KORISNIKI SOFTVER ZA TERMIKI PRORAUN

ENERGETSKOG PARNOG KOTLA

Dragan Tucakovi*a, Titoslav ivanovi*, Goran Stupar*, Milo Banjac*, Sran Beloevi**,
Nenad Crnomarkovi**, Ivan Tomanovi**, Vladimir Beljanski**
*

Mainski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Kraljice Marije 16, 11120 Beograd 35, Srbija
**
Institut za nuklearne nauke Vina, Univerzitet u Beogradu,
Laboratorija za termotehniku i energetiku, P. Fah 522, 11001 Beograd, Srbija

ABSTRAKT: U cilju odreivanja toplotnog bilansa i provere temperaturskih uslova rada grejnih
povrina energetskog parnog kotla, razvijen je korisniki softver za termiki proraun parnog kotla
blokova 1 i 2 u TE Kostolac B. Softver povezuje proraune, kako sklopa postrojenja za pripremu
ugljenog praha i loita, tako i kontrolne termike proraune ozraenih, poluozraenih i
konvektivnih grejnih povrina. Ovim softverskim paketom mogue je utvrditi toplotni radni reimi
parnog kotla u celini, kako pri nominalnom, tako i pri smanjenim i poveanim optereenjima, to
podrazumeva odreivanje temperature prijemnika i predajnika toplote na ulazu i izlazu iz svake
grejne povrine, protok ubrizgane vode u liniju svee i naknadno pregrejane pare, kao i niz drugih
relevantnih parametarara koji definiu rad kotla. Rezultati dobijeni softverom za termiki proraun
parnog kotla blokova 1 i 2 u TE Kostolac B dobro se slau sa odgovarajuim vrednostima koje su se
kontinualno merile tokom 2011. godine na osnovu ega je i izvrena verifikacija softvera od strane
Javnog preduzea termoelektrane Kostolac. Razvijen i verifikovan softver je prvenstveno namenjen
ispitivanju uticaja razliitih mera za redukciju emisije azotnih i sumpornih oksida na stepen
efikasnosti, pouzdanost i sigurnost rada razmatranog parnog kotla u celini kako bi se izvrila
verifikacija i izabrala optimalna mera redukcije. Osim toga, softver se moe koristiti za analizu i
optimizaciju rada kotla, s obzirom da omoguuje promenu veeg broja ulaznih veliina (kvaliteta
goriva, koeficijente vika vazduha, prisisa tetnog vazduha u loitu i mlinskom postrojenju,
curenja vazduha iz rotacionog regenerativnog zagrejaa vazduha, zaprljanost grejnih povrina,
temperature predgrejanog vazduha, raspodele ugljenog praha, otparaka i vazduha po etaama
gorionika i tako dalje) ime je omoguena simulacija rada parnog kotla u realnim eksploatacionim
uslovima. Da bi se sagledale mogunosti navedenog softverskog paketa, softver e u radu biti
predstavljen u skraenom obimu to podrazumeva prikaz naina unosa odgovarajuih ulaznih
parametara, sam termiki proraun, kao i prikaz relevantnih sraunatih veliina za odabrano
optereenje i garantni kvalitet goriva razmatranog parnog kotla.
Kljune rei: energetski parni kotao, termiki proraun, korisniki softver.

A COMPUTER CODE FOR THE UTILITY BOILER

THERMAL CALCULATION
Dragan Tucakovic*a, Titoslav Zivanovic*, Goran Stupar*, Milos Banjac*, Srdjan Belosevic**,
Nenad Crnomarkovic**, Ivan Tomanovic**, Vladimir Beljanski**
*Faculty of Mechanical Engineering, University of Belgrade,
Kraljice Marije 16, 11120 Belgrade 35, Serbia
(381-11) 3370-373, dtucakovic@mas.bg.ac.rs
**Institute of Nuclear Sciences Vinca, University of Belgrade, Laboratory for Thermal
Engineering and Energy, P.O. Box 522, 11001 Belgrade, Serbia
ABSTRACT: In purpose of determening the heat balance and checking the temperature work
conditions of utility steam boiler heating surfaces, a computer code for thermal calculation of steam
boilers 1 and 2 in TPP Kostolac B has been developed. This software connects calculations of mill

