Professional Documents
Culture Documents
Ernest Hemingway - Isgal Istanbulu
Ernest Hemingway - Isgal Istanbulu
Ernest Hemingway - Isgal Istanbulu
ERNEST HEMINGVVAY
ERNEST HEMINGWAY
GAL STANBULU
ve iki dnya savandan
mektuplar
Trkesi :
M . Ali KAYABAL
Milliyet
YAYINLARI
N D E K L E R
17
21
25
28
30
34
39
45
51
58
64
75
78
82
90
99
105
Tortosa bombardman
Tortosa saldry beklerken
Am erikan ge rekili i iin bir program
Bir olayn zerine tutulan k
109
113
117
123
131
135
139
143
145
147
152
157
163
168
174
180
188
192
196
201
209
231
240
253
263
277
290
300
342
USTA BR YAZARIN
GAZETECLK
SERVENLER
XI
XIV
BRNC BLM
GAL STANBULU
ESK STANBUL
HhMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
20
MUDANYA ANTLAMASI
-------------------------------------
Mudanya - ( Trkiye )
MARMARA kysndaki scak, toz toprak iinde,
eci bc yollu ikinci snf ky kasabas Mudanya'
da, Bat ile Dou kar karya geldiler. smet Pa
a yla grecek M ttefik generallerini tayan ngi
liz sancak gemisi Iron Dukem kl rengi, ldr
c kulelerine ramen, Batllar buraya bar dilenme
ye geliyordu; yoksa bar istemeye, ya da artlarn
dikte ettirm eye deil.
Dnyann kaderi zerine kararlar veren ordunun
iine karmann hl dnyann ii olmadn d
nen basnla ilg ili bir yarbayn tutumu dolaysyle top
lantlar hibir gazeteci izliyemiyordu. Toplantdan
kimsenin sz etmesine izin verilm ese, hi kimse
21
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
24
MUSTAFA KEMAL
ekim 1922, The Toronto Daily S ta r)
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
27
-------------------------------------------
GAL STANBULU
29
--------------------
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
33
AFGANSTAN POLTKASI
-------------------------------------
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
lerini de Mustafa Kemalci subaylar ye titiriyo r. Muhammed Hann Benim byk Emirim dedii Emanullah Han, ngilizlerle savaacana dair verdii s
ze ihanet etmemi ve kendisini Hindistan'n e k ic ili
ine kaptrmamtr.
Mustafa Kemal Iraka saldraca zaman, ki erge saldracaktr iyi donatlm ve y e ti tirilm i bir
Afgan ordusu, Hayber geidinde boy gsterecektir
ve bu ordu 1919'da yenilgiye uratlan dallara ben
zemeyecektir. Bugn Mustafa
Kemalle aralarnda
imzaladklar bir antlama da var. Mustafa Kemalin
baarlarndan esinleniyorlar ve varolular bile, Hin
distan'daki ngiliz egemenliine kar srekli bir m
cadeleye bal.
A fganllar savaacaklar. M eslekleri bu. Muhammed Hann Afganlarn zihniyetini belirten bir hikye
si daha var :
Son savan almasna karar veren Konsey top
lantsndan sonra Kabildeki evime dnte, karmla
kzm tabancalarm ve klcm hazrlamlar, yolluk
lar dzmlerdi.
Kendilerine Bunlar da ne?' diye sordum.
Bana, Sava iin sana gerekli olanlar, dedi ka
rm. Sava olacak, deil mi?'
Tabi. Ama ben Savunma Bakanym. Savaa ben
gitm iyeceim . Savunma
Bakannn kendisi savaa
gitmez, dedim.
Karm ban sallad. Hi anlyamadm ben bu
i i, dedi. Eer siz savaa gitmeyen b ir Savunma
Bakan iseniz, istifa etmeniz gerekir grevinizden.
37
HEMINGVVAY
38
TRAKYALI GMENLER
----------------------------------------
Sofya - ( Bulgaristan )
TRENDEK rahat yerim e oturunca, Trakya boaltlnm deheti bana gerek d gibi grnmeye ba
lad bile. Belleimizin ltfu bu.
Edirne'den The Star a ektiim b ir telgrafta,
boaltmay anlatmtm. Buna yeniden dnmekte bir
fayda yok. Boaltma hl srdrlyor. Bu mektubun
Torontoya ne kadar zamanda ulaaca hi nemli
deil, bunu The Star da okuduunuz zaman, Make
donyann amurlu yollarnda evlerinden srlen in
sanlarn utan verici bir glgeler ordusu halinde yol
larna devam ettiklerinden emin olabilirsiniz. eyrek
m ilyon insann hareketi hayli uzun b ir zaman alyor.
Edirne pek ho bir yer deil. Gece saat on birde
trenden indiimde; asker, denk, karyola, yatak, diki
39
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
Niin?
Hepsi ayn bunlarn. Yunanllar da, Trkler de,
Bulgarlar da. Hepsi b irb irinin ayn. Sunduum bir
bardak arab kabul e tti. Bu gzler neler grd,
neler...
En iy ile ri hangisi? diye sordum.
