Professional Documents
Culture Documents
Esad Kurtovic Seniori Hercegovackih Vlaha-Libre
Esad Kurtovic Seniori Hercegovackih Vlaha-Libre
ZBORNIK RADOVA
S MEUNARODNOGA ZNANSTVENOG SKUPA
odranog u Mostaru 5. i 6. studenoga 2009.
Seniori hercegovakih vlaha
Esad Kurtovi
Uredio
Ivica LUI
929.735(497.6-3 Hercegovina)13/14
, ,
, ,
2, - 1, , 1963,
121-140, 129-130.
647
Esad Kurtovi
Vei je broj pojedinaca i sitnijih vlakih skupina za koje izostaju elementarna odreenja o nastanku, tj. vremenu izdvajanja pojedinog katuna,
mjestu boravka, tj. njihovoj rasprostranjenosti, pa i ono to nas ovdje
najvie zanima, o eventualnoj pripadnosti pojedinim seniorima. Stoga
e na ovom mjestu, kao dionici puta u spoznaji o historiji vlaha na ovim
prostorima, prednost imati one vlake skupine i pojedinci za koje je ouvan vei broj potrebnih informacija za preciznije odreivanje njihovog
vazalnog poloaja.
Odnos vlakih katuna prema feudalnoj sredini u kojoj se nalaze prati
se tek od sredine XIV st., a i tada se govori rijetko i o pojedincima kao
vlasima bosanskih banova. Decembra 1365. spominje se Bogoslav Bratoslavi, a aprila 1373. Ugrin Nigulovi, kao vlasi bosanskog bana Tvrtka Kotromania.2 Oktobra 1399. kao vlasi bosanskog vladara zabiljeeni
su izvjesni Vlatko i Branko.3 Za vlaha Olivera Dermanovia iz Ljubomira zna se 1403. da je vlah bosanskog kralja, mada je on poznat i iz vremena bosanske banovine, od 1368, ali tada bez informacija o svome statusu.4 Vlasi bosanskog kralja su i Radoslav Berojevi, Radoslav i Regoje
koji se u tom svojstvu spominju 1403.5 Vlasi bosanskog kralja Tvrtka II
2
648
8
9
10
11
649
Esad Kurtovi
13
14
15
16
650
18
19
20
Serain ilius Volchosaui Cliescich vlachus voiuode Sandagl [...] comperuit petens
a ser Iohane I. de Gondola unam suam cinturam de argento sibi ser Iohani danta per
manus Grubaii Vighgneuich nepotis dicti Serazini nunc sunt sex anni vel circa (7.
3. 1425.), DAD, Diversa Cancellariae, XLIII, 99v.
Da Lassar de Sisman per vendeta de Radi Dobrouoeuich. Et de lo inquerar Vocha
voiuoda de Plische per quelli forno nella sconita laldemo la cautela et modo serua
et tien voiuoda Sandagl partido che non mancho di quello dice ne fara vendeta
dessi piace (19. 8. 1430.), DAD, Lettere di Levante, X, 197v.
Ziuicus Dobercouigh [...] fecit lamentum supra Radognam Sisatouigh et supra [prazan prostor] frater ipsius Radogne de Plascho homines de vaiuoda Stiepani, dicens
quod ipsi Radogna et eius frater furati fuerunt sibi duos castronos valoris yperperos
quattuor (20. 8. 1443.), DAD, Lamenta de foris, XVII, 14v; . , n.
dj., 138, posebno napomena 104.
supra Bratul Saracinouich et Iuanis Saracinouich et Vitchum Radunouich et Vlach
et Stries eius fratres et Radoua Radmanouich, Radosauum Bogliesalich et Dobrilum Radosalich et Dobrasinum Radosalich et Giuretchum Bogliesalich et Tuerdisam
Radachouich et Radiuoi Bogdanich, Radoichum Bogdanich et Dabisii Bogdanich,
Bogaua Crimilich et Radosauum Cipcich, Bralg Cipcich, Radosauum Stanacich et
Radouinum Stanacich, Vochmier Radmanich, Vigagn Radiuoeuich, dicentes quod
dum ipsi conducerent capita CXX animalibus minutorum et sex boues et una salma
cere cum equo ipsi suprascripti venerunt et per vim acceperunt sibi a Modri omnia
suprascripta et de pluri yperperos XXXV et unam taciam valoris yperperos XX,
dicentes quod accipiebant sibi predictam ex mandato vaiuode Stiepanum ex eo quia
Vuxa Saracinouich asportauit certam quantitatem denariorum dicti vaiuode et venit
Ragusium (23. 7. 1447.), DAD, Lamenta de foris, XXI, 124.
651
Esad Kurtovi
21
22
23
Braychus Bosidarouich perlabuchius coram domini judicibus de criminalis quorum caput fuit ser Vladisauus de Goe lamentum detulit, dicens quod dum ipse
redirent de Chumia cum quantitatem bestiamina et eset in catono de Pliescha super
teritorio herceg veniens ipse Braxchus versus Ragusium et una noctis in dicto catono hospitaretur in domo Radiuoi Nenadich vlachi de dicto catono in ipsa dicta domo
furtiue subtraxerunt ei quatuor animalia de dictis bestianibus, videlicet, duos castronos et duos irchos (8. 2. 1462.), DAD, Lamenta de foris, XXXV, 201; Dabisiuus
Millossaglich de Zoncheto [...] dicens quod hac estatis proxime decursa in pascuis
ei fuit furtiue subtracta una capra per Voccassinum vlachum de Pliescha jurisdictionis comitis Vladissaui. Et hoc de mense julii proxime decursa (25. 10. 1464.),
Isto, XXXVI, 32; Radinazius Mircouich de Ragusio coram domini judicibus de
criminalis quorum caput fuit ser [prazan prostor] conquestus fuit contra Grubazium
Vigneuich et Stanchum Pocraycich et Bratuglium Sracinoich de Gliubomir jurisdictionis Turcorum, dicens quod predicti aprehenderunt et derobarunt ilium eius
Radossauum in Gazcho de mense septembris et eum vendiderunt Turchis (21. 9.
1465.), Isto, XXXVII, 76v.
O vlasima Vlahoviima; . , n. dj., 124, 126; ,
, 11 ( ),
, 1956, 30-31; ,
, 5, , 2002, 195-203;
Isti, ,
4, , 2004, 87-94; E. KURTOVI, Sitni
prilog o vlasima Vlahoviima, Godinjak 5, Bonjaka zajednica kulture Preporod,
Sarajevo, 2005, 49-58.
fratres Nouacouichii Vlachouichi de Bioscha jurisdictionis herceg (12. 2. 1462.),
DAD, Lamenta de foris, XXXV, 204v.
652
25
26
27
28
Die II martii 1425 Peruiona Obradouich testis predictus [...] dixit quod nunc est
annus et ultra quod dum ipse testis esset in Crasseno voiuode Pauli et Radossaui eius
illi et ibi appulisset dictus Peruoe cum animalibus circa CL inter parua et magna.
Tunc Bielan Raichouich homo dicti Radossauii Paulouich et cum eo ilii Volcichne
et certi homines cum illis ligauerunt dictum Peruoe et dicta animalia sibi abstulerunt. Et de animalibus ipius testes nil acceperunt. Et tantum scire dixit, DAD,
Lamenta de foris, V, 234v; Bogaua testis predictus [...] Bielan Raichouich et ilii
Volcichne cum eorum hominibus ligauereunt et abduxerunt dictum Peruoe et sibi
abstulerunt animalia circa CL et boues tres. Et de animalibus ipsius testis nil acceperunt. Et tantum scire dixit, Isto.
Nos Radossauus Branoeuich Vlacouich vlachus homo voiuode Radossaui, Radoua Milosseuich et Radi Dobrosaglich socii conitemur quod super nos et omnia
nostra bona obligamus nos dare et soluere ser Iohanni Teo. de Prodanello yperperos
trecentos quinquaginta duos et grossos sex usque ad quindecim dies proxime futuris (26. 8. 1426.), DAD, Debita Notariae, XIV, 49v.
Prima pars est de dando idam Vocha Vozichnich hominem voiuode Radossaui
Paulouich veniente Ragusium et hic standum (14. 8. 1432.), Consilium Rogatorum, V, 100.
Vochsa Stagneuich et Vlatchus Dobraseuich vlachi Vlachouich voiuode Radossaui
ad meliustendem super se et omnia cuiuslibet bona promiserunt et se obligauerunt
Radoe Iagodich et Miglien Pliesich presentibus et contentatis ad omnem voluntatem
ipsorum de Ragusio sub Bora portare salmas decem et septem salis (24. 6. 1435.),
DAD, Diversa Notariae, XX, 23-23v.
Biela Vocichnich, Stiepcho Vochasinich, Stiepan Radonich, Peruosau Branchouich
et Vlatchus Doberchouich omnes vlachi Vlachouich voiuode Radossaui super se et
omnia cuiuslibet ipsorum bona ad meliustenentem promiserunt et se obligauerunt
Francho Vlachote Cranchouich [...] de Ragusio sub Bora portare salmas centum
quinquaginta salis [...] consignare Nalcho fratri dicti Franchi (24. 6. 1435.), DAD,
Diversa Notariae, XX, 23; Biela Vocichnich vlachus voiuode Radossaui super se et
omnia eius bona promisit et se obligauit ser Tripcho de Bonda presenti et conducenti
ad omnem voluntatem eiusdem ser Tripchi de Ragusio portare cum bonis et cuficientibus animalibus [...] sub Bora [...] salmas quinquaginta tres cum dimidio salis
[...] et salmas tres pannorum [...] Et hoc precio et mercato yperperorum quinque pro
qualibet dictarum trium salmarum pannorum et salmarum 53 salis (12. 8. 1435.),
Isto, 58.
653
Esad Kurtovi
30
31
32
33
Herachus Voccotich coram domino Rector ser Zupano de Bona lamentum detulit
contra Buglchum, Stiepanum, Bogauaz et Medoe fratres Nouacouichii Vlachouichi
de Bioscha jurisdictionis herceg, dicens et exponens dictus Herachus quod predicti
fratres violenter sibi abstulerunt unam schauinam valoris yperperorum duorum
(12. 2. 1462.), DAD, Lamenta de foris, XXXV, 204v.
E. KURTOVI, Slavni ljudi svoje vrste Stankovii vremena vojvode Sandalja
Hrania Kosae, Med Srednjo Evropo in Sredozemljem, Vojetov zbornik, Ljubljana,
2006, 395-413; Nos Stanichna Stanchouich et Vlatchus Clapcich ambo de Rudine
(28. 10. 1444.), DAD, Debita Notariae, XXII, 42; Stepan et Clapaz fratres et ilii
quondam Stanichne Stanchouich de Rudine (23. 10. 1465.), Diversa Notariae,
XLIX, 31v; Ser Franciscus de Benessa et ser Nicola de Palmota tanquam procuratori Stiepani et Vocazii iliorum Stanichne Stancouich de Rudine (8. 10. 1466.),
Diversa Cancellariae, LXXIII, 94.
Stanoe Stanchouich de Coti (31. 12. 1432.), DAD, Diversa Cancellariae, XLVII,
15; Stanichna Stanchouich de Scuta homo voiuode Sandagl (4. 8. 1433.), Diversa
Notariae, XVIII, 81; Stanichna Stanchouich de Scuta homo voiuode Sandagl (5.
