Eenbouwmeesterbouwtniet PDF

EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET

1999 - 2005
1999 - 2005
schudblad.indd 1
09-01-2008 15:25:30
Een Bouwmeester bouwt niet
001-108.indd 1
09-01-2008 14:14:29
001-108.indd 2
09-01-2008 14:14:29
Wat vermag een bouwmeester op zes jaar tijd? Bij het aantreden
van de eerste Vlaamse meester was scepsis zijn deel. Dat was
ook de periode waarin, nog steeds, de jaarboeken architectuur
steevast verhaalden over het falen van de overheid. Vandaag halen
architecturale overheidsprojecten voorwaar prijzen en prestigieuze
onderscheidingen in binnen- en buitenland en genieten onze
architecten internationale erkenning. Dat vermag een Bouwmeester
dus op zes jaar tijd. Of beter, dat vermag bOb Van Reeth.
Gemeenzaam geldt dat de functie de man maakt. In dit verhaal
heeft de man de functie gemaakt. bOb Van Reeth creerde in
een mum van tijd een maatschappelijk draagvlak voor de Vlaams
Bouwmeester en slaagde erin het architectuurproel van de
Vlaamse overheid fundamenteel te wijzigen. Vlaanderen knoopt
weer aan bij de historische architectuurcultuur van een open
land met traditie en visie. En bOb Van Reeth vond aansluiting
bij zijn middeleeuwse evenknie, de Bouwmeester als meester
in het bouwen, de bovenste sport in de ladder leerling, gezel,
meestersteenhouwer, bouwmeester.
Zelf verwijst bOb Van Reeth zowel naar het verleden als naar de
toekomst. Architectuur moet noodzakelijk cultureel duurzaam zijn
en dus 400 jaar meegaan, benadrukt hij steeds. Hadden sommige
architecten maar zulke houdbaarheidsdatum.
de heer Geert Bourgeois,

Vlaams minister van Bestuurszaken,
Buitenlands Beleid, Media en Toerisme
001-108.indd 3
09-01-2008 14:14:30
001-108.indd 4
09-01-2008 14:14:30
INDEX
Afscheid van Vlaams Bouwmeester
bOb Van Reeth
p. 6 - 45
Inventaris
projecten 1999 - 2005
De Selectie
van de Bouwmeester
p. 46 - 107
p. 108 - 219
Publicaties
p. 220 - 251
Tentoonstellingen
p. 252 - 260
001-108.indd 5
09-01-2008 14:14:30
001-108.indd 6
09-01-2008 14:14:31
Afscheid van
Vlaams Bouwmeester
bOb Van Reeth
De renaissance van de bouwheer
001-108.indd 7
09-01-2008 14:14:31
001-108.indd 8
09-01-2008 14:14:31
Hij was aanvankelijk geen kandidaat voor de job, maar

na wat aandringen kon hij niet meer terug. bOb Van Reeth, een van
Vlaanderens meest gerenommeerde architecten, werd in 1999 de eerste
Vlaams Bouwmeester. Tijdens zijn zes jaar durend bouwmeesterschap
hamerde Van Reeth vooral op de verantwoordelijkheid van de
opdrachtgever. Kwaliteitsvolle architectuur is een keuze van de
opdrachtgever. De overheid moet als opdrachtgever het goede
voorbeeld geven. Van Reeth luidde daarmee een periode in van de
renaissance van de overheid als bouwheer.
In de jaren 90 kreeg de overheid voortdurend kritiek op
haar falende architectuurbeleid in de jaarboeken over architectuur,
zegt Van Reeth. Het nieuwe Vlaanderen had het te druk met haar
eigen institutionele geboorte. De staatshervorming had het gewest
een eigen parlement, een eigen regering en een eigen administratie
gegeven en de organisatie van al die nieuwe instellingen kreeg alle
aandacht. Nochtans bleef de bevoegde minister toen was dat Wivina
Demeester niet doof voor de kritiek vanuit architectuurmiddens.
Toen ik haar op een dag ontmoette, vroeg ze me of een bouwmeester
naar Nederlands model interessant kon zijn voor Vlaanderen.
Nederland heeft al meer dan honderd jaar een Rijksbouwmeester.
Dat rijksbouwmeesterschap heeft een gunstige invloed gehad op
het beleid van de overheid. Ajn, er werd me gevraagd een lijst te
maken met namen van kandidaat-bouwmeesters. En waarom wilde
ik het niet zelf doen, werd me gevraagd. Of we daar niet eens over
konden praten? Om eerlijk te zijn, zag ik dat niet zitten. Ik had werk
genoeg en ik zag me ook niet meteen als ambtenaar functioneren.
Maar het gesprek met de ministers Demeester en Baldewijns was wel
uitdagend. Ik stelde een hele reeks voorwaarden, in de hoop zo de
kelk aan mij voorbij te laten gaan. Maar ik kreeg alles wat ik vroeg. Dan
wordt het lastig om nee te zeggen. Er was nog een tweede impuls.
In Antwerpen organiseerde de toenmalige schepen van cultuur, Eric
Antonis, een congres over stedelijkheid en kwaliteit. Antwerpen wilde
een stadsbouwmeester aanstellen om het architectuurbeleid vorm
te geven. Op dat congres kwam een aantal bouwmeesters samen.
Zij gaven ook te kennen dat nogal wat overheden tekort schieten
als het op kwaliteitsvolle architectuur aan komt. Ook dat heeft de
001-108.indd 9
09-01-2008 14:14:32
Vlaamse regering genspireerd om werk te maken van een Vlaams

Bouwmeester.
~ Wat liep er eigenlijk mis bij de overheid?
De overheid had het opdrachtgeverschap uit handen gegeven. In de
loop van de geschiedenis zijn overheden, zowel profane als religieuze,
steeds gengageerde opdrachtgevers geweest. Overheden
beseften dat architectuur een verhaal kan vertellen. Architectuur
vertaalt de visie van een overheid op de samenleving in steen. Ons
architecturale erfgoed vertelt behoorlijk wat over de sociale, culturele
en politieke geschiedenis van ons land. Tijdens de laatste decennia
van de twintigste eeuw heeft de overheid, niet alleen in Vlaanderen,
die opdracht uit handen gegeven aan promotoren en ontwikkelaars.
Promotoren zijn niet begaan met de samenleving en ook niet met
architectuur. Ze willen geld verdienen en gebruiken daar architectuur
voor. Ik kan hen dat niet eens kwalijk nemen. Dat is nu eenmaal de
taak van een ontwikkelaar. Maar de gevolgen voor de omgeving, voor
de bevolking en voor de mensen die in die gebouwen werken, zijn
desastreus. In Brussel zijn er aan de Koning Albert II-laan, waar ook
het kantoor van de Bouwmeester gevestigd is, grote glazen dozen
gebouwd door ontwikkelaars. Daarin zitten de ambtenaren van het
ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en een aantal kabinetten.
Het zijn comateuze gebouwen die beademd moeten worden door
grote machines op het dak. Men noemt dat airconditioning. Alsof
je niet gewoon het raam kunt openzetten als je wat frisse lucht wilt.
Maar nee, in dit soort gebouwen kunnen de ramen niet open. Want
een raam dat open draait kost meer dan een raam dat dicht blijft.
Zo bouw je dus goedkoper. Maar helaas niet beter. Mijn eerste taak
bestond er dus in om de overheid als bouwheer te responsabiliseren.
De gebouwen van de Vlaamse overheid moesten weer deel gaan
uitmaken van de stad, respect opbrengen voor het stedelijke weefsel.
En het moesten gebouwen zijn die op tijd zijn. Daarmee bedoel ik dat
je de gebouwen moet bouwen die je vandaag kunt bouwen. Je kunt
nu gebouwen neerzetten die energie produceren, terwijl de overheid
gebouwen neerzette die energie verslinden. Vlaanderen was met dat
soort problemen niet bezig. Toen Vlaanderen voor haar autonomie
opkwam, waren er andere prioriteiten. Zo was het voor het nieuwe
Vlaanderen belangrijk om in Brussel wat lapjes grond te bemachtigen
om daar pocherige architectuur op neer te zetten. Daarmee wilde
11
001-108.indd 11
09-01-2008 14:14:32
Vlaanderen haar aanwezigheid in de hoofdstad bevestigen.

~ Dat werd dus bijna nationalistische architectuur?
Spijtig genoeg wel. Er was geen aandacht voor kwaliteit. Als het maar
blonk en opviel. Ik zei het al, een overheid vertelt een verhaal met de
gebouwen die ze bouwt. Ze toont haar ideologie. Deze gebouwen in
Brussel waren van een bepaalde strekking met een boodschap over
een tijd die al lang voorbij was. Toen de administratieve gebouwen
Ferraris, Conscience en Boudewijn gebouwd werden, was men er
zich al lang van bewust dat je een kantoor anders kan verwarmen en
koelen dan via een airco. Als je nergens een raam kunt open zetten,
ben je slecht bezig. Je moet het maar eens aan de ambtenaren
vragen die er werken. Die mensen worden ziek. Letterlijk.
~ Werd de kersverse Bouwmeester geconfronteerd met een
administratie die dat soort kritiek maar nieuwlichterij vond?
Integendeel. Ik werkte goed samen met de afdeling Gebouwen.
Een van de eerste opdrachten die ik kreeg, had betrekking op een
architectuurwedstrijd voor een nieuw Vlaams Administratief Centrum
in Leuven. Het wedstrijdreglement was zo omslachtig geformuleerd
dat je er zenuwachtig van werd. Er werd ons gevraagd om dat bij te
stellen. De administratie dacht nogal bevoogdend over architecten.
Een architect is iemand die een opdracht krijgt en dat braaf moet
uitvoeren. Punt. Zoiets hoor je mensen zelden zeggen over een
chirurg. Daar praat je mee, daar pleeg je overleg mee. Een goede
opdrachtgever doet dat ook met architecten. Je zoekt samen naar
oplossingen. Je geeft geen bevelen. Ons team is dan, op aanraden
van mijn Nederlandse collega Rijksbouwmeester, gestart met het
schrijven van een beleidsnota. Besef goed dat je een horizontale
functie hebt, zei hij steeds. En dat is juist. De Vlaams Bouwmeester
werkt met iedereen. Alle departementen van het ministerie kunnen
bouwheren worden: onderwijs, landbouw, waterwegen wat dan
ook. Ik vond het daarom belangrijk dat we met die departementen
contact hadden. Als er een vraag kwam, ging ik altijd ter plaatse.
En ja, men was wat nieuwsgierig. Gaat die Bouwmeester ons nu
berispen, ons vertellen dat we het alweer niet goed doen? Door
ter plaatse te gaan, neem je veel onzekerheid weg. Tiens, ze konden
met mij praten. En ik berispte hen niet. Dat stond voor ons van meet
af aan vast. Ik heb geen repressieve functie. Ik weet het ook niet beter
dan de bouwheer. Een Bouwmeester is er om te helpen, maar de
13
001-108.indd 13
09-01-2008 14:14:32
verantwoordelijkheid blijft bij de bouwheer liggen. Ik ga niet zeggen

wat een opdrachtgever goed of mooi moet vinden. Ik kan hem of haar
wel helpen mechanismen te vinden om tot kwaliteit te komen.
In die eerste fase kwam men bij ons voor kleine projecten: een
controlepost aan de Dijle, een brug over de snelweg naar Knokke.
Dat waren uitdagende discussies. Bij die brug kon je twee soorten
ingenieurs onderscheiden: een groep wilde alles in staal en een
andere groep bestond uit betonboeren. Ik had de indruk dat die twee
groepen om de beurt eens een opdracht kregen. Voor je uitgelegd
krijgt dat een ingenieur ook creatief kan zijn, ligt er al weer zon
betonnen geval over de snelweg. Ingenieurs zijn vreemde vogels. Ze
kunnen alle stommiteiten van architecten berekenen, zonder ooit aan
zon architect te vertellen hoe dwaas zijn ontwerp wel is. Het komt er
dan op aan ook de ingenieurs te responsabiliseren.
Dat lukt ook. Op een bepaald moment kreeg ik klachten over het
nieuwe HST-station in Antwerpen. Dat is een bouwwerk van de
federale overheid, en valt in theorie buiten mijn bevoegdheid. Maar
ik ben wel met de ontwerper gaan praten. We hadden het toen over
de negentiende-eeuwse treinhal van het station, een meesterwerk
van ingenieurskunst. Ingenieurs werden toen uitgedaagd door de
technische mogelijkheden van hun tijd, en sprongen daar creatief
mee om. Ik heb in die zin met de ontwerper gepraat. Wees ingenieus
met de technieken van vandaag. En daar hebben ontwerpers wel
oren naar. Het ontwerp is dan ook te goede aangepast.
~ Wanneer is de kentering er gekomen? Laat ons zeggen, de
aanvaarding van de Bouwmeester
Ik voelde de dclic bij het ontwerp van de nieuwe radiostudios van
de VRT. Roger Wielandts, de adviseur infrastructuur van de VRT,
belde ons omdat de omroep de studios van Radio 2 in Kortrijk en
Hasselt wilde vernieuwen. De VRT hecht veel belang aan het imago
van Radio 2 als familiezender. Dat wilden ze tot uiting laten komen in
de gebouwen. Maar ze hadden schrik dat de afdeling Gebouwen te
bevoogdend zou optreden. De VRT wilde eens testen hoe autonoom
de Bouwmeester kon werken. Wij hebben de twee radiostudios
opgenomen in onze eerste Open Oproep. Dat was een nieuw
systeem om goede ontwerpers te selecteren. We hadden aan alle
administraties gevraagd welke bouwplannen ze hadden. Die werden
gepubliceerd in internationale tijdschriften. Elke architect kon laten
15
001-108.indd 15
09-01-2008 14:14:33
weten of hij of zij belangstelling had om voor de Vlaamse overheid te

bouwen. Via een ingenieus selectiemechanisme probeerden we dan
goede ontwerpers te koppelen aan specieke bouwopdrachten van
de overheid. Dat was een echte trendbreuk.
~ Omdat er niet meer met promotoren werd gewerkt.
Precies. Voor de VRT-projecten hadden we een voorselectie gemaakt
van tien kandidaat-ontwerpers. Het was de bedoeling om er daar vijf
uit te selecteren die dan elk een voorstel konden formuleren. Maar
de VRT was een erg goede leerling en wilde meteen een voorstel
van de tien ontwerpers. De ontwerpvoorstellen werden beoordeeld
door de opdrachtgever de VRT zelf en niet meer door de afdeling
Gebouwen. Uiteindelijk werd een Nederlands bureau geselecteerd,
Cepezed uit Delft van Michiel Cohen en Jan Pesman. Ook dat was
een trendbreuk. In het verleden werkte de overheid zelden of nooit
met buitenlandse ontwerpers.
~ De Open Oproep was ook vernieuwend omdat je de
opdrachtgevers naar hun maatschappelijke visie vroeg?
Vroeger stelde de overheid een soort eisenpakket samen als ze een
gebouw wilden: zoveel kantoren, zoveel archiefruimte, een refter, een
keuken, zoveel ondergrondse parkeerruimte Een verantwoordelijke
bouwheer - zeker als het een overheid betreft doet meer dan een
opsomming geven van het aantal kamertjes dat hij nodig heeft. Dat
was het systeem waarop opdrachten met promotoren gebaseerd
waren. Men leverde kantoren aan de lopende meter. Een overheid
moet een visie hebben op haar taken en opdrachten. Als ik een
gebouw zet, wat wil ik daar dan mee bereiken? Wil ik als overheid
pochen, tonen hoe machtig ik ben, of wil ik uitnodigend zijn, wil ik
tonen dat ik een transparante overheid ben En als ik bouw, waar wil
ik dan bouwen, wil ik daar opvallen, kan ik het mij permitteren om in die
omgeving zo te bouwen? Dat zijn vragen die een verantwoordelijke
bouwheer zich stelt. De VRT wilde bijvoorbeeld dat het imago van
familiezender in de architectuur tot uiting zou komen. Dat vind ik een
erg zinvolle verwachting. Wij verplichten de bouwheren nu om een
projectdenitie op papier te zetten. Daarin zegt de bouwheer wat zijn
missie is. Dat lijkt makkelijk, maar voor sommige overheden is dat echt
even wennen. Neem nu OVAM, dat is een instelling die toch bezig is
met duurzaamheid en milieubeleid. En toch slaagde OVAM er niet in
om haar visie over een nieuw gebouw op papier te zetten. Ons team
17
001-108.indd 17
09-01-2008 14:14:33
heeft hen dan, bij wijze van spreken, een projectdenitie door de strot
geduwd. Ze vonden dat die precies hun missie verwoordde. Helaas
kozen ze uiteindelijk toch voor een bouwwerk dat door een promotor
werd gezet. Promotoren bouwen in de meeste gevallen vrijblijvend,
zonder ofcile opdracht. Daarna wordt het gebouw dan verhuurd
aan een klant, de overheid bijvoorbeeld. In het verleden werden er wel
stilzwijgende afspraken gemaakt tussen de promotor en de overheid.
Een promotor is niet gek. Die bouwt geen administratief gebouw als
hij niet weet of hij het kan verhuren.
~ Vind je dat een overheid eigenaar moet zijn van haar eigen
gebouwen?
Dat vind ik wel. Met een gebouw creer je een meerwaarde in de
tijd. Die meerwaarde kun je als overheid beter zelf innen. Dat is wat ik
bedoel met culturele duurzaamheid. Als je gebouwen neerzet zoals
in de Brusselse Noordwijk, weet je dat ze snel verouderen en dus
verminderen in waarde. Dat is het systeem van de bouwpromotoren.
Ze verhuren een gebouw als het nieuw is, en de overheid koopt het
als het in waarde begint te dalen. Alle kosten voor onderhoud en
herstellingen zijn dan voor de overheid. De ontwikkelaar heeft dan op
korte tijd veel geld verdiend. Een investeerder gaat anders te werk.
Die mikt op de toename in waarde. Daarom heeft een investeerder er
belang bij om te investeren in degelijkheid, terwijl een ontwikkelaar
daar geen enkel belang bij heeft. Een investeerder denkt: wat moet
ik er vandaag insteken zodat het lang zal meegaan n in waarde
zal stijgen? Een promotor denkt: waarop kan ik besparen, zodat ik
een zo goedkoop mogelijk gebouw neerzet. Daarom is de bouwkost
bij investeerders hoger dan bij promotoren, maar op termijn is de
exploitatie bij investeerders lager dan bij promotoren. Daarom vind je
bij promotoren nooit culturele duurzaamheid.
Een overheid moet daarom een investeerder zijn. Als je over
stedenbouw of architectuur praat, dan heb je het in essentie over vijf
verschillende lagen. Die mag je niet met elkaar verwarren. De eerste
laag is de stedenbouwkundige footprint, de afdruk die bouwwerken
nalaten op de omgeving. Als je als overheid ruimte inneemt is dat in
theorie voor eeuwig. Onze steden zijn nog steeds wat ze vijfhonderd
jaar geleden waren. De structuur van de straatjes en pleinen in de
binnenstad bepalen die footprint. Dus spring je daar voorzichtig mee
om. De tweede laag is de structuur en de gevel van het eigenlijke
19
001-108.indd 19
09-01-2008 14:14:33
gebouw. Ik vind dat die structuur zeker vierhonderd jaar moet meegaan.
De derde laag betreft de installaties in de gebouwen, waterleidingen,
verwarming, elektriciteit Die gaan maximaal dertig jaar mee. De
vierde laag is de indeling van het gebouw, in kamertjes en andere
ruimten. Zon indeling is na tien jaar al verouderd. En tot slot is er in de
vijfde laag de afwerking van een gebouw. Die gaat zon vijf jaar mee.
In de gelaagdheid van een gebouw begin je dus met erg duurzame
lagen en daal je af naar minder duurzame tot erg tijdelijke lagen.
Als je veel aandacht besteedt aan de minder duurzame lagen, ga je
heel snel hoge kosten hebben. Als je daarentegen meer investeert
in de duurzame lagen, ga je op termijn minder kosten hebben. Als
je intelligent bouwt, kun je de kosten van verwarming reduceren
met zeventig procent. Door goed te isoleren, ramen te gebruiken
die open kunnen, je gebouw te richten naar de zon enzovoort. Een
investeerder kijkt daar naar. Hij zal veel geld steken in de eerste twee
lagen, en besparen op de drie laatste lagen. Een promotor doet
het omgekeerde. Hij bouwt weinig gebouw met veel afwerking: een
marmeren inkomhal, kamerbreed vast tapijt, poepsjieke liften, een
ingenieuze airconditioning Na twintig jaar kost zon ding je handen
vol geld. Ik had eens een discussie met een stadsbestuur dat een
sporthal wilde bouwen. Ze wilden een grote zwarte doos neerzetten.
Zonder ramen, want dat is goedkoper. Ik stelde voor om toch maar
voor daglicht te opteren. We zijn dan eens een sandwich gaan
eten in zon sporthal zonder ramen. Ze moesten het licht in de hele
sporthal aansteken om onze sandwich te kunnen zien. Dat was erg
overtuigend voor de bevoegde politici. Het is veel gemakkelijker om
een gebouw te verduisteren dan om het te verlichten. Het eerste doe
je met gordijnen, voor het tweede heb je massaal veel energie nodig.
Natuurlijk zullen ramen in eerste instantie meer geld kosten. Maar dat
heb je er snel uit omdat je bespaart op energiekosten.
~ Waarom krijg je dat zo moeilijk uitgelegd aan een
overheid?
Ik krijg dat wel uitgelegd. Iedereen gaat ook in dat verhaal mee, tot er
genvesteerd moet worden. Want duurzaam bouwen, impliceert dat de
overheid op iets langere termijn moet denken. Het politieke bestel laat
dat zo moeilijk toe. De Vlaamse overheid liet in Hasselt een gloednieuw
Vlaams Administratief Centrum bouwen. Mijn architectenbureau
kreeg die opdracht nog voor ik Bouwmeester werd. Onlangs waren
21
001-108.indd 21
09-01-2008 14:14:34
er plannen om dat gebouw opnieuw te verkopen. Ik begrijp niet dat

