Professional Documents
Culture Documents
වෙනසක් සොයා ගිය ජීවිත
වෙනසක් සොයා ගිය ජීවිත
වෙනසක් සොයා ගිය ජීවිත
sh ;
foaY.;j fiajh l< ,dxlSh ia;%S llrejkaf.a l;d
fiamd,s fldfgf.dv
ruKs chiqkaor
iqld fmfrd
moaud w;m;a;=
imdokh
fiamd,s fldfgf.dv
ruKs chiqkaor
iqld fmfrd
moaud w;m;a;=
iqld fmfrd
ljrfha PdhdrEmh
Ydks chjOk
msljrh yd msgqieliqu
f,dhqoka ch;%d
mfhaIK lKavdhu
wdpdh fiamd,s fldfgf.dv ^ixl,am ksudKh" iCIK WmfoaYl iy ixialdrl&
ruKs chiqkaor ^m%Odk mfhaIl&
ufkda ;drK ^mfhaIK inJldld&
iqld fmfrd ^fCIa;% mfhaIl&
moaud w;m;a;= ^fCIa;% mfhaIl&
oYkS wffldaka ^o;a; yd ixLHd f,aLk Yaf,aIl&
mgqk
1 jk mfoh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 7
yekau''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 7
iuia; ;%h - Y%S ,xldfjka foaY /lshd i|yd ixl%uKh u'''''''''9
wdmiq ish rgg meKs ixl%uKsl llrejka ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''12
1'1 ldka;dj iy udOH iduQyslh iska l< wOHhkh'''''''''''''''''''''''''''19
1'2 l%ufoh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 20
2 jk mfoh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 22
h<s ish rgg meKs ixl%uKsl ia;%S llrejka ;siafokd'''''''''''''''''''22
2'1 h<s ish rgg meKs ixl%uKsl llrejkaf.a iy Tjqkaf.a
mjq,aj, me;slv ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 22
2'2 foaYSh /lshd - m<uq ixl%uKh iy kej;
ixl%uKh'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''26
2'3 h<s ish rgg meKSfuka miq /lshd kshqla;sh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''28
2'4 h<s ish rgg meKshjqkaf.a orejka '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''29
2'5 ixl%uKhg fmr iudc iy wdl ;;a;ajh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''32
2'6 foaY /lshd i|yd iQodk f <uhskag
/ljrKh iemhSu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 33
2'7 ixl%uKsl fiajfha fh isg wdmiq meKs ia;%Skaf.a
/lshd b;sydih ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 36
3 jk mfoh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 41
;uka m%Odk wdodh Wmhkakdf.a ;;a;ajhg m;au ''''''''''''''''''''''''''''''41
3'1 foaY ixl%uKhg fmr mqyqKqj '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''41
3'2 kej; ixl%uKh u''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 42
3'3 bmhS iy furgg uqo,a nerls ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''42
3'4 foaY.; .Dyfialdjkaf.a ;h''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''43
3'5 fiajdjkaf.a ia;r''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 45
4 jk mfoh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 49
mjq, ;=< ia;%S-mqreI iudcNd inkaO;d inkaOfhka
h<s .kqfokq lsu''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 49
4'1 /ln,d .ekSu ms<sfj, lsu: ia;%S-mqreI iudcNd
foudmsh ldhNdrh (Gendered Parenting)''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''49
4'2 ixl%uKh f jdisodhl ;;a;ajhka - wdmiq meKs
ixl%uKslhskad.a jegySu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 51
iii
4'3
4'4
4'5
4'6
4'7
b;s ls '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 52
wdfhdack''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 53
miq;e,s'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 56
ixl%uKsl llre mjq,l ia;%shlf.a ldhNdrh''''''''''''''''''''''''''''''60
ujre iy ia;SK mjq,a idudlhska iu.