Hibiri. Hepsi ayn. Yunanl subaylar geldiler,
burada kaldlar. imdi de Trk subaylar gelip yata
cak. Bir baka gn bu defa Yunanl subaylar tekrar ge
ri gelir. Hepsi de paralarn dyorlar. Bardan ye
niden doldurdum.
Peki, ya darda, yolda yryen zavall halk?
O yirm i m illik dehet yryn bir trl belleim
den karp atamyordum. O gn de korkun eyler
grmtm.
Madam Mari, Haydi canm, halkn kaderi hep
byle, diyerek omuz s ilk ti. Toujours la mme
chose (1). Bilmem b ilir m isiniz, Trklerin bir atasz
vardr. Ho, Trklerin birok yerine cuk oturmu ata
sz vardr ya; ( Su yalnz baltada deil, aata da
v a rd r), derler. Bu da onun gibi ite.
Gerekten de tam yerindeydi bu atasz.
Tahtakurusu iin zr dilerim msy. Madam
Mari arabn e tkisiyle bana di bilediini unutmutu.
Ama baka ne bekliyordunuz burada? Buras Paris
deil. Koca vcuduyla dorulup kalkt. Allahasmar
ladk msy. Evet, biliyorum , buras iin yz drahmi
ok para, ama baka otel de yok. Sokakta yatmaktan
da daha iyi, deil mi? Ha, ne dersiniz?
(1 } Hep ayn ey..
44
HAMD BEY
( 9 aralk 1922, The Toronto D aily S t a r )
stanbul - ( Trkiye )
BSMARCK, Balkanlarda gmleinin eteklerini
pantolonunun iine sokan herkes, dolandrcdr, de
m iti. Elbette, kyl olanlarn hepsinin de gm lekleri
darda. Ben Hamid Beyi Fransz sermayesiyle ku
rulmu Osmanl Bankasnn dolgun maal bir yne
tic is i olarak grdmde gmleinin etekleri pantolo
nunun iindeydi ve gri bir i adam elbisesi giy
m iti.
Hamid Beyin iyeri, bir tepe zerindeki eski sa
rayn srasnda ve Kzlay evlerinin en yukarsnda.
Kendisi bu rgtn liderlerinden. Kzlayn hki el
biseli adamlar, Ankara hkmetinin em irlerini titiz
likle uyguluyorlar.
Mustafa Kemal stanbula girince, ehirdeki
45
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
47
KNC BLM
LOZANDAK POLTKACILAR
---------------------------------
LAUSANNE Konferansnn toplantlar, Partenona benzeyen ve ok irkin bir yap olan Ouchy a
tosunda yaplyor.
Ouchy; bundan 60 yl kadar nce, zamann an
drd evleri, beyaz badana boyal, glgelik n balko
nunda Byronun aryan ayan dayayp yemek saati
ni haber veren ann alnmasn beklerken Cenevre
glnn mavi sularn seyrettii gzel han, gl ke
narnda ykselen eski ve ykk kulesiyle kk bir
balk kasabasyd.
svire liler balk evlerini yerle bir etm iler,
hann nndeki glgelii geniletip Byron'un koltu
unu bir mzeye kaldrmlar; Lausannea kadar
kan tepelerin yamacndaki dev gibi, bombo otelle
rin lmlarndan akan p islikle gzelim gl kysn
doldurmular ve eski kulenin evresinde de Avrupa
51
HEMNGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
57
UKULATA ASKER
----------------------------------------------
GAL STANBULU
bana, Lausannea
Ayn programla
gerek anakkale,
gem ilerine kapal
silhszlanma
konusunda ne
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
63
--------------------------
GEEN gn Paris'te eski dostlarmdan S horty'ye, yani Bodur a rasladm. Film operatrdr
Shorty. Sinemalarda seyrettiiniz aktalite film le rin i
eker. Shorty, Yunanistan'dan daha yeni dnmt.
George, iyi ocuktur vesselm, dedi Shorty.
Hangi George ? diye sordum.
Hangisi olacak, Kral George, diye karlk
verdi. Sen tanmadn m onunla ? Kimden sz e tti
im i biliyorsun canm. u, yenisinden. >*
Hi tanmadm, >* dedim.
Shorty garsona iaret ederken, bana da, Canm,
beyaz adam bu, dedi. Tam bir prens. Baksana
una. >
Baktm. zerinde Yunan Kraliyet armas bulunan
b ir kt uzatt. ngilizce unlar yazlyd :
64
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
67
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
72
NC BLM
SAVAI ve NSANLARI ANLATIYORUM
SAVAIN LK MEKLER
-------------------------------------
Vaencia - ( spanya )
TOULOUSE ssne bal asker uamz, Bar
selonann i semti zerinde alaktan uarken, sokak
lar bombotu. Etraf bir pazar sabah New Y orkun
aa sem tleri kadar sessiz grnyordu.
