TRKYE'DE VE DNYADA DEMR ELK

RETM
Sleyman iNARER
Fatih DULKAN
Yusuf Ziya KSOY
ZET

progress have been mentioned in the paper.

Bu tebli'de global olarak, Dnyadaki Demir elik

Sektrnn son durumu ele alnm olup, eitli
reiimlerdeki gelimeler ile ilgili rnekler verilerek genel
bir deerlendirme yaplmtr. Bahsedildii gibi grlen ;
uM 1990 ylna doru Demir elik retim potansiyelindeki art devam edecek ve nemini koruyacaktr.
Trkiye'nin retimi 1980 ylndan sonra poziiif'e doru
ynelmektedir. zellikle son 6 yl iinde yaplan
almalarla Dnyadaki retim sralamamdaki yerini
33'den 21. sut aya ykseltmitir. Fakat gelimi lkelerde
yass mmuln retim ve tketimindeki pay %60 civanndadr. Trkiye'de ise bu oran %22,4'lerde seyretmektedir. Bu oran gelimiliin gstergesi olarak kabul edilmektedir. Trkiye'nin bu oran arttrmas gerekmektedir.

Lastly, the subject of adaptation to the EC has been considered, and especially the condition of iron and steel industry
of the last there EC members; namely Spain, Greece and
Portugal; have been examined in detail and the following
conclusions are drawn. By making use of the experiences of
these countries durung the adaptation period the iron and
steel industry in Turkey should stard planning the works to
be carried out in near future.

Bununla beraber Demir aliin teknolojik durumuna

deinilmi olup, halihazrda devam etmekte olan ve
yaplmas planlanan yatrmlar belirtilmitir.
Son olarak Avrupa Topluluu'na uyum konusu ele alnm
olup, zellikle AT'nin son yesi olan spanya, Yunanistan, Portekiz Demir elik Sektrlerinin, yesi olmadan
nceki durumlar incelenerek Trkiye Demir elik Sektr
ile karlatrlm ve u sonuca varlmtr: AT'nin bu son
yelerinin adaptasyon devresinde geirmi olduu eitli
problemler dikkate alnarak Trkiye Demir elik
Sektr'nn ileriye dnk almalara verdii nemi daha
da arttrlmas gerekmekledir.
SUMMARY
In this paper, the present condition of Iron and Steel Industry in the world has been explained, the latest developments in various production methods has been described via
examples and an overall evaluation has been presented. As
described in the paper,, the Iron and Steel production increase will continue in 90's, The production trend in Trkey
from 1980 onwards has an upward inclination. Turkey's
place in the world iron and steel production has incread
from the 33'rd to 21 at thanks to the efforts made in the
last 6 years. The share of flat products in the total steel
production and consumption is about 60 % for the developed
countries, whereas this figure is 22. 4 % for Turkey. This
percentage has been universaly accepted as an indication of
level of development. This percentage should be increased
in Turkey.
Additionally, the technological level of iron and steel industry in the world and in the Turkey has been presented in
the paper. The investments that are planned and still in
234

Dnya sv elik retimi 1982 ylnda 650 milyon ton snrnn

altna derek 646 milyon ton olarak gereklemetir. 1982
ylndan itibaren art durumuna giren sv elik retimi 1988
ylnda 780 milyon ton'la rekor seviyeye ulamtr. Yllk ortalama art yzdesi % 3,5 olmutur. Buna gra 1995 ylnda
dnya sv elik retiminin 800 milyon ton snrn amas
beklenmektedir.
1988 ylndaki retimin 391 milyon ton'u sanayilemi
lkeler, 96.6 milyon ton'u gelimekte olan lkeler, 292,4 mil-'
yon tonu Dou jlcku lkeler (Merkezi Planl Ekonomi) tarafndan retilmitir.
Dnya'da en byk retimi 164 milyon ton'la S.S.CB.
gerekletirmitir. Bunu 105,7 milyon ton'la Japonya, 90,7
milyon ton'la ABD, 59 milyon ton'la Kta in'i takip etmitir.
Son 8 yl inde demir elik retiminde en byk art
gerekletiren lkeler Trkiye, Kta in'i, GGniy Kore ve Milliyeti in olmutur,
1989 ylnn lk aylk sv elik retimlerine bakldnda
1988 ylndaki olumlu gelimelerin devam ettii 1988 ayn
dnemine gre Uluslararas elik Enstitsne (1151} ye 33
lkenin retimlnda % 3,6 bir art olduu grlmektedir.
Dnya'da Demir elik Sektrnde 1979 ylnda yaanan petrol krizi dolays le 1980 II yllarn banda meydana gelen
karamsarlk ve gerUeme, hem gelimi lkelerde hem de
gelimekte olan lkelerde yerini lerlemeye ve mide
brakmtr.
TRKYE'DEK DEMR ELK DURUMU
Trkiye'nin sv elik kapasitesi 1980 ylnda 4 milyon ton
iken, 1989 da % 143'lk bir artla 9,7 milyon ton'a
ulamtr.
Trkiye sv elik retimi 1980 de 2,5 milyon ton iken 1988
de % 220 lik bir artla 7983 bin ton olmutur. Bu yllk ortalama % 24.4 art gstermekte, bu da byk bir baary simgelemektedir. 1988 ylnn 1987 ye nazaran retim art oran

