Amali 5 : Enzim dan Pencernaan (Kesan enzim terhadap pencernaan makanan)

Objektif :
a) Untuk menunjukkan tindakan amilase ke atas kanji
b) Untuk menunjukkan tindakan pepsin ke atas putih telur (protein)
Bahan dan Alat Radas :

Bikar
Kertas litmus biru dan merah
Silinder penyukat
Termometer
Tabung uji
Jubin putih
Penitis
Jam randik
Larutan kanji 1%
Asid hidroklorik pekat
Natrium hidroksida pekat
Larutan Benedict
Larutan iodin
Telur
Pepsin

Prosedur :

(a) (i) Untuk menunjukkan tindakan amylase ke atas kanji

1. Mulut telah dikumur.
2. Kunyahan telah dilakukan untuk merangsang aliran air liur dan dikumpulkan
dalam tabung uji.
3. Air liur telah diuji dengan kertas litmus untuk mengetahui sama ada asid atau
alkali.
4. Air liur telah dicairkan dengan menggunakan air suling yang sama banyak.
5. Campuran air liur tersebut dibahagikan kepada 3 bahagian yang sama banyak ke
dalam tabung uji dan dilabelkan dengan A,B,C dan D. Tabung uji diisikan dengan:
A 3cm3 air suling (eksperimen kawalan)
B 3cm3 air liur campuran
C 3cm3 air liur campuran dan 3cm3 asid hidroklorik pekat
D 3cm3 air liur campuran dan 3cm3 natrium hidroksida pekat
6. 5cm3 larutan kanji dimasukkan dalam setiap tabung uji dan dikacaukkan.

7. Setengah daripada kandungan setiap tabung uji diujikkan dengan larutan iodin
dan dipanaskan setengah lagi dengan larutan Benedict yang sama banyak
selepas 30 minit.
8. Keputusan telah dicatatkan.

Keputusan :

Tabung
uji

Kandungan

Ujian Iodin

Ujian Benedict

Pemerhatian

1) Kanji merupakan positif.

2) Iodin berubah menjadi biru
menunjukkan
Terdapat buih
disekeliling

Bertukar
A

Kanji + air suling

warna

dari

putih ke biru

tabung

uji.

Tiada
perubahan
yang berlaku.

kanji.
3) Ujian

kehadiran

Benedict

perubahan

tiada

menunjukkan

kerana tiada gula penurun.

4) Kanji
tidak
dihidrolis
kepada

maltosa

ketiadaan

kerana

enzim.

1) Ujian iodin tidak ada

perubahan

kerana

ketiadaan kanji.
2) Ujian
Benedict
B

Kanji + air liur

Tiada
perubahan

Warna biru

bertukar kepada oren

bertukar

kerana kehadiran gula

kepada oren

penurun.
3) Enzim

amilase

menukar kanji kepada

maltose
C

Kanji + air liur +

Tiada

Warna biru

HCl pekat

perubahan

telah bertukar
menjadi kuning

pada

pH

optimum.
1) Ujian iodin tidak ada
perubahan

kerana

ketiadaan kanji.
2) Perubahan
berlaku

pada
keruh.

ujian

Benedict

kerana kehadiran gula

penurun.
1) Tidak ada perubahan
pada

ujian

kerana

iodin

ketiadaan

kanji.
2) Warna biru Benedict
berubah
Warna biru
D

Kanji + air liur +

Tiada

bertukar

NaOH pekat

perubahan

kepada merah
bata

merah

menjadi
bata

kerana

kehadiran

gula

penurun.
3) Enzim amylase dapat
menghidrolisis

kanji

kepada

maltose

kerana

penambahan

NaOH

menyebabkan

larutan

menjadi

beralkali.

Perbincangan :
1. Kami telah menjalankan eksperimen untuk mengetahui tindakan amilase ke atas
kanji.
2. Apabila eksperimen dijalankan, keempat-empat tabung uji membuktikan tindakan
amilase ke atas kanji.
3. Tabung uji A (kanji + air suling) berlaku perubahan dalam ujian iodin. Warnanya
tukar dari putih ke biru. Ujian Benedict pula tidak menunjukkan sebarang
perubahan.
4. Bagi Tabung uji B (kanji + air liur) tidak mengalami perubahan apabila ujian iodin
dilakukan dan tukar kepada warna oren apabila Ujian Benedict dilakukan kerana
kehadiran gula penurun.

5. Tabung uji C (kanji + air liur + HCl pekat) ujian iodin dilakukan maka tidak ada
sebarang perubahan dan ujian Benedict dijalankan lalu larutan telah bertukar
warna kepada kuning keruh.
6. Akhirnya, tabung uji D ( Kanji + air liur + NaOH pekat) mengalami ujian iodin dan
mengemukakan tiada perubahan. Ujian Benedict dilakukan kepada larutan
tersebut itu lalu ianya bertukar kepada merah mata. Ini kerana adanya kehadiran
merah bata.