Uak yavaa sert b ir yolun zerine indi ve
kk bir yapnn nnde stop edinceye kadar, mo
torlar homurdand, durdu. Karla kapl Pireneleri aar
ken buz kesen ellerim izi, scak kahve ve st fincan
larna yaptrp stmaya alrken, belleri tabancal,
deri ceketli muhafzlar darda akalayorlard. Bar
selonann neden bylesine sessiz grndn bu
rada rendik.
motorlu bir bombardman ua, beraberinde
ik i takip ua ile kagelmi, bombalarn ehrin ze75
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
77
MADRD BOMBARDIMANI
-----------------------------------------
Madrid - ( spanya )
BR buuk m il tedeki cephede, kardaki yem
yeil amlk tepelerden, mthi bir ksrk nbetini
andran bir grlt koptu. A si topu bataryalarnn
yerini belli eden sadece kl rengi bir duman kmesi
var. Sonra ipek kuman yrtlyla kan sesi an
dran crlak b ir ses. ehirde o anda herey o kadar
yolundayd ki, nce buna kimse aldrmad bile.
Fakat pazar gnlerine zg kalabaln doldur
duu ehir iindeki sokaklarda top m erm ileri, elek
trik kontann aktrd an im ekler gibi yamaya
balad; ardndan byk bir grltyle toz bulutu k
t. Sabah saatlerinde M adridin zerine yirm i iki top
mermisi dt.
M erm iler, pazardan dnen yal bir kadn l
78
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
81
YEN BR SAVA TR
----------------------------------------
Madrid - ( spanya )
OTELN penceresi ak; yataa uzannca, on ye
di blok tedeki cephe hattnda alan atein grlt
sn duyabiliyorsunuz. Tfekler at pat kt ate edi
yor; derken bir makineli tfek tarrakas onu izliyor;
ap byk bir ar makineli olmal ki, tok, tok, tok
diye ses kartyordu. Ardndan bir sahra havan to
punun patlamas ve yeniden makineli tfek tarrakaiar. Uzanp sesleri dinliyorsunuz ve yatakta olup, ayak
larn karyola demirine dayamak, niversite S itesinde, ya da Carabanchel'de olmamak gerekten iy i d
ye dnyorsunuz. Aa yolda adamn biri kaln se
siyle ark sylyordu ve tam gzlerinizi yumup uyu
yacanz srada sarho kavgaya tutuuyorlard.
Sabah daha sizi uyandrmadan, gl bir mer82
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
Mutlaka
balad.
renir,
dedi
doktor.
yilemeye
Bu defa da yaralanan siz deildiniz, ama vatandamzd, o. Pennsylvaniadan bir vatanda. Bir za
manlar G ettysburgda beraber savamtk.
Daha sonra yolda yrrken Ravenin kumandan
subaya, Jack Cunnighama rasladm. Sol st kolunda
taze alm tfek yaras vard. Baktm, biri m ik
rop kapma benziyordu. Bir baka tfek mermisi de
omuzunun altndan girm i, oradan sol cierine yr
m, saplanp kalmt. A sker deyim ler kullanarak ba
na b irliin in geri ekilen sa kanadna ulamak iin
kalktklar harektn hikyesini anlatt. Bir ucunu
Faistlerin bir ucunu hkmet b irlikle rin in tuttuu
sipere bombalarla nasl saldrdklarn, alt kii ve
bir Lewis makineli tabanca ile siperi nasl aldklarn,
80 k i ilik bir Faist b irli in i kuvvetten nasl ayrdk
larn, hkmete bal askerler yetiinceye kadar alt
kii ile m evzilerini nasl savunduklarn uzun uzun
anlatt. Hereyi belirli bir ekilde, inandrarak ve
Glasgovv ivesiyle, b irb ir anlatt. Bir kartalnki gibi
derin ve delici baklar vard. Onu dinlerken, ne
mene bir asker olduunu anlyabilirdiniz. Yaptklar
ile nceki savata olsayd rahat bir madalya alrd.
Ama bu savata nian yoktu. Bu savan nianlar,
sadece alnan yaralard.
Raven de bu arpmada vard, dedi. Yara
landn bilm iyordum . yi adamd. Ben dtkten son
ra yaralanm olmal. kiye bldmz Faistler, do
rusu yaman bir b irlik ti. Biz kt durumdayken, bir
tek bouna kurun skmamlard. Karanlkta yerim izi
88
GAL STANBULU
89
MADRD OFRLER
-------------------------------------------
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
TERUELN D
-------------------------------------------
Teruel cephesi :
AIR makineli tfek ve tfek atei altndaki s
panyol piyade hattnda ve bir srtn tepesinde yere
uzanm, b irlikte yatyoruz. Ate o kadar youn ki,
banz sindiiniz tan altndan kaldracak olsanz,
makineli tfeklerin tarrakas ve tfeklerin tok sesle
rinden sonra, slk alarak geen mermiler, sizi s
yrtmaca alp gtrecek sanki. Bunun byle olacan
ok iyi biliyorsunuz; nk birka defa, gzlerinizin
nnde bunun gerekletiine tanklk ettiniz.
Solumuzda bir saldr balyor. ki bklm olmu
insanlar, ellerinde sng taktklar tfekleri, kar te
peye doru saldrmak iin ilk sramaya hazrlanyor
lar. lerinden ikisi vurulup hattan ayrlyor. Biri, ilk
defa yaralanmann ve bu kadar zarar grd halde,
99
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
104
G
( 3 nisan 1938, NANA ajansna gnderilen te lg r a f)
( Barselona )
BU sabah cepheye hareket ederken, nefis ve
tam bir yalanc ilkbahar havas vard. Geen gece Bar
selonaya varmzda hava kt, sisli, pis, kurun
ve skcyd; bugn ise gkyz prl prl, hava s
cak; ayrca pembe bahar iekleri, yeil tepeieri ss
lyor, zeytin aalarnn tozlu yeilini renklendiri
yordu.
