Professional Documents
Culture Documents
Muktimarga 066 Poush 27
Muktimarga 066 Poush 27
wfl
6
'ud
bª
2009, Monday
; k|f=] u0f]z yfkf÷kmf]gM)!)–%@)*&),(*$!%(&%%#
a;]
k[i7 ^, d"No ? #
L
s]xL s'ssf] cfjZostf 5 . t" ;Dks{ /fVg'xf]nf .
8 hgkl;gfdfly s7k'tnL n'6 ==== ;jf/L ;fwg rnfp“bf / af^f] sf^\bf xfd|f] cg'/f]w
tkfO{x+ ¿;Fu klg cfˆgf n]v,
lgodx? kfngf u/f}+ . cfkm" klg hf]lupm“ / /rgf / ;flxlTos ;fdu|Lx?
c?nfO{ klg hf]ufcf}+ . 5g\ eg] xfdLnfO{ k7fpg'xf]nf .
;fy}, tkfO{s
+ f] 3/l5d]sdf s'g}
g]kfn ;/sf/ ;dfrf/d' n s ;fdu| L eP
xfdLnfO{ va/ ug'{x'g xflb{s
Jofj;foLx?sf] efjgf /
;'? ul/Psf] lzIfs tyf ljBfyL{sf] ¥ofnL v'Nnf
d~rdf k'u]/ ;df/f]xdf kl/0ft ePsf] lyof] .
;df/f]xdf lzIfsx?sf] d}qLk'0f{ elnan pb\3f6g
eg] k|d'v lhNnf clwsf/L p4jaxfb'/ yfkfn]
u/]sf lyP . elnan k|ltof]lutf, afng[To tyf
/f]huf/Lsf] ;'j0f{ cj;/ Û æofq'sf] lxtdf ofq'åf/f ;~rflnt Ps dfq oftfoft M u|fld0f oftfoftÆ
s] tkfO{ km';b{ sf] ;dodf sfd ul/ cfkm\gf] ca ufp“ufp“df NLIC gof“ xfO; dfOqmf]a;df ;x'lnotk")f{ b/df cf/fdbfoL ofqfsf] nflu
123456789012345
123456789012345
123456789012345
123456789012345
cfo >f]t a9fpg rfxg'x'G5 < olb clestf{ 3/3/df hLjg 123456789012345
123456789012345
123456789012345
123456789012345
wflbªb]lv sf7df8f}+
rfxg'xG' 5 eg] g]kfn nfOkm OG:of]/G] ; sDkgL ladf of]hgf 123456789012345
123456789012345
123456789012345 sf7df08f}b]lv wflbª;Dd
123456789012345
123456789012345
ln=sf] hLjg ljdf clestf{ tflnddf ;Dks{ :yfg 123456789012345
;xefuL eO{ cfkm\gf] ;'gf}nf] eljiosf] g]kfn nfOkm OG:of]/G] ; sDkgL ln=
wflbª laqmL s]Gb|, ;'ud6f]n, wflbªa];L
u|fld0f oftfoft
;'?jft ug'x{ f];\ . l6s6sf] nflu ;Dks{ wflbª M– )!)–%@)(&$
;'dg/fh yfkf M (*$!^^@@^! sf7df8f}+ sfpG6/
sfpG6/M– )!–$#^%)#%, afnfh' rf]s glhs
@)^^ kf}if @& ut] ;f]daf/ $
( 11 Jan 2009 ) 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
hgo'4 8fo/L k/fnsf] u'hN' ^f]leq ld&f] lgGb|f 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
;h{s tyf /fhgLltsdL{ pQd sF8n ] åf/f lnlvt ‘hf]lvdsf kfOnf’ df n]vsn] @)^! ;fndf dsjfgk'/b]lv ?s'd;Dd / cfpm Pp^f ;+sNk u/f}+
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
?s'dblv wflbª;Dd ug'e { Psf] ofqfsf qmddf n]lvPsf] b}lgsL xf] . cToGt ;/n efiffdf n]lvPsf] of] s[ltn] hgo'4tfsf 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
g x]dGt k/b]zL
1234567890123456789012345678901
of]4fx?n] ef]us
] f sl7gfO / tTsfnLg kl/l:yltnfO{ a'em\g d2t k'¥ofpF5 . o;y{, xfdLn] pQm k':tsnfO{ 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
!) kf}if @)^! hf] l vdsf kfOnf –7 1234567890123456789012345678901
;'gf}nf] laxfgLsf] :jfutfy{
wf/fjflxs ?kdf k|sfzg ul//x]sf 5f}+ . 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
a:tLx?df u'lGhPsf] efn]sf] 8fFs;Fu}
6f]nL g]tfn] xfdL ;a}nfO{ ;a]/} lapFemfP . lxF8\g' ;'/Iffsf] lx;fan] plrt x'Fb}g eGg] eGg'x'GYof]– æo; lhNnfdf pRrtxsf ;/sf/L 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
wtL{nfO{ 5fFb xfNg cfOk'Ug]
xfdL klg h¥ofsh'¿s p7\of}F . of] ToxL /dfOnf] O{nfsfsf] ;fyLx¿sf] ;'emfj lyof] . o:tf] sd{rf/L k|z:t 5g\ . oxfFFaf6 cGoq lhNnfdf 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
piffsf] klxnf] ls/0f;Fu}
ufpF tn]d { f ;/Ss cf]ln{Psf] laxfgsf] s'/f lyof] . ;'emfjsf] pNn+3g ug]{ s'/} lyPg, lxF8\g] sfd uP/ k|d'v lhNnf clwsf/L / clws[t x'g] 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
p7\g] hdsf]{ u/f}+
1234567890123456789012345678901
a]n'sf vfFbfvfFb} afFsL /x]sf] vfgfnfO{ xfdLn] /f]lsof] . ca s]xL 306f ot} latfpg'kg{] eof] . sd{rf/Lx¿ klg k|z:t 5g\ . To;}n] :ofª\hfdf 1234567890123456789012345678901
km]l/ tfhf agfof}F / lrof;Fu vfof}F . xfd|f] lglDt clg xfdL cf/fd ug{kl§ nfUof}F . s]xL ;fyLx¿ pgLx¿sf] k|efj / kxF'r a9L 5 . To;}n] oxfF 1234567890123456789012345678901
cw'/f] ofqf k'/f ug{sf] lgDtL
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
clg h'6\g] ;+sNk u/f+}
laxfgel/nfO{ vhfgf oxL lyof] . kf}g] ;ft ;'t] . s]xL ;fyLx¿ n]vk9 / 5nkmndf Jo:t cGoq eGbf a9L ljsf;] sfd ePsf] b]lvG5 .Æ 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
/fgL:jfF/fdf xfdL Psl5g ;':tfof}F . cfh /fli6«o Pstf / ;fdflhs d'lQm ;lxtsf]
1234567890123456789012345678901
ah]lt/ xfdL tn{; ] uF labfafbL eP/ af6f nfUof}F . eP . sf]xL eg] ;'Gtnf vfFb}lyP . ;'Gtnf vfFbf 1234567890123456789012345678901
vfgf gldNg] s'/f 6f]nL g]tfn] atfpg' ePkl5 1234567890123456789012345678901
;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq lgdf{0fsf] lgDtL
xfdLn] to ug'{ kg]{ af6f] oxfFFaf6 7f8} psfnf] d]/f] vf]sL a9\g]jfnf lyof] t/ klg d}n] d]/f] 1234567890123456789012345678901
xfdLn] lrp/f / bfndf]7 rafP/ ef]s d]6fof}F . 1234567890123456789012345678901
gq xfd|f oL Ao'´ffO{x?