inkaO;djhka ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 62
4'8 iehka is k a bgq l rk ,o ldhNdrh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 64
4'9 h<s isg rgg meKs ia;%Skaf.a iudc foaYmd,k
iyNd.s;ajh'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 68
4'10 /lshd i|yd ixl%uKh u ms<sn|j ia;%Skaf.a lau''''''''''''''''''''''''''69
5 jk mfoh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 72
ks.uk( jk mj;kh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 72
5'1 Ialr fiajd ;;a;ajhka iy jejYfhka bmehSug we;s
yelshdj w;r .kqfokqj'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 73
5'2 iar ksjila blsu''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 74
5'3 jdyh iy mjq,a inkaO;d flfrys we;s n,mEu'''''''''''''''''''''''''74
5'4 ia;%S wkkH;djfha ,sx.sl;ajh( |" uj" j"
wdodh Wmhkaksh'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 75
5'5 foia /lshdjkays ksr;j wdmiq meKs ia;%Skaf.a iudchSh
ms<s.ekSu iy ixp,;djh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 76
5'6 l=i,;d ms<s.ekSu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 77
5'7 mrmrdf Wmdh ud.hla jYfhka ixl%uKhu''''''''''''''''''''''''''78
5'8 ia;%Ska iy mqreIhskaf.a;a" Ndhdj iy .DyuQ,sldj
jYfhkq;a we;s N+ldj''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 79
5'9 ia;%Skaf.a iy mqreIhskaf.a fjkia jk N+ld( iajdhd .Dy
md,lhd iy /ljrKh ,nd fokakd njg m;au'''''''''''''''''''''''''''80
5'10 iudcfha by<g hEu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 81
5'11 m%cdf inkaO;djh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 82
l;dkaor''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 84
weKqu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 95
iv
,xld is;shu
6vi
ngysr wdishdj
http://www.lib.utexas.edu/maps/asia.html
1 jk mfoh
ye|Skau
llrejka ngysr wdishdjg ixl%uKh u wdrN
Y%S,xldf
jQfha 1970 wjidk Nd.fha h' cd;sl uQ,H ix;hg tl;=jk
foaY ksufhys jkdlu fya;=fjka rdcH ms<s.ekSu;a iu
fuh wLKavj jOkh h' fuu l%shdj,sh m%jOkh lsug
iy l<uKdlrKh lsug u;a wdh;ksl jHQyhla we;slsf
wjYH;dj ykd.;a rgj,a w;r Y%S ,xldj ol=Kq wdishdf m<uq
;ek .;af;ah' f wkqj 1985 jif Y%S ,xldf foaY /lshd
kshqla;s ldhdxYh msysgqjk ,'
miq.sh oYl ;=kla uq,af,a iuia; ixl%uKsl llrejkaf.a
m%;sY;h foi n,k g uq m%udKfhka 50-65] lau ia;%Ska nj
wkdjrKh f' h fyhlska fudjqka foaY .; Y%lhska f,i
fiajhg fhduq fkdjqfka k ;u ksjdi wdY%s;j j.d lghq;=j,
fyda wu;a fCIa;% ;=< fyda rg ;=<u .Dyia: llrejka f,i
fyda lghq;= lrkakka njg m;aug bv ;snqKs' tfy;a fuu
ia;%Ska foaY .; fiajhg fhduqu fya;=fjka Tjqyq fiajh l<
ld,h ;=< cd;Hka;r Y%u yuqodf fldgialrefjda njg m;ajy
Q '
fuu ixisoah mjqf,a iy .Dyia: wdlh ;=<;a ia;%S-mqreI
iudcNdh iudc inkaO;d ;=<;a fmd m%;sm;a;sh ;=<;a cd;sl
wdodhu iy jeh rduqj ;=<;a n,mEula we;s lf<ah' h<s ish
rgg meKs ixl%uKsl ia;%S llrejka ms<sn|j jk fuu
wOHhkh" ia;%Skaf.a ; flfrys foaY /lshd iska we;slrk
,o n,mEu inkaOfhka uiSula lrkq ,nhs'
3
4
5
^2012& ixLHd f,aLk fomd;fka;=j" Y%S ,xldf llre n,ldh ms<sn|j 2011 ilaIK
jdIsl jd;dj msgqj 7' uQ,H yd ie,iq lsf wud;HdxYh" fld<U uy nexl=j ^2012&
2012 Y%S ,xldf wdl yd iudc ixLHd f,aLk" ck.yKh iy Y%u n,ldh" foaY
/lshd ixl%uKh" 2003$2011
uy nexl=j ^2012& Y%S ,xldf wdl iy iudc ixLHd f,aLk$2012$ck.yKh iy Y%u
n,ldh" foaY /lshd i|yd ixl%uKh'2003$2011 igyk 3" 13 msgqj 21 fld<U" 2011
foaY /lshd i|yd Y%u n,ldh ms<sn| o;a; igyka fkdue;'
tu
tu
tu
tlai;a cd;Skaf.a ia;%Ska ^UN Women - 2012& ia;%S llrejka ol=Kq wdishdfjka .,a*a
j,g ixl%uKh u' '' .s cd;sl llre wdh;kh" NOIDA iy ol=Kq wdishdf
Wml,dmSh ldhd,h" kj,a,sh" msgqj 1'
vhia' t' iy wd' chiqkaor" ^2002& Y%S ,xldj( ixl%uKsl llrejka iQrdlEf Y%u
wdlD;shlg .uka lsu je<elaf hym;a Nd;hlg ia;%S-mqreI iudcNd jevms<sfj,"
wxl 9 ILO; kSjd'
G Brochman (1993) ueofmr. udj;" .,a*a l,dmhg Y%S ,xldfjka ia;%S ixl%uKh'
Westview Press. OXFORD GAMBURD. MR (2000) Kitchen Spoon Handle:
Transnatiolism Y%S ,xldf ixl%uKsl .Dy fialdjka ms<sn| fYaI i|ykla" ;SrK
.ekSf l%shdj,sh" ILO fld<U'
tia' fldaff.dv ^2006& Bringing Home The Mondy: Y%S ,xldf ixl%uKh yd ia;%SmqreI iudcNd foaYmd,kh ioa k d wdhd iy wkq mud frda hs '
<slu ia;%S-mqreI iudcNdjh iy ixl%uKh" wdishdf ia;%Ska iy ixl%uKh" fju 2"
msgq 49 isg 72" Sage m%ldYlfhda" kj,a,sh' tka'' fmfrd ^2009& Weighining the Options:
Y%S ,xldf /ln,d .ekSf ia;%S-mqreI iudcNdh ksfhdacl;ajh iy ixl%uKssl llre
ia;%Skaf.a ksfhdacl;ajh" tys jeo.;alu" mfhaIK m;%sldj ISIS Hague.
tia' fldff.dv iy t,a'fla' reyqKf.a ^2012& Y%S ,xldf ixl%uKsl llrejkaf.a
la.ek,s weu;Su iy meKs,s yeisrf hdka;%Kh iy la.ek,s Yla;su;a lsu"
iudf,dapkh iy Yaf,aIKfha hdka;%Kh" ILO, fld<U'
Y%S ,xldf foaY /lshd kshqla;s ldhdxYh ^2012&' 2011 foaY /lshd ms<sn| jdIsl
ixLHd f,aLk jd;dj" fld<U" igyk 31'
11
12
Government of Sri Lanka (2009), Sri Lanka National Labour Migration Policy (2009).
