Professional Documents
Culture Documents
CHUONG3A-lý thuyết tấm vỏ
CHUONG3A-lý thuyết tấm vỏ
CHUONG3A-lý thuyết tấm vỏ
Nhng gi thit
V l vt th c phn khng gian nm kp gia hai mt cong m
kch thc ca hai mt cong ln hn rt nhiu so vi khong cch gia
chng. Qu tch nhng im nm cch u hai mt gii hn c gi l
mt trung bnh ca v, di ng php tuyn ca mt trung bnh nm
gia hai mt gii hn c gi l b dy ca v. Mt trung bnh v b dy
l hai c trng ca hnh hc v. Chng trnh hc, v c bn, ch xt v
c hnh dng mt trung bnh trn v b dy hng s.
h
1
.
R 20
1 u
v A
w A
,
+
+
A AB AC
1 v
w B u B
+
+
,
=
B BC BA
1 w u C
v C
+
+
,
=
C CA CB
B v
A u
2 = =
( )+
( )
A B
B A
C w
B v
2 = =
( )+
( )
B C C B
A u
C w
2 = =
( )+
( )
C A
A C
(3-2)
(3-3)
3-2, 3-3 l quan h chuyn v-bin dng trong h to cong trc giao.
Trong h to Descartes, thay x, y, z v A = B = C = 1 ta
nhn li c cc quan h hnh hc tuyn tnh nu chng 1.
Chng minh
Xt chiu di phn t MN vi im M(, , ), N(+d, +d, +d).
Hnh chiu trn cc trc
ds = Ad, ds = Bd, ds = Cd
Chiu di phn t
ds 2 = ( Ad ) 2 + ( Bd ) 2 + (Cd ) 2
(a)
Cosinus ch phng ca phn t
l = ds /ds; m = ds /ds; n = ds / ds
a
a
a
d +
d +
d
b
b
b
db =
d +
d +
d
c
c
c
dc =
d +
d +
d
vi cc vi phn da =
A
A
A
a+
b+
c
B
B
B
B1 = B +
a+
b+
c
C
C
C
C1 = C +
a+
b+
c
A1 = A +
A
A
A
a
a
a
a+
b+
c)(d +
d +
d +
d )
Khai trin v sau khi rt gn cc biu thc, lm tng t cho cc hnh chiu ca chiu di
phn t trn trc e , e, ta nhn c
l1 ds1 = lds[1 +
v A
w A
A u
A u
1 u
+
+
] + mds
( ) + nds
( )
A AB AC
B A
C A
47
1 v
w B u B
B v
B v
+
+
] + nds
( ) + lds
( )
B BC BA
C B
A B
1 w u C
v C
C w
C w
+
+
] + lds
( ) + mds
( )
n1 ds1 = nds[1 +
C CA CB
A C
B C
ds12 = (l1 ds1 ) 2 + (m1 ds1 ) 2 + (n1 ds1 ) 2
(b)
ds ds
Bin dng di ca phn t tnh theo nh ngha = 1
ds
ds
ds 2
hoc
do
1+ = 1 ,
(1 + ) 2 = 12
ds
ds
1 ds12 ds 2
Xt bin dng b, c th vit
=
2 ds 2
m1 ds1 = mds[1 +
= l 2 + m 2 + n 2 + 2( lm + mn + nl )
1 u
v A
w A
+
+
,
A AB AC
1 v
w B u B
=
+
+
,
(d)
B BC BA
1 w u C
v C
=
+
+
,
C CA CB
B v
A u
2 = =
( )+
( )
A B
B A
C w
B v
2 = =
( )+
( )
(e)
B C
C B
A u
C w
2 = =
( )+
( )
C A
A C
, , l nhng bin dng di tng ng theo phng e, e , e (tng ng vi cc trng
vi
hp
l = 1, m = 0, n = 0
l = 0, m = 1, n = 0
l = 0, m = 0, n = 1)
, , l mt na bin dng gc tng ng trong cc mt phng (e, e ), (e , e), (e , e).