facility and control termal calculations of irradiated and convective heating surfaces. This computer
code enables the determination of work regimes of boiler as a whole during nominal, reduced and
incrased loads, which means determination of temperatures at the inlet and outlet of each heating
surface, flow of water injected into lines of superheaters and reheaters, and series of other relevant
parameters that define boiler work. Results aquired using software for thermal calculation of steam
boilers 1 and 2 in TPP Kostolac B are consistent with corresponding values that were continuously
measured during 2011. Consequently, a software verification was carried out by TPP Kostolac. The
developed and verified software is primarily designed for examination of impacts of different NOx
and SOx emission reduction measures on work efficiency, reliability and safety of steam boiler as a
whole, in order to carry out a verification and choose an optimal measure of reduction. Furthermore,
software can be used for boiler work analysis and optimization, considering that it enables changing
a great number of input data (fuel quality, excess air, wrong air in furnace and mill facility, air
leakage from rotating regenerative air heater, distribution of coal dust, etc.) which enables a boiler
work simulation in real exploitational conditions. In order to percieve the possibilities of this
computer code, software will be presented in an abbreviated form, which means a representation of
appropriate ways of determening input parameters, the thermal calculation itself, and representation
of relevant calculated values for selected load and fuel quality of the steam boiler.
Key words: utility boiler, thermal calculation, computer code
1. UVOD
U cilju sprovoenja potrebnih analiza rada parnog kotla bloka 2 u TE Kostolac B, napravljen je
softver za sprovoenje termikog prorauna predmetnog parnog kotla koji povezuje proraune
sklopa postrojenja za pripremu ugljenog praha i loita, u cilju odreivanja stepena recirkulacije i
temperature dimnih gasova na njegovom kraju, i kontrolne termike proraune ostalih grejnih
povrina. Delovi programa koji su povezani u jednu celinu odnose se na: toplotni bilans parnog
kotla [1] i [2], proraun kapaciteta mlevenja ventilatorskog mlina [3], toplotni i materijalni bilans
mlina (kapacitet suenja) [3], termiki proraun loita i ozraenih grejnih povrina [1] i [2] i
termiki proraun ostalih grejnih povrina, poluozraenih i konvektivnih [1] i [2]. Softver je
verifikovan od strane Javnog preduzea termoelektrane Kostolac, a prvenstveno je namenjen
ispitivanju uticaja razliitih mera redukcije emisije azotnih i sumpornih oksida na stepen
efikasnosti, pouzdanost i sigurnost rada razmatranog parnog kotla u celini. Osim toga, softver se
moe koristiti za analizu i optimizaciju rada kotla, s obzirom da omoguuje unos veeg broja
ulaznih veliina, kao to su kvalitet goriva, koeficijenti vika vazduha, prisis tetnog vazduha u
loitu i mlinskom postrojenju, curenje vazduha iz rotacionog regenerativnog zagrejaa vazduha,
zaprljanost grejnih povrina, temperature predgrejanog vazduha, raspodele ugljenog praha, otparaka
i vazduha po etaama gorionika i tako dalje. Na ovaj nain omoguena je simulacija rada parnog
kotla u realnim eksploatacionim uslovima.
2. PRORAUNI PARNOG KOTLA
2.1. Toplotni bilans parnog kotla
Toplotni bilans parnog kotla se sastavlja u cilju odreivanja njegovog stepena korisnosti, odnosno
potronje goriva [1, 2]. Najpre se odredjuje koliina toplote uneta u kotao, takozvana raspoloiva
koliina toplote. U ovom sluaju ona se sastoji od toplote goriva (donje toplotne moi Hd) (sl. 1),
toplote unete vazduhom predgrejanim stranim izvorom i fizike toplote goriva koja je definisana
temperaturom goriva (tG) (sl. 2). Da bi se odredila toplota predgrejanog vazduha potrebno je
definisati maseni bilans vazduha (koeficijent vika vazduha na kraju kotla, prirataje koeficijenta
vika vazduha u loitu i mlinskom postrojenju, odnos koliine vazduha koji iscuri u zagrejau i
ul
teorijske koliine vazduha) i usvojiti temperaturu predgrejanog vazduha ( t zv
) (sl. 2).