8. 1433.), Isto, 81v; Dubrauaz Milichieuich de Cuti (3. 11. 1436.), Diversa Cancellariae, L, 113; Dobraua Milichieuich de Chutie (27. 7. 1436.), Diversa Notariae, XX, 279.
contra Radunum Milichieuich de vlachis Malescieuci habitatorem in villa dicta
Coritchi jurisdictionis Turcorum (21. 1. 1466.), DAD, Lamenta de foris, XXXVII,
224v.
Dyuez Medoseuich vlach de cathono Stanchi Peruotinich [...] promisit Milos Andreyich [...] Dyuez fuit tortus et culpabilis de quodam furto facto de bonis dicti
Milos in rebus valoris circha yperperorum L (27. 6. 1397.), DAD, Diversa Cancellariae, XXXII, 62v.
654
34
35
36
37
38
39
655
Esad Kurtovi
41
42
43
44
Clapa Stanchouich vlachus nuntius magniici voiuode Sandagl (22. 12. 1424.),
DAD, Diversa Notariae, XIV, 157v; Grupchus Popouich et Clapa Stancouich
nuntii spetiales et ambaxiatores voyuode Sandagl (13. 8. 1426.), Diversa Cancellariae, XLIV, 53; Stanoe Stanchouich nuntius specialis magniici voiuode Sandagl (2. 8. 1430.), Diversa Notariae, XVI, 269; Mnogo potenomu knezu i vlastelomj dubrovajcjemj odj voevode Sanjdalja vlastele oto da znate erj poslasmo
slugu naega k vamj Stanoju Stanjkovikja (3. 8. 1430.), . , n.
dj., I/1, 332; Vlatchus Nouachouich de Maleseua homo voiuode Sandagl (2.
6. 1433.), Diversa Notariae, XVIII, 42; Stanichna Stanchouich de Scuta homo
voiuode Sandagl (4. 8. 1433.), Isto, 81; Stanichna Stanchouich de Scuta homo
voiuode Sandagl (5. 8. 1433.), Isto, 81v; Radoanus Dobrossalich vlachus homo
voyuode Sandalli de catona Stanoe (9. 3. 1434.), Diversa Cancellariae, XLVIII, 76;
Vlatchus Nouachouich et Dobravac Clapzich vlachi voiuode Stipan Maleseuich
(25.10.1435.g.), Diversa Notariae, XX, 92; Stanoye Stanchouich homo voyuode
Stipani (4. 1. 1436.), Diversa Cancellariae, XLIX, 187v bis.
contra Radunum Milichieuich de vlachis Malescieuci habitatorem in villa dicta
Coritchi jurisdictionis Turcorum (21. 1. 1466.), DAD, Lamenta de foris, XXXVII,
224v.
Bogoslaus Milchouich fuit confessus habuisse et recepisse a ser Petro de Palmotta
bestias pecudinas et caprinas treginta in Rudine Billegia in caton de Duoe Mirilouich pascendo et nutriendo a omnem risicum tenendum et custodiendum bona
ide (23.3.1393.g.), Diversa Cancellariae, XXX, 5v.
Braian Iuanouich [...] supra Branchum Stauerouich et Obradum eius fratrem, dicens quod ipsi per vim aceperunt eis marsupium cum perperis tribus et grossos
decem et ultra hoc fuit percussiis ab eis in Craseno in Mirillouich (2. 6. 1411.),
DAD, Lamenta de foris, II, 57.
O Miriloviima: . , n. dj., 125; . ,
, 33; . ,
, 203-212; Isti,
, 104-108; E. KURTOVI, Prilog
historiji vlaha Mirilovia, Most XXXI/196. (107), Mostar, 2006, 77-80.
656
46
47
48
657
Esad Kurtovi
50
51
658
52
53
Radiz Radasinouich coram domino Rectore ser Zupano de Bona lamantatur contra
Vuchotam Stepanouich et Vuchasinum Oliuerouich et Vuchaz Oliuerouich et Iuanis
Nenoeuich et Vlatchum Nenoeuich et Vuchaz Nenoeuich homines de Paulouich,
dicens quia ipsi malefactores vi rapueris ipsi querelanti ad Xazu sachos 20 carbonis
(9. 1. 1460.), Isto, XXXIII, 167v.
Die XXII augusti 1463 Radoe Pocraycich socus supra mitatus [...] dixit quod ipse
scit quod Bogdanus Mircouich de Xurouich jurisdictionis herceg duxit secum duos
suos consobrinos, videlicet Radogna Cepernich et Guosdenum ambos de vlachis
Bagnani (22. 8. 1463.), DAD, Lamenta de foris, XXXV, 174v. Ispod: Die IIII
marcii 1464 Gliubna Radiuoeua suprascripta quellantrice ex una parte et Bogdanus Mircouich inculpatus de Xurouichii jurisdictionis comitis Vladissaui ex alia
parte [...] nomina porothnicorum, videlicet, Radoe Ratcouich de Xurouichii, Nenoe
Stiepanouich de Xurouichii, Dobrilus Rascouich de dicto loco, Vitassius Hostoich,
Milladinus Bogliessaglich de Oracho, Giurassius Miglioeuich de Xurouichii, Isto,
174v-175; Radmanus Radiceuich de Umbla coram domini judicibus de criminalis
quorum caput fuit ser Petrus de Poa conquestus fuit contra Radacium catunar de
vlachis Xurouichii, Dragissam Radoieuich, Bogdanum Mircouich, Gliuboe Mircouich, Stana Radossaglich, Millich Radossaglich, Gliuboe Radoeuich omnes de
Xurouichii vlachis jurisdictionis herceg siue jurisdictionis comitis Vladissaui, dicens
quod omnes predicti sibi dicto querelanti furati fuerunt unam vacham bonam (8. 2.
1465.), Isto, XXXVI, 140; Radoe Petrouich coram domini judicibus de criminalis
quorum caput fuit ser Vladissaus de Goce conquestus fuit contra Milloradum Giurasseuich et Radoe Dobrieuich de Xurouichii jurisdictionis comitis Vladissaui, dicens quod eum derobarunt super teritorio dicti comitis Vladissaui et sibi acceperunt
unum ensem (11. 2. 1465.), Isto, 146; Raschus Milladinouich textor coram domini judicibus de criminalis quorum caput fuit ser Vladissaus de Goce conquestus fuit
contra Voccotam Stiepanouich de Xurouichii, Dubrauazium Nenoeuich, Iuanissum
Nenoeuich, Voccacium Nenoeuich, Radoe Nenoeuich fratres omnes de Xurouichii
jurisdictionis herceg, dicens quod eum ipse dictus Raschus emisset unam vacham et
eum dedisset ad pascendum et gubernandum Stiepano Pribilouich de Slauogostichi,
venerunt prenominatis de Xurouichii et dictam vacham per vim acceperunt ipsam in
venientes in pascuis duxerunt, scilicet, ad eorum domos (20. 2. 1465.), Isto, 157v;
Radouaius Ratcouich de Umbla coram domino Rectore ser Nicola Bla. de Mene
conquestus fuit contra Voccassinum Oliuerouich et contra Dubrauazium Nenoeuich,
Voccazium Oliuerouich omnes de Xurouichii jurisdictionis comitis Vladissaui, dicens quod predicti eum agressi fuerunt et depredati fuerunt eum accipientes sibi in
contatis yperperos sex et grossos tres (21. 2. 1465.), Isto, 158v.
Mladienus Pripcich de Comolaz de Zoncheto coram domino Rector ser Blasio de
Babalio conquestus fuit contra Votomirum Ratcouich, Voccihnam Racich, Ratchum
Striesouich, Dubrauazium Nenoeuich et contra Vlatchum Nenoeuich omnes predictos de vlachis Xurouichii jurisdictionis Turcorum et contra quosdam jurisdictionis
659
Esad Kurtovi
54
55
56
660
57
58
59
60
fecit lamentum supra Vuchobrat Baulouich cum eius hominibus de Catugnani, dicens quod dederat Stiepano Milatouich de Tribigne 36 oues et tres castroneos ad pascendum et dictus Vuchobrat cum dictis suis hominibus per vim accepit dicta animalia. Et cum dicto Vuchobrat fuerunt etiam Vuchossauus et Stiepanus Cargchouichi
et Radogna Grubazeuich (29. 3. 1451.), DAD, Lamenta de foris, XXIV, 146. U
drugim podacima Vukobrad Bajulovi je navoen kao vlah Vragovi, naprimjer:
Radoie Braiachouich dauanti miser vizirector ser Goane de Volzo fa lamento sopra
Vochobrat Baiulouich morulacho de Vragouich, digando e me tolse per forza dui
bechi a Tribinstiza (10. 11. 1454.), /Lamenta de Intus/ u, Isto, XXVII, 117v a tergo.
Grube Saraych, Brayan Bollunouich, Medos Michoeuich, Borouina Milchanich
de catono Grube Saraych, Chrane Vragouich frater Riegoe, Vitchus Borinouich,
Petroe Medoeuich de catono Vragouich faciunt manifestum quod ipse promictunt
et obligant se omnes simil et qualibet ipsorum in solidum per apthai veniente de
aducendo salmas 74 plumbi ser Marino Iuani de Mence ad ciuitatem Ragusii (18.
8. 1376.), DAD, Diversa Cancellariae, XXIV, 170.
Goislaua ilia condam Medossi vlacha de cathono de Regoye (20. 2. 1406.), DAD,
Diversa Cancellariae, XXXVI, 23; Radouez et Cregla vlachi de cathono Regoye
(4. 9. 1406.), Lamenta de intus, I, 204; Vladislauus Petroyeuich et Dobrassinus
Borinouich vlachi de catono Regoye (5. 9. 1406.), Diversa Cancellariae, XXXVI,
92; supra Stoyach [prazan prostor], Iunach, Milouez fratres Branchouich, Goyanum et eorum fratrem de catono Regoe Vragouich (1. 5. 1411.), Lamenta de foris,
II, 51v; supra Vitchum Iunacouich de catono Regoe (26. 10. 1411.), Lam. de foris,
II, 100; supra Siemorad vnuch [? unuk] Regoe et supra Grubazium Siemoradich
(15. 11. 1411.), Isto, 110v; Cum Gruba Douoglich vlach de cathono Regoy sit
debitor Bogoslaui Bogloeuich (21. 9. 1425.), Diversa Cancellariae, XLIII, 196v.
supra Vochotam Baiulouich vlacchum Vragouich cum multis sociis (6. 2. 1436.),
DAD, Lamenta de foris, XI, 33; supra Obrad, Bratugl et Bogun Vlatchouichi,
Plaua et Giurach Milaseuichi et Miglien Milutouich de catono Vochote Baiulouich
de Vragouich et alios eorum socios quos non cognoscit (18. 9. 1453.), Isto, XXV,
119v; contra Ifchum Radoeuich et Radis Radanchouich et Vocaz Charticich de
Vrachouich chatuni Vuchote Baiulouich (10. 6. 1456.), Isto, XXIX, 216v.