Reustan ktktan sonra iki yannda da zeytin
aalar bulunan yolda ilerlerken, birden ofr ferya
d bast. Hoplaya zplaya, Uaklar! Uaklar! diye
haykrd. O tom obili hemen aalardan birinin altna
ekip durduk.
ofr, Tam stmzdeler, derken gazeteci ken105
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
sn Am erikallarn hl savunduklarn, bu g de
kendilerinin koruduunu, nehir zerindeki kpr ba
n ve ehri ellerinde tuttuklarn onlar anlattlar.
Asker b irlik le r birden seyrekleti, sonra yeni
bir akn daha oldu. Yol ylesine kalabalklat ki, oto
mobil ilerleyemez hale geldi. M orann bombaland
n grebiliyor, silh seslerini duyuyorduk. Birden
bir koyun srs yolu kesti. obanlar, hayvanlarn
tanklarn ve kamyonlarn nnden kurtarmak iin in
sanst aba harcamaya baladlar. Uaklar, hl boy
gsterm em iti.
lerde, nehir zerinde kpr ba tutuluyordu.
Ne var ki, tozla yorulmu bu lstiklerle daha fazla
ileri gitm ek imknszd. Bu yzden arabay Tarragona
ve Barselonaya doru evirdik, yeniden yola koyul
duk. Yeni doan bebei ile kaan kadn yavrusunu
bir ala sarm, sk sk gsne bastrmt. Kadn
hl katrn yryne gre sallanyordu. Kocas ka
tr ekmeye devam ediyordu ve gzleri hep yolday
d. Kendisine el salladmzda, karlk vermedi. n
sanlar bir yandan gyor, bir yandan da gkyzn
gzetliyordu. Uaklar hl grnmemiti. Ama bu i
iin vakitleri vard ve imdi grevleri balarndan
aknd.
108
Tortosa - ( spanya )
NMZDE M esserschm idt takip uaklarnn ko
ruduu on be Heinkeil hafif bombardman ua,
herhangi bir hayvann lmn bekleyen akbabalar
gibi daireler izerek dnd, durdu. B elirli bir nokta
nn zerinden her geilerinde, bombalar yayordu.
plak tepelerin zerinden her geilerinde, d izile ri
ni hi bozmadan dalyor, er er pikeye geip si
lhlarna ate kusturuyorlard. Bu aknlar aralksz
krk be dakika srd ve pike yapp bombalarn sal
ladklar hedef, tepede savunmak iin son direniini
gsteren ve Barselona - Valencia yolunu tutm ak iin,
u scak ilkbahar gnnn leden sonrasnda, p
lak srtlarda dayanmaya alan bir piyade blyd.
Tepemizdeki bulutsuz gkyznde bombardman
109
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
112
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
116
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
122
--------------------
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
ertesi gn zarf
125
gtreceini
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
128
DRDNC BLM
PARSTE BR AMERKALI
TEKNSZ BR KALABALIK
------------------------------------
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
134
-------------------------------------------
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
138
------------------------------
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
142
PARS MODASI
HEMINGVVAY
PARS APKALARI
-----------------------------------------------
HEMINGVVAY
146
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
151
FRANSIZ POLTKASI
-------------------------------------------
GAL STANBULU
rgtlenmi partisidir.
Fransann
cumhuriyetten
baka bir rejim le ynetilem iyeceini dnenler iin,
bu garip gelebilir. Kralclarn karargh, Gney Fran
sa'daki Nmes ehrindedir ve tara kralclara sk
skya baldr. Kralclar, Katolik kilisesinin daima en
salam dayana olmulardr.
Orleans Dk Philippe, kralclarn tahta gster
dikleri adaydr. Philippe, ngilterede yayor. ok iyi
araba kullanan, iri yar, yakkl bir adam. Fransaya
girmesi kanunla yasaklanm.
Camelots du Roi diye adlandrlan kralc bir
rgt daha var. Bunlar siyah sopalar tayorlar. Ken
dilerine, M ontm artreda sopalarn sallayarak dolar
larken rasllyabilirsiniz. LAction Frarsaise satan
gencin biraz ardndan yrrler. Camelotslarn mu
hafazas altnda radikal semtlerde LAction Franaise satmaya kalkan mvezziler, Komnistler
ve Sosyalistler tarafndan fena halde pataklanr.
Geen yl Kralclar esrarengiz bir yoldan, g
rltl bir srkleyici kuvvet kazandlar. Bu ylesine
hzl ve an oldu ki, kendilerine aka gzyle baklr
ken, birden Fransann en kuvvetli partilerinden biri
haline geliverdiler. Ar radikaller imdi Daudet'ye
ldrlmesi gereken biri gzyle bakyorlar. nsan
lar teh likeli olmaya balamadan ldrlmez. Birka
ay nce bir Anarist tarafndan Daudetnin hayatna
kar bir suikast dzenlenmiti. Fakat gen bir kfz
olan anarist, yanllkla yardmcs Marius Plateauyu.vurdu.