dnya iin % 6.9 dur. Trkiye iin bu oran % 13,7 dir ve

dnya ortalamasnn ok stndedir. 1989 ylnn iik
aynda ise dnya art ortalamas % 3.6 iken Trkiye'nin
art ortalamas % 10,8 olmutur.
Kapasite kullanm oran 1980 ylnda % 60 ken 1988 ylnda
% 89,2 ya ykselmitir. Bu durum Trkiye'de Demir elik
Sektrnde alanlarnn baarsn ve hkmetimizin uygulamakta olduu ihracata ynelme, liberasyon politikasna
kontroll geiin nedenli isabetli olduunu gstermektedir.
1988 yl sv elik retiminin % 30,2 si TD Tesislerinde %
47,4 ark ocakl tesislerde % 24,4 ise Erdemir Tesislerinde gereklemitir.
1980 i yllarda gelirken sv elik retimi indeki yass mamul retiminin pay % 35 civarnda ken, 1988 de % 22,4 a
dmtr. Gelimi lkelerde yass mamuln retim ve
tketimdeki pay % 60 civarndadr. Bu oran gelimiliin
gstergesi olarak kabul edilmektedir. Trkiye'nin bu oran
arttrmas gerekmektedir.
Trkiye'de kii bana demir elik tketimi 1980 de 73 kg
ken 1984 de 101 kg'a, 1987 de 147 kg'a ykselmitir. 1988
ylnda sa 110 kg olmutur. Bu dn nedeni 1988 ylnda
enflasyonun drlmesi iin uygulanan tasarruf tedbirleri
le naat sektrndeki durgunluktur.
Dnya'da elik reten lkeler arasnda Trkiye 1980 ylnda
33. iken 1988 de 21. sraya ykselmitir.
6'no 5 Yllk Plan iin hazrlanan yurt i demir elik talep
fonksiyonlarna baktmzda;
1990 da 3305 bin ton yass rn, 4283 bin ton uzun rn,
1994 de 5278 bin ton yass rn, 5180 ton uzun rn talebi
olaca kabul edilmitir.
Buna karn 1990 da 1800 bin ton yass rn, 5929 bin ton
uzun rn, 1994 de 2441 bin ton yassrn, 7159 bin ton
uzun rn arz planlanmtr.
retim hedefleri ile yurt i talep fonksiyonlarn
karlatrdmzda 1990 ylnda 1505 bin ton, 1994 ylnda
2837 bin ton yass rn a olduu grlmektedir. 1994
ylnda ise 2 milyon ton civarnda uzun rn fazlal olacaktr. Yass rn a 2000'I yllarda ok daha artacaktr.

