Mainski fakultet Sarajevo

Predmet : Okolinske tehnologije

Zadatak 1
Datum : 29.10.2014

Student : Karkelja Sanjin

A) Za odabrano naselje treba odrediti optereenje i nivo

preiavanja . Podaci su :

1. Broj stanovnika : 20 000

2. Broj turista : 1 000
3. Trajanje turistike sezone : 4 mjeseca
4. Jedan turista = 1,2 ES
5. Specifina potronja vode stanovnika (rezidenta) : 200 l/stan/dan
6. Pecifina potronja vode turiste : 300 l/turist/dan
7. Optereenje javnog sistema industrijskim otpadnim vodama
a) Srednje godinje : 150 l/s
b) Koncentracija BPK5 : 430 mg/l

Izraunati :
1. Ukupni broj Es bez industrije
2. Industrijski ES
3. Maksimalnu ljetnu I zimsku potronju vode
Zadatak :
Za odabrano naselje treba odrediti optereenje i nivo poiavanja :
Proraun :
a) Br.ES=br. stanovnika naselja ( uzeto je da je ES=20 000 )

Broj turista (mora se uzeti u obzir zadani smjer optereenja)

E S=b r . t u r i s t a * 1,2=1000 * 1,2=1200 E S

U k u pn i E S=20 000 +1 200=21 200 E S

Industrijske otpadne vode :

I n d . E S=

S r e d n je g od i n j e o pt e r e e n j e B P K 5
g
ES
60
d an

Srednje god. opt. x konc BPK5= 150 l/s x 430 mg/t = 64 500 mg/a= 64,5 g/s=
64,5 g/s x 3600 s/h x24h/dan = 55572800 g/ dan
l
mg
mg
g
g
s
h
g
S r ed n j e g o d .o p t er e en j e k o n c.B P K 5=150 430 =64 500 =64,5 =64,5 3600 24
=55 572 800
s
t
a
s
s
h
dan
d an

55 572 800
I n d . E S=

g
d an

g
d an
60
ES

Ako postrojenje radi 24 h onda je 92 880 ES , ali ako se uzme da je broj radnih
sati 8 h , onda je to 1/3 :

I nd .E S=30 960 E S
b) Koliine otpadnih voda :
l
st
Q s t =q s p ec / st k o e f . s m a n j e n j a=200 1=200 d a n
d an
l
tur
Q t u r =q s p ec /t u r k o e f . s m a n j e n j a= 300 1= 300
d an

Srednja dnevna potronja vode rauina se kao :

l
3
3
st an
l
dm
m
Q s r e d ,s t a n, d a n =Q s t a n N = 200
20 000 s t = 4 000 000
= 4 000 000
=4 000
d an
d an
d an
dan

l
3
tur
l
m
Q s r e d ,t u r , d a n =Q t u r T E S =300
1200 t u r= 360 000
= 360
d an
d an
dan

Ukupno potronja vode za naselje ( bez ind.) :

3

Qs r e d ,n a s /d a n=4 360

Q s r e d ,i n d , d a n=

q s r e d , g o d ,i n d 28 800
1000

(8

s r ad a
dan

m
d an

150
m
28 800=4 320
1000
d an

h r ad a
s
s r ad a
=8 3600
=28 800
)
d an
d an
d an

Maksimalna potronja voda :

Ljetna :

