Infromatika prva parcijala

1.
ta oznaava LAN?
Lokalna raunarska mrea (Local Area Network, LAN) predstavlja osnovu svake
mree. Ona moe biti jednostavna kada imamo dva raunara povezana kablom,
ili sloena kada su povezani na stotine raunara i periferijskih ureaja u jednoj
velikoj organizaciji. Osnovno obiljeje lokalne raunarske mree je to to je ona
prostorno ograniena. Dakle, to je mrea raunara na bliskom rastojanju, uz
primjenu ureaja za povezivanje.
2.
Objasniti ulogu modema?
Modem je ureaj koji omoguava prenos digitalnih podataka analognim
linijama. On modulie nosei signal da bi kodirao digitalnu informaciju i
demodulie nosei signal da bi dekodirao preneene podatke. Najee se koristi
za pristup internetu putem telefonskih linija POTS (Post Office Telephone
Service). Drugaije reeno, modem je hardverski ureaj koji povezuje raunare
na telefonsku liniju. Vri konverziju/dekonverziju digitalnog signala u analogni
oblik pogodan za prenos po telefonskom kanalu/i obrnuto.
3.
ta oznaava WAN?
Regionalna raunarska mrea (Wide Area Network, WAN) nije prostorno
ograniena. Ona moe da povee reunare i ureaje irom svjeta. WAN ini
veliki broj povezanih lokalnih mrea. Za povezivanje se koriste usluge
telekomunikacionih operatera. Dakle, WAN mree su povezane LAN mree koji
su geografski udaljeni, preko razliitih telekomunikacijskih linija.
4.
Koja je osnovna razlika izmeu LAN i WAN mrea?
Osnovna razlika izmeu LAN i WAN mrea je ta to WAN mrea nije prostorno
ograniena, dok je LAN mrea prostorno ograniena, moe biti povezana na
stotine raunara ali unutar jedne organizacije.
5.
ta su protokoli?
Protokoli su pravila po kojima se vri razmjena podataka u raunarskoj mrei.
Zbog sloenosti komuniciranja, ovaj posao se djeli u vie hijerahijskih slojeva, a
za svaki sloj postoje posebni protokoli. Protokoli nieg sloja pruaju usluge
protokolima vieg sloja, a protokoli vieg sloja preputaju detalje realizacije
protokolima nieg sloja.
6.

Objasniti mree ravnopravnih raunara i peer-to-peer komunikacije?

Kod mrea ravnopravnih raunara (peer-to-peer mree) ne postoje namjenski

serveri niti hijerarhija raunara. Svi raunari su jednaki, odnosno ravnopravni.
Nude jednostavan pristup povezivanju raunara radi zajednikog korienja
resursa i meusobne komunikacije. Svaki raunar funkcionie i kao klijent i kao
server, pa ne postoji administrator koji bi bio odgovoran za cjelu mreu.
Korisnik svakog raunara sam odreuje koji se podaci sa njegovor raunara
mogu djeliti preko mrea. Ovaj model se ponekad javlja i pod nazivom P2P.

7.
Navedite glavne razloge za umreavanje raunara?
Osnovni razlozi za umreavanje su:
1)
Zajedniko koritenje informacija efikasno komuniciranje uesnika,
2)
Zajedniko koritenje hardvera i softvera.
Konkretnije, raunari koji su u mrei mogu zajedniki da koriste: Dokumente;
Elektronsku potu; Softver za obradu teksta; Softver za preenje projekata;
Ilustracije, fotografije, video i audio datoteke; Audio i video prenose; tampae;
Faks maine; Modeme; CD-ROM jedinice i druge prenosive jedinice; diskove...
8.
Koje su osnovne prednosti standardizacije kod raunarskih mrea?
Jednostavnije je i bolje da ljudi potpuno savladaju jedan program, nego da
moraju da rade sa etiri ili pet razliitih programa.Kada su raunari umreeni, to
znaajno pojednostavljuje i njihovu podrku. Za jednu kompaniju je daleko
efikasnije kada tehniko osoblje odrava jedan operativni sistem i kada su svi
raunari identino podeeni prema konkretnim potrebama te kompanije.
9.
Objasniti karakteristike paketskog prenosa podataka.
Kod ovog naina prenosa podataka izmeu dva uesnika, prvo se informacija
koja se razmjenjuje djeli u pakete, odgovarajue strukture. Paketi prolaze
razliite putanje od ishodita do odredita. Na odreditu vri se slaganje paketa u
prvobitan redoslijed da bi se dobila potpuna informacija.
Ovakav prenos podataka je karakteristian za raunarske mree gdje veinu
mrenog saobraaja ine kratki naleti podataka sa praznim prostorom izmeu i
koji su obino vremenski dui od popunjenih. Sutina ovakvog naina prenosa
podataka je da se u praznim prostorima mogu slati paketi koje alje neki trei
uenik, dakle, podaci od razliitih izvorita mogu prolaziti istim spojnim
putem.
10. Kako radi prenos podataka sa komutacijom veza?
U ovom tipu prenosa podataka izmeu dva uesnika u komunikaciji uspostavlja
se vrsta direktna veza, a ukupna informacija se prenosi putanjom koja je
utvrena u toku uspostave veze. Osnovna karakteristika ovakvog naina prenosa
podataka je da se podaci mogu prenositi uspostavljenom vezom maksimalnom
brzinom koja je mogua, tj.u popunosti se moe koristiti kompletan
frekvencijski opseg uspostavljenog spojnog puta za prenos podataka.
11. Nabrojte pasivnu mrenu opremu.
Pasivne komponente mree ine: utinice, kablovi, paneli za prespajanje i za
zavravanje kablova, kablovi za prespajanje, RACK ormari, kanalice za voenje
kabla, itd.