1234567890123456789012345678901
/x]5 . cf]/fnf] / t];f]{ lxF8] h:tf] psfnf] lxF8\g dgnfO{ /f]Sg ;lsg . d}n] klg ;'Gtnf vfOlbPF . 1234567890123456789012345678901
sxfF ;lhnf] x'G5 / < t/ psfnf]sf] ljz]iftf ;fFemlt/ dfq xfd|f] 6f]nL nfdf] kmd]{;gdf clg sRrL ;8s} ;8s xfdL cf]/fnf] emGf{ 1234567890123456789012345678901
km]/L klg s'Des0f{s} lg+b|fdf kl/0ft x'g]5g\
1234567890123456789012345678901
eg] a]Un} vfnsf] x'G5 . psfnf] af6f] lxF8]/ kª\lQmaå eof] / cufl8 a9\g yfNof] . km]l/ pxL yfNof}F . af6fdf /fd|f 3/x¿, lah'nL aQL an]sf 1234567890123456789012345678901
slxNo} clGtd aGg g;s]sf xfd|f ofqfx?
1234567890123456789012345678901
ufpFFx¿ / ljBfno e]l6Gy] . hlt cufl8 uof] 1234567890123456789012345678901
uGtJodf k'Ug gkfpFb} aLr}df cw'/f] aGg]5g\
1234567890123456789012345678901
hlt dfly k'Uof] Tolt g} /dfOnf] b[ion] :jfut sRrL ;8ssf] ofqf nlDag yfNof] . :ofª\hfsf 1234567890123456789012345678901
ug]{ u5{ . xfd|f] cfFvfel/ lrq]e~Hofª / j/k/sf 8fF8fsfF8fdf htftt} df]6/x¿ s'b\bf /x]5g\ . plt g} ufpFF / a:tLx¿ d:t lgGb|fdf e';'Ss 1234567890123456789012345678901
lsgeg], pm, tF / d sf] /fhgLltaf6 lavl08t
1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
;a} ufpFj:tL / jgkfvfx¿ lemlnldnL ag]/ :yfgLo afl;Gbfn] xfdLnfO{ atfPcg';f/– b'O{ lgbfO;s]sf x'Gy]F . d a]nfdf}sfdf =kmd]{;gnfO{ xfd|f dfgl;stfx?
1234567890123456789012345678901
k5fl8 kms]{/ x]y{+] . nfdf] /]n bf}8]h:tf] xfd|f] 1234567890123456789012345678901
c´f} klg xfdL / xfd|f] efjgfx?df cg'jfb x'g
cfO/x]sf lyP . hlt x]/] klg Tof] ;'Gb/tfaf6 jif{ cl3b]lv dfq} oL af6fdf df]6/x¿ rNg 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
c3fpg ;lsFb}gYof] . /dfOnf b[iox¿ x]b{} xfdL yfn]sf x'g\ . ;fob g]tf, sfo{stf{ / hgtfx¿sf] kmd{];g gfua]nL k/]/ ;'n'n'n' alu/x] h:tf] 1234567890123456789012345678901
;ls/x]sf 5}gg\
nfUYof] . ;j} r'krfk lxFl8/x]sf lyP . t/ xfd|f 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
Tof] gfs 7f]lsg] psfnf]sf] 6'Kkflt/} k'lu/x]sf ljsf;k|lt a9L nufj eP/ klg ufpFFufpFF;Dd cl:tTjljxLg xfd|f d'bf{ lhGbuLx?