yaplacak teknolojik uygulamalarla oksijen flemesi 280 m3/

dak, dan 450 m3/dak'a karlacak, dkm sresi 40 dakikann altna drlecek, kontin dkm makinasmn hzlar
arttrlacak, tandis ve kalp seviyesi hz kontrol sistemi kurulacak ve pota metallrjlsi uygulanacaktr. Tel ubuk haddehanesinin modernizasyonu ile halen retilemeyen 5,5-6
mm'lik flmaln retilecek, kalite ve kapasite arttrm projesi
ile tav frnlarnda enerji tasarrufu iin yeni teknolojiler uygulanacaktr.
Kuvvet Santralnda yakt optimizasyonu ile turbo alternator
yatrm yaplacaktr. Sinter dozajlama nitesinde otomasyona geilecektir. Kontin dkm tesislerinde tandis arabalar
tadilat ile 4 delikli sisteme geilecek, orta profil haddehanesi in 14 adet yeni kaset alnacaktr.
Oksijen fabrikas in yeni hava ve oksijen kompresrleri
alnacak ve oksijen tanklar yaplacaktr.
Yukarda belirtmi olduumuz yatrmlarn isabetli ve ekonomik bir ekilde yrtlmesi iin Genel Mdrlmz Japon
NKK + Trk Prokon firmasna "Mastar Plan ve Fizibilite Etd
Raporu" hazrlatmaktadr. Halen Master Plan almalar devam etmektedir.
Master Plan almalar kapsamnda Karabk ankr
blgesinde bykehir belediyelerinin su borusu ihtiyacnn
karlanmas amac le 50 bin ton/yl kapasiteli bir Ductile
Boru Fabrikas kurulmas dnlmektedir.
ikinci entegre yass rn demir elik projesini ine almas
planlanan Gazi Projesi de Tkiye Demir elik Sektr iin
byk nem arz etmektedir.
Gazi projesi byk bir liman, 1400 MW'lik ithal kmrle
alan kuvvet santraln, byk hacimli kuru manipiasyon
tesislerini, byk hacimli sv depolama tesislerini, genel
kargo ve kontejner terminalini 3-3,5 milyon ton kapasiteli entegre yass rn tesisini ihtiva edecektir.
Bu proje in geni aratrmalardan sonra en iyi yer olarak
Dou Akdeniz kysnda serbest ticaret blgesi seilmitir.
Hekimhan Deveci-sideritlerinin kalslna edilmesi iin imento
ve Toprak Sanayii A.. le anlama yaplarak imento dner
frnlarnda kalsinasyon testleri yaplacaktr.

Bu deerlendirmeler altnda Trkiye'de 2. bir entegre

yass rn Demlr-elk Tesisinin kurulmas almalarna zaman geirilmeden balanlmaldr.

Divrii konsantrasyon-Peet Tesislerinin kapasitesinin 2,5

milyon ton'a karlmas ve ikinci bir pelet tesisinin kurulmas
amac le hammadde etd ve aratrmalarna balanlmtr.

kinci entegre yass rn Demlr-elk projesini iine almas

olas Gazi Projesi de Trkiye Demir elik Sektr in byk
nem arzetmekiedir,

SON TEKNOLOJK GELMELER

TESSLERJMZDEK

TEKNOLOJK

DURUM

Karabk Yksek Frn modernizasyonunun son etab olan

ince krma-eleme tesisleri bu sene faaliyete geecektir.
elkhanelerde iki frnda KORF sistemi uygulanmaya
balanm dkmden dkme ton bana enerji sarfiyat
1050 bin Kcal'den 370 bin Kcal'e drlmtr. 3. KORF
sisteminin kurulmasn da planlamaktayz. Bunu
gerekletirdiimiz taktirde Karabk Demir elik 1 milyar ton
elik retir hale gelecektir.
skenderun Demir elik Fabrikalarmzda elikhanede

Mevcut Tesislerin modernizasyonu ile taleplerin

karlanmasnda yeni teknolojiler dikkate alnmaktadr.
Gnmz elik endstrisi yksek teknoloji haline
dnmektedir. Aada, yeni teknolojik gelimeler zet halinde belirtilmitir.
1- Kompterize edilmi laddeleme teknikleri, otomatik roll
charge sistemleri sayesinde fiziksel ekil, ebad ve yzey
kalitesinde nemli gelimeler kaydedilmekte ve kalnlk toleranslarnda 0,15 mm'den 0,07 mm'ye kadar inebilmektedir.
2- Sv elikte aktiv oksijeni belirleyen sansarlarn yannda
zel eiiklerdeki azot deerini de verebilen sansarlarn
yaknda elik sanayiine girecei belirtilmektedir.

235

3- Kontin Dkmde yapsal kaliteyi gelitirmek iin Elektremagnetik kartrma endstriye girmektedir,
4- Iscor (Gney Afrika), yksek frana alternatif olan Crox
projesini Konf Eng. ils birlikte ilk defa ticari uygulamaya sokmutur.
5- Kontin Tavlama Hatt sayesinde teneke, souk ve
ekme salarn yzey kalitelerinde ve mekanik
zelliklerinde mkemmel bir homojenlik salanmaktadr.
6- tmeli tip slab stma frnlarnn yarini daha homojen
stmal Walking Bean tipi frnlar almaktadr.
' 7- Scak haddelemede coilbox sayesinde haddeleme projesi
esnasnda bobin boyunca scaklk homojenlii salanabilmektedir.
8- Scak haddeleme water spray soutma sistemi bobin boyunca deimeyen metalurjlk zelliklerin kazanlmasna olanak vermektedir.
9- Komputer Kalite Modeli'nin malatn her safhasna sokulmasna allmaktadr.
10- Otomotiv sektr elik Sanayiinin en byk
mterilerinden biridir. Otomobil arlnn % 6O' elik
sag'tr. Otomotiv sektr homojen mekanik zellikler,
gelitirilmi yzey kalitesi, hassas toleranslar, ekil verilebilir, boyanabilir, kaynak edillebilir, mkemmel yzey
dzgnlgnde, korozyon direnci yksek elik sa talep etmektedir. elik firmalar da bu talepleri karlamak in aba
harcamaktadrlar. zellikle elektrogalvaniz hatt kurulmas
le Motalurjik zelliklere zarar verilmeden iyi bi korozyon direnci ve yzey kalitesi salanabilmektedir. inko veya nikel
kaplamalar her ki yzeyde farkl veya ayn olarak uygulanabilmektedir.
YATIRIM FAALYTLRMZ
1988 YILINDA LETMEYE
TESSLER UNLARDIR.
sdemlr Messesesi:

