Betonarme Yapıların Tasarımı

TSEN199211
BetonarmeYaplarnTasarm
Blm11:GenelKurallarveBinalara
UygulanacakKurallar
Y.Do.Dr.Cenkstnda
n.Y.Mh.
stanbulTeknikniversitesi
MimarlkFakltesi
MimarlkBlm
Eurocode 2ninKapsam
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Eurocode 2,donatsz,donatl(betonarme)vengerilmeli beton

kullanlarakinaedilenbinalarveinaatmhendisliialannagiren
dieryaplarntasarmndauygulanr.BuEurocode,EN1990Yap
tasarmnnesaslarstandardndaverilentasarmesaslarve
dorulama,yaplarngvenliivekullanlabilirliiileilgiligerekler
veprensipleritamamlaycniteliktedir.
Eurocode 2,betonyaplarnsadeceykediren,kullanlabilirlik,
dayankllkveyangnadirenileilgiligereklerinikapsar.Isveses
yaltmgibidierzelliklerleilgiligereklerEurocode 2kapsamnda
deildir.
Eurocode 2,aadaverilenlerlebirliktekullanlmakzere
tasarlanmtr:
EN1990:Yaptasarmnnesaslar
EN1991:Yaplarzerindekietkiler
hENs:Betonyaplaraaityapmamulleri
ENV13670:Betonyaplarnuygulanmas
EN1997:Geoteknik tasarm
EN1998:Depremblgelerindeyaplacakyaplariindepremedayankl
yaptasarm
Y.Do.Dr.Cenkstnda
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Eurocode 2ninKapsam
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Eurocode 2,aadabelirtilenblmlerden
olumaktadr:
Blm11:Genelkurallarvebinalarauygulanacakkurallar
Blm12:Yapsalyangntasarm
Blm2:Betonarmevengerilmeli betonkprler
Blm3:Svtutmavedepolamayaplar
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Y.Do.Dr.Cenkstnda
EN199211inerii
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Ksm1:Genel
Ksm2:Tasarmesaslar
Ksm3:Malzemeler
Ksm4:Dayankllkvebetonrttabakas
Ksm5:Yapsalanaliz
Ksm6:Tamagcsnrdurumlar
Ksm7:Kullanlabilirlik(hizmetverebilirlik)snrdurumlar
Ksm8:Donatnnvengerme kablolarnndetaylandrlmas
Ksm9:Yapelemanlarnndetaylandrlmasvezelkurallar
Ksm10:ndkml betonelemanlarveyaplarauygulanan
ilavekurallar
Ksm11:Hafifagregal betonyaplar
Ksm12:Donatsz veseyrekdonatlbetonyaplar
Y.Do.Dr.Cenkstnda
MilliEk
EN199211in121maddesindeulusalseimeizinverilir.
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
2.3.3(3)
3.1.6(1)P 4.4.1.2(13)
5.8.5(1)
6.2.2(1)
6.5.4(4)
7.3.2(4)
9.2.2(4)
2.4.2.1(1) 3.1.6(2)P 4.4.1.3(1)P
5.8.6(3)
6.2.2(6)
6.5.4(6)
7.3.4(3)
9.2.2(5)
2.4.2.2(1) 3.2.2(3)P 4.4.1.3(3)
5.10.1(6)
6.2.3(2)
6.8.4(1)
7.4.2(2)
9.2.2(6)
9.6.3(1) 9.10.2.4(2) A.2.1(2)

9.7(1)
11.3.5(1)P A.2.2(1)
9.8.1(3) 11.3.5(2)P A.2.2(2)
2.4.2.2(2)
3.2.7(2)
4.4.1.3(4) 5.10.2.1(1)P 6.2.3(3)
6.8.4(5)
8.2(2)
9.2.2(7)
9.8.2.1(1) 11.3.7(1)
A.2.3(1)
2.4.2.2(3)
3.3.4(5)
5.1.3(1)P 5.10.2.1(2) 6.2.4(4)
6.8.6(1)
8.3(2)
9.2.2(8)
9.8.3(1)
11.6.1(1)
C.1(1)
2.4.2.3(1)
3.3.6(7)
5.2(5)
5.10.2.2(4) 6.2.4(6)
6.8.6(2)
8.6(2)
9.3.1.1(3)
9.8.3(2)
11.6.1(2)
C.1(3)
2.4.2.4(1) 4.4.1.2(3)
5.5(4)
5.10.2.2(5) 6.4.3(6)
6.8.7(1)
8.8(1)
9.5.2(1)
9.8.4(1)
11.6.2(1)
E.1(2)
2.4.2.4(2) 4.4.1.2(5)
5.6.3(4)
9.8.5(3) 11.6.4.1(1)
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
5.10.3(2)
6.4.4(1)
7.2(2)
9.2.1.1(1)
9.5.2(2)
2.4.2.5(2) 4.4.1.2(6) 5.8.3.1(1)
5.10.8(2)
6.4.5(3)
7.2(3)
9.2.1.1(3)
9.5.2(3) 9.10.2.2(2) 12.3.1(1)
J.2.2(2)
3.1.2(2)P 4.4.1.2(7) 5.8.3.3(1)
5.10.8(3)
6.4.5(4)
7.2(5)
9.2.1.2(1)
9.5.3(3) 9.10.2.3(3) 12.6.3(2)
J.3(2)
7.3.1(5)
9.2.1.4(1)
9.6.2(1) 9.10.2.3(4) A.2.1(1)
J.3(3)
3.1.2(4)
4.4.1.2(8) 5.8.3.3(2) 5.10.9(1)P 6.5.2(2)
Y.Do.Dr.Cenkstnda
J.1(3)
PrensiplerveUygulamaKurallarArasndakiFarkllklar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Bamszmaddelerinkarakterinebalolarak,bu
standardda prensiplerveuygulamakurallarbirbirinden
farklgsterilmitir.
Prensipler;
Alternatifiolmayangenelifadelervetariflerive
zelolarakbelirtmedikealternatifineizinverilmeyengerekler
veanalitikmodelleriierir.
Prensipler,paragrafnumarasndansonrakonulanP
harfiylebelirtilmitir.
Detaylandrma
Y.Do.Dr.Cenkstnda
PrensiplerveUygulamaKurallarArasndakiFarkllklar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Uygulamakurallar,prensiplerleuyumluolanve
prensipleringereklerinikarlayan, genelolarakkabul
edilmikurallardr.
Standardda,yaplariinverilenuygulamakurallarndan
farklalternatiftasarmkurallarnnuygulanmasnada
izinverilebilir.
Ancak,alternatifkurallarnilgiliprensiplerleuyumluolduu
gsterilmelive
Eurocodelarn kullanlmasdurumundabeklenenyapsal
gvenlik,hizmetverebilirlikvedayankllkbakmndanasgari
denkliksalanmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kabuller
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
EN1990daverilengenelkabullereilaveolarakaadaki
kabulleryaplmtr:
Yaplaruygunnitelikvetecrbeyesahipteknikelemanlar
tarafndantasarlanmtr.
Fabrikalarda,betonsantrallerindeveantiyedeyeterli
gzetimvekalitekontrolyaplmtr.
Yapm,yeterlibecerivetecrbeyesahippersoneltarafndan
gerekletirilmitir.
Kullanlanyapmalzemelerivemamulleri,buEurocodeda
veyailgilimalzemeveyamamulstandardlarnda tarifedildii
gibidir.
Yapyayeterlibakmyaplacaktr.
Yap,tasarlanmaamacdorultusundakullanlacaktr.
ENV13670teyeralanyapmveiilikleilgiligereklere
uyulmutur.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TasarmEsaslar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Biryap,tasarlanankullanmmrboyuncauygun
gvenilirlikderecesinisalayacakveekonomikolacak
tarzdatasarlanmalveinaedilmelidir.
Yap;
naedilmesivekullanmesnasndaolumasmuhtemelbtn
etkilervetesirleredirengstermeli,
Kullanmiingerekliartlarauygunluusrdrmelidir.
Biryap,yeterli;
Yapsaldiren,
Kullanlabilirlikve
Dayankllasahipolacakekildetasarlanmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GvenilirlikKavram
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
EN1990dagvenilirlik,biryapveyataycelemann,
tasarmmrdedhilolmakzere,tasarmndadikkate
alnanbelirtilmigereklerikarlayabilmeyeterlilii
tanmlanr.Gvenilirlik,ounluklaolaslkterimleriile
ifadeedilirvebiryapnngvenlik,kullanlabilirlikve
dayankllnkapsar.
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
10
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GvenilirlikKavram
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Yapsaltasarmileilgiliniceliklerin(etkiler,geometri,
snrlamalar,malzememukavemeti,vb)rasgeledoas
gznnealndnda,yapsalgvenilirlik
deerlendirmesideterministik yntemleyaplamaz,bir
olaslkanalizigerekir.
Gvenliktahkikinin(dorulamasnn)amachasar
olaslnn(belirlibirtehlikedurumununolumasveya
almas)sabitbirdeerinaltndakalmasnsalamaktr.
Budeer,yaptrnn,canvemalgvenliineetkinin
birfonksiyonuolarakbelirlenir.
Detaylandrma
11
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GvenilirlikKavram
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
12
Biryapiintehlikeliolanherdurumbir"snrdurum"
olarakadlandrlr.Yapbusnrdurumaeritiktensonra,
artkdizaynedildiiiinilevleriniyerinegetiremez.
kitipsnrdurumuvardr:
TamaGcSnrDurumu(ULS:UltimateLimitState)
KullanlabilirlikSnrDurumu(SLS:Serviceability LimitState)
TamaGcSnrDurumunuamayapnntamamnn
veyabirblmnngmesinenedenolur.
KullanlabilirlikSnrDurumunuamaise,projenin
gereksinimleriasndanyapyelverisizhalegetirir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GvenilirlikYnetimi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
13
SeviyeIIIYntemi:Tamprobabilistik buyntemprensip
olarak,belirtilengvenilirlikprobleminedorucevaplar
oluturur.Ancak,tasarmkodlarnnkalibrasyonunda,
istatistikiverilerinsklndakiyetersizliksebebiyleseyrek
olarakkullanlr.
SeviyeIIYntemi:Birincimertebegvenilirlikyntemiveya
yntemiiyitanmlanmbelirliyaklamlarnkullanlmasn
salarveouyapuygulamalarnnyeterlihassaslktaolduu
sonucunudourur.Gerekliverilergenelliklemevcut
olmadndanbuyntemidepratiktasarmdauygulamak
zordur.
SeviyeIYntemi:Yarprobabilistik olanbuyntemksmi
faktryntemi olarakadlandrlr.Buyntem,yapnngerekli
gvenilirliini,problemdeikenlerininkarakteristik
deerlerinivebirdizigvenlikelemannkullanarak
salayanbirdizikuralauyumesasnadayanr.Bunlaretki,
malzemevegeometridekibelirsizliklerikapsayanksmi
gvenlikfaktrleriiletemsiledilmektedir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KsmiFaktrYntemi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
14
Buyntem,tasarmcnnherhangibirprobabilistik bilgiyesahip
olmasngerektirmez,nkgvenliksorunununprobabilistik
ynlerizatenyntemkalibrasyonsrecinde(karakteristik
deerlerinveksmigvenlikfaktrlerininseiminde)dikkate
alnr.Yntemaadakivarsaymlaradayanmaktadr:
Etkitesirlerivedirenbamszrassal deikenlerdir.
Etkitesirlerivedirenkarakteristikdeerleri,verilenbir
olaslntemelinde,ilgilidalmlarnverilendzenininoran
olaraksabittir.
Dierbelirsizliklerksmifaktrlerveekunsurlaruygulayarak
karakteristikdeerler,tasarmdeerlerinedntrlerek
dikkatealnr.
Tasarmetkitesirleri,tasarmdirencinigemiyorsagvenlik
deerlendirmesiolumludur.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KsmiFaktrYntemi
Genel
TasarmEsaslar
Rk
Ed Rd
Malzemeler
Dayankllk
Rd =Rk /R
Ed =E*Ek
TasarmSeviyesi
YapsalAnaliz
TamaGc
Ek
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
15
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
16
EQU:Yapveyayapilerijit kabuledilenbtnlk
halindekiyapksmndastatikdengekayb,burada;
Deerdekikkdeiikliklerveyatekbirkaynaktangelen
etkilerindalmnemlidirve
Yapmalzemeleriveyazemindayanmlargenellikleynlendirici
deildir;
STR:Temelpabular,kazklar,temelduvarlarvb.dahil
olmakzereyapveyayapelemanlarndaigmeveya
arekildeitirme,buradayapmalzemeleriveyap
ynlendiricidir.
GEO:Zeminveyakayann,dirensalamadanemli
olduuhallerde,zemindekigmeveyanemliekil,
deiiklii.
FAT:Yapveyayapelemanlarndakiyorulmagmesi.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Tahkikler
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
StatikDengeTahkiki(EQU):
Ed,dst. :Kararllkbozucuetkitesirlerinintasarmdeeri
Ed,stb. :Kararllksalaycetkitesirlerinintasarmdeeri
DirenTahkiki(STRve/veyaGEO):
Ed Rd
Bir blm,eleman veya balantda,kopma veya ar ekil deitirme

snr durumu
Ed :kuvvetler,momentlerinetkitesirleriveyafarklikuvvetlerveya
momentleritemsiledenvektrlerintasarmdeerleri,
Rd :Tekabledendirenlerintasarmdeerleri
Rd R X d 1 ,.... X di , ad ,1 ,......ai veya Rd