Ministry of Foreign Employment Promotion and Welfare, Sri Lanka. http://www.ilo.org/
colombo/what wedo/publications/WCMS_114003/langen/index.htm
tu
13
14
15
14
tu
weuldf ck.yK ix.uh" ^2009& ia;%S .Dyia: llrejkaf.a wka;cd;sl meKSu
iy Tjqka h<s wka;.%yKh lsu" bkahdf flar<fha .udk 6l wOHhkh" Princenton
University
tu
tia'' fyf.a" tka' m%kdka" ta'' mqxfyajd' ^2013& Reintegration with Home Community
16
17
tu
fld<U" .my" l;r" .d,a," ud;r" r;akmqr" lE.,a," uykqjr" ud;f,a" n,a," wmdr"
uvl,mqj" wkqrdOmqrh" l=reKE., iy mq;a;,u'
15
18
16
tu
<uqkg
a uqyK
q ug isjk .eg ^wl u;ameka mdkh fya;=fldg
,lajk .eyeg" mam;alu" Ydl o~qj" ysxikhg ,lau"
.Dyia: m%pKav;ajh& iy tajdfhyss m%;sM, f,i <uhska olajk
yeis fuu ; ms<sn|j .kakd ;SrK ^mdi,a yerhdu" <ud
fufyldr fiajh" u;ameka j,g f,d,au" wvq jhiska jdy
u"& wOHhkhg Ndckh jQ m% c djka ys wl f,i mj;S '
ixl%uKsl mjq,aj, orejka iy inkaO ;;a;ajh o g iudkh'
tfy;a .=l,lg uj fyda mshd fkdisu fya;=fldgf.k .eg
jvd;a W.%u isf'19
19
17
20
18
Y%S ,xldf foaY /lshd kshqla;s ldhdxYh ^2012& rg refjda ixOdkh" flgqm;
fld<U'
21
Y%S ,xldf foaY /lshd kshqla;s ldhdxYh ^2012& foaY /lshd jdIsl ixLHd f,aLk
jd;dj" 2011" fld<U'
19
1'2 l%ufoh
foaY.; ixl%uKsl Y%lhska f,i /lshd fidhd.;a ia;%Ska 30
fofkl=f.a isoa wOHkh fuu mq,a wOHhkhg we;=<;a f'
Tjqkaf.a h<s meKSf iy kej; iudchg wka;.%yKh f
l;djka fuys f'
wOHhkfha wruqK jkqfha /lshd i|yd foaY.; jQ ia;%Skaf.a
w;alS ia;%shlf.a fldaKfhka wOHhkhfldg f;are .ekSuhs'
.fIKfha mjqf,a lghq;= j, ia;%Skaf.a N+ldj uihs' thg
mjqf,a wdodhug odhljkakka f,i o ixl%uKhg fmr iy miq
iudc iy m%cd ;h ;=< Tjqkaf.a iyNd.s;ajh uiSu o we;=,;a
f' ixl%uKsl fiajh ms<sn|j ia;%Ska mqoa.,slj olsk wdldrh
iy tys Okd;aul fukau >DKd;aul n,mE w: olajkafka
flfiao h;a ld,h;a iu Tjqkaf.a wkkH;djhka fjkia jQfha
flfiao@ hkak inkaOfhka o lreKq wOHhkfha ie,ls,su;a
f' wOHhkfha wruqK ixl%uKsl /lshd kshqla;sh ia;%Skaf.a
; ;=< we;slr ;sfnk mj;kh ms<sn|j lreKq lau hs'
fuys l=reKE., ia;%slalfha fjfik isxy, iy uqia,s ia;%Ska
30 fofkl=f.a ; inkaOfhka uid n,hs' wOHhkh
mj;ajkq ,enqfha 2012 fkdjen isg 2013 fmnrjd ld,h
;=< h' l%ufoh jQfha ixl%uKsl fiajfha .=Kd;aul ,laIK
uiSu hs' m%Yak ud,djla Wmfhda.S lr.kska .eUqre idlPd
Tiafia isoa wOHhk f.dkqlr .;s' fCIa;% f;dr;=re tl;= lrkq
,enQfha ia;%slalfha mfhaIlhska fofofkl= isks' fuu
mfhaIlhska m%cduQ, ixOdkhkag inkaO jQjka f' fuu
m%cduQ, ixOdk ia;%Skag ish wdldrfha /lshdj, ksr;ug
whs;sh ;sf hk ia:djrfha iska ixl%uKsl llrejkaf.a
whs;Ska fjkqfjka fmkS is' mfhaIlfhda Ih ms<sn|j ukd
kqula we;a;jqka jQy' iuqL idlPd i|yd f;drd.;a ia;%Syq o
fydka okakd wh jQy' tneka Tjqka iu idlPd lsu myiq
ldhhla h' l% u folls k a Ya f,a I Kh is lrkq ,eh'
m%udKd;aulj iy .=Kd;aulj .%y lrk ,oafoa tla/ia lr.;a
o;a; ixfla; fhdod uiSfuks'
20
21
2 jk mfoh
h<s ish rgg meKs ixl%uKsl ia;%S
llrejka 30 fokd