ALINAN

BALICA

- Kuvarsit saha etd ve servis yolu yapm

- 55 MW gcndeki S no'lu yedek turbo jenaratr
- 3. no.lu yksek frn hidrolik amur topu ye matkap (2 adet)
Karabk Messesesi:
300.000 ton/yl kapasiteli 2. Pik Makinas
- 5000 Nm3/saat kapasiteli oksijen fabrikas (deneme
iletmesine alnmtr.)
- 3. No.lu yksek frnn 2 no.iu sobas
2 det Tozsuzlatrma Tesisi
- 3 No.lu yksek frnn arj Tesisi
- Soket Maa yapma makinas
Karabk-lskenderun Demir elik Master Plant
TD Genel Mdrl Karabk-iskenderun Demir ve elik
Fabrikalar iin hazrlattrlmakta olan Mastar Plan ve Fizibilite Edt'nn gayesi, ksa, orta ve uzun vade iin i ve d
piyasa talepleri aratrlarak pazar analizi yaplmas bunun
sonucu bu fabrikalarda karllk oran yksek hangi cins ve
236

miktarda mamul retilecei belirlenmesi ve bu hedefe

ulamak iin yatrmlarn ncelik srasn tespit etmektir.
Karabk Demir elik
elikhane Modernizasyonu ve Haddehane slah
Oksijen tesisin kurulmas ve KORF projesinin elikhaneye
uygulanmas olmak zere proje k) tesisten barettir.
5000 Nm3/saat kapasiteli oksijen fabrikasnn kurulmas le
KORF projesinde ihtiya duyulan oksijen retilecek ve
iletmenin dier htiyalar karlanacaktr. 28.12.1988 tarihinde oksijen tesislerinde komple iletmeye alma
almalarna balanm ve ilk oksijen retimi 4 Ocak
1989'da alnmtr. 18 Ocak 1989'da Test ve kabul protokol
yaplarak tesis Linde Firmasndan teslim alnmtr.
1988 yl iinde KORF projesiyle ilgili almalar srdrlm
ve Semens-Martn (C) ocana 13 ubat 1989'da KORF projesi uygulanarak lk retim alnmtr. Ancak bacadan atlan
gazn yksek derecede evre kirliliine sebep olmas nedeniyle KORF uygulamas 24 Martta durdurulmu ve eski sisteme geilmitir. Bu arada KORF uygulamasnda kan
elikhane baca gaznn tozsuzlatrlmasna alt proje
almalarna balanmtr. Bu projenin ncelenmesiyle (c)
ocana tekrar KORF projesi uygulanacaktr. KORF projesinin uygulanaca (B) ocanda halen almalar devam etmektedir.
1-2 ve 3 No.u Yksek Frn Sobalar Modernizasyonu
Projenin amac 500-600 C olan yksek frn yanma havas
scaklnn 1100 Cye karlmasdr. Scakln 1100 oc'ye
karlmasyla ton mayi maden bana sarf edilen 800 kg.
kok kmr 550-800 kg'a decek, yksek frnlarda yanma
ssnn ykseltilmesi frn ii reaksiyonlarn hzlandrarak
ylda 100 bin ton retim art meydana getirecektir.
Pik Makinas Yapm
malatlar Karabk Tesislerinde yaplan 300.000 ton/yl kapasiteli yeni pik makinas bitirilerek 24 Eyll 1988 tarihinde
deneme almalarna balanarak ilk pik retim)
gerekletirilmitir.
Turbo Jenaratr Montaj
Kurulu g 160 MWa ilaveten yedek olarak yaplmakta olan
55 MW gcndeki 5 no.lu torbojenaratr montajnda 1987 yl
sonu itibariyle % 86 fiziki gerekleme seviyesine ulam,
1988 ylnn ilk yars iinde ise montaj tamamlanmtr.
Karabk Kuvvet Santral Modernizasyonu
Kuvvet Santralnn yenilenmesiyle 10,5 MW'lik kurulu g 25
MW'a karlacaktr.
Bu proje ile entegre tesislerin artan elektrik, hava ve buhar
ihtiyac kesintisiz bir ekilde temin edilecektir.
skenderun Demir elik
1- Kuvvet Santral Kazanlarnn Yakt Kontrol Sistemi
2- Labirent Pistonlu Oksijen Kompresr
3- Radyal Kontin Makinas Modernizasyonu
4- Isdemlr Tel ubuk Haddehanesi Modernizazsyonu:
Yeni duruma gre 2 alternatifli;