12. Navedite vrste kablova za umreavanje.

Veina dananjih mrea koristi tri osnovne vrste kablova:
1)
Koaksijalne kablove,
2)
Kablove sa upredenim paricama (twisted pair)
3)
Optike kablove.
13. Navedite aktivnu mrenu opremu.
U aktivnu mrenu opremu spadaju: ripiteri, habovi, mostovi, svievi, ruteri,
firewall-ovi, mrene kartice, modemi.
14. Objasniti ulogu rutera u raunarskim mreama.
Glavna uloga rutera u mrei je da rutiraju (usmjeravanje) pakete kako bi oni
stigli do svog odredita. Informacija koja se koristi za ovu funkciju je odredina
adresa smjetena u paketu. Ruter obavlja ovu funkciju tako to po prispjeu
paketa izvue odredinu adresu, zatim nae odgovarajui zapis u tabeli rutiranja
gdje su smjeteni podaci na koji port treba paket da se proslijedi i odredi adresu
sljedeeg rutera na putu ka kojem se paket usmjerava. Kada se dobije ova
informacij avri se proces komutacije gdje se paket komutira sa ulaza na
odgovarajui izlazni port odakle se alje dalje.
Drugaije reeno, njegova osnovna uloga je pronalaenje najboljih putanja
izmeu rutera, kako bi paketi stigli do odredita. Susjedni ruteri meusobno
razmjenjuju podatke kako bi aurirali sopstvene tabele rutiranja.
15. Objasniti namjenu Switch-a u raunarskim mreama.
Switch je za mreni most isto kao to je hab za ripiter. Na sebi ima vei broj
portova. Svaki port ima izvjestan stepen inteligencije, osnosno ne vri samo
retransmisiju paketa, ve upisuje MAC adrese u odgovarajuu tabelu. Veoma
znaajna mogunost koju switch posjeduje je da se na svaki port switch-a moe
prikljuiti stanica, a ne segment mree. Switch omoguava podjelu LAN-a na
vie kolizionih domena.
16. Objasniti OSI i TCP/IP model.
OSI model je najpoznatiji i najee koriten model za slikovitu predstavu
prenih okruenja. On je apstraktan model, to znai da stvarna implementacija
mree ne mora striktno da ga slijedi. Svaki nivo ima jasno definisane funkcije
koje omoguavaju dio komunikacije sa drugim sistemom. Te funkcije koriste
funkcije nieg nivoa da bi obavile jednostavnije funkcije, a obezbjeuju
odgovarajue usluge viim nivoima.
Internet model (TCP/IP) je razvijen za potrebe interneta i jednostavniji je od
OSI modela. Jednostavost ovog modela se ogleda u apstraktnom gledanju na tri
najvia sloja OSI modela tako da internet model propisuje samo sloj aplikacije
naspram slojeva aplikacije, prezentacije i sesije kod OSI modela.
Dakle, TCP/IP model je skup protokola za prenos podataka kroz raunarsku
mreu. Danas predstavlja defacto standard u umreavanju i na internetu.

