Uvod

Integracija u EU i NATO kljuni je proces u jaanju spoljne i bezbjednosne politike, sistema

vladavine prava , zatite prava i interesa dravljana drava lanica kao i u stvaranju uslova za
nesmetan kontinuiran ekonomski i sveukupni razvoj drutva. Cilj EU i NATO- a jeste
stvaranje jedinstvenog trita, obezbjeivanje svjetskog mira, prevencija moguih sukoba,
ouvanje dravnih granica i podrka u sluaju napada spolja. Bitna stvar u evroatlantskim
integracijama je ulazak u NATO jer je to najvanija referenca za poloaj Crne Gore prema
Evropskoj uniji.
Put CG
Kao i veina zemalja Jugoistone Evrope, Crna Gora je proces pridruivanja, a potom i
pristupanja Uniji definisala kao svoj strateki cilj. U regionu Zapadnog Balkana prioritetna
razvojna agenda je tzv. Evropska agenda strateki plan razvoja ovih drava koji e
omoguiti postepen proces pristupanja velikoj evropskoj porodici. Ona se za Crnu Goru
temelji na jasno definisanom putu evropskih integracija, oko kojih postoji saglasnost svih
parlamentarnih politikih partija u zemlji, kao

i podrka graana. Bez obzira na svu

kompleksnost, politiku osjetljivost i zahtjevnost integracionog procesa, evropske i

evroatlantske integracije su garancija Crnoj Gori, kao nezavisnoj i meunarodno priznatoj
dravi, da na tom putu ouva vlastitu samostalnost i nacionalni identitet.
.
Put nae drave ka EU mora se posmatrati u irem kontekstu, kroz odnose Evropske
ekonomske zajednice (EEZ) sa nekadanjom SFRJ, potom SRJ, SCG i naposlijetku Crnom
Gorom. etiri su faze uspostavljanja saradnje sa EU:
1. Evropska regionalna integracija EEZ sa SFRJ koja predstavlja zaetak njihovih
odnosa na kraju 60-tih godina, a trajali su do dezintegracije zemlje 1991. Prvi politiki
akt potpisan je

1967. pri emu je stranim ulagaima zakonom dozvoljeno da

investiraju u jugoslovensku ekonomiju i na taj nain podstaknu njen razvoj. U tom

cilju, tokom 70-tih godina potpisana su dva trgovinska sporazuma, na

osnovi

jednakosti ugovornih strana, koja su imala kako ekonomski, tako politiki znaaj.

Izbijanjem rata, na prostoru tadanje Jugoslavije, 1991.godine, na inicijativu Savjeta

ministara EZ, prekinuta je njihova saradnja.
2. Faza obustave, blokade i spornog oporavka integracija oznaava turbulentni period
90-tih godina: period rata na prostoru bive Jugoslavije. Tokom tog perioda EU
koristila je parcijalne i pune sankcije, ali bez uspjeha. Ideja Rajmontskog procesa i
Pakta za stabilnost za Jugoistonu Evropu bila je, osim promovisanja demokratizacije
I ponovno uspostavljanje mira i meusobne saradnje u tim zemljama. Ova faza je
zavrena 2000. godine.
3. Proces stabilizacije i pridruivanja u koji je kratko ula SRJ (neto vise od godinu
dana), a od februara 2003. godine ga nastavlja SCG (trogodinja faza). Nakon obnove
nezavisnosti u taj proces ula je i Crna Gora. Osim nae zemljeon obuhvata Hrvatsku,
Makedoniju, Srbiju, BiH i Albaniju, a jedan od njegovih glavnih ciljeva je
obezbjeivanje stablinosti, ne samo Crne Gore ve i itavog regiona. EU takoe
insistira na medjusobnoj regionalnoj saradnji zemalja koje ele da postanu drava
lanica. Proces nadzire posebno tijelo EU - Evropska komisija koja na osnovu
kriterijuma iz Kopenhagena sainjava Izvjetaje o stabilizaciji i pridruivanju. U toku
ove faze napravljeni su bitni koraci ka unapreenju institucionalnog okvira za proces
evropskih integracija pocevi sa formiranjem Ministatarstva za ekonomske odnose sa
instranstvom i evropske integracije 2003. godine. Sledee godine razvijen je
cjelokupan instituacionalan okvir koji je obuhvatao: Savjet za evropske integracije,
Vladinu komisiju za koordinaciju procesa pristupanja EU, Kontakt osobe za poslove
evropskih integracija i stalne radne grupe. 2005. godine donesen je prvi program
obuke dravne administracije za process evropskih integracija u cilju administrativne
podrke za neporedno kreiranje i sprovoenje politika koje ce CG voditi u narednom
periodu.1
4. Pristupanje Crne Gore EU je faza koja pocinje 2010. godine kada CG dobija status
kandidata drave lanice, i jo uvijek nije zavrena.