Millat Ostoich de Obrouo de Malfo coram domino Rectore ser Georgio de Goze
fecit lamentum supra Pasquoe Baulouich de Vragouich ducatnich chercech Stiepani, dicens quod ipse Milat ibat in Popouo ad eius forem cum uno salmerio et
certa quantitate tele valoris in totum yperperis sexdecim. Et dictus Pasquoe accepit
dictum salmerium et dictum telam dicto Milatho, dicens multi aufugiunt Ragusium
cum ducato chercechi et ino ego accipio tibi istud (25. 9. 1450.), DAD, Lamenta
de foris, XXIII, 242.
661
Esad Kurtovi
62
63
64
65
662
67
68
69
70
71
663
Esad Kurtovi
72
73
74
75
76
77
664
78
79
80
81
ciuitatem Ragusii et ipsos vendere et emere de sale nostri comerchi prout data fuit
ides aliis (3. 9. 1403.), DAD, Reformationes, XXXII, 167.
Obrad Boroeuich morolachus et chatonarius catoni vocatu Ugari [...] et se obligauit [...] nomine et vice magniici voyuode Sandalii quod toto tempore vite sue et
donec vixerit erit idelis et obseruabit idelitatem magniico voyuode Sandalio (30.
6. 1419.), DAD, Diversa Notariae, XII, 337; . -,
,
19 (19701971), , 1973, 229-233.
Radoe Dobrosalich [...] supra vlacchos Ugarzi voyuode Sandagl, videlicet, Dobrouoi Bogaucich et Vuoch Radosalich et Pauliza Dobraucich. Eo quia sibi et per
vini abstulerunt duos equos et quatuor vacchas et irchos quatuor, unam cortelixiam,
unam zupam, unum biretum que iam habebat portari in Liubigna in manibus penes
ipsius Radoe. Et hoc fuit tempore guerre proxime preteritis (13. 6. 1433.), DAD,
Lamenta de foris, X, 12.
Milat Stoichouigh [...] supra Miloratum Pribinigh et supra Radoua Decoeuigh
et supra Mergsam Cecarnigh, dicens quod ipsi tres accusati arripuerunt sibi unum
bouem per vim in villa de Lugo. Et qui arripuerunt ipsum bouem sunt homines
vaiuode Stipan. Bos vero erat valoris yperperorum duodecim (23. 2. 1441.), DAD,
Lamenta de foris, XIV, 165; contra Paulicium Dubraucich et Iuanissum eius ilium
de loco Ugarag cheregi et contra Vlatchum Dubraucich, Stiepanum eius ilium ac
Vladissauum alterius eius ilium, Radossauum et Stipanum fratres Radiuoieuich,
Armeninum et Milissauum Radassinouich, omnes de suprascripto loco, dicens
quod in loco cherzegi vocato Jubomir de Ugarag venientes acceperunt sibi sua certa
auerte castratos XVII, auri ducatos quatuor et perperos quinque (17. 11. 1455.),
Isto, XXVIII, 286v; contra et adversus Radoe dictum Soda Ugarcouich, videlicet, de vlachis dictis Ugarci et contra Merchsam Zepergnich similiter de Ugarci
[...] duos ilios Radouazii Dersoeuich et unam iliam dicti Radouazii de Gliubigne
consobrinos eius dicti Helie. Item derobarunt quatuor ilios Vocossaui Petrouich de
Gliubigne et etiam Vocossauum omnes predictos consobrinos eius Helie querelantis (5. 12. 1468.), Isto, XLI, 2v.
contra Stiepanum Zuietcouich de Bobani de villa Xacoui et Vochmirum Vuchssich
de Lug de iurisdictione herceg, dicens quod furatus fuit ei querelantis unam vacham
et unam caprinam per viam in Xacouo (Die ultimo februarii 1460.), DAD, Lamenta de foris, XXXIII, 199v; Vladissauum Uglessich de Bobani de Lug iurisdictionis herceg (1. 3. 1460.), Isto, XXXIII, 205v; contra Radouazium Stoyacouich et
contra ilium eius dicto Radouazii et contra Stiepanum dictum Chella de vlachis Bobani de Stienia rusticos Drachii Dobrilouichii (18. 4. 1467.), Isto, XXXVIII, 233;
665
Esad Kurtovi
82
83
84
85
86
666
88
667
Esad Kurtovi
89
90
91
92
93
Radoe Bosigchouich de villa Pilatouzi ad Bilechia (24. 10. 1459.), DAD, Diversa
Cancellariae, LXIX, 16.
Bude Petchouich coram domino Rectore ser Nicola de Poza fecit lamentum supra
Vuxam Nicolich de Mirus et Radiuoi Chuchiechop de Pillatouci, dicens quod acceperunt sibi per vim olleum preci yperperis quatuor, ferum yperperis trium, unam zupam, unam camisiam, unam gonellam, unum capellum, unum par caligarum, unum
par sotularium, unum par bixachiarum, unum mantellum et unum par tangliarum et
ipsum verberauerunt. Et hoc fuit in Chameno brdo (2. 5. 1445.), DAD, Lamenta de
foris, XIX, 69; Radoe Radulinouich coram domino Rectore ser Johanne de Volzo
fecit lamentum, dicens quod fuerunt sibi per vim accepte pelles, cera et vestes et tres
pelles martoree et quatuor vulpine et alia ad valorem yperperorum XXX in Cameno
berde. Dixit quod fuerunt quinque, videlicet, Mirosauus et Budisauus Pilatouichi et
Dobrie Obradouich et Deian Nonchouich et Giurach Braianouich de Pilatouci (27.
6. 1445.), Isto, XIX, 117.
Volchez Pillatouich, Millich Braichouich, Vladoye Pillatouich vlachi de cathono
Pillatouich faciunt manifestum habuisse et recepisse ab Andruscho Lauriich duodecim salmas salis quos promictunt et se obligauit [...] portare cum equos eorum ad
mercatum Ustichuline usque ad nouem dies proxime futuris [...] pro qualibet salma
yperperos decem (22. 6. 1405.), DAD, Diversa Cancellariae, XXXV, 195.
Hostoia Vochzich et Medos Bogetich vlachi de catuna Vlatchi Pilatoua et Giurag Bratchouich et Sain Mirosalich vlachi de catuna Giurini Mirosalich Buchuich
omnes ad melius tenendem super se et omnia cuiuslibet eorum bona promiserunt
[...] Milorad Radassinouich presenti et recipienti hinc ad festum sancte Luce de
mense octobris proxime venturis in Ragusio dare et consignare ipsi Milorad unum
bouem qui fuit dicti Milorad [...] valore et precio ipsius bouis [...] yperperos duodecim (21. 9. 1435.), DAD, Diversa Notariae, XX, 72v.
Prima pars est de faciendo gratiam turmis Ugarzich et Pillatouich vlachis regis
Bossinenses quod possint venire securi a gentibus nostris cum eorum rebus penes
ciuitatem Ragusii et ipsos vendere et emere de sale nostri comerchi prout data fuit
ides aliis (3. 9. 1403.), DAD, Reformationes, XXXII, 167.
668
94
95
96
97
98
de vlachi Pilatouzi (10. 6. 1430.), DAD, Lettere di Levante, X, 153v; demo piena
fede a Nicola Pilatouich e suoi che possano vegnir a Ragusi (1. 8. 1430.), Isto,
187v.
contra Vigagn et Drachich fratres Bogdanouich et Radoe Budissaglich et Radicium
fratrem dicti Radoe et Vochichium Clicoeuich omnes de vlachis Pillatouci jurisdictionis comitis Vladissaui (7. 3. 1465.), DAD, Lamenta de foris, XXXVI, 189.
supra Radinum Mergienouich vlacchum Milesse de Bagnanis. Eo quia de mense
augusti proxime preteriti dum predicti querelantos essent in Planinis a Iesera dicti
accusati [...]. furati fuerunt castratos quinque. TT: Iuriza Pribilouich vlacchis deli
Bagnani (26. 10. 1428.), DAD, Lamenta de foris, VIII, 104v; contra Vitassum
et Bratugl fratres Heracouich de vlachis Bagnani et Dragich [prazan prostor], dicens quod ei derobarunt unum bouem et unam vacham quam ipse Radoe habebat
penes Visscessauam sororem suam in Piua super teritorio herceg (7. 3. 1465.), Isto,
XXXVI, 183.
Ratchus Radissich de Bagnana de Piue de partibus Bosne accordauit et locauit
Radouanum eius ilium minorem annis XIIII (15. 2. 1464.), DAD, Diversa Notariae, XLVII, 142v.
Jurech Junacouich vlachus facit manifestum quod ipsi promittit et se obligat ser
Marino condam Junii de Menze usque ad festum sancti Petri aprilis proxime venturis de honerando in Praa salmas centum plumbi quod sibi dabit et asignabit Zoranus
mercator et debet esse quelibet salma librarum IIIc [CCC, tj. 300]. Et de concedendo totum dictum plumbum Ragusium infra dictum terminum et assignando ipsum
plumbum dicto ser Marino [...] pro parte solutionis nauli dictorum C salmarum
yperperos centum de sale (15. 5. 1377.), DAD, Debita Notariae, VIII, 40; Jurech
Junacouich catonarius catuni de Bagnani (31. 5. 1383.), Isto, IX, 195v; Radoslaus presbiter chathoni Iurech Iunachouich facit manifestum quod ipse se obligat
et promictit per apthay renuntiando Ratcho Budoeuich quod si Iurech Iunachouich
chatonarius dixerit dictum Radoslaum presbiterum aut fratres suos fuisse culpabiles
de castratis V furtiue acceptis dicto Ratcho in Sclauonia. Quod dictus Radoslaus
presbiter teneatur soluere dictos quinque castratos ad grossos XVI pro quolibet
(23. 7. 1387.), Diversa Cancellariae, XXVII, 18; Ruya Junachouich moroblachus
de Bagna facit manifestum quod ipse conitetur habuisse et recepisse a Marincho
Bratoslauich salmas salis centum et decem quam promisit dare Jaxe Bratoslauich
fratri dicti Marinchi in Priepollye ... Jurech Junacouich constituit se ideuissorem
pro dicto Raya de salmis salis X (10. 6. 1379.), Debita Notariae, VIII, 178v.
669
Esad Kurtovi
100
101
102
103
104
Radoslauus Belletich [...] supra Beroye di pani [di Pani ?, Dipani ?] vlachum cathoneum Hostoiam Millatouich de dicto catono, Belladinum de dicto cathono et
Borin comitem catoni de Bagnani, Nicolam Drasinouich de li Bagnani, dicens quod
predicti vlachi in Stiticho pogle capierunt et ligauerint eum. Et Beroye, Hostoya et
Belladinus aceperunt per vim castratos viginti unum. Et Borin et Nicola aceperunt
similiter per vim tres castratos et grossos XII (16. 7. 1412.), DAD, Lamenta de
foris, II, 196.
Vochoe Radouanich per vocem Marci fratris sui [...] supra Chiarach Radouani
Drasenouich vlachum cathonarium de Bagnana. Eo quia heri circa meridiem unius
equus dicti vlachi Chiarach intrauit unam eius vineam positam in Zoncheto et facit
maximam damnum in ipsa. Et qui equis est in manibus dicti Marci (18. 8. 1428.),
DAD, Lamenta de foris, VIII, 67v.