Slika 1. Glavni ekran za unos podataka i povezivanje sa ostalim formama za unoenje

i prikaz rezultata prorauna

Slika 2. Forma za unos podataka vezanih za proraun toplotnog bilansa i prikaz rezultata

Posle odreivanja unete toplote pristupa se odreivanju stepena korisnosti kotla na osnovu
definisanih gubitaka parnog kotla. Gubitak usled hemijske nepotpunosti sagorevanja (q3) prema
preporukama za ovu vrstu kotlova je zanemarljiv. Gubitak usled mehanike nepotpunosti
sagorevanja (q4) se usvaja a sastoji se od gubitka usled nesagorelog u ljaci (q4) i gubitka ulsed
nesagorelog u leteem pepelu (q4lp). Gubitak usled spoljanjeg hladjenja (q5) se oitava sa grafika
datog u [1] u funkciji kapaciteta kotla, dok se gubitak usled fizike toplote ljake (q6) i gubitak u
izlaznim gasovima (q2) (sl. 2) izraunavaju. Gubitak (q6) se odredjuje na osnovu preporuene
temperature ljake (t = 600 oC), dok je za proraun gubitka (q2) potrebno usvojiti temperaturu
dimnih gasova i koeficijent vika vazduha na izlazu iz kotla.
Ukupna koliina toplote iskoriena u kotlu dobija se na osnovu uneene produkcije svee i
nakadno pregrejane pare, parametara napojne vode, parametara svee pregrejane pare, parametara
pare za naknadno pregrevanje i parametara naknadno pregrejane pare (sl. 2).
Na osnovu koliine toplote unete u kotao, stepena korisnosti kotla i ukupne koliine toplote
iskoriene u kotlu odreuje se potronja goriva (sl. 2).
Nakon sprovedenog termikog prorauna uporeuje se dobijena i pretpostavljena temperatura
dimnih gasova na izlazu iz kotla ( t giz ) i dobijena i pretpostavljena temperatura zagrejanog vazduha
iz
( t zv
), a proraun toplotnog bilansa i termikog prorauna se ponovlja sve dok se dobijene i
pretpostavljene temperature ne izjednae.

