Politicka kretanja i drustveni sistemi nakon Prvog

svjetskog rata
Monday, September 1, 2014

04:23 PM

Prvi svjetski rat zavrsio je krajem 1918. godine.

Imperijalisticki savezi su nestali, ali ne i netrpeljivosti medju drzavama.
To je doba antikolonijalnih i oslobodilackih pokreta, jacanja medjunarodnog radnickog pokreta,
doba strajkova i buna, jacanja demokratije, ali i totalitarnih rezima
Liga naroda, ili Drustvo naroda osnovana je u Versaju, i imala je zadatak da osigura mir u svijetu.
Medjutim, clanice nisu stvorile instrument koji bi vrsio nadzor i osiguravao da se ova obaveza
postuje, te se eventualno ova organizacija raspada.
Na zapadu nastaje gradjanjska demokratija, na istoku u Rusiji se razvija socijalisticka demokratija.
Velika Britanija je u potpunosti ispunila svoj ratni cilj tj. iskljucila je Njemacku kao opasnog
protivnika i osigurala morsku prevlast.
Dominioni su se izborili za toliki stepen samostalnosti da Velika Britanija nije mogla nametati svoju
volju.
Kolonije su se pocele sve vise buniti protiv kolonijalne politike, boreci se za slobodu I nezavisnost.

Historija Page 1

Socijalizam, fasizam, nacizam

Wednesday, September 3, 2014

09:08 PM

SOCIJALIZAM
Oktobarska revolucija je srusila postojeci sistem u Rusiji i zavela novi, socijalisticki drustveni
sistem.
Taj sistem se zasnivao na drustvenom kolektivnom vlasnistvu nad sredstvima za proizvodnju
(tvornice, rudnici, preduzeca I dr.)
Njemacka je u martu 1918. godine primorala Rusiju na potpisivanje Brestlitovskog mira.
Clanice Antante organizovale su "Antikomunisticku koaliciju" i pocele pomagati reakcionarne
snage (belogardejci).
Gradjanski rat je trajao od 1918. do 1920. godine
Pobjedom komunista zaveden je socijalisticki sistem. Na celo drzave je dosao Vladimir Ilic Lenjin
( osnivac internacionale - udruzenja radnika)
Lenjin je izvrsio raspodjelu zemlje, te 1921. godine izradio plan petogodisnjeg ekonomskog razvoja
(NEP - nova ekonomska politika), te stoga, kriza koja se kasnije pojavila nije tako jako pogodila
Rusiju.
Lenjin je umro 1924. godine i na njegovo mjesto dolazi Josip Visarionovic Staljin, koji je naklonjen
diktaturi.
Staljin je poznat po svojim "cistkama" od 1936. do 1939. godine. Zavodi strahovladu, ubija ili
zatvara politicke suparnike.
Staljinizam - grubo centralisticko rukovodjenje zemljom
FASIZAM
U Italiji 1922. godine nastaje fasizam. Fasisti su preuzeli vlast, te je ona pocivala na principu jednog
vodje(Duce) I jedne partije.
Ime potice od rijeci fascio sto znaci skupina, gomila.
NACIZAM
U Njemackoj 1919. godine nastaje Nacionalsocijalisticka radnicka partija. Clanovi su se nazivali
nacistima.
Vodja nacista 1921. godine postaje Adolf Hitler.
Nacisticki rezim je imao jako izrazene osobine nacizma, rasizma i antisemitizma.
Nacisti su najvise ubijali komuniste, Jevreje i Rome.
Hitler krsi odredbe Versajskog mirovnog ugovora, pokrece ratnu industriju, pocinje ponovo
naoruzavati njemacku vojsku.
Njemacka je spremna za okupaciju, osvajanje i porobljavanje drugih zemalja.

Historija Page 2

Kina i Japan
Tuesday, October 7, 2014

03:47 PM

JAPAN

Nakon WWI Japan je prosao kroz nekoliko kriza

Generalno misljenje je bilo da teritorijalna ekspanzija moze pomoci izvlacenju iz krize .
U Japanu je u ovo vrijeme bio prisutan militarizam (vojska na celu drzave)
Ekspanzija Japana usmjerena je ka teritorijama u Kini i Indokini, gdje su se nalazili brojni prirodni
resursi.
1931. godine Japan napada Kinu i zauzima Mandzuriju.
Od 1937. godine Japan pocinje invaziju na Kinu te okupira vecinu sjeverne i centralne Kineg
Tamo ostaju sve do poraza 1945. godine.

