Informatika

Uvod
Nastavnik: Amir Hajdar

Sadraj
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Pregled IT industrije
Informaciona tehnologija
Informacija i informacioni sistemi
Organizacija informacija
Dizajn informacionih sistema
Implementacija sistema
Sigurnost i privatnost
Uticaj IT revolucije na drutvo

September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije

Pregled IT industrije

September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije

Istorijski pregled upotrebe IT:

Era I:

Era II: Kompjuterizacija krajnjeg korisnika

Obrada podataka

Rezultat: Efikasnost
Rezultat : Efektivnost

Era III: Strateki sistemi

Rezultat : Kompetitivna prednost

September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije
Misija i Vizija
+
Strategija
+
Poslovni plan
+
Informaciona tehnologija
=

KOMPETITIVNA PREDNOST
September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije

September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije

September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije

September 28, 2006

Amir Hajdar

Pregled IT industrije

September 28, 2006

Amir Hajdar

10

Pregled IT industrije

Tehnologija unutar jednog preduzea

September 28, 2006

Amir Hajdar

11

Pregled IT industrije

Vrijednost informacionih sistema:

Preduzee/korporacija

Infrastruktura

Odjel

Aplikacioni programi

Zaposleni

Programi i alati

September 28, 2006

Amir Hajdar

12

Pregled IT industrije

Razlozi koritenja IT

Smanjenje trokova

Mnogi poslovni procesi postaju jeftiniji za obavljati i

upravljati
Sniavanje trokova u odnosima sa klijentima i
distributerima

Izdvajanje od konkurencije

Razvoj novih i inovativnih proizvoda i usluga

Pribliavanje ponudi konkurenata
Mogunost fokusiranja proizvoda i usluga na samo
odreena trita

September 28, 2006

Amir Hajdar

13

Pregled IT industrije

Razlozi koritenja IT

Inovativnost

Novi proizvodi mogu ukljuiti IT rjeenja

Napraviti radikalne promjene u nainu obavljanja
poslovanja
Stvoriti nova trita uz pomo IT rjeenja

Postii vei razvoj

Upravljati razvojem biznisa na globalnom nivou

Diverzificirati i integrisati IT rjeenja u sve proizvode

September 28, 2006

Amir Hajdar

14

Pregled IT industrije

Razlozi koritenja IT

Ostvariti partnerske odnose

Kreirati viritualne organizacije sa partnerima

Razviti meuorganizacijske informacione sisteme
strogo povezane u obavljanju biznis funkcija

Poveati kvalitet i efikasnost

Znaajno poveati kvalitet svojih proizvoda

Nastavljati usavravati svoje proizvode i usluge
Znaajno smanjiti vrijeme razvoja i implementacije
proizvoda i usluga

September 28, 2006

Amir Hajdar

15

Pregled IT industrije

Razlozi koritenja IT

Ostali razlozi

Iskoristiti investicije u ljude, hardver, softver i

umreavanja za razvoj u strateke programe
Izgraditi strateke informacione baze od internih i
eksternih informacija analiziranih kroz IT alate
Savreni IT gradi vie barijere konkurenciji
IT pomae kreiranju, razmjeni i upravljanju znanjem
itd.

September 28, 2006

Amir Hajdar

16

Informacija i
informacioni sistemi

Informacija i informacioni sistemi

Sadraj:

Pojam sistema
Zahtjevi za informacijama
Tipovi informacionih sistema
Izvori informacija i prikupljanje podataka

September 28, 2006

Amir Hajdar

18

Informacija i informacioni sistemi

Ciljevi:

Razumijevanje pojma sistema i odnosa sa

informacionim sistemima
Shvatanje vanosti prikupljanja informacija
Osobine raznih tipova informacionih sistema
Shvatanje kako IT pomae efikasnijem
koritenju informacija

September 28, 2006

Amir Hajdar

19

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

ta je sistem?

Sistem je skup komponenata koje meusobno

komuniciraju u svrhu ostvarivanja definisanog cilja.
Poslovni sistem je skup koji se sastoji od ljudi,
maina i metoda organizovanih da izvre odreeni
zadatak.

September 28, 2006

Amir Hajdar

20

10

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

Pojam sistema:

Definie postojanost podsistema

Pomae kod dizajna i razvoja informacionih
sistema
Pomae u definisanju uticaja okoline
Identificira faktore koji utiu na razvoj
organizacije

September 28, 2006

Amir Hajdar

21

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

3 komponente sistema

Ulaz (input)

September 28, 2006

Proces

Amir Hajdar

Izlaz (output)

22

11

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

Odnos sistema i okoline

Sistem

Input

September 28, 2006

Proces

Output

Amir Hajdar

23

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

Zatvoreni sistemi

Sistem koji je izolovan od okoline (npr. astronautsko

odijelo)

Otvoreni sistemi

Sistem koji moe komunicirati sa okolinom (npr. mnogi

poslovni sistemi)

September 28, 2006

Amir Hajdar

24

12

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

Kontrolni sistemi

Prati rad sistema (ulaz, proces, izlaz)

Identificira promjene u radu sistema
Pomae u reguliranju promjena sistema
Mora biti ukljuen u fazi planiranja dizajna
sistema

September 28, 2006

Amir Hajdar

25

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

Povratna informacija (feedback)

Modifikacija ili kontrola procesa ili sistema

kroz analizu eljenih i dobijenih rezultata.