Vochaz Radelych [...] supra Stipchum Vlatchouich et supra Vochotam eius fratrem
de Bagnani et supra Nenada catugnanin. Eo quia dicti accusati per vini acceperunt
dicto Vochaz castronos viginti (24. 12. 1432.), DAD, Lamenta de foris, IX, 175v.
Radouaz Radosinouich et Vulchaz Riposeuich [...] supra Radinum Mergienouich
vlacchum Milesse de Bagnanis. Eo quia de mense augusti proxime preteriti dum
predicti querelantos essent in Planinis a Iesera dicti accusati [...] furati fuerunt
castratos quinque. TT: Iuriza Pribilouich vlacchis deli Bagnani (26. 10. 1428.),
DAD, Lamenta de foris, VIII, 104v; Radouaz Radosinouich [...] supra Giuriza
Pribinouich et Radin Merginouich vlacchos vo. Radossaui Paulouich. Eo quia per
vim sibi acceperunt [...] unum anullum argenti iperperos trium valoris. Et hoc fuit
predicta ale Planine (21. 8. 1434.), Isto, X, 253v.
Radosaus Vocchcich de Bagnanii homo vaiuode Stephani vendidit Micho Crassoeuich ibi presenti et stipulanti et ementi pro se et suis heredibus unam caualam
morellam precio yperperos decem octo (14. 11. 1444.), DAD, Diversa Notariae,
XXVIII, 133. Die XXII augusti 1463 Radoe Pocraycich socus supra mitatus ...
dixit quod ipse scit quod Bogdanus Mircouich de Xurouich jurisdictionis herceg
duxit secum duos suos consobrinos, videlicet Radogna Cepernich et Guosdenum
ambos de vlachis Bagnani (22. 8. 1463.), Lamenta de foris, XXXV, 174v. Ispod:
Die IIII marcii 1464 Gliubna Radiuoeua suprascripta quellantrice ex una parte et
Bogdanus Mircouich inculpatus de Xurouichii jurisdictionis comitis Vladissaui ex
alia parte, Isto.
Giurag Gerdmanich de castro Noui coram dominis judicibus de criminali quorum
caput fuit ser Marinus Georgii de Goe conquestus fuit contra Thomassum
670
105
106
107
108
671
Esad Kurtovi
109
110
111
quod vera sunt omnia contenta in lamento et hoc scit de visu et quod hoc fuit in
Biella in Droghgnazi pretercundo Tribignani. Ostoia suprascriptus testis constitutus
etc., dixit in omnibus et pro omnia ut dixit suprascriptus Radi, Isto.
Dragossius Costadinich vlachus Drobignaich facit manifestum quod ipse conitetur habuisse et recepisse a Stiepoe Chienich centuram unam argenti quam ipse impignorauerat Radino Qualenouich, quam centuram ipse Dragossius redemit ab ipso
Stiepoe pro perperis XVIII (4. 11. 1365.), DAD, Diversa Cancellariae, XX, 71;
Goitan Banilouich et Bogosclauus Dessiminich vlacchi de chatono de Dobrgnai
(30. 11. 1376.), Isto, XXIV, 193; Vulchota ilius Dobroslaui Drobgnach facit manifestum quod ipse constituit se habuisse et recepisse a Iuanno Ogrea totum salem
quem deposuerat dictis Dobroslauus deposuerat penes dictum Iuanum Ogrea [...]
Dubraue Drobgnach, Vladoie Stiepanouich, Branchus Nouacouich Drobgnach et
Jurech Bogutouich Drobgnach ad melius se promittunt et se obligant dare et soluere
dicto Iuano Ogrea yperperos C pro apthay (4. 5. 1377.), Debita Notariae, VIII,
36v; Dubraue Chostadinich et Jurech Bogutouich Drobnachi faciunt manifestum
quod ipsi ambo et quilibet eorum insolidum promittunt et se obligant Sredano Chranislauich ab hodierna die usque ad tres ebdomadas ire ad Praam et debere honerare equas octuaginta plumbo dicti Sredani quod plumbum eis dabit ibi Miladinus
Chranislauich frater dicti Sredani et conducere dictas equas octuaginta plumbi inde
Ragusium, Isto, 37.
Dubrava Stipchouich vlachus Drobnach villanus vaiuode Sandai dedit et vendedit
Nicole de Fore unum equm vocatum Merchxa nigram signatum signo Drobnach [...]
Nicola Bogdanouich et Velimir Ratchouich vlachi Drobnach (31. 8. 1430.), DAD,
Diversa Cancellariae, XLVI, 209v; Nos Vuchota Braichouich et Milasius Priboeuich
vlachi Drobignach voiuode Sandagl conitemur quod super nos et omnia nostra bona
obligamus nos dare et soluere ser Iohanni Tho. de Prodanello yperperos centum et
octuaginta (13. 5. 1427.), Debita Notariae, XIV, 115; supra Pribium Vocosalich,
Vuchasinum Couaceuich et Bogutam Vuchoeuich et eius fratres vlacchos Droggnaz
voyuode Sandagl (23. 12. 1432.), Lamenta de foris, IX, 174v; supra Pribium Vuchosalich, Vuchasinum Couazeuich, Bogutam Vuchoeuich et eius fratres vlacchos
Drognaz voyuode Sandagl (23. 12. 1432.), Lamenta de intus et de foris, Ia, 264.
Nos Radman Petchouich, Xur Stipanouich morlachi Drobgnazi homines voyuode
Stipanum et Brayanus Terbutinich de Ragusio conitemur quod super nos et omnia
nostra bona obligamus nos dare et soluere ser Steffano Ursi de Zamagno yperperos
sexcentos octuaginta duos et grossos duos usque ad unum mensem proxime futuris
(21. 6. 1441.), DAD, Debita Notariae, XX, 175-175v; contra Radinchum Vochcich
de vlachis Drobnacis jurisdictionis herceg et contra Stiepanum et Dragoe fratres
dicti Radinchi et contra Radinaz Millosaglich et Radossauum Millossaglich et Iuanum Voccassinouich et Hateglum Pascasseuich et Iuanum Pascasseuich omnes predictos de vlachis Drobgnacis jurisdictionis herceg (31. 7. 1461.), Lamenta de foris,
XXXV, 25.
672
113
114
115
116
117
118
. , , 3, ,
2002, 101-134.
Volcichna Miloseuich de Jurinichi de Canali [...] supra Rugiam Voisilouich de Tribigna et Milosium nepos Dragosi [prazan prostor] de Rigiani habitator in Spilich.
Eo quia et hac propexacta Quadragesima dicti latrones acuusati furati fuerunt accusatori predicto iumentas duas de Canali et dixit dedisse pro sobina yperperos duodecim et dixit habere socchum (8. 5. 1424.), DAD, Lamenta de foris, V, 288v.
Radouanus Radossalich de Richiani de Spiglani iuro proprii dedit, vendidit et tradidit ser Palladino Pi. de Lucari presenti et ementi [...] unum equm morellum (9. 3.
1456.), DAD, Diversa Notariae, XL, 153.
Milorad Pripchouich [...] supra Milossium Righyan catonarium et supra societatem
suam. Eo quia violenter acceperunt sibi tot res que sunt valoris yperperorum triginta.
Et hoc fuit die primo presentis mensis in Lola (15. 7. 1413.), DAD, Lamenta de
foris, III, 82v; Bogoslauus Stanislaglich [...] supra Dragossium de Righian vlacchum caputis cathoni et supra Vuchoye Voglicich et reliquos dicti cathoni. Eo quia
predicti violenter acceperunt sibi duos yperperorum grossorum, unam interulam,
unum gugnum et panne et ipsum verberauerunt. Et hoc fuit diebus his elapsis in
Spliescha (19. 9. 1413.), Isto, 97.
Prima pars est de idando Petchum Miobratouich et Vlatchum Miobratouich Rigiani (26. 3. 1444.), DAD, Consilium Rogatorum, IX, 33v; Radogna Radoeuich
de Rigiani homo Vlatchi Miobratich vendidit ser Michaeli de Gondola presenti et
ementi ad publicum incantum factum per riuerium comunis duos equos, videlicet,
unum per perperis triginta uno et alium pro yperperis quindecim. Quos denarios
dictus Radogna confessus fuit integre habuisse a dicto ser Michaele renuntiando
(25. 8. 1451.), Diversa Cancellariae, LXIII, 178.
Dabisiuus Nouachouich de Rigiana tanquam principalis homo voiuode Sanadgl
et Mileta Bogliesalich de Canali homo ser Alouisii de Goze in Stupochna plegius
et principalis debitor et solutor ad melius tenendem super se et omnia ipsorum boa
se obligauerunt Nicole Gauzich presenti et recipienti, quia si modo aliquo equa una
et equus unus quam et qua dictus Dabisiuus principalis vendidit dicto Nicole pro
yperperos viginti octo (20. 7. 1433.), DAD, Diversa Notariae, XVIII, 75.
Prima pars est de dando libertatem domino Rectori et suo paruo consilio scribendi
673
Esad Kurtovi
119
120
121
ambaxiatoribus nostris ad vayuodam Stipanum existentis super robariis nouiter factis hominibus nostris de Canalis per vlacchos Rigiani (7. 5. 1439.) Cons. Rog.,
VII, 55; supra Bosidar Gerdobigh, Medoe Gurgiligh et ilium dicti Medoe cum
aliis sociis eorum omnes Rigiani homines vayde [vayuode] Stipani et supra Michoe
Gurgiligh etiam homine vayuode predicti, dicens quod occederunt socium suum
Miladin Iuanouigh de Canali et acceperunt eis capita 48 de capris et pecudibus et
tres boues [...] (24. 7. 1440.), DAD, Lamenta de foris, XIII, 283; supra homines
de Rigiane, videlicet, Iuicum Glegeuigh, Milorat Bratcouigh eius fratrem Dobrillum et Stiepcum Boghetigh et Vucoe Vocotigh et Vocasinum eius fratrem omnes de
Versigne et supra Vucosauum Vucmirouigh cum tota eius societate, dicentes quod
ipsi homines de Rigiane per vim arripuerunt sibi sexcenta animalia, videlicet, quattuorcentum pecudes et capras et ducentum agnellos et capretos et septem mantellus rasse albe et sex gonellas nouas et sex camisias et duas cortellesias et quinque
capellos et duas caldenas et duas couigias valoris grossorum 30 et duas cassenas et
duas manarias et duas appas et septem paria caligarum albarum et septem paria
opancarum et septem paria bracarum (4. 3. 1444.), Isto, XVII, 224; contra Voccossauum Vlatchi Nicolich de Rigiani vlachis jurisdictionis herceg, dicens quod hiis
diebus nuperime decursis tunc cum venderunt vlachi Rigiani ad derobandum Vitaglina in Canali predictus Voccossaus percussit Bregliam fratrem eius dicti Radogne
cum uno lapide in caput, ita quod ex dicto culpo dictus Breglia cecidit in terram,
deinde aduenit Radiuoius [?] Nicoilch et dictum Bregliam interfecit cum ense. Item
acceperunt derobando dicto Breglie in contatis yperperorum 4or et grossis quatuor
et vestes (26. 2. 1465.), Isto, XXXVI, 169v.