de overheid een duurzaam gebouw kwijt wil. De stad Hasselt heeft
meteen gezegd dat ze het wil kopen. Dat vind ik een knappe zet van
Hasselt, want daarmee investeert de stad in duurzaamheid. Met het
VAC in Hasselt wilde ik ook een democratisch gebouw maken. In
de meeste kantoorgebouwen, of ze nu van de overheid of van de
priv zijn, komen er zelden of nooit gemeenschappelijke ruimtes voor.
In het VAC hebben we een overdekte straat gemaakt. Het gebouw
is daardoor een stuk van de stad geworden. De mensen kunnen er
doorheen wandelen. Zo kan een overheidsgebouw ook echt in bezit
genomen worden door de bevolking en sluit het zich niet af achter
spiegelglas. Overheidsgebouwen maken deel uit van de publieke
ruimte en moeten dat ook tonen. Verkoop zon gebouw aan de priv
en ze sluiten dat stuk publieke ruimte meteen weer af. Daarom vind ik
ook dat een overheid moet investeren in patrimonium. Want wat van
de overheid is, is van iedereen.
~ U vertelde ook dat de overheid onzorgvuldig blijft bouwen
omdat het begrotingssysteem dat in de hand werkt.
Dat klopt. Begrotingen worden meestal niet voor een lange termijn
opgesteld. Ze worden elk jaar bijgeschaafd. Dat werkt duurzame
investeringen tegen. Daarom hebben we ook vaak gesproken over
de ontwikkeling van een Vlaams patrimoniumbeleid. Dat bestaat
vandaag niet. Zon patrimoniumbeleid moet zich de vraag stellen wat
de overheid wil bezitten en wat ze tijdelijk wil gebruiken. Tijdens de
bevoegdheidsoverdrachten van de federale naar de Vlaamse overheid
merkte je dat Vlaanderen rap rap ruimte voor ambtenaren nodig had.
Ik ga er van uit dat je zon evolutie lang op voorhand kunt inschatten.
Je weet natuurlijk dat die ambtenaren er gaan aankomen. Je weet
dus op voorhand welke nancile inspanningen nodig zijn. Dat soort
termijndenken moet je opnemen in je Vlaams patrimoniumbeleid.
~ Is dat een opdracht voor de volgende Bouwmeester?
Ik vind van wel. Maar hij of zij zal daarvoor moeten vechten. Ons
team heeft veel bereikt, maar zonder een duidelijk patrimoniumbeleid
is het vergeefs geweest. Je kunt goede mechanismen ontwikkelen
om duurzame en kwaliteitsvolle gebouwen neer te zetten, maar als
ze daarna verkocht worden, is het allemaal voor niets geweest. In
Hasselt dreigt iets wat we goed hebben gedaan, verkocht te worden
aan de priv. Dan zitten we met een overheid die haar patrimonium
23
001-108.indd 23
09-01-2008 14:14:34
uit handen geeft. Als er iets is wat meerwaarde creert, is het toch wel
vastgoed zeker. Hier en daar gaan er zelfs stemmen op om opnieuw
met ontwikkelaars te werken. Dan kun je de randvoorwaarden voor
culturele duurzaamheid nooit meer invullen.
~ Sommige overheidsdiensten vreesden aanvankelijk dat
werken met bouwmeester bOb Van Reeth een dure grap zou
worden.
Ja, omdat ik er voor pleit om bij aanvang meer geld te stoppen in
een duurzaam gebouw. Ik beweer dat zon gebouwen op termijn
goedkoper zijn. Want we moeten het ook hebben over de milieukost
van gebouwen. Wat kost het om verouderde gebouwen om te
bouwen of af te breken? Wat kost het om afgeschreven apparaten te
verwerken? Ook voor gebouwen geldt het spreekwoord goedkoop
is dure koop. Daarom hamer ik er voortdurend op dat overheden
het best masterplannen ontwikkelen. Dat is architecturale of
stedenbouwkundige langetermijnplanning. Omdat de overheid in
begrotingsjaren redeneert, maakt ze slechts beperkte middelen vrij
om jaar na jaar iets kleins te doen. In het jeugdcentrum De Hoge Rielen
bouwden ze om die reden jaarlijks een koterij bij. Enkele jaren later
moest dat weer aangepast of afgebroken worden. Toen de directie
bij ons kwam wilden ze het inkompaviljoen verbouwen. Hebben jullie
dan geen toekomstvisie? vroeg ik. De directeur schoot in de lach en
zei: Elk jaar krijgen we een beetje geld en elk jaar zien we wat we
daar mee kunnen doen. Maar dat is geen beleid! Dat is een overheid
die de Vlaamse mentaliteit nabootst. We bouwen een huis en het jaar
daarna zetten we er een verandaatje bij, dan een etshok en dan
breiden we de keuken uit, of zetten we er nog een garage naast.
In de landscommanderij van Alden Biezen werden we uitgenodigd
omdat men daar een bergruimte wilde bijbouwen. Dat complex barst
van de bergruimtes. Alleen zijn ze omgebouwd tot cafetarias en
zaaltjes allerhande. De oude hirarchie van het gebouwencomplex
- een residentieel stuk, dienstengebouwen en berging - was totaal
verdwenen. We hebben voorgesteld om die oude hirarchie terug in
ere te herstellen. Wat bergruimte was, moet weer bergruimte worden.
En als je echt een cafetaria nodig hebt, bouw dat er dan bij.
~ Het was niet voldoende dat de Bouwmeester zich bezig zou
houden met architectuur. Er kwam ook kunst bij kijken.
De kunstcel bestond al. Katrien Laenen werkte in de administratie
25
001-108.indd 25
09-01-2008 14:14:34
en deed daar de begeleiding van kunstenaars voor kunstopdrachten

van de overheid. Toen het team van de Bouwmeester werd gevormd,
is zij mij komen opzoeken. Zij vond dat de kunstcel beter bij de
Bouwmeester kon zitten omdat de Bouwmeester dagelijks in de
praktijk staat. Haar werk met kunstenaars was ook praktijkgericht. Als
je kunstwerken wil integreren in overheidsgebouwen, is het inderdaad
zinvoller om samen te werken met de Bouwmeester. Aanvankelijk was
dat niet de bedoeling. Maar de minister vond het een goed idee om
de twee teams samen te brengen.
~ Hoe reageren overheden als je hen voorstelt om kunstwerken
te integreren in hun gebouwen?
Je zou vermoeden dat ze het daar moeilijk mee hebben, maar
het omgekeerde is waar. De meeste opdrachtgevers zijn heel
genteresseerd in kunst. Alleen mispakken ze zich soms. Ze
denken dat we kunst gaan aankopen om in hun gebouw te hangen.
Sommige overheden denken zelfs dat ze iets kunnen aankopen van
een plaatselijke relatie. En dat is niet de bedoeling. Een van onze
eerste kunstprojecten had betrekking op een 800 meter lange weg in
Oostende met een tunnel onder een kanaal, een spoorwegoversteek
en een rotonde. We hadden het idee om daar kunst bij te betrekken.
Maar de regel die stelt dat 1 procent van de investeringskost naar
kunst kan gaan, was niet van toepassing op infrastructuurwerken.
Dat wil zeggen: niemand had er ooit aan gedacht dat je ook kunst
kunt integreren in wegen, bruggen of sluizen. Ik moest dus de
toestemming krijgen van de bevoegde minister. Die stond daar
meteen voor open. Maar hoe pak je zoiets aan? Kunstenaars
selecteren is toch iets anders dan architecten selecteren. We
hebben geopteerd voor een curator die een visie moest ontwikkelen
op dat traject. Daarna nodigde de curator kunstenaars uit om die
visie vorm te geven. Dat zorgde natuurlijk voor onzekerheid bij de
administratie Wegen. De stad Oostende besefte echter dat kunst een
belangrijke rol kan spelen in de ruimtelijke ordening. Het beeld van
Dikke Mathilde aan het Casino is voor de toeristen in Oostende een
belangrijk referentiepunt. Oostende besefte dat je dat kunt herhalen
bij de aanleg van een nieuwe weg. Oostende heeft dus zelf erg
bijgedragen tot het kunstproject. Dat was de start van een discussie
over kunst bij openbare infrastructuurwerken. Ook over de rotondes
in Vlaanderen hebben we die discussie gevoerd. Die dingen staan vol
27
001-108.indd 27
09-01-2008 14:14:35
met verkeersborden. De bevoegde minister destijds, Steve Stevaert,

vond dat de kunstregeling ook van toepassing kon zijn op de aanleg
van wegen en rotondes. Zo is er stilaan een kentering gekomen. Veel
administraties hebben de kunstregeling overgenomen.
De curator van Brugge Culturele Hoofdstad van Europa 2002, Hugo
de Greef, vroeg ons advies over het architectuurluik in de stad. Daar
stelde zich aan de Coupure de opgave om een brug te bouwen.
Wij hebben ontwerper Jrg Conzett voorgesteld. De brug naar zijn
ontwerp is er intussen ook gekomen. We hebben ook erg veel steun
gehad van de directeur-generaal van de administratie Waterwegen
en Zeewezen. Die man heeft ook een grote gevoeligheid voor kunst.
Hij maakte ook een reeks muurschilderingen van Roger Raveel in een
gebouw van het loodswezen in Oostende mogelijk. Hij was het ook
die kunst introduceerde in de gebouwen van Kampenhout-Sas, de
sluis van Evergem, een stuw te Oudenaarde, de heraanleg van de
Gentse Grasmarkt en Korenlei
~ Is het belangrijk dat je dit soort bezielde ambtenaren mee
hebt?
Uitermate belangrijk. Een enthousiaste topambtenaar heeft een
diepgaand effect op alle ambtenaren die onder hem of haar werken. Als
de top het allemaal maar auwekul vindt, staan zijn ondergeschikten
nooit te springen om iets te doen. Maar een enthousiaste baas werkt
aanstekelijk. Ja dus, de administratie Waterwegen en Zeewezen is de
beste leerling van de klas.
~ Er is dan kunst aanwezig in zon gebouw, maar hebben de
mensen die er werken daar iets aan of blijft het allemaal wat boven
hun hoofden hangen?
De mensen die in het loodswezen werken, waar Raveel zijn
muurschilderingen heeft gemaakt, zijn bijzonder trots op dat werk. Dat
is iets van hen geworden. Ze geven zelfs rondleidingen in hun vrije tijd.
Dat zegt iets over de impact van zon werk. Om je affectief te kunnen
binden aan een ruimte, heb je ook iets nodig wat affectie waard is.
De meeste mensen herkennen dat wel. Als je aan een opdrachtgever
vijf ontwerpen van goeie architecten voorlegt, herkennen ze dat ook.
Wij krijgen altijd positieve reacties. Ik moet er alleen voor zorgen dat
ikzelf niet eenkennig over kom. Ik moet vijf verschillende soorten
architectuur kunnen voorleggen en de bouwheer daar vrij uit laten
kiezen. Ik ben niet de man die antwoorden moet geven op een
29
001-108.indd 29
09-01-2008 14:14:35
probleem. Ik moet er enkel voor zorgen dat de opdrachtgever een

keuze heeft uit meerdere vormen van kwaliteit.
~ Loopt het soms mis? Niet elke opdrachtgever kan toch altijd
de juiste keuze maken?
In principe komen wij niet meer tussenbeide als er gekozen moet
worden uit de ontwerpen. Dat is de verantwoordelijkheid van de
opdrachtgever. Je mag niet de indruk wekken dat je je eigen
voorkeuren wilt opdringen. In die zes jaar dat ik als Bouwmeester
heb gewerkt, heb ik het slechts twee keer meegemaakt dat een
bouwheer een minder goeie keuze maakte. Dan waarschuw je enkel
voor de gevolgen van zon keuze. Het team van de Bouwmeester
heeft methodes ontwikkeld om kwaliteitsvolle selecties te maken.
Als de selectieprocedure goed is, kan het bijna niet mislopen. De
Open Oproep is een methode waarbij je als bouwheer geen ontwerp
selecteert, maar een ontwerper. Pas daarna begint het echte werk.
De bouwheer heeft een langdurig en intensief contact met de
ontwerper van zijn keuze. Daardoor ontstaat er een proces waarbij
alle verlangens van de bouwheer tot in de kleinste details kunnen
besproken worden. Als je een ontwerp selecteert zit je meteen vast
aan een eindresultaat. Als je een ontwerper selecteert ontstaat er
dynamiek en interactie. Een bouwheer werkt bijna vijf jaar samen met
een architect. Dan heb je er belang bij dat zon ontwerper je goed
ligt. Je moet niet samenwerken met iemand wiens kop je niet kunt
zien. Kwaliteit ontstaat uit de samenwerking tussen de bouwheer en
de ontwerper.
~ Je hamert steeds op het belang van die bouwheer.
Natuurlijk. Toen ik in 1985 in Antwerpen het Huis van Roosmalen
bouwde, was het de bouwheer, Will van Roosmalen, die gezien had
dat de Scheldekaaien een uniek residentieel karakter hebben. Ik had
dat niet gezien h. De bouwheer heeft een droom en de architect
moet die droom kunnen overtreffen. Dan krijg je een bijna mystieke
samenwerking die tot kwaliteit leidt. De architect moet bouwen wat de
bouwheer niet gevraagd heeft, maar wel verwacht. Er moet een fusie
ontstaan tussen de ambitie van de opdrachtgever en de capaciteiten
van de architect.
~ Sinds het bouwmeesterschap bestaat, kunnen overheden
zich dus voor het eerst weer echt bouwheer voelen.
Vroeger werd het opdrachtgeverschap gedelegeerd aan de afdeling
31
001-108.indd 31
09-01-2008 14:14:35
Gebouwen. Toen ik de procedure van de Open Oproep er politiek

wilde doorkrijgen, moest ik dat gaan verdedigen bij minister Sauwens.
De afdeling Gebouwen verzette zich daar tegen omdat ze de indruk
hadden dat we op hun terrein kwamen. Sauwens vroeg hen hoe zij
architecten selecteerden. Nu eens de ene, dan weer de andere, zei
men. Dat was voldoende om de minister te overtuigen dat de Open
Oproep een beter systeem was.
~ Ondanks het feit dat de Bouwmeester er is voor de
gebouwen van de Vlaamse overheid, kunnen ook lokale besturen
een beroep doen op zijn team. De afgelopen vijf jaar is gebleken dat
lokale besturen betere leerlingen zijn.
Het politieke besef dat je alles te winnen hebt bij een kwaliteitsvolle
omgeving is groot bij lokale besturen. Ze weten dat ze een direct
effect genereren bij de bevolking. Lokale besturen staan ook veel
dichter bij de bevolking dan een Vlaamse overheid. Lokale overheden
beseffen dat ze worden afgerekend op wat ze in de gemeente doen
of nalaten te doen. Als je een goede of een slechte bibliotheek zet,
zal je het verschil ook kunnen aezen aan het aantal stemmen dat je
krijgt. Lokale besturen communiceren ook beter met de bevolking.
Ze organiseren makkelijker een tentoonstelling over nieuwe projecten
of doen bevragingen. Het Vlaamse niveau is soms wat groot om die
betrokkenheid te ontwikkelen. Een minister uit Limburg die iets aan
de kust doet, kan die inspanningen electoraal moeilijk verzilveren.
Bovendien is het begrip bouwheer wat complexer binnen de Vlaamse
administratie. Daar zijn heel veel bouwheren. Elke directeur van een
afdeling of een administratie is in principe een bouwheer. Bij lokale
besturen is dat duidelijker. Daar is het de burgemeester of een
schepen die bouwheer is. De verantwoordelijkheid ligt veel dichter bij
het politieke niveau. Lokale besturen weten ook dat ze heel zichtbaar
bouwen in hun gemeente. Als de Antwerpse burgemeester over de
architectuur in zijn stad spreekt, is dat heel concreet. Als een Vlaamse
minister dat doet, wordt het al gauw erg abstract.
~ Je werkte ook met OCMWs, bisdommen, ziekenhuisdirecties
Inderdaad. In Kortrijk werden we gevraagd om ontwerpers te
selecteren voor de fusie van drie ziekenhuizen. Ook instellingen
die door de overheid gesubsidieerd worden, kunnen op onze steun
rekenen.
33
001-108.indd 33
09-01-2008 14:14:35
~ Jullie hebben de directies van zorginstellingen ook

opgeroepen om meer aandacht te besteden aan zorgarchitectuur.
De architectuur van rust- en ziekenhuizen is nog erg stigmatiserend
voor wie er verblijft. Je merkt aan het gebouw dat de bewoners
afgezonderd worden van de samenleving, terwijl een modern
zorgbeleid integrerend moet werken.
Architectuur is altijd een beetje losoe. Architecten denken na
over de gemeenschap. Ons pleidooi voor culturele duurzaamheid
is een lososch pleidooi. De directies van bejaardentehuizen en
ziekenhuizen weten verdraaid goed wat de moderne noden zijn.
Maar de subsidiringsmechanismen maken een vernieuwend beleid
onmogelijk. Het bouwmeesterschap heeft daar voor een trendbreuk
gezorgd. Vroeger zat alles vastgeklonken in regeltjes en normen.
Niemand stelde zich vragen. Zolang alles aan de normen van de
subsidiring voldeed, was het prima. Wij zeggen niet dat er geen regels
of geen beperkingen moeten zijn, maar dat je de juiste beperkingen
moet opleggen. In onderwijs en zorg beseft men onmiddellijk dat
die houding de juiste is. Een bouwheer die met de Bouwmeester
werkt, kan zich vragen stellen over de manier waarop hij bijvoorbeeld
onderwijs wil aanbieden, of de manier waarop bejaarden gehuisvest
moeten worden, in plaats van zich zorgen te maken over dossiers vol
normen en regels.
~ Nochtans leefde in het begin de schrik dat de Bouwmeester
hen zou overstelpen met regeltjes.
Dat hebben we altijd geweigerd. Regels lopen de feiten meestal
achterna. Overleg is belangrijker dan regels. Daarom heeft niemand
van het team van de Bouwmeester een eigen bureau. Wij werken
allemaal aan keukentafels omdat je rond zon tafel samen kunt zitten.
Aan een keukentafel praat je, aan een bureau lees je dossiers met
regels. Die overlegcultuur raakt de mensen. In het jeugdcentrum
De Hoge Rielen voelden we dat we iets raakten wat daar al langer
leefde. De directeur kon zich optrekken aan de autoriteit van de
Bouwmeester. Daarvoor werkte hij vanuit frustratie, nu kon hij vanuit
ambitie werken.
~ Je hebt ook geprobeerd om jonge ontwerpers een
springplank te bieden. Is dat gelukt?
Zeker. Een aantal ontwerpers die via de Open Oproep of de
Meesterproef gevraagd werden voor een overheidsproject, hebben
35
001-108.indd 35
09-01-2008 14:14:36
kansen gekregen in de priv-sector. Dat een overheid jonge ontwerpers