-120 x 120 ktk iin mevcut 500 bin ton kurulmu kapasitenin 730 bin ton'a karlmas,
-100 x 100 ktk iin mevcut SOO bin ton kurulu kapasitenin
700 bin ton'a karlmas,
planlanmaktadr.
Madencilik

Sektr

1- Siderit Kalsinasyon Tesisleri Yapm Etd

Bu proje ile grnr art muhtemel, art mmkn 51 milyon
ton siderit cevherinin kabine edilmesine mteakip entegre
tesislerde kullanlmas amalanmaktadr,
2- Divrii Self-Flux Pakt retimi Etd
Divrii Peletlerine kireta katma suretiyle Self-Flux palet
yaplmas etd, bu proje kapsamnda bulunmaktadr,
3- Maden sahas letme Modernizasyonu
Sekonder krma-eleme tesisi rlanti durumuna getiinde
(Devre d kaldnda) almak zere 2 adet kk krc
monte edilmitir. 6 no.lu konveyrden -t- sekonder krcya
gidi yapan konveyr le monte edilen ki kk krclar
arasnda yaplacak konveyr projeleri de Karabk
Messesesi tarafndan yaplmtr.
Trkiye Demir elik Sektrnn AET ile Uyumu
Trkiye'nin Avrupa topluluu'na tam yelik iin bavuruda
bulunduu 14 Nisan 1987 tarihinden itibaren, daha nceleri
Trkiye-AT ilikileri ve bu konuda yrtlen faaliyetler,
byk bir hareketlilik kazanm, kamu ve zel kesimdeki kurulular konu ile ilgili almalarn younlatrmlardr.
Bu anlamda, Trkiye Demir-elik Sanayiine dnk olarak,
Avrupa Topluluu'nun son yeleri - Yunanistan, spanya ve
Portekiz- Demir elik Sanayilerinin geliim yaps ve temel
karakteristikleri itibariyle iyi bir rnek oluturmas, yaplan
aratrmalarn bu ynde younlatrlmas fikrini ortaya
karmtr.

- Ar-Ge faaliyetlerine daha az nem verilmesi,

spanya'da 196O'l yllardan itibaren grlen hzl kalknma
ve bir an nce kalknm Avrupa lkeleri seviyesine ulama
hamlesi sonucu, 1970'lerin ortalarna doru elik
tketiminde byk sramalar grlm, buna bal olarak
yaplan ar derecede iyimser talep tahminlerine dayandrlan, ar kapasiteler yaratlmtr. Sonuta 1974ten
itibaren Avrupa'da yaanan elik krizinden spanya ar kapasitesi nedeniyle Topluluk iinde en fazla etkilenen lke
olmutur.
Yapsal dzenleme politikalar btn iinde uygulamalarn
kapasite indirimi ve i kayb gibi temel noktalarda odaklanm oluduu, bunlarn zm srasnda, zorunlu baz
'Van nlemler" e bavurulduu gzlenmitir.
Kapasite indirimi erevesinde ekonomik mrn doldurmu
eski tesisler ile verimsiz alan tesislerin kapatlma yoluna
gidilmitir. Bylece 1980-1985 dneminde 180 dolaynda tesis kapatlmtr.
Hem Kapasite, hem de retimde nemli miktarlarda indirim
gerekletirmi olmasna ve hatta bunu yaparken i
karmak ve bunun gibi sosyal sorunlar gze alm olmasna ramen spanya, Toplulua tam ye olurken, demir
elik sanayiinde retim-tketim dengesini kurmay
baaramamtr. spanya'nn dt bu amaz, Trkiye'de
de zerinde ciddiyetle ve nemle durulmas gereken bir olgu
olup, bu "zaman amas"na lkemizin dmemesi gerekmektedir.
Yunanistan'da se, var olan tek entegre demir-elik tesisinin
1,5-2 milyon ton/yl kapasiteli 2 adet yksek frn 198310
kapatmtr. Zira.ekonomik mrn tamamlama aamasna
gelmi bu yksek frnlarn AT bnyesi inde rekabet
glerini koruyabilmeleri imkanszlam, ar kapasite
oluturmalar nedeniyle de tasfiyeleri adeta kanlmaz
olmutur.