17. Koja je funkcija Firewall ureaja?

Firewall je bezbjednosni hardverski ili softverski ureaj, najee smjeten
izmeu lokalne mree i javne mree (interneta), ija je namjena da titi podatke
u mrei od neautorizovanih korisnika (blokiranjem i zabranom pristupa po
pravilima koje definie usvojena bezbjednosna politika). Slui za spreavanje
komunikacije zabranjene odreenom mrenom polisom.
Firewall moe biti softverski ili hardverski. Osnovna funkcija rada firewall-a je
u ispitivanju IP paketa koji putuju izmeu klijenta i servera, ime se ostvaruje
kontrola toka informacija za svaki servis po IP adresi i portu u oba smjera.
18. emu slui mrena kartica?
Mrena kartica je ureaj koji povezuje raunar sa raunarskom mreom. esto
se naziva: mreni adapter, mreni interfejs, NIC... Jedan od vanih elemenata
svake mrene kartice je MAC adresa koja ini da ovaj ureaj radi na 2.sloju OSI
modela. MAC adresa predstavlja 47-bitni seriski broj iz opsega koji IEEE
dodjeljuje proizvoau. U jednom raunaru se moe nai i vie mrenih kartica,
bilo na matinoj ploi, bilo u vidu zasebnih kartica. Najee brzine na kojima
rade mrene kartice su 10, 100 ili 1000 Mbit/s.
19. ta je ADSL i kako funkcionie
Termin DSL (Digital Subscriber Line) ili xDSL predstavlja nain prenosa
digitalnih signala po bakarnim paricama veim brzinama. U tehnologiji DSL-a
postoji nekoliko modvrsta, meutim najee koritena je tzv. Asimetrina
digitalna pretplatnika linija (ADSL Asymetric Digital Subscriber Line).
Osnovna karakteristika ove vrste DSL realizacije je asimetrinost.
ADSL usluga je bazirana na stalnom i brzom pristupu internetu po ve
postojeoj telefonskoj liniji bez njenog zauzea ili promjene telefonskog broja.
Realizuje se instalacijom dva ureaja na strani korisnika gdje se nalazi djeljitelj
frekvencije (spliter) ADSL primopredajnik (ADSL modem) i moe se
realizovati preko obine telefonske linije ili baznog ISDN prikljuka.
20. ta je bluetooth?
Bluetooth je beina tehnologija prenosa podataka i govora, razvijena od strane
proizvoaa raznovrsne elektronske opreme, sa ciljem da se njihovi proizvoda
od kompjutera i telefona do tastatura i beinih slualica, umree na malim
udaljenostima (do 10 metara) bez upotrebe kablova, brzo i jednostavno.

MULTIMEDIJA
1.

Kako se zove autor World Wide Web-a?

Tim Berners-Lee, roen u Londonu 1955, izumeo je World Wide Web (www) i
dao ga na javnu upotrebu. Napravio je distribuirani hipertekst sistem bez
granica, sa ciljem da povee sve naunike svjeta da mogu raditi kao jedna
cjelina.
2.
Koji su osnovni elementi multimedijskih sadraja?
Osnovne karakteristike multimedijskih sadraja su:
Prikaz sastoji se od jednog ili vie elemenata teksta, slika, videa,
animacija, govora, zvuka. Multimedijski prikazi mogu biti uivo, ili snimljeni pa
reprodukovani.
Linearnost znai da aktivni sadraj tee bez mogunosti uticaja
posmatraa i mogunosti upravljanja, npr.filmova.
Nelinearnost sadraja nudi interaktivnost korisnika sa mogunou
upravljanja i kretanja kroz aplikaciju, kao to su, npr.kompjuterska igra, ili
digitalna enciklopedija.
3.

Kako se djeli multimedija u odnosu na mogunost upravljanja?

4.

Kako je definisana Point veliina slova nekog teksta?

Razliite opcije obrade teksta omoguavaju da rijei i reenice po elji korisnika

budu podvuene, precrtane, eksponencirane, indeksirane itd. Veliina slova se
izraava u takama pt (points), gdje je 1pt(points)=1/72 ina.
5.

Navedite jezik/e za pisanje tekstova koji se razmjuenjuju internetom?

Hipertext je osnovni nain komunikacije na internetu, a osnovni jezik za

opisivanje stranice hipertexta je HTML (Hypertext Markup Language).
6.
Koje su osnovne karakteristike hiperteksta?
Hipertekst je osnovni nain komunikacije na internetu; sadri linkove koji
itaoca vode brzo na druge djelove dokumenta ili druge odnosne dokumente;
specijalni tip baze podataka u kojoj su objekti (tekst, slike, muzika, programi
itd.) povezani na nesekvencijalan nain i mogu se kreativno meusobno
povezati.
7.
Koje su vrste statine slike kod grafike?

