Neoclassicisme

Ratio – Burgerlijk

Romantiek
Artiest – Vlucht – Natuur – Verleden – Exotische - Nationalisme

Dood van Marat 1793, door David, zat in het parlement, was radicale revolutionair
Marat was minister en had jeukende huidaandoening, remedie -> Baden nemen veel
baden nemen. Smorgens in bad en kwam er niet meer uit, ontving mensen in bad.
Parlemantair, journalist etc, deed alles in zijn bad. Vroeg jong meisje bij hem
Charlotte Cordais, zij vermoorde hem hierna. Zij behoorde tot de onderdrukte
bevolking. In het parlement zei men van, dit is een aanval op ons radicalen, moeten
reageren. Dus david zei ik maak een schilderij. Met dit schilderij maakten men
propaganda tegen de niet-radicale-revolutionair. Deze daad (moord) was de aanval
op frankrijk en dat beeld werdt gebruikt.
Napoleon komt naarvoor uit de burgerij, hij was niet echt een super revolutionair. Hij
ging als gelijke van de burgerij president spelen, dat vonden ze dus ook goed. Hierna
mocht hij keizer worden als een van hun, niet als adel.
Hangt in brussel, redelijk veel schilderijen, logisch -> in 1815 napoléon van troon en
terug adelijke keizer. David eerst marat steunen en de meeste radicalen daarna
napoléon, voelde zich bedreigt doordat nu terug adel aan de macht was. En vluchtte
naar brussel hierdoor heel veel belangrijke werken in brussel blijven hangen.

Volgend schilderij van David is Napoleon Crossing The Great St. Bernard Pass. 1800
De heroïsche generaal zegt ik trek ten strijde bla bla. Maar niet realiteit, in de realiteit
zat hij op een ezeltje. Dus dit beeld was weer een propaganda beeld, en hielp zijn
imago etc. Dus schilderkunst kan niet alleen voor artistieke redening gebruikt
worden, maar ook pure propaganda.

Daarna 1806 Le Sacre de Napoléon

Napoleon kroont zichzelf en zijn vrouw. Gans decor, paus uitgenodigt. Laat hier ook
zien dat het oude regime niet meer is. De kerk is niet meer het hoogste, maar
napoléon zelf. Allemaal erond staan belangrijke mensen van de burgerij. Het
schilderij geeft de illusie dat je er zelf erin staan, het egalitaire. Er is maar 1 persoon
die eruit springt, namelijk Napoleon en zijn madam, de rest zijn allemaal gelijke.
Schilderkunst -> bevesting macht/maatschappij. Een beeld van de maatschappij
wordt op deze manier opgedrongen.

David Madam Recammier

Wilt vergelijken met Barok. Barok heel vulgair. Hier kledij wit, kapsel romeinse kledij.
Dat was de mode van toen, iets Romeins en Grieks is mooi. Heel bevattelijk. Ze kijkt
ons recht aan. Jonge dames tot diep in de 20ste eeuw keken ze uit beeld (niet
rechtstreeks) Was een voorrecht van de mannen. Hier zit er een zekere sensualiteit
in, ze kijkt recht in het beeld. Maar helemaal niet zo sterk als in barok
Dit koeler/observerender
Verschilllende boodschappen in zelfde onderwerp maar verschillende tijd.
Ingres, Jupiter en Thetis 1811
Sluit aan bij neoclassicisme qua stijl, maar inhoudelijk niet. Inhoudelijk is hij meer
Romantiek. Als je ervoor staat, even groot als jupiter zelf -> Ratio ik als burger ben
evenveel als oppergod. Toont macht van de burgerij op een of ander manier.

Ingres Portrait of Napoléon on the Imperial Throne 1806

Lijkt sterk op vorige, op zelfde manier behandeld. Zit weer dezelfde gedachte achter.

