18 SORUDA LFL POLMERLER LE YAPILARIN

GLENDRLMES
Karbon/cam lifli polimerler ile yaplarn glendirilmesi,
basit hesap teknikleri ve antiyedeki kalite kontrol

Bayram Aygn, n. Yk. Mh

Trkiyede depremler mi daha ok can alyor

yoksa trafik kazalar m?
~790* can/sene
(son 100 senede)

http://www.edwilson.org/History/Fear%20of%20Earthquakes.pdf

~5055* can/sene
(son 35 senede)

* Yazarn Internet kaynaklarndan derledii rakamlardr.

Glendirme gerekten ie yaryor mu?

Kompozit malzemeler ile ilgili rnekler
1991de kesme kuvveti kapasitesi lifli polimer ile
Katedral
1986daki
depremde
hasar grp,
artrld. 1994
Nortridge
depreminde
bu yolyma
kapanmad.
duvarlar lifli polimer ile glendirilmi.2001deki 7.6
iddetindeki depremi hafif hasarlar ile atlatm.

Beverly Hillsdeki otel 1992 Landers depreminden sonra

glendirildi. Narin kolonlarn zerine binen ksa
kolonlarda sneklik artrm iin cam lifli polimer sargi
yapld. . 1994 Nortridge depreminde bu kolonlar hasar
Kaynak: FIBER REINFORCED POLYMER (FRP) RETROFITTED STRUCTURES THAT HAVE
almad.

Yerli bir rnek

Kaynak: Uluslararas Deprem Mhendislii Asndan nemli Bir Olgu ve Kayp:

Glendirilmi Adapazar Vilayet Binas

S1. Kompozit malzeme kabaca nasl tanmlanr?

C1. Benzer olmayan iki ya da daha fazla malzemenin
birletirilmesiyle meydana gelen yeni bir malzemedir.
Birleen malzemeler kimliklerini korur ve birbirleri
ierisinde znmezler ama birlikte hareket ederler.
Oluan yeni malzeme belirli bir hedef iin birleen
malzemelerden ok daha salam ve faydal olabilir.

Kaynak: www.polymermicroscopy.com

S2. Lifli polimerlerden baka yap malzemesi olarak

kullanlan kompozit malzeme var m?
C2. Evet, kerpi ve betonarme elemanlar en klasik
rneklerdir. Birincisi toprak ve suyun birleiminden
oluan amurun saman, ot veya sazlarla takviyesi ile;
ikincisi imento & su birleiminin elik donat ile
glendirilmesi ile oluur.

Kaynak:

tr.wikipedia.org;
www.wallpapersonweb.com

S3. Lifli polimerler hangi tr liflerden ve balayclardan

oluur?
C3. Aramid, karbon, cam liflerden oluan takviye
elemanlar epoksi, polyester, poliretan vb. reineler ile
birletirilebilir.

Kaynak: www.fyfeeurope.com

Lifli Polimer Kompozit Davran

Kaynak:

CNR-DT 200 R1/2013

S4. Peki lifli polimerler hangi elemanlarda kullanlabilir?

1. Betonarme kolonlarda etriye olarak kullanlmas

2. Betonarme perdelerde etriye olarak kullanlmas

3. Betonarme kirilerde etriye ve alt/st donat olarak

kullanlmas

4. Demelerde alt/st donat olarak kullanlmas

5. Betonarme deme ve perde boluklarnda yrtk

donats olarak kullanlmas

6. Tarihi yaplarda yma duvarlarn ve kubbelerin

takviyesinde kullanlmas

7. Su ve enerji isale hatlar, deniz yaplar vs.

8. Balca avantajlar lifli polimerlerin:

elie gre ok daha hafiftir.
Glendirilen elemann rijitlii artrmaz.
Paslanmaz, bakm istemez.
Daha az iilik gerektirir.
Betondan daha geirimsizdir.
Uygulama sresi ksadr.
Kullanclara yaratt rahatszlk azdr.

9. Lifli polimerlerimizin demir donat karlklar:

2 kat Tyfo SEH-51A,
8/10cm etriyeye
edeerdir.
2 kat Tyfo SCH-11UP,
10/10cm etriyeye
edeerdir.
30cm geniliindeki 2 kat
Tyfo SCH-11UP, 2 14
boyuna donatya edeerdir.
30cm geniliindeki 2 kat
Tyfo SCH-41, 2 18 boyuna
donatya edeerdir.

S5.
artnameler lifli polimer ile tasarm kurallarn
aklyor mu?

S6. TDY 2007ye gre eksenel basn dayanmn nasl

artrrm?
C6. Elemann uzun boyutunun ksa boyutuna oran
ikiden fazla olmad durumlarda aadaki formller
geerlidir:

Kaynak: TDY 2007

S7. TDY 2007ye basn dayanmna kar gelen birim

ksalmay nasl artrabilirim?
C7. Elemann uzun boyutunun ksa boyutuna oran
ikiden fazla olmad durumlarda aadaki formller
geerlidir:

Kaynak: TDY 2007, ACI 440.2R-08

Elemann uzun boyutunun ksa boyutuna oran ikiden

fazla olduu durumlar iin Tde ve Patras
niversitesinde baarl sonular veren (%80lere varan
eksenel yk kapasite artlar) deneyler yaplyor:

Kaynak: FRP Confinement of Wall-like Reinforced

Concrete Columns, UNIVERSITY OF PATRAS, 2014

S8. TDY 2007ye gre kesme dayanmn nasl

artrrm?
C8. TDY 2007 kesit boyunca tam sarg ile ilgili
formlasyonlar belirtiyor ancak ACI 440.2R-08de
benzer ifadeleri kesit boyunca sreksiz sarglama
durumunda kullanmak mmkn:

Kaynak: TDY 2007, ACI 440.2R-08

Etkin birim uzamay artrmak iin ankraj

kullanm

~ 4 ton

Deme yrt takviyesinde ankrajlar

Kaynak: Seliem, H.M., Sumner, E.A., Seracino, R. and Smith, S.T. (2008). Field testing of RC slabs with openings
strengthened with CFRP, Proceedings (CD Rom), Fourth International Conference on FRP Composites in Civil
Engineering, CICE 2008, Zrich, Switzerland, 22-24 July.