stimuleert, is belangrijk. Ongeveer 99 procent van de ontwerpers die
uit de Open Oproep komen, zouden nooit voor de overheid hebben
kunnen werken. Nu hebben ze kunnen tonen wat ze waard zijn. De
aanvankelijke vrees dat jonge ontwerpers te onervaren zijn om dit
soort opdrachten aan te kunnen, is onjuist gebleken.
~ Nochtans vormen jonge architecten toch een zeker risico.
Dat is niet zo. We hebben jongeren altijd aangeraden om samen te
werken met een ervaren bureau. Zo verklein je de risicos. We hebben
zo een markt gecreerd voor bureaus die gespecialiseerd zijn in de
technische begeleiding van architecten. Het bureau Bouwtechniek
in Antwerpen heeft bijvoorbeeld dat gat in de markt gevonden. Zij
hebben de begeleiding gedaan van Marie - Jos Van Hee voor de
Modenatie in Antwerpen.
~ Wat moet het proel zijn van de volgende Bouwmeester?
Dat mag je me niet vragen.
~ Ik vraag het toch.
De reectiekamer heeft daar uitspraken over gedaan. Het moet een
goede en ervaren architect zijn die betrokken kan blijven bij zijn of
haar bureau. Het is belangrijk dat een Bouwmeester in de praktijk
blijft staan en het zoeken van elke dag blijft meemaken. Het moet
niet in eerste instantie een bekende architect zijn, een soort BV. Het
moet iemand zijn die dat kan worden vanuit de autoriteit die hij of zij
als Bouwmeester opbouwt. Het moet ook iemand zijn die Eigenlijk
moeten het twee mensen zijn. Ikzelf heb zes jaar samengewerkt met
Mark Santens, de adjunct Bouwmeester. Zon adjunct heb je echt
nodig. Zonder Mark had ik het nooit gered. Je moet iemand hebben
die alert is voor de gevoeligheden van de administratie en iemand
anders met een grote bek. Mark deed het eerste, ik het tweede. In
elk geval heeft de volgende Bouwmeester het voordeel dat hij terecht
komt in een instituut dat al bestaat. Wij krijgen in heel Europa lof
voor de manier waarop we op korte termijn een transparant systeem
hebben ontwikkeld.
~ Je zei dat een volgende Bouwmeester een Vlaams
patrimoniumbeleid op poten moet zetten. Zijn er nog mankementen
die uw opvolger moet aanpakken?
Ja, er zou een jaarlijkse reectie moeten komen op het
bouwmeesterschap. Er moet een soort Kwaliteitskamer komen die het
37
001-108.indd 37
09-01-2008 14:14:36
beleid breder kan uitdiepen vanuit verschillende maatschappelijke

hoeken. Zon groep zou ons moeten stimuleren en corrigeren. Want
ook een Bouwmeester heeft correcties nodig. Alleen mogen dergelijke
correcties de autonomie van de Bouwmeester niet aantasten. Ze
moeten gebeuren door een al even autonome Kwaliteitskamer. Daarin
moeten niet alleen architecten zitten, maar mensen uit alle lagen
van de maatschappij: vanuit de universiteiten, het bedrijfsleven, de
media, noem maar op. Zon groep moet nadenken over stedenbouw,
architectuur, ruimtelijke ordening Dat zou niet alleen verhelderend
zijn voor het team van de Bouwmeester, maar ook voor de politiek en
de bevolking.
De Bouwmeester zou op bepaalde momenten ook een project
moeten kunnen opeisen. Nu is dat niet zo. De bouwheren werken op
basis van vrijwilligheid. Er zijn belangrijke projecten die ontsnappen
aan de maatschappelijke discussie. Ik vraag me af waarom kwaliteit
bij sommige projecten geen rol hoeft te spelen. Volgens het decreet
van ruimtelijke ordening is alleen de Vlaamse overheid verplicht
om adviezen te vragen aan de Bouwmeester. Ook projecten waarin
de overheid subsidieert en groter zijn dan 10.000 m2 hebben een
verplicht advies van de Bouwmeester nodig. Al de rest is op basis
van goodwill.
~ Vind je dat de priv zich in bepaalde omstandigheden zou
moeten onderwerpen aan het advies van de Bouwmeester?
Sociale woningbouw waarin de priv betrokken is of verkavelingen
zouden ook moeten voorgelegd worden aan de Bouwmeester. Men
hoeft geen schrik te hebben van een Bouwmeester. Wij werken in functie
van wat beter is voor de mensen. De Bouwmeester spreekt altijd in
naam van het algemeen belang. Vandaag hebben we een discussie
opgezet over woonuitbreidingsgebieden. Een landschapsarchitect
had er ons opmerkzaam op gemaakt dat die gebieden kunnen
verbeterd worden. Hij zegt niet dat je er niet mag bouwen, maar dat je
er beter kunt bouwen. Zon discussie is zinvol als je je wilt bezig houden
met de zorg om het landschap en het milieu. We zouden ook graag
meer studiewerk kunnen verrichten naar typologien van gebouwen.
Zoals vroeger de treinstationnetjes een zekere architecturale typologie
hadden, kan je dergelijke typologie ook ontwikkelen voor nieuwsoortige
gebouwen die overal opduiken. Ook rond schoolarchitectuur is er iets
te doen. Zijn de huidige schoolgebouwen geschikt voor het moderne
39
001-108.indd 39
09-01-2008 14:14:36
onderwijs? Kunnen de nieuwe pedagogische inzichten gerealiseerd

worden in scholen waarin leerlingen opgesloten worden als in
negentiende-eeuwse kazernes? Daar zou de volgende Bouwmeester
zich ook mee moeten bezig houden. En ik zou een decreet willen
rond het opdrachtgeverschap. Vandaag is het niet duidelijk wie bij
de Vlaamse overheid als opdrachtgever kan optreden. Dat zou je
moeten verankeren in een decreet. Tachtig procent van de openbare
bouwheren zijn gelegenheidsbouwheren. Het zijn directeurs of andere
ambtenaren die misschien maar een keer in hun leven bouwen. In
Frankrijk heeft men precies omschreven wat dat opdrachtgeverschap
inhoudt, wat zon opdrachtgever kan delegeren en wat niet. In de
toekomst moet het opdrachtgeverschap verankerd worden in kwaliteit
en niet in toevalligheid. Daarom zou er ook in Vlaanderen zon decreet
op het opdrachtgeverschap moeten komen.
En een laatste bezorgdheid is dat men het bouwmeesterschap
administratief wil verdrinken. Ik denk dat veel ambtenaren dat wel
begrijpen. Scholen hebben daar ook last van. Je wil zoveel doen,
maar je kunt niet omdat je verzuipt in de papierberg. De wijze
waarop de Bouwmeester zijn job uitvoert, moet relatief vrij zijn van
administratieve beslommeringen. Anders stokt de machine.
41
001-108.indd 41
09-01-2008 14:14:36
43
001-108.indd 43
09-01-2008 14:14:39
bOb Van Reeth werd in 1943 in Temse geboren en ontpopte zich in de

jaren 60 aan het Sint-Lucasinstituut in Schaarbeek tot een revolutionair
architect. In 1968 vestigde hij zich in Mechelen, waar hij een woning
in het Begijnhof restaureerde. Met de werkgroep Krokus zette hij zich
in voor de instandhouding van het gebied rond het Begijnhof en bij
uitbreiding voor de rehabilitatie van de stedelijke omgeving. Krokus
werd in 1976 geselecteerd voor de Binnale van Veneti. Toen al stond
Van Reeth kritisch tegenover de bouwhonger van de vastgoedsector.
De woningen die Van Reeth in Mechelen ontwierp, braken met de
geldende architecturale conventies. Ze hechtten meer belang aan de
gezinnen die er in woonden en aan hun verhouding tot de omgeving,
dan aan de schone architecturale stijlprincipes. De eerste publieke
appreciatie voor zijn werk kwam er in 1983 toen Van Reeth de Eugne
Baie-prijs voor architectuur ontving. Andere prijzen en nominaties
volgden. Hij werd twee maal genomineerd voor de prestigieuze
Mies van de Rohe-prijs, voor zijn bekende Huis van Roosmalen
(1985), een zwart-wit gestreepte woning aan de Antwerpse kaaien
en voor het Zuiderterras (1987), een opmerkelijk caf-restaurant
langs de Scheldeoever. In 1972 richtte bOb Van Reeth AWG (de
Architectenwerkgroep) op, zijn architectenbureau in Antwerpen, de
stad waar hij inmiddels woonde. Hij werd ook docent aan het Henry
van de Velde-instituut van de Antwerpse hogeschool en liet zich
opmerken door gastcolleges in buitenlandse architectuurscholen. Hij
is sinds 2003 hoogleraar aan de Technische Universiteit van Delft.
Van Reeth liet zich vooral inspireren door voorlopers als de Belgische
architect Victor Horta, de Italiaanse kunstenaar en architect Giovanni
Battista Piranesi, de Italiaanse architect Aldo Rossi en jawel de
Amerikaanse singer songwriter Bob Dylan. The crackin shakin breakin
sounds are the only beauty I understand, is een vers van Dylan
waarin Van Reeth de schoonheid van de vrolijke, spontane en soms
chaotische architectuur van Vlaanderen herkende. Architectuur wilde
hij loskoppelen van dogma en stijl en laten uitgroeien tot duurzame
structuren op maat van de mens en zijn omgeving. Voor Van Reeth
bestaat de architectuur niet echt, maar moet ze voortdurend worden
gezocht. Die zoektocht tracht hij sinds 1999 ook toe te passen in zijn
werk als Vlaams Bouwmeester.
45
001-108.indd 45
09-01-2008 14:14:40
De Bouwmeester introduceerde een aantal nieuwe

selectieprocedures voor
architectuur en kunst. Deze
procedures worden toegelicht
in Een Bouwmeester bouwt
niet (Deel 1)
001-108.indd 46
09-01-2008 14:14:40
schudblad.indd 1
09-01-2008 15:25:30
Inventaris
Projecten 1999 - 2005
47
001-108.indd 47
09-01-2008 14:14:40
48
001-108.indd 48
09-01-2008 14:14:42
49
001-108.indd 49
09-01-2008 14:14:45
50
001-108.indd 50
09-01-2008 14:14:48
West-Vlaanderen
Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

01
Locatie:
Opdrachtgever:
Omschrijving project:
ADINKERKE / DE PANNE
WVI
Woningbouwproject Krap wordt knap
Architectuur
02
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Johan De Coster
Locatie:
Opdrachtgever:
BEERNEM
MVG - VIPA - afdeling Gemeenschapsinstellingen
De volledige studieopdracht voor het opmaken van een masterplan voor de site te Beernem.
Architectuur
03
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
BURO II
Locatie:
Opdrachtgever:
BLANKENBERGE
Stad Blankenberge
Begraafpaats - Ontwerp van sanitair paviljoen, een berging en een multifunctioneel lokaal
Architectuur
04
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Hans Teerds / Hannes Van Meer
Locatie:
Opdrachtgever:
BLANKENBERGE
Stad Blankenberge
De volledige studieopdracht voor de verbouwing van de oude rijksmiddenschool tot bibliotheek.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Sergison Bates Architects
51
001-108.indd 51
09-01-2008 14:14:50
05a
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUGGE - SMEDENPOORT
vzw Brugge 2002
Proximity - artistieke actie met tijdschrift
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
05b
Locatie:
Opdrachtgever:
Meesterproef
Vanessa Van Obberghen
BRUGGE - COUPURE
MVG - AWZ
Installatie met beweegbare guur die opgehangen aan touwen verschillende choreograen
uitvoert.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
05c
Locatie:
Opdrachtgever:
Meesterproef
Ugo Dehaes
BRUGGE
Stad Brugge
Literaire tometer
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
05d
Locatie:
Opdrachtgever:
Meesterproef
Jef Aerts
BRUGGE - KANAALEILAND
MVG - Stad Brugge
Remember: postkaartenreeks (dag - nacht) + neontekst NEON
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
05e
Locatie:
Opdrachtgever:
Meesterproef
Geert Goiris
BRUGGE
Videoproject in parking en concertgebouw (niet uitgevoerd).
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
06
Locatie:
Opdrachtgever:
Meesterproef
Kurt dHaeseleer
BRUGGE
vzw Brugge 2002
Groeninge museum
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s) - Kunstenaar(s):
voorbereiding selectie
51N4E
52
001-108.indd 52
09-01-2008 14:14:53
07
Locatie:
Opdrachtgever:
GISTEL
MVG - Afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur / WVI / SHM Onze Landelijke Woning / SHM Eigen
Haard is Goud Waard
De volledige studieopdracht voor het stedenbouwkundig inrichtingsplan van een nieuwe woonwijk,
de bouw van een 30 - tal sociale woningen en de aanleg van de publieke ruimte.
Architectuur
08
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open 0proep
Space2.be
Locatie:
Opdrachtgever:
GISTEL
SHM Eigen Haard is goud waard
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van 12 huurwoningen, de renovatie en nieuwbouw
van huurwoningen (samen min.12), de restauratie van Herberg Godelieve (interieur en gebouw van
het monument) + het ontwerp van het binnengebied als openbaar domein.
Architectuur
09
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Witherford Watson Mann architects
Locatie:
Opdrachtgever:
IEPER
MVG - Gemeenschapsonderwijs
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor de basisschool van het KA / KTA
Ieper.
Architectuur
10
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
GWM architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
KNOKKE - HEIST
MVG - afdeling Waterwegen Kust
De volledige studieopdracht voor de bouw van een etsers -en voetgangersbrug tussen Zeedijk en
natuurreservaat en herinrichting gebied.
Architectuur
11
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Ney & partners
Locatie:
Opdrachtgever:
KORTRIJK (zie ook Hasselt)

VRT
De volledige studieopdracht voor het oprichten van een gebouw voor de diensten van Radio 2.
Architectuur
12
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Cepezed
Locatie:
Opdrachtgever:
KORTRIJK
Hogeschool West - Vlaanderen
De volledige studieopdracht voor een nieuwbouw voor de centrale diensten en de uitbreiding van de
afdeling Industrieel Ontwerpen van het departement PIH.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
CVBA VK studio architects
53
001-108.indd 53
09-01-2008 14:14:53
13
Locatie:
Opdrachtgever:
MENEN
Stad Menen
A: De volledige studieopdracht voor de renovatie, restauratie en nieuwbouw van het stadhuis en
het Belfort.
K: Artistieke ingreep in trappenhal, fotograsche ingreep op tegels met referentie naar Menen en
haar geschiedenis.
Architectuur
14
Kunst
Selectieprocedure:
Open Oproep
noA: Fonteyne - Van den Berg - Vierin
Dirk Braeckman
Locatie:
Opdrachtgever:
NIEUWPOORT
MVG - afdeling Waterwegen Kust
De volledige studieopdracht voor het vervangen van het ets / voetveer en de constructie van vlottende aanlegsteigers aan de Ijzermonding.
Architectuur
15
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
E + W Eggermont architectuur en stedebouw
Locatie:
Opdrachtgever:
NIEUWPOORT
Stad Nieuwpoort en MVG - AWZ afdeling kust
De volledige studieopdracht voor het masterplan voor de Kromme Hoek.
Architectuur
16
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Paul Deroose studiebureau
Locatie:
Opdrachtgever:
OOSTENDE
MVG - afdeling Personenvervoer en Luchthaven
Bouw van een wachtpost tussen land -en luchtzijde voor de luchthaven van Oostende.
Architectuur
17a
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Tijl Vanmeirhaeghe
Locatie:
Opdrachtgever:
OOSTENDE
WVI - in opdracht van de stad Oostende
Transithuis - Ontwerp van een woningblok voor de opvang van mensen in een crisissituatie.
Architectuur
17b
Kunst
Selectieprocedure:
Meesterproef
Matthias Verhulst / Jonas Beckers
Meesterproef
Geert Peymen
Locatie:
Opdrachtgever:
OOSTENDE
WVI - in opdracht van de stad Oostende
Artiestieke interventie in het publieke gedeelte van het transithuis.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
Anne Daems / Patrick Vanden Eynde
54
001-108.indd 54
09-01-2008 14:14:53
18
Locatie:
Opdrachtgever:
OOSTENDE
De volledige studieopdracht voor de bouw van klaslokalen.
Architectuur
19a
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. ARJM & Kathy Vanhulle
Locatie:
Opdrachtgever:
OOSTENDE
MVG - AWV
Artisitiek concept voor Infrastructuurproject stadsring Kennedy - De Bolle door Ulrike Lindmayr.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
19b
Locatie:
Opdrachtgever:
Luc Deleu
OOSTENDE
MVG
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
19c
Locatie:
Opdrachtgever:
Lois Weinberger
OOSTENDE
MVG
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
20
Locatie:
Opdrachtgever:
Jolle Tuerlinckx
POPERINGE - NIEUWKAPELLE
Gemeente Diksmuide
De volledige studieopdracht voor de opmaak van een structuurschets voor de dorpskern van
Nieuwkapelle.
Architectuur
21
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Langzaam Verkeer vzw
Locatie:
Opdrachtgever:
POPERINGE
Gemeente Poperinge - Abele
Bouwen van een gemeenschapscentrum voor Abele.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Lien Pierard
55
001-108.indd 55
09-01-2008 14:14:53
22
Locatie:
Opdrachtgever:
RUISELEDE
Boot sculptuur bij de vijver van de instelling voor bijzondere jeugdzorg De Zande.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
23
Locatie:
Opdrachtgever:
Steven Vermeyen
SPIERE - HELKIJN
Uibreiding basisschool Spiere - Helkijn
Architectuur
24
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Felix - Glorieux & Grimmelprez
Locatie:
Opdrachtgever:
VEURNE / KOEKELARE
WVI
Woningbouwproject Krap wordt knap
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Els Vangeel
Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

25
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BEERNEM
Keersluis
ontwerpadvies
Hans Vandeweghe
26
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUGGE
Hotel Hoogstraat
ontwerpadvies
BURO II
27
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUGGE
Nieuwe Molens
advies voorbereiding
-
28
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUGGE - COUPURE
etser -en voetgangersbrug over Coupure
Jrg Conzett
56
001-108.indd 56
09-01-2008 14:14:54
29
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUGGE- Burg
Paviljoen
Toyo Ito
30
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUGGE - Kanaaleiland
Sanitair gebouw
voorbereiding
Poponchini & Lootens ir. architecten
31
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUGGE
Concertgebouw
jurylid wedstrijd
Robbrecht & Daem architecten
32
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
DAMME
Cultuurfabriek
jurylid wedstrijd
Claerhout - Van Biervliet architecten
33
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
DIKSMUIDE - muziekclub 4ad

Lichtbak met foto
Katrien Vermeire
34
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
HEUVELLAND
Huisvestingsproject Wilton
ontwerpadvies
-
35
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
INGELMUNSTER
Dorpsbrug
ontwerpadvies
-
36
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
IEPER
Picanol site
-
37
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KORTRIJK
Middelbare school Kortrijk
-
38
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KORTRIJK
Kinderdagverblijf en nursingtehuis
jurylid wedstrijd
-
39
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KORTRIJK
Verbreding Leie
ontwerpadvies
-
40
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KORTRIJK
Heraanleg oude Leie arm
jurylid wedstrijd
57
001-108.indd 57
09-01-2008 14:14:54
41
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
MENEN
Ziekenhuis
jurylid wedstrijd
Baumschlager + Eberle architectenbro
42
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
MIDDELKERKE
Catterpilar kunstwerk op zeedijk
Wim Delvoye
43
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
OOSTENDE
Trambruggen
ontwerpadvies
MVG - afdeling Beton -en metaalstructuren
44
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
OOSTENDE
Kustweringsproject havenmonding
ontwerpadvies
Technum
45
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
RENINGE
Brugjes binnen ruilverkavelingsproject
ontwerpadvies
VLM
46
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
STALHILLE
Brug
ontwerpadvies
-
47
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
VEURNE
Herbestemming klooster
jurylid wedstrijd
BURO II
48
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
WERVIK
Doortocht en brug
ontwerpadvies
Arch & Teco architectuur
49
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
WAREGEM
Vredegerecht
BURO II
50
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ZEDELGEM
Buurtcentrum
jurylid wedstrijd
-
58
001-108.indd 58
09-01-2008 14:14:54
59
001-108.indd 59
09-01-2008 14:14:54
75
80
52
87
76 77 78 79
96 97
98
81
99
57
51
58
61
88
91
72
56
59 60
62 63
89 90
92
93
71
95
53 54 55
85 86
94
70
82 83
84
67
68 69
73 74
64 65 66
60
001-108.indd 60
09-01-2008 14:14:55
Oost-Vlaanderen
185
139
140
148
187 188 189
182
131 132

51
AALTER
14
Gemeente
126Aalter
123voor
124de125
De volledige studieopdracht
nieuwbouw van een kunstencentrum.
180
Locatie:
Opdrachtgever:
127
52
Architectuur
138
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
153
Locatie:
Opdrachtgever:
BEVEREN
Gemeente Beveren
De volledige studieopdracht voor de uitbreiding van het cultureel centrum en de bouw van een
openbare bibliotheek.
Architectuur
194
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
53
Locatie:
Opdrachtgever:
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
54
Locatie:
Opdrachtgever:
Open Oproep
De Smet Vermeulen architecten
DENDERMONDE
231
De volledige opdracht voor de vestigingsplaats voor het KTA.
215 216 217

