Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Elders, Fons - Zelfdoding, Zingeving en Humanisme

    Uploaded by

    Fons Elders
    45 views8 pages
    Zelfdoding, Zingeving en Humanisme. "Waar een begin is, is een eind."

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Zelfdoding, Zingeving en Humanisme. "Waar een begin is, is een eind."

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Flag for inappropriate content
    45 views8 pages

    Elders, Fons - Zelfdoding, Zingeving en Humanisme

    Uploaded by

    Fons Elders
    Zelfdoding, Zingeving en Humanisme. "Waar een begin is, is een eind."

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Flag for inappropriate content
    of 8
    Zelfdoding, Zingeving en Humanisme Vrijzinnigen en humanisten worstelen vaak met de vraag die Kathleen Van Steenkiste als volgt formuleerde in haar brief aan mij dd. 4maart 1999: “De modeme mens moet leven met wat hij weet en zonder hoop: eens de moral aan god ontfutseld, is de mens het aan zichzelf verplicht er zelf mee om te gaan. De mens wordt op zichzelf teruggeworpen’. levensgevoel dat hier tot iting komt, staat in het teken van het existentalisme van Sartre die in navelging van Heidegger grag gebruik maakte van de ultdrukking: in het bestaan geworpen' Sartre oogstte In 1945 een overweldigend succes ‘met 2ijn publieke voordracht Humanisme Is een Existentialisme. Sartre formuleerde in deze rede 2ijn credo van radicale subjectivite't. Mj breekt met de idee dat de mens een essentie zou heb. ben, die geleidelijk aan tot ontwikketing komt. oor Sartre gaat het bestaan vooraf aan de essente van het bestaan. Door bewustt en zich te engageren, schept de mens rin essen- ie Vandaar de slogan dat de mens tot wrijheid sgedioernd is, Kennelijk geinspireerd door Descartes die God definieerde als Causa suf dt is ‘Ooreaak va i, definieert Sartre drieh« ded jaar later de mens als Ooreaak van zicheelf “WAAR EEN BEGINS, IS EEN EIND.” [Zen-cezecoe] Die igoddelite’ last is menig mens te 2 ‘mens wordt op zichzelt teruggeworpen. De bronnen voor het Sartriaanse existentialieme gaan terug tot de rgde eeuw. In de winter van 1848-1849 houdt Ludwig Feuerbach in Hel ‘openbare voordrachten "Uber das Wesen der Religion vootdrachten is dat de mens uit behoetten en idealen de goden gecreeerd heeft: De opgave var de nieuwere tid was de verwerkeliking en de ver ‘menseliking van God - a sing van de theologie in antropologie. uitspraak van Feuerbach centrale gedachte in de her aad van Ariadne in Feuerbac sansformatie en oplos in we terug bij een tische gnosis aan het begin van onze jaartelling: wie zichzelf kent kent het Al De vraag die zich opdringt is waarom dit emanci patieproces, de zelfbevrjding uit een bijna twee. uizend jaar oude christelite theologie en moraal, met zavee! somberheld gepaard gaat. Z0 t Dostojevski één van zijn romanfiguren, Raskolnikov, zeggen: Als God ded is, i all loofa Deze 2in lifkt op de eerste zin van Kathleen Van Steenkiste, de ik hierboven geciteerd heb. De student Raskolnikoy dle dikke Duttse boeken lees vol nieuwe filo geoor ofisch-materialistische gedachten 2egt eigenlik iets angeloofijks. Te (meet) in God gelaote, zegt hi tach: ls God dood Is ts alles geoorloofa’: Raskolnikow’s ultspraak rs Fons Elders impliceert dat alleen God de bron van de moraal {an aijn. En dat is onzin.De premisse‘als god dood is staat gelijk aan 2er0 Uit ‘zer0"volgt ‘zero, lets meer en niets minder Emotionee! bit de atheist Raskoimikev gehecht aan zn ver: Toren god. Om in de termen van Erich Fromm te spreken:een atheist la Raskolnikov heeft wel het vriziin-van’-(god) bereikt, maar nog niet het vrij- 2ijn-to’-(zich zelF/kosmos), Het emancipatieproces van de vrizinnigheid. a thet humanisme vertoont nog steeds de sporen van het losmakingsproces van de christelijke Godsdienst.tkciteerterustratie van deze tel ling opnieuw Sartre: ‘Als de mens zoals de existen tialist hem opvat, niet definieerbaar is, komt dit oordat hi aanvankelije nets i De mens is pas later ets en hy zal zodanig 2 as i zichzelf gemaakt heeft. Eris dus geen menseike natuur, ‘omdat er geen God is.om deze te concipiéren” 2Zo'n uitspraak van Sartre grenst voor mij aan het ‘onwaarschijnlifke:"Er is dus” geen menselifke natuur omdat er geen God is om deze te conci- piéren.” Dat ‘dus’ in Sartre's redenatie hangt volle- dig inde lucht, Een ander voorbeeld. Kathleen Van Steenkiste’ Met name de worden “zonder hoop” in deze context suggereren een zeitdefinitie van de vijzinnigheid via de negatie van het christelijk Antenne september 1999 biaazyce 6 sterven van de held maakt duidelif, hae onleef bbaar het leven wordt. als het geen einde kent. Ik ‘heb in deze film de rol gespeela van existentialis- tisch filosoof daarbij dankbaar gebruikmakend van Sartre's ‘Exstentiatisme is een humanism, ‘maar op mijn manier geinterpreteerd. Een mens die bewust leet, kiest elk etmaal opnieuw voor Inet leven. De keus voor de dood kan alleen een lechte keus zijn, als door de keus voor de dood de ‘waardigheld van het leven behouden Dif. ‘Anders is het geen keus, want geen enkel mens kan Kiezen voor het ‘nfets’ Dat is ondenkbaar. [Men kan alleen kiezen voor ‘nit fts' niet voor het totale ‘niets‘want dat is niet denkbaar. De keus voor de dood wordt daardoor altijd een keus ‘tegen een bepaald soort leven, niet tegen alle Teven en alle werkelijkheid want die keus is, hertaal, ondenkbaar, Zodra we d't inzicht hebben verworven, wordt duidelijk dat zelfdeding vele

    You might also like