urovic, Gordana, Evropska unija i Crna Gora- politika proirenja, UCG-Ekonomski fakultet, Podgorica 2012,
str.397.

Predsjednik Vlade Crne Gore, Milo ukanovi, podnio je 15. decembra 2008. godine, u
Parizu zahtjev za lanstvo u Uniju francuskom predsjedniku Nikoli Sarkoziju.Uz zahtjev je
predat i poseban Memorandum iz Skuptinske rezolucije ime se daje do znanja da nije samo
u pitanju volja jedne politike stranke ve volja itave drave. 23. aprila 2009. godine Savjet
je donio odluku o poetku postupka za pripremu Miljenja o spremnosti zemlje za lanstvo.
Evropska Komisija je Crnoj Gori predala upitnik 22. jula 2009. godine u Podgorici. Priprema
odgovora sa prevoenjem trajala je oko 4 mjeseca. Konano, Komisija je ocijenila da je Crna
Gora postigla odgovarajui nivo demokratskih i ekonomskih reformi koje je preporuuje za
status zemlje kandidata. Unija je

utemeljena na vrijednostima potovanja ljudskog

dostojanstva, slobode, demokratije, jednakosti, vladavine prava i potovanja ljudskih prava,

ukljuujui prava lica koja pripadaju manjinama.2
Nakon to je Savjet EU potvrdio preporuku Evropske Komisije, Crnoj Gori je dodijelio status
zemlje kandidata za lanstvo u Uniji 17. decembra 2010. godine. Crna Gora je utvrdila
Akcioni plan praenja i ispunjavanja preporuka iz Miljenja Evropske Komisije koji je
integrisan u jedinstven dokument. Usvojeno je 6 izvjetaja o sprovoenju Akcionog plana, a
do sjednice Evropskog savjeta usvojeno je jo 2 izvjetaja. Komisija je u svom izvjetaju
preporuila da se sa Crnom Gorom otvore pristupni pregovori. Savjet je donio odluku da se
ponu pregovori sa Crnom Gorom uz uslov da:
1. Crna Gora ostvari progres u reformama i procesu sprovoenja zakona, naroito u
oblastima pravosudne reforme, kao i u oblastima pravda, slobode i bezbjednosti;
2. Evropska Komisija o ostvarenom napretku pripremi izvjetaj i da ga nakon toga
razmotri Savjet;
3. Evropska Komisija pone pripremu Zajednikog pregovarakog okvira drava lanica
za budue pregovore sa Crnom Gorom;
4. Crna Gora pripremi svoj pregovaraki tim i pregovaraki okvir;
5. Multilateralni skrining pone bez ulaganja u prvoj polovini 2012.godine;
6. Da na predlog Evropske Komisije Crna Gora pone pregovore o poglavljima 24 i
poglavlju 24.
2

urovi, Gordana, Evropska Unija i Crna Gora-politika proirenja, UCG-Ekonomski Fakultet, Podgorica,
2012.godine, str.540