232 233 234 235 Architectuur
236 237 238 239
Open Oproep
BURO II
221
DENDERMONDE
Stad Dendermonde
De volledige studieopdracht voor de bouw van een nieuwe sporthal.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
De Schepper & Meers architecten
61
001-108.indd 61
09-01-2008 14:14:56
55
Locatie:
Opdrachtgever:
DENDERMONDE
Stad Dendermonde
De volledige studieopdracht voor de invulling van de sociale campus en project nieuwe
hoofdbibliotheek.
Architectuur
56
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
BOB 361
Locatie:
Opdrachtgever:
DE PINTE
Gemeente De Pinte
Opmaak masterplan en inrichtingsplan voor het kasteelpark Viteux en zijn omgeving.
Architectuur
57
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
ABSCIS ontwerpgroep
Locatie:
Opdrachtgever:
EVERGEM
MVG - AWZ
Artistiek concept voor de uitbreiding van het sluizencomplex
door Cristian Kieckens Topos - Atopos - Anatopos.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
58
Locatie:
Opdrachtgever:
M. Desvigne, C. Dalnoky, O. Eliasson, P.
Downsbrough, H. Hollands, M. de Boer, Jrg
Conzett
GENT
Stad Gent
De volledige studieopdracht voor de opmaak van een integraal plan voor het openbaar domein.
Architectuur
59
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Kuiper Compagnons
Locatie:
Opdrachtgever:
GENT - Brugse Poort, Acaciapark

SHM De Gentse haard / MVG - afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur
De volledige studieopdracht voor de bouw van een 40-tal sociale woningen en de aanleg van de
publieke ruimte als deel van het project zuurstof voor de Brugse Poort.
Architectuur
60
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
ABSCIS ontwerpgroep
Locatie:
Opdrachtgever:
GENT
MVG - Administratie Cultuur
De volledige studieopdracht voor de restauratie van het gebouw Huis van Oombergen.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. bureau J. Meijer / Van Hulle / De Meyer - Prims
62
001-108.indd 62
09-01-2008 14:14:58
61
Locatie:
Opdrachtgever:
GENT - Brugse Poort, Luizengevecht

SHM De Goede Werkmanswoning
De volledige studieopdracht voor de bouw van 40-tal sociale woningen en aanleg van de publieke
ruimte als deel van het project zuurstof voor de Brugse Poort.
Architectuur
62
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. PULSE; E. Lamberts / F. Pittillion / H. De Wever / G. De Keyser /
K. Heyvaert / I. Van Herle / Ph. Teughels
Locatie:
Opdrachtgever:
GENT
Vlaamse Landmaatschappij
De volledige studieopdracht voor de uitbreiding van een kantoorgebouw.
Architectuur
63
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. Luc Eeckhout / Jan Van den Broecke / Luc Reuse
Locatie:
Opdrachtgever:
GENT - Brugse Poort, Biezenstuk

SHM Volkshaard
De volledige studieopdracht voor de bouw van 40-tal sociale woningen en aanleg van de publieke
ruimte als deel van het project Zuurstof voor de Brugse Poort.
Architectuur
64
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Architectenbureau Patrick Lefebure
Locatie:
Opdrachtgever:
GERAARDSBERGEN - provinciaal domein de Gavers

vzw de Gavers
Fontein met vijf groene guren
Kunst
voorbereiding selectie en advies uitvoering
Fabrice Hybert
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
65
Locatie:
Opdrachtgever:
GERAARDSBERGEN - jeugdherberg t Schipke

Toerisme Vlaanderen
Sculptuur in kano
Kunst
Sven t Jolle
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
66
Locatie:
Opdrachtgever:
GERAARDSBERGEN
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een schoolgebouw en een polyvalente zaal
voor BS De Dender.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s)
Open Oproep
Catteeuw Architectuurpraktijk
63
001-108.indd 63
09-01-2008 14:14:58
67
Locatie:
Opdrachtgever:
HAALTERT
Gemeentebestuur Haaltert
De volledige studieopdracht voor de bouw van een nieuwe muziekacademie en/of de vernieuwing
van de bestaande.
Architectuur
68
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Interprofessionele architectenassociatie Biecorff
Locatie:
Opdrachtgever:
KRUISHOUTEM
Rust -en verzorgingstehuis St. Petrus
A: Dagverzorgingscentrum
K: Fotoreeks in samenwerking met de bewoners
Architectuur
69
Kunst
Meesterproef
Andrea Stultiens
Selectieprocedure:
Meesterproef
Brecht Verstraete
Locatie:
Opdrachtgever:
KRUISHOUTEM
OCMW Kruishoutem / MVG - afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur
De volledige studieopdracht voor een nieuwbouw van 20 sociale huurats.
Architectuur
70
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Dirk Coopman Architectenbureau
Locatie:
Opdrachtgever:
LEDE
MVG
Artistieke video impressie van de bestaande site (parkdomein).
Kunst
Hans Op de Beeck
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
71
Locatie:
Opdrachtgever:
MERELBEKE & MELLE

MVG - afdeling Gebouwen
De volledige studieopdracht voor een masterplan en de renovatie van het centrum voor
Landbouwkundig Onderzoek
Architectuur
72
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
ABSCIS Ontwerpgroep
Locatie:
Opdrachtgever:
NEVELE
OCMW Nevele
De volledige studieopdracht voor de bouw van 54 nieuwe woongelegenheden voor het rust -en
verzorgingstehuis en visie op de gehele campus.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
51N4E
64
001-108.indd 64
09-01-2008 14:14:58
73
Locatie:
Opdrachtgever:
OUDENAARDE - stuw
MVG - AWZ
Verbinding van beide oevers door een artistieke ingreep met de tekst Tussen hier en daar op de
afsluitschuif.
Kunst
Perry Roberts
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
74
Locatie:
Opdrachtgever:
OUDENAARDE
Woon - en zorgcentrum H. Hart vzw.
De volledige studieopdracht voor een rusthuis van 28 wooneenheden, kortverblijf van 6 wooneenheden en dagverzorgingscentrum van 10 verblijfseenheden in het voormalig Zwartzustersklooster.
Architectuur
75
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
ism. A. Van Geystelen
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT-LAUREINS
Provinciebestuur Oost - Vlaanderen
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw, renovatie en herlokalisatie van het sport -en
recreatiecentrum St. Laureins.
Architectuur
76
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Cousse & Goris architecten / Studiebureau Guy Mouton
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT-NIKLAAS
VDAB
A: De volledige studieopdracht voor het oprichten van een kantoorgebouw.
K: Foto-opdracht op raam
Architectuur
77
Kunst
Jan Kempenaers
Selectieprocedure:
Open Oproep
BOB361
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT-NIKLAAS
OCMW Sint-Niklaas
De volledige studieopdracht voor de oprichting van een administratief centrum / sociaal huis en visie
op de hele campus.
Architectuur
78
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Rapp+Rapp
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT-NIKLAAS
Intercommunale vereniging voor crematoriumbeheer in de provincie Oost - Vlaanderen
De volledige studieopdracht voor de bouw van een crematorium en afscheidscentrum op de begraafplaats Heimolen te Sint-Niklaas.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Claus en Kaan Architecten
65
001-108.indd 65
09-01-2008 14:14:59
79
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT-NIKLAAS
De volledige studieopdracht voor de bouw van een klassenvleugel voor het Medisch - Pedagogisch
Instituut.
Architectuur
80
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Architectenbureau Jan Maenhout
Locatie:
Opdrachtgever:
STEKENE
Gemeente Stekene
De volledige studieopdracht voor een nieuw gemeenschaps -en jeugdcentrum en bibliotheek.
Architectuur
81
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Verdickt & Verdickt architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
WAARSCHOOT
Gemeente Waarschoot
Opmaak van een structuurschets voor dorpskernvernieuwing en de volledige studieopdracht voor de
inplanting en de heropbouw van de St. Ghislenuskerk.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Stramien

82
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
AALST
Kantoorgebouw voor de VMM
ontwerpadvies
De Smet Vermeulen architecten
83
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
AALST
De vier seizoenen: medaillon aan tamme kastanjeboom
advies uitvoering kunstwerk
Patrick Van Caeckenbergh
84
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
AALST
Stationsomgeving Aalst
advies wedstrijd
Christian Kieckens architects
85a
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
DENDERMONDE - grote markt

Palmboom in brons
lid selectiecommissie
Peter Rogiers
66
001-108.indd 66
09-01-2008 14:14:59
85b
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
DENDERMONDE - JUSTITIEPLEIN
Fonteinsculptuur
Martin Claessens
86
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
DENDERMONDE
Herinrichting doortocht Dender
ontwerpadvies
JPLX
87
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
EEKLO
Brug over N49(N434)
ontwerpadvies
-
88
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
GENT
Masterplan stationsomgeving
Xaveer De Geyter architectenbureau
89
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
GENT
Ontwerp van sportovernachtings -en verblijfsaccomodaties in BLOSO - centrum De Blaarmeersen
ontwerpadvies
BURO II
90
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
GENT
Jury forum - muziekforum
jurylid wedstrijd
Neutelings Riedijk architecten
91
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
GENT - R40
Wissenhagebrug
ontwerpadvies
-
92
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
GENT - R40
Bruggen over R4
ontwerpadvies
-
93
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LAARNE
Dorpsverfraaiing
NERO
94
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
MELLE
Tractie werkplaats
ontwerpadvies
Belgroma
95
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
MERELBEKE
Cultureel centrum
jurylid wedstrijd
noA: Fonteyne - Van den Berg - Vierin architecten
96
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
SINT-NIKLAAS
Woningbouw
jurylid wedstrijd
67
001-108.indd 67
09-01-2008 14:14:59
97
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
SINT-NIKLAAS
Stadsomgeving - Plein
ontwerpadvies
Cepezed
98
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
WIPPELGEM
Ovonde Wippelgem
ontwerpadvies
S.W.K.
99a
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
ZOMERGEM - Woon -en verzorgingscentrum Ons Zomerheem

Verschillende tafels met objecten
Philippe Van Isacker
99b
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
ZOMERGEM - Woon -en verzorgingscentrum Ons Zomerheem

Houten sculptuur buiten
Bernd Lohaus
68
001-108.indd 68
09-01-2008 14:14:59
69
001-108.indd 69
09-01-2008 14:15:00
100
105
110
116
122
130
144
150
154
159
164
169
174
186
101 102 103 104

106 107 108 109
111 112
117 118 119
128 129
145
151
155
160
165
170
175
193
185
139
140
148
187 188 189
149
156
161
166
171
178
157
162
167
172
179
158
163
168
173
131 132
182
141 142
126
127
134 181
133
143
123 124 125

180
138
147
177
176
120 121
152
190 191
192
135 136 137

183 184
114
115
153
113
146
70
001-108.indd 70
09-01-2008 14:15:00
Antwerpen

100
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
MVG - afdeling Gebouwen voor de Universiteit Antwerpen
De volledige studieopdracht voor de restauratie van het klooster van de Grauwzusters.
Architectuur
101
Kunst
Guy Van Bossche
Selectieprocedure:
Open Oproep
T.V. AR-TE / Van Broeck & Meuwissen
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
MVG - FOCI - afdeling Gebouwen
De volledige studieopdracht voor het Masterplan voor het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
te Antwerpen, met inbegrip van de studieopdracht voor de aanpassingswerken in functie van directe
noden.
Architectuur
102
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Claus en Kaan architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
MVG - afdeling Gebouwen gemandateerd door het havenbedrijf Antwerpen
Loodsen ter overkapping van sluistechnieken van de Cauwelaertsluis.
Architectuur
103
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Angie Abbink
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
AG. VESPA
De volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor het Falconplein
en het bouwblok Zeemanshuis.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Rapp + Rapp
71
001-108.indd 71
09-01-2008 14:15:01
104
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
Uitbreiding Kunsthumaniora
Architectuur
105
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
NERO
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
Stad Antwerpen
De volledige studieopdracht voor de nieuwe aanleg van het Theaterplein en omgeving.
Architectuur
106
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Studio Associato Secchi & Vigano
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
AG VESPA
De volledige studieopdracht voor de uitbreiding van het designcentrum De Winkelhaak.
Architectuur
107
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
GZA + A
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
Toerisme Vlaanderen
De volledige studieopdracht voor de bouw van een nieuwe jeugdherberg te Antwerpen.
Architectuur
108
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Vincent Van Duysen Architects
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
MVG - Vlaamse Opera - afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur - FOCI
De volledige studieopdracht voor het opmaken van een masterplan en de renovatie van de Opera.
Architectuur
109
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel
De volledige studieopdracht voor het conceptontwerp van de herinrichting van de publieke ruimte
Opera en de Rooseveltplaats.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Manuel De Sol Arquitecto
72
001-108.indd 72
09-01-2008 14:15:03
110
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
MVG - afdeling Gebouwen voor VIPA
A: De volledige haalbaarheidsstudie voor de forensische woonopvang voor O.P.Z. Rekem te Antwerpen.
K: Halte hotel MIN: Fictief wachthokje op het dak
Architectuur
111
Kunst
Koen Theys
Selectieprocedure:
Open Oproep
T.V. Mys & Bomans / Ars Horti
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
Stad Antwerpen
Verbinding tussen de E. Vloorstraat en de Schroeilaan ter hoogte van de investeringszone
Petroleum Zuid.
Architectuur
112
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
West 8
Locatie:
Opdrachtgever:
ANTWERPEN
Stad Antwerpen
Herinrichting Dageraadplaats
Architectuur
113
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Buro voor Vrije Ruimte
Locatie:
Opdrachtgever:
BONHEIDEN
Imelda VZW
De volledige studieopdracht voor de inrichting van de inkomhal (cafetaria, infolokaal voor patinten,..) het restaurant, de modernisering van de verpleegafdelingen en de aanpassing
van de directielokalen.
Architectuur
114
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Hans Verstuyft architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
BOOISCHOT - HEIST-OP-DEN-BERG
SHM Zonnige Kempen
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van sociale woningen.
Architectuur
115
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
ZED
Locatie:
Opdrachtgever:
BOOISCHOT - HEIST-OP-DEN-BERG
SHM Zonnige Kempen - MVG - Afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur
De volledige studieopdracht voor de bouw van 65-tal sociale woningen met gemeenschapsvoorzieningen en de aanleg van de publieke ruimte te Pijpelheide.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Huiswerk Architecten
73
001-108.indd 73
09-01-2008 14:15:03
116
Locatie:
Opdrachtgever:
BORGERHOUT
MVG - afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig Laboratorium
A: De volledige studieopdracht voor de restauratie en herinrichting van een gedeelte van het Waterbouwkundig Laboratorium.
K: Twee fotos op een mobiele wand.
Architectuur
117
Kunst
Open Oproep
Emilio Lopez - Menchero
Selectieprocedure:
Open Oproep
BOB 361
Locatie:
Opdrachtgever:
BORGERHOUT
MVG - afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig Laboratorium
De volledige studieopdracht voor een nieuwbouw ter vervanging van houten paviljoenen.
Architectuur
118
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Architectenbureau Praet - Verlinden
Locatie:
Opdrachtgever:
BRASSCHAAT
De volledige studieopdracht voor de aanpassing en uitbreiding van het KA Brasschaat - Internaat
Hof ten Bos - scholengroep 3.
Architectuur
119
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
ZED
Locatie:
Opdrachtgever:
DEURNE
MVG - afdeling Gebouwen voor de afdeling Luchthavens en Personenvervoer
De volledige studieopdracht voor het aanbouwen van vertrekzalen voor de luchthaven.
Architectuur
120
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. Baumschlager - Eberle architectenbro / Grassmann / FDA architecten & ingenieurs
Locatie:
Opdrachtgever:
DUFFEL
Gemeente Duffel
Nieuwbouw voor kinderopvang + appartementen + serviceats
Architectuur
121
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Evelyne Hamblock
Locatie:
Opdrachtgever:
DUFFEL
SHM volkswoningen Duffel
Realisatie sociale woningen
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Jan Maenhout architectenbureau
74
001-108.indd 74
09-01-2008 14:15:03
122
Locatie:
Opdrachtgever:
EKEREN - ANTWERPEN
MVG - afdeling Gemeenschapsinstellingen - VIPA
De volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan en de verbouwing en/of nieuwbouw
voor infrastructuur voor bijzondere jeugdbijstand in de regio Antwerpen.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
123a Locatie:
Opdrachtgever:
Open Oproep
Hub - architecten
GEEL - Rotonde stadsring

MVG - VIPA
Ronddraaiende pijl verbonden met het gebouw van O.P.Z. Geel
Kunst
Kris Vleeschouwer
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
123b Locatie:
Opdrachtgever:
GEEL - O.P.Z.
MVG - VIPA
Dreef met fruitbomen in het AZART alfabet
Kunst
Guy Rombouts
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
123c Locatie:
Opdrachtgever:
GEEL - O.P.Z.
MVG - VIPA
Workshops met patinten + lithos
Kunst
Brian Maguire
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
124
Locatie:
Opdrachtgever:
GEEL
Stad Geel
De volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor het groene woon-werkpark
inclusief de centrumruimtes Markt-werft-binnengebied Nieuwstraat te Geel
Architectuur
125
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. Johan Van Reeth / Michiel Dehaene / Tom
Van Mieghem
Locatie:
Opdrachtgever:
GEEL
MVG - afdeling Gebouwen - VIPA
De volledige studieopdracht voor de renovatie van het oude ziekenhuis voor O.P.Z. Geel.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Studiegroep Omgeving
75
001-108.indd 75
09-01-2008 14:15:04
126
Locatie:
Opdrachtgever:
HERENTALS
SHM Eigen Haard
Bouw van 7 appartementen
Architectuur
127
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Raf Snoeckx
Locatie:
Opdrachtgever:
HERENTHOUT
SHM Zonnige Kempen
De volledige studieopdracht voor een sociale woningbouwproject (39 woningen) voor een gediversieerd publiek met inbegrip van de inrichting van de publieke ruimte.
Architectuur
128
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. Hans Barbier / TemaS
Locatie:
Opdrachtgever:
HOBOKEN
Stad Antwerpen
De volledige studieopdracht voor de bouw van een administratief centrum voor het district
Hoboken.
Architectuur
129
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Locatie:
Opdrachtgever:
KAPELLEN
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor het KTA Kapellen.
Architectuur
130
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. aha! / J. Coppens / X. Avontroodt
Locatie:
Opdrachtgever:
KAPELLEN
Gemeente Kapellen
De volledige studieopdracht voor de aanleg van een ontmoetingsplein in het centrum.
Architectuur
131
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Buro Lubbers
Locatie:
Opdrachtgever:
KASTERLEE
Onthaalgebouw De Hoge Rielen
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Huiswerk architecten
76
001-108.indd 76
09-01-2008 14:15:04
132
Locatie:
Opdrachtgever:
KASTERLEE
De volledige studieopdracht voor het opstellen van een masterplan voor het domein De Hoge
Rielen.
Architectuur
133
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Studio02: Secchi & Vigano
Locatie:
Opdrachtgever:
KONTICH
SHM cvba Volkswoningen van Duffel
A: nieuwbouw voor sociale woningen
K: Fotograsche interventie voor de buurt
Architectuur
134
Kunst
Meesterproef
Andrea Stultiens
Selectieprocedure:
Meesterproef
Nathalie Van Hulle / Gert Somers
Locatie:
Opdrachtgever:
LIER
SHM Lierse Maatschappij voor de huisvesting
Architectuur
135
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Franois Ponette
Locatie:
Opdrachtgever:
MECHELEN
Stad Mechelen
Museum Lamot
Architectuur
136
Selectieprocedure:
51N4E
Locatie:
Opdrachtgever:
MECHELEN
Stad Mechelen
De volledige studieopdracht voor het opmaken van een beeldkwaliteitsplan voor de Mechelse
binnenstad.
Architectuur
137
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
WES
Locatie:
Opdrachtgever:
MECHELEN
Stad Mechelen
De volledige studieopdracht voor een ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Beaulieu Bethaninpolder en Dijle.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
KCAP
77
001-108.indd 77
09-01-2008 14:15:04
138
Locatie:
Opdrachtgever:
MEERHOUT
MVG - afdeling Water
Restauratie van een watermolen met installatie van een vistrap.
Architectuur
139
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Peter Masselink
Locatie:
Opdrachtgever:
MERKSPLAS
Gemeente Merksplas
De volledige studieopdracht voor de bouw van een multifunctioneel, laagdrempelig en open gemeenschaps -en ontmoetingscentrum.
Architectuur
140
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
De Schepper & Meers architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
MERKSPLAS
Gemeente Merksplas
De volledige studieopdracht voor de uitbreiding van de bestaande sportterreinen en de bouw van
een nieuwe sporthal.
Architectuur
141
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Poponcini & Lootens ir. architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
MOL - Postel
MVG - afdeling Natuur
Renovatie van een hoeve voor natuurwachterswoning, een werkatelier en een educatieve ruimte.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
142a Locatie:
Opdrachtgever:
Meesterproef
Frederik Vermeesch
MOL - Jeugdinstelling De Kempen