X d ,i i
17
Ed ,dst . Ed ,stb.
X k ,i
M ,i
veya X d ,i
Rk
X k ,i
M ,i
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumu
EtkiKombinasyonlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
18
Kalc ve geici tasarm durumlar iin etkilerin kombinasyonu

(Malzemeyorulmashari)
Ed E G , j Gk , j P Pk Q1 Qk ,1 Qi 0,i Qk ,i
Kaza durumu tasarm iin etkilerin kombinasyonu
Ed ,A E GA , j Gk , j PA Pk Ad 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Depremtasarm iin etkilerin kombinasyonu

Ed ,A E GA , j Gk , j P Pk AEd 2,i Qk ,i
Gk
Pk
Qk,1
Qk,i
Ad
AEd
:Kalcetkininkarakteristikdeeri
:ngerme etkisininkarakteristikdeeri
:nctekdeikenetkininkarakteristikdeeri
:nc tek deiken etkiye elik eden etki i nin karakteristik deeri
:Kazaraoluanetkinintasarmdeeri
:Sismiketkinintasarmdeeri
0i
: Kombinasyonfaktrleri
Gj,P,Qi: Ksmifaktrler
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumu
EtkiKombinasyonlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
19
Deikenetkininkombinasyondeeri(0Qk):
Etkilerinkombinasyonunabalolaraktesirlerinmeydanagelme
olaslnnald,mnferitetkikarakteristikdeeriileyaklakayn
olacakekildeseilen,istatistikdeerlendirmeesasalnarakda
belirlenebilendeer.Budeer01katsaysilearplarak
karakteristikdeerinbelirlenmiblmolarakifadeedilebilir.
Deikenetkinintekrardeeri(1Qk):
Referansdnemierisinde,sadecekkbirksmoluturantoplam
sreboyuncaalmasveyaalmasklnnverilenbirdeerle
snrlanmasiinbelirlenen,istatistikdeerlendirmenindeesas
alnabildiideer. Budeer11katsaysilearplarakkarakteristik
deerinbelirlenmiblmolarakifadeedilebilir.
Deikenetkininyarsabitdeeri(2Qk):
Referansdnemierisinde,bykbirksmoluturantoplamsre
boyuncaalmasiinbelirlenendeer.Budeer21katsaysile
arplarakkarakteristikdeerinbelirlenmiblmolarakifade
edilebilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumu
KsmiFaktrler
Genel
KalcEtkiler Gk
TasarmEsaslar
Etkiler
Malzemeler
Dayankllk
SetA
TamaGc
Kullanlabilirlik
SetC
nctekdeiken
etkiye elik eden
etki Qk,i
Olumsuz Olumlu
artlar artlar
Olumsuz Olumlu
artlar artlar
Olumsuz
artlar
Olumlu
artlar
1.10
0.90
1.5
1.50,i
1.35
1.00
1.5
1.50,i
YapsalAnaliz
SetB
nctekdeiken
etkiQk,1
veya aadakilerinenelverisizi
1.35
1.00
1.50,1
1.50,i
0.851.35
1.00
1.5
1.50,i
1.00
1.00
1.30
1.30
Detaylandrma
20
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KsmiFaktrSetleri
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
SnrDurumu
KsmiFaktrSeti
EQU Yaplarnstatikdengesi
SetA
STR Yapelemanlarnn,
geoteknik etkilerikapsamayan SetB
tasarm
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
21
STR Yapelemanlarnn,
geoteknik etkilerikapsayan
tasarm(temelpabular,
kazklar,temelduvarlar,vb.)
GEO Zemindirenci
Yaklam1:SetCveSetBdenayrayrhesaplanan
tasarmdeerlerinin,geoteknik etkilerveilaveolarak
yapyaetkiyen/yapdankaynaklanandieretkilere
uygulanmas.Yaygndurumlarda,temelpabularnn
boyuttayininde,SetCveyapsaldirenteSetBdikkate
alnr.
Yaklam2:SetBdenhesaplanantasarmdeerlerinin,
geoteknik etkilerveilaveolarakyapyaetkiyen/yapdan
kaynaklanandieretkilereuygulanmas.
Yaklam3:SetCdenhesaplanantasarmdeerlerinin,
geoteknik etkilerveaynzamandaSetBdenhesaplanan
ksmifaktrlerinyapyaetkiyen/yapdankaynaklanan
dieretkilereuygulanmas.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KullanlabilirlikSnrDurumu
TahkikveEtkiKombinasyonlar
Ed C d
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Ed :Kullanlabilirlikltlerindetarifedilenetkitesirlerinin,ilgili
kombinasyonesasalnarakbelirlenentasarmdeeri
Cd :Geerlikullanlabilirlikltlerinintasarmdeersnr
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
KarakteristikKombinasyon:
(geridnszsnrdurumlar)
SkKombinasyon:
Kullanlabilirlik
(geridnmlsnrdurumlar)
Detaylandrma
YarkalcKombinasyon:
Ed E Gk , j Pk Qk ,1 0,i Qk ,i
Ed E Gk , j Pk 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Ed E Gk , j Pk 2,i Qk ,i
(uzunsrelietkilervegrn)
KullanlabilirliksnrdurumundaetkiksmifaktrF =1.0olarakalnr.
22
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KombinasyonFaktrleri(Binalariin)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
23
Etki
Binalaraetkiyenykler
KategoriA:Ev,konutalanlar
KategoriB:Ofisalanlar
KategoriC:Kongrealanlar
KategoriD:Alverialanlar
KategoriE:Depolamaalanlar
KategoriF:Trafieakalanlar(Araarl30kN)
KategoriG:Trafieakalanlar(30kN <Araarl30kN)
KategoriH:atlar
0.7
0.7
0.7
0.7
1.0
0.7
0.7
0
0.5
0.5
0.7
0.7
0.9
0.7
0.5
0
0.3
0.3
0.6
0.6
0.8
0.6
0.3
0
Binalaraetkiyenkaryk
Finlandiya,zlanda,Norve,sve
DierCENyesilkelerdeki,ortalamakotuH>1000molanyerler
DierCENyesilkelerdeki,ortalamakotuH1000molanyerler
0.7
0.7
0.5
0.5
0.5
0.2
0.2
0.2
0
Binalaraetkiyenrzgaryk
0.6
0.2
Binalardakiscaklk(yangnharicindeki)
0.6
0.5
Y.Do.Dr.Cenkstnda
MalzemeKsmiFaktrleri
fyk cc fck fp 0.1k
,
Rd R ,
c
s
s
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Tamagcsnrdurumuiinmalzemefaktrleri
Tasarmdurumlar
Betoniin
Donateliiiin
ngerme eliiiin
YapsalAnaliz
Kalc&Geici
1.5
1.15
1.15
TamaGc
Kazaraoluan
1.2
1.0
1.0
Dayankllk
Kullanlabilirlik
KullanlabilirliksnrdurumundaC veS deerleriiinnerilendeer1.0dr.
Detaylandrma
24
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonDayanmSnf
Genel
C 35/45
TasarmEsaslar
Malzemeler
28gnlkkarakteristik
silindirdayanm(fc,cyl)
28gnlkkarakteristik
kpdayanm(fc,cube)
Dayankllk
TamaGc
Kullanlabilirlik
h=300mm
YapsalAnaliz
Kenarls150mm olankpnumune
Detaylandrma
d=150mm
25
EnyksekdayanmsnfCmaxtr.
Cmax deeri,herlkeiin,kendimilliekinde
verilebilir.nerilendeer:C90/105
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonunMalzemezellikleri
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
80
C80
TamaGc
c1
fcm
C45
0.4fc
40
C25
20
c [o/oo]
1.0
Ec=1.05Ecm
Ecm
2.0
3.0
c
c1
4.0
fcm fck 8 [N / mm ]
2
fcm 28gnlkortalamasilindirbasndayanm
fck 28gnlkkarakteristikbasndayanm
26
c
c1
k 1.05Ecm
fc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
C55
60
Dayankllk
YapsalAnaliz
2
Dorusalolmayanyapsalanaliziin c k
fcm 1 k 2
c[N/mm2]
Ecm 22(
c,u
fcm 0.3
) [N / mm2 ]
10
Ecm Betonunsekantelastisite modl

Ec Betonun28gnlktanjantelastisite modl
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Enkesit TasarmndaDikkateAlnacak
Gerilme ekilDeitirmelikileri
Genel
TasarmEsaslar
fck
c
fck
fcd
fcd
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
c2
cu2
2

c
0 c c 2 iin c fcd 1 1

c 2
cu2 c c 2 iin c fcd
c3
0 c c 3 iin c fcd
c
c3
cu 3 c c 3 iin c fcd
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
27
cu3
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonDayanmSnflar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
28
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Betonunt GnlkDayanm
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Betonbasndayanmnnfarklsafhalarda(kalp
sklmesi,ngerilmenin betonaaktarlmas)herhangibirt
zamaniintanmlanmasnada[fck(t)]ihtiyaduyulabilir.
Farklyalariinfck(t)deerleri:
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
29
3<t<28gn
t28gn
fck(t)=fcm(t) 8(MPa)
fck(t)=fck
Dahagerekideerler,zelliklet3gniindayanm
deerleri,deneylerleeldeedilmelidir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Betonunt GnlkDayanm
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Herhangibiryataki(t)betonbasndayanm,imento
tipine,ortamscaklnavekrartlarnabaldr.
Ortalama20CortamscaklndaveEN12390auygun
ekildekretabitutulmubetonun(t)gnlkortalama
basndayanmfcm(t)
YapsalAnaliz
fcm (t ) cc (t ) fcm
TamaGc
28 1/2
cc (t ) exp s 1
t
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
s:imentotipinebalkatsay,
CEM42,5R,CEM52,5N,CEM52,5R(SnfR)iin0.20,
CEM32,5R,CEM42,5N(SnfN)iin0.25,
CEM32,5N(SnfS)iin0.38
30
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonDayanmTasarmDeerleri
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Basndayanmtasarmdeeri
fcd =cc fck/C
ekmedayanmtasarmdeeri
fctd =ct fctk,0.05 /C
YapsalAnaliz
TamaGc
C :Betoniinksmiemniyetfaktr
Detaylandrma
cc :Basndayanmzerindekiuzunsrelitesirleriveyk
uygulanmayntemindenkaynaklananolumsuztesirleridikkate
almakiinkullanlankatsaydr.cc deeri,0.8ila1.0olmakla
birlikte,millieklerdeverilebilir.nerilendeer1.0dr.
ct :ekmedayanmzerindekiuzunsrelitesirleriveyk
uygulanmayntemindenkaynaklananolumsuztesirleridikkate
almakiinkullanlankatsaydr.nerilendeer1.0dr.
31
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kullanlabilirlik
BetonunElastikekilDeitirmesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
32
Betonun elastik ekil deitirmeleri byk lde beton

karm elemanlarna (zellikle agregaya) baldr. Standardda
verilen deerler, genel kullanm amacyla temsili deerler
olarak kabul edilmelidir. Ancak, yapnn verilen bu genel
deerlerden sapmaya kar hassas olaca hllerde, elastik
ekil deitirmeler zel olarak tayin edilmelidir.
Betonun elastisite modl, karm elemanlarnn elastisite
modlleri tarafndan belirlenir. Sekant deeri c = 0 ile 0.4 fcm
arasnda olan kuvars agrega kullanlm betonun yaklak
elastisite modl Ecm deeri
Ecm =22[(fcm)/10]0.3
Bu deer, kireta ve kumta agrega kullanlm betonlar iin
srasyla % 10 ve % 30 orannda azaltlmaldr. Bazalt
agregann kullanld beton iin ise bu deer, % 20 orannda
artrlmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonunElastikekilDeitirmesi
Genel
Elastisite modlnnzamanabaldeiimi
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Ecm(t)=(fcm(t)/fcm)0.3Ecm
Ecm(t)vefcm(t)tgnlkdeerler,Ecm vefcm 28gnlkolarak
tayinedilmideerlerdir.
Poisson oran;
=0.2(atlamambeton)
=0(atlambeton)
Detaylandrma
33
Y.Do.Dr.Cenkstnda
ZamanaBalekilDeitirmeler
BetonunSnmeveBzlmesi
Genel
c(t)
ekildeitirme
ToplamDeformasyon
cc(t,to) Snme .d.
TasarmEsaslar
c0 (t0)
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
34
t0
(t,t0)
c
Ec0
Ecm (t0)
J(t,t0)
Gerilme
c(t)
TamaGc
cs
c0
cc
Elastik .d.
cs(t) Bzlme
c (t ) cs (t ) c 0 (t0 ) cc (t ,t0 )
Bzlme .d.
Elastik .d.
Snme .d.
cc (t ,t0 ) c 0 (t0 ) (t ,t0 )