S9. TDY 2007ye gre kolonlarda yetersiz bindirme

boyunu nasl artrrm?
C9. TDY
geerlidir:

2007de

belirtilen

aadaki

Kaynak: TDY 2007

formller

S10. TDY 2007 lifli polimer ile eilme kapasitesini

artrmak iin ne neriyor?
C10. TDY 2007 bu konuya deinmiyor ancak ACI
440.2R-08deki
yntem
ile
kesitlerin
eilme
kapasitesini artrmak mmkn:

Kaynak: TDY 2007

fu = 0.004

Kaynak: ACI 440.2R-08

bi
hesaplanr

c, tarafsz eksen
derinlii seilir(rn. 0.20d)

Eilme moment kapasitesi

artrmnda elle basit tasarm

Dikkat ! 0.004 tasarm birim uzamas

dk dayanml betonlarda ve/veya
ok katl lifli polimer ihtiyac varsa
gvenli bir varsaym olmayabilir.

S10. Kolon-kiri birleim blgelerini takviye etmek iin

lifli polimer ile ne yaplabilir?
C10. Birleim blgesindeki kolon ve kiri ularnda
depremden kaynakl hasarlar kontrol altna alabilir:

Kaynak: TDY 2007

S11. Dey elemanlarn boyuna LP ile moment

kapasitesi nasl yaplabilir??
C11. LP malzeme boyuna ynde yaptrlr ve uygun
ankraj detaylar ile donatnn temele ankraj ya
da katlar aras sreklilii salanr.

Kaynak: Fyfe Latin America

S12.

Kirilerde aklk ve mesnet donat eksikliini LP

ile nasl kapatabiliriz?

C12. LP malzeme mesnette etkili tabla geniliine

yaylarak konulabilir. Aklk donats aklk
boyunca devam ettirilirse daha faydal olur.

Kaynak: DESIGN PROPOSALS FOR THE DEBONDING STRENGTHS OF FRP

STRENGTHENED RC BEAMS IN THE CHINESE DESIGN CODE, 2005

S13. Tarihi yaplar pratik olarak bu malzemelerle nasl

glendirebiliriz?
C13. Demelerden balayalm isterseniz:

S14.Tayc duvarlar, kubbeleri nasl glendiriyoruz?

C14. Birka yolu var bu elemanlar depreme kar
salamlatrmann:

C14.

S15. Lifli polimer ile eksenel basn, kesme kuvveti,

eilme momenti kapasiteleri artrlabiliyor. Peki elemana
yanal telenme rijitlii katabiliyor muyuz? Deme
sehimlerini azaltabiliyor muyuz?
C15. Lifli polimer malzemeleri sertlemi durumda
tipik olarak birka mm kalnlnda olduu iin kesite
rijitlik katmaz. Mevcut sehimler lifli polimer takviye ile
azaltlamaz.

Kaynak: TDY 2007

S16. Birka tipik izim detay gsterebilir misiniz?

C16. Kolon, kiri ve demeler iin detaylar unlardr:

Kaynak: fyfeeurope.com; tekstar.com

Kaynak: fyfeeurope.com; tekstar.com

S17. Uygulama esnasndaki kalite kontrol sreci

hakknda ne sylenebilir?
C17. Uygulamann doru yaplp yaplmad ve
malzeme kalite kontrol iin ekme (TS EN 2561 veya
ASTMD-3039) ve yapma deneyleri (TS EN 1542
veya ASTM D-4541) ok nem kazanyor:

Kaynak: fyfeeurope.com; tekstar.com

S18. FYFEin Trkiyede ya da Trk iverenler iin

imdiye kadar bitirdii birka projeden bahseder
misiniz?
C18. Ukraynada Bir Stadyum, ~15,000 m 2 LP, 2009

Kaynak: fyfeeurope.com

C18. Trabzon HES, 2012

Kaynak: fyfeeurope.com

C18. zmir Kpr Glendirmesi, 1997

Kaynak: fyfeeurope.com

C18. Cenab- Ahmet Paa Camii, Ankara, 2011

Kaynak: fyfeeurope.com
Yapsal restorasyon mhendislii : lkeleri ve
uygulama rnekleri, Prof. Dr. Ouz Cem ELK

C18. Ostim Ankara Metrosu Viyad, Ankara, 2004

Kaynak: fyfeeurope.com

C18. Poyraz Fndk leme Tesisi, Ordu, 2011

Kaynak: tekstar.com.tr

C18. Grand Azur Oteli, Marmaris, 2012

Kaynak: tekstar.com.tr

C18. SEDA Gebze letmesi, 2013

C18. stanbul Menkul Kymetler Borsas, Betonarme

Perde Boluklarnn Takviyesi, 2013

C18. Molla elebi Camii Kubbe Eteinin Sarlmas,

2013

C18. Konut Projesi Betonarme Perde & Kiri

Glendirmesi, 2014

C18. Konut Projesi Kolon Etriye Takviyesi, 2014

Diyarbakr Otel Binas Glendirilmesi