Snakepath - Verhoogde loopbrug over domein van de afdeling De Markt
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
142b Locatie:
Opdrachtgever:
Jimmie Durham
MOL - Jeugdinstelling De Kempen

Workshops + video + boekje + kleurenpalet voor deuren in de afdeling De Hutten
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
Els Dietvorst
78
001-108.indd 78
09-01-2008 14:15:05
143
Locatie:
Opdrachtgever:
MOL - POSTEL
MVG - afdeling Natuur
Renovatie van een hoeve voor woning, atelier en educatieve ruimte
Architectuur
144
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Frederik Vermeesch
Locatie:
Opdrachtgever:
MORTSEL
Gemeente Mortsel
De volledige studieopdracht voor een stedenbouwkundig concept voor het gebied Oude God.
Architectuur
145
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Hub-architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
MORTSEL
Gemeentebestuur Mortsel
De volledige studieopdracht voor een stedenbouwkundig concept voor het plein voor het stadhuis.
Architectuur
146
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Robbrecht & Daem architecten - M.-J. Van Hee
Locatie:
Opdrachtgever:
MUIZEN - MECHELEN
Stad Mechelen
De volledige studieopdracht voor de renovatie en herinrichting van het oud-gemeentehuis
tot wijkhuis.
Architectuur
147
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Mys & Bomans architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
NIEL
Gemeente Niel
De volledige studieopdracht voor de verbouwing en uitbreiding van het gemeentehuis.
Architectuur
148
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Rapp + Rapp
Locatie:
Opdrachtgever:
RIJKEVORSEL
SHM Bouwmaatschappij De Noorderkempen
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Architectengroep Teema
79
001-108.indd 79
09-01-2008 14:15:05
149
Locatie:
Opdrachtgever:
SCHOTEN
MVG - Dienst voor de Scheepvaart
De volledige studieopdracht voor het bouwen van een werkhuis-magazijn.
Architectuur
150
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Hub-architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
SCHOTEN
MVG - afdeling Bos en Groen
Renovatie van een hoeve voor een natuurwachterswoning, een werkatelier en een educatieve
ruimte.
Architectuur
151
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Geert Houtmeyers
Locatie:
Opdrachtgever:
SCHOTEN
De volledige studieopdracht voor de bouw van een sporthal voor het KA.
Architectuur
152
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
architectenbureau Lou Jansen
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT-KATELIJNE-WAVER
Gemeente Sint-Katelijne-Waver
De volledige studieopdracht voor een stedenbouwkundig ontwerp woonuitbreidingsgebied
Maenhoevevelden.
Architectuur
153
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Jan Maenhout architectenbureau
Locatie:
Opdrachtgever:
WESTERLO
SHM Zonnige Kempen
Bouwen van 63 Wooneenheden.
Architectuur
154
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Jeroen Beerten
Locatie:
Opdrachtgever:
WILRIJK
Stad Antwerpen
De volledige studieopdracht voor de bouw van een bibliotheekliaal, de bouw van een politiecommissariaat, een muziek academie en een academie voor dans en beeldende kunst.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Baumschlager + Eberle architectenbro
80
001-108.indd 80
09-01-2008 14:15:05

155
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Site Petroleum Zuid
jurylid wedstrijd
-
156
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Realisatie en exploitatie van een topsporthal
jurylid wedstrijd
-
157
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Herinrichting Abdijstraat
jurylid wedstrijd
Stramien / Bram Breedveld & B-architecten / Gilco
158
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN - Haven
Brandweerkazerne
ontwerpadvies
-
159
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Overkapping Kievitplein
ontwerpadvies
-
160
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Modemuseum
jurylid wedstrijd
Marie-Jos Van Hee
161
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Oosterweelverbinding
ontwerpadvies
-
162
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Woningen project Schaafstraat
jurylid wedstrijd
-
163
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Het Eilandje (masterplan)
JPXL
164
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Droogdokken
jurylid wedstrijd
81
001-108.indd 81
09-01-2008 14:15:06
165
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Leientegel
Ivo Van Hove & Jan Versweyfeld
166
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Uitwerking van een masterplan voor het Kielpark
jurylid wedstrijd
167
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Masterplan Kievitplein
Cuypers / Bosch Slabbers
168
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Spoor - Noord
Studio associato Secchi & Vigano
169
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
MAS - Nieuwbouw voor het Museum Aan de Stroom
voorzitter wedstrijdjury
170
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Designcenter De Winkelhaak
ontwerpadvies
Stad Antwerpen Bedrijfsnheid Stadsontwikkeling / Planningscel - architecten Manders Coby en
Pittillion Filip ism. groep ARCHO, bureau Bouwtechniek en Dirk Jaspaert
171
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Loodswezen
voorbereiding project
-
172
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Restauratie en herbestemming paleis op de Meir
ontwerpadvies
H. Van Hunsel architectenbureau
173
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Woningen Violetstraat
jurylid wedstrijd
Import / Export
174
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
ANTWERPEN - infrastructuur Waaslandhaven

Container sculpturen op rotonde
voorbereiding voor selectie
Luc Deleu
175
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ANTWERPEN
Windmolen (Nike)
ontwerpadvies
-
176
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BOOM
Huisvesting AWZ (districtsgebouw)
Hugo Lejon ontwerpbureau
82
001-108.indd 82
09-01-2008 14:15:06
177
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BORNEM - PUURS
Zuidelijk eiland
ontwerpadvies
Raf De Saeger / FDA architecten en ingenieurs
178
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
BRASSCHAAT
Foto reeks
jurylid wedstrijd
Hans Op de Beeck
179
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
EKEREN
Geluidsschermen
jury
Derveaux ingenieursbureau
180
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
GEEL
Zwembad
ontwerpadvies
Technum
181
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LIER
Project rust - en verzorgingstehuis Paradijs
jurylid wedstrijd
-
182
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LILLE
Fietsbrug
ontwerpadvies
-
183
Locatie:
Opdrachtgever:
Advies:
Ontwerper(s):
MECHELEN - site LAMOT

Stad Mechelen
ontwerpadvies
Studio associato Secchi & Vigano / Moens - Vanden Berghen Belleng
184
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
MECHELEN
Grote Markt
185
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
RAVELS - sporthal
Sculptuur
Sven t Jolle
186
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
SCHOTEN - albertkanaal
Verbreding Albertkanaal
ontwerpadvies
T.V. SAN
187
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
TURNHOUT
Kazerne Blairon
ontwerpadvies
-
188
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
TURNHOUT
Uitbreiding De Warande
jurylid wedstrijd
83
001-108.indd 83
09-01-2008 14:15:06
189
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
TURNHOUT - ziekenhuis
Neon boven inkom
Gert Robijns
190
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
WILLEBROEK
Residentie Vaartland - rust -en verzorgingstehuis
ontwerpadvies
Stramien
191
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
WILLEBROEK
Masterplan watermolen - station
ontwerpadvies
Stramien
192
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
WILLEBROEK
Boulevardbrug
jurylid wedstrijd
Ney & Partners
193
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
ZWIJNDRECHT
Project De Lijn - wachthuis
ontwerpadvies
intern ontwerpteam De Lijn
84
001-108.indd 84
09-01-2008 14:15:07
85
001-108.indd 85
09-01-2008 14:15:07
194
209 210 230
218
211
206
222 243
244 245
231
240
203
213 214
215 216 217

232 233 234 235
236 237 238 239
195 196 197 198 199

200 201 202 205 212
229 223 224 228
225 226 227 242
207 208
221
219 241
220
204
86
001-108.indd 86
09-01-2008 14:15:07
Vlaams Brabant / Brussel

194
Locatie:
Opdrachtgever:
AARSCHOT
MVG - afdeling Monumenten en Landschappen
De volledige studieopdracht voor de restauratie, herbestemming en nieuwbouw van de
Hertogenmolens.
Architectuur
195
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUSSEL
Erasmushogeschool Brussel
De volledige studieopdracht voor de verbouwing van pralinefabriek tot hogeschool voor audiovisuele
technieken, audiovisuele en dramatische kunst.
Architectuur
196
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUSSEL
MVG - administratie Cultuur - FOCI - afdeling Gebouwen
De volledige studieopdracht voor stabiliteit, klimaat en technieken voor de renovatie en nieuwbouw
van een Vlaams Nederlands huis voor Europa.
Architectuur
197
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. RAUW / Bureau Bouwtechniek / Ney & Partners
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUSSEL - Kreupelenstraat
MVG
Vitrinekast met medailles - bekers
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
Guillaume Bijl
87
001-108.indd 87
09-01-2008 14:15:08
198
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUSSEL - Martelaarsplein
A: Inrichting caf
K: Video installatie
Architectuur
199
Kunst
Wim Catrysse
Selectieprocedure:
Vincent Van Duysen architects
Locatie:
Opdrachtgever:
MVG
Fotoreeks ambtenaren, monumenten en landschappen
Kunst
Anne Daems
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
200
Locatie:
Opdrachtgever:
MVG
Fatma of de monumentenzorg (essay)
Kunst
Geert Van Istendael
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
201
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUSSEL - Graaf de Ferraris gebouw

MVG
Archiveringsproject met kleurenorinterende diagrammen
Kunst
voorbereiding selectie en uitvoering
David Evrard
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
202
Locatie:
Opdrachtgever:
BRUSSEL - Graaf de Ferraris gebouw

MVG
Open Venster: heropenen van vier vensters + publicatie
Kunst
Dominique Thirion
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
203
Locatie:
Opdrachtgever:
DILBEEK
MVG - Afdeling Wegen en Verkeer Vlaams - Brabant
De volledige studieopdracht voor het bouwen van geluidsschermen om de RO - wijk Kattebeek.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Derveaux G. Ingenieursbureau
88
001-108.indd 88
09-01-2008 14:15:09
204
Locatie:
Opdrachtgever:
DWORP - DESTELHEIDE
Herinrichting inkomhal in vormingscentrum
Architectuur
205
Selectieprocedure:
Tjonck - Nilis ir. architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
EVERE
MVG - afdeling Gebouwen voor de afdeling Wegenbouwkunde
De volledige studieopdracht tot het herinrichten van labo, stapelruimte en vergaderzaal voor de
afdeling Wegenbouwkunde.
Architectuur
206
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. Heyndrickx - Dewachter - Kalhfer
Locatie:
Opdrachtgever:
GRIMBERGEN
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor de basisschool van het KA/BS
Grimbergen.
Architectuur
207
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. A. Van Geystelen / Bureau Bouwtechniek voor
architectuur
Locatie:
Opdrachtgever:
HOEILAART
MVG - Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer - afdeling Bos en Groen - afdeling Gebouwen
Renovatie van 2 gebouwen en een nieuwbouw
Architectuur
208
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Dirk Somers
Locatie:
Opdrachtgever:
HOEILAART
MVG - afdeling Gebouwen - afdeling Bos en Groen
De volledige studieopdracht voor de restauratie en de herbestemming van het gebouw Kasteel
Groenendaal te Hoeilaart.
Architectuur
209
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
LensAss
Locatie:
Opdrachtgever:
HOFSTADE
NV Zeekanaal
De volledige studieopdracht voor een voetgangersbrug over het kanaal Leuven - Dijle.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Ney & Partners
89
001-108.indd 89
09-01-2008 14:15:10
210
Locatie:
Opdrachtgever:
HOFSTADE
BLOSO
De volledige studieopdracht voor de aanleg van de buitenomgeving voor het BLOSO domein.
Architectuur
211
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Atelier De Bondt architecten i.s.m. Fondu
Landscape architects
Locatie:
Opdrachtgever:
KAMPENHOUT - sas
MVG - NV Zeekanaal en Watergebonden Grondbeheer Vlaanderen
A: De volledige studieopdracht voor de bouw van een verkeerspost voor de afstandsbediening van
kunstwerken langs het kanaal Leuven - Dijle.
K: 4 Wandtapijten met referentie naar de waterwegen.
Architectuur
212
Kunst
Michal Van den Abeele
Selectieprocedure:
Open Oproep
SSA/xx; Guy Chtel & Kris Cooremans
Locatie:
Opdrachtgever:
LAKEN
Katholiek Onderwijs Brussel Noord
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een basisschool.
Architectuur
213
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. A. Van Geystelen / Bureau Bouwtechniek voor architectuur
Locatie:
Opdrachtgever:
LENNIK
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een gebouw omvattende klaslokalen en een
polyvalente zaal voor de MS / BS / BSBO Lennik.
Architectuur
214
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Van Broeck & Meuwissen ir. Architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
LENNIK - woordencentrum
MVG
K: Tekst over de bouwplek
Architectuur
215
Selectieprocedure:
Open Oproep
-
Locatie:
Opdrachtgever:
LEUVEN
Stad Leuven
Opmaak masterplan Parkveld
Kunst
Josse De Pauw
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
BOB361
90
001-108.indd 90
09-01-2008 14:15:10
216
Locatie:
Opdrachtgever:
LEUVEN
Stadsbestuur Leuven
De volledige studieopdracht voor de vernieuwing van het Fochplein: ontwerp voor het plein
(inclusief rioleringen) en de infrastructuur ten behoeve van De Lijn.
Architectuur
217
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Robbrecht & Daem architecten - M.-J. Van Hee
Locatie:
Opdrachtgever:
LEUVEN
MVG - afdeling Water
De volledige studieopdracht voor een nieuw besturingsgebouw voor de Dijlevallei
Architectuur
218
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Luc Eeckhoudt - Jan Van den Broeke - Luc Reuse
Locatie:
Opdrachtgever:
OPWIJK
Jeugdcentrum / Muziekcentrum Nijdrop vzw
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een jeugdhuis / muziekcentrum.
Architectuur
219
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. A. Van Geystelen / Bureau Bouwtechniek
voor architectuur
Locatie:
Opdrachtgever:
OVERIJSE
MVG - afdeling Gebouwen voor het CICOV
De volledige studieopdracht voor de herinrichting van de concirgewoning tot burelen.
Architectuur
220
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Spectrum
Locatie:
Opdrachtgever:
PEPINGEN - HEIKRUIS
MVG - afdeling Gebouwen voor de afdeling
De volledige studieopdracht voor de inrichting van een gebouw in het domein Ter Rijst.
Architectuur
221
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Architectenbureau Karel Breda
Locatie:
Opdrachtgever:
TIENEN
De volledige studieopdracht voor de bouw van kleuterklassen, renovatie van het centrum voor
leerlingenbegeleiding voor de Basisschool.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
SSA/xx
91
001-108.indd 91
09-01-2008 14:15:11
222
Locatie:
Opdrachtgever:
VILVOORDE
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een schoolgebouw voor het KTA Vilvoorde.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Verplancke & Flebus

223a Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
Posters - Stapels
advies uitvoering
Michel Franois
223b Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
Sculptuur
advies uitvoering
Els Dietvorst
224a Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
BRUSSEL - Bouwdewijngebouw
Zeefdrukken als zonnewering met paravent
advies uitvoering
Veerle Rooms
224b Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
BRUSSEL - Boudewijngebouw
Installatie met schoenen
advies uitvoering
Camiel Van Breedam
224c Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
BRUSSEL - Boudewijngebouw
Schilderij en houtskooltekening
advies uitvoering
Sam Dillemans
225
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
BRUSSEL - Wetstraat
Klok op het gebouw van de VDAB
Jurylid wedstrijd
Kris Martin
226
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
BRUSSEL - Beursschouwburg
Geluidsinstallatie + Korte teksten gepubliceerd in het programmaboekje + Soundsculptuur op dak
Christoph Fink, Dora Garcia, Ann-Veronica Janssens (Curator: Moritz Kng)
227
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BRUSSEL - Vlaams Parlement

Herinrichting van de koepelzaal van het Vlaams Parlement
voorbereiding ontwerpadvies
-
92
001-108.indd 92
09-01-2008 14:15:11
228
Locatie:
Advies:
Ontwerper:
BRUSSEL - Koningsstraat
PPS - constructie
voorbereiding
-
229
Locatie:
Advies:
Ontwerper:
BRUSSEL
Nieuwbouw en verbouwing van Erasmus hogeschool
jurylid wedstrijd
Van Broeck & Meuwissen
230
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
HOFSTADE
Sportmuseum
ontwerpadvies
BVBA Atelier Debondt
231
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KESSEL - LO
Reconversie site Centrale Werkplaatsen
ontwerpadvies
-
232
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LEUVEN
Tunnel Boudewijnlaan
ontwerpadvies
-
233
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LEUVEN
Stationsoverkapping
jurylid wedstrijd
Samyn & partners
234
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LEUVEN
VAC Leuven
voorzitter wedstrijd
T.V. GZ - ZAVEM
235
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LEUVEN
Museumsite
jurylid wedstrijd
Stphane Beel architecten
236
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
LEUVEN
Eiland - verhoogd platform
jurylid wedstrijd
Bren Heymans
237
Locatie:
Opdrachtgever:
Advies:
Ontwerper(s):
LEUVEN
Steenpoortcomplex
ontwerpadvies
-
238
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LEUVEN
Wetenschapspark Arenberg
jurylid wedstrijd
Intarsia
239
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
LEUVEN - Dijle vallei

Installatie met tekst
Ives Maes, Peter Verhelst
93
001-108.indd 93
09-01-2008 14:15:12
240
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LIEDEKERKE
Herinrichting dorpscentrum
ontwerpadvies
Kuyper Compagnons
241
Locatie:
Advies:
Ontwerper:
OVERIJSE
Bejaardentehuis Marindal
jurylid wedstrijd
Hilde De Ruyssher, Geert Buelens, Veerle Vanderlinden
242
Locatie:
Advies:
Ontwerper:
TERVUREN
Landschapsbegraafplaats
-
243
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
VILVOORDE - afrit E19 Zaventem

Ontsluiting Zaventem
ontwerpadvies
NV Duynslager
244
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
VILVOORDE
Watersite
ontwerpadvies
West 8
245
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
VILVOORDE - Levisstraat
Huisvesting IAP
ontwerpadvies
-
94
001-108.indd 94
09-01-2008 14:15:12
95
001-108.indd 95
09-01-2008 14:15:12
265 266
261
253
259
252
248
249 250
251 260
254
255
263 264
246 247
262
256 257
267 268
258
269
96
001-108.indd 96
09-01-2008 14:15:13
Limburg

246
Locatie:
Opdrachtgever:
BILZEN
Overkapping binnenkoer kasteel Alden Biezen.
Architectuur
247
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Ney & Partners
Locatie:
Opdrachtgever:
BILZEN
De volledige studieopdracht voor de verdere renovaties en verbouwingen van het kasteel Alden
Biesen.
Architectuur
248
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. A20 / BEG Studiebureau
Locatie:
Opdrachtgever:
GENK
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van Genk MPI - Internaatscholengroep 14.
Architectuur
249
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Segers & Moermans architectenbureau
Locatie:
Opdrachtgever:
HASSELT (zie ook Kortrijk)

VRT
De volledige studieopdracht voor het oprichten van een gebouw voor de diensten van Radio 2.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Cepezed
97
001-108.indd 97
09-01-2008 14:15:14
250a Locatie:
Opdrachtgever:
HASSELT - VAC
Wachtsoniek: Licht & geluidsculptuur
Kunst
Maria Blondeel
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
250b Locatie:
Opdrachtgever:
HASSELT - VAC
Gordijnen bedrukt met lastenboek
Kunst
Richard Venlet
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
250c Locatie:
Opdrachtgever:
HASSELT - VAC
3 Prefabmythes + 3 wrijfobjecten
Kunst
Jef Geys
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
251
Locatie:
Opdrachtgever:
HASSELT - VAC
MVG
Filmprogrammatie + Kladpapier project
Kunst
Nathalie Mertens
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
252
Locatie:
Opdrachtgever:
HEUSDEN - ZOLDER
MVG - afdeling Bos en Groen
t Speelhuisje; Artisitieke interventie aan rune.
Kunst
John Krmeling
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
253
Locatie:
Opdrachtgever:
PEER
Stad Peer
De volledige studieopdracht voor het bouwen van 11 nieuwe woningen en de renovatie van een
bestaande pastorij te Wijchmaal.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
T.V. Cabuy / Pauwels / Willenkens
98
001-108.indd 98
09-01-2008 14:15:16
254a Locatie:
Opdrachtgever:
REKEM
MVG - VIPA - O.P.Z. Rekem
Fotofries (muur site oud Rekem) gentegreerd in nieuwe site.
Kunst
Jef Geys
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
254b Locatie:
Opdrachtgever:
REKEM
MVG - VIPA - O.P.Z. Rekem
Artisitieke interventie in samenwerking met patinten.
Kunst
Suchan Kinochita
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
255
Locatie:
Opdrachtgever:
RIEMST - VROENHOVEN
MVG - afdeling Maas en Albertkanaal Dienst voor de Scheepvaart
De volledige studieopdracht tot het bouwen van een nieuwe brug over het Albertkanaal te Riemst /
Vroenhoven.
Architectuur
256
Kunst
Open Oproep
Jozef Legrand
Selectieprocedure:
Open Oproep
Ney & Partners
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT - TRUIDEN
C.V. Nieuw Sint - Truiden
De volledige studieopdracht voor het bouwen van 35 sociale appartementen zowel voor de huur als
voor de koop met inbegrip van de inrichting van de publieke ruimte.
Architectuur
257
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Santermans + Cielen architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
SINT - TRUIDEN
De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor het BuBo Sint - Truiden.
Architectuur
258
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Open Oproep
Van Broeck - Meuwissen ir. Architecten
Locatie:
Opdrachtgever:
TONGEREN
Buitenaanleg tuin Agnetenklooster
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Buro voor Vrije Ruimte
99
001-108.indd 99
09-01-2008 14:15:16