KINA
Kina je u ovom periodu predstavljala "superkoloniju" u kojoj su se krstali interesi Japana, Rusije,
Ujedinjenog kraljevstva i Francuske.
Djelila na dvije zone utjecaja, europskih zemalja i Japana.
U Kini su se za vlast borile dvije vlade
Revolucionarni Kuomintang, sa Sun Jat Senom na celu.
Vojno- birokratska vlada, sjediste u Pekingu.
Sun Jat Sena je zamjenio Cang Kaj Sek, koji raskida dobre odnose sa komunistima.
Kineske komuniste je predovodio Mao Ce Tung
Dolazi do gradjanskog rata koji traje od 1927. do 1950. godine, zavrsava pobjedom komunista.

Historija Page 3

Spanija
Tuesday, October 7, 2014

03:59 PM

U Spaniji 1936. godine izbija gradjanski rat izmedju republikanske vlade Narodnog fronta i
profasista predvodjenih generalom Franciskom Frankom.
Francuska, V.B. i S.A.D. izjasnili su neutralnost po pitanju ovog sukoba.
Sovjetski savez je pruzao podrsku Narodnom frontu, skupa sa dobrovoljcima iz Europe i S.A.D.-ea.
Njemacka i Italija su podrzavale Franka.
1939. rat je zavrsen pobjedom frankista.
U Spaniji je zaveden fasizam
Franko ostaje na vlasti do 1979. godine.

Historija Page 4

Anschluss i Munchenski sporazum

Tuesday, October 7, 2014

04:14 PM

ANSHCLUSS
Premda je mirovni ugovor iz Versaja Njemackoj zabranjivao da izvrsi pripajanje Austrije , u martu
1938. godine, uz pomoc austrijskih nacista, Njemacka to ipak cini.
MUNCHENSKI SPORAZUM
Pod prijetnjom ratom, nacisti su od Cehoslovacke zahtjevali predavanje Sudetske oblasti, gdje je
navodno zivjelo 3 miliona Njemaca.
Cehoslovacka je zatrazila pomoc saveznika Francuske i Velike Britanijea.
One su htjele da izbjegnu novi rat za koji su bile nespremne.
U Minhenu su se u septembru 1938. godine sastali predstavnici cetiri zemlje
Hitler- Njemacka
Musolini - Italija
Cembrlen- Velika Britanija
Daladje - Francuska
Dogovoreno je pripajanje Sudetske oblasti Njemackoj.
Ovo je bila jedna od najtezih kapitulacija zapadnih demokratija pod nacistickom agresijom.
Nakon Minhenskog sporazuma, anektirana je citava Ceska, a Slovackoj je data samostalnost pod
njemackim protektoratom.

Historija Page 5

Pocetak WWII
Monday, October 13, 2014

06:59 PM

1935. godine Italija je napala Etiopiju

1939. godine Italija je napala Albaniju
1939. godine Italija napala Egipat
1941. godine Italija napada Grcku
Francuska i V.B. se od 1938. godine pripremaju za rat
1939. godine je sklopljen pakt o ne napadanju od 10 godina izmedju Sovjetskog saveza i Njemacke.
Staljin se ovog dogovora cvrsto drzao.
1. septembra 1939. godine Njemacka je napala Poljsku (Gdanjsk) - sto oznacava sluzbeni pocetak
WWII.
Okupacija Poljske je trajala mjesec dana
Poljska je podjeljena na zapadni (Njemacki) i istocni (Sovjetski) dio.
U okupaciji i sve do 1941. godine, koristena je ratna tehnika Blitzkrieg.

3. septembra 1939. godine Francuska i V.B. su objavile rat Njemackoj.

1936. godine od strane Njemacke i Japana osnovan je savez Sile osovine (Italija se prikljucuje
godinu dana kasnije).
1940. dobija naziv Trojni pakt.
Podrzavale su ih Slovacka, Madjarska, Rumunija, Bugarska, NDH, Finska, Tajland.

U proljece 1940. godine napadnute su Danska, Norveska(pomagali je Englezi).

U Norveskoj su javljaju fisluzi, koji su pomogli okupatoru (ekvivalent cetnicima i ustasama)
Nakon toga napadnute su Benelux i Francuska
2/3 Francuske okupirane su do 22. juna 1940. godine.

U ljeto 1940. godine napadnuta je Velika Britanija (operacija Morski Lav).

Te godine na vlast dolazi Churchill.