1234567890123456789012345678901
kbrfkaf6 lg:s]sf] cfjfh lgs} k/k/;Dd klg 1234567890123456789012345678901
hGtLsf] hdft cyjf dnfldsf] tfFtLsf] ;fy{stf
lyof}F . psfnf] 6'ª\lug] 6'ª\lug] a]nfdf xfdLnfO{ df]6/af6f] lgdf{0f ePsf] x'g'k5{ . t/ jiff{tdf 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
sxfF df]6/ rN5g\ / Û 7fpF–7fpFdf af6f]nfO{ ;'lgO/x]sf] 5 ls h:tf] nfUYof] . a]nfa]nfdf 1234567890123456789012345678901
eGbf
Pp6f csf]{ /dfOnf] ufpF uDnª\u cFufnf] xfNg 1234567890123456789012345678901
cfOk'Uof] . ufpFFsf] sfvdf afSn} 3/x¿ b]lvP . klx/f]n] ntf/]/ lj¿k kf/]sf] lyof] . x'g klg lr;f] u9]sf ;fyLx¿ la:tf/} vf]Sy] . sf]xL eg] 1234567890123456789012345678901
clnslt klg dfly p7\g ;ls/x]sf 5}gg\
1234567890123456789012345678901
l7F l7F u/L gfs ahfpF y ] . o; lsl;dsf] 1234567890123456789012345678901
af/Lel/ ;'Gtnfsf af]6x¿ lyP / af]6df n6/Dd jiff{ t \ n ] lau| ] e Ts] s f ;8ssf l8nx¿ / 1234567890123456789012345678901
To;}n] cfpm ;xofqLx? xf] Û
1234567890123456789012345678901
vfN6fv'N6LnfO{ b]Vbf hgtfsf] s'/f kTofpg cfjfhn] 6f]nLsf ;fyLx¿ ljdf/L klg 5g\ eGg] 1234567890123456789012345678901
cGt/cfTdfaf6} Pp6f o:tf] ;+sNk u/f}
;'Gtnfsf bfgfx¿ em'ln/x]sf lyP . 6kf6k l6k]/ 1234567890123456789012345678901
xfdLnfO{ s/ nfUof] . g]kfns} k'/fgfdWosf] Pp6f atfpFYof] . ;a} ;fyLx¿ kl;gf / l;tn] lgy|'Ss 1234567890123456789012345678901
k"l0f{dfsf] h"g gpbfPsf] /ftdf klg
vfpFvfpF nfUg] ;'Gtnfsf bfgfx¿ xfd|f] 6fpsf 1234567890123456789012345678901
/fhdfu{ xf] l;4fy{ /fhdfu{ . To;sf] k|efjsf] leh]sf lyP . aflx/ l;t kl//x]sf] / leqL 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
ofqfsf] lg/Gt/fy{ xft]dfnf] u/]/ afd] ;g]{
jl/kl/ 3/L g 3/L 7f]lSsg cfOk'Uy] . nfdf] sk8f kl;gfn] lgy'|Ss lelh/x]sf] x'Fbf xfd|f] 1234567890123456789012345678901
kmd{];gdf lxFl8/x]sf a]nf xfdLn] rfx]/ klg sf/0faf6 klg otflt/ hgtfdf af6f]kl| tsf] r]tgf 1234567890123456789012345678901
lxDdt u/f}+
z/L/ lr;f]n] lxpF h:t} ag]sf] lyof] . xftx¿ 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
;'Gtnf l6k]/ vfg ;Sb}gYof}F . xfd|f] g}ltstfn] a9]sf] x'g ;S5 . o:tf ;8sn] hgtfsf] yf]/} r's 3f]lK6Psf 3lge"t cFWof/fx?nfO{ r'gf}tL lbg
1234567890123456789012345678901
eg]klg cfjZostf k"/f ePsf] cg'ej d}n] s7\ofª\lu|Psf lyP . ef]s, lgGb|f ysfg / hf8f]n] 1234567890123456789012345678901
klg To;f] ug{ lbFb}gYof] . t/ To;/L 6fpsfdf 1234567890123456789012345678901
;'if'Kt alg/x]sf xfd|f r]tgfsf bLkx?nfO{
ubf{ xfdLx¿ Hofb} nvt/fg e};s]sf lyof} . 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
;'Gtnf 7f]sfP/ lxF8\g' kbf{ wflkPsf] dgnfO{ u/]F . x'g t o:tf af6f]nfO{ b]vfP/ sltko Pp6f Ho'Fbf] / hfUbf] Hjfnfd'vLdf kfl/0ft u/f}+
1234567890123456789012345678901
/ft l5lKkFb} hfFbf 3l/ g 3l/ xfd|f] ofqf ysfgn] 1234567890123456789012345678901
afFWg eg] lgSs} xDd]xDd] kbf]{/x]5 . g] t fx¿n] ef] 6 dfUg] efF 8 f] klg agfPsf 1234567890123456789012345678901
xf], nIo r'Dg lgZro g} eg] h:tf] ;lhnf]
;':tfpg vf]HYof] . t/ ofqf slt klg /f]lsPg . 1234567890123456789012345678901
xfdL nfdf] kmd{];gdf lxFl8/xFbf hg;d"x x'g;S5g\ . 1234567890123456789012345678901
x'g5] g}
xfdL cf]/fnf] eml//x\of}F . 1234567890123456789012345678901
xfdLnfO{ 6\jfn6\jfNtL x]l//x]sf x'Gy] . Tolta]nf lxF8s] f] Ps}l5gdf xfdL Pp6f ahf/df k'Uof}F . 1234567890123456789012345678901
t/ c;Dej eGg] s'/f klg
/fhdfu{ cfP5 Sof/] . of] cxf]/fq b'idgsf] 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
pgLx¿ Pp6f cfzf Pjd\ ljZjf;sf ;fy xfd|f] ToxfF Pp6f ljBfno ejg klg lyof] . 8fF8fsf] 1234567890123456789012345678901
nf5L / sfo/x?sf] dgdf afx]s
ul:t e}/xg] lgs} vt/gfs gfsf xf] . :yfgLo 1234567890123456789012345678901
6f]nLnfO{ :jfut ul//x]sf x'g\ ls eGg] klg 6'Kkfdf eP klg ahf/ rNtLs} nfUof] . oxfFF 1234567890123456789012345678901
;+;f/df cGt sxL 5}g
;fyLx¿n] lbPsf] hfgsf/Lcg' ; f/ o;} u /L 1234567890123456789012345678901
nfUYof] . xfdL laxfgsf] gf} aHbf gaHb} cfOk'us ] f] kmf]gsf] ;'ljwf klg /x]5 . dnfO{ 3/df kmf]g cf]xf]/bf]xf]/ ug]{ qmddf oxL gfsfaf6 xfd|f] w]/} 1234567890123456789012345678901
xfn M bf]xf, stf/
1234567890123456789012345678901
;'Gtnf 3f/Lleqsf] Tof] ufpFF dgsfdgf /x]5 . ug{ dg nfu]sf] lyof] . t/ lxF8\g] xtf/f]sf sf/0f 1234567890123456789012345678901
1234567890123456789012345678901
sflGtsf/L of]4fx¿ kqmfp k/]sf 5g\ . o;/L hemantpradeshi@yahoo.co.uk
1234567890123456789012345678901
o;sf] jf:tljs gfd rflxF ud8fF8f xf] . of] d}n] kmf]g ug{ ;lsg . xfdLn] Tof] ;fgf] ahf/nfO{ kqmfp k/]sfdWo] sltko t 3f]/ oftgfaf6
klg 5f8\of}F . 8fF8fsf] 6'Kkf] / e~ofª xF'b} xfdL
ufpFF uf]/vfsf] dgsfdgf;Fu ldNbf]h'Nbf] lyof] .