Sonuta, Trkiye Demr-elk Sanayiinin Avrupa Topmluluu'na tam yelik ncesinde politika ve stratejilerini saptarken, gemite baz lkelerin yaadklar olaylar ve
sonular.bo olarak ele almak, Trkiye Demr-elik Sanayi
asndan faydal olacaktr.

Ar kapasite sorununa zm getirmede arlkl

bavurulan tesis kapatma tedbirleri, dier yandan
elik sanayiinde byk miktarlarda kayplarnn
kmasna ve sonu tibariyle tartlmaz ar sosyal
larn yaanmasna neden olmutur.

Demir
Gerei

Yunanistan ve Portekiz'in demir-elik sanayilerinde modernizasyon faaliyetleri son yllar itibariyle fazla youn olmamakla birlikte gene de srdrlmektedir, Yunanistan'da tamamyla elektrik ark ocakl (EAO) tesisler olarak kalmlar
ve retilen eliin tamam da srekli dkme dayanmaktadr.

elik

Sanayinde

Yapsal

Dzenleme

Avrupa Topluluu demir-elik Sanayii, 1970'li yllarn

balarndan tibaren giderek younlaan bir kriz iine girmitir. Krize yol aan nedenler olarak u ana noktalar kabul
grmektedir.
- Petrol oklarnn yaratt ekonomik kriz nedeniyle talep
durgunluu,
- T lkelerindeki kapasite fazlal,
-Tesislerin eksiklii,
- Gelimekte olan lkelerin kendi sanayilerini kurmalar ve
dnya elik pazarnn daralmas,
- elie ikame rnlerin ortaya kmas,
- Birim elik tketiminin azalmas,

olarak
demirortaya
sorun-

Portekiz'de ise AT'na tam yelikle birlikte deien artlara

bal olarak demir-elik sanayiinde de baz deiiklikler
meydana gelmitir. lkenin tek entegre elik kuruluu olan
Sidrurgie Nacional (SN), tam yelik ncesinde gndemine
ald genileme projesinden, yapsal dzenleme politikalarndan olan kapasite indirimi lkesine ters dt iin,
1986 ylnda vazgemek zorunda kalmtr. Portekiz'in toplam 700.000 ton dolaynda olan ham elik retiminin % 60
kadar SN'dan, % 40 kadartda EAO tesislerinden olmaktadr.
Srekli dkm retiminde se son yllarda nemli bir art
gzlenmekte ve halen % 46 civarnda bulunmaktadr.

237

AET ile Uyum

World Crude Steel Produteion 19S0 to 1988

AET Demr-ek Sanayinin ayrlmaz bir paras olacak olan

Trkiye Damir elik Sanayi varln devam ettirebilmesi in
aada ana balklaryla sunulmaya allan baz sorunlarn zmek zorundadr.

Trkiye Demir elik reticileri Demei 1989 ilk aylk raporu

- Darboaz giderici, verimlilii ve rn kalitesini arttrc maliyet drc, enerji tasarrufu salayc yatrmlarn
gerekletirilmesi,
- Mevcut entegre tesislerin kendi ilerinde dengeli bir yapya
kavuturulmas,
- Sektrn ana girdileri olan demir cevheri, koklaabillr ta
kmr, hurda ve snger demir, elektrik enerjisi konularndaki sorunlara kar birlikte hareket edilerek zmler
aranmas,
- Aratrma, gelitirme, kalite kontrol, mhendislik, eitim
konularnn zerine daha ok eilinmesi,
- Kalifiye gc yetitirilmesi, kaliteli mhendis ve st
dzey yneticiler yetitirilmesi,
leri teknoloji reten lkeler ile, eitli d kurulularla
ibirliine nem verilmesi,
- Dnyadaki uygulamalara paralel olarak (ABD ve AET'deki
gibi) yerli endstriyi korumak amac le, zellikle Bat
lkelerinde olduu gibi lkemizde de demir-elik rnleri ithalatnda ekonomik gstergeler ve talepler dikkate alnarak
trlere gre kstlama yaplmas,
- Trkiye Demir-elik Teknoloji Aratrma Merkezi kurularak
yeni teknolojiler retilerek sanayiye aktarlmas,

KAYNAKA
.
.
-

Trkiye Demir eliin A T ile uyumu (META)

Trkiye Demir elik letmeleri 1988 Faaliyet Raporu,
AET ile uyum lasla (DPT)

238

Sleyman INARER
1973 q/4 iretim ylnda ADMMAMakrta M ' i n Jislii Blmnden mezun
oldu. ', tl devlet kademelerinde grev
aldkta - ;,-a 1979-1984 yllar arasnda
zel ses Tcte ynetici olarak alt,Daha
sonra -. Genel Mdr Muavinlii
grevim- bu-undu ve halen Trkiye Demir ve itlik letmeleri Genel Mdr
Mavi
ara grev yapmaktadr.

