Morfologiyada diqqt etmli mqamlar:

1.sim .
Cmld kim? N? sualna cavab vern hr
hans bir sz isim kimi gtrmy tlsm. Bel
ki, hmin sz isimlmi(yni zn isim kimi
aparan) baqa nitq hisssisift,say, zrf, feli sift
v s. ola bilr. Msln
A) Qoca krpni sakitldirdi.==sift
B) Onuncular qalib gldilr==say
C) Mn sni ondan sorudum. =vzlik
D) Yuxarlar aalar bynmirlr. =zrf
E) Ss salma, yatanlar aylar= feli sift
2. smin hal kililri il mnsubiyyt
kililrini qardrmamaq n yadda saxla ki:
a) bir szd eyni anda 2 mnsubiyyt kilisi
olmaz.
b) bir szd eyni anda 2 hal kilisi olmaz.
c) Mnsubiyyt kilisi hmi hal kilisindn
vvl glir.Ms:
Vtn+im+in seyr+i+n arram ellri
Mns.+ yiy h. mns+yn. H
3.Mnsubiyyt v hal kililrinin
frqlndirilmsinin 4 sulu:
1. bhli sz o vzliyi il vz etmk:
Kitann mnddir= O , mnddir.
gr yiylik hal kilisi olsayd , vzlikd hal
kilisi grnrdi, yni onun klin drdi.
gr bu ba vermyibs, demli, bhli szdki
kili mnsubiyyt kilisidir.
Kitabn cildi tzdir= Onun cildi tzdir.Yiylik
hal kilisi..
2.bhli szn qarsna snin vzliyini
artrmaq.
Vtnin gzldir.=(Snin) vtnin
gzldir.=Mnsubiyyt kilisi.
Vtnin srvti oxdur.=(Snin) vtnin
srvti=demk olmur, ona gr d vtnin
szndki kili yiylik hal kilisidir.
3.bhli szn hans cml zv kimi
ilnmsin diqqt etmk

Qardan tlbdir.=bhli qardan sz

cmld mbtdadr, mbtda is ancaq
adlq halda olur, demli, bu szdki kili
mnsubiyyt kilisidir.
4.Qzl ox prinsipi, mns.+ yiylik hal
Yni sz birlmsinin birinci
trfind mnsubiyyt+ ikinci trfd is
yiylik hal kilisi olur. Ms:
vtn+in torpa+
kitab+n cild+i
5. smin sxs(xbrlik ) kililri il
mnsubiyyt kililrini qardrmamaq.
Mn hkim+ m
Sn hkim+sn
O, hkim+dir

xs sonluu (
xbrlik kilisi)

Mnim hkim+im
mnsubiyyt
Snin hkim+in
kililri
Onun hkim+
Yuxarda diqqt etmli mqamlardan biri
odur ki, vzliklr kilisiz (mn, sn, o v
s.) ilndikd szlrin sonundak kililr
adtn xs sonluqlar, vzliklr kili il
ilndikd(mnim, snin, onun v s.) szlrin
sonundak kililr mnsubiyyt
kililridir.
6. Hal kililrindn baqa kili
qbul etmi sz d adlq halda ola bilr.
Ms:
Kitab
Hams adlq haldadr.
Kitablar
Kitablarm
Kitablarmdr

2.Sift
1. Cmld , sz birlmsind hans? sualna
cavab vern sz sift adlandrmaa tlsm,
hmin sz baqa nitq hisssin d aid ola
bilr.Ms:
Qzl saat, taxta hasar== isimdir
Oxuyan uaq, qaan at==feli siftdir, feldir
2. Btn siftlrin mtlq adi drcsi var, ancaq
he d btn siftlrin azaltma v oxaltma
drclri yoxdur.Ms:
Ac, irin, hndr, alaq== adi drc
Dak,-dki, ki kililri il dzln siftlrin
ancaq adi drcsi var, onlarn azaltma v
oxaltma drclri yoxdur.Ms:
Daxili, xarici, evdki, shrki (hadis)
3. Azaltma drcsinin kililri( mtl, -mtraq,
sov,- n, -raq ) v aq, thr szlri; oxaltma
drcsinin kililri ( ca,- m,p,s,r,) v datlar
olmazsa, siftlr leksik mnasndan asl
olmayaraq adi drcd olur.Ms:
Krp, byk
4. simlmi siftlr ntic etibar il, yni
morfoloji baxmdan yen d sift olaraq qalr.
Hmi siftdir:
Qoca
krp
Cavan
mrd
Gnc
namrd
Igid
byk
Ac
kiik
Tox
gzl(bzn zrf)
5.-dak,-dki,-ki kililri il dzln siftlr tkc
hans? sualna cavab verir.Ms:
Mktbdki dostum =Hans ? dostum
Dnnki yar = Hans? Yar v s.