8fF8}e/L ;'Gtnf 3f/L dfq} xf]Og rf/}lt/sf] klZrdlt/ u}/x]sf lyof}F . sl/j c9fO{ 306f
;xfbt eO;s]sf] 5 . xf], To:t} vt/gfs z'esfdgf Û
gfsfaf6 xfdL cufl8 a9\g'kg]{ lyof] . O{nfsfsf
b[Zojnf]sg klg ug{ ;lsg] /dfOnf] ufpF /x]5 lxF8]kl5 xfdL dfemsf]6 l;jfno uflj;sf] ;fyLx¿ /fhdfu{ jl/kl/ st} b'idgx¿ 5g\ ls @*$^ cf}+ ;f]gfd Nxf];f/sf]
of] . ufpFF;Dd df]6/af6f] cfPsf] /x]5 . o:tf /fgL:jfF/f eGg] 7fpFdf cfOk'Uof}F . ;fFem emdSs} eg]/ /]sL ug{ hfg'ef] . pxfFxF ¿sf] ;ª\st] kfPkl5
af6fx¿ :ofª\hfsf x/]s 8fF8fsfF8fdf k'us ] f 5g\ . kl/;s]sf] lyof] . jfl/kfl/sf 8fF8flt/ ljh'nL xfdL ;xh} :ofª\hfsf] ao/wf/L / bxy'd ahf/sf]
cj;/df ;Dk"0f{ Nxf];f/k|d] L
lhNnfel/s} ;fyLx¿ aLr rlr{t kf6L{ aQLn] ufpFFx¿ emndNn b]lvg yfn] . a:tL aLrdf kg{ ] l;4fy{ /fhdfu{ n fO{ l5rf] n ] / bfh'efO, lbbLalxgL tyf cfd
cfdfsf] Gofgf] cfltYotfdf xfdLn] laxfgsf] leqsf] ul/jL / cefj t xfdLnfO{ s] yfxf cfFlwvf]nf au/lt/ em¥of}F . ;f}efUoa; oltv]/
vfgf ot} vfof}F . lbpF;f] Ps ah]lt/ lxF8\g] x'G5 / < t/ oftfoft / lah''nLsf] ;'ljwf b]Vbf b':dgx¿ Uf:tLdf gePsf]n] xfdLnfO{ gfsf s6g hg;d'bfodf xflb{s z'esfdgf
tof/L e}/x]sf] a]nf xfdLn] Pp6f k|lts"n l:yltsf] :ofª\hf ;DkGg, lzlIft / ;'ud lhNnf h:tf] ;lhnf] eof] . csf]{ Ps gfsfnfO{ xfdLn] ;lhn} JoQm ub{5f}+ .
;fdgf ug'{kg]{ ;"rgf kfof}F . nfdf] kmd{];g lbpF;} nfUof] . :ofª\hfdf sfd ug{] kf6L{ sfo{stf{x¿ kf/ u¥of}F . -qmdzM csf]{ c+sdf_
k|d
] axfb'/ tfdfª
dfnkf]tdf sDKo'^/ k|ljlw sDKo'6/ ;|]:tf k|ljlwn] sfof{nosf] sfo{Ifdtf
a9\g] atfP . sfo{qmddf lhNnfsf /fhgLlts cWoIf
wflbªj];L÷ wflbª lhNnfsf] dfnkf]t sfof{nodf x]g{ ;lsg] ePsfn] 98\8f kN6fpg] lbgsf] cGTo bnsf k|ltlgwL, sfg"g Joj;foL, ;+rf/sdL{
sfd l9nf x'g] ;d:of ca s]xL ;dfwfg x'g] ePsf] atfpFb} hgtfsf] sfd ca l56f–5l/tf] nufot k|;:t dfqfdf ;j{;fwf/0fsf] pkl:ylt kljq KofNbf]/ ;dfh
ePf] 5 . ut lalxjf/ k|d'v lhNnf clsf/L x'g] atfP . pQm sfo{qmddf e"–;"rgf tyf /x]sf] lyof] .
p4jaxfb'/ yfkfn] sDKo'6/ k|ljlwsf] pb\3f6g clen]v ljefusf s'df/ e08f/Ln] b]zsf] !$ k|ljlwsf] pb\3f6g ;s]kl5
u/]kl5 of] cfzf ug{ ;lsG5 . j6f lhNnfdf e"–;"rgf k|ljlwsf] ;'?jft e};s]sf] sfo{qmdsf k|d'v cltly, cltly
/fli6«o ufgsf] w'g;+u} dfnkf]tdf sDKo'6/ atfpFb} csf]{ jif{;Dddf yk #) lhNnfdf ;d]t tyf ;j{;fwf/0fn] ;d]t sDKo'6/
;| ] : tf k| 0 ffnLsf] pb\ 3 f6gkl5 hUufwgLsf] of] k|lqmof cl3 a9\g] atfP . dfnkf]t sfof{nosf sIfsf] cjnf]sg u/]sf lyP .
k|df0fkq k'hf{ ljt/0f ub}{ k|d'v lhNnf clwsf/L clws[t z+s/k|;fb e]6jfnsf] cWoIftfdf ;DkGg k|ljlw cfkm}+ grNg] / k|ljlwnfO{
yfkfn] hgtfn] u/]sf] ;+3if{n] kl/jt{gsf] af6f] ePsf] e"–;"rgf k|ljlwsf] pb\3f6g sfo{qmddf Jojl:yt ug]{ dfG5] g} ePsf]n]
c+ufn]sf] atfP . pgn] hgtfsf] cfˆgf] ;a}eGbf clws[t e]6jfnn] ;'?sf lbgdf sfddf cˆ7\of/f] sd{rf/Lsf] Ifdtf ljsf;, e|i6frf/
dxTjk"0f{ ;DklQ hUufsf] clen]v sDKo'6/af6 ePklg k|lqmofdf o;nfO{ cGTo ul/g] atfpFb} lgoGq0f nufotsf ;d:ofsf]
aLrdf klg k| l jlwdf cfPsf]
sIff !) / P;Pn;L k/LIff lbg] ljBfyL{sfnflu ;'j0f{ cj;/ Û ljsf;n] sfo{Ifdtfdf lj:tf/
x'g]df eg] z+sf 5}g .