(d) v (e) l quan h chuyn v-bin dng b trong h to cong trc giao.
z=
x2 y2
p2 q2
(3-5)
r = r(,) = x(,)i + y(,)j +z(,)k
i, j, k l cc vct n v ca h trc to ; to x, y, z l
cc hm kh vi cp mt ca hai bin s c lp , v ma
trn cc o hm cp mt c hng hai m bo s c lp
tuyn tnh ca cc vct o hm ca r theo ,
48
r
r
r r
0
x
(3-6)
Cc ng to , to nn mt mng ng to .
V tr mt im trn mt cong M(0, 0,) l giao im ca hai ng to
: ng ng vi tr s = 0 v ng ng vi tr s = 0.
Vct tip tuyn n v ca cc ng
r
r
e = r v e =
r
.
r
(3-7)
=0
(3-8)
en =
z x z x
x y x y
y z y z
)M i + (
)M j + (
)M k
x y x y 2
y z y z 2
z x z x 2
(
)M + (
)M + (
)M
(3-10)
r
r
d +
d
r
r r
r
dd + ( ) 2 d 2
ds2 = dr 2 = ( ) 2 d 2 + 2
dr =
Hnh 3-4
Vi phn chiu di ds
Nu k hiu
(3-13)
A = dr/d ; B = dr/d ; C = F = dr/d . dr/d
2
2
2
2
2
th
ds = A d + 2Cdd + B d
Trong h to cong trc giao, theo IV-5, th C = F = 0, do
50
ds2 = A2 d2 + B2d2
(3-14)
Chiu di phn t ng , khi = const, l ds= Ad
(3-15)
(3-16)
Chiu di phn t ng , khi = const, l ds = Bd
Hai biu thc va vit cho ta ngha ca cc h s A, B : chng l nhng
h s bin i gia s to thnh gia s chiu di ng to v c
gi l cc h s Lame, ca h to . Chng hn trong h to Descarte
(x, y, z) th cc h s tng ng l: 1, 1, 1; trong h to tr (r,,z) th
cc h s tng ng l: 1, r, 1.
Chuyn sang vic xc nh cong ca cc tit din php tuyn trn mt
ti im M. Trn hnh 3-3 k hiu en l vc t php tuyn n v, ng
tip tuyn Mt, r v r + r l vc t to im u v im cui cung s,
R l bn knh cong ca ng, nghch o ca bn knh cong bng
cong v, theo nh ngha, l
k=
1
2h
= lim 2 khi s 0.
R
s
d/2
ds
R
r + dr
Hnh 3-5
nh ngha cong
= hcen r = en r .
2
r dr + dr2/2
nhng en.dr = 0, nn
h = en(dr + dr2/2)
h = en dr2/2
cong k s l
k=
en = e x e
1
2h e .dr 2
= 2 =
R ds
ds 2
dr 2 = (
r 2 2
r r
r
dd + ( ) 2 d 2
) d + 2
Sau khi thc hin php nhn, ta c th vit li biu thc tnh cong
k=
Ld 2 + 2 Mdd + Nd 2
Ed 2 + 2 Fdd + Gd 2
(3-17)
51
2x 2 y 2z
2x 2 y 2z
2x 2 y 2z
2 2 2
2 2 2
y
z
1 x
y
z
y
z
1 x
1 x
L=
M =
N=
AB
AB
AB
x
y
z
x
y
z
x
y
z
en
M
Hnh v 3-6
1
L
L
= = 2;
R E A
1
N
N
=
= 2
R G B
(3-24)
B
1 B
( )=
R
R
(3-25)
1 A
1 B
AB
(
)+
(
)=
A
B
R R
x 2
y 2
z 2
dr
E = ( ) + ( ) + ( ) = 1 + ( )2
dz
z
z
z
x 2
y 2
z 2
F = ( ) + ( ) + ( ) = r2
dr
A = E = 1+ ( )2 ; B = F = r ; C = 0 .
dz
E=(
(a)
(b)
(c)
53