Snme
c (t ,t0 ) c 0 (t0 ) c 0 (t0 ) (t ,t0 )
c (t0 )
c (t0 ) (t ,t0 )
Snmekatsays
Ecm (t0 )
Ec
Sabitbasngerilmesi
c (t ,t0 ) c (t0 ) J(t ,t0 )
Betonun28gnlktanjantelastisite modl
SnmeFonksiyonu:
t=t0anndasekantelastisite modl
Snmefonksiyonu
1
(t ,t0 )
J(t ,t0 )
Ecm (t0 )
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Ec
BetonunSnmeveBzlmesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
35
Betonunsnmevebzlmesi,
ortamnnemi,
yapelemannnboyutlarve
betonkarmoranlarna
baldr.
Snmeaynzamanda
betonun,yknilkuygulanmayabalandandakiolgunluuna,
ykuygulanmasresineve
ykbyklnede
baldr.
Snmekatsays (t,t0)yksekdorulukgerekmeyen
hallerde,betonun0.45fck(t0)dandahabykbasn
gerilmesinemaruzbraklmamasartylagrafiklerkullanlarak
belirlenebilir.t0 yklemeanndakibetonyadr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
NormalevreOrtamartlarnaMaruzBetonda
SnmeKatsays (,t0)n Belirlenmesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
h0
2 Ac
u
Ac Betonenkesit alan
u Betonun kurumaya maruz ksmnn evre uzunluu
Verilendeerler,scakl40Cila+40 CveortalamabalnemoranRH%40ila%100olanortamlariingeerlidir.
36
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonunSnmesi
Genel
TasarmEsaslar
Betona t0 yata uygulanmaya balanan sabit basn gerilmesi c

etkisinde t= srede betonda snme nedeniyle oluan ekil
deitirme cc(,t0) aada verilen bant kullanlarak
hesaplanabilir.
Malzemeler
cc (,t0) = (,t0)(c /Ec)
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Betonun t0 yataki basn gerilmesinin 0.45 fck(t0) amas hlinde,

snmenin dorusallktan sapt kabul edilmelidir. Bu gibi hllerde,
aada verilen bant kullanlarak dorusal olmayan itibari snme
katsays elde edilir.
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
k (,t0)= (,t0)exp(1.5(k 0.45))

k (,t0): (,t0)n yerinialandorusalolmayanitibarisnmekatsays,
k :Gerilmedayanmoranc /fcm(t0)dr.Burada,c basngerilmesivefcm(t0)
yklemeanndakiortalamabetonbasndayanmdr.
37
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonunBzlmesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Bzlmeetkisiyleoluantoplambirimekildeitirme,kuruma
bzlmesi vebnyeselbzlme etkisiyleoluanbirimekildeitirme
bileenlerindenoluur.
Kurumabzlmesietkisiyleoluanbirimekildeitirme,
sertlemibetonmoleklleriierisindebulunansuyundar
hareketindenkaynaklanrveyavageliir.
Bnyeselbzlmeetkisiyleoluanbirimekildeitirmeise,
betonunsertlemesafhasndaortayakmaklabirlikte,bykksm
betondkmndensonrakiilkgnlerdeoluur.Bnyeselbzlme,
betondayanmnndorusalbirfonksiyonudur.Butrbzlme
zelliklesertlemibetonzerineyenidenbetondklenyerlerde
dikkatealnmaldr.
cs =cd +ca
cs :Bzlmedenkaynaklanantoplambirimekildeitirme
cd :Kurumabzlmesindenkaynaklananbirimekildeitirme
ca :Bnyeselbzlmedenkaynaklananbirimekildeitirme
38
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BetonunBzlmesi
Genel
TasarmEsaslar
Kurumabzlmesindenkaynaklanan
birimekildeitirme
Bnyeselbzlmedenkaynaklanan
birimekildeitirme
cd t ds t ,t s kh cd,0
ca t as t ca
Malzemeler
t ts
ds t ,t s
t t s 0.04
Dayankllk
t lemanndakignolarakbetonya
ts Kurumabzlmesininbalangcndakibetonya
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
39
ca 2.5 fck 10 10 6
0.2t
as t 1 e
h03
0.5
CEMSnfNimentoileimaledilenbetondabzlmedenkaynaklanan
tekeksenli anmabirimekildeitirmedeerlericd,0 ()
fck/fck,cube
Balnem%
h0
2 Ac
u
20
40
60
80
90
100
20/25
0.62
0.58
0.49
0.30
0.17
0.00
h0
kh
40/50
0.48
0.46
0.38
0.24
0.13
0.00
100
1.0
60/75
0.38
0.36
0.30
0.19
0.10
0.00
200
0.85
80/95
0.30
0.28
0.24
0.15
0.08
0.00
300
0.75
90/105
0.27
0.25
0.21
0.13
0.07
0.00
500
0.70
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Donatelii
Genel
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
40
ubuk,dorultulmukangal,kaynaklhasrelikvekafeskiri
biimlidonatlariinprensiplervekurallarverilmitir.
EN10080euygunolmaldr.
Donateliinindavranaadakizelliklerletanmlanr:
Akmadayanm(fyk veyaf0,2k)
Enbykgerekakmadayanm(fy,max)
ekmedayanm(ft)
Sneklik (uk veft/fyk)
Bklebilirlik
Aderans (ba)zellikleri
Kesitboyutlarvetoleranslar
Yorulmadayanm
Kaynaklanabilirlik
Kaynaklhasrelikvekafeskiriekillidonatlariinkesmevekaynak
dayanm
Tasarmvedetaylandrmaiinyeralanuygulamakurallar,akma
dayanm,fyk =400MPa 600MPa aralndaolandonatlariin
geerlidir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Donatelii
Genel
Genel
TasarmEsaslar
Scakhaddelenmielik
Soukilenmielik
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
41
Donat;ekmedayanmnnakmadayanmnaoran(ft/fy)k olarak
tanmlanansneklik zelliiveenbykykteuzamauk bakmndan
yeterliolmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Donatelii
KullanminUygunzellikler
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
SnfA:Normalsnek (rn.soukilenmielik)
SnfB:Ykseksnek (rn.scakhaddelenmielik)
SnfC:okykseksnek (depremblgeleriiin)
42
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Donatelii
TasarmKabulleri
(deal)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
(Tasarm)
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
ud =0.9uk (nerilendeer)
Ortalamayounlukdeeri7850kg/m3 olarakkabuledilebilir.
Elastisite modltasarmdeeriEs,200GPa olarakkabuledilebilir.
43
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DayankllkveBetonrtTabakas
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
44
Dayanklbiryap,kullanlabilirlik,dayanmvekararllklailgili
gereklerihizmetvermekalitesindenemlibirkaypveyatahmin
edilendendahafazlabakmihtiyacolmaksznkullanmmr
boyuncasalamaldr.
Yapyasalanacakgereklikoruma,yapnntasarlanankullanm,
tasarmkullanmmr,bakmprogramveyapyaolanetkiler
dikkatealnarakbelirlenmelidir.
Olumasmuhtemelnemliderecedekidorudanvedolayletkiler,
evreselartlarvebuartlardankaynaklanantesirlerdikkate
alnmaldr.
Donatnnkorozyondankorunmas,betonrttabakasyounluu,
kalitesivekalnlileatlakmevcudiyetinebaldr.Betonrt
tabakasnnyounluuvekalitesi,enbyksu/imentooranveen
azimentomiktarnnsnrlanmas(kontrol)ilesalanrve
betonunendkdayanmsnfileilikilendirilebilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
evreselartlarilelgiliEtkiSnflar(EN2061)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
evre Etkileri: Betonun maruz kald kimyasal ve fiziksel etkilerdir. Beton,

donat veya betona gml metal zerindeki bu etkiler yap tasarmnda yk
olarak alnmaz.
Korozyonveyazararletkitehlikesiyok
Donat
Korozyonu
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Betona
Verilen
Hasar
XO
Karbonatlama
XC
Carbonatisation
Denizsuyuharicindekiklorrler
XD DeicingSalt
Denizsuyu
XS
Sea
Donma/zlme
XF
Frost
Kimyasaletki
XA
Acid
Anma
XM Mechanical Abraison
Detaylandrma
45
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Snf
evreninTanm
rnek
X0
Donatsz beton:Donma/
zlmeetkisi,anmaveya
kimyasaletkiharicindekibtn
etkiler;Donatlbeton:okkuru
okdkrutubetlihavayasahipbinalarni
ksmlarndakibeton
Kuruveyasreklislak
okdkrutubetlihavayasahipbinalarni
ksmlarndakibeton;Srekliolaraksuierisindekibeton
Islak,arasrakuru
Suileuzunsrelitemasedenbetonyzeyler;Temellerin
ou
Ortaderecederutubetli
Ortaderecedeveyayksekrutubetlihavayasahip
binalarniksmlarndakibetonlar;Yamurdan
korunmu,aktabulunanbetonlar
Dnglslakvekuru
XC2etkisnfdndaki,sutemasnamaruzbeton
yzeyler
Ortaderecederutubetli
Havailetananklorrleremaruzbetonyzeyler
Islak,arasrakuru
Yzmehavuzlar;Klorrierenendstriyelsularamaruz
betonbileenler
Dnglslakvekuru
Klorrihtivaedenserpintileremaruzkprksmlar;Yer
demeleri;Araparkyeridemeleri
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
XC
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
46
XD
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
Snf
TasarmEsaslar
XS
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
XF
evreninTanm
rnek
Havailetanantuzlaramaruz,
fakatdenizsuyuiledorudan
temasetmeyen
Sahildeveyasahileyaknyerdebulunanyaplar
Srekliolaraksuierisinde
Denizyaplarnnblmleri
Gelgit,dalgaveserpintiblgeleri
Denizyaplarnnblmleri
Buzzcmaddeiermeyen
suylaortaderecededoygun
Yamuravedonmayamaruzdeybetonyzeyler
Buzzcmaddeierensuyla
ortaderecededoygun
Donmavehavailetananbuzzcmaddeetkisine
maruzyolyaplarnndeybetonyzeyleri
Buzzcmaddeiermeyen
suylayksekderecededoygun
Yamurvedonmayamaruzyataybetonyzeyler
Buzzcmaddeierensuveya
denizsuyuileyksekderecede
doygun
Buzzcmaddeleremaruzyolvekprkaplamalar;
Buzzctuzihtivaedensuserpintisinedorudanve
donmaetkisinemaruzbetonyzeyler;Denizyaplarnn
dalgaetkisialtndakidonmayamaruzblgeleri
Azzararlkimyasalortam
Tabiizeminveyeraltsuyu
Ortazararlkimyasalortam
okzararlkimyasalortam
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
XA
47
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DayankllkGstergeDayanmSnflar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Donatykorozyondanvebetonuzararletkilerden
korumakiin,betonunyeterlidayankllktaseilmesi,
betonbileimindebazhususlarndikkatealnmasn
gerektirir.Bukorumalarnsalanabilmesi,betonun
yapsaltasarmngerektirdiindendahayksekbasn
dayanmnasahipolmassonucunudourur.
Betonbasndayanmsnflarveetkisnflararasndaki
iliki,gstergedayanmsnflariletarifedilebilir.
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
48
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DayankllkGstergeDayanmSnflar
Korozyon
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Karbonatlama sebebiylekorozyon
XC1
XC2
C20/25 C25/30
XC3
XC4
Klorrsebebiyle
korozyon
XD1
C30/37
XD2
C30/37
Denizsuyundan
kaynaklananklorr
sebebiylekorozyon
XD3
XS1
C35/45 C30/37
XS2
XS3
C35/45
YapsalAnaliz
Betonaverilenhasar
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
49
Tehlikesiz
Donma/zlmeetkisi
X0
XF1
XF2
XF3
C12/15
C30/37
C25/30
C30/37
Kimyasaletki
XA1
XA2
C30/37 C30/37
Y.Do.Dr.Cenkstnda
XA3
C35/45
BetonrtTabakasKalnl
Genel
TasarmEsaslar
Betonrttabakasnnanmakalnlkdeericnom,projelerdegsterilmi
olmaldr.Budeer,endkkalnlkdeericmin iletasarmdaizinverilen
sapmadeericdevin toplamdr.
cnom =cmin +cdev
Malzemeler
YapsalAnaliz
Endkbetonrttabakaskalnlcmin,aderans gerekleriveevre
etkileriyleilgiligereklerinherikisinidesalayacakenbykdeerolarak
seilmelidir.
TamaGc
cmin =max {cmin,b ;cmin,dur +cdur, cdur,st cdur,add ;10mm}
Dayankllk
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
cmin,b
cmin,dur
cdur,
cdur,st
cdur,add
Aderans gereklerinikarlayanendkbetonrttabakaskalnl
evreetkileriyleilgiligereklerikarlayanendkbetonrttabakaskalnl
laveemniyetpay
Paslanmazelikkullanldndaendkbetonrttabakaskalnlndakiazalma
lavekorumauygulanmashlindeendkbetonrttabakaskalnlndakiazalma
cdur,,cdur,st,cdur,add iinnerilendeer0mmdir.
cdev iinnerilendeerise10mmdir.
50
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Aderans GerekleriniKarlayanEnDkBetonrt
TabakasKalnl(cmin,b)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Aderans gerekleri
ubuklarnyerleimdzeni
Endkbetonrttabakaskalnlcmin,b*
Tekli
Donatubuununap
Demeteklinde
Edeerap(n)
n nb 55 mm
*Enbykagregaanmatanebyklnn32mmdenfazlaolmashlinde,cmin,b,5
mmartrlmaldr.
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
51
Y.Do.Dr.Cenkstnda
evreEtkileriylelgiliGerekleriKarlayanEnDk
BetonrtTabakasKalnl(cmin,dur)
Genel
TasarmEsaslar
Yapsalsnflandrmavecmin,dur deerleri,herlkeiin,
kendimilliekindeverilebilir.nerilenyapsnf(tasarm
kullanmmr50ylolan)S4tr.
Malzemeler
Dayankllk
evreetkisnflarnagrecmin,dur deerleri(mm)
evre EtkiSnflar
Yap
Snf
X0
XC1
XC2/XC3
XC4
XD1/XS1
XD2/XS2
XD3/XS3
S1
10
10
10
15
20
25
30
TamaGc
S2
10
10
15
20
25
30
35
Kullanlabilirlik
S3
10
10
20
25
30
35
40
S4
10
15
25
30
35
40
45
S5
15
20
30
35
40
45
50
S6
20
25
35
40
45
50
55
YapsalAnaliz
Detaylandrma
52
Y.Do.Dr.Cenkstnda
YapSnfModifikasyonu
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
53
Y.Do.Dr.Cenkstnda
YapsalAnaliz
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
54
Yapsalanalizinamac,ikuvvetlerilemomentlerinveya
gerilmelerin,birimekildeitirmelerinveyer
deitirmelerinyapnnbtnveyabirblm
zerindedalmnbelirlemektir.
Analizler,yapgeometrisivedavrannailikinidealize
etmeyntemleri kullanlarakyaplmaldr.Seilen
idealizeetmeyntemleri,dikkatealnanprobleme
uygunolmaldr.
Yapgeometrisivezelliklerinin,yapnnina
aamalarnnherbirindegstereceidavranzerindeki
etkisi,tasarmdadikkatealnmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
nerilenYkDzenlemeleri
Genel
QQk +GGk +Pm