Hcum taburlarnn nl kumandan, Kasap
diye n salan General Mangin de kralcdr. Mareal153
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
156
--------------------------
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
160
BENC BLM
BR GARP ALMANYA
TCAR SAVA
(2 5 nisan 1923, The Toronto Daily S t a r )
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
BARSIZ BR ZAFER
--------------------------------------------
GAL STANBULU
Hkmetin
HEMNGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
173
GAL STANBULU
fe ri bular diye asker b irlik le r burada slendirilm em ilerdi. Bu yzden Franszlar Ruhru igal e ttikle ri
zaman, yerleecek baraka bile bulamadlar ve hayli
g durumlarda kaldlar.
galin balangcnda btn Ruhr blgesi Franszlara kar hkmetin ardnda b irle ti. Thyssenin Mayencetaki durumasndan dnd gece dzenlenen
gsteride b ir Alman gazetecisinin bana sylediine
gre, kalabalk arasnda raslad ulusal marlar sy
leyen ve hkmeti greve aran en az yz kii,
Ruhr ayaklanmas srasnda Kzlorduda savaan su
baylarm. Fransaya kar birlem ek amac, btn
lkede yepyeni b ir m illiye ti akmn esmesine sebep
olmu.
Yal bir Alman kadn da bana, ok heyecan
verici bireydi, dedi. Siz de burada olmalydnz.
Byk zafer gnlerinden beri byle duygulandmz
hatrlamyorum. Grseniz nasl arklar sylyorlar
d. Ach! Mkemmel b ir eydi.
imdi b itti artk bu. i liderleri hkmetin be
lirli bir politikas olmadn, pasif direniten baka
birey bilm ediini, bundan da bktklarn syl
yorlar. Gazeteleri, Almanyann Fransz hkmeti ile
mzakerelere girim esini istiyor. Franszlar m ilyon
larca marklk isizlik deneklerine el koymular ve
isizlik denekleri denmeyince de, iile r homur
danmaya balamlar.
ilerin pasif direnile yetinm iyecekleri anlal
maya balaynca, sanayiciler iilerle asker b irlikle r
arasnda bir olay kmamas iin ok dikkatli hareket
etmeye balamlard. Ufak bir patrt ksa, eski va
175
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
17S
--------------------------
GAL STANBULU
mektubu
HEMINGVVAY
iin deerli,
Ama
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
Ne mnasebet efendim.
184
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
ALMANYA'DA BR YABANCI
------------------------------
konusundaki
188
grleriniz
ne
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
191
MARK IKMAZI
(1 ekim 1923, The Toronto Daily S ta r )
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
194
GAL STANBULU
195
----------------- --
SINIRI gemek iin fik ir danmaya g itti im iz Strasbourgdaki otomobil acentesinin adam, Oh,
evet, dedi. Almanyaya gitm ek ok kolaydr. Btn
mesele kpry gemekte.
Vizaya ihtiyacnz yok mu? diye sordum.
Hayr. Sadece Franszlardan mhrl bir permi
belgesi almak yeter. Pasaportunu cebinden kard,
damgalanmaktan yer kalmayan arka ksmn gsterdi.
Grdnz m? Ben ok ucuz olduu iin burada ya
yorum. Para kazanmann bir yolu bu.
Mesele yoktu.
Strasbourgun merkezinden Rhinea kadar mil
uzunluunda bir tramvay hatt var ve son durakta
tramvay durunca, herkes dar dklyor. Buradan
kprye ile rliyorla r. Yol zerinde tfeinin ucuna sn
gsn takm bir Fransz askeri durmadan gidip ge
196
GAL STANBULU
liyor, mavi elik m iferinin altndan pasaport kontroluna gelen kzlar gzetliyor. Kprnn sol tarafn
da irkin tuladan bir gmrk bins var. Sa tarafta
da tahtadan bir baraka. Barakadaki tezghn ardnda bir
Fransz subay oturmu, pasaportlar damgalyor.
Rhine nehri durgun, sar ve amurlu; alak ve
yeil kylar arasndan akyor, uzun, dem ir kprye
doru yanayor. Kprnn br tarafndan irkin b ir
ehir olan Kehli grmeniz mmkn.
Eer Fransz vatanda iseniz ve Fransz pasa
portu tayorsanz, tezghn ardndaki adam sadece
pasaportunuzu damgalyor ve kpry ap igal altn
daki Almanyaya geiyorsunuz. M ttefik lkelerin b
rinin vatanda iseniz, memur size phe dolu bak
larla bakyor, nereli olduunuzu soruyor, Kehl'e gidi
sebebinizi aratryor, ne kadar zaman kalacanz
rendikten sonra ayn damgay basyor. Eer Kehlli
biriyseniz ve i iin geldiiniz Strasbourgdan ucuz ol
duu iin yemek yemek zere Kehl'e dnyorsanz,
on be - yirm i dakika sreyle bir hattn ardnda bek
letilecek adnz bir kartotekste aratrlp Fransz re ji
mi aleyhinde konuup konumadnz yazp yazma
dnzda ta b i aratrlacak, parmak iziniz alnacak
ve ancak ondan sonra ayn ekilde belgeniz damga
lanarak gemenize izin verilecektir. Kpry aslnda
herkes geebilir, ama Franszlar Alm anlar iin bu ii
mmkn olduu kadar zo ra getirm iler.
amurlu Rhinen zerine vardnzda, artk A l
manyadasnz dem ektir. Kpry imdiye kadar gr
dnz en cesaretsiz grnl ve zavall halli iki
Alman askeri bekliyordu. ki Fransz askeri ular sn
gl tfe kle ri omuzlarnda bir aa bir yukar dola
197
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
ALTINCI BLM
KNC DNYA SAVAlNDAN
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
gemisine
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
Andy bakt.
sallad.
