidrauliki

otpor)

63.

Redno spojene cevi (slika sa rezerv, svaki deo svoj hidrauliki otpor,
j
p pm2
l
H Q 2 i 2 , slika bez rezerv, m1
H , zanemarimo pm2 )
g
i 1 K i

64.
granu,

Proraun sloenog cevovoda (slika sa tri grane, Qi 0 , Bernuli za jednu

hm1 hm2 ... H , protok preko nagiba, suma protoka)

Problem dva rezervoara (slika, za izravnavanje protoka, 1. QC 0 protok Q0 2.

QC 0 3.odredjivanje QC I QC max )
66.
Brzina prostiranja udarnih talasa pri hidraulikom udaru (menja se
p, , A , Ojelrova za x pravac, dx Ce dt , pmax v0Ce , slika proirenja, dm const ,
dA D v0Ce
2l
d v0Ce

, mariotova form,
, tf
, zatita)
A
E c
Ce

67.
Odreivanje porasta pritiska pri hidraulinom udaru (menja se p, , A ,
Ojelrova za x pravac, dx Ce dt , pmax v0Ce )
68.
Isticanje kroz male otvore pri konstantnom nivou (Torieli, mali I veliki
65.

otvori, debeli I tanki zidovi, kontrakcija, inverzija, j-na kontinuiteta, bernulijeva, koefic brzine I
otrih ivica, kontrakcija protoka, dijagram za , , )

Isticanje kroz velike otvore ( dQi i dA z 2 gz , pravougaonik, trougao)

Naglavci i proraun naglavaka (poveanje protoka I brzine, 1.venturijev 2.irei
3.suavajui 4.zaobljeni, mrtva zona, siue dejstvo, Bernuli, kontinuitet, n , kritina duina,
optimalna, zanemarimo trenje, n 0.826 , odnos sa I bez naglavka, pritisak u suenom delu,

69.
70.

teorijska visina)

71.

Isticanje tenosti pri promenljivom nivou (slika sa doticanjem I oticanjem, tri

sluaja sa Q i Q0 , A z dz Q Q0 dt , reavamo zamenom za Q a 2 gz , bez doticanja,
potpuno pranjenje, duplo due vreme)

72.

Spojeni sudovi

(slika suda,

A1dz1 A2 dz2 a 2 gzdt , z1 z2 z

pa

diferenciranjem nadjemo odnos, ubacimo nazad I nadjemo vreme, izjednaavanje, ako je jedan
sud mnogo vei)
73.
Reakcija mlaza (sud sa tokovima, sila statikog pritiska na nekoj dubini, uklonimo

uu
r
r uu
r uur ur ur
d
K
poklopac, promena kol kretanja
Q v v0 FR G R , pa u pravcu x-ose, uz Q va I
dt
Torielija se dobije Pd 2 gHa , mlazni avioni)
74.
Dejstvo mlaza na krivu povr (
75.
Lavalova mlaznica (defin, slika, od Bernulija za stiljiv, adijabatsko I izotermsko,
dA dv
protok mase, logaritmujemo, diferenciramo, I Bernulija diff,

Ma 2 1 , dozvuno,
A
v
nadzvuno, v c , bernulij za gas, vkr , laval)
76.
Isticanje gasova pod pritiskom (rezervoar, Bernuli za adijabatsko strujanje,
v ... , kritini presek)
77.
Osnovne karakteristike pumpi.
78.
Hidrauline izvrne komponente.
79.
Uljno- hidraulini razvodnici.
80.
Nain aktiviranja hidraulinih razvodnika.
81.
Ventil za pritisak.
82.
Ventil za protok.
83.
Blokirajui ventili.
84.
Uljno hidraulina kola prenosa snage