ljut ( jif{b]lv ljBfyL{x?sf] rfxgfnfO{ dWogh/ ub{} ljleGg lsl;dsf sIff ;+rfng
ub{} cfPsf] Unf]l/o; sDKo"6/ Ps]8d] Ln] sIff !) -6]:6 k/LIff_ / P;=Pn=;L= k/LIff tof/Lsf æoxfF ljleGg hftsf df5f, nf]sn v;L tyf s'v/' fsf] tfhf df;' kfOg'sf ;fy} ljjfx,
nflu c+u|]hL, ul0ft / lj1fg ljifosf] cltl/Qm sIff ;+rfng ul/g] Joxf]/f ;Dk"0f{ ljBfyL{sf] a|tjGw nufot ljleGg kf6L{x?sf nflu c8{/ cg';f/ ;'ky d"Nodf df5f–df;' pknAw
hfgsf/Lsf nflu cg'/f]w 5 . olb tkfO{ klg sIff bz -6]:6 k/LIff_ / P;=Pn=;L= k/LIffsf] u/fOG5 . xf]d 8]lne/Lsf] ;d]t Joj:yf 5 .Æ
tof/Ldf x'g'x'G5 eg] ;dodf g} ;Dks{ /fVg'xf];\ .
e} / jL k| ] m ; xfp;
Unf]l/o; sDKo'6/ Ps]8d
] L
hf/ k|f=] e]if/fh vf“8 7s'/L
wf
aLr
ªa
xflsdx? Pglhcf]sf] dfq} kl% nfU%g\ –wdnf ;do ;Gbe{ =ltns r]kfª
ch{'g vltj8f efjgf pTk|l] /t ug{ ;lsg] ePsfn] ;xsf/L ;a}sf]
;femf ;DklQ xf] eGg] efjgfn] cl3 a9\gk' g]{ atfP
:jL;sf] clj:d/)fLo ofqf
wflbªa];L . kz'ktL b'U3 ;xsf/L ;+:yf ln=sf] t];f| ] ;g\ @))* h'g $df hLjgdf bf];|f]k6s sf7df08f}af6 Ol08Pg Pc/nfO{G;sf]
. sfo{qmddf Pdfn] wflbªsf v]d nf]xgL ljleGg
jflif{s ;fwf/0f ;efsf] cj;/df cfof]lht Ps ljdfgaf6 gofF lbNnL / ToxfFaf6 k'g cl:6«og Pc/sf] ljdfgaf6 leofgf x'Fb} !@
;+3 ;+:yfsf k|ltlgwL ;d]tsf] cfltYotf /x]sf]
sfo{qmddf af]Nb} g]kfnL sfFu;
]| sf k//fi6« ljefusf 306fsf] ofqf kl5 l:jh/Nof08sf] dgf]/d zx/ h'/Lvdf plqPF .
lyof] . o;eGbf cuf8L ;g\ @))% sf] hgfj/Ldf hfkfg ofqf ubf{ ;d"Gb|sf] aLrdf
;lrj /d]z wdnfn] ;/sf/L tyf u}/;/sf/L e"dL/d0f g]kfnsf] cWoIftf / /fdk|;fb
sfof{nosf xflsdx? PghLcf] tyf cfOPghLcf]sf] cGt/fli6«o Pc/kf]6{, ljBfno tyf k'nsf] b[io b]v]sf] lyP+ . To;kl5 hLjgdf k'gM
l/hfnsf] ;~rfngdf ;DkGg ;efdf ufO{ e};Lsf] o'/f]ksf] l:j;df glb d'gL /]ndfu{sf] ;'?ª / sof} crlDdt ;'?ªdfu{ tyf cfsf;]dfu{
dfq kl5 nfUg] atfP . a9L b'3 pTkfbg ug]{ ls;fgnfO{ k'/:s[t ;d]t b]v]/ d]/f] dg nf]leof] / Ps l5g t d crlDdt ePF . o:tf] s'g} klg cg'ej d]/f]
ls;fgsf] u'gf;f] ;'Gg g;s]sf] atfpFb} pgn] ul/Psf] lyof] . ;+:yf ;~rfng u/]b]lv *# xhf/ nflu gofF nfUbYof] . d o;nfO{ 5ftLel/ ;+ufNg rfxGy]+ .
xflsdx?nfO{ hfgsf/L x'Fbf klg b'U3 ;xsf/Ln] v'b gfkmf ePsf] klg cfly{s k|ltj]bgdf pNn]v o; qmddf dnfO{ nfU5 d}n] gofF s'/f e]6]+, lgs} gofF s'\/f l;s]+ d lj:j:t x'Gy]+
cfof]hgf u/]sf] sfo{qmddf pkl:yt gePsf] cfqmf]; ul/Psf] lyof] . gofF cg'ej, cg'e"tL / l;sfO{ d]/f nflu Jofj;flos, Jofjxfl/s / hLjgdf kmnbfoL
kf]Vb} pgLx? PghLcf]sf kl5 nfUg] / cfkm'n] k9]afkt ;fwf/0f;efn] e"ld/d0f g]kfnsf] cWoIftfdf x'g]5g\ . x]b}{ hfcf}+, cfufdL lbgdf d}n] lrg]sf] k|of]u s;/L / slt ug{ ;S5' Tof] lbg
tnj / sfd u/]afkt l6K; lng] u/]sf]n] pgLx?n] !! ;b:oLo gofF sfo{;ldlt rog u/]sf] 5 . d}n] o'/f]ksf] df6f] 6]s]sf] lbg xf] . Pp6f k[ys /fi6« ;kgf / :ju{sf] gfdn] kl/lrt /
o;f] u/]sf] atfP . ;ldltsf] pkfWoIfdf /fdxl/ ;fksf]6f, ;lrjdf ;fIffTsf/ ug]{ cj;/ k|fKt u/]sf] lbg ePsfn] klg o; lbgn] d]/f] nflu ljz]if dxTj
lx/faxfb'/ >]i7, sf]iffWoIfdf 8Da/k|;fb l/hfn /fVb5 . l:jh/Nof08 @^ j6f lhNnf SofG6gdf ljeflht ;+l3o zf;g k|0ffnL ePsf]
sfo{qmdsf k|dv
' cltly u+ufk|;fb ltdlN;gfn]
d'n's xf] . /fi6«sf] :jtGqtf / ;'/Iffsf] ;'lglZrttf, hgtfsf] clwsf/ / :jtGqtfsf]
eg] ;xsf/Lsf] dxTjnfO{ a'em]dfq ;xsf/Ltfsf /x]sf 5g\ .