Sa tarafa
rumu grelim,
kabiliriz. Sen
emin misin?
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
Doru
kyya
ark,
diye
komutunu
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEM1NGVVAY
230
--------------------
(1 9 austos 1944,
C o llie rs )
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMNGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
239
PARS SAVAI
( 30 eyll 1944, C o llie rs )
GAL STANBULU
HEMNGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
geeklerdi. Ayrca Chevreuse ile St. Remy-les-Chevreuses arasndaki alan da hafif tanklar ve b isikle tli
b irlikle rle tutuyorlard.
O gece Amerikan keif kollar geri ekildikten
sonra, Rambouilletyi savunan b irlik le r ve gerillac
lar, tanksavar silhlar ve hafif silhlarla tehiz edil
m ilerdi. Gece amansz bir yamur yam ve zel
likle sabaha kar 2 ile 6 arasnda kendimi hi b il
mediim kadar yalnz hissetm itim . Bilmem, b irlikle
rin geri ekilip sizi koca bir ehirde, hem de gzel
ve hi yklmam, iyi insanlarla dolu b ir ehirde yal
nz banza brakmasnn ne demek olduunu anlyabilecek misiniz? Byle durumlarda sava muhabirle
rinin ne yapacaklarna dair talimatnamede hibir ey
yoktu. Bunun zerine ehri mmkn olduu kadar
savunmay kararlatrdk. Amerikan b irlikle rin in geri
ekildiini gren Alm anlar iliki kurmak iin ile rle
yecek olurlarsa, nlemeye alacaktk. Bunu becer
dik de.
Bundan sonra gelen gnlerde Alman tanklar
nmzdeki yollarda homurdanarak dolat, durdu.
Kasabalardan rehin olarak insanlar topladlar. Fran
sz Direni rgt mensuplarn yakalayp kuruna
dizdiler. Gnllerinin diledii yere g ittile r. Fakat b
tn bu sre iinde Fransz gerillaclar ve b is ik le tli
leri tarafndan izlendiler. Bunlar da Almanlarn hare
keti hakknda bize daima doru ve taze haberler ula
trm oldular.
Ayn adam, ayn yerde srekli gidip gelmek iin
m eru bir sebep bulursa, rahata istihbarat iinde
alabilir. Aksi halde Alm anlar kendisinden phe
246
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
252
ASKER ve GENERAL
( 4 kasm 1944, C o llie rs )
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
da, srtn eteklerine kadar ile rled ile r, burada durdudular. Durmalar da gerekiyordu. Onlar kk srta ular ulamaz, L bl sa cepheden makineli tfek
leri, 60 m ilim e tre lik havan toplar ve dier btn si
lhlar ile, dikkatleri K blnn zerinden ekebil
mek iin amansz bir ate at.
Tanklar ve tanksavarlar tepeye kar harekete
getiler ve ayn anda saldrya kalkan birliklere kar
yerde de kullanlan ve makineli tfe kle r kadar seri
ate edebilen Alman uaksavarlar ate at. yi b il
diim iz 88ler de ateleri ile boy gsterdiler. Makine
li tarrakalar kulaklar trmalamaya balaynca, asker
ler tanklardan nceden kararlatrld ekilde indi
ler ve yukar trmanmaya baladlar. Herey ormann
nnde geni ve bombo alana varncaya kadar iyi
g itti.
Almanlar 88likle ri ve uaksavar toplar ile ger
ekten ok youn bir atee baladlar. Tanksavarlar
dan biri ormana giren kk yol zerinde bir mayna
apt. Tanklar ile ri atld. Fakat ok srmedi. Bir tank
savar ve b ir de tank kaybedince, askerler birden ters
yz e ttile r. Geri ekilmeye balamak nasldr, b ilir
siniz.
Yarallar ve sendeleyen b ir ka arkadalarn da
beraber srkleyerek geri ekilmeye baladlar. Rica
tn neye benzediini tahmin edersiniz. Sonra tanklar
da geri ekilmeye balad, tanksavarlar da geri ekil
meye balad ve askerler srler halinde geri ekil
meye baladlar. Apak, hibir siper olmayan alanda
arpmalarna imkn yoktu ve yaralanmayanlar, ya
ralananlar hesabna ac ac seslenerek doktor istiyo r
267
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
274
YEDNC BLM
.. VE SAVALARIN ARDINDAN
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMNGVVAY
GAL STANBULU
Amerikan Tabiat M zesinin himayesi altnda Uluslararas Balk Sporu B irlii, spor iin yaplan balk
lkta bir takm Standard ller koymay denemi
ve sporun bu standartlara uygun olarak, drste
uygulanmasn istem itir. Bu ve dier alanlarda bunun
byk yarar olmutur. Fakat tekne fiatlar ok pahal
olduu, rehberlerle av merakllar hereyden ok so
nuca baktklar iin; byk balk av bir spor olmak
tan ok, byk bala kar alan bir sava durumuna
gelm itir. Sportmen balk avclar iin bu inat, mit
krcdr.