2.2. Proraun kapaciteta mlevenja

Proraun maksimalnog kapaciteta mlevenja mlina izraunava se prema [3] u zavisnosti od
geometrijskih karakteristika mlina, sortimana ulaznog uglja, sadraja higroskopske vlage,
koeficijenta meljivosti, broja obrataja radnog kola (n) i kvaliteta ugljenog praha (R90 i R1000). U
standardnom softverskom proraunu za sortiman ulaznog uglja i sadraj higroskopske vlage
usvojene su uobiajene vrednosti za domae ugljeve. Broj obrtaja mlina (n), ostatak na situ od 90
m (R90) i ostatak na situ od 1000 m (R1000) unose se kao ulazni podaci za proraun kapaciteta
mlevenja (sl. 3).
2.3. Proraun kapaciteta suenja
Proraun kapaciteta suenja definisan je proraunom toplotnog i materijalnog bilansa mlina, a
izvren je na osnovu algoritma prikazanog u [1, 3]. Osnovni cilj toplotnog prorauna je odreivanje
koliine toplote koja je potrebna za suenje radnog uglja od njegove poetne vlanosti do konane
vlanosti ugljenog praha na izlazu iz mlina. Toplotni proraun mlina izvren je postavljanjem
odgovarajueg bilansa mlinskog suenja u kome se izjednaavaju: koliina toplote koja se u mlin
dovodi gasovitim produktima sagorevanja recirkulisanim sa vrha loita, primarnim vazduhom,
hladnim recirkulisanim produktima sagorevanja sa kraja kotla, okolnim vazduhom koji prodire u
mlinsko postrojenje i trenjem izmeu uglja i udarnih elemenata mlina sa toplotom koja se troi na
zagrevanje i isparavanje vode iz uglja, zagrevanje vode preostale u ugljenom prahu, zagrevanje
suve mase uglja, zagrevanje tetnog vazduha i na gubitak u okolinu.
Temperatura aerosmee na izlazu iz mlina (t2), temperatura okolnog vazduha (thv) i
koeficijent recirkulacije dimnih gasova sa kraja kotla (r2) pretstavljaju ulazne podatke za proraun
iz
kapaciteta suenja (sl. 3). Temperatura zagrejanog vazduha ( t zv
) (sl. 2), temperatura dimnih gasova
na izlazu iz kotla ( t giz ) (sl. 2) kao i temperatura vrelih recirkulisanih gasova sa vrha loita ( t l ) (sl.
4) dobija se iz termikog prorauna kotla. Na osnovu usvojenih temperatura i temperatura dobijenih
proraunom, odreuju se unete koliine toplote u mlin ime se ujedno i definie materijalni bilans
mlinskog suenja na osnovu koga se dobijaju protoci pojedinih elemenata transportnog fluida, kao i
odgovarajui koeficijent recrkulacije dimnih gasova sa vrha loita (r1) (sl. 3).

Slika 3. Proraunski i usvojeni podaci za mlinove koji su u radu

Slika 4. Toplotni i materijalni bilans sa strane dimnih gasova

2.4. Termiki proraun grejnih povrina parnog kotla

Posebna karakteristika razmatranog parnog kotla su sistemi pripreme ugljenog praha sa
razdvajaima otparaka posredstvom kojih se u donji deo loita (takozvanu primarnu zonu) kroz
glavne gorionike ubacuje odreena koliina ugljenog praha u prisustvu smanjene koliine gasne
komponente aerosmee, dok se u gornji deo (sekundarnu zonu) kroz gorionike za otparke ubacuje
ostatak ugljenog praha i gasovite komponente. Ove koliine definisane su odnosom masenog
protoka ugljenog praha kroz glavne gorionike i ukupnog masenog protoka ugljenog praha koji
predstavlja pomenuti stepen izdvajanja ugljenog praha (sl. 3).
g M 1 M o

(1)

i odnosom zapreminskog protoka gasovite komponente kroz glavne gorionike i ukupnog

