UNIVERZITET U SARAJEVU

UMARSKI FAKULTET

REAKTIVNE VRSTE OKSIGENA (ROS)

SEMINARSKI RAD

Mentor:
Doc. dr. Fatima Pustahija

Student:
Bsc. Armin olakovi

Sarajevo, januar 2015. godine.

Slobodni radikali to su to?

estice s nesparenim elektronom (moe biti atom, ion ili
molekula)
nastaju homolitikim cijepanjem veze

HO-OH

HO + OH

nastoje postii ravnoteno stanje, te reagiraju s elektronom

najblie molekule.
veina biomolekula nisu radikali.

ROS (reaktivne vrste oksigena)

Slobodni radikali

superoksid, O2 hidroksilni radikal, OH

peroksilni radikal, ROO
alkoksilni radikal, RO
hidroperoksilni radikal, HO2

Spojevi koji nisu slobodni

radikali

vodikov-peroksid, H2O2
hipokloritna kiselina, HClO
ozon, O3
singletni kisik, 1O2

Kisik nije molekula koja izravno izaziva oksidacijski stres, ali je

prekursor svih ROS.

 ROSdvostruka uloga:
negativna velike koliine oteenje lipida, proteina,
DNA
pozitivna male koliine regulacija rasta,
programirana elijska smrt, signalni putovi hormona,
kontrola aktivacije obrambenih mehanizama.

Razgradnja ROS antioksidacijski sistem.

Glavni izvori ROS transportni lanci elektrona.

.
Hidroksilni radikal,
HO

najreaktivnija poznata ROS vrsta.

nastaje reakcijom H2O2 s reduciranim eljezom ili
bakrom (Fentonova reakcija).
hidroksilni radikali mogu reagirati kao inicijatori
autooksidacije lipida, mogu izazvati i oteenje proteina,
nukleinskih kiselina, ugljikohidrata te drugih organskih
molekula ukoliko dolazi do sinteze u njihovoj blizini.

Vodikov peroksid, H2O2

vodikov peroksid je jaki oksidans, meutim pri
elijskim uvjetima reakcija njegovog raspada ide vrlo
sporo bez metalnog katalizatora.
vrlo male koliine redoks-aktivnih metalnih iona mogu
katalizirati oksidacijske reakcije H2O2

Vodikov peroksid se ne smatra opasnim spojem ukoliko

nema prisutnih metalnih iona.

Izvori ROS u biljnoj eliji

Hloroplastinajvaniji izvor u biljnoj eliji
Peroksisomi
Glioksisomi

Plazma membrana
elijski zid

Endoplazmatski retikulum, citosol.

Posljedice djelovanja ROS

Regulacija
- rast a stanica
- diferenciranj a stanica
- apoptoz e i nekroz e

Smanjena uinkovitost
- DNA polimeraze
- popravljanja DNA

Aktivacija
- prijenosa signala
- proliferacije stanica

Oksidacijsko
oteenje
proteina

Lipidna
peroksidacija

Promjena stresom
induciranih proteina
i gena

Kemijske promjene
u b azama

ROS
Pogreke u replikaciji

MUTACIJA

Promjena konformacije DNA

Poremeaj ravnotee izmeu stvaranja i

eliminacije ROS uzrokuje

Oksidacijski stres

Oksidacijski stres nastaje kao posljedica 3 faktora :

1) poveano stvaranje oksidansa
2) smanjenje antioksidacijske zatite
3) neuspjean popravak oteenja.

tetan uinak slobodnih radikala

Oksidacijsko oteenje DNA
Oksidativna oteenja lipida
Oksidacijsko oteenje proteina

ANTIOKSIDANSI
Antioksidansi - supstance koje mogu tititi elije
vlastitog organizma od tetnog delovanja oksidativnog
stresa ili slobodnih radikala tj. (ROS)-a
Oni su donatori elektrona i kao takvi oni konvertuju radikale u
stabilne, ne toksine metabolite.
Sistem antioksidativne zatite obuhvata enzimske i neenzimske
antioksidanse.
Enzimski antioksidansi spadaju u elijske antioksidanse. Te
razgrauju manje aktivne oblike kisikovih radikala u nenabijene,
neaktivne molekule.

U neenzimske antioksidanse spadaju spadaju antioksidansi koji

primarno zadravaju potencijalno opasne jone eljezai bakra u
svojoj neaktivnoj formi, i na taj nain onemoguavaju uee u
produkciji slobodnih radikala.

ANTIOKSIDACIJSKI SISTEM

 OKSIDACIJSKI STRES produkcija ROS vea od kapaciteta

antioksidacijskog sistema.

ROS
u svim oblicima
u malim koliinama tijekom normalnog elijskog metabolizma
u velikim koliinama u uvjetima stresa
dvostruka uloga: ROS-signalna/regulatorna,ROS- tetna

ANTIOKSIDACIJSKI SISTEM
enzimski (SOD, katalaza, askorbatperoksidazai enzimi koji
sudjeluju u regeneraciji askorbata)
neenzimski (askorbat, vitamin E, glutatio karotenoidi,flavanoidi,
polifenoli)