GGk +Pm
QQk +GGk +Pm
QQk +GGk +Pm
TasarmEsaslar
QQk +GGk +Pm
Malzemeler
GGk +Pm
QQk +GGk +Pm
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
QQk +GGk +Pm
GGk +Pm
QQk +GGk +Pm

GGk +Pm
GGk +Pm
55
QQk +GGk +Pm
Y.Do.Dr.Cenkstnda
YapDavranndealizeEtmeYntemleri
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
56
Dorusal elastik davran: Analizde atlamam kesit ve

mkemmel elastisite varsayar.
Tekrar dalm snrl dorusal elastik davran: Hem
dorusal olan, hem de dorusal olmayan analizden
tretilen kark varsaymlara dayal bir tasarm ilemidir
(analiz deil).
Plastik davran (ubuk model yntemi dhil): Kinematik
yaklamda tama gc snr durumunda yapnn plastik
mafsal oluumu ile bir mekanizmaya dnmesini varsayar.
Statik yaklamda ise yap basn ve ekme etkisindeki
elemanlar ile temsil edilir.
Dorusal olmayan davran: Artan ykler iin atlama,
donat eliinin akma snr tesinde plastiklemesini ve
basn etkisindeki betonun plastiklemesini dikkate alr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikKusurlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Yapgeometrisindeveykkonumlarndaolumas
muhtemelsapmalarnolumsuztesirleri,yap
elemanlarnnveyaplarnanalizindedikkatealnmaldr.
Enkesit boyutlarndakisapmalar,normalolarakmalzeme
emniyetfaktrlerikullanlmaksuretiyledikkatealnr.Bu
sapmalaryapsalanalizedhiledilmemelidir.
Geometrikkusurlar,kalcvekazaraoluantasarm
durumlarndatamagcsnrdurumlariindikkate
alnmaldr.Geometrikkusurlarnkullanlabilirliksnr
durumlarndadikkatealnmasnagerekyoktur.
Detaylandrma
57
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikKusurlar
Genel
TasarmEsaslar
Geometrikkusurlar,aadaverilenbantylahesaplanan
eimi ileifadeedilebilir:
i 0 h m
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
2 2
; h 1
l 3
m 0.5 1
m
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
58
0:
h:
m:
l:
m:
Temeldeer(nerilendeer:1/200)
Yapelemannnuzunlukveyayksekliinebalazaltmafaktr
Yapelemanadedinebalazaltmafaktr
Uzunlukveyaykseklik
Toplamtesirekatksolandeyyapelemanlarnnadedi
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikKusurlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
59
Bantdaverilenl vem tarifleri,birbirindenfarkl

durumiindikkatealnantesirebalolarakdeiir:
Ayrk(balantsz)yapelemanzerindekitesir:
l =Yapelemannngerekuzunluu
m =1.
aprazbasistemizerindekitesir:
l =Binannykseklii
m =aprazbasistemizerineetkiyenyataykuvvetekatks
bulunandeyyapelemanadedi
Yatayykaktarandemeveatrtszerindekitesir:
l =Katykseklii
m =Demezerineetkiyentoplamyataykuvvetekatks
bulunan,kattaki/katlardakideyyapelemanadedi.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikKusurlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
aprazBaszYapEleman
aprazBalYapEleman
Detaylandrma
l0 etkiliuzunluk(burkulmaboyu);N:eksenelkuvvet
Geometrikkusur,dmerkezliketkisiei veyaenbykmomenti
oluturanyanalkuvvetHi olarakdikkatealnr.
60
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikKusurlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
aprazBaSistemi
Demerts
Detaylandrma
61
Y.Do.Dr.Cenkstnda
atrts
YapnndealizeEdilmesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
62
Yap elemanlar, yaplarna ve ilevlerine gre kiriler, kolonlar,

demeler, duvarlar, plaklar, kemerler, kabuklar vb. olarak
snflandrlr.
Kiri, akl toplam kesit yksekliinin en az 3 kat olan yap
elemandr. Aklk / toplam kesit ykseklii oran daha kk olan
kiriler yksek kiri olarak kabul edilir.
Deme, yzey boyutlarndan en kk olan, toplam kalnlnn en az
5 kat olan yap elemandr. Tek dorultuda alan deme:
ki kenar serbest (mesnete oturmayan) ve makul lde birbirine
paralel olan, veya
Drt kenarndan mesnete oturan ve byk aklnn kk aklna
oran ikiden byk olan dikdrtgen biimli demenin orta blm.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
YapnndealizeEdilmesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
63
Yapsalanalizdediliveyakasetdemelerin,tablaveyatayctabla
veeninebalantdilerininyeterliburulmarijitliine sahipolmas
artyla,ayrkelemanlarolarakilemetabitutulmasnagerek
duyulmaz.Aadaverilenlerinkarlanmashlinde,yeterliburulma
rijitliininsalandkabuledilir:
Diaklnn1500mmyigememesi,
Tablaaltndakalandiyksekliinin,digeniliinin4katnamamas,
Tablayksekliinin,dilerarasndakinetaklnenaz1/10uveya50
mmdenbykolankadarolmas,
Dilerarasndakinetaklk,toplamdemeyksekliinin10katndan
dahaazolandilidemelerdeeninebalantdilerininbulunmas,
Kolon,enkesit derinliienkesit geniliininenfazla4katveeleman

yksekliikesitderinliininenaz3katolanyapelemandr.Bu
oranlaraanyapelamanlariseperdeduvarolarakkabuledilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikVeriler
EfektifTablaGenilii(SnrDurumlarnHepsiin)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Oluangerilmelerindzgndaldkabuledilentablal
Tkirilerdeefektiftablagenilii,gvdevetabla
boyutlarna,yklemetipine,kiriaklna,
mesnetlenme artlarnaveeninedonatyabaldr.
Efektiftablageniliininhesaplanmasnda,momentin
sfrolduunoktalararasndakil0 mesafesiesasalnr.
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Kiriinkonsolksmuzunluul3,bitiikkiriaklnnyarsndandahaaz
vebitiikaklklarnbirbirineoran2/3ile1.5arasndaolmaldr.
64
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikVeriler
EfektifTablaGenilii(SnrDurumlarnHepsiin)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
TablalTveyaLkirilerdeefektiftablageniliibeff
beff beff ,i bw b
beff ,i 0.20bi 0.1l0 0.2l0 ve beff ,i bi
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
65
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikVeriler
YapKiriveDemelerininEfektifAkl
Yapelemannnefektifakl,leff
leff =ln +a1+a2
Genel
TasarmEsaslar
ln:Mesnetyzeyleriarasndakinetaklk
a1 vea2:Aklnherikiucundakimesafeler
Malzemeler
Dayankllk
SrekliEleman
SreksizEleman
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
AnkastreMesnet
merkez ekseni
Konsol
Detaylandrma
MesnetEleman
66
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GeometrikVeriler
YapKiriveDemelerininEfektifAkl
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Srekli demeler ve kiriler genellikle mesnetlerin dnmeyi

engellemedii kabul yaplarak analiz edilir.
Kiri veya demenin oturduu mesnetle yekpare (btnleik)
olduu yerlerde, mesnetteki kritik tasarm momenti, mesnet
yzeyindeki moment olarak alnmaldr. Tasarmda mesnet
elemanna (kolon, duvar vb.) aktarlan moment ve eksenel kuvvet,
genellikle elastik veya yeniden datlm deerlerden byk
olandr. Mesnet yzeyindeki moment, ankastre u momentinin %
65inden daha kk olmamaldr.
Kullanlan analiz ynteminden bamsz olarak, kiri veya
demenin dnmesini engellemeyen mesnetten teye srekli olan
kiri veya demelerde, mesnet ekseninden dier mesnet eksenine
kadar olan aklk esas alnarak hesaplanan tasarm mesnet
momenti, moment azaltma pay MEd kadar azaltlabilir.
MEd =FEd,sup t/8
FEd,sup :Tasarmmesnettepkikuvveti,
t:Mesnetgenilii
67
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DorusalElastikDavranAnalizi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
68
Yapelemanlarnauygulananelastisite teorisininesas
alnddorusalanaliz,kullanlabilirlik vetamagc
snrdurumlarnnherikisiiindegeerlidir.
Dorusalanaliz,etkitesirlerinintayiniiinaada
verilenkabullerkullanlarakuygulanabilir:
i.
ii.
iii.
Enkesitte atlakolumamtr,
Gerilmebirimekildeitirmeilikisidorusaldr,
Elastisite modldeeriyaklak(ortalama)deerdir.
Islekildeitirme,oturmavebzlmetesirlerini
tamagcsnrdurumundadikkatealmakamacyla,
atlamksmaaitazaltlmrijitlikdeerianalizde
kullanlabilir.Ancak,budurumdaekmepeklemesi
ihmaledilirvesnmetesirleridikkatealnr.
Kullanlabilirliksnrdurumuiin,atlaklarntedrici
gelitiikabuledilmelidir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TekrarDalmSnrl
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Momentlerinherhangibirekildetekrardalmetkisi,
tasarmnbtnaamalarndadikkatealnmaldr.
Tekrardalmsnrldorusalelastikdavrananalizi,
yapelemanlarnntamagcsnrdurumutahkikinde
kullanlabilir.
Dorusalelastikdavrananalizikullanlaraktamagc
snrdurumundahesaplananmomentler,tekrar
datlabilir.Ancak,datmdansonraoluanmomentler,
uygulananyklerledengedekalmayadevametmelidir.
Detaylandrma
69
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TekrarDalmSnrl
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
70
Hakim etki olarak eilmeye maruz ve yan yana aklklarnn

