Grafika je vrsta likovnog izraavanja urezivanjem crtea na podlogu ili matricu

i otiskivanjem tok crtea preko prese na hartiju.

Grafika je jedina reproduktivna likovna umetnost.
U zavisnosti od matrice i naina obrade grafike tehnike dele se u 3 grupe:
- visoka tampa (linorez, drvorez)
-duboka tama (bakrorez, bakropis, tehnika suve igle, akvaginta....)
- ravna tampa (litograf, industrijske tampe...)
Arhitektura je vrsta likovne umetnosti koja se bavi oblikovanjem prostora koji je vetaki sagraen
od nekog materijala i smiljene konstrukcije, koji je po ukusu jedne epohe i koji je obojen i dekorisan.
Arhitektura poseduje 2 komponente, tehniku komponentu i umetniku komponentu.
Tehnika je svojstvena graditeljstvu a umetnika arhitekturi.
Arhitekturu ine dva osnovna prostorna ublika: unutranji prostor (enterijer) koji ima odreenu namenu,
spoljanji prostor (eksterijer) spoljanje telo koje okruuje i titi ~
Za arhitekturu je takoe potreban materijal.
Materijali arhitekture dele se u dve grupe: prirodni (drvo, kamen, zemlja...) i vetaki.
Svako arhitektonsko delo poseduje: funkciju konstrukciju i umetniki izraz.
Konstruktivni elementi se dele na: nosee (zid, stub i stubac) i noene (razne vrste tavanica).
Osnovni elementi oblikovanja u arhitekturi su: prostor, masa, povrina, proporcije, svetlost, boja, ukrasi....

UMETNOST U PRAISTORIJI
Umetnost u doba praistorije podeljena je na kameno i metalno doba.
Prvi umetniki oblici javljaju se sa ovekovom potrebom da sebi izradi orue za lov i rat.
ovek mlaeg paleolita bavio se skulpturom, crteom i slikarstvom.
Skulpturu je pravio u kostima, glini i kamenu.
U kamenu su pronaene enske figurine sa naglaenim atributima plodnosti, i one su kasnije nazvane venere.
Najpoznatiji primeri ovih venera jeste venera iz Vestonice i Vilendorfska venera.
Slikarstvo ovog perioda kao i crte sauvani su u nekoliko primeraka u peinama Altamira, Lasko, Kromanjon...
ovek ovog perioda slikao je zemljanim bojama tako to je prstom umoenim u oker boju iscrtavao konture
ivotinja a zatim ih ispunjavao crnim i crvenim mrljama.
Sve ivotinjske figure uglavnom su prikazane u pokretu, realistino i sa potovanjem anatomija njehovog tela.
Neolit se drugaije naziva i kao doba uglaanog kamena.
Umetnost ovog perioda razvija se u 2 pravca, kao primenjena umetnost, koja se ogleda u izgradnji keramike i
arhitektura koja se ogleda u izgradnji stambenih i verskih objekata.
Keramika u ovom periodu je jednostavnog oblika i raena je runo, suena na suncu i ukraavana jednostavnim
geometrijskim oblicima.
Keramika je bila bojena samo u belu, crvenu i crbu boju.
U neolitu javljaju se i poeci arhitekture.
Ta prvobitna arhitektura izraena je kroz izgradnju PALAFITA (sojenica) i velikih kamenih formacija - megalita.
Postoje mnoge vrste megalita: menhiri, domeni i kromlesi (triliti).
MENHIRI su veliki kameni spomenici visine i do 20m, koji su bili ukraavani reljefom.
Sluili su kao neka vrsta totema.
DOMENI se sastoje od dva uspravna i jednog horizontalno postavljenog kamenog oblika.
Najverovatnije su imali namenu kao grobnice.
KROMLESI su kamene formacije postavljene u obliku kruga ili elipse i sastavljene od menhira ili dolmena.