fuu wOHhkfha W;a i dy orkq fha h<s is h rgg meKs
ixl%uKsl ia;%S llrejka 30 fofkl= ixl%uKsl /lshdj,
ksr;j ; fjkia lr.;a wdldrh u;= lsug h' fuu ;
l;d wdmiq meKs ixl% u Ks l llrejka inka O fhka
ixl%uKsl jD;a;Ska ms<sn|j Tjqkaf.a lau" foaYSh rgl .Dyia:
fiajfha fhf ,efnk jdis iy wjdis" ;ukaf.a mjq, fukau
m%cdj ;=< fjkia jQ N+ldjka iy wkkH;d bm;a lrhss'
2'1 h<s ish rgg meKs ixl%uKsl llrejkaf.a iy Tjqkf
a .a
mjq,aj, me;slv
h<s ish rgg meKs ixl%uKsl llre ia;%Ska 30 fokdf.a jhia
mr;rh wjqre 26-56 olajd iy Bg je whjka jQ w;r
Tjqkaf.ka nyq;rh wjqre 35 g je ia;%Ska h'
rEmigyk 1 - ixl%uKslhska jhi wkqj fnhk wdldrh
22
26
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
re' 10"000 g je
re' 20"000 g je
re' 35"000 g je
uq ixLHdj
m<uq jdrfha
fojk jdrfha
;=kajk jdrfha
houla ke;
8
22
8
1
0
0
4
2
0
10
6
4
5
0
2
1
0
1
1
0
3
30
30
18
3 jk mfoh
;uka m%Odk wdodh Wmhkakdf.a
;;a;ajhg m;au
40
;j;a ia;sh
% la iu inkaOhla we;ehs hk l;djla ug wikakg
,enqKd' ta;a <uhskag ho fka ksid .gu uqo,a tjd' Tyqf.a
uj iy fidfydhqrd f inkaOh ms<sn| l;dj i;H nj;a
Tyqg uqo,a fkdtjk f,i;a ug lshk ;=re uu f l;dj Yajdi
lf<a kE' miqj Tyqg uqo,a tu k;rfldg uf.a hdfjl=g
uqo,a tjd fndfyda llrejka ;u f.j,a j,ska l< O
uqo,a b,a,S bjiSfuka hqla;j o tla;rd wdvnrhlska hq;=j
bjid we;' ;u iehdg" foudmshkag iy orejkag tjk ,o
uqo,a j,g wu;rj ;u ifydaor ifydaohkaf.a wOHdmkh i|yd"
jHdmdr wdrN lsu fjkqfjka" ifydaorhkag hre n,m;a
,nd.ekSu hkd jYfhka O fya;= i|yd Tjqka iska uqo,a
b,a,d is wjia:djka j, ;uka uqo,a tjQ nj fuu ia;%Ska lshd
is' ifydaorhskaf.a Kh mshu i|yd mjd uqo,a b,a,S bm;aj
we;' fuu llrejka uq jegqm ;u f.org tjQ nj lS kuq;a
fndfyda fofkla ;u jegqfmka hlsis uqo,la ;ud < b;s
lrf.k o we;' m<uq wjia:djkag jvd fuu Nd;h fofjks
jdrfha oelsh yel' furg ;ud kka jQ nexl= .sKqj,g
jegqfmka fldgila ner l< msia o uq jegqm f.org tjQjd
hehs lshhs' m<uq ixl%uKfha f.oka l< b,a,S jemqru
Tjqkaf.a uQ,sl wjYH;d msuid .ekSu i|yd lrk ,o tajdh'
fuu b;s ls .ek o ud bmhQ oE f.org hjkjd hehs lshk
fndfyda fokd ksrjq,a m%ldY fkdlr;s'
tla ia;%shla ;ukaf.a ksjqka orejka fofokd n,dlshd .ekSug
;u uj fj; uqo,a tjd we;' kuq;a wef.a uj weh tjQ uqo,ska
43
uqo,a ho lr,d'
y;rjk ia;%sh ;ukaf.a jegqfmka Nd.hla ;u mshdg tjQ w;r
b;sh ;ukaf.a b;s lsf .sKqf r|jd .;a nj lSjdh' wE
wdmiq meKs miq oek.;a foa k weh ;u mshd fj; tjQ uqo,ska
wvlau Tyq b;s lr ;snQ njhs'
3'5 fiajdjkaf.a ia;r
ish wdmiq meKshjqka .Dyia: llrejka22 f,i /lshd l< o
iuyrekag mejreK jev fjkia h' fndfyda fofkl=g mejrefKa
bu iy msis lsuh' tfy;a iuyr whg <uqka n,dlshd .ekSf
w;sfl ldhh o ;j;a whg jesys iy f,vqka /ln,d .ekSu o
mejreKs' ia;%Ska fofofkl= mejiqf ;u j.lSu jhil frda.Ska n,d
.ekSu jQ njhs'
44
4 jk mfoh
mjq, ;=< ia;%S mqreI iudcNd inkaO;d
inkaOfhka h<s .kqfokq lsu
4'1 /ln,d .ekSu ms<sfj, lsu # ia;%S-mqreI iudcNd
foudmsh ldhNdrh (Gendered Parenting)
