KONTROLA HLAPIVIH

ORGANSKIH SPOJEVA (HOS)

Uvoenje Uredbe (NN 94/07) u
Chromosov sustav kontrole kvalitete
Ljiljana ua Markovi

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Sustav kontrole kvalitete

Sluba kontrole kvalitete (laboratoriji) u
kojima se ispituju fizikalno-kemijska
svojstva sirovina i gotovih proizvoda
Razvijene su metode ispitivanja (Chromos
metode CM ---); nalaze se na Listi
Chromos normi i metoda koja se redovito
revidira, a svaka je metoda ispitivanja
detaljno opisana i prilagoena osoblju i
uvjetima u laboratoriju.
20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Sustav kontrole kvalitete

HRN

ISO

Chromos metode
CM

EN

DIN

ASTM
Interne metode

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Sustav kontrole kvalitete

CM 151 (Odreivanje sadraja hlapive
organske tvari (HOS)) HRVATSKA
NORMA HRN EN ISO 11890-1:2008
Boje i lakovi Odreivanje sadraja hlapivih
organskih tvari (VOC) 1. dio: Razlikovna
metoda (ISO 11890-1:2007; EN ISO
11890-1:2007)

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Laboratorijska metoda ispitivanja

Metoda je uvedena kada se krenulo s
korekcijom receptura dekorativnih
premaza kako bi se kontroliralo da li se
postiu granine vrijednosti sadraja
hlapivih organskih spojeva

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Laboratorijska metoda ispitivanja

Metoda je prikladna za odreivanje sadraja hlapivih organskih

spojeva (g/l) u proizvodima boja i lakova; jednokomponentnih i
dvokomponentnih, spremnih za uporabu
PRINCIP: Nakon pripreme uzorka, odreuje se sadraj nehlapivog
dijela prema normi HRN EN ISO 3251:2008 te se HOS odreuje
raunski

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Laboratorijska metoda ispitivanja

1

2
UZORAK IZVAGATI
(10,1)g ostaviti ga na
sobnoj temperaturi (10-15
min. za jednokomponentne
i 1h za dvokomponentne uzorke)

3
POSUDU S UZORKOM
STAVITI U SUIONIK NA
TEMP. (1052)C, 1h

POSUDU S UZORKOM
OHLADITI U EKSIKATORU I
IZVAGATI

m2

m1

SADRAJ NEHLAPIVIH TVARI IZRAUNATI NA SLJEDEI

NAIN:

mx= m2/m1 x 100

mx je sadraj nehlapivih tvari (maseni %)

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Laboratorijska metoda ispitivanja

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Laboratorijska metoda ispitivanja

Izraunavanje HOS-a iz
dobivenih/izmjerenih podataka
Gustoa pripremljenog uzorka HRN EN
ISO 2811-1:2004
Sadraj vode HRN ISO 760:2003 (Karl
Fischerova metoda)

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

Izraunavanje HOS-a
VOC = (100-mx-ww) x u x 10
VOC je sadraj hlapivih organskih spojeva (g/l) proizvoda
spremnog za uporabu
mx je nehlapivi sadraj (mas.%)
Ww je sadraj vode (mas.%)
u je gustoa (g/ml) 23C
10 je faktor pretvorbe (g/l)

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

10

Sluba kontrole kvalitete

Za proizvode koji podlijeu HOS Uredbi,
test kartice sadre tehniki uvjet s
graninom vrijednou hlapivih organskih
spojeva
Nakon svake analize, upisuje se u karticu
dobiveni konani rezultat.
Ukoliko dobiveni rezultat prelazi graninu
vrijednost, proizvod se popravlja dok se
ne postignu zahtjevi Uredbe.
20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

11

Zavrna rije

Od trenutka stupanja na snagu Uredbe ispituje se granina

vrijednost sadraja HOS-a svake are proizvoda, koji podlijeu
Uredbi i niti jedan proizvod ne izlazi na trite, a da ne zadovoljava
propisane granine vrijednosti.
Na deklaraciji proizvoda koji podlijeu Uredbi, navodi se granina,
kao i maksimalna vrijednost sadraja hlapivih organskih spojeva.

Grafiki prikaz oznake za kategoriju proizvoda: boje i lakovi

HOS kategorija i granina vrijednost: A(i), 500 g/l (2010);
ovaj proizvod sadri:maks. 500 g/l
A se odnosi na kategoriju boja i lakova, a i na podkategoriju
jednokomponentni funkcionalni premazi

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

12

Hvala na panji!

Ljiljana ua Markovi
Chromos boje i lakovi d.d.
ljiljana.zuza@chromos-bil.hr

20.04.2011.

ChromosChromos-boje i lakovi d.d.

13