Fatih DJ .KAN
1987-1988 .retim ylnda ODT Metalrji
Mhendisliinden mezun oldu ve ayn yl
TD Gen M Mdrl Yatrm Planlama
Daire Bakanlnda greve balad. Halan bu g r wine devam etmektedir.Ayn
zamanda C-DT Metalrji Mhendislii
Blmncia mastar yapmaktadr.

Yusuf Ziya AKSOY

1988 y'nda Yldz niversitesi Maklna
Mhendislii Blmnden mezun oldu,
1989 ylnda TD Genel Mdrl
Yatrm Planlama Daire Bakanlnda
greve balad ve halen bu greve devam
etmektedir.

Lnya'da Demir-elik retim ve Tketimi

(Milyon Ton)

ISv elik Muadili)

1986

1985
retim Tketim
Belika ve Lksemburg
Bat Almanya
Fransa
talya

14,6
40,5
18,8
23,9

Hollanda

5,5

ingiltere

15.7
14,2

ispanya
Dier

2.4

retim

Tketim

3,7

13,4

3,6

30,7

37.1

30.5
14.5
22.5

14.7

17,9

21.8

22,9
5.3

1988

1987
retim Tketim
13,1
3,7
36,3
30.6
17,7
14.5
22,8
22.0

retim Tketim
14,9

4,0

41.0

31,8
15,7
23.5

19.0
23.7

4.0

5.1

4.0

5.5

4,1

14.7

14.3

14,8

12.0

8.9

8,5

19,0
11,7

16.2

6.7

17,2
11,9

2,5
125.8

5,2

2,4

5,3

2.7

9,9
5,6

4.1
14.0

135.6

5,1
100.8

103.5

126.5

103,4

137,5

110.8

.Avusturya
Finlandiya

4,7

2.2

4,3

2.5

2,7

4,6

2.9

2.5

1.8

2.6

1.8

4,3
2,7

2,1

isve

4,8

3.3

4.7

4.6

4,8

4.0

Trkiye
Yugoslavya ,

4.9
4,5

5,3
5,1

5,9

3.5
5,4

1,9
3,8

2,8
8.0

5,9

4,5

5,6

4,3

5,9
5,6

4.5

4,0

Dier

1,9

3,9
122,4

2,0
149.8

4,3

1,9

3.6

105,1
13,2

74,0
14,1
88.1

126,6
94.9
12,6
107,6

151.3
81,0
14,7
96.7

126.9
95,7
12,4
108.1

1,6
163.9
90,7

AET Toplam

Bat Avrupa Toplam

ABD
Kanada
Kuzey Amerika Toplam

158,9
80,1
14,8
94,7

7,0

Arjantin

2,9

11S!,3
2,2

3.6

3,3

20,6*

12,0

3,2
21,2

2,8

Brezilya

14,5

22,2

14,1

7,6

Meksika

7,3

7,2

6,7

7,4

6,9

Venezella

3,1

'3.0

3,4

2,7

3,7

3,2

Dier
Latin Amerika Toplam

1.9

r;,8
27,6

2,4

4,1

2,6

4,3

37,4

30.8

39,5

8.9
1,0

6,3
2,6

8,7
1,6

Gney Afrika

35,7
8,5

Msr

1,0

i,3
3,4

Dier

2,1

8,5

1,9

7,0

11,6

17,2

11,8

14.8

Afrika Toplam
ran
Dier
CV'ia Dou Toplam
Japonya
Kta ini, K.Kore vb,
Hindistan
Gney Kore
Milliyeti in