h<s ish rgg meKs ixl%uKsl fiajlhsska iska orejka ms<sn|
ujlf.a hq;=l w:l:kh lrkq ,nkafka ta ta ikaoNhg
wkqjh' ish orejka inkaOfhka ixl%uKSh llre ia;%Ska ;u
j.lSu olskafka orejkaf.a ; jvd hym;a lrkq i|yd uQ,Huh
iy jHuh wdOdr ,ndu flfrysh' Tjqkaf.a uQ,sl wjYH;d"
w;sfl iqj myiql" ksjila iy fyd| wOHdmkhlg bvlv
,ndu h' ia;%Ska foaY rgj, /lshd i|yd hdf Tjqka ta
i|yd fufyhjk m%Odk idOl jkafka fjdh' ;uka rf
b;sfldg hk orejka /ln,d .ekSu i|yd wksjdh jk fuu
ia ;% S k a f.a kEoEhs k a f.a iyfhda . h ^m<uq j & ;u iehdf.a
kEoEhskaf.a iyfhda.h ^fojkqj& wfmalaId flf' ia;%Syq fuu
kEoE inka Olj, w;s Yd, jkdl ols;s ' ta Tjq ka
Ndhdjlf.a ;;a;ajfha isg mjqf,ka wE;g f.dia wdodh
Wmhkakkaf.a ;;a;ajhg iy ksjiska fukau rka msgj isf
;;a;ajhg m;af h'
tal ia;%shla ;u iehd iu. tla ksjil fiajh lrk hqj,la
jYfhka ixl%uKh jQjdh' tA wef.a fofjks orejdg tla wjqreoaola
jhi jQ .ih' tg wef.a uj <uhska n,d .;a;dh' weh fojrla
fiajh i|yd ixl%uKh jQ w;r f.oka msg imQKfhka jir
10la .; l<dh'
48
bv , .ekSu
ksjdi , .ekSu
ksjdi blsu
<uqkaf.a mdi,a wOHdmkh
<uqka Wmldrl mka;s heu
jdy W;aij" <uqkaf.a jehg m;au" wju=,a
jHdmdr wdrN lsu
jdyk , .ekSu
nexl= .sKq ^idudkH b;s ls&
nexl= .sKq ^iar ;ekam;=&
mqoa.,sl rka wdNrK i|yd
<uhska i|yd rka wdNrK i|yd
iajhx /lshd
40
6
77
73
30
53
17
30
3
3
33
10
6
60
61
tla ia;sh
% la wef.a ; wdrlaId lrk Y,Hluhla lroa ;ukag
ta i|yd msg;aj hdug isjQ wjia:djla ia;r lf<ah' weh
yeSfuka f;drj l;d l<dh' wef.a uj weh l=vd <ufhlaj
ish m<uq jrg weh" wef.a f,dl= wud < ^ujf.a fidfydhqh
<& ;ndf.dia ;snqKs' wef.a uj weh jehg m;ajkf;la
wjq re ls ysmhla u ixl%uKh jQjdh' weh ;ju;a .Dyia:
llrefjl= f,i foaY.;j jevlrk w;r jka jr fl
ld,iSudjka i|yd mefKa' weh lS l;dj fufiahs' uf.a uj
70
ks.uk
fjkila fidhd .sh ;
fuu ia;k
%S a ;sif
a okdf.a l;dkaor foia ixl%uKsl fiajh f;dard
.;a ia;%Skaf.a ;j, ixlSK;ajh iy idrj;aNdjh f.kyer
olajhs' ia;%Ska foaY /lshd i|yd ixl%uKhug fmd<Ujk
m%Odk idOlh jkafka mam;aluhs' fndfyda fofkl=g msgrgl
jev lsf iy idfmalaIl jYfhka by< jegqmla Wmhd .ekSf
m<uq w;aoelSu ujqjreka" wdodh Wmhkakshka iy mqoa.,hka
jYfhka mjq, ;=< Tjqkaf.a N+ldj by< hEuhs' tfukau f
fya;=fjka Tjqkaf.a ; mj;khlg ;=vq kafka h' fuu
wOHhkhg we;=<;a ia;%Skaf.ka 60]la /lshd i|yd fojrla fyda
;=kajrla foia rglg ixl%uKh jqjka h' Tjqyq m<uq jrg
foaY .; ixl%uKsl /lshdjkays fh wdmiq meK jirla
fyda jir wgla w;r ld,hl h<s ixl%uKh jQy' fuf,i
wdmiq meKshjqka w;r ixl%uKsl /lshd ms<sn|j ;u w;aoelS
mok lr.;a oe woyia mj;S'
wdmiq meKs fuu ixl%uKsl ia;%Ska ;=< ;u mjq, wka;
.SNdjfhka uqojd .ekSug bjy,a jQjka f,i mqoa.,slj iEySug
m;af wdvnr yeSula oelsh yelsh' tfukau Tjqyq ;u
orejkaf.a wOHdmkh" je uy,a orejka oEje iu. jdy lru"
jdy" wju.=,a iy frda.SjQjkag fnfy;a-fya;a ,nd .ekSug
wdOdr lsu jeks iudc hq;l
= bgql
s u inkaOfhka o ;Dma;u
s ;a
fj;s' fujeks yeS we;s jkafka ia;%shg mjqf,a wkkH;djh