Giurchus uietchouich, Mioman Terchulich et Stiepanus Pribisalich de Malpho
coram domino Rectore ser Johanne de Volzo fecerunt lamentum supra Braianum
et Bosidarum Budeceuichi de Popouo, dicentes quod ipsi furati fuerunt sibi tres
capras, unum irchum et tres castronos et unam gonellam albam de grisso et unum
cosserium. Et pro sobina expendauit yperperis tres, quare etc. (6. 6. 1445.), DAD,
Lamenta de foris, XIX, 95v; Radosauus Racich, Bosidar Budeceuich qui stant a
Tribimla et Cutlouich homines Vochasin Gregoreuich (11. 2. 1448.), Isto, XXI,
291; Bosidar Budezeuich de Cutlouich (22. 11. 1453.), Isto, XXV, 175.
Radossauus Vocichnich pectinator coram dominis judicibus de criminali quorum
caput fuit ser Junius de Martinussio lamentum fecit contra Stiepanum Milanouich
de vlachis dictis Cutlouichii, dicens quod diczus Stiepanus ei furatus fuit unam
vacham. Sunt scie anni tres transactis. Et hoc in Tribimgli (25. 1. 1469.), DAD,
Lamenta de foris, XLI, 79v.
Nos quidem Milan Chlapich, Branchus Predoeuich et Voyslauus Stresouich vlachi
674
122
123
124
125
de catuno Cuthlouich conitemur quod super nos et super omnia nostra bona usque
ad duos menses proxime venturis obligamus nos dare et soluere ser Junio condam
Ziue Junii de Georgio ducatos auiri centum et duos (26. 5. 1383.), DAD, Debita
Notariae, IX, 192. Kod Desanke Kovaevi pomen ovog katuna povezan je sa 1393.
godinom, . , n. dj., 124.
Goichus Grubichieuich et Radoe Vulchouich de Canali [...] supra Rachoe Bositchouich et Volchassinum Voisaglich homines comitis Gregori Nicolich vlachos
Cutlouich. Eo quia predicti accusati nunc sunt duo anni elapsi dictis accusatoribus
violenter acceperunt quatuor vaccas et matrem dicti Radoe et soceram dicti Goichi
expoliauerunt et eis acceperunt duas modrinas et duo facitergia et paria duo bisaciarum (12. 6. 1425.), DAD, Lamenta de foris, VI, 115v.
Miloua Dobrosalich, Micho Radouanouich, Pribius Lucich, Vucasinus Radosalich, Iffchus Radouanouich coram domino Rectore ser Jacobo de Georgio fecerunt
lamentum supra Radilum Vechatouich et eius ilios homines Pribii Miochuseuich,
dicentes quod ipsi per vim acceperunt sibi vachas 4 et duos asinos et XII capras
et despoliarunt pasceros et ligarunt eos et verberauerunt. Nomina iliorum Radili
sunt Dobrie, Stoiach et Bogdanus et Dobrouoi. Item dixerunt quod fuerunt secum
ad robariam Radosauus Racich, Bosidar Budeceuich qui stant a Tribimla et Cutlouich homines Vochasin Gregoreuich et Vuchota Milenich, Radosauus Miglieuich,
Radouanus Vechatouich, Radi Pribetchouich et Mil Milatouich et Nouach Strieseuich (11. 2. 1448.), DAD, Lamenta de foris, XXI, 291.
Radogna Pribilouich de Orasaz [...] fa lamento sopra Milouaz e Radosau Tuerchouichi frateli e sopra Rados Radouanchouich de Chutlouich e sopra Dobrouoi
Radisich de Orasie omeni de cherzech, dizando andando per la via li sopraschriti Milouaz e Radosau e Rados e Dobrouoi me aseltorno e me aroborno (22. 10.
1456.), DAD, Lamenta de foris, XXXI, 49; Radouaz Radosaglich ... fa lamento
sopra Iuan e Iucho frategli Radouzichi e sopra Radosau Slauomirouich e sopra Vladich Medoeuich e sopra Rados Radouanchouich de Chutlouichi omeni de cherzech,
dizendo vegnendo a Orachouo nel paesia de cherzeg li sopraschriti Iuan, Iucho,
Radosau, Vladich e Rados me asoltorno e sieme aroborno (15. 11. 1456.), Isto, 67.
. , - , ,
347, 54, , 1967, 13.
675
Esad Kurtovi
127
128
Nadichna Petchouich [...] supra Branchum Rusich et Raianum eius fratrem et Volchossaum similiter eius fratrem, Volcichnam Dobrilouich, Dobriecho Grubaceuich
et Jurasium eius fratrem. Eo quia dicti accusati die martis propelapsa in loco dicto
Bilechie apud vlacchos dictos Predoeuich furati fuerunt accusatori predicti arietes
tres. Item dixit dedisse pro sobina grossis viginti (27. 10. 1421.), DAD, Lamenta de foris, IV, 337v; Nos Stiepanus Zepregnich de villa de Predoeuich (22. 6.
1456.), Debita Notariae, XXX, 179v; Ego Stiepan Zepregnich de Bilechia (8. 2.
1460.), Isto, XXXIV, 33v; Ego Stiepanus Ceprgne Braianouich de Pridoeuichi
(15. 6. 1469.), Isto, XXXVIII, 51v; Dragichius Obradouich et Vigagn Stancich
socii coram dominis judicibus de criminali quorum caput fuit ser Johannes de Lucaris lamentum fuerunt contra Vochmierum Stoyacouich de Bielechie de vlachis
Priedoeuichii, dicens quod cum ipse Dragichius et Vigagn posuissent in domo eius
dicti Vochmieri in Belechia duodecim boues ad eos saluandum et nutriendum, ipse
dictus Vochmierus dictos boues duodecim boues dedit siue parabola ipsorum querelantium Obrado Giurgeuich de vlachis Priedoeuichii (29. 11. 1470.), Lamenta de
foris, XLII, 177v; Dragichius Obradouich et Vigagn contrascripti [Stancich] socii
coram contrascriptis dominis judicibus [de criminali quorum caput fuit ser Johannes
de Lucaris] lamentum fuerunt contra Obradum Giurgeuich de vlachis Priedoeuichii,
dicentes quod predictus Obradus venit in domum Vochmieri Stoyacouich de Bielechia et ex dicta domo per vim accepit duodecim boues ipsorum querelantium,
quos ipse querelantes posuerunt apud dictum obradum ad saluandum, Isto, 178.
Milas Grubetich, Braychus Boloeuich, Bieloe Boloeuich et Nenada Bratosseuich
de cathono Predoe faciunt manifestum quod ipsi promittunt et se obligant Crauatini
Tuertchouich de portando sibi salmas centum de sale dicti Crauatini ad Praam [...]
pro qualibet salma yperperos sex (16. 8. 1372.), DAD, Diversa Cancellariae, XXIII, 129v; . , n. dj., 127.
Bosidar Golinouich [...] supra vlacchos Predoeuich (quorum capo vocato Ceprigna
Brayanouich). Eo quia die iouis die 17 predicti (noctis tempore) predicti venerunt
in vinea (22. 9. 1433.), DAD, Lamenta de foris, X, 73v; Bogoe Iardonich [...]
Eo quia dum ipse Bogoe heri sera iret [...] ad Vergatum [...] quatuor homines quos
ipse Bogoe non cognoscit et dicti quatuor homines per vim acceperunt ipsi Bogoe
unum mantellum panni plaui et unum biretum panni blaui. Die VIII iulii 1436 Bogoe suprascriptus dixit [...] malefactoris qui acceperunt sibi suprascripta res quorum
nomina sunt hec, videlicet, Bielloe Bielaschouich vlachus, Vocossaus Pocraycich
vlachus, Boyach Radissalich vlachus de la catona de Cepregna Brayanouich (3. 6.
1436.), Isto, XI, 134; Dragobrath et Radossaus Radissich, Radogna Grubaceuich et
Vochaz Paceuich [...] supra Cepergnam Brayanouich catonarum cum suis sociis. Eo
quia a quatuor diebus citra per vim acceperunt dictis supra nominatis unum par bisaciarum plenis de serro et seta et aliis rebus et duas castratos in omnia suprascripti
sunt valoris perperorum XII (27. 10. 1436.), Isto, 232v.
676
130
131
132
133
Nos Stiepanus Zepregnich de villa de Predoeuich et Milat Miladinouich de Ragusio conitemur quod super nos et super omnia nostra bona obligamus nos dare
et soluere Radi Grubaceuich yperperos sexcentos octuaginta sex usque ad unum
mensem proxime futuris sub pena X pro cento (22. 6. 1456.), DAD, Debita Notariae, XXX, 179v; Ego Stiepan Zepregnich de Bilechia coniteor quod super me et
omnia mea bona obligo me dare et soluere domino Pauli Ratchouich et sociis tutoribus heredum condam Radaz Grubaceuich yperperos triginta quatuor (8. 2. 1460.),
Isto, XXXIV, 33v; Ego Stiepanus Ceprgne Braianouich de Pridoeuichi principalis
debitor et ego Radiz Paschasich becharius plegius qui me principalem constituo
conitemur quod super nos et omnia nostra bona obligamus nos dare et soluere Radossauo Pribilouich dicto Spulich ducatos auri octuaginta octo (15. 6. 1469.), Isto,
XXXVIII, 51v.
Milut Radouagnich [...] supra Giuray Xagorzich vlachum de Predoeuich. Eo quia
supra territorium Radossaui Paulouich per vim sibi acepit violenter unum irchum
valoris iperperis trium. Et hoc fuit iam sunt octo dies preoxime futuros (18. 8.
1433.), DAD, Lamenta de foris, X, 37v.
Lucas Radmilouich chnesachus coram dominis judicibus de criminalis quorum
caput fuit ser Johannes Andree Matci de Volcio lamentum fecit contra Bogdanum
Vocichnich de Predoeuich, dicens ipse dictus Lucas quod cum ipse Lucas stetisset
ad stipendium herceg Stiepanum in castro Cgliu et postea cum accidisset dictum
castrum captum esse ab Turchis ipse Lucas una cum Radouano dicto Xaglieuaz
accepit saluumconductum ab voiuoda Ahmat et eis et dedit hominem qui eos secum
asociaret usque Tribignie, videlicet, Bogdanum supranominatum, qui Bogdanus
cum venisset in Biegliechia apud domum eius Bogdani derobauit ipsum Lucam
et ei accepit unum clipeum valoris ducatus unius (6. 9. 1468.), DAD, Lamenta de
foris, XL, 162v.
Nos Allegretus Bogdanouich et Millorad Mirchouich de Xurouich et Merchxa
Radossalich de Predoeuich conitemur quod super nos et omnia nostra bona obligamus nos dare et soluere Vuchoie Radixich ducatis nonaginta sex auri (4. 8. 1477.),
DAD, Debita Notariae, XLVI, 33.
supra Glechium Vislouich et eius ilium Obradum et Dubraua et Miloradum
fratres Miloseuich et fratres eorum. Eo quia his diebus propelapsis per loco dicto
677
Esad Kurtovi
134
135
136
678
137
138
139
679
Esad Kurtovi
141
142
680
143
144
145
681
Esad Kurtovi
146
147
148
149
, 32; . ,
, 102.