uzunluklar oran 0.5 ile 2 aralnda olan srekli kiriler
veya demelerde, aada verilenlerin salanmas artyla,
eilme momentleri, dnme kapasitesi ile ilgili tahkik
yaplmakszn tekrar datlabilir:
fck 50 MPa iin k1 +k2xu/d
fck > 50 MPa iin k3 +k4xu/d
SnfBveSnfCdonatkullanlmashlindek5
SnfAdonatkullanlmashlindek6
:Yenidendatmsonrasoluanmomentin,elastikeilmemomentineoran,
xu :Tekrardatmsonrasndatamagcsnrdurumundakitarafszeksen
derinlii,
d:Efektifkesitykseklii
k1 =0.44;k2 =1.25(0.6+0.0014/cu2);k3 =0.54;k4 =1.25(0.6+0.0014/cu2);
k5 =0.7;k6 =0.8
Y.Do.Dr.Cenkstnda
PlastikDavranAnalizi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
71
Plastikdavrananaliziniesasalanyntemlersadece
tamagcsnrdurumlariinkullanlmaldr.
Kritikkesitlerinsneklii,oluturulmastasarlanan
mekanizmayayeterliolmaldr.
Plastikdavrananalizinde,altsnr(statik)yntemi
veyastsnr(kinematik)yntemiesasalnmaldr.
Statikyntemdeyapbasnveekmeetkisindeki
elemanlariletemsiledilir(ubukModelYntemi).
Kinematikyntemtamagcsnrdurumundayapnn
plastikmafsaloluumuilebirmekanizmaya
dnmesinivarsayar.Kiri,erevevedemelere
uygulanr.Tamagcsnrdurumuiinkritikkesitlerde
gereklisnekliin salanmasdurumunda,dnme
kapasitesinin dorudantahkikedilmesinegerekyoktur.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
PlastikDavranAnalizi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Aadaverilenlerintmnnkarlanmasartyla,gerekli
snekliin saland,tahkikyaplmaksznkabuledilir:
i. Herhangibirkesittekiekmedonatsalanaada
verildiigibisnrldr:
BetondayanmsnfC50/60iinxu/d0.25
BetondayanmsnfC55/67iinxu/d0.15
ii. SnfBveyaSnfCdonateliikullanlmaldr.
iii. Aramesnetlerdeoluanmomentlerin,aklktaoluan
momentlereoran0.5ile2.0arasndaolmaldr.
Detaylandrma
72
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DnmeKapasitesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Srekli kiriler ve tek ynl eilmeye maruz srekli demelere

uygulanan basitletirilmi ilemlerde, kiri/deme birleim
blgesinde kesit yksekliinin yaklak 1.2 kat mesafe boyunca
oluan dnme kapasitesi esas alnr. Bu blgede oluan ilgili etki
kombinasyonlar altndaki ekil deitirmenin plastik olduu
(plastik mafsal oluumu) kabul edilir.
Uygulanacak etki kombinasyonunda hesaplanan dnme as snin
izin verilen plastik dnme asna eit veya daha kk olduunun
gsterilmesi hlinde, tama gc snr durumundaki plastik dnme
tahkiki sonucunun yeterli olaca kabul edilir.
0.6h
0.6h
Detaylandrma
73
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DnmeKapasitesi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Plastikmafsalblgelerindekixu/ddeerleri;C50/60vedahakk
betondayanmsnflariin0.45deerini,C55/67vedahabyk
betondayanmsnflariinise0.35deeriniamamaldr.
s dnmeasnnbelirlenmesinde,etkilerinvemalzeme
zelliklerinintasarmdeerleriilengerilmenin,dnmenintayin
edileceiandakiortalamadeeriesasalnmaldr.
Basitletirilmiilemdeizinverilenplastikdnme,izinverilen
dnmeastemeldeeripl,dnin kaymanarinliinebalk
dzeltmefaktrylearplmasylabulunur.
:Tekrardatlmasonrasnda,momentinsfrveenbyk
deerialdnoktalararasndakimesafenin,efektifykseklik
ddeerineoran
Basitletirmeolarak,uyguneilmemomentivekaymatasarm
deerleriiinhesaplanabilir.
74
Msd
Vsd d
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DnmeKapasitesi
Genel
TasarmEsaslar
SnfBveSnfCdonatkullanlanbetonarmekesitleriinizinverilen
temeldnmedeeripl,d (Kaymanarinlii =3.0deeriiin)
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Snf C
TamaGc
Snf B
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
75
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DorusalOlmayanDavranAnalizi
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
76
Dorusalolmayandavrananalizyntemleri,dengeve
uygunluksalanmasvemalzemeninyeterliderecede
dorusalolmayandavrangsterdiikabuliletamagc
snrdurumu vekullanlabilirliksnrdurumu iinde
kullanlabilir.Analizbirinciveyaikincimertebeolabilir.
Tamagcsnrdurumunda,blgeselkritikkesitlerin,
uygulananherhangiinelastik ekildeitirmeyediren
gsterebilmeyeterliliianalizyoluylatahkikedilmelidir.
Tahkikte,uygunbelirsizliklerdedikkatealnmaldr.
Hakimetkiolarakstatikykleremaruzyaplarda,dahanceki
ykuygulamatesirlerigenellikleihmaledilirveetkilerin
younluundatedriciartolduukabuledilebilir.
Dorusalolmayananalizlerinkullanmnda,rijitlii temsil
edenmalzemezellikleriningerekdeerlerikullanlmal
ancak,gmebelirsizlikleridedikkatealnmaldr.Sadeceilgili
uygulamaalanlarndageerlitasarmbiimlerikullanlmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirlerinAnalizi
Tarifler
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
77
kieksenlieilme:Aynandaikiasaleksenegreeilme.
aprazbalelemanlarveyasistemler:Analizvetasarmda,yapnnyatay
etkilerekargenelkararllnakatkdabulunmadkabuledilenyapsal
elemanlarvealtsistemler.
aprazbaelemanlarveyasistemleri:Analizvetasarmda,yapnnyatay
etkilerekargenelkararllnakatkdabulunduukabuledilenyapsal
elemanlarvealtsistemler.
Burkulma:Herhangiyanaletkiolmakszntamolarakeksenelbasncamaruz
yapelemanveyayapdakararllnbozulmasyoluylaortayakanhasar.
Burkulmayk:Burkulmannmeydanageldiiyk.Ayrkelastikyap
elemanlarndaburkulmayk,Euler yknnbenzeridir.
Efektifuzunluk:Sehimerisininbiimiiindikkatealnanuzunluk.Buuzunluk
aynzamandaburkulmaboyuolarakdatanmlanr.Efektifuzunluk,gerekyap
elemanileaynenkesite sahipveaynburkulmaykileyklenensabit
eksenelyketkisindekiularmafsallbirkolonunuzunluudur.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Tarifler
Genel
TasarmEsaslar
Birincimertebetesirler:Yapsalekildeitirmelerdenkaynaklananlardikkate
alnmakszn,geometrikkusurlardhilolmakzerehesaplananetkitesirleri.
Ayrkyapelemanlar:Herhangibalantsolmayanveyayaptasarm
amacylabalantsolmayanelemanolarakilemetabitutulanyapeleman.
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
78
kincimertebeanmamomenti:Belirlitasarmyntemlerindekullanlan,nihai
enkesit direnciileuyumlutoplammomentiverenikincimertebemoment.
kincimertebetesirler:Yapsalekildeitirmelerdenkaynaklananilaveetki
tesirleri.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
79
kincimertebetesirlerindikkatealndhllerde,ekil
deitirmesonrasndagereklidengevedirenartlartahkik
edilmelidir.ekildeitirmelerinhesaplanmasnda,atlak,
dorusalolmayanmalzemezelliklerivesnmedenmevcut
olanlarntesirleridikkatealnmaldr.Dorusalmalzeme
zellikleri,tasarmdaazaltlmriijitlik deerlerikullanlmas
yoluyladikkatealnr.
Analizde,varsabitiikyapelemanlarnnvetemellerin
(zeminyapetkileimi)esnekliktesiridikkatealnmaldr.
Yapsaldavrann,ekildeitirmelerinmeydanagelebilecei
dorultudaoluacakabuledilmelivegereklihllerdeiki
eksenlieilmeuygulanmaldr.
Yapelemangeometrisiveeksenelyklerinkonumuileilgili
belirsizlikler,geometrikkusurlarabalilavebirincimertebe
tesirlerolarakdikkatealnmaldr.
Birincimertebetesirlerin%10undandahaazolanikinci
mertebetesirlerihmaledilebilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
kinciMertebeTesirlerinBasitletirilmiKriterler
AyrkYapElemanlarinNarinlikKriterleri
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
< lim
durumundaikincimertebetesirlerihmaledilir.
l0
i
l0 :Efektifuzunluk
i:atlamambetonkesitinataletyarap
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
80
Y.Do.Dr.Cenkstnda
AyrkYapElemanlarinNarinlikKriterleri
lim
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
1
1 0.2ef
20 A B C
n
(ef deerininbilinmemesihlinde,A=0.7deerikullanlabilir)
B 1 2
(deerininbilinmemesihlinde,B=1.1deerikullanlabilir)
C 1.7 rm
(rm deerininbilinmemesihlinde,C=0.7deerikullanlabilir)
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
81
ef :
=Asfyd /(Acfcd):
As :
n=NEd /(Acfcd):
rm =M01 /M02:
M01,M02 :
Efektifsnmeoran
Mekanikdonatoran,
Boyunadonattoplamalan,
Balnormalkuvvet,
Momentoran,
Birincimertebeumomentleri,M02 M01
Y.Do.Dr.Cenkstnda
BinalardaGenelkinciMertebeTesirler
Genel
FV ,Ed
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
bantsnngereklemesiartylabinalardagenelikinci
mertebetesirlerihmaledilebilir.
FV,Ed :
ns :
L:
Ecd :
c:
k1c:
82
Ecd Ic
ns
k1
ns 1.6
L2
Toplamdeyyk(aprazbalelemanlardaveaprazba
elemanlarnda
Katadedi
Binannmomentkstlaycseviyesindenyukardakitoplamykseklii
Betonelastisite modltasarmdeeri
aprazbaelemannn/elemanlarnnataletmomenti(atlamam
betonenkesit iin)
0.31(nerilendeer)
Y.Do.Dr.Cenkstnda
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
AnalizYntemleri GenelYntem
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
GenelYntem,geometrikdorusallk sapmalarn,
dolaysyladaikincimertebetesirleriihtivaeden,dorusal
olmayandavrananaliziniesasalr.
Buyntembasitkabuledayanr:
Dorusalekildeitirmedalm
Donatvebetondaaynseviyedeeitekildeitirmeler
Betonveelikiingerilmeekildeitirmebantlar
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
83
Y.Do.Dr.Cenkstnda
AnalizYntemleri BasitletirilmiYntemler
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
84
Basitletirilmiyntemdeenkesit dayanmmomentivebirinci
mertebemomentarasndakifarkbalikincimertebemoment
olarakkullanlabilir.Bumomentbirincimertebemomente
eklendiinde,enkesitin tamagcsnrdurumutasarm
momentieldeedilir.
Pratiktebalikincimertebemomentinhesabiinikiyntem
vardr:
Anmarijitliininesasalndyntem:Anmarijitlik
deerlerinin(EI)dorusalbirincimertebeanalizde
kullanlmakzereyaklakolaraktahminedilebilmesihlinde,
buyntemayrkyapelemanlarvetmyapiinde
kullanlabilir.
Anmaeriliininesasalndyntem:kincimertebe
sehimlerekarlkgelenanmaeriliinin(1/r)tahminedildii
buyntemesasolarakayrkelemanlariinuygundur.Ancak,
erilikdalmileilgiligerekikabullerinyaplmasyla
yaplaradauygulanabilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Ayrkbiryapelemaniintoplammoment
1 l
M M0 M2 M0 N y M0 N 2
r c
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
85
M:
M0 :
M2 :
N:
y:
1/r :
l:
c:
toplammoment
birincimertebemoment
ikincimertebemoment
eksenelkuvvet
1/ryekarlkgelensehim
yyekarlkgelenerilik
uzunluk
erilikdalmiinfaktr
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Herikiyntemarasndakifarkeiriliin ifadesindedir.
Anmarijitliininesasalndyntemde,erilik(1/r)
tahminianmarijitlii (EI)cinsindentanmlanr.
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
86
1 M
r EI
Anmaeriliininesasalndyntemdeise,erilik(1/r)
ekmevebasndonatsnnakmaekildeitirmesi
temelindedirektolarak tahminedilir.
1 2 yd
r 0.9d
Y.Do.Dr.Cenkstnda
kiEksenliEilme
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Genelyntemikieksenlieilmeiindekullanlabilir.
Basitletirilmiyntemlerinkullanlmashlinde,ilk
admolarak,herbirasaleksende,ikieksenlieilmenin
dikkatealnmadbamsztasarmyaplabilir.
Kusurlarn,sadeceengayrimsaittesirinoluabilecei
dorultudadikkatealnmasgerekir.
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
87
Y.Do.Dr.Cenkstnda
kiEksenliEilme
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
88
Narinlikoranlarnn
y
z
2; 2
z
y
artlarnnikisinide,
baldmerkezliklerin
ey heq
ez beq
0.2;
0.2
ez beq
ey heq
artlarndabirinisalamashlinde,dahabakakontrole
gerekduyulmaz.
Buartlarnsalanamamas hlindeherbirdorultudaki,
ikincimertebetesirlerindedikkatealndikieksenli
eilme uygulanmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
kiEksenliEilme
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
MEdz MEdy
1.0