ms<sn|j we;s whs;sh" ^uq,a mjq, iy kEoEhska w;r& ixl%uKsl
fia j lhs k a g we;s ms < s . ekS u iy ;uka f.a mjq f ,a hq Kq j
inkaOfhka ia;%Skag we;s whs;sh jeks lreKq ksidh'
foaY.;j /lshdjkays kshqla;j isg wdmiq meKs fuu ia;%Skaf.a
wd;auwNsudkhg uQ,sl jYfhka fya;= jkafka Tjqkag mjq, ;=<
,efnk ms<s.ekSu nj meye,sh' fuu ia;%Ska w;r idudkHfhka
71
76
80
81
82
l;dkaor
wISudf.a l;dj
wISud jhi wjqre 54 la jQ uqia,s ldka;djls' weh 8 jk fY%aKshg
bf.k .;a;dh' weh j;a jQfha ueyq ueiSfuks' wISud jdyl
ia;%shl jQ w;r wehg jre fofofkla o tla mqf;la o is'
wef.a mqreIhd wjqre 55 jhie;s jQ w;r fj<|dfuka j;a jQfhah'
wef.a jre fofokdu ;reK fha miqjQ wh jQy' wef.a tla
jla .Dy fialdjla f,i jevlrk w;r mq;d ;%S frdao r:hla
mojhs' 17 jk fha miqjk nd, hKsh wOHdmkh ,nhs'
wISud m<uqjrg foaY /lshdjla i|yd ixl%uKh jQfha jI
2002 l=fj rgg h' weh tys .Dyia: llrefjl= f,i jev
l<dh' f i|yd remsh,a 15"000 la weh iska jeh l< w;r tu
uqo, wehf.a ifydaorhl=f.ka Khg .kq ,eh h' wef.a jegqm
remsh,a 10"000 la muKh' weh uq jegqmu f.org tjQ w;r
mqreIhd wef.a ish Kh mshjQfha h' 2005 jif weh wdmiq
meKs w;r 2007 h<s tu ksjigu wdmiq .shdh' zztu ksjfia
jevlghq;= ta ;r Ialr kE' ta;a lEu u ,enqfKa lhs'
iuyr ojiaj,g uu lEf kE' ksjeishka lSf ug wjYH
leu;s kEu fohla lEug .kak lshdhs" ta;a tajd uf.a uqo,ska
ud iska , .;hq;=hs lsh,d Tjqka lSjd' uu lEu , .kakg
.sfha kE' ;snqK fohla ld,d yshd' uu yeu i;hlau b;s
lr,d tajd f.org tjd' lEu .kak uf.a uqo,a ho lf<a
keye'ZZ fofjks jr wef.a jegqm remsh,a 16"000 la jQ w;r l,ska
fukau tu uqo,a wef.a mqreIhdg tjdh' jI 2009 ish fiajd
ld,h ksujQ neka weh wdmiq fuys meKshd h'
weh wdluh jYfhka ,;a id:l;ajh jQfha msgrg hdug
fmr ,nd.;a ishu Kh mshuh' ksjila iEu wdrN l<
w;r ta i|yd w;a;sjdru oud ;a;s kexug wehg yelsh'
jeisls<shla yd <s|la blrkq ,enqf weh bmhQ uqo,sks' orejka
mdi,a heu i|yd uqo,a jeh h' weh ksjig NdKav ,
83
.;a;d h' zzuu" ud < i;hlaj;a b;s lf<a kE' ish uqo,a
ksjig tjQjdZZ
wISudf.a jeuy,a hKsh jI 2011 fi!wrdhg .Dy
fialdjla f,i ixl%uKh jQjdh' weh udislj remsh,a 20"000l
uqo,la bmhQjd h' weh jdy jQfha ke;s w;r ujg weh jdy
lrug neh' weh .Dy fialdjla f,iska jevl< w;r wISud
blsug wdrN l< ksji wef.a hKsh f.a uqo,ska idod
ksul<dh' weh" wef.a mshdg wef.a Wmhk ,o uqo,a tjqjd h'
weh wef.a ifydaorhdg ;%S frdao r:hla .ekSug o uqo,a tjd h'
Tyq udislj ta ioyd jQ Kh" jdl f,iska mshjQfha Tyqf.a
ifydaoh tjQ uqo,sks' tmuKla fkdj weh ish fidhqrdg hre
n,m;%h .ekSug o uqo,a tjd h'
uf.a mq;d wfma lfg rdlal blsug uqo,a b,ajd' remsh,a
40"000 la ta i|yd;a weh kakd' uf.a ysf;a ;shk fokdj ug
uf.a j jdy lrfokak ne jqK tlhs' wISud lshhs'
uqia,s .eyeKq <uhska jhi je jQ g jdy lru Ialr nj
wISud lshhs' Tjqka jhi wjq 20 g fmr jdy lrh hq;=h' jhi
wjre' 25 la blaujd .shg jdylru Ialr f' oeka wISud
f.a hKshg jhi je hehs lshhs' oEje f,iska ms <uhskag
uqo,a yd rKaNdKav kak o jhiska je jQ g ;reKshka