;+/If0f ug'{, /fi6«sf] ;f+:s[lts ljljwtf, lbuf] ljsf;, ;fj{hlgs sNof0fsf] k|j4{g
ug'{, cfd gful/snfO{ ;dfg cj;/sf] k|Tofe"tL ug'{ l:j; kl/;+3sf] p2]Zo xf] .
s;nfO{ l^sf ======= wDSofPsf] :yfgLo Pdfn] sfo{stf{x? gfd g5fKg]
;t{df atfpF5g\ . s/La ^) xhf/ a/fa/sf] ;jf/Ldf l:jh/Nof08sf] ;+ljwfgn] !* jif{ k'u]sf] JolQmn] gful/s clwsf/ k|of]u ug{ kfpg]
>LdtL / 5f]/L x'bF fx'bF } klg Ps !$ aifL{o aflnsfdfly Joj:yf u/L Joj:yflksfsf] lgjf{rgdf efu lng kfpg] ;'lglZrttf k}bfg u/]sf] 5 .
Iflt x'Fbfx'Fb} klg pN6f] kL8sx?n] g} Ifltk"lt{
cj}w ;DaGw sfod u/]kl5 ufpFdf cg'xf/ b]vfpg l:jh/nof08df dxTjk"0f{ ljifox?df hgdt ;+u|x
ltg'{k¥of] eg] d"nf sf6]h:t} sf6LlbG5f}+ eGb} k|x/L
gldNg] ePsf sNof0f cfrfo{ nufotsf o'jfx?nfO{ k|0fnLnfO{ cjnDag ul/Psf] 5 . ToxfFsf] ;+ljwfg cfkm\g} b]zsf] df}lns
cufl8 pk|mFbf klg k|x/Lx? df}g a;]sf lyP .
sf/jfxLsf] ;§f u+ufnfnn] dfnf nufOlbP klg ;j{;fwf/0fsf] e]nf ePsf] :yfg;Dd k'u]sf
adf]lhd Joj:yflksf @ ;bgsf] x'g] h;sf] clwsf/ ;|ft] / ;fwgnfO{
:yfgLo Pdfn]x? lg/fz / x}/fg 5g\ . a/fa/ x'g], ;+;bsf] k|ltlglw;efdf @ ;o ;b:o
b'O{ hgf k|x/L hjfgn] dflyaf6 s'/f cfO;s]sf]n] /xg] h;sf] u'0f ;dfg'kflts lgjf{rg k|0fnLsf] cfwf/df
clwstd k|of]udf
u+ufnfnsf] dfnf / clj/ nufpgf;fy tL
o'jfx?n] Ps hgf cfbd3f6 sNn]/L ?6sf oftfoft
o;nfO{ oxL+ ldnfpg'kg]{ eGb} kL8snfO{ Ifltk"lt{ $ jif{sf nfuL x'g] Joj:yf 5 . To;}u/L dflyNnf] Nofpg ;kmn /fi6«
g} glbnfO{ bjfjdf ;xdlt kqdf x:tfIf/ ug{ ;bg -l;g] 6 _ $^ ;b:oLo x' g ] hf] SofG6gsf l:j;af6 /fli6«o efjgf
Jofj;foLsf] uf8L ;d]t tf]8kmf]8 u/]sf 5g\ . uf8L nufPsf lyP .
km'6fPsf] lj/f]w ug]{ u+ufnfn} ufpFsf j[4f / * k|ltlglwx?jf6 u7g x'g] Joj:yf 5 . ;+;bsf] k|To]s ePsf g]tT[ jx?n] o;/L
of] 36gfaf6 :yfgLo hgtf dfq x}g, :jod\ ;bgn] !–! jif{sf nflu cWoIf / pkfWoIfsf] rog
dlxgfsf] ue{jtL dlxnf, o'jfo'jtL / aRrfx?nfO{
;d]t gzfn] pGdQ x'Fb} cfqmd0f u/]kl5 kLl8tx?n]
Pdfn] sfo{stf{df lg/fzf / cft+s km}lnPsf] ug]{5g\ . ;+3Lo rfG;n/ / ;+3Lo ;jf]{Rr cbfntsf g} nfUg'kg]{ lzIff lng
sNn]/L–* sf] cfd8fF8fdf k|x/L k|zf;g / ufpFn]
:yfgLon] atfP . …ca afFRg g;lsg] eOof] . Gofolw;x?sf] rog ug]{ Joj:yf /x]sf] 5 . ;+3Lo ;S5g\ .
u+ufnfnnfO{ oxL @–$ hgf u'08f eP k'U5 ls ;/sf/ & hgfsf] x'g]5 . o;/L & hgfsf] rog ubf{
u'xf/] . xfdL hgtf klg rflxG5 <Ú :yfgLoaf;Lx? k|Zg ef}uf]lnstf / efiffut cfwf/df x]l/g]5 . ;+3Lo ;/sf/sf & hgf ;b:ox? dWo]
t/ o'ykmf];{sf lbks vltj8f nufotn] g]tf ul//x]sf 5g\ . ;+3Lo Jofj:yflksfn] !–! jif{sf nflu cWoIf / pkfWoIfsf] 5gf]6 ug]5 { . o;sf] lglDt
s]kL cf]nLnfO{ kmf]g u/]/ k|x/L k|zf;gnfO{ g}
;+3Lo rfG;n/sf] lgo'lQm ;+3Lo ;bgaf6 x'g5 ] . ;+3Lo rfG;n/sf] dftxtdf ;+3Lo
…;}Go andf ;Qf l^sfpg] v]ndf Pdfn]Ú rfG;/L x'g] / To;dfkm{t k|zf;g ;~rfng ul/g] Joj:yf 5 .