259
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
BERINGEN
Herbestemming van het mijnpatrimonium in zijn geheel en speciek in Beringen.
ontwerpadvies
T.V. A20 / BEG Studiebureau
260
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
HASSELT
De volledige studieopdacht voor een stedebouwkundig plan van de stationsomgeving.
ontwerpadvies
West 8
261
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
HECHTEL - EKSEL
Transithuis voor vluchtelingen
Evelyn Hamblock
262
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KANNE
Brug Kanne
ontwerpadvies
MVG - afdeling Betonstructuren
263
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LANAKEN
Natuurbeheersplan en masterplan
jurylid wedstrijd
264
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LANAKEN
De volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor het domein Pietersheim.
ontwerpadvies
-
265
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
LOMMEL
Ontwikkeling Hertog Jan Site
jurylid wedstrijd
-
266
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
LOMMEL - Mariaziekenhuis
Fotos in liftsassen
lid selectiecommissie en advies uitvoering
Jan Kempenaers
267
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
SINT -TRUIDEN - Sint - Trudo

Buitensculptuur met gekleurde panelen
Philippe Van Snick
268
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
SINT -TRUIDEN - Sint - Trudo

Televisiesculpturen met tekeningen
Peter Rogiers
100
001-108.indd 100
09-01-2008 14:15:16
269
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
TONGEREN
Gallo - Romeinse museum
jurylid wedstrijd
De Gregorio & partners
101
001-108.indd 101
09-01-2008 14:15:16
102
001-108.indd 102
09-01-2008 14:15:16
Verspreid over Vlaanderen
Selectieprocedures van de Vlaamse Bouwmeester

270
Locatie:
Opdrachtgever:
afdeling Zeeschelde
Schuilhuisjes langs Schelde
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
Meesterproef
Jan Van Weert
271
Kunstenaar(s):
Nieuwjaarskaart 2004
Gert Verhoeven
272
Kunstenaar(s):
Object prijs bouwheer 2003 en 2005

David Huycke

273
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
Zendmasten GSM
ontwerpadvies
-
274
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
KUST
Infrastructuur etsroute
jurylid wedstrijd
Fris in het Landschap
103
001-108.indd 103
09-01-2008 14:15:17
275
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
Nieuwe drager voor verkeerslichten

-
276
Locatie:
Advies:
Kunstenaar(s):
SCHELDE Gent - Antwerpen

Schelde landschapspark - Kunstproject
ontwerpadvies
Harrisons
104
001-108.indd 104
09-01-2008 14:15:17
Buitenland

277
Locatie:
Opdrachtgever:
AMSTERDAM
De volledige studieopdracht voor het verbeteren van de herkenbaarheid en de architectonische uitstraling
van de Brakke Grond.
Architectuur
Selectieprocedure:
Ontwerper(s):
278a Locatie:
Opdrachtgever:
Open Oproep
Cousse & Goris architecten
DEN HAAG - Vlaamse vertegenwoordiging

MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling Gebouwen
Sculptuur in de inkomhal
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
278b Locatie:
Opdrachtgever:

Peter Rogiers

Fotoreeks vergaderzaal
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
278c Locatie:
Opdrachtgever:

Jrgen Voordeckers

Multimedia installatie
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):

Annemie Van Kerckhoven
105
001-108.indd 105
09-01-2008 14:15:17
279
Locatie:
Opdrachtgever:
LONDON - Flanders House

Installatie met kast en objecten
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
280
Locatie:
Opdrachtgever:
Patrick Van Caeckenbergh
LONDON - Flanders House

2 Cibachromes
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
281
Locatie:
Opdrachtgever:
Charif Benhelima
PARIJS - Vlaamse vertegenwoordiging

Een bank die schuin aoopt.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
282
Locatie:
Opdrachtgever:

Glasraam met skeletten
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
283
Locatie:
Opdrachtgever:
Wim Delvoye

AZART alfabet verspreid op en in trappenhal van achterhuis.
Kunst
Selectieprocedure:
Kunstenaar(s):
Guy Rombouts
106
001-108.indd 106
09-01-2008 14:15:17

284
Locatie:
Advies:
Ontwerper(s):
DEN HAAG
European Patent Organisation
jurylid wedstrijd
Xaveer De Geyter architecten
107
001-108.indd 107
09-01-2008 14:15:17
108
001-108.indd 108
09-01-2008 14:15:20
De selectie
van de Bouwmeester
109
109-220.indd 109
09-01-2008 14:21:36
169
110
170
105
04
116
05
58
62
249 - 11
128
211
131
69
212
216
135
13
255
152
78
257
Antwerpen - Eilandje
Antwerpen
Antwerpen - designcentrum de Winkelhaak
Antwerpen - Theaterplein
Blankenberge - voormalige Rijksmiddenschool
Borgerhout - Waterbouwkundig Laboratorium
Brugge - Coupure
Gent
Gent
Hasselt / Kortrijk
Hoboken
Kampenhout-sas
Kasterlee - de Hoge Rielen
Kruishoutem
Laken
Leuven - Fochplein
Mechelen - museum Lamot
Menen - stadhuis
Riemst-Vroenhoven - Albertkanaal
Sint-Katelijne-Waver
Sint-Niklaas - Begraafplaats Heimolen
Sint-Truiden
Stad Antwerpen
MVG, afdeling Gebouwen voor VIPA
Stad Antwerpen
Stad Antwerpen
Stad Blankenberge
MVG, afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig Laboratorium
MVG, administratie Waterwegen en Zeewezen
Stad Gent
VRT
Stad Antwerpen
MVG, NV Zeekanaal en Watergebonden Grondbeheer Vlaanderen
MVG, FOCI, afdeling Gebouwen
OCMW Kruishoutem / MVG, afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur
Stad Leuven
Stad Mechelen
Stad Menen
MVG, afdeling Maas -en Albertkanaal, Dienst voor de Scheepvaart
Intercommunale vereniging voor crematoriumbeheer Oost-Vlaanderen
MVG, Gemeenschapsonderwijs
04
05
78
58
62
69
11
13
110
109-220.indd 110
09-01-2008 14:21:36
78
105
110
131
116 128
170
169
152
135
211
249
255
212
216
257
111
109-220.indd 111
09-01-2008 14:21:39
112
109-220.indd 112
09-01-2008 14:21:58
Antwerpen - Eilandje
Stad Antwerpen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Nieuwbouw voor
het Museum Aan de
Stroom (MAS)
Advies
Voorzitter wedstrijdjury
Ontwerper(s)
Fragment uit de
opdracht
Het nieuwe museum
vormt door zijn unieke
en centrale ligging op
de Hanzestedenplaats
de schakel tussen stad
en haven. Tegelijkertijd
kan het MAS een impuls
betekenen voor de verdere
ontwikkeling van dit
stadsdeel, het Eilandje.
Bij het ontwerp van
het MAS zal dan ook
een duidelijk standpunt
ingenomen moeten
worden ten opzichte van
volgende punten :
+ Het Museum
aan de Stroom als
denitieve huisvesting
van de collecties
van het Nationaal
Scheepvaartmuseum,
het Volkskundemuseum,
het Vleeshuis en de
collectie industrieel erfgoed

en andere voorwerpen
verspreid over andere
depots;
+ Verwijsfunctie naar de
andere stedelijke musea;
+ Haar inplanting op het
kruispunt van twee assen,
nl. de culturele noord-zuidas en de visuele oostwest-as (transparantie), en
inpassing en integratie in
de site;
+
Stedenbouwkundige en
architecturale positie
binnen de morfologie van
het Eilandje.
-
113
109-220.indd 113
09-01-2008 14:21:59
bOb Van Reeth Ik heb dit

gebouw geselecteerd, omdat
ik vind dat het er moet komen
in Antwerpen. Het zal een
belangrijke aanjager zijn voor de
ontwikkeling van het Eilandje, de
oude havenbuurt van de stad.
Naast het feit dat het kwalitatief
een hoogstaand gebouw is,
bevindt het zich ook in het
oog van een politieke storm.
Het werd door Gerard Mortier
uitgespeeld tegenover het Gentse

Muziekforum, met argumenten
die eigenlijk niets ter zake doen.
Het MAS staat ook voor de
heropleving van een degelijk
architectuurbeleid in Antwerpen.
Het gaat dus over meer dan dit
gebouw alleen, maar ook over
de moed van een stadsbestuur
om architectuur in Antwerpen te
brengen.
114
109-220.indd 114
09-01-2008 14:21:59
115
109-220.indd 115
09-01-2008 14:22:00
116
109-220.indd 116
09-01-2008 14:22:16
Antwerpen
MVG, afdeling Gebouwen voor VIPA
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Kunst
-
A: Volledige
haalbaarheidsstudie
voor de forensische
woonopvang voor OPZ
Rekem te Antwerpen.
Selectieprocedure
Open Oproep
Selectieprocedure
Ontwerper(s)
T.V. Mys & Bomans / Ars
Horti
Kunstenaar(s)
Koen Theys
K: Halte hotel MIN:

Fictief wachthokje op
het dak.
Uit de projectdenitie
van de bouwheer
De geestelijke
gezondheidszorg
voor genterneerde
patinten (forensische
psychiatrie) zit in een
stroomversnelling.
Diverse overheden
zowel op federaal als op
gemeenschapsniveau
stellen middelen ter
beschikking om het
forensische zorgaanbod
zowel kwalitatief als
kwantitatief uit te bouwen.
O.P.Z. Rekem neemt
hierin het voortouw door
48 ziekenhuisbedden
voor te behouden voor
forensische patinten,
patinten met een
middelmatig en laag
maatschappelijk risico.
Het aanpalende perceel
(huisnummer 94) doet
nu dienst als deel

van een wijkcentrum.
Wanneer die oppervlakte
gentegreerd wordt in het
P.V.T., kunnen wij een
gedeelte van het P.V.T.,
ter compensatie en onder
bepaalde voorwaarden,
ter beschikking stellen
van het wijkcentrum. Dit
zal de integratie van onze
patinten in de buurt ten
goede komen.
Een kunstwerk zou Hotel
MIN als vaste waarde in de
buurt moeten bekrachtigen
en de communicatie met
de buurt bevorderen. Dit
vergt een gevoeligheid
voor de sociale context
van de buurt en de
bewoners van Hotel MIN.
Het kunstproject moet dus
zowel karakter geven aan
het huis en tegelijkertijd de

individuele bewoner in zijn
privacy respecteren.
-
117
109-220.indd 117
09-01-2008 14:22:17
118
109-220.indd 118
09-01-2008 14:22:58
bOb Van Reeth In dit hotel in een

Antwerpse volkswijk is er opvang
voorzien voor ex-gedetineerden.
Boeiend is vooral hoe de ontwerpers
er in geslaagd zijn te spelen met de
begrippen priv- en publieke ruimte.
In dit hotel kom je niet binnen via
de voordeur, maar via een soort
steegje. De ontwerpers hebben dus de
openbaarheid van stedelijke structuren
opgenomen in een gebouw dat in
essentie een priv-gebouw is. Zo tonen
ze dat bouwen rekening moet houden
met de publieke ruimte.
109-220.indd 119
119
09-01-2008 14:23:08
120
109-220.indd 120
09-01-2008 14:23:12
121
109-220.indd 121
09-01-2008 14:23:16
122
109-220.indd 122
09-01-2008 14:23:33
Antwerpen - designcentrum de Winkelhaak

Stad Antwerpen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Nieuwbouw voor een

designcentrum
Advies
ontwerpadvies
Ontwerper(s)
Stad Antwerpen Bedrijfsnheid
Stadsontwikkeling / Planningscel
- architecten Manders Coby en
Pittillion Filip ism. groep ARCHO,
bureau bouwtechniek en Dirk
Jaspaert.
van de bouwheer
Designcenter de
Winkelhaak kadert in de
herwaardering van de
Antwerpse stationswijk.
In de eerste plaats is het
een bedrijvencentrum voor
zelfstandige ontwerpers,
daarnaast beschikt
het over een ruime
evenementenzaal.
Communicatie was
ongetwijfeld het
belangrijkste aspect in de
hele opdracht :
de architectuur bevordert
enerzijds de communicatie
tussen de ontwerpers
intern en wil anderzijds de
communicatie tussen de
bewoners van de
Winkelhaak en de wijk
stimuleren. Wetende
dat design geen
laagdrempelig
concept is, werd het
gebouw opgevat als

een gevelbrede en goed
uitgelichte vitrine die haar
activiteit te kijk zet. De
aanwezigheid van de
Winkelhaak stimuleert de
passage en dynamiek in
de aanpalende straten.
De duurzaamheid van het
gebouw was minstens zo
belangrijk. Met zuinigheid
als motief werd
doeltreffend gewerkt met
ruimte en materialen.
Circulatieruimte
werd opgevat als
ontmoetingsplaats;
ruwbouw werd door
extra zorgzaamheid een in
n beweging afgewerkt
product. Een duurzame
structuur in beton,
regelmatig en doordacht
geconcipieerd, verzekert
elke herbestemming voor

een volgende generatie in
een snel evoluerende tijd.
Een trendgevoelig decor
van stof, avontuurlijk en
intutief genspireerd,
contrasteert en
complementeert
tegelijkertijd.
2 Jaar na opening
zwermen de eerste
ontwerpers van de
Winkelhaak uit over de
wijk : de herwaardering
van een stadsdeel is
begonnen...
-
123
109-220.indd 123
09-01-2008 14:23:33
bOb van Reeth Dit gebouw moest de

stationsbuurt in Antwerpen nieuw leven inblazen.
De opdracht was gegeven door de Antwerpse
stadsontwikkelingsmaatschappij SOMA aan een
architectenbureau. Maar men was niet tevreden
met het resultaat. Twee jonge architecten die bij
SOMA werken, hebben in samenwerking met
het architectenbureau de plannen hertekend en
er een uitstekend gebouw van gemaakt.
124
109-220.indd 124
09-01-2008 14:23:54
125
109-220.indd 125
09-01-2008 14:23:57
126
109-220.indd 126
09-01-2008 14:24:18
Antwerpen - Theaterplein
Stad Antwerpen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Volledige studieopdracht
voor de nieuwe aanleg
van het Theaterplein en
omgeving te Antwerpen.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Studio Associato Secchi & Vigano
van de bouwheer
De visie voor het
toekomstige Theaterplein
is duidelijk. Het plein dient
te fungeren als katalysator
van culturele functies waar
het plein het centrum en
uithangbord van vormt.
Cultuur op en rond het
plein is de essentie en
cultuurgebonden functies
dienen een plek te krijgen
op het plein.
Het is de bedoeling dat
plein en schouwburg
de allure krijgen van
een esplanade waarbij
het betreden van de
schouwburg een onderdeel
van het theatergebeuren
zelf is. Het toekomen op
het plein, het aanschouwen
van het gebouw dienen
de verbeelding van
de theaterbezoeker te
prikkelen zodat deze zin

krijgt in meer cultuur.
Hierbij is de beleving zowel
overdag als s avonds en s
nachts van belang.
-
127
109-220.indd 127
09-01-2008 14:24:18
128
109-220.indd 128
09-01-2008 14:24:22
bOb Van Reeth Het

Theaterplein in Antwerpen
is belangrijk omdat het de
Antwerpse stadsschouwburg
uitbreidt met een plein.
Over het plein komt een
dak te liggen, zodat het
lijkt alsof de schouwburg
er een reusachtige foyer
heeft bij gekregen. Het dak
verhult ook een beetje het
bunkerachtige karakter van
de schouwburg. Bovendien
biedt het extra ruimte aan
de zaterdagse markt en de
vogelmarkt in Antwerpen.
129
109-220.indd 129
09-01-2008 14:24:25
130
109-220.indd 130
09-01-2008 14:24:28
Blankenberge - voormalige Rijksmiddenschool

Stad Blankenberge
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de verbouwing van
de oude Rijksmiddenschool tot
bibliotheek.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
van de bouwheer
De stad Blankenberge
wil het voormalige
statige RMS-gebouw
renoveren en er de
openbare bibliotheek
in onderbrengen. Het
monumentale gebouw
met zijn neoclassicistische
gevel en hoge welomlijnde
ruimten herbergt het kader
dat het stadsbestuur voor
ogen heeft: uitwendige
uitstraling maar
innerlijke gezelligheid,
overzichtelijkheid en
warme kleuren overgoten
met licht.
Een bibliotheek is voor
het stadsbestuur een plek
waar gelezen en geleefd
wordt. De plek, die een
rustpauze vormt, waar de
bezoeker tot zichzelf kan
komen in de drukte van het
alledaagse bestaan. Even

weg van de realiteit en
verblijven in een andere,
geborgen wereld.
-
131
109-220.indd 131
09-01-2008 14:24:28
bOb Van Reeth De verbouwing

van een voormalige school tot
bibliotheek is erg interessant
omdat het werd uitgevoerd door
een Brits bureau. Het voordeel
met buitenlandse bureaus
is dat ze er soms in slagen
een andere cultuur binnen te
brengen en oplossingen aan
te bieden waar wij nooit aan

zouden gedacht hebben. Deze
ontwerpers zijn er in geslaagd
om de oorspronkelijke structuur
van het gebouw te bewaren en er
toch een bibliotheek in te krijgen.
Andere bureaus wilden meteen
de hele structuur van het gebouw
veranderen.
132
109-220.indd 132
09-01-2008 14:24:55
133
109-220.indd 133
09-01-2008 14:24:56
134
109-220.indd 134
09-01-2008 14:25:12
Borgerhout - Waterbouwkundig Laboratorium