zapreminskog protoka gasovite komponente koji predstavlja takozvani stepen deljenja otparaka
(2)
l V1 Vo
Kroz sekundarne gorionike (gorionike za otparke) u gornji deo loita (sekundarnu zonu) dospeva
M 2 1 g M o ugljenog praha i V2 1 l Vo gasovite komponente aerosmee.
Poto ovakva raspodela ugljenog praha podrazumeva promenu u koliini razmenjene toplote u
loitu u odnosu na takozvano integralno loite, definisan je zonalni proraun loita [1, 2] kojim
se ova promena obuhvata. U tom smislu se loite deli na tri zone: primarnu, sekundarnu i
recirkulacionu. Postupak prorauna ostalih grejnih povrina (poluozraene i konvektivnih, kao i
zagrejaa vazduha) je uobiajen i nema nikakvih izuzetaka u odnosu na postupak prikazan u [1, 2].
3. KRATAK PRIKAZ SOFTVERA
Na slici 1 pretstavljen je glavni ekran (forma) koji slui za unos podataka. Prvo se unose podaci za
ugalj: njegova elementarna analiza, donja toplotna mo i koeficijent meljivosti po Hardgrouvu.
Nakon toga, unose se podaci potrebni za proraun toplotnog bilansa parnog kotla, koji se
nalaze u posebnoj formi prikazanoj na slici 2. U okviru ove forme, mogue je uneti podatke za trakt
svee (D, pnv, tnv, ps i ts) i naknadno pregrejane pare (Dr, pr, tr, prs i trs), podatke za vazduni trakt
(thv temperaturu okolnog vazduha i t zvul - temperaturu predgrejanog vazduha) i temperaturu goriva.
Osim toga, unose se i koeficijenti vika vazduha: na kraju loita (l), ispred zagrejaa vazduha
( zvul ) i na izlazu iz kotla (iz) kao i prirataj koeficijenta vika vazduha u loitu (l). to se tie
gubitaka, mogue je uneti gubitak usled mehanike nepotpunosti sagorevanja koji se sastoji od
gubitka usled nesagorelog u ljaci (q4) i gubitka usled nesagorelog u leteem pepelu (q4lp). Ukoliko
se u ovoj formi ne unesu svi ponueni ulazni podaci softverski program e automatski, pri
proraunu toplotnog bilansa, za neuneene podatke usvojiti projektne vrednosti. Pored unetih i
usvojenih podataka u ovoj formi, nakon prorauna prikazani su i osnovni rezultati toplotnog
bilansa: pojedini gubici, stepen korisnosti kotla, koliina toplote iskoriena u kotlu, potronja
goriva i stvarno sagorela koliina goriva (sl. 2).
Nakon unoenja podataka i povratka na glavni ekran aktiviranjem posebnog tastera ulazi se u
novu formu "Unos podataka za proraun mlina" (sl. 3) gde se unose potrebni podaci za proraune
kapaciteta mlevenja i kapaciteta suenja mlina na osnovu kojih se odreuje, izmeu ostalog, i broj
mlinova u radu. Ukoliko se neki od ovih podataka ne unese, pri proraunu e biti uzete projektne
vrednosti.
Nakon odreivanja proraunski potrebnog broja mlinova, neophodnih za obezbeenje traene
produkcije kotla, aktiviranjem posebnog tastera ulazi se u novu formu "Unos podataka vezanih za
toplotnu efikasnost grejnih povrina" (sl. 5). U ovoj formi mogue je uneti procentualne promene
toplotnih efikasnosti grejnih povrina u odnosu na projektne (preporuene) vrednosti.
Posle unetih podataka vezanih za toplotnu efikasnost grejnih povrina i povratka na glavni
ekran daje se obavetenje da je unos podataka za toplotnu efikasnost obavljen, a otvora se nov taster