1941. godine Njemacka napada kraljevinu Jugoslaviju

22. juna 1941. Njemacka napada nespremni Sovjetski savez u operaciji Barbarosa.
7.decembra 1941. godine Japan je napao Pearl Harbour, zbog cega, dan kasnije S.A.D. stupa u
WWII.

Historija Page 6

Konferencije i kraj WWII

Tuesday, October 21, 2014

08:42 AM

KONFERENCIJE
U augustu 1942. godine nastala je Atlantska povelja .
SAD i V.B. (Roosevelt i Churchill), kasnije i Sovjetski Savez i okupirane zemlje Europe.
U povelji stoje sljedeci clanovi :
Da nijedna drzava ne vodi osvajacki rat
Da se svaki narod opredjeli za oblik drzave
Svi narodi imaju pravo slobodne trgovine
Slobodna plovidba
Da se uspostavi mir u svijetu
Ovu povelju ce eventualno potpisati 26 drzava.
Teheranska konferencija 28. novembar do 1. decembar 1943. godine - u Teheranu (Iran).
V.B. (Churchill), S.A.D. (Roosevelt) i Sovjetski Savez (Staljin).
Odluceno je o otvaranju drugog fronta u Europi.

Krimska konferencija 6. - 11. februar 1945. godine na Jalti.

Ponovo se sastaju V.B., S.A.D. i Sovjetski savez.
Postignut dogovor da se zavrsi WWII u Europi.
Odluceno je da se Njemacka okupira, formirane su cetiri okupacione zone ( VB, Francuska,
Sovjetski Savez, SAD)
Odluceno je da se formira UN.
Postdamska konferencija juli 1945. godine u Potsdamu se sastaju Churchill (V.B.), Truman (S.A.D.),
Staljin (S.S.).
Trazi se kapitulacija Japana.
Ukoliko ne kapituliraju Sovjetski Savez ce ih napasti.
BITKE PREOKRETA I KRAJ RATA
1942. godine Njemacka je preuzela ofanzivu prema Staljingradu.
Bitka kod Staljingrada trajat ce do februara 1943. godine.
19. 10. 1942. godine, dolazi do direktnog sukoba Crvene armije i Njemacke vojske, sto C.A. koristi
da predje u ofanzivu.
3.2. 1943. Njemacki komandant potpisuje kapitulaciju.
Ubijeno je oko 300 000, a zarobljeno 90 000 Njemaca.

Bitka kod Kurska - 5.7. - 23.8. 1943. godine, najveca tenkovska bitka.
Sovjetski Savez je porazio Njemacku i dolazi na granicu Sovjetskog Saveza prema Poljskoj.
1944. ulaze u Poljsku
Varsavski ustanak 1944. godine.
Poljaci dizu ustanak protiv Njemacke, ali Crvena Armija ne pruza pomoc.

S.A.D. i Japan se sukobljavaju u pomorskoj bitci kod Midwaya od 4. - 7. juna 1942. godine.
S.A.D. je porazio Japansku flotu
V.B. i Njemacka su se sukobile u dvije bitke kod El - Alameina 1942. godine, gdje V.B. odnosi
pobjedu.
U julu 1943. godine saveznici se iskrcavaju u Sardiniji.
Historija Page 7

U julu 1943. godine saveznici se iskrcavaju u Sardiniji.

Italija kapitulira 8.9.1943. godine.
Formirana je nova vlada na cijem je celju bio Baglio.
Musolini je ubijen 28.4. 1945. godine
Hitler je 30.4. samoubijen.

6. juni 1944. godine, otvoren drugi front u Europi.

D-day, operacija Overlord, opsada Normandije, iskrcano 3 miliona saveznika.
Do kraja juna oslobodjene su Francuska, Belgija, Holandija.

C.A. je usla u Madjarsku, Rumuniju, Austriju, oslobodila Beograd.

U martu 1945. nasla se na prostoru Njemacke
20. aprila ulaze u Berlin s jedne strane, s druge strane ulaze saveznici.
Vodi se rat za Berlin u kojem ucestvuje 2 miliona ljudi
2.5.1945. godine Berlin je pao.
8. - 9. maj 1945. godine - Dan pobjede nad Fasizmom, kapitulacija Njemacke
Rat u Europi je zavrsen.

SAD 6.8.1945. godine baca atomsku bombu na Hiroshimu, a tri dana kasnije na Nagasaki
Zbog ovoga, i prijetenje SS-a, Japan kapitulira 2. septembra 1945. godine.

Historija Page 8