Nadat napoléon van de troon valt, begint de geest van de kunst te veranderen. Er
duikt iets op als de artiest. Op het einde van de 18de eeuw worden enkele dingen vast
gelegd. Kunstenaar had in de 18de eeuw nog een duidelijke rol in de maatschappij.
Langzamerhand stappen ze van die specifieke plaats af. Ze worden iets of wat een
apart iemand. In 1839 is er een heel belangrijke innovatie, namelijk de fotografie.
Inkomen kunstenaar vroeger portretten (iets of wat een verzekerd inkomen), nu met
de komst van de fotografie is het makkelijker en kwalitatief even goed. Kunstenaar
verliest hierdoor een belangrijk deel van zijn inkomen. Hij zal dus zich op een nieuwe
andere manier moeten opstellen t.o.v. de maatschappij. Deze nieuwe manier is de
geboorte van de artiest. Mede met de geest die veranderd. Kunstenaars worden
beperkt door de burgerij, en willen niet meer in de grauwe stad, dus vluchten ze weg,
naar de natuur, verleden, exotische etc.

Ingres werkt op neoclassicistische manier, maar qua gedachtegoed is hij een

romanticus. Het exotische wordt bij Ingres uitgedrukt in de Odalisk. Hij vlucht naar
het verre oosten, waar de droom vanuit het westen is, harems met vrouwen,
maagden, gewillig etc. Dit drukt hij uit in zijn Grande Odalisque 1814 speelse, steelse
en directe blik. Het exotische is een voegromantisch idee. Ingres is iemand die
zichzelf veel heeft herhaad. Nog een paar voorbeelden van Ingres -> Bain Turc, La
petite Baigneuse 1828

Ingres, The Comtesse D’Haussonville 1845

Bevestigt de stelling dat Ingres een neoclassicist die een evolutie heeft ondergaan.
Laat schilderij, is ondertussen 30-40 jaar actief bezig. De mode is ondertussen
verandert maar het is nog steeds dat zuivere koele observerende.

Géricault, le Fou 1821-1824

Dit werk hangt in Ghent. Géricault gaat het straat op en schildert daar een random
kerel. Iemand die niets betekende (niet meer super bekende mensen). Vrij snel
geschilderd (bijna impressionistische). Iemand die de artiest vertegenwoordigd.

Géricault, Theodore le radeau de la meduse 1819

Dit verhaal had een zodanige impact op de maatschappij, hierdoor wou Géricault dit
schilderij maken. Géricault wou ook iets of wat iets op de maatscappij zeggen met
zijn schilderij
Witkin 2004 maakte een parafrase op dit schilderij. Naar aanleiding van Irak dat hij
dit maakte. Het ganse kabinet zit op dit vlot. En zet ze zo voor schut. En zo het
hopeloze van het vlot de verenigde staten aan de kaak te stellen.

Freud The Queen

Belangrijk kunstenaar in UK. The queen vraagt een portret aan Freud. Heel klein
portretje. Hangt in de publieke gallerijen van Buckingham Palace. Hij is wel een zeer
harde kunstenaar.

Eugene Delacroix – Nadar

Eugene delacroix is de meeste belangrijke kunstenaar, hij voelt zichzelf geweldig.

Delacroix leading the people 28 july 1830

De romantiek heeft ook iets nationalistische. Hij ontdekt het idee van een natie.
Hier zie je de vrijheid die het volk leidt. Opstand breekt uit in parijs. Je ziet weer de
burger in het midden. Het kind en de jongeman die ook meeloopt. En dan iets
artistieker, de soldaat ligt dood op de grond. Bloedige strijd maar de vrijheid leidt het
volk. En de vrijheid is frankrijk. En frankrijk wordt bevrijd. Dit was de politieke
boodschap.

Delacroix De dood van sardanapalus 1827

Sardanapalus sardinië, zeer rijjk, veel goud, veel macht. Wilt niet dat zijn nageslacht
gaat lopen met zijn verworven dings. Dus wilt hij alles meenemen als hij dood gaat,
zijn vrouwen/goud etc. Terwijl hij aan het sterven is kijkt hij hou zijn troepen iedereen
is aan het uitmoorden.Zeer gruwelijke scene maar voor delacroix is dit exotische,
want hij beeld exotische naakte vrouwen uit. Het exotische als vlucht voor het
erotische af te beelden.