Slika 5. Forma za unos podataka vezabih za toplotnu efikasnost grejnih povrina

Slika 6. Glavni ekran nakon izvrenog termikog prorauna parnog kotla

"Termiki proraun parnog kotla" (sl. 6). Aktiviranjem ovog tastera pokree se program za
kompletan termiki proraun razmatranog parnog kotla. Nakon izvrenog prorauna pojavie se
obavetenje da je termiki proraun parnog kotla obavljen (sl. 6). Osim toga, po zavrenom
proraunu, u donjem delu glavne forme pojavie se jedan manji prozor a na desnoj strani glavnog
ekrana drugi vei prozor u crnim poljima, vezani za prikaz rezultata. U okviru donjeg prozora
nalaze se tasteri pomou kojih se ulazi u posebne forme za prikaz sledeih rezultata: "Toplotni
bilans", "Mlin", "Prikaz prorauna regulacionog dijagrama mlina", "Toplotni i materijalni bilans
dimnih gasova", "Toplotni i materijalni bilans vazduha", "Toplotni i materijalni bilans svee pare" i
"Toplotni i materijalni bilans naknadno pregrejane pare".
Zbog opirnosti u radu je predstavljeno nekoliko formi za prikaz rezultata. Aktiviranjem
tastera "Toplotni i materijalni bilans svee pare" ulazi se u formu "Toplotni i materijalni bilans sa
strane svee pare" (sl. 7). U okviru ove forme prikazani su protoci, pritisci i temperature pare na
ulazu i izlazu iz svake grejne povrine na liniji svee pare. Osim toga prikazani su i protoci vode,
odgovarajuih parametara, koji se ubrizgavaju u hladnjak broj 1. (izmeu prvog i drugog stupnja
pregrejaa svee pare) i u hladnjak broj 2. (izmeu drugog i treeg stupnja pregrejaa svee pare).
Aktiviranjem tastera "Toplotni i materijalni bilans naknadno pregrejane pare" ulazi se u formu
"Toplotni i materijalni bilans sa strane naknadno pregrejane pare" (sl. 8). U okviru ove forme
prikazani su protoci, pritisci i temperature pare na ulazu i izlazu iz svake grejne povrine na liniji
naknadno pregrejane pare. Takoe je prikazan i protok vode, odgovarajuih parametara, koji se
ubrizgava u hladnjak broj 3. (izmeu prvog i drugog stupnja naknadnog pregrejaa pare).
U okviru rezultata koji su prikazani na desnoj strani glavnog ekrana (sl. 6) nalaze se tasteri sa
kojima se ulazi u forme u kojima su dati rezultati prorauna za svaku grejnu povrinu posebno, a to
su: loiste, 1. stupanj pregrejaa svee pare, trei stupanj pregrejaa svee pare, drugi stupanj
pregrejaa svee pare, zagreja vode, prvi stupanj naknadnog pregrejaa pare, drugi stupanj
naknadnog pregrejaa pare i zagreja vazduha.

Slika 7. Forma za prikaz toplotnog i materijalnog bilansa sa strane svee pare

Slika 8. Forma za prikaz toplotnog i materijalnog bilansa sa strane naknadno pregrejane pare

Kao primer izabran je "Trei stupanj pregrejaa svee pare". Aktiviranjem tog tastera ulazi se
u istoimenu formu (sl. 9) u kojoj su prikazane pojedine vrednosti i sa strane pare i sa strane dimnih
gasova. Sa strane pare to su pritisak i temperatura na ulazu i izlazu (pritisak i temperatura svee
pare) iz razmatranog pregrejaa, protok pare i srednja brzina pare. Sa strane dimnih gasova
prikazane su vrednosti temperature dimnih gasova, koeficijenta vika vazduha i zapremine dimnih
gasova po kilogramu sagorelog goriva ispred i iza grejne povrine, srednja brzina dimnih gasova,
koeficijent zapreljanosti i toplotna efikasnost pregrejaa pare.
Osim toga, u okviru rezultata koji su prikazani na desnoj strani glavnog ekrana (sl. 6),
postavljeni su i tasteri pomou kojih se ulazi u forme grafikog prikaza "Promene temperature pare
na liniji svee pare", "Promene temperature pare na liniji naknadno pregrejane pare", "Promene
temperature dimnog gasa du gasnog trakta kotla" i "Promene koeficijenta vika vazduha du
gasnog trakta kotla". Aktiviranjem tastera "Grafiki prikaz promene temperature pare na liniji svee
pare" ulazi se u istoimenu formu (sl. 10) u kojoj je prikazana grafika promena temperature
prijemnika toplote, vode i pare, od ulaza u zagreja vode (parametri napojne vode) do izlaska
pregrejane pare iz treeg stupnja pregrejaa svee pare (parametri svee pregrejane pare).
Aktiviranjem tastera "Grafiki prikaz promene temperature pare na liniji naknadno pregrejane pare"
ulazi se u istoimenu formu (sl. 11) u kojoj je prikazana grafika promena temperature prijemnika
toplote niskog pritiska od ulaza u prvi stupanj naknadnog pregrejaa pare (parametri pare za
naknadno pregrevanje) do izlaska pregrejane pare iz drugog stupnja naknadnog pregrejaa pare
(parametri naknadno pregrejane pare). Aktiviranjem tastera "Grafiki prikaz promene temperature
dimnog gasa du gasnog trakta kotla" ulazi se u formu (sl. 12) u kojoj je prikazana grafika
promena temperature predajnika toplote (dinmog gasa) du gasnog trakta poev od loita pa do
izlaza dimnih gasova iz kotla.