Die 7 februarii 1444. Milat Dobroseuigh de Luch de Tribigna [...] dixit infrascriptos
fuisse malefactores supradicti furti, videlicet, Radogna Cuietcouigh, Braianus eius
frater de Iuia homines [prazan prostor] de Nencouigh, Radosauus Giurenouigh de
Sacouo, DAD, Lamenta de foris, XVII, 169v.
Prima pars est de dando idem vlachorum regis Bosne cuius est caput Nenchus
Craislaglich sicut data est aliter (24. 8. 1403.), DAD, Reformationes, XXXII,
165v; Et similiter in omnibus et per omnia Nencho Craissaglich catthonarius de
catono vocato Burmas pro se et domo sua se obligauit dicto magniico voyuode
Sandalio sicut se obligauit supradictus Obrad Boroeuich pro quo Nencho et domo
et familia sua et quolibet ipsorum et pro omnibus et singulis supradictis attendedis
et obseruandis. Braycho Siacotich, Milobrad Voiinich, Radiuoi Budisaglich, Radiuoi Bogdanich, Iucho Vladoeuich, Bratoua Radossaglich, Radogna Pribilouich,
Radiuoi Ruzoeuich, Vlatcho Baldouinouich, Vecha Iuroeuich, Radegla Goroieuich
se constituerunt plegios et principales solutores insolidum (30. 6. 1419.), DAD,
Diversa Notariae, XII, 337; . -,
, 229-233.
supra Bosidar suram Vuchotam Clachor et Bratoua vlachos Nenchouzi homines
voiuode Stiepani, dicens quod dum dictus Sriedanus dedisset in credentiam Radoe
Braichouich et Radach Tuerdissalich mercatoribus usque ad summam yperperorum
ducentorum vel circha, dum dicti mercatores irent in Bossinam quoniam fuerunt in
loco vocato Chotum de Vocha Bogunouich superuenerunt suprascripti vlachi et
ceperunt omnes merchantias suprascriptis merchatoribus et ultra ipsos interfeceretur (19. 6. 1447.), DAD, Lamenta de foris, XXI, 95; contra Bogunum Bogetich
de catono de Nencouaz iurisdictionis herceg, dicens quod dum haberent inter se
societatem et emissent quosdam equos inter alia qui Bogunus aufugit et secum duxit
equos (25. 2. 1460.), Isto, XXXIV, 18v.
Stiepchus Radoeuich perlabuchus coram domino judicibus de criminalis quorum
caput extitit ser Petrus de Poa lamentum fecit, dicens quod cum ipse duceret aliqua animalia ex teritorio herceg et esset ad Stiniam super teritorio dicti herceg
furatus fuerunt sibi dicto Stiepcho unum castronum (16. 7. 1461.), DAD, Lamenta
682
Jedan od katuna nastao od vlaha Burmaza je i katun Pribca (Pribaa) Nikolia, koji se spominje u prve tri decenije XV st.150 Marta 1436.
150
de foris, XXXV, 8. Ispod: Die VIII aprilis 1465 Dragissa Radeglich de vlachis
Nencouci jurisdictionis comitis Vladissaui inculpati de furto suprascripto ex una
parte et Stiepchus Radoeuich perlabuchuus dampnificatus ex altera parte coram
domino Rectore ser Vladissauo de Goe conuenerunt se ad inuicem de suprascripto
furto in hunc modum, videlicet, quod inter eos de dicto furto debeat ieri porota
secundum consuetudinem. In qua porota dictus Stiepchus nominauit pro porotnicis quinque viros cum quibus quinque viris ipse Dragissa interueniat sextus [...]
quinque viri sunt nomine hii, videlicet, Radiuoius Millissich, Vigagn Millatouich
ambo de Nencouci vlachis, Vochichius Dobrillouich et Pocraya Miglienouich de
Bobani vlachis et Rada Ratcouich de Xurouichy vlachis [...] plegii extiterunt et
ideuisserunt pro dicto Dragissa [...] Radogna Grubaceuich et Vocazius Cechernichii de Ugarci dohanerii ad Ledenice comitis Vladissaui, Isto; contra Radicium
Rachoeuich, Obradum Rachoeuich et contra duos ilios dicti Obradi quos nomina
ignorat de catono vlachorum Vragouich et contra Dragissam Radeglich de catono
vlacorum Nencouci (5. 4. 1462.), Isto, 260v.
Pribez Nicholich vlach (23. 3. 1402.), DAD, Diversa Cancellariae, XXXIV, 96v;
Pribez Nicholich vlach de cathono de Bormaxi facit manifestum quod ipse promictit et se obligat Radoslauo Obradouich [...] cum centum equis [...] sale quod
debeat cum dictis equis portare in uno trium locorum, videlicet, aut in Praza aut in
Cresseuo aut in Dobru ad voluntate dicti Radoslaui (16. 3. 1407.), Isto, XXXVI,
158; Priba Nicolich promictit et se obligat ser Nicolino de Gondola conducere
huc Ragusium quindecim equos suficientes ad portandum [...] ad Bugouiza (9.
1. 1409.), Isto, XXXVII, 170; Dobrillo Raycouich de Gromaza [...] dicens quia
de presenti mense fuerint sibi derobate viginti quatuor capre pregnantes et camisie due et dicit quod Priba Nicholich, Vellacho Xurochuich ilius de Radossauo
Xurovich et Pribicin e Ciochan et Radossauo Crassomirich et Radincho ilius presbiteri Bochcin elo catone delo Xurouich (26. 12. 1410.), Lamenta de foris, II, 18v;
Pribez Nicholich vlach facit manifestum quod ipse promictit et se obligat Bogdano Radouanich portare septem salmas pannorum et aliarum mercancionum usque
ad mercatum Cogni (8. 2. 1413.), Diversa Cancellariae, XXXIX, 215; Priba
Nicolich promictit et se obligat Dumcho Nicole et Obrad Bogulinouich portare de
Ragusio usque ad locum ubi foditer plumbum in Bosina a quendem usque viginti
salmas pannorum et mercantiarum (1. 5. 1413.), Isto 249v; Priba Nicolich promittit Budislauo Slaucouich et Michoio Iurchouich esse die mercurii proxime in
Ragusio cum nouem bonis equis et die iouis domane onerare illaos mercanciis et
rebus dictorum Budislaui et Michocii et ferre directo tramite ad Plumbum in Bossina (19. 5.1413.), Isto, 259; Priba Nicholich promisit et se solemniter obligauit
Luxe Iurchouich, Ratcho Radoslaglich, Rada Boglichouich et sociis portari eisdem
cum mmercantias suas eundo recto tramite usque ad locum dictum Camenize (19.
8. 1413.), Isto, 286v; Priba Nicolich morolacchus et catonarius [...] obligauit et
conuenit viro nobili Theodoro de Prodanello [...] equos sexaginta [...] ad portandum
683
Esad Kurtovi
151
152
153
salmas dicti ser Theodori in Poduisochi (7. 7. 1417.), Isto, XLI, 135v; Pribaz
Nicolich Burmas [...] obligauit ser Niccole de Zriua, Thiecorado Slauchouich, Thomasio Diuzich sociis [...] cum suis equis et equabus ad numerorum quadraginta [...]
ad locum seu mercatum Vossochi teritorii regis Bossine (13.8. 1418.g.), Isto, 281;
supra Vrana Stanisaglich tertio eorum socio et socios suos infrascriptos ... Vlatcho
et Vladissauo Petroeuichi de cathono Regoy Vragouich et Radoicho et Radossau
fratres Junacouichi de cathono Pribai Nicolich (23. 1. 1423.), Lamenta de foris, V, 130; supra Radoie Milloucich, Stipan Mladinouich, Radassin Milaseuich,
Dabisiu Milaseuich, Bratin Milaseuich, Radoie Milaseuich, Milas Gostich, Priba
Nicolich, Radossau homo Stipani Mladienouich (26. 8. 1423.), Isto, 193v; supra
Bogosauum vlachum de catuna Pribaii Nicolich (11. 5. 1427.), Isto, VII, 181;
Bosigchus Matolouich nepos Priba Nicolich vendit et tradidit per se et heredes
suos ser Antonio de Gulebo presenti et recipienti super platea Ragusii ad carrum
publice unum pulledrum morellum pro precio yperperorum octo (11. 10. 1428.),
Diversa Cancellariae, XLV, 82v.
supra Pribaz Nicholich et ilios dicti Pribiza, videlicet, Stipanum et Vigagn et Radiz
et Millorath et Radognam omnes ilios dicti Pribaz homines Radossaui Paulouich
de Sagore. Eo quia dicti acusati per vim aceperunt dicto Vlatcho boues et vachas
duodecim (9. 3. 1436.), DAD, Lamenta de foris, XI, 65.
Radoicho et Radossau fratres Junacouichi de cathono Pribai Nicolich (23. 1.
1423.), DAD, Lamenta de foris, V, 130; Radosauus Iunacouich de vlachis voiuode
Radossaui Paulouich promisit et super se et bona sua se obligauit ser Ilie Mi. de
Saracha deferre salmas quinque cum suis equis ad locum dictum Vraba in Bosnam (5. 6. 1425.), Diversa Cancellariae, XLIII, 148.
Craysaus Pripchouich de Yspocergna vlacus facit manifestum quod ipse se obligat
et promittit Dobricho Radinouich presenti et recipienti conducere Ragusium duos
equos dicti Dobrichi quos ipse Dorich penes ipsum Craysam dimixit ad pascendum
et ipsos equos eidem Dobricho restituere usque ad XV dies proxime futuros [...]
Milman Vladinouich et Ghergur Craiusmirouich vlachi de Yspocergna constituerunt se plegios et paccatores dicto Dobrico pro dicto Goysauo (3. 11. 1390.), DAD,
Diversa Cancellariae, XXIX, 150v.
684
155
156
157
685
Esad Kurtovi
158
159
160
161
Turcorum, dicens quod dictus Vlatchus in Ubancha ei furatus fuit decem casulas vel
samos apium cum mele et insuper eum pulsauit cum mazia ligata cum fractura cranei
et multa effusione sanguinis (21. 9. 1465.), DAD, Lamenta de foris, XXXVII, 77;
Ziuanus Putnicouich textor pannorum coram dominis judicibus de criminali quorum caput fuit ser Marinus G. de Goze conquestus est contra Tomassum, Obradum
et Radognam fratres Duscouichii de Pocergni de vlachis jurisdictionis Turcorum,
dicens quod predicti eum agressi fuerunt et sibi acceperunt depredantes eum unum
archum, unam vacham et unum bouem. Item conqueriter contra Goychum et Costadinum fratres de Pocergni de dictis vlachis, dicens quod ei acceperunt depredando
eum in contatis unum ducatus auri et unam cultellam (4. 10. 1466.), Isto, XXXVIII, 33; Ziuanus Putnicouich textor coram dominis judicibus de criminalis quorum
caput erat ser Nicola Bla. de Ragnina lamentum fecit contra Radognam Pribissaglich
et contra Tochogl Radossaglich de Pocerni, dicens quod sibi in Goluboui Cami loco
sic dicto furati fuerunt ei duodecim brachia rassie (30. 4. 1468.), Isto, XL, 34.
. , , 108110.