Delacroix Le Massacre de chios 1824

Rond de 1820 valt het turkse rijk uit elkaar. De bevolking komt in opstand. (gaat hier
over een paar eilandjes die nu bij griekenland horen. Opstand wordt bloedig
neergeslagen door de turken/ottomanen. En delacroix nationalist die hij is, vindt dat
de grieken recht hebben op een eigen naties.

Delacroix Missolinghi
Symbolische vrouw. Hier stelt ze griekenland voor. Het Griekse vrijheids symbool. Hij
geeft er wat voor hem grieks exotische tinten aan. Weer het nationalistische.

Arbus fotograaf
Trekt gezinnetje op het straat. Zeer banaal beeld.

1922 100 jaar na Ingres is er een fotograaf Man Ray (Amerikaan met joodse roots)
Dada beweging.
Caspar Friedrich -> referentie naar Nosferatu, zelfde gevoel
Vluchten in de natuur

Eisberg
Schip vernietigd door natuur. De mens is dus nietig t.o.v. natuur. We kunnen
veronderstellen dat het schip bemand was, maar de mensen zijn zelfs niet meer te
zien.

Abdij in Eichland 1810

Ruïne van abdij. Maar je ziet nog een processie van monniken. Maken zinloze
beweging. Ze lopen door de poort van de ruïne. Bomen zijn klauwen die rijken naar
de hemel. Alles draagt bij tot de onzekerheid. De kale bomen etc…

Wanderer ober Nebelfeld

Kijken over een “zee” van wolken. Je krijgt een vergelijkbare woestheid van de zee in
deze mist. Hij creëert dus geen rust tussen de bergen, maar toont weer de kracht
van de natuur aan.

Kreidefelsen auf Rügen 1818

Hier ander verhaal zeilbootjes, dus rust. Hier toont hij de schoonheid van de natuur,
luminusiteit van de zon, zomers tafereel. Je krijgt 2 elementen die tegenover elkaar
staan.

Wappers Belgian revolution

In july 1830 breekt revolutie uit in frankrijk, in september 1830 komt er een revolutie
in brussel. Een kunstenaar wappers die in 1831 begint aan een schilderij over deze
revolutie. En hier zie je de simpele kracht van delacroix. Frankrijk vrijheid, kunstenaar
bla bla bla. In bepaalde zin simpel beeld en efficient een verhaal vertelt. Maar
Wapper vertelt het niet zo simpel en eigenlijk niet zo goed dus. Beetje te complex. In
het beeld kan je een paar diagonalen trekken, en vele lijnen…Vele verhaaltjes
verteld op een te kleine ruimte. Gigantisch schilderij. 4-5 m lang en navenant groot.
Het belgische antwoord op delacroix

Romantiek
B. Wappers
Gallait
Wiertz
Goya

Gallait Egmont en Hoorn op zijn doodsbed

Egmont en hoorn zijn tegen de spanjaarden, dus worden opgepakt op de grote markt
en geliquideerd. Opgebaard in een huis rond de grote markt. Dit schilderij is pure
propaganda en illusie. De gilden van Brussel komen allemaal naar Egmont en hoorn
hun eer betonen. Dit toont aan dat het volk achter deze twee stonden. Aan de andere
kant staat een priester, tussen de priester en de gilden staan 2 mensen, 1 in uniform
staat voor de spaanse onderdrukker, daarachter de verklikker. Hier wordt dus een
verhaal verteld. Een geschiedenis gecreeërd die er helemaal niet was.
Wiertz

Dacht dat hij de grootste kunstenaar van belgië was, en dat kreeg hij ook verkocht.
Enorme doeken die hij creërde. En hij creeërde een waanwereld, droomwereld.

Deux jeunes filles of la belle rosine

Het skelet is la belle rosine, koosnaampje voor dit skelet. Daartegenover een naakt
jong meisje. Het beeld van een 19de eeuwse jongedame. Dit noemt een Memento
Mori. De kunstenaar zegt aan de ene kant heb je de schoonheid, en daar tegenover
staat het skelet. De schoonheid vergaat, en het ultieme vergankelijke, was voor de
19de eeuw zeer belangrijk.