Slika 9. Trei (izlazni) stupanj pregrejaa svee pare

Slika 10. Grafiki prikaz promene temperature pare na liniji svee pare

Slika 11. Grafiki prikaz promene temperature pare na liniji naknadno pregrejane pare

Slika 12. Grafiki prikaz promene temperature dimnog gasa du gasnog trakta kotla

to se tie prikaza rezultata u formi za tampanje oni se nalaze u fajlu pod nazivom "Stampa"
kome je pridodat datum i vreme prorauna (primer: "stampa 22.10.2011 09.23.58.txt").
Aktiviranjem tastera "tampanje rezultata prorauna" (sl. 13), direktno se ulazi u folder "Stampa"
odakle je mogue otvoriti i tampati odgovarajui proraun (sl. 13).

Slika 13. Ulaz u fajlove koji su pripremljeni za uvanje i tampanje rezultata prorauna

4. ZAKLJUAK
Rezultati dobijeni softverom za termiki proraun parnog kotla bloka 2 u TE Kostolac B dobro se
slau sa odgovarajuim vrednostima koje su se kontinualno merile tokom 2011. godine na osnovu
ega je i izvrena verifikacija softvera od strane Javnog preduzea termoelektrane Kostolac.
Razvijen i verifikovan softver koristi se za analizu i optimizaciju rada razmatranog parnog
kotla. Softver omoguije promenu veeg broja ulaznih veliina (kvaliteta goriva, koeficijente vika
vazduha, prisis tetnog vazduha u loitu i mlinskom postrojenju, curenje vazduha iz rotacionog
regenerativnog zagrejaa vazduha, zaprljanost grejnih povrina, temperatura predgrejanog vazduha,
raspodela ugljenog praha, otparaka i vazduha po etaama gorionika i tako dalje) ime je omoguena
simulacija rada parnog kotla u realnim eksploatacionim uslovima.
Primenom primarnih mera za smanjenje emisije azotnih oksida u loitu kotla (preraspodelom
vazduha po visini loita i recirkulacijom hladnih dimnih gasova) direktno se utie na proces
sagorevanja i temperaturu dimnih gasova na izlazu iz loita. Novim softverom obezbeena je i
provera uticaja primenjenih mera za smanjenje azotnih oksida na efikasnost kotlovskog postrojenja
u celini kao i sigurnost rada pregrejaa svee i naknadno pregrejane pare u smislu postizanja
projektnih parametara pare.

ZAHVALNOST
Rad je nastao kao rezultat istraivanja na projektu "Poveanje energetske i ekoloke efikasnosti
procesa u loitu za ugljeni prah i optimizacija izlazne grejne povrine energetskog parnog kotla
primenom sopstvenih softverskih alata", projekt broj 33018, Ministarstva prosvete, nauke i
tehnolokog razvoja Republike Srbije.
REFERENCE
[1] Lj. Brki, T. ivanovi, D. Tucakovi, Termiki proraun parnih kotlova, Mainski
fakultet, Beograd, 2006
[2] Lj. Brki, T. ivanovi, D. Tucakovi, Parni kotlovi, Mainski fakultet, Beograd, 2007
[3] T. ivanovi, Lj. Brki, D. Tucakovi, Proraun postrojenja za pripremu ugljenog praha,
Mainski fakultet, Beograd, 2005