EGIPATSKA UMETNOST
Egipatska umetnost podeljena je na nekoliko velikih perioda:
-Staro, srednje i novo Carstvo, Saitski period i doba vladavine dinastije Ptolomeja.
Egipatsku umetnost obleava nekoliko vanih karakteristika:
- nepromenljivost,
- dugotrjnost i
- verovanje u zagroobni ivot
Vaan deo egipatske arhitekture ine hramovi.
Oni su imali religioznu namenu i sluili su kao svetilitva i riznice.
Veina egipatskih hramova pokazuje opti plan koji se sastoji od:
pilona, kosih zidova koji ine ulaz u hram i oslonac masivnoj kamenoj konstrukciji.
Dvorite je delimino pokriveno i iz dvorita se ulazi u Hipostilnu dvoranu ili dvoranu iju tavanicu nosi veliki
broj stubova i iz ove dvorane ulazi se u svetilite.
Ispred hramova obino se nalazila dugaka aleja (put) sa sfingama i dva obeliska pored samog ulaza.
Obelisk je visoki stub piramidalne osnove (preseka) koji je imao dekorativnu namenu.
Najpoznatiji hramovi su u Luksoru i Karrnaku.
SKULPTURA I SLIKARSTVO
Skulptura u Egipatskoj umetnosti za 3 milenijuma svog postojanja ne pokazuje skoro nikakve promene.
Materijal od koga su se pravile bio je kamen a teme ovih skulptura bili su egipatski vladari, svetenici, pisari....
Celokuptnu egipatsku skulpturu obeleavaju dva pravila:
- zakon simetrije
-zakon frontalnosti
Sve egipatske skulpture prikazane su spreda (anfas) tj. sa one strane sa koje ih je najlake sagledati.
Skulpture su bile izgraene od jednog komada kamena sa malo ili bez naglaenih pokreta u stojeem stavu i bez
tenje da se na licima prikau njihove emocije.
Zakon simetrije se odnosi na podeljenost figure po vertikali na 2 savreno jednaka dela.
Najpoznatije skulpture su:
Velike statue Ramzesa II i njegove ene, statue Keopsa, statua princeze Nefertiti i sedea figura pisara.
Egipatsko slikarstvo i plitki reljef imali su zadatak da ukraavaju unutranjost grobnica i hramova.
Teme su iste kao i u skulpturi.
Pravilno prikazivanje ljudske figure je sl.
glava se prikazuje u profilu sa okom koje je u anfasu.
Ramena i torzo takoe se prikazuju spreda (anfas) a noge se prikazuju uvek u profilu i raskoraku.
Egipani su dubinu prostora prikazivali preklapanjem i veliinom figura , pri emu je najvanija figura - najvea.
Koristili su paletu od 6 boja: crvenu, plavu, utu, zelenu, belu i crnu.
Ove boje bile su zemljanog i mineralnog porekla.
Kada su slikali na papirusu koristili su slikarsku tehniku akvarel.

ANTIKA GRKA UMETNOST

I pored svoje predistorije koja traje od kraja kritsko-mikenske umetnosti (oko 1200. godine p.n.e.)
za poetak Grke kulture i Grke umetnosti uzuma se 776. godine p.n.e. (godina osnivanja Olimpijskih igara).
Grka umetnost deli se u 3 perioda:
- arhajski period (od 8 do 6 veka p.n.e.)
- klasini period (od 5 do 4 veka p.n.e.)
- helenistiki period (od 4 veka p.n.e. pa sve do sredine 1. veka, to jest do rimskih osvajanja)
ARHITEKTURA
Vrhunac grke arhitekture predstavlja hram.
Za grke, hram je bila kua u kojoj je stanovalo boanstvo, odnosno njegov vajani lik.
Oblik hrama preuzet je iz kritsko-mikenske umetnosti i naziva se MEGARON.
Sastojao se iz dve prostorije: ulazne prostorije (pronaos) i centralne prostorije (naos).
U 6. veku p.n.e. hram dobija i treu prostoriju - riznicu (opistodom).
Osnovni element grke arhitekture je stub (stilos).
Postoje razliiti tipovi hramova i oni se razlikuju po obliku, po broju stubova i njihovom rasporedu.
Tako imamo dva osnovna tipa hramova: PERIPTER i TOLOS.
Peripter je hram pravougaone osnove dok je tolos hram krune osnove.
Peripter je hram pravougaone osnove okruen jednorednom kolonadom stubova.