MRdz MRdy
MEdz/y :lgilieksenegre,ikincimertebemomentdedhil
olmakzeretasarmmomenti,
MRdz/y :lgilidorultudakidirenmomenti,
a:steldeer
Daireselveyaelipsekillienkesitler iin:a=2
Dikdrtgenenkesitler iin:
NEd /NRd
0.1
0.7
1.0
1.0
1.5
2.0
NEd :Eksenelkuvvettasarmdeeri,
NRd =Acfcd +Asfyd enkesitin tasarmekseneldirenci
89
Y.Do.Dr.Cenkstnda
NarinKirilerinYanalDurayszl (Kararszl)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Narinkirilerinyanaldurayszl;nyapmlkirilerintanmasve
montajnda,inaattamamlanmyapdakiyeterliyanalapraz
baszkirilerdeolduugibi,gerekliyerlerdedikkatealnmaldr.
Geometrikkusurlardadikkatealnmaldr.
aprazbasz(yanaldesteksiz)kirilerintahkikinde,l/300
mertebesindekiyanalsehimgeometrikkusurolarakkabul
edilmelidir.Buradal,toplamkiriuzunluudur.
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
90
Y.Do.Dr.Cenkstnda
NarinKirilerinYanalDurayszl (Kararszl)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Yanalkararszlkileilgiliikincimertebetesisler,aadaverilen
artlardaihmaledilebilir:
Kalcdurumlar
Geicidurumlar
I0t
50
; h b 2.5
1/3
b h b
I0t
70
; h b 3.5
1/3
b h b
l0t :Burulmasnrlayclararasndakimesafe
h:l0tninortaksmndatoplamkiriykseklii
b:Basncaalantablagenilii
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
91
Destekyaplarnntasarmnda,yanal kararszlkileilgiliburulma
dikkatealnmaldr
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
EtkiKombinasyonlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
92
Kalc ve geici tasarm durumlar iin etkilerin kombinasyonu

(Malzemeyorulmashari)
Ed E G , j Gk , j P Pk Q1 Qk ,1 Qi 0,i Qk ,i
Kaza durumu tasarm iin etkilerin kombinasyonu

Ed ,A E GA , j Gk , j PA Pk Ad 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Depremtasarm iin etkilerin kombinasyonu

Ed ,A E GA , j Gk , j P Pk AEd 2,i Qk ,i
:Kazaraoluanetkinintasarmdeeri
:Sismiketkinintasarmdeeri
0i
Gk
Pk
Qk,1
Qk,i
Ad
AEd
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Nihaidirenmomentibelirlenmesindekabuller:
Dzlemkesitlerdzlemkalr(Bernoulli)
Basnveyaekmeetkisialtndaolanbetonagml
donatveyangerme kablolarndakibirimekil
deitirme,buelemanlarnevresindekibetonunbirim
ekildeitirmesiileayndr.
Betonunekmedayanmihmaledilir.
Basnetkisindekibetondaoluangerilmelertasarm
gerilme/birimekildeitirmeilikisindeneldeedilir.
Detaylandrma
93
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Tasarmgerilme/birimekildeitirme
Malzemeler
fck
Dayankllk
fcd
c
fck
fcd
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
c2
cu2
c3
fcd =cc fck/C

fctd =ct fctk,0.05 /C
94
Y.Do.Dr.Cenkstnda
cu3
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Tasarmgerilme/birimekildeitirme
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
95
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Donatgerilmeler,tasarmgrafiklerindeneldeedilir.
Malzemeler
Dayankllk
(deal)
YapsalAnaliz
TamaGc
(Tasarm)
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
96
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar
veya
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Donateliininekmedebirimekildeitirmesnr
Betonunbasntabirimekildeitirmesnr
Betonunbasntateorikbirimekildeitirmesnr
97
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
98
Diyagram:Tamagcsnrdurumundaekildeitirmeler
Herbirekildeitirmedzeyindebetonunve/veyaeliin
direncineulalr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
99
Blge 1:Eksenelekmevekkdmerkezliekme
Enkesit tamamenekmealtndadr.
ekmesadecedonateliitarafndankarlanr.
Akmasnralmelikuzamayadevamedervemaksimum
uzamasnyaparakkopar.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
100
Blge 2:Eilmevebileikeilmedurumu
Kesitinekmeblgesiatlamtr.
Betonbasnblgesibulunmaktadr.Tarafszeksenyukardadr.
Krlmanedenieliktir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
101
Donatfazlaoluncabublgedeolunur.
Tarafszeksenaayakaymtr.
elikakmasnraldndan,akmasahanlndauzamayadevam
ederkenbetonksalmassnrdeereulaarakkrlr.
eliinnedenolduuhaberverenbirkrlmadr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
102
Ortavekkdmerkezlibasnkuvvetidurumudur.
Tarafszeksenokaadadr.
elikakmasnrnaulaamadankrlmabetondanolur(anigme!).
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
103
Blge 5:Eksenelbasnvedmerkezlibasn
Kkdmerkezlibasnkuvvetidurumu
Kesitintmndebasngerilmelerivardrvetarafszeksenkesit
dnakmtr.Betonbirimksalmassnrdeeriancabeton
plastikdurumagirdiindenkesitintmndeveyabykbir
blmndesnrdeerevararakkrlmayanedenolacaktr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Tasarm
Momentveeksenelkuvvetlerindengesisalanmal
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
104
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Tasarm
DonatekseninegremomentalnarakFs1d elimineedilir.
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
105
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Tasarm
Boyutsuzparametreler
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Fs1d momentdengesindenelimineedildiinden,donat
alanAseksenelkuvvetdengesindeneldeedilir.
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
106
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Tasarm
kidengedenklemi
NEd =NRd veMEd =MRd
ekildeitirmedalmiinikibamszekil
deitirme(c2 ves1)
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
ncbilinmeyenparametre:ekmedonatsAs1
Sisteminzmiinncbirdenklemgerekli!
107
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
Tasarm
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
108
Tamagcsnrdurumundaelikekildeitirmesi(25)veya
betonekildeitirmesi(3.5)snrdeerlerineular.
Budurumdac2 =3.5veyas1 =25deeriniseerek
bilinmeyensaysikiyeindirilmiolurveartksisteminzm
mmkndr.
zmiteratif olarakveyatasarmaralarvastasyla
gerekletirilebilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
TasarmaYardmcAralar
BoyutsuzParametreli
Tablolar
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
109
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
TasarmaYardmcAralar
GenelTasarmDiyagramlar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
110
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
TasarmaYardmcAralar
EtkiDiyagramlar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
111
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
KaymaTahkiki
Ed Rd VEd VRd
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
112
Kaymadirencitahkikindekullanlansemboller:
VRd,c :Kaymadonatsbulunmayanyapelemannn
tasarmkaymadirenci.
VRd,s :Kaymadonatsnnakmasvastasyla
karlanabilenkesmekuvvetitasarmdeeri.
VRd,max :Yapelemantarafndankarlanabilenvebasn
ubuklarnnkrlmasilesnrlolanenbykkesme
kuvvetitasarmdeeri.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
ekmevebasnblgelerieikolanyapelemanlarnda
ilavesemboller:
Vccd :Eikbasnblgesinde,basnalannaetkiyen
kuvvetinkesmekuvvetibileenitasarmdeeri.
Vtd :Eikekmeblgesinde,ekmedonatsnaetkiyen
kuvvetinkesmekuvvetibileenitasarmdeeri.
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
113
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
VRd =VRd,s +Vccd +Vtd
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
114
Kaymadonatsbulunanyapelemannnkaymadirenci
YapelemannnVEd VRd,c artnsalayanblgeleriiinkayma
donatshesaplanmasgerekmez.VEd,dikkatealnankesitted
yklemevengermeden (aderansl veyaaderanssz kablolar)
kaynaklanantasarmkesmekuvvetidir.
Yaplantasarmkesmekuvvetihesabsonucundakaymadonats
kullanlmasnagerekolmadortayaksabile,minimumkayma
donatskullanlmaldr.Minimumkaymadonats,enineyklerin
tekrardalmnnmmknolduudemeler(masif,diliveya
bolukludemeler)gibiyapelemanlarndakullanlmayabilir.
Minimumkaymadonats,yapnntoplamdirencivedurayllna
katksolmayanikinciderecedennemliyapelemanlarnda
(akl2molanlentolargibi)dakullanlmayabilir.
YapelemannnVEd VRd,c artnsalayanblgelerinde,VEd VRd
artnnsalanmasiinyeterlikaymadonatskullanlmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
Kaymadonatsgerektirmeyenyapelemanlar
KaymadirenciVRd,c tasarmdeeri
Malzemeler
Dayankllk
Minimum
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
115
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Kaymadonatsgerektirmeyenyapelemanlar
Mesnetkenarndan(veyaelastikmesnetelemanlarkullanlmashlinde
mesnetelemannnmerkezinden)itibaren0.5dav 2darasndakibirmesafe
dhilindesttarafndanykuygulananyapelemanlarnda,uygulananykn
kesmekuvvetiVEdye katks,VEdnin
=av/2dfaktrilearplmasyoluyladikkatealnabilir.
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
(a)Dorudanmesnetleresahipkiri
(b)Konsoltayc
VEd 0.5 bw d v fcd

v:kesmeetkisiyleatlambetoniinazaltmafaktr
v 0.6 1 ck
250
116
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
Kaymadonatsgerektirenyapelemanlar
Kafeskirimodelivekaymadonatsbulunanyapelemanlarnaaitsemboller
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
1cot 2.5
117
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
KaymadirenciVRd tasarmdeeri
Asw
z fywd cot
V
Rd ,s
s
min
VRd ,max cw bw z v1 fcd
cot tan
Asw :
s:
fywd :
1 :
Kaymadonatsenkesit alan,
Etriye aral,
Kaymadonatstasarmakmadayanm,
Kesmekuvvetietkisiyleatlambetoniindayanmazaltmafaktr,
fck 60MPa iin1 =0.6;fck 60MPa iin 1 =0.9 fck/200>0.5
cw :
Basnblgesindeoluangerilmedurumunudikkatealmakiinkullanlan
katsay(ngerimeli olmayanyaplariincw =1)
cot =1iinkaymadonatsenbykefektifenkesit alan:
Asw ,max fywd

bw s
118
0.5 cw v1 fcd
sin
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Dorudanbasnetkisialtndabulunanksakesmeaklklarndaki
kaymadonats
Mesnetkenarndanitibaren0.5dav 2.0darasndakibirmesafe
dhilindesttarafndanykuygulananyapelemanlarnda,uygulanan
yknkesmekuvvetiVEdye katks,VEdnin =av/2dfaktrile
arplarakazaltlmasyoluyladikkatealnabilir.
VEd Asw fywd sin
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
119
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
TamaGc
TablalTkirileringvdevetablaksmlararasndaoluankesme
kuvveti
Tablaksmnnkaymadayanm,buksmn,basnubuklar
veekmedonatsnbiimindekiekmeubuklarndanoluan
birsistemolduukabulylehesaplanabilir.
TablalTkirite,boyunaminimumdonatbulunmaldr.
Tablakoluilekirigvdesininkesitiiyerdeoluanboyuna
kaymagerilmesivEd,tablanndikkatealnanksmndaoluan
normal(boyuna)kuvvettekideiimvastasylabelirlenirve
aadakibantylahesaplanr:
Kullanlabilirlik
vEd =Fd /(hf x)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Detaylandrma
120
hf :Kirigvdesiiletablakolukesiimyerindekitablakalnl,
x :Dikkatealnanuzunluk,
Fd :Tabladaoluannormalkuvvettexuzunluuboyuncameydana
gelendeiim
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel
TasarmEsaslar
TablalTkirileringvdevetablaksmlararasndaoluan
kesmekuvveti
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
121
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Burulma
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Yapnnstatikdengesinin,yapelemanlarnnburulma
direncinebalolduudurumlarda,tamagcve
kullanlabilirliksnrdurumlarn dakapsamakzere,
yapnnburulmaetkisinekartasarmndayapbirbtn
olarakdikkatealnmaldr.
Burulmamomentinedeniyleoluankaymagerilmesi:
t ,i tef ,i
TEd
2 Ak
icidarndaburulmayabal
oluankesmekuvvetiVEd,i
VEd ,i t ,i tef ,i zi
TEd,uygulanantasarmburulmamomenti
122
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Zmbalamakesmekuvveti,birdemeveyatemelin,balolarakoldukakk
biralanolanykemaruzAload alannaetkiedentekilykveyatepkikuvvetinden
kaynaklanabilir.
123
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama
Genel
Kontrolsnrnntanm
TasarmEsaslar
Malzemeler
esaskontrolkesiti
esaskontrolalanAcont
Dayankllk
esaskontrolsnru1
YapsalAnaliz
ykuygulananalanAload
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
rcont sonrakikontrolsnr
124
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kaymadirenci,kolonyzeyindeveesaskontrolsnr
u1dekontroledilmelidir.Bukontrolsonucundakayma
donatskullanlmasgerektiisonucuortayakarsa,bu
snrdantedekaymadonatskullanlmasnaihtiya
duyulmayacakbirsonrakisnruout,ef bulunmaldr.
Esaskontrolsnru1,normalartlardaykuygulanan
alandan2.0dmesafekabuledilebilirveevreuzunluu
enazolacakekildeoluturulmaldr
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
125
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama KontrolSnrlar
Genel
Aklkyaknndakikontrolsnr
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
aklk
YapsalAnaliz
TamaGc
Birkenarveyakeyeyaknolanveyakenarveyake
zerindekikontrolsnr
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
126
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama zelUygulamalar
ykuygulananalan
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Yksekliideikentemel
pabucundakontrolkesiti
ykseklii
BallH <2.0hH kadar
geniletilmikolonaoturan
deme
TamaGc
esaskontrolsnr
ykuygulananalan
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
BallH >2(d+hH)kadar
geniletilmikolonaoturan
deme
daireselkesitlikolonlardaesaskontrol
snr
127
Y.Do.Dr.Cenkstnda
ykuygulananalan
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama Kontroller
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Zmbalamaetkisiyleoluankaymagerilmesiiintasarm
ilemi,kolonyzndeveesaskontrolsnru1deyaplan
kontrolleredayanr.
Kontrolsnrndaveyaykuygulananalanevresinde,
enbykzmbalamakaymagerilmesialmamaldr:
vEd <vRd,max
YapsalAnaliz
TamaGc
vEd <vRd,c
Zmbalamakaymadonatsgereklideil.
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
128
vRd,c :
Dikkatealnankontrolkesitiboyuncazmbalamakaymadonats
bulunmayanbirdemeninzmbalamakaymadirencitasarm
deeridir.
vRd,max : Dikkatealnankontrolkesitiboyuncaenbykzmbalamakayma
direncitasarmdeeridir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama ZmbalamaKaymaDirenci
Genel
Kaymadonatsbulunmayandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar
Malzemeler
DemeZmbalamaKaymaDirenci
Dayankllk
YapsalAnaliz
KolonKaidesiZmbalamaKaymaDirenci
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
CRd,c,vmin vek1 deerleri,herlkeiin,kendimilliekindeverilebilir.