Q m a x, n a s=Q m a x ,d n ev , s t a n +Q t ur ,s r ed =5 600+ 360=5 960

m3
l jet.d an

Zimska :
3

Q m a x, d n e ,s t =Q s r ,s t / d a n K d=4 000 1,4=5 600

Q m a x/i n d =

m
z i m. d a n

Q s r , d n e ,i n d
4320
=
b r.r a d nih sa t i
h
8
d an

Protoci po satu :
Q m a x, s t a n /h = K s Q m a x ,d n e, s a t / 24 =1,6

5 600
m3
= 373,33
24
h zi mi

Q m a x, n a s /s a t =K s Qn a s /l j e t o =1,6

5 960
m
=397,33
24
h l j et i

Zadatak 2 :
Dimenzioniranje reetke :
Reetka se, u pravilu izrade sa dbvije tehnoloke linije pri emu je jedna radna
, a druga rezervna.
Kod odabira i dimenzioniranje reetke treba voditi rauna o sljedeem :
1. Izboru lokacije
2. Odreivanje dolazne brzine na reetku
3. Odreivanje razmaka (otvora) izmeu ipki
4. Proraun hidraulikog gubitka na reetki
5. Prikupljanje, obrada I odlaganje izdvojenih tvari
6. Kontrola rada

2.1.2 Dovodni kanal reetke

a) Betonski pravougaoni kanal sa koef. Hrapavosti 0.22
b) Ogranienje brzine dotoka
0,4 m/s <v< 1,5 m/s
(u odnosu na min. i max. Protok )
c) Srednja brzina u kanalu v= 0,8 m/s
d) Maksimalni protok :
Q m a x, n a s el j a=397,33

ili

m3
=l je t n i r e i m
h

397,33

m
h
m
1
=0,11
h
3600 s
s

Protok otpadne vode varira po sastavu i koliini , pa se dimienzionisanje kanala

moe vriti i prema prosjenoj vrijednosti optereenja u toku dana u zavisnosti od
broja stanovnika , specifinoj potronji i reduciranom broju sati rada postrojenja.
Ovo je dato u tabeli 1 pema preporuci ATV iz 1991 ( njemaki propisi iz 1991 )
Qsr, m3/h
Qsr/ 10
Qsr/12
Qsr/14
Qsr/16
Qsr/18

(h)
10
12
14
16
18

ES
Do 1000
1000-5000
5000-10 000
10 000-20 000
20 000-100 000

Qs r =

E S q s p ec m 3
,
1000 h

E S=21 200
3

Q s r / 18 =

21 200 200
m
m
=235,55
=0,065
18 1000
h
h

Za raun usvajamo veu vrijednost protoka.

e) Usvojeni broj radnih linija V=2 ( 1 radna + rezervna)
f) Dimenzije kanala

Q p r o r =A V
Q pror max protok, V- usvojena brzina u kanalu
A pror=

Q p r o r 0,11
2
=
=0,1375 m
V usv
0,8

A=h b , m2

Gdje su
b,m irina kanala
h,m dubina vode
Odredi se potrebni pad kanala.
irina kanala se predpostavlja na osnovu iskustva iskustveni
podatak : b = 0,4 m (usvojeno)
Za predpostavljeno b, visina pomjeranja vode (dubina kanala) rauna
se:
h=

A p r o r 0,1375
=
=0,34 m
busv
0,4

Usvojeno h=0,4 m , odnosno 400 mm

2.1.3 Gubici kroz reetku

Minimalni gubitak kroz itavo sito (reetku) moe se odrediti uz pretpostavku da

se reetka ponaa poput blende ili kratke cijevi ili koritenjem odgovarajuih
izraza. Jednaina koja se vrlo esto koristi da bi se procijenili gubici kroz istu
reetku data je izrazom :
h
W
b
h=
3

( )

Va
s i n , m
2g

( )
2

gdje su :
h,m hidrauliki gubitak kroz reetku ,
faktor oblika reetke ,
(= 1,79 oble ipke krunog poprenog presjeka )
= 2,42 ipke etvtastog poprenog presjeka)
W, mm- maksimalna debljina ipke (10-20 mm )
b0 mm, - minimalna irina otvora izmeu ipki ( efektivni razmak izmeu ipki)
b0 = ( 50 / 100 ) mm za grube reetke (otvori)

Va, m/s brzina u dotoku ( prilaznom kanalu )

g , m/s2 gravitacioni ubrzanje,
- ugao nagiba reetke prema horizontali(= 30 uobiajno za mehaniko
ienje
30-60 za runo ienje reetke)
16
70
h=2,42
3