31,8
8,1

8,8

30,2
5,8

2,8

1,7

3,0

1,9

7,1

12,3

14,7

2,4
12,9

18,9

1.3

3.5

2.2

9.1

1.2

3,8

1.2

6,0

1,9

7,6

3,1

11.4

1.9
3,1

98,3
61,1
12,2
14,6

69,9
85,6
14.8
11,6

98,5
64,8
12,6
16,8

10,3
16.3
72,7
82,0
16,4
13,9

10,9

2.9

4,4

5,0

13

12,4

2,8
42,4

12,7
17,7
734

3,6
24,6

16,2

6,8

1,2

80 6

108,9

7.8
3,6

1.9
3,1

10S.3
55,1
11.9
13,5

3,9

135,1
110,3
14,6
124,9

<

3,7

8,1

12,6
1O5.7~
86,7
65.8
81,2
14.2
18,1
19.1
16,3
8,3
10,8
4,9
17,7
218,0
230.8
3,6

5,1

6,3

6,6

7.8

5.8

8,6

3,3

4,3

4.3

196.0

17,8
207,2

202.8

20,6
214,2

6,1
0,3

6,2

6,3

8.3

0,7

0,8

0.7 *

194,8

20,0
205,1

Avustralya

6,6

5,7

1-7

Yeni Zelanda

0.2
6,8

0,7

0,3

5,9
0,6

6,4

7.0

6,5

6.4

8.9

8,8

7.0

214.5
726,1
+ 1,4

213,9
728.
+ 1,8

222,2
715,4
0.7

2?0,5
726.0
-0.8

224,0
73.1
+ 2,8

220,0
738,9
+ 1.9

228,6
780,0
+ 6.0

223,0
779.0
+ 8,3

Diar
Asya Toplam

Okyanusya Toplam
SSCB. Kba va Dou A . T.
Dnya Toplam

Fark m

239

240

241

Trkya'de Demir-eik retimi

Ham Dam r

1983

1984

1988

1986

1987

1988

1989^!

2.274,0

2.302,0

3.205,0

3.733,0

4.068,0

4.461,0

4.700

453,0

476

331,0

247,0

267,0

347,5

326,6

Ham elik

3.940,0

4.330,0

4.884,0

5.928,0

7.044,0

7.983,0

8.500

Uzun Mamul

2.213,8

2.917,7

3.642,8

3.854,9

4.343,7

4.753,0

4.930

ubuk

1.732,0

2.383,0

2.960,0

3.212,0

3.650,0

4.100,0

4.250

465,0

617,0

574,0

630,0

690,0

650,0

675

18,8

17,7

8,8

12,9

3.7

3,8

1.202,7

1.510,6

1.555,9

1.648,8

1.803,7

1.816,7

91,9

92,7

95,5

85,5

100,5

100

371,2

320,6

368,0

353,2

460,7

550
893

Pik

Profil
DDY Malzmesi
Yass Mamul
Teneke

8,6

321,1

Souk Sac

1.800^

Scak Sac

633,2

820,1

387,7

899,3

1.103,0

1.007,4

Levha

149,8

227,4

304,9

279,0

262,0

248,1

257

Dier Mamuller

621,0

642,7

727,7

663,6

702,2

760,2

827

zel elik

151,0

150,0

200,0

150,0

170,0

190,0

210

Dikisiz Be ru
elik ve Pik DK.
Dier Borufar

II)

(Bin Ton)

4,0

8,2

8,2

7,0

5,0

6,0

458,0

475,0

510,0

490,0

520,0

600,0

620

8,0

9,5

9,5

6,6

7,2

5,2

Program

Trkiye'de Demir-elik Tketimi

(Bin Ton)

1983

1984

1985

Uzun Mamul

1.570,3

2.147,0

2.525,2

ubuk

1.358,5

1.831,0

184,9

266,0

Profil
DDY

Malzemesi

Yass Mamul

1988

1989 <i>

2.741,5

3.294,7

3.282,0

3.395

2.100,0

2.292,0

2.794,0

2.690,0

2.900

394,0

422,0

487,4

496,0

470

26,9

50,0

31,2

27,5

13,3

96,0

25

1.889,4

2.143,0

2.368,5

2.739,4

3.468,4

2.905,0

2.940

93,1

97,4

91,9

96,2

82,6

100

100

Souk Sac

503,4 . 620,0

513,0

611,6

952,8

824,0

870

Scak Sac

874,3

925,0

1.209,0

1.236,2

1.508,5

1.379,0

1.350

Levha

128,3

140,0

103,0

Dikisiz Dier Borular

275,3

346,0

412,0

653,0

689,0

Kaplamal Sac

150,0

152,0

132,0

238,0

318,0

283,0

285

Dier Mamuller

710,3

746,0

827,0

813,0

830,0

947,0

938

iB elik

225,5

208,0

228,0

220,0

241,0

254,0

250

27,4

43,9

36,8

28,8

35,0

33

457,4

468,7

512,0

520,6

600,0

620

Teneke

Dikisiz Boru

elik Pik Dkm

(1) Pngrtm

242

1887

1 9 8 6 ^.

46,1
492,0

477,0

470

243

245

246