Braychus Brancouich, Radmil Milatchouich, Budmil Volchoslauich, Milos Radichieuich, Trepoe Perfich, Priboe Rubeseuich, Bogaue Triesoeuich moroblachi
catoni Branchi Primilouich faciunt manifestum quod ipsi coniteor habuisse et recepisse a ser Marino Iunii de Mene salmas XXX salis pro parte solucionis nauli
plumbi quod debent aduceris in Ragusium de Glauina (26. 5. 1376.), DAD, Diversa Cancellariae, XXIV, 147.
Marinus Pastich coram domino Rectore Ragusii ser Blasio de Grade et sua curia
conqueritur supra Branchum Primilouich, dicens quod dictus Branchus cum hominibus suis accepit unam scieppinam mellis in villa de Tribimiglia et quinquaginta
libris cere (1. 6. 1373.), DAD, Lamenta de foris, I, 114; . ,
, 109.
Bossidar Branchouich de li Primillouich facit manifestum quod ipse vendidit ad
currum more sollito unum eius equm pilli albi Ruio magistri Petri tinctoris presenti
et ementi pro yperperos octo (27. 12. 1401.), DAD, Diversa Cancellariae, XXXIV,
56v; Coram nobili et sapienti domino Paulo de Gondola Rectoris ciuitatis Ragusii
et juratus judicibus ser Michael de Gondola, ser Stephano de Lucaris, ser Marino
de Bona et ser Marino de Chaboga, Millissa Nicholich per nuncium suum exposant querelam, dicens quod sibi furatus est unus esuus quem ad inuenio in manibus
686
je vlah Primilovi Radovac Vukanovi, koji se bavio kreditnom trgovinom (14281430). U poslovima s Dubrovanima pojavljuje se zajedno s ljudima iz Nevesinja.162 ezdesetih godina XV st. spominju se kao
vlasi Primilovii Stjepan Dobrilovi (1467),163 Ivko i Milut Bogosali
(1468).164 Direktne informacije o seniorima vlaha Primilovia jo uvijek
nedostaju.
162
163
164
Rucii magistri petri tinctoris de Trano mercatoris ad presens in Ragusio ... Bossidar
Branchouich de li Primillouich vendiderat dictum equm Rucio predicto pro yperperos octo ad curiam secundum consuetudinem ... Pribislauo Derpich de Lise (27.
2. 1402.), Liber maleiciorum, I, 71; Braian Dubrauich de Iprimillouich vlach
facit manifestum quod ipse promictit et se obligat Vochoye Mirroyeuich pro quodam equo rubeo qui habet omnes quatuor tibios a temi [cemi, cenu ?] inferius
albos, acepto predictum Vochoye credente ipsm esse cuiddam suis debitoris nomine
Bosidar Branchouich de Iprimillouich [...] in perperis viginti octo (15. 8. 1404.),
Diversa Cancellariae, XXXV, 97v.
Ego Radoua Vochanouich ex vlachis Primilouich coniteor quod super me
et omnia mea bona obligo me dare et soluere Dobrouoi Pribilouich dicto Xuba
yperperos viginti octo grossorum usque ad unum mensem proxime futuris (13.
11. 1428.), DAD, Debita Notariae, XIV, 238; Ego Radoua Vulchanouich vlach
Primilouich coniteor quod super me et super omnia bona mea obligo me dare et
soluere Dobrouoy Pribilouich Suba yperperos nonaginta usque ad festum sancte Luce proxime futuris (15. 9. 1429.), Isto, 333; Nos Radoua Vochanouich de
Primilouich et Budisauus Radoieuich de Postogliani de Cerba homo Raichi conitemur quod super nos et omnia bona nostra obligamus nos dare et soluere Radosauo
Rutoseuich et Mirosauo Cucetich yperperos sexaginta grossorum usque ad unum
mensem proxime futuris (6. 9. 1430.), Isto, 427v; Nos Radoua Vochanouich ex
vlachis Primilouich et Budissauus Radoeuich de Neuesigne conitemur quod super
nos et omnia bona nostra obligamus nos dare et soluere Radossauo Rutosseuich et
Mirossauo Cuetich yperperos treginta quatuor et grossos sex usque ad unum mensem proxime futuris (9. 10. 1430.), Isto, 438v.
Cum sit his et dicta esset inter Stiepanum Pribeglich de Crustiza ex una parte et
Stiepanum Dobrillouich de Primillouich vlachis sic dictis ex alia parte, occasione
unius bouis furtiue subtractis dicto Stiepano Pribeglich (12. 6. 1467.), Lamenta de
foris, XXXIX, 35v.
Radogna Mircouich dictus Cladorub et Marcus Radeglich perlabuchius et Millassinus Miobratouich de Vergato coram dominis judicibus de criminali quorum caput
fuit ser Vladissaus de Goe lamentum fecerunt contra Voccossauum Xuba et contra
omnes de cathono Cutlouichii, dicentes ipsi predicti querelantes quod dum ipsi querelantes ducerunt animalia siue bestiamina de Sclauonia et venissent in Xabiza venerunt predicti Cutlouichii et derobarunt predicta animali numero trecentum viginti
castronos et quatuor boues, duas zelicas, brachia 50 rassie, tres docanas [...] Nomina
vlacorum derobatorum sunt hec, videlicet, ... Vlachi Primilouichi: Iuchus Bogossaglich, Millutus Bogossaglich (3. 12. 1468.), DAD, Lamenta de foris, XL, 272v.
687
Esad Kurtovi
166
167
168
169
Milan Bogaucich et Bogdan Goichouich morolachi de cathono Banichi promiserunt [...] Volchac Mora portare nunc de Ragusio salmas salis triginta quinque ipsius
Volcha super equos ipsorum Milani et Bogdani. Et dictas salmas [...] ponere promiserunt sanas et illesas in Poduisochi (29. 5. 1419.), DAD, Diversa Notariae, XII,
325v.
supra Radiuoy Obradouich Ysbancich et supra Bolletam Nouchouich et supra
Vladimir Lugoeuich. Eo quia dicti acusati per vini acceperunt vachas sex et yperperorum decem et octo. Quos vachas et denarios ipsi Radossaus dederat Radoye
Miochaseuich eius cognato, hominem Radoye Nicolich ad saluandum. Et hoc fuit
in loco vocato Velia megia (5. 5. 1434.), DAD, Lamenta de foris, X, 179v.
Millattus Dabisiuouich molendinarius coram domini judicibus de criminali quorum caput fuit ser Johannes de Lucaris conqueriter contra Zuietchum Bosidarouich
et contra Voccassinum eius fratrem de vlachis Bancichii jurisdictionis comitis Vladissaui, dicens quod predicti ei de molendino ad Pillas derobarunt unam sciauinam
(22. 11. 1464.), DAD, Lamenta de foris, XXXVI, 66.
Radoe Radacouich faber coram domino Rector ser Franco de Georgio conquestus fuit contra Vigagni Brayanouich de vlachis Bancichii (21. 10. 1465.), DAD,
Lamenta de foris, XXXVII, 128.
. , , 94;.
. ,
, 31. Bez adekvatnog navoda izvora,
. Toi poznaje katun Brajana Bania, bez sumnje, oca Vignja Brajanovia
iz vlake skupine Bania, . ,
, 94. Kod B. Hrabaka, takoer, bez navoda izvora, pod
godinom 1434. postoji katun Brajaka Bania. B. HRABAK, Razgranavanje
katuna i stvaranje grupe katuna, odnosno plemena u nekadanjoj Hercegovini
(XIII-XV vek),
, ( , , 23. 24.
1978. ), , 7, 3,
, , 1981, 188. Ove informacije nema na predvienom mjestu u: Isti,
688
*
Vei je broj izoliranih informacija o vlasima, katunima i katunarima
koje jo nisu dovoljno kontekstualizirane. Sistematinija istraivanja
svakako e omoguiti njihovo izlaenje iz anonimnosti. Ovdje emo
dalje dati nekoliko primjera u kojima se pojedini vlasi pojavljuju kao
vazali odreene vlastele.
Jula 1403. spomenuta su dva brata Zelia kao vlasi vojvode Sandalja
Hrania.170 Marta 1432. spominju se vlasi iz katuna Odrani kao ljudi
vojvode Sandalja Hrania.171 Decembra iste godine spomenut je vei
broj vlaha Sandaljevih ljudi, ali bez dodatnih odrednica.172 Bez dodatnih
informacija je i spominjanje Sandaljevih vlaha iz aprila 1433.173 Takvih
informacija ima i u doba Stjepana Vukia Kosae kada se spominju
njegovi vlasi.174 Jula 1406. u jednoj tubi spomenut je Gojko Medoevi,
170
171
172
173
174
XIII XV , ,
2, , 1997, 146.
Pribislauus Zeliza et Viticho Zeliza vlachi homines Sandal voyuode (11. 7. 1403.),
DAD, Diversa Cancellariae, XXXVII, 87.
Budissauus Radinouich [...] (umetnuto: supra homines quinque quos dixit ignorare) Gregorii Nicolich et Radoe eius fratris ... Et predicta fuerunt prope Xaba (18.
3. 1432.), DAD, Lamenta de foris, IX, 20v; Die V maii 1432 [...] ex dictis quinque
accusatis fuit culpabiles [...] Radoanus Ostoych et Radossauus eius frater de cathuna
Odranzcich homines voyuode Sandagl, Isto.
Nouach Vigrich de Terris Nouis [...] supra Millich Radmanich, Radeliam Stancich, Millath Bieloeuich, Dobretchum Bielouich, Dobrouoy Bielloeuich, Radiz
Bielloeuich et Radognam Bielloeuich vlacchos homines voyuode Sandagl. Eo quia
dicti accusati per vini acceperunt Marcho ilio ipsius Nouach unum bouem et alio
abduxerunt (5. 12. 1432.), DAD, Lamenta de foris, IX, 162v.
Bogauaz Milinouich [...] supra Radien Branchouich et Pribien vlacchos voyuode
Sandagl. Eo quia intulerunt sibi damnum cum animalibus eorum pasculando frumenti eius quod seminati habebat in terris suis positis in Osaunich. Et dixit damnum
predictum fuit de perperis tribus (2. 4. 1433.), DAD, Lamenta de foris, IX, 236v.
Prima pars est de offerendo Stipani Miloradouich vlacho vayuode Stipani quia
propter dubium Teucrorum possit in Stagno et Puncta reduccere familiam eius,
videlicet, mulieres, pucios, auere, animalia, pastores infra quod in totum sunt ad
numerorum Lta personarum non intelligendo armigeros aliquos in dicto numero
(19. 1. 1439.), DAD, Consilium Rogatorum, VII, 10; Prima pars quod de offerendo suprascripto Steffano Milloradouich quod possit se ut supra reducerre cum
septem eius fraternitatis. Ita quod sunt octo in totum et non pluris, Isto; Prima
pars est de dando libertatem domino Rectori et eius minori consilio respondendi
literis Stipanum Miloradouich vlaccho lectis in presenti consilio prout sibi videbitur et arengatum fuit in presenti consilio (12. 4. 1439.) Isto, 47; Ad audientiam
689
Esad Kurtovi
175
176
177
178
domini Rectoris ser Nicola Bl. de Menze et suorum judicum peruenit per querelam
factam per Radouan Raichouich vlachum hominem chercechi Stiepani supra Giuichum Dobrilouich de Molinis et quinque alios eius socios, qualiter ipse Giuichus
accepit certumbladum et certos gladios et aliquos denarios ex bursa (30. 1. 1450.),
Lamenta de foris, XXIII, 36; Radiuoi Pocraizich homo de cherzech vlacho dauanti
miser lo Rector ser Gorgi de Chaboga fa lamento sopra Gurin e sopra Radaz frateli
e ioli de Decho, digando che me ano furato uno chaualo (6. 9. 1454.), Isto, XXVII,
66v; Milorad Martinouich ... fa lamento sopra Radiuoi Pochraizich de Glubomir
omo de cherzeg e sopra doi homeni sui Nicholichi Bunin e suo fratelo (6. 1. 1457.),
Isto, XXXI, 102v.