nerilenDeerler:CRd,c =0.18/c,k1 =0.1vmin =0.035k3/2fck1/2
129
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
Kaymadonatsbulunmayandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
130
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
Kaymadonatsbulunandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
131
Kaymadonatskullanlmasgerekliolmayankontrolsnruout (veyauout,ef)
kullanlarakhesaplanmaldr:
Y.Do.Dr.Cenkstnda
TamaGcSnrDurumlar
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Kaymadonatsbulunandemelerilekolonkaideleri
En son kayma donats sras, kontrol snr uout (veya
uout,ef)tan itibaren en fazla kd mesafe ieride olacak ekilde
yerletirilmelidir. k deeri iin nerilen deer 1.5tir.
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
snruout
132
snruout,ef
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KullanlabilirlikSnrDurumlar
Genel
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
133
EN 1990 Madde 3.4de kullanlabilirlik snr durumlar u ekilde

snflandrlmtr:
Yap veya yap elemanlarnn normal kullanm artlarndaki ilevleri
Kiilerin konforu
Yapnn grn (Grn tabiri ile estetikten ziyade, fazla sehim
ve ar atlak oluumu kastedilmektedir.)
EN 199211 yaygn kullanlabilirlik snr durumlarn kapsar. Bu

durumlar:
Gerilme snrlamas
atlak kontrol
Sehim kontrol
Dier snr durumlar (titreim gibi) bu standard kapsamnda

deildir.
Gerilmeler ve sehimlerin hesabnda, eilmede ekme
gerilmesinin fct,eff i amamas artyla, enkesitlerin atlamam
olduu kabul edilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
KullanlabilirlikSnrDurumu
EtkiKombinasyonlar
Ed C d
Genel
TasarmEsaslar
KarakteristikKombinasyon:
Ed E Gk , j Pk Qk ,1 0,i Qk ,i
SkKombinasyon:
Ed E Gk , j Pk 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
YarkalcKombinasyon:
Ed E Gk , j Pk 2,i Qk ,i
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
134
KullanlabilirliksnrdurumundaetkiksmifaktrF vemalzemeksmi
faktrM1.0olarakalnr.
0i
Gk
Pk
Qk,1
Qk,i
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GerilmeSnrlamas
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
GerilmeSnrlamas
Betondabasngerilmelerininsnrlandrlmas
Donatvengerme kablolarndaekmegerilmelerinin
snrlandrlmas
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
135
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GerilmeSnrlamas(Beton)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Yapnnilevindebeklenmeyentesirlerenedenolabilecek,
boyunadorultudakiatlaklar,
mikroatlaklarveya
yksekseviyedesnmeyi
engellemekiinbetondabasngerilmesi
snrlandrlmaldr.
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
136
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GerilmeSnrlamas(Beton)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Boyunadorultudakiatlaklar
Karakteristikykkombinasyonuetkisindeoluangerilme
seviyesininkritikdeeriamashlinde,
Basnblgesindebetonrtkalnlnnartrlmasveya
eninesargdonatskullanlmasgibidiertedbirlerin
alnmaddurumda,
Betonbasngerilmesinin,XD,XFveXSevreetkisnflarna
maruzalanlarda0.6fck deeriilesnrlandrlmasuygunolabilir.
c 0.6fck
Yarkalcykleretkisialtndabetondakibasngerilmesinin
0.45fck deerindenkkolmashlinde,dorusalsnme
oluaca,betondakibasngerilmesinin0.45fck deeriniamas
hlinde,dorusalolmayansnmeoluacakabuledilir
c 0.45fck
137
Y.Do.Dr.Cenkstnda
GerilmeSnrlamas(Donatvengerme Kablolar)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Elastikolmayanbirimekildeitirmeyi,kabuledilemeyenatlamay
veyaekildeitirmeyinlemekiindonatdakiekmegerilmeleri
snrlandrlmaldr.
Karakteristikykkombinasyonuetkisindedonatdakiekme
gerilmesinin0.8fyk deeriniamamashlinde,kabuledilemeyen
atlamaveyaekildeitirmeninnlendiikabuledilir.
s 0.8fyk
Gerilmenin,oluanekildeitirmenedeniylemeydanageldii
durumda,ekmegerilmesi1.0fyk deeriniamamaldr.
s 1.0fyk
ngerme kablolarndakiortalamagerilmedeeri,0.75fpk deerini

amamaldr.
pm 0.75fpk
138
Y.Do.Dr.Cenkstnda
atlakKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
atlak oluumu, yapnn uygun ilevini veya dayanklln bozmayacak veya

kabul edilemez yap grnne sebep olmayacak ekilde snrlandrlmaldr.
Yapnn nerilen ilevi, tipi ve atlak snrlamasnn maliyeti dikkate alnarak
hesaplanan snr atlak genilii wmax belirlenmelidir.
nerilenwmax Deerleri
Dayankllk
YapsalAnaliz
Donatlelemanlarve
aderanssz kablolar
bulunanngerilmeli
elemanlar
Aderansl kablolar
bulunan
ngerilmeli
elemanlar
Yarkalcyk
kombinasyonu
Sketkiedenyk
kombinasyonu
X0,XC1
0.4
0.2
XC2,XC3,XC4
0.3
0.2
XD1,XD2,XS1,XS2,XS3
0.3
Basnboalmas
evreetkisnf
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
139
Y.Do.Dr.Cenkstnda
atlakKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
atlakKontrol
Minimumdonatalanlar
Dorudanhesaplamayaplmaksznatlakkontrol
atlakgeniliklerininhesaplanmas
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
140
Y.Do.Dr.Cenkstnda
atlakKontrol MinimumDonatAlan
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
141
atlakkontrolnngerekliolmashlinde,ekmeoluumu
beklenenalanlardameydanagelecekatlamalarkontrol
etmekamacylaminimummiktardaaderansl donat
kullanlmasgerekir.
Kullanlacakdonatmiktar,atlamadanhemennce
betondaoluanekmekuvvetiileakmaanndaveyaatlak
geniliinisnrlandrmakgerekiyorsadahadkbir
gerilmededonatdaoluanekmekuvvetiarasndaki
dengedenhesaplanabilir.
As ,min s kc k fct ,eff Act
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
As,min :
Act :
s :
YapsalAnaliz
TamaGc
fct,eff :
Kullanlabilirlik
k:
Detaylandrma
142
ekmeblgesindekiminimumdonateliialan,
ekmeblgesindekibetonalan.ekmeblgesi,kesitin,ilkatlak
olumadanhemennceekmeyezorlanacahesaplanan
blmdr,
atlakoluumundanhemensonradonatiinizinverilenenbyk
gerilmeninmutlakdeeri.Bugerilmedeeriolarak,donatnnakma
dayanmfyk deerialnabilir.Ancak,enbykubukapveyaubuk
aralnagrebelirlenmiatlakgeniliisnrdeerlerinikarlamak
iindahadkbirgerilmedeerikullanlmasgerekebilir,
atlaklarnilkdefaolumasnnbeklendiiandabetondakiefektif
ekmedayanmortalamadeeri:fct,eff =fctm veyaatlamann28
gndenncemeydanagelmesibekleniyorsadahadktr(fctm(t)).
Kendiliindendengelenendzgnolmayangerilmelerintesirini
dikkatealmakiinkullanlanvesnrlamakuvvetlerininazaltlmasn
salayankatsay,
h300mmolangvdelerveyagenilii300mmdenkkbalklar
iink=1.0dr.h800mmolangvdelerveyagenilii800mmden
bykbalklariink=0.65tir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
kc :
Momentkoludeiiminiveatlamadanhemennce
enkesitteki gerilmedalmndikkatealmakiinkullanlan
katsay
Sadeceekmedurumuiinkc =1.0dr.
Eilmedurumuveyaeksenelkuvvetlerilebirlikteeilmedurumunda:
Dikdrtgenenkesitler,kutuenkesitler veTenkesitlerin gvdeblmleri
iin:
c
1
kc 0.4 1
*
k
h
h
f
ct ,eff
1
Kutuenkesitler veTenkesitlerin balkblmleriiin:

kc 0.9
143
Fcr
0.5
Act fct ,eff
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
c :
NEd :
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
h* :
k1 :
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
144
Fcr :
Dikkate alnan enkesit blmne etki eden beton ortalama

gerilmesi (c = NEd /bh)
Dikkate alnan enkesit blmne, kullanlabilirlik snr
durumunda etki eden eksenel kuvvet (pozitif basn kuvveti).
(lgili etki kombinasyonlar altnda ngerilme ve eksenel kuvvet
karakteristik deerleri dikkate alnarak belirlenmelidir.)
h < 1.0 m iin h* = h; h 1.0 m iin h* = 1.0 m
Eksenel kuvvetlerin gerilme dalm zerindeki tesirlerini
dikkate almak iin kullanlan katsay:
NEdnin basn kuvveti olmas hlinde k1 = 1.5
NEdnin ekme kuvveti olmas hlinde k1 = 2h*/3h
fct,eff kullanlarak hesaplanan, atlamaya neden olan momente
bal olarak meydana gelen atlamadan hemen nce balk
iinde oluan ekme kuvvetinin mutlak deeri
Y.Do.Dr.Cenkstnda
DorudanHesaplamaYaplmaksznatlakKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Dorudanatlakgeniliklerininhesaplanmasileilgilikurallar
basitletirmekamacyla
ubukapveya
ubukaral
snrlandrlarakizelgebiimindeverilmitir.
elikteoluangerilme,ilgilietkikombinasyonuetkisialtndaatlam
enkesit esasalnarakhesaplanmaldr.
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
145
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
146
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
147
Y.Do.Dr.Cenkstnda
atlakGeniliklerininHesaplanmas
atlakgeniliiwk
wk=sr,max (sm cm)
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
sr,max :
sm :
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
148
cm :
Enbykatlakaral,
Oluanekildeitirmelerintesiridedhilolmakveekme
peklemesitesirleridedikkatealnmakzereilgiliyk
kombinasyonuetkisialtndadonatnnortalamabirimekil
deitirmesi.Sadece,betonunaynseviyedesfrbirimekil
deitirmedurumununtesindeekmenedeniyleoluan
ilavebirimekildeitirmesidikkatealnr,
atlaklararasndakibetonunortalamabirimekildeitirmesi
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Aderansl donatnn, ekme blgesi ierisinde merkezleri birbirlerine makul

derecede yakn olacak ekilde sabitlendii yerlerde [aralk 5 (c + /2)], en
byk nihai atlak aral,
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
149
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Aderansl donataralnn5(c+/2)yi atveyaekmeblgesinde