k"j{df cl:6«of, klZrddf k|mfG;, pQ/df hd{gL / blIf0fdf +O6fnL;Fu hf]l8Psf]
km'nvs{÷. PsLs[t dfcf]jfbLsf s]Gb|Lo ;b:o tyf ;]qm]6/L wgaxfb'/ a'nf{sf]6L, Onfsf O~rfh{ Zofd, l:jh/Nof08sf] If]qkmn $! xhf/ @ ;o *% ju{ lsdL / hg;+Vof &@ nfv #! xhf/
;ef;b k'ikljqmd dNnn] ;}Go andf ;Qf l6sfpg] jfOl;Pn wflbªsf ;+of]hs ;'jf; clwsf/Ln] Pdfn /x]sf]df k|ltJolQm cfo $& xhf/ ( ;o $) l:j; k|mfGs /x]sf] 5 . g]kfnsf] h:t}
3[l0ft v]ndf Pdfn] nufotsf bnx? /x]sf] cf/f]k sfFu|];sf] cxdtfjfbL s[ofsnfkn] ;+ljwfg lgdf{0f ef}uflns agfj6 l:j; k|fs[lts ;'Gb/tf / rdTsf/k"0f{ ljsf; ePsf] b]z k|To]s cUnf
nufPsf 5g\ . of]ª sDo'lg6 nLu g]kfnsf] km'nvs{ k|s[of cf]em]ndf kb}{ uPsfn] d'n's km]l/ k|e'x?sf] kxf8 8fF8fsfF8fdf /]ndfu{ ;'?ªdfu{ / s]jnsf/ dfu{sf] cToflws ljsf; 5 . clt g}
uflj;sf] ufpF ;Dd]ngsf] pb\3f6g ub}{ pgn] pQm kf]N6fdf hfg] vt/f a9]sf] atfPsf lyP . e]nfdf ;kmf / ;'Gb/ ;x/x? 5g\ . d]l;g / sDKo'6/ k|0ffnLaf6 v]tLkftL, vfgf, lrof, l6s6
cf/f]k nufPsf x'g\ . t?0f bn wflbªsf ;b:o /fhg clwsf/L, g]kfnL sf6\g], 3fF; sf6\g], kmf]6f] w'nfpg], ;8s ;kmf ufg]{, ;/n / hl6n k|0f{nL 5 . cfd
;Dd]ngsf] pb\3f6g sfo{qmddf !%) eGbf sfFu|;sf ufpF cWoIf tyf t?0f bnsf lhNnf ;b:o gful/sx?nfO{ hf] hxfF a:5g\ Tolx 7fpFdf ;Dk"0f{ ;/sf/L ;]jf ;'ljwf pknAw 5 .
a9L Pdfn], sfFu;
]| tyf /fk|kfsf g]tf tyf sfo{stf{x? cfgGb clwsf/L, ufpF ;b:o zfGt k|;fb g]kfn, t/ cfDbfgLsf] ^) b]lv ^% k|ltzt s/ k|0ffnL nfu' ul/Psf] 5 . cf}ift cfo' *) jif{
PsLs[t dfcf]jfbLdf k|j]z u/]sf] 3f]if0ff u/]sf lyP odaxfb'/ ljs, /fd a= aflgofF, kbd axfb'/ ljs, / !* jif{ k'u]sf ;a} o'jf o'jtLx?n] -l:j;ofqf_ k6s–k6s u/]/ # jif{ clgjfo{ ?kdf
. sfo{qmddf af]Nb} k|d'v cltly dNnn] hgtf df/]/ z]j clwsf/L, lvna= aflgof, 1fga= aflgof, g]qa= ;}lgs kmf}hL tflnd lng'kg]{ ;/sf/L k|fjwfg 5 . dlxnfx? b]x rnfpg, /]n rnfpg,
dfcf]jfbLnfO{ ln§] agfpg] lbjf:jKg s7k'tnL clwsf/L s[i0faxfb'/ aflgofF, lbkaxfb'/ g]kfnL, kfgLhxfh, xjfOhxfh, a;, sf/ rnfpg clt g} ;Ifd 5g\ . k|fo hd{gL, km|]Gr, O6nL
;/sf/n] b]lv/x] pgLx?sf] xfnt klg 1fg]Gb|sf] Pdfn]sf df]xg l;+x clwsf/L, g/axfb'/ clwsf/L, / l:j;, rf/ efiff dfq af]lnG5 l:j;df .
h:t} agfOlbg] pgn] r]tfjgL lbP . e]nfsf ljz]if xf]daxfb'/ g]kfnL, lj/] g]kfnL, a'l4axfb'/ g]kfnL, ljBfno dfq 5g\ ToxfF a'9fa'9L, ckfË / czQmx?sf nflu cToflws ;'ljwf, ;]jf
cltly tyf PsLs[t dfcf]jfbL wflbªsf lhNnf ;x– eQmaxfb'/ g]kfnL, lj/axfb'/ g]kfnL, dLgaxfb'/ / ;x'lnot pknAw 5 . ;8sdf ;jf/L ;fwgsf xg{x? aHb}gg\ ;dosf] lgs} g} dxTj
OGrfh{ /fdaxfb'/ e08f/Ln] Pdfn]nfO{ ;Qfsf] cf8df clwsf/L, Pdfn] ufpF ;lrj nufotsf !)) eGbf /flvG5 . ;/;kmfO{nfO{ klxnf] k|fyldstf xf] eGg] dfGotf 5 . u}/sfg'gL sfd ug{ /
ufpF–ufpFdf ePsf lx+;fTds lqmofsnfk g/f]s] a9L Pdfn] sfFu|]; tyf /fk|kfsf sfo{stf{x? PsLs[t a:g s'g} klg xfntdf ;ls+b}g 7"nf 7"nf ;'k/dfs]{6 ;/sf/åf/f ;~rflnt 5g\ . hxfF
jfOl;Pnsf] k|lt/f]wsf] cfwLa]x/Lsf] ;xg ug{ tof/ dfcf]jfbLdf k|j]z u/]sf] 3f]if0ff u/]sf lyP . pkef]Uo j:t' cf}ifwL cflbdf @) b]lv &) k|ltzt ;Dd ;x'lnot -5'6_ lbOG5 .