(ii) Untuk menunjukkan tindakan pepsin ke atas putih telur (protein)

1. Suspensi putih telur disediakan dengan memukul sedikit telur dengan air mendidih di
dalam bikar dan suspensi dibiarkan untuk sejuk.
2. Setiap 3 tabung uji A,B dan C telah ditambahkan dengan beberapa suspensi putih
telur yang telah sejuk.
3. Tabung uji diletakkan dalam water bath pada suhu badan (37 0C). Setiap tabung uji
telah diisikan dengan bahan seperti berikut :
A 5cm3 asid hidroklorik 0.2%
B 5cm3 jus gastrik buatan (dihasilkan dengan melarutkan 3.5g pepsin dalam
100cm3 asid hidroklorik 0.2%
C 5cm3 jus gastric buatan dan 1cm3 natrium hidroksida pekat.
4. Mulut setiap tabung uji disumbatkan dengan kapas selepas ditambahkan dengan
sedikit thymol untuk mengelakkan pereputan.
5. Tabung uji dibiarkan selama 1 jam dan digoncangkan dari semasa ke semasa.
Apakah yang berlaku pada suspensi putih telur dalam tabung uji B? Adakah ia
bertukar kepada kuning, lut sinar dan kemudian larut beransur-ansur? Adakah
berlaku apa-apa perubahan pada tabung uji yang lain?
6. Ujian Biuret telah dilakukan pada kandungan setiap tabung uji pada akhir satu jam.
7. Keputusan telah dicatatkan.
Keputusan :

Tabung Uji

Kandungan

Pemerhatian

kerana tidak ada enzim

bertukar warna

pepsin untuk putih telur

kepada ungu.

terhidrolis

Putih telur larut

Larutan

protein.
Ujian

dengan cepat

bertukar

dan

menjadi

Tiada

HCl pekat

perubahan

Putih telur +
jus
buatan

Inferens
Putih telur tidak larut

Larutan

Putih telur +

gastrik

Ujian Biuret

larutan

bertukar putih

tidak

menjadi
Biuret

menunjukkan
ungu

lalu warnanya

larutan

tidak bertukar menjadi

ungu

menunjukkan

ketiadaan protein pada

putih telur. Protein telah
terhidrolis
luntur.

dengan

enzim pepsin. Enzim

pepsin bertindak balas
dengan

cepat

pada

medium berasid.
Ujian
Biuret
menunjukkan

larutan

tidak bertukar menjadi

ungu

kerana

ketidakhadiran protein.

Putih telur +

Putih telur larut

jus

dengan lambat

gastrik

buatan
NaOH pekat

dan

larutan

bertukar putih

Larutan

tidak

bertukar warna
ungu

Protein telah terhidrolis

dengan
enzim

kehadiran
pepsin

pada

putih telur. Putih telur

terhidrolis

menjadi

protein

dengan

kehadiran

enzim

pepsin.

balas

Tindak

enzim pepsin lambat.

Perbincangan :
1. Kami membuat eksperimen untuk mendapat tahu tindakan pepsin ke atas putih
telur.
2. Pepsin bertindak balas terhadap putih telur.
3. Putih telur mengandungi protein maka enzim pepsin berfungsi dalam proses
hidrolis putih telur.
4. Tabung uji A (putih telur + HCl pekat) dilakukan ujian Biuret. Putih telur tidak larut
kerana tidak ada enzim pepsin untuk putih telur terhidrolis menjadi protein.
5. Tabung uji B (putih telur + jus gastrik buatan) telah memberikan perubahan. Ujian
Biuret menunjukkan larutan tidak bertukar menjadi ungu menunjukkan ketiadaan
protein pada putih telur. Protein telah terhidrolis dengan enzim pepsin. Enzim
pepsin bertindak balas dengan cepat pada medium berasid.
6. Tabung uji C (putih telur + jus gastric buatan + NaOH pekat) dilakukan ujian
Biuret seperti tabung uji yang lain. Ujian Biuret menunjukkan larutan tidak
bertukar menjadi ungu kerana ketidakhadiran protein. Protein telah terhidrolis
dengan kehadiran enzim pepsin pada putih telur. Putih telur terhidrolis menjadi
protein dengan kehadiran enzim pepsin. Tindak balas enzim pepsin lambat.

Soalan :
1. Apakah yang dimaksudkan oleh istilah pencernaan ?
Pencernaan adalah proses penguraian bahan makanan dalam bentuk ringkas
diserap ke dalam sistem peredaran darah. Ianya melibatkan tindakan
pemotongan dan pengisaran oleh gigi serta proses peristalsis perut dan usus.
Selain itu, pencernaan juga melibatkan tindakan asid hidroklorik, garam
hempedu, serta pelbagai jenis enzim untuk menguraikan molekul kompleks
kepada molekul ringkas yang mudah meresap ke dalam sel.

2. Nyatakan di mana anda akan dapat sumber yang kaya dengan enzim
pencernaan pada manusia bagi protein, lemak dan kanji.

Protein
Lemak
Kanji

3.

Perut
Duodenum
mulut

Lakarkan dua lengkung graf untuk menunjukkan

a. Kesan pH ke atas aktiviti enzim
b. Kesan suhu ke atas aktiviti enzim

Kesimpulan :

Enzim amilase bergerak balas terhadap kanji dengan menghidrolis kanji menjadi
gula penurun iaitu maltose. (pH enzim 6.5 7.5)
Pencernaan protein mesti berlaku dengan kehadiran pepsin dalam asid.

Rujukan :

Che Sofia.(2012). Enzyme. Diperolehi daripada

http://slism.com/enzyme/needs/02/03.html
Tiong Dong Jen. (2012). Apakah itu Enzim?. Diperolehi daripada
http://tiongdongjen.blogspot.com/2012/11/keperluan-asas-enzim.html

Zona Bawah. (2011). Fungsi enzim dan

kesan Kekurangan Enzim. Diperolehi

daripada
http://zonabawah.blogspot.com/2011/04/fungsi-enzim-dan- kesan-defisiensinya_
8526.html