MVG, afdeling Gebouwen voor het
Waterbouwkundig Laboratorium
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Kunst
-
voor de renovatie en
herinrichting van een
gedeelte van het Waterbouwkundig Laboratorium.
Selectieprocedure
Open Oproep
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
BOB361
Kunstenaar(s)
Emilio Lopez -Menchero
van de bouwheer
Wij beschouwen het
patrimonium, opgetrokken
rond 1936, als duurzaam
erfgoed. De voorziene
uitbreiding moet de
aanwezige kwaliteiten
valoriseren en verder
bouwen aan de culturele
duurzaamheid van het
complex vanuit een
vandaagse benadering.
Wij beseffen dat onze
ambities enkel kunnen
gehaald worden als
resultaat van een
werkproces. Het is onze
keuze om van bij de
selectie van de ontwerper
alle medewerking te
verlenen aan een actief
werkproces waaraan
alle betrokkenen,
architect, ingenieur en
kunstenaar vanuit de eigen
deskundigheid kunnen
deelnemen.
Wij verwachten dat het
project het uitgangspunt
van onze eigen werking,
namelijk onafhankelijk
en objectief onderzoek,
zichtbaar maakt in alle
facetten van het gebouw.
Deze attitude moet
uitgedrukt worden door
alle betrokken disciplines:
architectuur, techniek en
kunst. Vanuit dit onderzoek
zal de voorziene
uitbreiding een visie naar
de toekomst uitstralen.
Duurzaamheid en de
daaraan verbonden
ecologische aspecten
moeten ook omdat
het een uitgangspunt is
van de eigen missie
gentegreerd worden in het

concept. Het scheppen en
beheren van een gunstig
leef- en werkklimaat is
hierbij essentieel.
-
135
109-220.indd 135
09-01-2008 14:25:13
136
109-220.indd 136
09-01-2008 14:25:14
bOb Van Reeth De

ontwerpers moesten twee
oudere gebouwen van
het wereldvermaarde
Waterbouwkundige Labo
in Borgerhout met elkaar
verbinden. Dat gebeurde
via een brede gang,
waarin ook vergaderzalen
ondergebracht werden. Het
is een interessant project

omdat er ook kunst in is
ondergebracht. Het gaat
om een kunstproject op een
mobiele scheidingswand dat
verwijst naar de functie van
het gebouw, namelijk het
uitvoeren van metingen.
137
109-220.indd 137
09-01-2008 14:25:15
138
109-220.indd 138
09-01-2008 14:25:35
139
109-220.indd 139
09-01-2008 14:25:37
140
109-220.indd 140
09-01-2008 14:26:06
141
109-220.indd 141
09-01-2008 14:26:07
142
109-220.indd 142
09-01-2008 14:26:23
Brugge - Coupure
MVG, administratie Waterwegen en Zeewezen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Kunst
-
A: Brug over de Coupure
Selectieprocedure
Selectieprocedure
Meesterproef
Ontwerper(s)
Jrg Conzett
Kunstenaar(s)
Ugo Dehaes
K: Installatie met
beweegbare guur die
opgehangen aan touwen
verschillende choreograen uitvoert.
Fietsers en voetgangers
zetten vier keer per uur
door hun passage zelf het
mechanisme in gang.
Uit de
opdrachtformulering
voor een kunstopdracht
De coupure is een
plaats waar vroeger aan
economie gedaan werd,
een plaats waar de oude
vestigingen van Brugge
liggen, een plaats die
nu alleen nog gebruikt
wordt voor recreatie. De
vestingen zijn doorboord,
de continuteit wordt
hersteld.
Ingenieurarchitect Jrg
Conzett heeft een nieuw
ontwerp bedacht voor
de overbrugging van de
Coupure.
Het ontwerp herneemt
de materialen van de
omgeving, maar bouwt er
een totaal nieuwe zin mee.
Eigenlijk is het een vrij
uitdagend kunstwerk dat
zich materieel integreert
in de omgeving, maar zich

er tegelijk een beetje tegen
afzet.
Hoe zou u als kunstenaar
willen omgaan met deze
tegenstrijdige elementen?
-
143
109-220.indd 143
09-01-2008 14:26:23
bOb Van Reeth Deze brug sluit

eigenlijk de voetgangers- en
etsroute rond de stad Brugge.
Ik apprecieerde het vooral dat de
stad Brugge en de intendant van
Brugge 2002, Hugo De Greef,
de moed hadden om een van de
belangrijkste ingenieurs van deze
tijd, Jrg Conzett, uit te nodigen dit

ontwerp te maken. Brugge toont
daarmee dat het de ambitie heeft
mr te zijn dan een historische
stad. In het schrijn dat Brugge
is, staan er nu nieuwe, hoopvolle
constructies die tonen dat de stad
een toekomst heeft.
144
109-220.indd 144
09-01-2008 14:26:24
145
109-220.indd 145
09-01-2008 14:26:45
146
109-220.indd 146
09-01-2008 14:26:55
147
109-220.indd 147
09-01-2008 14:26:56
148
109-220.indd 148
09-01-2008 14:27:17
Gent
Stad Gent
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de opmaak van een
integraal plan voor het
openbaar domein.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Kuyper Compagnons
van de bouwheer
Het openbare domein
biedt plaats voor
ontmoeting, geeft structuur
aan de stad en zorgt voor
orintatie. Het openbare
domein geeft de stad een
eigen identiteit, een eigen
gezicht. Het openbare
domein is ook het
visitekaartje van de stad.
In dat draaiboek (het
integrale plan) moet er
een proces beschreven
worden, dat leidt tot een
kwalitatief openbaar
domein, zowel in ontwerp,
aanleg als beheer. Het
moet tevens leiden tot
een betere communicatie
en samenwerking tussen
de vaak vele partners en
de betrokkenheid van de
burgers bij het openbare
domein vergroten.
149
109-220.indd 149
09-01-2008 14:27:18
bOb Van Reeth Het plan voor

het openbaar domein van Gent
is geen bouwopdracht, maar een
masterplan dat methodes aanreikt
om de publieke ruimte van de stad
te beheren. Het vertelt ook hoe je
via architectuur en stedenbouw
je stad kunt promoten. Het gaat

om voorstellen, strategien en
regels om aan kwaliteitsbewaking
te doen. In essentie vertelt dit
plan hoe je de publieke ruimte
democratisch kunt houden. Regel
n luidt: niet privatiseren.
150
109-220.indd 150
09-01-2008 14:27:20
151
109-220.indd 151
09-01-2008 14:27:23
152
109-220.indd 152
09-01-2008 14:27:33
Gent
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de uitbreiding van
een kantoorgebouw.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
T.V. Luc Eeckhout / Jan Van
Den Broeke / Luc Reuse
van de bouwheer
Het verbouwingsproject
moet duidelijk aangeven
waar de VLM voor staat:
milieubewust omgaan met
de ruimte. Een integrale
visie is hier noodzakelijk.
De locatie van het
kantoorgebouw in
Gent heeft als voordeel
een centrale en goed
bereikbare ligging, maar
als moeilijkheid dat het
terrein grenst aan privtuinen en woningen.
Bij de verbouwing
moet in overleg met
het buurtcomit de
nodige aandacht gaan
naar de woonkwaliteit
in de omgeving. Voor
gebruikers en bewoners
moet een win-win situatie
gerealiseerd worden.
Betrokkenheid van
de administratie bij de
omgeving en dus bij
de maatschappij is
belangrijk en impliceert
dat ook voor toevallige
voorbijgangers een
kwaliteitsvolle omgeving
moet gecreerd worden.
-
153
109-220.indd 153
09-01-2008 14:27:33
bOb Van Reeth Het VLMproject is een uitbreiding van

een bestaand gebouw achter
het Sint-Pietersstation in Gent,
gesitueerd binnenin een bouwblok
met woonhuizen. De architecten
hebben getracht duurzaam
te bouwen. Ze hebben de
uitbreiding volledig onder de grond
gestoken. De werkruimtes zijn
prachtig en geordend rond mooie

patios. Ze hebben er ook voor
gezorgd dat de woningen in het
omliggende bouwblok ook langs
de achterkant bereikbaar werden
voor de bewoners. Daarmee
hebben ze aangetoond dat ze
rekening houden met de buurt
en met het publieke karakter van
overheidsgebouwen.
154
109-220.indd 154
09-01-2008 14:27:45
155
109-220.indd 155
09-01-2008 14:28:12
156
109-220.indd 156
09-01-2008 14:28:28
Hasselt / Kortrijk
VRT
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor het oprichten van
een gebouw voor de
diensten van Radio 2.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Cepezed
van de bouwheer
De Radio 2 gebouwen
moeten kunnen gezien
worden, meer zelfs: zij
mogen in het oog springen
met een verrassend en
modern concept. Daarbij
zal de ontwerper op een
tijdloze manier vertaling
geven aan het proel van
Radio 2. Het moeten open
en uitnodigende gebouwen
zijn waar mensen
makkelijk binnenkomen,
al was het maar uit
nieuwsgierigheid omdat
de gebouwen door hun
architectuur de aandacht
trekken.
De gebouwen dienen
zodanig opgevat dat hun
netto vloeroppervlakte
maximaal gegroepeerd
wordt en vrij (her)ingedeeld
kan worden.
157
109-220.indd 157
09-01-2008 14:28:29
bOb Van Reeth De

radiogebouwen komen
uit de eerste selectie van
de Open Oproep. De
VRT koos er voor om tien
ontwerpbureaus een visie
te laten indienen. Daaruit
hebben ze ontwerpen
geselecteerd die het imago
van de zender, Radio 2,
via de architectuur zouden

versterken. Uiteindelijk heeft
een Nederlands bureau de
opdracht gekregen. Ook dat
vond ik interessant, omdat
we er al van in het begin in
zijn geslaagd ontwerpers te
zoeken die niet noodzakelijk
van onder de eigen
kerktoren komen.
158
109-220.indd 158
09-01-2008 14:28:29
159
109-220.indd 159
09-01-2008 14:28:33
160
109-220.indd 160
09-01-2008 14:28:50
161
109-220.indd 161
09-01-2008 14:28:52
162
109-220.indd 162
09-01-2008 14:29:09
Hoboken
Stad Antwerpen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de bouw van een
administratief centrum
voor het district Hoboken.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
van de bouwheer
En plek creren waar
wij de burger diverse
administratieve en
informatieve diensten
kunnen aanbieden. Dit zou
zich niet alleen ruimtelijk
moeten vertalen maar ook
inhoudelijk.
Met dit project zal op
termijn een nieuwe site
ontstaan die een plek
kan worden waar het
aangenaam vertoeven
is, die een meerwaarde
geeft aan de omgeving
en waardoor de Stad
Antwerpen gestalte
kan geven aan haar
beleidsintenties van goed
en degelijk bestuur.
Duurzaamheid als een
globale benadering is
een logisch gevolg van
de ruimtelijke vertaling
van het architecturale
concept waarbij de inbreng
van speciale technieken
slechts in tweede of derde
orde wordt overwogen.
-
163
109-220.indd 163
09-01-2008 14:29:09
164
109-220.indd 164
09-01-2008 14:29:29
bOb Van Reeth Naast het

districtshuis van Hoboken,
gelegen in een parkje, moest
een administratief gebouwtje
komen. De ontwerpers hebben
vooral de nadruk gelegd op zuinig
energiebeheer. Ze deden dat
met erg eenvoudige middelen,
bijvoorbeeld door gebruik te

maken van de warmte van de
zon, of de schaduw van de
bomen in het park. Dit is een
gebouwtje dat zo weinig mogelijk
energie consumeert en zoveel
mogelijk energie produceert.
165
109-220.indd 165
09-01-2008 14:29:42
166
109-220.indd 166
09-01-2008 14:29:58
Kampenhout - sas
MVG, NV Zeekanaal
en Watergebonden Grondbeheer Vlaanderen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Kunst
-
voor de bouw van een
verkeerspost voor de
afstandsbediening van
kunstwerken langs het
kanaal Leuven - Dijle.
Selectieprocedure
Open Oproep
Selectieprocedure
Ontwerper(s)
SSA/xx
Guy Chtel
& Kris Coremans
Kunstenaar(s)
van de bouwheer
Het behoort tot de missie
van de NV Zeekanaal
om het transport te
water te stimuleren en
te doen groeien. De
binnenvaart evolueert
steeds meer naar een
transportsector die qua
professionaliteit (cf. just
in time containertransport
per binnenschip) en qua
betrouwbaarheid kan
wedijveren met andere
transportsectoren.
Een bezoek aan de
bedieningscentrale kan
het archaische beeld van
potentile klanten over
binnenvaart corrigeren.
De inrichting van de
centrale bedieningspost
moet er dus op voorzien
zijn dat het als een
visitekaartje van modern
verkeersmanagement kan
bezichtigd worden, zonder
dat de exploitatie er onder
hoeft te lijden.
Deze context waarbij
het nieuwe gebouw als
een sleutel gehanteerd
wordt om de plek te
herstructureren en een
nieuwe hirarchie te
verlenen, biedt potenties
voor een artistieke
reectie. Het dynamiseren
van de plek vanuit de
visie dat de aandacht
van de passanten en de
ordening van de ruimte
wordt versterkt en bepaald
door een fysische ingreep
die het transportaspect
van de waterwegen
zichtbaar maakt, is de
ambitie van de bouwheer.
Een artistieke lectuur, een
interpretatie, een reectie

schetsen van deze
context als aanwezigheid
in de publieke ruimte
is een uitnodiging van
de bouwheer en de
architect gericht aan een
kunstenaar.
-
167
109-220.indd 167
09-01-2008 14:29:59
bOb Van Reeth Op een

heel zichtbare plek werd een
controlegebouwtje voor de
bediening van de sluizen op het
kanaal ontworpen. Ik vind het
vooral mooi omdat het het soort
gebouw is dat je nooit meer vergeet
als je het een keer gezien hebt.
Binnenin de controlekamer hebben
we ook kunstwerken voorzien,
wandtapijten waarop de waterlopen
van Europa te zien zijn.
168
109-220.indd 168
09-01-2008 14:30:01
169
109-220.indd 169
09-01-2008 14:30:02
170
109-220.indd 170
09-01-2008 14:30:20
171
109-220.indd 171
09-01-2008 14:30:22
172
109-220.indd 172
09-01-2008 14:30:27
173
109-220.indd 173
09-01-2008 15:00:44
174
109-220.indd 174
09-01-2008 15:01:06
Kasterlee - de Hoge Rielen

MVG, FOCI, afdeling Gebouwen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor een nieuw onthaalgebouw voor het
jeugdcentrum De Hoge
Rielen
Selectieprocedure
Ontwerper(s)
Fragment uit de
opdracht
De fragmentaire
aanpak, die omwille van
budgettaire beperkingen
de inkom ontsieren en een
kwalitatief en leuk onthaal
belemmeren, zou worden
moeten aangepakt.
Het is de bedoeling
dat architecten worden
uitgenodigd om hun
visie toe te lichten. In de
programmabeschrijving
wordt aan de architect
verschillende mogelijke
opties gelaten.
Zowel winkel, burelen,
onthaal, vergaderruimte
als het verblijfsgebouw
voor de vrijwilligers,
wordt in een globaal plan
voorzien.
Hoezeer de keuze voor
grondige aanpak bewust

gebeurde, de verbetering
van de materile
conditionering blijft ook
een dringend karakter
hebben.
-
175
109-220.indd 175
09-01-2008 15:01:06
bOb Van Reeth Belangrijk

was hier dat we een nieuwe
werkmethode hebben kunnen
introduceren. In plaats van
jaarlijks met de beperkte
begrotingsmiddelen wat kleine
verbouwingen te doen, hebben
we de mensen van de Hoge
Rielen aangeraden om een
masterplan te ontwikkelen,
zodat ze gestructureerd konden
werken. Het onthaalgebouw is de
eerste fase van het masterplan.
De boodschap van dit project is
dat bouwheren zich niet mogen
laten vangen door de druk van
begrotingen.
176
109-220.indd 176
09-01-2008 15:01:06
177
109-220.indd 177
09-01-2008 15:01:07
178
109-220.indd 178
09-01-2008 15:01:26
179
109-220.indd 179
09-01-2008 15:01:28
180
109-220.indd 180
09-01-2008 15:01:46
Kruishoutem
OCMW Kruishoutem
MVG, afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de nieuwbouw van
20 sociale huurats.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Dirk Coopman
Architectenbureau
van de bouwheer
Het OCMW Kruishoutem
streeft naar het realiseren
van goede sociale
woningen voor mensen
die onvoldoende nancile
mogelijkheden hebben om
dat binnen het normale
private circuit te realiseren.
Door hen huisvesting aan
te bieden waar ze graag
in wonen, er op zijn,
biedt het OCMW deze
mensen de kans om zich
opnieuw te engageren
in de maatschappij, als
volwaardige individuen,
en om zowel voor zichzelf
als voor de maatschappij
een meerwaarde te
betekenen.
Het gaat om een
gedifferentieerd project,
dat tegelijkertijd inspeelt op
de nood aan bijkomende
huisvesting voor bejaarden

en op de behoefte aan
bijkomende sociale
huurwoningen voor jonge
gezinnen
Het OCMW wenst een
duurzaam gebouw tot
stand te brengen, waarbij
het energiezuinige aspect
een belangrijke plaats
inneemt.
Als bouwheer bij
de realisatie van
woonomgevingen en
als subsidieverlener bij
bouwprojecten wil de
afdeling Gesubsidieerde
Infrastructuur bijdragen
aan de realisatie van
kwalitatieve, duurzame,
veilige en sociaal
gentegreerde projecten
voor sociale huisvesting.
181
109-220.indd 181
09-01-2008 15:01:46
182
109-220.indd 182
09-01-2008 15:01:48
bOb Van Reeth De ontwerper

vervolledigde een terrein met
sociale woningen. Hij maakte een
erg mooi, sober tuinwijkachtig
project. Ik wilde dit project er
absoluut bij om de diversiteit van
het soort opdrachtgevers aan te
tonen.
183
109-220.indd 183
09-01-2008 15:01:49
184
109-220.indd 184
09-01-2008 15:02:11
Laken
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
een basisschool.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
T.V. Adinda Van Geystelen /
Bureau bouwtechniek
voor architectuur
van de bouwheer
De basisschool SintUrsula is een school in
expansie, gelegen in een
migrantenwijk van Laken.
Door het OnderwijsVoorrangs-Beleid kunnen
we goed onderwijs
aanbieden en zijn we
een aantrekkingspool
voor (meestal allochtone
98%) ouders die kwaliteit
zoeken.
Vermits de meeste
gezinnen erg kleinbehuisd
zijn, leven de kinderen
zich op school zo veel
mogelijk uit. Zoals we
de tuin openstellen voor
de buurt, zo willen we
ook de schoolgebouwen
openstellen. Het gaat niet
op dat een nieuw en duur
gebouw slechts n derde
van de tijd gebruikt wordt.
Alle betrokkenen zijn ervan

overtuigd dat er bij de
eerste pennentrek moet
worden van uit gegaan
dat het schoolgebouw
multifunctioneel zal zijn.
Als de kinderen de klas om
15.15 uur verlaten, moeten
andere gebruikers ze om
15.30 uur kunnen innemen
voor hun activiteiten
zonder dat de kinderen
of de leerkrachten daar
s anderendaags last van
hebben.
-
185
109-220.indd 185
09-01-2008 15:02:11
186
109-220.indd 186
09-01-2008 15:02:26
bOb Van Reeth Dit is het enige

project dat het katholiek onderwijs
samen met ons heeft gedaan. Het
gaat om ongelooijk gengageerde
mensen die met veel idealisme in
hun school werken. Het resultaat is
een knap gebouw dat met veel zorg

en beperkte middelen zal worden
gerealiseerd. Maar het meest
interessante is de bouwheer, die
de moed heeft gehad om op deze
manier te werken.
187
109-220.indd 187
09-01-2008 15:04:44
188
109-220.indd 188
09-01-2008 15:05:03
Leuven - Fochplein
Stad Leuven
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de vernieuwing van
het Fochplein: ontwerp
voor het plein (inclusief
rioleringen) en de infrastructuur ten behoeve
van De Lijn.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
M.- J. Van Hee
van de bouwheer
Het Fochplein is en blijft
ook in de toekomst de
belangrijkste hoofdhalte
binnen de ring voor
het busnetwerk voor
de ontsluitende stadsen streeklijnen. Het
Fochplein ligt centraal
in de binnenstad en het
kernwinkelgebied en
neemt er een bijzonder
strategische plaats in.
De heraanleg van het
plein moet resulteren
in een verhoogde
verblijfskwaliteit voor de
verschillende gebruikers,
een onderlinge afstemming
van voetgangers-, etsersen verkeersstromen en
een optimale inpassing
van het plein in het
netwerk van publieke
ruimtes in de binnenstad.
Landschappelijke
duurzaamheid heeft niet
alleen te maken met het
behoud van wat vandaag
waardevol is, maar ook
met het introduceren van
hedendaagse elementen
die in de toekomst kwaliteit
en betekenis brengen.
Vandaag wordt het
patrimonium van morgen
gebouwd.
-
189
109-220.indd 189
09-01-2008 15:05:03
190
109-220.indd 190
09-01-2008 15:05:18
bOb Van Reeth Op het

Fochplein in Leuven moest een
soort schuilhok komen voor
de passagiers van De Lijn. De
ontwerpers hebben een open kiosk
ontworpen, waarin passagiers
kunnen wachten, maar waar ook
etsenstalling voorzien is. Het
artistiek voorstel bestaat uit een
erg originele betegeling van de
dakpartij.
109-220.indd 191
09-01-2008 15:06:31
192
109-220.indd 192
09-01-2008 15:06:40
193
109-220.indd 193
09-01-2008 15:06:42
194
109-220.indd 194
09-01-2008 15:06:59
Mechelen - museum Lamot