Levend begraven
De 19de eeuwse mens had veel schrik dat ze levend begraven werden. (Dat ze
schijndood waren) Je ziet grafkelder, waar lijkkist wordt opengedaan.

Vrouw honger
Zoveel honger, kind in pot smijten

Visies van een onthoofd hoofd -> doodstraf door guillotine

3luik

Goya

Complex figuur, spanjaard eind 18de eeuw begin 19de

Wordt aangeworven als hofschilder
Eerst thema hof

Familie carlos
Niet echt flatterend, realistisch voorgesteld. De koning/de ganse familie was een
product van inteelt. Goya is een democraat, gelooft in een nieuwe maatschappij,
maar dat zal hem nog zuur opbreken, hij is zelf aanwezig in het beeld, achter een of
andere pipo in de schaduw.

Velazquez las meninas

Toont prinsesje met haar dinaressen, en haar ontspanning, leraar, en de non, Het
schilderij toont de hele hofhouding van het prinsesje, toont zichzelf terwijl hij het
schilderij is aan het maken, maar ook de hofmaarschalk komt toevallig het beeld
binnen, de koning en de koningin komen ook binnen, ziet de weerspiegeling. Dus
speelt eigenlijk “spelletje” Goya gebruikt dit ook, namelijk in familie van Carlos
Tweede thema schoonheid Maja (maagden)

Maya Vestida
Dit beeld hing in de woonkamer, en in de slaapkamer hing Maya desnuda, zelfde blik
en meisje maar dan zonder kleren aan.

Group on a balcony
Belangrijk om te blijven herrineren, dit beeld wordt heel dikwijls opnieuw gemaakt
maar anders geinterpreteerd, manet, etc… Goya dient dus als inspiratie voor
anderen.
In 1 beeld schoonheid met daarachter de dreiging van 2 mannen daarachter,
bedoeling is niet duidelijk, je kan zelf je eigen verhaal er van maken.

3de thema is het gegeven oorlog

Hij maakt in 1814 schilderijen over de oorlog van 1808, en drukken zijn wanhoop uit,
eerst geloofde hij in de nieuwe maatschappij en de democratie, maar nu is hij zijn
geloof daarin kwijt, napoleon was de bevrijder, doet alles wat ervan verwacht werd,
maar dan begint het, want in elk conflict zijn er eventueel mensen die in opstand
komen, en dat gebeurd in mei 1808, de fransen reageren medogenloos. Dit is geen
propaganda beeld, maar een realistisch beeld van de gruwel van de oorlog. Goya
vergroot een bepaalde passage, aan de ene kant de soldaten, die staan met de
gezichten afgewend achter een geweer aan, niet de eerste keer want er liggen lijken
op de grond en nieuwe mansen worden aangevoerd, er wordt gezegd dat ze moeten
knielen, en als er niet genoeg is, er komen honderden aangevoerd om geëxecuteerd
te worden. Goya zet de man met zijn armen open centraal, je hebt een monnik die is
aan het bidden, een wanhopige man, maar de centrale man schreeuwt het uit tegen
de soldaten die ze zullen neerschieten. Goya maakt met dit schilderij een aanklacht
tegen elke oorlog. De kracht van dit schilderij is dat het vandaag nog steeds een
boodschap heeft. Het is altijd hetzeflde verhaal. De kunstenaar reageert, hij reageert
hard. Ook dit schilderij wordt hermaakt door manet, maar deze is minder krachtig. Hij
heeft verschillende reeksen etsen gemaakt, lichten er nu maar 2 toe namelijk die van
caprichos en van desastros

Caprichos (de zottigeheden, niet het grappige, maar kijkt naar zijn maatschappij)

Het eerste beeld is een zelfportret, en dat zegt heel veel, vergelijk met delacroix,
delacroix doet zich voor als de beste, goya daarentegen treurig, niet de grootste
glorie.
Hij praat over dat idee van heksen en duivels, 1 beeld zelfs weet de leerling soms
niet beter als de leerkracht. Hij kaart ons aan op verschillende manieren.