jdylru Ialr nj wISud f.a woyihss' f ksid ish hKsh
lshkafka jdy fkd isk nj hehs wISud lSjdh'
weh" wef.a ifydarhdg wOHdmkh ,nd kakd' ta;a wef.a jdyh
inkaOfhka kEoEhska yd .f ck;dj wmg fodia lshkjd'
wISud lshd ishd h'
mfhaIlhskaf.a igyk
ksji blsf lghq;= lrkq ,en we;af;a j bmhQ uqo,ska h'
ud wef.ka uiqf fuu ksji jg fokjdo @ hkqfjks' weh
lSf ksji mq;dg fok njhs' th tfia jqjfyd;a j w;rux jkq
we;' kuq;a wISud g ta ms<sn`oj lssis oekSula fyda ye`.Sula ke;'
84
wkq,df.a l;dj
wkq,d 48 jhie;s isxy, ia;%shls' weh isxy, udOHfhka 8 jk
fY%aKsh olajd bf.k .;a;dh' weh oekg /lshdjla lrkafka
ke;' wehg jD;a;Sh mqyqKqjla ke;s w;r t;Sug yelshdj
;sf' ixl%uKsl llrefjl= f,i wdmiq meKSfuka miq weh
ma,diala ludka; Yd,djl wjqre 3 la jev l<dh' weh jdy
is w;r wef.a mqreIhd .ek uiQ g weh weia j,ska yd w;a
j,ska Tyq .ek l;dlsug fkdyels hehs fmkakq l<dh'
^mfhaIlhdf.a oekSu wkqj wkq,df.a mqreIhd wef.a jeuy,a
hKsh ,sx.sl IKhg ,lalr f jkg Tyq isro~qjula '
^wkq,d msgrg fiajh l< ld,h ;=< fuh is we;& wkq,df.a
mqreIhd 54 he;s h' Tyq 6 jk fY%aKsh olajd bf.k .;af;ls'
Tyq hefrl= f,i fiajh lf<ah' wkq,d foaY /lshdjla ioyd
ixl%uKh h'
wkq,dg orejka ;sfofkla is' m<uq hKsh 29 he;s jQ w;r
11jk fY%aKsh olajd weh bf.k .;aa;d h' tfy;a idudkH fm<
Nd.hg fmkS isfha ke;' weh jdy we;s w;r wehg
/lshdjla ke;' fojekshd 27 he;s mqf;ls' Tyq 9jk fY%aKsh
olajd bf.k .;af;a h' Tyqo jdy jQ w;r ia:sr /lshdjla
fkdlrhs h' ;=kajekshd 23 he;s hKshls' weh 11jk fY%aKsh
olajd bf.k .;a w;r idudkH fm< Nd.hg jd jQ kuq;a
?lshdjla fkdlrhs' wkq,d 1997 l=fj rgg .Dy fialdjla
f,i m<uqjrg ixl%uKh jQjdh' weh /lshd tackais wdh;khlg
remsh,a 7"000la f i|yd f.jd we;' fuu uqo,a we iska /
ialr .;af;a t;Sfuks' wef.a m<uq /lshdf jegqm uilg
remsh,a 7"000ls' weh bmhQ ishu uqo,a wef.a mqreIhdg tjdh'
1990 wjidkfha fojirl fldka;d% ;a;=jlska weh wdmiq meKshd
h'
jI 1999 wkq,d kej;;a tu ydmq;d <gu .Dyfialdjla
f,i fiajh lsug ixl%uKh jQjdh' wef.a ydmq;d .=jka l
m; tjQ ksid wehg ta i|yd houla oeug isfkdjQ w;r
wef.a jegqfmka tu uqo, wvqlr.kq ,eh' fujr wef.a jegqm
remsh,aa 10"000la olajd jel< w;r weh tu uq uqo, ;u
mqreIhdg tjQ nj lshhs' jI 2000 weh kej; wdmiq meKs
85
86
92
weKqu
m%Yakdj,sh
kej; ish rg mefKk ldka;d ixl%uKsl Y%lhska ms<sn|
mfhaIKh ( .Dyia: iqNisoah Wfoid u fmkau
m%dfoaYSh f,al fldGdYh 2012 bnd.uqj
ilaIl wxlh( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
ilaIKh lrk ,o kh( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
ilaIKhg Ndckh lrk ,o whf.a ffjl,ams; ku( ''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^f,aLk i|yd Nd;d l< hq;= i;H fkdjk ku&
.udkfha ku ('''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
w' fldgi
1' jhi
2' ckj.h
3' ,nd we;s wOHdmk ugu
4' jdyl$wjdyl nj
5' j;udk /lshdj
6' j;udk ia:dkfha mx jQ kh@
7' oekg mxj iskd ia:dkfha ish mjqf,a idudlhska j;a
jkafkao hk j.