Stad Mechelen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Ruimtelijk concept voor

de herinrichting van het
brouwgebouw Lamot als
productiecentrum voor
stedelijke cultuur.
Selectieprocedure
Ontwerper(s)
51N4E
Fragment uit de globale

conceptnota voor
museum voor de site
Lamot
Wezenlijk voor de
publieke werking is de
bemiddeling tussen de
publieke instantie en de
mensen waarop zij zich
richt. Een gebouw met
een open deur is daardoor
nog geen open gebouw.
Publiek wordt het maar als
buiten en binnen niet
aan elkaar tegengesteld
zijn, maar spontaan in
elkaar overvloeien, als
bijvoorbeeld het plein
waarop het publieke
gebouw staat ook al mee
tot het gebouw behoort.
Een publiek museum
begint niet achter poorten
en een balie, maar lang
ervoor, op het pleintje
er rond of de publieke
doorgang die er doorheen
loopt. De bemiddeling
tussen binnen en buiten,
tussen publieke ruimte

en enkeling, kan allerlei
vormen aannemen.
Transparantie loopt in
twee richtingen : van
buiten naar binnen en van
binnen naar buiten. Vanuit
de straten en omliggende
pleinen zal het museum en
zijn activiteiten zichtbaar
zijn. Een baken in de stad.
Open en onbevangen.
Vanuit het museum zal de
hedendaagse stad te zien
zijn door een deel van het
interne Lamot-patrimonium
zelf te laten meespelen
en anderzijds door overal
rele zichten op de stad te
creren. Het museum voor
moderne kunst situeert
zich immers midden de
oudste stadsgedeelten,
aan de Dijle en aan een
kruispunt van de oudste

verbindingswegen nabij de
Vismarkt en de Hoogbrug,
stammend uit het verre
middeleeuwse verleden
en nog steeds behorend
tot de drukst levende
elementen van de stad.
-
195
109-220.indd 195
09-01-2008 15:07:00
196
109-220.indd 196
09-01-2008 15:07:15
bOb Van Reeth Met dit

gebouw heeft het bureau
van de Bouwmeester een
scheidsrechterfunctie gekregen. Het
dreigde immers fout te lopen tussen
de stad Mechelen en de architecten.
We hebben samen hard gewerkt om
een gebouw dat een onvoldoende
hoog niveau haalde, uit te tillen

boven de middelmatigheid. Dat
toont aan dat het nooit te laat is om
in te grijpen. Essentieel was dat de
stedenbouwkundige footprint van de
stad dreigde vernietigd te worden.
Mocht het oorspronkelijke plan zijn
uitgevoerd, dan was een van de
oudste straten van Mechelen nu

verdwenen. We hebben dat kunnen
bewaren. Dit project illustreert
ook een beetje de functie van het
bouwmeesterschap: wij zorgen in
eerste instantie voor de omgeving,
voor de stad, en niet zozeer voor het
gebouw zelf.
197
109-220.indd 197
09-01-2008 15:07:17
198
109-220.indd 198
09-01-2008 15:07:35
Menen - stadhuis
Stad Menen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Kunst
-
A: Volledige studieopdracht voor de renovatie,

restauratie en nieuwbouw
van het stadhuis en het
Belfort.
Selectieprocedure
Open Oproep
Selectieprocedure
Voorbereiding selectie
Ontwerper(s)
noA:
Fonteyne
Van den Berg
Vierin
Kunstenaar(s)
Dirk Braeckman
K: Artistieke ingreep in
trappenhal op tegels met
referentie naar Menen en
haar geschiedenis.
van de bouwheer
De ambitie van dit
project is om in het licht
van de evolutie van dit
bouwblok als historische
site, waarvan de ontwikkelingsgeschiedenis van
de stedelijke administratie
bijna letterlijk aan de
bouwkundige structuur is
af te lezen door nieuwe
ingrepen een aangepaste
huisvesting te realiseren
voor de stadsadministratie
van de 21ste eeuw.
Het concept moet het
geheel van functies
gegroepeerd binnen het
stadhuis overzichtelijk
maken, zowel voor de
gebruiker als de burger.
Hierbij moet aandacht
geschonken worden aan
het open karakter van het
stadhuis en de kwalitatieve
en aangename
werkruimtes voor het
personeel. De bestaande
situatie, met ingangen
langs drie zijden, moet
omgebogen worden tot
een nduidige publieke
ingang, met een duidelijke
doorstroming naar de
verschillende diensten en
functies.
Als drager van
verschillende betekenissen
lijkt het bouwblok
steeds te herleiden tot
de sleutelbegrippen:
historische en culturele
waarde. Of het nu gaat
om het stadhuis als
representatie van het
stadsbestuur, als stedelijke
entiteit in de stad of om het
vormgeven van een nieuw
project, de wooncontext
en geschiedkundige
sporen van verdediging
en bescherming vormen
de fundamenten van
de ontstaans- en
voortgangsgeschiedenis
van dit project. Een
kunstproject dat een
artistieke reectie brengt
op de historische en
culturele waarde van
het complex en zich
autonoom, maar parallel
ontwikkelt aan het
architecturale concept, kan
het gebouw als stadhuis
in wording verdiepen en
vervolledigen.
-
199
109-220.indd 199
09-01-2008 15:07:35
200
109-220.indd 200
09-01-2008 15:07:37
bOb Van Reeth Het stadhuis van Menen is eigenlijk

een samenraapsel van allerlei historische gebouwen
die wat rommelig bij elkaar staan. De stad wilde er een
eenheid van maken. In het centrum van het complex
hebben de architecten een verticale ontsluiting gemaakt
die alle ruimten subtiel met elkaar verbinden. Een erg
knap ding.
201
109-220.indd 201
09-01-2008 15:07:39
109-220.indd 202
09-01-2008 15:07:42
203
109-220.indd 203
09-01-2008 15:07:44
204
109-220.indd 204
09-01-2008 15:08:00
Riemst-Vroenhoven - Albertkanaal
MVG, afdeling Maas en Albertkanaal,
Dienst voor de Scheepvaart
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
Kunst
-
tot het bouwen van een
nieuwe brug over het
Albertkanaal te
Riemst-Vroenhoven.
Selectieprocedure
Open Oproep
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Ney & Partners
Kunstenaars)
Jozef Legrand
van de bouwheer
Ter hoogte van de brug
van Vroenhoven (Riemst)
vertoont het Albertkanaal
lokaal een sterke
vernauwing, hetgeen een
vlotte scheepvaart sterk
bemoeilijkt en een reel
risico op aanvaringen
veroorzaakt. Om deze
vernauwing weg te
werken, is het absoluut
noodzakelijk dat kanaal
op die plaats verbreed
wordt en moet er bijgevolg
een nieuwe brug worden
gebouwd.
De aandacht van de
ontwerper wordt er op
gevestigd dat de af te
breken en te vervangen
brug een geklasseerd
monument is, net als
de daarnaast gelegen
bunker. Daarom wordt de
ontwerper gevraagd een

kwalitatief hoogstaand
ontwerp te maken ter
vervanging van de
huidige monumentale
brug. Dit ontwerp moet
niet alleen architecturaal
hoogstaand zijn, maar
aan de ruimtelijke en
landschappelijke inpassing
moet ook aandacht
besteed worden.
Omwille van de
historische betekenis van
de plek namelijk de
bunker als herinnering
(beschermd monument)
aan de 2de wereldoorlog
en de cultuurhistorische
waarde van de bestaande
brug draagt het
integreren van een
artistieke visie bij tot
het verduidelijken en
sensibiliseren van de
complexiteit en impact
van de belevingswaarde
van deze plek voor de
toekomst.
-
205
109-220.indd 205
09-01-2008 15:08:01
206
109-220.indd 206
09-01-2008 15:08:02
bOb Omdat het Albertkanaal voor

de duwvaart over de hele lengte
verbreed moet worden, moeten ook
alle bruggen aangepast worden. In
Vroenhoven hebben we gewerkt
met de Open Oproep. Laurent Ney,
de meest geniale ingenieur van ons

land, heeft er een schitterende brug
ontworpen. Aan het bruggenhoofd
heeft de ingenieur, in samenwerking
met kunstenaar Jozef Legrand, een
grote constructie voorzien, waarop
een oude bunker uit WOII geplaatst

wordt. Dat gedeelte zal gebruikt
worden als bezoekersruimte om
informatie te verschaffen over de
Tweede Wereldoorlog.
207
109-220.indd 207
09-01-2008 15:08:03
208
109-220.indd 208
09-01-2008 15:08:25
Sint-Katelijne-Waver
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor een stedenbouwkundig ontwerp voor het
woonuitbreidingsgebied
Maenhoevevelden.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Jan Maenhout
Architectenbureau
van de bouwheer
Doel: het opstellen van
een structuurschets voor
het ontwikkelen van
een woonproject aan
de Maenhoevevelden
te Sint-Katelijne-Waver.
Een vernieuwend en
innoverend element binnen
een bestaand weefsel.
Aantrekkingskracht
en uitstraling zorgen
voor integratie van de
woonwijk en interactie
met de omgeving.
Vernieuwende architectuur
kan met respect voor het
bestaande weefsel.
Inzet: het kwalitatief
ontsluiten van een kleine
enclave voor de ruime
omgeving.
De site zelf krijgt haar
betekenis, niet de
aard van de verwachte

bevolkingsgroep.
-
209
109-220.indd 209
09-01-2008 15:08:25
bOb Van Reeth Dit is een

cruciaal project voor de Vlaamse
woonuitbreidingsgebieden. Ik
ben niet zo gewonnen voor
woonuitbreidingsgebieden omdat
ze de open ruimte steeds meer
bezetten. Dit project toont aan dat
je toch aan woonuitbreiding kunt
doen, zonder dat je het landschap
moet vernietigen. De ontwerper
heeft gekozen voor verdicht wonen,
zodat er nog veel ruimte over blijft.
Hij heeft eigenlijk de logica van de
stad toegepast op het platteland.
Dat is een belangrijk signaal: laat
niet verloren gaan wat we nog aan
open ruimte hebben.
210
109-220.indd 210
09-01-2008 15:08:40
211
109-220.indd 211
09-01-2008 15:08:41
212
109-220.indd 212
09-01-2008 15:08:58
Sint-Niklaas - Begraafplaats Heimolen

Intercommunale vereniging voor
crematoriumbeheer Oost-Vlaanderen
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
voor de bouw van een crematorium en afscheidscentrum op de begraafplaats
Heimolen.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Claus en Kaan Architecten
van de bouwheer
De oudere crematoria
plaatsten de ovens zoveel
mogelijk uit het zicht van
het publiek. Vaak werden
ze in de kelders onder het
gebouw ondergebracht.
In onze visie moet er
echter niets verstopt
worden. De ovenruimte
moet vertrouwen geven
aan de families dat alles
gebeurt met respect
voor de overledene en
nabestaanden.
De aulas waar men
afscheid neemt van
de overledene zijn erg
belangrijk. In tegenstelling
tot kerkgebouwen zijn het
echt pluralistische plaatsen
waar mensen met alle
mogelijke religieuze en
lososche overtuigingen
afscheid kunnen nemen
van hun doden. De

architectuur moet dit
pluralistische karakter
benadrukken zonder te
banaliseren. Het blijven
ruimtes waar rituelen en
symbolen tot hun recht
moeten komen. Het
moeten sacrale ruimten
zijn maar dan in de breedst
mogelijke betekenis.
Herdenken en afscheid
nemen doet men in de
aulas terwijl het leven
herbegint en men de draad
terug opneemt tijdens de
rouwmaaltijd.
We moeten ernaar
streven om de dood terug
een plaats te geven in
ons leven. Psychiaters en
therapeuten zullen dan
aanzienlijk minder werk
krijgen.
Deze plaats waar jaarlijks
meer dan 100.000
mensen afscheid komen
nemen van hun vrienden,
geliefden of familieleden
is de plaats bij uitstek
waar kunst en pozie tot
hun recht kunnen komen.
Wanneer men afscheid
neemt staat men stil
bij de vergankelijkheid
en de relativiteit van de
dingen. Dit stil staan
gaat gepaard met zeer
intense emoties, verdriet
ontreddering, woede,
liefde en dankbaarheid.
Is het niet precies dat
wat echte kunst ook wil
bereiken: mensen even
laten stilstaan, nadenken,
gevoelens oproepen en
versterken?
213
109-220.indd 213
09-01-2008 15:08:58
bOb Van Reeth Ik hou van

dit project omdat de bouw van
een crematorium zon delicate
opdracht is. Dat vergt een
grote gevoeligheid vanwege de
ontwerpers. Dit ontwerp heeft een

soort distinctie die zoveel respect
opbrengt voor de gevoelens van
de nabestaanden, dat het me erg
heeft aangegrepen.
214
109-220.indd 214
09-01-2008 15:09:00
215
109-220.indd 215
09-01-2008 15:09:05
216
109-220.indd 216
09-01-2008 15:09:22
Sint-Truiden
MVG, Gemeenschapsonderwijs
Projectomschrijving
-
Architectuur
-
klassen voor het
BuBo Sint - Truiden.
Selectieprocedure
Open Oproep
Ontwerper(s)
Van Broeck & Meuwissen
ir. architecten
van de bouwheer
Het ontwerp van
schoolinfrastructuur
van het
Gemeenschapsonderwijs
moet vanzelfsprekend
concorderen met de
grondwettelijke opdracht
en het pedagogische
project van het net.
Dit houdt onder meer
in dat waarden zoals
neutraliteit en pluralisme
architecturaal tot
uitdrukking komen.
De architectuur moet
duidelijke functies en hun
bindingen weergeven. De
differentiatie der ruimten
moet spontaan aeesbaar
zijn.
Contact met de natuur en
met de buitenwereld blijft
een primordiale schakel
in de leefwereld van de
gehandicapten.
De bouwconceptie moet
bepaalde wijzigingen,
omschakelingen (en
uitbreiding) aan het
complex ook toelaten. Toch
mag deze exibiliteit niet
schaden aan de principes
van geborgenheid (gevoel
van duurzaamheid
en stevigheid) en de
identicatie (herkenning
van het karakteristieke
element).
-
217
109-220.indd 217
09-01-2008 15:09:23
bOb Van Reeth Dit project heb

ik voor dit boek geselecteerd
om eer te betuigen aan het
Gemeenschapsonderwijs, dat bij
wijze van spreken onze beste klant
is geworden. Zij hebben ingezien
dat ze via het systeem van de
Open Oproep een ruime keuze

kunnen maken uit vernieuwende,
kwaliteitsvolle voorstellen. Het
gemeenschapsonderwijs geeft
daardoor een belangrijk signaal naar
de overheid. Bovendien gaat dit niet
enkel over gebouwen, maar over de
manier waarop we met onderwijs

omgaan. Het is een zoektocht naar
nieuwe typologien die de evoluties
van het onderwijs trachten te
vertalen in de schoolgebouwen.
218
109-220.indd 218
09-01-2008 15:09:26
219
109-220.indd 219
09-01-2008 15:09:33
109-220.indd 220
09-01-2008 15:09:43
Tentoonstellingen
253
253-260.indd 253
09-01-2008 15:15:19
254
253-260.indd 254
09-01-2008 15:15:21
Vlaams Bouwmeester
Unesco gebouw, Parijs
maart - april 2004
255
253-260.indd 255
09-01-2008 15:15:22
256
253-260.indd 256
09-01-2008 15:15:24
links
Vlaanderen anders & herkenbaar
Polen, Warschau
2004
rechts
Meesterproef
mobiele, interactieve presentatie
2003
257
253-260.indd 257
09-01-2008 15:15:26
258
253-260.indd 258
09-01-2008 15:15:30
links
Weg van Bruegel 04, Vlaamse biotopen
Justitiepaleis Brussel
2004
rechts
Vlaanderen anders & herkenbaar
Boudewijngebouw Brussel
2005
259
253-260.indd 259
09-01-2008 15:15:32
Een bouwmeester bouwt niet

Vlaams - Nederlands Huis, Brussel
april 2005
260
253-260.indd 260
09-01-2008 15:15:35
261
261-264.indd 261
09-01-2008 15:16:09
Credits
p.6
Francis Jacoby
p.142
Niels Donckers
p.43
Niels Donckers
p.145 boven
MVG - AWZ
p.46
Thomas Lomme
p.145 beneden
Niels Donckers
p.108
Thomas Lomme
p.146 - 147
Ugo Dehaes
p.112
Niels Donckers
p.148
Niels Donckers
p.115
p.150 - 151
Kuyper compagnons
p.116
Niels Donckers
p.152
Niels Donckers
p.118 - 119
T.V. Mys & Bomans / Ars Horti
p.154 - 155
T.V. Luc Eeckhout / Jan Van den Broecke / Luc Reuse
p.120 - 121
Koen Theys
p.156
Niels Donckers
p.122
Niels Donckers
p.159
Cepezed
p.124 - 125
Niels Donckers
p.160 - 161
Niels Donckers
p.126
Niels Donckers
p.162
Niels Donckers
p.128 - 129
p.164 - 165
architectenbureau Praet - Verlinden
p.130
Niels Donckers
p.166
Niels Donckers
p.132 - 133
Sergison Bates architects
p.168 - 169
SSA/xx; Guy Chtel en Kris Coremans
p.134
Niels Donckers
p.170 - 171
Niels Donckers
p.136 - 137
BOB361
p.172 - 173
p.138
Niels Donckers
p.174
Niels Donckers
p.140 - 141
Emilio Lopez - Menchero
p.176 - 177
262
p.178 - 179
Niels Donckers
p.216
Niels Donckers
p.180
Niels Donckers
p.218 - 219
Van Broeck & Meuwissen ir. architecten
p.182 - 183
Dirk Coopman architecten
p.220
Stefan Vandermeulen
p.184
Niels Donckers
p.222 - 251
Stefan Vandermeulen
p.186 - 187
T.V. Adinda Van Geystelen
p.252
Thomas Lomme
p.188
Niels Donckers
p.255
Niels Donckers
p.190 - 191
Robbrecht & Daem - M.-J. Van Hee
p.256
Huiswerkarchitecten
p.192 - 193
Robbrecht & Daem - M.-J. Van Hee
p.257
Remi Vanderelst
p.194
Niels Donckers
p.258
Niels Donckers
p.196 - 197
51N4E
p.259
Remi Vanderelst
p.198
Niels Donckers
p.260
Ria Pacque
p.200 - 201
p.202 - 203
Dirk Breackman
p.204
Niels Donckers
p.206
Ney & Partners
p.208
Niels Donckers
p.210
Jan Maenhout architecten
p.212
Niels Donckers
p.214 - 215
Claus & Kaan architecten
263
261-264.indd 263
09-01-2008 15:16:09
Een Bouwmeester bouwt niet: 1999 - 2005 is een uitgave van de Vlaams Bouwmeester,
Ministerie van de Vlaamse gemeenschap, Koning Albert II laan 20/9, 1000 Brussel
Inhoud:
Redactie en teksten:
Team van de Vlaams Bouwmeester

Jan de Zutter
Grasche vormgeving:
Thomas Lomme
Druk:
Oplage:
Drukkerij Die Keure - Brugge

2000 exemplaren
Depotnummer:
ISBN - nummer:
NUR:
- D/2005/3241/070
- 90-403-0220-0
- 955
niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt, door druk, fotocopie, microlm of op welke
andere wijze ook, zonder de voorafgaande toestemming van de uitgevers
De uitgever is niet verantwoordelijk voor onjuistheden of onvolledigheden.
Brussel, mei 2005
264
261-264.indd 264
09-01-2008 15:16:10
schudblad.indd 1
09-01-2008 15:25:30

1999 - 2005
1999 - 2005

Eenbouwmeesterbouwtniet PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Eenbouwmeesterbouwtniet PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET

EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET

Een Bouwmeester bouwt niet

de heer Geert Bourgeois,

Hij was aanvankelijk geen kandidaat voor de job, maar

Vlaamse regering genspireerd om werk te maken van een Vlaams

Vlaanderen haar aanwezigheid in de hoofdstad bevestigen.

verantwoordelijkheid blijft bij de bouwheer liggen. Ik ga niet zeggen

weten of hij of zij belangstelling had om voor de Vlaamse overheid te

er plannen om dat gebouw opnieuw te verkopen. Ik begrijp niet dat

en deed daar de begeleiding van kunstenaars voor kunstopdrachten

met verkeersborden. De bevoegde minister destijds, Steve Stevaert,

probleem. Ik moet er enkel voor zorgen dat de opdrachtgever een

Gebouwen. Toen ik de procedure van de Open Oproep er politiek

~ Jullie hebben de directies van zorginstellingen ook

kansen gekregen in de priv-sector. Dat een overheid jonge ontwerpers

beleid breder kan uitdiepen vanuit verschillende maatschappelijke

onderwijs? Kunnen de nieuwe pedagogische inzichten gerealiseerd

bOb Van Reeth werd in 1943 in Temse geboren en ontpopte zich in de

De Bouwmeester introduceerde een aantal nieuwe

Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

KORTRIJK (zie ook Hasselt)

Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

DIKSMUIDE - muziekclub 4ad

187 188 189

Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

215 216 217

GENT - Brugse Poort, Acaciapark

GENT - Brugse Poort, Luizengevecht

GENT - Brugse Poort, Biezenstuk

GERAARDSBERGEN - provinciaal domein de Gavers

GERAARDSBERGEN - jeugdherberg t Schipke

MERELBEKE & MELLE

Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

DENDERMONDE - grote markt

ZOMERGEM - Woon -en verzorgingscentrum Ons Zomerheem

ZOMERGEM - Woon -en verzorgingscentrum Ons Zomerheem

101 102 103 104

187 188 189

123 124 125

135 136 137

Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

GEEL - Rotonde stadsring

MOL - Jeugdinstelling De Kempen

MOL - Jeugdinstelling De Kempen

Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

ANTWERPEN - infrastructuur Waaslandhaven

MECHELEN - site LAMOT

209 210 230

215 216 217

195 196 197 198 199

Vlaams Brabant / Brussel

Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

BRUSSEL - Graaf de Ferraris gebouw

BRUSSEL - Graaf de Ferraris gebouw

Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

BRUSSEL - Vlaams Parlement

LEUVEN - Dijle vallei

VILVOORDE - afrit E19 Zaventem

Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

HASSELT (zie ook Kortrijk)

Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

SINT -TRUIDEN - Sint - Trudo