Desastros (hier maakt hij etsen die pas verspreid worden als hij vertrekt naar
frankrijk. Worden pas verspreid rond 1850 jaren nadat hij dood was)
Hier baat geen hout meer, massa’s executies. Ziet gruwelijkheden, en hij toont die
ook, dit is niet de boom van Caspar friedrich maar een beeld dat goya gezien heeft.
Brutale verkrachtingen, toont weer de gruwel. Hij toont de duistere kant van de mens
(hij is een romanticus in zekere zin, waar een rmanticus het emotionele opzoekt,
daar waarschuwt hij mensen, de slaap van de rede verwekt monsters. Hij toont een
man die slaapt, op zijn bureau staat een tekst, en achter hem verschijnene monsters
die zijn slaap beginnen beheersen) Je kan zijn werk uitleggen, dat het een aanklacht
is tegen de onrede, daar waar de mens op elke manier zijn trappers verliest.
Door de waanzin van de oorlog

Pre rafaelieten, kleine groep, weinig invloed, maar wel de grondslag van de art
nouveau. Zijn voor een stuk, een conservatieve reactie, ze stelden dat wanneer de
romantiek teruggreep naar het verleden, maar geen goed verleden. Het verleden dat
goed voor hen was was een verleden uit het middeleeuwen waar men goed christen
was, een kunst van voor rafael. Vandaar hun naam.
Dante Rossetti, een uitwijkeling van italiaanse afkomst in groot britannië
De aankondiging door de ogen van dante rossetti. Hier zie je dat middeleeuwse idee
in, hoe hij het figuur voorsteld

William hunt, The awakening conscience toont ook een schilderij dat heel typisch is
voor de pre rafaelieten, het schilderij loopt over van de symboliek. Het is een
maitraisse en haar minnaar, hij komt op bezoek, dat zie je aan zijn hoed die op het
tafel ligt en zijn kleren, ze heeft geen butler etc, zij loopt rond in semi nachtkledij.
Heel verhaal. Vogeltje en kat, wie is de kat, wie is het vogeltje, in de klok zit ook
symboliek, een valse cupido, de handschoen is op de grond gevallen, op het
partituur staat een lied over een verloren of valse liefde, in de wandbekleding vind je
verwijzingen naar iets.

John Everet millain: Orphelia 1852 zelfmoord van orphelia in de vijver, theatraal, niet
realistisch.

John everett millais Isumbras

Het realisme
Vragen wat de realiteit is, realiteit is de kleur, niet het zwarte fototje

Les Glaneuses/1857
François millet 1814-1875
Typische arbeid, oogsten, graan van het veld. Maar er heerst zoveel hongersnood,
dat nadat de oogst gedaan is, toch nog het aren oprapen. Dus een verheerlijking van
het landse leven, er zit geen kritiek in, het is gewoon hard.

Millet Angelus
Landelijke leven, en vooral het religieuze aspect in de kijker gezet. Meneer Millet is
een beetje de romanticus, maar doet het met realistische middelen. Wanneer de kerk
luidt stoppen de boeren en zeggen ze hun dankgebed. Doordat het avondlicht
aanwezig is geeft men er de goddelijke aanwezigheid aan. Maar dit is dus niet
expres gedaan, het is gewoon de gloed van de zon.

Courbet Enterrement a ornans 1849

Komt uit frankrijk, uit ornans. Het is een traditionele begrafenis uit ornans. Maar op
een bepaalde manier geeft hij weer, maar het is niet meer zo neutraal, het is niet
idealiserend. Meer naar de heel echt realistische kant. Dat ze je aan die koppen, niet
ideale figuren maar gewoon mensen. Het is een belngrijk begrafenis. Op de rand van
het graf de grafdelver. Etc.. steekt geen kritiek in.

Courbet Steenkapper 1849

Courbet Bonjour monsieur courbet 1854

Courbet Allegory
Hij maakt schets en komt terug, werkt het uit, dus zo ver gaat het realisme. Niet altijd
even gemakkelijk om schilder te zijn.

L’origine du monde 1866