( )

s i n 30 =0,00552 m
( 2 0,8
9,81 )

Zadatak 3. Proraun mjeaa sa pregradama sa otvorima

Proraun se takoer svodi na odreivanje pada pritiska za svaku pregradu i broja

otvora na svakoj pregradi

Pad pritiska za svaku pregradu je

p=

V0
2

, Pa

gdje su
vo=1-1,2 m/s brzina strujanja vode kroz otvore pregrade
- koeficijent protoka (zavisi od debljine pregrade i kree se od 0,62 do 0,7)

Broj otvora na svakoj pregradi je

n=

4q
,
v0 d 0

gdje je d0,m prenik otvora

Mjeai sa pregradama su nepogodni za primjenu z praksi kada je izraeno

taloonje reagenata ( na primjer , kreno mlijeko). U ovom sluaju koriste se
vertikalni mjeai (sl. 2.4).

Brzina strujanja vode na ulazu u konusni deo iznosi 1 m/s. U cilinidrinom dijelu
je manja i iznosi 0, 03 m/s. Vrijeme boravka vode u mjeau zavisi od reagenta i
kree se u granicama od 1-2,5 minuta.

Zapremina vertikalnog mjeaa je :

V=

Q x 3
,m
60

gdje su :
Q- zapreminski protok vode m3/h
- vrijeme boravka vode u mkjeau, min.,

Popreni presjek ulaznog dijela konusa je :

A 1=

q
3
,m
v1

gdje su :
q.-protok vode, m3/s,
v1- brzina strujanja vode na ulazu u konus (obino 1 m/s), m/s

A 2=

Popreni presjek cilindrinog mjeaa je :

q
2
v2 , m

gdje je v2 brzina strujanja vode u cilindrinom dijelu (obino manje od

0,03 m/s).
Visina cilindrinog dijela iznad povrine vode obino se kree u intervalu
od 0,1 do 0,15 m. Pad pritiska kod ovih mjeaa uglavnom iznosi 20003000 Pa.
a) odvod vode kanalom sa potopoljenim otvorima,
b) odvod vode potopljenim lijevkom, 1-dovod vode, 2-odvod
vode, 3- vod za isputanje taloga, 4- osigura protiv
vazdunih mjehurova

Vrijeme boravka vode u mehanikim jeaima sa lopaticama je od 3

do 5 min, a u propelarnim od 1 do 2 min.

Broj obrtaja lopatica je od 0,3 do 0,4 s-1 .

Protok vode koja struji u nepokretnom platu je :

3

q 1=z V ,

m
,
s

gdje su :
V- zapremina mjeaa
z- broj prolaza kroz nepokretan plat ( obino 0,08-0,25 s -1 ), s-1,

A 1=

Povrina poprenog presjeka nepokretnog plata ( bitna za

proraun presjeka propelera) je :
w
, m2
v1

gdje je v0 brzina vode u nepokretnom platu ( obino 1,5 do 2 m/s)

Prenik propelera je :

D=

4a
,m
0,94

Broj obrtaja propelera je :

N p=

0,45 V 0

D t g c o s

,s

gdje je ugao nagiba lopatice propelera ( obinmo je 22 )

Pad pritiska koji treba da savlada otvor propelera je

p=

p v0
1
p g+
, Pa
H
2

gdje su :
H hidrauliki stepen korisnosti propelera obino 0,8 do 0,9.
pg gubici pritiska uslijed lokalnih otpora u mijeau (obino 2000 Pa) , Pa,

Snaga na vratilu proplera je :

P 0=

qp
, k w
1000 0

gdje je ni 0 stepen korisnosti ( obino 0,75 )

Snaga elektromotora je
P1 =

P0
, kW
p

gdje je p stepen korisnosti prenosa ( zavisi od tipa prenosa i iznosi

0,6 do 0,95 ).