aderansl donatbulunmaddurumlarda,atlakgeniliistsnr
deeri,enbykatlakaral:
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Donatlarbirbirinedikikidorultudayerletirilmielemanlarda,asal
gerilmeeksenleriiledonatdorultusuarasndakiadikkatedeer
derecedebyk(>15o)ise,enbykatlakaral:
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
:
sr,max,y
150
ydorutusundaki donatileasalekmegerilmesi
dorultusuarasndakia,
vesr,max,z : Srasylayvezdorultularndaatlakaralklar
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
Donatubuundanolanmesafeyegrebetonyzeyindeoluan
atlakgeniliiw
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Tarafszeksen
YapsalAnaliz
Betonekmeyzeyi
TamaGc
atlakaral
Kullanlabilirlik
atlakaral
Detaylandrma
Gerekatlakgenilii
151
Y.Do.Dr.Cenkstnda
SehimKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
152
Bir yap elemannn veya yapnn ekil deitirmesi, eleman

veya yapnn doru ekilde ilev gstermesini veya
grnn olumsuz ynde etkileyecek derecede
olmamaldr.
Kiri, deme veya konsolun yar kalc ykler etkisinde
yapaca hesaplanm sehiminin, aklk/250 deerini amas
hlinde, yapnn grn ve genel kullanm amacna
uygunluu bozulabilir. Sehim mesnetlere gre deerlendirilir.
Sehimlerin bazlarn veya tamamn dengelemek iin
nceden ters sehim verilmi (bombeli) elemanlar
kullanlabilir ancak, kalp vastasyla oluturulan ters sehim
genellikle aklk/250 deerini amamaldr.
Yar kalc ykler etkisinde inaat sonras oluan sehim iin
aklk/500 deeri, genellikle uygun bir snr deerdir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
SehimKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Sehimsnrdurumukontrol
Aklk/ykseklikorannnsnrlandrlmas,
Hesaplanmsehimdeeriilesehimsnrdeerinin
karlatrlmas
ileyaplr.
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
153
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Aklk/YkseklikOrannnSnrlandrlmas
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
154
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Bu bantlar uygun tasarm yk etkisi altnda, kullanlabilirlik snr

durumunda, kiri veya demenin aklk ortasnda veya konsolun
mesnedindeki atlam enkesitte elik gerilmesinin 310 MPa (yaklak olarak fyk
= 500 MPaya karlk gelir) olduu kabul esas alnarak tretilmitir.
Dier gerilme seviyelerinin kullanld durumda, bu bantlar ile elde edilen
deerler, 310/s deeri ile arplmaldr.
Detaylandrma
155
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
156
Y.Do.Dr.Cenkstnda
HesaplaSehimKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Eilmeetkisinemaruzelemanlarda,elemann gsterecei
davrannyeterliseviyedetahmini
II 1 I
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
rneinbirimekildeitirme,erilikveyadnme olabilen
ekildeitirmeparametresi(basitletirmeamacyla, sehim
olarakdaalnabilir)
I,II srasylaatlamamvetamamenatlamdurumlara
ilikinparametredeerleri
Datmkatsays(birenkesitte ekmepeklemesinindikkate
alnmasnsalayan)
sr
1
s
157
Y.Do.Dr.Cenkstnda
HesaplaSehimKontrol
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
158
=0,
:
sr
1
atlamamenkesitler iin,
Yketkimesresininveyaortalamabirimekildeitirme
deerinekadartekrarlyklemeninetkisinidikkatealmakiin
kullanlankatsay,
=1.0,ksasrelitekyklemeiin,
=0.5,kesintisizetkiedenyklerveyaoksaydatekrarl
yklemeevrimiiin,
s :
atlamenkesit esasalnarakhesaplananekmedonats
gerilmesi,
sr :
lkatlamayanedenolanykartlaraltndaatlamenkesit
esasalnarakhesaplananekmedonatsgerilmesi
sr /s yerine eilme iin Mcr/M veya sadece ekme iin Ncr/N konulabilir.
Burada, Mcr atlamaya neden olan moment, Ncr ise atlamaya neden olan
kuvvettir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kiriler BoyunaDonat
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
MinimumveMaksimumBoyunaDonatOranlar
fctm
As ,min 0.26
bt d 0.0013bt d
fyk
As ,max 0.04 Ac
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
159
Basit mesnetler kabul ile tasarm yaplsa dahi, yekpare yaplarda,

mesnetlerdeki enkesitler, ksmi rijitlikten kaynaklanan ve aklk
ortasndaki en byk momentin en az 0.15 kat olan eilme
momentine gre tasarlanmaldr.
Sreklikirilerinaramesnetlerinde,tablalbirenkesitteki toplam
ekmedonatsalanAs,efektiftablageniliiboyuncayaylmaldr.
ekmedonatsnnbirksm,gvdegeniliiboyuncasklatrlabilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kiriler BoyunaDonat
Genel
TasarmEsaslar
Srekli kirilerin ara mesnetlerinde, tablal bir enkesitteki toplam

ekme donats alan As, efektif tabla genilii boyunca yaylmaldr.
ekme donatsnn bir ksm, gvde genilii boyunca sklatrlabilir.
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Tablalbirenkesite ekmedonatsnnyerletirilmesi
160
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kiriler KaymaDonats
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
Kaymadonatsileyapelemannnboyunaekseniarasndakias,45o ile90o
arasndaolmaldr.Kaymadonatsaadaverilenlerinkombinasyonundan
oluabilir:
Boyunaekmedonatsnvebasnblgesinisaranbalantlar
Pilyeler,
Kalpierisineboyunadonatysarmayacakekildeyerletirilenancak,
basnveekmeblgelerineuygunekildeankrajlanm kafes,merdiven
vb.ekillidonatlar.
Gerekliolankaymadonatsnn0.50 katnbalantlaroluturmaldr.
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
balantalternatifleri
161
Dbalant
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kiriler KaymaDonats
Genel
Kaymadonatsoran:
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
0.08 fck
Asw
w
w ,min
s bw sin
fyk
TasarmEsaslar
w :
Asw :
s:
bw :
:
Kaymadonatsoran,
suzunluuboyuncakaymadonatsalan,
Elemannboyunaekseniboyuncallenkayma donatsaral
Elemanngvdegenilii
Kaymadonatsileboyunaeksenarasndakiadr.
Detaylandrma
162
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kiriler KaymaDonats
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Kaymadonatselemantakmlararasndaboyuna
dorultudakienbykaralksl,max deeriniamamaldr.
sl,max =0.75d(1+cot
Pilyeler arasndaboyunadorultudakienbykaralksb,max
deeriniamamaldr.
sb,max =0.6d(1+cot
Birdizikaymabalantsnnkollararasndakieninearalk
st,max deeriniamamaldr.
st,max =0.75d600mm
Detaylandrma
163
Y.Do.Dr.Cenkstnda
MasifDemeler Donat
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
AnaDorultudakiMinimumveMaksimumDonatOranlar
fctm
As ,min 0.26
bt d 0.0013bt d
fyk
As ,max 0.04 Ac
ubukaralklarsmax,slabs deeriniamamaldr.
nerilensmax,slabs deerleri:
Anadonatiin3h400mm,buradah,demenintoplamkalnldr.
kincildonatiin3.5h450mm.
Tekilyklerinbulunduuveyaenbykmomentinolutuualanlarda,
buhkmlersrasylaaadakihlednr:
Anadonatiin2h250mm.
kincildonatiin3h400mm.
Kaymadonatsyerletirilmibirdemeninkalnlenaz200mm
olmaldr.Kaymadonatsdetaylandrlrken,kirileriindonatoranna
ilikinverilenenazdeervetarifuygulanr.
164
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kolonlar BoyunaDonat
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
YapsalAnaliz
TamaGc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
165
BoyunaDonat
MinimumDonatapmin =8mm
MinimumDonatAlan
0.10NEd
As ,min fyd
0.002 A
c max
MaksimumDonatAlan
Bindirmeblgeleridnda:As,max =0.04Ac
Bindirmeblgelerinde:As,max =0.08Ac
Y.Do.Dr.Cenkstnda
Kolonlar EnineDonat
EnineDonat
Genel
TasarmEsaslar
Malzemeler
Dayankllk
Eninedonatnn(balantlar,halkalarveyafret)ap,6mmveyaen
bykboyunaubukapnndrttebirideerlerininbyk
olanndanazolmamaldr.Eninedorultudadonatolarakkullanlan
hasreliktekitellerinap5mmdenkkolmamaldr.
Kolonboyuncaeninedonataral,scl,tmax deeriniamamaldr.
YapsalAnaliz
scl ,t max
TamaGc
Enkkboyunaubukapnn20kat
Kolonenkesitininkkboyutu
400mm
min
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
166
Kolonenkesitinin bykboyutunaeitmesafedhilinde,kiriveya
demeninaltndaveyastndekalanenkesitlerde veenbyk
boyunaubukapnn14mmdenbykolmashlindescl,tmax
deeri0.6faktrilearplarakazaltlmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda

Betonarme Yapıların Tasarımı

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Betonarme Yapıların Tasarımı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TSEN199211

Eurocode 2,donatsz,donatl(betonarme)vengerilmeli beton

2.4.2.1(1) 3.1.6(2)P 4.4.1.3(1)P

2.4.2.2(1) 3.2.2(3)P 4.4.1.3(3)

9.6.3(1) 9.10.2.4(2) A.2.1(2)

9.8.1(3) 11.3.5(2)P A.2.2(2)

4.4.1.3(4) 5.10.2.1(1)P 6.2.3(3)

5.1.3(1)P 5.10.2.1(2) 6.2.4(4)

2.4.2.5(2) 4.4.1.2(6) 5.8.3.1(1)

9.5.2(3) 9.10.2.2(2) 12.3.1(1)

3.1.2(2)P 4.4.1.2(7) 5.8.3.3(1)

9.5.3(3) 9.10.2.3(3) 12.6.3(2)

9.6.2(1) 9.10.2.3(4) A.2.1(1)

4.4.1.2(8) 5.8.3.3(2) 5.10.9(1)P 6.5.2(2)

Bir blm,eleman veya balantda,kopma veya ar ekil deitirme

Rd R X d 1 ,.... X di , ad ,1 ,......ai veya Rd

Kalc ve geici tasarm durumlar iin etkilerin kombinasyonu

Depremtasarm iin etkilerin kombinasyonu

KullanlabilirliksnrdurumundaC veS deerleriiinnerilendeer1.0dr.

Ecm Betonunsekantelastisite modl

Betonun elastik ekil deitirmeleri byk lde beton

cc(t,to) Snme .d.

cc (t ,t0 ) c 0 (t0 ) (t ,t0 )

Betona t0 yata uygulanmaya balanan sabit basn gerilmesi c

cc (,t0) = (,t0)(c /Ec)

Betonun t0 yataki basn gerilmesinin 0.45 fck(t0) amas hlinde,

k (,t0)= (,t0)exp(1.5(k 0.45))

evre Etkileri: Betonun maruz kald kimyasal ve fiziksel etkilerdir. Beton,

cmin =max {cmin,b ;cmin,dur +cdur, cdur,st cdur,add ;10mm}

QQk +GGk +Pm

QQk +GGk +Pm

QQk +GGk +Pm

QQk +GGk +Pm

QQk +GGk +Pm

QQk +GGk +Pm

QQk +GGk +Pm

Dorusal elastik davran: Analizde atlamam kesit ve

Bantdaverilenl vem tarifleri,birbirindenfarkl

Yap elemanlar, yaplarna ve ilevlerine gre kiriler, kolonlar,

Kolon,enkesit derinliienkesit geniliininenfazla4katveeleman

Srekli demeler ve kiriler genellikle mesnetlerin dnmeyi

Hakim etki olarak eilmeye maruz ve yan yana aklklarnn

Srekli kiriler ve tek ynl eilmeye maruz srekli demelere

Kalc ve geici tasarm durumlar iin etkilerin kombinasyonu

Kaza durumu tasarm iin etkilerin kombinasyonu

Depremtasarm iin etkilerin kombinasyonu

fcd =cc fck/C

VRd =VRd,s +Vccd +Vtd

VEd 0.5 bw d v fcd

Asw ,max fywd

vEd =Fd /(hf x)

CRd,c,vmin vek1 deerleri,herlkeiin,kendimilliekindeverilebilir.

EN 1990 Madde 3.4de kullanlabilirlik snr durumlar u ekilde

EN 199211 yaygn kullanlabilirlik snr durumlarn kapsar. Bu

Dier snr durumlar (titreim gibi) bu standard kapsamnda

ngerme kablolarndakiortalamagerilmedeeri,0.75fpk deerini

atlak oluumu, yapnn uygun ilevini veya dayanklln bozmayacak veya

As ,min s kc k fct ,eff Act

As ,min s kc k fct ,eff Act

As ,min s kc k fct ,eff Act

Kutuenkesitler veTenkesitlerin balkblmleriiin:

As ,min s kc k fct ,eff Act

Dikkate alnan enkesit blmne etki eden beton ortalama

Aderansl donatnn, ekme blgesi ierisinde merkezleri birbirlerine makul