8' oekg mxj iskd ia:dkfha l,;%hd$iylre j;a jkafkao
hk j.$Tyq mx jQ kh@
9' /lshd inkaOfhka ,nd we;s lsish mqyqKqjla$l=i,;djhla
;sfo hk j.( ^ia;r lrkak&
wd' fldgi
iylrejd$l,;%hd$jdyl mqreIhd f.a f;dr;=re
10' jhi
11' ckj.h
12' wOHdmkh
13' j;udk /lshdj
14' Tyq /lshdj inkaOfhka lsish mqyqKqjla$l=i,;djhla ,nd
;sfo hk j. ^ia;r lrkak&
93
we' fldgi
orejka ms<sn| f;dr;=re
15' orejka ixLHdj
lSjeks orejdo
hk j.
m<uq orejd
fojk orejd
;=kajk orejd
y;rjk orejd
jhi
wOHdmkh
/lshdj
22'
23'
24'
25'
26'
wE' 2 fldgi
fofjks jrg foaY /lshdjl ksr; u
27' /lshdjla i|yd Tn fojk jrg foia.; jQfha ljodo @
^jIh&
28' Tn fojk jrg /lshdj i|yd .sh rg l=ulao@
29' fojk jrg foaY.;j /lshdjl ksr; f Tn ksr; jQ /
lshdj l=ulao@
.Dyfiajh$we ludka; Yd,djl fiajh lsu$fjk;a
30' tu /lshdj ms<sn|j Tng oek.kakg ,enqfKa flfiao@
'
mjqf,a idudlfhl= ud.fhka
^ifydaoh$uj$kekaoksh$ifydaorhd&
' mqj;am;a" rEmjdysks" .=jka,s fj<| oekaula
ud.fhka
' Y%S ,xld foaY /lshd kshqla;s ldhdxYfha mqyqKq
uOHia:dkhla ud.fhka
' fjk;a
31'
uu /lshdjg hdu ioyd fldmuK ho l<do@
32'
tu ho oeu i|yd wjYH uqo,a Tn iska imhd .;af;a
flf,io@
' uj$mshd
' ifydaorhd$ifydaoh
' kekaoksh$udud
95
33'
34'
35'
36'
37'
wE' 3 fldgi
;=kajeks jrg foaY /lshdjl ksr; u
38' foaY /lshdjla i|yd Tn ;=kajk jrg foaY .; jQfha
ljodo@
39' Tn ;=kajk jrg foaY /lshdj i|yd .sh rg l=ulao@
40' ;=kajk jrg foaY.;j /lshdjl ksr; f Tn ksr; jQ
/lshdj l=ulao@
.Dyfiajh$we ludka; Yd,djl fiajh lsu$fjk;a
41' tu .Dy fiajh ms<sn| /lshdj .ek Tng oek.kakg
,enqfKa flfiao@
' mjqf,a idudlfhl= ud.fhka
^ifydaoh$uj$kekaoksh$ifydaorhd&
' mqj;am;a" rEmjdysks" .=jka,s fj<| oekaula
ud.fhka
' Y%S ,xld foaY /lshd kshqla;s ldhdxYfha mqyqKq
uOHia:dkhla ud.fhka
' fjk;a
42' ;=kajeks jrg foaY /lshdjg hdu ioyd Tn fldmuK
ho l<do@
43' ta uqo,a fydhd .;af;a fldfyduo@
44' ;=kajeks j;df Tng foaY.; /lshdfjka udisl jegqm
lShla ,enqKo@
96
45'
46'
47'
48'
b' fldgi
tjk ,o uqo,a$;ekam;= Wmfhdackh lsu
49'
50'
51'
52'
53'
54'
55'
56'
B' fldgi
Tn ksjfia fjk;a ldka;d Y%u ixl%uKslhska
57'
1 mqoa.,hd
58'
fuu ldka;dj iu Tng we;s kEoElu l=ulao@
59' fuu ldka;dj ixl%uKsl fiajhg .sfha wehs @
60' fuu ldka;dj tu /lshdj fidhd .;af;a flfiao@
61'
fuu ldka;dj .sh rg l=ulao@
62' fuu ldka;dj tys lrk /lshdj l=ula o@
63' fuu ldka;dj f /lshdj .ek oek .;af;a flfiao@
64' f /lshdjg hdu ioyd f ldka;dj fldmuK uqo,la
jehfldg ;sfo@
65' fuu ldka;djg Tn uqo,ska Wo lr ;sfo@
66' weh ;ju;a fuu /lshdf fh iskafkao@
67
weh ,xldjg wdmiq we;a k ta wdf ljodo@
68
weh ixl%uKsl fiajlfhla f,i fiajhfldg wdmiq we;a
fldmuK l,ao@
69' wef.a udisl jegqm lSho@
70
weh ,xldjg i,a,s tjkjdo
' fldmuKla o@
' fldmuK ld,hlg j;djlao@
' ldgo@
' fldmuK uqo,la tjd ;sfo@
2 jeks mqoa.,hd
72' fuu ldka;dj iu Tng we;s kEoElu l=ulao@
73'
fuu ldka;dj ixl%uKsl fiajhg .sfha wehs@
74' fuu ldka;dj tu /lshdj fidhd .;af;a flfiao
75'
fuu ldka;dj .sh rg l=ulao@
76' fuu ldka;dj tys lrk /lshdj l=ula o@
77'
fuu ldka;dj f /lshdj .ek oek .;af;a flfiao@
78'
f /lshdjg hdu ioyd f ldka;dj fldmuK uqo,la
jehfldg ;sfo@
79' fuu ldka;djg Tn uqo,ska Wo lr ;sfo@
80' weh ;ju;a fuu /lshdf fh iskafkao@ T
81'
weh ,xldjg wdmiq we;a k ta wdf ljodo wdf @
98
82'
83'
84'
85'
t' fldgi
Y%u ixl%uKh ;=<ska .Dyia:hka fj; we;s lrk wd:sl n,mEu
86'
'
'
'
87'
91'
92'
93'
' fldgi
m%cd iyNd.s;ajh iy foaYmd,k l%shdld;ajh
95'
96'
97'
100