Goychus Medosseuich Vlach Mirussich, homo Volchi Cranich coram domino Rectoris ser Andrea de Sorgo conqueritur supra Pribignam venditorem caxei, dicens
hodie apud lodiam in Ragusii dictus Pribigna furtiue michi abstulit I caxeum valoris
grossis V [5,5] (8. 7. 1406.), DAD, Lam. de Intus, I, 193.
Stiepchus Giurcouich perlabuchius coram domino judicibus de criminalis quorum
caput fuit dominus Michael de Bocignollo lamentum detullit contra Miglienum et
Iuanissum, Jurag, Radoe et Giuanum fratres Pribetichii de vlachis dictis Chuchriee et contra Herachum et Rachoe fratres Budissaglichii de dictis vlachis et contra
Stiepanum et Dobrunum fratres Gliuboeuichii de predictis vlachis, dicens quod
predicti omnes derobarunt dictum Stiepchum super tereno herceg in dicto cathono
de Cuchrieze et sibi acceperunt unum castronum et unum irchum (29. 8. 1461.),
DAD, Lamenta de foris, XXXV, 51.
Radassinus Dobrouoeuich [...] conqueriter contra Zuietchum Milienouich de vlachis Bogdassichii jurisdictionis comitis Vladissaui, dicens quod eum derobauit
super tereno comitis Vladissaui in Bilechia loco sic dicto accipientes sibi unum
utrum plenum buttiro et decem paria de oppanche, unum cupellum farine et unam
manaram, unum falcone et metendo duos quientos carnium castrati de sepo et sale,
duos grossos et duos gladios (16. 11.1464.), DAD, Lamenta de foris, XXXVI,
61v; Vlacota Bosigcouich de Umbla coram domini judicibus de criminalis quorum
caput fuit dominus Michael de Bocignolo conqueritur, dicens quod in Umbla venit
Dragissa Radoeuich et Stanazius Radossaglich et Milachius Radossaglich fratres
omnes predicti de vlachis Caloiurgieuich jurisdictionis comittis Vladissauus et sibi
dicto Vlacote furtiue in pascuis acceperunt et transduxerunt unam eius dicti Vlacote
vacha (18. 12. 1464.), Isto, 86v.
(12. 8. 1434.) Franz MIKLOSICH, Monumenta serbica spectantia historiam Ser-
690
179
180
181
182
biae, Bosnae, Ragusii, (Wien, 1858), Graz, 1964, 377-379; Milko BRKOVI,
Znaaj i vanost dviju bosansko-humskih isprava za povijest Makarskog primorja
u XV. stoljeu, Croatica christiana periodica XXI/39, Zagreb, 1997, 1-18; Marijan
SIVRI Tomislav ANELI, Srednjovjekovna upa Velika (Veljaci), Srednjovjekovne humske upe, ZIRAL, Mostar, 1999, 127-129.
Radoe homo ser Damiani de Gondola habitantis in Vergato [...] supra Vuchaz
Miloseuich et socios homines morlachos voyuode Radossaui Paulouich. Eo quia
sibi furatus fuerunt unum bouem (10.1. 1434.g.), DAD, Lamenta de foris, X, 130;
Radin Bolyssalich ... supra Radognam Rachoeuich et Vochaz Vuchouich et Obrad
Vitassouich et Criebram Dobrillouich vlachos voyuode Radossaui. Eo quia dicti
acusati per vini aceperunt suprascripti Radino perperis octo et vestis (24. 5. 1434.),
Isto, 191; Giuchus Milachouich de Umbla [...] supra Pribissa Metchouich, Miglu
Stanisich, Rudan fratrem eius, Radoycho Bogosalich et Mileta eius fratrem vlacchos voiuode Radossaui Paulouich (10. 10. 1434.), Isto, 303.
Stipchus Mirossalich homo Radossaui Paulouich de catona de Dobrieni facit manifestum quod ipse Stipchus vendidit unum asinum in platea comunis Ragusii ser
Nicole Io. de Caboga pro perperis quinque (23. 6. 1435.), DAD, Diversa Cancellariae, XLIX, 71v.
Vochossauus Radmilouich de Breno [...] supra Radiuoy et Bratun et Raschum Rachoeuich et supra alios suos fratres de Sachouo vlachos homines Gregorii Nicolich.
Eo quia predicti accusati a paucis diebus citra eidem furtiue abstulerunt in Sachoua
capras tres (6. 8. 1419.), DAD, Lamenta de foris, IV, 43v; Radeta Brachonich de
Osaunich [...] supra Tasouaz Pocraycich, Vocaz Raycich, Radossauum Radisich,
Cuietchum Radoucich vlacchos comitis Gregorii et alios certos socios eorum quorum nomina dixit ignorare. Eo quia sibi derobauerunt et per vim acceperunt unam
vaccham. Et fuit in Osaunich. Et dixit dedisse infrascripto sozbine [...] yperperos
tres. Pribissauo Radisich soch (15. 4. 1436.), Isto, XI, 93.
Bogeta Gliubissich de Duba de Canali coram domino Rector ser Andrea de Restis conquestus fuit contra et aduersus Radossauum Giurgeuich, Dragissam Nixich
de vlachis Xubci jurisdictionis Turcorum, dicens quod predicti Radossaus et Dragissa aprehenderunt Vlatchum Millosseuich ipsius Bogete consobrinum in veniente
ipsum in pascuis in Duba, puerum siue adolescentum annorum circha quindecim et
ipsum derobarunt, duxerunt eum in Tribigne et vendiderunt Turchis pro ducatorum
octo (15. 11. 1465.), DAD, Lamenta de foris, XXXVII, 157; Vocaz Bosigcouich
de Canali de villa dicta Butcouina siue de Mercine de Subtus Soccol tanquam frater
691
Esad Kurtovi
Umjesto zakljuka
Na osnovu dostupnih pokazatelja rad potvruje poznato, da je praenje pojedinanih informacija o vlasima osnova za njihovo kontekstualiziranje i sveobuhvatnije analize. Vlasi se u okviru srednjovjekovne
Bosne nalaze pod jurisdikcijom bosanskog vladara, kako to potvruje
informacija iz 1382. Kasnije dolazi do njihovog dodjeljivanja krupnim
velmoama. Po svemu sudei, kroz niz primjera praenih vlakih skupina potpuno je tana konstatacija Desanke Kovaevi-Koji da se vlasi
nalaze u feudalnom odnosu prema jednoj odreenoj feudalnoj porodici i priznaju njene lanove kao svoje gospodare redom kako se oni
smjenjuju.183
Glavni seniori hercegovakih vlaha su Kosae, Pavlovii i Nikolii, vlastela koja je dominirala ovim podrujima krajem XIV i u XV
st. Vlasi Pliii, Gleevii, Ugarci, Bobani, Mirilovii, Vragovii, Kresojevii, Nenkovii, Banii, Pilatovci, Pocrnje, Drobnjaci, Riani, dio
Banjana, dio vlaha Maleevaca (Stankovii) bili su vazali Kosaa. Vlasi
Vlahovii, urovii, Predojevii, katun Pribaa Nikolia, dio Banjana,
dio Maleevaca (Hrebeljanovii, Miliievii i Miloevii) bili su vazali
Pavlovia. Kutlovii su bili vazali Nikolia. Veoj skupini vlaha pripadaju Primilovii, za koje nije pronaena informacija o seniorima.
Prema utvrenom, ima odstupanja u tvrdnji da vlasi postaju homines onih krupnih feudalaca na ijem posjedu se nalaze.184 Posjedi u
srednjovjekovnoj Bosni nisu imali potpunu kompaktnost, kako se obino misli. Primjer carina u Drijevima i Olovu pokazuje dogovoren sistem
na najviem nivou zainteresiranih predstavnika. Tako je i sa vlasima.
Vlasi Gleevii bili su vazali bosanskih vladara, a njihovo podruje bilo
je dosta udaljeno od uveliko formirane kraljeve zemlje. Katuni Nenka
Krajsalia i Radoslava Borojevia postaju vazali Kosaama tek 1419,
183
184
Vidachi sui fratris Bosigcouich interfectus per vlachos Xubci comparuit [...] contra
et aduersus Radi Vecerinouich et contra Radossauum Bogettich ambos de Versigne
vlachos Xubci sic dictos jurisdictionis Turcorum, dicens et exponens idem dictus
Vocaz quod predicti Radi et Radossaus interfecerunt Vidachum fratrem ipsius dictus Vocca querelantis cum ensibus in Versigne dum dictus Vidachus redirent de
domo quosdam suorum amicorum versus domum suam in Canali (7. 10. 1466.),
Isto, XXXVIII, 36. Iscrpnije: . , ,
4, , 2004, 143-179.
. , n. dj., 138.
Isto.
692
iako su Kosae ve petnaestak godina imali u posjedu istonu obalu rijeke Neretve. Vlasi Maleevci, pripadnici katuna Stanka Perutinia, bili su
dijelom vazali Pavlovia, a dijelom Kosaa, iako su bili smjeteni na posjedu Kosaa. Primjer seniora Vlahovia pokazuje odraz promjena koje
se deavaju u odnosima Kosaa i Pavlovia prije osmanskog osvajanja
Bosne 1463. Najvei dogaaj koji bi tome govorio u prilog svakako je
bilo potiskivanje Pavlovia sa podruja Trebinja, koji je oito podrazumijevao i gubitak nekih vlaha. Slino je i sa Kutloviima, koji poslije
nestanka Nikolia 50-ih god. XV st. postaju vazali Kosaa. Poslije 1463.
deavaju se znaajne promjene. Pavlovia vie nema i njihovo mjesto u
seniorstvu nad vlasima popunjavaju Kosae i Osmanlije.
693
Esad Kurtovi
for ifteen years by that time. The Maleevac Vlachs who belonged to
the pasturing encampment of Stanko Perutini were partially Pavlovi
and partially Kosaa vassals, even though they were situated on Kosaa holdings. The example of the seigneurs of the Vlahovii relects the
changes which occurred in relations between the Kosaas and Pavlovii
prior to the Ottoman conquest of Bosnia in 1463. The most important
event which would certainly support this was the expulsion of the Pavlovii from the Trebinje area, which obviously implied the loss of some
Vlachs. It was similar for the Kutlovii, who, after the disappearance of
the Nikolii in the 1450s, became the vassals of the Kosaas. After 1463
considerable changes occurred. The Pavlovii were gone, so seigniory
over the Vlachs was assumed by the Kosaas and the Ottomans.
Key words: Vlachs, vassalage, Kosaas, Pavlovii.
695