Polis je bio utvreni grad ali i centar cele oblasti kome su pripadala i sela.
U gradu najvei deo zemljita zauzimale su jednostavne kue koje su bile izgraene od cigala.
Kue bogatih imale su vie prostorija i bile su velike dok su kue siromanih bile znatno manje i i male su samo jednu prostoriju.
U sreditu svakog polisa nalazio se gradski trg agora, na njemu su se nalazile prodavnice, zanatske radnje, zgrade...
Agoru je okruivala stoa pokriveni trem sa kolonadom stubova.
Rekli smo da je vrhunac grke arhitekture u stvari hram.
Oni su gradili hramove od kamena a od konstruktivnih elemenata koristili su stubove i ravne kamene grede.
Krovovi hramova bili su dvovodni i prekriveni crepom sa drvenom konstrukcijom.
Grki arhitekti vodili su i rauna o proporciji hramova i njihovih razliitih delova.
Na osnovu ovih razlika u razmeri izdvojila su se tri stila grke arhitekture: dorski, jonski i korintski.
Ovi stilovi gradnje hramova razlikovali su se po proporcijama stuba, kapitelu i frizi.
Dorski stubovi su masivni i ire se prema dnu i nisu imali posebne ukrase.
Jonski stubovi sa druge strane bili su vitki i ravni.
Kapitel jonskih stubova bio je ukraen uvijenim spiralnim ukrasima valute.
Korintski stil formirao se poslednji i vie su ga koristili Rimljani nego li Grci.
Korintski stubovi liili su u potpunosti na jonski, samo se kapitel razlikovao.
On je bio u obliku korpice sa liem i cveem biljke akant.
Veruje se da je kapitel korintskog stuba prvi izvajao vajar KALIMAKUS.

UMETNOST ESOPOTAMIJE
Mesopotamijska umetnost vremenski tee paralelno sa egipatskom umetnou i obuhvata teritoriju izmeu reke Tigar i Eufrat
(Dananjeg Irana, Iraka i Sirije).
Na ovoj teritoriji od 3. do 1. milenijuma p.n.e. ivele su mnoge kulture: Asirska, Sumerska, Akaanska, Vavilonska i Persijska.
Njihovu umetnost za razliku od egipatske ne karakterise verovanje u zagrobni ivot.
Religija im je mnogoboaka (An, ama, Marbuk, Itar - boginja lepote).
Centri Mesopotamijske kulture bili su gradovi.
Oni su obino bili utvreni velikim debelim zidovima.
Najznaajnije arhitektonske graevine bili su hramovi i kraljevske palate.
Osnovni graevinski materijal je cigla i erpi.
Mesopotamijski hram naziva se Zigurat.
Uglavnom je viestepenaste osnove sa 3 ili vie spratova.
Na vrhu hrama nalazilo se svetilite i opservatorija.
Svaki sprat ovakvih hramova bio je obojen u razliitu boju, npr. dvorite belo, 1. sprat - crn, 2. sprat - zelen i 3. sprat - zlatan.
Najpoznatiji hram bio je hram boga Mabuka u Starom Vavilonu poznatiji kao Vavilonska kula.
Palate su imale etvorougaoni oblik sa velikim unutranjim dvoritem (atrijumom).
Oko atrijuma bile su rasporeene druge velike prostorije.
Krov je bio ravan u obliku terase.
Najpoznatije palate bile su Asurbanipalova palata i Nabukodonosorova palata.