Byk bir baln nasl yakalanacann renimi
ar olmu, fakat devaml ilerlem e kaydetm itir. Pek
az rehber ve balk avcs balklara artk ate etmekte
ya da zpknlamaktadr.
Tel olta kullanlmas ldrc bir avlanma usul
dr ve bu yolda yakalanan balklar spor rekoru olarak
kabul edilemez. Fakat biz bunu balklar su yzeyinde
deilken, ne kadar derinlikte olduklarn anlamak iin
kullanyoruz. Bu, bir bilim sel denemedir; sonular
dikkatle kaydedilmekte ve defterlere geirilm ektedir.
Yani tica r amalarla yakalanm balk ilemi grmek
tedirler. Dikkatle yaplan bu kayt ilem i, hi phe
siz tica re t iin avlananlara deerli bilg ile r salyacaktr.
Yardm grmeden ve abucak, gerekten byk
bir balkla savamak, hi dinlenmemek, bal da din
lendirmemek, on raundluk bir boks mana benzetile
bilir. Hi dinlenmeden, bal da hi dinlendirmeden
iki saat mcadele etmek ise, yirm i raundluk bir boks
madr.
287
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
289
ATE
( Nisan 1951, True )
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
295
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
iin tek kar yollar vard. Attan indim, eski 30 - 06'lm klfndan aldm. nden zerlerine vardk. Der
ken ben kaabilecekleri yana doru komaya bala
dm. 200 - 250 metre kadar bir mesafedeydi. Tmse
in eteine vardklarnda, erkek geyiklerin en b
yn setim , nian alp hafife dokundum tetie.
Kurun hayvann boynunu paralad. ok ansl bir
ateti bu.
Modas Gemi bana, Sen kt ocuk, dedi.
Bir gn byle bir halt edeceini biliyordum.
Taylor, Ne kadar uzaa kotuunu, ne kadar
uzaktan hayvan vurduunu biliyo r musun? dedi.
Admlyacam da.
Ben ise aldrmyordum bile; nk kimse av hi
kyelerine inanmaz. in btn zevki komakta, ni
an alp soluunu tutarken, kalbinin heyecann bas
trmakta ve ne doru eilip geri tepmeyle b irlikte
sallanmaktayd.
te ceyln hikyesinin sonu.
299
NOEL ARMAANI
{2 0 mays, 4 nisan 1954, Look )
I
BRKA haftadan beri Bay Deni Zaphironun ye
rine Kenyann Emali-Laitokikok blgesinde geici m
fe tti olarak bulunuyorum. inde yaadmz sava
artlar altnda bir alrm verildii an, bu grevimle
Kenyallara yardmc olmam mmkn. Ama yklen
mek zorunda kaldm grevlerin bir ksm, karmn
hi de houna gitm iyor.
Sz gelii Nairobiye gidip nasl olursa olsun bir
Noel armaan almak imknszd. Verilen
alarmlar
yznden e v lilik ilikile rim iz sk sk frtnalar gei
riyordu. Bu t r olaylar, kafas ve yz bir dier Masai tarafndan kesilm i bir Masai'nin sakland yer
den karlp tutuklanmas da olabilirdi. Olay da tam
bizim yatacamz srada meydana kyordu.
300
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
(Ndio,
GAL STANBULU
HEMINGWAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
m
Fil kt niyetli diyebileceim iz durumunu
hi
bozmuyordu. Szle yola gelmediini anlaynca, zeri
ne daha iri kaya paralar atmaya karar verdim. Bi
lirsiniz, yalnz sa e llerini kullananlar, hele benim
gibi acemi iseler, sol e lle riyle hibir ey yapamaz
lar. Fakat yine de talardan birini hayvann azna
yerletirm eyi becerdim. Fil bunun zerine hortumu
nu kaldrp hi de nazik olmayan b ir ekilde bana
doru defa st ste sallad.
En sonunda eylemden vaz geip, dier fille rin
yanma dnd. Bu arada dierleri hibir ekilde olayla
ilgilenm em i grnmler ve kendi aralarnda konu
maya devam etm ilerdi. Filler genellikle uysal hay
vanlardr. Fakat bana atan bu filin b ir zamanlar in
sanlardan ktlk grm olmas mmknd. Fille
316
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
m
Butiaba'da ya geceyi Murchisonda geirecek
tik , ki, ben bunun M iss M arynin pek houna gidece
ini sanmyordum; nk limana havalandrma te rti
batl kk b ir tekne yanamt; ya da otobsle Masin d iye gidecektik. Sonunda otobsle M asindiye g it
meye karar verdik. Fakat bu arada btn gn bizi ara
319
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
II
M asindiye yolculuumuzu tamamladktan ve hayatlarnda ilk defa bir uan yandm gren duygu
lu kiiler tarafndan karlandktan sonra, nihayet ya
taklarmza girebildik.
