POREME

POREMEAJI METABOLIZMA UGLJIKOHIDRATA

Doc. dr. sc. Danijel Pravdic

Ugljikohidrati su glavni izvor energije za mozak, eritrocite, mrenicu i zametni epitel. Ugljikohidrati
se u pravilu prevode u glukozu i tako se i iskoritavaju. Da bi organizam normalno funkcionirao,
organizam odrava koncentraciju glukoze u krvi, tj. ponudu glukoze u krvi stalnom u okvirima 3.96.1 mmolL-1. Glavni organ koji je zaduen za odravanje te koncentracije glukoze je guteraa koja
-stanicama u Langerhansovim otoiima lui inzulin. Inzulin omoguuje ulaz glukoze u stanice.
Osim njega na metabolizam ugljikohidrata utjeu i kateholamini (adrenalin, noradrenalin, dopamin),
glukagon (lue ga - stanice guterae), glukokortikoidi (kortizol), somatotropin.
Poremeaj regulacije:
1. hiperglikemije
a. inzulinski manjak
b. inzulinska neosjetljivost
2. hipoglikemije
a. izazvane
I. neadekvatnom primjenom izvanjskog inzulina ili hipoglikeminih lijekova
II. hipoglikemije izazvane alkoholom
III. postapsorpcijske reaktivne hipoglikemije
IV. izazvane leucinom
b. spontane
I. ulazak glukoze u krvotok
II. iskoritavanje glukoze
3. poremeaji metabolizma glikogena (enzimopatija nakupljanje u jetri i miiima glikogenoza)
Energijski metabolizam

ATP (1-10 mmol/L)

Oslobaanje energije iz susptrata

Glukoza piruvat

2 mmol ATP

Okidacija glukoze

36 ATP

Okisdacija palmitinske
kiseline

129

Hipoenergoze

Smanjen stanini sadraj ATP-a (1-10 mmol/L)

Hipoksijske

Supstratne

Disenzimatske

Hipoksijska hipoenergoza

PO2 u tkivima (60-100 mmHg)

Hipoksemijske (smanjena oksigenacija Hb)

Hematopatske (anemije, Hb)

Cirkulacijske (srana insuf., ok, perifern. insuf...)

Poremeaji difuzije (edem)

Pretjerana aktivnost tkiva

Cijanoza

Hb manje od 50 g/L

Centralna (smanjena oksigenacija krvi)

PO2, poremeaji funkcije plua, mijeanje venske krvi, hemoglobinopatije)

Periferna

Smanjen SMV

Izlaganje hladnoi

Venska opstrukcija

Arterijska opstrukcija

Disenzimatske hipoenergoze

Poremeaj rada enzima (mutacije, otrovi, manjak kofaktora vit B1)

Supstratne hipoenergoze

Manjak energijskih tvari, primarno glukoze

Pojaano iskoritavanje masti za energiju

Razvoj acidoze

Gladovanje i eerna bolest

glukoza

masne

ketonska
kiseline

tijela

Posljedice

Mozak 25% glukoze, 20% kisika, 15% SMV

Prvo propada funkcija, zatim struktura

Klijenut, gubitci svijesti

15-20 sekundi gubitak svijest

4-5 min ireverzibilna oteenja

Kronino demencija

Srce angina, infarkt

Miii slabost i grevi

Ugljikohidrati u organizmu

Izvor energije

Ugljikohidrati se u krvi nalaze u obliku monosaharida-najee glukoza

U tkivima pohranjeni u obliku glikogena

Ovisno o koncentraciji glukoze u krvi:

Euglikemija 3,3-5,5 mmol/L.

Hiperglikemija
Hipoglikemija
Regulacija glukoze u krvi

Glavni hormon koji regulira razinu glukoze u krvi i njen metabolizam je inzulin

Manjak inzulina uzrokuje hiperglikemiju

Drugi hormoni ukljueni u regulaciju glukoze su: glukagon, hormon rasta, kortizol

Organi uklju
ukljueni u metabolizam glukoze

Glavni organi u regulaciji glukoze guteraa, jetra, mii

Guteraa - mjesto sinteze inzulina (Langerhansovi otoii)

Jetra - pohranjuje glukozu u obliku glikogena - glikogeneza

- pretvara glukozu iz laktata, aminokiselina-tzv. glukoneogeneza

Miii - brzo iskoritvanje energije

Se
Seerna bolest - Diabetes mellitus

Tip 1 eerne bolesti - hiperglikemija uzrokovana manjkom inzulina

Tip 2 eerne bolesti - hiperglikemija uzrokovana smanjenim djelovanjem inzulina na stanice tzv. inzulinska rezistencija i

smanjenim stvaranjem inzulina

Metaboliki poremeaji u eernoj bolesti
Manjak inzulina

Lipoliza, oksidacija masnih kiselina metabolizam bjelanevina

ketonska tijela u krvi

glukoneogeneza

hiperglikemija

iskoritavanje guk
kronine
dijabetine

komplikacije
metabolika acidoza

osmotska diureza

hiperosmolarnost izvanst. tekuine

gubitak Na i K
elektrolitska neravnotea

dehidracija

ketoacidotina koma

eerna bolest - simptomi

Glavni znaci eerne bolesti:

Glukozurija - izluivanje glukoze mokraom

Poliurija - pojaano izluivanje mokrae,

Polifagija - poveano uzimanje hrane,

unutarstani. dehidracija

hiperosmolarna koma

dijabetina ketoacidotina koma,

hiperglikemina hiperosmolarna koma,

kronine dijabetike komplikacije (neuropatije, katarakta, nefropatija, retinopatija)

Kronine dijabetike komplikacije

Glukoza se u stanicama moe vezati za razliite spojeve, primjerice bjelanevine -glikacija

Glikacija ovisna o koncentraciji glukoze u krvi

Glikolizirane bjelanevine djeluju kao tetni imbenici - uzrok dijabetinih komplikacija

Glicirani hemoglobin HbA1C pokazuje dugotrajnu koncentraciju glukoze u krvi

Hipoglikemija

Posljedica je smanjenog unosa glukoze u krvotok ili njezina poveanog nestajanja iz krvotoka

Najei uzroci hipoglikemije zbog poveanog nestajanja iz krvotoka

Prevelika doza inzulina u dijabetinih bolesnika

Inzulinom - tumor stanica Langerhansovih stanica

Hipoglikemija

Primjer hipoglikemije zbog smanjenog unosa glukoze u krvotok je manjak kortizola zbog:

Manjka ACTH - kortikotropni hormon hipofize

Oteenja kore nadbubrene lijezde (Addisonova bolest)

Simptomi hipoglikemije (guk 2,5 mmol/L)

Hipoglikemija

adrenalin

hipoenergoza mozga

drhtanje
tahikardija
bljedilo
znojenje
strah
Hipoglikemija

hipoglikemijska koma