/xg r'gf}tL lbP . PsLs[t dfcf]jfbL wflbªsf ;x ;Dd]ngn] d]3axfb'/ u'?ªsf] cWoIftfdf $! ;b:oLo ;+3Lotfsf] cfwf/df clt g} Jojl:yt 9+uaf6 ;~rflnt ;+:yfx? cgf}7f 5g\ . cfˆg}
jfOl;Pn ufpF ;ldltsf] u7g u/]sf] 5 . b]zsf] df}lns ;|f]t / ;fwgnfO{ clwstd k|of]udf Nofpg ;kmn /fi6« l:j;af6
g]kfnn] klg /fli6«o efjgf ePsf g]t[Tj ug]{ g]tfx?n] cfˆg} ;|f]t / ;fwgnfO{ ;lx
;fNd]bj] Lsf] /ht dxf]T;j ;DkGg 9+uaf6 cl3 a9fpg] hdsf]{ ug'{kg]{ jf~5gLo b]lvG5 .
u'DbL÷. u'DbL uflj;sf] ;fNd]6f/ k|fljsf] /ht
dxf]T;j ut !( / @) ut] ljljw sfo{qmdsf ;fy
k|ult k|ltj]bg xbf{ ;f] uflj;sf] gd'gf ljBno g}
;f] ljBfno ePsf] atfP ljBfnosf] k7g kf7gsf]
o'ykmf];å{ f/f ==== ub}{ o:tf 36gfnfO{ lg/Gt/tf lbPdf Pdfn]n] 7"nf] d"No
r'Qmf ug'{kg]{ r'gf}tL lbPsf 5g\ . o;} u/L clvn -qmflGtsf/L_ wflbªsf cWoIf k|df]b
;DkGg ePsf] 5 . ;fy} ljljw lqmofsnfknfO{ cem dhj't agfpg'kg]{ kf]v/]nn] klg Hof]lt pdflj nufotsf :yfgdf clnv -qmflGtsf/L_sf ljBfyL{dfly
;+ljwfg ;efsf ;ef;b lj/axfb'/ tfdfªsf] /fo pgLx?sf] lyof] . sfn lzIff;DjGwL uLt / ul/Psf] cfqmd0fsf] eT;{gf u/]sf 5g\ . 36gfsf] lj/f]wdf PsLs[t dfcf]jfbLn] k[YjL
k|d'v cfltYotfdf ;DkGg ePsf] dxf]T;jdf, clvn g[To ;lxt ;DkGg sfo{qmddf ljBfnosf ;+:yfks /fhdfu{sf] wfs]{ ;8sv08df @ 306f rSsfhfd u/]sf] lyof] . 3fOt]nfO{ c:ktfnd} uP/
g]kfn lzIfs ;+u7gsf lhNnf pkfWoIf /fd]Zj/ :juL{o xl//fd l;+v8f, hLtdfg u'?ª, ;+:yfks dfcf]jfbL g]tf k|sfz, sNkgf wdnf nufotn] e]6]sf 5g\ . o;}aLr Pdfcf]jfbL k|jQmf
l;+v8f, g]kfn lzIfs ;+3 wflbªsf s]lGb|o k|ltlglw lzIfs /fhb]jL ofbj, e'k' lzIfs Pj+ dxfg ;lxb lbgfgfy zdf{n] Ps lj1lKt hf/L ub}{ eg]sf 5g\– …/fHosf] ;+/If0fdf ;Qfwf/L Pdfn]sf]
gs'nk|;fb l;+v8f PsLs[t dfcf]jfbL u'DbLsf OGrfh{ s[i0fk|;fb l;+v8fsf] ;flnsdf sb/kqn] ;Ddfg u'08fubL{ / dfcf]jfbL sfo{stf{sf] xTof Pjd\ xTofk|of;sf] Pp6f z[ª\vnf g} ag]sf] 5 .
/fdh+u u'?ª, Pdfn]sf lnnfaxfb'/ nfld5fg], g]kfnL ul/Psf] lyof] . ljBfnonfO{ cd'No of]ubfg k'¥ofpg] of] jif{ tfKn]h'ªdf dfq} Pdfn] / sf+u|]; sfo{stf{sf] cfqmd0fdf xfd|f tLghgf
sfFu;]| sf /fDhL l;+v8f, :yfgLo ;dfh;]jL s[i0fk|;fb lzIfs /fd]Zj/ l;+v8f nufPt bh{gf} JolQmx?nfO{ sd/]8x¿sf] Hofg uO;s]sf] 5 . ;Nofgdf s]xL ;do klxn] u[xdGqLsf] 7f8f] lgb]{zgdf
l;+v8f, ljleGg ljBfnosf k|c tyf lzIfsx?sf] klg sfo{qmddf ;Ddfg ul/Psf] lyof] . sfo{qmddf ePsf] o'ykmf];{åf/f u'08fubL{sf] 36gf ;]nfPs} 5}g . wflbªd} Pdfn] sfo{stf{n] bfvf{km]bLdf
;d]t cfltYotf /x]sf] lyof] . ;fNd]6f/ k|flj /ht dxf]T;jsf] :dfl/sf k':tssf] ;Gtaxfb'/ tfdfªnfO{ uf]nL xfgL cleo'QmnfO{ xfn;Dd g t lu/km\tf/ ul/Psf] 5, g t
sfo{ q mdsf cltlyx?n] ljBfnosf] /ht klg ljdf] r g :yfgLo ;dfh;] j L OGb| s ' d f/ uf]nL xfGg k|of]u ePsf] k]:tf]nsf] g} /fHon] s'g} vf]hL u/]sf] 5 . o;af6 st} u[xdGqL
dxf]T;jsf]12dxTjsf] rrf{ ub]{ ljBfnosf] jflif{s Kofs'/]nåf/f ul/of] . :jo+n] o'ykmf];{sf sfo{stf{nfO{ xltof/ afF8]sf t 5}gg\ eGg] uDeL/ k|Zg pAhfPsf] 5 .Ú
12
;Nnfxsf/x¿ M hut l;+v8f, ?b|axfb'/ vqL, sfg"gL ;Nnfxsf/ M b'uf{ ltjf/L, k|:tfljt /lj Hjfnf k|sfzg k|f=ln=sf nflu k|sfzs÷;Dkfbs M ;'bz{g vltj8f,
;x;Dkfbs M gf/fo0f l;njfn, Joj:yfks M ch'g{ k|;fb vltj8f, sf7df8f}+ ljz]if M /fdrGb| vltj8f kmf]g÷km\ofS; M )!)–^()*$*
Web : www.muktimarga.wordpress.com, E-mail: muktimarga@yahoo.com, muktimarga@gmail .com, d'b|sM ;/:jtL 5fkfvfgf, wflbªa]+;L