Pitanja:
1.
2.

Na koji na
nain mo
moemo sakupiti feeback?
feeback?
ta su prednosti skupljanja feedbackfeedback-a?

September 28, 2006

Amir Hajdar

26

13

Informacija i informacioni sistemi

Pojam sistema

Filtriranje podataka

Podatak

Odbacivanje nepotrebnih ili neispravno

sakupljenih podataka koji se dalje obrauju
Osnovni element koji se sastoji od brojeva,
slova i simbola a odnosi se na neku injenicu.

Informacija

Podatak koji je bio analiziran na nain da sada

predstavlja znaenje onom koji ga posjeduje.
npr. m19750108ah

September 28, 2006

Amir Hajdar

27

Informacija i informacioni sistemi

Zahtjevi za informacijama

Informacija se koristi za:

Planiranje
Kontrolu
Evidenciju transakcija
Mjerenje performansi
Donoenje odluke

September 28, 2006

Amir Hajdar

28

14

Informacija i informacioni sistemi

Zahtjevi za informacijama

Tipovi informacije:

Strateka informacija

Taktika informacija

Planiranje ciljeva, interna i eksterna, dugorona,

vana za itavu organizaciju
Upotreba internih resursa, interna informacija,
kratko-srednjorona, vana za odjel

Operativna informacija

Vana za trenutni zadatak, interna, detaljna,

kratkorona, esto pripremljena

September 28, 2006

Amir Hajdar

29

Informacija i informacioni sistemi

Uloga informacionog sistema

Informacioni sistem obrauje podatak

(interni i/ili eksterni) i pretvara ga u
informaciju koju dalje komunicira
krajnjem korisniku.
m19750108ah

September 28, 2006

Amir Hajdar

30

15

Informacija i informacioni sistemi

Uloga informacionog sistema

IS prua informacije poput:

Informacije o proizvodu (on-line, kataloke,

prodaja, trend kupovine)
Marketing (planiranje, zadovoljstvo kupca)
Informacije o dobavljaima (potroenu
koliinu, indikatori sigurnosti i dr.)
Raunovodstvo (razni raunovodstveni i
budetski izvjetaji)
Modeliranje (strateki podaci)

September 28, 2006

Amir Hajdar

31

Informacija i informacioni sistemi

Tipovi informacionih sistema

Sistemi za precesiranje transakcija

(Transaction Processing Systems-TPS)

Obavljanje svakodnevnih rutinskih zadataka

Pravljenje izvjetaja raznih koristei
prikljupljene podatke
Osnovni cilje je dokumentovati svakodnevne
zadatke

September 28, 2006

Amir Hajdar

32

16

Informacija i informacioni sistemi

Tipovi informacionih sistema

Sistemi za podrku odluivanju (Decision Support

Systems-DSS)
Pruanje informacija koje e omoguiti upravi donoenje
kvalitetnije odluke
Upotreba raznih analitikih alata za analizu informacija
Interaktivne mogunosti (potrebna obuka)
Sastoji se od 3 software-ska dijela:

Jezik preko kojeg je mogue komunicirati sa programom

Podsistem koji analizira problem
Podsistem koji uva podatke (obino velika baza podataka)

Sistemi za podrku top menadmenta (Executive

Information Systems-EIS)
September 28, 2006

Amir Hajdar

33

Informacija i informacioni sistemi

Tipovi informacionih sistema

Ekspertni sistemi (Expert systems)

Baza podataka koja sadri specijalistike

podatke i pravila ta uraditi u odreenim
situacijama.

Ekspertni sistemi su korisni:

Ako je problem precizno definisan

Pravila mogu biti definisana da rijee problem
Problem ne moe biti drugaije rijeen

September 28, 2006

Amir Hajdar

34

17

Informacija i informacioni sistemi

Tipovi informacionih sistema

Expert systems parts:

Baza znanja (podaci, pravila)

Program za prikupljanje novog znanja
Radna memorija
Sofware koji izvrava pravila nad podacima

September 28, 2006

Amir Hajdar

35

Informacija i informacioni sistemi

Tipovi informacionih sistema

Prednosti ekspertnih sistema:

Zapisana informacija je stalna

Lako se kopira tako da svi imaju pristup
Moe se dokumentovati
Prua odgovore znatno bre nego ljudi

Nedostaci ekspertnih sistema:

Skupi, posebno ako se poinje od poetka

Tehnologija se tek razvija
Teko za napraviti, a jo tee za vjerovati ovakvim
sistemu
Ljudi su u nevjerici da posluaju savjet kompjutera

September 28, 2006

Amir Hajdar

36

18