Gece bir akaln inatla uluduunu i itip hayvan
yank et ve sa kokusunun ekip ekmediini dn
dm dorusu. Az ok mekanik bir ekilde otelin g iri
kaplarn kontrol ettikten sonra, belki de yaral olan
akaln diledii gibi ulumakta serbest olacan d
nerek tekrar yattm.
M iss Mary krk kaburgalar dolaysyle ok act
ektiinden gece iyi uyuyamad. Yine de akaln ulu
mas ona gven veriyor ve Kimana Svvamptaki eski
gnlere dndn dnyordu.
Sabah A frika l bir pratisyenle tantk. Adam ya
nan uaktan kurtulmamzdan tr o kadar sevinliy
di ki, M iss M ary'yi tedavi etmek ve kaburgalarn sar
mak istedi. Soylu pratisyen iin elbette bu ilgin b ir
deneme olacakt, fakat ben kabul etmedim.
Krk b ir kaburga kemiine kar yaplacak pek
b ir ey yoktur. Ancak on raundluk bir boks manda,
kemiin birinci raund yerine, dokuzuncu raundda k
rlmasn dilemekten baka. Kr alya almaya kal323
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
jGAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
geldi. Servenin kahraman ben, kadn kahraman daMary olarak grnyordu. Fatura deme konusunda
da Patrick 14.000 ilingle kp gelinceye kadar Roy
Marsh ampiyondu.
Patrickin sermeyesini de abucak tkettikten
sonra, ben Roy'la beraber Cessnaya atladm. Bi
zi sorguya ekeceklerle karlamak zere Nairobi
ye uarken, M iss M aryyi, Patricke emanet ettim . On
lar da sonra normal uak seferleriyle ardmzdan ge
leceklerdi. Nairobide ok iyi karlandk ve bir sr
insanla tantk.
te bu dnemde herhangi birinin dengesini bo
zacak ve belki de normal bir insan olduu hakkndaki
inancn sarsacak garip b ir kt alkanla sap
landm.
Bu garip alkanlk, cenaze ilnlarn okumakt.
ou gerekten kendi lm ilnm gibi yazlmt. Ba
z satamalar oluyordu, ama iyi eyler de syleniyor
du. Alman gazetelerinden birinde benim ua Kilimanjaro dann zirvesine kondurmak isterken d
tmz yazlyd. Szde 1934te yazdm romanda
anlattm leoparn kalntsn bulmak iin, Mary ile
beraber dan zirvesine inmek istem itim . Bu roma
nn ad, Kilimanjaro'nun Kariarm'yd ve film e de aln
mt.
Laitokok blgesinde grev yaparken, dan deva
m engebeli arazi zerinde birok defalar umu,
eteklerinde 4 bin metreye kadar ykselm itik. Benim
iinde bulunduum koullar altnda, lme meydan
okuma abas iinde bir Cessna 180 uan Kilimanjaronun zirvesine oturtmaya imkn yoktu. Her
eyden nce Cessnay buraya kadar kartmak ma
329
HEMINGVVAY
rife tti; kondurmak ise imknszd. Sonra da Laitokoka yryerek dnmek gerekiyordu.
Dadan aa inmek, trmanmaktan ok daha ko
laydr. Bunu bir seferinde mahall halka korkulu an
lar yaatan b ir aslan 15 mil boyunca izleyerek ispat
lamtm. z srme pek zevkli gemi ve aslan ka
mt. Servenin tek tra jik taraf, hayvanlar kraln
uzun b ir sre izledikten sonra tekrar 15 mil yrye
rek ktmz noktaya dnmek zorunluluu olmutu.
Laitokoktaki Hristiyanl kabul etm i yerli halk
tan pek ou samim dostlarmd. Masai kabilesinin
yal reisiyle b irlikte (onun hesabna evcil hayvanlara
zarar veren bir aslan da avlamtm) ikram e tti i bir
T u sker birasn yuvarlam tk. Gerekten evresin
de byk otoritesi olan bu yal reisle karlkl bira
imekte hi saknca grm em itim . stelik onunla be
raber imeyi reddetseydim, byk bir protokol hata
s ilem i olacaktm ve onu kalitesiz bira imek zo
runda brakacaktm.
Y erli biralarn bazlar da mkemmeldir ve bir
kan denemiim dir. Erkeklerinin zenginlii ve fazla
ileri olmamas yznden ikiye dkn Masai kabile
sinde, bira, bir bakma sala yararlyd. Kabile er
kekleri artk ne aslan avlyor ne de savayorlard. Bu
blgede savalar genellikle Gney A frika da imal
edilen Golden Jeep sherry adl ikiye almlardr.
Ben, bu ikiyi kim ikram ederse etsin, reddetmiimdir. Masai lkesinde bir moral gc olarak bu ikinin
iilm esinin hep karsnda olmuumdur.
Bir sre sonra reisle yanmza baka kabile
reisi daha katld ve genellikle aslan avndan ve zelJikle o gnk aslan avndan konumaya baladk.
330
GAL STANBULU
HEMINGWAY
GAL STANBULU
m
333
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
341
GAL STANBULU
HEMNGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGWAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
HEMINGVVAY
GAL STANBULU
BTT
351