Dvodimenzijalna raunarska grafika je npr., statina slika i animacija. Mogue

su razliite vrste statine slike: crtei, dijagrami, grafikoni, fotografije. 2-D
grafika moe trenutno da prenese informaciju i da bude hiperveza za drugi tip
infomacija.
8.
Navedite mogue vrste grafike.
1)
Bimapirane (rasterske) grafike
2) Vektorske grafike
9.
Navedite osnovne karakteristike bitmapirane (rasterske) grafike.
Slike koje pokazuju kako su pikseli preslikani na ekran/papir;
RG je stalna 2-D mrea piksela;
ima konanu razoluciju (ako se ona povea najee se gubi kvalitet);
obezbjeuje slikanje na raunaru (najpoznatiji Corel Painter). Slikanje
piksela na ekranu vri se pomou mia. Pored slika koje su kreirane grafikim
programom visoke rezolucije i digitalna fotografija snimljena digitalnom
kamerom je bitmapirana slika;
prednost je to bolje kontroliu teksture, sjenenja i fine detalje. Pogodne
su za prikazivanje na ekranu, stimulirajui prirodne slikarske podloge, kao i
uljepavanje fotografija.
10. Navedite osnovne karakteristike vektorske grafike.
VG koristi geometrijske oblike: linije, kvadrate, krugove, elipse, poligone isl.
Svaki oblik se matematiki predstavlja koordinatama i rastojanjima. Najbolja je
za dijagrame i crtee, ali je tea za rad. Sadri tane geometrijske podatke:
topologiju, koordinate, veze, boju itd., a ne moe se pregledati pomou vanjskog
programa (web browser), odnosno, VG mogu itati druge formate (Free hand
ita .cdr Corel Draw datoteku) zato je VG evoluirao u rastersku (.jpg, .bmp itd).
Sa poveanjem rezolucije ne gubi kvalitet slike zato to ima tane podatke o
geometriji i drugim parametrima slike.
11. ime se mjeri rezolucija kod raunarske grafike?
Rezoluciju predstavlja gustina piksela na ekranu. Pikseli su osnovni elementi
slike, najsitniji bjeli, crni, sivi ili obojeni elementi od kojih je sainjena slika na
ekranu.
12. Navedite formate podataka za grafiku.
Formati grafikog fajla su razliiti, a predstavljaju nain na koji se informacija o
slici organizuje u fajlu. Poznatiji formati grafikih fajlova su: Windows bitmaps
(.BMP), Device independent bitmaps, PC Paintbrush, True Visions Targa
(.TGA), Portable Document Format (.PDF), Graphics Interchange Format
(.GIF), Joint Expets Photography Group (.JPG, .JPEG), Tagged Image File
Format (.TIFF), Apple Macintosh (.PICT).
Najee koriteni grafiki fomati su: .PCX, .TIFF i .BMP. Grafiki formati
GIF, JPEG i PNG namjenjeni su prije svega za upotrebu na Webu.

13. Navedite osnovne karakteristike kompresije sa i bez gubitaka.

Dva mogua generika tipa kompresije:
1)
Kompresija bez gubitaka podataka ne gubi informacije, to je vano za
slike sa tekstom. (Npr. WinZip je kompresija bez gubitaka podataka, koja koristi
kompoziciju LZ77 i Huffman kodiranja)
2)
Kompresija sa gubicima gube se podaci. (Npr. JPEG format slike koji
koristi diskretnu korisnu transformaciju sa kvatizacijom, a zatim Huffmanovo
kodiranje i MPEG, familija audio i video kompresionih standarda, koja za video
koristi DCT i tehniku predikcije kompenzovanih podataka.
14. Koje vrste animacije postoje u grafikom dizajnu?
Glavni tipovi animacije su:
1)
2-D linearna animacija - gdje se ostvaruje utisak pomjeranja objekata
2)
3-D modelovanje gdje se iscrtavaju razliite perspektive objekta i vre
sjenenja boja, struktura, povrine, prozirnosti.
15. Navedite skraenicu za integrisano raunarsko modelovanje i
proizvodnju
CAD (Computer Aided Design) raunarsko dizajniranje
CAM (Computer Aided Manufacturing) raunarski podrana proizvodnja.
Kombinacija CAD/CAM programskih paketa naziva se raunarski integrisana
proizvodnja - CIM (Computer-Integrated Manufacturing) koja predstavlja
veliki korak ka potpuno automatizovanim fabrikama.